«Lat det som Digitalt Betre lærar- hagen bløma» landsmøte utdanning Fedrelandssalmen fyller Landsmøtet i Noregs Lærarutdanningane 130 år i år. Anders Mållag blir digitalt. vil gje alle studentane Aschim skriv om salmen – Nytt og spennande for nynorskopplæring. og korleis han har samla oss alle, seier nestleiar – Stoda har ikkje vore nasjonen Noreg. Synnøve Marie Sætre. god nok, seier fleire av dei. SIDE 10–13 SIDE 24 SIDE 14–15

nr. 4 oktober 2020 Norskmedlemsblad for Noregs Mållag Tidend

Foto: Kåre Strande Kåre Foto: Bokmål Foto: Geir Helge Skattebo i bakhand På nynorskskular er det ganske vanleg å finne spreidde bok- målselevar i klassane. Norsk Tidend har undersøkt kvifor det er slik. SIDE 4–6

Foto: Anders Moen Kaste / Telen Foto: Aslak Ringhus Aslak Foto: 2 Norsk Tidend Norsk Tidend 4 • 2020 Framhald avFedraheimen ogDen17deMai norske språksamfunnet. områda, meneitsvikmotdet berre eitsvikmotelevane idesse randsoneproblemet erikkje våre. Åignorere detnynorske opp forallenynorskområda ogsentraltbåde lokalt ogstå ҡ skulemålsskifte kort. svakare ogsvakare, ogvegen til den nynorske læringskulturen habokmålsopplæring,skal blir sane får stadigfleire elevar som på nynorskskulane. Når klas- til rette forgodskriveopplæring dige ansvaret somliggiåleggje ifrå kommunane detsjølvsten likevelbokmål. Vikan ikkjeta somme elevar hardetbestmed så rart atkommunane meinerat nytta. Kanskjeerdetdiforikkje utanom inorsk,einrett somblir velje bokmåliallelærebøker læringslova foratforeldre kan ekstra hardt. Itilleggopnaropp- sonene tettpåbokmålsområde dei, tildelsgrisgrendte, rand - ninga, og detteråkar elevane i nynorskkan etterlærarutdan ҡ desse elevane. ringssituasjonen vanskeleg for tene bidreg tilågjere opplæ- meir alvorleg, eratstyresmak opplæringsmål. Noko anna,og sjølv omdeiharhattdetsom randsonene ikkjeskrivnynorsk, ting erateingoddelvaksne i norsk nårdeifår velje sjølve. Ein om ungane hervel åskrive ny så hardt atdetvilvere eitunder mange staderirandsonene er er vanskeleg. Åvere nynorskelev ҡ Randsonekrisa [email protected] Utforming: AudunSkjervøy, AS Språksmia Abonnement: 250kroner perår Heimeside: www.nm.no Hege Lothe,ErikGrov I redaksjonen: tlf. 23002932 [email protected], Redaktør: AstridMarieGrov, Tilskrift: Avisa blirredigert etterRedaktørplakaten. Utgjeven avNoregs Mållag

No måvibrette opperma Vi veit atmangelærarar ikkje Å vere nynorskelev iNoreg Lilletorget 1,0184OSLO

ASTRID MARIE GROV ASTRID

4

•

2020 - - - - nynorsken! må styrkje Språklovgjevinga ansvar foratogsådigitale læremiddel vere skal verisert. Derstyresmaktene forlengst burde teke ret fordigitale læremiddel pånynorsk vert pul- heng ikkjemeddendigitaleutviklinga, ogansva - bokmålselevane, burde vere sjølvsagt. Lovgjevinga få eilike godopplæring ispråket sittdigitaltsom dei nokav, ogeitkrav omatnynorskelevane skal men få av appanefinstpå . Bokmål ser veopplæring, rekning ogkva enneinmåtteynskje, brett fulleav godeapparforleseopplæring, skri- i bruk.Frå førsitmangenynorskelevar med nett- ut idet,ogmangenye digitaleressursar vart tekne rekordfart. Lærarar ogelevar landet over seg kasta vart inorske undervisninga skular digitaliserti del pånynorsk. Medkoronavår ogheimeskule SAMSTUNDES SKORTAR DETpådigitalelæremid- ei skeivfordeling, mådetvere inynorskens favør. Her måspråkdelinga vere jamnare, detvere ogskal elevar somtreng åblieksponerteforsidemåletsitt. ihovudmålet blitrygge skal sittellerbokmåls- på bokmål.Detgagnar verken nynorskelevar som nokre av dessebøkene erover 70%av innhaldet oppnå kompetanse ibåe.Problemet erberre ati veksleskal mellomspråka slikatelevane kan er fellesfornynorskelevar ogbokmålselevar og norskfaget somikkjeheldmål.Desselærebøkene forlaga, hardetkome nye språkdelte lærebøker i I TILLEGGTILatfleire lærebøker frå erforseinka gare rundarmedutskifting av lærebøker. og einskulletruatforlaga haddelært littav tidle- inn bokmålsbøker. Deterverkeleg ikkjehaldbart, å vere utanlærebøker nokre månaderelleråkjøpe gong pågong,ognynorskskulane måvelje mellom fleire lærebøker på Detskjer nynorsk erforseinka. læreverk, ogmeveit såinderlegvel kva dettyder – fleste klassestega, ogmed fagfornyinga fylgjer nye Frå ogmedaugustvart fagfornyinga innførtpådei HAUSTEN ERKOMEN, ogeitnytt skuleårerigang. sent, halvparten av elevane ifylket ernynorskbru- sigra nynorsken. Fylket ereinviktigtekstprodu- språket ifylket, berre fire åretterførre gong.Då get endåeingonggreie utomadministrasjons- I MØREOGROMSDAL vilpolitikarane ifylkestin godkjennast.for ateitsliktforsøkskal svekkje nynorsken. Detfinstingengodegrunnar mindre plass ogdetvilvere iundervisninga, å ter. Meveit atutaneigenkarakter, får sidemålet skuleløpet fram tilvg3utaneigensidemålskarak kvens av eitsliktforsøkvilvere atelevane går heile karakterfelles skriftleg i8.og9.klasse. Ein konse- fornyinga, tredde ikraft. Herharelevane allereie etter atdetnye karaktersystemet som fylgjerfag- sidemålskarakter. Detteskjer knappefire veker eit karakterforsøk der10.klasse haeigen ikkjeskal sand vart detnettfleirtalibystyret foråsøkjeom og nynorskbrukarane endådårlegare. IKristian politikarar kringomilandet gjerkåra fornynorsk vere heiltsjølvsagt, erdet ekstra provoserande når nynorskelevane blifylgtopp,noko skal somburde NÅR EINMÅkjempeforatspråkrettane til nynorsk. er athomåsikre retten tildigitalelæremiddel på viktigaste krava våre tildennye opplæringslova lærarar ogkommunepolitikarar måta.Eittav dei foreldre,på bokmål,hardetteblitteinkamp på plass tilsame tidogsameprissomlæremidla ҡ

LEIARTEIGEN nestleiar iNoregsMållag SYNNØVE MARIE SÆTRE

- - -

nynorsken! må styrkje Språklovgjevinga

ta framover! større slagkraft kampane meskal ideimangeviktige innan året eromme ermålet,ogdetvilgjeossendå satseendå større.at meiårkan 14000 medlemer medlemer ennpåsametidspunkt ifjor, ogdetgjer vise tilmedlemsvekst iMållaget. Mehar nofleire sterk målrørsle medslagkraft. Dåerdetflott åkunne tydeleg ifrå Metreng nårikkjealt ersomdetskal. ei på plass. Dåtreng memålfolksomseierklårt og til ågjenynorsken ognynorskelevane er godekår Me eravhengige av atdetvert fylgtopp,ogatviljen godt lovverk eravgjerande, menikkje nokisegsjølv. at desselovene fremje skal ogstyrkjenynorsk. Eit opplæringslov påtrappene, ogmearbeiderhardt for handsamast ogvedtakast iStortinget. Itilleggerny lom språka. Iløpetav ny haustenskal språklov språklovgjeving somsikrar eireell jamstillingmel - ALT SYNERosskor viktigdetermedeigod DETTE nøydde tilåta. eit ansvar fylkespolitikarane iMøre ogRomsdal er utviklepolitikkogregelverk.til nåreinskal Detteer nynorsk, ogatdetteernoko einmåtasærleg omsyn offentlege hareitsærlegansvar foråfremje bruk av prinsipp iframlegget tilny språklov eratdet språk iMøre ogRomsdal eruaktuelt. Eitoverordna i fylket. Noko annaennnynorsk administrasjons- karar, ognynorsken harlange ogsterke tradisjonar krava våre tildennye opplæringslova erat ho måsikre retten til Eitt avdeiviktigaste digitale læremiddel på nynorsk.

Illustrasjon: Kjartan Helleve ҡ jeg isyndmedglede. Hvis nynorskerGudseigemål,lever oss ikveld,duogeg. og formeira me blifleire!kan taeinforlaget Me må vinnaoverriksmålet, Om meskal nen svarer med «Eininga for tryggleik». på Vestlandet, nårhansomtartelefo- kerhetsposten påetpsykiatrisksykehus språk enbokmål,nårduringertilsik Du skjønnerat#nynorskeretvakrere mål. Kvifor det? minfrånynorsktilbok satt teksten i avisa,sågegatdokke haddeover- Då egskullelesedethaddeskrive det sexigstesomfinns. skriver på,åjegmåsideternoeav hadde akkuratsånndialektsomdu Jeg varpåtinderdate medeisom – Einglipp. VG. Målsaka er bygd på kaffi. VG. erbygdpå kaffi. Målsaka at @danielkvammendrakktemed Eg reagerer mestpåatdetkjemfram kommune, altskje. dåkan bliÅretsNår Ålesundkan nynorsk er altpådansk. til nynorsk.Trur hanbleisur, forno stillingane påjobb-pc-enfråbokmål Har prøvd åfåendra allespråkinn- dise heterrotevatn pånynorsk? Stemmer detatbassenget påPara- på det. meg bokmålogharaldriangra 1996 bestemteegmegforålære ungdomsskule i på Strandebarm «Naiv. Super.» iskulebiblioteket Då egfannErlendLoesiveslebok Venstrepolitikar Sveinung Rotevatn nynorsk. din? ståpågravsteinen Hva vildudetskal Selma (10), som har sendt inn tekst Selma (10),somharsendtinntekst Redaktør Mari Midtstigen iAften Redaktør Midtstigen Mari Kommentator AnneRokkan iBer-

– Sammedet,sålengedetstårpå SAGT posten Junioromomsetjingaav @Knutsdotter82 påTwitter@Knutsdotter82 i kommentar påInstagram @Hans_Vang påTwitter @BNMeling påTwitter til AftenpostenJunior teksten tilSelma(10) teksten @IngjerdL påTwitter @nynorsk_tinder @nynorsk_tinder @nynorsk_tinder @nynorsk_tinder @tokvamfinn på Instagram på Instagram i Aftenposten gens Tidende Are Kalvø i intervju i intervju N - - - -

