Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 948 — Poz. 231

231

UCHWA£A Nr XXVIII/244/2008 RADY GMINY KAZIMIERZ BISKUPI

z dnia 30 grudnia 2008 r.

w sprawie: przyjêcia „Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Kazimierz Biskupi na lata 2008-2011”

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9, art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy §2. Wykonanie uchwa³y powierza siê Wójtowi Gminy z dni 8 marca 1990 r. o samorz¹dzie gminnym (Dz.U. z 2001 Kazimierz Biskupi r. Nr 142, poz. 1591 z póŸn. zm.), art. 87 ust. 1, 3, 4 i 5 ustawy §3. Uchwa³a wchodzi w ¿ycie po up³ywie 14 dni od z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad og³oszenia w Dzienniku Urzêdowym Województwa Wielko- zabytkami (Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z póŸn. zm.) Rada polskiego. Gminy Kazimierz Biskupi uchwala co nastêpuje:

§1. Przyjmuje siê do realizacji „Program Opieki nad Za- Przewodnicz¹cy bytkami Gmina Kazimierz Biskupi na lata 2008-2011” stano- Rady Gminy wi¹cy za³¹cznik nr 1 do niniejszej Uchwa³y. (–) dr Tomasz Piaseczny

Za³¹cznik Nr 1 do uchwa³y Nr XXVIII/244/2008 Rady Gminy Kazimierz Biskupi z dnia 30 grudnia 2008 r.

PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY KAZIMIERZ BISKUPI NA LATA 2008-2011

1. Wstêp tereny pagórkowate o nieznacznych wysokoœciach wzglêd- nych oko³o 15 m, czêœæ po³udniowa to tereny równinne z 1.1. Po³o¿enie i krótka charakterystyka gminy wyj¹tkiem obni¿enia po³udniowo-wschodniego zlikwidowa- Gmina Kazimierz Biskupi po³o¿ona jest we wschodniej nej czaszy by³ego jeziora Kurzyniec oraz obni¿enia Strugi czêœci województwa wielkopolskiego, przy zachodniej granicy Ostrowickiej. powiatu koniñskiego. Obszar gminy wynosi 10.796 ha (108 Œrodowisko przyrodnicze, szczególnie w czêœci pó³nocnej, km2), co sytuuje j¹ na 8 miejscu wœród 14 gmin powiatu uleg³o istotnym przeobra¿eniom w wyniku dzia³alnoœci gór- koniñskiego. niczej. Powsta³y silnie przekszta³cone przestrzenie z szat¹ Na strukturê osadnicz¹ sk³ada siê 18 so³ectw obejmuj¹- roœlinn¹ charakterystyczn¹ dla obszarów poeksploatacyjnych. cych 41 miejscowoœci. Gmina Kazimierz Biskupi graniczy: Obecnie eksploatacja wêgla brunatnego zosta³a zakoñczona. Ostatni¹ odkrywkê zamkniêto w 2001 r. Na po³udniu gminy, - od pó³nocy z gmin¹ Kleczew (pow. koniñski), obszarze nie objêtym dzia³alnoœci¹ gospodarcz¹, zachowa³ siê - od po³udnia z gmin¹ Golina (pow. koniñski), du¿y kompleks leœny bêd¹cy pozosta³oœci¹ historycznej Pusz- czy Kazimierskiej. S¹ to g³ównie drzewostany sosnowo-dêbo- - od zachodu z gmin¹ S³upca (pow. s³upecki), we z domieszk¹ modrzewia, buka i œwierka porastaj¹ce sto- - od wschodu z miastem Konin (pow. koniñski), sunkowo ¿yzne siedliska lasu mieszanego œwie¿ego, lasu œwie¿ego i olsu. - od pó³nocnego wschodu z gmin¹ Œlesin (pow. koniñski), Sieæ wodn¹ tworz¹ jeziora, oczka polodowcowe, cieki - od pó³nocnego zachodu z gmin¹ Ostrowite (pow. s³upec- wodne i zbiorniki sztuczne. G³ówn¹ rzek¹ na terenie gminy ki). jest Struga Ostrowicka (dawniej Struga Biskupia). Ciek ten o Wed³ug podzia³u Niziny Wielkopolskiej na jednostki mor- d³ugoœci 19,4 km p³yn¹cy z pó³nocnego zachodu na po³udnio- fologiczne, obszar gminy le¿y w obrêbie regionu IX - Wyso- wy wschód odprowadza wody do Jeziora Gos³awskiego. czyzna GnieŸnieñska i subregionów: Równiny Kleczewskiej, Najwiêkszym dop³ywem Strugi Ostrowickiej jest Struga Kle- Równiny Kazimierowskiej, Pagórków Powidzko-Koniñskich. czewska. Do najwiêkszych zbiorników naturalnych nale¿y Granicê po³udniow¹ w/w subregionów wyznacza równole¿ni- Jezioro G³odowskie o pow. 48,8 ha. Jest to jezioro rynnowe, kowo przebiegaj¹ca Pradolina Warszawsko-Berliñska. Pod stanowi¹ce koñcowy odcinek rynny goplañskiej. We wsi wzglêdem morfologicznym omawiany obszar mo¿na podzie- Kozarzewek znajduje siê zbiornik retencyjny powsta³y w liæ na dwie czêœci, pó³nocn¹ i po³udniow¹. Czêœæ pó³nocna to wyrobisku koñcowym na zwa³owisku wewnêtrznym odkrywki Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 949 — Poz. 231

wêgla brunatnego, który po uzupe³nieniu o odpowiedni¹ mi), która nak³ada na gminê nastêpuj¹ce obowi¹zki i infrastrukturê pe³niæ bêdzie funkcjê rekreacyjno-turystyczn¹. uprawnienia: Sztucznymi zbiornikami wodnymi s¹ równie¿ pokopalniane a) prawo utworzenia przez radê gminy (po uprzednim oczka wodne w miejscowoœci Komorowo o ³¹cznej pojemno- zasiêgniêciu opinii konserwatora zabytków) parku kul- œci retencyjnej 885 tys. m3. Pe³ni¹ one funkcjê rekreacyjno- turowego w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz sportow¹. zachowania wyró¿niaj¹cych siê krajobrazowo terenów Podstawow¹ sieæ uk³adu komunikacyjnego tworz¹: dwa z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla odcinki dróg wojewódzkich, S³upca - Kleczew - Œlesin i Konin miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej (art. 16), - Kazimierz Biskupi - Kleczew o d³ugoœci 13,386 km, osiem b) obowi¹zek uwzglêdniania w strategii rozwoju gminy, odcinków dróg powiatowych o d³ugoœci 29,135 km oraz drogi studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowa- gminne i lokalne o d³ugoœci 39 km. nia przestrzennego gminy oraz miejscowych planach W Kazimierzu Biskupim znajduje siê lotnisko sportowe zagospodarowania przestrzennego ochrony zabytków s³u¿¹ce g³ównie celom szkoleniowym. i opieki nad zabytkami (art. 18 i 19), 1.2. Cel opracowania gminnego programu opieki nad za- c) obowi¹zek uzgadniania projektów i zmian planów za- bytkami gospodarowania przestrzennego z wojewódzkim kon- serwatorem zabytków (art. 20), Nadrzêdnym celem Programu opieki nad zabytkami gmi- ny Kazimierz Biskupi na lata 2008-2011 jest ukierunkowanie d) obowi¹zek prowadzenia gminnej ewidencji zabytków dzia³añ samorz¹du gminnego na poprawê stanu zachowania w formie zbioru kart adresowych zabytków z terenu i utrzymania zasobów dziedzictwa kulturowego gminy. Szcze- gminy, objêtych wojewódzk¹ ewidencj¹ zabytków (art. gó³owe cele wynikaj¹ z ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o 22 ust. 4), ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. e) przyjmowanie zawiadomieñ o znalezieniu w trakcie Okreœlone zosta³y nastêpuj¹co: prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych przed- miotu, co do którego istnieje przypuszczenie, ¿e jest on - w³¹czenie problemów ochrony zabytków do systemu za- zabytkiem oraz powiadomienie o tym fakcie woje- dañ strategicznych, wynikaj¹cych z koncepcji przestrzen- wódzkiego konserwatora zabytków (art. 32 ust. 1 pkt nego zagospodarowania kraju, 3 i ust. 2), - uwzglêdnienie uwarunkowañ ochrony zabytków, w tym f) przyjmowanie zawiadomieñ o przypadkowym znale- krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, zieniu przedmiotu, co do którego istnieje przypuszcze- ³¹cznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowa- nie, ¿e jest on zabytkiem archeologicznym i powiado- gi ekologicznej, mienie o tym fakcie wojewódzkiego konserwatora - zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowa- zabytków (art. 33 ust. 1 i 2), dzenie do poprawy stanu ich zachowania, g) sprawowanie opieki nad zabytkami, w tym finansowa- - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów nie prac konserwatorskich i budowlanych przy zabyt- krajobrazu kulturowego, ku, do którego gmina posiada tytu³ prawny (art. 71 ust. 1 i 2) - podejmowanie dzia³añ zwiêkszaj¹cych atrakcyjnoœæ zabyt- ków dla potrzeb spo³ecznych, turystycznych i edukacyj- h) prawo udzielania przez organ stanowi¹cy gminy, na nych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjaj¹cych wzrostowi zasadach okreœlonych w podjêtych uchwa³ach, dotacji œrodków finansowych na opiekê nad zabytkami, na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabyt- - okreœlenie warunków wspó³pracy z w³aœcicielami zabyt- ków (art. 81), ków, eliminuj¹cych sytuacje konfliktowe zwi¹zane z wyko- rzystywaniem tych zabytków, i) obowi¹zek sporz¹dzenia przez wójta gminy na okres 4 lat gminnego programu opieki nad zabytkami (art. 87 - podejmowanie przedsiêwziêæ umo¿liwiaj¹cych tworzenie ust. 1). miejsc pracy zwi¹zanych z opiek¹ nad zabytkami. j) obowi¹zek sporz¹dzenia i przedstawienia radzie gminy 1.3. Podstawa prawna opracowania gminnego programu sprawozdania z realizacji programu (art. 87, ust. 5). opieki nad zabytkami 2. Uwarunkowania zewnêtrzne ochrony zasobów dziedzic- 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz¹dzie gminnym twa kulturowego (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zmianami). 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy, do zadañ w³asnych opracowaniami wykonanymi na poziomie województwa gminy nale¿y zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólno- ty, w tym m.in. sprawy kultury, a wiêc bibliotek gminnych 2.1.1. Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki "Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do roku nad zabytkami. 2020" jest dokumentem opracowanym przez Urz¹d Marsza³- 2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i kowski Województwa Wielkopolskiego, a przyjêtym przez opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 ze zmiana- Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 950 — Poz. 231

Sejmik Województwa Wielkopolskiego w dniu 19 grudnia 2020, uchwalony przez Sejmik Województwa Wielkopolskie- 2005 r. Uchwa³¹ Nr XLII/692A/05. go Uchwa³¹ Nr XLII/628/2001 z dnia 26 listopada 2001 roku. Strategia okreœla uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju Plan uznaje, ¿e podstawow¹ zasad¹ pozwalaj¹c¹ na zacho- województwa. Ustalenia zawarte w cyt. dokumencie stanowi¹ wanie dóbr kultury dla innych pokoleñ jest bezwzglêdne podstawê do sporz¹dzenia planu zagospodarowania prze- przestrzeganie obowi¹zuj¹cego w tym zakresie prawa. Ochro- strzennego województwa, przez co maj¹ bezpoœredni wp³yw na dziedzictwa kulturowego powinna byæ realizowana po- na zachowanie i poprawê jakoœci krajobrazu kulturowego. przez w³aœciwe zapisy w miejscowych planach zagospodaro- wania przestrzennego oraz w studiach uwarunkowañ i kierun- Generalnym celem „Strategii rozwoju województwa wiel- ków zagospodarowania przestrzennego gmin. kopolskiego” jest poprawa jakoœci przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery spo³ecz- W planie zagospodarowania przestrzennego wojewódz- nej, skutkuj¹ca wzrostem poziomu ¿ycia mieszkañców. Cel twa wielkopolskiego przyjêto, i¿ podstawow¹ zasad¹ kszta³to- ten bêdzie realizowany przy pomocy celów strategicznych i wania rozwoju województwa winno byæ optymalne wykorzy- operacyjnych. stanie szeroko rozumianych uwarunkowañ wewnêtrznych oraz szans wynikaj¹cych z uwarunkowañ zewnêtrznych dla W celach strategicznych dotycz¹cych dostosowania prze- zaspokajania potrzeb mieszkañców i sprawnego funkcjono- strzeni do wyzwañ XXI wieku, okreœlony zosta³ cel operacyjny wania podmiotów gospodarczych. Z zasady tej wynikaj¹ 1.3. „Wzrost znaczenia i zachowania dziedzictwa kulturowe- przes³anki znacz¹ce dla ochrony dziedzictwa kulturowego go”. Dziedzictwo kulturowe w rozwoju Wielkopolski jest czyn- województwa: nikiem integracji spo³ecznej, stanowi instrument promocji regionu oraz przyczynia siê do rozwoju gospodarczego, po- 1) nie zaprzepaœciæ posiadanych przez województwo mo¿li- niewa¿ mo¿e byæ baz¹ dla turystyki i us³ug kulturalnych. woœci wynikaj¹cych z po³o¿enia, tradycji, istniej¹cego potencja³u œrodowiska przyrodniczego, walorów spo³ecz- Cel ten realizowany bêdzie m.in. poprzez: nych i gospodarki, - inwestycje w instytucje kultury, 2) chroni¹c posiadane dobra, efektywnie je wykorzystaæ, a - ochronê dorobku kulturowego, równoczeœnie w miarê mo¿liwoœci je pomna¿aæ oraz po- prawiaæ ich jakoœæ. - wsparcie dzia³añ powiêkszaj¹cych dorobek kulturalny re- gionu, Zasadniczym celem dla kszta³towania polityki przestrzen- nej województwa wielkopolskiego jest harmonijny, zrówno- - promocjê aktywnoœci kulturalnej mieszkañców. wa¿ony rozwój ca³ego terytorium poprzez poprawê jakoœci Cel strategiczny zak³adaj¹cy „Zwiêkszenie efektywnoœci zagospodarowania przestrzennego i wzrost wewnêtrznej spój- wykorzystania potencja³ów rozwojowych województwa” ma noœci województwa. Jedn¹ z zasadniczych kategorii, do której byæ realizowany poprzez cel operacyjny 2.4. „Zwiêkszenie sprowadziæ mo¿na cele zagospodarowania przestrzennego udzia³u us³ug turystycznych i rekreacji w gospodarce regio- województwa jest tworzenie warunków do poprawy jakoœci nu”, którego za³o¿eniem jest, i¿ „Przyrodnicze, krajobrazowe ¿ycia i rozwoju zrównowa¿onego, które sprowadzaj¹ siê m.in. oraz kulturowe atuty Wielkopolski tworz¹ szanse na rozwój do zachowania w³aœciwych proporcji miêdzy elementami sektora us³ug turystyczno-rekreacyjnych. W po³¹czeniu z tu- zagospodarowania przestrzennego i poprawê walorów este- rystyk¹ biznesow¹ sektor ten ma szanse na znaczny udzia³ w tycznych struktur przestrzennych i krajobrazu. gospodarce regionu. Jest to tym bardziej wa¿ne, i¿ tego typu Za g³ówne zasady zagospodarowania przestrzennego wo- us³ugi generuj¹ du¿¹ liczbê miejsc pracy przy stosunkowo jewództwa wielkopolskiego przyjêto m.in. niskich nak³adach”. 1) tworzenie warunków do wspó³istnienia œrodowiska przy- Cel ten realizowany bêdzie m.in. poprzez: rodniczego i zurbanizowanego, - inwestycjê w infrastrukturê poprawiaj¹c¹ stan zagospoda- 2) zachowanie dziedzictwa kulturowego i wpisanie go w rowania obszarów atrakcyjnych pod wzglêdem turystycz- struktury przestrzenne i otaczaj¹cy krajobraz. nym i rekreacyjnym z poszanowaniem wymogów ochrony œrodowiska, W planie wojewódzkim przyjêto, ¿e w zagospodarowaniu przestrzeni w odniesieniu do ochrony dziedzictwa kulturowe- - wsparcie bazy noclegowej i gastronomicznej, go nie powinno siê przekraczaæ nastêpuj¹cych wskazañ: - promocjê przedsiêbiorczoœci w tym zakresie, 1) w obszarach chronionego krajobrazu nie powinno siê - wsparcie rozwoju agroturystyki, lokalizowaæ obiektów i urz¹dzeñ zak³ócaj¹cych w drastycz- ny sposób walory kulturowe, - promocjê turystyki alternatywnej. 2) ochronie podlegaj¹ obiekty cenne kulturowo, wymagaj¹- 2.1.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa ce bezwzglêdnego zachowania dla przysz³ych pokoleñ wielkopolskiego oraz ich bezpoœrednie otoczenie, w którym nie powinny Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wiel- byæ lokalizowane obiekty nieprzystosowane architekto- kopolskiego sporz¹dzony na okres perspektywiczny do roku nicznie i funkcjonalnie, Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 951 — Poz. 231

