VANDAAG■ *^l Im/ryr^yj* lf___É_r^i*:S*i0f^ Cijntje: Taalprobleem speelt Jjp wiskunde-onderwijs parten * Hoge Raad overbelast p.3 // Haaien Gewapende roofoverval op 107EJAARGANG NO.: 208 ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1990 — // s? Monsters * Graf rekent snel af met San- I //// Pittbulls en Missen. JopieAbraham ambieertraads- IP*""" «j (Qy _ zetel naast zwager p.11 W^xk Prettig weekend! JOPIEABRAHAM; ...zetel...
Indische bewoners van Jordaans kamp De AMIGOE en NAPA AMIGOE willen zich deze maand VS WAARSCHUWEN IRAQ introduceren by degenen die nog niet geabonneerd zijn op dezekrant. In ver- Rode Kruis krijgt geen toestemming voor hulp aan ”gasten” band hiermee ontvangt U 4 weken lang op zaterdag de Amigoe met bijlage Napa gratis in de bus. MochtU inlichtingen wen- sen omtrent een abonne- ment, dankunt U Districo bellen op telefoonnummer 370503 of de Amigoe op teken 672000. Top in telefoonnummer Dochter ■ SHAALAN 1 - Vluchte- benoemd InColombia: lingen uit India staan in de van Golfcrisis in impro- rij voor voedsel het HELSINKI - De Amerikaanse president vrijdag zijn president Bush in Hel- ingerichte kamp van in President Bush zei ATHENE Premier visorisch George Bush is vanmorgen de Finse hoofdstad vlak voor zy'n sinki voegt, heeft vandaag - Opnieuw Shaalan aan de grens van aangekomen voor vertrek naar Constantine Mitsotakis Helsinki een haastig inelkaar Finland dat hij met Gor- (zaterdag) in de Egyptische Iraq en Jordanië. Zij zijn gezette ontmoeting met zijn Sovjet-ambtgenoot batsjov van Griekenland zal gevlucht Kuwayt en Iraq een groot aantal havenstad Alexandrië eerst zijn dochter benoemen uit Michail Gorbatsjov. Verwacht wordt dat de top zich nog een onderhoud gehad inslag op en wachten op transport naar zal concentreren op de samenwerkingsmogelijkhe- tot ondersecretaris in voornamelijk Golfcrisis. Bush den in de Golfcrisis zal bespre- met de president van India. zal de Sovjet-president zondag ontmoeten. Voor de zijn bureau, een func- ken, maar dat hy de Sovjet- Egypte, Hosni Mubarak, met ministeriële olieleieding (AFP-satellietfoto) ontmoeting is vijf uur uitgetrokken. Ondertussen president over de Golfcrisis en de han- tie heeft nul op zij request niet zalvragen troe- rang. hetRode Kruis gekregen voor naar de te delsboycot tegen Iraq. wat betreft deverzorging van de pen Golf sturen. buitenlandse 'gasten' Eerder vrijdag had een hoge Bakers bezoek aan Egypte BOGOTA - Linkse van Iraq in Iraq en Kuwayt. Washington op zijn beurt Dit heeft een regerings- hebben zijn functionaris van het Witte vormde de afsluiting van woordvoerder vrijdag vondelingen heeft Baghdad gewaarschuwd toevucht niet te meegedeeld zijn rondreis door het Midden- *^Jdag voor de tweede tot tegen Huis dat in het bekendgemaakt. Dora nemen terroristische aanvallen Amerikaanse beide Oosten. Een toer waarin hij 4e/ binnen drie dagen doeleinden. De Sovjet-minister van Buitenlandse overleg tussen leiders Bakoyannis, vele jareneen H.e, oliepijp- HELSINKI - President waarschijnlijk ook de kwes- miljarden dollars steun toe- naaste politieke medewer- lei George■ Bush legde vanmor- zaken Edoeard Sjevardnadze is bereid naar Baghdad gezegd gekregen '
STADS- EN 2DE DISTRICT WEST AGENDACURAÇAO 7 september 1990 vanaf 17.00 uur tot 10 MAANDAG Ir Cijntje uit bezorgdheid wiskundeonderwijs: september 1990om 07.00 uur: Dokter elhage, Sentro Mediko Seru For- GALLERY '86 tuna. tel.: 84122; spreekuren: 11.00-12.00/ t/m 22 september maandag t/m zate" 17.00-18.00uur;spoedgevallen: tel: 370635 van 09.00-12.00 uur; 's middagsj b.g.g. 89266/89337. afspraak (tel.: 613417/76530) gelegen" (dit geldt voor patiënten van de volgende tol bezichtiging expositie van NorbertW artsen: Swart, Goilo-Henry, Roose, Braak- gen (aquarellen) en Hortence Brouwn (W* ”Taalprobleem mag geen man-Bonder, Gerstenbluth, Davelaar, Elh- bouwwerk) - Bloksteeg z/n (Punda). age, Pablo, Heerenveen, Nivillac en Rosales- Concession) TOERISTENSCHIP 09.00-18.00 uur 'Carla Costa' (SJU)- DERDE DISTRICT BANDABAO 7 september 1990 vanaf 17 00 uur tot 10 september 1990om 07.00 uur. KERKDIENSTEN Dokter Lucasius, Sentro Mediko Soto. tel.: rekenprobleem 641790; spreekuren: 1000-11.00/17.00- KLOOSTER ALVERNA (Gouv. van worden” LjJ -18.00 uur; spoedgevallen: tel.: 641356 bergeweg): zon.: 10.00 hoogmis C* b.g.g. 89266/89337. uur WILLEMSTAD "We moeten ons een en 16.00uur Papiamentu. — realiseren dat (dit geldt voor patiënten van de volgende BARBER (H. Joseph): zat.: 1900 ■» van de sterkste artsen: kanten van het Antilliaanse onderwijs Schellens, Sommer, Lucacius, Spo- zon 06.00 en 09 00 uur. ng Tweed). : het rekenonderwijs is. En juist in dit vak is in de en BRIEVENGAT: zat.: 18.30uur; zon.: I*l kwaliteit een dalende tendens waar te nemen. Hier op en 18.00 uur. de Antillen hebben BUENA VISTA (Birgen Milagrosa): we al de nodige problemen met de Patiënten 18.30 uur; zon: uur. * Nederlandse taal. \ J ■ van hier niet genoemde 09.00 en 11.30 Laten we daarom oppassen dat artsen wordtaangeraden In spoedgeval- CHARO (O.L. Vrouw van Coromoto): . 1?'** naast het taalprobleem niet ook nog een rekenpro- len de eigen arts te bellen en te informe- 19.00 uur; zon.: 08.00, 11.00. bleem gecreëerd wordt." ren wie voor deze de dienst waarneemt. (Spaans) en 19.00uur. Het verdient te allen tijde aanbeveling GROOT KVWRTIER (O.L. Vrouw van MEDISCHE een huisarts te kiezen die in avonden en Carmel): zat: 19.30 uur; zon.: 09 00 C** Aan het woord is ir Gilbert den zijn er wel bijscholings- DIENSTEN weekeinden bereikbaarheid geregeld en 18.00 uur. Cijntje, docent wiskunde en cursussen geweest om onder- heeft. Vraag er naar bij uw eerstvolgend JANDORET (O.L. Vrouw van GO* bezoek! Raad), zon.: 10.00 en 19.00 uur. computerkunde aan de Uni- delen als statistiek en com- ARTSEN HULPKERK BOCA SAMI: zat.: 18.00 versiteit van de Nederlandse puterkunde, waar de NACHTDIENSTARTSEN zon.: 08.00 uur. * docen- APOTHEKEN Johannes);*' Antillen (UNA). Hij uit zijn ten over het algemeen zwak Patiënten van dearisen van Bandabao (3e HULPKERKLAGOEN (H. district) kunnen in spoedgevallen telefoon 10.00uur. . bezorgdheid over detoekomst in zijn of nooit in geschoold WEEKEINDEOIENST JANWE 641658 bellen en dan het antwoordappa- (H. Hart van Jesus): zat.: 1&J van het wiskundeonderwijs zijn, bij te schaven. Echter raat afluisteren. De patiënten van de ZATERDAG uur; zon.: 08.30, 12.00 en 1900 uurC** op de Nederlandse Antillen. deze bijscholingsprojecten andere medische districten kunnen voor Otrobanda KORAAL SPECHT (Goede Herder): spoedgevallen de artsenpraktijk van hun Muizenberg, Muizenberg z/n, tel.: 44390/ 19 00 uur; zon.: 11.00 en 18.00 uur. *J De taal heeft grote waren louter incidenteel." 44391. zo'n eigen huisarts bellen; het antwoordappa- MONTANA (H. Dominicus): zon.: Os' invloed gekregen binnen het TAAL raat zal dan mededelen wie de dienst- Punda 08.30 en 19.00uur. yak wiskunde, dat er gauw doende arts is. Brievengat '68, Corriweg 32, tel.: 79098/ OTROBANDA: "Een anderpunt is derol van 79567. Santa Ana: zon.: 08 00 en 19.00uur. \ iets ondernomen moet wor- 1" de taal in dewiskunde. Als je VERENIGING VAN TANDARTSEN ZONDAG Santa Famia: zon.: 06.00, 09 00, meeste mensen (Engels) den. "De den- examen van nu en voor de dienstdoende arts gedurende het Otrobanda en 19.00 uur. het dat PIETERMAAI (kathedraal): ken dat taal- en rekenonder- van weekeinde en op feestdagen gelieve tel.: Paradeis, F.D. Rooseveltweg 46-B, tel zat.: 19.00* jaren geleden naast 82222 te bellen. 89676/89808. zon.: 06 00, 09.00 en 19.00uur. wijs naast elkaar staan en op & elkaar legt, dan is het onder- Punda SANTA MARIA: zat.: 18.30 uur; geen enkele band hebben met 07.00, 09.00 18.30 scheid het beste aan te geven CENTRO MEDICO STA ROSA Mampurito, Sta Rosaweg 329 (Sentro en uur. t SANTA ROSA: zat.: 18 30 uur; zon.: 0?" elkaar." met bladzijden Sta Rosaweg 327, tel.: 672300/676666; Medico Sta Rosa), tel: 674475. het aantal openingstijden 09.00 en 18.30uur. En daar zit volgens de zaterdag en zondag van uur; t* die het examen beslaat." uur SAN WILLIBRORDO: zat.: 19 00 nu net 08.00-24.00 10.00 rekenmeester defout. zegt Cijntje. huidige exa- - DIVERSEN uur. Het GRANDI 17.00 uu' Naar zijn idee zijn debeleids- men beslaat vijf bladzijden SERU (Fuik): zon.: en niet WIJKUERPLEGING SOTO; zat.: 19.00 uur; zon.: 09.00 ui*-. makers de ouders op UERLOF STEENRIJK Vrouw van terwijl het oude op een vel (O.L. van Altag^ de hoogte de ontwikke- afgedrukt WIT GELE KRUIS BEGRAFENIS zat.: 07.00 en 19.00uur; zon.: 08.00,10 stond. con- lingen in het wiskundeon- Op we voor wijkverpleging 'Prinses Margriet': 8 september: RA de Windt, Uteweg 53 (charismatica) en 18.00 uur. , derwijs. Ontwikkelingen de Antillen hebben sultatiebureaus te Sta Maria: tel.: 82344, 9 september: P.A.J. Scherptong SUFFISANT (O.L.Vrouw van Fatima):** die grote problemen 82412 en 82947; Montagne Abao: tel.: 18.00uur; zon.: 09.00 en 18.00 het laatste nogal al met de Winston Churchillweg 157-E. uur. decennium taal, en als je ook nog dat 673711 en Kaya Fensu (Koraal Specht): TERA CORA: ZON.: 18.00UUR. wat veranderd hebben aan tel.: 618577; hoofdkantoor te Sta Maria 17, WESTPUNT (H. Petrus): zat.: 19.00 aspect erbij gaat nemen, dan HEEFT U hulp nodig bel SOS-lijn * de aard van het vak wis- kantooruren van 07.00-12.30/13.00-17.00 127. zon.: 08.30 uur. kunde. blijkt dat het voor de Antil- uur. Na 17.00 uur bereikbaar: zuster WISHI (H. Teresita): zat.: 19.00 uur; »* liaanse leerlingen extra moei- Wever, tel: 87181. 06.00 en 18.00uur. Om het probleem goed te LUCHTPOSTSLUITING ZUID BONAM (H. Judas Thadeus): lijk wordt. De wiskunde is (Postkantoor Groot Kwartier) kunnen analyseren moeten 18.30uur; zon : 08.30 en 17.30 uur. ** taalgevoelig geworden. Dit GILBERTCIJNTJE Nederland: voor gewone stukken: maan- allereerst de veranderingen NEUTRALE dag, dinsdag, donderdag vrijdag in tegenstelling tot WIJKVERPLEGING en om binnen het wiskundeonder- de oude sic dat bepaalde studenten De benaderingvanuit de prak- kantoor Gosieweg 15, tel.: 44231/44232; 11 30 uur; woensdag om 10.15 uur. Voor EVANGELISHE wijs van de afgelopen jaren wiskunde waarbij men een moeilijkheden hadden met tijk moet eigenlijk een inte- geopend van 07.00-17.00 uur; de wacht aangetekende stukken één uur van tevo- eigen taal heeft ontwikkeld het interpreteren van de heeft broederKopra, tel.: 676368, page- ren. BROEDERGEMEENTE uiteengezet worden. graal proces zijn. Het Neder- boy 027-053 b.g.g. 43838. Suriname: gewone stukken: x en y, functies, voor dinsdag MORAVIAN CHURCH van differen- vraagstukken. Zij droeg als lands onderwijssysteem kantoor Bandabao, Groot Sta Martha en vrijdag om 17.30 uur en zaterdag om Vroeger lag het accent bij Nobo) tiëren en noem maar op. een mogelijke oplossing aan 141, tel.: 642555; geopend van 14.00- 10 45 en 17.00uur. (Goeroeboeroeweg, Mundo het en heeft daarop geanticipeerd zaterdagavond 19 00 reken- het wiskunde- -17.00 uur; de wacht heeft broeder Kopra, uur zangdienst onderwijs op de mechanische en gekeken naar welk reken- tel.: 676368. zondagmorgen 09 30 uur preekdienst . (theoretische) THORAX CENTRUM (Emmy Berthold kleuterschool, S** kant van het en wiskunde onderwijs (Jan Noorduynweg naast UNA, tel.: 85544): Gebrek hogere graads wiskunde docenten KRAAMKLINIEK openingstijden sant) vak. De opvattingen daar- vanaf de vijf-jarige tot aan RIO CANARIO van maandag t/m vrijdag zondagavond Papiame" 1^ Schottegatweg Noord 43, tel.: van 18.00 uur over binnen het onderwij- de zestien-jarige voorgescho- 44510, 08.00-17.00 uur; op zon- en feestda- dienst. teld moet worden. 691343, 691683 en 691838; voor informa- gen alsmede op werkdagen na 17.00 uur zend kader verschilden tie over prenatale zorg en zorg gedurende voor spoedgevallen tel.: 85917. nogal. Bij steeds meer leer- Eenmalige opleiding "Vanaf de basisschool en na de bevalling GEREFORMEERDE krachten begon het idee post vanaf het voortgezet onder- Consultatiebureau zuigelingen: iedere woens- DIERENASIEL KERK dagmiddag van 13 30-16.00 uur. te vatten te wijs 'loopt' de leerling een kantooruren maandag t/m vrijdag 10.00' hoe dewiskunde Consultatiebureau peuters: iedere dins- 12.00/14.00-18.00uur;zaterdag van 10.00 Arowakenweg bepaalde lijn. van dagmiddag 08.30 ds J. Klapwijk; gebruiken in relatie tot de Die prak- van 12.30-14.45 uur 13.00/16.00-18.00 uur; zondag gesloten. uur vakgebieden. moet tekort opheffen tijkgericht. Zon leerling 17.00uur ds W.C. Keesenberg (HC 22)- andere "Dus Fortuna wordt van kinds-af-aan STICHTING WIJKVERPLEGING BAN- DIERENARTS Seru niet wiskunde óm de wis- WILLEMSTAD Het worden 10.00 uur ds J. Klapwijk. — om het aantal van naar DABAO voor spoedgevallen gelieve tebellen:614000 kunde te onderwijzen, maar wiskunde getraind theorie Fontein 35, tel.: 648077: open (Veterinaire Buena Vista onderwijs op lokale eerstegraads leer- van maan- Dienst) voor de dienstdoende 08.30 in een breder per- praktijk en omgekeerdte den- dag t/m vrijdag van 07 uur; uur br F. Kirindongo. wiskunde Curacao dientnodigher- krachten te vergroten. 00-17.00 na arts 1900 Om ken De 17 00 uur bereid Willems, fef.: uur ds J. Klapwijk. spectief plaatsen", zegt Cijn- zien te worden. Ir realisti- Santa Rosa Gil- dat de bereiken moet een 641327 b.g.g. ,6ö .. CYBECO tje. sche aanpak 10.00uur ds J. Glas; bert Cijntje, verbonden eenmalige eerste en 20.30 uur Miss Cura- En dat is juist niet verkiezing Teenage 19.00 uur ds W.J. Keesenberg aan de Universiteit van het cao Rust & Burgh. PRAKTISCHE tweede graads wiskunde geval op de Antillen. Hier GENEESK. DIENST - de Nederlandse Antil- opleiding gestart WISKUNDE worden. wordt alleen de groep van VERENIGDE PROT. GEMEENTE len, doet in zijn rap- Aanvankelijk het Cijn- STADS- EN 2DE DISTRICT OOST ZONDAG "Probleemgericht te werk twaalf tot en met de zestien- 8 september 1990 vanaf 08 00 uur tot 10 COURANÇAO port "Een eerste en twe- tje gedacht KLUB Dl PITBULL KÓRSOU VAN gaan dat per sep- jarige september 1990om 07.00 uur: dus", Cijntje legt uit ede graads de wiskunde bijge- 09.00 uur 'pitbull speciality show' Hófi Ebenezer Church wiskunde tember van dit jaar met Dokter Braakman, Sentro Mediko Montana - uur wat hij bedoelt. 'In het onder- bracht. Op de basisschool Rust & Burgh te Emmastad. 09.30 ds O.G Haasnoot (H.C) opleiding op Curacao: een opleiding van start Abao,tel: 673355; spreekuren: 11.00-12.00/ Tamarijn wijs moet je de kinderen daar gaat het op de nog zeer 17 00-18.00 uur;spoedgevallen: tel: 671313 nu of nooit!" aanbe- kon worden gegaan, maar CURAQAO SEAQUARIUM 09 30 uur ds H, Gilhuis. bepaalde probleemstellingen velingen om ouderwetse manier van tafel- b.g.g. 89266/89337 Emmakerk de malaise allerlei factoren als de (dit geldt voor patiënten van de volgende 10 00-19.00 uur 'open house' Bapor uit de praktijk, het dagelijks yak tjes uit je hoofd leren en Kibra. - 09 30 uur ds J. Klas. in het een halt toe onrust in onderwijs artsen: Wilsoe, Da Costa Gomez, Nassy- voorleggen het noem maar op", leven, en die moe- te roepen. hebben Hij besluit de Tseng, Nassy, Tseng, Winklaar, Braak- ten zij met behulp van reke- datverhinderd. mathematicus zijn verhaal. man, Doran en Guerrero-Bakmeyer) BLAZERSGROEP ADJADJO NOACH-KAPEL denkt zes 12.00-17.00 uur nen, dat maanden vlooienmarkt Jeugdcen- zaterdagavond wiskunde en logisch den- De onderzoeker schrijft trum De Tamarijn, - in voorbereidingstijd nodigis hoek Jasmijnweg/ 19.00 uur kerkdienst (Ned.) ken etc. oplossen. Op die Mahaaiweg. .Marine^ zijn rapport; "Hor oplei- om cursus zet- Parera. - maniermoeten genoemde een op te de dingsniveau van de wis- ten. aspecten die bij de wiskunde kunde docenten op Cura- aan de orde zijn, onderwezen cao is laag en niet ade- De financiering van En de worden. niet op de'mecha- quaat. Een groot gedeelte opleidingen (begroot opAF nistische' wijze van uit je is derdegraads bevoegd." 584.100,-) moet gebeuren hoofd leren." Er bestaat een chronisch door deeilandelijke en cen- Jaren geleden bestond het tekort aan eerte en twe- trale overheid. Mogelijker- wiskundeaanbod uit wis- ede graads bevoegde docen- wijs kan gebruik gemaakt kunde 1 en 2. Wiskunde 1 ten. worden van ontwikkelings- behandelde de analyse van Uitoogpuntvan continuï- fondsen, aldus het rap- de wiskunde. Maar iemand teit zal getracht moeten port. die daarna economie of socio- logie ging studeren, kon niet zijn kennis "Tegenwoordigmoetje tek- devraagstukken te laten voor- niet overweg, een omdat hij alleer. maar stanalyse kunnen toepassen lezen door docent die wil ervaring heeft met gewend was y en x. integre- je een opdracht kunnen andersta- ren en maken. En als je dat niet ligen. wat al niet meer te Terug denken. Echter in de prak- kunt dan ben je weg. Dan naar het oude sys- beheers je teem, waar de taalbarrière tijk kan je daarmee niet misschien wel wis- meer terecht. kunde, maar dan begrijp je nauwelijks aan de orde was, het probleem niet", zegt de is ook niet de oplossing. Ten- Een jaar of vijf geleden is ingenieur met een cynisch slotte zijn het internationale op Curagao een nieuw sys- lachje. Voor de leerlingen en onderwijs en de wetenschap teem ingevoerd. De zoge- docenten op de Antillen geeft inmiddels overgegaaan op de naamde wiskunde A en B. dat een extra moeilijkheid. toegepaste wiskunde. Wiskunde A heeft hetkarak- ”Branana” Nut Bread ter van de toegepaste wis- EIGEN METHODE? MODELLETJE kunde, probleemgerichte wis- Cijntje kan niet direct een "Als je de wiskunde vanuit 1 cup (2 large) mashed ripe kunde. In voor oplossing voor probleem de praktijk wil MWILLEMSTAD Gils, een beleefdheidsbezoek bananas 1987 is het dit benaderen Onlangs de — cup sugar eerst in aandragen. een brachten com- aan degezaghebber van Cura- 1/2 eindexamen wis- "Een manier om dan moetje aantal stap- fregat 3 egg whites kunde 'nieuwe stijl' gedaan. het aan te pakken is een pen maken" leidt Cijntje zijn mandant van het Peli- gao, drs. Elmer Wilsoe. Op de kaan', van cups Dat is een van de grootste eigen methode te ontwikke- derde punt in. "De eerste KLTZ J. Hoorn en foto, gezaghebber Wilsoe (mid- 1-1/4 whole wheat flour commandant van het fregat den) en cup varanderingen geweest bin- len waarbij de taal een min- stap is datje moet zorgen dat de twee marine offi- 3/4 rice bran nen het wiskunde onderwijs. der grote rol speelt." Maar je een modelletje hebt. Aan 'de Woerden', LTZ P. J. Van cieren. 1/4 cup chopped walnuts Wiskunde B is eigenlijk de gelijk vraagt hij zich hardop de hand van dat model ga je 3/4 tsp baking powder oude wiskunde gebleven. af of die oplossing wel de het dus berekenen en ga je 1/2 tsp baking soda juiste is, want dat zou bete- het ook weer terug vertalen, Functionaris posterijen 1 /4 tsp salt GEVOLGEN kenen dat je zelf het lesma- naar de praktijk. Uit onder- 3/4 cup skim milk Wat heeft deze verandering teriaal moet ontwikkelen en zoek blijkt nu dat het mathe- naar congres 1/4 cup vegetable oil nu voor gevolgen gehad voor nieuwe programma's moet matiseren (het maken van WILLEMSTAD — Sidney tering van het postverkeer de wiskunde op Curagao in maken. "Een onbegonnen een model) ontzettend moei- Paulina, coördinator centrale tussen de landenleden. Op het bijzonder en de Antillen zaak", aldus Cijntje. lijk is voor de leerkracht." administratie van de dienst dit congres, dat elke vijfjaar Preheat oven to 350 F. Grease bottom only of o in het algemeen? De docent ziet toch wel De docenten zijn niet getr- der wordt gehouden, Bx4-inch loaf pan, combine bananas, sugar "Enerzijds mogelijkheid posterijen Nederlandse vinden ver- and is het een hele een om het pro- aind voor dit soorttype onder- Antillen en tevens plaatsver- schillende vergaderingen vanilla extract in medium bowl; beat at medium positieve verandering, bleem ondervangen. wijs. want te Dat Normaliter zijn de lera- vanger van de directeur der plaats waar velerlei oplos- speed 1 minute. Add egg whites and beat well- het vak meer is opgaven tijdens wiskunde is de proef- ren zeer theoretisch gesc- posterijen, reist zaterdag singen gezocht worden flour, bran, walnuts, powder, gaan en voor Combine baking leven. Ook voor de stu- werken eindexamen zo hoold. "Ze weten alles van naar Argentine om als alle mogelijke problemen bij soda, denten. kort te En toehoor- baking and salt in large bowl. Combine milk Anderzijds zijn er mogelijk houden. wiskunde, maar de relatie der deel te nemen aan het verschillende zaken op het met die ontwikkelingen ook devragen van het examen op and oil in small bowl. Add banana mixture alernatelV tussen wiskunde en praktijk veertiende congres van de gebied van zowel economisch with milk and oil to dry mixing wat gevaren in hetvak geslo- een dusdanige wijze stellen is hun niet bijgebracht." Dat mixture ingredients, 'Union Postal de las Ameri- als doelmatig postbeleid well at low speed. Pour batter into greased Bx4-inch pen." Cijntje signaleert drie dat fouten, in de eerste fase probleem werkt dus door cas y Espana' (UPAE), tegen de naar van die achtergrond van de loaf pan. Bake at 350 F 50 to 60 minutes or until factoren die zijn idee de de opdracht gemaakt, naar de studenten. van 10 tot en met 24 septem- regionale omstandigheden. oorzaken zijn van de 'verloe- niet door kunnen werken. Cijntje voegt daar nog aan toothpick inserted in center comes out clean. Cool 5 ber in Buenos Aires gehou- Het is de bedoeling dat de minutes; pan. completely. dering* van het exacte vak. In Nederland heeft een toe de relatie tussen het wordt. remove from Cool Cut into den Nederlandse Antillen binnen- slices. "Eerstens zyn de docenten commissie het laatste exa- reken en het wiskunde onder- Het congres - heeft als kort lid worden van de Union i.m. niet volledig voorbereid op men geanalyseerd. De stu- wijs (de basisschool en het thema: de invoering de nieuwe taak. In van Postal de las Americas y het verle- diegroep kwam tot de conclu- voortgezet onderwijs R.Z.). snelle diensten en de verbe- Espana. AMIGOE Waterdag 8 september 1990 3 President mr SjoerdRoyer: Hoge raad moet nodig achterstand inhalen
WILLEMSTAD — De Hoge Raad derNederlanden is tragingen blijven die zaken niet de meest geëigende overbelast. In de afgelopen vijf jaren is het aantal op dit moment liggen. figuur om een objectief oor- Cassaties dat nietis afgehandeld aanzienlijk gestegen, In feite geldt dat ook voor deel te komen", sprak Royer. meldde de president van de Hoge Raad, mr Sjoerd strafzaken, zo vervolgde "In het laatste alternatief, *°**°yer, gistermiddag bij de opening van het acade- Royer, want een klein aantal waarin dezebeslissing wordt Mr "msch jaar aan de Universiteit van de Nederlandse zaken met een heel groot overgelaten aan derden, zou ... Royer tijdens zijn rede ... In de diesrede door hem uitgesproken, vroeg belang blijft liggen er 'm*2*itillen. omdat kunnen worden gedacht aan Royer zich af hoe er een oplossing moet komen zoveel nietsbeduidende de Procureur Generaal. j^°°r de achterstand waarmee de Hoge Raad kampt. zaken bij de cassatie-rechter Maar hoewel deze deskundig Hirsch Ballin blijft **°eten er meer cassatie-rechters komen, moeten ze belanden. en onafhankelijk is, is dat "arder werken of kan het aantal cassatieberoepen Andere overwegingen gel- niet de juiste persoon om wm-den beperkt? denvoor belastingzaken, ald- verlof te verlenen omdat het RESTAURANT voor behoud Antillen us Royer. In een fiscaal cassatieberoep dan in te veel IPGüd) Wf\mAruba. overtuigen van de nood- red.) V tor V°or de civiele 'kamer, en belastingkamer het- om de overbelasting van de Bij het formuleren van de ’ Aan deze kant van de zaak een versplintering meer dan eenjaar voor de zelfde antwoord. In de civiele Hoge Raad weg te nemen. maatstaven zal de wetgever BELONING oceaan zijn de denkbeel- van de Antillen tegen te en anderhalf kamer is volgens Royer ver- Een andere belangrijke een terughoudende houding den heel anders: naast poli- gaan. ..^afkamer Wiebrengt voor de belastingkamer. traging hoogst ongewenst. vraag is tieke partijen van Cura- |pre wie het verlof zou moeten aannemen en zich Naast het staatkundige oorzaken voor de vertra- Een verlofsysteem daar is moeten verlenen: derechter beperken tot het vaststellen SNOOPIE cao, wil ook de eilands- vraagstuk zal Hirsch Bal- jpn£ zijn ondermeer te zoe- dus het overwegen waard, die het vonnis heeft gewe- van de terug. raad van St Maarten een bestedingsover- en randvoorwaarden. Bin- Zij is een bastaard Corgie, witte lin ook het in de gestegen welvaart, omdat er in deze kamer veel zen, de cassatie-rechter of nen dit kader zal de Hoge status aparte voor dat leg voeren. Hij bezoekt eregeldichtheid uitspraken teef met bruine vlekken. in de samen- rechtsvormende een derde instantie. "De rech- raad de nadere maatstaven sinds 5 september. eiland. Op Bonaire wor- Curacao St Maarten, Door de ver- Vermist de grotere mondig- worden gedaan. ter die het vonnis wees, lijkt moeten ontwikkelen. Tel ? (J?ms denevenzo dergelijke gelui- Bonaire en Aruba. lV^S.?'d van de bevolking en de van de rechtstaat, gaf 1 mr. Royer aan in zijn oetoog. 'Het gevolg is dat er Haaien en sterren n Elsevier concludeert: te grote werkdruk ont- JJaat op de Hoge Raaad, ,aardoor de kwaliteit van net werk wordt bedreigd." ”De Antilliaan wil J^m een oplossing te zoeken Roeten we een aantal funda- mentele vragen stellen", zo eryolgde de president van geen onafhankelijkheid” Hoge Raad. "Wat moeten *"*e doen: de produktiviteit ,an de Raad Hafkamp verhogen of de door Victor Curasao lijktvolgensElse- cassatie-beroe- WILLEMSTAD/AMSTERDAM— 'De gemiddelde— Antil- Pen — vier ook wat aangevreten beperken?" liaan wil geen onafhankelijkheid. Hij weet van de door de Amerikaanse Royer meent op omliggende cul- zelf dat de bittere armoede de Caribische eilan- tuur. 'Op zoek naar een erste mogelijkheid al bijna den zoals St. Kitts, Trinidad of Anguilla, voormalige uitgeput. adresvragen we aan deAnti- De Raad is in de Britse koloniën die wel op eigen benen wilden staan. liaanse bij een cola-standje £op van detijd vergroot van Ook de intellectueel slikt de geïnnoveerde, koloniale " naar de weg. Haar routebeschrij- p° 32 leden en het poppenkast van het koninkrijksverband, inclusief ving: 'U gaat rechtdoor tot telt Van de Hoge Raad Gouverneur en statuutsverdragen tussen de rijksde- McDonalds, dan 't nu in plaats reportage gaat u link- 14 leden van len.'Een citaatuit een in 'Elsevier' van deze saf tot aan Pizzaland. Daar ln het verleden. "Verder week, opgedragen aan het bezoek van minister mr k&n weer links tot vlak voor Bur- k er niet worden uitge- Hirsch Ballin vanKoninkrijkszaken. 'Bon Bini Hirsch en gerking1, zo besluit Elsevier heVi andere rnogelijk- Ballin' staat er boven het drie pagina's tellende zijn reportage. kij- 0m tijc te besparen verhaal, Tbch even hpj * is waarin met name de Nederlandse aanwezig- ken of m'n plattegrond van et. afschaffen van de moti- heid op de Nederlandse eilanden wordt benadrukt. ringsplicht. Als de rechter Curagao nog'up to date' is. Dr ing Valdemar Marcha, Het blad schenkt ruime dat een bepaalde de rector magnificus van de «aaurdeeltniet tot cassatie kan aandacht aan de activiteiten leiH dan UNA, zegt in het blad dat van Nederlanders op com- MWILLEMSTAD — gen wordt hy ontsla- hem vaak de vraag wordt Haaien en sterren, zeesterren V de om mercieel gebied. We leven in benr,. jai?. Plicht ziJn gesteld 'why don't you want een wel te verstaan. Afluistering dellnS te voorzien van volstrekt kunstmatige Bij Seaquarium een to be free?'. Marcha: 'Als het economie', zegt Adriaan het wer- n?otlvering- Het is nog den gisteren de nodige voor- WILLEMSTAD De poli- niet erop aankomt is in deze 'Dutch' Schrier. — rje, bewezen in hoeverre geen *We zijn alle- bereidingen getroffen in ver- tie van Punda heeft in de e °Plossing wereld land meer echt maal afhankelijk van ande- het bijdraagt aan onafhankelijk. Rusland band met de grootse haaien- buurt Zeelandia een man aan- 6n Van de Produk" heeft ren. We exporteren vrijwel show die morgen wordt gehou- gehouden en hem verplicht tivite^t Amerika nodig. Neder- niets en land de EG. we leunen gigan- den. Daar viel ook het schrob- zijn verontschuldiging aan Wat betekent tisch op de ont- andere mogelijkheden een eigen vlag en een eigen Nederlandse ben van schildpaddenschil- te bieden aan twee vrouwen HetJ wikkelingssteun. Men heeft voor Ver,!" °P het gebied van de leger als mensen niet te eten den onder. zijn onbehoorlijke mndenngvan het het hier te gemakkelijk. Het Het Seaquarium een gedrag. De man dacht caB aantal hebben en rechtszekerheid zou heeft dat "beroepen. De cassa- goed zijn als Nederland groot aantal haaien in huis. beide vrouwen zijn telefoon- tie.,.^^ moeten missen?', aldus de de kraan een jaartje gesprek of chter moet beoordelen rector magnificus. eens Die zullen morgen op specta- stonden af te luiste- n dichtdraaide. Dan zou ieder- ren en gaf hen r ecu beslissing van een Het blad wijst erop dat culaire wijze met de hand daarom gesrer het recht heeft een zich bewust worden van worden gevoed tijdens deze enkele ferme klappen. De Curacao - net als Aruba -ook de werkelijkheid. (24 20) of dat de rechter apart wil open dag op het Seaquarium, dames en echter ston- Lr^en 'omdat het als ver- Aan den gewoon Ultspreken van een reweg grootsxe het woord komt ook waar naast haaien, sterren beleefd hun Yon"- het eiland de Mare van der van het beurt af te oeeaf vormverzuim heeft last van de kleinere niet Valk en schildpadden de nodige wachten om te e cassatie-rechter Plaza-hotel. ' We maken attracties tezien zullen zijn... gaan telefoneren. heeft j* langer wenst te dragen. alweer tot taak om te komen Gezaghebber Elmer Wilsoe winst', vertelt hij de- rLu! verslaggever ■■ ontwikkeling en de zegt daarover : We hebben van Elsevier. I"fejp Witeht? We zijn van plan om zelf '' vanril p .van bet product op ons eiland grote tekorten. ■ ■ teitenrechter te bewa- van vliegreizen naar Curacao te Wij bedanken eenieder ken Toch wordt steeds ons organiseren. die bijgedragen gevraagd de met Hetcontact daar- r anderen over met nog aan T,tljdens bet betoog van alles te ondersteunen. de KLM is heeft de grandioze opening van ■anï r bleek stroef. Mijn vader Gerrit °ödeÏÏ*T dat het We willen bestblijven samen- al d tussen rechts- werken, maar in heeft gezegd: als het nog een ander lang duurt dan we zelf oi-tw!ftmg en kwaliteits- verband. U zou toch huren bewTu ook een vliegtuig en plakken er pn Gen belanßrijke is, eerst uw eigen kinderen te *ant yer een toekan op. Pouolas meent dat geven pas casant-a de eten en daarna die Over chter in ieder van deburen? Ibffie Hofland sch- Shopping Gallery *^& Apartments geva Hie~re, rijft het blad dat 'zijn grut- <*elen H Zaken moet behan- DRUGSDOORVOER le en terswinkeltje is uitgegroeid W a " ? e, rechtsvormende Elsevier wijst erop dat drugs- tot een in de vorm van ben- "Ik zou grote onderneming staand""de h-* doorvoer en geld wit maken met filialen op Aruba, op d " gillen houden dat al jarenveelbesproken onder- bloemen, Bonaire en Sint Maarten. tie y_^ecbtsvormende func- werpen op de Antillen zijn, Binnenkort krijgt hij gezel- oietk^ü r cassatierechter ook op de benedenwinden. schap zijn maSworden bezui- uit beroepsgroep. liEd" ?I 'Het is moeilijk om in Wil- 'HeelWillemstadweet te ver- pt'jolollB SJ°erd Royer. lemstad nog een autoriteit te e tellen datook de grootgrutter WakVt,rf kwabteits- vinden die eraan twijfelt dat Albert Heijn een van appar- telegrammen, dende/filnctie' betreft de Rijksdelen de kunn^ ' J Nederlandse tementen heeft gekocht Brenneker ere overwegin- in die Pater naar Nederland worri de West door Colom- in aanbouw zijn naast het advertenties, jgm oWo,rden0 Wo,rden gemaakt." biaanse 1 cocaïnehandelaren chique Avila Beach Hotel. f-oyer «f ter,;ein draagt mr. worden gebruikt als spring- WILLEMSTAD —Pater oudere paters reizen van- complimenten. /'?~Y^ff in aan die plank naar Amerika en SPEELTUIN Paul Brenneker is eergiste- wege hun leeftijd niet zoveel v -anden83111! ren oerrl eT al is inge- Europa', schrijftElsevier. Gou- 'De Antillen waarmee minis- naar Nederland vertrok- meer, maar pater Brenneker aanmoedigingen '""»-* \\\U waarover in Neder- verneur Saleh hierover: 'Om ter Hirsch Ballin komende ken voor een vakantie van is nu tijdelijk van het eiland en reserveringen. nu te zeggen dat de eilanden week zaken komt doen, zijn een aantal maanden. Het is vertrokken om tot rust te _^ __ i met drugs worden over- een beetje tropische speel- de gewoonte datpriesers met komen. Canar 0 Oorhchtin« & Rio spoeld, nee, maar feit tuin van regelmaat het eiland verla- t r H G6n pas is dat het koninkrijk, Pater Brenneker verzorgde Telefoon: 614549 ri A Po°rtafge- de Antillen op de route van zowel belastingtechnisch, als ten om een tijd uit te rusten, elke zondag de diensten in "mH^JJI °P &m Btaat van KberaMÏ,10**n- de drugstransporten liggen politiek. Een beetje oord zo werd er bekendgemaakt de Capriles-kliniek. Verder r*n Delanooygebo- gebruikt bij torn Gt»rie (Nederland) en worden als tus- voor vrijbuiters ook', aldus de Paters Dominikanen leidde hij regelmatig de mis- senstation. Elsevier. van Otrobanda. De wat sen in de kapel te Habaai. 