3 Norsk Tidend 4 • 2020 ҡ SKULEMÅL Ein nynorskskule er ikkje lenger ein nynorskskule. Somme stader i dei nynorske randsonene er det snarare regelen enn unntaket å finna bokmålselevar spreidde rundt i klassane. Kvifor har det blitt slik? Med bokmål i bakhand

OFFENTLEG OG FRITT tilgjenge- leg statistikk avslører kor mange bokmåls- og nynorskelevar det er på dei einskilde skulane og klas- sestega i Noreg. Kommunen som skuleeigar melder sjølv inn tala til sentrale styresmakter. Statistikken – I mange tilfelle er går tilbake til 1991 og seier mykje om utviklinga for nynorsk som det etter ønske frå skulemål i landet. Norsk Tidend har etter under- foreldra at elevane søkingar ved eit spreidd utval skular funne ein viktig skilnad får lærebøker på mellom bokmålsskular og ein god del nynorskskular. På skular bokmål, som dei med bokmål som opplærings- mål er det svært, svært sjeldan jo har rett på etter å finna nynorskelevar. Men på nynorskskular er det somme sta- opplæringslova. der – særleg i dei nynorske rand- sonene – snarare regelen enn unn- Gabrielle Becker, taket å finna bokmålselevar. Dette kommunalsjef for oppvekst skjer trass at det som hovudregel i Etnedal kommune ikkje er lov å blanda bokmåls- og nynorskelevar i same klassen. Norsk Tidend har undersøkt med nokre av skulane kvifor dei har elevar registrerte med bok- mål som språk i GSI-registeret LÆREBØKER PÅ BOKMÅL: Nesten ein tredel av elevane ved Etnedal skule («Grunnskolenes informasjonssys- står oppført med bokmål som målform i GSI. Elevane har lærebøker på tem»). Kartlegginga avslører fleire bokmål, men det er nynorsk som er opplæringsmålet deira, seier kommu- ulike årsaker: nalsjef for oppvekst Gabrielle Becker. Foto: Kåre Strande

◆ Elevane har hovudsakleg skuleåret 2019/2020. Kommu- materiell i hovudmålforma. Dette lærebøker på bokmål, men skal nalsjef for oppvekst Gabrielle er ein del av vurderinga i den læra nynorsk. Becker opplyser at desse elevane einskilde saka. har læremiddel og får nasjonale Becker seier at all tavleunder- ◆ Skulen har kommunalt vedtak prøver på bokmål, og difor blir visning og annan informasjon til om at elevane grunna særlege registrerte i GSI som bokmålsel- elevane blir gjeve på nynorsk ved omstende, til dømes lærevan- evar. Men det er nynorsk som er Etnedal skule. skar, skal ha bokmålsopplæring. opplæringsmålet deira. Etnedal kommune er ikkje – Dei elevane som har undervis- aleine om å ha elevar med lære- ◆ Skulen har ein praksis om at ningsmateriell på anna målform i bøker på bokmål, men nynorsk elevar med særskild norskopp- nokre fag enn hovudmålforma på som opplæringsmål. I Øystre læring e.l. skal ha opplæring på trinnet, har fått det av særskilde Slidre, lenger nord i Valdres, var bokmål. omstende. Nokre har sakkunnig kring 10 % av elevmassen på vurdering, nokre er framandspråk- Rogne skule registrert med bok- ◆ Elevane er tilflytta frå ein bok- lege og nokre treng tilrettelegging mål som målform førre skuleår. målskrins, og held fram med på grunn av andre særlege tilhøve. Kommunalsjef Rolf Stalenget bokmål. På spørsmål om det er ein seier, etter å ha undersøkt saka, pedagogisk fordel for elevane å at desse elevane har lærebøker

2020 ◆ Elevane/foreldra får velja å ha ha læremiddel på ei anna mål- • på bokmål, men nynorsk som opplæring på bokmål sjølv om form enn den dei skal læra, seier opplæringsmål. Han meiner sjølv dei går på ein nynorskskule. Becker at det ikkje alltid er kom- kommunen burde registrert dei munen si avgjerd. som nynorskelevar. Lærebøker på bokmål – I mange tilfelle er det etter – Nokre foreldre opplever betre På Etnedal skule i Valdres var ønske frå foreldra at elevane får moglegheit til å hjelpa borna sine 32 av 101 elevar på barnesteget, lærebøker på bokmål, som dei jo med skulearbeidet når lærebø- altså ein knapp tredel, registrerte har rett på etter opplæringslova. kene er på bokmål. Desse elevane

Norsk Tidend 4 Norsk med bokmål som opplæringsmål Generelt tilrår vi undervisnings- er registrerte med målform bok- 4 N Med bokmål i bakhand

BOKMÅL FOR INNVANDRARAR: Ved Tokke skule har ikkje framandspråk- lege elevar nynorsk som opplæringsmål fordi norskopplæringa for vaksne innvandrarar er på bokmål. Foto: Aslak Ringhus

mål, men skulle vore registrerte eleven vil profittera på eit skifte av med nynorsk. hovudmål. Det er ingen tvil om at det er Bokmålsopplæring nynorsk som er hovudmålet ved etter vedtak frå kommunen skulen, seier kommunalsjefen. Medan lærebøker på bokmål er ein – Det blir undervist på nynorsk, rett foreldre/elevar på nynorskskular og vekeplanane og informasjon har, er i utgangspunktet ikkje bok- heim er på nynorsk. Det blir tilpassa – Kommune- mål som opplæringsmål det. Men til dei elevane som har bokmål. i somme kommunar, særleg i dei KOMMUNALSFJEF: Inger Randi Is- Talet på elevar som har bokmåls- styret har vedteke nynorske randsonene, blir det like landsmoen Kleven er kommunalsjef opplæring, har auka markant ved fullt gjort vedtak eller gjort vurde- for oppvekst i Sør-Aurdal kommune. Bagn skule dei siste ti åra. I åra frå at vaksenopp- ring om bokmål for elevar som går Foto: Arne G. Perlestenbakken 2010 til 2015 galdt det maksimalt på nynorskskular. Det gjeld fyrst og vel 2,5 prosent av elevane, medan læringa skal vera fremst elevar som blir vurderte til talet var 13 prosent for førre skuleår. å ha ulike former for lærevanskar i Valdres, var kring 13 prosent av Kleven ynskjer ikkje å gå meir inn på bokmål. Då / samansette vanskar, eller elevar elevmassen på nynorskskulen Bagn på årsaka til auken av omsyn til med særskild språkopplæring (fram- registrert med bokmål som opp- elevane. Ho har ikkje svara på om er det naturleg at

andspråklege). Vedtaka blir gjorde læringsmål. Her kan avgjerd om ho vil utelukka at årsaka til auken 2020 • av kommunen, ofte PP-tenesta bokmål for enkeltelevar skje etter er at skulen/PP-tenesta har endra borna også får (pedagogisk-psykologisk teneste). vurdering frå PP-tenesta, og blir då praksis. Denne praksisen er ikkje nedfelt i gjord som enkeltvedtak, opplyser bøker på bokmål. noko regelverk. Norsk Tidend kjen- kommunalsjef Inger Randi Islands- – Bokmål så foreldra ner like fullt til at han er etablert i moen Kleven. kan hjelpe dei Finn Arne Askje, fleire kommunar, og at han har gått – Dersom elevar har samansette På Sauland skule i Hjartdal i Aust- kommunalsjef for oppvekst føre seg ein del år. vanskar, kan det skje at PP-tenesta har ein knapp fjerdedel i Tokke kommune

I Sør-Aurdal kommune, også skriv i den sakkunnige vurderinga at av elevane bokmål som opplærings- Tidend 4 Norsk 5 ҡ SKULEMÅL

NYNORSK FOR INNVANDRARAR: Opplæringa i nynorskområde bør vera på nynorsk både for born i skulen og i vaksenopplæringa, meiner nestleiar i Noregs Mållag Synnøve Marie Sætre. Foto: Dina Rygg Eide

språk, i stor grad av same grunn går i lag utan at det ligg føre spe- ikkje nokon lærar i Lofoten ville som i Sør-Aurdal. Kommunalsjef sielle grunnar til at somme har koma på idéen om å gå over til Unni Lunde seier kommunen i bokmål. Ein slik praksis utviklar nynorskopplæring fordi det er somme tilfelle gjer enkeltvedtak for seg anten fordi enkeltelevar har nærare talemålet. ein elev, der bokmål som opplæ- teke til med bokmål, eller fordi Retten til lærebøker på bok- – Det seier seg ringsspråk er eit av tiltaka. kommunen har valt å la vera mål for nynorskelevar bør takast – Desse elevane får til dømes å oppretta parallellklasse når vekk, meiner Sætre. sjølv at å læra seg spesialundervisning knytt til lese- minst 10 foreldre krev bokmåls- – Det seier seg sjølv at å læra og skrivevanskar. Slike vedtak kan opplæring, ein rett dei har etter seg eit språk med lærebok på bli aktuelt dersom eleven har eit opplæringslova. Språkblandinga eit anna, ikkje er særleg heldig eit språk med læ- bokmålsnært talemål og samstun- er ikkje lovleg, men skjer like pedagogisk. Skal ein bli trygg i des strevar med skriveopplæringa. fullt i fleire kommunar. språket sitt, må ein eksponerast rebok på eit anna, Bokmålselevane kan i tillegg Men kva med praksisen om for det så mykje som mogeleg. vera elevar med rett til særskild å gje enkeltelevar bokmålsun- Det gjeld særleg for elevar med ikkje er særleg språkopplæring, eller elevar som dervisning fordi kommunane nynorsk opplæringsmål, sidan dei har flytta til kommunen. Men det meiner dei har gode grunnar, ikkje ser like mykje av språket sitt heldig pedagogisk. er nynorsk som er hovudmålet ved som lærevanskar eller særskilt rundt seg elles i kvardagen, og då skulen, seier Lunde. språkopplæring? Er det lov? Det er lærebøker på opplæringsmålet Skal ein bli trygg – Det blir nytta i skriftleg opplæ- er eit uklart spørsmål. Sidan opp- sjølvsagt. Oppøvinga av lese- og ring og i skriftleg arbeid, på tavla og læringslova føreset at bokmåls- og skrivedugleik i nynorsk blir opp- i språket sitt, må i timeplanar. nynorskelevar skal haldast skilde øvd i alle fag, ikkje berre norsk, og Hjartdal kommune er ikkje aleine på barnesteget, kan kommunale difor bør opplæringslova endrast ein eksponerast for om å praktisera at elevar som kjem vedtak eller praksisar om å vedta på dette punktet. tilflyttande, held på bokmål. Norsk at enkeltelevar skal ha bokmåls- Sætre meiner det er best for det så mykje som Tidend har fått opplyst at det skjer i opplæring, koma i konflikt med både elevane og nynorskkulturen fleire andre kommunar. lovverket. ved skulen og i lokalmiljøet at mogeleg. Også bokmålsopplæring for Norsk Tidend har bede Utdan- talet på bokmålselevar ligg på framandspråklege er vanleg fleire ningsdirektoratet om ei lovtolking eit minimum. Ho meiner flykt- Synnøve Marie Sætre, stader. Ein del nynorskkommunar og fått til svar at dei ikkje kjenner ningar òg bør læra nynorsk på nestleiar i Noregs Mållag vel å gje vaksne innvandrarar norsk- til denne praksisen og dermed nynorskskular. opplæring på bokmål. På Tokke ikkje har teke stilling til spørsmå- – Det er ein føremon å læra skule i Vest-Telemark er dét grunn- let. Direktoratet seier dei vil koma seg språket som blir brukt der ein gjevinga for at flyktningar eller med ei avklaring, men at dei bur. Det gjeld både for unge og elevar frå andre land har norskopp- treng tid for å greia ut saka. vaksne, og såleis bør opplæringa læringa si på bokmål. i nynorskområde vera på nynorsk – Kommunestyret har vedteke Skepsis i Mållaget både for born i skulen og i vak- at vaksenopplæringa skal vera på Nestleiar i Noregs Mållag Synnøve senopplæringa. bokmål. Då er det naturleg at borna Marie Sætre er skeptisk til at ein Sætre meiner skriveopplæringa også får bøker på bokmål, slik at praksis om bokmålsopplæring får til elevane i randsonene er særleg foreldra kan hjelpa elevane, seier breia om seg. utsett, av fleire grunnar. kommunalsjef Finn Arne Askje. – Det er svært uheldig når – Vi veit at mange lærarar ikkje Askje seier at desse elevane får det går frå å vera unntaksvise får god nok opplæring i nynorsk, norskopplæringa si i eigne grup- enkelttilfelle til å vera ein og det råkar særleg randsonene. per, men elles følgjer den ordinære utbreidd praksis. Det kan verka No ser vi i tillegg at nynorskklas-