3) w strefach ochrony konserwatorskiej zagospodarowanie Dla kszta³towania obszarów wiejskich przyjêto m. in. na- winno odbywaæ siê na warunkach okreœlonych przez stêpuj¹ce zasady: s³u¿by konserwatorskie, 1) ochrona charakterystycznych uk³adów ruralistycznych oraz 4) strefy ochrony widokowej (osie widokowe, ci¹gi widoko- zespo³ów sakralnych, pa³acowo-parkowych, folwarków, we, dominanty przestrzenne, panoramy) powinny byæ ochrona zabytkowych budynków mieszkalnych, gospo- wyznaczone poprzez stosowne zapisy oraz w studiach darczych, wiatraków, remiz, szkó³, kuŸni, m³ynów, gorzelni uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzen- i innych elementów specyficznych dla architektury wiej- nego gmin. skiej np. kapliczek i krzy¿y, Jak ju¿ to wy¿ej wskazano generalnym celem zagospoda- 2) poszanowanie kszta³towanej tradycyjnie ró¿norodnoœci rowania przestrzeni województwa wielkopolskiego jest zrów- form osadnictwa wiejskiego w poszczególnych rejonach, nowa¿ony rozwój ca³ego terytorium, ³¹cz¹cy w sobie ³ad 3) twórcze wykorzystywanie wzorców architektury lokalnej spo³eczny, ³ad ekonomiczny, ³ad ekologiczny i ³ad przestrzen- przy formu³owaniu warunków dla projektowanej zabudo- ny. wy, odwo³ywanie siê do architektury regionalnej Wielko- £ad przestrzenny mo¿na uzyskaæ m. in. przez: polski, preferowanie rodzimych materia³ów budowlanych oraz tradycyjnych elementów ma³ej architektury takich jak 1) dobre rozpoznanie prawide³ tradycyjnego kszta³towania drewniane p³oty, podmurówki z kamienia naturalnego, itp. przestrzeni miejskich i zastosowanie ich na nowo; formu³a przywracania przestrzeni miejskiej musi uwzglêdniaæ mo¿- Dla kszta³towania otwartych przestrzeni przyjêto nastêpu- liwoœci wszelkich kreacji, a nowoczesne budynki o dobrej j¹ce zasady: architekturze nie powinny byæ traktowane jako niepo¿¹da- 1) zakaz wznoszenia w pobli¿u jezior, rzek, kana³ów, krajobra- ne, ale jako potencjalne wzbogacenie dziedzictwa kulturo- zowych punktów widokowych lub na terenach o szczegól- wego, nych walorach krajobrazowych obiektów budowlanych 2) przestrzeganie wytycznych konserwatorskich w zakresie naruszaj¹cych walory krajobrazowe i uniemo¿liwiaj¹cych nie tylko poszczególnych obiektów objêtych ochron¹, ale dostêp do nich, równie¿ zasad zagospodarowania zabytkowych uk³adów 2) wprowadzenie zieleni os³onowej wokó³ istniej¹cych i pro- urbanistycznych, jektowanych obiektów kolizyjnych w stosunku do krajo- 3) "odkrycie" lokalnej architektury wiejskiej i zapewnienie brazu, mo¿liwoœci wprowadzenia tradycyjnych gabarytów, form 3) narzucanie ograniczeñ w sytuowaniu reklam, wykluczenie dachów, detali i rozwi¹zañ materia³owych do obiektów o ich z miejsc o ciekawej ekspozycji. wspó³czesnych standardach; nurt architektury regionalnej nie mo¿e mieæ prawa wy³¹cznoœci, ale powinien stanowiæ Dla kszta³towania przestrzeni wokó³ miejsc cennych kultu- wa¿ny wyró¿nik przy kszta³towaniu specyfiki lokalnej, rowo przyjêto nastêpuj¹ce zasady: 4) ochronê krajobrazu, a w rejonach o najwy¿szych walorach 1) dostosowanie zagospodarowania do masowego ruchu przyrodniczych i krajobrazowych wykluczenie realizacji turystycznego i pielgrzymkowego (hotele, campingi, ga- obiektów, które charakterem (gabaryty, powierzchnia zaj- stronomia, parkingi, itp.), mowanego terenu, rodzaj prowadzonej dzia³alnoœci) koli- 2) ograniczenie dzia³alnoœci gospodarczej do nie koliduj¹cej duj¹ z otoczeniem. z wiod¹c¹ funkcj¹ miejsca, a wspieranie dzia³alnoœci zwi¹- Dla kszta³towania przestrzeni miejskiej przyjêto m. in. zanej z obs³ug¹ turystów czy pielgrzymów, nastêpuj¹ce zasady: 3) izolowanie tych miejsc od bezpoœredniego styku z wspó³- 1) ochrona dziedzictwa kulturowego, to¿samoœci i tradycyj- czesnym zainwestowaniem, zachowanie niezbêdnej otwar- nych elementów œrodowiska miejskiego, takich jak: zabyt- tej przestrzeni w celu lepszego ich wyeksponowania. kowe dzielnice, budynki, dominanty przestrzenne, panora- Uznano nastêpuj¹ce zasady w zakresie ochrony dziedzic- my, tereny zielone i tereny otwarte; respektowanie zale- twa kulturowego: ceñ wynikaj¹cych z przepisów ochronnych i poszerzenie zakresu ochrony prawnej, 1) podstawow¹ zasad¹ pozwalaj¹c¹ na zachowanie dóbr kultury dla przysz³ych pokoleñ jest bezwzglêdne przestrze- 2) wykorzystywanie atutów wynikaj¹cych z ukszta³towania ganie obowi¹zuj¹cego w tym zakresie prawa, tj. przepisów terenu, osi widokowych, dominant przestrzennych, pano- ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ram, 2) ochrona krajobrazu kulturowego mo¿e byæ realizowana 3) w zapisach miejscowych planów zagospodarowania prze- poprzez w³aœciwe zapisy w miejscowych planach zago- strzennego podnoszenie wymogów architektury w sto- spodarowania przestrzennego i studiach uwarunkowañ i sunku do obiektów realizowanych na obszarach œród- kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. mieœæ oraz w pobli¿u terenów o najwy¿szych walorach kulturowych i przyrodniczych, 2.1.3. Inne dokumenty o zasiêgu województwa, których pro- blematyka zwi¹zana jest z dziedzictwem kulturowym 4) podejmowanie opracowañ dotycz¹cych rewaloryzowania zabytkowych dzielnic. W Strategii rozwoju turystyki w województwie wielkopol- skim, przyjêtej w 2007 r., wœród priorytetów i celów rozwoju Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 952 — Poz. 231

turystyki w województwie wskazane zosta³y g³ówne pola rejestr zabytków Nr A-518/259 z 14.06.1995 r. (dwie kwa- strategiczne, w których generuj¹ i kumuluj¹ siê procesy tery pó³nocno-zachodnie) rozwojowe i dzia³alnoœæ w dziedzinie turystyki. Wskazane pola strategiczne maj¹ stanowiæ g³ówne obszary wieloletnich i KAZIMIERZ BISKUPI - zespó³ klasztorny Bernardynów ob. docelowych dzia³añ zmierzaj¹cych do osi¹gniêcia celu nad- Misjonarzy Œwiêtej Rodziny rzêdnego w turystyce wielkopolskiej. Do priorytetów rozwo- jowych zaliczono rozwój walorów turystycznych. Celem stra- a) koœció³ p.w. Piêciu Braci Mêczenników, mur., 1514-1518, tegicznym jest tu podnoszenie atrakcyjnoœci turystycznej re- dobudowa kaplicy œw. Anny 1536 r., budowa chóru mu- gionu poprzez lepsz¹ ochronê, ekspozycjê i organizacjê zaso- zycznego 1606 r., zniszczony przez Szwedów 1656 r., bów kulturowych i przyrodniczych. Dwa cele operacyjne odbudowany w k. XVIII w. odnosz¹ siê wprost do obiektów zabytkowych: rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r. - wytyczenie i zagospodarowanie historycznych tras zwie- b) klasztor, mur., 1514-1520, zniszczony 1656 r., budowa dzania w centrach zabytkowych oraz przystosowania ze- wie¿y 1692 r., 1760 - 1761 r. budowa kru¿ganków i spo³ów rezydencjonalnych i sakralnych do potrzeb ruchu dzwonnicy turystycznego o charakterze krajoznawczym i pielgrzym- kowym, rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r. - wykorzystanie i adaptacja budowli zabytkowych na tury- c) skrzyd³o pó³nocne, mur., 1621-1624 r. styczne obiekty us³ugowe. rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r. 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy d) kru¿ganki, mur., 1760-1761 r. 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwy¿szym znacze- rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r. niu dla gminy wpisane do rejestru zabytków e) dzwonnica, szach., 1760-1761 r. Do najcenniejszych zabytków na terenie gminy wpisanych do rejestru zabytków nale¿¹: rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r. BIENISZEW - zespó³ klasztorny Kamedu³ów POSADA - zespó³ pa³acowo-parkowy a) koœció³ p.w. Narodzenia NMP, mur., 1760-1781, rozbudo- wany 1932, 1939 r. a) pa³ac, mur., 2 po³. XIX w. rejestr zabytków Nr A-21/326 z 3.10.1949 r. rejestr zabytków Nr A-385/127 z 2.09.1985 r. b) dom goœcinny (2 skrzyd³a), ob. cele i furta, mur., ok. b) park, krajobrazowy, 2 po³. XIX w. 1780 r. rejestr zabytków Nr A-385/127 z 2.09.1985 r. rejestr zabytków Nr A-72/55 z 5.02.1965 r. 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych znajduj¹- c) brama wjazdowa, mur., 1 po³. XVIII w., przebudowana cych siê w gminnej ewidencji zabytków 1925, 1938 r. BIENISZEW rejestr zabytków Nr A-72/55 z 5.02.1965 r. 1. ZESPÓ£ KLASZTORNY KAMEDU£ÓW a) 1 erem, mur., (pierwotnie drewniany z 1664 r.), rekon- KAZIMIERZ BISKUPI - uk³ad urbanistyczny, XIII - XIX w. strukcja 1975 r. wg projektu I.M. Chudobieckiego rejestr zabytków Nr 477/Wlkp/A z 16.03.2007 r. b) 5 eremów, mur., (pierwotnie drewnianych z 1664 r.), rekonstrukcja l. 80 XX w. wg projektu I.M. Chudobiec- KAZIMIERZ BISKUPI - zespó³ koœcio³a par. p.w. œw. Marcina kiego a) koœció³, mur. pocz. XII w., przebudowany w 1512 r. z c) dom nowicjatu, mur., k. XVIII w., rekonstrukcja l. 80 XX czêœciowym pozostawieniem murów romañskich w apsy- w. wg projektu I.M. Chudobieckiego dzie, rozbudowany w 1859 r. d) dom goœcinny - forasterium - mur., k. XVIII w. rejestr zabytków Nr A-69/51 z 1.02.1965 r. e) kuchnia, mur., k. XVIII w., rekonstrukcja l. 80 XX w. wg b) plebania, mur., pocz. XIX w. projektu I.M. Chudobieckiego rejestr zabytków Nr A-68/50 z 1.02.1965 r. f) 2 bramy wewnêtrzne, mur., k. XVIII w., rekonstrukcja l. 80 XX w. wg projektu I.M. Chudobieckiego KAZIMIERZ BISKUPI - zespó³ cmentarza katolickiego g) obora ob. magazyn, mur., 2 po³. XVIII w. a) koœció³ p.w. œw. Izaaka, drewn., ok. 1640 r. h) stodo³a, drewn.-mur., 2 po³. XVIII w. rejestr zabytków Nr A-67/49 z 1.02.1965 r. i) stolarnia, mur., l. 80 XX w. b) cmentarz, ok. 1791 r., czynny Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 953 — Poz. 231

j) ogrodzenie, mur. XVIII w., rekonstrukcja l. 80 XX w. wg 19. OGRODZENIE Z BRAM¥ przy koœciele par. p.w. œw. Mar- projektu I.M. Chudobieckiego cina, mur. k. XIX w. 2. ZESPÓ£ LEŒNICZÓWKI 20. OGRODZENIE Z BRAM¥ w zespole klasztornym, mur., k. XVIII w. a) leœniczówka, mur., ok. 1912 r. ul. Bagno b) stodo³a z obor¹, mur., 1 æw. XX w. 21. DOM NR 4, mur., 1935 r. c) stodo³a, mur., 1 æw. XX w. ul. Kiliñskiego 3. ZESPÓ£ GAJÓWKI 22. DOM NR 1, mur., 1882 r. a) gajówka, mur., 1 æw. XX w. 23. DOM NR 3, glin.-mur., 1 æw. XX w. b) stodo³a z obor¹, mur., 1 æw. XX w. ul. Klasztorna BOROWE 24. DOM NR 3, mur., 1 æw. XX w. 4. GAJÓWKA, mur., ok. 1910 r. 25. DOM NR 10, mur., 1 æw. XX w. 26. DOM NR 13 a, mur., 1 æw. XX w. CZ¥STKÓW ul. Koœcielna 5. OBORA W ZESPOLE FOLWARCZNYM, mur., ok. 1880 r. 27. DOM NR 2, mur., 2 po³. XIX w. 28. DOM NR 5, mur., l. 30 XX w. DÊBÓWKA 29. DOM NR 9, mur., pocz. XX w. 6. DOM NR 9, glin., ok. 1880 r. ul. Koœciuszki DOBROSO£OWO 30. DOM NR 1, mur., 1910 r. 7. PLEBANIA, mur., 1908 r. 31. DOM NR 4, mur., pocz. XX w. 8. CMENTARZ KATOLICKI, 1 po³. XIX w., czynny ul. £ososia 9. DOM NR 1, mur., 2 po³. XIX w. 32. DOM NR 2, mur., XIX/XX w. 10. DOM NR 2, glin.-mur., ok. 1890 r. 33. DOM NR 6, mur., ok. 1925 r. 11. DOM NR 48, mur., ok. 1880 r. 34. DOM NR 10, mur., 1 æw. XX w. 12. DOM NR 53, glin.-mur., 2 po³. XIX w. 35. DOM NR 11, mur., 1916 r. 13. DOM NR 54, glin.-mur., 2 po³. XIX w. 36. DOM NR 13, mur., 2 po³. XIX w. 14. DOM NR 79, mur., ok. 1880 r. 37. DOM NR 14, mur., ok. 1934 r. 38. DOM NR 20, mur., ok. 1928 r. JӏWIN 39. DOM NR 27, mur., 1 æw. XX w. 15. DOM NR 13, glin., 1938 r. 40. DOM NR 29, mur., 1 æw. XX w. 16. OBORA W ZAGRODZIE NR 9, mur., ok. 1910 r. 41. DOM NR 31, mur., 1 æw. XX w. 42. DOM NR 33, mur., XIX/XX w. KAMIENICA 43. DOM NR 39, mur., 1 æw. XX w. 17. ZESPÓ£ FOLWARCZNY ul. Niepodleg³oœci a) rz¹dcówka, mur., pocz. XX w. 44. DOM NR 1, mur., 1 æw. XX w. b) czworak, mur., pocz. XX., przebudowany 45. DOM NR 3, mur., 1 æw. XX w. c) obora I, mur., pocz. XX w. 46. DOM NR 5, mur., 1 æw. XX w. d) obora II, mur., pocz. XX w. 47. DOM NR 8, mur., XIX/XX w. e) chlew, mur., pocz. XX w. ul. Polna KAZIMIERZ BISKUPI 48. DOM NR 2 a, mur., 1 æw. XX w. 18. KAPLICZKA, mur.-kam., XIX/XX w. ul. W¹ska Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 954 — Poz. 231

