{…⁄¥…‘ ¶……Æ˙i… (∏…®…h… ∫…∆∫EfiÚi… EÚ“ ∂…±……EÚ… ¶…⁄®…)
x……∫i……®…¬ EÚn˘…S… n÷˘{…™……∫…x… Æ˙…Ω÷˛M…®™…: ∫{…Œπ]ıEÚÆ˙…‰π… ∫…Ω˛∫…… ™…÷M…{…VV…M…Œxi…* x……®¶……‰v…Æ˙…‰v…Æ˙-x…∞¸r˘-®…Ω˛…|…¶……¥…: ∫…⁄™……«i…∂……™…-®…Ω˛®……%∫… ¶…÷x…“xp˘±……‰EÚ** |……S…“ n˘∂…… ∫…‰ ∫…⁄™…« |…i…n˘x… =n˘i… Ω˛…‰EÚÆ˙ ∫……Ɖ˙ V…M…i… EÚ…‰ +…±……‰EÚi… EÚÆ˙i…… Ω˲ ±…‰EÚx… =∫…EÚ… ™…Ω˛ |…EÚ…∂… ∫…“®…i… I…‰j… ®…Â Ω˛…‰i…… Ω˲, EÚ¶…“ Æ˙…Ω⁄˛ ∫…‰ O…∫…i… Ω˛…‰i…… Ω˲, EÚΩ˛” §……n˘±…… ®… fƒ¯EÚ V……i…… Ω˲ {…Æ˙xi…÷ i…“l…»EÚÆ˙… E‰Ú Y……x…∞¸{…“ ∫…⁄™…« E‰Ú |…EÚ…∂… EÚ…‰ EÚ…‰<« ¶…“ {…n˘…l…« +¥…Ø˚r˘ x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˲* =x…EÚ… Y……x…∞¸{…“ ∫…⁄™…« i…“x…… ±……‰EÚ…Â E‰Ú ∫…¶…“ {…n˘…l……Á EÚ…‰ i…“x…… EÚ…±…… ®… BEÚ ∫……l… |…EÚ…∂…i… EÚÆ˙i…… Ω˲* BEÚ §……Æ˙˙ b˜…Ï0 Bx…“ ¥…‰∫…‰x]ı ∫…‰ EÚ∫…“ V…Y……∫…÷ x…‰ {…⁄UÙ… E C™…… +…{… §…i……B∆M…“ EÚ ¥…∑… E‰Ú {…÷Æ˙…x…‰ +…ËÆ˙ x…™…‰ n‰˘∂…… ®… ¶……Æ˙i… EÚ… C™…… ¥…Ë∂…π]ı¨ Ω˲ V…§……¥… ®… =xΩ˛…Âx…‰ EÚΩ˛…---- ¶…M…¥……x… x…‰ ¶……Æ˙i… EÚ…‰ V……‰ n˘™…… Ω˲ ¥…Ω˛ EÚ∫…“ ¶…“ n‰˘∂… EÚ…‰ x…Ω˛” n˘™……, EÚxi…÷ V……‰ n⁄˘∫…Ɖ˙ n‰˘∂…… EÚ…‰ n˘™…… Ω˲ ¥…Ω˛ ∫…§… ¶……Æ˙i… EÚ…‰ n˘™…… Ω˲* {…Æ˙®…‰∑…Æ˙ x…‰ ™…⁄x……x… EÚ…‰ ∫……Ëxn˘™…«, Æ˙…‰®… EÚ…‰ ¥…v…,
1 x…O…«xl… Y……i… {…÷j… ∫…¥…«Y… +…ËÆ˙ ∫…¥…«n˘∂…‘ Ω˲, ¥…‰ +∂…‰π… Y……x… +…ËÆ˙ n˘∂…«x… E‰Ú Y……i…… ΩÈ˛* S…±…i…‰, `ˆΩ˛Æ˙i…‰, ∫……‰i…‰, V……M…i…‰ ∫…®…∫i… +¥…∫l……+… ®… ∫…nˢ¥… =x…EÚ… Y……x… +…ËÆ˙ n˘∂…«x… ={…Œ∫l…i… Æ˙Ω˛i…… Ω˲* i…“l…»EÚÆ˙…‰∆ E‰Ú <∫…“ Y……x… E‰Ú |…EÚ…∂… ∫…‰ |……S™…¶…⁄®… <i…Ω˛…∫…i…“i… EÚ…±… ∫…‰ ∫…n˘™…… i…EÚ |…V¥…±…i… Æ˙Ω˛“* {……ËÆ˙¥…EÚ ¶……Æ˙i… EÚ“ <∫… M……ËÆ˙¥…®…™… <i…Ω˛…∫…EÚ {…Æ˙®{…Æ˙… EÚ…‰ V……x…x…… +…ËÆ˙ =∫…‰ {…÷x…: ∫l……{…i… B¥…∆ |…i…Œπ`ˆi… EÚÆ˙x…… Ω˛“ ®…‰Æ˙… +…V… EÚ… ¥…π…™… Ω˲ Ω˲* +l…¥…«¥…‰n˘ ®… µ……i™…… EÚ… |…™…v……®… |……S…“ n˘∂…… EÚ…‰ §…i……™…… M…™…… Ω˲--- ...... |…™…∆ v……®… ¶…¥…i… i…∫™… |……S™…∆ n˘∂…* -----+l…¥…«¥…‰n˘ 15*2*1*5 +l……«i…¬ µ……i™… EÚ… |…™… v……®… |……S…“ n˘∂…… Ω˲* ∏…®…h… ∫…∆∫EfiÚi… ®… µ…i… v……Æ˙h… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… ∏…®…h…… EÚ…‰ µ……i™… EÚΩ˛… M…™……* ™…‰ µ……i™… Ω˛“ x…O…«xl…, V…x… +…ËÆ˙ +Ω«˛i… EÚΩ˛±……B* 2 ±…‰EÚx… ¥…‰ All the Indians are free and none of them is a slave. They do not even use aliens as slaves and much less a country man of their own. They live frugally. They observe good order. Theft is a very rare occurrence. Their manners are simple. They have no suits about pledges or deposits. They confide in each other. Their houses and property they generally leave unguarded. They possess good, sober sense. ®…ËM…∫l…x…“V… E‰Ú 3 x… ¥… ®…÷∆b˜Bh… ∫…®…h……‰, x… +…ÂEڅƉ˙h… §…∆¶…h……‰* x… ®…÷h…“ Æ˙hh…¥……∫…‰h…∆, E÷Ú∫…S…“Ɖ˙h… x… i……¥…∫……‰**31 E‰Ú¥…±… ∫…Æ˙ ®…÷∆b˜…x…‰ ∫…‰ EÚ…‰<« ∏…®…h… x…Ω˛” Ω˛…‰i……, x… >ƒEÚ…Æ˙ §……‰±…x…‰ ∫…‰ •……¿h… Ω˛…‰i…… Ω˲, +Æ˙h™… ®… §…∫…x…‰ ®……j… ∫…‰ EÚ…‰<« ®…÷x… x…Ω˛” Ω˛…‰ V……i…… +…ËÆ˙ x… ¥…±EÚ±……n˘ {…Ω˛x…x…‰ ∫…‰ EÚ…‰<« i……{…∫… Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˲* ∫…®…™……B ∫…®…h……‰ Ω˛…‰<, §…∆¶…S…‰Æ‰˙h… §…∆¶…h……‰* x……h…‰h… = ®…÷h…“ Ω˛…‰<, i…¥…‰h… Ω˛…‰< i……¥…∫……‰**32 ∫…®…i…… ∫…‰ ∏…®…h…, •…¿S…™…« ∫…‰ •……¿h…, Y……x… ∫…‰ ®…÷x… +…ËÆ˙ i…{… ∫…‰ i…{…∫¥…“ Ω˛…‰i…… Ω˲* <∫… |……S™… ¶…⁄-¶……M… ®… ®…M…v…, ¥…n‰˘Ω˛, +∆M…, §…∆M… +…ËÆ˙ EÚÀ±…M… +…n˘ |…®…÷J… V…x…{…n˘ l…‰* ™…Ω˛…ƒ E‰Ú x…¥……∫…“ ¥…Ën˘EÚ •……¿h…… ∫…‰ |…l…EÚ ¥……i…Æ˙∂…x…… ®…÷x…, +Ω«˛i…, µ……i™…, x…O…«xl… +…ËÆ˙ ∏…®…h… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ {…Æ˙®{…Æ˙… E‰Ú ={……∫…EÚ l…‰* V…Ω˛…ƒ i…EÚ Ω˛®……Æ˙… <i…Ω˛…∫… V……i…… Ω˲ =∫…∫…‰ {…⁄¥…« EÚ…±… ∫…‰ <∫… |……S™… ¶…⁄®… ®… x……M…, ™…I…, ¥…ŒVV…, ±…SUÙ¥…“, Y……i…, ®…±±…, ®……‰™…«, +…n˘ +x……™…« V……i…™…… EÚ“ ∫…¶™…i…… ∫…®{……‰π…i… +…ËÆ˙ {…±±…¥…i… Ω÷˛<« l…“* ™…Ω˛…ƒ EÚ“ ∫…∆∫EfiÚi… Y……x…-¥…Y……x…, ∂…±{…, EÚ±…… +…ËÆ˙ EÚ…Ë∂…±… +…n˘ EÚ“ o˘Œπ]ı ∫…‰ §…Ω÷˛i… Ω˛“ =SS…EÚ…‰]ı EÚ“ l…“* <∫… ∫…∆…∫EfiÚi…EÚ {…Æ˙®{…Æ˙… E‰Ú |…¥…i…«EÚ +…ËÆ˙ ∫…∆¥……Ω˛EÚ i…“l…»EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ l…‰* <∫… +¥…∫…Ã{…h…“ EÚ…±… ®… S……˧…“∫… i…“l…»EÚÆ˙ Ω÷˛B ΩÈ˛ 4 ÀEÚ i…‰ EfiÚh¥…Œxi… EÚ“EÚ]‰ı{…÷ M……¥……‰ x……∂…Æ∆˙ n÷˘ø‰ x… i…{…Œxi… P…®…«®…¬* +… x……‰ ¶…Æ˙ |…®…M…xn˘∫™… ¥…‰n˘…‰ x…ËS……∂……J…∆ ®…P…¥…x…¬ Æ˙xv…™…… x…: ---@ÒM¥…‰n˘, 3*53*14 ™……∫EÚ x…‰ +{…x…‰ x…Ø˚Ci… 6*32 ®… EÚ“EÚ]ı |…n‰˘∂… EÚ…‰ +x……™……Á EÚ… x…¥……∫… ∫l……x… §…i……™…… Ω˲ (EÚ“EÚ]ı…‰ x……®… n‰˘∂……‰ +x……™…« x…¥……∫…)* {…÷Æ˙…h…… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ V…xΩ⁄˛ EÚ“ {…“g¯“ ®… E÷Ú∂… +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ¶……<« +®…⁄i…«™…… Ω÷˛+… +…ËÆ˙ +®…⁄i…«™…… E‰Ú {…÷j… M…™… E‰Ú x……®… ∫…‰ M…™…… x……®… EÚ… Æ˙…V™… Ω÷˛+… V……‰ +…M…‰ S…±…EÚÆ˙ ®…M…v… EÚΩ˛±……™……* <∫…E‰Ú EÚ…°Ú“ ∫…®…™… §……n˘ E÷ÚØ˚ EÚ“ {……ƒS…¥…” {…“g¯“ ®… ¥…∫…÷ x……®… EÚ… |…i……{…“ Æ˙…V…… Ω÷˛+… V…∫…x…‰ ®…M…v… ∫…‰ ®…i∫™… n‰˘∂… i…EÚ +{…x…… Æ˙…V™… ∫l……{…i… EÚ™…… +…ËÆ˙ =∫…EÚ…‰ {……ƒS… {…÷j…… ®… §……]ı n˘™……* =∫…E‰Ú BEÚ {…÷j… µ…Ω˛p˘il… ®…M…v… EÚ… Æ˙…V…… §…x…… V…∫…E‰Ú x……®… ∫…‰ Ω˛“ §……Ω«˛p˘l… ¥…∆∂… EÚ“ x…“¥… {…c˜“* §……Ω«˛p˘l… ¥…∆∂… ®…Â Ω˛“ V…Æ˙…∫…∆P… x……®…EÚ |…i……{…“ Æ˙…V…… Ω÷˛+… V…∫…EÚ… =±±…‰J… ®…Ω˛…¶……Æ˙i… ®… i……‰ Ω˲ Ω˛“ V…Ëx… O…xl…… ®… ¶…“ Ω˛®… ®…±…i…… Ω˲* =∫…E‰Ú ∫…®…™… M…Æ˙ µ…V… ®…M…v… EÚ“ Æ˙…V…v……x…“ l…“* ®…Ω˛…¶……Æ˙i… E‰Ú ∫…®…™… ®… ∏…“ EfiÚπh… x…‰ ¶…“®… +…ËÆ˙ +V…÷«x… E‰Ú ∫……l… <∫…“ M…Æ˙ µ…V… ®… |…¥…‰∂… EÚ™…… l……* EfiÚπh… x…‰ +V…÷«x… EÚ…‰ <∫… M…Æ˙µ…V… E‰Ú ¥…˶…¥… E‰Ú ¥…π…™… ®… ¥…h…«x… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B EÚΩ˛… EÚ----- Ω‰˛ {……l…«! n‰˘J……‰, ®…M…v… Æ˙…V™… EÚ… ®…Ω˛…x…M…Æ˙ EËÚ∫…… ∫…÷∂……‰¶…i… Ω˲* =k…®…-=k…®… +^ı…±…EÚ…+… ∫…‰ ∫…÷∂……‰¶…i… ™…Ω˛ ®…Ω˛…x…M…Æ˙“ ∫…÷V…±…… x…Ø˚{…p˘¥…… +…ËÆ˙ M…¥……n˘ ∫…‰ {…⁄h…« Ω˲* ¥…˶…˛…Æ˙, ¥…Æ˙…Ω˛, ¥…fiπ…¶…, @Òπ…M…Æ˙ i…l…… S…Ëi™…EÚ ™…‰ {……∆S…… ∂…˱… ∫…Œ®®…±…i… Ω˛…‰EÚÆ˙ M…Æ˙µ…V… x…M…Æ˙ EÚ“ Æ˙I…… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ Ω˲* (®…Ω˛…¶……Æ˙i…, ∫…¶……0) V…Æ˙…∫…∆P… §…c˜… |…i……{…“ Æ˙…V…… l…… =∫…x…‰ +∆M…, §…∆M…, {…÷hb≈˜, EÚØ˚∫… +…ËÆ˙ S…‰Æ˙“ n‰˘∂… EÚ…‰ +{…x…‰ |…¶……¥……v…“x… EÚÆ˙ ±…™…… l……* +…¥…∂™…EÚS…⁄Ãh… ®… ®…M…Ω˛∫…Æ˙“ M…h…EÚ… EÚ… =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲ V……‰ V…Æ˙…∫…∆P… EÚ“ M…h…EÚ… l…“* §……Ω«˛p˘l… ¥…∆∂… E‰Ú §……n˘ ®…M…v… ®…Â Ω˛™…«EÚ ¥…∆∂… EÚ… ∂……∫…x… ∫l……{…i… Ω÷˛+… V……‰ x……M…¥…∆∂… EÚ“ Ω˛“ BEÚ ∂……J…… l…“˛* <∫…“¥…∆∂… ®… ∏…‰h…EÚ §…®§…∫……Æ˙, +…V……n˘ ∂…j…÷ +…ËÆ˙ =n˘…™…“ |…®…÷J… Æ˙…V…… Ω÷˛B* UÙ`ˆ” ∂…i……§n˘“ <«0 {…⁄¥…« ®… ®…M…v… =k…Æ˙ {…⁄¥…‘ ¶……Æ˙i… EÚ… ∫…¥……ÊSS… Æ˙…V™… §…x… M…™……* +…ËÆ˙˙ BEÚ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« ∫……©……V™… E‰Ú ∞¸{… ®… E‰Ú¥…±… ¶……Æ˙i…“™… <i…Ω˛…∫… ®…Â Ω˛“ x…Ω˛” §…Œ±EÚ x…O…«xl… v…®…« +…ËÆ˙ ¥…ËS……Æ˙EÚ GÚ…Œxi… EÚ… ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« E‰Úxp˘“™… ∫l…±… ¶…“ §…x……* ®…M…v… EÚ“ Æ˙…V…v……x…“ Æ˙…V…M…fiΩ˛ E‰Ú |……S…“x… x……®… @Òπ…¶…{…÷Æ˙ I…i…|…i…π`ˆ, S…h…EÚ{…÷Æ˙, E÷Ú∂……O…{…÷Æ˙ Æ˙Ω‰˛ l…‰* x…¥… i…“l…»EÚÆ˙ ∫…÷¥…v…x……l… E‰Ú S……Æ˙ EÚ±™……h…EÚ S™…¥…x…, V…x®…, n˘“I…… +…ËÆ˙ E‰Ú¥…±…Y……x… V…®…÷<« ®…∆b˜±… E‰Ú EÚ…EÚxn˘“ ®… Ω÷˛+…* ¶…M…¥…i…“ ∫…⁄j… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ EÚ…EÚxn˘“ ®… i…‰i…“∫… ∫…®…h……‰¥……∫…M… (∏…®…h……‰{……∫…EÚ) EÚ… =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲ V…∫…∫…‰ {…i…… S…±…i…… Ω˲ EÚ EÚ¶…“ ™…Ω˛…ƒ i…‰i…“∫… ∏……¥…EÚ ™…… V…Ëx… M…fiΩ˛∫l… x…¥……∫… EÚÆ˙i…‰ l…‰* S……˧…“∫…¥… i…“l…»EÚÆ˙ ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ x…‰ EÚ…EÚxn˘“ ®… ¥…Ω˛…Æ˙ EÚ™…… l……* =x…E‰Ú EÚ<« ∂…π™… EÚ…EÚxn˘“ E‰Ú x…¥……∫…“ l…‰* =x… ∂…π™……Â E‰Ú x……®… E‰Ú ∫……l… V…x…{…n˘- §……‰v…EÚ x……®… EÚ…EÚxn˘EÚ EÚ… =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲* EÚ…EÚxn˘EÚ EÚ… +l…« Ω˲ EÚ…EÚxn˘ E‰Ú x…¥……∫…“* V…Ëx… EÚ±{…∫…⁄j… EÚ“ ∫l…¥…Æ˙…¥…±…“ ®… V…Ëx… ∏…®…h…… E‰Ú M…h…, ∂……J…… +…ËÆ˙ E÷Ú±…… EÚ“ BEÚ ∫…⁄S…“ ®…±…i…“ Ω˲* <∫…∫…‰ Y……i… Ω˛…‰i…… Ω˲ EÚ ¥™……Q……{…i™… M……‰j… E‰Ú ∫…÷|…i…§…÷r˘ EÚ…EÚxn˘EÚ x…‰ ∫…÷Œ∫l…i… EÚ…Ë]ıEÚ E‰Ú ∫……l… EÚ…Ë]ıEÚM…h… x……®…EÚ V…Ëx… ∫…∆P… EÚ“ ∫l……{…x…… EÚ“ l…“ V…∫…EÚ“ S……Æ˙ ∂……J……B∆ l…“* ¥…∫…π`ˆ M……‰j… E‰Ú ®…÷x… M…÷{i… EÚ…EÚxn˘EÚ x…‰ ®……x…¥… M…h… x……®…EÚ BEÚ n⁄˘∫…Ɖ˙ V…Ëx… ∫…∆P… EÚ“ ∫l……{…x…… EÚ“ l…“* =∫…EÚ“ ¶…“ S……Æ˙ ∂……J……B∆ l…“* ¶……Æ˙u˘…V… M……‰j… E‰Ú ¶…p˘™…∂…∫…¬ x…‰ =b÷˜¥……]ıEÚ x……®…EÚ M…h… EÚ“ ∫l……{…x…… EÚ“ l…“ V…∫…EÚ“ S…Œ®®…ŒVV…™…… (S…Œ®{…™…EÚ…) ¶…q˘ŒVV…™…… (¶…p˘™…EÚ…), EÚ…EÚŒxn˘™…… (EÚ…EÚŒxn˘EÚ…) +…ËÆ˙ 5 ®…‰Ω˛±…ŒVV…™…… (®…‰J…±…™……EÚ…) x……®…EÚ S……Æ˙ ∂……J……B∆ l…“* 6 ®…Ω˛…Æ˙…V…! ®…È +x……l… Ω⁄ƒ˛, ®…‰Æ˙… EÚ…‰<« x……l… x…Ω˛” Ω˲, x… EÚ…‰<« ®…÷Z…{…Æ˙ EfiÚ{…… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… ®…j… Ω˛“ Ω˲, ™…Ω˛” EÚ…Æ˙h… +…{… V……x…‰* ™…Ω˛ ∫…÷x…EÚÆ˙ Æ˙…V…… Ωƒ˛∫…x…‰ ±…M……, =∫…‰ +…∂S…™…« Ω÷˛+… EÚ <∫… |…EÚ…Æ˙ EÚ“ @Òr˘ ¥……±…‰ E‰Ú ¶…“ EÚ…‰<« x……l… x…Ω˛” Ω˲? Ω‰˛ ∫…∆V…i…“! ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙… x……l… Ω˛…‰i…… Ω⁄ƒ˛* +…{… ¶…z… Y……i… ™…÷Ci… Ω˛…‰EÚÆ˙ ¶……‰M…… EÚ…‰ ¶……‰M…Â* ™…Ω˛ ®…x…÷π™… V…x®… +i™…xi… n÷˘±…«¶… Ω˲* Ω‰˛ ®…M…v…n‰˘∂… E‰Ú +v…{…i… ∏…‰h…EÚ* i…÷®… ∫¥…™…∆ Ω˛“ +x……l… Ω˛…‰* ∫¥…™…∆ +x……l… Ω˛…‰i…‰ Ω÷˛B n⁄˘∫…Æ˙… E‰Ú x……l… EËÚ∫…‰ Ω˛…‰ ∫…EÚ…‰M…Â* ∫……v…÷ ∫…‰, {…Ω˛±…‰ EÚ¶…“ x…Ω˛” ∫…÷x…‰ B‰∫…‰ ¥…S…x… ∫…÷x…EÚÆ˙ Æ˙…V…… ¥…Œ∫®…i… Ω÷˛+…, ¥™……E÷Ú±… Ω÷˛+…, =∫…‰ +i™…xi… +…∂S…™…« Ω÷˛+…* Ω‰˛ ®…÷x…* ®…‰Æ‰˙ {……∫… Ω˛…l…“, P……‰c‰˜, ®…x…÷π™… x…M…Æ˙ +…ËÆ˙ +xi…{…÷Æ˙ Ω˲ ®…È B‰∑…™…«∂……±…“ Ω⁄ƒ˛ ®…‰Æ˙“ +…Y…… S…±…i…“ Ω˲* ®…È ®…x…÷π™… ∫…®§…xv…“ ∫…¶…“ ¶……‰M… ¶……‰M…i…… Ω⁄ƒ˛* <∫… |…EÚ…Æ˙ |…v……x… ∫…®…fir˘ +…ËÆ˙ ∫…§… |…EÚ…Æ˙ E‰Ú EÚ…®… ¶……‰M… Ω˛…‰i…‰ Ω÷˛B ®…È +x……l… EËÚ∫…‰ Ω⁄ƒ˛? Ω˛‰ ¶…M…¥…x…¬ +…{… Z…⁄`ˆ x…Ω˛” §……‰±…‰* Ω‰˛ Æ˙…V…x… i…÷®… +x……l… ∂…§n˘ E‰Ú +l…« +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ =i{…k… EÚ…‰ x…Ω˛” V……x…i…‰ Ω˛…‰ EÚ +x……l… +…ËÆ˙ ∫…x……l… EÚ∫…‰ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛* Ω‰˛ ®…Ω˛…Æ˙…V… V…∫… |…EÚ…Æ˙ V…“¥… +x……l… Ω˛…‰i…… Ω˲ +…ËÆ˙ V…∫… +…∂…™… ∫…‰ ®…Èx…‰ EÚΩ˛… Ω˲, ¥…Ω˛ BEÚ…O… ®…x… ∫…‰ ∫…÷x……‰* |……S…“x… x…M…Æ˙™…… ®… ∏…‰π`ˆ EÚ…‰∂……®§…“ x……®… EÚ“ x…M…Æ˙“ Ω˲ ¥…Ω˛…ƒ ®…‰Æ‰˙ {…i…… |…¶…⁄i… v…x… ∫…∆S…™… Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛* Æ˙…V…x… |…l…®… (™……Ë¥…x…) ¥…™… ®… ®…‰Æ˙“ +…ƒJ…… ®… +i™…xi… ¥…‰n˘x…… Ω÷˛<«, +…ËÆ˙ ∫……Ɖ˙ ∂…Æ˙“Æ˙ ®… +i… V…±…x… Ω˛…‰x…‰ ±…M…“* V…∫… |…EÚ…Æ˙ GÚ…‰v…i… ∂…j…÷ ∂…Æ˙“Æ˙ E‰Ú ®…®…« ∫l……x…… ®… §…Ω÷˛i… Ω˛“ i…“J…‰ ∂…∫j… P…÷∫…‰c˜ n‰˘, B‰∫…“ ¥…‰n˘x…… ®…‰Æ˙“ +…ƒJ…… ®…Â Ω˛…‰i…“ l…“* 8 V…Ëx… ∫……Ω˛i™… ®… =±±…‰J… Ω˲ EÚ ∏…‰h…EÚ Æ˙…V…… +…x…‰ ¥……±…‰ ={…∫…Ã{…h…“ EÚ…±… E‰Ú |…l…®… i…“l…»EÚÆ Ω˛…‰M…‰*˙ §……Ër˘ O…xl… ®…Ω˛…¥…MM… ®… ±…J…… Ω˲ EÚ M……Ëi…®… §…÷r˘ V…§… Æ˙…V…M…fiΩ˛ ®… +…™…‰ l…‰ i…§… ¥…Ω˛ ∫…÷{……∑…« EÚ“ §…∫i…“ ®… `ˆΩ˛Æ‰˙ l…‰* ®…ŒVZ…®… x…EÚ…™… ®… ¶…“ ¥…h…«x… Ω˲ EÚ §…÷r˘ x…‰ EÚΩ˛… l…… EÚ BEÚ §……Æ˙ V…§… ¥…Ω˛ Æ˙…V…M…fiΩ˛ ®… l…‰ =xΩ˛…Âx…‰ x…O…«xl…… EÚ…‰ @Òπ…M…Æ˙ {…¥…«i… {…Æ˙ ∫……v…x…… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B n‰˘J…… l……* ®…M…v… ®… x……M… I…j…™…… EÚ“ §…∫i…“ l…“ +…ËÆ˙ M…Æ˙ µ…V… E‰Ú §…“S… ®… ®…h…x……M… x……®…EÚ ∫l……x… l…… V…∫…‰ ®…h…™……Æ˙ ®…`ˆ E‰Ú x……®… ∫…‰ +…V… ¶…“ V……x…… V……i…… Ω˲* ¥…u˘…x…… EÚ… ®……x…x…… Ω˲ EÚ §…®§…∫……Æ˙ x…‰ +{…x…“ Æ˙…V…v……x…“ M…Æ˙µ…V… ∫…‰ Ω˛]ı…EÚÆ˙ ∫…®…“{… Ω˛“ Æ˙…V…M…fiΩ˛ EÚ…‰ Æ˙…V…v……x…“ §…x……™…… +…ËÆ˙ ®…M…v… EÚ“ ∫…“®…… EÚ… ¥…∫i……Æ˙ EÚ™…… V…∫…®… §…∆M…, EÚÀ±…M… {…Æ˙ EÚ… Ω˛∫∫…… i……‰ +…v…÷x…EÚ Ω˲ EÚxi…÷ =x…EÚ“ ¥…‰n˘“ |……S…“x… Ω˲* ∫……‰x…¶…p˘ M…÷Ω˛… EÚ… x…®……«h… ®……Ë™…« EÚ…±… E‰Ú Æ˙…V……+… x…‰ EÚ™…… l……* ™…Ω˛…ƒ |…l…®… ™…… u˘i…“™… ∂…i……§n˘“ EÚ… BEÚ ±…‰J… Ω˲ V…∫…®… =±±…‰J… Ω˲ EÚ ™…Ω˛…ƒ {…Æ˙ ¥…ËÆ˙n‰˘¥… x…‰ V……‰ M…÷°Ú…B∆ x…î…i… EÚÆ˙…<« l…“ V…Ëx… ®…÷x…™…… E‰Ú Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú ±…™…‰ +…ËÆ˙ =x…®… +Ω«˛i… EÚ“ ®…⁄Ãi…™……ƒ ∫l……{…i… EÚ“ l…“* ¥…{…÷±……S…±… Æ˙ix…M…Æ˙ =n˘™…M…Æ˙ +…ËÆ˙ ∫¥…h…«M…Æ˙ {…Æ˙ V……‰ |…i…®……B∆ Ω˲ ¥…‰ E÷ÚUÙ M…÷{i…EÚ…±…“x… +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ =∫…∫…‰ {…⁄¥…« EÚ“ Ω˲* ¥…¥…v… i…“l…« EÚ±{… ®… Æ˙…V…M…fiΩ˛ ®… UÙk…“∫… Ω˛V……Æ˙ P…Æ˙… E‰Ú Ω˛…‰x…‰ EÚ… =±±…‰J… Ω˲* M…™…… ∫…‰ +h…i…“∫… EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ n⁄˘Æ Ω˛V……Æ˙“ §……M… V…±…‰ ®… E÷Ú±…÷+… {…Ω˛…c˜ Ω˲ ™…Ω˛…ƒ ∫…ËEÚc˜…‰ V…Ëx… ®…∆n˘Æ˙… E‰Ú ¶…Mx……¥…‰∂… {…c‰˜ Ω÷˛B Ω˲* ™…Ω˛ i…“l…»EÚÆ˙ ∂…“i…±…x……l… EÚ… V…x®… ∫l……x… Ω˲* b˜…Ï0 ∫]ı… 13 the Nandas who are said to have low and immoral origin. The Brahmana puranas and other literature speak despisingly of (the Nandas and) Chandragupta. Why ? answer is that he was a Prachya hero. •……¿h…… u˘…Æ˙… S…xp˘M…÷{i… EÚ…‰ x…“S…“ V……i… EÚ… §…i……x…‰ E‰Ú {…“U‰Ù V……‰ EÚ…Æ˙h… l…… ¥…Ω˛ =∫…EÚ… V…Ëx… Ω˛…‰x……, |……S™… n‰˘∂… EÚ… ∫…©……]ı Ω˛…‰x…… l……* Chandragupta is called a Prachya because he was the ruler of the Prachya territory and the non-Aryan Asura Prachya people. Chandragupta, the Prachya, was a great Jaina hero following the Shramanic way of life. M……∆M…h… ®… S…xp˘M…÷{i… u˘…Æ˙… x…î…i… ®…⁄Ãi… EÚ… =±±…‰J… Ω˛®… ®…±…i…… Ω˲* Æ˙…V…∫l……x… ®… M……∆M…h… x……®… EÚ… M……ƒ¥… V……‰v…{…÷Æ˙ ∫…‰ +`ˆ…Æ˙Ω˛ EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ {…Æ˙ Ω˲ ¥…Ω˛…ƒ +i™…xi… |……S…“x… {……∑…«x……l… EÚ… ®…∆n˘Æ˙ Ω˲ V……‰ ®……Ë™…« EÚ…±…“x… Ω˲* <«0 ∫…x…¬ 1662 <«0 ®… ¥…Ω˛…ƒ i……±……§… E‰Ú {……∫… ¶…⁄M…¶…« ®… EÚ<« ®…⁄Ãi…™……ƒ ®…±…“ l…“* =∫… ∫…®…™… EÚ¥… ∫…®…™…∫…÷xn˘Æ˙ M…h… ™……j……l…« M……∆M…h… M…™…‰ l…‰ i…l…… =xΩ˛…Âx…‰ =x… ®…⁄Ãi…™…… EÚ… n˘∂…«x… ¥… x…Æ˙“I…h… EÚ™…… i…l…… =x…EÚ… ¥…h…«x… BEÚ ∫i…¥…x… ®… ±…J…… Ω˲- |…i…®…… ∑…‰i… ∫……‰x……i…h…“, ®……‰]ı…‰ +S…Æ˙V… ™…‰ Ω˛…‰V…“* S…xp˘M…÷{i… Æ˙…V…… ¶…™…‰, S……h…C™… n˘Æ˙…™…… Æ˙…V……‰V…“* i…h… ™…Ω˛ À§…§… ¶…Æ˙§…™……‰, ∫……v™…… +…i®… EÚ…V……‰ V…“** <∫…E‰Ú +±……¥…… EÚ…Ë]ı±™… E‰Ú +l…«∂……∫j… ®… ±…J…… Ω˲ EÚ ∫…©……]ı x…‰ n‰˘¥…∫l……x…… E‰Ú ±…™…‰ +…Y…… n˘“ l…“ EÚ V……‰ EÚ…‰<« n‰˘¥… ®…∆n˘Æ˙ EÚ… +x……n˘Æ˙ EÚƉ˙M…… ¥…Ω˛ n˘hb˜ EÚ… ¶……M…“ Ω˛…‰M…“* (+…GÚ…‰∂……u‰˘¥… S…Ëi™……x…… ®…÷k…∆®…∆ n∆˘b˜ ®…Ω«˛i…) S…xp˘M…Æ˙ {…¥…«i… {…Æ˙ S…xp˘M…÷{i… E‰Ú {…÷j… §…xn÷˘∫……Æ˙ u˘…Æ˙… {…i…… EÚ“ ∫®…fii… ®… §…x……™…… M…™…… ®…∆n˘Æ˙ Ω˲ B‰∫…… ¶……Æ˙i…“™… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ E‰Ú {…÷Æ˙…i…i¥…¥…n˘… u˘…Æ˙… =±±…‰J… EÚ™…… M…™…… Ω˲* +∂……‰EÚ : +∂……‰EÚ E‰Ú ∂……∫…x…EÚ…±… EÚ“ V…∫… {…Ω˛±…“ P…]ıx…… EÚ“ |……®……h…EÚ V……x…EÚ…Æ˙“ Ω˛®… Ω˲ ¥…Ω˛ Æ˙…V™……¶…π…‰EÚ E‰Ú x……Ë ¥…π…« §……n˘ Ω˛…‰x…‰¥……±…“ EÚÀ±…M… ¥…V…™… Ω˲* ∫…÷¥…h…«Æ‰˙J…… +…ËÆ˙ M……‰n˘…¥…Æ˙“ x…n˘™…… E‰Ú §…“S… ¶……Æ˙i… E‰Ú {…⁄¥…‘ i…]ı EÚ“ ±…®§…“ {…^ı“ EÚ…‰ |……™…: EÚÀ±…M… EÚΩ˛… V……i…… Ω˲* ™…t{… =∫…EÚ“ +∂……‰EÚEÚ…±…“x… x…Œ∂S…i… ∫…“®…… x…Ω˛” §…i……™…“ V…… ∫…EÚi…“, i…l……{… x…∫∫…∆n‰˘Ω˛ Ω˛“ ¥…Ω˛ BEÚ V…x… §…Ω÷˛±… +…ËÆ˙ ∂…ŒCi…∂……±…“ Æ˙…V™… l……* +∂……‰EÚ E‰Ú i…‰Æ˙Ω˛¥… ∂…±……±…‰J… ®… BEÚ ¶…“π…h… ™…÷r˘ E‰Ú {…∂S……i…¬ EÚÀ±…M… EÚ“ ¥…V…™… EÚ… ¥…∫i…fii… ¥…h…«x… EÚ™…… M…™…… Ω˲* <∫… ™…÷r˘ ®… b‰˜g¯ ±……J… +…n˘®…“ {…EÚc‰˜ M…™…‰* BEÚ ±……J… ®……Ɖ˙ M…™…‰ l…‰* =∫… ∫…®…™… EÚÀ±…M… EÚ… Æ˙…V…… I…‰®…Æ˙…V… l…… V……‰ ¥…Ë∂……±…“ E‰Ú M…h… |…®…÷J… S…‰]ıEÚ EÚ… ¥…∆∂…V… l…… +…ËÆ˙ V…Ëx… v…®…‘ l……* ∫…®¶…¥…i…: +∂……‰EÚ x…‰ ∫¥…™…∆ <∫… ™…÷r˘ EÚ… ∫…∆S……±…x… EÚ™…… l…… i…l…… =∫…EÚ“ ¥…¶…“π…EÚ… +…ËÆ˙ =x…E‰Ú {…Æ˙h……®…∫¥…∞¸{… EÚπ]ı +…ËÆ˙ Æ˙Ci…{……i… ∫…‰ =∫…EÚ… æ˛n˘™… ¥…S…±…i… Ω˛…‰ =`ˆ…* =∫…E‰Ú EÚ…Æ˙h… =∫…E‰Ú æ˛n˘™… ®… V……‰ ¶……¥…x……B∆ =`ˆ“ =x…EÚ… =∫…x…‰ +{…x…‰ ∂…±……±…‰J… ®… =∫…x…‰ <∫… |…EÚ…Æ˙ ¥…h…«x… EÚ™…… Ω˲* <∫… |…EÚ…Æ˙ EÚÀ±…M… V…“i…x…‰¥……±…‰ n‰˘¥……x……∆|…™… EÚ…‰ §…c˜… J…‰n˘ ΩÈ˛, C™……ÂEÚ EÚ∫…“ +¥…V…i… n‰˘∂… EÚ“ ¥…V…™… ®… ¥…v…, ®…Æ˙h… +…ËÆ˙ ±……‰M…… EÚ… §…∆n˘“EÚÆ˙h… Ω˛…‰i…… Ω˲* ™…Ω˛ n‰˘¥……x……∆|…™… EÚ…‰ +i™…xi… n÷˘:J…n˘ +…ËÆ˙ J…‰n˘V…x…EÚ V……x… {…c˜i…… Ω˲* n‰˘¥……x……∆|…™… <∫…∫…‰ ¶…“ +v…EÚ ™…Ω˛ <∫…±…B J…‰n˘V…x…EÚ ∫…®…Z…i…… Ω˲ EÚ ¥…Ω˛…∆ •……¿h…, ∏…®…h… i…l…… n⁄˘∫…Ɖ˙ v…®…« ¥……±…‰ +…ËÆ˙ M…fiΩ˛∫l… Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛* B‰∫…‰ n‰˘∂… ®… B‰∫…‰ ±……‰M…… EÚ“ Ω˛i™……, ÀΩ˛∫…… +…ËÆ˙ =x…EÚ… |…™…V…x…… ∫…‰ ¥…™……‰M… Ω˛…‰i…… Ω˲, +l…¥…… ®…j……Â, {…Æ˙S…i……Â, ∫…Ω˛…™…EÚ…Â +…ËÆ˙ E÷Ú]÷ıŒ®§…™…… EÚ…‰ V……‰ ∫¥…™…∆ i……‰ ∫…÷Æ˙I…i… ΩÈ˛ +…ËÆ˙ V…x…EÚ… ∫x…‰Ω˛ +§……v… Ω˲, EÚπ]ı Ω˛…‰i…… 14 Ω˲* <∫… |…EÚ…Æ˙ =x…EÚ… ¶…“ BEÚ |…EÚ…Æ˙ ∫…‰ ={…P……i… Ω˛…‰i…… Ω˲* +∂……‰EÚ x…‰ n⁄˘Æ˙ E‰Ú n‰˘∂…… ®… v…®…« |…S……Æ˙ E‰Ú ±…B v…®…« |…S……Æ˙EÚ…Â EÚ… n˘±… ¶…‰V…… l……* =∫…E‰Ú v…®…« |…S……Æ˙EÚ…Â x…‰ ¶……Æ˙i… E‰Ú ¥…¶…z… ¶……M…… +…ËÆ˙ ±…∆EÚ… EÚ… Ω˛“ ß…®…h… x…Ω˛” EÚ™……, ¥…Æ˙x…¬ ¥…‰ {…Œ∂S…®…“ B∂…™……, ®…ª… +…ËÆ˙ {…⁄¥…‘ ™…⁄Æ˙…‰{… ¶…“ M…™…‰* ∫…°«Ú =∫…E‰Ú ∫…®…™… ®…M…v… ®… +ÀΩ˛∫……˘ EÚ… ∫…∆n‰˘∂… V…x… ¥…n‰˘∂…“ Æ˙…V™…… ®… {…Ω÷ƒ˛S…… =x…®… ∫…‰ 15 ¥™…¥…∫l…… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛ EÚ ∫…§… ∫…®…™… +…ËÆ˙ ∫…§… V…M…Ω˛ S……Ω‰˛ ®…È ¶……‰V…x… EÚÆ˙i…… Æ˙Ω⁄ƒ˛, S……Ω‰˛ +xi…:{…÷Æ˙ ®… Æ˙Ω⁄ƒ˛, +l…¥…… ∂…™…x……M……Æ˙ ®…Â, +l…¥…… M……‰{…x……M……Æ˙ ®…Â, ™…… +{…x…‰ ™……x… ®… +l…¥…… Æ˙…V……‰t…x… ®…Â, ±……‰EÚ-EÚ…™…« EÚ“ ∫…⁄S…x…… |…i…¥…‰n˘EÚ…Â u˘…Æ˙… ®…÷Z…‰ n˘“ V……™…* ®…È |…V…… EÚ… EÚ…™…« Ω˛Æ˙ V…M…Ω˛ EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ |…∫i…÷i… Ω⁄ƒ˛...... ®…Èx…‰ +…n‰˘∂… n‰˘ Æ˙J…… Ω˲ EÚ |…i™…‰EÚ ∫…®…™… +…ËÆ˙ |…i™…‰EÚ ∫l……x… ®… ®…÷Z…‰ i…÷Æ˙xi… ∫…⁄S…x…… ®…±…x…“ S……Ω˛B C™……ÂEÚ +{…x…‰ EÚ…™……Á +…ËÆ˙ |…™…ix…… ∫…‰ ®…÷Z…‰ EÚ¶…“ {…⁄h…« ∫…xi……‰π… x…Ω˛” Ω˛…‰i……, C™……ÂEÚ V…x…i…… E‰Ú Ω˛i… E‰Ú ±…B Ω˛“ ®…÷Z…‰ ∫…i…i… |…™…ix… EÚÆ˙x…… S……Ω˛B +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ®…⁄±… EÚ…™……Á E‰Ú ∫…∆S……±…x… +…ËÆ˙ |…™…ix… ®… Ω˲* V……‰ E÷ÚUÙ ®…È |…™…ix… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛ =∫…EÚ… =q‰˘∂™… ™…Ω˛“ Ω˲ EÚ ®…È |……h…-®……j… E‰Ú |…i… +{…x…‰ @Òh… ∫…‰ =@Òh… Ω˛…‰ ∫…E⁄ƒÚ +…ËÆ˙ ®…È =xΩ² ™…Ω˛…ƒ |…∫…z… Æ˙J… ∫…E⁄∆Ú i…l…… {…Æ˙±……‰EÚ ®… ¥…‰ ∫¥…M…« |……{i… EÚÆ˙ ∫…EÂÚ* +∂……‰EÚ EÚ“ +ÀΩ˛∫…… ®…x…÷π™……Â i…EÚ ∫…“®…i… x…Ω˛” l…“ §…Œ±EÚ =∫…EÚ“ {…Æ˙v… ®… I…÷p˘, ®…⁄EÚ {…∂…÷-{…I…“ ¶…“ +… M…™…‰ l…‰* E÷ÚUÙ {…¥……Á E‰Ú n˘x…… +π]ı®…“, S…i…÷n«˘∂…“ +…n˘ E‰Ú n˘x…… ®… V……x…¥…Æ˙… EÚ…‰ n˘…M…x…‰ §…P…™…… EÚÆ˙x…‰ {…Æ˙ ¶…“ |…i…§…xv… l……* V…x…i…… EÚ“ v……î…EÚ {…Æ˙®{…Æ˙…+… EÚ…‰ +…ËÆ˙ ¶…“ ∫…÷n˘g¯ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…™…‰ =∫…x…‰ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú o˘∂™…… E‰Ú |…n˘∂…«x… E‰Ú +…™……‰V…x… EÚ™…‰ V…Ë∫…‰ Ω˛…l…“, +ŒMx… V¥……±…… +…ËÆ˙ n˘“{…®……±…EÚ… +…n˘ E‰Ú V…÷±…⁄∫… x…EÚ…±…‰* 17 ¥…Ë∂……±…“ M…h…i…∆j… : +®…‰Æ˙EÚ… E‰Ú ¶…⁄i…{…⁄¥…« Æ˙…π]≈ı{…i… ∏…“ ¥…±… œC±…]ıx… x…‰ +{…x…“ ¶……Æ˙i… ™……j…… E‰Ú ∫…®…™… ¶……Æ˙i…“™… ∫…∆∫…n˘ EÚ…‰ ∫…∆§……‰v…i… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B EÚΩ˛… l…… India has been teaching a very importance lesson to us, that is democracy +…V… ∫…‰ 2600 ¥…π…« {…⁄¥…« {…⁄¥…‘ ¶……Æ˙i… EÚ“ v…Æ˙… {…Æ˙ V…∫… M…h…i…∆j… EÚ… ¥…h…«x… Ω˛®… |……S…“x… ∫……Ω˛i™… ®… ®…±…i…… Ω˲* ¥…Ω˛˛ l…… ¥…Ë∂……±…“ M…h…i…∆j…* ¥…Ω˛ EÚ…Ëx… ∫…… n˘∂…«x… l……, ¥…Ω˛ EÚ…Ëx… ∫…“ ¥…S……Æ˙v……Æ˙… l…“, ¥…Ω˛ EÚ…Ëx… ∫…‰ ∫…r˘…xi… l…‰ V…x…EÚ… |…¶……¥… <∫… |……S…“x… |…®…÷J… M…h…i…∆j… EÚ“ ∫…®…fir˘, ¥…EÚ…∫… +…ËÆ˙ {…Æ˙…GÚ®… EÚ… EÚ…Æ˙h… §…x…“* ™…Ω˛ ¥…S……Æ˙h…“™… ΩË*˛ +x™… n‰˘∂…… ®… M…h…i…∆j… V…§… +{…x…‰ ∂…Ë∂…¥… +¥…∫l…… ®… l…… =∫… ∫…®…™… {…⁄¥…‘ ¶……Æ˙i… EÚ“ v…Æ˙… {…Æ˙ ¥…Ω˛ {…⁄h…«∞¸{… ∫…‰ ¥…EÚ∫…i… Ω˛…‰ S…÷EÚ… l……* +…ËÆ˙ +…Ãl…EÚ +…ËÆ˙ Æ˙…V…x…“i…EÚ o˘Œπ]ı ∫…‰ §…Ω÷˛i… Ω˛“ ∫…®…fir˘ l……* i…“l…»EÚÆ˙… E‰Ú ={…n‰˘∂…… EÚ… +x…÷EÚÆ˙h…, ∫…®……x…i…… +…ËÆ˙ ∫…Ω˛+Œ∫i…i¥… E‰Ú ∫…r˘…xi…… EÚ… |…™……‰M… 18 EÚ“ §…Ω˛x… l…“* ∫…§…∫…‰ |……S…“x… V…Ëx……M…®… +…¥…∂™…EÚ S…⁄Ãh… ∫…‰ <∫…EÚ… =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲* ¥…∂……±…… (j…∂…±……) E‰Ú §…c‰˜ {…÷j… (®…Ω˛…¥…“Æ˙ E‰Ú §…c‰˜ ¶……<«) x…xn˘“¥…v…«x… EÚ“ {…ix…“ V™…‰π`ˆ… S…‰]ıEÚ EÚ“ {…÷j…“ l…“* V…Ëx……M…®…… ®… ∫…§…∫…‰ |……S…“x… B¥…∆ |…l…®… +…S……Æ˙…∆M… ∫…⁄j… ®… ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ EÚ“ E÷ÚUÙ V…“¥…x…“ ®…±…i…“ Ω˲* =∫…®… BEÚ ∫l……x… {…Æ˙ ®…Ω˛…¥…“Æ˙ EÚ“ ®……i…… EÚ… BEÚ x……®… ¥…n‰˘Ω˛n˘z…… ¶…“ +…™…… Ω˲* +l……«i…¬ ®…Ω˛…¥…“Æ˙ EÚ“ ®……i…… E‰Ú i…“x… x……®…---- j…∂…±……, ¥…n‰˘Ω˛-n˘z… +…ËÆ˙ |…™…EÚ…Æ˙h…“ l…‰* ¶…M…¥……x… EÚ… ¶…“ BEÚ x……®… ¥…n‰˘Ω˛n˘z… Ω˲* +l……«i…¬---¥…n‰˘Ω˛n˘z…… j…∂…±…… EÚ… {…÷j…-¥…n‰˘Ω˛ n˘z……-- ¥…v…«®……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ l…‰* <∫… |…EÚ…Æ˙ j…∂…±…… ¥…n‰˘Ω˛ EÚ“ EÚx™…… ®…Ω˛…Æ˙…V…… S…‰]ıEÚ EÚ“ §…Ω˛x… l…“* E÷∆Úb˜{…÷Æ˙ E‰Ú Æ˙…V…… ∫…r˘…l…« S…‰]ıEÚ E‰Ú §…Ω˛x……‰<« l…‰* x…xn˘“¥…v…«x… B¥…∆ ¥…v…«®……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ j…∂…±…… +…ËÆ˙ ∫…r˘…l…« E‰Ú {…÷j… l…‰ +…ËÆ˙ ®…Ω˛…Æ˙…V…… S…‰]ıEÚ E‰Ú ¶……x…‰V… l…‰* x…xn˘“¥…v…«x… EÚ…‰ S…‰]ıEÚ EÚ“ §…‰]ı“ V™…‰π`ˆ… ¥™……Ω˛“ l…“* +i…: x…xn˘“¥…v…«x… ®…Ω˛…Æ˙…V…… S…‰]ıEÚ E‰Ú V…¥……<« (n˘…®……n˘) ¶…“ l…‰* ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ x…‰ +{…x…‰ E‰Ú¥…±…“ V…“¥…x… E‰Ú §……Æ˙Ω˛ S…i…÷®……«∫… ¥…Ë∂……±…“ ®… +…ËÆ˙ UÙ: S……i…÷®……«∫… ®…l…±…… ®… ¥™…i…“i… EÚ™…‰ l…‰* “Besides the Videhans, the Licchavis along with the Jnatrikas must have come directly under the influence of the teaching of Mahavira. The cases of Trisala, Siddhartha, Cetaka, Cellana and others, suggest that the Licchavis had a distinct sympathy and respect for the Jainas. Furthermore, Cellana, one of the seven daughters of king Cetaka, was married to Bimbisara, with the result that both of them became ardent Jainas. And, the other six daughters of Cetaka married to different kings are also said to have been strong supporters and followers of Jainism.” “+…V… ∫…‰ ±…M…¶…M… UÙ§§…“∫… ∫……Ë ¥…π…« {…Ω˛±…‰ ¥…Ë∂……±…“x…M…Æ˙ ∫…¶…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ“ ∫…÷¥…v……+… ∫…‰ ∫…®{…z… l…… V……‰ x……Ë ®…“±… EÚ“ {…Æ˙v… ®… §…∫…… Ω÷˛+… l……* ∫…÷xn˘Æ˙ S…Ëi™……Â, i……±…… i…l…… §……M…-§…M…“S…… ∫…‰ {…Æ˙{…⁄h…« l……* x…M…Æ˙ EÚ“ §…Ω÷˛i… Ω˛“ ∫…÷¥™…¥…Œ∫l…i… f∆¯M… ∫…‰ i…“x… ¶……M…… ®… Æ˙S…x…… EÚ“ M…<« l…“* {…Ω˛±…‰ ¶……M… ®… ∫¥…h…«EÚ±…∂…… ∫…‰ ™…÷Ci… ∫……i… Ω˛V……Æ˙ P…Æ˙ l…‰* n⁄˘∫…Ɖ˙ ¶……M… ®… S……ƒn˘“ E‰Ú EÚ±…∂…… ∫…‰ S……Ën˘Ω˛ Ω˛V……Æ˙ P…Æ˙ l…‰* i…“∫…Ɖ˙ ¶……M… ®… i……∆§…‰ E‰Ú EÚ±…∂…… ∫…‰ ™…÷Ci… 21 ¥…∫…÷n‰˘¥… +…ËÆ˙ ®…M…v… : ∫…∆P…n˘…∫… Æ˙S…i… ¥…∫…÷n‰˘¥… ÀΩ˛b˜“ x……®…EÚ V…Ëx… EÚl…… ∫……Ω˛i™… |……S…“x… <i…Ω˛…∫… E‰Ú E÷ÚUÙ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« i…l™…… EÚ…‰ {…Æ˙±…I…i… EÚÆ˙i…… Ω˲* EfiÚπh… E‰Ú {…i…… ¥…∫…÷n‰˘¥… +{…⁄¥…« ∫…÷xn˘Æ˙ l…‰ =x…E‰Ú ∞¸{… {…Æ˙ Œ∫j…™……∆ ®…÷Mv… Ω˛…‰ V……i…“ l…“ +i…: =xΩ² ∫¥……∫l™… ±……¶… E‰Ú ±…™…‰ M…fiΩ˛ §…∆n˘“ §…x…… ±…™…… M…™……* ¥…∫…÷n‰˘¥… §…∆n˘“ M…fiΩ˛ ∫…‰ x…EÚ±… M…™…‰ +…ËÆ˙ ¥…¶…z… n‰˘∂…… ®… ߅®…h… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B ¥…Ω˛…ƒ EÚ“ ∏…‰π`ˆ ∫…÷xn˘Æ˙™…… +…ËÆ˙ Æ˙…V™… EÚx™……+… ∫…‰ ¥…¥……Ω˛ EÚ™……* BEÚ §……Æ˙ Æ˙…V…… EÚ{…±… E‰Ú {…÷j… +∆∂…÷®…x… V……‰ =x…EÚ… ∫……±…… ¶…“ l…… ¥…Ω˛ =x…EÚ…‰ ®…±…™…n‰˘∂… ±…‰ V……x…… S……Ω˛… ±…‰EÚx… Æ˙…∫i…… ¶…⁄±… V……x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… ¥…‰ ¥…{…Æ˙“i… n˘∂…… ®… S…±…‰ M…™…‰ +…ËÆ˙ {…÷hb≈˜ Æ˙…V…… EÚ“ Æ˙…V…v……x…“ ®… {…Ω÷ƒ˛S… M…™…‰* Æ˙…V…… {…÷hb≈˜ E‰Ú {…i…… EÚ… x……®… ∫…÷∂…‰x… l…… V…xΩ˛…Âx…‰ {…÷hb≈˜ EÚ…‰ À∫…Ω˛…∫…x… n‰˘EÚÆ˙ ∫…i™… Æ˙I…i… x……®…EÚ ®…÷x… ∫…‰ x…O…«xl… v…®…« ®… n˘“I…… ±…“* Æ˙…x…“ ¥…∫…÷®…i… x…‰ ¶…“ |…µ…V™…… O…Ω˛h… EÚ“ +…ËÆ˙ +…™……« ∫…∆P… EÚ“ x…‰j…“ §…x… M…™…“* Æ˙…V…… {…÷hb≈˜ E‰Ú {…Ω˛±…‰ EÚ…‰<« ∫…xi……x… x…Ω˛” l…“ {…Æ˙xi…÷ §……n˘ ®… BEÚ EÚx™…… EÚ… V…x®… Ω÷˛+… V…∫…‰ {…÷j… §…i……EÚÆ˙ |…S……Æ˙ EÚ™……* BEÚ =i∫…¥… ®… ¥…∫…÷n‰˘¥… EÚ… =∫…∫…‰ {…Æ˙S…™… Ω÷˛+… V……‰ +…M…‰ S…±…EÚÆ˙ ¥…¥……Ω˛ §…xv…x… ®… {…Æ˙h…i… Ω˛…‰ M…™…… +…ËÆ˙ 23 =c˜“∫…… : {……i……∆V…±… E‰Ú ®…Ω˛…¶……π™… ®… ∏…®…h… +…ËÆ˙ •……¿h…… ®… ∂……∑…EÚ ¥…Æ˙…‰v… EÚΩ˛… M…™…… Ω˲* ™…Ω˛ ¥…Æ˙…‰v… C™…… l……* ¥…‰n˘ EÚ…±…“x… ∫…®……V… @Òπ…¶…n‰˘¥… E‰Ú §……n˘ EÚ… ∫…®……V… Ω˲ C™……ÂEÚ @Òπ…¶… ™…÷M… ®… +ŒMx… +…ËÆ˙ EfiÚπ… EÚ… |……Æ˙®¶… Ω÷˛+… l……* <∫…“±…B ¥…‰n˘… +…ËÆ˙ {…÷Æ˙…h…… ®… @Òπ…¶… EÚ… ¥…h…«x… =x…E‰Ú ®……i……-{…i…… E‰Ú x……®…, i™……M… +…ËÆ˙ i…{…∫™…… EÚ… ∞¸{… V…Ëx… {…Æ˙®{…Æ˙…x…÷∫……Æ˙ Ω˛“ ®…±…i…… Ω˲* ™…Ω˛…ƒ i…EÚ EÚ =x…EÚ…‰ ¥…Æ˙…‰v…“ ®……x…i…‰ Ω÷˛B ¶…“ =xΩ² ¥…πh…÷ E‰Ú +¥…i……Æ˙ E‰Ú ∞¸{… ®… ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚ™…… M…™…… Ω˲* V…Ëx…™…… x…‰ =xΩ² |…l…®… i…“l…»EÚÆ˙ ®……x…… Ω˲* =x…EÚ“ ∫……v…x…… EÚ… ∞¸{… ™…Y… x…Ω˛” Ω˛…‰EÚÆ˙ i…{…∫™…… l…“* =x…E‰Ú n˘™…‰ ={…n‰˘∂… Ω˛“ ®…⁄±… ¥…‰n˘ l…‰ V…x…E‰Ú {…`ˆx…-{……`ˆx… E‰Ú ±…™…‰ •……¿h… ¥…M…« §…x……™…… M…™…… l……* ®…⁄±…˙ ¥…‰n˘… E‰Ú ¥…ŒSUÙz… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú §……n˘ ®…Ω˛…¶……Æ˙i… EÚ…±… ®… =x…EÚ… {…÷x…: ∫…∆EÚ±…x… EÚ™…… M…™…… V…∫…®… +x…‰EÚ {…Æ˙¥…i…«x… Ω˛…‰x…‰ ∫¥……¶……¥…EÚ l…‰* <∫…±…B +…V… V……‰ ¥…‰n˘… EÚ… ∫¥…∞¸{… Ω˛®……Ɖ˙ {……∫… Ω˲ ¥…Ω˛ ∫…∆EÚ±…i… ¥…‰n˘ EÚ… ∞¸{… Ω˲* ∫……Ω˛i™… EÚ…‰ ±……‰EÚ|…™… §…x……x…‰ E‰Ú ±…™…‰ =∫…‰ +±……ËEÚEÚ +…ËÆ˙ +{……ËØ˚π…‰™… EÚΩ˛… V……i…… Ω˲* ™…n˘ EÚ…‰<« ∂……∫j… x…™…… Ω˛…‰i…… Ω˲ ™…… EÚ∫…“ {…÷Ø˚π… u˘…Æ˙… +®…÷EÚ ∫…®…™… ®… Æ˙S…i… EÚ™…… Ω˛…‰i…… Ω˲ =∫…EÚ“ ®…Ω˛k…… +±……ËEÚEÚ +…ËÆ˙ +{……ËØ˚π… ∂……∫j… EÚ“ +{…‰I…… EÚ®… +…∆EÚ“ V……i…“ Ω˲* <∫…“±…B ∫…∆EÚ±…i… ¥…‰n˘… EÚ“ ®…Ω˛k…… §…g¯…x…‰ E‰Ú ±…B =xΩ² +{……ËØ˚π…™… EÚΩ˛… M…™……* ®…⁄±… ¥…‰n˘… E‰Ú ∞¸{… EÚ“ Z…±…EÚ Ω˛®… §…Ω÷˛i… E÷ÚUÙ ={…x…π…n˘… ®… n‰˘J…x…‰ EÚ…‰ ®…±…i…“ Ω˲* ∫…∆EÚ±…i… ¥…‰n˘… E‰Ú ™…Y… ∞¸{… EÚ… ¥…Æ˙…‰v… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B ={…x…π…n˘… ®… ∫{…π]ı ±…J…… Ω˲ ™…Y… ]⁄ı]ı“ x……¥… E‰Ú ∫…®……x… Ω˲ V……‰ 24 =c˜“∫…… E‰Ú ∫……l… V…Ëx…v…®…« EÚ… ∫…∆{…E«Ú +`ˆ…Æ˙¥… i…“l…»EÚÆ˙ +Æ˙x……l… E‰Ú ∫…®…™… ∫…‰ Ω˲* j…π…Œπ]ı-∂…±……EÚ… {…÷Ø˚π… S…Æ˙j… ®… EÚΩ˛… M…™…… Ω˲ n˘“I…… ±…‰x…‰ E‰Ú §……n˘ =xΩ˛…Âx…‰ |…l…®… ¶…I…… Æ˙…V…{…÷Æ˙ ®… O…Ω˛h… EÚ“* ®…Ω˛…¶……Æ˙i… ®… Æ˙…V…{…÷Æ˙ EÚ…‰ EÚÀ±…M… EÚ“ Æ˙…V…v……x…“ §…i……™…… M…™…… Ω˲* i…‰<∫…¥… i…“l…»EÚÆ˙ {……∑…«x……l… EÚ… EÚÀ±…M… n‰˘∂… ∫…‰ M…Ω˛Æ˙… ∫…®§…xv… Æ˙Ω˛… Ω˲* J…∆b˜M…Æ˙ EÚ“ M…÷°Ú…+… E‰Ú ®…⁄±… x……™…EÚ {……∑…«x……l… Ω˲* Æ˙…x…“ M…÷°Ú… EÚ“ {……∑…«¥…‰π]ıx…“ ¶…M…¥……x… {……∑…«x……l… E‰Ú V…“¥…x… |…∫…∆M…… EÚ…‰ n˘∂……«i…“ Ω˲* x…M…‰xp˘ x……l… §…∫…÷ x…‰ ¶…M…¥…i…“ ∫…⁄j…, I…‰j… ∫…®……∫… +…ËÆ˙ ¶……¥…n‰˘¥… ∫…⁄Æ˙ u˘…Æ˙… ±…J…i… S……˧…“∫… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ V…“¥…x…“ {…Æ˙ +…±……‰S…x…… EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B ±…J…… Ω˲ EÚ {……∑…«x……l… x…‰ +∆M…, §…∆M… +…ËÆ˙ EÚÀ±…M… x…‰ V…Ëx… v…®…« EÚ… |…S……Æ˙ EÚ™…… l……* i……©…±…{i… §…∆n˘Æ˙M……Ω ∫…‰ EÚÀ±…M… EÚ“ +…‰Æ˙ |…∫l……x… EÚ™…… +…ËÆ˙ EÚ…‰{… EÚ]ıEÚ ®… v…x™… x……x…EÚ M…fiΩ˛∫l… E‰Ú P…Æ˙ ∫…‰ +…Ω˛…Æ˙ O…Ω˛h… EÚ™…… l……* ¥…i…«®……x… ®… ™…Ω˛ EÚ…‰{… EÚ]ıEÚ §……±…‰∑…Æ˙ V…±…‰ EÚ… E÷Ú{……Æ˙“ O……®… Ω˲ V……‰ <«0 {…⁄¥…« +…`ˆ¥…” ∂…i……§n˘“ ®… EÚ…‰{……Æ˙EÚ O……®… E‰Ú x……®… ∫…‰ |…S…±…i… l……* ¶…M…¥……x… {……∑…«x……l… v…x™… M…fiΩ˛∫l… E‰Ú +i…l… §…x…‰ l…‰ <∫… ∫®…fii… EÚ…‰ V…“¥…i… Æ˙J…x…‰ E‰Ú ±…™…‰ EÚ…‰{… EÚ]ıEÚ EÚ…‰ v…x™… EÚ]ıEÚ EÚΩ˛… V……x…‰ ±…M……* ¶…¥…n‰˘¥… ∫…⁄Æ˙ E‰Ú {……∑…«x……l… S…Æ˙j… ®… +…™…… Ω˲ EÚ EÚÀ±…M… EÚ…‰ ™…¥…x…… E‰Ú Ω˛…l…… ∫…‰ ®…÷Ci… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú {…∂S……i…¬ E÷Ú∂…∫l…±… EÚ“ Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙“ |…¶……¥…i…“ E‰Ú ∫……l… {……∑…«x……l… EÚ… ¥…¥……Ω˛ Ω÷˛+…* Æ˙…x…“ M…÷®°Ú… E‰Ú BEÚ +{…Ω˛Æ˙h… o˘∂™… EÚ…‰ §…Ω÷˛i… ∫…‰ ±……‰M… <∫…“ P…]ıx…… EÚ… S…j…h… ∫…®…Z…i…‰ ΩÈ˛* V…Ëx… EÚl…… ∫……Ω˛i™… ®… ¶…“ EÚÀ±…M… Æ˙…V™… EÚ… =±±…‰J… Ω˲* S…j…∫…‰x… +…ËÆ˙ {…s…¥…i…“ S…Æ˙j… ®… ¥…h…«x… Ω˲ EÚ EÚ∫…“ ∫…®…™… EÚÀ±…M… n‰˘∂… ®… §…∫…xi…{…÷Æ˙ x……®…EÚ BEÚ Æ˙…V™… l……* ™…Ω˛…ƒ E‰Ú Æ˙…V…… l…‰ ¥…“Æ˙∫…‰x…* =x…EÚ“ {…ix…“ EÚ… x……®… l…… ¥…x…®……±…… +…ËÆ˙ {…÷j… EÚ… x……®… l…… S…j…∫…‰x…* ¥…“Æ˙∫…‰x… EÚ… ®…xj…“{…÷j… Æ˙ix…∫……Æ˙ S…j…∫…‰x… EÚ… {…Æ˙®… ®…j… l……* 26 =k…Æ˙…v™…™…x… ∫…⁄j… ®… EÚΩ˛… M…™…… Ω˲ EÚ S…®{……x…M…Æ˙“ ®… {……±…i… x……®…EÚ BEÚ ¥…h…EÚ Æ˙Ω˛i…… l……* ¥…Ω˛ ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ EÚ… ∂…π™… l……* ¥…Ω˛ ∏……¥…EÚ ∞¸{… ®… x…O…«xl… v…®…« EÚ… Y……i…… l……* BEÚ §……Æ˙ ¥…Ω˛ ¥……h…V™… E‰Ú ±…B V…Ω˛…V… u˘…Æ˙… {…l…÷hb˜ x…M…Æ˙“ ®… M…™……* <∫…“ {…l…÷hb˜ EÚ… =±±…‰J… J……Æ˙¥…‰±… EÚ“ Ω˛…l…“ M…÷®°Ú… E‰Ú ∂…±……±…‰J… ®… ¶…“ V…Ëx… i…“l…« E‰Ú ∞¸{… ®… EÚ™…… M…™…… Ω˲* x…xn˘ Æ˙…V……+… E‰Ú ∫…®…™… EÚÀ±…M… ®…M…v… ∫……©……V™… E‰Ú +xi…M…«i… l……* Ω˛…l…“ M…÷®°Ú… ±…‰J… EÚ“ UÙ`ˆ“ +…ËÆ˙ §……Æ˙Ω˛¥…” {…∆ŒCi… ®… n˘…‰ §……Æ˙ x…xn˘ Æ˙…V……+… EÚ… =±±…‰J… Ω÷˛+… Ω˲* ™…‰ x…xn˘ Æ˙…V…… EÚ…Ëx… l…‰ <∫…‰ ¥…u˘…x…… ®… ±…‰EÚÆ˙ {……l…«C™… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ ∫…®¶…¥…i…: ¥…‰ {…÷Æ˙…h…… ®… =Œ±±…J…i… EÚÀ±…M… ¥…V…‰i…… ∫…¥…«I…j……xi…EÚ ®…Ω˛…{…n¬˘®… x…xn˘ l…‰* EÚÀ±…M… EÚ…‰ {…Æ˙…V…i… EÚÆ˙ ¥…‰ ¥…V…™… ∫®……Æ˙EÚ E‰Ú ∞¸{… ®… EÚÀ±…M… V…x… EÚ…‰ ®…M…v… ±…‰ M…B l…‰* EÚÀ±…M… V…x… EÚ…Ëx… l…‰ <∫… {…Æ˙ ¶…“ ¥…u˘…x…… E‰Ú ¥…¶…z… ®…i… Ω˲* x…xn˘Æ˙…V…… EÚ… EÚÀ±…M… V…x… EÚ…‰ ®…M…v… ±…‰ V……x…… +…ËÆ˙ J……Æ˙¥…‰±… E‰Ú ∫…®…™… i…EÚ =∫…‰ x…π]ı x… EÚÆ˙ ={……∫…x…… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ ™…Ω˛ ¶…“ ±…M…i…… Ω˲ EÚ x…xn˘Æ˙…V… ¶…“ V…Ëx…v…®……«¥…±…®§…“ l…‰* S…xp˘M…÷{i… ®……Ë™…« V…Ëx… l…‰* =x…EÚ… ∫……©……V™… §…Ω÷˛¥…∫i…fii… Ω˛…‰x…‰ {…Æ˙ ¶…“ EÚÀ±…M… =∫…E‰Ú +xi…M…«i… x…Ω˛” l……* x…xn˘¥…∆∂… E‰Ú n÷˘§…«±… Ω˛…‰ V……x…‰ {…Æ˙ ±…M…i…… Ω˲ EÚÀ±…M…¥……∫…“ {…÷x…: ∫¥……v…“x… Ω˛…‰ M…B* S…xp˘M…÷{i… E‰Ú {……Ëj… +∂……‰EÚ x…‰ EÚÀ±…M… V…™… EÚ™……* ¥…Ω˛ ™…÷r˘ EÚi…x…… ¶…™……x…EÚ Ω÷˛+… l…… ™…Ω˛ +∂……‰EÚ E‰Ú i…‰Æ˙Ω˛¥… ∂…±……±…‰J… ®… ¥…¥…fii… Ω˲* V…®§…⁄u˘“{… |…Y…Œ{i… ®… ∫…®|…i…EÚ…±…“x… EÚÀ±…M… EÚ… =±±…‰J… Ω˲* EÚÀ±…M… =xΩ˛” 25.5 +…™…« n‰˘∂…… E‰Ú +xi…M…«i… l…… V…Ω˛…ƒ V…Ëx… ∫……v…÷ §…x…… EÚ∫…“ §……v…… E‰Ú ¥…S…Æ˙h… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ l…‰* EÚÀ±…M……v…{…i… ®…Ω˛…Æ˙…V…… J……Æ˙¥…‰±… EÚ… x……®… ∫…°«Ú EÚÀ±…M… E‰Ú <i…Ω˛…∫… ®…Â Ω˛“ x…Ω˛” §…Œ±EÚ V…Ëx… <i…Ω˛…∫… ®… ¶…“ ∫¥…h…« +∆I…Æ˙… ®… ±…J…… V……x…… S……Ω˛B* ®…Ω˛…Æ˙…V…… J……Æ˙¥…‰±… x…‰ x… E‰Ú¥…±… EÚÀ±…M… EÚ…‰ ¶……Æ˙i… ®… BEÚ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« ∫……©……V™… E‰Ú ∞¸{… ®… ∫l……{…i… EÚ™…… §…Œ±EÚ V…Ëx… ∫…∆∫EfiÚi… E‰Ú ¥…EÚ…∫… ®… ¶…“ +®…⁄±™… ™……‰M…n˘…x… n˘™……* +§…i…EÚ S…±…‰ +… Æ˙Ω‰˛ ®…M…v… ∫……©……V™… E‰Ú |…¶…÷i¥… EÚ…‰ =xΩ˛…Âx…‰ ∫…®……{i… EÚÆ˙ n˘™……* ®…M…v… {…i… {…÷∂™……®…j… ∂…÷∆M… V…∫…x…‰ ∏…®…h…… {…Æ˙ +i™……S……Æ˙ EÚ™…… +x…‰EÚ ®…∆n˘Æ˙…Â, S…Ëi™…… EÚ…‰ x…π]ı ™…… {…Æ˙¥…Ãi…i… EÚ™…… =∫… {…Æ˙ n˘…‰ §……Æ˙ +…GÚ®…h… EÚÆ˙ =∫…‰ n˘Œhb˜i… B¥…∆ {…Æ˙…V…i… EÚ™……* J……Æ˙¥…‰±… EÚ… {…Æ˙S…™… Ω˛®… =n˘™…M…Æ˙ E‰Ú Ω˛…l…“ M…÷®°Ú… ∂…±……±…‰J… E‰Ú +±……¥…… Ω‰˛®…¥…∆i… {…^ı…¥…±…“ (l…‰Æ˙…¥…±…“) ∫…‰ ¶…“ ®…±…i…… Ω˲* V…∫…®… EÚÀ±…M… E‰Ú <i…Ω˛…∫… EÚ“ V……x…EÚ…Æ˙“ n˘“ Ω÷˛<« Ω˲* <∫… {…^ı…¥…±…“ E‰Ú Æ˙S…x……EÚ…Æ˙ +…S……™…« Ω‰˛®…¥…∆i… ∫…⁄Æ˙ l…‰ V……‰ ®……l…÷Æ˙“ ¥……S…x…… E‰Ú EÚk……« +…S……™…« ∫EÚŒxn˘±…∫…⁄Æ˙ E‰Ú ∂…π™… B¥…∆ {…^ıv…Æ˙ l…‰* 27 S…‰i…Æ˙…V…¥…∫…¥…v…x…‰x…-- +l……«i…¬ S…‰i… ¥…∆∂… EÚ… ¥…v…«x… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ x…‰* ∂…±……±…‰J… E‰Ú <∫… ¥……C™… E‰Ú +…v……Æ˙ {…Æ˙ +x…‰EÚ ¥…u˘…x…¬ EÚÀ±…M…{…i… J……Æ˙¥…‰±… EÚ…‰ S…‰n˘ ¥…∆∂… EÚ…, i……‰ E÷ÚUÙ ¥…u˘…x…¬ S…Ëj…¥…∆∂… EÚ… ®……x…i…‰ ΩÈ˛* ±…‰EÚx…--- Ω˛®…¥…∆i… ∫l…¥…Æ˙…¥…±…“ ®… J……Æ˙¥…‰±… EÚ…‰ S…‰]ı¥…∆∂…“™… §…i……i…‰ Ω÷˛B ±…J…… Ω˲ EÚ E⁄Úh…EÚ E‰Ú ∫……l… ™…÷r˘ ®…Â Ω˛…Æ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ S…‰]ıEÚ x…‰ ∫…±±…‰J…x…… ±…‰EÚÆ˙ +{…x…‰ |……h… i™……M… n˘™……* =x…EÚ… BEÚ {…÷j… ∂……‰¶…x… Æ˙…™… +{…x…‰ ∑…∫…÷Æ˙ Æ˙…V…… ∫…÷±……‰S…x… EÚ“ S…Æ˙h… ®… S…±…… M…™……* Æ˙…V…… ∫…÷±……‰S…x… E‰Ú EÚ…‰<« {…÷j… x… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… =x…E‰Ú §……n˘ ∂……‰¶…x…Æ˙…™… EÚÀ±…M… EÚ“ M…q˘“ {…Æ˙ +…∫…“x… Ω÷˛B* <∫…“ ∂……‰¶…x…Æ˙…™… EÚ“ {……ƒS…¥…” {…“g¯” ®… S…∆b˜Æ˙…™… E‰Ú ∂……∫…x… ®… ®…M…v… E‰Ú x…∆n˘ Æ˙…V…… x…‰ EÚÀ±…M… {…Æ˙ +…GÚ®…h… EÚÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ V…x… ®…⁄Ãi… EÚ…‰ ®…M…v… ®… ±…‰ V……EÚÆ˙ ∫l……{…i… EÚ™……* ∂……‰¶…x…Æ˙…™… EÚ“ +…`ˆ¥…” {…“g¯“ ®… J…‰®…Æ˙…V… Ω÷˛B V…x…E‰Ú ∫…®…™… ®… +∂……‰EÚ x…‰ EÚÀ±…M… {…Æ˙ +…GÚ®…h… EÚÆ˙ x…Æ˙ ∫…∆Ω˛…Æ˙ EÚ™…… l……* I…‰®…Æ˙…V… E‰Ú {…÷j… §…÷e˜Æ˙…V… x…‰ E÷Ú®……Æ˙M…Æ˙ +…ËÆ˙ E÷Ú®……Æ˙“M…Æ˙ x……®… E‰Ú {…¥…«i…… {…Æ˙ M™……Æ˙Ω˛ M…÷°Ú…+… EÚ… x…®……«h… EÚÆ˙…™…… l……* 28 J…hb˜M…Æ˙, =n˘™…M…Æ˙ +…ËÆ˙ x…“±…M…Æ˙* J…hb˜M…Æ˙ 123 °÷Ú]ı >∆S…… i…l…… =n˘™…M…Æ˙ 110 °÷Ú]ı >∆S…… Ω˲* ®…÷J™… M…÷°Ú…™… =n˘™…M…Æ˙ ®… 44, J…hb˜M…Æ˙ ®… 19 i…l…… x…“±…M…Æ˙ ®… 3 ΩÈ˛* 29 +l……«i…¬ EÚ®®… +…ËÆ˙ Ω˛±…Æ˙¥…x… EÚ… |……∫……n˘* <∫…“ ∫…{…«M…÷°Ú… u˘…Æ˙ {…Æ˙ §…c˜“ Ω˛…l…“M…÷°Ú… E‰Ú {……∫… BEÚ ∂…±……±…‰J… Ω˲--S…⁄±…∫…®…™… EÚ…‰ l…… V…‰ M……™… S…⁄±… EÚ®…«x…¬ EÚ… +V…‰™… EÚ…‰`ˆ…* §……P…M…÷°Ú…-- <∫… {…Æ˙ ¶…“ n⁄˘∫…Æ˙“ ∂…i……§n˘“ EÚ… ∂…±……±…‰J… Ω˲ V…x…EÚ“ n˘…‰ {…∆ŒCi…™……∆ <∫… |…EÚ…Æ˙ Ω˲-- x…M…Æ˙+Æ∆˙§…n˘∫…, 2. ∫…¶…⁄i…x……‰±…‰x…®…¬-- +l……«i…¬ x…M…Æ˙V…∫…¶…⁄i… EÚ“ M…÷°Ú…* Ω˛Æ˙n˘…∫…M…÷°Ú…-- <∫… {…Æ˙ BEÚ ∂…±……±…‰J… <∫… ¶……∆i… Ω˲-- +…ËÆ˙ <«0 ∫…∆0 {…Ω˛±…“ ∂…i……§n˘“ {…⁄¥…« EÚ…-- S…⁄±…E÷Ú®…∫…{…∫……i……‰EÚl……V…‰™……S…* +l……«i…¬ S…⁄±…E÷Ú®… EÚ… |……∫……n˘ +…ËÆ˙ +V…‰™… EÚ…‰`ˆ…* V…∆§…‰∑…Æ˙M…÷°Ú…-- ™…Ω˛…ƒ BEÚ ∂…±……±…‰J… ®…\S…{…÷Æ˙“ M…÷°Ú… E‰Ú ∫…®…™… EÚ… V……‰ ±…‰J… •……¿h…“ +I…Æ˙… ®… Ω˲* ®…Ω˛…®…n˘…∫… ¥……Æ˙™……™… x…… EÚ™…∫… ±…‰x…®…¬ +l……«i…¬ ®…Ω˛…®…n˘ EÚ“ ∫j…“ x……EÚ™…∫… EÚ“ M…÷∆°Ú…* UÙ…‰]ı“Ω˛…l…“M…÷°Ú…-- <∫… {…Æ˙ ¶…“ BEÚ +{…⁄¥…« ±…‰J… ΩÈ˛* +M…Æ˙S…...... ∫…±…‰x…®…¬* J…hb˜M…Æ˙ : i…k¥…M…÷°Ú… x…∆0 1-- <∫…®… S…j… Ω˲ i…l…… <∫…{…Æ˙ ∂…±……±…‰J… ΩÈ˛-- ™…Ω˛ {…Ω˛±…“ ∂…i……§n˘“ {…⁄¥…« EÚ… Ω˲* i…k¥…M…÷°Ú… x…∆0 2-- <∫…{…Æ˙ ¶…“ ±…‰J… Ω˲-- {…n˘ ®…÷±…EÚ∫… E÷Ú∫…÷ ®……∫… ±…‰x…®…¬ E÷Ú∫…÷®… ∫…‰¥…EÚ EÚ“ M…÷°Ú… ™…Ω˛ ∫…§… ∫…‰ |……S…“x… ±…‰J… Ω˲* J…∆b˜M…Æ˙ E‰Ú ±…‰J…… ®… (Oldest of all inscriptions in Khandgiri) x…¥…®…÷x…M…÷°Ú…-- <∫…E‰Ú ¶…“i…Æ˙ 10¥…” ∂…i……§n˘“ EÚ… ±…‰J… Ω˲ V……‰ <∫… ¶……ƒi… ΩÈ˛--- 1. >ƒ ∏…“®…i…¬ =t…‰i…E‰Ú∂…Æ˙“n‰˘¥…∫™… |…¥…r«˘®……x…‰ ¥…V…™… Æ˙…V™…‰ ∫…∆¥…i…¬ 18 2. ∏…“+…™™…∆∫…∆P…|…i…§…r˘ O…Ω˛M…÷±…§…x…M…«i…n‰˘∂…“M…h……S……™™…« ∏…“E÷Ú±…S…xp˘ 3. ¶…^ı…Æ˙EÚ∫™…i…∫™…∂…π™…∂…÷¶…S…xp˘∫™…* <∫… ±…‰J… ®… ∫{…π]ı ±…J…… Ω˲ EÚ =t…‰i…E‰Ú∂…Æ˙“n‰˘¥… E‰Ú =z…i…∂…“±… Æ˙…V™… E‰Ú 18¥… ¥…π…« ®… ∏…“ ∂…÷¶…S…xp˘ +…S……™…« ™…Ω˛…ƒ ¥…Æ˙…V…i… l…‰ V……‰ ∏…“ +…™™…«∫…∆P…M…fiΩ˛E÷Ú±…n‰˘∂…“M…h… E‰Ú +…S……™…«E÷Ú±…S…xp˘¶…^ı…Æ˙EÚ E‰Ú ∂…π™… l…‰* <∫…“ M…÷°Ú… ®… ]⁄ı]ı“ Ω÷˛<« ¶…“i… {…Æ˙ n⁄˘∫…Æ˙… ∂…±……±…‰J… <∫…“ ∫…®…™… EÚ… Ω˲, V…∫…E‰Ú ¥……C™… ™…‰ ΩÈ˛--- >∆ ∏…“ +…S……™™…« E÷Ú±…S…xp˘∫™… i…∫™… ∂…π™…Æ˙¥…±±…∂…÷¶…S…xp˘∫™…...... UÙ…j… ¥…V……‰ <∫…∫…‰ ¶…“ ∂…÷¶…S…xp˘ +…S……™™…« EÚ… x……®… |…M…]ı Ω˲--- <∫… M…÷°Ú… E‰Ú n˘…Ω˛x…‰ EÚ®…Ɖ˙ ®… BEÚ BEÚ °÷Ú]ı >ƒS…“ n˘∫… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ ®…⁄Ãi…™……ƒ Ω˲ =x…®… ∂……∫…x…n‰˘¥…“ §…x…“ Ω÷˛<« Ω˲* ∏…“{……∑…«x……l…V…“ EÚ“ n˘…‰ ®…⁄Ãi…™……∆ ΩÈ˛* V…x…E‰Ú >{…Æ˙ ∫…{…«°Úh…®…hb˜{… EÚ™…‰ Ω÷˛B ΩÈ˛-- =x…EÚ“ ¥…∂…‰π… ®……x™…i…… |…M…]ı Ω˲ +…ËÆ˙ <∫… M…÷°Ú… E‰Ú +…M…‰ §……Æ˙Ω˛¶…÷V……M…÷°Ú…-- <∫…EÚ… x……®… §……Æ˙Ω˛ ¶…÷V…… <∫…±…™…‰ Ω˲ C™……ÂEÚ §…Æ˙…®…n‰˘ EÚ“ n˘“¥……Æ˙ E‰Ú §……<« i…Æ˙°Ú BEÚ n‰˘¥…“ EÚ“ ®…⁄Ãi… Ω˲ V…∫…E‰Ú §……Ω˛Æ˙ ¶…÷V……™… ΩÈ˛* (x……‰]ı : ™…Ω˛ V…x…∂……∫…x… EÚ“ |…i… ®…⁄Ãi… ®……±…⁄x… Ω˛…‰i…“ Ω˲ C™……ÂEÚ V…x…¥……h…“ ®… +…S……Æ∆˙M… +…n˘ §……Æ˙Ω˛ +∆M… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛*) 30 §…Æ˙…®…n‰˘ ∫…‰ Ω˛…‰EÚÆ˙ i…“x… u˘…Æ˙ ¥……±…‰ ±…®§…‰ EÚ®…Ɖ˙ ®… V……x…… Ω˛…‰i…… Ω˲ ™…‰ u˘…Æ˙ +§… M…Æ˙ M…™…‰ ΩÈ˛ UÙi… EÚ“ Æ˙I…… +§… n˘…‰ x…™…‰ ∫i…®¶… n‰˘EÚÆ˙ EÚ“ M…<« Ω˲* ¶…“i…… {…Æ˙ {…s…∫…x… i…“l…»EÚÆ˙ EÚ“ ®…⁄Ãi…™……ƒ n‰˘¥…“ ∫…Ω˛i… +∆EÚi… ΩÈ˛* {…“U‰Ù EÚ“ i…Æ˙°Ú ∏…“ {……∑…«x……l… EÚ“ §…c˜“ J…c˜M……∫…x… ®…⁄Ãi… Ω˲* V…∫…{…Æ˙ 7 °Ú±… EÚ… ®…hb˜{… Ω˲ <∫… {…Æ˙ n‰˘¥…“ EÚ… S…xΩ˛ +∆EÚi… x…Ω˛” Ω˲- 31 (x……‰]ı : <∫… ±…‰J… ®… V……‰ ∂…±……±…‰J…… EÚ“ x…EÚ±… n˘“ M…<« Ω˲ ¥…Ω˛ B{…O…‰°ÚEÚ… <Œxb˜™…… EÚ“ V…±n˘ i…‰Æ˙Ω˛¥…” ∫…x…¬ 1915- 16 ∫…°Ú… 159 ∫…‰ 166 i…EÚ ∫…‰ ±…“ M…<« Ω˲* ={…Æ˙…‰Ci… ∂…±……±…‰J…… ∫…‰ {…Æ˙ BEÚ ∫…°‰Ún˘ {…÷i…… Ω÷˛+… V…x…®…Œxn˘Æ˙ ΩÈ˛ V…∫…EÚ“ ®…i… x…Œ∂S…i… x…Ω˛” Ω˲--™…Ω˛…ƒ ∫…‰ n˘I…h… EÚ“ i…Æ˙°Ú {…il…Æ˙ EÚ“ S…^ı…x… >{…Æ˙ V…Ëx… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ EÚ<« ®…⁄Ãi…™……∆ +∆EÚi… Ω˲ V……‰ 32 This virtuous (king), after he had prohibited the slaughter of living being in his country, helped the butchers and others to a sinless livelihood (by grants) from his own treasury. In the reign of this king, who hated killing like a Jina, the (effigy of an) animal in ghee was used at the sacriflce (kratu) and one in pastry at the ‘offering to the spirits’ (bhutabali). His queen Amrtaprabha caused a lofty Vihara called Amrtabhavana to be con- structed for the benefit of foreign Bhiksus. The spiritual guide (guru) of her father, who had come from a foreign country called Loh, and who in the language of that (country) was designated as stunpa build. (Dr. R.C. Majumdar doyen of Indian History) “J……Æ˙¥…‰±… EÚ…‰Æ˙… ¥…V…‰i…… Ω˛“ x… l……* ¥…Ω˛ ∫…÷∂……∫…EÚ +…ËÆ˙ ∂……Œxi…EÚ…±…“x… EÚ±……+… ®… ¶…“ n˘I… l……* ¥…Ω˛ ∫¥…™…∆ BEÚ +SUÙ… ∫…∆M…“i…Y… l…… +…ËÆ˙ x…fii™…-∫…®……Æ˙…‰Ω˛… V…Ë∫…‰ ®…x……‰Æ∆˙V…EÚ +…™……‰V…x…… u˘…Æ˙… ±……‰EÚÆ∆˙V…x… EÚÆ˙i…… l……* =∫…x…‰ ∫…S……<« B¥…∆ +x™… V…x……‰{…™……‰M…“ EÚ…™……Á {…Æ˙ §…Ω÷˛i… v…x… ¥™…™… EÚ™…… l……* ¥…Ω˛ BEÚ §…Ω÷˛i… §…c˜… x…®……«i…… ¶…“ l…… i…l…… =∫…x…‰ Æ˙…V…v……x…“ EÚ…‰ ={…¥…x……Â, i……‰Æ˙h…” +…ËÆ˙ ¶…¥…x…… ∫…‰ ∫…÷∫…ŒVV…i… EÚ™…… l……* x…M…Æ˙ E‰Ú §…“S… =∫…EÚ… ¥…∂……±… ®…Ω˛…¥…V…™…-|……∫……n˘ l……* ¥…Ω˛ EÚ^ıÆ˙ V…Ëx… l……* ®…M…v… +…ËÆ˙ +∆M… ∫…‰ ±…⁄]ı E‰Ú ∞¸{… ®… ¥…Ω˛ =x… V…Ëx… ®…⁄Ãi…™…… EÚ…‰ ±…‰ M…™…… V…xΩ² EÚÀ±…M… ∫…‰ EÚ…‰<« x…xn˘Æ˙…V… =`ˆ… ±…‰ +…™…… l……* J……Æ˙¥…‰±… x…‰ E÷Ú®……Æ˙“ {…¥…«i… (J…hb˜M…Æ˙) ®… +x…‰EÚ M…÷°Ú…Bƒ §…x…¥……™…“ +…ËÆ˙ ∫…∆¶…¥…i…: =∫…E‰Ú +…∫…{……∫… Ω˛“ BEÚ ¥…Ω˛…Æ˙ ¶…“ §…x…¥……™…… l……*” -- R.C. Majumdar Ω˛®…¥…∆i… {…^ı…¥…±…“-- V…Ëx…{…^ı…¥…±…™…… ®… ™…Ω˛ Ω˛®…¥…xi… {…^ı…¥…±…“ ∫…§…∫…‰ |……S…“x… {…^ı…¥…±…“ Ω˲* <∫…E‰Ú Æ˙S…™…i…… +…S……™…« Ω‰˛˛®…¥…xi…∫…⁄Æ˙ ΩÈ˛* =x…EÚ… Ω˛®… =±±…‰J… ∏…“x…xn˘“ ∫…⁄j… EÚ“ ∫l…¥…Æ˙…¥…±…“ ®… ®…±…i…… Ω˲--- V…‰∫…<®……‰ +h…÷+…‰M……‰ {…™…Æ˙< +VV…¥… +e˜¶…Æ˙Ω˛Œ®®…, §…Ω÷˛x…™…Æ˙ x…MM…™…V…∫…‰ i…‰ ¥…xn‰˘ J…∆n˘±……™…Æ˙B* i…i……‰ Ω˛®…¥…xi… ®…Ω˛xi… ¥…CEÚ®…‰ v…< {…Æ˙CEÚ®…h…∆i…‰, ∫…Z……™…h…∆i…v…Ɖ˙ Ω˛®…¥…xi… ¥…∆n˘®……‰∫…Æ˙∫……** EÚ±…™…∫…÷™… +h…÷+…‰M…∫∫… v……Æ˙B v……Æ˙B ¥… {…÷¥¥…h…∆, Ω˛®…¥…xi… J…®……∫…®…h…‰ ¥…xn‰˘ h……M…VV…÷h……{…Æ˙B** +…S……™…« Ω˛®…¥…xi…∫…⁄Æ˙ +…™…« ∫EÚŒxn˘±… E‰Ú {…^ıv…Æ˙ l…‰* +i…: <i…Ω˛…∫… E‰Ú ±…B |…∫i…÷i… {…^ı…¥…±…“ §…c˜“ ={…™……‰M…“ Ω˲* <∫…®… ¥…Ãh…i… P…]ıx……+… EÚ“ {…÷Œπ]ı J……Æ˙¥…‰±… E‰Ú ∂…±……±…‰J… E‰Ú ¥…h…«x… ∫…‰ Ω˛…‰i…“ Ω˲* V…∫…¶…q˘…‰ ®…÷h… {…¥…Æ˙…‰, i…{{…™…∫……‰Ω∆˛EÚÆ˙…‰ {…Æ˙…‰ V……+…‰* +_ˆ®…h…∆n˘…‰®…M…Ω‰˛, Æ˙VV…∆E÷Úh…< i…™……+<±……‰Ω˛“** ∫…÷_ˆ™… ∫…÷{…b˜¥…÷r‰˘, +VV…‰ n÷˘z…‰ ¥… i…‰ x…®…∆∫……®…* ¶…CJ…÷Æ˙…™…-EÚÀ±…M……-Ω˛¥…‰h… ∫…®®……h…B V…_‰ˆ** ---Ω‰˛®…¥…xi… {…^ı…¥…±…“ ¥…“Æ˙ x…¥……«h… ∫…∆¥…i…¬ +…ËÆ˙ V…Ëx…EÚ…±… M…h…x…… {…fiπ`ˆ 162 J……Æ˙¥…‰±… E‰Ú §……n˘ +…‰c˜“∂…… EÚ… <i…Ω˛…∫… E÷ÚUÙ ∂…i……§n˘“ i…EÚ +∆v…EÚ…Æ˙ ®… ¥…±…÷{i… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲ +…ËÆ˙ <∫… +¥…v… 33 E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… V…Ëx…v…®…« EÚ“ {…Æ˙Œ∫l…i… EÚ… x…v……«Æ˙h… EÚÆ˙x…… EÚ`ˆx… Ω˲* ∂…∂…÷{……±… M…g¯ ®… J…÷n˘…<« E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… ®…Ω˛…Æ˙…V…… Æ˙…V……v…Æ˙…V… v…®……«v……Æ˙ EÚ… BEÚ ∫……‰x…‰ EÚ… ∫…CEÚ… |……{i… Ω÷˛+… Ω˲ V……‰ i…“∫…Æ˙“ ∂…i……§n˘“ EÚ… Ω˲ i…l…… b˜…Ï0 B0 B∫…0 +±…i…‰EÚÆ˙ E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ¥…Ω˛ ∫…∆¶…¥…i…: ®…÷Ø∆˚b˜¥…∆∂… E‰Ú BEÚ V…Ëx… Æ˙…V…… l…‰ V……‰ J……Æ˙¥…‰±… ™…÷M… E‰Ú §……n˘ +…‰c˜“∂…… EÚ…‰ x…™…∆j…i… EÚÆ˙i…‰ l…‰* ®…÷Ø∆˚b˜ V…Ëx…v…®…« E‰Ú +x…÷∫…Æ˙h… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ ®……x…‰ V……i…‰ l…‰* EÚxi…÷ J……Æ˙¥…‰±… E‰Ú {…∂S……i…¬ v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ §……Ër˘v…®…« ±……‰M…… ®… ±……‰EÚ|…™… Ω˛…‰ M…™……* n˘…`ˆ…¥…∆∂… ∫…‰ Ω˛®… V……x…i…‰ ΩÈ˛ EÚ M…÷Ω˛…∂…¥… (∫…“ 400 <«0 ∫…0) EÚÀ±…M… EÚ… Æ˙…V…… l…… V…∫…x…‰ V…Ëx…v…®…« ∫…‰ §……Ër˘v…®…« ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚ™…… +…ËÆ˙ ∫…®…∫i… x…O…«xl… V…Ëx…™…… E‰Ú EÚÀ±…M… ∫…‰ |…i……c˜i… EÚÆ˙ n˘™…… l……* GÚ®…∂…: ∂…Ë¥…∫…∆|…n˘…™… EÚ“ ±……‰EÚ|…™…i…… B¥…∆ ¥…Ëπh…¥…¶…ŒCi… E‰Ú |…¶……¥… ∫…‰ V…Ëx…v…®…« E‰Ú |…¶……¥… EÚ… ø…∫… Ω÷˛+… i…l……{… ™…Ω˛ {…⁄h…«i…: ∫…®……{i… x…Ω˛” Ω÷˛+… +…ËÆ˙ ∫…Ω˛πh…÷ V…x…i…… u˘…Æ˙… ®…⁄EÚ ∫…®…l…«x… ®…±…i…… Æ˙Ω˛… V…∫…E‰Ú EÚ…Æ˙h… V…Ëx…-∫…∆∫EfiÚi… EÚ… n˘“{… |…VV…¥…±…i… Ω˛…‰i…… Æ˙Ω˛… Ω˲* V…Ëx…v…®…« E‰Ú Æ˙ix…j…™…“ =SS… +…n˘∂…« V…Ë∫…‰ =S…i… ∏…r˘… (∫…®™…EÚn˘∂…«x…), =S…i… Y……x… (∫…®™…EÚ Y……x…) i…l…… =S…i… +…S…Æ˙h… (∫…®™…EÚ S…Æ˙j…) ±……‰M…… EÚ…‰ ®……‰I… |……Œ{i… EÚ“ n˘∂…… ®… |…‰Æ˙i… EÚÆ˙x…‰ ®… EÚ¶…“ ¶…“ +∫…°Ú±… x…Ω˛” Æ˙Ω‰˛* ∫……i…¥…” ∂…i……§n˘“ <«∫¥…“ ∫…x…¬ ®… ø‰x… ∫……∆M… x…‰ EÚÀ±…M… ®… V…Ëx…v…®…« E‰Ú |…¶……¥… EÚ…‰ P……‰π…i… EÚ™…… Ω˲ i…l…… =∫…E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ x……Œ∫i…EÚ…Â ®… +v…EÚ…∆∂… x…O…«xl… l…‰* ¶……Æ˙i… ®… V…Ëx…™…… E‰Ú {…¥…j… V…“¥…x… x…‰ =∫…EÚ… v™……x… +…EÚÃπ…i… EÚ™…… l…… i…l…… =∫…x…‰ =±±…‰J… EÚ™…… Ω˲ EÚ x…O…«xl… B¥…∆ =x…E‰Ú +x…÷™……™…“ x…¥…«∫j… P…⁄®…i…‰ l…‰ <∫…±…B ∫…§…EÚ… v™……x… +…EÚÃπ…i… Ω˛…‰i…… l……* ¥…‰ ÀΩ˛∫…… u˘…Æ˙… +{…x…‰ E‰Ú∂…… EÚ…‰ =J……c˜ n‰˘i…‰ l…‰, =x…E‰Ú ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ… S…®…« ∫…÷J… V……i…… l…… B¥…∆ =x…E‰Ú {…ËÆ˙ ∫…Ji… l…‰ i…l…… ∂…Æ˙“Æ˙ ∫…⁄J…“ Ω÷˛<« ±…EÚc˜“ EÚ“ ¶……ƒi… n˘J…i…‰ l…‰, V……‰ x…n˘“ E‰Ú EÚx……Ɖ˙ ¥…S…Æ˙h… EÚÆ˙i…‰ l…‰ V…∫…‰ ¥…‰ {…÷h™… EÚ®…« ®……x…i…‰ l…‰* §……x…{…÷Æ˙ E‰Ú ∂…±……±…‰J… ®… ∂…˱……‰n¬˘¶…¥… Æ˙…V…… v…®…«Æ˙…V… (UÙ`ˆ¥…”-∫……i…¥…” ∂…i……§n˘“ <«0 ∫…0) E‰Ú ¥…π…™… ®… =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲ EÚ =x…EÚ“ Æ˙…x…“ EÚ±™……h…n‰˘¥…“ x…‰ V…Ëx… ¶…I…÷ BEÚ∫……]ı… |…§…÷r˘S…xp˘ EÚ…‰ v……î…EÚ =q‰˘∂™… Ω‰˛i…÷ ={…Ω˛…Æ˙ ®… ¶…⁄®… |…n˘…x… EÚ“ l…“* ¥…‰ +Ω«˛i…S……™…« x……∫…EÚS…xp˘ E‰Ú ∂…π™… l…‰ i…l…… ∂…§n˘ BEÚ∫……]ı… ∫…∆¶…¥…i…: ™…Ω˛ ∫…∆E‰Úi… EÚÆ˙i…… Ω˲ EÚ =xΩ˛…Âx…‰ E‰Ú¥…±… BEÚ ¥…∫j… v……Æ˙h… EÚÆ˙x…‰ EÚ… ∫…∆EÚ±{… ±…™…… l……* <∫… n˘…x… ∫…‰ ∂…˱……‰n¬˘¶…¥…… EÚ“ E‰Ú¥…±… v……î…EÚ ∫…Ω˛πh…÷i…… Ω˛“ |…EÚ]ı x…Ω˛” Ω˛…‰i…“ Ω˲ +{…i…÷ <∫…∫…‰ ™…Ω˛ ¶…“ |…EÚ]ı Ω˛…‰i…… Ω˲ EÚ =∫… ∫…®…™… ∫…®……V… ®… V…Ëx… +…S……™……Á EÚ… ∫…®®……x… l……* +x…‰EÚ…‰∆ =il……x… {…i…x… E‰Ú §……¥…V…⁄n˘ J…∆b˜M…Æ˙ +…ËÆ˙ =n˘™…M…Æ˙ V…Ëx…v…®…« E‰Ú ±……‰EÚ|…™… ∫……∆∫EfiÚi…EÚ E‰Úxp˘ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛* x…¥…®…÷x… M…÷°Ú… E‰Ú =t…‰i… E‰Ú∂…Æ˙“ (11¥…” ∂…i……§n˘“ <«0 ∫…0) E‰Ú BEÚ ∂…±……±…‰J… ®… E÷Ú±…S…xp˘ E‰Ú ∂…π™… E‰Ú ∞¸{… ®… ∂…÷¶…S…xp˘ EÚ… =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲ V……‰ +…™…«∫…®…⁄Ω˛ E‰Ú M…fiΩ˛E÷Ú±… ∫…‰ ∫…∆§…∆v…i… l…‰ i…l…… n‰˘∂…“M…h… E‰Ú ®……x…‰ V……i…‰ l…‰* EÚ±™……h…“S……±…÷C™… i…l…… n‰˘¥…M…Æ˙ E‰Ú ™……n˘¥… ∂…±……±…‰J…… ®… ∂…÷¶…S…xp˘ i…l…… E÷Ú±…S…xp˘ V…Ëx… M…÷Ø˚+… E‰Ú ∞¸{… ®… ¥…Ãh…i… ΩÈ˛* ±…±……i…Ân÷˘ E‰Ú∂…Æ˙“ M…÷°Ú… E‰Ú =t…‰i…E‰Ú∂…Æ˙“ E‰Ú BEÚ +x™… +¶…±…‰J… ®… ™…Ω˛ =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲ ™…∂…∫¥…“ =t…‰i…E‰Ú∂…Æ˙“ x…‰ ∫…÷¥…J™……i… E÷Ú®……Æ˙ {…¥…«i… {…Æ˙ {……ƒS… ¥…π…« i…EÚ ¥…V…™…{…⁄h…« ∂……∫…x… EÚ™…… l…… V…Ω˛…ƒ ¥…∂…“h…« {…÷πEÚÆ˙… +…ËÆ˙ ¥…x…π]ı ®…∆n˘Æ˙… EÚ… =∫…x…‰ V…“h……Êr˘…Æ˙ EÚ™…… +…ËÆ˙ S……˧…“∫… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ |…i…®…… ∫l……{…i… EÚ“* ∫……‰®…¥…∫…®…“ ∂……∫…EÚ n˘∂…«x…“™… v……î…EÚ ∫l…±… ®…÷Ci…‰∑…Æ˙ ®…∆n˘Æ˙ E‰Ú {…÷πEÚÆ˙ E‰Ú x…S…±…‰ Ω˛∫∫…‰ EÚ“ n˘“¥……Æ˙… E‰Ú §……Ω˛Æ˙“ i……J…… {…Æ˙ +∆EÚi… EÚB V…Ëx… i…“l…»EÚÆ˙… E‰Ú S…j…… ∫…‰ |…¶……¥…i… Ω÷˛B l…‰ V…∫…EÚ… x…®……«h… =x…E‰Ú ∂……∫…x…EÚ…±… ®… EÚ™…… M…™…… l……* +…M…‰ §……±……∫……‰Æ˙ ∫…‰ |……{i… +¶…±…‰J… ®… BEÚ E÷Ú®……Æ˙∫…‰x… EÚ… =±±…‰J… ®…±…i…… Ω˲ V……‰ 10¥…”-11¥…” ∂…i……§n˘“ <«0 ∫…0 EÚ… V…Ëx… ={…n‰˘∂…EÚ |…i…“i… Ω˛…‰i…… Ω˲* ∏…“ x…xn˘ E‰Ú ∂…π™… =O…n˘i™… u˘…Æ˙… ∫…∆∫EfiÚi… ®… ∫…∆EÚ±…i… EÚ…¥™… EÚ±™……h…EÚ…Æ˙EÚ EÚ…‰ j…EÚÀ±…M… n‰˘∂… E‰Ú Æ˙ix…M…Æ˙ V…Ëx… ®…∆n˘Æ˙ ®… =iEÚ“h…« EÚ™…… M…™…… {……™…… M…™…… Ω˲ V…∫…®… E÷Ú®……Æ˙∫…‰x… E‰Ú ∫……l…-∫……l… ¥…“Æ˙∫…‰x…, ∫…r˘∫…‰x…, n˘∂…Æ˙l…M…÷Ø˚ i…l…… {…z……∫¥……®…“ +…n˘ E‰Ú x……®… =Œ±±…J…i… l…‰* +…‰c˜“∂…… E‰Ú ¥…¶…z… Ω˛∫∫…… ∫…‰ |……{i… EÚB M…B V…Ëx… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ ∫…÷∆n˘Æ˙ ®…⁄Ãi…™…… ∫…‰ ™…Ω˛ Y……i… Ω˛…‰i…… Ω˲ EÚ 8¥…” +…ËÆ˙ 11¥…” ∂…i……§n˘“ ®… +…‰c˜“∂…… ®… ¥™……{…EÚ ∞¸{… ∫…‰ V…Ëx…v…®…« EÚ… |…¶……¥… l…… +…ËÆ˙ §…Ω÷˛i… ∫…∆¶…¥… Ω˲ EÚ <∫…EÚ… |……n÷˘¶……«¥… Æ˙…π]≈ıE⁄Ú]ı… 34 E‰Ú |…¶……¥… ∫…‰ Ω÷˛+… l…… V……‰ V…Ëx… v…®…« E‰Ú |…§…±… ∫…∆Æ˙I…EÚ l…‰* Æ˙…π]≈ıE⁄Ú]ı Æ˙…V…… M……‰¥…xn˘ i…fii…“™… x…‰ EÚ…‰∂…±…, EÚÀ±…M…, §…∆M… +…ËÆ˙ +…‰b≈˜˘EÚ {…Æ˙ ¥…V…™… |……{i… EÚ“ l…“* EÚxi…÷ +…‰c˜“∂…… ®… V…Ëx…v…®…« EÚ“ EÚ“Ãi… +…ËÆ˙ |…¶……¥… §…Ω÷˛i… n˘x…… i…EÚ x…Ω˛” ]ıEÚ… i…l…… ™…Ω˛…ƒ {…Æ˙ ∫……®……x™…i…: ¥…Ëπh…¥…v…®…« x…‰ +{…x…… |…¶…÷i¥… EÚ…™…®… EÚÆ˙x…… +…Æ∆˙¶… EÚ™…… +…ËÆ˙ ¥…∂…‰π…EÚÆ˙ V…M…z……l… E‰Ú {…⁄V…x… E‰Ú §……n˘ V…Ëx…v…®…« EÚ… ø…∫… Ω˛…‰ M…™……* V…M…z……l… ®…∆n˘Æ˙ E‰Ú B‰i…Ω˛…∫…EÚ i…l™…… ∫…‰ ®…∆b˜±…{……∆V…“ u˘…Æ˙… ™…Ω˛ =n¬˘P……]ıi… Ω÷˛+… Ω˲ EÚ12¥…” ∂…i……§n˘“ <«0 ∫…0 EÚ“ ∫…®……Œ{i… {…Æ˙ M…∆M… Æ˙…V…… ®…n˘x… ®…Ω˛…n‰˘¥… u˘…Æ˙… v…¥…±…“, ¥……x…§…G‰Ú∑…Æ˙ +…n˘ ={…i™…EÚ…+… ®… V…Ëx… ∫…r˘… B¥…∆ §……Ër˘¶…I…÷+… EÚ…‰ ∫…V…… n˘“ M…<« l…“* b˜…Ï0 ±…I®…“x……Æ˙…™…h… ∫……Ω÷˛ E‰Ú ®…i……x…÷∫……Æ˙ =c˜“∫…… EÚ“ V…M…z……l… ∫…∆∫EfiÚi… {…Æ˙ ¶…“ ∏……¥…EÚ |…¶……¥… Ω˲* =c˜“∫…… E‰Ú V…M…z……l… ®…Œxn˘Æ˙ ®… EÚ…‰<±… §…ËE÷Úh`ˆ Ω˲* ™…Ω˛ EÚ…‰<±…§…ËE÷Úh`ˆ ∏……¥…EÚ ∫…∆∫EfiÚi… ∫…‰ V…÷c‰˜ E‰Ú¥…±™… ∂…§n˘ ∫…‰ Ω˛“ +…™…… Ω˲ EÚ…‰<±…, B‰∫…… b˜…Ï0 x…“±…EÚh`ˆ ∫……Ω÷˛ EÚ… ®…i…˙ Ω˲* V…M…z……l… @Òπ…¶…n‰˘¥… E‰Ú Ω˛“ |…i…“EÚ Ω˲ <∫…E‰Ú §…Ω÷˛i… ∫…‰ |…®……h… Ω˲* {…÷Æ˙“ +…ËÆ˙ ¶…÷¥…x…‰∑…Æ˙ ®… +…π……g¯ ∂…÷C±…… u˘i…“™…… EÚ…‰ B¥…∆ S…Ëj… ∂…÷C±…… +π]ı®…“ EÚ…‰ Æ˙l… ™……j…… x…EÚ±…i…“ Ω˲* ∏……¥…EÚ ∫…∆∫EfiÚi… ®… ¶…“ +…π……g¯ ∂…÷C±…… u˘i…“™…… i…“l…»EÚÆ˙ @Òπ…¶… E‰Ú M…¶…« EÚ±™……h…EÚ EÚ… ∂…÷¶… ±…Mx… Ω˲* =x…E‰Ú V…x®… n˘x… {…Æ˙ Ω˛“ Æ˙l… ™……j…… EÚ… =i∫…¥… Ω˛…‰i…… Ω˲* i…“l…»EÚÆ˙… EÚ… M…¶…«, V…x®…, n˘“I……, Y……x… |……Œ{i… B¥…∆ ®……‰I… |……Œ{i… V…∫… i…l… EÚ…‰ Ω˛…‰i…“ Ω˲ =x… i…l… EÚ…‰ =i∫…¥… ®…x……i…‰ ΩÈ˛* 35 |…¶……¥… EÚ…‰ ∫l……{…i… EÚÆ˙i…… Ω˲* |……S…“x… ®…Ω˛…i®™… (∫…“0 18¥…” ∂…i……§n˘“ <«0 ∫…0) E‰Ú S…j…S…∆b˜…±… ={…EÚl…… ®… ¶…“ V…Ëx…v…®…« E‰Ú |…¶……¥… EÚ…‰ ±…I…i… EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… Ω˲* §……±…‰∑…Æ˙ V…±…‰ E‰Ú S…®{…… O……®… ®… ∂……Œxi…x……l… ¶…M…¥……x… EÚ“ BEÚ ∫…÷xn˘Æ˙ ®…⁄Ãi… Ω˲ +…ËÆ˙ +…=π…{…÷Æ˙ ®… Ω˲ ¶…M…¥……x… @Òπ…¶…x……l… EÚ“ ®…⁄Ãi…* =c˜“∫…… E‰Ú EÚ]ıEÚ ®… BEÚ ∫…÷xn˘Æ˙ V…Ëx… ®…Œxn˘Æ˙ Ω˲* ™…Ω˛…ƒ §…Ω÷˛i… ∫…“ i…“l…»EÚÆ˙ ®…⁄Ãi…™…… ®… {……∑…«x……l…, @Òπ…¶…x……l…, ®…Ω˛…¥…“Æ˙, +V…i…x……l… +…n˘ EÚ“ ®…⁄Ãk…™……ƒ =±±…‰J… ™……‰M™… Ω˲* ™…Ω˛…ƒ @Òπ…¶…x……l… EÚ…‰ ∂…¥…∞¸{… ®… ∫…V……EÚÆ˙ {…⁄V…… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ ¶…“ Æ˙“i… Ω˲* C™…⁄∆Z…Æ˙ V…±…‰ E‰Ú +…x…xn˘{…÷Æ˙ ∫…§… b˜¥…V…x… ∫…‰ x……Ë ®…“±… n⁄˘Æ˙ EÚ…‰b˜∫…b˜“ O……®… ∫…‰ ∫……Ë ∫…‰ ¶…“ +v…EÚ i…“l…»EÚÆ˙ ®…⁄Ãi…, ™…I…-™…I…h…™…… EÚ“ ®…⁄Ãk…™……ƒ ¥…I…{i… ¶……¥… ®… {…c˜“ Ω÷˛<« Ω˲* ™…Ω˛ ∫l……x… {…Ω˛±…‰ i……‰π…±… Æ˙…V™… E‰Ú +xi…M…«i… l……* ∂……™…n˘˛ ™…Ω˛” +i…“i… EÚ… ¥…J™……i…¬ ∂…˱…{…÷Æ˙ O……®… l……* ™…Ω˛…ƒ ∫…‰ |……{i… ∏……¥…EÚ ∫…∆∫EfiÚi… ∫…‰ V…÷c˜“ ™…‰ ∫…§… ∂…±{…-EÚ±……Bƒ ®……x……‰ Ω˛®……Ɖ˙ EÚ…x…… ®… +i…“i… EÚ“ EÚl…… EÚΩ˛ V……i…“ Ω˲* ®……x……‰ ™…‰ {……π……h… °Ú±…EÚ {…Æ˙ Æ˙S…i… +i…“i… ™…÷M… E‰Ú <i…Ω˛…∫… EÚ… BEÚ- BEÚ {…fiπ`ˆ Ω˲* §…±±…¶… ¶……<« E‰Ú ∂…§n˘… ®…Â Ω˛®… EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* “The Jain architecture is nothing but a kind of history, that it is a standing and living record and it supplies us a more vivid and lasting picture of a nation than history does.” =c˜“∫…… E‰Ú EÚ∫…“-EÚ∫…“ {…Ω˛…c˜“ +∆S…±… E‰Ú +…n˘¥……∫…™…… E‰Ú ®…v™… EÚc˜… {…si……‰±…… M…“i… ∫…÷x…… V……i…… Ω˲* 36 E‰Ú¥…±… V…M…z……l… n˘…∫… EÚ“ ¶……M…¥…i… Ω˛“ x…Ω˛” S…Ëi…x™…n˘…∫… ¥…Æ˙S…i… ¥…πh…÷ M…¶…« {…÷Æ˙…h… O…xl… ®… ¶…“ @Òπ…¶…n‰˘¥… +…ËÆ˙ ¶…Æ˙i… EÚ… S…Æ˙j… Ω˲* <∫…®… ¶…Æ˙i……n˘ n˘∫… ¶……<« @Òπ…¶…n‰˘¥… ∫…‰ v…®…« ∂…I…… O…Ω˛h… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* <∫… ¶……ƒi… ∏……¥…EÚ ¥… ∫…Æ˙…EÚ ∫…∆∫EfiÚi… x…‰ =c˜“∫…… ∫……Ω˛i™… {…Æ˙ +{…x…… ¥…∂…‰π… |…¶……¥… b˜…±…… Ω˲* ®……x…¶…⁄®… : §…∆M……±… +…ËÆ˙ §…Ω˛…Æ˙ ∫…‰ =c˜“∫…… V……x…‰ E‰Ú ±…™…‰ ®……x…¶…⁄®… V…±…‰ ∫…‰ Ω˛“ Ω˛…‰EÚÆ˙ V……x…… {…c˜i…… Ω˲* +i…: ™…Ω˛ BEÚ §…Ω÷˛i… ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« I…‰j… l…… V……‰˙ §…∆M……±… +…ËÆ˙ §…Ω˛…Æ˙ i…l…… =c˜“∫…… ∫…‰ ∫…∆±…Mx… Ω˲* <∫… {…⁄Ɖ˙ V…±…‰ ®… +∫…∆J™… V…Ëx… {…÷Æ˙…¥…∂…‰π… §…J…Ɖ˙ Ω÷˛B Ω˲ +…ËÆ˙ ™…Ω˛ x…Œ∂S…i… i……ËÆ˙ {…Æ˙ EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˲ EÚ ®……x…¶…⁄®… V…Ëx… {…÷Æ˙…i…i¥…… EÚ“ V…i…x…“ ={…‰I…… EÚ“ M…™…“ Ω˲ =i…x…“ +x™…j… EÚ∫…“ ¶…“ I…‰j… EÚ“ x…Ω˛”* ∫……i…¥…” ∂…i……§n˘“ ®… º¥…‰x…∫……∆M… x…‰ ∫…°Ú… |……xi… EÚ… ¥…h…«x… EÚ™…… Ω˲ V…∫…∫…‰ EÚÀx…P…®… x…‰ ®……x…¶…⁄®… V…±…‰ E‰Ú §…c˜… ¶…⁄®… {…Æ˙M…x…… EÚ…‰ §…c‰˜ §……V……Æ˙ EÚ…‰ <∫… ∫…°Ú… |……xi… EÚ…‰ ®…÷J™……±…™… E‰Ú x……®… ∫…‰ =±±…‰J… EÚ™…… Ω˲* E÷ÚUÙ ±…‰J…EÚ…Â x…‰ ∫…°Ú… |……xi… EÚ“ Æ˙…V…v……x…“ b˜…±…®…“ §…i……™…“ Ω˲* b˜…±…®…“ ®… |……S…“x… V…Ëx… {…÷Æ˙…i…i¥…∂…‰π… {……™…‰ V……i…‰ ΩÈ˛* ™…Ω˛ ®……x™…i…… Ω˲ EÚ ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ x…‰ ∫…°Ú… |……xi… ®… ¥…S…Æ˙h… EÚ™…… l……* +…ËÆ˙ =x…E‰Ú ={…n‰˘∂…… x…‰‰ ¥…Ω˛…ƒ E‰Ú +…n˘¥……∫…“ V……i… E‰Ú ±……‰M…… EÚ…‰ |…¶……¥…i… EÚ™…… l……* {…÷Ø˚±…™…… ∫…‰ ±…M…¶…M… S……Æ˙ ®…“±… EÚ“ n⁄˘Æ˙“ {…Æ˙ EÚ…∆∫……<« x…n˘“ E‰Ú EÚx……Ɖ˙ Œ∫l…i… M……ƒ¥… §…±…Æ˙…®…{…÷Æ˙ ∫……®……x™…i…: {…±®…… §…±…Æ˙…®…{…÷Æ˙ E‰Ú x……®… ∫…‰ V……x…… V……i…… Ω˲* §…±…Æ˙…®…{…÷Æ˙ ®… BEÚ ®…∆n˘Æ˙ Ω˲ V…∫…®… +∫…∆J™… ®…⁄Ãi…™……∆ ΩÈ˛ V……‰ ∫{…π]ıi…: V…Ëx… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ ®…⁄Ãi…™……ƒ ΩÈ˛* V…™…{…÷Æ˙ Ɖ˙±…¥…‰ ∫]‰ı∂…x… ∫…‰ S……Æ˙ ®…“±… n˘I…h… ®… §……‰Æ˙®… ®… BEÚ §…c˜… M……ƒ¥… Œ∫l…i… Ω˲ V…Ω˛…ƒ i…“x… ®…∆n˘Æ˙ x…π]ı Ω˛…‰ Æ˙Ω‰˛ l…‰ V…∫…‰ ∫…Æ˙…°Ú… +l…¥…… ∫……v……Æ˙h… V…Ëx…™…… x…‰ x…î…i… EÚÆ˙¥……™…… l……* 37 BEÚ +x™… M……ƒ¥… n˘…Æ˙EÚ… Ω˲ V……‰ S…‰S…M……ƒ¥… M…g¯ J…∆b˜Ω˛Æ˙… ∫…‰ i…“x… ®…“±… n˘I…h…-{…Œ∂S…®… ®… Œ∫l…i… Ω˲ ¥…Ω˛…ƒ ¶…“ +v…EÚ…∆∂… ∫…∆J™…… ®… |……S…“x… +¥…∂…‰π…, ∫…Æ˙…‰¥…Æ˙, ]ı“±…‰ B¥…∆ ]÷ıEÚc‰˜ {……B M…B ΩÈ˛ V……‰ ∫{…π]ıi…: V…Ëx…®…⁄±… E‰Ú ΩÈ˛* ¥…‰M±…Æ˙ x…‰ ™…Ω˛…ƒ BEÚ EÚ∫……Ë]ı“ {…il…Æ˙ EÚ“ V…Ëx… ®…⁄Ãi… EÚ…‰ n‰˘J…… l……* ®……x…¶…⁄®… E‰Ú V…±…… ®…÷J™……±…™… {…÷Ø˚±…™…… ∫…‰ ±…M…¶…M… S……Æ˙ ®…“±… {…Æ˙ Œ∫l…i… M……ƒ¥… UÙÆ˙…« ®… E÷ÚUÙ |……S…“x… ®…∆n˘Æ˙… E‰Ú +¥…∂…‰π… {……B M…B ΩÈ˛* ™…‰ ¶…“ ∫{…π]ıi…: V…Ëx… ®…⁄±… E‰Ú ΩÈ˛* ™…Ω˛…ƒ {…Æ˙ S…Ëi™…… ®… V…Ëx… {…Æ˙®{…Æ˙… E‰Ú n‰˘¥…“-n‰˘¥…i……+… EÚ“ ¥…J…∆b˜i… ®…⁄Ãi…™……ƒ {……™…“ M…™…“ ΩÈ˛* {…c˜…‰∫… E‰Ú Ω˛“ M……ƒ¥… ¶……x…M…g¯ ®… BEÚ ®…⁄Ãi… E‰Ú n˘…‰ J…∆b˜i… ]÷ıEÚc‰˜ {……B M…B l…‰ i…l…… i…“∫…Æ˙… ]÷ıEÚc˜… {…÷Æ˙…x…‰ <»]ı EÚ“ f‰¯Æ˙ ∫…‰ |……{i… Ω÷˛+… l……* ™…Ω˛ ®…⁄Ãi… ¶…M…¥……x… @Òπ…¶… n‰˘¥… EÚ“ Ω˲* §…c˜…§……V……Æ˙ ∫…‰ {…SS…“∫… ®…“±… {…Œ∂S…®… ®… Œ∫l…i… n÷˘±®…“ ∫…‰ J…∆b˜i… V…Ëx… ®…⁄Ãi…™…… EÚ… n⁄˘∫…Æ˙… ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« +¥…∂…‰π… {……™…… M…™…… Ω˲* n÷˘±®…“ ∫…÷¥…h…«Æ‰˙J…… x…n˘“ E‰Ú EÚx……Ɖ˙ Œ∫l…i… BEÚ UÙ…‰]ı… ∫…… M……ƒ¥… Ω˲* ¥…Ω˛…ƒ {…Æ˙ +∫…∆J™… ]ı“±…‰ ΩÈ˛ B¥…∆ =x…®… E÷ÚUÙ {…il…Æ˙ E‰Ú ΩÈ˛ i……‰ E÷ÚUÙ <»]ı E‰Ú* B‰∫…… |…i…“i… Ω˛…‰i…… Ω˲ EÚ ∫…∆¶…¥…i…: {…÷Æ˙…x…‰ ∂…Ω˛Æ˙ E‰Ú ∫…§…∫…‰ =k…Æ˙“ EÚ…‰x…‰ {…Æ˙ V…Ëx… ®…∆n˘Æ˙ +¥…Œ∫l…i… l…‰* n÷˘±®…“ ∫…‰ E÷ÚUÙ ®…“±… EÚ“ n⁄˘Æ˙“ {…Æ˙ BEÚ UÙ…‰]ı… ∫…… M……ƒ¥… n‰˘=±…“ Ω˲* n‰˘=±…“ ®… |……S…“x… ®…∆n˘Æ˙… EÚ… BEÚ ∫…®…⁄Ω˛ Ω˲* ¥…‰ ∫…§…“ V…Ëx…®…∆n˘Æ˙ |…i…“i… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* <∫… I…‰j… ®… ∂……‰v… B¥…∆ J……‰V… ∫…‰ ™…Ω˛ x…Œ∂S…i… Ω˲ EÚ E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ ∫®…fii…S…xΩ˛ (+¥…∂…‰π…) |……{i… Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* V…§… {…÷Æ˙…i…i¥…Y… §…‰M±…Æ˙ n‰˘=±…“ E‰Ú x…V…n˘“EÚ BEÚ M……ƒ¥… ∫……‰<∫∫…… ®… M…™…… l…… i……‰ =∫…x…‰ §…Æ˙M…n˘ E‰Ú ¥…fiI… E‰Ú x…“S…‰ E÷ÚUÙ ®…⁄Ãi…™……ƒ {……™…“ V…x…®… ∫…‰ +v…EÚ…∆∂… V…Ëx…®…⁄Ãi… l…“* ™…Ω˛ n÷˘:J… EÚ“ §……i… Ω˲ EÚ =∫… I…‰j… ®… {…÷Æ˙…i…i¥… +¥…∂…‰π…… EÚ“ ={…‰I…… x…‰ =SUfi∆ÙJ…±…i…… EÚ…‰ §…g¯…¥…… n˘™…… +…ËÆ˙ +…V… §…‰M±…Æ˙ u˘…Æ˙… n‰˘J…“ ®…⁄Ãi…™…… EÚ… EÚ…‰<« {…i…… x…Ω˛” Ω˲* +x™… B‰∫…‰ ¶…“ +∫…∆J™… M……ƒ¥… ΩÈ˛ V…xΩ² §…‰M±…Æ˙ x…Ω˛” n‰˘J… {……™…… EÚxi…÷ ¥…Ω˛…ƒ ¶…“ x…Œ∂S…i… ∞¸{… ∫…‰ V…Ëx… ®…⁄Ãi…™……ƒ l…”* {…÷Ø˚±…™…… ∫…‰ ±…M…¶…M… UÙ: ®…“±… EÚ“ n⁄˘Æ˙“ {…Æ˙ BEÚ B‰∫…… Ω˛“ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« M……ƒ¥… EÚS……« Ω˲ V…Ω˛…ƒ +v…EÚ…∆∂… ∫…∆J™…… ®… V…Ëx… ®…⁄Ãi…™……ƒ B¥…∆ {……ƒS… |……S…“x… ]ı“±…‰ Ω˲* ™…n˘ 38 +i™…v…EÚ +…∂S…™…« EÚ“ §……i… Ω˲ EÚ ®……x…¶…⁄®… B‰∫…… V…±…… Ω˲ V…Ω˛…ƒ V…Ëx…{…÷Æ˙…¥…∂…‰π… +v…EÚ…∆∂… ∫…∆J™…… ®… ={…‰I…i… ∞¸{… ®… {…c‰˜ Ω÷˛B ΩÈ˛ V…x…EÚ… +x¥…‰π…h… §……EÚ“ Ω˲* V…i…x…“ +v…EÚ J……‰V… EÚ“ V……i…“ Ω˲ =i…x…“ Ω˛“ +v…EÚ EÚ±……EfiÚi…™…… E‰Ú §……Ɖ˙ ®… V……x…EÚ…Æ˙“ Ω˛…‰i…“ Ω˲* §…±…Æ˙…®…{…÷Æ˙ {…Æ˙M…x…… E‰Ú BEÚ UÙ…‰]‰ı ∫…‰ M……ƒ¥… {…¥…x…{…÷Æ˙ |……S…“x…EÚ…±… ®… x…Œ∂S…i…∞¸{… ∫…‰ BEÚ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« V…Ëx… v…®…« EÚ… E‰Úxp˘ l……* ™…Ω˛…ƒ +v…EÚ ∫…∆J™…… ®… x…π]ı Ω÷˛B ®…∆n˘Æ˙ B¥…∆ ¶…Mx… ®…⁄Ãi…™……ƒ |……{i… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* ®…∆n˘Æ˙ E‰Ú S……Æ˙… +…‰Æ˙ i…“l…»EÚÆ˙… EÚ“ ®…⁄Ãi…™…… E‰Ú v¥…∆∫……¥…∂…‰π… ®…±…i…‰ ΩÈ˛* +x™… UÙ…‰]ı… ∫…… M……ƒ¥… Ω˲ {……Æ˙ V……‰ +x……Æ˙… ∫]‰ı∂…x… ∫…‰ S……Æ˙ ®…“±… EÚ“ n⁄˘Æ˙“ {…Æ˙ Œ∫l…i… Ω˲* x…Œ∂S…i… ∞¸{… ∫…‰ ¥…Ω˛…ƒ ¶…“ V…Ëx… {…÷Æ˙…¥…∂…‰π… Ω˛…ÂM…‰ EÚxi…÷ =∫… +∆S…±… ®… EÚ…‰<« J……‰V… x…Ω˛” EÚ“ M…<« Ω˲* À∫…Ω˛¶…⁄®… V…±…… ®… §…‰x…÷∫……M…Æ˙ i…l…… +x™… I…‰j…… ®… ¥…i…«®……x… |……S…“x… +¥…∂…‰π…… ∫…‰ ™…Ω˛…ƒ V…Ëx… v…®…« E‰Ú |…S……Æ˙-|…∫……Æ˙ {…i…… S…±…i…… Ω˲* EÚ…‰±Ω˛h… E‰Ú BEÚn˘®… n˘I…h…-{…⁄¥…« ®… E‰Ú∫…x…M…g¯ M……ƒ¥… E‰Ú n˘I…h…-{…Œ∂S…®… ®… Œ∫l…i… ±……±…M…g¯ ®… ∫…®…∞¸{… ∫i…⁄{… ™…… ]ı“±…‰ n‰˘J…‰ M…B ΩÈ˛* BEÚ +x™… UÙ…‰]ı… M……ƒ¥… Æ˙…=®… V……‰ ®…Ω÷˛±…™…… ∫…‰ n˘…‰ ®…“±… EÚ“ n⁄˘Æ˙“ {…Æ˙ f¯±…¶…⁄®… ®… Œ∫l…i… Ω˲, ®… E÷ÚUÙ v…⁄±…EÚh…, i……±……§… (∫…Æ˙…‰¥…Æ˙) i…l…… |……S…“x… i……∆§…‰ E‰Ú v……i…÷®…⁄±… ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ™…‰ ∫…¶…“ BEÚ ∫…®…™… ®… ™…Ω˛…ƒ {…Æ˙ ∂…Ω˛Æ˙ EÚ“ =i{…k… EÚ… ∫…∆E‰Úi… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* Æ˙…=®… E‰Ú ∫…∆§…∆v… ®… +…‰ ®……±…‰ x…‰ =±±…‰J… EÚ™…… Ω˲ EÚ <∫…®… E÷ÚUÙ +¥…∂…‰π… l…‰ V……‰ ∫…∆¶…¥…i…: ∏……¥…EÚ…Â E‰Ú +∆∂… ±…B Ω÷˛B l…‰* =iEÚ±… ™…… EÚÀ±…M… Æ˙…V™… (+…‰c˜“∂……) EÚ“ ∫…“®…… E‰Ú ∫……l… ®……x…¶…⁄®… B¥…∆ À∫…Ω˛¶…⁄®… V…±…‰ ®… V…Ëx… v…®…« x…‰ EËÚ∫…‰ +{…x…“ V…c˜ ®…V…§…⁄i… EÚ“ ™…Ω˛ +§… +V……x…… x…Ω˛” Ω˲* =∫… ∫…®…™… =iEÚ±… i…l…… 39 §…∆M……±… : ¶……Æ˙i…“™… <i…Ω˛…∫… E‰Ú ¥…i…«®……x… ∫¥…∞¸{… ®…Â Ω˛®… §…∆M……±… E‰Ú <i…Ω˛…∫… EÚ“ V……x…EÚ…Æ˙“ GÚ®…§…r˘ ∞¸{… ∫…‰ ∫……i…¥…” ∂…i……§n˘“ ®… ∂…∂……∆EÚ E‰Ú ∫…®…™… ∫…‰ ®…±…i…“ Ω˲* =∫…∫…‰ {…Ω˛±…‰ E‰Ú B‰i…Ω˛…∫…EÚ i…l™…… EÚ“ ={…‰I…… C™…… EÚ“ M…™…“, C™…… EÚ…Æ˙h… Æ˙Ω˛… ? ™…Ω˛ V……x…x…… +…¥…∂™…EÚ Ω˲* •……¿h… O…xl…… ®… §…∆M……±… EÚ…‰ +x……™…« I…‰j… ®……x…… M…™…… l……* ∫……i…¥…” ∂…i……§n˘“ ®… v……î…EÚ =x®……n˘ E‰Ú |…¥……Ω˛ +…ËÆ˙ ¥…u‰˘π… EÚ“ ¶……¥…x…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… ∂…Ë¥… ¥……Ω˛x…™…… x…‰ M……ƒ¥…-M……ƒ¥… ®… V……EÚÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ E‰Ú |……S…“x… x…n˘∂…«x…… EÚ…‰ x…π]ı i…l…… {…Æ˙¥…Ãi…i… EÚ™…… +…ËÆ˙ |……S…“x… EÚ…±… ∫…‰ S…±…“ +…x…‰ ¥……±…“ ∫……∆∫EfiÚi…EÚ {…Æ˙®{…Æ˙… EÚ…‰ V…§…Æ˙x… v…®…« {…Æ˙¥…i…«x… u˘…Æ˙… ∫…®……{i… EÚÆ˙x…‰ EÚ… |…™……∫… EÚ™……* <∫… |…EÚ…Æ˙ ±…M…¶…M… 1100 ∫……±… E‰Ú <i…Ω˛…∫… EÚ… n˘…‰Ω˛x… EÚÆ˙ =∫…EÚ“ i…∫¥…“Æ˙ EÚ…‰ v…÷v…±…… EÚÆ˙ n˘™…… M…™……* ¥…i…«®……x… ®… E÷ÚUÙ |…§…÷r˘ ¥…u˘…x…… x…‰ ={…±…§v… ∫……Ω˛Œi™…EÚ B¥…∆ {…÷Æ˙…i……Œi¥…EÚ J……‰V…… EÚ… +…±……‰S…x……i®…EÚ +v™…™…x… EÚÆ˙ §…∆M……±… E‰Ú |……S…“x… <i…Ω˛…∫… E‰Ú ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« i…l™…… EÚ…‰ ∫……®…x…‰ ±……x…‰ EÚ… |…™……∫… EÚ™…… Ω˲* =xΩ˛” E‰Ú u˘…Æ˙… =n¬˘P……]ıi… i…l™…… E‰Ú {…Æ˙|…‰I™… ®… §…∆M……±… E‰Ú |……S…“x… <i…Ω˛…∫… EÚ“ ∫…Ω˛“ i…∫¥…“Æ˙ +…{…E‰Ú ∫…®…I… |…∫i…÷i… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω⁄ƒ˛* <∫… ∫…∆n˘¶…« ®… ∫…§…∫…‰ |…l…®… ∂……Œxi…x…E‰Úi…x… E‰Ú +…S……™…« I…i…®……‰Ω˛x… ∫…‰x… EÚ… ™…Ω˛ EÚl…x… §…Ω÷˛i… Ω˛“ ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« Ω˲ V…∫…®… =xΩ˛…Âx…‰ EÚΩ˛… ΩË---˛ +…®……n‰˘Æ˙ |……S…“x…i…®… v…®…ÊÆ˙ V…‰∫…§… x…n«˘∂…«x… {……=™…… V……™… i……Ω˛… ∫…¥…<« V…Ëx… i……Ω˛…Æ˙ {…Ɖ˙ §……Ër˘™…÷M…, i……Ω˛…Æ˙ {…Ɖ˙ ¥…Ën˘EÚ v…®…ÊÆ˙ ®…i…¥……n˘ B∫…‰ UÙ±…* +l……«i…¬ Ω˛®……Ɖ˙ |……S…“x…i…®… v…®…« E‰Ú V……‰ x…n«˘˘∂…«x… ®…±…i…‰ Ω˲ ¥…‰ ∫…§… V…Ëx… Ω˲ =∫…E‰Ú §……n˘ §……Ër˘ ™…÷M… +…ËÆ˙ §……Ër˘ ™…÷M… E‰Ú §……n˘ ¥…Ën˘EÚ ™…÷M… +…™……* ∫…°«Ú x…n«˘∂…«x… Ω˛“ x…Ω˛” |……S…“x… ∫……Ω˛i™… ¶…“ <∫… §……i… EÚ“ {…÷π]ı EÚÆ˙i…… Ω˲* |…l…®… i…“l…»EÚÆ˙ @Òπ…¶…n‰˘¥… E‰Ú {…÷j… §…∆M… ∫…‰ <∫… I…‰j… EÚ… x……®… §…∆M… {…c˜…* ™…Ω˛” EÚ…Æ˙h… Ω˲ EÚ §…∆M……±… ®… §…∆M… V……i… E‰Ú ±……‰M… ∫…§…∫…‰ |……S…“x… ®……x…‰ V……i…‰ ΩÈ˛* E÷ÚUÙ ¥…u˘…x…… EÚ… ®……x…x…… Ω˲ EÚ ∫…xv…÷ P……]ı“ EÚ“ ∫…¶™…i…… E‰Ú +xi… ®… ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ §……ËM… x……®…EÚ V……i… <∫… I…‰j… ®… +…EÚÆ˙ §…∫…“ l…“* |……‰0 Æ˙®…… |…∫……n˘ S…∆n˘…, |……‰0 |……h…x……l… ¥…t…±…∆EÚ…Æ˙, b˜…Ï0 Æ˙…v……E÷Ú®…÷n˘ ®…÷J…V…‘ +…n˘ <i…Ω˛…∫…EÚ…Æ˙… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ∫…xv…÷ ∫…¶™…i…… ∏…®…h… ∫…∆∫EfiÚi… ∫…‰ |…¶……¥…i… l…“* •……¿h… O…xl…… ®… §…∆M……±… EÚ… ¥…h…«x… +x……™…« n‰˘∂… E‰Ú ∞¸{… ®… Ω˲ V…§…EÚ V…Ëx… ¶…M…¥…i…“ ∫…⁄j… ®… §…∆M… EÚ“ M…h…x…… +…™…« n‰˘∂…… ®… EÚ“ M…™…“ Ω˲* S……˧…”∫… i…“l…»EÚÆ˙… ®… ∫…‰ §…“∫… i…“l…»EÚÆ˙… EÚ… x…¥……«h… I…‰j… ∫…®®…‰i… ∂…J…Æ˙ §…∆M……±… E‰Ú +i… x…EÚ]ı¥…i…‘ I…‰j… ®… +¥…Œ∫l…i… Ω˲* ∫…®®…‰i… ∂…J…Æ˙ EÚ…‰ {……∑…«x……l… {…¥…«i… EÚΩ˛… V……i…… Ω˲* +…V… ¶…“ §…∆M……±… ®… ∫…§…∫…‰ V™……n˘… ¶…M…¥……x… {……∑…«x……l… EÚ… |…¶……¥… n‰˘J…x…‰ EÚ…‰ ®…±…i…… Ω˲* ™…Ω˛…ƒ EÚ“ |……{i… |……S…“x… ®…⁄Ãi…™…… ®… {……Æ˙∫…x……l… EÚ“ ®…⁄Ãi…™…… EÚ“ |…S…÷Æ˙i…… Ω˲* §…∆M……±… ®… Æ˙…‰M… +…ËÆ˙ ¥…π… Ω˛Æ˙h…EÚ…Æ˙“ n‰˘¥…i…… E‰Ú ∞¸{… ®… ¶…M…¥……x…¬ {……∑…«x……l… E‰Ú ¥…π…™… ®… ±…J…… Ω˲ EÚ =xΩ˛…Âx…‰ V…x…Ω˛i… E‰Ú ±…™…‰ n‰˘∂…-n‰˘∂……xi…Æ˙ ß…®…h… EÚ™……, BEÚ §……Æ˙ {…÷hb≈˜n‰˘∂… ®… +…™…‰ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ ∫…‰ i……©…±…{i… M…™…‰* n˘I…h… Æ˙…g¯ +∆S…±… ®… i…÷∆M…™…… x……®…EÚ BEÚ |……S…“x… x…M…Æ˙ l…… V…Ω˛…ƒ {……∑…«x……l… EÚ<« §……Æ˙ +…™…‰ l…‰* {…Æ˙¥…i…‘ EÚ…±… ®… ™…Ω˛ ∏…®…h… ∫…∆∫EfiÚi… EÚ… BEÚ ®…Ω˛k¥…{…⁄h…« E‰Úxp˘ §…x… M…™…… l……* ¶…⁄®…V…… ®… BEÚ M……‰j… {…Æ˙∂… §…Ω÷˛i… |…S…±…i… Ω˲* b˜…Ï0 i…{…x… S…GÚ¥…i…‘ EÚ… ®……x…x…… Ω˲ EÚ {……∑…«x……l… EÚ… |…¶……¥… §…∆M……±… ®… 40 M…∆M…… EÚ“ n˘…‰ ∂……J……B∆ ¶……M…“Æ˙l…“ +…ËÆ˙ {…n¬˘®…… §…∆M……±… EÚ“ ∫…∆{…n˘… +…ËÆ˙ ∫…®…fir˘ EÚ… |…i…“EÚ Ω˲* ∫…M…Æ˙ Æ˙…V…… E‰Ú {……Ëj… ¶……M…“Æ˙l… E‰Ú x……®… ∫…‰ M…∆M…… EÚ“ {…Œ∂S…®…“ v……Æ˙… EÚ…‰ ¶……M…“Æ˙l…“ EÚΩ˛… V……x…‰ ±…M…… i…l…… B‰∫…… ®……x…… V……i…… Ω˲ EÚ <∫…“ M…∆M…… EÚ“ V…±…v……Æ˙… ∫…‰ ∫…M…Æ˙ {…÷j…… EÚ…‰ ®…÷ŒCi… |……{i… Ω÷˛<« l…“* i…¶…“ ∫…‰ ™…‰ ¥…∑……∫… |…S…±…i… Ω˛…‰ M…™…… EÚ ¶……M…“Æ˙l…“ E‰Ú V…±… ∫{…∂…« ∫…‰ Ω˛Æ˙ {……{… EÚ… ¥…x……∂… Ω˛…‰i…… Ω˲, ®……‰I… EÚ“ |……Œ{i… Ω˛…‰i…“ Ω˲ +i…: ¶……M…“Æ˙l…“ BEÚ {…÷h™… ∫…±…“±…… x…n˘“ Ω˲, n‰˘¥… x…n˘“ Ω˲* M…∆M…… E‰Ú {…⁄¥…« ™……j…… EÚ… |…¥……Ω˛{…l… {…n¬˘®…… E‰Ú x……®… ∫…‰ |…∫…r˘ Ω˲ V……‰ §…∆M……±… EÚ“ ¥…fiΩ˛k…®… x…n˘“ Ω˲* <∫…E‰Ú §……¥…V…⁄n˘ ¶…“ ™…Ω˛ {……{… |…¥……Ω˛x…“ i…l…… EÚ“Ãi…x……∂…… EÚΩ˛±……i…“ Ω˲* EÚ¥… EfiÚi…¥……∫… EÚ… EÚΩ˛x…… Ω˲ EÚ {…n¬˘®…… E‰Ú V…±… E‰Ú ∫{…∂…« ∫…‰ ®…÷ŒCi… x…Ω˛” ®…±… ∫…EÚi…“ C™……ÂEÚ {…n¬˘®…… EÚ… V…±… +{…¥…j… Ω˲* {…n¬˘®……¥…i…“ E‰Ú |…i… Ω˛xn÷˘ ∫…®……V… EÚ“ +∏…fir˘… E‰Ú EÚ…Æ˙h… EÚ…‰ ∫{…π]ı EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B EÚ¥… x…‰ EÚΩ˛… EÚ ∫¥…M…« ∫…‰ ®…fii™…«±……‰EÚ ®… +¥…i…Æ˙h… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ M…∆M…… n‰˘¥…“ EÚ…‰ {…n¬˘®…… EÚ… x……®… n‰˘EÚÆ˙ {…n¬˘®… x……®…EÚ V…Ëx… ®…÷x… {…⁄¥…« n˘∂…… EÚ…‰ ±…‰ M…™…‰* M…∆M…… n‰˘¥…“ +±{… ∫…®…™… ®…Â Ω˛“ +{…x…“ M…±i…“ EÚ…‰ V……x…EÚÆ˙ ¶……M…“Æ˙l… EÚ… +x…÷∫…Æ˙h… EÚÆ˙E‰Ú n˘I…h…¥……Ω˛x…“ Ω˛…‰ M…<« i…§… {…n¬˘®……¥…i…“ EÚ…‰ +¶…∂……{… n˘™…… EÚ {…n¬˘®…… E‰Ú V…±… ∫…‰ EÚ∫…“ EÚ…‰ ¶…“ ®…÷ŒCi… x…Ω˛” ®…±… ∫…EÚi…“* ™…Ω˛ {…n˘ <∫… |…EÚ…Æ˙ Ω˲--- EÚ…xb˜…‰Æ‰˙Æ˙ |…i… M…∆M…… ®…÷ŒCi… {…n˘ n˘™……* M……Ëc‰˜Æ˙ x…EÚ]ı M…∆M…… ®…±…±… +…∫…™……** {…n¬˘®… x……®…‰ BEÚ ®…÷x… {…⁄¥…« ®…÷J…‰ V……™…* ¶…M…“Æ˙l… §…±… M…∆M…… {…∂S……i… M……‰c˜…™…** {…⁄¥…« n˘E‰Ú V……<«i…‰ +…®……Æ˙ x……Ω˛ {…l…** {…n¬˘®…®…÷x… ±…™…‰ M…‰±… x……®… {…n¬˘®……¥…i…“* ¶…M…“Æ˙l… ∫…∆M…‰i…‰ S…±…±… ¶…M…“Æ˙l…“** ∂……{…¥……h…“ ∫…÷Æ˙P…÷x…“ n˘±…‰x… {…n¬˘®……Ɖ˙* ®…÷ŒCi… E‰ÚΩ˛ i…§… x…“Ɖ˙ {……¥…‰ x…… ∫…∆∫……Ɖ˙** EfiÚi…¥……∫… x…‰ V…x… {…n¬˘®… ®…÷x… EÚ… =±±…‰J… EÚ™…… Ω˲ ¥…Ω˛ Ω˛xn÷˘+… E‰Ú EÚ∫…“ n‰˘¥…i…… ™…… @Òπ… E‰Ú ±…™…‰ x…Ω˛” ®…±…i……* ±…‰EÚx… V…Ëx… i…“l…»EÚÆ˙… ®… {…n¬˘®… |…¶…÷ UÙ`‰ˆ i…“l…»EÚÆ˙ Ω˲ V…x…EÚ… V…x®… EÚ…Ë∂…®§…“ ®… Ω÷˛+… l…… +…ËÆ˙ V…x…EÚ… S…xΩ˛ Ω˲ ±……±… EÚ®…±…* {…n¬˘®…|…¶…÷ §…∆M…±…… n‰˘∂… ®… |……S…“x… EÚ…±… ∫…‰ Ω˛“ +|…∫…r˘ x…Ω˛” l…‰* =x…EÚ“ EÚ<« ®…⁄Ãi…™……ƒ V……‰ <∫… I…‰j… E‰Ú ¥…¶…z… V…M…Ω˛… ∫…‰ x…EÚ±…“ Ω˲ =x…®… ±……±… EÚ®…±… EÚ… S…xΩ˛ +∆EÚi… Ω˲* BEÚ n⁄˘∫…Æ˙“ ®……x™…i…… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ¶…M…¥……x… {……∑…«x……l… EÚ“ ∂……∫…x… n‰˘¥…“ {…n¬˘®……¥…i…“ EÚ…‰ §…∆M……±… ®… ®…x…∫…… E‰Ú x……®… ∫…‰ ¶…“ V……x…… V……i…… Ω˲* ®…x…∫…… EÚ… x……®… {…n¬˘®……¥…i…“ EËÚ∫…‰ {…c˜… <∫…EÚ… ¥…h…«x… {…n¬˘®…{…÷Æ˙…h… ®… n˘™…… Ω÷˛+… Ω˲* V…∫…E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ EÚ®…±… E‰Ú ¥…x… ®… =i{…k… E‰Ú EÚ…Æ˙h… x……®… Ω÷˛+… {…n¬˘®……¥…i…“* ®…x…∫…… x……®… Ω÷˛+… x……M…Æ˙…V… ∫…‰* +l……«i…¬ ∂…¥… EÚx™…… ®…x…∫…… EÚ… V…x®… EÚ®…±… E‰Ú ¥…x… ®… Ω÷˛+… l…… <∫…±…™…‰ ®…x…∫…… {…⁄¥…« §…∆M……±… ®… {…n¬˘®…… E‰Ú x……®… ∫…‰ |…∫…r˘ l…“* {…Ω˛±…‰ ™…‰ ∫…{…« n‰˘¥…“ +x……™…« ±……‰M…… u˘…Æ˙… Ω˛“ {…⁄V…“ V……i…“ l…“ +…ËÆ˙ ∫…∆¶…¥…i…: =xΩ˛” E‰Ú x……®… ∫…‰ ¶……M…“Æ˙l…“ E‰Ú {…⁄¥…« |…¶……¥… E‰Ú {…l… EÚ… x……®… ¶…“ {…n¬˘®……¥…i…“ Ω÷˛+…* v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ Ω˛xn⁄˘ ∫…®……V… x…‰ ¶…“ =xΩ² +{…x……™……* ±…‰EÚx… °ÚÆ˙ ¶…“ {…n¬˘®……¥…i…“ ™…… {…n¬˘®……x…n˘“ •……¿h…… EÚ“ ∏…r˘…-¶…ŒCi… +V…«x… x…Ω˛” EÚÆ˙ {……™…“ +…ËÆ˙ <∫…“±…B {…n¬˘®……x…n˘“ EÚ…‰ EÚ“Ãi…x……∂…… x…n˘“ ®……x…… M…™…… Ω˲* V…∫… |…EÚ…Æ˙ ∫…®®…‰i… ∂…J…Æ˙ EÚ… x……®… {……∑…«x……l… {…Ω˛…c˜ ¶…M…¥……x… {……∑…«x……l… E‰Ú x……®… ∫…‰ {…c˜…* ¥…r«˘®……x…, ¥…“Æ˙¶…⁄®… +…n˘ ∫l……x…… E‰Ú x……®… ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ EÚ“ ∫®…fii… ®… {…c‰˜* ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ {……∑…«x……l… EÚ“ ∂……∫…x… n‰˘¥…“ {…n¬˘®……¥…i…“ §…∆M…±…… n‰˘∂… ®… |…∫…r˘ E‰Ú =SS… ∂…J…Æ˙ {…Æ˙ +¥…Œ∫l…i… l…“* <∫…“EÚ…Æ˙h… ™…Ω˛…ƒ E‰Ú +…n˘¥……∫…™…… x…‰ x…n˘“ EÚ… x……®… =xΩ˛” E‰Ú x……®… {…Æ˙ {…n¬˘®…… Æ˙J……* §…∆M……±… E‰Ú <i…Ω˛…∫… E‰Ú |……‰0 ∏…“ S…i…Æ∆˙V…x… {……±… x…‰ +{…x…‰ ∂……‰v… ±…‰J… ®… <∫… ¥…π…™… {…Æ˙ ¥…∫i……Æ˙ ∫…‰ |…EÚ…∂… b˜…±…… Ω˲* 41 {……∂S……i™… ¥…u˘…x…… E‰Ú ¥…¥…Æ˙h…… +…ËÆ˙ V…Ëx… O…xl…… ∫…‰ Ω˛®… {…i…… S…±…i…… Ω˲ EÚ UÙ…‰]ı… x……M…{…÷Æ˙ E‰Ú {……∑…«x……l… {…¥…«i… E‰Ú ∫…®…“{… E‰Ú I…‰j… ®… ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ ∫…‰ {…⁄¥…« Ω˛“ ∫…Æ˙…EÚ V……i… E‰Ú ±……‰M…… x…‰ ™…Ω˛…ƒ +{…x…… x…¥……∫… ∫l……{…i… EÚ™…… l……* ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ x…‰ +{…x…“ ∫……v…x…… E‰Ú UÙ: ¥…π…« <∫…“ I…‰j… ®… §…i……™…‰ l…‰* ¶…M…¥…i…“ ∫…⁄j… ®… ¥…h…«x… Ω˲ EÚ =∫… ∫…®…™… {……∑…«x……l… ∫…®|…n˘…™… E‰Ú ∫……v…÷-∫……Œv¥…™…… EÚ… ¶…“ ™…Ω˛ ¥…S…Æ˙h… I…‰j… l……* +i…: ™…Ω˛ EÚΩ˛x…‰ ®… EÚ…‰<« +i…∂™……‰ŒCi… x…Ω˛” Ω˲˛ EÚ ®…Ω˛…¥…“Æ˙ ∫…‰ {…⁄¥…« ¶…“ ™…Ω˛…ƒ {……∑…« {…Æ˙®{…Æ˙… |…S…±…i… l…“* ∏…“ ∂™……®……S…Æ˙h… ®…÷J……‰{……v™……™… x…‰ ±…J…… Ω˲ EÚ “V…Ëx… ∫…⁄j… O…xl…… (+…S……Æ˙…∆M… ∫…⁄j…, ¶…M…¥…i…“ ∫…⁄j… {…Æ˙ +x…‰EÚ…Â ={…∫…M…« Ω÷˛B l…‰ i…§… V…™…xi…“ +…ËÆ˙ ∫……‰®…… x……®… EÚ“ {……∑…«x……l… EÚ“ +x…÷™……™…“ ∫……Œv¥…™…… u˘…Æ˙… =x…EÚ“ Æ˙I…… EÚ“ M…™…“* +…S……Æ∆˙M… ∫…⁄j… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ x…‰ Æ˙…g¯ I…‰j… EÚ“ >∫…Æ˙ ¶…⁄®… ®… +x…‰EÚ ¥…{…k…™…… EÚ… ∫……®…x…… EÚ™…… l……* ¶……Æ˙i…“™… <i…Ω˛…∫… E‰Ú V……x…‰-®……x…‰ ¥…u˘…x… b˜…Ï0 +…Æ˙. ∫…“. ®…V…⁄®…n˘…Æ˙ x…‰ ±…J…… Ω˲ EÚ---- The first recorded contact of Bengal with Jainism was marred by incidents which reflect great discredit on her people. We learn from the Acaranga Sutra that when Mahavira wandered as a naked mendicant in Ladha (i.e., Radha or western part of undivided Bengal) through its two divisions known as Vajjabhumi and Subbhabhumi, he was at- tacked by the people who even went to the length of setting dogs upon him. (R.C. Majumdar) +…S……Æ∆˙M… ∫…⁄j… E‰Ú x…¥… +v™…™…x… E‰Ú i…fii…“™… =q‰˘∂…EÚ ®… ±…J…… Ω˲--- +Ω˛ n÷˘SS…Æ∆˙ ±……f¯®…S……Æ˙“ ¥…VV…¶…⁄®…™…∆ ∫…÷§®…¶…⁄®…™…∆ {…∆i…∆* ∫…VV…∆ ∫…‰À¥…∫…÷, +…∫…h…M…h… S…‰§… {…∆i……h…**2 +l……«i…¬ V…Ω˛…ƒ ¥…S…Æ˙x…… §…Ω÷˛i… Ω˛“ EÚ`ˆx… Ω˲ B‰∫…‰ ±……g¯ n‰˘∂… EÚ“ ¥…X… ¶…⁄®… +…ËÆ˙ ∂…÷ß… ¶…⁄®… 43 V…÷±…i…“ ΩÈ˛* <∫…®… EÚ…‰<« ∫…xn‰˘Ω˛ x…Ω˛” Ω˲ EÚ §…‰M…÷x…™…… EÚ∫…“ ∫…®…™… V…Ëx… v…®…« EÚ… ®…Ω˛i¥…{…⁄h…« E‰Úxp˘ l……* EÚxi…÷ §……n˘ ®… ¥…Ω˛…ƒ EÚ“ v…®…‘™… <®……Æ˙i…… +…ËÆ˙ ®…⁄Ãi…™…… EÚ…‰ ∂…Ë¥… +…ËÆ˙ •……¿h… v…®…« x…‰ O……∫… EÚÆ˙ ±…™……* <∫… ¥…π…™… ®… ™…÷v…Œπ`ˆÆ˙ ®……ƒZ…“ x…‰ ±…J…… Ω˲--- “{……EÚ¥…Æ˙… E‰Ú ®…Œxn˘Æ˙ v…®……«xv… ®…x…÷π™……Â E‰Ú EÚ…±…‰ Ω˛…l…… ∫…‰ x…Ω˛” §…S… ∫…E‰Ú* EÚxi…÷ §…Æ˙…EÚÆ˙ E‰Ú ®…Œxn˘Æ˙ ∂…¥…À±…M… EÚ… EÚ¥…S… v……Æ˙h… EÚÆ˙ +I…i… Æ˙Ω˛ ∫…E‰Ú ΩÈ˛* §…Æ˙…EÚÆ˙ ®…Œxn˘Æ˙ E‰Ú M…¶…« ®… ∂…¥…À±…M… ∫l……{…i… EÚÆ˙ n‰˘x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… +§… 44 <∫… |…EÚ…Æ˙ Ω˛®… n‰˘J…i…‰ ΩÈ˛ EÚ n˘…®……‰n˘Æ˙ ¥…˱…“ EÚ…ÏÆ˙{……‰Æ‰˙∂…x… E‰Ú +xi…M…«i… ∫……i… §……ƒv… V…x…®… i…±……™…… b˘®…, EÚ…‰x……Æ˙ b˘®…, {…il…Æ˙…]÷ı b˘®…, ®…… 1957 ®… ¥…Ω˛…ƒ E‰Ú ∫l……x…“™… ±……‰M…… ®… n˘…®……‰n˘Æ˙ ®… §……g¯ EÚ“ +…∂…∆EÚ… EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ archeological research of India Kolkata EÚ…‰ ∫…⁄S…i… EÚ™…… +…ËÆ˙ ®…Œxn˘Æ˙… EÚ…‰ ∫l……x……xi…Æ˙i… EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰ EÚΩ˛… ±…‰EÚx… ASI EÚ“ x…ŒπGÚ™…i…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… ®…Œxn˘Æ˙ b⁄˜§… M…™…‰* ∫……I™… E‰Ú ±…B Æ˙Ω˛ M…™…‰ Ω˛®……Ɖ˙ {……∫… 1872-73 ®… §…‰M…±…Æ˙ E‰Ú ±…™…‰ S…j… +…ËÆ˙ 1929 ®… §……‰∫… E‰Ú ±…™…‰ S…j…* ASI E‰Ú D.G. x…‰ V…§… ¥…Ω˛…ƒ EÚ… ß…®…h… EÚ™…… i……‰ =x…E‰Ú ∫……l… Dr. Mrs. Debala Mitra ¶…“ M…™…“* ¥…Ω˛…ƒ =xΩ˛…Âx…‰ ∫l……x…“™… ±……‰M…… ∫…‰ ¶…ËÆ˙¥… ∫l……x… E‰Ú ®…Œxn˘Æ˙… E‰Ú ¥…π…™… ®… V……x…EÚ…Æ˙“ ±…“ +…ËÆ˙ =x…E‰Ú ¥…π…™… ®… ±…J……* ∫…x…¬ 1960 EÚ“ °Ú…‰]ı…‰ ∫…‰ ™…Ω˛ {…i…… S…±…i…… Ω˲ EÚ =∫… ∫…®…™… V……‰ ®…Œxn˘Æ˙ {……x…“ E‰Ú EÚx……Ɖ˙ l…‰ ¥…Ω˛ +SUÙ“ Ω˛…±…i… ®… l…‰ +…ËÆ˙ =xΩ² ∫l……xi…Æ˙i… EÚ™…… V…… ∫…EÚi…… l……* ±…‰EÚx… +v…EÚ…Æ˙™…… EÚ“ n⁄˘Æ˙n˘Ã∂…i…… +…ËÆ˙ x…EÚ®®…‰{…x… E‰Ú EÚ…Æ˙h… ™…Ω˛ x…Ω˛” EÚ™…… M…™……* °Ú±…∫¥…∞¸{… 1962 E‰Ú S…j…… ∫…‰ ™…Ω˛ {…i…… S…±…i…… Ω˲ EÚ ™…‰ ®…Œxn˘Æ˙ ¶…“ {……x…“ ®… S…±…‰ M…™…‰* S……±…“∫… ∫……±… §……n˘ S……∆n˘±… b˘®… E‰Ú x…®……«h… E‰Ú ∫…®…™… ¶…“ B‰∫…… Ω˛“ Ω÷˛+…* C™…… EÚ…Æ˙h… l…… EÚ Archeological Survey of India, Kolkata x…‰ 46 ∫…®…™… E‰Ú ¶……Æ˙i…¥…π…« E‰Ú +x™… +∆S…±…… E‰Ú x…¥……∫…™…… EÚ“ i…÷±…x…… ®… +…Ãl…EÚ ∞¸{… ∫…‰ EÚΩ˛” +v…EÚ ∫…®{…z… l…‰* §…Ω÷˛i… Ω˛“ +V…“§… §……i… Ω˲ EÚ <i…Ω˛…∫…EÚ…Æ˙ V……x…i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ EÚΩ˛i…‰ ¶…“ Ω˲, ±…J…i…‰ ¶…“ Ω˲ EÚ ™…Ω˛…ƒ <∫… I…‰j… ®… i…‰<∫…¥… i…“l…»EÚÆ˙ {……∑…«x……l… +…™…‰ l…‰, ¥…r«˘®……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ +…™…‰ l…‰ ±…‰EÚx… =x…E‰Ú {……∫… V……‰ <i…Ω˛…∫… Ω˲ ¥…Ω˛ ∫……i…¥…” ∂…i……§n˘“ ∫…‰ Ω˲* UÙ: ∫……Ë <«0 {…⁄0 ∫…‰ ∫……i…¥…” ∫…n˘“ i…EÚ E‰Ú M™……Æ˙Ω˛ ∫……Ë ∫……±… E‰Ú <i…Ω˛…∫… EÚ… EÚ∫… |…EÚ…Æ˙ n˘…‰Ω˛x… Ω÷˛+… Ω˲ <∫…EÚ… {…i…… M…‰]‰ı x…‰ +{…x…“ census Reportı ®… ±…J…… Ω˲-- “™…Ω˛ ∫…Æ˙…EÚ ∂…§n˘ x…∫∫…xn‰˘Ω˛ ∏……¥…EÚ ∂…§n˘ ∫…‰ =n¬˘¶…⁄i… Ω÷˛+… Ω˲ V…∫…EÚ… ∫…∆∫EfiÚi… +l…« Ω˲ ∏…¥…h…EÚ…Æ˙“* V…Ëx…… E‰Ú ®…v™… =x… M…fiΩ˛∫l…… E‰Ú ±…B |…™…÷Ci… Ω÷˛+… Ω˲ V……‰ EÚ ±……ËEÚEÚ ¥™…¥…∫……™… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ B¥…∆ ™…i… +…ËÆ˙ ∫……v…÷+… ∫…‰ ¶…z… ΩÈ˛*” Mr. L.S.S. O Maly I.C.S E‰Ú +x…÷∫……Æ ˙-- “The name Sarawak, Serak or Sarak is clearly a Corruption of Srawaka the Sanskrit word for a hearer, Which was used by the Jains for lay brethern,” (From Bengal District gezetter Vol XX Singbhoom Calcutta 1910 pg-25). The word srava rja (rga) denotes a tribal people who still live in considerable 47 numbers in the western districts of Bengal. They are known as Srak or Sarak. The word Srak or Sravaka must have originated from the Sanskrit word sravaka meaning a house- holder following the path of the Jinas. An analogous title widely in use is ‘Saraogi’. In 1891, Risley published a book entitled Tribes and Castes of Bengal, wherein he referred to the Sraks or Saraks. Although their ancestors were full Jainas, these people, who are for all practical purposes Hindus now, worshipping Hindu deities still prefix their invo- cation by the incantation ‘ahimsa paramo dharma’, are vegetarians in food hahits and believe and practise non-violence. - J.J. July 1970, Sudin Dey ∏……¥…EÚ ∂…§n˘ EÚ… ¥™…÷i{…i…M…h… +l…« x…®x…|…EÚ…Æ˙ Ω˲:- ∏…… - ∏…r˘…¥……x… ¥… - ¥…¥…‰EÚ¥……x… EÚ - GÚ™……¥……x… +l……«i… ∏…r˘… {…⁄¥…«EÚ ¥…¥…‰EÚ¥……x… Ω˛…‰EÚÆ˙ V……‰ ¥™…ŒCi… +{…x…‰ EÚi…«¥™…… EÚ… +x…÷{……±…x… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ +l……«i… V……‰ ±……‰M… i…“l…»EÚÆ˙… E‰Ú ={…n‰˘∂…… EÚ…‰ ®…x…, ¥…S…x…, EÚ…™…… E‰Ú u˘…Æ˙… +x…÷{……±…x… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ ¥……‰ Ω˛“ ∏……¥…EÚ ∫…∆P… E‰Ú ∫…n˘∫™… ™…… ∏……¥…EÚ EÚΩ˛±……i…‰ l…‰* n⁄˘∫…Ɖ˙ ∂…§n˘ ®… EÚΩ‰˛ i……‰ ∫…®™…M…¬ n˘∂…«x…, ∫…®™…M…¬ Y……x… +…ËÆ˙ ∫…®™…M…¬ S…Æ˙j… EÚ… {……±…x… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ Ω˛“ ∏……¥…EÚ EÚΩ˛±……i…‰ ΩÈ˛* +…ËÆ˙ ™…Ω˛” ∏……¥…EÚ {…⁄¥……»S…±… ®… ∫…Æ˙…EÚ E‰Ú ∞¸{… ®… +{…x…“ {…Ω˛S……x… §…x……B Ω÷˛B Ω˲* BEÚ V…Ëx… ∫…®®…‰±…x… ®… EÚ∫…“ ¥…Ci…… x…‰ 48 {…Æ˙ =x…EÚ“ §…Œ∫i…™……ƒ {……™…“ V……i…“ ΩÈ˛ °ÚÆ˙ ¶…“ =x…E‰Ú {…⁄¥…«V… ¥…Ω˛…ƒ E‰Ú +…n˘¥……∫…“ x…Ω˛” l…‰* =x…EÚ… +…n˘ x…¥……∫… ∫l……x… l…… {……ƒS…‰i…* =x… ±……‰M…… EÚ… n‰˘Ω˛¥…h…«, M…`ˆx… +…ËÆ˙ E‰Ú∂… ¥…x™……∫… ®…÷hb˜… +…ËÆ˙ EÚ…‰±… V……i… E‰Ú ±……‰M…… ∫…‰ ¶…z… l……* ¥…‰ §…c‰˜ Ω˛“ =t…‰M…“ l…‰* V…“¥…EÚ…‰{……V…«x… E‰Ú ±…B =xΩ˛…Âx…‰ EfiÚπ… +…ËÆ˙ ¥……h…V™… n˘…‰x…… EÚ…‰ Ω˛“ O…Ω˛h… EÚ™…… l……* 49 <i…Ω˛…∫…EÚ…Æ˙ x…“Ω˛…Æ˙ Æ∆˙V…x… Æ˙…™… x…‰ ±…J…… Ω˲-˛-- “V…Ëx… {…÷Æ˙…h… E‰Ú B‰i…Ω˛…∫…EÚi¥… EÚ…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ {…Æ˙ EÚΩ˛x…… Ω˛…‰M…… ®……x…¶…⁄®…, À∫…Ω˛¶…⁄®…, ¥…“Æ˙¶…⁄®… +…ËÆ˙ ¥…r«˘®……x… 50 i…i¥… EÚ…‰ V……x…i…‰ l…‰* |…i™…‰EÚ ¥…∫i…÷ E‰Ú M…÷h… +…ËÆ˙ v…®…« E‰Ú ¥…π…™… ®… =SS… EÚ…‰]ı EÚ… Y……x…¥……x… Ω˛“ ¥…∫i…÷ E‰Ú ∫…Ω˛“ ={…™……‰M… EÚ… ¥…v…EÚ…Æ˙EÚ §…x… ∫…EÚi…… Ω˲* V…Ë∫…‰ ±……‰Ω‰˛ E‰Ú i…i¥… ™…… M…÷h… v…®…« EÚ…‰ V……x…x…‰ ¥……±…… Ω˛“ =∫…E‰Ú ¥…¶…z… ={…™……‰M… EÚ“ ¥…v… EÚ…‰ |…™……‰M… EÚÆ˙ x…EÚ…±… ∫…EÚi…… Ω˲* <∫…“ EÚ…‰ Ω˛®… i…EÚx…“EÚ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛ V…∫…‰ +∆O…‰V…… ®…‰ Technology EÚΩ˛… M…™…… Ω˲* +∂……‰EÚ EÚ… ±……ËΩ˛ ∫i…®¶… V…∫…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ +…V… ¶…“ ±……‰M… +…∂S…™…« S…EÚi… Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛ 51 §……ƒE÷Úc˜… E‰Ú Æ˙…x…“§……ƒv… l……x…… E‰Ú +Œ®§…EÚ…x…M…Æ˙ EÚ“ +Œ®§…EÚ… n‰˘¥…“, Æ˙…<«{…÷Æ˙ l……x…… E‰Ú Æ˙…<«{…÷Æ˙ EÚ“ ®…Ω˛…®……™……, J……i…c˜… l……x…… EÚ“ E‰ÚS…xn˘…Æ˙ +Œ®§…EÚ… n‰˘¥…“, ∂…®…±……{……±… l……x…‰ EÚ“ V……‰c˜∫…… +…ËÆ˙ M……‰i…c˜… EÚ“ +Œ®§…EÚ… n‰˘¥…“ V…Ëx… v…®…« ∫…‰ ∫…®§…Œxv…i… ΩÈ˛* ™…‰ ∫…§… ±……ËEÚEÚ n‰˘¥…“ ∞¸{… ®…Â Ω˛“ {…⁄V…“ V……i…“ ΩÈ˛* UÙ…xn˘…c˜ E‰Ú x…EÚ]ı¥…i…‘ {……∆S……±… O……®… EÚ“ ¥…fiΩ˛n¬˘ {…Æ˙∂…… {…÷πEÚÆ˙h…“ E‰Ú ∫……l… {……∑…«x……l… EÚ… ∫…®§…xv… ∫{…π]ı Ω˲* ∏…r‰˘™… ®……h…EÚ±……±… À∫…Ω˛ u˘…Æ˙… ∫…∆O…Ω˛“i… 52 EÚÆ˙x……, ∏…‰h…EÚ, +…V……i…∂…j…÷, x…xn˘Æ˙…V……+… i…l…… ®……Ë™…« ∫…©……]ı… EÚ… §…∆M……±… ®… |…¶……¥…, =∫… ∫…®…™… E‰Ú {…÷Æ˙…i……Œi¥…EÚ +¥…∂…‰π…… EÚ… ∫…®…O… §…∆M……±… ®… ™…Ω˛…ƒ i…EÚ EÚ ∫…÷xn˘Æ˙¥…x… E‰Ú V…∆M…±…… ®… ¶…“˙ =iJ…x…x… ®… ®…±…x…… V…Ëx… v…®…« EÚ“ §…∆M……±… ®… |……S…“x… EÚ…±… ∫…‰ |…i…π`ˆ… EÚ…‰ n˘∂……«i…… Ω˲* +…S……™…« I…i…®……‰Ω˛x… ∫…‰x…, |…§……‰v…S…xp˘ ∫…‰x…, ∏…“ M……‰{…“EfiÚπh… §…∫…÷ i…l…… {…“. ∫…“. n˘…∫…M…÷{i… +…n˘ ¥…u˘…x… Ω˲ V…xΩ˛…Âx…‰ ∫……Ω˛∫…{…⁄h…« ∞¸{… ∫…‰ i…l™…… E‰Ú {…Æ˙|…‰I™… ®… ∫…Ω˛“ §……i… EÚΩ˛x…‰ EÚ… J…÷±…EÚÆ˙ ∫……Ω˛∫… EÚ™…… V…x…EÚ…‰ ®…‰Æ˙… §…Ω÷˛i…-§…Ω÷˛i… v…x™…¥……n˘ Ω˲* V…§…EÚ +x™… ±…‰J…EÚ…Â x…‰ ¥…¶…‰n˘{…⁄h…« x…“i… EÚ… +x…÷EÚÆ˙h… EÚ™…… Ω˲ +…ËÆ˙ i…l™…… EÚ…‰ i……‰c˜-®…Æ˙…‰c˜EÚÆ˙ {…‰∂… EÚ™…… Ω˲* 53 °Ú±…∫¥…∞¸{… <∫… ∫l……x… E‰Ú ¶…⁄-M…¶…« ∫…‰ |…l…®… ∫i…Æ˙ {…Æ˙ §……Ër˘, +…ËÆ˙ u˘i…“™… ∫i…Æ˙ {…Æ˙ V…Ëx… ∫…∆∫EfiÚi… E‰Ú §…Ω÷˛i… ∫…‰ x…n˘∂…«x… +…¥…πEfiÚi… Ω÷˛B ΩÈ˛* V…∫…∫…‰ ™…Ω˛ ¶…±…“-¶……ƒi… |…®……h…i… Ω˛…‰i…… Ω˲ EÚ- |……S…“x…EÚ…±… ®… {…Ω˛…c˜{…÷Æ˙ V…Ëx…… EÚ… BEÚ v…®…«E‰Úxp˘ ™…… i…“l…«∫l……x… l……* °ÚÆ˙ <∫… ∫l……x… EÚ…‰ §……Ër˘… x…‰ Ω˛∫i…M…i… EÚÆ˙ ±…™……* =∫… ∫…®…™… <∫… ∫l……x… EÚ… §……Ër˘ ¥…Ω˛…Æ˙ ∫……‰®…{…÷Æ˙ §…Ω˛…Æ˙ x……®… ∫…‰ |…∫…r˘ l……* {…Ω˛…c˜{…÷Æ˙ E‰Ú u˘i…“™… ∫i…Æ˙ ∫…‰ +…¥…πEfiÚi… i……©…±…{… ∫…‰ V……x…… V……i…… Ω˲ EÚ <∫… ∫l……x… E‰Ú BEÚ •……¿h… n˘®{…i… x…‰ 159 ¥…” M…÷{i……§n˘ (J…fiπ]ı“™… 478-76) ®… ¥…]ı M……‰Ω˛…±…“ x……®…EÚ O……®… ®… x…O…«xl…… E‰Ú ®…`ˆ-x…®……«h… E‰Ú ±…B V…Ëx… ∏…®…h… M…÷Ω˛x…xn˘“ EÚ…‰ ¶…⁄®…n˘…x… EÚ™…… l……* One of the most important records on Jainism in Bengal is the copper plate inscrip- tion from Paharpur (Rajshahi) in Bangladesh. Dated in the Gupta era 159 (478-79A.D.) it records a gift of land by a Brahmin couple for a Jaina Vihara at Vata-Gohali. The Vihara, i.e. the monastic establishment, belonged to the followers of Nirgranthanatha Acarya Guhanandin of the Pancastupa section of Banaras. On the site of this ancient Jaina Vihara was later on erected a Buddhist monument of outstanding plan and design which has been laid bare by excavation at Paharpur. It is possible that the great temple with the terraces and the paved platform in the centre was inspired by the symbolic construction of a Jaina shrine conforming to the architectonic type of a Caumukha. Such a suggestion was made by K.N. Dikshit, the excavator. “In this connection”, says Prof. S.K. Saraswati, “we should also take into account a particular type of temples at Pagan in Burma, which may be described as an adaptation of Caumukha shrines of the Jainas.” (The History of Bengal, edited by Dr. R.C. Mazumdar, Dacca 1943, p.507) {…Ω˛…c˜{…÷Æ˙ E‰Ú ¶…⁄-M…¶…« ∫…‰ 26 ¥…¶…z… +…EÚ…Æ˙ E‰Ú ∫i…⁄{… ¶…“ +…¥…πEfiÚi… Ω÷˛B ΩÈ˛* 55 Asoka was well aware of the popularity of the religion of the Nirgrantha and the instution of the Ajivikas. It may be noted that very recently a terracota votive plaque visualizing the sacred wheel and the triratna flanked by what appears to be a goose has been unearthed at Farakka in Murshidabad district. On stylistic and strati- graphic grounds the object is datable to the Maurya-Sunga period. The plaque recalls the symbolic motifs of the jaina Ayagapattas. §……Ër˘ ∫……Ω˛i™… +…™…« ®…∆V…÷∏…“ EÚ±{… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ ∂…∂……∆EÚ ∂…Ë¥… v…®…‘ l…… V…∫…x…‰ §…∆M……±… ∫…‰ §……Ër˘… +…ËÆ˙ V…Ëx…… EÚ…‰ {…±……™…x… EÚÆ˙x…‰ {…Æ˙ ®…V…§…⁄Æ˙ EÚ™……* =∫…E‰Ú +i™……S……Æ˙… E‰Ú °Ú±…∫¥…∞¸{… V…Ëx…… EÚ…‰ Æ˙…V…∫l……x… +…ËÆ˙ M…÷V…Æ˙…i… EÚ“ i…Æ˙°Ú V……x…… {…c˜…* ™…Ω˛…ƒ ∫…‰ V……i…‰ ∫…®…™… §…∆M……±…, §…Ω˛…Æ˙ E‰Ú |…∫…r˘ i…“l……Á EÚ“ |……S…“x… ®…⁄Ãi…™……ƒ ¶…“ ¥…‰ +{…x…‰ ∫……l… ∫…‰ M…™…‰ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…ƒ {…Æ˙ |…i…Œπ`ˆi… EÚÆ˙ n˘™…… V……‰ +…V… ¶…“ ¥…Ω˛…ƒ {…Æ˙ Ω˲* =x… ∫…§… ∫l……x…… E‰Ú x……®…EÚÆ˙h… {…⁄¥……»S…±…… E‰Ú i…“l……Á E‰Ú x……®… {…Æ˙ EÚÆ˙ n˘B M…B* V…Ë∫…‰---- 1. x…xn˘“¥…r«˘x… |…i…Œπ`ˆi… I…j…™… E÷Úhb˜ EÚ“ ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ EÚ“ ®…⁄Ãk… x……Œxn˘™…… ®… Ω˲* 2. •……¿h…E÷Úhb˜ EÚ“ V…x…®…⁄Ãk… •……¿h…¥……c˜… ®… Ω˲* 3. ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ E‰Ú n˘“I……-∫l…±… EÚ“ ®…⁄Ãk… ®…÷hb˜-∫l…±… ®… Ω˲* 4. n˘“{……¥…±…“ E‰Ú n˘x… V…∫… ∫l……x… {…Æ˙ ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ x…‰ x…¥……«h… |……{i… EÚ™…… =∫… {……¥……{…÷Æ˙“ EÚ“ V…x…®…⁄k… n˘™……x…… ®… Ω˲* 5. ¥…v…«®……x… EÚ“ |…i…®…… ¥…g¯¥……h… ®… Ω˲* 6. EÚ…‰]ı¥…π…« x…M…Æ˙ EÚ“ EÚ…‰]ıEÚ M…SUÙ EÚ“ V…x…-|…i…®…… EÚ…‰]ı™……E«Ú J…c˜…™…i…… §…“V……{…÷Æ˙ ®… Ω˲* 7. @ÒV…÷{……±…EÚ… EÚ“ ¶…M…¥……x… ®…Ω˛…¥…“Æ˙ EÚ“ ∫…r˘ ∫l……x… EÚ“ ®…⁄Ãk… x……h…… (x……c˜…) ®… Ω˲* ---V…Ëx… {…Æ˙®{…Æ˙… EÚ… <i…Ω˛…∫…, |…EÚÆ˙h… 35, {…fiπ`ˆ 182 {…Æ˙¥…i…‘ EÚ…±… ®…² §…∆M……±… E‰Ú §…S…‰ Ω÷˛B |……S…“x… V…Ëx… x…n˘∂…«x… ™…… i……‰ x…π]ı EÚÆ˙ n˘™…‰ M…™…‰ ™…… =x…EÚ… ∫¥…∞¸{… §……Ër˘ ™…… ∂…Ë¥… ®… {…Æ˙¥…Ãi…i… EÚÆ˙ n˘™…… M…™……* We shall not be far wrong, if we suppose, that the torture and the persecution suffered by the Nirgranthas or Jainas were not less severe than that experienced by the Buddhists. For the Gauda king had destroyed all the ‘Vasatis’ or living places and rest houses of the Jainas through out the world i.e. through out his kingdom and expelled them (i.e. Nirgranthas or Jainas) there from. Further, it is this persecution, which is one of the many factors that lie behind the sudden eclipse of Jainism from Bengal for a period spreading over a century or more. -- J.J. July 1981, p.12 §…∆M……±…“ ¶……π…… ®… +x…‰EÚ ∂…§n˘ B‰∫…‰ ΩÈ˛ V…x…E‰Ú ∫……l… V…Ëx… {……Æ˙¥……Æ˙EÚ ∂…§n˘… EÚ… ∫……®™… ®…±…i…… Ω˲* V…Ë∫…‰ V…Ëx…… ®… {…±±…“ M……ƒ¥… EÚ…‰ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛ §…∆M……±… ®… +…V… ¶…“ M……ƒ¥…… EÚ…‰ {…±±…“ EÚΩ˛… V……i…… Ω˲* V…Ëx… ∫……v…÷ E‰Ú =k…Æ˙“™… EÚ…‰ {…U‰Ùc˜“ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛* §…∆M…±…… ®… ¶…“ {……U÷Ùc˜“ ∫…®§……‰v…i… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* V…Ëx… ∫……v…÷ V…∫… Æ˙V……‰Ω˛Æ˙h… ∫…‰ v…⁄±… Z……c˜i…‰ Ω˲ =∫…EÚ…‰ {…“UÙ“ EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛* §…∆M……±… ®… Z……cŸ˜ EÚ…‰ {…“UÙ“ Ω˛“ EÚΩ˛… V……i…… Ω˲* V…Ëx… O…xl…… EÚ“ ±…{… +…ËÆ˙ {…÷Æ˙…i…x… §…∆M…±…… ¶……π…… EÚ“ ±…{… ®… 56 +n¬˘¶…÷i… ∫……®™… Ω˲* §…∆M…±…… ¶……π…… EÚ“ =i{…k… +v…«®……M…v…“ (|……EfiÚi…) ∫…‰ Ω˛“ Ω÷˛<« Ω˲* §…∆M……±… E‰Ú ®…x…∫…… ®…∆M…±…, S…hb˜“ ®…∆M…±…, v…®…« ®…∆M…±… +…n˘EÚ…¥™…… {…Æ˙ V…Ëx… |…¶……¥… ∫{…π]ıi…™…… n˘“J… {…c˜i…… Ω˲* ®…x…∫…… n‰˘¥…“ ¶…M…¥……x… {……∑…«x……l… EÚ“ ∂……∫…x… n‰˘¥…“ {…n¬˘®……¥…i…“ Ω˛“ Ω˲* §…∆M……±… ®… EÚΩ˛”-EÚΩ˛” ®…x…∫…… ∞¸{… ®… x……M…UÙj…v……Æ˙“ {……∑…«x……l… ¶…“ {…⁄V…‰ V……i…‰ ΩÈ˛* ®…x…∫…… ®…∆M…±… ®… §…‰Ω÷˛±…… EÚ“ EÚl…… ∏…“{……±… S…Æ˙j… EÚl……x…EÚ EÚ… ∫®…Æ˙h… EÚÆ˙…i…“ Ω˲* ™…i…“xp˘x……l… S…^ı…‰{……v™……™… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ §…∆M……±… ®… ®…“x…x……l… ∫…‰ V……‰ x……l… ∫…®|…n˘…™… EÚ… +…Æ˙®¶… Ω÷˛+… ¥…Ω˛ V…Ëx…™…… E‰Ú i…“l…»EÚÆ˙… i…l…… =x…E‰Ú ∂…π™… ∫…®|…n˘…™… ∫…‰ Ω÷˛+… Ω˲* ®…“x…x……l… E‰Ú M…÷Ø˚ l…‰ +…n˘x……l… +l……«i…¬ @Òπ…¶…x……l…* §…∆M……±… EÚ“ Æ˙…®……™…h… E‰Ú EÚl……x…EÚ ®… V…Ëx… Æ˙…®……™…h… EÚ“ UÙ…{… ∫{…π]ı n˘J…i…“ Ω˲* +∆M…, §…∆M…, EÚÀ±…M… +…ËÆ˙ ®…M…v… EÚ“ v…Æ˙… {…Æ˙ V……‰ n˘∂…«x… {…±±…¥…i… Ω÷˛+… ¥…Ω˛ 57