2020 som om ein prøver å løysa eit

• undervisninga. sane bli utarma på bakgrunn av – Tavleundervisninga og andre stort og komplekst problem både kommunale enkeltvedtak meldingar til elevane er på nynorsk på ein lettvint måte. At det om bokmålsopplæring og lærebø- ved Tokke skule. også berre skjer frå nynorsk til ker på bokmål. Det er klart at det bokmål, syner tydeleg korleis går utover opplæringa som skal Ulovleg? det mindre brukte språket i gjera elevane til trygge og stødige I Norsk Tidend 3/2020 stod mange tilfelle vert behandla språkbrukarar. det om skular i Hemsedal der og kor mange slike «usynlege» ASTRID MARIE GROV [email protected] Norsk Tidend 4 Norsk nynorskelevar og bokmålselevar åtak det vert utsett for. Eg trur 6 VIGNETT

2019 2020

2017

2018

2016

xx ҡ LAGSNYTT 30. juli i år var det 150 år sidan målmannen og nasjonsbyggjaren Aasmund Olavsson Vinje døydde på Granavollen på Hadeland. Hadeland dialekt- og mållag måtte tenkje heilt nytt om markeringa då koronaen kom, skriv leiar Reidun Ramse Sørensen. Vinje i

ei ny tid MARKERING PÅ GRANAVOLLEN: 30. juli 2020 var det 150 år sidan Aasmund Olavsson Vinje døydde på Granavollen på Hadeland, medan han budde hos ein ven. Reidun Ramse Sørensen (i raud kjole), leiar i Hadeland dialekt- og mållag, inviterte til storslått markering. Foto: Andrea Gaarder

HADELAND DIALEKT- OG mållag henta 4000 seminarprogram på tryk- bidrag ifrå undervegs, men tre av 17. mai hadde så vidt lagt bak seg 200-årsju- keriet. Abstinensen og tungsinnet seig bidragsytarane fullførte. Kvar 17. mai sidan 1964 har mål- bileet for Vinjes fødsel i 2018, då vi inn over prosjektleiar Torill Nedberge laget invitert til minnestund over sette i gang planlegging av 150-års- Klevmark, Kari Røken Alm og meg. Vinje i media 150 år etter Vinje. Her møtest hadelendingar markeringa for hans død i 2020. No Etter ei tid fekk vi ein glup idé: Kulturformidlar Ragnar Thorberg- i sol og regn og med nordavin- ville vi ha eit helgeseminar «Vinje i Kva om vi i staden fekk laga til ei sen sende oss kopi av ein kronikk den frå alle kantar. Men i år fekk ei ny tid» i april – i tillegg til minne- mediemarkering? Skal vi tenke heilt han hadde sendt til Nordlys på eige vi ikkje høyre Åsulv Edland og høgtida 17. mai og ei pangmarkering nytt? Få ei mediedekning om den initiativ, i høve jubileet 30. juli. «Den Mannskoret KK. I år avlyste vi. på sjølve dødsdagen 30. juli. mangslungne arven etter Vinje? ukjente historia om Aasmund Olavs- Det har aldri hendt før. Torill, Kari og eg kasta oss rundt og son Vinje og hans venner fra nord» I det stille planla vi likevel Endra planar kontakta nokre av føredragshalda- kom på trykk i avisa Nordlys i juni. å gjennomføre eit «ikkje-arran- Vi skulle få høyre om tvisynet, like rane vi hadde hatt avtale med. Dei Det vart ein fin opptakt til 30. juli! gement». Vi ville då markere aktuelt i «Dagsnytt 18» som det var hadde jo førebudd seg mentalt på På sjølve dagen kunne vi lese om Aasmund O. Vinje om vi så skulle den gong Vinje deltok i ordskiftet. Vi å tale om eit tema til seminaret. Vinje i Klassekampen, Nationen og stå der mutters åleine! Eg la på skulle få foredrag av Per Egil Hegge, Responsen var overveldande! Telemarksavisa: krans. Gunvor Raastad og eg stod Tora Aasland, Eivind Blikstad, Sol- I mai og juni hadde vi hyggelege på kvar vår side av bautasteinen bjørg Kvålshaugen, Åsulv Edland, samtalar med Vinje-kjennarane våre ◆ I Klassekampen skreiv Rolf Theil og las dikt av Vinje «for kvaran- Magne Aasbrenn og Rolf Theil. og med fleire aviser. På den positive om «Vinje og det norske språket». dre». Jammen var det møtt fram Laurdagskvelden skulle Sondre Brat- sida vil eg løfte fram Klassekampen, ◆ I Nationen skreiv Tora Aasland nokre festkledde hadelendingar. land halde konsert i Mariakyrkja, Nationen og Telemarksavisa. Nokre om «Vinje som nasjonsbyggjar». og sundag skulle vi få gudsteneste dagsaviser har faktisk prioritert å ha ◆ I Telemarksavisa skreiv Karsten Kyrkja og mållaget med prost Kirsten Almås, forretta på ein dedikert kulturredaktør som til- Alnæs om «Vinje – diktaren som samarbeider godt nynorsk i Nikolaikyrkja. byr lesarane sine allsidig kulturstoff. opna fjellet». Den vart publisert Etter framlegg frå kyrkjetenar Men så kom koronaviruset! Då Språk er kultur, og Vinje er stadig 30. juli i nettavisa og på papir etter og kulturarbeidar Kari Røken Noreg stengde ned, hadde eg nettopp aktuell! Av ulike årsaker fall nokre ferien. Alm avgjorde prosjektgruppa å

– Nynorsk er avhengig av ei betre opplæringslov Noregs Mållag ber regjeringa gjere – Ei ny opplæringslov er den viktigaste ringa må ta tak i dei ujamne læringsvil- sjansen styresmaktene har til å vise at dei kåra mellom bokmåls- og nynorskelevar kraftige betringar i den føreslåtte bryr seg om nynorskelevane og dermed for å hindre at fleire byter til bokmål. opplæringslova. nynorsk sin posisjon i Noreg. Framlegget Det er òg alvorleg at lovframlegget

2020 som er kome, er oppsiktsvekkjande svakt, ikkje gjev nynorskelevane rett til å gå i • NESTLEIAR SYNNØVE MARIE SÆTRE mei- så her må det store endringar til. eigne klassar i ungdomsskulen, meiner ner framlegget er dramatisk for nynorsken Synnøve Marie Sætre peikar mellom Synnøve Marie Sætre. og nynorskelevane. anna på at det ikkje er føreslått tiltak for å – Mykje av undervisninga i språkblanda I sommar gjekk høyringsfristen for sikre nynorskelevane rett til læremiddel på klassar går føre seg på bokmål. Det bidreg til framlegget til ny opplæringslov ut. nynorsk. at mange byter opplæringsspråk på vidare- nestleiar Synnøve Marie Sætre meiner – Læremiddelsituasjonen er kritisk for gåande, noko som er eit av dei største pro-

Foto: Dina Rygg Eide Rygg Dina Foto: framlegget ikkje løyser utfordringane for nynorskelevane, spesielt for digitale lære- blema for nynorsken i dag. Dette er ein av

Norsk Tidend 4 Norsk Synnøve Marie Sætre nynorskelevane i skulen. middel, seier Synnøve Marie Sætre. Regje- tinga vi ventar at regjeringa gjer noko med. 8 N

ҡ LANDET RUNDT

NY LEIAR I : I august var det årsmøte i Hordaland Mål- lag. Fylkesårsmøtet var fyrst plan- lagt til i vår, men utsett når landet vart stengt ned. Torstein Vik Århus vart vald til ny leiar i laget.

HORDALAND MÅLLAG ER 50 ÅR: I år fyller fylkesmållaget Hordaland Mållag 50 år. Laget erstatta i si tid Vestlandske Mållag. Rettskrivings- striden som toppa seg på landsmø- tet i 1969, var ekstra kvass i dette fylkesmållaget. For å sikre ei vidare god organisasjonsdrift i Hordaland vart Hordaland Mållag stifta. Laget har heilt sidan den gongen vore det største fylkesmållaget i organi-

sasjonen. I august vart dette mar- Mållag Noregs Foto: kert med fest, der mellom andre Solgunn Liestøl heidersmedlem i Mållaget, Oddny