49. DOM NR 2, mur., 1 æw. XX w. SOKÓ£KI ul. Wêglewska 72. KAPLICZKA, mur., 1948 r. 50. DOM NR 1, mur., 1 æw. XX w. TOKARKI PIERWSZE 51. DOM NR 2, mur., XIX/XX w. 73. ZAGRODA NR 16 pl. Wolnoœci a) dom, drewn., 1940 r. 52. DOM NR 1, mur., 1934 r. b) obora, glin.-mur., ok. 1930 r. 53. DOM NR 4, mur., mur. XIX/XX w. 54. DOM NR 5, mur., XIX/XX w. WIERZCHY 55. DOM NR 6, mur., XIX/XX w. 74. DOM NR 6, mur., ok. 1910 r. 56. DOM NR 7, mur., 1 æw. XX w. 57. DOM NR 8, mur., 1 æw. XX w. W£ADZIMIRÓW 58. DOM NR 11, mur., pocz. XX w. 75. ZAGRODA NR 15 59. DOM NR 13, mur., k. XIX w. a) dom, mur., ok.1920 r. 60. DOM NR 14, mur., k. XIX w. b) obora, glin., ok. 1920 r. 61. DOM NR 15, mur., XIX/XX w. WOLA £ASZCZOWA 62. DOM NR 17, drewn.- mur., k. XIX w. 76. DOM NR 8, glin., 1 æw. XX w. 63. DOM NR 21, mur., 2 po³. XIX w. 77. DOM NR 30, mur., 1 æw. XX w. 64. M£YN PAROWY, ob. elektryczny, ul. Goliñska, mur., 1928 r. 3.3. Zespo³y najcenniejszych zabytków ruchomych na tere- nie gminy KOZARZEW Do rejestru zabytków ruchomych wpisanych jest 56 obiek- tów stanowi¹cych wyposa¿enie i wystrój koœcio³a i klasztoru 65. ZAGRODA NR 1 Ojców Kamedu³ów w Bieniszewie; rejestr zabytków Nr B-99/ a) chlew, mur., 1933 r. 45 na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabyt- ków z dnia 3 paŸdziernika 1995 r. W sk³ad barokowego b) stodo³a, mur., 1933 r. wyposa¿enia wchodz¹ m.in. o³tarze, stalle, kropielnice. Z 66. DOM NR 2, mur., 1938 r. koñca XVIII stulecia pochodz¹ malowid³a w kapitularzu przed- stawiaj¹ce sceny znalezienia i podwy¿szenia œw. Krzy¿a (œcia- ny) oraz S¹du Ostatecznego (sklepienie) autorstwa Johanesa MARANTÓW Petri. Z tego samego okresu pochodzi rokokowa polichromia 67. ZESPÓ£ LEŒNICZÓWKI w zakrystii. a) leœniczówka, mur., 1956 r. Do rejestru zabytków wpisanych jest równie¿ 30 obiektów z wyposa¿enia klasztoru i koœcio³a p.w. Piêciu Braci Mêczen- b) budynek gospodarczy, mur., 1956 r. ników w Kazimierzu Biskupim; rejestr zabytków Nr B-115/61 na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabyt- NIEŒWIASTÓW ków z dnia 14 listopada 1997 r. W sk³ad wyposa¿enia zespo³u klasztornego wchodz¹ m.in. obrazy i rzeŸby œwiêtych, baro- 68. POZOSTA£OŒCI ZESPO£U FOLWARCZNEGO kowe Stacje Mêki Pañskiej malowane na p³ótnie, eksponowa- a) spichlerz ob. dom, mur., ok. 1880 r. ne w klasztornych kru¿gankach, dwa gotyckie portale. b) gorzelnia, mur., po³. XIX w. W drewnianym koœciele cmentarnym p.w. œw. Izaaka w Kazimierzu Biskupim znajduje siê zespó³ 24 obiektów wpisa- 69. DOM NR 33, mur., k. XIX w. nych do rejestru zabytków pod Nr B-46/7 na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 2 grudnia POSADA 1985 r. W sk³ad wyposa¿enia wchodz¹ m.in. barokowe o³tarze z rzeŸbami anio³ów, obrazy i rzeŸby œwiêtych, XIX-wieczne 70. KAPLICZKA, mur., ok. 1910 r. krucyfiksy. Koœció³ par. p.w. œw. Marcina w Kazimierzu Biskupim SMUCZYN posiada w swoim wyposa¿eniu m.in. barokowy o³tarz g³ów- 71. LEŒNICZÓWKA, mur., 1932 r. ny, rokokowe o³tarze boczne, neoklasycystyczny prospekt organowy, gotyck¹ kropielnicê. Wystrój koœcio³a stanowi Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 955 — Poz. 231

polichromia z 1905 r. pokrywaj¹ca strop i œciany ca³ej œwi¹- œredniowieczu, a tak¿e w kontekœcie dalszych przekszta³ceñ w tyni. Sceny figuralne w bogato dekorowanych ramach nawi¹- wiekach póŸniejszych, szczególnie w koñcu XVIII wieku i na zuj¹ do legendarnej wyprawy œw. Wojciecha do Prus w pocz¹tku wieku XIX, stawia historyczny oœrodek miejski w towarzystwie braci pustelników. £uk têczowy zdobi¹ medalio- grupie cennych zespo³ów wspó³tworz¹cych dziedzictwo kul- ny z popiersiami œwiêtych. turowe kraju, co uwidacznia siê równie¿ przez nagromadzenie historycznej architektury uznanej za szczególnie cenne przy- Obiekty zewidencjonowane nie s¹ wpisane do rejestru k³ady zabytkowej zabudowy miasta, wpisanej do rejestru zabytków. zabytków. 3.4. Krajobraz kulturowy - obszarowe wpisy do rejestru 3.5. Zabytki archeologiczne zabytków (uk³ady urbanistyczne, parki kulturowe, parki krajobrazowe) 3.5.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do re- jestru zabytków z terenu gminy Krajobraz kulturowy to przestrzeñ historycznie ukszta³to- wana w wyniku dzia³alnoœci cz³owieka, zawieraj¹ca wytwory Na terenie gminy Kazimierz Biskupi nie ma stanowisk cywilizacji oraz elementy przyrodnicze (art. 3, pkt 14 ustawy archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). W celu jego 3.5.2. Wykaz stanowisk o w³asnej formie krajobrazowej ochrony oraz zachowania wyró¿niaj¹cych siê krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla Na terenie gminy Kazimierz Biskupi znajduje siê jedno miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej, cyt. Ustawa stanowisko archeologiczne o w³asnej formie krajobrazowej. przewiduje ochronê poprzez wpis do rejestru zabytków cen- S¹ to relikty dworu w Kazimierzu Biskupim, st. 1, ob. AZP 55- nych kulturowo struktur przestrzennych - uk³adów urbani- 39/1, z okresu œredniowiecza. stycznych, ruralistycznych, krajobrazów kulturowych. Ochro- 3.5.3. Zestawienie liczbowe stanowisk archeologicznych ze- na krajobrazu kulturowego powinna byæ komplementarna dla widencjonowanych i wpisanych do rejestru zabytków, form ochronnych krajobrazu przyrodniczego wynikaj¹cych ze ³¹cznie z ich funkcj¹ oraz krótk¹ analiz¹ chronologiczn¹ stosownych przepisów o ochronie przyrody. (opis koncentracji stanowisk archeologicznych - uwarun- Do rejestru zabytków pod numerem 477/Wlkp./A decyzj¹ kowania fizjograficzne) Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z Obszar gminy Kazimierz Biskupi zosta³ rozpoznany arche- dnia 16 marca 2007 r. wpisany zosta³ historyczny uk³ad ologiczne w ramach Archeologicznego Zdjêcia Polski (AZP) w urbanistyczny wsi Kazimierz Biskupi, dawnego miasta. Teren latach 1978-1997 AZP to program badawczy obejmuj¹cy ukszta³towany w œredniowieczu z elementami rozwiniêtymi w swym zasiêgiem terytorium ca³ej Polski. Pozwala na dok³adne XVIII w. oraz w XIX i pocz. XX w. obejmuje nawarstwienia rozpoznanie zasobów archeologicznych. W swych za³o¿e- kulturowo-osadnicze od czasów pradziejowych po okres no- niach obejmuje bowiem kilka etapów badawczych: 1. kweren- wo¿ytny, znajduj¹cy siê w centrum rynek (pl. Wolnoœci), uk³ad dê archiwaln¹ w muzeach, instytucjach publicznych i publi- ulic w centrum miasta, stanowi¹cych granicê œredniowiecznej kacjach, 2. badania powierzchniowe, 3. badania sonda¿owe, lokacji: £ososia, Klasztorna, Koœcielna, ulicê Goliñsk¹ odcho- wykopaliskowe. dz¹c¹ od centrum i Cmentarn¹, skrajn¹, otaczaj¹c¹ zespó³. W obrêbie historycznego uk³adu znajduj¹ siê najcenniejsze obiek- Nale¿y jednak pamiêtaæ, ¿e baza danych AZP jest baz¹ ty wpisane do rejestru zabytków: koœció³ p.w. œw. Marcina z otwart¹. Do³¹czane s¹ do niej ci¹gle nowe informacje pocho- plebani¹, cmentarz grzebalny z drewnianym koœció³kiem p.w. dz¹ce z kolejnych badañ czy te¿ weryfikacji badañ wczeœniej- œw. Izaaka, zespó³ klasztorny bernardynów. szych. Dobry stan zachowania poszczególnych elementów uk³a- W zwi¹zku z powy¿szym dokumentacja stanowisk arche- du przestrzennego: placów, ulic, podzia³ów gruntów i archi- ologicznych utworzona metod¹ AZP jest Ÿród³em najbardziej tektury sakralnej, mieszkalnej oraz wyraŸna czytelnoœæ ich aktualnej wiedzy o terenie. genezy widzianej w szerokim kontekœcie rozwoju gospodar- Poni¿ej zaprezentowano tabelkê prezentuj¹c¹ zasoby dzie- czo-spo³ecznego Wielkopolski w czasie reformy pañstwa w dzictwa archeologicznego z terenu gminy Kazimierz Biskupi:

à à Ãà Ãà Ãà Ãà Ãà à à à à à à à à à à Ãà à à à à à à à à à à à à à Ã

Teren gminy Kazimierz Biskupi pod wzglêdem morfolo- Kleczewska (rozleg³a powierzchnia wysoczyzny morenowej gicznym nale¿y do mikroregionu Wysoczyzny Pó³nocno-Ko- p³askiej), Równina Kazimierowska (usytuowana w s¹siedz- niñskiej, która stanowi czêœæ Wysoczyzny GnieŸnieñskiej, twie równole¿nikowej rynny jezior: Gos³awskiego i G³odow- podregionu Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Dok³adniej gmi- skiego p³aska równina sandrowa z wyraŸn¹ stref¹ drobnych na Kazimierz Biskupi le¿y w obrêbie subregionów Równina pagórków kemowych) i Pagórki Powidzko-Koniñskie (strefa Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 956 — Poz. 231

pagórków morenowych o szerokoœci dochodz¹cej do 2 km i materia³u i jego ma³o charakterystyczne cechy nie pozwalaj¹ kilkunastometrowych wysokoœciach wzglêdnych) oraz, w na przypisanie go do konkretnej kultury archeologicznej. po³udniowo-wschodniej czêœci gminy, Równina Maliniecka Z nastêpnego okresu pradziejów, neolitu, pochodz¹ œlady (niewielki fragment wyspy wysoczyznowej o doœæ urozmaico- dzia³alnoœci kultury pucharów lejkowatych. G³ówne skupisko nej rzeŸbie. osadnicze tej kultury widoczne jest jednak na terenach s¹sied- Granicê po³udniow¹ w/w subregionów wyznacza równo- niej gminy Kleczew. Odkryto tam kilkadziesi¹t osad i obozo- le¿nikowo przebiegaj¹ca Pradolina Warszawsko-Berliñska. wisk oraz cmentarzysk megalitycznych tej kultury. Na teren gminy Kazimierz Biskupi dociera³y jedynie odpryski z tego Teren gminy le¿y w dorzeczu rzeki Warty, w zlewniach skupiska osadniczego. Znamy tylko jedno stanowisko Kamie- Strugi Ostrowickiej (dawniej - Strugi Biskupiej) i jej lewostron- nica, st. 3, bêd¹ce pozosta³oœci¹ jakiegoœ niewielkiego obo- nego dop³ywu Strugi Kleczewskiej. Teren po³o¿ony jest w zowiska, s¹dz¹c po niewielkiej liczbie znalezionych fragmen- obszarze nale¿¹cym do zlewni szczytowego stanowiska Kana- tów ceramiki. Niewykluczone, ¿e na terenach zniszczonych ³u Warta-Gop³o. przez kopalniê istnia³o ich wiêcej, szczególnie wzd³u¿ Rynny Teren jest s³abo urzeŸbiony (ró¿nice wysokoœci wynosz¹ Kleczewskiej, nie ma jednak mo¿liwoœci sprawdzenia tej od 15 do 20 m), przewa¿nie równinny, a nawet czêœciowo hipotezy. nizinny. Obserwujemy tu jedynie pagórki czo³owo-moreno- Brak œladów osadnictwa z okresu póŸnego neolitu i wcze- we, niewielkie wzniesienia i wydmy. snych okresów epoki br¹zu œwiadczy o regresie osadnictwa. Z analizy morfologii terenu wynika, ¿e omawiany obszar Okolice Kazimierza Biskupiego pozostawa³y wówczas praw- mo¿na podzieliæ na pó³nocny i po³udniowy. Czêœæ pó³nocna dopodobnie bezludne. to tereny pagórkowate o nieznacznych wysokoœciach wzglêd- Wzrost osadnictwa zwi¹zany jest dopiero z kultur¹ ³u¿yck¹. nych oko³o 15 m, czêœæ po³udniowa jest równinna, z wyj¹t- Osadnictwo ludnoœci tej kultury na terenie gminy Kazimierz kiem obni¿enia po³udniowo-wschodniego zlikwidowanej cza- Biskupi jest prawdopodobnie zwi¹zane z dzia³alnoœci¹ grodu szy by³ego jeziora Kurzyniec oraz obni¿enia Strugi Ostrowic- po³o¿onego na pó³wyspie Jeziora Kozieg³owskiego w Jano- kiej. Granica moreny brze¿nej powsta³ej z materia³u skalnego wie, gmina Kleczew. Na omawianym terenie zarejestrowano przymarzaj¹cego do boków rozcz³onkowanego jêzora lodow- dotychczas piêæ osad tej kultury. Nie uda³o siê natomiast ca jest jednoczeœnie granic¹ miêdzy czêœci¹ pó³nocn¹ a odkryæ ¿adnego cmentarzyska. W zbiorach Muzeum Okrêgo- po³udniow¹. wego w Koninie przechowywany jest czerpak gliniany znale- Na obszarze gminy wystêpuj¹ gleby gliniaste, pseudobie- ziony na cmentarzysku w Kazimierzu Biskupim w latach licowe, brunatne oraz torfowe. Lasy, które jeszcze na pocz¹tku piêædziesi¹tych XX wieku, jednak nie uda³o siê go zlokalizo- XIX wieku zajmowa³y oko³o 65% powierzchni dzisiejszej gminy, waæ. obecnie stanowi¹ du¿o mniejszy ale zwarty kompleks leœny. Osadnictwo kolejnej kultury zwanej kultur¹ przeworsk¹ Jednoczeœnie nale¿y pamiêtaæ, ze znaczny obszar gminy jest s³abo zaznaczone (znane jest jedynie kilka osad i jedno zosta³ zmieniony w wyniku dzia³alnoœci Kopalni Wêgla Bru- cmentarzysko). natnego - odkrywka Kazimierz. Po znikniêciu kultury przeworskiej, oko³o V w. n.e., przez Z dzia³alnoœci¹ kopalni jest równie¿ zwi¹zane zniszczenie kilka kolejnych stuleci ziemie gminy Kazimierz Biskupi by³y wielu stanowisk archeologicznych. Stan archeologicznego prawdopodobnie bezludne. Osadnictwo pojawi³o siê tu do- rozpoznania terenu gminy jest niewystarczaj¹cy. Uzyskanie piero w póŸnych fazach œredniowiecza (IX-XIII w. n.e.) - znamy pe³nego obrazu dziedzictwa archeologicznego nie jest mo¿li- 16 punktów osadniczych z tego okresu oraz w okresie nowo- we w zwi¹zku ze zniszczeniami dokonanymi przez dzia³alnoœæ ¿ytnym. kopalni. Dodatkowo znaczna czêœæ terenu nie poddaje siê Bogat¹ historiê zasiedlenia ma samo miasto Kazimierz prospekcji terenowej ze wzglêdu na du¿e obszary leœne. Biskupi. Œlady bytnoœci grup ludzkich na terenie dzisiejszego Dotychczas zarejestrowano 54 stanowiska archeologicz- miasta widoczne s¹ od epoki kamienia po czasy nowo¿ytne. ne. Odkryto je w wyniku rozpoznania powierzchniowego Skupiska archeologiczne skupiaj¹ siê wzd³u¿ cieków oraz prowadzonego w ramach Archeologicznego Zdjêcia Polski zbiorników wodnych. Najstarsze œlady zasiedlenia pochodz¹ (AZP). z neolitu (4500-1800 p.n.e.). Dalsze etapy zasiedlenia wi¹¿¹ siê z epok¹ br¹zu (oko³o 1800-650 p.n.e.) oraz wczesn¹ epok¹ Zewidencjonowane stanowiska archeologiczne skupiaj¹ ¿elaza (oko³o 650-125 p.n.e.). W Muzeum Okrêgowym w siê przewa¿nie wzd³u¿ cieków oraz zbiorników wodnych. Ich Koninie przechowywany jest gliniany czerpak z Kazimierza s³abe zagêszczenie zwi¹zane jest zapewne z warunkami natu- (brak dok³adnej lokalizacji), œwiadcz¹cy o istnieniu na tym ralnymi (s³abe gleby, niedostateczne nawodnienie) ma³o atrak- terenie cmentarzyska cia³opalnego. Ze Ÿróde³ archiwalnych cyjnymi dla spo³ecznoœci pradziejowych. pochodz¹ równie¿ informacje o funkcjonowaniu cmentarzy- Najstarsze œlady pobytu cz³owieka na terenie dzisiejszej ska zwi¹zanego z kultur¹ przeworsk¹ (II w. p.n.e. - IV w. n.e.). gminy Kazimierz Biskupi pochodz¹ z okresu mezolitu. Œlady W roku 1935 odkryto grób cia³opalny wojownika wraz z bytnoœci grup ludzkich z tego okresu (wyroby krzemienne) wyposa¿eniem (oszczep, umbo, okucie tarczy). Intensywnoœæ znaleziono w okolicach wsi Kozarzewek. Niewielka iloœæ osadnictwa wzrasta dopiero we wczesnym œredniowieczu. Archeologiczne prace ewidencyjne zlokalizowa³y trzy osady Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 957 — Poz. 231