4 AM I GO f ZATERDAG 8 SEPTEMBER 199J1 ( J^ Hotel is searching for candidates for —^ >** a*r/W&,*\*\ \\ 7k? an Assistant Controller ARUBA I STATEN VAN ARUBA (Male or Female) - AN AFFILIATE OF HOLIDAY INN INTERNA- j TIONAL, RECOGNIZED WORLDWIDE FOR ITS PLECHTIGE Heeft U we/ eens nagedacht over Uw PENSIOEN? IN SERVICE, SEEKS Applicants must have: LEADERSHIP QUALITY VERGADERING En daarbij inclusief voor dezelfde premie een aantal noodzake- APPLICANTS FOR THE POSITION OF: — B.S. in Hotel Accounting or MBA lijke dekkingen? - v op DINSDAG 11 tf *4 september Diploma Dan volgt hierbij de ideale oplossing voor U. X LJj F & B CASHIERS 1990, des voormiddags om Experienced preferred. § F/O RECEPTIONISTS 10.00 uur, ter gelegenheid — VOORBEELD: Man 32 jaar. £ ***r TELEPHONE OPERATORS van de opening van het Offer: Good renumeration Op 62-jarige leeftijd komt mcl. winstprognose POOL & BEACH BOYS UITKERING: """f. Zittingsjaar 1990-1991 door Good second benefits. tot 38.000,- ROOM ATTENDANTS Zijne Excellentie de Gou- Bij overlijden voor het bereiken van de 62-jarige leeftijd komt mcl. tot UITKERING f. 38.000,- BUSBOYS verneur van winstprognose Aruba. Please send application to: Amigoe di Bij overlijden ten gevolge van een ongeval komt GENERAL UTILITY MEN (DISHWASHERS) Aruba, before September 20, 1990, mcl. winstprognose tot UITKERING: f. 58.000,- LAUNDRYWASHER (MALE) Wnd. Griffier, Ref. No. 380. Bij algehele of gedeeltelijke invaliditeit komt J.D. Semeleer. maximaal tot UITKERING: f. 20.000,- PREMIEVRIJSTELLING bij algehele of gedeel- Basic requirements: Outgoing personality. English, telijke invaliditeit. Must be fluent in Spanish and Dutch. No experience necessary. Dit hele PAKKET voor slechts f.53,90 per maand. Informeer geheel vrijblijvend bij Uw broker: WE PROVIDE ONGOING TRAINING AND DEVELOP- MENT OPPORTUNITIES, GOOD BENEFITS, FREE REEBERG & ZONEN N.V. f^|j\ INSURANCE COVERAGE FOR EMPLOYEES AND Windstraatn 5 f"| j THEIR FAMILIES. Oranjestad w ARUBA %# f'ffi - AN AFFILIATE OF HOLIDAY INN INTERNATIONAL, RECOGNIZED WORLDWIDE FOR ITS LEADERSHIP Tel.: 22775. APPLY TODAY AT THE PERSONNEL IN QUALITY SERVICE, SEEKS QUALIFIED APPLICANTS FOR THE POSITION OF: Een produkt van Fatum/Nat. Nederlanden f\f OFFICE BETWEEN: FINANCIAL COMPTROLLER ) 8:00 A.M. - 12:00 NOON 2:00 P.M. - 5:00 P.M. Applicants must have the following qualifications and skills. ORANJESTAD De politie — —' 1. Must possess at least a Bachelor's Degree in Hotel Financial Management or its equivalent. hield gedurende tien 2. At least 7 years experience in the area of Hospitality accounting at a Managerial level. NIEUWE uur een verkeerscontrole 3. Must possess strong leadership skills, and be versed in team work. opverschillende plaatsen. ff 4. Must be skilled in assessing pertinent data for the compilation of financial reports. PEUTERSCHOOL Er werden 350 auto's gecon- 5. Must possess excellent communication skills both written and oral. en 6. Must be energetic, as well as innovative. troleerd 105 processen- NEDERLANDSE TAAL, verbaal werden uitgedeeld ASSISTANT COMPTROLLER NIEUW LITTLE TIKES voor het niet in orde hebben GCq SPEELGOED, van rijbewijs, verzekeringen qruba Applicants for this position must have the following qualifications and skills: voor technische mankemen- Garage Cordia n.^. aan wagens. 1. Minimum Bachelor's degree in Accounting or its equivalent. ÉÉN JUFFROUW ten de Drie 2. At least 5 years experience in hotel accounting or internal auditing. PER 10 KINDEREN. personen werden aangehou- 3. Complete knowledge of hotel operational procedures. den omdat ze dronken achter HEEFT PLAATS VOOR: 4. Capable of working in an atmosphere of team spirit with Management and subordinates. BEL 34722/32059/ het stuur zaten. Veertien 5. Must have excellent communication skills. wagens werden op de wacht 6. Must have supervisory experience. 23581 geplaatst en één joyrideraan- gehouden. 2 HELPERS WE PROVIDE ONGOING MANAGEMENT DEVELOPMENT PROGRAMS; COMPARABLE BENEFITS, * SUCH AS INSURANCE COVERAGE FOR BOTH THE EMPLOYEE AND HIS/HER IMMEDIATE FAMILY; THRIFT PLAN AND VACATION ALLOWANCES; AS WELL AS OTHER INCENTIVE BONUSES. voor onze radiateurenfabriek IF YOU ARE INTERESTED IN HAVING A LIFE TIME CAREER, AND YOU HAVE THE QUALIFICATIONS Gevolmachtigd minister Roland Lacle: minimum vereiste: LTS MENTIONED ABOVE, PLEASE SEND US YOUR RESUME OR APPLY DAILY AT THE PERSONNEL OFFICE BETWEEN: 8:00 A.M. - 12:00 NOON 2:00 P.M. - 5:00 P.M. Studenten zonder geld: \ ✓ Geboden wordt: is hun eigen schuld * een goed salaris ORANJESTAD— Dat eni- trek met vakantie hun zaken * ziekte-verzekering ge studenten hun geld nog niet geregeld hadden. Dat niet hebben ontvangen, zijn studenten diereeds onder- * pensioen-regeling ligt niet aan het Aruba- dak hebben, doch nog geen opleidings mogelijkheden. t IMUUÏUIieo A SUN DEVELOPMENT COMPANY huis doch aan de studen- schoolgeld ontvangen. * COMPANY, N.V. MANAGEMENT ten zelf die niet aan de Met nadruk ontkent minis- OPERATORS OF: vereistenhebben voldaan. ter Roland Laclé de berich- Degenen die geïnteresseerd zijn, kunnen meer stu- ten er niet voor _ _. ARUBA BEACH CLUB Onder werd de dat onderdak zich melden bij de direktie van Garage nff r UTTers- BEACH RESORT dentenverzocht om een bank- voor studenten werd gezorgd Cordia Aruba N.V. (L.G. Smith Boulevard CASADEL MAR te door het ofgirorekening openen en Arubahuis zodat de 114) gedurende a.m., 1) Job security dit aan het Arubahuis te studenten op straat leven. werkuren (8.00 -12.00 1.30 5.30 p.m.) 14 September a.s. 2) Pleasant working atmosphere laten weten zodat het rech- - tot thebbende geld kan worden Niets is minder waar. Indien 3) Sound benefit package overgemaakt, aldus gevol- er niet direct voor nieuwe 4) Career growth opportunities machtigde minister ing. studenten een onderdak Roland Laclé in een reactie wordt gevonden, worden K44\miSmttmit-J4%-t^-%4ml^^ 5) Good (competitive) salaries op de berichten dat studen- deze tijdelijk in een hotel ten in Nederland in moeilijk- ondergebracht, terwijl door ARUBA DAILY heden verkeren door Taks- Arubahuis en mentor alles Has vacancies for: Timekeepers heid' van het Arubahuis. wordt gedaan zo vlug moge- Voorts waren er studen- lijk onderdak te vinden, het- ENTERTAINMENT ten die al enige tijd in Neder- geen in een Security Guards ook Nederland ' land studeren doch voor ver- moeilijke zaak is. %%* *Bm Bellboys Aruba's Best-Loved Aruba tegen Curacao bij sJJ^W^ift Imported Wine 100 plus-tennistoernooi Qf^S "'UNITE ON ICE Has vacancy for a: F&B Secretary for 3 months ORANJESTAD Op het *Experience appreciated* — Deze wedstrijd is op vrij- Itestauranl-Ai't Gallery openingsprogramma van dag 14 september om acht jbf\lr*W!ssbi«L\ het 1990 Toyota 100 Plus uur 's avonds in Marlboro 1>3""<70.M-37M
AGENDA " COLD POINT " OP ZOEK NAAR SPONSOR Window Unit nov óohz ARUBA ER IS GEEN BETERE ( Meer erkenning nodig voor aanwezige kwaliteit Treat yourself 11.800 BTU afl. 99547 W ******¥**¥00 afmeting 45cm h x 68cm br. 14.000 BTU afl. 1125,00 afmeting 45cm h x 68cm br. 18.400 BTU afl. 1320,00 afmeting 45cm h x 68cm br. a 23.300 BTU afl. 1520,00 afmeting 45cm h x 68cm br. long drink Van Vliet: aansluiting Zuinig in gebruik, geluidarm, compleet gegalvaniseerd. Volledige garantie. RssGrvGGr nu KOEL-TECHNISCH BEDRIJF ARUBA NV by BOLS TankiLeendert 158-G Tel. 22828/38521 v J bij Gelimiteerd september. triathlon-wereldtop aantal voor amigoe: ©" kantooruren ob 00-12.00/ ORANJESTAD 'Aruba zou zich meer in °0-17.30 uur; zaterdag gesloten. — eens Van Vliet vertrekt eind moeten gaan zetten voor de kwaliteit die het in huis deze maand naar Puerto 24333 Voor spoedgevallen gebeurt maar al te Grondlegger YMCA Aruba "^ELEFOON"a heeft. Het vaak dat mensen die Rico om vanuit daar met een op kantoortijd: 21639, 22316 en 24508. presteren, op welk gebied 127-257. goed dan ook, door het sportvriend door te reizen buitenland worden aangetrokken of zichzelf genood- naar Hawaii. zaakt zien om weg te gaan. Bob Steele overleden TELEFAX: 22368. Een felle opmerking van de26-jarige sportman Gert 'Mijn eerste echte profes- van Vliet. Na een vierjarige opleiding in Nederland sionele wedstrijd', aldus de ORANJESTAD — Uit Sto- van hij actieflid was - bijee kesdale (Noord Carolina) om begin ANKREK nr 10.815445 Banco di en een drie-jarig contract als sportleraar op Sint sportman. 'Hoewel ik in 1989 bracht een te l-anbe Maarten is hij weer terug bij zijn ouders op Aruba. en 1990 aan 38 wedstrijden werd op Aruba bericht maken van de YMCA. Tij- veel mogelijk trainen, heb deelgenomen, ontvangen dat aldaar over- dens een vergadering in het POLITIE 100 Doel: zo een topconditie bou- beschouw Steele, wen, 6 oktober goed presteren bij de top-triathlon van ik deze World Cham- leed Robert P. die Lago Reception Center werd Triathlon na ruim 45 jaar op ALARMCENTRALE:IIS Hawaii' en zo snel mogelijkeen goede sponsorkrijgen. pionship als de grootste tot Aruba een bestuur gevormd, waar- gewoond te hebben zich van Steele de eerste voorzit- verschijnen op dinsdag en nu toe. In 1978 schreven zich vr"ri Van zijn spaarcenten pro- In in de Verenigde Staten ter werd. 9en kunnen"'^^ iedere dag tussen 08.00- juni 1985 kwam Van slechts vijftien deelnemers 12 n '7 Van Vliet nu rond te vestigde. hij zijn leiding -beh 14°° 00 uurworden opgegeven; beer Vliet een paar weken op in. Dit jaar zijn er van de Dat door halve oo zaterdag Alleen die Vervelend', geeft hij o zoekertjes, komen. vakantie bij zijn ouders en vierduizend aanmeldingen geven mede een stevige and39 en donderda9 voór 10 00
TILBURG - Een maand Timmandebuteert met verlies SEAQUARIUM voor hetbegin van de twee- kamp om de wereldtitel Kom gezellig met het hele gezin genieten van de schaken in New York en nieuwe attracties: Lyon tussen Gari Kaspa- rov en Anatoli Karpov Uitgeweken Sovjet-schaker wordt heeft laatstgenoemde de vijandelijkheden geopend. HAAttM , De uitdager heeft Kro- beschouwd als nieuwe Bobby Fisher pus, de vroegere voorzit- Lemon Sharks en Nurse Sharks ter van de Sovjetrussische Zondag 9 september 1990 van 10.00 -19.00 uur TILBURG - Gata Kamsky is zestien. Van beroep: Flipje's nieuwe tovenaarsleer- geen verrassingen schaakbond benoemd tot Een Sovjetrus van absoluut De haaien krijgen uit mensenhanden te schaker. origine, geboren in Lenin- ling. Schuddebuiken van het in petto hield. eten! leider van zijn delegatie. grad, uitgeweken naar Brooklyn, KasparovbeschouwtKro- New York. Een lachen doet hij niet, daar- Bovendien was onze Jan _ uitzonderlijk talent, misschien zelfs wel een wonder- voor gius is het schaakberoep een naar als een van zijn oud- een in stralend humeur Til- kind, maar toch lichtgewicht in de schaakwereld. te serieuze professie. qf. , . f DIEREN *vkfe- ste persoonlijke vijanden. En burg gekomen. Een paardag- Den shchtmgf nog geen grootmeester. In Tilburg debuteert hij in hij BES wereldkampioen heeft superklasse. en eerder had in Praag CHffiMINB Y° de VOORZICHTIGE START een sterk bezette zeskamp V. curacao aangesteld als Tegen Gelfand ging hij met leider van zijn delegatie. De bescheiden, introverte andere leeftijdsgenoten gewonnen. Met de overtui- houdt een De wit voorzichtig van start. Op gende score van 4 uit 5, vroegere Ameri- tiener gaf Interpolis 14 een omgaat. lemand, die het bord kwam de Najdorf- kaanse priester was vliegende start. Hij overrom- getraind zijn waaronder drie overwinnin- OPEN HOUSE dele- wordt door Siciliaan, de lievelingsvariant gen, meer " " gatieleider van Fischer, pelde vrijdag Boris Gelfand, vader, een oud-bokser die dan hij in het hele t°en van Gelfand. Zwart kwam jaar had behaald. en laat de kinderen kennis maken deze in 1973 dewereld- ook een debutant, 22 pas, niet geplaagd wordt door comfortabel uit de opening, titel op maar zwaarge- In Tilburg gaf hij zich zelf met verschillende Boris Spasski ver- toch al een enige diepere kennis van het maar zijn 15e zet (Lgs) was diersoorten overde. wicht en kandidaat nummer spel, en die zijn zoon opvoedt door denederlaagtegen Niko- veel te optimistisch. lic een handicap. Zijn Tochten met zeil- en een voor de eindzege van het als een drilsergeant een De grootmeester motorjachten toernooi. uit twaalfde zet was een mis- veertiende recruut. Minsk onderschatte de langs Curacao en Willemstad. Met de mooie overwinning De schaakwereld deed greep, een experimentje dat Tegen kracht van wits repliek: Pe4. Nikolic legio aanknopings- sterk gereduceerd tarief! van Nikolic op Timman was nogal geringschattend over Die zet had bliksemkracht. Bandolio's dat het hoogtepunt van punten bood de zwarte stel- Live Music de de explosieve opkomst van Zwart was reddeloos, zoals van de Steelband " The Friends " openingsdag. Ivantsjoek een 'Nieuwe Fischer', zoals ling op te blazen. Hij koos Gelfands trainer Kapengoet de mar Angua: kreeg na vijfeneenhalf uur in deAmerikanen Kamsky affi- niet snelste weg, gaf toegaf. Kamsky demon- de voorkeur aan omzich- en het verre eindspel de zege cheerden. In de ogen van de een een Italiaanse specialiteiten van streerde onberispelijke ■ cadeau van Seirawan, Short gevestigde orde had Kamsky techniek, tige benadering, die even .^f-fin gaf Gelfand geen fataal was voor Na gelijk en Andersson deelden het nog weinig bewezen. Hij had schijn van was Timman. kans en na 32 zetten Gevarieerde drankjes en hapjes. punt. alleen gescoord in open de winnaar. 38 gaf de Nederlander de zetten eerste op. Surf-demonstraties. GataKamsky vroeg ander- toernooien. In het echte Een half uur later kwam WILLEMSTAD In een jaar geleden spannende — half met vader werk had hij gefaald. Nikolic winnend over de SPECIALE TOEGANGSPRIJS: wedstrijd heb- Rustam politiek asiel aan in Zoals in Manilla tijdens streep. De Joegoslaaf had UITSLAGEN oen deBandelino's en Ang- New York. Voor de media De uitslagen van het Inter- Volwassenen Fl. 6,-. ua de punten het Interzonale toernooi, een speculatieve zet van Tim- broederlijk gaven ze aan, dat ze gediscri- waar hij als polis-toernooi, eerste ronde, Kinderen tot en met 14 jaar Fl. 3,-. verdeeld in 51e eindigde bij man hardhandig afgestraft. zijn: het Curoil- mineerd werden in Lenin- 64 deelnemers. In Tilburg 'Onze Jan', zoals Timman in Leden Seaquarium: Gratis. v°etbaltoernooi. grad vanwege hun religieuze Kamski (Vst) Gelfand zijn alle schakersogen op Tilburg wordt genoemd, (Sov) - Bandelino ging sterk van overtuiging (moslim) en etni- Kamsky gericht. vrien- speelde 1-0, Ivantsjoek (Sov) natuurlijk *art. Door Een zorgeloos. Een Dame- -Seirawan (Vst) * En met de vier xeeleeuwen Chichi, vroeg te scoren sche achtergrond (Tartaren). delijke, frêle jongen met Indiër, die 1-0, Nikolic erd Angua hij honderden (Joe) Timman (Ned) Boeboe, Rosa en Mosa! Kom kijken hoe zij in de verdedi- Het was een zorgvuldig grote hoornen bril, die hem keren op het had, - 1-0, ng gedrukt. Een ongeluk- gerepeteerd toneelstukje. bord als Short (GBR) Andersson xwemmen, spelen en levende vis eten! f De het uiterlijk verschaft van ziin v stzak kende en die - handsbal van één van werkelijke reden was dat de (Zwe) 1/2-1/2. 7
Nationaal Produkt. In de VN-resoluties De gevolgen van de Golfcri- procent van nadat Iraq Egypte is het 16 op 2 augustus Kuwayt ver- sis zijn voor het eerst zicht- en ruim het BNP in Turkije en anne- gemiddelde maan- 4 overde vervolgens baar in de procent. De ministers heb- xeerde. Li Peng zei echter delijke prijsstijging in en nog om In rond ben niet besloten de tegen NEDERLAND. te wel militaire betrok- Het leven hulp ook daadwerkelijk te van tussen half geven. kenheid zijn de groot- werd halfjuli en Eerst gaat het commis- augustus 0,4 procent nog naar machten, omdat "de situatie duur- sievoorstel de EG- daardoor ernstigeren gecom- der, vooral door duurdef ministers van Financiën. geworden autobenzine, de Golf *** pliceerder wordt". huis- brand- en van *** dieselolie. Ook Het sanctiecomité de Het Nederlandse RODE herenkleding werd duurder* Veiligheidsraad van de VN KRUIS stuurde vrijdagavond zo blijkt uit het De in ballingschap lijden aan onderdak, water heeft donderdag besloten maande- levende premier van vanuit Oostende een vlieg- lijkse prijsindexcijfer voorde en voeding. secretaris-generaal Perez de tuig naar Amman in Jorda- gezinsconsumptie dat vrij- KUWAYT, sjeik Saad Al- te vragen *** Cuellar de voedsel- nië, met hulpgoederen voor dag is gepubliceerd. Abdulla Al-Sabah, heeft vrij- De EG-commissie wil dat de situatie in Iraq in kaart te dag beloofd hulp te leveren Gemeenschap ongeveer 2 mil- vluchtelingen uit Iraq. De *** brengen. Op die manier wil zending bestaat uit 14.040 TURKIJE, dat de sancties aan de tienduizenden vluch- jard dollar gaat uitgeven voor het vaststellen of er dekens, 50 grote gezinsten- van de VN tegen Iraq nale- telingen die aan de Jordaanse voor hulp aan die landen die voedsel en medicijnen een MUSS INDEPENDENCE grens in de woestijn zijn economisch meest te Een F-14 gevechstvliegtuig *■** ten en 400 kleine gezinsten- eft, heeft vrijdag verklaard het lij- uitzondering gemaakt moet - De CHINESE ten, waarde van gestrand. De premier zei dit den hebben van het HAN- van de Amerikaanse marine regering heeft en heeft een bereid te zijn medicijnen aan worden op de economische Iraq ruim ton. Met tijdens zijn tweedaags tegen wordt gelanceerd vanaf het verzocht zichonvoorwaar- 4 het toestel Baghdad te verkopen als daar- bez- DELSEMBARGO sancties tegen Iraq. De stu- delijk en gedelegeerde aan erg in vliegkampschiplndependence zo spoedig mogelijk reist een van om wordt gevraagd. Dat oek Rome. "Ik heb Iraq. Zij heeft dat vrijdag die wordt waarschijnlijk uit- terug mee, in met hen te Wij in verband met operaties in te trekken uit Kuwayt, het Rode Kruis die heeft het hoofd van het doen. zullen Rome voorgesteld aan deEG- gevoerd doorVN-functionaris- zo lang bijdragen aan de fondsen die Dat het luchtruim boven dePerzi- bericht de Chinese radio Jordanië vier weken als Turkse ministerie van Finan- Buitenand-ministers. sen die al in het gebied Independence vrijdag. De Chinese coördinator toezicht zal hou- ciën, ifl voor hen zijn bestemd", bedrag geldt voor de periode In sche Golf. De premier, Namik Kemal Kilic, werken. de sanctieresolu- onderdeel Li Peng, zei dit tegenover den op de distributie en de Ankara gezegd. aldus de bewindsman. Onge- van nu tot en met 1991. Die tie die de V-raad op 6 augus- maakt uit van de de "Er bestaat internationale strijdmacht in Iraakse vice-premier hulpverlening. een lijst de en EG veer 105.000 vluchtelingen, 2 miljard vormt slechts een tus aannam wordt een uit- Taha van VN de voor het grootste deel afkom- deel van de negen miljard het Golf-gebied. Yassin Ramadan tijdens *** met medicijnen die volgenB zondering op de sancties toe- (AFP-satellietfoto) diens bezoek Het ZWEEDSE ministerie stig uit Aziatische landen, dollar die Jordanië, Egypte gestaan "goederen aan Peking in ons buiten de economische voor die de hoop steun te van Buitenlandse zaken in zijn gestrand en verblijven en Turkije aan het embargo zijn verwerven sancties vallen. Als er een uitsluitend bedoeld voor voor het Iraakse standpunt Stockholm heeft vrijdag zijn dergelijk is onder zeer slechte omstan- verliezen. De schade die Jor- medische doeleinden en, op opgericht om verzoek van de uitvoering in de Golfcrisis. China, een ambassadeur in Kuwayt opd- Iraq, zal Turkije medicijnen digheden in de woestijn danië lijdt, wordt geraamd humanitaire gronden, voed- van het embargo te controle- van de vijfpermanente racht gegeven zo spoedigmoge- verkopen die lijB* waar zij onder meer gebrek op 30 procent van zijn Bruto sel*. Het sanctiecomité werd ren. leden op deze van de V-raad, stemde voor lijk terug te keren naar Zwe- staan', aldusKilic. den. Het ministerie voegde *** in een verklaring hieraan MinisterPronk heeft donder- echter toe zijn vertegenwoor- dag opnieuw geld beschik' Vervolg van paginal diging inKuwayt nog wel als baar gesteld voor de opvang "geopend" te beschouwen. enrepatriëring van VLUCH- verklaard - in overleg met de men. In een verklaring van "Het feit dat de ambassade TELINGEN in Jordanië. Als VN - te bemiddelen in de het Iraakse persbureau INA, niet meerbezet kan zijn door vervolg op de 2 miljoen gul' kwestie van de levering van diewerd opgevangen in Nico- diplomatiek personeel bete- den die op 24 augustus i 9 medicijnen en voedsel. sia, verweet een 'officiële kent niet dat Zweden de uitgetrokken voor de vluch- De ICRC-voorzitter gaf bron' binnen het ministerie Iraaksebezetting en annexa- telingen uit Iraq en Kuwayt geen verklaring waarom van Handel in Baghdad de tie van Kuwayt erkent", heeft Pronk nu 1 miljoen Iraq de overeenkomst niet VS "de kinderen van Iraq te aldus de verklaring. Het gegeven aan Artsen zonde* had aanvaard. Sommaruga willen laten verhongeren, Zweedse ministerie nam dit grenzen,het Rode Kruis, Un*" maakte echter duidelijk dat door de aankomst van ladin- besluit wegens de sterk ver- cef en de Europese CommiS' zijn neutrale internationale gen levensmiddelen en melk slechterde leefomstandighe- sic. Het geld wordt besteed organisatie bij een globale tegen te houden, waarvan de den en deveiligheidssituatie aan voedsel, medische hulp operatie vooral ook de bui- contracten door Iraq geslo- van hetambassadepersoneel. en water, tenlanders wilde helpen die ten werden voor de onjuiste zich in Iraq enKuwayt bevin- beslissingvan de Veiligheids- den. Volgens het ICRC zijn raad, en waarvoor zij deprijs er een half miljoen buiten- zullen betalen*. landers die het land niet uit Het Amerikaanse minis- mogen terie van Buitenlandse India noemde hetbesluit van zaken heeft vrijdagavond Hierbij deelt de «fe^é® Iraq om de repatriëring van Iraq in scherpe bewoordin- van zijn burgerste verbinden aan gen gewaarschuwd dat alle Raad Toezicht en Advies de levering van voedselhulp terroristische daden waar inzake de Landsloterij "verbijsterend". Alleen wan- Baghdad toe aanzet "zeer mede dat alle instanties die een neer schepen en vliegtuigen ernstig opgevat zullen wor- MSAO PAULO - Verwanten Brazilië tonen lijsten met hielden hun actie vlak bij het voedsel meebrengen, mogen den". In een persverklaring, UITKERING WENSEN UIT DE WINST van voormaligepolitiekegevan- foto's van hun verdwenen gelief- pas ontdekte massagraf bij deruim honderdduizend Ind- die opeen ongebruikelijk tijd- VAN DE LANDSLOTERIJ genen in Brazilië van wie den. Zij zijn er vast van Sao Paulo waar honderden iërs daarmee uit Kuwayt wor- stip werd uitgegeven, stelde nimmer meer iets werd ver- overtuigd dat de indertijd mensen clandestien zijn begra- den geëvacueerd. Duizenden het ministerie nadrukkelijk voor hetzij: sponsoring van een evenement, nomen sinds het militaire ontvoerde familieleden om ven ten tijde van de militaire Indiërs wachten in Amman dat Iraq de afgelopen maan- éénmalige uitkering of regiem aan de macht was in hun politieke overtuiging regering. en aan de Iraaks-Jordaanse den zijn steun aan verschil- aandelen zijn vermoord. De vrouwen (AFP-satellietfoto) grens opevacuatie, terwijl in lende terroristische organi- Iraq nog eens achtduizend saties, waaronder enkeleradi- hun verzoek dienen te richten aan: Indiërsverblijven. Overigens cale Palestijnse cellen, heeft Raad van Toezicht en Advies Johannes Paulus II roept op tot verantwoord ouderschap heeft Iraq ontkend voorwaar- verhoogd. inzake de Landsloterij den te verbinden aan het Postbus 2153 vertrek van de Indiërs. GEEN REACTIE Alhier. In een Jordaanse vluch- wijst Aan vooravond Het ministerie erop dat ieder op bezoek paus telingenkamp in de woestijn deze groepen aanslagen kun- Voor informatie gelieve contact te nemen met de aan de grens met Iraq heb- nen plegen tegen Amerika- Secretaris van de Raad, mevr. Carla Balentien, tel.:' ben zich de eerste gevallen nen of Amerikaanse belan- 614089. groeit spanning van cholera voorgedaan, zo gen in Europa en in het Ivoorkust "" heeft een Jordaanse func- Midden-Oosten "en in min- f ~ -fËSSSt tionaris gezegd. In het ABDDJAN - Kort voor Vrijdag arriveerde de van kamp dere mate ook in andere verdere verspreiding het "Shaalan One", waarin men- dekomst van paus Johan- paus uitBurundi in het buur- AEDS-virtus te regio's*. De kans dat er aan- nes voorkomen. sen uit Azië wachten op eva- Paulus II zijn de poli- land Rwanda, eveneens een Zo kan men in de steden op slagen gepleegd worden tieke spanningenin Ivoor- cuatie, i- de ziekte geconsta- neemt vroeger Belgisch mandaatge- grote affiches een konijn en toe "als er vijandelijk- NV. kust toegenomen. bied. Hij vroeg aandacht teerd bij een man uit India heden uitbreken in de Golf. j leeuw met elkaar zien pra- en een vrouw uit Sri Lanka. voor de hongersnood in som- ten over de van Mare Dillen, een woordvoer- I Developers of CasAbao ,' Donderdag een risico's AIDS De ziekte die overgeven en werd demon- mige gebieden van dit Oost- en de manier waarop men der van het ministerie, ver- stratie voor een en sprak diarree veroorzaakt, wordt meerpartij- afrikaanse land de kan voorkomen dat men wor- klaarde dat het communique enstelsel, die door de vier hoop uit, dat door internatio- vaak verspreid door veront- geen reactie was dt besmet. opeen "spe- werken bij Doston belangrijkste oppositiepar- nale samenwerking spoedig reinigd water. cifiek of geloofwaardig drei- Development betekent werken bij één van tijen georganiseerd, Baghdad de grootste projektontwikkelaars op Curacao. was een einde zal komen aan de GROOTRESPECT heeft de Ameri- gement*. door de politie mede met "onaanvaardbare ellende" kaanse regering er zaterdag Sovjetminister Sjevard- Wij zijn actief met de ontwikkeling & verkoop van luxe behulp van traangas uiteen- Johannes Paulus II riep in van beschuldigd voedselle- van vele Rwandezen. dit Burundi indirect op tot nadze heeft vrijdag gezegd resorts en real estate projects. geslagen. Zeventien mensen Eerder had de paus in de veranties voor Iraq tegen te dat hij bereid is naar Iraq te De directie zoekt ten behoeve van haar leden een werden aangehouden, van geboortenbeperking. In ver- houden die nog voor het han- Burundische hoofdstad band met de "nogal snel gro- gaan indien dat nodig mocht wie er minstens een vrijdag Bujumbura een bezoek eiende delsembargo van de VN op 6 zijn om een vreedzame oplos- ervaren nog niet was vrijgelaten. De bevolking" in het Oost- augustus overeen zijn geko- DIRECTIE-SECRETARESSE | gebracht aan AIDS-patien- afrikaanse land riep hij de sing te bereiken in de Golf- paus komt zondag in Ivoor- ten in het Prins Charles- crisis. Sjevardnadze zei op die de puntjes op de i kan zetten. kust aan. Hij zal maandag in katholieken op tot "verant- ziekenhuis. Hij tekende op woord ouderschap*. Ouders BAGHDAD In Bagh- de terugreis uit Japan dat de hoofdstad Yamoussoukro elk van de veertig patiënten - een internationale conferen- de door president Felix Hou- moeten alleen kinderen dad zijn donderdag vijf- > -*M - twintig mannen en twintig nemen, als zij die wensen en tien Franse technici gear- tie over het Midden-Oosten f ■De funkie m pouet-Boigny gestichte basi- vrouwen, onder wie een zou kunnen helpen de crisis I liek van kunnen opvoeden, zei de resteerd, waarmee het aan- Onze Lieve Vrouw meisje van zeventien jaar -, te De taken van onze toekomstige directie-secretaresse | van paustijdens een Eucharistie- tal gedetineerde Franse in de Golf op lossen. Een de vrede inwijden, een een kruisje op het voorhoofd dergelijke zou omvatten o.a. het verzorgen van de correspondentie, het multi-miljoenen gekost viering in Gitega. Het ver- onderdanen in Iraq op conferentie in heb- en overhandigde de genees- ouderschap drie fases gehouden kunnen plannen en notuleren van vergaderingen, het verzorgen van bende kopie van de St Pieter antwoord eist bijna zestig is gekomen. heer-directeur van het zie- naar de mening van de paus. worden. De eerste fase zou archieven en administratie en nog een aantal algemene in Rome. nog door de kenhuis, dat dat de echtelieden elkaar Zo deelde het Franse minis- over de huidige crisis kun- werkzaamheden. Belgen is gesticht, een che- groot respect toedragen en Buitenlandse nen gaan. In de tweede fase tienduizend dollar. terie van que van hun seksuele leven beheer- zaken in Parijs mee. Een zou er een oplossing gevon- Olieprijs De Burundische bevolking sen. Maatregelen op het regeringswoordvoerder zei den moeten worden voor de >— Wat we van U vragen 41 neemt jaarlijks met drie pro- door Israel bezette gebieden. : gebied van de geboortenbe- dat de technici van een elek- We cent toe. Volgens recente cij- perking moeten altijd men- tronische bedrijf naar het Het derde en laatste deel zou verwachten dat U tussen de 30 en 40 jaar bent. NEW YORK - De prijzen fers is ongeveer vijftien pro- selijk en ethisch geooorloofd zich bezig moeten houden U een opleiding op HAVO-niveau aangevuld voor aardolie zijn aan het Melia Mansour hotel werden met een cent van deBurundiërs sero- blijven, aldus de paus, die gebracht. met de Libanese burgeroor- directie-secretaresse opleiding en enige jaren ervaring in eind van de week omlaag positief. In sommige gebie- het gebruik van kunstma- log. een soortgelijke funktie. gegaan door geruchten den zou zelfs een kwart van tige anti-conceptiemiddelen dat de Iraakse president Tevens beheerst U de Nederlandse, Spaanse en Engelse de bevolking met het AlDS- als de pil en condooms tot de taal in woord en geschrift. Saddam Husayn het land virus zijn besmet. De rege- moreel niet te verdedigen TE KOOP zou hebben verlaten na ring steunt allerlei acties om middelenrekent. Verder is werkervaring met tekstverwerking gewenst. :£en staatsgreep. Trefwoorden voor de juistepersoonlijkheid zijn: accuratesse, zelfstandigheid en goede contactuele eigenschappen. Hoewel het bericht vrijdag niet bevestigd kon worden, zakten de olieprijzen op de Onze tegenprestaties A\ .markten van New York en WOONHUIS > Londen flink. De belangrijke Airport Hotel I Natuurlijk biedt Doston Development N.V. U een goed Amerikaanse notering West OWtmnd (WTI) salaris en prima arbeidsvoorwaarden, zoals winstdeling en Texas Intermediate vacature voor levering in oktober sloot Heeft voor een reis en studiekostenregeling. 1,38 dollar lager op 30,05 Adres: W.I.C. straat no. 6 dollar per vat van 159 liter. DESK V— *m Ook het Britse Brent-olie FRONT CLERK De sollicitatieprocedure voor levering in oktober mnl./vrl. Vraagprijs: K*K« NAfls- 100*000,- zakte door de belangrijke Solliciteren doet U schriftelijk. U kunt Uw brief richten aan: dertig dollargrens en Zonder ervaring onnodig te solliciteren. bereikte in de middag zelfs Sollicitatie-gesprek uitsluitend na telefonische IJ*-^-*) I \^l >l een voorlopig dieptepunt van afspraak met mevr. H.E. van den Berg. Informatie: 29,50 dollar. Daarna krab- l^ggDevelopment NV. belde brent weer iets omho- Telf. nr.: og om tegen het eind van de 88044 Tel: 674771 Developers of Cas Abao Resort. handel een verlies van 1,03 88014 AFD. Personeelsvoorziening. dollar op 29,90 dollar te accep- tijdens kantooruren teren. V Gosieweg no. 134. Jp ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1990 AMIGOE 9