Miljeteig, var festtalar. målet som held seg, og kva som endrar seg mellom generasjonane. NY LEIAR I LOM OG SKJÅK: Lom Dagens dialektprøver kan også og Skjåk dialekt- og mållag vart samanliknast med dialektprøver nyskipa i 2017. Laget har fått sitt frå Karmsund frå tidleg på 1900- fyrste leiarskifte, og Kari Anne talet. Ivar Sveine er tilsett som Skjaak har overteke som leiar. prosjektleiar. Leiar Solgunn Lie- støl i Karmsund Mållag er leiar for LITTERATURFESTIVAL: Hadeland prosjektgruppa. dialekt- og mållag inviterte til litteraturfestival på Hadeland i slut- NY LEIAR I BUSKERUD: På årsmø- ten av september, i samarbeid med tet i vår valde Buskerud Mållag ny andre tilskiparar. Der var det både leiar. Han heiter Oddvar Grøthe. MARKERING PÅ GRANAVOLLEN: 30. juli 2020 var det 150 år sidan Aasmund Olavsson Vinje døydde på Granavollen på Hadeland, medan han budde hos ein ven. bokprat, poesivandring og jazzkon- Reidun Ramse Sørensen (i raud kjole), leiar i Hadeland dialekt- og mållag, inviterte til storslått markering. Foto: Andrea Gaarder sert. Festivalen var utsett frå i vår. NY GIV I HÅ MÅLLAG: Etter mange år utan aktivitet vert det arbeidd leggje markeringa ved grava den hadde sete bakarst i kyrkja denne LEIARSKIFTE I BØ: I Bø Mållag har for ny kveik i Hå Mållag på Jæren. 30. juli til kveldstid. Så kunne kvelden. det vore leiarskifte. Den nye leiaren Mållag og Noregs Mål- kyrkja planlegge konsert etterpå heiter Unni Øya. Ho har tidlegare lag inviterer til ope oppstartsmøte med vekt på songar av Aasmund Turist i fjellheimen vore styremedlem i laget. onsdag 14. oktober klokka 19 på Hå Olavsson Vinje. Ypparleg! og på flatbygdene gamle prestegard. Siktemålet for Etter at Gunvor Raastad hadde Å heidre Vinje er ei takksam opp- PROSJEKT SPRÅKGLEDE: I høve kvelden er å velje eit styre for laget lagt ned krans og lese dikt av gåve. Vi er stolte av han. Eller som hundreårsjubileet til Rogaland og få i gang att aktiviteten. Vinje ute, gjekk tilhøyrarane inn ein sambygding skreiv i Facebook Mållag skal Wigestrand forlag gje – Vi har snakka med mange til den første av to fullteikna - at eigentleg er det heldig at Vinje ut ein antologi med bidrag frå ei nye og gamle medlemer, og det er konsertar denne kvelden. Med døydde på Granavollen, for her rekkje kjende rogalandsforfattarar. mange som har sagt at dei ynskjer pålagt koronaavstand og listefø- veit vi å sette pris på han. Aasmund Blant bidragsytarane er Edmund å vere aktive i laget. Eg trur vi kjem ring. Olavsson Vinje, «den første fjelltu- Austigard, Arnt Birkedal, Inger til møtet med framlegg til nytt Vi fekk høyre sopran Kris- risten», skulle finne kvile på vakre Bråtveit, Kristin Auestad Daniel- interimsstyre, seier Inger Størseth tin Bjerkerud og kantor Marit Granavollen. Skulptør Brynjulf sen, Oda Malmin, Tore Renberg, Haarr, styremedlem i Rogaland Mål- Wesenberg ved pianoet framføre Bergslien har gitt han eit strengt Terje Torkildsen og Helge Tor- lag. Ho ber om at dei som ynskjer Vinje-songar frå Edvard Griegs drag over andletet. Men ser du godt vund. I tillegg skal Rogaland Mål- å vere med, tek kontakt på e-post: opus 33. Gunvor Raastad fram- etter, blunkar han ned til deg. lag lage eit undervisningsopplegg [email protected] førde med stor innleving og REIDUN RAMSE SØRENSEN med fotooppgåve, skriveoppgåve, mimikk «Den Særde», «Tyteberet», leiar for Hadeland dialekt- og mållag filmoppgåve og dramaoppgåve «Det Første» og «Fyremål». knytt til denne boka. Undervis- Songen «Trudom» gjekk rett i Kronikkane om Vinje som vart publi- ningsopplegget skal rettast inn mot hjartet på oss. Jan Reidem skreiv serte som ein del av 150-årsmarke- både ungdomsskulen og vidaregå- i avisa Hadeland etterpå at Vinje ringa for dødsdagen hans, kan du ande skule. og Grieg ville ha nikka anerkjen- lese på nettsida til Hadeland dialekt- nande og turka ei lita tåre om dei og mållag: hadeland-dml.no. PEDER TIL GLOPPEN MÅLLAG: Då Peder Lofnes Hauge vart vald til leiar i Noregs Mållag, var det som den fyrste glopparen nokon gong. Etter ei utsetting i vår er det no klart Meir miljøvenleg Norsk Tidend for å få leiaren heim til sine eigne. Søndag 8. november inviterer Glop- – Vi gler oss stort over ei meir laga av sukkerrøyr. Han er ikkje pen Mållag til ope møte med Peder. biologisk nedbrytbar, så han må Då skal Gro Ravnestad, journalist pensjonskasse Statens Foto:

miljøvenleg innpakking på kastast i plastavfallet som vanleg, og vaktsjef i NRK Vestland, og mål- Inger Størseth Haarr Norsk Tidend, seier nestleiar men er gjenbrukbar og 100 % resir- lagsleiaren ha ein samtale.

kulerbar. 2020 i Noregs Mållag Synnøve Ma- • – Det er viktig for Noregs Mål- SKA SEI!: Karmsund Mållag lan- rie Sætre. lag å bruke alternativ som gjer så serte i september eit heilt nytt AKTIVITET PÅ JÆREN: Jæren Mål- lite skade på miljøet som råd, og dialektprosjekt i Karmsund. Dei lag inviterte til medlemsmøte med

FRÅ OG MED neste nummer er å redusere CO2-utsleppa. Med den skal samle inn dialektprøver frå emnet «Språk og identitet» i slut- Norsk Tidend pakka inn i grøn PE- grøne PE-plasten meiner vi at vi har ungdomar og besteforeldra deira ten av september. I november plan- plast, som er ein meir miljøvenleg funne ei god løysing for pakkinga som har vakse opp same stad i legg dei bokkveld, og så skal dei plasttype enn den vanlege plasten. av Norsk Tidend, seier Synnøve Karmsund. Idéen er at ein i løpet dele ut bokpakkar til barnehagane i

Grøn PE-plast er fyrst og fremst Marie Sætre. av dette arbeidet kan sjå kva i tale- Klepp og Time. Tidend 4 Norsk 9 ҡ 2020 •

Foto: Ludwik Szacinski Norsk Tidend 4 Norsk 10 «Udkast» som han fekk trykt i1861, somhanfekktrykt «Udkast» «Landets Lykke». Salmenståridet «Særlige Salmer» underoverskrifta vår konge god» ieiavdeling med Frydeskrig», tiltonen«Gudsign få innsineigensalme«Raaber med som ikkjevar dansk,prøvde han å den førstenorske kyrkjesalmeboka på 1800-taletskullesetjesaman Brostrup Landstad(1802–1880)midt hatt detheller. Dapresten Magnus meste av bokhistoriahardenikkje ha einplass ogidet isalmeboka, er ikkjesjølvsagt atnasjonenskal kvensar, ikkjeallelike heldige.Det hamangeslagling somkan konse- Religion ognasjonereikraftig kop- Fedrelandet isalmeboka skikken ved lag. truleg atdetnye Vestland fylke held veit lite egikkje,mendeterkanskje med dennesalmensomallsong, fylkestingsmøta iSognogFjordane førte tilateinsluttaåramme inn nynorskdistrikt. Omdebatteni2016 og samfunnshus,ibokmåls- til heiltandre årstideròg,i kyrkjer samlingar avsynge salmen,ståande, opplevedu kan mangeslags for fedrelandssalmen erutenkeleg, men vidareføre likevel. Ein17. maiutan testar atrikskringkastinga valde å møtt medsåmangeogkraftige pro- å avslutte dennetradisjonen blei forsøk frå NRKfortiårsidan på fedreland» sommorgonhelsing.Eit framleis høyre «Gudsignevårt dyre sjusøndagmorgon,fårklokka du NRK P1påradioen nokre minuttfør ER DUMORGONFUGLogslår på Fedrelandssalmen 130år som hagenbløma» «... oglatdet veksten av nasjonenNoreg. skriv Aschim heromsalmenogrollaAnders hanharspelafor fram- vår sinnasjonalsong.Iårfyllersalmen130år, ogkyrkja ogBlix-kjennar «Gud signevårt dyre fedreland» denallerviktigastesalmen erkanskje

- som ogsåinkluderteNokreSalmar. utgåver av Landstads Kirkesalmebog øydast». Frå 1893kom detutmange landskal byggjast ogikkjemedulov ranse tilFrostatingslova: «Medlov med lov mebygde», eintydeleg refe- gjennomtekstlinja«oglandetboka og medfekkGrunnlova innisalme- signe vårt dyre fedreland», somtil salmar pånynorsk. Derstod«Gud kyrkjelydane somønskteåsynge godkjent somsalmeboktilleggidei som var utkomen året før, offisielt blei fjerde utgåva av NokreSalmar, I1892 for nasjonenisalmeboka. somryddaplass Blix (1836–1902) politikaren ogsalmediktaren Elias assosiasjonar. tonen haddehanhøgstukyrkjelege «en gudelig17deMai-Vise», ogtil karakterisertekritikar tekstensom som bleiutgittniårseinare. Ein kom med idenoffisiellesalmeboka mot tekstogmelodi,atsalmenikkje men kritikken var såsterk,både prøvepubliserte deiiavis eller tids- og detvar ikkjeuvanleg athan tiske overskrifter over salmanesine, «Fedralandet». Blixsetteoftetema- november 1890, medoverskrifta torsdag13. gong stodpåtrykk, heimen. Detvar hersalmenførste til denstadigmeirradikale Fedra- someitmoderat alternativ 1888–1891 Nordmannen, sombleiutgittiåra fedreland». Deneineernynorskavisa historia om«Gudsignevårt dyre To aviser spelereiviktigrolle i Dei toavisene Det skullebliakademikaren,

FEDRELANDSSALMEN var iferd medå fylleutsalmeboka ving ogpublisering hosBlix.Han som regel ikkje lang tidmellomskri- er svært usikre. Idesseåra gjekkdet heldt tilderpåstaden. under eitbesøkhoseinven som sjon omatBlixgjorde ferdig salmen Fjellhaug iOslofinstdeteintradi- rundt Misjonssambandetsskular på gjennom heileåret 1889.Imiljøet ein intensinnspurtidetarbeidet av Detnye testamentet. Detvar om denførstenynorske omsetjinga Skard, somsamarbeiddemedBlix baserte folkehøgskolelæraren Matias eksemplaret kom frå denGausdal- lehammeravis. Minteorieratavis- på Lillehammerforåfå takieilil- påskrifta. Eintreng hellerikkje vere tidlegast moglegetidspunktetfor quem–det post berre einterminus ren 1889.Menstrengt tattgiravisa under eitrekreasjonsopphald vinte- Blix skreiv salmenpåLillehammer andre salmar. Nokre vilhadettilat til«Fedralandet»førsteutkast ogto denne avisa harEliasBlixkladda for onsdag20.februar1889.På plar av lillehammeravisa Fremgang i bildet. Dethandlar omeiteksem- Det erherdenandre avisa kjeminn «23. sundagettertrieinings-helg». overskrift tildetnoko meir keisame i 1891.Dahadde«Fedralandet» skifta sterkt utvidautgåva av NokreSalmar Nordmannen førdeikom mediden året hanheile19nye trykte salmari desember 1889oggjennomdetneste Fråskrift førdei kom ibokform. Dei nemndeopphavshistoriene Men nårbleisalmenskriven?