wczesnoœredniowieczne. Miejscowoœæ uznawana jest (obok Trzeci obiekt, zespó³ klasztorny w Kazimierzu Biskupim, st. Miêdzyrzecza i KaŸmierza pod Szamotu³ami) za jedno z trzech 9, ob. AZP 55-39/25, zosta³ przebadany wykopaliskowo dopie- miejsc, w którym powsta³ w 1003 r. erem Piêciu Braci ro w roku 2008 i wyniki tych badañ nie zosta³y jeszcze Mêczenników. opracowane. Pierwsze wyniki badañ mówi¹ o odkryciu w wirydarzu klasztornym cmentarzyska wczesnoœredniowiecz- Dok³adniejsze rozpoznanie posiadamy jednak jedynie dla nego. trzech stanowisk archeologicznych, na których przeprowa- dzono badania wykopaliskowe. 4. Uwarunkowania wewnêtrzne ochrony zasobów dziedzic- twa i krajobrazu kulturowego Badaniami objêto koœció³ œw. Marcina w Kazimierzu Bi- skupim. W trakcie wykopalisk uchwycono fragmenty funda- 4.1. Stan zachowania i obszary najwiêkszego zagro¿enia mentów romañskiej œwi¹tyni i pozosta³oœci cmentarza przy- zabytków koœcielnego (szkielety bez wyposa¿enia, z na osi wschód- 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych zachód z czaszkami zwróconymi w stronê zachodni¹). Chro- nologia koœcio³a œw. Marcina pozostaje w dalszym ci¹gu Zabytki nieruchome na terenie gminy Kazimierz Biskupi kwesti¹ otwart¹, datowanie obejmuje szeroki okres w ramach wpisane do rejestru zabytków to g³ównie obiekty sakralne: wieków XII-XIII. zespó³ klasztorny Ojców Kamedu³ów w Bieniszewie, pober- nardyñski zespó³ klasztorny, koœció³ par. p.w. œw. Marcina i Drugie badane wykopaliskowo stanowisko to relikty dwo- koœció³ cmentarny p.w. œw. Izaaka w Kazimierzu Biskupim. Ich ru, tak zwane "Starostwo", st. 1, ob. AZP 55-39/1. Jest to stan okreœliæ nale¿y jako dobry. interesuj¹ce pod wzglêdem zachowania i usytuowania stano- wisko. Zosta³o ono odkryte przez archeologów w wyniku Koœció³ klasztorny w Bieniszewie zbudowany zosta³ w badañ powierzchniowych prowadzonych przez Muzeum Ar- latach 1760-1781 na miejscu poprzedniego z 1672 r. Zniszczo- cheologiczne w Poznaniu i zaklasyfikowane jako grodzisko ny i zdewastowany obiekt zaczêto remontowaæ zaraz po œredniowieczne. W roku 1962, w zwi¹zku z rozwojem odkryw- wojnie. Kilkudziesiêcioletni okres odbudowy i remontów za- ki Kazimierz, zosta³y zorganizowane, pod kierownictwem Z. koñczony zosta³ w 1991 r. Wzmocniono wtedy konstrukcjê Pieczyñskiego z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, ba- koœcio³a, odbudowano wie¿e, wymieniono wiêŸbê dachow¹, dania wykopaliskowe o charakterze sonda¿owym. Mia³y one za³o¿ono nowe pokrycie z blachy miedzianej, za³o¿ono insta- niewielki zakres i w ich wyniku odkryto miêdzy innymi: lacjê elektryczn¹, wykonano prace tynkarsko-malarskie. Od ¿elazny grot be³tu kuszy, fragment no¿a z rogow¹ oprawk¹, 1973 r. prowadzone by³y prace remontowe budynków klasz- szel¹g Jana Kazimierza oraz fragmenty naczyñ glinianych, tornych, w 1975 r. zrekonstruowano pierwszy erem, kolejne szklanych i kafli datowanych szeroko na œredniowiecze i czasy powsta³y w l. 80 XX w. Remonty budynków klasztornych nowo¿ytne. Bardziej szczegó³owe dane przynios³y badania P. prowadzone by³y sukcesywnie w latach dziewiêædziesi¹tych. Dêbowskiego z Muzeum Okrêgowego w Koninie w roku 1985. W roku 1990 wykonano remont (z czêœciow¹ odbudow¹) Ujawni³y one istnienie reliktów dwóch budynków po³o¿onych murowanego ogrodzenia wokó³ zespo³u klasztornego. W 2005 w po³udniowej czêœci wzniesienia. Pierwszy, prawdopodob- r. przeprowadzono prace remontowo-konserwatorskie elewa- nie starszy, mia³ fundament wykonany z kamieni polnych. cji koœcio³a. W bie¿¹cym roku prowadzone s¹ prace napraw- Drugi, przypuszczalnie m³odszy, znajdowa³ siê na wschód od cze dachu. pierwszego. Mia³ on wymiary ok. 5,2 x 11,5 m. Jego funda- Gotycki koœció³ i klasztor w Kazimierzu Biskupim zbudo- ment wykonany by³ z kamieni spojonych zapraw¹ wapienn¹. wane w 1 po³. XVI w. na miejscu poprzednich drewnianych, Piwnica licowana by³a ceg³¹. Przykrywa³o j¹ dawniej sklepie- rozbudowane w stylu barkowym w XVII i XVIII w. (1692 r. nie kolebkowe, po którym zachowa³y siê opory sklepienne. wie¿a, 1760-1761r. kru¿ganki i dzwonnica). W zespole sukce- Analiza uzyskanego materia³u ceramicznego wykluczy³a œre- sywnie prowadzone s¹ prace remontowo-konserwatorskie. dniowieczn¹ (XIII-XIV w.) metrykê stanowiska, a co za tym Do najwa¿niejszych realizacji nale¿y zaliczyæ: remont sklepieñ, idzie - jego funkcjê jako grodziska. naprawê ceglanego lica œcian koœcio³a (1971 r.), remont "Starostwo" jest pozosta³oœci¹ XV lub XVI-wiecznego dworu kapitalny kru¿ganków klasztornych obejmuj¹cy m.in. wymia- na kopcu. Dwór by³ miejscem zamieszkania zarz¹dcy i póŸ- nê pokrycia dachu, za³o¿enie nowych tynków i posadzki (1976 niejsi (XV w.) dzier¿awcy klucza wielkopolskiego, klucza dóbr r.), remont skrzyde³ klasztornych (1981 r., 1989 r.). W 2006 r. biskupów lubusko-fürstenwaldzkich (Kazimierz Biskupi by³ w rozpoczêto prace remontowe wirydarza obejmuj¹ce naprawê latach 1237-1504 centrum tego klucza). Budowê dworu nale¿y fundamentów, œcian zewnêtrznych, przebudowê przypór, zapewne wi¹zaæ z którymœ z dzier¿awców (starostów) bisku- osuszenie œcian. pich dóbr kazimierskich w XV w. PóŸniejszy (od 1504 r.) Koœció³ parafialny p.w. œw. Marcina w Kazimierzu Bisku- szlachecki w³aœciciel tej majêtnoœci - Miko³aj Lubrañski, wo- pim fundowany prawdopodobnie przez Piotra Dunina w pocz. jewoda kaliski, a nastêpnie poznañski, lub ktoœ z jego spad- XII w. W 1512 r. przebudowany z inicjatywy Jana Lubrañskie- kobierców, móg³ dokonaæ w XVI w. przebudowy lub rozbu- go z czêœciowym pozostawieniem murów w apsydzie (do dowy dworu. Wed³ug Ÿróde³ pisanych dwór rozebrano w roku romañskiego trzonu dostawiono zakrystiê i skarbczyk, przed- 1690, a uzyskany z rozbiórki materia³ przeznaczono na wznie- ³u¿ono nawê). W 1858 r. powiêkszony od strony zachodniej. sienia muru wokó³ cmentarza klasztornego i koœcio³a bernar- Odnawiany w latach 1898-1911. W okresie powojennym na dyñskiego. skutek braku prac remontowych obiekt niszcza³. Podjêto je w Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 958 — Poz. 231

latach 80 XX w. W 1985 r. naprawiono mury, wymieniono Od 2006 roku prowadzone s¹ prace konserwatorskie we pokrycie dachu. W roku 1997 naprawiono przypory, wymie- wnêtrzu koœcio³a cmentarnego p.w. œw. Izaaka w Kazimierzu niono strop nad chórem muzycznym, otynkowano zewnêtrz- Biskupim. W 2006 r. konserwacji poddano o³tarz g³ówny, w ne wnêki okienne. W latach 1999-2001 wymieniono okna na 2007 r. rzeŸby z belki têczowej. W bie¿¹cym roku rozpoczêto witra¿owe z zabezpieczeniem antyw³amaniowym, przeprowa- konserwacjê dwóch rokokowych o³tarzy bocznych. dzono pe³n¹ konserwacjê murów (reromanizacja). W dobrym Koœció³ par. p.w. œw. Marcina w Kazimierzu Biskupim stanie technicznym znajduje siê równie¿ budynek plebanii z posiada wyposa¿enie nie wpisane do rejestru zabytków. Jest pocz. XIX w. ono na bie¿¹co konserwowane. W 1994 r. przeprowadzono Drewniany koœció³ cmentarny p.w. œw. Izaaka w Kazimie- konserwacjê o³tarza g³ównego i polichromii w prezbiterium, rzu Biskupim zbudowany ok. 1640 r., odnawiany w latach rok póŸniej konserwacji poddano polichromiê w nawie, o³ta- 1783, 1820 i 1902. W okresie powojennym, zniszczony obiekt rze boczne, ambonê i prospekt organowy. W 1997 r. wykona- wyremontowano w 1965 roku. Gruntowne prace remontowe no remont organów. przeprowadzono w latach 1983-1985, kiedy to naprawiono Wszelkie prace przy obiektach nieruchomych i ruchomych wiêŸbê dachow¹, za³o¿ono nowy gont, uzupe³niono podmu- wpisanych do rejestru zabytków wymagaj¹ pozwolenia kon- rówkê i szalowanie. W roku 2001 przeprowadzono konserwa- serwatora zabytków po uprzednim uzgodnieniu ich zakresu w cjê œcian zewnêtrznych i wie¿y koœcio³a œrodkiem impregnu- Delegaturze Wojewódzkiego Urzêdu Ochrony Zabytków w j¹cym i grzybobójczym. W ubieg³ym roku zainstalowano Koninie. system wykrywania po¿aru oraz system sygnalizacji w³ama- nia i napadu. 4.1.3. Stan zachowania zabytków archeologicznych oraz istot- ne zagro¿enia dla zabytków archeologicznych Do rejestru zabytków wpisane s¹ dwie kwatery cmentarza parafialnego w Kazimierzu Biskupim z najstarszymi zachowa- Stanowiska archeologiczne podlegaj¹ sta³ym zagro¿eniom. nymi nagrobkami. Ogólny stan zachowania nagrobków i Z ka¿dym rokiem, wraz z rozwojem techniki, intensyfikacj¹ drzewostanu jest zadowalaj¹cy. dzia³alnoœci przemys³owej, gospodarczej, rolniczej roœnie sto- pieñ ich zagro¿enia oraz pojawiaj¹ siê nowe. Do rejestru zabytków wpisany jest równie¿, jedyny zacho- wany na terenie gminy, zespó³ pa³acowo-parkowy w Posa- W myœl art. 6 pkt 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o dzie, za³o¿ony w 2 po³. XIX w. Zrujnowany pa³ac, po odbudo- ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. wie w l. 80 XX w. sta³ siê siedzib¹ Pañstwowej S³u¿by 1568) wszystkie zabytki archeologiczne - bez wzglêdu na stan Ochrony Zabytków (ob. Delegatura Wojewódzkiego Urzêdu zachowania podlegaj¹ ochronie i opiece. Nale¿y przy tym Ochrony Zabytków w Poznaniu). Jego stan techniczny nie pamiêtaæ, ¿e zasiêg stanowisk archeologicznych zosta³ wy- budzi zastrze¿eñ. W bardzo z³ym stanie znajduje siê otacza- znaczony na mapach na podstawie badañ powierzchniowych. j¹cy go park, czêœciowo uporz¹dkowany w 1992 r. w pobli¿u Jednak nie mo¿e on odpowiadaæ dok³adnie zasiêgowi wystê- pa³acu. Pozosta³a czêœæ jest zaniedbana i zaroœniêta. Na powania pozosta³oœci osadnictwa pradziejowego pod ziemi¹. skutek braku pielêgnacji, na znacznych powierzchniach nast¹- Dlatego nale¿y traktowaæ go zawsze orientacyjnie, mo¿e pi³ nadmierny rozrost krzewów i drzew pochodz¹cych z bowiem okazaæ siê, ¿e obiekty archeologiczne zalegaj¹ tak¿e samosiewu, zatarty zosta³ uk³ad komunikacyjny. Obiekt po- w s¹siedztwie wyznaczonego na podstawie obserwacji po- zbawiony jest równie¿ typowych elementów, niezbêdnych do wierzchniowej, zasiêgu stanowiska. jego w³aœciwego funkcjonowania, tj. ³awek, koszy na odpadki. Najlepiej zachowane s¹ stanowiska archeologiczne po³o- Ze wzglêdu na du¿¹ wartoœæ za³o¿enia pa³acowego, park ¿one na nieu¿ytkach, terenach niezabudowanych oraz tere- nale¿a³oby poddaæ gruntownej rewaloryzacji. nach zalesionych. Nale¿y tutaj przypomnieæ, ¿e ustawa o 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nak³ada na ka¿de- go, kto zamierza realizowaæ nowe zalesienia lub zmianê Zabytki ruchome na terenie gminy Kazimierz Biskupi to charakteru dotychczasowej dzia³alnoœci leœnej na terenie, na obiekty stanowi¹ce wyposa¿enie i wystrój obiektów sakral- którym znajduj¹ siê zabytki archeologiczne, obowi¹zek pokry- nych. Ich stan zachowania okreœliæ nale¿y jako dobry. cia kosztów badañ archeologicznych oraz ich dokumentacji. Wyposa¿enie i wystrój zespo³u klasztornego Ojców Kame- Du¿ym zagro¿eniem dla stanowisk archeologicznych s¹ du³ów w Bieniszewie pochodz¹ce w wiêkszoœci z XVIII w. jest natomiast inwestycje budowlane i przemys³owe (zw³aszcza sukcesywnie konserwowane. W 1982 r. prowadzono prace rozwój budownictwa mieszkalnego i przemys³owego oraz przy konserwacji polichromii w kaplicy œw. Krzy¿a (kapitularz), budowa dróg), nielegalna eksploatacja piaœnic i ¿wirowni. w roku nastêpnym w zakrystii. W 2003 r. przeprowadzono Istotnym zagro¿eniem jest równie¿ dzia³alnoœæ rolnicza, zw³asz- konserwacjê rokokowej dekoracji malarskiej kapiteli kolumn, cza intensywna orka. zacheuszek i bordiur obrazów, rok póŸniej konserwacji pod- dano o³tarz g³ówny. Do innego rodzaju zagro¿eñ nale¿y dzia³alnoœæ nielegal- nych poszukiwaczy. Zagra¿aj¹ oni przede wszystkim cmenta- Systematycznym zabiegom konserwatorskim poddawane rzyskom oraz stanowiskom o w³asnej formie krajobrazowej, jest wyposa¿enie klasztornego zespo³u pobernardyñskiego w jak grodziska czy fortyfikacje ziemne oraz pozosta³oœci z Kazimierzu Biskupim. W latach 1999-2001 przeprowadzono okresu II wojny œwiatowej. konserwacjê drewnianych rzeŸb, w latach 1998-2003 konser- wacjê 14 wielkoformatowych obrazów przedstawiaj¹cych Mêkê Dlatego dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kultu- Pañsk¹. rowego, na obszarach wystêpowania stanowisk archeologicz- Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 959 — Poz. 231