Directie en RvC moeten aftreden Rotary-huis vöorKröön-gezin AVC ORANJESTAD — Erwin Dijkhoff tezamen met Henk Arnold zorgden er gisteravond in het Don Elias Mansur Ballpark Persimmons wil voor datAruba Video Cen- ter (AVC) een welver- diende 9-6 overwinnng op de Richmond-ploeg behaalde. Dat het AVC ernst was te Orco overnemen winnen, bleek reeds in de tweede inning toen niet min- WILLEMSTAD — Op Het voorgenomen bod nis gewezen in de proce- der dan vijfmaal werd ges- 14 juni 1990 heeft Per- van Persimmons zou, dure Orco bank tegen de coord. Uiteindelijk verloor simmons Group, een aldus het persbericht, in Staat, in voor Orco bank Richmond door vijf kostbare investeringsmaatschap- hoofdlijnen inhouden: a - ongunstige zin. e - het bod fouten. Richmond maakte pij van in Nederland alle beschermingsconstruc- zou luiden in contanten, veertien hits, terwijl AVC woonachtige beleggers ties worden opgeheven b voor de bepaling van de tien hits noteerde en twee gevestigd in Hoofddorp, -directie en commissaris- hoogte waarvan nadere fouten beging. Henk Arnold de directeur van Orco sen treden af; de positie gegevens aan Orco bank werd de winnende gooier en bank NV, C. Broere, van circa tien personeels- zijn gevraagd. Robert Henrique-ï de verlie- benaderd met de vraag leden zal worden gewaar- Orco Bank is door een zende. of deze bereid zou zijn borgd c - de beursnotering 'management/adviesover- De baseballstrijd wordt zon- mee te werken aan een komt te vervallen d - Per- eenkomst' voor een dagmiddag om twee uur in openbaarbod op de (cer- simmons Group geran- periode van nog circa 25 Don Elias Mansur Ballpark tificaten van) aandelen deert dat de fiscus zijn jaar gebonden aan Orco voortgezet met de wedstrijd van Orco Bank. Nadien claim terzake van fictief Management Advisery tussen Shell/Barlock en Rich- hebben op 22 en rendement laat vallen. Tbr (Antilles) NV. ter WILLEMSTAD De aan de winnende familie juni 21 De fee ■ — onlangs plaats- mond. eu 31 augustus gesprek- toelichting op dit laatste zake is gerelateerd aan Buurtcentrum Seru Rotary-club van Curagao Kroon heeft ken plaatsgevonden diene dat zij hieromtrent het heeft net als vorig jaar een gehad. NoudyKroon kreeg de balanstotaal. De heer overhandigd. niet de heren Broere en een regeling met de fiscus Broere heeft Persimmons Fortuna naar drugspreventie huis verloot. De overdracht sleutel drs W.H. Guis (voorzit- heeft getroffen. Group doenweten dat met training ter van de Raad van Persim- de afkoop van dit contract Commissarissen. Bij de mons Group NV acht het een bedrag gemoeid zou gewenst, onder erkenning WILLEMSTAD—Een dele- 'aatste besprekingen zijn dat zich laat becijfe- gatie Na bezoek Hirsch Ballin Waren van de juistheid van het ren op van het buurtcentrum ook aanwezig meer dan 10 mil- Seru Fortuna OPROEPING commissarissen A. door het ministerie van joen gulden. In de bespre- vertrekt financiën jegens Orco komende zondag voor een Baron dePfijffer d'Altis- king van 21 augustus heb- cursus drugspreventie Vergadering St Maarten OPENBARE bofen mr bank NV ingenomen stand- naar en P.K. ben de heren Broere en Mexico. De training duurt VERGADERING Zwart, zo maakt de punt, te komen tot een Guis aan Persimmons mee- regeling die voorkomt dat een maand. Vertegenwoordi- voorlopig uitgesteld «roup in een persbe- gedeeld, dat een groot gers van het van de Eilandsraad op Orco Bank NV , Persim- van buurtcentrum richt bekend. Orco gedeelte de activa illi- zullen vanmiddag meer infor- maandag 10 september 1990 mons Group Nv en de was gen inzake een status aparte beeft zoals de Amigoe quide gemaakt en dat matie geven over het drug- WILLEMSTAD/PHILIPS- om 17.00 uur in de Statenzaal, al berichtte, het bod certificaathouders Orco de balans verlengd zou BURG De vergadering voor St Maarten. Pantophlet Bank spreventie-programma in — afgewezen. Gisteren NV met het ministe- worden met circa 1,5 mil- Mexico. van de St Maartense eilands- blijkt daar niet blij mee. AGENDA: rie van financiën, dan wel raad die deze week tot Daarnaast blijken hij en Cer- noemde Orco de naam jard gulden. Orco Bank HetbuurtcentrumSeru For- twee van de geïnteresseerde met individuele inspec- verbond aan het voor- maal toe tevergeefs werd opge- yl Richardson het niet hele- 1. Ingekomen stukken teurs, in een tuna is een van de meest Sroep niet. Die publi- langdurig gaande de conclusie dat actieve roepen zal voorlopig worden maal eens met de strekking 2. "Mancho di B.C. cnkuantu conflictverwikkeld blijven, buurtcentra op het uitgesteld. van de dunamcntu i kitamcntu di ceerde later op de dag, een bod van Persimmons eiland en organiseert heel motie. het bureau van dan wel verwikkeld geen kans van slagen zou Op donderdag noch vrij- Waarnemers menen dat tereno i alabcs di tumba- yia raken. regelmatig actviteiten voor Arthur Oster, juridisch Naar Persimmons hebben. Persimmons debewoners, dag kon quorum worden deze gang van zaken weer mcntu di propiedat di hendc onlangs heeftvernomen is waaronder werk- omdat de eens aantoont DP adviseurs, een persbe- Group beraadt zich nu, lozen, van deze door talloze bereikt DP-ers Den- dat de St abou riba orden di 8.C." op 15 augustus von- Pantophlet en op punt e richt. reeds aldus het persbericht. problemen geplaagde wijk. nis Ceryl Maarten het staat 3. "Maneho di B.C. den Richardson weigerden mede- uiteente vallen. Claude Wath- sonado kaso di otorgamcntu werking te verlenen: ze kwa- ey heeft op het een en ander di tereno na Lagoen (Blok A men niet opdagen. Twee and- niet willen reageren. -kavel 35) i pasonan pa pre- ere DP raadsleden/gedepu- De openbare vergadering, veni ripitishon di suscsonan Curacao wint teerden zijn niet op het die volgende keer met of similar pa asina garantisa eiland. Vance James en Wil- zonder quorum kan doorgaan derechonan fundamental di HET WEER pas na liam Marlin van de opposi- zal het bezoek, medio nos kompatriotanan". volgende van tiepartij SPA tekenden de week, minister Willemstad, 7 september 1990. bij zaalvoetbal presentielijst niet. Ernst Hirsch Ballin worden Onderwerp had moeten opgeroepen door raadsvoor- Voorzitter, SAVANETA Op de opende de score voor Double zitter/ gezaghebber Ralph De — Seven, doch zijn de staatkundige toe- geldig tot morgenmiddag banen van Buurtcentrum Shannon de Joe Richard- Richardson. Zo werd van- Drs. E.R. Wilsoe. WEERSVERWACHTING Windt maakte er van. komst. DP-er 12:00uur: Savaneta werden vrijdag- 1-1 son lig- daag in Philipsburg bekend. Quincy Maduro bracht voor had een motie klaar Licht tot halfbewolkt en geen neerslag van beteke- avond twee zaalvoetbal- wedstrijden gespeeld. de rust de stand op 2-1 voor nis. Matige, overdag af en toe vrij krachtelijke yt 5 H B B H BjHHPTB 8 BB 8"fl~8 B 8 8 8 B'fl'B'B'B BB B B'B'B 6 B'B'BTTB B B B B WtTTTTTB 8 6 fl 8 BB 8 B SB 8 8 5 B B fl Q, oostelijke wind (tussen tien en 22knopen). Curacao. Na derast maakte In de eerste wedstrijd Orlando Reenis er 3-1 van Zeerovers een 4-1 WEEROVERZICHT: behaalden doch Rafael Vanegas ver- overwinningop Ennia Barak kleinde de voorsprong tot ï PR"T>t --—-"——— I In het Caribisch gebied bevinden zich momenteel nam geen Boys. Duchi Koek alle 3-2. Double Seven trachtte storingen dievan betekenis zijn voor het weer van doelpunten de Zeerovers de stand gelijk te trekken FUNDASHON o °P de Benedenwindse eilanden. Voor de komende voor zijn rekening. slaagde ° 24 uur wordt in doch daarin niet. Met weinig verandering het huidige Hierna behaalde de zaal- twee FUNDASHON PROMOSHON ALFABETISASHON ANTIA " weerbeeld verwacht. doelpunten van Rig- voetbalkampioen van Cura- nald Rofina - waarvan een Vanochtend om zes uur lokale tijd bevond het cao, TNT, een welverdiende PRO-ALFA van zich 23.3 strafschop - werd het uitein- ffl ] centrum orkaan 'Isidore' nabij graden 5-2 overwinning op de Aru- delijk 5-2. noord en 38.9 graden west, oftewel op ongeveer 1575 fAwe, 8 di sèptèmèer, l km baanse kampioen Double Sev- Vanavond speelt TNT il noordwest van de Kaapverdische eilanden. De en. Bij de rast stond TNT tegen : °rkaan in de Arubaanse ploeg beweegt zich noord-noordwestelijkerich- met 2-1 voor. Carlos Rubio van Central Madereinse. ting met een voorwaartse snelheid van 25 km per dia internasftonaC di atfaèetisasfton, \ nur en sterkste winden nabij het centrum van 145 km per uur. ( zz 1 nos kefefisitd turkgoptrador kv ta ftasi nan mes iitilriba \ OVERZICHT WEERSGESTELDHEID | e tereno aki. ° PIERSON, HELDRING & PIERSON (CURACAO) N.V. Vanmorgen 08.00 L.T. Afgelopen 24 uur ||' Sigui yuda nan, pa nan mes sigui yuda nan kurpa. \ onderdeel het wereldwijde netwerk Pierson, ° van van o ° Station Het weer Max Min Neerslag Heldring & Pierson N.V., Amsterdam, is een internationaal WflßOflßflflflOflOOßflOOßßßflßQflflßflßOOOßflflOßflflßßflOßßßßßOOßßOOOOßOflOflOßOßflflflrfl mm georiënteerde merchant bank die, zowel on- als offshore, half bewolkt 33 28 0.0 111l allebankdiensten levertw.o. vermogensbeheer, valuta-ad- Dynamische Nederlandse Onderneming zoekt «onaire licht bewolkt -.- -.- 0.0 vies, documentaire credieten en internationaal betalings- ' licht bewolkt 32 27 0.0 verkeer. KANDIDAAT (V/M) licht bewolkt 32 26 0.0 half bewolkt 32 25 9.6 Inverband met deaanhoudende groeivan dewerkzaamhe- voorservice-merchandising-activiteiten fracas half bewolkt 23 20 0.0 den van Pierson Trust (Curacao) N.V. zoeken wij voor de binnen de lectuur- en kantoorbranche op Curagao en Aruba. £aramaribo licht bewolkt 32 23 0.6 sectie Mutual Funds: Betrokkene dient als zelfstandig agent een aantal Nederlandse leveranciers te presente- £°rt of Spain half bewolkt 34 24 0.0 ren middels het bezoeken van bestaande en potentiële afnemers. öto Domingo licht bewolkt 33 24 0.0 HOOFDADMINISTRATEURS (M/V) De werkzaamheden zullen voornamelijk gericht zijn op orderbehandeling, verkoopadvie- (SENIOR FUND ACCOUNTANTS) zen, winkelpresentatie en klachtenbehandeling. Functie-eisen: zijn 0.a.: Maandag eilandsraadsvergadering Belangrijke taken enige jarenervaring in een gelijksoortige of aanverwante functie- zeer zelfstandig kunnen werken; — Het zelfstandig verzorgen van de volledige administra- * sterk service-gericht zijn; tieve verslaggeving van de bij ons gevestigde ven- * representatief optreden; nootschappen ' goede kontaktuele eigenschappen. . . —De Cura- van de sloop van een week- — Het onderhouden van schriftelijke en mondelinge con- ca^LEMSTADe,landsraad endhuis opLagun. Dat geval tacten met onze cliënten voornamelijk in het Engels Kandidaten dienen bereid te zijn een korte stageperiode in Nederland te volgen. dag komt maan- ervaring onnodig te . n ?en °Penbare verga- heeft, zoals deAmigoe bericht- — Hetvoorbereiden en samenstellen van financiële over- Zonder is het solliciteren. deri>!g bijeen te, behoorlijk wat stof doen zichten Schriftelijke sollicitaties binnen twee weken te richten aan Accountantskantoor Kraaiivan- ling ter behande- ger, Postbus 3694, Curagao. , ten trVan twee agendapun- opwaaien. De oppositiepar- -1 " etBC-beleid metbetrek- tijen MAN en DP, die de Wij bieden: kin' H. e openbare raadsvergadering -onteigen^e^ vertrekking en en ervaring g van terreinen, aanvroegen, menen zelfs dat — Veelzijdige ontplooiing a^m he jonge dynamische werkkring orj i de sloop van panden de mensenrechten in het Een en e^ — Aantrekkelijke voorwaarden een Van het BC is daar gedrang zijn. De vergade- — | Displayarama andere Punt ring begint om 5 uur 's mid- — Uitgroei tot kern-, resp. groepsleider. betreff \ .Hetspecifieke geval dags. x^^het Wij vragen: — MBA met lange relevante ervaring TERRY GARCIA, our International Designer, will be in Curacao on Wall Street — Goede contactuele eigenschappen September 1 0th thru the 1 2th at the Plaza Hotel. sWi, Y,ORK ■ Wall gen 903 noteringen en gin- — Grote mate van zelfstandigheid For more information, please a*ges vriJdaghoger gen 545 stukken achteruit. call 612500 or leave a message where WCeftten- De Dow — Goede kennis van de Engelse en Nederlandsetaal (zo- you can be 'ndev «ïones- Bij het begin van de handel wel in woord als geschrift.). contacted. fijkseÏÏnH ,erti!be.lang- stond de Dow Jones nog op "WE ACCEPT VISA & MASTERCARD" Geti « andelen sloot met een verlies van negen pun- /SS^S*! ~,nst" Miami Number 305-594-2888 ten van 23,27 pun- ten. Daarna zorgden verschil- Tot aanbeveling strekt (maar niet noodzakelijk): fflS'h t>u P slot van 2619,56 lendekoopprogramma's voor Fax Number 305-594-6906 nt ee£ Kennis van personal computers f b i Daa"ec kon de een hoger gemiddelde. — Ow De Ervaring met *2 I,°!les het verlies van markt was positief gestemd — effectenadministratie BeCu 1",°P donderdag door de flinke val van de — Ervaring bij een accountantskantoor eeltehjk goedmaken. olieprijzen en het dichterbij — Amerikaanse scholing en/of werkervaring komen van een mogelijk Bti T* H* markt wer- begrotingsakkoord voor 1991. Schriftelijke sollicitaties te richten aan: bescheiden 123 mil- van ioen a a De stijging de werkloos- Pierson, Heldring & Pierson (Curacao) N.V., n e n verhandeld heid in augustus van 5,5 >noverd^7 miljoen aan- J.B. Gorsiraweg nr. 6, Curacao k n er,127 naar 5,6 procent werd door T.a.v. Afdeling Personeelszaken. STORE FIXTURES, SHOWCASES, STORE, PLANNING, FREE CATALOG de markt voor kennis aange- J)i fondsen ste- nomen. 111 10 AMIGOE ZATERDAG 8 SEPTEMBER 19j$ HBO ZATERDAG 15.00 Mcl Gibson's Unauthoriz*" Video Diary: Behind the scenes Lethal Weapon II 15.30 Flowers in The Attic (PG I3) 17.00 Little Monsters (PG) 19.00 Lean on Me (PG 13) 21.00 Criminal Justice 22.30 HBO Comedy Hour: Stev* Wright MENSEN 23.30 Dead-Bang (R) 01.15 Dead Pool (R) 02.50 Puppet Master (R) Historicus 04.25 Mcl Gibson's Unauthorized Video Diary: Behind the scenes <*, Lethal Weapon II Taylor 04.55 Criminal Justice. ZONDAG 12.30 Daring Dobermans (G) overleden 14.00 Fire with Fire (PGI3) 16.00 Permanent Record (PGI 3) j LONDEN - De Britse 17.30The Experts (PGI3) historicus Alan John 19.00 Caddyshack II (PG) 21.00 Somebody has to shoot tt* Percival Taylor is vrij- picture dag in zijn woonplaats 23.00 Dream On: Trojan War' Londen op84-jarige leef- 23.30 April Fool's Day (R) tijd gestorven. Taylor, 01.05 No Mercy (R) die aan de ziekte van 02.55 Perm & Teller getKilled (R) Parkinson leed, 04.30 Somebody has to shoot tt* gold als De actrice Jane Russel haar persoon werd gegeven picture. een autoriteit op het arriveert■ bij Deauville gedurende het Amerikaanse gebiedvan de Europese Casino (Frankrijk) voor de filmfestival. Manager Dick de Boer van TBS geschiedenis van de ceremonie die ter ere van de Volendamse groep BZN negentiende en twintig- zegt de discussie binnen de ZATERDAG ste eeuw. Nederlandse Tweede Kamer- 16.00 Munsters delegatie over opnamen van 16.30 Beverly Hillbillies Vooral zijn studies over de 17.00Andy Griffith groteconflicten van detwin- zijn groep in Zuidafrika "niet te 17.30 Happy Days tigste eeuw trokken door Minderheden krijgen goed begrijpen*. Volgens 18.00World Championship Wrestle zijn populaire behandeling hem heeft BZN met het oog 20.05 To be announced een groot publiek. Taylor, meer inspraak op de culturele boycot jaren- 22.00 Baseball: Atlanta Braves die ook journalist en com- lang verzoeken om optredens San Diego Padres * afgeslagen. "Nu de zaken 24.45 Night Tracks Chartbusters mentator voor de BBC in - X* Zuidafrika zo snel ten goede 01.45 Movie: 'She's dressed to was, kreeg in de jaren De Amsterdamse adviesra- adviezen met eigen voorstel- (1979, Connie Sellecca) zestig met het bock The denminderhedenbeleid zul- len naar de gemeenteraad. keren en bij voorbeeld ook 03.45 Night Tracks. origins of the Second len voortaanrechtstreeks aan De gemeente heeft dit vrij- Gerard Joling er onlangs ZONDAG world war' (1961) veel kri- degemeenteraad van Amster- dagbekendgemaakt. optrad, achtten wij het opne- 12.20 Andy Griffith tiek van zijn collega's te dam adviseren in plaats van Een klacht van de advies- men van een special voor de 13.00 Auto Racing - Richmond 400 verduren. het college van B en W. Tot raden was datsommige advie- Zuidafrikaanse televisie aan- 16.35 Andy Griffith nog toe zenden B en W de zen door deze omweg in de vaardbaar. Maar we zullen 17.05 Good Times er niet live optreden." 17.35 The Jeffersons bureauladen van het college 18.05 NWAMain Event bleven liggen. De opnamen vinden 19.00 Movie: 'Race for your H'B, De adviesraden zullen uit plaats in oktober en sluiten Charlie Brown' Goed nieuws vertegenwoordigers van aan op een bezoek aan 21.00 Nat'l Geo. Explorer minderheidsgroeperingen Kenya, waar de groep een 23.00 Network Earth programma voor de NCRV- 23.30 Love after marriage bestaan. Bij de selectie zal 24.00 'Till help Arrives. over Aids worden gekeken naar repre- televisie opneemt. BZN over opnamen voor sentativiteit en deskundig- heeft de TELECURAÇAO Een onderzoek naar aanwe- mannen en drievrouwen met heid van de vertegenwoor- de Zuidafrikaanse televisie geen contact gehad met de zigheid van het AJDSvirus het virus besmet en een jaar digers. ZATERDAG bij gezonde mensen door de later waren dat 28 mannen Nederlandse overheid, maar Een niet geïdentificeerde heeft tot zover aan drie men- 17.00Telefiesta met tante Irma; GG en GD in Amsterdam en drie vrouwen. Op daaroverwel "heellang gespro- Sports; schooljongen■ trotseert de sen het leven gekost. Verder een Binnen de nieuwe opzet 18.00 CBS Spotlight on geeft geen aanwijzingen dat vrouw na alle sero- ken met onze platenmaat- 19.00Köktel Turistiko met captain zware regen die door worden er drie mensen behoorden wordt uitgegaan van drie de ver- het virus zich buiten de positieve personen tot een schappij Phonogram", aldus Sterling; strom Dot werd teweeg mist. adviesraden. Een adviesraad woordvoerderDe Boer. 20.00 Telenotisia; gebracht bekende risicogroepen ver- risicogroep of hadden seksu- voor de Turkse gemeenschap, in Taipei. De storm spreidt. In 1989 is 20.30 Teatro Klasiko: 'Adventure' geen stij- eel contact gehad met een voor de Zuideuropese (Clark Gable); ging gezien van het per- iemand uit zon groep. Van gemeenschappen en een Wega di Number 22.00 Wega di Number Kórsou; centage seropositieven de 58 seropositieven die in adviesraad met daarin twee Kórsou 22 07 Estreno: The boys night onder de geteste mensen ten twee jaarzijn "ontdekt", had- samenwerkende eenheden, te out'; opzichte van het jaar daar- den 48 mannen homosek- weten 23.30 Sluiting. Surinamers/Antillia- ZONDAG voor. De resultaten van het suele contacten gehad, was 1 nen/Molukkers(Sam)en vluch- onderzoekzijn zaterdag gepu- man drugsspuiteren wer- 15.00 Sala di konsierto; A é een telingen/Chinezen/Pakistani \_^^^ _**^r wihiff^jff Jfc*" in 16.00 SenadiSeiïor; bliceerd het Nederlands den twee mannen besmet na (Vluchipas). Voor de marok- 17.00 Bingo-show; tijdschrift voor geneeskunde. seks in Afrika. VERLOOFD:' kaanse gemeenschap zal een 17.50 Wega di Number Kórsou; Vijfjaar geleden begon de Homoseksuele contacten "stedelijkeraad van deMarok- 18.00 Di bishita kv Romeo Jackie de Jager Amsterdamse gezondheids- en bezoek aan prostituees kaanse gemeenschap* wor- Heye'; dienst met een bureau waar waren bij mannen de belang- 19.00EOIoshi; en den ingesteld. 19.34 TeleCuracao special; gezonde mensen zich vrijwil- rijkste reden om zich te laten De betrokken migranten- lig kunnen testen testen. Voor vrouwen bleef 20 00 Telenotisia; August Quast laten op organisaties en wethouder 20.30 Shete dia; antistoffen tegen het virus de voornaamste reden wisse- Curagao, P.Jonker hopen met de 21.00 Best seller: 'Master of the 8 september 1990. HTV. In 1988 lieten 1.247 lende heteroseksuele contac- nieuwe structuur de snel- Game'; mensen dat doen en vorig ten zonder dater een bekend heid van de verwerking en [; 5818 22.00 Easy Street; jaar 1.400. In 1988 bleken 24 risico was gelopen. dekwaliteit van de adviezen \Ëz\ 22.30 Santo Domingo invita; 2827 23.30 Sluiting: WÊ _g^ü____Q__L__- Hüü—ü_|——HÜ1— Fax: 674524 Tel: 672000 te verbeteren. / \i (wijzigingen voorbehouden)■
UITGEVERIJ AMIGO; N.V. vioiaBernardusen Janny Naaldljk BnN IBB Persagentschappen: ANP sn AP Scherpenheuvelz/nofP.O.B.577 Aanname . HENRY By Dick Hodgins advertenties: Samenwerkingsovereenkomst met The Maandagvm vrijdag van 07.30-15.30 toresoondenf SSfKaya Gobernador N. Miami Herald, De Haagsche Courant, De K.000_. rvohmr 1 c,a tot' fw57 Brabantse Pers Bankrek. nr.: 11-07-313 Alle advertenties voor de komende dag u«brotiS4 si.86Z7 Algemene Bank N.M moeten 1 dagvan tevorenvóór 15.30 bin- wni maahicm DRUKKERIJ: Rotaprint N.V. Bankrek.nr:874.825.10 nenzljn. «ntuaarten ——— Correspondent: — MaduroS Curlers Bank N.V. niamtmme i.k,»»_m_n tMV Eodie P.O Box 366, tel: DISTRIBUTIE (abonnementen). ZOEKERTJES7nFKFRTiF<_ v«rvhiinverschijnen0n nnop rtinrinndindag arten Williams. ,_,,„_„.„ 22580/22764 Cumjao: Distrlco N.V. Tel: 370503, vrijdag en kunnen iedere dag tussen «,_„_ -»7nKn_ „m7nin_ CURASAO " 25868 370504 en 370304 Centraalle afdelingen) 07.3^15 30 uur werden opgegeven, be- Faxnummer: halve op zaterdag. Abonnementen en advertenties: VoorWachten -«lieve dezenummers opte bellen. Hetabonnementsgeld kan ook be- Din__ti.- Aii«_»n. no_»rH_.^^m__^_ nönH^, The Chronicle, Grounddove Road, Alleen zoekertjes dieopmaandag en don- via 208.000, IngrlddeMaayer-Hollander,^!r._. u „ „ Pointe Blanche, tel. 23919. taald worden Giro rek. nr: derdagvóórtwaaifuurbinnenzijn.kunnen Maduro Bankrek nr'286.330.08 en ABN Leeward News Holding de dag daarop (dus dinsdag en vrijdag) «ABA- rek. nr: 11.15.626 verschijnen. Correspondente:" Aruba: CayaG.F. Betico Croes 110. tel: Hoofdredactie- Estherftommers, «1:2265 ArdHorvers(hoofdredaaeur) UrTGEVERIJ AM.GOE ARUBA (abonnementen en Incasso): A.vanLeeuwen(ad]unct-hoofdredactnce) Caya G.F. Beüco Croes 110 Bo^r. ST CUSTAT1US- mv. A. Wong-Loi-Sing, Kaya Caaque 4 BONER'S ARK By Addison & Frank Johnson Tel: 24333 (drie lijnen) „__*Z "S ,„ Overige leden Redactie: 223_8 Vertegenwoordigster/Correspondente: Faxnummer: Losse 60cem. Toon van Dono«n Jacrdirw»jaowne sttwnstra MevrouwPeggyvan de Horde, Whi ewall- nummers loon van Dongen steegstra, »*>» Abonnementsprijsop alle eilandenvan de Sheila we9 Bob Harms, Rhodes (secre- Directeur-Hoofdredacteur: vijftien gulden per Chns Grol Nederlandse Antillen taresse), van (sportmedew- Jos van der Schoot maand erker), Solange Isselt (opmaak) enKen Redactie: Ramlro Tromp. Anna Tromp- „£" WÖnfl (tot09raa,) V"*" Sch0* D^ie Franten "oto- Zll^nZVictor Hafkamp: Radio BuH.n Antillen (Nederland): Nederland Wereldomroep (tel: NAf. 80,15 per maand (luchtpost) of NAf. ADVERTENTIEADVERTENTIE-AFDELINGafdeling Advertentie-afdeling._2__L«t__._«H_jin„. Etteenf__, Clemencia-n_,-__,. _ 035- 7,4000,7Z4300> 24,-permaand(z_epost);JaartiJksvooru!t Acquisitie: Landsmark ,e beaten
Torn Poes en deverdwenen heer door Martin Toonder BEETLE BAILEY By Mort Walker
REDEYE By Bill Yates & Mel Casson 6554 'Het is allemaal jouw schuld', zei Elias, die met 'Het komt hier naar toe!' riep Elias, die zijn sombere grote—tegenzin op een stukkokos kauwde. 'Je weet je stemming op slag kwijt was. 'Het gaat landen! Denk niet te gedragen. Je hebt geen stijl en je hebt die erom, wij zijn eerlijke schipbreukelingen. In een schipper achterdochtig gemaakt. Zelfs dat briefje op storm overboord gespoeld en hierbewusteloos op het Ollie's deur heb jefout geschreven, dat dacht ik direct strand terecht gekomen. Verspreek je niet, Rokie!' al. En je hebt met de ketting gerammeld. Zo roepende trok hij zijn jas uit en begon daar 'Maak liever geen ruzie', zei Rokus dreigend. 'Ik driftig mee te zwaaien todat het vliegtuig zich op het weet te veel van je en bovendien komt daar geloof ik zand had laten zakken. Het zag er naar uit, dat hulp opdagen!' hiermee de zorgen van beide schurken ten einde Hij wees op een zoemend stipje, dat aan de hemel waren. verscheen en dat langzaam op het eiland afkoerste. In ieder geval had kapitein Walrus niet op deze Het was een helikopter van de Vulkaan Controle helikopter gerekend toen hy meende dat ze daar Dienst, bezig aan zijn maandelijkse inspectietocht. veilig zaten tot de volgende vulkaanuitbarsting AMIGOE 11 Waterdag b september 1990
BESTUURSKANTOOR EN BEVOLKING: 08.00-12.00/14.00-15.30 uur loketten AGENDA geopend. It is with deep regret we KERKDIENSTEN Abraham ambieert raadszetel announce the death of Sint Bernarduskerk, Kralendijk: maandag t/m zaterdag om 18.45 uur; p BONAIRE zondag om 08 00 en 19 00 uur. Mr. Robert P. Steele Coromotokerk, Antriol: better known as Bob Steele maandag t/m zaterdag om 19.30 uur; zondag om 09.00 en 18 00 uur. naast zwager Ellis who passed away Wednesday, Ludovicuskerk, Rincon: _fL% f^ maandag zondag 19.30 September sth in North Caro- t/m om uur. KRALENDIJK Het vertrek van de fractieleider feld zal Jopie Abraham dan Nail van de Partido Democratico— Bonairiano (PDB) lina- Jk KLACHTENBEZORGING doorgeven aan José bij het Hof in beroep gaan, 14 1 mevr. A. Wong-Loi-Sing, Kaya Cacique Winklaar uit de Eilandsraad is de oorzaak van de zoals iedereen mag doen the founding member of the Care Af^i 4. Bob Steele was huidige vacature in deze fractie. Volgens de voorzit- wiens geloofsbrieven naar and Caracas. He was an integral ter van het Walter schrijft V.M.C.A. of Aruba hoofdstembureau Coffie zijn mening ten onrechte wor- of the development of the V.M.C.A. of Aruba WILLEMSTAD — Tbrgele- het Kiesreglement voor dat bij de benoeming van den afgekeurd. part genheid van het 15-jarig Winklaars plaatsvervanger de numerieke volgorde in and was always very involved in the activities and programs. bestaan van de Sociaal Eco- acht wordt genomen. Dat betekent dus dat Jopie 1971 financial support of the Y.M.C.A. nomische Faculteit (SEF) van Abraham in aanmerking te dient komen voor een Op Bonaire bestaat de situa- Condolences can be sent to: de Universiteit van deNeder- raadszetel (hij behaalde in '87 1.106 persoonlijke tie dat er tussen Abraham of landse Antillen vorig jaar, stemmen red.). Zijn probleem is echter de aanwezig- Mrs. Jeannette Steele - Ellis gekozen moet worden Village Apt. 210 heeft dezefaculteit een 'gedenk- heid van zijn zwager Rudi Ellis in de raad. Volgens de al sedert 1969. Er was in Countryside r°LITIE: 8000 7500 U.S. Highway 158 "nANDWEER: 8222 boek' gepubliceerd. Dit werd Erna (Eilandenregeling voor de Nederlandse Antil- eerste instantie geen pro- '*XICENTRALE: 8845 in samenwerkinggedaan met len) is dit een onverenigbaarheid - de Erna bepaalt bleem omdat Ellis lid was Stokesdale, Northy Carolina 27357 8900 de Vereniging van Afgestu- dat aanverwanten niet samen in de Eilandsraad van de PDB en lijsttrekker U.S.A. deerden van (Alumni mogen noopt te te Lagoen: maandag t/m vrijdag de SEF zitten - die Abraham bedanken als Toon Abraham ondanks zijn |?n 07.00-16 00 uur, zaterdag van 08.00- Association). Bij de overhan- raadslid. Naar de Amigoe uit betrouwbare bron heeft 1.111 stemmen zijn plaats 200 uur; zondag gesloten diging van het gedenkboek vernomen is Abraham dat nu juist niet van plan. afstond aan partijgenoot aan degezaghebbervan Cura- j^NBARE- BIBLIOTHEEK Rudi Ellis met 30 stemmen. Cristian di Hubentud, "Peningstijden voor het publiek) gao drs Elmer Wilsoe, waren Maandag 10 september zal het Kiesreglement gestelde in v Asociación Na de 'cambio' 1969 ech- (V.M.C.A.) ARUBA aandag en donderdag van 14.00-18.00 aanwezig: de dekaan van de de raad de geloofsbrieven termijn is aanvaard. In dit ter, richtte Rudi Ellis zijn j|j'' dinsdag en vrijdag van 08 00-12.00/ SEF van het afgelopen jaar, van geval is dat vijftien dagen, °°-17 00 uur; zaterdag van 10.00-12.00 Jopie Abraham, ex- eigen partij op (Partido Patrio- * M. Hasham en de leden van minister, ex-fractielid en ex- omdat het geen verkiezing ticoBonairiano) en een vanaf die "Peningstijden voor lezers) het bestuur van de Vereni- voorzitter van dePDB, onder- maar vacature betreft. tijd was er een voortdurnde van 14 00-19.00 uur ging van Afgestudeerden, R. zoeken en goedkeuren. Dat Zoals bekend geldt momen- strijd tussen Abraham en Matthew, S. Baromeo, G. de betekent dat de overige raads- teel nog steeds de verkie- Ellis, die in 1971 in het GEZAGHEBBER: elke don- Haak en D.Daal (voormalig leden nagaan bij het hoofd- zingsuitslag van de raads- voordeel van Abraham (869 ANNOUNCEMENT van 09.00-11.00uur ophet Bestuurs- van verkiezingen van 1987. Abra- i^h l^g voorzitter de vereniging), stembureau of de kandidaat stemmentegenEllis 870 stem- 'Oor, Kralendijk; laatste donderdag van ham was toen lijsttrekker '"aand van 10 00-12.00 uurte Rincon. die ook haar jaarverslag wettig is gekozen en dat de men) werd beslist. Vanaf die heeft overhandigd. benoeming binnen de door voor de PDB. De UPB met tijd is er nooit meer een w lijsttrekker Rudi Ellis won duidelijk beeld geweest van de verkiezingen (UPB/POB de verkiezingsstrijd, omdat ROBERT P. STEELE Gedenkboek 15 jaarSEF 5 zetels, PDB 4 zetels). Ellis vrijwel elke verkiezing toe- behaalde het grootste aantal gespitst werd op het aantal well known member of the Aruban community persoonlijke stemmen en persoonlijke stemmen dat for over 45 years, passed away Wednesday werd daarmee in de eilands- beide rivalen moesten beha- Septembers, 1990 raad gekozen. Abraham len. 'moest' bedanken en in zijn Established Bob Steele Insurance Agency Het opmerkelijke van de N.V. plaats kwam Alipio Goeloe raadsvergadering van maan- in de raad. Dezelfde Goeloe dag is dat Abraham zich Branch and Agency Manager of Alico die in 1989 met dePDB-zetel kandidaat stelt, terwijl de Founder of V.M.C.A. Aruba and Caracas. overliep naar de UPB. UPB geen enkele reden heeft Vanaf 1971 was het al de geloofsbrieven van Jopie Funeral services were held in North Carolina. gebruikelijk dat in de lokale Abraham af te keuren. Ten- Abraham Ellis Management at Staff of A.I.U. (Aruba) N.V. and politiek of zij er misschien verwezen Senaco N.V. express their condolences moest wijken. Voorheen ging wordt naar de regeling van deze strijd tussen L.A. (Mr de Erna. Het is voor de UPB Toon) Abraham en Ch.R.L. politiek niet oppor- (Ruman) evenwel Ellis, maar de laat- tuun om Jopie Abraham op ste jaren is de strijd ver- die manier uit te schakelen, plaatst naar de jongerebroer zeker niet in het zicht van de fSISENACOriv>____^' Seguroa Aruba van de ex-statenvoorzitter. nieuweraadsverkiezingen in Gezaghebber George Soliana: De Erna-regeling is zo diep april 1991. in het denken van de Bonai- riaanse politici geworteld, dat er nimmer sprake is geweest Niet kiezen voor structuur van een confrontatie. In de HUK naar de BONAIRE REGATTA 1 meeste gevallen bedankten de Abrahams voor het lid- met SAILING SHIP "INSULINDE" maatschap ten gunste van ff/fAiy/s-A is een historische fout de (populaire) Rudi Ellis, die VERTREK : VRIJDAG 19 OKTOBER 14.00 UUR van AANKOMST : ZONDAG 21 OKTOBER 18.00 UUR KRALENDIJK — Voor de eerste maal waren de Gezaghebber Soliana getrouwd is met de zus en Jopie bespraken bij de viering van de dag van Bonaire wees er op dat Bonaire met Toon Abraham. TRIP A: geheel verzorgd weekend aan boord onder politieke achtergrond. Afgaande op de toe- zijn kleinschalige bevolking Aan deze lankmoedigheid schijnt nu een einde geko- * 2 overnachtingen aan boord van de "Insulinde" P»"aak van gezaghebber mr George Soliana echter in de jarennegentig voor een * inclusief maaltijden jjjet zonder inhoud. In verband met de huidige kruising van wegen staat. men te zijn. Overigens is het niet voor de eerste maal dat * op Bonaire mogelijkheden tot waterskiën, surfen en snorkelen (duiken in discussies over de staatkundige structuur merkte Mr Soliana: 'Als een klein overleg) [> ezaghebbenr Soliana op dat 'degenen dienu niet hun eiland in een woelige zee deze zaak wordt aangekaart. ANG. 395,- p.p. e Bij het aanvaarden van zijn ■j Uze bepalen een historische fout begaan waarvoor zullen we moeten kiezen. TRIP B: overtocht naar Bonaire v.v. ?ekomende generaties hen zullen veroordelen. Zoals Zelfs zonder voldoende voor- zetel in de Staten - merk- In waardig genoeg * inclusief 2 overnachtingen plus ontbijt het Harbour Village Beach Resort (op, ?ekend is op Bonaire de UPB de enige partij die een bereiding kiezen voor ver- samen met pers. kamers) zijn zwager Rudi Ellis, het- basis van 2 stilzwijgen bewaart over de opvattingen schillende mogelijkheden die inclusief drankjes en snacks boord ver de van Bonaire. geen inbreuk doen geen op dat niveau wel toe- * aan staatkundige structuur op onze exclusief maaltijden. toekomst. Daarom is de woe- gestaan is - attendeerde Abra- * ANG. 595,- p.p. lige zee waarin we letterlijk ham er in de media op dat de Voor boekingen: verzeild zijn, nog veel gevaar- belachelijke regel dat aan- Maduro Plaza EXECUTORIALE VERKOOP lijker. verwanten niet samen in de Dokweg 19 Soliana verwees daarbij eilandsraad mogen zitten, ■" J opgeheven moet worden. Dat ïïïSStfSk,,,,,, Sailing Ship (nSUlinde Op woensdag, de 12de september 1900 en negentig, des ook naar de oorlogsdreiging J in is echter nog steeds niet na middags te DRIE uur, zal door ondergetekende, het Midden Oosten waar een oorlog niet alleen slacht- geschied. r deurwaarder der belastingen op Bonaire, aan de Kaya In gesprek met gezagheb- "* N. Debrot No. in het stadsdistrict van offers zou vragen onder sol- Gobemador z/n en maar ber mr George Soliana een °onaire, tot de openbare daten de burgers - worden overgegaan verkoop bovendien dewereldvrede in jurist die zich meerdere der bij procesverbaal van de 29ste juli 1900, en acht gevaar zou brengen. De gezag- malen in deze materie heeft 'achtig van hem, deurwaarder in executoriaal beslag er Stockmarkets NEWS hebber zag daarbij eveneens verdiept - blijkt dat nog - geen FRANKFURT PREV. 07-09 AMSTERDAM PREV 07-09 9enomen roerende goederen, t.w.: de veiligheid en economische steeds enkele wijziging NEW YORK PREV. 07-09 is geweest, terwijl de Neder- 102.10 groei in gevaar gebracht van DAK INDEX 1557 1562 CBS OEN.INDEX 101.10 Slotmachines (jackpots); Blackjack speel- landse jurist mr Bert Nij- DOW JONES 2596 2619 Bonaire. 'Niet alleen de ABN U.» J4.» tafels; Roulettes en tafels; Crèps tafel; land de Amigoe verzekerde AM.BRANDS 67. 50 68.S0ASKO 932.00 930.00 angst echter voor de econo- 224.90 224.50 ABGON 17.50 17.60 dat dergelijke restricties in AM.EXP. 23. 50 24.00 BASF Verschillende stoelen en tafels, en wat er mische nadelen, maar op ANHEUSER B 39.50 40.00 BMW 4M'o° gemeenteradenin Nederland 259.50 ÜÜS"AMBV Ïi"!o49.40 49.80«SO van onze ATT 31.50 31.13 COMMERZBANK 262.00 a*lemaal te koop zal worden geboden. basis bereikte 679.00 665.00 AKIO .5.20 95.30 al lang niet meer bestaan. BORDEN 32.«3 33.00 DAIMLER BEN. beschaving zullen we moe- 6*2.00 AMAO ~e Jopie CAMPBELL S 46.50 49.75 DEUTSCHE «ANK .56.50 roerende goederen zijn te bezichtigen twee uur vóór ten bidden voor een nieuwe Abrahams heeft der- "^l."" e verkoop en zullen worden verkocht volgens plaatselijk halve gemeend niet voor- wereldvrede. De wereld is S:5 «... «■» 9ebruik, bij opbod en tegen gerede betaling, met een hands voor het lidmaatschap STE. X:S X:ïï 315.00 DSM »"-»6.90 96.50 groter dan onze eigen hori- DIGITAL «4.75 65.25 PREUSSAO 316.00 te moeten 599.80 ELSEVIER 80.20 80.60 bod van f.305.000,- op alle goederen tesamen. zon onze bedanken, maar 35.50 35.63 SIEMENS 597.00 - en daarom dient DUPONT - 44.00 43.20 wel degelijk zijn geloofsbrie- KODAK 40 88 40.50 VW 453.00 455.80 FOKKER bezorgdheid ook uit te Ea£ 25.80 25.90 zich " co „ «o o S GIST BROC. * ven aan deraad van Bonaire 107.00 107.00 De deurwaarder der belastingen, strekken tot de wereld die FORD" 3425 Ï
/UlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilN <** TERREIN TE KOOP AANGEBODEN: Vitamine A-Creme PORCH - \ SALE GEZOCHT \^f_) Nashua Diskettes 5.25" f. 13,- Vitamine -I^*^^ Sony Diskettes 3.5" f. 3*,- A-Ampullen totf. 17.000,- Modem 1200 baud ..f. 250,- Telnr.: 612088/ Nederlands Accountantskantoor Modem/Fax surge filter f. 33,* Verkrijgbaar bij de 675182 Tel.: 686981 ZOEKT volgende Schoonheids- v J 3.5" 720 Kb disk drive f. 800,- voor één van haar personeelsleden - specialisten: Verdere inlichtingen: Tel. 72280 EEN WONING V ! , **J Poppy -78910 ' Zondag 9 sept. vanaf WAARSCHUWING 12.00uur afte halen, ongemeubileerd/gemeubileerd Carie - 72466 De Commandant van de mari- de echte INDONESISCHE met minimaal 3 slaapkamers nebasis Parera maakt bekend RIJSTTAFEL periode: 2V2 jaar Viviane -53750 met 9(negen) gerechten in buurt. dat er schietoefeningen wij een rustige Pouqias ) Ook nebben \lllllllllllllHtrHHHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIH»/ worden gehouden. Telefonische reakties: Tel.: 371691 \ Shopping Gallery Apartments VEGETARISCHE <* & Op de schietbaan WACAO: RMSSTAFEL met o.a. Tahu GEVRAAGD ( *\ VRIJDAG 14 SEPTEMBER De koffie en limonade zijn Nachtportier/Receptionist schildersbedrijf A van 07.00 24.00 gratis 1990 tot uur. KRAAMKLINIEK "RIO CANARIO" -=Ïmm\mmm[^^*******Y^ ** (kassie presen) /_^\ Vereisten: Verantwoordelijkheidsgevoel ft. Fam. Kerger, Canadaweg 9 NEUTRALE S IIfIKMI ITWG^Gc* Maximum verheffing ± 5000 WIJKVERPLEGING (/Ïl\) — Klantvriendelijk Onveilig zeegebied ± 4000 telf. 83459 — l Schottegatweg Noord 43 P.O. Box 3619 meter uit de kust. Slamet datangdan makan j - - VM^ 7// De huisschilder _ Tel.: 44510 - 43838 - 43683 — Beheersing Paplamentu, Neder- r^^y^m van lands, Spaans, Engels Jr- "Tt-wT Huis uit De Stichting Neutrale Wijkverpleging/ Leeftijd boven 30 jaar. ■*" Serieuze — \ \vl Gedipi. Mr. dame Kraamkliniek Rio Canario Zonder referenties onnodig te solliciteren. met H.8.0.-Ac. opleiding Schriftelijke sollicitaties te richten aan Douglas -éßrnWa*^** Schilder presenteert Shopping Gallery & Apartments, Salina 174, 1 0. In sociaal educatief thera- ËtJÉJJI Tel. 6017Ó6 (***] STATEN «N DE peutiese setting V J „SsML NEDERLANDSE 2e VOORLICHTINGSAVOND 6B&TöSiSS ANTILLEN IS BESCHIKBAAR in cyclus van voorlichting ( OPENBARE voor deeltijd offull-time baan. aan DIABETEN e.a. geïnteresseerden. Moeilijkheden metvoorberei- S Ruime werkervaringin Neder- ding Proefwerken S.O. VERGADERING Datum : 11 september 1990 * land en Antillen. Tijd : 7.00 uur 's avonds van de nr. 63 ~~] Brieven onder aan het Onderwerpen Pomlas Economie Boekhouden : bloedsuikerbepaling f Shopping Gallery — Apartments_ Probeer het met STATEN VAN DE buro van dit blad, Curagao. — spuittechnieken van Insuline NEDERLANDSE Plaats : Wijkkantoor Neutrale Wijkverpleging Gosieweg 15, nabijKraamkliniek Rio Canario. GEVRAAGD BIJLES ANTDLLEN Handyman/Chauffeur opDINSDAG, 11 september 1990, TE KOOP: irwi^ Tel. 86056 des morgens om 09.00 uur. Vereisten. — Bereid zijn alle voorkomende ** I3E| s reparaties aan te pakken ~**^M __.. TE BEHANDELEN CHEVROLET — Betrouwbaar . ONDERWERPEN: TE KOOP — Verantwoordelijkheidsgevoel TE HUUR CITATION 929 stationwagen Goede omgangsvormen .-> "'.v-wT ' 1. Ingekomen stukken. * Mazda 1985 AANGEBODEN — Opleiding L.T.S. Vrt airco radio/cassette f. '-'' aut, schade auto. 18.500,00; — Leeftijd ouder dan 20 jaar. '\y^ Comfortabele 2. Beraadslaging over de op 3 * Volkswagen Santana — september Appartementen 1990 uitgesproken Bouwjaar: 1980. 4 drs. fully equipped f. sollicitaties te richten aan Regeringsverklaring 16.000,00; Schriftelijke Douglas -f4H}WflJl voor vakantiegangers, door de twee nieuwe jacks Shopping Gallery & Minister-President. Vraagprijs: * garage Apartments, Salina 174, l^lffisK§9p zakenrelaties van, elk 21A ton f. 350,00 p/st.; l Curacao. overwinteraars NAfIs. 1.200,-. *twee Fax Jjm*i^£m%m*^ Zeer centraal gelegenIn prettige De Griffier, machines (Samsung) woonwijk mr. C.M. Grüning. beide drie maanden oud, Bosweg no. 22 prijs nieuw f. f. Voor ml. ofreserveringen 2700,00 en nu voor 1.800,00 p/st.; twee nieuwe ■■MB l tel.: 73138 j * Onan fuel pumps (24 volt) .1. 875,00 p/st.; ■~———~—~——»—————' Inlichtingen: Heraweg 6. Jongbloed. Tel.: 79295 fvLlwl zoekt representatieve BEKENDMAKING lekkerste 3/4 SLAAPKAMER WONINGEN ROTIE'S, pom, pastei, bamie, nassie, De fysiotherapeuten Torn Piper en Hans Allaart in rustige buurt. Chinese kip, geroosterde voeren vanaf 1 september 1990 hun praktijken alesie, Voor informatie: Tel.: 74777 tijdens kantooruren. kip, varken moksie afzonderlijk uit op de volgende adressen. I moksie moksie, bruine - bonen. Monday kunt U krijgen elke zondag Torn Piper Adres: Schouwburgweg 7 Ww é_> IDEETJES I tussen 12 en 4 uur te (oude praktijk adres) Tel.: 370123 Special (5331ö8!<^ë I IDEETJES Koraal Partir Kav. 87 If IDEETJES Goslewegl4o Tel.: 674103 Hans Allaart Adres: Begoniaweg 11 Tel.: 78788-75158 (praktijk adres Dr. J. Maria en Dr. W.F. v. IDEETJES SUNDAY SALE Leeuwen K.N.O. artsen) Barbequed Loin Ribs | IDEETJES 9 sePtemDer 100° tot 13-°° uur H.A. Piper served with French fries or rice j: J.P. Allaart. jji vegetables, basket of garlic bread t\ IDEETJES Kortingen van :::\ and salad. JI IDEETJES 10tot 40% only f» 0 baby |::j^ 15.00 IDEETJES UITNODIGING M powder " pvrrj iro De nieuwe spullen zijn binnenin In het kader van de De la Try Ellis lezingencyclus van de UNA :l:!::::::k S.B.N. Van Staverenweg A\\l\\\±[ zal - ::::::::J::J:^ Tel.: 371600 l IDEETJES! Tot ziens bij IDEETJES PROF. DR. ERNST HIRSCH BALLIN 1 mmmm Minister voor Nederlands Antilliaanse en Arubaanse Zaken v J Om Uw op maandag 10 september 1990 een lezing houden getiteld: baby droog Wij zijn een klein dynamisch adviesburo en heb- te houden "DE TOEKOMST VAN HET ben binnenkort plaatsings-mogelijkheden voor KONINKRIJK DER NEDERLANDEN" twee jonge dames. /fesska\ Wij Plaats : Aula-UNA I. zoeken: organiseert Tijdstip : 20:30 uur I een secretaresse INLEIDING IN DE ETHIEK | Havo-diploma Docent : Prof. dr. J. de Tavernier Dr. Valdemar Marcha IMIj J|J secretaresse-opleiding Data : 12-14 en 17 september 1990 Rector-Magnificus UNA. lllllri Uur : 20.00 22.00 Nashonal di Antia enige kennis van computers uur Unlversldat J I Plaats : U.N.A.- Taal : Nederlands een ass. secretaresse Inschrijfgeld: fl. 30,- (Studenten vrij op vertoon van collegekaart). Mavo-4-diploma van (QJorp ° II type-diploma Inschrijving kan geschieden op 12 september voor de eerste e@aline n.v. neteven ietsbeter te lezing. L lpI Sollicitaties richten onder letters ABC aan van II het buro ditblad. -I * RESTANT SCHOOLAGENDA'S NU I , VOOR DE HELFT VAN DE PRIJS OPENBARE VERKOOP ( ART ft OIFTSHOP 1 * CD'S TEGEN STERK VERLAAGDE Op dinsdag, 18 september 1990 des voormiddags om 10 ART' BELA PRIJZEN uur zal ten overstaan van notaris Mr. M.L Alexander of Gift D*tvwy Swvfc* uytrecht diens waarnemer, te zijnen kantore aan de Gaitoweg 2, Alhier, in het openbaar worden verkocht ex artikel 1203 Fokkerweg 46C EMBALLEER- & TRANSPORTBEDRUF N.V. l^-P ’*\ ~f SPOEDIG NIEUWE ZENDING VAN van het Burgerlijk Wetboek van de Nederlandse Antillen: Apt / / \ Tel.: 616898 * UvanTELEFOON 84566 - FAX 84991 C.D.'S EN MUZIEK VIDEOS TEGEN het tot één september 2017 lopend recht van jEP/' Zojuist ontvangen: verzorgt uw gehele huisraad erfpacht op een perceel grond gelegen op ZEER VOORDELIGE PRIJZEN Curacao te Parera, ter grootte ■7 Grandioze sortering van huis tot huis van 650m2, kada- m\ fcrra-Cotta potte» straal bekend als Afdeling 5, Sectie IR, nummer en takkcß * VAN DORP EDDINE VOOR UW 4, met het daarop gebouwde, plaatselijk ■ | tegen zeer aantrekkelijke - bekend KANTOOR-EN SCHOOLBENODIGD- I M/s "ADVENTURE" I als Parera z/n. De veilingsvoorwaarden liggen ter inzage op / ’ Bloempotten v.a. I,SO HEDEN. For all your Cargo To: voormeld Grote bloempotten v a 11,00 notariskantoor en houden onder meer in datiedere bieder Keulse potten va.41,00 TIJDSCHRIFTEN EN POCKET- ST. MAARTEN SABA ST. EUSTATIUS gehouden is terstond een bankgarantie of andere vorm J__ grotebloembakken v.a.13,00 - - van K3ft etc. etc. etc. MONTH zekerheid te stellen tot nakoming van zijn bod en de BOEKEN. EVERY bijkomende kosten. Kom eens langs bij ART' BELA ■■ ——* _ - ■ I■ ■ ■ ■ Uw specialist op het gebied van alle , I , Notariskantoor Mr. M.L. Alexander soorten handgemaakte aardewerken ACCEPT CARGO UNTIL September 27th 2 voor de tuin voor decoratie voor Gaitoweg kado's- of voor- gebruik In de keuken- L(üw EVEN lETS BETER Sailing date: October 2nd Curacao garantie verzekerd. , __ Telefoon: . - 4. 371111. NAPA 4*n JZATERDAGB SEPTEMBER 1990| Teleurgesteld over tempo realisatie plannen PG MR.ROBERT PIETERS: ”In democratisch land moet politie haarzuiver zijn” p = door Nel Casimiri= kR IS DE afgelopen tijd nogal wat publiciteit geweest de Dominicaanse Republiek sluit, staat al dat het ver- rond enkele belangrijke justitiële onderzoeken. B.v. en Haïti naar andere landen. plicht is ofbijna verplicht om j^ond de maffiazaak op Sint Maarten, de kwestie De regeringen van debetrok- Papiaments te spreken. het politieoptreden bij deaanhouding van ken landen zijn van die Maar daar is nooit de hand e jongen Every die kort daarna overleed, de aan- bezorgdheid in kennis aan gehouden. Sommige rech- tegen de politie van advokaat Michiel Bij- gesteld, hoewel zij natuur- tersraken best wel vlug inge- kerkdachtenop Bonaire, de beschuldigingen van de veront- lijk allang wisten van dit burgerd, anderennietof onvol- j^steburgergroepering 'We fo We' op Sint Maarten, verschijnsel.' Er is wel wat doende. Zij hebben tolken baarbij valt regelmatig de naam van Procureur- op gang gekomen. Er is een nodig. Wat de officieren van generaal mr.Robert Pieters. betere controle mogelijk op Justitie betreft, voor hen is mr.Robert Pieters enkele jaren geleden mr.Luis de uitgifte van paspoorten, het wel verplicht Papiaments N.ahr opvolgde als de nieuwe PG was hij erg enthou- er is een databank. Interpol te leren. Een aantal heeft al Slast. Hij liep over van de plannen. Er zou van alles geïnteresseerd gaan is erin dat cursussen gevolgd voor ze veranderen. Hoe ishet metdievernieuwingsdrang goed op gang te brengen. Er hier komen. Ze spreken het afßelopen? Leeft die nog net zo sterk als toen? zijn wel wat maatregelen niet altijd vloeiend, maar ze getroffen.' spreken het wel. Als je tij- dens een Mr. begint verhoor met een Robert Pieters als niet wettelijke taak dat Heeft de PG invloed op het tolk moet krijgt alvorens hierop te antwoor- werken de hij in vrij veel commissies beleid van depolitie'? verdachte meer tijd om over eerst een beschrijving te zitting neemt. Al met al is 'Bij het Justitieel Töpoverleg een den n van de verantwoorde- antwoord na te denken ?ku het een vrij veel omvattend zit een groep mensen die en het zijn juist JJkneden en taken van een kleine din- werkgebied met een grote nauw betrokken is bij de gen, bij vlug op en neer procureur generaal. Een PG verscheidenheid aan taken, politie en hun zienswijze op praten eeft een vrij complexe waaraan je veel hebt. opdracht, En zo ook bij getuigen. Men dieeen aantal wet- is meer je Uke en buitenwettelijke op zijn gemak, gerus- lflken bevat. Hij in ter als het in de eigen taal is de "Van vrouwenhandel gaat. Ik perste plaats hoofd van het ben ervoor op den openbaar duur het hele rechtsgebeu- Ministerie, d.w.z. in geven was geen ren de landstaal te hou- *jy moet leiding aan sprake" den.' de officieren van justitie en aan de dienst als zodanig en de administratie die daar- vooral als Toen u in 1986 Procureur- je zoals ik van het beleid kan geven. Er is Generaal MR.ROBERT PIETERS ....teleurgesteld in tempo... bij hoort. Daarbij wordt hij mening bent dat je zoveel werd, bruiste u van geassisteerd vrij veel negatieve publiciteit ideeën. U zat vol idealen. Wat U hebt behoorlijk in de clinch bijvoorbeeld een drugslijn door de Advo- mogelijk moet samenwerken politie de mensen bij de narcoticabri^ geweest over de is daarvan overgebleven? gelegen met advocaat mrMich- van Nederland naar Cura- gade.' kaat-Generaal, die hem ook met allerlei centrale over- laatste tijd en ik moet zeg- Vervangt bij afwezigheid en heidsdiensten, zoals bijvoor- 'Toen had ik nog geen kijkje iel Bijkerk over het politie cao. Die is daardichtgeklapt, gen dat een groot deel van de in de genomen. optreden op doordehoofdofficiervan Jus- beeld de douane. Tot slot nog justitiële keuken Nader- Bonaire. maar wel met onze mede- Hoe voelde U zich na het titie politie en van de hand pas heb gemerkt dat 'Bij de eerste signalen dat er werking. Dat is ook te lezen die de directe chef isvan de internationale contacten erg ik lezen van het verhaal in de autoriteiten zich dat heb- er veel meer instanties zijn iets mis zou zijn in het in het jaarverslag de officieren van justitie.Ook die je hebt als PG op het In een van NRC over de maffia op een wettelijke ben aangetrokken. waarvan je afhankelijk bent gedrag van de politie op CentraleRecherche Informa- taak is de gebied van de internationale democratisch land moet je St.Maarten? yerantwoordelijkheid voor de rechtshulp. Als andere lan- voor elk klein ding. Ik had Bonaire hebben we aktie tie Dienst. Het aantal arres- 'Slecht! De journalist kwam handhaving Hij een politiekorps hebben dat niet op weerstanden gere- ondernomen. We hebben con- taties van grote handelaren bij mij der wetten. den hier rechtshulp willen wat integriteit betreft haar- om het na te checken beeft het toezicht dat hebben, b.v. het controleren kend. Nu weet ik hoe de tact opgenomen met de korps- is aanzienlijk gestegen. en ik heb een aantal dingen bepaalde zuiver is. Dat is de basis in en op en ons. verbodsregels niet van persoonsgegevens van ervan. structuur elkaar zit ik chef Bonaire zelf dat is Mede door Daar ben ik bevestigd. Het onderzoekkan borden overtreden. De PG is iemand of als ze medewer- moet zeggen dat ik daarveel zowel binnen als buiten het best wel trots op. Een gede- nu afgefloten worden. Het is °ok Nu wil het wel eens voorko- moeite mee heb gehad. Ik een naar wat gro- adviseur van de rege- king willen hebben bij het men korps gerespecteerd man. gen onderzoek uitgelekt, maar dat was het ng- dat het wat bepaalde ben teleurgesteld in het tere Dat gebeurt meestal verhoren van bepaalde per- mensen Uit die gesprekken bleek dat zaken vergt veel geduld. alm Nederland. De NRC- de betreft, niet geheel tempo van dat wat ik wil de kans dat er iets waar Er geruchten, journalist hij \a minister van Justitie. sonen of bij een eventuele juist is. In elke grote orga- zou doen veel ook wist het al voor Ule een bereiken. Alles moet langs zijn van die verhalen mini- kwaadwillige geruchten, de hier kwam. Ik word in heeft ook hiërarchi- uitlevering, gaat dat via de nisatie kunnen mensen zit- het met veel meer instanties, via Concrete gege- ons artikel band het Openbaar PG. In dat kader heeft een ten die beneden het gemid- maal^ was^ ronde op eiland. Maar als enige informa- eke van we hebben voor de straf- tiebron De minister PG veel internationale con- deld verwachtingspatroon zit- telkens genoemd. geeft t.a.v. het alge- tacten. rechter daadwerkelijke fei- Maar meerdere mensen wis- n ten, of sterker, die er eigen- Geen klasse-justitie beleid van deregering lijk ten, ondersteund door getui- ten dat hij het verhaal al ichtlijnene^ niet thuis horen. Dat kan kende voor hier op het algemene VROUWENHANDEL in elke grote organisatie voor- gen nodig. Dat zijn zaken die hij kwam.' 'Op grond van bepaalde ver- komen, ook bij de politie. Als in affaire Steenbaar veel tijd vergen en veel ener- "peters: 'Bijvoorbeeld als de dragen zijn we soms zelfs zich excessen voordoen moe- gie. Ook van deburgers vraa- Wordt het onderzoek nu afge- *>ermg van e mening is dat verplicht hulp te geven. ten we onmiddellijk en veel meer procedures, ik yens zijn nooit boven tafel gt het veel geduld. last? ade- 'Ik denk het. Ik me moet worden opgetreden Maar het gebeurt ook omdat quaat reageren. En ondanks merk dat het tempo van de gekomen, met uitzondering kan niet *>en een Het heeft geen zin achter voorstellen dat er iemand is r bepaalde vorm van je vindt dat je moet samen- bepaalde negatieve publica- realisatie van veranderingen van een paar gegevens waar- kan de Minister werken op bepaalde gebie- lager ligt. bij men een civiele procedure elke kleine gebruiker aan te die zegt, ga maar gewoon an ties kunnen we nu ook zo in orga- Justitie richtlijnen den. en Daarvan kan ik talloze voor- is begonnen om schadever- gaan. Hoe hoger de door. ledereen is al gewaar- snel adequaat mogelijk echter, hoe beter ze K. Ve.n aan het Openbaar B.v. bij het vreemdelingen- reageren. Er zijn bepaalde beelden geven. Een : We goeding te krijgen. Ook daar nisatie schuwd. Ik vind dit heel erg. op quivive zijn. Voor hen Kijk er zijn rjj^sterie, maar hij zal zich beleid of enkele jaren gele- procedures gekortwiekt. Ik hebben al twee maanden een bleek het te weinig te zijn om hun veel kruimeldief- direct mengen. is het van levensbelang om stallen, waar ik achteraan D aar erin den toen wij opgeschrikt wer- zal een voorbeeld geven: Het metaaldetector voor in de tot een vonnis te komen. zijn afspraken over.' den door het verhaal over hal van het stadhuis. Die Buiten diepaar civiele zaken niet gepakt te worden. We kan. Maar ik zou me ook is in het verleden wel eens helaas te weinig men- vrouwenhandel,waarbij Domi- gebeurd een politieman kan niet worden gebruikt, om, heeft men geen concrete hebben Zou dat sen bij depolitie en te weinig Vervolg op p hij het wel mogen? nicaanse vrouwen zouden disciplinair gestraft zou moe- want er moet een afzetting zaken genoemd. Als ik wat pag. 9 leters: 'Dat is de vraag. De zijn in een komen in met een zou weten eerste ra gestikt container, ten worden, maar die pro- de hal zou ik de ove cjUUr is er verdeeld is een goede internationale cedure duurt heel lang. Er is toegangspoortje om naar bin- zijn die de minister zou vra- i Sommigen het nen INDIT NUMMER van Napa: nr- zeggen samenwerking nodig, ook al veel schrijfwerk bij en als er te gaan. Daarvoor is een gen maatregelen te treffen. v Wel, de meesten zeggen ben je dat niet verdragsrech- iets niet klopt, moet het weer verzoek gedaan. Maar nu Er zijn in het verleden tegen "HET JUSTITIëLE apparaat op de Nederlandse de het nniet' Dat komt omdat telijk verplicht.' terug en opnieuw. Nu zijn er, blijkt dat er eerst een rap- politiemannen zaken geweest Antillen is ln openbaar Ministerie ook nogmaals, in het verleden port moet komen, een scha- op Curacao, Aruba en afgelopen jarendiverse malen onderwerp geweestvan publieke van de rechterlijke Die zaak is nooit opgelost? derapport. Maar er is geen Bonaire. Die heb ik als rech- discussies.Zaken ais 'maffia-praktijken' op St.Maarten,bruut ma veelht zaken over dekop gegaan, ze rjp bezien moet worden. *We hebben toen elders en hebben het niet gehaald, sprake van schade. Er moet ter meegemaakt. Er is een politie-optreden, vrouwenhandel, drugsbestrijdingenz. kwamen magistratuur daarbij aan de Castmirl tJp bestaat uit ook hier gepubliceerd dat er omdat derechter vond dat de iets nieuws komen en ik veroordelend vonnis geweest. orde. Nel sprak met PG mr.Robert j°ten' de zittende, dat uit het onderzoek niet is persoon wellicht als ambte- begrijp maar niet waarom Er is een onderzoek gedaan Pieters over deze en andere onderwerpen, pag.l ziirf rechters, gebleken dat zo lang moet Dat sta j en de dat er sprake was naar wel fout is geweest, duren. van politie mensen tegen MINISTER Ernst Hirsch Ballin van Antilliaanse en Arubaanse dat van vrouwenhandel. We heb- maar een disciplinaire geldt ook in bredere kring. eigen collega's. De vraag is Zaken is deze week op de Antillen voor het Hy aim* e magistratuur, dat bestedlngsoverleg. tic 5 °."ïcieren van Justi- ben niet kunnen achterhalen actie na meer dan vijfjaar Met de minister van Justitie daarbij of dat wel zo goed is. wordt daarbij vergezeld door drsJYitsPalm direkteur van ls de'„ belangrijk dat zij dat er containers waren met echt te gek was. Nu is die hebben we al veel drempel- In de zaak die Michiel Bij- KABNA. met wie Mike Willemse een gesprek hadvoor zijn en de objecti- tjes weggewerkt. Er vit geutraliteitt vrouwen en ook het verhaal procedure dus korter gewor- moet kerk aankaartte hebben wij vertrek naar Willemstad, pag3 I, handhaven aan wor- vry maar grn_ en op dat er een container zou zijn den.' termijnbewaking snel gereageerd, SOROPTIMISTEN op Curacao hebben het Initiatief van de daarvan zou je kun- met van den gedaan. Een beslissing naar concrete gege- * nen gevonden de lijken gevraagd VerenigdeNaties om 1990 te bestemmen als van het neggen dat het beter is vrouwen; is ner- Via een gesprek over de pro- kan naar voren gehaald wor- vens hebben wij ze nooit "Jaar dat enkele die Alfabetisme" opgepakt en zijn met een campagne om zirK minister van Justitie gens door ons gesignaleerd.' blemen bij de politie en ook den door het wegwerken van ontvangen. Er is daarna wel begonnen niet het analfabetisme lokaal te bestrijden. Een gesprek met drie in K rechtstreeks mengt voor depolitie bij bijvoorbeeld ambtelijke drempels. een hele tijd eenzijdige kri- !en de individuele geval- Waar komt zon verhaal dan het schrijven van processen- Dat is een soort compensatie tiek geweest van Michiel Bij- medewerksters op pag. 4. Tifu" in mi verbaal in het Nederlands, voor TOERISME en de impact ervan op de lokale gemeenschap was Jn loopbaan vandaan? de teleurstelling van kerk op het hele justitiële Hii 'a " e * ter» verschillende minis- 'Dat is moeilijk te zeggen. De komt het gesprek op de taal het nog niet realiseren van apparaat en dat betreur ik onderwerp van een onderzoek door doctoraal studentLaurent toJL.meegemaakt, Chance, bronnen zijn niet vermeld. in de rechtsspraak, waar mijn plannen van een paar omdat er mensen mee gek- Testers van deKatholieke Universiteit Nijmegen.Een verslag na en koppel en ik Er waren een aantal publica- veelal met tolken gewerkt jaar geleden. Ik wetst worden. Veel politie- hiervan op pag. 8 C°et zeggen dacht dat dat ik het ook met name in in wordt, omdat veel rechters vlug mensen zijn zeer correct, en DE INDIANEN van Malmok hielden er een interessante begraf- 11 ties, kranten het kon. Dat kan niet. * Hpt f 0? heb meegemaakt. de Dominicaanse Republiek. geen Papiaments verstaan, Wat wel kan is datje gewoon als je dan spreekt over 'de eniscultuur op na. Dr.A.H.Versteeg geeft een overzicht van de S dus geen reëel discus- laat staan spreken. sicpun Wy hebben ze gevraagd naar met elkaar aan tafel gaat politie' die fout is, doe je hun meest recente ontdekkingen, waarbij laboratorium-onderzoek een hun bronnen, maar die zijn Pieters: 'De taal is inder- zitten en voor ogen houdt, onrecht.' aantal verrassende gegevens heeft opgeleverd, pag.9 öe pp - ons niet vermeld. We hebben daad een probleem. Ikben er dat je te maken hebt met Verder in Napa de gebruikelijke rubrieken Buitenland, Litera- j * 6 „ ëeeft die adviezen aan ook veel contact gehad met, voorstander van het hele allemaal mensen die de Er wordt in de kranten veel tuur, Techniek, Kerk en Wereld en uiteraard ook de wekelijkse " «e regering ook samen het Openbaar Ministerie van rechtsgebeuren in de eigen gemeenschap moeten dienen. geschreven over drugs, maar Kruiswoordpuzzel. \%Y_^.JJ}etanderen? Santo Domingo en er is zelfs taal te laten verlopen. We Ik ben steeds het gaat altijd over kleine 1Pleters: nog niet tevre- T "Daartoebesta- een streven ernaar op duur atr 1 door de Amerikanen den den. Het gaat nog steeds te drugszaken. NAPA wordt wekelijks gratisbezorgd Amigoe-abonnees Justitieel Topoverleg klein alleen Papiamentstalige rech- aan en is ondLJ congresje georganiseerd langzaam. Dat beseft derege- 'De laatste drie jaar zijn er ln de losse verkoop verkrijgbaar met de zaterdagkrantvoor het mir,Tr, v°orzitterschaP van de waar in met ters hier te krijgen.' ring het sluitstuk ook wel. Meer dan vroe- drie grote drugsbazen totaalbedrag van één gulden. CDStrvanJuBtitießiJdie name hun bezorgdheid geuit ger wordt daarom aan de gepakt. Niet op ons gebied. kijken we of werd over de vlucht van de Maar hoe lang gaat dat nog Hoofden lijn van Dienst gevr- We hadden wel gegevens, EINDREDACTIE: Norbert Hendrikse la»*J? T 1 zitten- En als armste groepen vanuit duren? aagd aan termijnbewaking maar genoeg om atBte heeft de nog niet dezaak LAYOUT: Solange Isselt PG ook bepaalde arme landen, zoals Tk een heel oud uitzendbe- te doen.' rond te krijgen. Zo was er tl IXX_il BUITENLAND frTERDAGB SEPTEMBER 1990fe 2 Dr.Peter Odell: ”Weinigte doen tegen speculanten” Wereld verdeeld over stijgende olieprijzen ROTTERDAM.- De meningen over gevolgen van de stijgende olie- ■rijzen lopen sterk uiteen. Terwijl s consument aan depomp al begint klagen over de prijs van een liter benzine en deKLM op haartarieven >or vluchten naar het Midden- Oosten een toeslag gaat invoeren, at het Centraal Planbureau nog uit van gemiddelde olieprijs van 22 i 23 dollar per vat, waarvan de -volgen voor onze economic op ngere termijn beperkt zullen zijn. Sinds medio juli is de prijs voor een at ruwe olie (159 liter Noordzee ■"ent) ongeveerverdubbeld. Aanvan- 'lijk steeg de prijs nadat de olie- ■producerende landen, verenigd in lie OPEC, het eens waren geworden <;ver een nieuw produktieplafond. t 'p 1 augustus, de dag voor de inval an Irak in Kuwayt, bedroeg de prijs 20,45 dollar. Sindsdien is de ] .rijs gestegen tot meer dan 29 dollar per vat. Ondanks de ervaringen met Amerikanen nu wel tot gro- De Rotterdamse energie- takt geeft de schuld aan de deskundige prof.dr. P. Odell eerdere olie-crises, zijn de Ver- tere zuinigheid zijn te bewe- speculanten. MinisterAndries- enigde afgelopen gen. rspelde twee weken gele- geen Staten de Op het plaatje staatjes sen ziet tot op heden jaren steeds afhankelijker over olieverbruik, den reeds een dergelijke aanleiding voor een derge- oliebeste- js geworden van buitenlandse ding en olie-invoer in de VS., Onvrijheid pers in derde als andere landen de lijke stop. :gevallen produktie van olie. De huidige Golf-crisis de grootste olieconsument in Behalve deconsument onder- maakt datpijnlijk duidelijk. de ■vayt en Irak niet zouden een wereld. vindt ook aantal secto- Het is echter de vraag of de i-nemen. Bovendien spe- ren van het bedrijfsleven speculanten volgens hem direct de gevolgen van de wereld probleem voor IPS n grote rol bij het opdrij- hogere brandstofprijzen. Dat Nederlandse Schatkist drie leidt tot meer inflatie, ■n van de olieprijs. Partijen geldt in het bijzonder voor tot drie en half miljard gul- hogere en rente minderinves- =door anp-verslaggever laten verslaan door journa- nig besteeddenaan " e olie verwisselen op de transportbedrijven. Het toch aandacht den op door de koppeling van teringen. Het Centraal Plan- JannieRoos= listen uit de desbetreffende internationale markt soms al niet florerende wegver- de gasprijs aan olie. Daarte- bureau nieuws uit de derde wereld. heeft berekend dat AMSTERDAM.