I miljøetrundtMi- ferdig salmenun- ein vensomheldt om atBlixgjorde sjonssambandets til derpåstaden. der eitbesøkhos haug iOslofinst det eintradisjon skular påFjell-

N 11 Norsk Tidend 4 • 2020 ҡ FEDRELANDSSALMEN

FRITT FEDRELAND: Då Heimefronten sende ut flygeblad med melding om freden etter andre verdskrigen, var det med avslutninga «Gud signe vårt dyre fedreland». Plakat: Nasjonalbiblioteket

si med dei tekstane som mangla for å fylle kyrkjeåret. Salmane som kom i Nordmannen på torsdagen, var i regelen tiltenkt førstkomande søndag. Slik var det med «Fedralan- I løpet av det det» òg. Eg trur vi trygt kan markere 130-årsjubileet i haust.

første året til det «Fedralandet» blir Fedrelandssalmen sjølvstendige No- I Nokre Salmar var altså «Gud signe vårt dyre fedreland» plassert som reg slo salmen evangeliesalme på ein bestemt søn- dag i kyrkjeåret. Det tok ikkje lang igjennom som tid før salmen braut seg større rom. I ungdomslagsrørsla blei den raskt samlande nasjo- populær. Det stadig meir anstrengte forholdet til Sverige gjennom 1890- nalt symbol, sjølv talet gjorde nok òg sitt. I samband med Trondheims byjubileum i 1897 om det aldri blei blei salmen framført under ein kyr- kjekonsert i Nidarosdomen av tidas gjort noko offisielt store songstjerne Thorvald Lammers. Den 7. juni 1905 vedtok Stor- vedtak om det. tinget – i ei bisetning – å oppløyse unionen med Sverige. Om kvel- den møttest nokre folk heime hos stortingsrepresentanten Eivind Hognestad, mellom dei kyrkjestats- råden, Chr. Knudsen. «Det ble ingen sang, Hognestad!» sa Knudsen ved bordet. «Nei, eg våga meg ikkje til», svara Hognestad. Det kom fram at Knudsen hadde spurt Hognestad, som hadde god songrøyst, om å stemme i med «Gud signe vårt dyre fedreland» i stortingssalen når uni- onsoppløysinga var kunngjort, men I våre dagar syng ein vanlegvis for Kielfreden og 1814-grunnlova. Ei sterk kraft motet svikta. berre tre vers. Da får vi ikkje med Også eg trur at ei konkret hending Likevel, i løpet av det første året oss at salmen er ei forteljing, ei forløyste denne salmen, men eg til det sjølvstendige Noreg slo sal- teologisk fortolka noregshistorie. har ein annan teori. Etter nesten men igjennom som samlande nasjo- Det gjeld òg ein annan velkjend ti års arbeid var endeleg Det nye nalt symbol, sjølv om det aldri blei Blix-salme som vi syng i amputert testamentet på nynorsk komen ut gjort noko offisielt vedtak om det. versjon, nemleg «No livnar det i vinteren 1890. Det står 1889 på tit- Den 13. august 1905 var det folke- lundar». telbladet, men kalenderen hadde røysting om unionsoppløysinga, og Kontrasten lys-mørker er eit snudd før boka faktisk var ferdig mange stader blei «Gud signe vårt anna typisk Blix-motiv – også henta trykt. Eg trur at salmen er skriven dyre fedreland» sungen ved opninga frå Bibelen, opphavsmannen under- for å feire dette verket. Metaforen av røysteforretninga. Ved takke- viste teologiske studentar i bibelfag i siste strofe, «Om sædet enn gror gudstenesta 7. desember same året og bibelske språk gjennom tretti år. på ymist lag», har som openberr hadde Kyrkjedepartementet bestemt Som vanleg plantar denne diktaren bakgrunn den kjende likninga om at «Gud signe vårt dyre fedreland» den bibelske verda om i eit jords- såmannen i evangelia. «Såmannen skulle vere ein av salmane. Og da monn som er umiskjenneleg norsk: sår ordet», forklarer Jesus i Markus salmen blei sungen under kro- «Om fjellet er høgt og dalen trong, 4,14. At bibelordet no låg føre på Fedrelandssalmen har ei ningshøgtida i Nidarosdomen 22. ditt ord har då her sitt gjenge». heimespråket, var ei epokegjerande sterk kraft, som kjem fram juni året etter, var gjennombrotet Viktige element i historieforteljinga nasjonal hending. «Hadde me fengje i innhaldet og melodien, definitivt. er kristninga av Noreg («Du sende ei slik umsetjing paa reformations- og at vi syng han ståande, ditt ord til Noregs fjell, og ljos over tidi, so hadde mangt vore annarlei- ved høgtidelege høve. Den Hagen landet strøymde»), dansketid («Men des i Norig no, og iser vilde det sét er ei bøn, som gjer meg «Gud, signa vaart dyre Fedraland, Lat atter seig natt på landet ned med annarleides ut ved mang ei dauds- audmjuk og glad for alt vi det som Din Hage bløma!» Slik lyder trældom og tunge tider»), 1814 («og seng», sa Ivar Aasen da arbeidet var har i Noreg som er å takke opninga av salmen i det aller første landet med lov me bygde»). Dette er ferdig. Han hadde vore med på heile for. Når vi syng fedrelands- utkastet, i margen på den før omtala altså ein kraftig nasjonalistisk tekst, omsetjingsprosessen saman med

2020 salmen i vår tid, gir det avisa. Eden, den bibelske paradis- men heilt fri for dei krigs- og kamp- Blix, Skard og Johannes Belsheim. • meining berre dersom vi hagen frå skapingsforteljinga, er motiva som «Ja, vi elsker» er så full Og kva gjorde Blix? Han skreiv «Gud ber Gud signe alle med ulik mellom Blix sine litterære favorittsta- av. Her er det «Gud er attåt» som er signe vårt dyre fedreland». bakgrunn i Noreg, og alle der, ein stad han ofte kjem attende grunntonen. ANDERS ASCHIM menneske og deira fedre- til, til dømes i den no gløymde land i verda. påskesalmen «I Edens sæle sumar». Det brydder då etter plogen Anders Aschim er professor i religion, Olav Fykse Tveit, Å synge Fedrelandssalmen er altså Tilhengarar av 1889-dateringa har livssyn og etikk ved Høgskolen i Inn- preses i Den ikkje mindre enn å be om at Gud må tenkt at «Gud signe vårt dyre fedre- landet og forfattar av biografien Ein betre Foto: Audun Skjervøy Norsk Tidend 4 Norsk norske kyrkja gjere landet til ein Edens hage. land» er inspirert av 75-årsjubileet vår ein gong. (Samlaget, 2008). 12 N

Gud signe vaart dyre Fedraland Og lat det som Hagen bløma! Lat lysa din Fred fraa Fjell til Strand Og Vetter fyr Vaarsol røma! Lat Folket som Brøder saman bu, Som Kristne det kann seg søma!

Vaart Heimland i Myrker lenge laag, Og Vankunna Ljoset gøymde. Men Gud, du i Naade til oss saag, Din Kjærleik oss ikkje gløymde: Du sende ditt Ord til Norigs Fjell, Og Ljos yver Landet strøymde.

Og Norig det ligg vel langt i Nord, Og Vetteren varer lenge; Men Ljoset og Livet i ditt Ord Det ingen kann setja Stenge. Um Fjellet er høgt og Dalen trong, Ditt Ord heve daa sitt Gjenge. Og Morgonen rann, og Myrkret kvarv, Som lenge vaar Lukka skygde, So blømde vaart Land i Ljos og Fred, Du atter oss gav vaar Fridoms Arv Det grodde saa grønt i Lider, Og honom i Trengsla trygde. Men atter seig Natt paa Landet ned Du verna vaart Folk og gav oss Fred, Med Trældom og tunge Tider. Og Landet med Log me bygde. Og Folket det sukka etter Ljos, Og du lyste upp umsider. Vil Gud ikkje vera Bygningsmann, Me faafengt paa Huset byggja. Vil Gud ikkje verja By og Land, Kann Vaktmann oss ikkje tryggja. So vakta oss, Gud, so me kann bu I Heimen med Fred og Hyggja!

No er det i Norig atter Dag Med Vaarsol og Song i Skogen. Um Sædet enn gror paa ymist Lag, Det brydder daa etter Plogen. So signe daa Gud det gode Saad, Til Groren ein Gong er mogen!

Foto: Audun Skjervøy 13 ҡ MÅLNYTT Stipend til samtidsstev og kinesisk politikk Thea Hjelmeland og Dag Inge Bøe har fått 50 000 kroner kvar frå Noregs Mållag for å fremje nynorsk.