nych oraz w strefie ich ochrony, podczas inwestycji zwi¹za- Obszary najwiêkszego zagro¿enia nych z robotami ziemnymi, wymagane jest prowadzenie prac dla zabytków archeologicznych archeologicznych w zakresie uzgodnionym pozwoleniem na badania archeologiczne Wielkopolskiego Wojewódzkiego Gmina Kazimierz Biskupi jest gmin¹ o charakterze rolni- Konserwatora Zabytków-Delegatury w Koninie przed uzyska- czo-przemys³owym. Dominuj¹cym czynnikiem w gospodarce niem pozwolenia na budowê lub przed rozpoczêciem prac gminy jest odkrywkowa eksploatacja wêgla brunatnego. W jej ziemnych. wyniku ponad po³owa obszaru gminy zajêta zosta³a przez Równie¿ przebudowa uk³adów urbanistycznych, rurali- odkrywki i zwa³owiska nak³adu. Ograniczone zosta³y w jej stycznych i za³o¿eñ pa³acowo-parkowych prowadzi czêsto do wyniku powierzchnie zajmowane przez grunty rolne i leœne, naruszenia œredniowiecznych i nowo¿ytnych nawarstwieñ a pozosta³e obszary znalaz³y siê w obrêbie leja depresyjnego kulturowych. W zwi¹zku z tym wszystkie prace ziemne wyma- kopalni. gaj¹ jednoczesnego prowadzenia badañ archeologicznych. Obecnie eksploatacja odkrywek na terenie gminy zosta³a Wyniki badañ czêsto stanowi¹ jedyn¹ dokumentacjê nastêpu- zakoñczona. Ostatni¹ odkrywkê - O/Kazimierz Biskupi Pd. j¹cych po sobie faktów osadniczych na tym terenie. Pozwalaj¹ zamkniêto w 2001 roku. one skorygowaæ, uszczegó³owiæ i potwierdziæ informacje uzy- skane ze Ÿróde³ pisanych. Pozyskany w trakcie badañ materia³ Z pozosta³ych dzia³añ, które stanowi¹ zagro¿enie dla dzie- ruchomy umo¿liwia uzupe³nienie danych o kulturze material- dzictwa archeologicznego, Program Rozwoju Lokalnego Gminy nej mieszkañców. Kazimierz Biskupi z roku 2004 wymienia:

, Ã 7 Ã Ã 3 Ã Ã Ã Ã Ã: Ã Ã Ã Ã Ã Ã 0 Ã Ã% Ã Ã. Ã% Ã Ã 0 Ã Ã Ã0 Ã Ã. Ã% Ã Ã % Ã Ã5 Ã Ã3 ÃÃ Ã % Ã Ã% Ã,Ã Ã% Ã,,ÃÃ Ã % Ã Ã% Ã Ã6 Ã* Ã 0 Ã Ã Ã6 ÃÃ Ã % Ã Ã: Ã Ã/ ÃÃ Ã ' Ã Ã Ã Ã' Ã Ã % Ã Ã Ã Ã Ã Ã Ã3 Ã: Ã: Ã Ã Ã,,Ã Ã Ã,,,Ã = Ã(Ã)Ã'Ã % Ã Ã Ã Ã Ã Ã Ã7 Ã Ã& Ã Ã = Ã ÃÃ ÃÃ % Ã Ã Ã Ã Ã Ã Ã' Ã$ Ã Ã. Ã Ã % Ã Ã Ã  Ã Ã Ã3 Ã Ã % Ã Ã Ã- Ã Ã. Ã Ã % Ã Ã Ã: Ã Ã/ Ã Ã % Ã Ã Ã Ã Ã Ã Ã % Ã Ã Ã Ã: Ã Ã Ã Ã Ã Ã6 Ã Ã 8 Ã Ã Ã Ã Ã Ã Ã% Ã Ã2 Ã Ã Ã Ã Ã % Ã Ã Ã Ã 3 Ã% Ã0 Ã Ã Ã. Ã) Ã Ã. Ã Ã Ã6 Ã Ã 2 Ã

W celu ochrony stanowisk archeologicznych oraz pradzie- ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Pozosta³e, jowych, œredniowiecznych i nowo¿ytnych nawarstwieñ kultu- wpis do rejestru zabytków, dotyczy nielicznej grupy obiek- rowych niezbêdne jest uzgadnianie oraz wype³nianie przez tów, zaœ uznanie za pomnik historii lub utworzenie parku inwestorów wymogów konserwatorskich okreœlonych przez kulturowego obecnie gminy nie dotyczy. Brak szczegó³o- Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. wych zapisów dotycz¹cych ochrony zabytków ujêtych w ewidencji mo¿e spowodowaæ daleko id¹ce przekszta³cenia 4.1.4. Obszary najwiêkszego zagro¿enia dla zabytków w przestrzenne, kubaturowe, materia³owe i architektoniczne. gminie Dlatego te¿ inwestycje realizowane w oparciu o decyzje o a) nieruchomych warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz o ustaleniu lokalizacji celu publicznego musz¹ byæ ka¿dora- Gmina Kazimierz Biskupi nie posiada ogólnego gminnego zowo uzgadniane z urzêdem konserwatorskim. planu zagospodarowania przestrzennego bêd¹cego pra- wem miejscowym. Z punktu widzenia ochrony konserwa- Tradycyjne budownictwo wiejskie na obszarze ca³ej gmi- torskiej jest to istotne zagro¿enie dla zabytków nierucho- ny ulega mniej lub bardziej dynamicznej zmianie, tak w mych. Bowiem ustalenie ochrony w miejscowym planie funkcji obiektów jak i w formie. Wi¹¿e siê to z przemianami zagospodarowania przestrzennego gminy jest jedn¹ z tradycyjnego wzorca rodziny wiejskiej, zmianami zacho- czterech form ochrony wymienionej w art. 7 ustawy o dz¹cymi w lokalnych spo³ecznoœciach wioskowych. No- Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 960 — Poz. 231

watorskie trendy gospodarowania, niszcz¹ lub wrêcz eli- 3) odbudowanie tzw. £osoœki (kaplicy ze œw. Ÿróde³kiem), minuj¹ pozosta³oœci dawnej architektury budowlanej. Na 4) odzyskanie obrazu Matki Boskiej z wizerunkiem fundatora terenie gminy Kazimierz Biskupi praktycznie nie spotyka Lubrañskiego, znajduj¹cego siê w Muzeum Narodowym w siê ju¿ tradycyjnego budownictwa drewnianego. Warszawie, b) ruchomych 5) utworzenie nowych obiektów zwi¹zanych z kultem œw. Zabytki ruchome na terenie gminy, stanowi¹ce wyposa- Braci Mêczenników, ¿enie obiektów sakralnych, s¹ w³aœciwie i prawid³owo chro- 6) za³o¿enie parku z elementami historyczno-religijnymi, nione. 7) zbudowanie pomnika patronów Kazimierza Biskupiego, 4.2. Uwarunkowania wynikaj¹ce ze „Strategii Rozwoju Gminy Kazimierz Biskupi” 8) zbudowanie panoramy kazimierskiej (za parkingiem klasz- toru), Strategia Rozwoju Gminy Kazimierz Biskupi opracowana w 2000 r. przyjêta zosta³a przez Radê Gminy Uchwa³¹ Nr XXX/ 9) przygotowanie trasy wycieczkowej (pieszo-rowerowej) 229/2000 z dnia 26.10.2000 r. Kazimierz Biskupi - Licheñ, Dokument okreœli³ now¹ misjê rozwoju gminy: Gmina 10) oznakowanie i opisanie obiektów sakralnych i innych Kazimierz Biskupi jest dobrym miejscem do ¿ycia i pracy. zabytków, utworzenie „niebieskiej trasy turystycznej”, Nale¿y ona do czo³ówki gmin Wielkopolski. Jej mieszkañcy s¹ 11) organizowanie imprez zwi¹zanych z kultem œw. Braci zadowoleni ze standardu ¿ycia. Ich g³ówne Ÿród³a dochodów Mêczenników; jubileusz 1000-lecia œmierci œw. Braci Mê- zwi¹zane s¹ z twórczym i kompleksowym wykorzystaniem: czenników, spektakle plenerowe ¯ywot Piêciu Braci Mê- - Dziedzictwa historycznego czenników, - Po³o¿enia geograficznego i bogactwa natury 12) wydanie drugiego tomu monografii Kazimierza Biskupie- go. - Mo¿liwoœci wsi i rolnictwa W rozdz. 2 "Analiza SWOT gminy Kazimierz Biskupi" pkt - Zaplecza sportowo-rekreacyjnego i oœwiatowo-kulturalne- "Siedem mocnych stron gminy Kazimierz Biskupi" wymienio- go no jako znacz¹ce dla rozwoju gminy dziedzictwo historii i W ramach misji sformu³owano wizjê rozwoju gminy, czyli kultury: zabytki prehistoryczne, szlak bursztynowy w pobli¿u ogólne okreœlenie tego, jaka ma byæ gmina za 10-15 lat oraz szlaku piastowskiego i cysterskiego, kult Piêciu Braci Mêczen- fundamentalne dwa cele strategiczne oraz cele g³ówne i ników, koœció³ p.w. œw. Marcina, klasztor Misjonarzy Œwiêtej szczegó³owe okreœlaj¹ce kierunki aktywizacji gospodarczej Rodziny i muzeum misyjne, klasztor Kamedu³ów w Bienisze- gminy. wie, postaæ Jana R. Patkula, tradycje rzemieœlnicze, tradycje walki o polskoœæ, miejsca zwi¹zane z Powstaniem Stycznio- Jako jeden z g³ównych celów zwi¹zanych z bogat¹ histori¹ wym i II wojn¹ œwiatow¹, wielkie rody, znane nazwiska regionu przyjêto Wzmocnienie roli Kazimierza Biskupiego (Lubrañscy, Miel¿yñscy, Mañkowscy, Wierusz Kowalski, Jan jako oœrodka kultu religijnego. Ma on byæ realizowany po- £echtañski, Nepomucen Godlewski). przez nastêpuj¹ce cele szczegó³owe: Strategia Rozwoju Gminy uwzglêdnia ochronê dziedzic- - Odtworzenie miejsc zwi¹zanych z kultem œw. Braci Mê- twa kulturowego, w³¹cza j¹ w rozwój gminy zarówno w czenników, zakresie wykorzystania obiektów zabytkowych do celów tury- - Utworzenie nowych obiektów zwi¹zanych z kultem œw. stycznych podnosz¹cych jej atrakcyjnoœæ jak równie¿ promo- Braci Mêczenników cjê imprez kulturalnych, plenerowych i festynów zwi¹zanych z tradycj¹ tego regionu. - Przygotowanie produkcji i sprzeda¿y pami¹tek zwi¹zanych z kultem œw. Braci Mêczenników 4.3. Uwarunkowania wynikaj¹ce z „Gminnego Programu Ochrony Œrodowiska dla Gminy Kazimierz Biskupi” - Organizowanie imprez zwi¹zanych z kultem œw. Braci Mêczenników Przyjêty Uchwa³¹ Rady Gminy Nr XXIX/268/2005 z dnia 31 marca 2005 r. Gminny Program Ochrony Œrodowiska dla - Przygotowanie systemu informacji i promocji dotycz¹ce- Gminy Kazimierz Biskupi” na lata 2004-2007 z uwzglêdnie- go kultu œw. Braci Mêczenników niem perspektyw na lata 2008-2011 zawiera zapisy dotycz¹ce - Korzystanie z przyk³adów i doœwiadczeñ miejscowoœci ochrony dziedzictwa kulturowego. znanych z kultu religijnego i wspó³praca z nimi W rozdz. 3 „Tereny i obiekty prawem chronione” wymie- Celom szczegó³owym przypisano w rozdz. 6 „Cele strate- niono najcenniejsze obiekty zabytkowe na terenie gminy. giczne” konkretne dzia³ania gwarantuj¹ce ich realizacjê: Wykaz obejmuje zabytki architektury i budownictwa wpisane do rejestru zabytków. 1) odtworzenie miejsc i zabytków zwi¹zanych z kultem œw. Braci Mêczenników, W Programie opracowana zosta³a analiza SWOT zawiera- j¹ca mocne i s³abe strony oraz istniej¹ce szanse i zagro¿enia 2) odbudowanie historycznych kaplic Piêciu Braci Mêczenni- gminy. Do mocnych stron zaliczono m.in. bogactwo przyrod- ków, Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 961 — Poz. 231