- Nieuws bren- landen zelf. Dus geen Ameri- De eerste paar keer per dag van voer moet iedere vijf cent die genover staat een verwachte een gemiddeld jaren werkte IPS bij prijs van gen uit de derde wereld. Het kaanse of Europese corres- in feite alleen in Latijns- "naar. In een vrije markt- de diesel duurder wordt com- stijging van de rente. .Een dertig dollar per vat de prij- momie valt daar weinig penseren gatvullen dat de grote inter- pondenten in Afrika, maar Amerika, maar in deloop der met een stijging stijging van een procent leidt zen volgend jaar 0,8 procent nationale persbureaus een te doen, tenzij alle spe- van met rente- laten Afrikaan. "Dat maakt jaren is dat uitgebreid tot de vrachttarieven tot een stijging van de meer stijgen. eenvou- lanten gevangen worden een procent. meeste van liggen. Het klinkt ons ook kwetsbaarder", zegt niet minder dan 90 landen De lucht- lasten het rijk met 500 De particuliere consumptie dig, gezet, aldus Odell. vaartmaatschappijen wach- miljoen gulden. maar de problemen Robert. "Mensen van het nu. Ideëledoelstellingen? Poel- neemt met 1,1 procent af. De waar het persbureau EPS eigen land hebben meer te ten nog af. De KLM aange- Het schijnbare voordeel van bedrijfsinvesteringen blijven mann: "geen andere dan de GEEN AANLEIDING in (Inter Press Service third vrezen van hun regeringen verspreiding van. het vrije kondigd een toeslag te de hogere olieprijs kan een 5,6 procent achter en de pro- world) - > dagelijks mee te kam- dan een Europese of een woord. Wij hanteren visie van Odell wordt voeren op de passagiers- en forse deuk krijgen door de duktie van de bedrijven met exact g deeld doorverscheidene han- vrachttarieven voor vluch- pen heeft zijn niet gering. In Amerikaanse correspondent. dezelfde criteria als andere waardevermindering van de 1,4 procent. De Nederlandse Het dat de '.it-laren op de Rotterdamse ten naar het Midden-Oosten. dollar. leder dubbeltje dat de veel ontwikkelingslanden is zure is meest journalistieke instellingen, export zal 1,4 procent min- persvrijheid zeker niet vrije pers van Afrika in Zuid- oliemarkt, die, om de concur- Die toeslag is niet alleen dollar minder waard wordt, der groeien, de invoer neemt zon maar dan toegespitst op de rentie niet wijzer te maken, nodig wegens de hogere prij- een daling van de vanzelfsprekendheid als in Afrika zit. Daar zouden de ontwikkelingen in de derde betekent 25 procent minder toe. westen. Mugabes anoniem willen blijven. zen voor brandstof. aardgasbaten met 400 tot het eens over moeten wereld." De werkgelegenheid zal min- "Afrika is een ramp", zegt nadenken.' V.'aar oliemaatschappijen 500 miljoen gulden. der sterk groeien (11.000 v jorhun prijsverhoging aan- PREMIES directeur Boudewijn Poel- De betrouwbaarheid van ips ACHTERGRONDEN arbeidsplaatsen). Het tekort mann van het Amsterdamse als internationale nieuwsle- voeren dat zij dure olie en Ook de verzekeringspremies HOGERE LASTEN van niet Wel probeert EPS meer dan het Rijk komt op kantoor van EPS. Hoofdre- verancier is nogal eens een oiieprodukten moeten inko- en operationele kosten voor De Nederlandse burger en 4,75 procent van het natio- de meeste nieuwsmedia oog pen om hun voorraden op vluchten naar het Midden- het bedrijfsleven moet reke- dacteur Paul Robert: "een punt waaroverpotentiële afne- te hebben voor ontwikkelin- nale inkomen maar ligt drie- IPS-correspondent moet mers scherp doorvragen: Met peil te houden, zeggen die Oosten zijn omhoog gegaan. nen op hogere lasten. Bedrij- tiende procent hoger. gen en achtergronden. handelaren dat er gezien de De datum van invoering van ven, vooral de grote energie- vaak laveren tussen wat hij een correspondentermet dat Robert: "als er ergens een wil en wat hy durft." in een nog aanwezigevoorraden voor- de toeslag hangt afvan over- verbruikers zoals bijvoor- ONDUIDELIJK aantal landenheel erg aardbeving is zullen wij snel- alsnog geen aanleiding is leg van de luchtvaartmaat- beeld Hoogovens, moet uitkijken wat er geschre- ler op zoek gaan naar de AKZO en Hoe deolieprijs zich dekome- Europese v uor de forse stijging van de schappijen in lATA-verband, zullen honderden miljoenen dagen Het hoofdkantoor ven wordt, dringt die vraag redenen waarom in de ene nde en weken ontwik- wordt in het najaar geves- zich op. ijs voor ruwe olie. in Genève. De chartermaat- guldens meer voor energie kelt, is onduidelijk. Binnen wijk de huizen wel overeind n de oliemaatschappijen schappijen Transavia,Air Hol- moeten betalen. De Neder- tigd in Amsterdam. Omdat blijven en in de andere niet. de OPEC streven Saudi- de organisatie flink is heeft marktleider Shell haar land en Martinair verhogen landse glastuinbouw onder- en Venezuela naar gegro- Paul Robert: "fout nieuws Dat interesseert ons meer Arabië eid, was de coördinatie van- benzineprijzen in Nederland hun tarieven vooralsnog niet vindt nog niet direct grote een vergroting van de olie- wordt niet gedaan. Als onze dan het van uur tot uur de laatste drie weken ver- omdat hun prijzen in con- gevolgen van de recente stij- produktie. hopen uit het hoofdkantoor inrome correspondenten geen kans bijhouden van het aantal Daarmee niet meer effectief te doen. hoogd met achtereenvolgens tracten met touroperators gingvan de olieprijs. zij de prijsstijging aan ban- zien de feiten goed door te slachtoffers. Wij proberen cent voor een liter ben- zijn vastgelegd. Martinair Voor zover nu kan worden Daarom werd besloten een geven maken zij niets. Daar- meer te doen dan pure inci- den te leggen. De Indonesi- aantal regionale hoofdkanto- b en negentien cent voor sluit overleg met de tourope- berekend zal de gasprijs voor sche minister van olie Ginad- door missen wij nieuws, dat dentenjournalistiek.' liter diesel. De prijzen rators niet uit bij verdere deze sector op 1 oktober met ren op te richten, die er is waar. Maar we brengen jar Kartasasmita uitte zijn inmiddels zijn in Manilla, de vrije pompen liggen stijging van debrandstofprij- enkele tienden van centen zorgen over de"oncontroleer- uit de derde-wereldlanden Het Europese nieuws bena- voor benzine zes en voor zen. omhooggaan. Gemiddeldbete- bare prijsontwikkeling." Zij Harare, San Jose, New York nog altijd veel meer dan de dert EPS ook zoveel mogelijk diesel vier cent lager. De binnen- en zeescheepvaart kent een verhoging van een in en Kingston. De Europese andere internationale pers- vanuit de belangen van de leidt tot onzekerheid de redactie in Amsterdam moet Curacao is de verhoging beginnen ook de gevolgen cent een verhoging van de wereldeconomie, waarvan ont- bureaus. In Afrika bij voor- derde wereld. Robert: "een i lopig uitgesteld, maar van de duurdere olie te onder- bedrijfskosten met ongeveer het werk van de Europese beeld zijn wij nog vrijwel het Amerikaanse correspondent wikkelingslanden schade correspondenten gaan hier zullen we er niet vinden. Daarom hebben 4.000 gulden. In tegenstel- ondervinden, aldus debewind- coör- enige internationale persbu- in Brussel schrijft over de aan kunnen ontkomen. Olie- zeven rederijen met contai- ling tot veel andere bedrij- dineren. reau. De een na de ander landbouwpolitiek en dan voor- sman. HetNederlandse kantoor, maatschappijen en handela- nerdiensten op lerland don- ven kan de glastuinbouw die Erf van de 13 OPEC- dat vertrekt daar. Wij zitten er al over wat datbetekent voor roepen in koor dat zij een derdag een brandstoftoeslag sinds 1984 in Amsterdam is nog en we hopen de Amerikanen. Hij schenkt kosten niet doorberekenen landen hebben inmiddels het gevestigd, dat het terughoudendprijsbeleid voe- aangekondigd die inmiddels in de produkten vertaalt en beter wordt. Je moet er. zyn geen aandacht aan nieuws omdat de groene licht gegeven voor bewerkt het nieuws dat ren. Eigenlijk moeten deprij- is ingegaan. Rederijen die prijs op de veiling wordt produktieverhogingen aan de via en doen wat je kan. Er zijn dat van belang is voor Zam- zen nog meer omhoog. De hun schepen nog laten varen gemaakt. het correspondentermet van overigens ook landen, in bia, want dat is zijn markt landen die daar behoefte aan EPS uit de hele wereld wordt nsumentenorganisaties rea- in de perzische golf moeten Voor een huishouden kan hebben. Maar detoenemende Azië en tegenwoordig ook in niet. Onze markt is het wel. i-den aanvankelijk bijna bovendien hogere verzeke- een hogere aangeleverd voor de aange- Latijns Amerika, waar het Ideaal zou zijn een corres- aanhoudende olie- vraag in de komende maan- in laconiek op de prijsverhogin- ringspremies betalen voor prijs tot een stijging op slotenkranten Nederland. veel beter gaat." pondent in Brussel voor het van de den met het oog de nade- Omgekeerd wordt nieuws uit gen. schip en lading. Tot nu toe aardgasprijs leiden van maxi- vraag algemnennieuws, aangevuld rende winter, doet de Nederland dat voor landen geeft een reder de beman- maal drie cent per kubieke rijzen of zon verhoging vol- BEPERKT door een Afrikaan, een in de derde wereld interes- en PRIJSSTOP ning voor het varen in de golf meter. In het contract tussen doende effectief zal zijn om EPS moet met betrekkelijk Aziaat een Latijns-Ameri- Het Nederlandse Konsumen- een oorlogstoeslag van en sant is bewerkt voor interna- beperkte middelen haar kaan die voor hun thuis- 1.000 Gasunie gasbedrijven is de sterk gestegen prijzen verspreiding ten kontakt heeft echter als gulden bruto. een dergelijk plafond vastge- weer omlaag te drukken. tionale door het werk doen. Over de hele markt werken. Als we ooit eerste Europese hoofdkantoor, dat eens genoeg geld minister Andriessen legd. De prijzen voor deklein- En komt het tot een gewa- wereld zijn er ongeveer 400 zouden heb- van Economische Zaken Waar de van verbruikers nu nog in Rome is gevestigd. journalisten in vaste dienst ben." prijs een vat worden op 1 pend treffen in het Midden- EPS gevraagd met onmiddellijke ruwe olie vorige maand, de januari en 1 julivan elkjaar maaktbovendien Neder- van het bureau, aangevuld Oosten, dan zal deprijs voor lands nieuws voor uitslui- ingangeen prijsstop voor ben- naar de mening van oliehan- aangepast. Produkten zullen zeker opni- door grote aantallen losse Problemen heeft EPS dus zine af te kondigen. een vat ruwe olie tend Nederlandse kranten. Deze delaren "psychologische door het doorberekenen van euw sterk stijgen. "Als iema- medewerkers. De inkomsten genoeg, maar het is zeker verdediger van de belangen grens* van dertig dollar pas- kosten duurder worden. De bezetting is niet groter komen voor een derde uit de niet alleen kommer en kwel. van nd de trekker overhaalt dan vijf journalistieke for- de consument vindt dat seerde, rekenen de econo- gaan naar 40 tot verkoop van berichten. De Robert: "je kunt ons natuur- de de prijzen matieplaatsen op het bureau lijk oliemaatschappijen "op men van het Centraal Plan- Blijven de gevolgen van een 50 dollar per vat", aldus een rest is afkomstigvan de Ver- beschouwen als een suc- een beschamende manier mis- bureau met gemiddelde gemiddelde en een voor de verslaggeverij enigde Naties, ontwikkelings- cesstory, In 25 jaar zijn we een prijs van 22 dol- van de oliehandelaren op de plus bruik maken van de gespan- olieprijs volgend jaar 22 voor wat free lance-krach- organisaties zoals de NOVIB uitgegroeid van een initia- van lar de Nederlandse eco- Rotterdamse markt. ten. nen situatie in het Midden- tot 23 dollar. nomie beperkt, een gemid- en van enkele overheden, tief om nieuws uit Latijns- Oosten.* De wereld wacht in span- De filosofie van EPS is om het Konsumenten Kon- Een dergelijke prijs levert de delde prijs van 30 dollar ning af. waaronder de Nederlandse, Amerika te brengen tot een internationale nieuws te diejaarlijks vijfton bijdraagt derdewereld-persbureau met aan de begroting van in vestigingen in negentig lan- totaal twaalf miljoen dollar. den. Er zijn dingen waar we Het Nederlandse kantoor heel goed in zijn. Juist dank blijft bestaan naast het Euro- zij onze werkwijze en organi- pese, al wordt wel gezocht satie waren wij het eerste naar een gezamenlijk onder- internationale persbureau komen. Op hetEuropese hoofd- dat kort na zijn vrijlating kantoor komen ongeveertwin- een interview had met Nel- tig mensen te werken, van son Mandela. Dat heeft ons ■■ABNBank wie ongeveer de helft uit de plaatsing van het jaar " Nederlanders zal bestaan. opgeleverd." EPS is begonnen in 1964 omdat Europese media wei- A4M |ZATERDAGB SEPTEMBER 199( ALGEMEEN 3 PROFESSIONALISERING BESTUUR HEEFT GROTE PRIORITEIT KABNA-directeur drs. Frits Palm: „Welvaartsverschillen tussen Koninkrijkslanden verminderen” = door Mike Willemse = ÜEN HAAG — De Nederlandse minister Ernst Hirsch lijk serieus. Manus van Diemen en op lijk om gedeelten van de J^allin, belast met Nederlands-Antilliaanse en Aru- In de Staatsalmanak Aruba drs John van Klave- onbestede bedragen uit voor- baanse Zaken, is vandaag op voor besprekin- staat de taak van de minis- ren. toe te voegen gen Curasao gaande jaren in het kader van het geregeldebestedingsoverleg. ter en daarmee die van het aan de begrotingsbedragen Om méér duidelijkheid te krijgen ten aanzien van Kabinet als geheel beschre- In totaal staan er zestig van de drie eerstvolgende de functies, werkzaamheden en taken van het Kabi- ven: Voorbereiden en uitvoe- personen op de 'pay-roll' van jaren: RED.) Voor de vorige net voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse ren van het beleid ten aan- het KABNA: vijfendertig in kabinetsperiode kwam daar- (KABNA), kortom: van datgene wat zich achter zienvan de Nederlandse Antil- Den Haag, zeven voor de door een totaal bedrag van de schermen afspeelt, spraken wc uitgebreid met de len en Aruba, voor wat vertegenwoordiging op Cura- 312.553 miljoen gulden directeur van het kabinet, drs Frits Palm.( 'Wij betreft politieke aangelegen- cao, drie voor de vertegen- beschikbaar. Conform afspra- Proberen hetkabinet een persoonlijk gezicht te geven heden en de te verlenen hulp woordiging op Aruba en de wordt 75 procent aan de rest, ken ...Drs en de abstractie er omheen zoveel mogelijk weg te en bijstand: coördinatie van vijftien, voor de Kabi- Antillen en 25 procent aan Frits A. Palm, ruim berken.) netten vier jaar directeur van het alle aangelegenheden deAntil- van de twee Gouver- Aruba toegewezen. verminderen, met tegelijker Palm sprak over de naamgevingvan hetKabinet, de len en Aruba betreffende. neurs, inclusief henzelf. KABNA in Den Haag. Behalve tijd het behoud van ieder organisatiestructuur ervan en zijn verantwoordelijk- Het KABNA is onderverdeeld Alles bij elkaar kost het LENINGEN EN SCHULDEN dat Palm de mana- KABNA ongeveer drie mil- ger is van een zestigtal mede- autonomie. heden. in twee beleidsafdelingen. Driehonderd miljoen gul- r*aar ook budgettering, de doelstelling van deontwik- Afdeling Politieke en Juridi- joen gulden per jaar 'wat een Menigeen is er niet van op de werkers in zowel Nederland, kel relatief klein als Curagao en Aruba drukt den, 'geven' in het kader vai ingssamenwerkingen de toekomst van het Konink- sche Zaken, die zich voorna- percentage hoogte, maar van de totale de ontwikkelingssamenwer riJk kwamen aan de orde. melijk bezighoudt met staat- voor het apparaat is in ver- ontwikkelingssamenwerking hij ook zijn stempel op de houding tot waar- beleidsvorming met betrek- king met de Antillen ei Met de 'schets van een Gemenebestconstitutie voor kundige ontwikkelingen als- het doel, wordt 60 miljoen gulden Aruba' zoal het officieel heet net Koninkrijk der Nederlanden en het voorstel om mede de interdepartemen- voor jaarlijks ongeveer drie- 'geschonken' in de vorm van king tot de Antillen en Aruba. Bovendien is hij de is per hoofdvan de bevolking ?rtikel 62 uit het Statuut te schrappen, zoals vermeld tale coördinatie en het benoe- honderdmiljoen gulden een lening. Palm hierover: (260 de Gouverneurs, beschikbaar leningen naaste adviseur van minister duizend burgers) hei V 1 Staatscourant van 17 juli jongstleden, waarin men van de de is' zegt Schmit 'Deze kennen welis- hoogste bedrag aan finan- Aruba onafhankelijkheid procureurs-generaal en van Afdeling Algemene Ernst Hirsch Ballin. Eén de in 1996 niet meer wordt de waar zachte voorwaarden hulp ter opgelegd, van rechterlijke Zaken. Het (over ding is zeker. De landen van ciële wereld. 'Maar lijkt het voortbestaan het KABNA leden van de' is echter de het algemeen 2V2 pro- wij kijken alleen naar (aangenomen dat naam meer verandert) waarvan mr vraag ofhet per jaar het Koninkrijk willen bij niet de niet macht, J.Kroes- KABNA met een cent rente met een ons is gegarandeerd. kamp dergelijke looptijd van dertig elkaar blijven...,' aldus de centen. Voor de hoofd is. 'Sinterklaas-func- jaar: rechtszekerheid en De andere beleidsafdeling tie', zich op terrein RED.), maar detotale schuld Palm... de know- dit mag how die Nederland kan leve- Vóór het Statuut in 1954 ren even belangrijk. Boven- werd de goed geïnformeerd te wor- dien staat er in de schets van portefeuille het "Kabi- den, RED.) een Gemenebestconstitutie voor Overzeese Gebieds- duidelijk netdelen' genoemd. Daarna was De schuldenkwestie is iets heel dat het onaf- "et datreeds begin oktober 1989, hankelijkheids-mes nu van het Kabinet van device- tijdens van Neder- zijn afscheidsbezoek, tafel is', legt de directeurvan jftinister-president door ex-minister van Antil- hetKabinet uit. land en vóór 1975 was dat "et liaanse en Arubaanse KABSNAZ: Kabinet voor Zaken, drs Jan Koning, Surinaamse en Antilliaanse de OMMEZWAAI werd gezien als een vanwaar aie Even was het alleen funda- enorme omme- Nederlands-Antilliaanse menteel probleem voor de zwaai van Nederlandse zijde Zaken' want in 1986 is daar Antillen. In een brief aan de met betrekking tot de onaf- regering sugge- hankelijkheidskwestie? en Arubaanse Zaken' aan centrale toegevoegd. KABNAAZ zou reerde De Koning toender- Palm is eerst even stil en het dus eigenlijk moeten tijd, ernaar te streven dat de zegt dan: 'Het is heel erg zijn, maarKABNA was inmid- schulden via een meer- lastig om daar een duidelijk dels zo ingeburgerd dat men jarenprogramma op structu- antwoord op te geven. Om ervan afzag het toen te ver- rele wijze zouden worden de vraag heen draaiend anderen. teruggedrongen zonder dat spreekt Palm over de periode KABNA is een geheel daardoor de uitvoering van van wereldwijde dekolonisa- eigen ministerie. Een mini- ontwikkelingsprogramma's tie. 'Die is nu voorbij. Men jfiinisterie, met een eigen in de knel zou komen. zit nu niet meer te wachten hoofdstuk op de Rijksbegro- op de creatie van nieuwe mini-staten. Bovendien heb- ting, namelijk Hoofdstuk 4. GESLAAGD Aan het hoofd staat een direc- ben de gebeurtenissen rond teur. Andere ministeries noe- Directeur Palm is van Suriname ons veel geleerd. dat een Secretaris- mening dat men mag stellen Dat de Antilliaanse eilan- mengeneraal. dat men geslaagd isvoor wat den van strategisch en geopo- betreft de doelstelling van de litiek belang zouden zijn ontwikkelingssamenwer- voor Nederland zoals gesug- MANAGER king: ~e huidige directeur van het 'In het algemeen is het gereerd door mr G. Wehry in is drs Frits A. Palm. ontwikkelingspeil op de eilan- zijn boekje 'Nederland en het \hjJ^BNAstudeerde economie aan den verhoogd. Ook kan ik Caribischebekken' wordt ont- pc Erasmus Universiteit in gerust zeggen dat bepaalde kend door Palm. Hij ver- ftotterdam. 'Ik was meer geïn- projecten gefinancierd door volgt: 'Ik denk ook datminis- in ontwikkelings- Nederland, zoals de contai- ter Hirsch Ballin dit zal ont- teresseerdraagstukken dan bijvoor- nerhaven op Curasao (tach- kennen. Wel is bekend dat eeld de optimalisering van tig miljoen gulden) zich wel zowel Venezuela als de VS Oe winst van Philips', vertelt degelijk terugverdiend heb- tevreden zijn met de status alm die ben. Overigenskomt definan- quo. Toen de Shell in 1985 f sinds 1974 werkt hulp het KABNA. Nu is hij er ciële vanuit Nederland haar vertrek aankondigde is IJI. jaar soms nogal versluierd over, het ConsultatiefMechanisme juim yier directeur. 'Ik want en niet alleen de manager bij instellingen als tussen Nederland, de Antil- an de ongeveer zestig mede- Sede Antia, het Overlegor- len en Venezuela ingesteld. maar gaan Kulturele Samenwer- Wij zijn meer gaan rede- erkers, ik heb ook king Nederlandse ,en inhoudelijke me Antillen neren vanuit de wensen van rol door (OKSNA) én de Ontwikke- ezig te houden met beleids- de bevolking. Uit onderzoe- v°rrning. lingsbank voor de Neder- ken is gebleken dathet meren- Daarnaast ben ik landse Antillen (OBNA) den- directe van ...'Eenpand waar wij trots op deel van de burgers de band e. adviseur de is die van Wederzijdse Bij- met aan ken velen in eerste instantie in de zin datik hem zijn. Ook Antilliaanse en Aru- vergelijken een gemid- Nederland loopt wel aan- methetKoninkrijk wil behou- gister stand, die zich toelegt op de deld ministerie. op. niet aan Nederlandse ont- van baanse bewindslieden komen zienlijk De Antillen heb- den. Dat beschouwen wij (in j^dig voorzie feite- ontwikkelingshulp en de tech- ben een van wikkelingsgelden. RED.) JKe informatie, zowel tij- er graag', vertelt drs Frits schuld ongeveer het nieuwe beleid, van ns Palm. Hij spreekt over het nische bijstand, waarvan drs GULDENS EN CENTEN 700 miljoen gulden terwijl doorslaggevende betekenis', een persconferentie als J. Huizinga hoofd is. Naast 'De af de ambtenarentribune gebouw van het KABNA aan omvang van de hulpver- die van Aruba rond de 250 In de jaren '90 zal het aldus Palm. Hij gaat verder: ti ns de Herengracht 19a in Den deze twee beleidsafdelingen lening aan de Antillen en miljoen gulden is. De vraag accent met betrekking tot de 'Eén ding is zeker. De landen ue<\l e verantwoording in is er nog een ondersteunende Aruba is in -^Iweede Kamer. Haag, zoals defoto laat zien. het huidige regeer- is of deze schulden, die zwa- ontwikkeling vooral gericht van hetKoninkrijk willen bij wij van afdeling: Algemene Zaken, akkoord vastgesteld op vijf ar drukken opbeide zijn op de professionalise- blijven en S*m en z^n medewerkers Palm: 'In feite doen personeelszaken, landsbe- elkaar samenwer- ziiri hieruit ook aan een stuk die de de procent van het plafond voor grotingen, niet door Neder- ring van hetbestuurlijk appa- ken.-De grote vraag is nu: °ts op het mooie Pan(i financiën en aaan dejF PublicRelations voor de Antil- de administra- de totale ontwikkelingssa- land kunnen worden kwijt raat en minder op fysieke Hoe willen en kunnen wij H Herengracht in Den tieve organisatievan hetKabi- *aag waarin het KABNA len en Aruba in Nederland'. menwerking", luidt de toe- gescholden. (Hoeveel miljoe- projecten. Tk wil overigens dat bestuurlijk aanpakken. Minister netregelt. Deze afdeling ver- lichting van de Rijksbegro- nen zitten er in niet meer over de Antillen en Minister Hirsch Ballin UlSVest is- 'Antilliaanse Ernst Hirsch Ballin zorgt inmiddels bew eveneens een knipsel- ting 1990,hoofdstuk EV Neder- het aan windslieden komen er ook ontvangt hier zijn gasten en krant zogenaamde 'stuwmeer? Aruba spreken als ontwikke- wordt tijdens het bezoek voert er bestaande uit artike- lands-Antilliaanse en Aru- Dat zijn bedragen die voor lingslanden. Onze prioriteit Ver hun zegt Palm de besprekingen als len over de Antillen zoals de Curasao. St. Maarten, verd er: ? het de Antillen en Aruba baanse Zaken. Dat gold voor Antillen en Aruba in voor- is nu om de ontwikkeling Bonaire en Aruba begeleid (w 'Mede vanwege onze lof verschenen in de Neder- eur betreft... de vorige kabinetsperiode. gaande jaren beschikbaar van de lokale bevolking na te door de KABNA-medewer- hnf'i 'P°litiek ziJn de ver- landse dagbladen. Hoofd van Voor de huidige gen met Antilliaanse kabinetspe- waren, maar niet besteed streven en wij zullen daarbij kers Huizinga, Kroeskamp, en A lrl■ deze afdeling is George F. riode is het bedrag vastge- zijn. Overigens is het al proberen diegroepen teberei- „ Arubaanse politici en amb- plaatsvindt. In Den Haag dan Palm zelf en de Vertegen- t Schmit. steld op precies en maximaal niet bestaan ervan onduide- ken die de hulp het hardst woordiger: Veel beter gewor" worden er om de veertien Op Van Diemen. De denp" zowel Curagao als Aruba driehonderd miljoen gulden lijk, terwijl een dergelijk nodig hebben. Onze doelstel- verwachting is dat er ls in vergelijking met dagen stafbesprekingen zit een vooral de atstandelijkeóf I vertegenwoordiger en is daarmee losgekoppeld 'potje' van vitaal belang kan ling is om het mogelijk te veel gesproken zal worden n verhoudin- gevoerd. Tijdens het Parle- van Nederland voor Ontwik- van de vijf procent-regeling. zijn van enkele jarengeleden wordt de inzake de (ei)landelijke) maken de welvaartverschil- over de staatkundige struc- nu n mentaire Overleg kelingshulp. Op Curacao is (Via onder andere het band- financiën en len otlc°ntact in depersoon- begroting aan de Eerste en de bevolking tussen de verschillende tuur en de positie van de uit\)«e dat sinds 1 september drs breedte systeem is het moge- bovendien het recht landen van hetKoninkrijk te sfeer. Tweede Kamer gepresen- heeft verschillende eilanden. teerd en verdedigd. Regel- BEMOEIENIS matig zijn er ontmoetingen «nister Hirsch Ballin doet met de leden van de vaste 2 ituiiaanse en Arubaanse Kamercommissie voor Antil- vanr naast de Portefeuille liaanse en Arubaanse aange- dustitie. De reguliere bP" legenheden. Verder is minis- 1 «noeienis van Hirsch Bal- ter Hirsch Ballin in het alge- -or?rimeti met de Antillen bestaat meen de coördinerend bewind- maaV meer uit het twee sman tussen de eilanden in een KPCr,jaar afleggen van de West en de Nederlandse aan 6Zoek van twee weken regering. Palm hierover: 'Al naac?t banden, waarbij er met al blijkt dus dat het Beleidsoverleg, ter KABNA er niet zomaar bij- oriS?atle -P^ y- / A-mmm "__-_-_-______. CURACAO PORTS AUTHORITY TT1_ »(M|| Dolif ook overleg met hangt. rege- / / jmrnm _^^___^___ HA_N OffVK-fc OOVTtnUMT IA PO. MX "» ■ De Nederlandse / f Offlq CO «O» Polltici en' sociale partners X^ / f f _W-\ ______^______B_k■^■■^ MAMOHMAltWl *W PtWLMW t»" TM- ■III» ring neemt de West wel dege- ’ ClfciCAqWIW-ttAIM" AWTU-JU■ y^3 yi/^N m 1 \iiy^^Hëi m t/^-^t ZATERDAGB SEPTEMBER 1990 ALGEMEEN 4 = door Nel Casimiri= De VERENIGDE NATIES hebben 1990uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Alfabetisering en hebben BEDROEVEND TEKORT daarbij Unesco gevraagd de organisatie van het AAN LEERMIDDELEN .ram ma op zich te nemen. Het verzoek om een jaar uit te roepen tot Jaar van de Alfabetisering was van start gekomen vanuit de Unesco omdat na onderzoek Project voor bestrijding analfabetisme gebleken was, dat in het jaar 1985 nog ongeveer 889 millioen volwassenen over de hele wereld, dat wil zeggen meer dan een kwart van het totaal aantal volwassenen, analfabeet was. Meer dan 100 millioen kinderen op de lagere schoolleeftijd gaat in de ont- wikkelingslanden niet naar school. Deze kinderen zullen de analfabeten van de volgende eeuw zijn, als procent Curacaose iet heel snel iets gebeurt. Het grootste deel van de Tien volwassen analfabeten zijn vrouwen, het percentage bedraagt 34,9 procent voor vrouwen en 20,5 procent voor de mannen. In Azië alleen wonen 666 millioen analfabeten, drie kwart van het wereldaantal, maar het hoogste percentage analfabeten telt Afrika, waar 54 procent van de volwassen bevolking analfabeet is, tegon 36 procent in Azië en 17 procent kan in Latijns bevolking nietlezen Amerika. Meestal gaat analfabe- altijd iemand die geen iets creëren waarbij de deel- opleiden van een aantal leer- keiijker. Je zit met een groep per week les, van zes tot half gebruikt worden zijn oud en/ te hand in hand met enkele letter kent. Er nemers geholpen zouden wor- krachten. Het maakt een bij elkaar waar iedereen het- acht. Maar het is natuurlijk ofverouderd. Het is een kwes- >ede. Analfabetisme zou bestaan verschillende vor- den zichzelf te helpen. Daar- groot verschil of je te maken zelfde probleem heeft. De al gauw carnaval dan, en het tie van visie. Waar willenwe gevolg of een oorzaak men van analfabetisme. De toe hebben zij een stichting hebt met een grote groep eerste dag deden maar drie buurtcentrum is met de car- met ons onderwijs naartoe? u zijn van armoede, absoluut-analfabeten weten in het leven geroepen die de kinderen uit een eerste klas, mensen hun mond open, de navalsdagen gesloten. Er is Onze boeken zijn uiterlijk het is zeker dat er een niets of bijna niets af van naam 'PRO-ALFA' kreeg, een die willen leren lezen of een anderen zeiden niet veel.' geen les. Maar de cursisten niet aantrekkelijk, ze trek- bestaat tussen onder- lezen. Hoewel ze soms in afkorting voor: Fundashon groepje twijfelende, verlegen Twee deelnemers van die vonden dat dat nitet kon. De ken niet. Er zijn wel moge- en economisch wei-zijn. staat zijn enkele letters, woor- pa promoshon di alfabetisas- volwassenen, die zich afvra- eerste groep cursisten kwa- lessen 'mester. Het buurt- lijkheden om goede boeken fabetisme is een groot den of zelfs zinnen te lezen, hon na Antia. gen waar ze aan begonnen men mee met Jenny Fraai, centrum is speciaal voor te maken. We kunnen ook bij probleem in deze tijd, maar kunnen ze met de hun Die stichting heeft als doel zijn. Ook deaanpak en metho- Ruth Zefrin, Riek Veeris en deze lessen opengemaakt. grotere uitgeverijen is een probleem dat in bekende letters geen woor- alfabetiserings activiteitente den die gebruikt worden zijn Edith Wal om over de cursus Later stopten we wel tijdens dummy's opkopen en daar ontwikkelingslanden, zij den of andere combinaties, entameren om personen die zeer verschillend. Het hele te praten. De een was heel de schoolvakanties.' onze teksten invullen. Het het niet veel inspanning, kan zoals zinnen, maken. Dit zijn zich aanmelden te leren Pro Alfa-project staat en valt verlegen en zei niet veel, hoeft niet zo moeilijk of zo woiden opgelost. Het aantal de mensen, die om een of lezen. Daarbij denkt men echter met de aanmeldin- maar de ander vertelde over MOTIVATIE duur tè zijn. Maar je moet fabeten loopt gestadig, anderereden nooitnaar scho- aan een leespeil van onge- gen. Hoe bereik je de mensen de problemen die ze had Door de goede motivatie een visie hebben. Weten, zij het langzaam terug. ol zijn gegaan of de school veer eind basisonderwijs, die niet kunnen lezen en doordat ze niet kon lezen en gaat net ook sneller dan ver- waar liggen mijn prioritei- Ook in de geïndustriali- hebben verlaten voordat ze zodat de deelnemers verder schrijven? schrijven, bijv.: 'Ik moest van wacht. Riek Veeris: 'Ik dacht ten. seerde landen komt analfa- aan lezen en schrijven toe zichzelf via literatuur kun- In januari is men begonnen de mevrouw bij wie ik dat de cursus een jaar zou PAPIAMENTU betisme voor. In veel van die waren. Hieronder vallen ook nen onwikkelen, om beter te met het zoeken van leerlin- werkte opschrijven wat er in duren. Maar na een halfjaar De groep op gen, bijvoorbeeld analfabeten Cura- landen leek het probleem de kinderen die wel langere kunnen functioneren in de via de dekast ontbrak. Nu toen zat zijn we klaar. Dat zal natuur- cao bestaat voor een groot zon vijftig jaar geleden al ik in de problemen.' Of: 'Mijn lijk per groep verschillen. De deel uit functioneel-analta- opgelost. Maar zij hebben nicht las me soms een novela twee jonge jongens die er beten. Men ia het lezen weer niet zo lang geleden het voor.' later bijkwamen, zijn ook verleerd Zou die groep snel meen 'Functioneel Anal- En over hoe hetkwam dat ze nog niet zover. Maar met kleiner worden als de basis- fabetisme' ontdekt, wat bij nooithadleren lezen en schrij- deze groep ging het heel school overgingin aanvanke- >f meer van de bevol- ven: 'Ik ging wel naar school j, voorkomt. Bij Functio- toen ik zes was, maar ik I Analfabetisme hebben vond het heel naar. Ik liep de betrokken personen wel weg, terug naar huis. Dat Cursisten entfiousiast n en schrijven geleerd, gebeurde nog een paar keer weten ze zo weinig en ik mocht wel thuisblijven. .ivan dat ze in de moderne Het jaar erna ging het net zo over wat ze leren**. -chappij niet kunnen en daarna ben ik niet meer ioneren. gegaan. Ik wilde niet.' snel. De leeftijd van de cur- lijk lezen en schrijven in het sisten lag tussen de 20 en 50 Papiaments? ACTIEPLANNEN NIET SCHOOLRIJP jaarongeveer.' Ruth Zefrin: 'Ik geloof te het uitroepen van 1990 Jenny Fraai: 'Het allen tijde dat eenkind moet is vaak goed inge- Internationaal Jaar van een kwestie van nog niet Deze cursus is zo leren lezen in de taal die het Analfabetisme zijn over schoolrijp zijn. Onze kinde- slagen dat er door instellin- spreekt. Nu bouwen we een hele wereld Actieplannen ren gaan naar school omdat gen en particulieren genoeg proces op zonder ondergrond. tart om in alle landen ze een bepaalde leeftijd heb- financiën zijn om het Het is een wonder dat zoveel initiatieven te nemen om het ben, niet omdat ze eraan toe komend seizoek van start te kinderen hier wel leren onderwijs te stimuleren, en zijn. ze zit- gaan in vijf verschillende wij- lezen. Ik zeg niet dat het Daardoor blijven cursus het analfabetisme terug te nog een en ken. Er zal een hele basionderwijs in het ten. Vaak keer in Rosa, in brengen. Er zal geen enkel gaan ze wegens komen Santa Papiaments moet, maar wel daarna leef- Zuid-Bonam, Op Montagne, land ter wereld zijn, waar over en ze het aanvankelijk lezen. Ver- tijd zijn gedoemd en het analfabetisme helemaal analfabeet te worden. Ze op Seroe Fortuna derben ik van mening dat et opgelost zal worden. Er blijft opnieuw een cursus in gedegenOnderwijs in een twe- gaan in de zesde klas van blijft altijd een kleine groep men- zijn Wishi. Toch geld de ede taal moet komen. Al school af, dan ze eenjaar grote subsi- die niet kan lezen en vijftien. Dat wil zeggen handicap. Er is jong. Kinderen van vier of Jenny (links) of als die gekomen van ijven, maar het doel is Fraai en maatschappij. Als men name- Dienst Sociale Zaken. Daar ze, met stok, Sede Antia vijfjaar leren veel makkelij- desnoods de en een die groep zo klein mogelijk te Ruth Zefrin op bezoek bij lijk eenmaal de leeskunst weten ze wie niet zelf de gedwongen op en van Maduro Curiel's ker tweede taal aan dan in Den worden school Bank. Er mak gev.min.E.VJesurun machtig is, staan er veel formulieren kan invullen. te blijven De is materiaal nodig. ouderekinderen. Op het ogen- zolang. mees- er Als je op Curacao woont, Haag. Door zijn tussenkomst meer mogelijkheden open tot Ook via de scholen. Welke ten zijn aJ eerder weg.' Maar is bijvoorbeeld geen blik is op Curacao een proces lijkt alfabetisering heel ver kon er met alfabetiseringsor- verdere ontwikkeling, bijvoor- ouders kunnen derapporten M. is nu zo enthousiast over geld gekomen van de over- gaande dat ten hemel weg. Naar school gaan is wel ganisaties worden gesproken. beeld cursussen van de Fef- niet ondertekenen ofkunnen haar nieuwe mogelijkheden heid om de mensen die les schreiend is. Kinderen leren t verplicht op Curacao fyk, cursussen in buurtcen- geenbriefje schrijven alshun dat ze nu een cursus Neder- geven, te betalen. Het eiland lezen in het Nederlands en ar voor bijna iedereen zo tra,beroepsgericht onderwijs, kind ziek is? De radiosta- lands wil volgen: 'Ik wil b.v. verkeert in een te precaire daarna in de derdeklas leren sch dat de politici een tijd op school zijn gebleven, IPK, enz. Daarbij is het tions werkten mee en zonden de dokter antwoord kunnen financiële situatie daarvoor. ze lezen in het Papiamentu.' plicht nooit nodig heb- maar na twee of meer jaren bekend dat het feit dat men informatie uit, evenals de geven in het Nederlands als Bij Pro-Alfa zijn ze dus nog ben gevonden. Voor een lezer in de eerste klas gezeten te kan lezen ook bijdraagt aan televisie. Ook via de cursus ik bij hem ben.' steeds op zoek naar fondsen. Jenny Fraai: 'Wij hebben bij 1 dit artikel in deze krant hebben, steeds 'wegens leef- de persoonlijke vorming van desempleadonan kwamen cur- Beginfebruari ging de eerste De methode die dit onder- nooit Nederlands geleerd als t het bijna onmogelijk dat tijd' over gegaan zijn. Deze een individu. Men zal niet sisten en sommigen werden cursus van start onder lei- wijs aan volwassenen gebru- vreemde taal. Wij leerden mensen zijn op Curacao kinderen verlaten na acht of meer allerlei uitvluchten hoe- ikt wordt is LESA BON van Nederlands alsofwe al Neder- Zefrin dienietkunnen lezen of schrij- meerjaar debasisschool zon- ven te verzinnen om een Ruth zelf. Men leert lands spraken.' net zo min als ze gelo- der te kunnen lezen. Naast formulier niette hoeven invul- lezen en schrijven in het Sof Papiamentu. i dat dat in Nederland de absoluut-analfabeten bes- len en men hoeft op het optimisten voeren De methode is Ruth Zefrin: 'Het hele sys- gelijk zou zijn. In Neder- taat een veel grotere groep postkantoor bijvoorbeeld door Ruth Zefrin en Jenny teem is gebaseerd op een land is echter na onderzoek die we functioneel-analfabe- niet meer te Fraai aangepast aan volwas- fictie.' zuchten dat senen. uitgebreid alfabetiserings- ten noemen. Deze mensen men bril vergeten aktieinde^ zn is. Jenny Fraai: pas programma op gang geko- kunnen iets lezen maar zijn Een Chinees dichter uit de 'Het kan door hun bedrijf ingeschre- ding van Riek Veeris, samen MEER BOEKEN veranderen als iedereen era- niet in staat zich via litera- negende eeuw zei al: 'De ven, zoals bijvoorbeeld üok op Curacao men met Edith Wal. Deze eerste Een probleem is dat er veel an meewerkt. Nu is het als heeft tuur verder te ontwikkelen. wereld bedriegt hen, die niet iemand die in een magazijn groep deelnemers kreeg les 'erzocht of wij al afgere- Hieronder vallen de drop- kunnen lezen.' meer boeken moeten komen, los zand. ledereen doet een werkte, maar de opschriften in hetbuurtcentrum van Wis- leesboeken die interessant beetje. Er is geen samenwer- kend hebben met het analfa- outs uit de vierde, vijfde en op de dozen nietkon lezen en betisme en hi en bestond uit veertien zijn voor volwassenen. Er king.' helaas zijn wij zesde klas van debasisschool PROJECT de lijsten niet invullen. en nog lang zo ver. mensen, elf in het begin zijn boekjes voor kinderen niet Nog en van de eerste klassen De Soroptomisten Club Cura- er nog steeds zijn er nog genoeg later kwamen drie bij. die pas Papiaments hebben Ruth Zefrin: 'Dat komt door vervolgonderwijs. Zij gebrui- cao wist dat Ruth Zefrin ën LIJST Deze groepheeft in zes maan- leden van onze gemeenschap ken hun eerste kennis bijna Jenny Fraai zeer geïnteres- leren lezen, maar er zijn al het niet hebben van een vis- Daarmee heb je een lijst met den tijd goed lezen en schrij- bijna geen boeken in het ie. Daar wil ik weer naar toe. niet kunnen lezen en nooit meer en verleren wat seerd waren in alfabetise- namen. Maar nog geen cur- aohrijven. Nog steeds verla- ven geleerd. Negen van de Papiaments voor wat oudere Dit gebrek is ook de oorzaak ze eerst wisten. ring en heeft hun gevraagd sisten. In eerste instantie elf die overbleven hebben in ten groepen jongerendebasis- het Pro-Alfaproject kinderen, laat staan boeken van het niet hebben van te orga- gingen Jenny Fraai en Ruth een keer het certificaat aangepast deugdelijk school zonder dat ze de lees- VERLEERD niseren. Ruth Zefrin is de voor volwassen, materiaal. Eerst Zefrin op bezoek thuis. Maar gehaald, twee gaan nog door. aan hun speciale problemen. was dat techniek onder de knie heb- Er zijn mensen die goed heb- cursusleidster en sinds kort er wel. Maar in 1968 we al vlug bleek dat dat eigen- Riek Veeris vertelt: 'Deze is men begonnen te praten ben. Als de statistieken ben leren lezen, maar weg^ is Jenny Fraai benoemd tot lijk geen goed was. van de laatste idee veertien mensen waren zeer De cursisten zelf zijn nu nog over het Papiamentu alsof jarenraadple- ens gebrek aan oefening coördinator van het project Jenny Fraai: 'Je kunt niet gen, komen we tot een aan- gemotiveerd. Ze bleven niet zo enthousiast dat het ze het over twee jaar zou wor- deze kunst in de loop der Pro-Alfa door de eilands over- rustig praten met de hele weg tal van tien procent van onze als het niet heel hard niet veel uitmaakt. Ze zijn zo den ingevoerd. Niemand hee- jaren verleren. En deze heid. Hun doel is zoveel moge- familie eromheen. We heb- nodig was. bevolking, en dat is waar- Een meisje was blij dat ze eindelijk kunnen ft daarna nog iets durven groep is groter dan men in lijk mensen op Curacao, die ben door die bezoeken wel zwanger, maar ze is tot de schijnlijk een te lage schat- eerste Zij lezen, dat ze alles lezen, maken. Als je wat maakt instantie denkt. niet hebben leren lezen of gezien hoe de mensen won- laatste dag gekomen. Het is alles is leuk. wordt het niet ting, die de kunst van het worden ook in schrijven, zo moeilijk straks toch de statistie- ook de en. Dat zijn echt niet alleen ook heel leuk werken. Alles meer gebruikt. En lezen en schrijven niet mach- ken nooit meegeteld. lerenden en huisjes. Ze lezen «m te lezen, nog niet vanaf die tig En de functioneel- kleine anne Soms watje opgeeft, maken ze. En om de inhoud. Maar tijd is men al zo bezig.' is. dat is een heel hoog Het initiatief van de Ver- analfabeten, zoveel mogelijk wonen ze in een prachtig dat percentage, ze komen zelf met allerlei enthousiasme moet een percentage enigde Naties is op Curacao op te vangen en sociaal red- huis, maar ze blijven LEZEN we ons kunnen niet ideeën. En ze waren zo dank- en dat niet kunnen ver- overgenomen zaam te een daarvoor is voeding Lezen is belangrijk. Het door de club maken. Er is lezen. baar, brachten cadeautjes en nodig. blijken oorloven. 