HJELMELAND FÅR STIPEND for eit prosjekt med nynorske samtidsstev, medan Bøe får for bloggen kine- siskpolitikk.no. Kvart år deler Noregs Mållag ut to nynorskstipend på 50.000 kroner. Midlar til stipenda får vi av Kultur- departementet, og føremålet er å hjelpe fram gode prosjekt som kan fremje nynorsk på alle samfunnsom- råde. Det eine skal gå til ei kvinne, og det andre skal gå til ein mann. – Det er eit visst spenn frå samtidsstev til kinesisk STIPENDMOTTAKAR: Thea Hjelmeland fekk 50 000 i politikk, men dette viser berre at nynorsk er eit språk støtte av Noregs Mållag og leiar Peder Lofnes Hauge for å som passar til absolutt alt, seier Peder Lofnes Hauge, skrive samtidsstev på nynorsk. Foto: Jannica Luoto leiar i Noregs Mållag. Thea Hjelmeland skal nytte stipendet som arbeids- stipend for tekst til nykomponerte samtidsstev. Hjel- meland er 33 år, kjem frå Førde og bur i . Ho er artist og har tidlegare fått fleire prisar som musikar, komponist, tekstforfattar, musikalsk arrangør og pro- 33 år og kjem frå Manger i Nordhordland. Han har dusent. mellom anna mastergrad i sosialantropologi med felt- Prosjektet til Thea Hjelmeland er arbeid med tekst arbeid frå Beijing og bachelorgrad i kinesisk frå Uni- til det ho kallar samtidsstev; originale komposisjonar versitetet i Bergen. Med denne bakgrunnen har han med moderne tekstar i tradisjonelt folkemusikkformat. etablert ein blogg om kinesisk samfunnsliv. – Det er kjekt å vere med på å bidra til at dette pro- – Analysar og dekning av internasjonal politikk sjektet vert realisert, og vi gler oss til å høyre resultatet, er som regel på engelsk eller bokmål, og det er mei- seier Peder Lofnes Hauge. ningsfullt å vere med på å bidra til at meir av dette Dag Inge Bøe har starta ein blogg som skal følgje politikkfeltet vert skrive på nynorsk, seier Peder Lof- utviklinga i kinesisk politikk og samfunnsliv. Bøe er nes Hauge. Den nynorske nettavisa Framtida fyller ti år 1. SEPTEMBER 2010 starta Framtida.no. Ei nyhende- setja dagsorden i fleire saker, seier redaktøren, og viser og debattavis for unge som blei til gjennom eit sam- til at talet på siteringar i andre medium er aukande. arbeid mellom ABC Startsiden, Landssamanslutninga Akkurat no held redaksjonen på med ein artikkelserie av nynorskkommunar og Landslaget for lokalaviser. om korleis demokratiet blir utfordra, og korleis det kan – Målet vårt har heile tida vore å styrkja og visa utviklast og utvidast vidare. Prosjektet er støtta av Fritt Ord. fram engasjementet til unge, og vera eit lokomotiv for I samband med 10-årsjubileet feirar Framtida.no nynorsk på nett, seier redaktør Svein Olav B. Langåker med å invitera ungdom til å bli med på ein skrivekon- i ei pressemelding. kurranse om håp. Han har jobba i avisa sidan starten, og i dag tel – I ei tid med koronapandemi, klimaendringar, redaksjonen tre redaksjonelle medarbeidarar i Oslo rasisme, polarisering og ganske mange nyhende utan og éin på Stord. I tillegg har Framtida to journalistar i håp, så ønskjer me å invitera ungdom til å skriva om Vil gje nynorskopplæring Framtida Junior-redaksjonen. kva som gir dei håp og kva dei håpar på for framtida, Avisa har no frå 70–120.000 brukarar i månaden. seier Langåker. – Eg er også veldig glad for at me stadig klarer å NPK Målpris til for lær arstudentar VGTV-journalistar Ein del lærarstudentar får ikkje nynorskundervisning ALF HELLEVIKS MEDIEMÅLPRIS på 25.000 kroner på studiet. No seier læresta- gjekk i år til journalistane Stig Øystein Schmidt og dene at dei vil ta tak. Espen Moe Breivik i VGTV. Prisen skal gå til yngre faste nynorskbrukarar i radio og fjernsyn som legg vekt på å dyrke eit nor- EI KARTLEGGING AV nynorskunder- malisert nynorsk talemål. Men også den dialektfarga visninga på lærarstudiet har avdekt nynorsken, som kjenneteiknar prisvinnarane sitt at ein del lærarstudentar ikkje får språk i år, er det plass til innanfor statuttane. nynorskundervisning, skreiv Norsk – Schmidt og Breivik er svært synlege i VGTV, Tidend i april i år. Det gjeld studen- sjølv om dei er ein språkleg minoritet i det store me- tar som skal undervise 5.–10. trinn diehuset. Dei har vore nyskapande i formspråket i ei og ikkje har valt fordjuping i norsk. av dei mest vellukka, digitale TV-satsingane i Noreg. Dei fortel sine korte, fengande TV-historier med ein – Ikkje god nok praksis PRISVINNARANE: Stig Øystein Schmidt (t.v.) og Espen 2020 modig og moderne nynorsk, som appellerer til eit Rapporten avdekkjer stor skilnad • Moe Breivik. Foto: Andreas R. Pettersen ungt publikum. Dette skjer i eit mediehus som berre mellom lærestadene, og Norsk Tidend unntaksvis slepper til nynorsk i spaltene sine på har no vore i kontakt med dei utdan- papir og nett, seier juryen mellom anna. ningsinstitusjonane som ikkje gjev Stig Øystein Schmidt er frå Marifjøra i Luster i Sogn I juryen sat tidlegare journalist og redaktør i studentane nynorskundervisning og har arbeidd i VGTV sidan 2017. Espen Moe Breivik NRK, Sigvart Østrem, dagleg leiar i Norsk fjordhest- i det heile. Alle er raske til å vedgå er frå Volda på Sunnmøre og byrja i VG som skrivande sen-ter, Magni Hjertenes Flyum, og redaksjonsleiar i at den noverande praksisen ikkje er journalist våren 2018 og fann vegen til VGTV i januar NRK Sporten, Geirmund Henjum. god nok. Både NTNU, Høgskulen på NPK Norsk Tidend 4 Norsk 2019. Vestlandet, Universitetet i Tromsø, 14 N Minneord for Nils Moldøen Det var med sorg vi tok mot mel- dinga om at Nils Moldøen er død, nær 70 år gamal. Nils var eit organisasjonsmen- neske, han trudde på fellesskapen og kva menneske kunne få til i lag. Han hadde bakgrunn frå politisk arbeid mellom anna i kommunestyret i Odda og fagfor- einingsarbeid. Han var ein ressurs for kva som helst frivillig organi- sasjon han valde å engasjera seg i. Målrørsla har vore heldig som fekk glede av hans erfaring og sterke engasjement. Nils gjorde seg godt kjent med lokallaga i Hordaland Mållag og bidrog til mykje godt vervearbeid etter eit engasjement som rei- seskrivar i 1987. Han gjekk inn i styret i Hordaland Mållag, fyrst som skrivar, nestleiar og deret- ter leiar frå 1991 til 1993. Han var ein sterk talsperson for meir nynorsk i kvardagen, i barne- hage, skule, media, arbeids- og næringsliv. Dette var aktive år for Hordaland Mållag. Kampen mot EU-medlemsskap stod sentralt, og fylkeslaget leia an i dette arbeidet i Mållaget. Nils Moldøen vart vald inn i styret i Noregs Mållag i 1987. Han var styremedlem i fire år, og i 1989 vart han vald til nestleiar i Mållaget. Han var vara for Noregs Mållag i Målpolitisk råd på Det ØNSKJER Å BLI BETRE: Lærarutdanninga på Høgskulen på Vestlandet er blant dei som ikkje har gjeve opplæring i Norske Teatret frå 2001–2005 og nynorsk til alle studentane sine. No vil høgskulen ta tak. Foto: Høgskulen på Vestlandet var fast møtande frå 2006–2010. Han tok på seg ein ny runde i Hordaland Mållag både som sty- remedlem og som leiar midt på 2000-talet. Då me var samla til hundreårsjubileumslandsmøte i Noregs Mållag i 2006, var han ein Vil gje nynorskopplæring del av Hordalands-delegasjonen, slik han hadde vore på svært mange landsmøte. Nils var ei tydeleg stemme i debattane han deltok i. Han kom frå ein sterk organisasjonskultur der ein ikkje var redd for klar tale for lær arstudentar og skarp debatt, og det kunne nok verka avskrekkande på somme. Universitetet i Søraust-Noreg, Nord – Absolutt alle lærarar Tilsynsdirektør Øystein Lund seier Nils hadde samtidig evna til å sjå universitet og Høgskolen i Østfold skal undervise på nynorsk på det er positivt at institusjonane no sterke sider og legitime synspunkt opplyser om at dei har planar om nynorskskular. Det er viktig at vil ta tak i nynorskundervisninga hjå motstandarane sine. Han var å gjere endringar som sikrar at alle studentane blir mint på det under- slik dei er plikta til, men at NOKUT ein uthaldande, kritisk og kunn- studentane er kompetente til å drive vegs i studiet og får kompetansen ikkje har planar om å sjekke at det skapssøkjande forkjempar for nynorskundervisning. Fleire skriv som skal til. Noregs Mållag får faktisk blir gjort. nynorsken, med ein smittande at det er utfordrande å få integrert stadig rapportar om lærarar som – Når NOKUT skal vurdere kva entusiasme, og hadde evna til å undervisninga i nynorsk på eit stu- ikkje kan nynorsk, så det er verke- rettleiings- og kontrollaktivitetar vi laga alliansar på tvers av ulike dium der studentane ikkje har norsk leg behov for eit løft i lærarutdan- skal prioritere, tek vi utgangspunkt skiljelinjer. Arbeidet for dialekt som fag, men at dei jobbar med å ninga. Vi håpar lærestadene nyttar i det samla kunnskapsgrunnlaget vi og nynorsk hadde ein stor plass finne løysingar. høvet til ei skikkeleg evaluering har. Eit av verkemidla våre er å føre i hjarta hans. Når me i mars les i også av nynorskopplæringa gene- tilsyn. Det er eit ressurskrevjande lokalavisa at ungdomane på Fedje Behov for eit løft relt. verkemiddel, både for oss og dei har eit prosjekt der dei «jaktar og Mållagsleiar Synnøve Marie Sætre vi fører tilsyn med. Per i dag har vi forskar på Fedje-dialekten», var er svært nøgd med at lærestadene Planlegg ikkje tilsyn ikkje konkrete planar om å gjen- det som det skulle vera at Nils no tek tak. Forskrift om lærarutdanning gjer nomføre tilsyn med nynorskopplæ- Moldøen hadde engasjert seg der.

– Det skulle jo eigentleg berre det klart at lærarstudentane skal ringa ved lærarutdanningane. 2020