nicze - fragmenty Puszczy Kazimierskiej, rezerwaty przyrody W punkcie 4.3. przedstawiono uwarunkowania wynikaj¹ce - oraz dziedzictwo historii i kultury. z Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z przepisami cyt. Ustawy, w zagospodarowaniu przestrzennym 4.4. Uwarunkowania wynikaj¹ce z „Planu Rozwoju Lokal- uwzglêdnia siê nie tylko wymagania ochrony dziedzictwa nego Gminy Kazimierz Biskupi” kulturowego, ale tak¿e ³adu przestrzennego, urbanistyki i Przyjêty przez Radê Gminy w Kazimierzu Biskupim Uchwa³¹ architektury, walory architektoniczne i krajobrazowe, wyma- Nr XLII/496/2006 z dnia 28 kwietnia 2006 r. Plan Rozwoju gania ochrony œrodowiska przyrodniczego. Chodzi tu przede Lokalnego Gminy Kazimierz Biskupi oparty zosta³ m.in. na wszystkim o wychwycenie obiektów oraz zjawisk przestrzen- celach i zadaniach wymienionych w Strategii Rozwoju Gminy, nych istotnych dla kultury lokalnej. Wychwycenie specyficz- które wynikaj¹ z potrzeb spo³ecznych, gospodarczych i œrodo- nych elementów œrodowiska kulturowego, ocena obiektów i wiskowych, tworz¹c warunki do trwa³ego i zrównowa¿onego zjawisk ma na celu doprowadzenie do sformu³owania wytycz- rozwoju gminy. nych pod adresem wspó³czesnej i przysz³ej zabudowy. Obec- nie, mimo daleko posuniêtej dowolnoœci w zakresie stosowa- W rozdz. III „Aktualna sytuacja spo³eczno-gospodarcza na nia form architektonicznych istnieje silna potrzeba poszukiwa- obszarze objêtym wdra¿aniem planu”, pkt 4 „Zagospodaro- nia stylu regionalnego w odniesieniu do zabudowy miejskiej, wanie przestrzenne”, ppkt 4.4. „Stan obiektów dziedzictwa a szczególnie wiejskiej. Uroda starych zespo³ów architekto- kulturowego” wymieniono najcenniejsze obiekty architektury nicznych wynika z respektowania przez wszystkich uczestni- i budownictwa na terenie gminy wpisane do rejestru zabyt- cz¹cych w procesie inwestowania dawnych zasad regulacyj- ków, nie formu³uj¹c w dalszej czêœci wniosków dotycz¹cych nych. Zasady te powinny obowi¹zywaæ pocz¹wszy od ogól- wykorzystania zabytków, jako jednego z wa¿nych elementów nego rozplanowania miejscowoœci. Elementami najbardziej podnosz¹cych atrakcyjnoœæ gminy, sprzyjaj¹cych rozwojowi identyfikowanymi i zapamiêtywanymi s¹ jego komponenty: turystyki na jej terenie. uk³ady placowe, charakterystyczne ulice, aleje, osie widoko- 4.5. Uwarunkowania wynikaj¹ce ze „Studium uwarunko- we, dominanty przestrzenne, charakterystyczne obiekty. wañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmi- Cechy specyficzne mniejszych miejscowoœci, wsi, uzale¿- ny” nione s¹ od zwartoœci lub rozproszenia zabudowy, ukszta³to- Studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania wania terenu, wystêpowania dominant przestrzennych, wy- przestrzennego gminy Kazimierz Biskupi opracowano na pod- stroju budynków. Kapitalne znaczenie dla pozytywnego od- stawie Uchwa³y Nr XXV/231/2000 Rady Gminy z dnia 26 bioru przestrzeni poszczególnych miejscowoœci posiada fakt paŸdziernika 2000 r. Zarz¹d Gminy, w wyniku przyjêtej polityki wystêpowania zespo³ów zieleni, zw³aszcza wówczas, gdy przestrzennej, skierowanej na urbanizacje terenów przylega- stanowi ona odpowiednie t³o dla architektury lub sama w j¹cych do m. Konina, zaktywizowanie terenów o walorach sobie tworzy atrakcyjn¹ kompozycjê. turystycznych i kulturowych postanowi³ zaktualizowaæ opra- Zasady kszta³towania samych budynków winny byæ zró¿- cowane w 1996 r. Studium. nicowane w zale¿noœci od po³o¿enia (zabudowa zwarta, roz- Zmiana Studium uwarunkowañ i kierunków zagospodaro- proszona), a tak¿e sposobu u¿ytkowania. Zasady regulacyjne wania przestrzennego gminy zosta³a przyjêta Uchwa³¹ Nr VI/ przes¹dzaj¹ o: 76/2003 Rady Gminy z dnia 12 czerwca 2003 r. - sposobie usytuowania budynku na dzia³ce, Studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania - procentowym udziale powierzchni zabudowanej dzia³ki w przestrzennego gminy sk³ada siê z: stosunku do powierzchni niezabudowanej, I. Tekstu zawartego w dwóch tomach zatytu³owanych: - liczbie kondygnacji, 1) „Gmina Kazimierz Biskupi - studium uwarunkowañ i - rodzaju dachu i sposobie ustawienia kalenic, kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy - Zmiana Studium - Uwarunkowania”, - zalecanych rozwi¹zaniach funkcjonalnych i kompozycyj- nych, detalach architektonicznych, 2) „Gmina Kazimierz Biskupi - studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy - - elementach ma³ej architektury. Zmiana Studium - Kierunki Zagospodarowania”. W rozdz. 5 „Uwarunkowania sfery spo³eczno-gospodar- II. Czêœci rysunkowej sporz¹dzonej na planszy w skali 1:10000. czej” pkt 5.4. „Miejsca pracy” wskazano na du¿¹ rolê wartoœci kulturowych obok przyrodniczo-krajobrazowych w tworzeniu W rozdz. 4 tomu pierwszego omówiono uwarunkowania miejsc pracy. Inwestorzy poszukuj¹c terenów, poza wymo- wynikaj¹ce z ochrony dóbr kultury. W punkcie 4.1. przedsta- giem ekonomicznym, zwracaj¹ uwagê na wizerunek miejsco- wiono historiê uk³adu przestrzennego Kazimierza Biskupiego. woœci oraz wartoœci ¿ycia kulturalnego i mo¿liwoœæ rekreacji. W punkcie 4.2. „Przedmiot ochrony” zawarto zapis, i¿ dobra kultury s¹ chronione na podstawie przepisów Ustawy o Kazimierz Biskupi, opieraj¹c siê na zapisach historycz- ochronie dóbr kultury z dnia 15 lutego 1962 r. (Dz.U. Nr 10, nych, bazuj¹c na zachowanych wartoœciach kulturowych, poz. 48). Ochronie konserwatorskiej podlegaj¹ obiekty wpisa- powinien kszta³towaæ i wzbogacaæ to¿samoœæ oœrodka gmin- ne do rejestru zabytków oraz znajduj¹ce siê w wykazie nego i okolicy. Troska o pozycjê kulturaln¹ gminy prowadzi sporz¹dzonym przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. do wzmocnienia kryteriów branych pod uwagê przez inwesto- Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 962 — Poz. 231

rów przy wyborze miejsca pracy. W mieœcie i gminie nale¿y - rozwój turystyki poprzez wykorzystanie zabytków archi- wywo³aæ proces d¹¿enia do stworzenia miejsc niezwyk³ych, tektury jako walorów krajoznawczych, nasyconych symbolik¹ o specyficznym nastroju. Tego rodza- - przekszta³canie oraz waloryzacja obiektów dysharmonij- ju potencja³ drzemie g³ównie w zespole zabytków sakralnych. nych i obszarów zdegradowanych, W celu wypromowania gminy postanowiono utworzyæ „Fo- rum Kulturowo-Konsultacyjne”, które by³oby jej swoistym - podporz¹dkowanie i wpisywanie nowej zabudowy w kra- ambasadorem w jak najszerszym kontekœcie. jobraz. W tomie drugim opracowania „Kierunki zagospodarowa- W punkcie 3.2. zamieszczono wnioski konserwatorskie: nia przestrzennego”, w rozdz. 1 „Okreœlenie g³ównych celów 1. W obrêbie strefy ochrony konserwatorskiej zespo³u dwor- gospodarki przestrzennej gminy Kazimierz Biskupi”, pkt 1.1. sko-parkowego obowi¹zuje: „Cele gospodarki przestrzennej a strategia rozwoju gminy” zamieszczono szanse rozwojowe gminy, wœród których wy- a) historyczna parcelacja (zgodnie z zasad¹ niepodzielno- mienia siê zwiêkszenie oferty kulturalno-rozrywkowej, zw³asz- œci zespo³ów), cza na bazie istniej¹cych zabytków; organizowanie kursów, b) zachowanie zabytkowej zieleni, szkoleñ, aktywnych form rozrywki i wypoczynku. Wœród szcze- gó³owych celów w zakresie maj¹cym bezpoœredni wp³yw na c) zachowanie zabytkowej zabudowy, gospodarkê przestrzenn¹ wymieniono „Cele przestrzenne i d) podporz¹dkowanie nowych obiektów uk³adowi zabyt- kulturowe”, które maj¹ byæ realizowane poprzez nastêpuj¹ce kowemu w zakresie lokalizacji, skali i formy, dzia³ania: e) u¿ytkowanie nie koliduj¹ce z historyczn¹ funkcj¹ obiek- - Pielêgnowanie zabytków, reliktów archeologicznych, pa- tu. mi¹tek historycznych, wszystkich przejawów kultury lokal- nej, a szczególnie d¹¿enie do podwy¿szenia walorów 2. Na terenie cmentarzy objêtych ochron¹ konserwatorsk¹ przestrzennych miejscowoœci Kazimierz Biskupi zw³aszcza obowi¹zuje: w otoczeniu najcenniejszych zabytków architektury sakral- a) historyczna parcelacja, nej b) historyczne rozplanowanie, - D¹¿enie do uatrakcyjnienia poszczególnych miejscowoœci. Uzupe³nianie wolnych dzia³ek ciekawymi obiektami na- c) zachowanie zabytkowej sztuki sepulkralnej i ogrodze- wi¹zuj¹cymi do lokalnych wzorów architektonicznych nia, - Tworzenie spójnych uk³adów budowlanych poszczegól- d) zachowanie zabytkowej zieleni. nych miejscowoœci, eksponowanie obiektów zabytkowych, 3. Na obszarze strefy ochrony konserwatorskiej uk³adu urba- wprowadzenie zieleni do kompozycji urbanistycznych nistycznego Kazimierza Biskupiego obowi¹zuje: - Propagowanie historii gminy a) historyczne rozplanowanie, - Zwiêkszenie liczby imprez kulturalnych, gospodarczych, b) historyczna linia zabudowy, sportowych, szerokie propagowanie ich w kraju i za gra- nic¹ c) historyczna parcelacja; niezbêdne zmiany wymagaj¹ uzgodnienia s³u¿by ochrony zabytków, - Oznakowanie w terenie tzw. szlaków kulturowych, przede wszystkim Piastowskiej Drogi Romañskiej. Podjêcie dzia- d) zachowanie zabytkowej zabudowy (obiekty wpisane ³añ promocyjnych - mapy turystyczne, przewodniki, wy- do rejestru), miana kulturalna z bratnimi gminami w krajach Unii e) zachowanie zabytkowej zieleni, Europejskiej f) zharmonizowanie nowych obiektów (zabudowa uzu- - Dba³oœæ o stosowanie historycznego nazewnictwa pe³niaj¹ca, plombowa) z zabudow¹ zabytkow¹ w za- - Rozszerzenie prawnej ochrony obiektów o walorach histo- kresie skali, formy (bry³a i artykulacja architektonicz- rycznych i estetycznych na), materia³u i kolorystyki, Rozdz. 3 poœwiêcony zosta³ w ca³oœci ochronie dóbr g) podporz¹dkowanie nowych elementów wyposa¿enia kultury. W punkcie 3.1. wyznaczone zosta³y ogólne zasady ulic, placów (ma³a architektura, reklamy, nawierzchnie, kszta³towania przestrzeni obszarów zabytkowych: oœwietlenie itp.) uk³adowi zabytkowemu. - zachowanie i porz¹dkowanie historycznych uk³adów urba- 4. Na obszarze strefy „W” ochrony reliktów archeologicz- nistycznych oraz porz¹dkowanie ich struktury przestrzen- nych obowi¹zuje zakaz jakiejkolwiek dzia³alnoœci budow- nej, lanej i przemys³owej. - rozwój budownictwa w oparciu o istniej¹ce zabytki na 5. Wszelkie zmiany planowane w obiektach i na obszarach zasadzie kontynuacji cech przestrzennych - kszta³towanie objêtych ochron¹ konserwatorsk¹, takie jak: skali i formy nowej zabudowy w nawi¹zaniu do historycz- a) w odniesieniu do zabudowy - rozbiórki, remonty, prze- nej, budowy, rozbudowy, budowy, Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 963 — Poz. 231