'SOROPTIMISTEN CURA- leerplan samengesteld waa- vroegen Toch ze na opent wegen tot persoonlijke Later we alleen: 'Hoe lekkers mee en ook vice enig aandringen wel voor- ontplooiing CAO'. Deze club wilde een rin niet alleen lezen en schrij- heet je? Wil je op les komen? versa. Als iemand niet kon en verrijking, SOORTEN sociaal project voor het ven zijn opgenomen, maar We beginnen 2 februari.' keuren te hebben: romanti- maar het maakt ons ook deel Als we praten Pas de laatste maanden, kwam sche over een anal- eiland in het leven roepen en ook rekenen en taalkundige bij eerste toen verhalen, de historie van onze gemeenschap. Er fabeet, iemand niet de les, ze er een briefje. Dat was heel van het eigen land, die kan liet de keus vallen op de constructies aanleren. gekomen waren, zijn we begonnen hoe ziet wordt van ons verwacht dat lezen, betekent dat niet leuk. We in het er in andere landen uit we kunnen alfabetisering. Men wilde Pro Alfa is begonnen met het gaan praten. Dan is het mak- februari en er was twee keer lezen. Op ieder en ... .novela's in het Papia- blikje of potje staat wat er in ments. Er ligt veel werk te zit en hoe je het moet gebrui- wachten. Waar zijn de schrij- ken. Maar tegenwoordig ook vers? steeds meer hoe je het open Ruth Zefrin: 'Er is geen geld moet krijgen. Voor de een- om boeken uit te geven. Bij voudigste dingen moeten we de lessen werken we met een formulier invullen. Onze JJHHj MADURO & CURIEUS BANK N.V. I matrixen en fotocopieën. Er eigen kinderen begrijpen ons lij is geen materiaal in het hele niet als we geen briefje kun- onderwijs. Als je kijkt naar nen meegeven voor de mees- de Amerikaanse boeken voor ter of juf. Lezen is zo verwe- Bo Banko Amigu aanvankelijk lezen. Die boe- ven met onze huidige maat- I ken zien er zo aantrekkelijk schappij, dat het een wonder uit. Kinderen grijpen ernaar mag heten dat zovelen zich als ze ze zien. De meeste redden, met allerlei kunst- boeken die op de scholen en vliegwerk, .. LITERAIR ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1990] 5 = doorRabin Gangadin = EDGAR CAIRO beheerst een magnifieke verteltrant en is wat dat betreft een echte volksdichter. Een Edgar Cairo beschikt over een meesterlijke verteltrant IN EDITIE zuiveringsrite vormt de climax DE van in zijn werk en we Napa van zaterdag 25 maken tegelijkertijd kennis met een langzamerhand verdrongen augustus verscheen het element in de Creoolse samenleving: het van eeuwenoude in eerste deel een arti- geloof geesten, bezweringen en aller- kel geschreven doorAmi- lei andere magischemiddelen en rituelen.Al direkt na Surinaamse schrijvers en goe-medewerker Rabin de verschijning van zijn eerste werken was de naam Ldgar Gangadin over Suri- Cairo een betrip geworden in de Surinaamse naamse literatuur én in bepaalde schrijvers en dich- Nederlandse kringen waar ters. Vandaag het slot men somstijd niet meer op zoek is naar een literair van vernuft maar naar een dit artikel waarin weer exotisch wonder. dichters onder de (2) een aantal dichters de loupe passeren. revue We hebben sindsdien Cairo's geniet lijkt haar kwetsbaar, theaterstukken leren kennen, de toekomst is vol gruwelijke zijn gedichten en romans, mogelijkheden gelang schijnsel want ze heeft het dat zij dem kunnen liggen./ Ver- misme kan volgens mij door dat wel eensbarok in deoren beter het onzekere voor het dieenormewoordgelagen; het er geen greep meer op. Syl- op de woorden werpen, naar zonken in geen gordijn vruchtwater, moe- sterveling gedeeld wor- wil klinken. zekere nemen dan ander- van zijn woorden via Singh bevrijdt zich van gelang het gewicht dat zij ze derloog, oervocht;/ in fosfo- den. Hij vertegenwoordigt het 'Al die werken. / Expan- som. Het is jammer dat deze neeft zelfs vlam gevat. Dege- illusies, het inzicht dat zij verlenen, betekenissen van rescerende planktonnacht/ en het ortho- sieve multinationals nen die konservatisme I die als dichter een beeld tot werke- over Cairo's taalge- schenkt gaat gepaard met andere niveaus krijgen. aan elke tentakel met talloze doxe te veel. Zijn maatschap- een octopus! arbeiders gevan- lijkheid wil herleiden door bruik struikelen (en dat zijn een vaak bittere ontgooche- Éénzelfde realiteit wordt er zuignapjes, / trillend van wat pijhervormende ideeën ope- gen houden! in hun wur- de stijl en het ritme te ver- helaas niet weinig) zien in ling. dan op een praktisch onein- in en uit mij gaat,/één zijn nen geen nieuwe gezichtspun- gende tentakels.! Het waarlozen. ZlJn pennevrucht ten onrech- 'At dig mod- dawn I when I awaken I aantal verschillende met dat wat mij voedt en ten maar werken alleen tiran- ern architectonischeBrascha / van ver- te een opgestookte hysterie my manieren uitgedrukt. 'Traag begrip/ memories of sweet child- De tota- verlaat.' niserend en kunnen zelfs als die een donkere schaduw weven in hun waanvoorstel- waarin hij zijn literaire doel hood I keep returning I tome. I liteit van hun poëzie is ont- Helman schrijft drijfveer voor een even- voorbij over de dienen over! dehonger van debewo- len I verziekt door hun intel- lijkt te schieten en Freedom 11took for granted. I staan uiteen kumulatie van meest uiteenlopende onder- tueel godsdienstig fascisme! ners zelfs in der! villa's miseria lektualisme I verblind door terecht komt een Like a glass ofmilk I you got betekenissen en iedere zin werpen,variërend van nieuws- Zijn moraal-filosofie is zeer werpt I O uitbuitend imperia- het rascismel beperkt van «terair delirium omdat de afzonderlijk, van from mama.' de dui- voorziening tot dronken- onverteerbare kost die leidt lisme!..." sociaal inzicht/ beroofd van infektie van zijn beschrij- (vertaald: In de dageraad/ delijkste, meest direktebete- schap. Het waas van geheim- tot een overtollige maagsap- Kepanki dreigt menselijk vingsmanie (=gebruikte de bour- elk gevoel I verteerd taal- als ik ontwaak/ word ik over- kenis tot de meest komplexe. zinnigheid waarmee zijn mate- produktie. geoisie op allerlei manieren door hun weerzinwekkende/ en stijlmiddelen) een epide- vallen/ door herinneringen/ Onderstaand gedicht var rie omgeven 'Zogenaamd nisch is, prikkelt de beschaafde tegen de haren in te strijken. worsteling/ voor zelfwaarde- karakter zou hebben. uit mijn jeugd./Vrijheid/ was Verlooghen illustreert dit. verbeelding en inspireert je landen, / Exporteren sme- De hallucinerende manier ring/ deracisten.' Mets is in feite minder vanzelfsprekend/net een 'Ik ben weer thuis ik heb tot buitensporige fantasieën, righeid,/ En onnozele kin- waarop hij de 'vervuiling' Waar. In 'Kollektieve schuld' glas melk/ dat je van weer rust gevonden! na orengen je al waarbij de wérkelijkheid wel derhanden,/ Tonen smetten van de maatschappij samen- VRAGEN de bondig geformu- moeder kreeg.) dat jachten in een wereld zeer pover afsteekt. De beel- van de tijd. / Naakte stran- vat doet denken dat al die Toegang tot een gedicht kun leerde dialogen van Edgar Scepsis, bitterheid, onge- zonder maat I ik loop de stad Lairo den die uit de fantasie voort- den, naakte lopers,/ Akti- ellende op een bijna lichame- je alleen krijgen als je notie de lezer onmiddellijk lovigheid, het op de lange weer door in urenlange ron- spruiten worden getrans- visten van het kwaad. I Jij lijke manier ervaren heeft. hebt van poëzie in het alge- ln de Creoolse sfeer. duur afstompen; zij beschou- den I en groet mijn vrienden Marjana formeerd tot een buiten het pornografiehandelaar, / Kol- Hoezeer Kepanki ook meen, van de tijd, de kui- was je handen wt dit alles als een mytische overal op straat 111 Ik wan- rijk van alle mogelijke ver- lega van de heldemonenl Ik begaan is met het welzijn en tuur, het land waarin het schoon! Kom, was het don- gemene deler van het leven. del weer tussen balkons vol beelding je kere bestaand denkob- klaag aan, jijmoordenaar, I het milieu van zijn mede- gesebreven is, en van de gezicht van je met water De dichteres voelt zich gere- bloemen! en glimlach tegen mensen, toch hanteert hij de stroming waarin het al dan ujt de Kalebas. Neem afs- duceerd tot een hoopjerepres- meisjes die ik ontmoet. Word spuitbus, thuishoort. cheid van 'Zie zoals iemand die, niet Sleutels kri- je schulden.' je sie en een nutteloze ik verliefd ikkan geen namen krankzinnig van het wezen- jg je'in de eerste plaats door ®f", ze. gewoonte zeiden 'Het zijn die onder het symbool noemen!maar zeg ik Suri- loos gezoem om zn kop, des- vragen te stellen over wat er dlngen die hem het leven van burgerlijke goddelijk- nette dan is het wel goed! 11 noods op Zuur heid, een kanon afschiet zich in een bepaalde periode maken. Hij had eerst de bolhoed. Ik ben weer thuis dit is mijn een mug. aan het poëtisch front een bad moeten nemen tegen 'what's the use/ crying/ ware leven / want v hebt mij alle of De eis die aan een Suri- afspeelt, wat de uitgangs- geestelijke ongerief! Hij when you're hurt so terrible/ ik heb v steeds bemind/ Hier naamse dichter(es) op zn punten, de slagwoorden, de Had eerst zijn moeten you just stem gest- r kra could die.' kan mijn het best minst gesteld kan worden is bakens zijn door °epen! Hij voor (vertaald: geven en hoe die had vlak Wat heb jeeraan/ alte / aan wat er in ons naar mijn idee dat hij/zij zich anderen bestreden en verme- ZlJn niet zo laat op te je zo erg wat ons vertrek de huilen/ als wordt leeft verbindt.' meer rekenschap moet den worden. Met die vragen ayond uit moeten gaan met gekwetst/ dat je wel kan Thea Doelwijt daarente- geven van het verband tus- overigens QUe mogelijke gevol- sterven.) gen over een heel flexi- kwaaie probeert zoveel mogelijk sen poëtische schoonheid en en van een Het wat zich van bel geheel de daarbij horen- -Ben. dien! Hij had lijkt alsof dat de eenvoud van de taal poëtische arbeid. Voor de poë- de merendeels hypothetische °ekroe (=kwade geest)op 'cm!' bezig is in te te Sylvia Singh gebruik maken. Haar taal- tische schoonheid geldt ga je vormen en weer op lossen zijn geen antwoorden dan een hier geschetste magische te vormen technische immers dat het dichterlijke bundel, een reeks en ook één J^e haar in een soort emotionele taalvormen en van Constitutie vormt de verkla- dekracht subject niet meer spreekt als gedicht kritisch in. J^ng van de leefwijze van de en geestelijke vervreemding haar poëzie ligt zeker niet in een persoonlijk IK, maar in doet storten die zowel het haar taalgebruik. Als we de regels van Jit Creolen die blindelings de huid kruipt van zulke Narain's gedichten langs gevolgd. De daden die leven dat zij geleefd heeft als 'Honger! oorlog! pijn! universele eenlingen Jordte als de gaan dan merken v/e dat hij hij-figuur in deze in het leven dat zij gedroomd verdriet/ armoede! ellende! thuisloze monnik, de ver- heeft onaannemelijk en onre- ziek! kapot.' in bijna al zijn gedichten °Pdracht of in de geest van rot/ vreemde, de waanzinnige, langs gaan dan merken we 'Jjn moet ver- delijk maakt. 'Bloemen/ kinde- huisgenoten vogels/ etc. Alleen in deze geïso- dat hij in bijna al zijn gedich- moeten hem een iden- 'Coming home/ at last Ito ren vrienden / muziek I boe- achten I leerde typen kan het dichter- ten de natuur buiten de stad titeit verschaffen. Zijn 'red- find out/ that what used to ken/ schilderijen/ oude wij- lijke subject op zoek gaan ing' kan hij slechts bewer- be home/ has gone forever/ zen I god naar authenticiteit. beschrijft. Hij zet de natuur ken door een beroep te doen will never be the same again / Haar dichterschap komt zelfs tegen de stad af. Dat is °P de magische krachten. I have to go back/ to that het sterkt tot uiting in haar het decorwaartegen zijn stre- FRITS WOLS ven afsteekt country/ can't seem to fit novelle Wanokko waarin zy en waarmee het De stilistische mode van ook blijft DICHTERS in Ianywhere, anymore. ' het heeft over de identi- Frits Wols bijvoorbeeld is verbonden. "oëzie schrijvenin Suriname (vertaald: Thuis gekomen/ teitskrisis van een terug in Wijs ben ik nu I voor een om uit te hetbest te vinden de en onder de Surinaamsebevol- eindelijk/ vinden Indiaanse jongen, die vanuit werken van de overige Suri- ander begin/ met een king dreigt tot een daad van dat wat thuis was/ voorgoed de jungle in de westernach- naamse dichters. Zijn bun- gezonde hoop/ kenmerkend een rebellie tegen de grauwe vergaan is/ nooit hetzelfde tige stad Paramaribo Cyclus' voor/ het boerenbestaan l zijn/ del 'Surine schijnt realiteit uit te groeien. Het is zal Ik heb terug te belandt. Haar emoties in dat voort te komen uit een door zonder deze hoop/ was ik een poging tot korrektie, ver- keren/ naar dat land/schijn boek vallen uiteen in twee edele emoties gevoede geeste- geworden / beslist een worm / er in te in de andering of afschaffing van niet kunnen passen/ grotekategorieën: pure obser- lijke verlamming, niet uit stad I parasiterend op I de werkelijke werkelijkheid, nergens, nooit meer.) vaties en impressies, en 'leef- jekt, naar lamlendigheid hetgroen op de marktlen het t°t dat de betekenis Van onze dochters, onze of disinteresse. het vervangen daarvan De vermenselijking van de regels': moralistische senten- van de zin van het bestaan zonen.' Situaties over allerlei poli- zweet in dezakken /van land- °-°or genoten/ maar de fictieve werkelijk- vrouw, dat is de aantrek- ties. zoekt. Wat literatuur doet is eigen- tieke toestanden in Suriname anders die deSurinaamse dich- kelijke opgave die Charietje 'Ik beschaafd.' tersheid wandel heden ->ver een lijk: je ervaring vergroten én het leven van de Surina- kreëren. De 'jonge' Suri- Choenni zich stelt; en daar- HELMAN verspild verleden/ maar door de woorden mers in Nederland worden Soms raak je in verwar- uit de ring door een naamse dichter Sweet ont- bij kan zij geen mannen Albert Helman beschrijft heden is óók nacht, alleen omgangstaal, zoals je die uitputtend in de gedichten mengelmoes gebruiken. zelf van het Nederlands en het vouwt in zijn omvangrijke In haar gedich- zijn lyrische impressies, zijn heel stil.. / Vergane pape- bezigt, meer betekenis bezongen. In een broddelige 'Strijd ten er te Sarnami; en een mengelmoes lichtbundel voor een valt van alles te zeg- dichterlijkekijk op het stads- rassen, stuivend stof om te geven. Die ervaring put je stijl geeft Frits Wols toelich- "etere mentaliteit' een sym- gen. Er valt van alles in te leven, het plattelandsleven, vertreden / is wat nog over analyses, ting zijn is een chaos: uit beschrijvingen in poëtische tek- op bolische moord op de Suri- zien. Eén van de eigenaar- de eenzaamheidvan debevol- De ingeslapen willom enquêtes aangaande sten. 'Eens een divalidagl digheden bleef. of aller- Een echt fraaie poëzie diya mijn naamse werkelijkheid. De die bij dit bonte king in een concieze en zeer nog een wijle voort te gaan, lei onderwerpen, en geheel geworden. toen een I uit han- zelfs het is het niet den viel...' ..^oellie tegen deze werke- heen-en-weer opvalt is dat beeldende stijl. Zijn schrij- niet bij depakken I droefgees- eigentijdse voyeurisme (het Wat het wél is geworden lJkheid wordt geïnspireerd het waargenomene zich niet verschap, dekombinatie van tig neer te zitten, achterom te bespieden van In een niet gering per- oor zaken uit het stelt teleur; een hap-snap centage de demonen waarmee netjes in afgeronde zinnen een verbeelder bij uitstek, staren! naar 't sluipend onge- laaiende liefdesleven). van zijn gedichten n is demonstratie van ongekende attaqueert behept: feiten, toestan- laat persen. Losse woorden van een eigen kreatieve fan- dierte: ratten, kakkerlakken I Wat poëzie betreft pre- situaties, waarbij hij zijn Dobru de kolo- .e.n, wangedrag, immorali- voor de losse gedachten die tasie en scherp analytisch enpissebedden, niale uitbuiters. eit, uitgebroed in senteert Blaw Kepanki zich hart en fantasie naar het etc, zo zeer waren zij als los zand aan elkaar han- verstand vindt ook in zijn molm van dwaze jaren.' degelijk een onbevattelijke uitgaan. 'Ik heb ze gekoesterd I in de °nd gen. wel als dichter laat zwampen van in zijn geest dat het de poëzie een boeiende neer- Het is alsof er tussen de die met zeldzame behendig- De gedichten geschre- de arbeid/ van "Vrouw, niet zijn vierentwintig noma's zijn boekwerk I jebent meer/ slag. Zijn gedichten zijn tijd- dichter en de fysische omge- te gaat. Zijn ven in een zeer uur/ bloed- zijn geworden. prooi heid werk werk persoonlijke zuigers aan mijn hoop van arrogantie en wil- loos en zullen de niet ving een koude luchtlaag telt vele gedreven passages spreektaal. toon /regen / langer/de De van die ik heb met ze geslapen övveet's bundel is simpel lekeur/ niet mar- bevooroordeelde lezer altijd hangt, een emotioneel en bewoordingen, spreektaal /' n yanaf bladzijden rake die wordt bepaald deeerste telaars die-kwelt zichzelf/ 't weer boeien. Helman is de vacuüm. Het heeft het getuige van een vooringeno- door een ongenuanceerde hun- , Uiken zijn op passieve enige auteur ideeën keer hout/ vermorzel nu Surinaamse die gevoel van lichamelijke kou, men belangstelling voor kering van klank en Dobru's gedichten ,eer op als een obsessie. Ik dietoegewezen identiteit de Surinaamse schrijfkunst ritme. doen mij / dat geestelijk isolement. De kou mens en maatschappij. Kontrasterende allereerst aan enk dat Sweet met onder- vals bewustzijn/ ontdek je uit het slop heeft getrokken klemtonen, denken wins- ontdooit rondom de dichter Gewend aan de waardige onverwachte aksenten, stromingen, die weggaan en gaand gedicht de Neder- zelf.' en die populair voor het en dan slaagt hij erin de andse lezend manier waarop hij in zijn assonanties, afgebroken zin- nooit meer zullen terugko- schryver Guus Kuijer Zo iemand als Charietje publiek heeft immanentie van de rede te boekje tegen het sociale in men. innen de tegen praat in gemaakt. passage in nen het Surinaams, Eng- Maar toch komen de kortste keer Choenni haar gedich- ledere verbannen; hij voelt om zich onrecht ageert, ben ook en r,Cn in grote zorg Helman's ik els Nederlands en ten- gedichten op één of andere het harnas jaagt, ten met en met boek is een stille heen de kille ruimte en van nog verrast door de openhar- nus Kuijer pleit in zijn een sterk ontwikkeld gevoel getuige van het feit dat hij binnen slotte ontbrekende metra. manier uit zichzelf tot leven. kou en isolement. Een tigheid van zijn poëzie, die 'Mijn huid is verpest/door Het lijkt alsof ze op een essay 'Het geminachte kind' voor valse tonen. Het senti- een groot stylist is. klein soort aan moed die de veroverd en geleid wordt Europese crèmes /please, geef stevige onderbouw rusten. Ben de voortdurende ter- ment dat zij in haar poëzie De taalkundige en psy- wortel van ieder leven ligt, Ur door het steeds kwade me nog een kans weer leder detail lijkt funktioneel van de ouderlijke figu- heeftuitgesproken is het wan- chologische aard van zijn omdat onrecht en wreedheid Mezelf reen tegenover gedichten humeur. In haast al de gedich- te zijn I Dan durf ik jou wel en wordt opgevat en ver- kinderen. trouwen. is erg goed gedo- aan de wortel van het leven ten van Kepanki wordt met aan. gedachten- gedichten seerd waardoor hij de lezer liggen. werkt in Dobru's Haar komen Helman's hoofd loopt veel moeite en met weinig De poëzie van gang. Zijn gedichten klinken wij hetkind gewennen I sterk over als de mooiprate- nietvoor onoverkomelijke pro- op volle toeren, Julian With L(^en beelden pro- ironie de positie van dege- is mest voor vervolgens als een °n gehoorzaamheid en van in wer- blemen In strijdlustige heet- zonnig D/- rij iemand die plaatst. zijn soe- ducerend als in een film. nen, die een minder aanzien- P 1 regels kelijkheid slijt pel lopende Hij hoofden, die zich niet in alle recitatief of als het nasale Llcht- Laat het al de haar leven in zinskonstrukties kontroleert de beelden lijk lot beschoren zijn, door- vrijheid wijden gezang van een Kawina zan- ennen,/ Waartoe zijn een en doorzichtig woordgebruik of de aan de vrede allen vermoeid lichaam, ach- scènes terwijl ze langs- gelicht. die het enige in ger. erPhcht. / Gehoorzaamheid ter de tralies van rimpels, in ligt een intenseklankschoon- komen, doel het er want hij herkent ze Op een derde niveau leven vormt, maar zich Chitra Gajadin's va- Pl<-cht ons allen, ze een mist van zorg. Charietje heid besloten die de harmo- alsfantasieën juist stijl g / Want die tegenwoor- wordt duchtig gewerkt aan manen riaties baren voor *eldt voor al nie, die in dig zijn tot buitensporige mij weinig ons werk. / Jong Choenni karakteriseert zich alle chaos vrbor- gemeengoed voor een het doorbreken van vastge- gewelddaden. opzien. Vrijwel al haar en 't zal meevallen, / door haar gejeremieer. Het gen ligt en de hoop die ondan- Zijn boodschap gedich- Jï^end roeste denkpatronen. is overgoten met een morali- ten zijn op dezelfde emotio- lernand treedt dan buiten 't altijd maar doordreinende zelf- ks alles voortleeft, weergeeft. DOGMATISCH Kepanki is een Deze dus tegen- serende, wereldverbeterende nele toonhoogte geschreven, %?*■/ GEHOORZAAM- beklag. Haar vertrouwen harmonie en hoop ver- Voor mij is Sweet's poëzie hanger van Sweet. Blaw saus en lief, VOOR JONGEREN,: ook tegen het wijzen weer naar maakt de indruk van berustend, simpel, voort- jftP keert zich het natura- een aaneenschakeling van Kepanki's poëzie moet het een koketterie. bordurend op hetzelfde IPLINE voor oude- wantrouwen zelf, zoals een listisch streven van Helman. dogmatische With kiest Ren geloofsovertui- hebben van beproevingen voor zijn verzet niet de patroon, met een vleugje poes die op zijn eigen staart 'Als zeester moet ik uit- gingen, iro- die leiden naar het met associatieve beelden en nie, m&ar de onverbloemde spot, angst voor de dood, jaagt. eengespreidi op haar zeebo- fatale moment. Zijn pessi- SYLVIA SINGH een woedend woordgebruik, ernst. In de poëzie kun je verlangen naar de jeugd. "Sylvia Singh breekt de WOORDMANIPULATIE jneiancholie de geestdrift, Korter moet ik zijn over de ar herinneringen verdwij- ,jen dichters Shrinivasi, Cörley in de mist enhaar gedach- Verlooghen en de dichteres Wat kan het leven toch fijn zijnA «j dwalen af van het doel Thea Doelwijt. Shrinivasi en AWW******. V^%-* c, J- zij zich voor ogen stelde. Corley Verlooghen zijn twee Wvia Singh tobt met geva- intellektuele dichters die van- *n waartegen ze niet gewa- uit een wijsgerigrealistische M als je weet dat je goed er£ , " wordt ze °P ëeen visie schrijven. Deze twee *m\\\\\\\\\\\\\\\\\\\^ IW^S^ \ ,manier bedreigd, het kunstenaars manipuleren de belf«set alleen dat ze weerloos woorden zodanig, dat diewoor- genoeg om haar onge- den, al naar gelang de aksen- caribenv UBtIs^te verzekerd . maken: derust die ze ten die zij erop leggen, naar \ 'fßnniZfr bent\ mm KERK&KERELD ZATERDAGB SEPTEMBER 1990 6 Met oog op vijfeeuwen kerstening Amerika: DoorArgentijnse stichting Paus tot religieuzen: Kerkelijke hulp voor ex-leden van sekten BUENOS AIRES - De vermogens waarover men- kiezen voor de armen stichting 'Spes', een kat- sen zouden beschikken. holieke organisatie in Volgens 'Spes' wordt doof Argentinië van geleerden sekten aan vele mensen gro- VATICAANSTAD -Paus schoppen het catechesepro- aan de geloften van doen Johannes II ject Palabra y (Woord die onderzoek naar te schade toegebracht. De Paulus heeft vida armoede, kuisheid en gehoor- de sekten, heeft besloten de religieuzen in Latijns en leven), dat bedoeld was stichting wil zich daarom zaamheid en dringt hij erop ook hulp te bieden aan Amerika gewaarschuwd ter herdenking van deze nietbeperken tot wetenschap- her- aan samen te werken met de vroegere sekteleden die voor een Marxistische uit- denking voortijdig moeten bisschoppen. pelijk onderzoek, maar ook leg van het armoedepro- stopzetten. Het Vaticaan weer een normaal leven hulp bieden aan vroegere De paus beklemtoont, dat willen leiden. sekteleden. bleem. Religieuzen ken- vond dat in het project de het van geloofsgetuigenis de Volgens 'Spes' is er in Argen- In Argentinië nen terecht grote bete- Bijbelse boodschap bijna uit- religieuzen niet moet wor- is vooral kenis toe aan de keuze sluitend vanuit een werelds den beinvloed door tinië sprake van een snelle onder mensen uit de mid- "versmal- groei van 'destructieve' sek- denklasse van de RK kerk voor de standpunt werd bekeken. lende interpretaties van de interesse voor het ten, die het denken van men- «rmen, maar dat mag niet Evangelie". In dit verband Afro-Braziliaanserites sterk WAARDERING sen proberen te veranderen, toegenomen. De mensen uit gepaard gaan met een keu- De paus is heel wat positie- veroordeelt hij "enkele bevrij- ze voor "enkele Bevrij- dingstheologieën*. De en van sekten die naar eigen devolksbuurten zijn het doel- ver over de ontwikkelingen paus zeggen volgelingen dingstheologieën" en een verwijst naar twee hun wil- wit van televisiepredikanten na 1492 dan het clar-project. de docu- len"rehabiliteren* en denad- die politisering van het kloos- Bovendien menten van de congregatie veel aandacht aan gebeds- waarschuwt hij ruk leggen op de speciale genezing besteden. terleven. Echte vrijheid ervoor het werk van de mis- voor de Geloofsleer over de is alleen door Christus sionarissen van toen te Bevrijdingstheologie uit 1984 mogelijk, schrijft de paus meten aan moderne criteria en 1986. Deze documenten, Krachtige in een brief aan de reli- en moderne pastorale opvat- die de kerkelijke weg naar neo-conservatieve wind in Kerk gieuzen. tingen. De paus heeft grote een "echte vrijheid en een De aanleiding voor de brief waardering voor het "beslis- authentieke bevrijding vol- Leonardo Boff: in werk is de herdenkingvan vijfhon- sende" werk van religieuzen gens het Evangelie* wijzen, derd jaar evangelisatie van in de loop der eeuwen. Hij zijn volgens de paus "werke- Latijns-Amerika in 1992. De roept deLatijnsamerikaanse lijk profetisch". Zij hebben als theoloog belemmerd Vereniging van Latijnsame- religieuzen op tot nieuwe inti- ertoe bijgedragen "bedrieg- rikaanse religieuzen (CLAR) tiatieven voor een evangeli- lijke ideologische utopieën LA PAZ - De Brazi- pen en kardinalen die ern- heeft onder druk van het satievan het continent. Tege- en oorlogszuchtige politieke liaanse Bevrijdingstheo- stig geloven dat de theologie Vaticaan en behoudende bis- lijkertijd herinnert hij hen opvattingen te ontmaskeren loog Leonardo Boff vindt voor dekerk iets waardevols die totaal in strijd zijn met dat zijn taak als theoloog betekent en moet kunnen de leer en zending van Chris- ernstig wordtbelemmerd, bestaan zonder dat zij voort- Overheidssteun nieuwe kathedraal tus en zijn kerk", meent de doordat het Vaticaan zijn durend in de gaten wordt paus. doen en laten nauwlet- gehouden', aldus Boff in een tend in de gaten houdt. Latijnsamerikaans Methodis- Protest protestantse tisch tijdschrift. Paus Johannes Paulus VI "Ik kan alleen met mijn "Er waait een krachtige tijdenszijn laatste bezoek aan werk doorgaan, omdat ik neo-conservatievewind in de zijde in Nicaragua Mexico. word gesteund doorbisschop- RK kerk. Hy kan worden waargenomen bij de benoe- ming van bisschoppen en in de verzwakking van de bis- KATHECHESEPROJECT VERBODEN schoppenconferenties en het tegenwerken van de profeti- sche bewegingen". Boff is Vanafbegin geluiden tegen aanpakkerstening ervan overtuigd dat de kerk Kritische de armen hoop moet bieden. "In dejarenzeventig en tach- tig werkten we met de Vijfhonderd jaar christendom: armen, maar zij koesterden ondanks hun armoede hoop voor detoekomst. In de jaren negentig zien we dat de men- moet Amerika dit echt vieren? sen armer zijn geworden en dat zij hun hoop hebben ver- loren", aldus WASHINGTON Hoewel 1992 nog ver weg lijkt, Boff. - viering van vijfhonderd jaar begane fouten te bekennen. "Als kerk staan we voor de- heeft de viering van vijfhonderd jaarchristendom in evangelisatie aan te nemen. Amerika in de kerken al tot onenigheid geleid. Want die z\j er zeker gem- uitdaging hoop voor de De aakt in dit halve millennium armen voort te brengen*. Als Latijnsamerikaanse religieuzen hebben het project ALS BICHT Palabra y vida (Woord en leven) aan kerstening en de daarbij de kerk daarop niet ingaat, onder druk van het De bisschoppen van de gebezigde Vaticaan bijvoorbeeld moeten stopzetten. Spaansta- methoden. zal Latijns-Amerika volgens Nieuwe wereld herdenken in