Takk for laget og takk for taket, • mangle, men vi skal likevel gle meistre både bokmål og nynorsk. Kartlegginga av nynorskunder- Nils! No går tankane våre til dei oss over positive endringar og gje Direktoratet som skal sikre kvalite- visninga for lærarstudentar er gjort aller næraste. utdanningsinstitusjonane ros for ten på høgare utdanning i Noreg, av Eli Anne Eiesland, førsteamanu- Synnøve Marie Sætre, at dei tek grep. Nasjonalt organ for kvalitet i utdan- ensis ved Universitetet i Søraust- Noregs Mållag Det er lett å gløyme at alle ninga (NOKUT), har ikkje ført tilsyn Noreg og leiar for Nasjonalt fagor- lærarstudentar må kunne nynorsk, med korleis lærestadene etterlever gan for nordisk språk og litteratur. Karin Monstad og Bjørg Eli ikkje berre dei som underviser i kravet om undervisningskompe- ASTRID MARIE GROV Eide, Hordaland Mållag [email protected] norsk, meiner Sætre. tanse i både bokmål og nynorsk. Tidend 4 Norsk 15 ҡ MÅLNYTT Grov illojalitet Etter saka om språkblanding i bar- i Noregs Mållag neskulen i førre utgåve, har Norsk ҡ INNLEGG Tidend fått meldingar om den same I juni 2016 sende styret i Noregs praksisen fleire stader i landet. Mållag eit brev til dei politiske partia i Noreg. I brevet stod det: «Vurderinga må vera gjennom eigen standpunktkarakter eller obligatorisk eksamen, eller helst båe deler.» I dette brevet gav leiinga i Noregs Mållag i praksis grønt Ijos for å ta bort den skrift- Fleire språk- lege sidemålseksamen. Dette braut med vedtak på landsmøta i Noregs Mållag i 2013,2014 og 2016. Styret vart straks gjort merksam på dette, blanda klassar men likevel vart ikkje brevet trekt attende. Heller ikkje vart det sendt noko nytt brev til dei politiske partia. Dette var grov illojalitet og difor i barneskulen meiner Odda Mållag at det må stå i det nye prinsipprogrammet til Noregs Mållag at styret og skri- EIN AV KOMMUNANE som også Bergheim seier kommunen vil sjå varstova i Noregs Mållag skal vera blandar nynorsk- og bokmålsel- på tiltak som kan gjere opplæringssi- lojale overfor landsmøtevetak. evar i same klassen ved somme tuasjonen for nynorskelevane lettare, Knut O. Dale, nynorskskular, er Hustadvika (tid- og i større grad unngå språkblanding, leiar i Odda Mållag legare Eide og Fræna) i Møre og men at situasjonen er avhengig av Romsdal. Praksisen har vara ein god økonomi. Kommunen har ikkje søkt Svar: del år, og han er i hovudsak motivert skjønnsmidlar frå fylkesmannen for Det er heilt rett at Noregs Mål- av økonomi, opplyser kommunalsjef å finansiere språkdeling dette året, lag sende eit brev til partia med for oppvekst Odd-Eirik Bergheim. opplyser kommunalsjefen. ei formulering som var mindre Bergheim seier han meiner Norsk Tidend kjenner til språk- stram enn landsmøtevedtaket. lova skulle ha blitt følgt, og at det delte klassar i dei fleste av fylka der I innlegget kan ein få inntrykk er utfordringar ved to av skulane, det finst nynorskskular. Mellom av at Noregs Mållag aldri gjorde Jendem og Sylte og Malme, der bok- anna ønskte Gjesdal kommune i noko med dette. Det stemmer målselevane over år har blitt fleire Rogaland å slå saman etablerte bok- ikkje, og det veit også Odda og fleire og no er i stort fleirtal. måls- og nynorskklassar frå og med Mållag. Vi endra brevet, men – Ein kan stille spørsmål ved dette skuleåret, men planane vart sende ikkje ut på nytt på akkurat om språkblanding har vore heldig droppa etter motstand frå foreldre. den måten som Odda Mållag for nynorskopplæringa ved desse ASTRID MARIE GROV FÆRRE NYNORSKELEVAR: Jendem skole i Husta dvika har gått frå 90 % nynorskelevar skuleåret 2012/2013 til 19 % førre skuleår. Statistikken viser at det ikkje har blitt bad om. skulane. [email protected] oppretta parallellklassar når minst 10 elevar ber om bokmålsopplæring, slik opplæringslova krev. Foto: Hustadvika kommune Styret valde å rette teksten gjennom å ta inn landsmøteved- taket ordrett i eit brev/lobbynotat for det framtidige arbeidet. Lob- byarbeidet for å få gode parti- No blir det meir nynorsk i Store norske leksikon program for nynorskbrukarane gjekk i hovudsak føre seg hausten Nynorsk kultursentrum og og vinteren 2016. I det arbeidet fekk alle vi møtte, eit notat med Store norske leksikon slår denne formuleringa: «Vurderinga seg saman. Frå 2021 skal det i vidaregåande må vere gjennom bli meir leksikoninnhald på eigen standpunktkarakter og obligatorisk eksamen. Eksamen i nynorsk. sidemål og hovudmål skal gjen- nomførast samstundes i Vg3 og NYNORSK KULTURSENTRUM HAR med same krav, men på to ulike sidan 2008 arbeidd saman med ulike dagar.» Denne teksten vart også samarbeidspartnarar for å byggje eit lagt ut på heimesida vår, i staden nynorsk oppslagsverk. No skal det for det første brevet. nynorske nettleksikonet Allkunne I åra etter har læreplanane for integrerast i Store norske leksikon. norskfaget vore til revisjon, og til – Store norske leksikon styr- sist vurderingsordningane som kjer seg med dette som nasjonalt hadde høyringsfrist april 2020. leksikon. Det er sjølvsagt for oss Noregs Mållag har sendt inn tyde- og medlemane våre at begge dei lege høyringssvar der vi argumen- norske skriftspråka blir styrkte som terer for at elevane både får stand- fagspråk, og vi er glade for å gi dei punktkarakter og obligatorisk mange lesarane av Store norske lek- eksamen i nynorsk og bokmål. sikon meir nynorsk, seier styreleiar

2020 Odda Mållag ser bort frå alt dette Knut Olav Åmås i Store norske leksi- • og viser utelukkande til eit fire kon i ei pressemelding. år gamalt brev i denne saka. Det skaper eit inntrykk av at Noregs Vanskeleg å konkurrere Mållag arbeider for å redusere I staden for å konkurrere har dei karakterar og prøving i norskfaget. to institusjonane som mål å styrkje Det stemmer altså ikkje. norsk fagspråk. Styreleiar Lodve Synnøve Marie Sætre, Solholm i Nynorskkultursentrum NØGDE: Direktør Per Magnus Finnanger Sandsmark og styreleiar Lodve Solholm i Nynorsk kultursentrum. Foto: Sunniva Lund Osdal Norsk Tidend 4 Norsk nestleiar i Noregs Mållag seier avtalen gjer at fleire lesarar får 16 N ҡ MEDIA

INGER JOHANNE RUSET leiar i Kringkastingsringen

Framtid eller fortid?

DET ER LETT å seie at det var enklare før. Ein kan drøyme seg attende til den tida då det berre var éin radiokanal og éin tv-kanal her i landet. Då var arbeidsfeltet vårt oversiktleg, og det var lett å vite kven ein skulle sende brev til. Sidan har medieverda blitt mykje meir mangfaldig enn det vi såg føre oss berre for få år sidan. Det dukkar stadig opp nye tv-kanalar, FM er erstatta av DAB, og brått skal vi alle høyre på postkastar. For ein liten organisasjon som vår, kan det vere vanskeleg å vite kor ein skal leggje innsatsen.

ER DET TIL dømes rett av oss å bruke så mykje tid på NRK og TV 2, når ungdommen får infor- masjon og underhaldning gjennom heilt andre kanalar? Eg skulle gjerne ha sett at strøyme- tenester som Netflix og HBO tekstar fleire pro- gram og seriar på nynorsk og samisk. Folk går framleis på kino i stort monn, så eg skulle også gjerne ha sett at fleire av filmane vert teksta på fleire skriftspråk enn bokmål. Etter digitalise- ringa krev det heller ikkje store ressursane å få det til.

EG TRUR NØKKELEN kan liggje i heile tida å understreke at språk er viktig. Litt for ofte kjem det litt for langt ned på prioriteringslista, og det råkar nynorsken særleg hardt. Å kome FÆRRE NYNORSKELEVAR: Jendem skole i Husta dvika har gått frå 90 % nynorskelevar skuleåret 2012/2013 til 19 % førre skuleår. Statistikken viser at det ikkje har blitt med oppmodingar er bra, men statlege krav er oppretta parallellklassar når minst 10 elevar ber om bokmålsopplæring, slik opplæringslova krev. Foto: Hustadvika kommune betydeleg meir effektivt. NRK har ikkje kome på dette med nynorsk av seg sjølv. Difor kan ein heller ikkje vente at til dømes Netflix skal gjere det.

No blir det meir nynorsk i Store norske leksikon NO KAN DET verke som om styresmaktene ikkje heilt veit kva dei skal gjere med desse tilgang til viktig innhald på nynorsk store internasjonale selskapa på mange felt. Vi og om nynorsk kulturhistorie. anar likefullt eit ønske om å ta tak, og då skal – Det er ressurskrevjande å kon- vi i det minste gjere vårt for å minne medi- kurrere. Derfor vel vi i staden å gå ehusa og styresmaktene om kor viktig språk og i lag med ein større aktør som når språkidentitet er. Det dreier seg om sjølv- fleire lesarar i same målgrupper som kjensla vår i fortida, notida og framtida. oss, for at innhaldet skal nå fleire, seier direktør Per Magnus Finnanger Sandsmark i Nynorsk kultursentrum. Det vil framleis vere to årsverk som skal arbeide med leksikon i Hovdebygda. Nynorsk kultursen- trum skal bidra med same økono-

miske bidrag, samstundes skal Store NPK / Heiberg Tobias Foto: norske leksikon bruke meir tid og ressursar på nynorsk. Ny redaktør i Syn og Segn Eg skulle gjerne Allkunne tilgjengeleg for fleire Astrid Sverresdotter Dypvik (biletet) er tilsett som redak- ha sett at strøyme- Store norske har artiklar på både tør i Syn og Segn. Ho er utdanna historikar og kjem frå ei

bokmål og nynorsk frå før, men med stilling i Nationen. tenester som Netflix dette samarbeidet skal endå fleire Dypvik har brei redaksjonell erfaring frå fleire nasjonale artiklar vere på nynorsk. I tillegg skal aviser, i tillegg til eit prislønt forfattarskap. og HBO tekstar nye emne og personar som ikkje har – Syn og Segn er ein viktig arena for å få nye stemmer og 2020 • hatt artiklar på Store norske, bli dekte. nye tema ut i offentlegheita. Eg har eit stort engasjement for – Vi er glade for å kunne gjere gode debattar og for nynorsk, og ser fram til å byrje i jobben, fleire program og mykje av det kvalitetsinnhaldet som seier Dypvik i ei pressemelding. har vore på Allkunne, tilgjengeleg Dypvik startar seinast 1. januar 2021. seriar på nynorsk for eit breiare publikum, seier sjef- Syn og Segn er eit tidsskrift for kultur, samfunn og poli- redaktør Erik Bolstad i Store norske tikk. Tidsskriftet har 2500 abonnentar og kjem i fire utgivingar og samisk. leksikon i pressemeldinga. i året. NPK NPK Norsk Tidend 4 Norsk 17 18 Norsk Tidend 4 • 2020 mållaget og deieksisterande verk Kvifor på skjermen? størikkjestaten, gjer detumoglegåoversjå nynorsk ut mengdermeddigitalnynorsk og stor, samlande verksemd somauser kva medframtida? Kvifor finstinga kvar folkmøterspråket idag?Eller digitale. Veit ikkjemeimålrørsla åra nårdetgjeld dei siste30–40 noko sjåbortfrå. du ikkje kan seg, noko medkraft ogkunnskap, noko som duger, noko somslær frå meir enneitflygeblad; detmå vera og vidfemnandenoktilålaga noko bruker. Itilleggmålaga vera store laga konkrete produkt somfolk eller eiverksemd til,ogdessemå einskildmenneske. Detmåeitlag leva. Sliktervanskeleg åfå tilfor nynorsk foratspråket skullekunna måtte finnastnoko handfast på Dei tidlegestiftarane skjønteatdet gjordeog dermed deturåd åunngå. spreidde oggav utmykje påspråket, lag, verksemder, lag ogmiljøsom og spreidde segfordi detfanst for og ytringar pånynorsk vaks fram lag fyrst1906.Alleslags skriftstykke Tidend kom utfrå 1904.Noregs Mål- stødde måltiltakfrå året etter. Gula og finansieringslaget Maalkassa etter. mer i1858.Samlaget vart skipatiår Apple? Når menotrass hangla altkan masa påMicrosoft, forikkjeåtala om har mebruktårevis på åvente og organiserte ieitfast fagmiljø? Kvifor stillingar med nynorskomsetjarar, semdene tileikvar tidfleire fulltids- ҡ vakne opp av datadvalen Nynoreg må omsider Eivind Ødegård. Hanetterlyser sterkare digital satsingfrå mållaget. digital nynorsk oggjerdetumoglegåoversjå nynorsk spør påskjermen, – Kvifor finstingastor, samlande verksemd somauserutmengdermed DØLEN ҡ