b) w odniesieniu do zieleni - wycinki, nasadzenia, prace zu, nierzadko po³¹czonych z wartoœciami historycznymi, tury- porz¹dkowe i pielêgnacyjne, stycznymi i krajoznawczymi. c) podzia³y geodezyjne, Czêœæ gminy Kazimierz Biskupi le¿y w obrêbie Powidzko- Bieniszewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu utworzo- d) prace ziemne, nego Uchwa³¹ Nr 53 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koni- e) zmiany sposobu u¿ytkowania, nie z dnia 29 stycznia 1986 r. w sprawie ustalenia obszarów krajobrazu chronionego i zasad korzystania z tych obszarów. f) zmiany zagospodarowania Omawiany obszar o ca³kowitej powierzchni 460 km2 jest wymagaj¹ uzgodnienia kierownika Delegatury S³u¿by najwa¿niejszym ogniwem ekologicznym systemu ochrony ze Ochrony Zabytków w Koninie, dzia³aj¹cego z upowa¿nienia wzglêdu na najwiêksz¹ w skali dawnego województwa koniñ- Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków skiego koncentracjê walorów przyrodniczych, krajobrazowych (obiekty wpisane do rejestru zabytków - na podstawie art. 27 i rekreacyjnych. Jest to najcenniejszy pod wzglêdem morfo- Ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz.U. tycznym obszar maj¹cy ¿yw¹ rzeŸbê m³odoglacjaln¹. Cechuje Nr 10, poz. 48 ze zmianami); pozosta³e obiekty objête ochron¹- go ogromne bogactwo tak charakterystycznych form jak na podstawie art. 40 ust. 4 pkt 4 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 rynny polodowcowe, wzgórza moreny czo³owej, p³aska i r. o zagospodarowaniu przestrzennym oraz art. 93 ustawy z falista forma moreny dennej, liczne jeziora: Powidzkie, Nie- dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomoœciami). dziêgiel, Suszewskie, Wilczyñskie, Budzis³awskie, Ostrowic- kie, w znacznej czêœci linii brzegowej otoczone lasami. W Studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kazimierz Biskupi, w tomie „Uwarun- Powidzko - Bieniszewski Obszar Chronionego Krajobrazu kowania” znajduje siê wzmianka o dworze na kopcu w obejmuje fragment Pojezierza GnieŸnieñskiego po³¹czony miejscowoœci Kazimierz Biskupi (rozdzia³ 4. „Uwarunkowania ci¹giem wzgórz moreny czo³owej z resztk¹ dawnej Puszczy œrodowiska kulturowego”, pkt 4.1. „Historia uk³adu prze- Bieniszewskiej. Puszcza Bieniszewska zajmuje obszar o po- strzennego miejscowoœci Kazimierz Biskupi”): wierzchni 952,5 ha, obejmuj¹c zwarty kompleks ¿yznych lasów liœciastych, w wiêkszoœci dobrze zachowanych lasów Na jednej z wysepek na terenie bagiennym przy jeziorze gradowych oraz ³êgów. Obszar w³¹czony jest do europejskiej Bieniszew znajdowa³ siê murowany dwór na kopcu (XV-XVII sieci obszarów chronionych NATURA 2000 jako specjalny w.) zwany Starostwem wraz z umocnieniem drewniano- obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). ziemnym (wa³y ziemne i fosy umocnione palisad¹ drew- nian¹). Na terenie Puszczy Bieniszewskiej wydzielono cztery re- zerwaty przyrody: 4.6. Uwarunkowania wynikaj¹ce z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - Rezerwat Mielno Gmina Kazimierz Biskupi nie posiada Gminnego Ogólne- - Rezerwat Bieniszew go Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Miejscowe pla- - Rezerwat Sokó³ki ny dla fragmentów miejscowoœci, sporz¹dzane g³ównie na wnioski w³aœcicieli gruntów, obejmuj¹ obszary zlokalizowane - Rezerwat Pustelnik poza strefami ochrony konserwatorskiej, nie wystêpuj¹ na Rezerwat przyrody Mielno utworzony Zarz¹dzeniem Mini- nich równie¿ rozpoznane relikty archeologiczne. stra Leœnictwa i Przemys³u Drzewnego z dnia 28 wrzeœnia Ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania prze- 1957 r. o powierzchni 94,43 ha obejmuje Jezioro Mielno wraz strzennego wynikaj¹ z zapisów zawartych w studium uwarun- z otaczaj¹cym je lasem i ³¹kami. Pierwotnie mia³ chroniæ kowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy miejsca lêgowe ptactwa wodnego oraz reliktowe stanowisko i s¹ ka¿dorazowo uzgadniane z kierownikiem Delegatury brzozy niskiej, pierwszej, obok brzozy kar³owatej, które poja- Wojewódzkiego Urzêdu Ochrony Zabytków w Koninie. wi³y siê na terenie Polski w okresie póŸnoglacjalnym w strefie bezdrzewnej tundry. Jednak ze wzglêdu na obni¿enie siê Inwestycje na terenie gminy Kazimierz Biskupi wykonywa- poziomu wód gruntowych zaczyna zanikaæ. Obecnie obser- ne s¹ na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospo- wuje siê proces "starzenia siê" jeziora i sukcesje zbiorowisk darowania terenu oraz ustaleniu lokalizacji inwestycji celu roœlinnych w jego obrêbie w kierunku torfowiska. W rezerwa- publicznego, które ka¿dorazowo uzgadniane s¹ z urzêdem cie wystêpuj¹ 24 gatunki drzew (w tym pomnikowy okaz dêbu konserwatorskim. szypu³kowego) i 19 gatunków krzewów. 4.7. Uwarunkowania wynikaj¹ce z ochrony przyrody i rów- Rezerwat przyrody Bieniszew o powierzchni 144,4 ha nowagi ekologicznej utworzony 1996 r. w celu zachowania fragmentu lasu repre- W czasach wielkich przekszta³ceñ œrodowiska, zwi¹zanych zentuj¹cego fitocenozê œwietlistej d¹browy i œrodkowoeuro- przede wszystkim z urbanizacj¹ i uprzemys³owieniem, ogrom- pejskiej mokrej d¹browy trzêœlicowej. Spotykany jest tu rów- ne znaczenie ma zachowanie w niezmienionym stanie tere- nie¿ zespó³ gr¹du ubogiego, rosn¹cego w najbardziej zró¿ni- nów ma³o jeszcze zdegradowanych, gdzie przyroda zachowa- cowanym pod wzglêdem rzeŸby terenu fragmencie Puszczy ³a wiele z naturalnego uroku. Formami takiej ochrony s¹ parki Bieniszewskiej. Obecnie d¹browy wystêpuj¹ w zubo¿a³ej krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Tworzy siê je postaci, w drzewostanie dominuje d¹b bezszypu³kowy miej- na obszarach o wysokich walorach naturalnych œrodowiska scami z domieszk¹ sosny zwyczajnej, w poszyciu leszczyny, oraz o nieprzeciêtnych w³aœciwoœciach estetycznych krajobra- rzadko buka i ja³owca pospolitego. Runo jest bogate, zawiera Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 964 — Poz. 231

kilka gatunków prawnie chronionych. W czêœci po³udniowej 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów znajduje siê kilka jeziorek œródleœnych, w tym Jezioro Wœcie- krajobrazu kulturowego, k³e, w pobli¿u którego znajduje siê fragment ³êgu olszowego 5) podejmowanie dzia³añ zwiêkszaj¹cych atrakcyjnoœæ zabyt- ze starymi olszami i czeremch¹, które na skutek ogólnego ków dla potrzeb spo³ecznych, turystycznych i edukacyj- przesuszenia ca³ego terenu ewoluuj¹ w kierunku gr¹du. nych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjaj¹cych wzrostowi Rezerwat przyrody Sokó³ki utworzony Zarz¹dzeniem Mini- œrodków finansowych na opiekê nad zabytkami, stra Ochrony Œrodowiska, Zasobów Naturalnych i Leœnictwa 6) okreœlenie warunków wspó³pracy z w³aœcicielami zabyt- z dnia 14 czerwca 1996 r. obejmuje obszar o powierzchni 240 ków, eliminuj¹cych sytuacje konfliktowe zwi¹zane z wyko- ha., stanowi pozosta³oœæ dawnych Lasów Kazimierzowskich. rzystywaniem tych zabytków, Dominuj¹ce fitocenozy to gr¹d œrodkowoeuropejski oraz ³êgi, jesionowo-olszowy i jarzmiankowo-jesionowy. Lasy te cha- 7) podejmowanie przedsiêwziêæ umo¿liwiaj¹cych tworzenie rakteryzuj¹ siê dobrze wykszta³conym podszytem (grab, klon, miejsc pracy zwi¹zanych z opiek¹ nad zabytkami. buk) i doœæ bogatym runem. 6. Kierunki dzia³añ dla realizacji gminnego programu opieki Rezerwat przyrody Pustelnik o powierzchni 100,25 ha nad zabytkami utworzony zosta³ w 1997 r. Podstawowym celem ochrony jest 6.1. Gminna ewidencja zabytków zbli¿ony do naturalnego fragment lasów ³êgowych i grado- wych. Wystêpuj¹ tu fitocenozy rzadkiego w Wielkopolsce ³êgu 6.1.1. Sporz¹dzenie gminnej ewidencji zabytków nierucho- jarzmiankowo - jesionowego, gr¹du œrodkowoeuropejskiego mych oraz zbiorowiska z brzoz¹ omszon¹. £êg jarzmiankowo - Przepisy art. 22 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad jesionowy jest bogat¹ w gatunki fitocenoz¹, wykazuj¹c¹ przy- zabytkami nak³adaj¹ na wójta gminy obowi¹zek prowadzenia wi¹zanie do Ÿródliskowych obszarów wododzia³owych na gminnej ewidencji zabytków. Dla gminy Kazimierz Biskupi terenach pojezierzy. Warstwê drzew tworz¹: jesion z do- wykonano w 2008 r. gminn¹ ewidencjê zabytków nierucho- mieszk¹ jaworu, brzoza brodawkowata, grab, d¹b bezszypu³- mych (znajduj¹cych siê w wojewódzkiej ewidencji zabytków) kowy z domieszk¹ sosny zwyczajnej. W podszycie wystêpuj¹: wpisanych i nie wpisanych do rejestru zabytków. Tworzy j¹ leszczyna, dereñ, lipa drobnolistna, grab, œwierk, jarz¹b, kru- zbiór kart adresowych zawieraj¹cych podstawowe dane o szyna pospolita. Bardzo bogate jest runo. Na terenie rezerwa- obiekcie, m.in. po³o¿enie, czas powstania, materia³, w³aœci- tu znajduje siê zespó³ klasztorny Ojców Kamedu³ów. ciel, stan zachowania obiektu oraz fotografie. W gminnej Na terenie gminy Kazimierz Biskupi indywidualn¹ ochron¹ ewidencji znajduje siê obecnie 115 obiektów zabytkowych. poprzez wpis do rejestru pomników przyrody objête s¹ nastê- Egzemplarz ewidencji zabytków nieruchomych przekazany puj¹ce obiekty: zostanie Delegaturze Wojewódzkiego Urzêdu Ochrony Zabyt- ków w Koninie. Bêdzie ona systematycznie uzupe³niana i - Kazimierz Biskupi, rynek, g³az narzutowy wysokoœci 1 m, weryfikowana. d³ugoœci 1,5 m z wyrytym napisem "PATKUL 1707", upa- miêtniaj¹cy egzekucjê Jana Reinholda Patkula, przywódcy 6.1.2. Sporz¹dzenie gminnej ewidencji zabytków archeolo- ruchu szlachty inflanckiej przeciwko absolutnej w³adzy gicznych króla Szwecji Karola XII; (nr rejestru 16), I. Zgodnie z pismem przekazanym przez Wielkopolskiego - Bieniszew - d¹b szypu³kowy o obwodzie ponad 550 cm, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wykonano wysokoœci ponad 20 m (nr rejestru 70), gminn¹ ewidencjê zabytków archeologicznych, obejmu- j¹c¹ karty stanowisk archeologicznych wpisanych do re- - Bieniszew - d¹b szypu³kowy Dziadek o obwodzie ponad jestru zabytków i przeznaczonych do wpisu do rejestru 530 cm, wiek ponad 500 lat (nr rejestru 19), oraz karty zespo³ów stanowisk archeologicznych. Baza - G³odów - grupa 7 dêbów szypu³kowych w wieku ok. 500 informacji o tych stanowiskach bêdzie systematycznie lat, najgrubszy o obwodzie ponad 800 cm (nr rejestru 26). aktualizowana, zgodnie z informacjami przekazywanymi przez WUOZ w Poznaniu, Delegatura w Koninie 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece II. Uzupe³nianie i weryfikowanie istniej¹cej ewidencji zabyt- nad zabytkami oraz inne okreœlone przez gminê) ków archeologicznych poprzez w³¹czanie informacji o wszystkich sukcesywnie odkrywanych reliktach przesz³o- 1) w³¹czenie problemów ochrony zabytków do systemu za- œci niezale¿nie od charakteru badañ, oraz na podstawie dañ strategicznych, wynikaj¹cych z koncepcji przestrzen- uzyskiwanych wyników badañ weryfikacyjnych AZP, zgod- nego zagospodarowania kraju, nie z informacjami przekazywanymi przez WUOZ w Pozna- 2) uwzglêdnienie uwarunkowañ ochrony zabytków, w tym niu, Delegatura w Koninie. krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, III. Sporz¹dzenie elektronicznej systematycznie aktualizowa- ³¹cznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowa- nej bazy informacji o stanowiskach archeologicznych wy- gi ekologicznej, typowanych przez WUOZ w Poznaniu do wpisania do 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowa- rejestru zabytków, w celu uwzglêdnienia ich w dokumen- dzenie do poprawy stanu ich zachowania, tach planistycznych i inwestycyjnych gminy Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 965 — Poz. 231

6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. ma³ej architektury Z uwagi na fakt, i¿ czêœæ gminy stanowi obszar o wysokich walorach przyrodniczych, objêty ró¿nymi formami ochrony, Rozpoznanie terenowe i wykonanie inwentaryzacji w po- na którym wystêpuj¹ obiekty zabytkowe wyró¿niaj¹ce siê w staci kart ewidencyjnych obiektów tzw. ma³ej architektury skali województwa, podjête zostan¹ dzia³ania w celu utworze- (kapliczki, krzy¿e przydro¿ne). Pomoc przy sporz¹dzaniu wnio- nia parku kulturowego, obejmuj¹cego tereny Puszczy Bieni- sków przez w³aœcicieli o wpisanie najcenniejszych obiektów szewskiej z zespo³em klasztornym Ojców Kamedu³ów, rezer- do rejestru zabytków. watami i pomnikami przyrody, historycznymi szlakami komu- 6.2. Sporz¹dzenie wykazu obszarów ruralistycznych, ze- nikacyjnymi, œredniowiecznym uk³adem przestrzennym Kazi- spo³ów i obiektów nieruchomych, stanowisk archeolo- mierza Biskupiego z pobernardyñskim zespo³em klasztornym gicznych typowanych do rejestru zabytków z terenu gminy i zespo³em koœcio³a p.w. œw. Marcina. w celu uwzglêdnienia ich w dokumentach planistycznych 6.5. Edukacja i promocja w zakresie ochrony zabytków i inwestycyjnych gminy - w³¹czenie tematyki ochrony dziedzictwa kulturowego do Teren gminy, wed³ug „Raportu o stanie zabytków w zajêæ szkolnych w szko³ach podstawowych i gimnazjach gminie Kazimierz Biskupi” opracowanego przez Wojewódzki prowadzonych przez gminê, Urz¹d Ochrony Zabytków Delegaturê w Koninie w kwietniu 2004 r., jest s³abo rozpoznany pod k¹tem uk³adów ruralistycz- - organizowanie w ramach zajêæ szkolnych wycieczek kra- nych. W zwi¹zku z powy¿szym, we wspó³pracy z wym. joznawczych, prezentacja najcenniejszych obiektów zabyt- Urzêdem, nale¿a³oby przeprowadziæ rozpoznanie historycz- kowych i ich historii, nych uk³adów ruralistycznych, dla najlepiej zachowanych - publikacja folderu prezentuj¹cego najwa¿niejsze obiekty opracowaæ studia historyczno-ruralistyczne, a w konsekwen- zabytkowe na terenie gminy oraz za³o¿enie strony interne- cji obj¹æ je ochron¹ prawn¹ poprzez wpis do rejestru zabyt- towej zwi¹zanej z t¹ problematyk¹, ków. - udostêpnienie gminnej ewidencji zabytków oraz „Progra- Ze stanowisk archeologicznych z terenu gminy zas³uguj¹- mu opieki nad zabytkami Gminy Kazimierz Biskupi” na cych na wpisanie do rejestru zabytków cyt,. Raport wymienia stronie internetowej Urzêdu Gminy w Kazimierzu Bisku- stanowisko 1 w Kazimierzu Biskupim. S¹ to relikty póŸnore- pim, nesansowego dworu, pe³ni¹cego w XVI-XVIII w. funkcje zwi¹- zane z funkcjonowaniem lokalnej administracji. - uwzglêdnienie obiektów zabytkowych przy wyznaczaniu nowych tras turystycznych i œcie¿ek dydaktycznych, 6.3. Wyznaczenie stref ochrony stanowisk archeologicz- nych wraz z zapisem zapewniaj¹cym prawid³ow¹ ochronê - ustalenie z w³aœcicielami obiektów zabytkowych mo¿liwo- archeologicznego dziedzictwa kulturowego œci i zasad ich udostêpniania. Na podstawie gminnej ewidencji zabytków archeologicz- 6.6. Dzia³ania zmierzaj¹ce do poprawy stanu zachowania nych wyznaczono zespo³y stanowisk archeologicznych oraz dziedzictwa kulturowego stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków, o - informowanie w³aœcicieli obiektów zabytkowych o mo¿li- w³asnej formie krajobrazowej, przeznaczone do wpisu do woœciach pozyskania œrodków na odnowê zabytków, rejestru. Maj¹ one byæ respektowane przy sporz¹dzaniu do- kumentów planistycznych gminy wraz z zapisem zapewniaj¹- - merytoryczna pomoc w³aœcicielom obiektów zabytkowych cym prawid³ow¹ ochronê archeologicznego dziedzictwa kul- w tworzeniu wniosków aplikacyjnych o œrodki na odnowê turowego w stosunku do stref wystêpowania stanowisk ar- zabytków, cheologicznych oraz obszarów chronionych: „Prace inwesty- - aktywne zachêcanie sektora prywatnego do zagospodaro- cyjne, w tym ziemne zwi¹zane z zabudowaniem i zagospoda- wania obiektów zabytkowych, rowaniem terenu, w obrêbie obszarów chronionych i stref wystêpowania stanowisk archeologicznych, wymagaj¹ uzgod- - okreœlenie zasad udzielania pomocy finansowej w³aœcicie- nienia z WUOZ, który okreœli warunki realizacji inwestycji.” lom remontuj¹cym obiekty zabytkowe wpisane do reje- stru zabytków (dotacje) oraz rozwa¿enie mo¿liwoœci wpro- 6.4. Rozpoznanie perspektyw tworzenia parków kulturo- wadzenia ulg podatkowych dla w³aœcicieli obiektów figu- wych na terenie gminy ruj¹cych w gminnej ewidencji zabytków, warunkowane Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami podjêciem dzia³añ zmierzaj¹cych do ich zabezpieczenia i wskazuje na mo¿liwoœæ utworzenia parku kulturowego jako konserwacji, jednej z form ochrony zabytków (art. 7). Stosownie do art. 16 6.7. Okreœlenie zasobów zabytkowych, które mo¿na wyko- ust. 1 cyt. Ustawy, rada gminy, po zasiêgniêciu opinii woje- rzystaæ dla tworzenia np. tras turystycznych, œcie¿ek dy- wódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie uchwa³y, daktycznych itp. mo¿e utworzyæ park kulturowy w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyró¿niaj¹cych siê krajobrazo- Na terenie gminy Kazimierz Biskupi utworzono dwa piesze wo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi szlaki turystyczne, które wiod¹ przez najciekawsze pod wzglê- dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Park kultu- dem przyrodniczym i krajobrazowym tereny gminy. Na szla- rowy stanowi harmonijne po³¹czenie walorów przyrodni- kach tych znajduj¹ siê równie¿ najcenniejsze obiekty zabytko- czych i przestrzeni historycznie ukszta³towanej w wyniku we. dzia³alnoœci cz³owieka. Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 966 — Poz. 231