Daarbij zal men moeten Boff de komende tijd lige christenen kritiseerden een verklaring van de 1992 in reke- aanwezigheid van de vaststellen dat het protest ningmoeten houden metgewe- Raad van kerken in de Verenigde staten over vijfhon- paus kerstening jaar de van het tegen die soms gruwelijke ld. derd christendom. continent tijdens een bijeen- komst aanpak afkomstig was van BRASD^IA In in Santo Domingo, de enkelingen. Daarbij zal ook - De Brazi- de kerkelijke discussie aldus depaus. JohannesPau- hoofdstad van de Domini- liaanse bisschoppen heb- staat één vraag centraal: Hoe lus, die aandringt op "gron- blijken dat vanaf het begin ben scherpe caanse Republiek. Voor het er kritische stemmen kritiek geuit moeten de kerken van nu dig geschiedkundig onder- zover er geh- op het is zal nóg veel en oord zijn economisch beleid omgaan met het feit; dat de zoek* en "een onpartijdige uitgebreid gediscussieerd vanuit het Ameri- van de regering van pre- wor- kaanse continent. Maareven- invoering van het christen- beoordeling* van de evange- den in en buiten de Ame- sident Fernando Collor de dom in de Nieuwe wereld liseringvan Latijns-Amerika, als nu het geval is: ook toen Mello. Zij prijzen strijd rika's over de vraag: moet er altijd gelukkig de samenging met de geweldda- riep de religieuzen op geen iets gevierd was men niet tegen de inflatie, maar worden en her- met geluiden. dige inbezitneming van ideologischeen openlijk afwij- Of is kritische Die vinden het"moreel dacht. het misschien tot zwijgen brengen blijkt op onver- land, moord en slaverny en zende houding tegenover de beter als in een biecht de antwoord" dat de zwak- de culturele onderdrukking de duur toch geen oplosisng sten in de samenleving van de inheemse bevolking te zijn. Maar ook dit pas hieraan de grootste bij- door de christelijke verover- blijkt dikwijls pas veel later. drage moeten leveren. aars uit Europa? VIOLETA CHAMORRO KRITISCH ... kritiek van protestanten. De Latijnsamerikaanse Con- MANAGUA - Protestan- ingewijd. Chamorro pleitte ferentie van religieuzen Boek over dictatuur van Stroessner: ten in Nicaragua verzet- al tijdens de verkiezingsstrijd (CLAR) meende het antwoord ten zich tegen het voorne- voor een "waardige kathe- op dezevraagte hebben gevon- men van de regering van draal" in het aartsbisdom den in het project Palabra y Kerk president Violcta Cha- Managua. Zij is lid van een vida, dat was opgezet door de Paraguay: morro om de bouw van commissie die de bouwplan- Nederlandse in Brazilië werk- een kathedraal in Mana- nen moet beoordelen. In die zame priester Carlos Mes- gua te subsidiëren. Zij ver- commissie hebben ook zit- ters. De kerstening van ”Dit nooit meer” wijten Chamorro "bevoor- ting de nieuwe burgemees- Latijns-Amerika werd deling" van de Rooms- ter van Managua, Arnoldo daarin gezien vanuit het katholicke kerk en ver- Aleman, standpunt van de slachtof- ASUNCION - In navol- Hoofdstuk 1 onthult de en de miljonair Torn ging van andere Latijnsa- moeden dat de president Monaghan, een Amerikaanse fers, in de zestiende eeuw de manier waarop Stroessner op deze manier de RK zakenman indianen en nu de armen. merikaanse landen heb- aan de macht kwam. In deze die verscheidene ben de kerken in Para- kerk wil belonen voor de bedrijven in Midden-Amerika Nadat verscheidene bisschop- periode werd de leer van de steun aan haar kandida- bezit. pen erover hadden geklaagd, guayeenzwartboek samen- Nationale veiligheid ontwik- tuurbij de presidentsver- De dat het project veel te kri- gesteld over de schendin- keld hetgeen gepaard ging advocaat Adolfo gen van de kiezingen van begin dit Miranda Saenz, Baptist, tisch was over de kolonise- mensenrech- met talloze schendingen van jaar. beschouwt ring van Latijns-Amerika en ten tijdens de dictatuur de mensenrechten. Het deregeringssteun van voor de kathedraal als "reli- sociale kwesties eenzijdig generaal Alfredo tweede hoofdstuk over de De protestanten vinden het gieuze benaderde, besloot het Vati- Stroessner. Net als in ongeveer twintig jaarvan de discriminatie". Hij Argentinië, onbegrijpelijk, datChamorro meent dat deze steun een caan het project te verbie- Brazilië, Uru- zogenaamde 'Pax Stronista' guay en Chili heeft j|uist in een tijd van economi- inbreuk op de grondwet bete- den. het (Stroessners vrede) sche crisis en sociale onrust kent, In een brief aan de Latijnsa- boek de titel 'Nooit meer' beschrijft het politieke die vrijheid van gods- (Nunca mas). de bouw van een kathedraal dienst garandeert en geen merikaanse religieuzen model, het"economische won- financieel wil steunen. De onderscheid maakt tussen de toonde paus Johannes Pau- der* in de jaren '60 en '70 en aartsbisschop van Managua, lus II zich onlangs heel wat Het boek behandelt marte- de meedogenloze onderdruk' godsdiensten. Bisschop John lingen kardinaal Miguel Übando y Wilson van de Evangelische positiever over de kerste- en verdwijningen tij- king, van alle politieke tegen- Bravo, kondigde in juni aan, broedergemeente ning van Amerika dan 'Pala- dens de dictatuur die duurde standers van het regime. ziet het voor- van dat er een nieuwe kathe- nemen van de president als bra y vida'. Het werk van de 1955 tot begin 1989. "Dit Het derde hoofdstuk, dat draal wordt gebouwd ter ver- een uiting van gebrek aan Europese missionarissen ver- is de geschiedenis van een eindigt met de val van de vanging van de kathedraal "oecumenische geest*. In Nica- dient "alles bij elkaar geno- geleidelijke vernietiging", zo dictator, beschrijft de die in 1972 bij een aardbe- ragua bestaat tot nu toe een men waardering, als we den- staat in de inleiding. Het groeiende internationale soli- ving werd verwoest. Het echt godsdienstig pluralisme, ken aan de vruchten van het ALFREDO STROESSNER boek is met financiële steun dariteit en de opkomst van gebouw moet in 1992 worden aldus Wilson. geloof op de lange termijn*, ...dictator van Paraguay... van onder meer Zending en de (verboden) mensenrech- werelddiakonaat van de Gere- tengroeperingen in het land formeerde kerken en de waardoor enerzijds het weer- PIERSON, HELDRING & Wereldraad van Kerken zinwekkende karakter van PIERSON (N.A.) N.V. \ samengesteld door een spe- de dictatuur steeds duidelU' ciale commissie van de de Pierson verleent ook opCuracao financiële Para- ker werd en anderzijds m\ diensten aan particuliere- en institutionele beleggers, en aan grotere bedrijven. \ guayaanse kerken. politieke bewustwording van Pierson gespecialiseerd de bevolking M \C\ f) ) Curacao is in internationaal vermogensbeheer, de handel in valuta'sen depositos, en bijzondere krediet \ groeide. JÊ *& , ' ~~J arrangementenzoals handels financieringen. \ MEEDOGENLOOS De kerken in Paraguay ' Het boek is verdeeld in drie speelden tijdens de dicta- _W Bk ***** Als echte merchant bank beschikt Pierson Curacao op ons eiland over de deskundigen en de know how om voor iedere client \ hoofdstukken dieelk een ver- tuur een voorname rol in de *~^ afzonderlijk, de meest ge-eigende oplossingte vinden, \ schillendeperiode van Stroess- \ strijd tegen deschending van want ..."sommige zaken verlangen een Pierson benadering". \ ners dictatuur behandelen. de mensenrechten. \ Voor nadereinformatie, bel ons eens op telefoonnummer 61.39.55 m\m [WATERDAG TECHNIEK l [SEPTEMBER 1990T 7 Duitse Rosat met waarnemingen begonnen Astronomisch röntogenoog tuurt in de verre ruimte zon- SINDS JULI j.l. is de Duitse röntgensatelliet Rosat met DeRosat met uitgeklapte een tot necollectoren in deruimte. nu toe ongeëvenaarde gedetailleerdheid systema- tisch de hemel aan het afspeuren, op zoek naar kosmische röntgenbronnen. Rosat is de zevende wetenschappelijke satelliet van Duitse makelij, maar de eerste die voor uitsluitend astronomisch onderzoek is gebouwd. Met Rosat heeft Duitsland zich een belangrijke plaats verworven op het nog vrij jonge, maar veelbelovende terrein van deröntgena- stronomie. De satelliet en zijn telescoop, de grootste en de beste in zijn soort, werken perfect: Duitse Gründlichkeit in een baan om de aarde. Rosat werd gebouwd in gengebied duizend maal opdracht van het Bondsmi- meer energie uitzendt dan in nisterie voor Onderwijs en zichtbaar licht. 20De eerste Technologie (BMFT) onder röntgenster was ontdekt: de de programmaleiding van de eerste van een geheel Duitse onderzoekinstelling nieuwe klasse van hemelli- voor Lucht- en Ruimtevaart chamen. (DLR). Hoofdcontractant was Afgedankt materiaal wordt opnieuw benut de firma Dornier, onder- In de jaren zestig werden er contractanten o.a. Messersch- metbehulp vanraket-experi- mitt-Bölkow-Blohm en Carl menten nog enkele tiental- Recycling: heilige Zeiss. Maar ook deVerenigde len kosmische röntgenbron- must Staten, Engeland en Neder- nen ontdekt, maar het was land hebben bijgedragen aan pas door de Amerikaanse het project. Uhuru-satelliet in 1970 dat De wetenschappelijke leiding het venster op de röntgenhe- berust bij het Max-Planck- mel volledig werd geopend. in Europeseautowereld Instituut voor buitenaardse Andere satellieten volgden. fysica in Garching bij Mün- Sommige waren vooral chen. De 2,4 ton zware satel- bedoeld voor het opsporen Het testen van de spiegels bij SIUTTGART.-Een dash- liet 1 van mogelijk van werd op juni met zoveel bron- Carl Zeis in de Westduitse boai dkastje gemaakt behulp van nen, voor meer in °ud papier. Ondertapijt een Amerikaanse andere het stad Oberkochen. en Delta II raket in een baan detail bestuderen van spe- geluiddempende mat- om de objecten. *Pn van lorren, aarde gebracht. ciaal uitgezochte hier processen aan het werk de straling namelijk onder Toen Wilhelm Konrad Rönt- Het aantal bekende bronnen die honderd maal zo efficiënt een grote hoek op het opper- "ïarkante voorbeelden gen Van in auto- in 1895 de geheimzin- nam in deloop van dit onder- zijn. vlak invallen, dan zou ze er recycling de nige, toe tot enkele duizen- branche. Niet geplukt uit onzichtbare en later zoek Dubbelsterren zoals Hercu- dwars doorheen bewegen of Gen naar hem genoemde straling den en men ontdekte dat de les X-l zenden periodiek rönt- erdoor worden geabsorbeerd. goedkope occasion, anders "Haar u een ontdekte, kon hij niet ver- röntgenhemel er heel genflitsen uit, die het gevolg Alleen bij reflectie onder een it peperdure moeden dan de hemel die met urnousine van Mercedes dat er aan de hemel uitziet zijn van de draaiing van de zeer kleine hoek, in dit geval ontelbare bronnen zijn die optische of radiotelescopen ster: een soort vuurtorenef- van twee graden, vindt er I'^nz. wordt De isrecyc- zulke straling in grote hoe- waargenomen. fect. Andere bronnen, zoals reflectie plaats. Röntgenfoto- |n de autowereld röntgensterrenkunde was ling in feite net zo oud als veelheden uitzenden. In de in 1975 door de Ameri- nen zijn hier dus te vergelij- de feite zenden ook alle gewone een nieuwe pijler van het kaans-Nederlandse satelliet ken met kogels die alleen bij auto zelf. Ook vandaag- astronomisch onderzoek dc-dag bestaat de auto sterren, zoals de zon, rönt- ANS ontdekte röntgenbur- zeer schuine inval op een r»og voor driekwart uit genstraling uit. Het waarne- geworden. sters, vertonen onregelma- oppervlak afketsen. De eis men van dezekosmische rönt- Röntgenstraling wordt door tige uitbarstingen die het van zeer schuine inval staal, dat aan het einde allerlei de ople- genstraling werd echter pas objecten in het heelal gevolg zijn 20van een soort maakt het mogelijk om van rit schroot uitgezonden: gewone sterren, vert. Schroot dat de staal- mogelijk na de komst van kernfusie-explosies op het ster- verscheidene spiegels in fabrieken hard nodig heb- raketten enkunstmanen, aan- dubbelsterren, kosmische oppervlak. En dan zijn er elkaar te plaatsen en aldus ben hoogwaar- gezien de straling door de nevels, sterrenstelsels en qua- nog röntgenbronnen dieplot- het opvangend oppervlak te omopnieuw sars. Altijd er dig te dampkring van de aarde zijn echter seling verschijnen en ver- vergroten. staal kunnen leve- extreme omstandigheden in ren. Ze kunnen niet zon- wordt tegengehouden. dwijnen en bronnen die op Röntgenstraling 20is even- Op het eerste gezicht lijkt dit het spel, zoals zeer snel bewe- tijdschalen van millisecon- als licht een vorm van elek- der. Het resterende kwa- gende deeltjes, extreem rt levert meer vreemd, want röntgenstra- hoge den flikkeren. De röntgen- tromagnetische straling, moeilijkhe- temperaturen, supersterke den op. Oud papier vormt de basis ling kan wel door vaste stof- of hemel wordt dus in tegen- maar met een golflengte dui- Banden bijvoor- auto's bestaan voor tien tot magnetische velden of gravita- beeld. de kunststof- voor de bouw van een dash- fen heendringen. Daaraan stelling tot de hemel die wij zend maal zo klein, dus in de En vijftien procent uit kunst- tievelden. Röntgenonderzoek grootte fen. De afvalbergen van boardkastje. onleent deze straling met optische telescopen zien orde van van ato- stoffen. Men vraagt zich in immers zijn is daarom niet alleen van gekenmerkt men. Dit vereist dathet i "flec- °nze maatschappij de toepassingen in door voortdu- autowereld weleens afhoe moet een nuttige de geneeskunde, de kristal- belang voor de astronomie, rende veranderingen. terend oppervlak ook zeer r»enien onaanvaardbare men vroeger zonder kunst- giedrager Proporties bestemming werden gevon- lografie en het materialen maar ook voor de fysica, 'Steeds gaat er wat aan of glad moet zijn, want anders aan en we heb- stoffen auto's kon bouwen. omdat de verschijnselen ben geen meer den. onderzoek. Hoe kan de ijle die uit, met tussenpozen van vindt er geen reflectie (in één ruimte Het materiaal kan hard of men hierbij bestudeert niet voor nieuwe. luchtlaag rond de aarde die seconden, minuten, uren of richting) maar vooral ver- zacht in nagenoeg elke gewen- Voor autobanden geldt het- straling dan tegenhouden? in laboratoria op aarde kun- dagen', aldus Trümpler. strooiing (in allerlei richtin- recycling- het opnieuw ste vorm worden gegoten. zelfde. Ook hier beschermt nen worden nagebootst. gen) plaats en dat vermin- er Door zijn Dit komt doordat de atmo- >utten van afgedankt mate- eigenschappen is recycling niet alleen het zo uitgebreid Een voorbeeld van hoe 'heet' contrast in voor sfeer is, dat elk derthet de afbeel- riaal- vroeger vooral een kwes- het bijvoorbeeld bum- milieu, ook als energiedra- van het er soms toegaat levert de Rosat gaat dit alles gedu- ding. deze te le pers röntgenfoton dat buiten Om gladheid . van kostenbesparing, in bijna ideaal. ger kan de afgedankte band een röntgenbron Hercules X-l. rende de komende twee of °e komt op bepaald bereiken moesten geheel loop van de tijd zijn de nog een belangrijke rol ver- op Dit is een dubbelster waar- driejaar gedetailleerd bestu- slijp- BEPERKT moment toch een atoom nieuwe en polijsttech- Prioriteiten anders komen te vullen. Mercedes liet kort zijn weg treft en van de ene component door deren. De eerste zes maan- nieken, geheel u Mercedes heeft het erdoor maar ook Bgen. Terwille. van het gebruik geleden in Stuttgart zien dat wordt geabsorbeerd. zijn enorm sterke aantrek- den zijn bestemd voor het nieuwe wor- van kunststof om meetmethoden Milieu moet alles worden milieu- men op vele terreinen erg In dé jaren dertig sugge- kingskracht voortdurend systematisch en met tot nu den ontwikkeld. De uiteinde- jf^oaan om afval te voorko- technische redenen beperkt ver is met recycling. Zoals reerden enkele materie van de andere com- toe ongeëvenaarde, nauw- lijke oppervlakteruwheid procent onderzoekers Derhalve zoveel moge- tot zon acht van de bijvoorbeeld bij smeerolie, dat dat allerbuitenste ponent opzuigt. Door het mag- keurigheid in kaart brengen bedraagt (1 y.^- auto. Daarbij de sfeer 0.3 namometer lJ* recycling. Dat maakt de is het streven nu al door drie bedrijven zelf van de zon, de corona, ultra- netische veld van die aan- van de gehele röntgenhemel. nm een om tot een 95 procent is miljoenste milli- Uto echter niet goedkoper, recyc- kan worden geraffineerd. Mer- violette straling en röntgen- trekker (sterkte 4,6 biljoen Daarna zullen een groot aan- meter), slechts ling te komen. vraagt enkele malen itegendeel zelfs, de daar- Dat cedes-Benz maakt in de stralinguitzendt en dat daar- gauss; aarde: 100 gauss) tal interessante bronnen lang- de diameter van voorzorgen. Met de toeleve- een water- ..°°r noodzakelijke installa- garantiebepalingen ook geen door de aardatmosfeer op wordt demateriestroom gefo- duriger worden bestudeerd, stofatoom. Daarmee heeft n zo k°stbaar dat het ranciers wordt de samen- enkel bezwaar wanneer tot grote hoogte wordt geïo- cusseerd op een gebiedje van bijvoorbeeld wat betreft hun deze e?u ZV stelling van röntgentelescoop het jf?bruik van recycling-mate- het materiaal hergebruik van deze olie niseerd. Deze stralingkon in ongeveer één vierkante kilo- energieverdeling, structuur gladste oppervlak grondig doorgenomen. Daar- of veranderlijkheid. van ter "aal eerder kostenverhogend wordt overgegaan. Hetzelfde 1948 20worden waargeno- meter op een van de twee wereld. Het zou tot 250 km ,eikt. Dat is echter een offer naast moeten de autocon- gebeurt met remvloeistof. men doorAmerikaanse onder- polen. ledere seconde stort In het kader van een gast- a moeten worden uitvergroot t voor het milieu moet structeurs er voor zorgen dat Ook die wordt zorgvuldig- zoekers, die met behulp van hier met een vaartje van waarnemingsprogramma, zul- om de onderdelen zo aan de len talloze oneffenheden van 0,1 borden gebracht. naar soort- verzameld en een in Duitsland buitge- 150.000 km ongeveer 100 astronomen uit millimeter te kunnen zien! wagen worden bevestigd dat allerlei landen aan dit gaat dan naar een Brits maakte V-2 raket een meet- miljard ton gas neer. Door de onder- 'De door de firma Carl Zeiss DEMONSTAGE ze er ook gemakkelijk weer bedrijf, dat de vloeistof rei- instrument tot buiten de schok ontstaat een heet zoek deelnemen. In Neder- kunnen worden afgehaald. voor Rosat gemaakte rönt- .V^aal zou het natuurlijk nigt van alle smetten en voor dampkring schoten. De rönt- plasma, dat bij een tempera- land zijn dat astronomen van gentelescoop iseen technologi- lJn Natuurlijk zal voor een gra- het als op één plaats alle hergebruik geschikt maakt. genstraling van de zon was tuur 20van 200 miljoen Sterrenkundig Instituut sche Spitzenleistung van dë- *'6pdankte vitaal deel als een bumper Anton van auto's uit elkaar lets ingewikkelder liggen de echter zo zwak, een miljoen- den intense röntgenstraling Panneko^k deUni- eerste orde', aldus weten- recycling-materiaal wor- in ojiden kunnen worden nooit zaken bij de koelvloeistof ste van de intensiteit van uitzendt. versiteit van Amsterdam. schappelijk projectleider Van de demon- den gebruikt. Maarbumpers de airconditioning. Voor de alle straling van de zon, dat Deze ene vierkante kilome- pbaald. van afgedankte wagens kun- Trümpler. ge'and zouden dan alle meeste Nederlandse automo- men nietverwachtte ooit rönt- ter zendt 5.000 maal zoveel Het hart van Rosat is een a' gehaalde nen in demateriaal-kringloop bilisten een Woltertelescopen zijn al onderdelen onbereikbare genstraling van andere, veel energie uit als de gehele röntgentelescoop meteen dia- in ,°°r goed worden benut op min- luxe, maar bij top-auto's een enkele malen eerder de recycling kunnen wor- verder verwijderde sterren zonnebol. 'Een gebiedje met meter van 83 centimeter. ruimte gebruikt, maar die öen doorgestuurd. Mercedes- der cruciale punten. Er zijn vaak gekocht extra. In die te zullen opvangen. een diameter van een dui- werkt et|z Deze telescoop heel van Rosat is de grootste en j^ en BMW voeren al over- in een auto tal van plaatsten airconditioning zit het koel- Het was dan ook een grote zendste millimeterop ditpool- anders dan de bekende opti- te vinden (bijvoorbeeld afdek- middel R 12 en dat bevat gevoeligste en zal dus meer ig- °m. *0^ e &ezamenuJke verrassing toen in 1962 bij gebied heeft in het rönt- sche telescopen, waarin het en beter kunnen waarnemen. Achting van zon centraal platen en regengoten) chloorfluorkoolwaterstoffen, toeval een andere, veel ster- gengebied een vermogen waar- licht via vrijwel loodrechte te waarop het simpel te ver- die hoog genoteerd op Men verwacht dat het aantal komen. Maar zelfs al staan kere röntgenbron aan de mee de energiebehoefte van inval en reflectie op spiegels bekende zo i e vormen materiaal opnieuw de hitlijst van stoffen die röntgenbronnen dat Sch losweke, techni- hemel werd ontdekt: Sco X-l deBondsrepubliek gemakke- naar een brandpunt worden nu 5.000 tot , «e en kan worden gebruikt. schadelijk zijn voor ozon- (dat rond de ligt, financiële problemen de wil zeggen de eerste lijk gedekt kan worden', geleid. De telescoop van 10.000 oplopen. 1* Helemaal aan het einde van laag. zal De nauw- worden opgelost, dan röntgenbron in het ster- aldusprofessor JoachimTrüm- Rosat bestaat uit twee stel- keurigheid waarmee Öotr'ïf& "lijft cyclus kan nog wor- Er is nu een debron- v de vraag waar en de het nieuw en renbeeld Schorpioen). Vier pler, de wetenschappelijke len van telkens vier in elka- nen gelokaliseerd wat fijngemalen onschadelijk kunnen wor- °°< al dat afgedankte den en verbrand. koelmiddel in jaar later toonden optimis- leider van het Rosat-project. ar geplaatste waar- .'«er de maak (R a), 'kokers', den bedraagt 10 boogsecon- iaal kan worden Eén kilo van zulk gruis 134 maar het tische astronomen aan dat 'In vergelijking met kernfu- van het voorste stel licht den of beter. bevat evenveel als duurt nog jaren voor dat 'Dat is vol- energie het hier om een lichtzwakke siereacties, die de sterren paraboloïde e is en het ach- doende om vele van Bern één olie. Voor zon ener- voldoende is. de door kunststof. De meeste liter beschikbaar ster gaat die in het rönt- hun licht laten geven, zijn terstel licht hyperboloïde. Ze Rosat gevonden bronnen te zijn gemaakt van Zerodur, kunnen identificeren met een keramisch materiaal dat objecten uit de radio- of opti- vrijwel ongevoelig is voor scheastronomie', aldusTrüm- temperatuurveranderingen, pler. en bedekt met een goud- laagje. De inkomende rönt- Kort voor het jaar 2000 wil- genstraling wordt hier via len zowel de Amerikanen als scherende reflectie naar het de Europese ruimtevaartor- (j_\_\ REFINERIA \^ brandpunt gebracht. ganisatie ESA met nog weer Deze techniek, uitgevonden grotere en gevoeliger afbeel- dende röntgentelescopen de " ISLA (CURAZAO) \, door de Duitse fysicus Hans — S.A. Wolter in 1951, is de énige veranderlijke röntgenhemel om via optische middelen gaan bestm ! van een röntgenbron een zal Rosat alleenheerser aan afbeelding te verkrijgen. Zou hetröntgenfirmament zijn. .. ALGEMEEN |ZATERDAGB|SEPTEMBËRÏ99^ 8 = door Laurent Testers = Zelfs de enkele, nog steeds ad) op de Curacaose samen- DAGELIJKS KUNNEN we in de kranten lezen dat niet wettelijk vastgelegde, leving, kan in het algemeen toerisme op de Antillen in zeer korte tijd is uitge- natuurbeschermingsgebie- worden gesteld dat de lokale groeid tot de belangrijkste pijler van de Antilliaanse den lopen het gevaar hun bevolking zelden de kans economie. Curacao laat daarbij de sterkste ontwikke- oorspronkelijke functie te ver- heeft gekregen haar eigen ling zien. Door deze explosieve groei worden ook de LAURENT TESTERS liezen. ideeën te formuleren en offl effecten van toerisme steeds duidelijker. Dat deze te in ontwikkeling (35) zetten de niet voor alle betrokkenen even gunstig zijn, zoals de studeert eind 1990 af van ontwik- als Sociaal MISSEN het eiland. Deze toeristische ondernemingen ons graag willen doen Wetenschap- Voor de zoveelste keer wordt keling is altijd geleid door geloven, is in de loop der jarenwel duidelijk gewor- per aan het Derde Wereld bevolking weer 'afge- handjevol Nederlandse Centrum van de Katho- ook de een den. steld' op het nieuwe wonder en lokale investeerders. Dat lieke Universiteit te Nij- meeprofi- geldt megen Hij 'waar iedereen van ook voor de ontwikke- in Nederland. teert. De vrouwen worden in ling van het toerisme op is voor deze studie werk- in de Curagao. zaam geweest als creatief de strijd geworpen Miss Playa, Reina Turistiko Zoals ook in derest van de Verzet tegen te grote psycho-therapeut in Neder- World Tou- wereld probeert bevol- land. Folkloriko, Miss de met rism en Koningin Toerisme king uit de ellende en de Testers is bezig de te buitenlandse invloed afronding van een inter- verkiezingen. Curagaose ban- werkeloosheid komen en ds zijn afhankelijk van optre- een hogere welvaart te berei- cultureel onderzoek naar ken. de 'People's Participation in dens in de hotels en de Daarbij wordt door smaak van de toeristen als overheid en hetbedrijfsleven Over de hele wereld buigen experts zich over de Tourism. Daarvoor heeft de verwachting gewekt dat hij twee vergelijkende zewat willen verdienen. Car- grote problemen die zijn ontstaan, met name voor navalsgroepen kunnen reke- toerisme de ideale oplossing van de onderzoeken gedaan: een bepaalde bevolkingsgroepen bestemmingslan- van nen op steun van de overheid biedt. De bevolking klampt grote, onderzoek zes maan- den. Onlangs heeft een internationale conferen- in en het bedrijfsleven terwijl zich aan deze strohalm vast in meer dan300 den Thailand voor het tie over toerisme het Caribisch gebied ECTWT en een onderzoek tambugroepen hiervoor niet en steunt daarbij de besta- experts, managers, wetenschappers, politici, aanmerking politieke de van vier maanden in Cura- in komen omdat ande structuur. Dit 'World Tourism Organisation' en zelfs de UNESCO Hij ze geen toeristen zoudentrek- gaat, samen met het korte bijeengebracht. Vier dagen lang er van gedach- sao. is verder verbon- op termijn gebrek werd denaan deEuropese, inter- ken. Kinderen leren denken en ten gewisseld over de bedreiging van de cultuur en school al dat toerisme goed is aan betrokkenheid van bedrij- nationale netwerk-organi- ven en het dagelijkse leven van de bevolking in de Caribisch satie Third World Tou- voor het eiland. De bevol- managers die willen toeristengebieden. Curacao werd daarbij vertegen- king wordt geleerd service- verdienen aan het toerisme, rism European Ecumeni- toe- ten koste van woordigd door gedeputeerde van Toerisme Ruben cal Network' (TEN). minded te worden en de een duurzame Page en Pieter Sampson, waarnemend directeur van rist op een meer professio- ontwikkeling van het eiland. het Curacaose Bureau voor Toeristische Ontwikke- nele manier van zn geld te Zeker na mei '69 is men ling. De conclusies die daarbij geformuleerd zijn verlossen door zo natuurlijk beducht voor de ontwikke- blijken in grote lijnen overeen te komen met de mogelijk te glimlachen. ling en escalatie van gevoe- conclusies van een onlangs gehouden onderzoek op Uit een antropologisch lens onder de bevolking die Curacao. onderzoek van begin dit jaar zouden kunnen leiden tot verzet tegen buitenlandse Dit onderzoek vond plaats dominantie en de vlucht van in samenwerking met deKat- investeerders en toeristen. holieke Universiteit van Nij- SNOG VERRE VAN ROOSKLEURIG Er zijn klachten dateen vrije megen in Nederland en de discussie over deze kwesties 'Ecumenical Coalition on op verschillende manieren Third World Tourism', een bemoeilijkt wordt. grote internationale netwerk- Conclusie intercultureel onderzoek op Curacao: organisatie dieintensiefonder- INTERNATIONAAL zoek doet naar de negatieve De hiervoorbeschreven situa- effecten van bepaalde vor- tie is echter niet uniek voor men van toerisme en naar Curagao. Vele landen, ver- mogelijke alternatieven. Het Bevolking meer betrekken spreid over de hele wereld, onderzoek op Curagao hield bevinden zich in een soortge- o.a. een inventarisatie in van lijke situatie.Ruim tien jaar de meningen van individuen geleden hebben de interna- en groepen op Curagao, over tionale kerken het initiatief voor- en nadelen van de hui- genomen tothulp aan slacht- dige ontwikkeling van het offers van toerisme dat toerisme op en bij ontwikkeling het eiland toerisme alleen maar op gericht is van alternatieven. Daarbij snelle winst, met name naar was en voert tot Andere die de de gelijkluidende con- consumeren. Daarmee ver- den. Dit vanzelf eisen inter- door een laissez-faire hou- is echter gebleken dat er de zogenaamde Derde clusie: de lokale bevolking valt ook de noodzaak en het grotere afhankelijkheid van nationale toerisme-indus- ding internationale Wereld. Daardoor werd door zijn investeer- voor de werknemers en werk- en haar cultuur niet langer lastige karwei om een struc- de grote toerisme-onderne- trieën stellen goedkope ders zoveel mogelijk te steu- neemsters in de grote hotels de "Wereldraad van Kerken' lage of geen ten dienste stellen van de turele oplossing te zoeken mingen. Het is duidelijk dat bouwgrond, ener- nen, vaak ten koste van weinig te lachen valt. De een speciale organisatie opge- toeristenindustrieën maartoe- voor de steeds groter wor- een relatief minder welva- gie- en waterkosten, over- steun aan lokale onderne- lonen zijn laag, de contrac- richt namelijk de 'Ecumeni- risme voor en in overleg met dende problemen. Het para- rend land dat toerisme wil heidsgaranties, lage of geen mingen. Het toch al gunstige ten tijdelyk, men wordt niet cal Coalition on Third World debevolking. dijs ln de folders laat de gebruiken om met buiten- belasting op winst, voldoende investeringsklimaat dient vertrouwd door de leiding en Tourism. toerist namelijk zien dat het- landse valuta en werkgele- infrastructuur, de mogelijk- nog aantrekkelijker te wor- elk eigen initiatiefwordt ont- Deze organisatie houdt DE TOERIST geen verloren werd gewaand genheid een grote mate van heid winst naar het buiten- den gemaakt door nog gro- inder- zich de laatste tijd zeer inten- exporteren, aange- moedigd. Er ontstaan Toerisme op zichzelf heeft iets verderop nog ruimschoots onafhankelijkheid of verbe- land te tere belastingvrijstelling, daad banen door toerisme sief bezig met onderzoek noch een positieve, noch een aanwezig is: helder blauw tering van de positie van de paste scholing van de lokale door overheids-garanties en maar naar de negatieve effecten water, op lager en dekwaliteit daarvan is negatieve waarde. Het krijgt parelwitte lege stran- allerarmsten te bereiken, arbeidskrachten doorversoepelingvan de immi- over het algemeen laag, de van bepaalde vormen van deze waarde pas door de den, 'onbedorven' cultuur en haar pogingen door deze over- middenkader niveau en een zyn en gratie-wetgeving. Er wordt kosten hoog en de toe- toerisme en naar duurzame doelstelling van degene die natuur, rust of juist avon- heersende afhankelijkheids- gastvrije service-minded geroepen dat de import komst ervan is zeer onzeker. en rechtvaardige alternatie- het gebruikt. De kernvraag tuur. structuur in de toerisme- bevolking. Deze voorzienin- omlaagmoet omdat detekor- ven. In een gen grotendeels Dit treft devrouwelijke werk- groot, internatio- is dus: Wie wil wat bereiken industrieën geblokkeerd zal worden ten op betalingsbalans te nemers meest zij ook met gemeenschaps- de het omdat naal netwerk wordt met toerisme? Om de effec- TOERISTENINDUSTRIE zien. De mate waarin dit betaald compenseren. vaak deverantwoordelijkheid gewerkt aan bewustwording ten van toerisme in een land Hoewel gebleken is dat het soort ondernemingen in de gelden die de lokale bevol- Maar king opbrengen. wie zullen er straks dragen voor de opvoeding doordeuitwisseling van erva- te bestuderen, is het nodig westerse systeem niet leidt structuur van een bestem- moet moeten bezuinigen wanneer van dekinderen. ringen en ideeën met soort- inzicht te hebben in de cul- tot een duurzame en mingsland kunnen binnen- deze tekorten onherroepelijk gelijke internationale orga- tuur van waaruit de toerist rechtvaardige wereld, blijft dringen hangt voor een groot CURAÇAO zullen toenemen als gevolg BEWUSTZIJN nisaties in Z.O. Azië, India, we kijken vertrekt, in de structuur van men zich er toch hardnekkig deel af van een meer of Als naar de situa- van de komst van de hotel- Men kan zich afvragen Europa en Noord Amerika. de toeristenindustrieën zelf aan vastklampen, hopend dat minderuitnodigende houding tie op Curagao dan is daarin resorts met hun luxueuse waarom de bevolking tegen In het Caribisch gebied en in de politiek-economi- het straks voor iedereen toch van deoverheid en het bedrijfs- veel te herkennen van het- westerse en res- geen interieurs deze negatieve ontwikkeling mondde deze bezorgdheid sche structuur in het bestem- allemaal weer beter wordt. leven daar. hiervoor beschreven is. taurants? schynbaarnietsonderneemt. onlangs uit in een 'Confe- mingsland. Met kennis van Zo ook de internationale Al eeuwen lang heeft Cura- Daarvoor zijn op Curagao rence on Tourism and Socio- deze drie structuren is toerisme-industrieën diehun HET BESTEMMINGSLAND gao de rol moeten spelen die MILIEU vele oorzaken aan te wijzen. Cultural Change in the Carib- vooraf reeds te voorspellen wortels hebben in de wes- haar werd toebedeeld door Ook het milieu wordt aange- Een daarvan is dat de bevol- bean' met meer dan 300 inter- hoe toerisme in een bepaald terse geïndustrialiseerde lan- Naast de toeristen en de het buitenland, met name past aan de wensen van de king niet goed jïeïnformeerd nationale deelnemers waar- land eruit zal zien, wie ervan den simpelweg omdat men toeristenindustrieën is het door Nederland, al of niet in investeerders in toerisme. zal profiteren en wie niet. daar als eerste met commer- bestemmingsland dus een samenwerking metpersonen Stranden worden opgespo- De eerste vraag is dus: cieel toerisme is begonnen. derde factor die van invloed ter plekke. Als leverancier ten ten koste van koralen. Kernvraag: wat willen Wat wil de toerist? Tachtig Dat geeft de daar gevestigde is op de ontwikkeling van van grondstoffen, als poort Twaalf tot veertien van de procent van het toerisme bedrijven het voordeel dat ze het toerisme. Om toeristi- naar de Latijns-Amerikaanse mooisteplaatsen aan dezuid- vindt plaats binnen en tus- toerisme van het begin af sche ondernemingen te kun- markt, alsbelastingparadijs, kust van Curagao zijn voor- wij ermee bereiken? sen de geïndustrialiseerde lan- aan zelf hebben kunnen vor- nen aantrekken dient aan als brievenbus voor papieren bestemd voor de luxueuse, den. Dit heeft te maken met men en domineren. Ze bezit- bepaalde voorwaarden te wor- n.v.'s en nu als vriendelijk kapitaal- en energie-inten- steeds en goedkopere is en zich niet bewust is van onder voor Curagao gedepu- betere ten het merendeel van de den voldaan die, gezien de toevluchtsoord voor toeris- sieve hotel-resorts waardoor van reismogelijkheden, maar ten. En tijd zijn de effecten van toerisme. teerde Toerisme Ruben ook luchtvaart- en cruisemaat- hoge investeringskosten, ook in al die de voor de lokale bevolking wei- Bewustwording Page en Sampson, met het feit dat een schappijen, bevolkingen daar- met betrek- Pieter relatief de hotelketens op langere termijn gegaran- hetmilieu nigruimte overblijft om zich king tot komt waarnemend directeur van kleine groep mensen op onze en promotiemiddelen. bij ondergeschikt geweest. toerisme ech- de deerd moeten kunnen wor- aan zee te ontspannen. In de ter het Curagaose voor wereld in materieel opzicht Door hun positie Ook in de internationale niet uit de lucht vallen. Bureau dicht bij den. Dit vereist een goede plannen voor een vuilver- Het is een onderdeel van een Toeristische Ontwikkeling. steeds welvarender wordt. de toeristenmarkt kunnen ze samenwerking tussen toe- toerisme-industrieën zijn de brandingsoven, die de Deze welvaart eist algemeen besef van de per- Gebleken is dat tijdens de echter voor een groot deel de risme- industrieën en poli- mens en het milieu onderge- nodige risico's voor het conferentie belangrijke ook een hoge tol van zowel grootte en derichting van schikt zodat het begrijpelijk soonlijke, culturele en natio- een de tieke en economische leiders milieu oplevert, en een ener- nale identiteit. Bewustzijn accentverschuiving plaats- mens als milieu. We zien een toeristenstroom bepalen. in de bestemmingslanden. is dat zij Curagao als ideale gie- en watercentrale, beide toename van de eigen positie of die vond van toerisme voor de van stress, vervreem- Evenals in andere takken Een eerste vereiste is poli- plaats zien om vooral gefinancierd met gemeen- toerist naar de ding, agressie, werkloosheid, van daarbij van het eiland en het gevoel toerisme voor industrie staat tieke stabiliteit, sociale rust luxueuse toeristen-projecten schaps- en ontwikkelingsgel- bevolking van de inflatie, een groter wordende de mens, de en te ze zelf voor deze positie verant- toeristi- cultuur het en arbeidsrust. Toerisme op zetten waaraan maxi- den, wordt alrekening gehou- schebestemmingen. Hiervoor kloof tussen arm en rijk, een milieu ten dienste van winst maal kunnen verdienen. woordelijk te zijn gaan wordt daarvoor wel als graad- den met een sterk toene- vooraf aan pogingen deze te werd als belangrijkste voor- milieucrisis, enz... en groei en moeten daarom meter beschouwd. Hoe rusti- Omdat toerisme momen- mende vraag naar water en Dit is een van verbeteren o.a. ten,aanzien waarde aangegeven dat deze- de oorzaken zo goed mogelijk beheerst ger een land, hoe meer toe- teel afhankelijk isvan zoveel stroom en aanbod van afval lfde iokalé bevolking van een grote interne crisis vorm van deeffectenvan toerisme. betrok- worden. De van toe- risten durven komen. Rust onzekere factoren zoals de door de grote hotels. ken moet worden bjj deopzet in het Westen. Het oude risme dievoor de industrieën Een vereiste daarvoor is ontstaat echter soms ook openstelling van Oost- Overigens kunnen hotels dat en uitvoering van het toe- systeem bly'kt veel nadelen de meeste winst oplevert is Europa en wissel- hiervan gratis men kan beschikken door onderdrukking van de Cuba, de gebruik over de noodzakelijke infor- risme in hun eigen land. te bezitten en men weet niet het luxueuze hotel-resort toe- bevolking. Boze tongen bewe- vallige koers van de dollar, maken terwijl de lokale bevol- goed hoe een beter systeem risme. Deze resorts bestaan ren zelfs economische recessies, de cri- king de matie. Een vaak gehoorde ONDERZOEK dat democratie, waar- in toekomst waar- klacht mensen eruit zou moeten zien. Intus- uit een groot complex van bij mensen vrij zijn om te sis in het Midden Oosten, schy'nlijk meer gaat betalen van die deze Tussen begin april en begin sen bieden de toerisme- bungalows, een hotel, res- zeggen wat ze denken, nieuwe trends, enz. zijn toe- voor en ontwikkelingkritisch volgen augustus van dit jaar heeft slecht water stroom. Het is dat relevante industrieën de mogelijkheid taurants, winkels en allerlei is voor het toerisme omdat risme-industrieën genood- milieu wordt eveneens aan- informatie op Curagao een leeronder- deze crisis tijdely'k te ont- recreatiemogelijkheden daarbij mogelijk te getast voor hetpubliek niet beschik- zoek plaatsgevonden naar onrust kan zaakt zich snel ontwikke- door de aanleg van geconfron- vluchten tijdens enkele zor- zoals golf, zwemmen en ten- ontstaan waardoor toeristen len en maximale winst te nieuwe wegen, leidingen baar is en men o.a. dit aspect van bewust- en teert met voldongen geloze weken vakantie. De nis. en investeerders op de maken voordat de gouden nieuwbouw. Alle grond wordt wording van en participatie toeristen hoeven niet langer Meestal kunnen hotel- vlucht slaan. Een zijn. feiten. Zo blijken veel toeris- door de bevolking t.a.v. voorbeeld tijden weer voorbij wordt door buitenlanders en ten-projecten goedgekeurd lokale te wachten op het 'Aards resorts door debestemmings- hiervan is de terugval van op al toerisme. Het onderzoek De overheid, advies van overheid opgekocht en bouw- te zijn Paradijs' na dit leven maar landen niet zelf gebouwd, toerisme na de gebeurtenis- internationale bedrijven en grond voor de voordat van tevoren vond plaats in samenwer- kunnen lokale bevol- onderzoek is gedaan naar de het hier en nu kopen geleid en bevoorraad wor- sen in mei 1969 op Curagao. organen, wordt gedwongen king wordt schaars en duur. king met de Katholieke Uni- effecten ervan op mens en versiteit van Nijmegen if1 milieu. Het geven van infor- Nederland en de 'Ecumeni- matie door de overheid cal Coalition on Third wordt World . ■ ,o^_y Voor elk blik olie datU koopt / \ bemoeilijkt door het Tourism' (ECTWT). De r—, — ontbreken van een adequaat —r- —-v r—, icrïfgt een lot waarmee U kans maakt op een: / \ meest opmerkelijke conclu- f j ■, j- , U beleid op lange termijn. sieis datdeverzamelde inzich- Liefde en gevoel van ver- ten en aanbevelingen, die m\}r f C_: ! / U '\ / (S -\ Ui El "THREE IN ONE" / 1 antwoordelijkheid voor het ; EEI DAIHATSU CHARADE *__*_ STEREO SET men zou kunnen omschrij- -_f**_\ J******^. \ i\ eiland ontstaan pas als men ven als- een combinatie van zich ermee verbonden voelt, traditionele en hedendaagse 9 als men het met eigen han- I l||| EB VIDEORECORDER ttü EXCEL olie \ / volkswijsheid, in grote lijnen ***** den en naar eigen ideeën overeen komen met die heeft gevormd. Hoewel men welke door de het 300 interna- niet altijd eens is over tionale experts tijdens de welke invloed het koloniale —_i„j „ hedenheeft(geh- Vervolg oppag. 10 ALGEMEEN |f—ATERDAGB|SEPTEMBER 19901 9 ...De meeste doden waren o west georiënteerd begraven met een handtegen het hoofd Dit skelet is precies in houding waarin het in Mal = door drA.H. Versteeg bekend. Het laboratoriumonderzoek VORUKic = heeft nog veel mok werd gevonden opge- JAAR IS in een samenwerkingsproject van net verrassingen opgeleverd. steld in de expositie van het Archeologisch Museum Aruba en deRijksuniver- Het meest verrassende resultaat is dat een aantal Leiden een Archeologisch Museum- siteit oudheidkundig bodemonderzoek volwassen mannen in het grafveld een centrale posi- Aruba... verricht te Malmok. In augustus 1989 is over de tie innam. Dat het grafveld planmatig is aangelegd "entallen opgegraven skeletten «e uitvoerig bericht in begrijpen we uit het feit dat deze 'centrale mannen' op Napa. Nu is, na bestudering van de resultaten vaste afstanden van elkaar liggen: drie zulke mannen gedurende de afgelopen maanden, het eindresultaat vormen steeds een gelijkbcnige driehoek. laars-groepen op Curaga< Aruba alleen over de date- ringen van 2 terreinen op Curagao: die zijn 3500-4000 jaar oud. De paar skeletten die daar opgegraven zijn ver-, leder centrale man heeft tonen overeenkomsten met een ruimte voor zich en zijn die van Malmok, dus meen-, naasten van ca 20-m door- den wij dat zij alle ongeveer snee. Deze mannen moeten GRAVEN BLIJKEN NIET OUDER DAN 2000 JAAR even oud zouden zijn. °°k tijdens het leven een Maar uit de dateringen belangrijke plaats in de Indi- dieer zijn, blijkt datMalmok aanse gemeenschap hebben zeker niet ouder is dan 2000 LaSoratoriumonderzoekjnet verrassende resuCtaten terwijl er jngenomen. Ook bij deeerste jaar, enkele date- bewoners van Aruba was het ringen zijn die nog jonger "kennelijk zo dat zij een rela- zijn. En daarmee zitten we tie veronderstelden tussen inderdaad bijna in het tijd- net leven vóór en na de dood. perk waarin veel grotere groel Anders gezegd: de dodenwe- pen maïs-verbouwende India- reld een begrafeniscultuur nen naar Aruba komen, die' was soort spiegel- Opvallende beeld van de wereld van de daarin grote dorpen (in Sava- evenden, althans in een aan- neta, bij Santa Cruz en bij tal opzichten. Tanki Flip) wonen, vanaf ca Dat de onderzoekers er 1000 jaar geleden. Jang over gedaan hebben om vrouwen en kinderen, logical Investigations on > yer jong en oud verdeeld te Aruba: the Malmok Cem> ijn. Niets van deze grafgif- presenteren. n of voorzieningen komt {een bij vrouwen, of alleen Het eerste exemplaar i : y oude of alleen bij jonge deze week aan de mini pensen voor. De statisticus van Cultuur Aruba, de he» "e deelnam aan de studie R.F. Refunjol aangeboden. an de resultaten, conclu- Het is een gezamenlijke uit- het moet een betrek- gave van het Archeolog ?e^.rde:e'ijk eenvoudige gemeen- Museum Aruba en de Stu- , cnap zijn geweest: alle sym- diekring voor Wetenschapp< bolen zijn gelijk verdeeld. ...Eenvrouw, noord-zuidbegra- lijk Onderzoek in het Car ven. Zij ligt vlak naast een mok nog een andere bevesti- der oud dan wij aanvanke- bisch Gebied te Amstercï STENEN man die omgeveer oost-west ging voor gekregen: toen de lijk vermoedden.Voor de Mal- Het bock is vanafneden \ ijna alle graven waren afge- ligt. Dergelijke combinaties dateringen van Malmok in mok-dateringen bekend 10florin tekoop in hetAre1 bekt met grote ofkleine ste- van een man en een vrouw het laboratorium bepaald waren, beschikten we voor logisch Museum, Zoutn Maar 4 graven van de onder een hoek van 90 gra- waren bleek het grafveld min- de jagers/vissers/verzame- straat 1. Aruba. J^n." die we in 1989 opgroeven den komen meerdere malen badden geen stenen. Bij de voor in Malmok. Waarschijn- "tudie hiervan bleek dat dat lijk zijn het echtparen. 'leen bij graven van vrou- en en kinderen het geval PG Mr. Robert Pieters as. Toen dit geconstateerd ...Het opgraafteam bij het 40e as> zijn we nauwkeurig skelet dat vorig jaar te Mal- {vervolg vanpag. 1) aar alle tekeningen van de mok werdopgegraven, v.l.n.r. gaankijken (alles wat Nacio Wernet, Angel Wernet, 0^ oPgroeven is vastgelegd de auteur, dr Tacoma, Fan graag bezig willen houden er kunnen b.v. stukken blij- Een ander teer punt in dr Ptekeningen opschaal 1:10: Croes... met de grotere criminaliteit. ven liggen bij een ambtelijke media is de houding van hei lenen, schildpadschilden, ske- Met de criminaliteit die gro- dienst, waardoor vertraging OpenbaarMinisterie t.a.v. het schelpen etc.) Toen precies hetzelfde het geval tere groepen slachtoffers maa- in de besluitvorming optr- «"d overlijden van de jongen duidelijk dat alleen man- is:planmatig aangelegde graf- kt, zoals drugshandel of vrou- eedt. Dat is in dit geval J ouder Every, na zijn aanhouding ' pjn dan 25 jaar een velden komen in de geschie- wenhandel. gebeurd. De procedure heeft door de politie. Wat kunt u centrale steen, met denis van de mensheid voor langer dan normaal het 3 daa Er zijn van Open- over de vorderingen van dit v omheen een steencirkel het eerst voor in de allerlaat- zaken het geval is, geduurd. Uiteinde- n^adden baar Ministerie die erg in de lijk onderzoek vertellen? t^ bleek ook dat ste fase van jagers/vissers/ was de beslissing afwij- Vooropgesteld moet worden Vrouw ofkind een grote verzamelaars-culturen: bv in publiciteit gestaan hebben en zend, er werd geen gratie st* het vaak is er daarbij sterke kri- dat, als er iets ernstigs aan n°P. B"* had maar Denemarken in 8000 vóór verleend. Dan heeft iedereen de hand is, en nietsis ernsti- alle ' tiek op het beleid van dePG. We kleine. Nu begrijpen Christus, maar ook is zon ook het recht om te vragen ger dan de dood, er door ons voor de Malmok- groep Een voorbeeld daarvan is de de straf elders te mogen uit- Inn- dierond 1950 in Malei- Steenbaar, waarbij onmiddellijk gereageo niet de rode kleur" gaan En zaak het zitten. lemand van Curacao stofanen sië woonde dit doen. verwijt gedaan dat jus- wordt en dat zo adequaat 1 de BchelPen of schild- daarbij is door is. de kan vragen de straf op Pad "If antropologen titie een klassejustitie voert. mogelijk. We hebben onmid wap lden het belangrijkst precies vastgelegd wat er Bonaire of op Saba te mogen dellijk een onderzoek inge n maar de stenen op Wat is daarover uw mening? uitzitten, maar men grav ' de gebeurde en waarom. 'Er kan ook steld. In het begin kon zj die bleven immers zijn veel mensen die het vragen de strafin Nederland CL.Ln: onbegrijpelijk we weinig informatie geven. , (J tbaar voor de overleven- vinden dat de of op Aruba te mogen onder- en VERBONDENHEID zaak-Steenbaar zo is afge- omdat gebaseerd moet ziji Uit ...De doden werden in Mal- gaan. Dat verzoek moet met in studies van deze en wikkeld als is gebeurd, (de op feiten. Wel is er beslf 1989 concludeerden groepenjagers/vissers/ mok in groepen begraven om ...Steencirkel met platte argumenten omkleed wor- 11 andere cen- ex-functionaris van Belas- gelegd op het lijk en er Malmok "ggen geen verzakelaars is duidelijk de belangrijkste mannen trale steen. Dit soort indruk- den. Daarop volgt weer een sektie gepleegd. Nu is df India begraven in urnen, heen: de 3e van voren tingen Oscar Steenbaar procedure, waarbij primair nee kUen geworden dat, op het af wekkende graf-dekkingen mar- wegens ont- reactie van hetpubliek en ii di 's een oudere groep, geteld is zon centrale man. keert werd veroordeeld toestemming moet e og moment dat zon groep zich de belangrijkste man- duiking van van worden de eerste plaats van defan geen aardewerk De 3 andere hier zichtbare nen het betalen tnaai!ï bedreigd voelt in het gebied in de oudste Indianen- en in verkregen van het land of lie altijd gebaseerd op emo v , Zulkejagers/vissers/ skeletten zijn vrouwen... invoerrechten valsheid persoon er dat zij nodig hebben voor cultuur die van Aruba bek- geschrifte. Hij tot gevan- eiland waar de naar tionaliteit. Dat is menselijk amelaars trekken in werd eerste klein hun voedselvoorziening, zij genisstraf veroordeeld en toe wil. Dat moet in de Er is niets zo absoluut als dt . OO?611 rond en zijn plaats ja nee zeggen. een relangrijkk P hun verbondenheid met dat kreeg na maanden wachten of Zo is dood. En het is moeilijk \ dae deel van de gebied aan iedereen laten het ook gegaan met de kwes- afstand te nemen in zoV lg vruchten, bessen, de gelegenheid zijn straf in schelr!f- dien door een opvallend graf- Nederland uit te zitten red.) tie Steenbaar. De minister geval. Anderen doen er dan *at pTuren* kortom alles veld: een territorium-marke- van Justitie heeft zelf recht- nog eens een schepje tbaar is te verzame-' Dat komt door gebrek aan len ring dus. informatie. Het Openbaar streeks het verzoek gedaan bovenop. Er gaan wilde ver- Latere groepen (landbou- Ministerie verantwoorde- aan zijn ambtgenoot in Neder- halen de ronde doen, dk k zulke groepen blij- is land. Nederland *nUiSn wende, aardewerkmakende) lijk voor de executie, d.w.z. heeft na steedsverder aangedikt v *ovPai net algemeen niet doen enige nadere informatie te Werk dat minder om die de uitvoering van straffen. den. Ook daar hebben we . beste] van hun doden- reden: zij hebben hun dorp hebben gevraagd erin toege- maken, en in of ledereen die veroordeeld rekening mcc gehouden. We Malrn e, dat is huis als opvallende territo- stemd. Tot zolangkan Steen- hebben ' wel wordt, heeft het recht bij de de familie snel gey- Bebeur°Hiv" JuiBt rium-markering. Maar de baar gaan waar hij wil. Hij raagd te we . rydens het koningin of bij de gouver- hier komen en ;9 sieve inten- veel kleinere, rondtrekkende heeft toestemming om in gegeven naar neur gratie te vragen. Dat is hebben uitleg over leller paral- jagers/vissers/verzamelaars bij hem ook gebeurd. Daarbij Nederland zijn straf uit te deprocedure. En daarbij heb- tie u V?0r de Malmok situa- geen '~ ebben die indrukwekkende hui- wordt een bepaalde proce- zitten. Dan kunnen wij hem ben we gezegd dat als er j -Ben v we beschrijvin- zen hebben, doen dat door hier niet oppakken. De toe- gen an en aantal grafvel- duregevolgd, er worden advie- vragen zijn of kritiek is, met - in A? hun grafveld en vaak daar- zen en zegging is gedaan. De voor- ons contact op te nemen. ingewonnen tenslotte De t va„ Atnka, in Europa en aan gekoppeld een soort voor- bereidingen zijn echter in e andere plaatsen wordt de beslissing over gra- precieze oorzaak van het o\ i in de ouder-verering. tie volle gang. Er wordt niet stil wereld gevonden waar genomen. Tijdens die pro- lijden weten we nog niet en ~-, Daar hebben voor Mal- cedure kan er iets haperen, gezten en dezaak wordt niet zolang datniet vaststaat moe- op de lange baan geschoven.' ten we ervoor waken ande- Wordt er bij zon verzoek om ren nodeloos te gaanbeschul- de straf elders uit te zetten digen. Wel heeft deze zaak ook advies gevraagd aan de ertoe geleid dat door ons Procureur Generaal? contact is opgenomen met 'De minister heeft zijn eigen psychiaters om te kijken of advies gegeven t.a.v. de exe- menbereid isin voorkomende cutie. Het staat niet voorge- gevallen assistentie te verle- schreven dat hij daarvoor nen aan de politic. Zoals eerst advies aan anderen bekend was de jongen in een moet vragen. Dat is wel zo staat van razernij, waarbij \ _W WT bij de gratieprocedure. De devraag is of geweld om hem :"! minister was hierin dus niet te bedwingen wel de meest fout.' adequate oplossing is.' mm ONTSPANNING ZATERDAGB SEPTEMBER 1990, 10 KRUISWOORD PUZZEL Erbij sporten maakt een groot verschil Op dieet gaan is niet moeilijk, maar doorgaan..? = door Rudolf de Wit = dag kunt u wel een excuus verzinnen om niet te oefe- nen, en elke dag belooft u weer dat u morgen extra zult oefenen om de schadevan de vorige dag in te halen. Doe dit niet, anders bent u ver- kocht! Elke dag een forse wande- ling, waarbij u telkens uzelf probeert te overtreffen. Van- daag een half uur, morgen drie kwartier en volgende week een uur. Als dit goed gaat en er zijn geen klachten van oververmoeidheid en pijn in enkels knieën of heu- pen, begin danlangzaam met wat te trimmen (hierover 1. Muziekstuk; 5. Europeaan; 7. U KENT HET WEL: elke Die weegschaal dingsmiddelen met een plakje komt, voordat u zover bent, HORIZONTAAL: is trou- in huis. Vaak kaas of Romeinse keizer; 13. Dans; 14. Dominee; dagopnieuw belooftu zich- wens ergbelangrijk want de is het trouwens vele men- tomaat, yoghurt metbanaan spoedig een uitgebreid arti- Kachel; 11. bij worst; 19. 22. zelf weer dat morgen of tweede regel is dat u zich sen gewoon een kwestie van enz.) kel met schema's enz.) 16. Soort Laatstleden; 20. Kunstwerk; volgende week het dieet altijd op dezelfde weeg- andere voeding, waarbij de Het dieet staat nooit op Bestraf uzelf nooit. Als Vreemde munt; 23. Boenmiddel; 24. Kloostervertrek; zal beginnen. Het dieet schaal en opdezelfde plaa- vettige troep en teveel sui- zichzelf. Zorg datu altijd iets u naar een receptie moet, 25. Larf; 27. Niets; 29. Drank; 30. Loods; 32. Zot; 33. heeft volgens het blad ts weegt. Ga nooit op een ker verbannen moet worden. van beweging in devorm van een etentje of u heeft echt Roede; 35. Griekse god; 37. Indonesisch gerecht; 39. waaruit u het artikel zorg- weegschaal van uw vriendin Een diëtiste kan u hierbij sportbijdoet. Het is niet aan trek in iets anders dan wat Vogel; 40. Gewoon; 41. Groente; 42. Glazen verpak- vuldig hebt geknipt, een want staan dieheeft meestal goed te hulp staan door u te raden om te fanatiek te op uw lijstje staat, eet en kingsmiddel; 44. Aansteekkoord; 46. Schaakstuk; 47. verbluffend buitenaards een goedkoop ding dat in 10 advies te geven welke pro- beginnen met sport als u in drink dan gerust, maar met resultaat. 'Zeker 1-kgper jaren niet meer geijkt is, jaren mate! Stek; 49. Niveau; 51. Europeaan; 52. Strafwerktuig; dukten u kunt vervangen de laatste niets hier- Huid; dag!' heeft de schrijver waardoor uw gewicht altijd zonder een tekort aan vita- aan hebt gedaan. Begin met U hoeft niet persé alsmaar 54. Deel van het lichaam; 56. Belemmering; 57. beloofd. verschillend zal zijn met uw simpele oefeningen en wan- nee te zeggen en toch uitge- 58. Europeaan; 60. Getal; 61. Titel; 62. Gebarenspel; wat mines, mineralen of eiwitten Weet u het ergste weegschaal thuis. Meestal te krijgen. Haal wat meer delingen. Met wandelingen hongerd op uw zakdoek blij- 65. Klaar; 66. Windstreek; 67. Voorwerp; 69. is? Na een paar weken geeft die van uw vriendin fruit en groente in huis. bedoel ik dus flink stappen ven bijten. Trouwens niet Gedroogde vrucht; 70. Tuimeling; 71. Schaden. komt u tot de conclusie ook juist te veel aan en dan en niet naar etalages gaan iedereen hoeft te weten datu datu nog steeds nietbegon- is de frustratie nog groter. Belangrijk is ook om uzelf lopen kijken. Adequate oefe- op dieet bent. De meeste VERTIKAAL: 1. Beneden; 2. Voegwoord; 3. Opstand; nen bent, en dat schrijver Het verplaatsen van de een tractatie te gevenna zon ningen zijn altijd mensen u niet aan te zullen toch Plaag; 7. zich vergist heeft. Er zijn weegschaal kan ook een ver- dagvan lekker dieëten. Zore raden. Als u te veel vet om dè aanmoedigen, maar eerder 4. Griekse god; 6. Knaagdier; 8. Voegwoord; duizend-en-een belang- schillend resultaat geven. De zeggen, 'meid of kerel, neem 9. Spii; 10. Kruid; 12. Bakinrichting; 13. Belg; 15. rijke gebeurtenissen tus- ondergrond is daarombelang- nou wat want je bent hele- Kapot; 17. Schattig; 18. Metaal; 19. Verdriet; 21. sen gekomen waardoor rijk. Heeft u de weegschaal maal niet dik, ... je ziet er Rolprent; 24. Meisjesnaam; 26. Sociaal Economische het dieet weer uitgesteld opvloerbedekking staan dan prima uit' (achter jerug lig- cabaretier; 29. Mak; 31. moest worden. Raad; 28. Nederlandse kan ik uw garanderen dat u gen ze in een deuk omdat je Wijzen; 33. Gang van een paard; 34. Vervoermiddel; De bedreigende dagen, constant het verkeerde er als een knakworst uit- zoals de vakantie, kerst- gewicht heeft. ziet). 36. Noodsein; 37. Speelgoed; 38. Waterkering; 43. dagen, recepties, feestjes Zwaar; 45. Deel van het lichaam; 46. Vrucht; 47. zijn het meest frustrerend VOORBEREDDING DISIPLINE Verharde huid; 48. Uitdrukking; 50. Kleur; 51. Dorps- want dan merkt u dat u Laat uw dieet voorafgaan Als laatste, na de periode plein; 52. Stad in België; 53. Hardop; 55. Egaal; 57. niet meer in die mooie door een goede voorberei- van dieet, zorg dat u ophet Stellig; 59. Metaalbewerker; 62. Schrijfgerei; 63. Fami- jurk of in dat duur pak ding. Haal de juiste voe- nieuwe gewicht blijft. Ga lielid; 64. Een zekere; 66. Persoonlijk voornaamwoord; uzelf niet belonen met een 68. groot uitgebreid etentje', Gewicht. want dat is nergens voor nodig. Blijf met dezelfde dis- cipline, en u zult merken dat dat u een lekkere vrucht in benen hebt doe dan wat oefeningen voor het geen moeitekost om het de ijskast heeft staan of een extra de gewicht WINNAAR VORIGE WEEK heerlijke fruitsalade bene en heupen. te behouden. Merkt voor na u dat er een pondje bijgeko- het eten of tijdens de late Zit er teveel vet rond de buik, dan wat men is door 'onvoorziene' avonduren als de maag gaat taille en doe omstandigheden, zorg protesteren. intensieve buikspieroefenin- dat dit pondje er weer direktafgaat. Uit het grote aantal inzendingen Amigoe gen. Te veel vet om de In van dez Ale u onvoorbereid start armspieroe- de Natuurgeneeswyze kruiswoordpuzzel van armen, dan wat zijn er 'natuurlijk' vele krui- verleden week is uiteindelijk als dan kunnen er momenten feningen. Zit er te veel vet gelukkige winnaar van de weekprijs van 25 gulden ontstaan den en homeopatische mid- dat u nutteloos overal, dan heeft u inder- getrokken: voor de yskast blijft staren delen diekunnen helpen tij- daad een probleem. In dat dens het dieëten. adv- en van ellende niet weet wat geval moet u gewoon een Voor Carta Hermans u moet doen. Vaak is het elke dag ies kunt v het beste contact Macuarima 120 schema maken en met homeo- maar iets kleins en simpel oefenen! Dit is erg belang- opnemen een Aruba (Knacke-brood, roggebrood geloof me, paath of uw huisdokter rijk, want elke (indien hij van deze vorm past. Ja, dieet kost veel van genezing iets afweet). moeite, zelfbeheersing en Het juiste kruid moet vaak De winnaar kan zijn/haar prijs na identificatie afhalen LEF. Lef om eens einde- Uitgezocht worden want op hetkantoor van de Amigoe. (tot drie uur) lijk aan de grote dag te deze is bij iedereen verschil- Oplossingen moeten ingediend zijn op Curacao voor beginnen. Ik hoop dat dit Bevolking meer bij lend. donderdagmorgen tien uur en op Aruba vóór woensdagmid- een artikel u een beetje meer Bij de één zal het dag vijf uur en duidelijk en op enveloppe vermelden: durf zal geven om met kruid zijn om meer vocht te deze moeilijke taak te verliezen (solidago, kelp), bij KRUISWOORDPUZZEL beginnen. de ander zal het een kruid toerisme betrekken zijn darmwerking te Curacao: POB 577, Aruba: Caya G.F. Betico Croes 110 ei Er zijn enkele gouden om de regels altijd verbeteren (Plumbum, Lino- Bonaire: Kaya Governador Debrot 154 t.n.v. HubertLinkels waarmee u reke- (v&vofg pag. 8} ning moet houden. van force, Aloë) enz. Beloof uzelf niet het Acupunctuur is 'natuur- onmogelijke: U kunt onmo- lijk' ook een manier om u gelijk van uzelf verwachten Caraïbische Conferentie wer- investeringen en maximale zijn by de ontwikkeling van hierbij te helpen. Met behulp dat die 12kilo's overgewicht, den geformuleerd: opbrengst voor de bevolking toerisme om commentaar zul- van de oor-acupunctuur wor- OPLOSSING VORIGE WEEK die in de laatste 5 jaren hun - Toerisme moet ten dienste bevorderd wordt. len worden verzocht. den er naaldjes in het oor plekkie goed gevonden heb- staan van de ontwikkeling Verder bleek men zeer goed aangebracht die enkele wek- ben op het lichaam, er af van de bevolking, de cultuur op de hoogte van de structu- Als de overheid ernst en in het oor blijven zitten. gaan binnen een korte tijd. en van Curagao ren die tot de huidige situa- maakt met de conclusie Toe- Deze punten werken op het het milieu bevolking en Neem altijd ruim de tijd om en niet omgekeerd; tie geleid hebben. risme voor de onderdrukken van het hon- HORIZONTAAL: 1. Klungel; 6. Weldaad; 11. Koe; 12 weer op uw streefgewicht te dus in samenwerkingmet de gergevoel. Are; 14. Eis; 15. Ui; 17. KRO; 19. Wet; 20. Es; 21. lel; - Een eerste vereiste daar- bevolking*, men komen. Start nooit uw dieet voor TOEKOMST dan zal zich De acupunctuur staat 22. Mos; 23. Bef; 24. Nep; 25. Sr.; 26. Tak; 28. Ene; 30. is participatie door de niet kunnen binnen een korte tijd voor bevolking planning en De eilandsoverheid legt de deze keer meer nooit op zichzelfin dit geval: Nu; 31. Boa; 32. Rot; 33. Elp; 34;Ré; 36. Eng; 38. Ets; in uit- beperken tot overleg met het een belangrijke gebeurtenis voering van toerisme in rela- laatste hand aan een nieuw Het gaat gepaard met een 39. N.T.; 40. Va; 42. Asiel; 43. De; 44. Bel; As; 46. vijfjarenplan oude groepje van projectont- streng dieet en veel bewe- 45. zoals al eerder genoemd. U tie met de economie, de poli- waarin de 12 Kat; 49. Ge; 51. An; 52. El; 53. Fee; 54. Non; 55. Ate; zult altijd merken dat detijd tot 14 mooiste gebieden aan wikkelaars, investeerders en ging. De acupunctuur kan tiek, de cultuur en hetmilieu beleidsmakers dievooral pra- 57. Te; 59. Zat; 60. He; 61. Ruit; 62. En; 63. Hel; 64. veel te kort is om het gewen- van het eiland; de zuidkust als potentiële ook heel goed helpen als ste resultaat te bereiken. projectgebieden worden aan- ten over hun eigen economi- tijdens het dieëten bepaalde Den; 65. Dek; 66. V.N.; 68. Tik; 70. N.M. 71. Ie; 72. sche belangen. uit dit 0.L.; Neem gerust enkele maan- - Om te participeren dient de gewezen. Men kiest daarbij Zoals vervelende klachten kunnen 73. Elp; 75. Som; 77. Glamour.; 78. Patroon. den om uw einddoel te berei- mogelijkheid voor het luxueuze resort- onderzoek is gebleken zal optreden, zoals hoofdpijn, dui- bevolking de te men put- ken. krijgen op basis van vol- toerisme omdat daarmee, vol- deze keer kunnen zeligheid, zwaktegevoel, obsti- VERTIKAAL: 1. Kruiser; 2. Uk; 3. Nok; 4. Germaan; 5- gens Ruben Page, 'een toe- ten uit de waardevolle ken- patie enz. Uw acupuncturist doende informatie haar bevolking La; 6. We; 7. Leefnet; 8. Dit; 9. As; 10. Dispuut; 13. Re; TWAALF KILO gedachten omtrent gewen- name van ziekten, AIDS en nis die onder de kan u hier voldoende advies de druggebruik zelf aanwezig en die 16. ler; 18. Ook; 19. Wee; 20. Een; 26. Toe; 27. 12 Kilo's te veel? Neem dan 6 ste ontwikkeling van toe- voorkomen wor- is zich over geven. maanden de tijd om af te dt. Toch heeft hij, de Caraï- richt op een duurzame en Veel succes in dekomende Dominee; 29. Els; 35. Eventueel; 37. Gas; 38. Elk; 39. risme op het eiland te (leren) Tot; vallen. Dat betekent 2 kilo's formuleren; bische Conferentie in gedach- rechtvaardige ontwikkeling tijd en misschien komen wij Neg; 41. Al; 44. Baardig; 45. Alt; 47. Analist; 48. per maand oftewel 1 pond aangepaste ten, aangekondigd dat 'alle van het eiland en daarmee elkaar nog eens tegen op de 50. Evenmin; 56. Eik; 58. Een; 59.. Zet; 60. Hen; 66. - Een wetgeving, organisaties per week en dat is niet eens controle op deuitvoering daar- die betrokken tevens van toerisme. trimbaan. Vlo; 67. LI.; 69. Kor; 72. Om; 73. Er; 74. P.p.; 76. MO- een ons per dag! van en bewustmaking van Klinkt dat al niet iets de eigen cultuur en het beter dan'ik MOET 12 kilo's milieu door middel van edu- afvallen binnen 4 weken? catie dienen hand in hand te De meeste 'Crash-diets' iijüjijwiwiiiyiiwjijjij zijn gaan; i 14 lb 16 1/ 18 \i tv i\ gedoemd te mislukken, omdt 0 1 2 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 CARIBBEAN men een te grote eis stelt aan Bij toeristenprojecten dient het lichaam. - 'AtGfi*' a I U hoeft dan ook men uit te gaan van hetgeen "aQ Ipv "*■ niet elke dag die rot weeg- het eiland van zichzelf te ms—— ——— — schaal te confronteren, want bieden heeft. Datkan, indien Jjjff___^_^*_*WT*4*^^ fi K £ f ———.^-^— ______^——— -^^B _^F m die ene ons per dag is dan nodig, gecontroleerd ontwik- ■ m^^*^rm ■ **-3Q niet zo belangrijk meer om te keld worden. Projecten moe- mm*****t****ltn registreren. Na 5 dagen is ten kleinschalig zyn waar- Tol. 74844 I het belangrijk dat die ene door flexibiliteit, maximale pond er inderdaad af is. werkgelegenheid, minimale