Szlak zielony o d³ugoœci 37,4 km, Kawnice - Bieniszew - - wspierania poczynañ w³aœcicieli obiektów zabytkowych Gos³awice - Licheñ - Konin, wiedzie ³adnym kompleksem przy dzia³aniach zwi¹zanych z ich w³aœciwym u¿ytkowa- lasów kazimierskich oraz wzd³u¿ jezior: G³odowskiego, Go- niem i utrzymaniem, s³awskiego, P¹tnowskiego i Licheñskiego. £¹czy trzy miejsco- - kszta³towania spo³ecznej potrzeby ochrony dziedzictwa woœci zwi¹zane z kultem NMP: Kawnice, Bieniszew i najlicz- kulturowego (spo³eczni opiekunowie zabytków), niej odwiedzany Licheñ. - edukacji spo³eczeñstwa w zakresie ochrony dziedzictwa Szlak czarny, Kazimierz Biskupi - Bieniszew, d³ugoœci 6,7 kulturowego poprzez: km nosz¹cy imiê Ignacego Wroc³awskiego, wybitnego dzia³a- cza Oddzia³u PTTK w Koninie, rozpoczyna siê na rynku w - prowadzenie i doskonalenie edukacji na rzecz ochrony Kazimierzu Biskupim, gdzie znajduje siê pami¹tkowy g³az zabytków na poziomie szkó³ podstawowych i gimnazjal- Patkula, dalej ul. Koœcieln¹ dochodzi do koœcio³a œw. Marcina, nych, ze szczególnym uwzglêdnieniem tradycji lokalnych, jednego z najstarszych obiektów sakralnych wschodniej Wiel- - popularyzacjê wszelkiego rodzaju konkursów promuj¹cych kopolski. Znaki czarne kieruj¹ siê dalej na po³udnie, mijaj¹c wiedzê z zakresu szeroko pojêtego dziedzictwa kulturowe- pobernardyñski zespó³ klasztorny. W Puszczy Bieniszewskiej, go. w oparciu o rezerwaty przyrody, utworzono œcie¿ki edukacyj- ne. Szlak czarny ³¹czy siê w tym miejscu z zielonym, koñcz¹c 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki wêdrówkê na polanie u podnó¿a zespo³u klasztornego Ojców nad zabytkami Kamedu³ów w Bieniszewie. Podmiotem formu³uj¹cym gminny program opieki nad S¹ to szlaki o charakterze lokalnym. Zasoby turystyczne zabytkami jest samorz¹d gminy. Realizacja programu odby- regionu, zró¿nicowany krajobraz, liczne zabytki predysponuj¹ waæ siê bêdzie poprzez zespó³ dzia³añ w³adz gminy na rzecz gminê do w³¹czenia j¹ w znacz¹ce szlaki turystyczne Wielko- osi¹gniêcia celów w nim przyjêtych. Samorz¹d ma oddzia³y- polski. Zasad¹ wiod¹c¹ promocji oferty turystycznej bêdzie waæ na ró¿ne podmioty zwi¹zane z obiektami zabytkowymi, skierowanie jej poza obszar gminy, do miejscowoœci powi¹- w tym równie¿ na mieszkañców gminy w celu wywo³ania w zanych historycznie z Kazimierzem Biskupim. Z dziejami mia- nich po¿¹danych zachowañ prowadz¹cych do realizacji za- steczka i dóbr kazimierskich œciœle powi¹zana jest przesz³oœæ mierzonych celów. Zak³ada siê, ¿e w realizacji gminnego innych zabytków w okolicy, m.in. koœcio³a par. p.w. œw. programu opieki nad zabytkami dla gminy Kazimierz Biskupi Andrzeja i zamku w Gos³awicach, koœcio³a fil. p.w. œw. Jakuba wykorzystane zostan¹ nastêpuj¹ce grupy instrumentów: in- w Golinie, koœcio³a par. p.w. œw. Andrzeja w Kleczewie. strumenty prawne, finansowe, spo³eczne, koordynacji i kon- Przynale¿noœæ wsi Bieniszew do parafii Gos³awice oraz sto- troli. sunki w³asnoœci wskazuj¹, ¿e dzieje Kazimierza Biskupiego 1. Instrumenty prawne: mo¿na po³¹czyæ wspólnymi w¹tkami historycznymi z Liche- niem i £ê¿ynem gdzie istnia³ koœció³ sukursalny nale¿¹cy do - programy okreœlaj¹ce politykê pañstwa i województwa bernardynów z Kazimierza, tzw. Bernardynka. w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, W zwi¹zku z powy¿szym, warto podj¹æ próbê po³¹czenia - dokumenty wydane przez Wielkopolskiego Wojewódz- tych zabytków w ramach szlaku turystycznego, stanowi¹cego kiego Konserwatora Zabytków wynikaj¹ce z przepisów fragment trasy pielgrzymkowej z Jarocina, Pyzdr, Poznania i ustawowych, Gniezna do Lichenia. Jest to alternatyw¹ stworzenia we - uchwa³y Rady Gminy (miejscowe plany zagospodaro- wschodniej Wielkopolsce szlaku klasztorów (Pyzdry, L¹d, wania przestrzennego, zwolnienia i ulgi dla w³aœcicieli Kazimierz Biskupi, Bieniszew, Konin, Ko³o, K³odawa Brdów). obiektów zabytkowych). Drug¹ mo¿liwoœci¹ jest utworzenie szlaku koœcio³ów drewnia- nych. Fragment tego szlaku, S³upca - Koszuty - M³odojewo - 2. Instrumenty finansowe: Kazimierz Biskupi - Wilczyn, móg³by stanowiæ pewn¹ propo- - œrodki w³asne zatwierdzone uchwa³¹ Rady Gminy, zycjê turystyczn¹, usadawiaj¹c¹ Kazimierz Biskupi jako cen- trum i g³ówny punkt na tej trasie turystycznej. - dotacje, 6.8. Okreœlenie sposobu realizacji poszczególnych celów - subwencje, gminnego programu opieki nad zabytkami - dofinansowania. Z obiektów wpisanych do rejestru zabytków na terenie 3. Instrumenty spo³eczne: gminy ¿aden nie jest w³asnoœci¹ samorz¹du. W zwi¹zku z tym Gmina nie ma mo¿liwoœci bezpoœredniego sprawowania opieki - uzyskanie poparcia lokalnej spo³ecznoœci dla progra- nad nimi. Natomiast dzia³ania poœrednie, wynikaj¹ce z ustawy mu poprzez sprawn¹ komunikacjê, o ochronie zabytków oraz polityki prowadzonej przez Gminê - edukacja i tworzenie œwiadomoœci potrzeby istnienia i sprowadzaj¹ siê do: ochrony dziedzictwa kulturowego w lokalnej spo³ecz- - promowania najcenniejszych zabytków z terenu gminy, noœci, - uwzglêdniania dziedzictwa kulturowego przy sporz¹dza- - wspó³praca z organizacjami spo³ecznymi. niu dokumentów planistycznych, 4. Koordynacja i kontrola Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 967 — Poz. 231

- gromadzenie stale aktualizowanej wiedzy o stanie za- 4. Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ruchomych chowania obiektów, prowadzonych pracach remonto- 5. Rozwój instytucji muzealnych wych i konserwatorskich, 6. Ochrona dziedzictwa narodowego poza granicami kra- - utworzenie w ramach organizacyjnych Urzêdu Gminy ju w Kazimierzu Biskupim zespo³u koordynuj¹cego reali- zacjê poszczególnych zadañ wynikaj¹cych z ustaleñ 7. Ochrona zabytków archeologicznych programu opieki nad zabytkami. W sk³ad zespo³u 8. Tworzenie zasobów cyfrowych dziedzictwa kulturowe- wchodz¹: go 1. Katarzyna Chojnacka 9. Ochrona zabytkowych cmentarzy 2. Marlena Karpiñska Witryna internetowa: http://www.mkidn.gov.pl 3. Wojciech Sidorowicz II. Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - wewnêtrzne okresowe sprawozdania z realizacji niniej- w Poznaniu szego programu. Ze œrodków finansowych z bud¿etu pañstwa w czêœci, 8. Monitoring dzia³ania gminnego programu opieki nad za- której dysponentem jest Wojewoda Wielkopolski. Dotacja bytkami mo¿e byæ udzielona na dofinansowanie prac konserwator- skich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabyt- Zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy z dnia 23 lipca o ochronie ku wpisanym do rejestru zabytków (art. 74 ustawy o zabytków i opiece nad zabytkami wójt gminy zobowi¹zany ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). jest do sporz¹dzania co 2 lata sprawozdania z realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami. Sprawozdanie to Witryna internetowa: http://www.wosoz.bip-i.pl/public przedstawiane jest Radzie Gminy. Po 4 latach program powi- III. Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Wielkopolskie- nien zostaæ zaktualizowany i ponownie przyjêty przez radê go, Departament Kultury gminy. W ramach otwartego konkursu ofert na zadania publiczne Do wykonania powy¿szego zadania utworzono zespó³ Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie ochrony dzie- koordynuj¹cy monitoruj¹cy niniejszy program poprzez: dzictwa kulturowego - ochrona zabytków i opieka nad a) analizê i ocenê przebiegu realizacji, zabytkami. b) analizê i ocenê stopnia uzyskanych efektów. Witryna internetowa: http://www.bip.umww.pl 9. Niektóre zewnêtrzne Ÿród³a finansowania gminnego pro- IV. Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi gramu opieki nad zabytkami W ramach dzia³ania "Odnowa i rozwój wsi" objêtego Ustawowy obowi¹zek utrzymania zabytku we w³aœciwym Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007- stanie, co wi¹¿e siê m.in. z prowadzeniem i finansowaniem 2013. przy nim prac konserwatorskich, restauratorskich i robót Witryna internetowa: http://www.minrol.gov.pl budowlanych spoczywa na jego posiadaczu, który dysponuje tytu³em prawnym do zabytku wynikaj¹cym z prawa w³asno- V. Ministerstwa Spraw Wewnêtrznych Administracji Depar- œci, u¿ytkowania wieczystego, trwa³ego zarz¹du. W przypadku tament Wyznañ Religijnych oraz Mniejszoœci Narodowych jednostki samorz¹du terytorialnego, prowadzenie i finanso- i Etnicznych, Wydzia³ Funduszu Koœcielnego wanie wspomnianych robót jest jej zadaniem w³asnym. Dotacje udzielane na remonty i konserwacjê obiektów Wszystkie podmioty zobowi¹zane do finansowania prac sakralnych w zakresie wykonywania podstawowych prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabezpieczaj¹cych obiekt (bez wystroju i wyposa¿enia). zabytkach wpisanych do rejestru zabytków mog¹ ubiegaæ siê Witryna internetowa: http://www.mswia.gov.pl o ich dofinansowanie ze œrodków m.in.: VI. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospo- I. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego darki Wodnej w Poznaniu Zasady finansowania opieki nad zabytkami okreœla usta- Na zadania zwi¹zane z ochron¹ i kszta³towaniem przyrody. wa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 ze zmianami, art. Witryna internetowa: http://www.wfosgw.poznan.pl 71-83. Szczegó³owe uregulowania w tym zakresie zawiera Dzia³ania o charakterze strategicznym i ponadregional- Rozporz¹dzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowe- nym mog¹ liczyæ na finansowanie z Funduszy Unii Europej- go z dnia 6 czerwca 2005 r. w sprawie udzielania dotacji skiej, m.in. celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków 1) Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), (Dz.U. Nr 112, poz. 940). którego dzia³alnoœæ koncentruje siê na ró¿nych dziedzi- nach, m.in. rozwój turystyki oraz inwestycje w dziedzinie Program operacyjny DZIEDZICTWO KULTUROWE realizo- kultury. wany jest w ramach 6 priorytetów: Dziennik Urzêdowy Województwa Wielkopolskiego Nr 12 — 968 — Poz. 231

2) Programu Operacyjnego Infrastruktura i Œrodowisko na zowanych bêdzie 17 osi priorytetowych, m.in. 12 - kultura lata 2007-2013, który zgodnie z projektem Narodowych i dziedzictwo kulturowe. Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 (NSRO) Wymienione Ÿród³a finansowania s¹ wskazówk¹ dla w³a- stanowi jeden z programów operacyjnych przy wykorzy- œcicieli obiektów zabytkowych. Szczegó³owe informacje doty- staniu œrodków Funduszu Spójnoœci i Europejskiego Fun- cz¹ce rodzaju finansowanych zadañ, uprawnionych wniosko- duszu Rozwoju Regionalnego. W ramach programu reali- dawców, trybu sk³adania wniosków, kryteriów oceny i warun- ków rozliczenia mo¿na znaleŸæ na stronach internetowych instytucji udzielaj¹cych pomocy finansowej.

Wydawca: Wojewoda Wielkopolski Redakcja: Wydzia³ Nadzoru Wielkopolskiego Urzêdu Wojewódzkiego w Poznaniu - Redakcja Dziennika Urzêdowego Województwa Wielkopolskiego aleja Niepodleg³oœci 16/18, tel. 061 854 16 34, 061 854 16 21, e-mail – [email protected], www.poznan.uw.gov.pl Sk³ad, druk i rozpowszechnianie: Sk³ad – Oœrodek Informatyki WUW, Poznañ, tel. 061 852 90 44 Druk – Drukarnia „Sparta”, Rados³aw Kuriata, ul. U³añska 18a, 71-750 Szczecin, tel. 091 453 73 30, e-mail – [email protected] Rozpowszechnianie – Administracja i sta³y punkt sprzeda¿y – Wielkopolski Urz¹d Wojewódzki w Poznaniu, ul. Koœciuszki 93, hol g³ówny, tel. 061 854 1703

Egzemplarze bie¿¹ce oraz z lat ubieg³ych mo¿na nabywaæ w punkcie sprzeda¿y Dziennika Urzêdowego: – Wielkopolski Urz¹d Wojewódzki w Poznaniu, Poznañ ul. Koœciuszki 93, hol g³ówny, tel. 061 854 1703, zbiory Dziennika Urzêdowego wraz ze skorowidzami s¹ wy³o¿one do powszechnego wgl¹du w Wielkopolskim Urzêdzie Wojewódzkim, w godz. 900-1400

T³oczono z polecenia Wojewody Wielkopolskiego w Drukarni „Sparta” ul. U³añska 18a, 71-750 Szczecin

ISSN 1507–5729 Cena brutto: 30,00 z³