Dette seruttilåvera mestgløymt INNLEGG

Den 17. maikom utfrå 1894, ORDSKIFTE KOM UTmedfyrstenum - (ny)norsk. arbeidsgruppe for digital retta eieigaverksemdeller mållaget åomsiderfåopp- viktigaste oppgåvenefor Eg serdetsomeiavdei - - takk vere småmiljøellereinskildper delvis pånynorsk, erdettestortsett oss gjennomeindatakvardag somer Du kan ikkjeventeDu kan påellerbeandre gang oglaga detpånynorsk sjølv. du vilha,ogsåmåvakkert gå i omdet og tileignedegkunnskap ved berre åbeomdet. Dumåforstå ha lært, så erdetatdufår himla lite overtid. ikkje noko alternativ. Detteerpåhøg verknader, ogforspråket finstdet kvar omsetttekststreng gjevstore det vera? Pengane finsteinstad, Det kostar, menkva hinderskulle kontorstad oglang tidshorisont. forankring ogorganisering, fast med fast statlegstønad,medsolid arbeidsgruppe fordigital(ny)norsk, få oppretta eieiga verksemd eller oppgåvene formållaget åomsider Eg serdetsomeiav deiviktigaste dette. Sliktfinstikkje,såvidteg veit. heiltidstilsette somdrivberre med treng eitkoppel kunnige,kraftfulle nande friviljug(mål)lag heller. Du Det erikkjenokmedeitvelmei- vanskeleg gjennomføre noko slikt. betala seg,ogeineinskildpersonkan Apple. Dervilinnsatsenofteikkje produkt, somdeifrå Microsoft og fram. Endåverre erdetmedlukka punktet eropenkjeldekode ogfritt Android, ogdetendåiutgangs- og maktforåfå gjennom nynorsk og presset manglar. Dutreng tid omsett tilnynorsk? Ivars namnharmeikkjeAndroid fullt og mellomstore program, menkvifori KDE/Plasma). Deterbra nokforsmå omsett påfritida(jf. t.d. Facebook og og sonar somharsetebakskjermen Er detnoko meimålrørsla burde Fordi densentrale drivkrafta Eivind Ødegård - eit perspektivbakom den personen med. gjeraer detmelettastkan noko seg over openkjeldekode, fordi det i detegnoskriv, ogforalvor kaste finst ingenannanutveg ennåtatak å bidra kvar påsittvis.Formållaget startar åbruke det,ogatdeistartar seg kva openkjeldekode er, atdei alle mållagsmedlemer snarast lærer vårt finstingenannanutveg ennat deheimen. Fordetdigitalespråket ikkjegåkan likesæl gjennomskod- krev somikkjeallehar. kunnskap Du at dettespråket, dettenynorsklivet, lem imållaget veit ellerburde veta Det erdettesommåtil.Kvar med- stoffet, og nyskapt detpå nynorsk. om tileigna segogbruktkunnskap til delsvanskeleg tilgjengelegstoff, Alle desseharteke takiviktig,men Johannes Gjerdåker ellerTove Bakke. Garborg,EirikVandvik,så erArne Gode omsetjarar veit dette,omdet gjera det,fordetfinstingen andre. Sjølv fordenne teksten finstdet

lettare. Automatiser nynorsk no! profesjonell einingsomgjervalet nynorsk Lageistorog påskjermen. sleppe åtasåmangeval foråfå esse. Laframtidige nynorskbrukarar det. møtespråketskal mittderegvilha lasjonar oginnstillingar forateg måtta arbeidemeggjennominstal- ernynorsk,skjermen ogsjølvhareg gjort sittforatdetmesteegserpå Eit storttaleinskildpersonarhar mange årerKarlOve Hufthammer. Plasma, derhovudomsetjar gjennom mi køyrer Manjaro LinuxmedKDE ma. Kolbjørn Stuestøl.Datamaskina rett), ogseinare stilfulltomsettav dal fylkeskommune (omeghugsar eit prosjekt innanMøre ogRoms- Libreoffice, gjort nynorskisitid av har skrive tekstenmedkontorpakka vore altforblindfor, altforlenge.Eg dette perspektivet målrørsla har påtastane.Deter som hartrykt Ikkje alleharsliktekniskinter

Illustrasjon: Kjartan Helleve Eivind Ødegård

- Jørgen Norheim Jogrim Nordsletten Øyvind Nordli MyrvangAsbjørn Johanna Mosenden Asgeir Lilleås Gunnar Lien Inger Margrethe Kyllingstad Svein Kleiven Håvard Kleiven Ragnhild Kjorstad Ola Jonsmoen Per Rolf Johnsen Dag Johansen Ola Holen Bjarte Hole Marit Hoff Gaute Elvesæter Helland Magnhild Harsheim Olav Haraldseid Erik Hanssveen Odin Hagen Kjell Gulbrandsen Randi Therese Garmo Inger LiseFiskvik Frode Erstad Hans Enstad Thor Ola Engen Ingvild MarieEknes Sissel Dyrkorn Tove Depasquale Dalen Bjørn Ivar Bungum Råmund Bruheim Jon SteinarBredeveien Eldrid Brandvol Liv JorunBraastad Oddbjørg Blakar Bjørnstad Arne Ole Bjerke Aartun Brynjulv AUSTMANNALAGET Jens Vellene Bjørg Valborgland Helge Ove Tveiten Johannes G.Torstveit Astrid StuestølSandkjær Kari Gerd Riisland Sigrid BjørgRamse Signe AliseOlstad Rune Nylund Kåre Mogstad Jon KolbjørnLindset Hans-Olav Lauvstad Gunhilde Langerud Jorunn Lande Ragnar Kaasa John Gustav Johansen Gerd FosseHovden Knut K.Homme Olav Hoftuft Johannes Havstad Per Yngvar Hardeberg Jon Olav Gryting Angerd Gjerden Hallgeir Gjelsvik Rolf Fredriksen Sverre Fosse Kristine Foss Torfinn Brokke Jackob Bakken Toralf Andersen Scott Aanby AUST- MÅLLAG IVAR300 ellerIVAR500 ieitekstmeldingtiltlf.2490. gjer medavisa, eller vippseitvalfritt ogsåsendeIVAR50, beløptil90540.Dukan IVAR100, sken betre vilkår. Vildugjeosseigåve, giroen setmestorprispådet.Brukgjerne somføl- umåteleg takksame for. Gåvene erveldig viktigebidrag tilarbeidetvårt for åsikre nynor- Mellom 15.maiogseptemberfekk Noregs Mållag385430kroner igåve. Determe Jorunn Brubakk Reidar Borgstrøm Erlend Bleie Reidar Bjørnerheim Ola Bergsaker Olav Befring Børre Austmann Gurid Aga Askeland Ruth Amdahl Olaf Almenningen Reidar Aasgaard Solveig FiskvikAamodt Bergfinn Aabø VIKVÆRINGEN FYLKESMÅLLAGET Nils Tørto Sigurd Tveito Knut S.Torsteinsrud Sigrun Torsteinsrud Rolf Harald Sæther Åshild Stanghelle Ola V. Stake Grethe Sollien Kjell Snerte Knut H.Skrindo Kirsten Skarlund Ola Ruud Kari Roe Gro Randen Halle Perstølen Odd Oleivsgard Osvald Medhus Anna Lilleslett Mona Lid Karsten Johannsen Lars ErikJacobsen Olav Hovda Sigrid Hjelmen Irene T. Hansen Borgny Feten Karen-Margrethe Erlandsrud Per Drabløs BrennhovdHerbjørn Tor O. Bergum Niri Baklid KvamJohn-Ragnar Aarset Steinar Aa BUSKERUD MÅLLAG Bjørg Øyøygard Svein Vole Magne Velure Olav Veka Lars Ullgren Ola Tronsmoen Olav Teppen Vegard Sætervadet Ivar Sund Inger KirstenStagrim Liv Solheim Solhaug Unn-Elisabeth Hans Sletten Nils SteinarSlapgård Skuterud Arne Egil Skullerud Jakup Skjedsvoll Gunnar Skirbekk Synnøve Schjølberg Synne Sandbu Tone Rui Oddvar Romundset Ola MagneRobøle Jørgen Nørstegard Nustad Odd Arne Arne O.Arne Skjelvåg Gunnvor FykseSkirbekk Hedvig LienRytter Asbjørg EngebøRystad Frøydis MarieRuud Gunnar Rusten Roaldset Asbjørn Yngve Rekdal Benjamin EdillonReichle Kari Rysst Paulsen Svein JohannOse Torgeir Ose Ingrid Nymoen Kjellaug Norli Øystein Njål Nordang Johan Nedregård Lars HelgeMyklebust Mundal Arnold Marit SandalMortensen Norvald Mo Lars Meling Jon Låte Birgit Synnøve Lunde Peggy JensetLous Tor EinarLjønes Edvard Lauen Dagrun Kvammen Bård Kolltveit Harald Sverdrup Koht Liv Dagny Klevstrand Martha Joy Storeide Kjelsvik Knut Kjelstadli Laurits Killingbergtrø Jens Kihl Martha Rysjedal Johnsen Ingeborg HaugeHøyland Tormod HallsteinHøgåsen Olav Høgetveit Heidi VillmonesHundåla Marit Hovdenak Karl-Anders Hovden Joar T. Hovda Kjetil Torgrim Homme Valborg Holten Halldor Hoftun Edvard Hoem Sigrun Heskestad Botolv Helleland Mildrid Helland Ola M.Heide Anna SigridsdatterHeen Øystein Havrevoll Erik Hardeng Gunnvald Grønvik Oddrun Grønvik Jostein Grønset Øystein Grønmyr Olav Grimstad Tom KristianGrimsrud Gjæringen Arvid Tor Gabrielsen Magnhild Folkvord Liv Flugsrud Mona Evelyn Flognfeldt Gunnar EilevFitje Brit Ragnhild Øydna Fisknes Turid Farbregd Håkon Fagervoll Kirsten OsmoEriksen Tove KarinaEidhammer Jenny Margrethe Dugstad Tormod Bønes Karen Bø Hæge MarieRoholdt Brunvatne Tusen takk! Jostein Buene Endre Otto Brunstad Reidar Bremerthun Elfrid Brekke BrattabøArne Borge Oddbjørn Solveig Bjørsvik Bjørnset Asbjørn Dag Bjørnevoll Audun Bjørnberg Tone Reinskou Bjotveit Aage Bjordal Kjellaug Birkeland Dagrun Berntsen Kristen Bergsvik Veslemøy Bergo Olav Berge Håkon M. Berge Arild Berge Einar Bardal Erlend Bakke Svanlaug JofridAustgulen Anders Austefjord Edel Augestad Marta Augensen Anne LineAsphaug Karin Ask Øystein Ask Erik Arneson JørgenAnsok Arnfinn Ingvard Andreassen Svein Andersland Andersen Arne Liv IngridAlvheim Alsaker Arne Solveig Almås Audhild Aldal Livar Aksnes Malena Aasen Torunn Aarre HORDALAND MÅLLAG Kristen Øyen Johannes GeorgØstbø Håkon Ørjasæter Kjell Øren Gunn BjørgWisløff Hildegunn Wergeland Jørgen Vogt Kjetil Vistad Lars S.Vikør Alvhild Venås Helene Valvatne Per Ivar Vaagland Johan KristianTønder Steinar Tveitnes Stein Tveite Sverre Tusvik Øystein Tormodsgard Hans Tokvam Jostein Tjore Tordis Thorsen Anne Joronn Sætre Sæther Bent Arne Inger JohanneSæterbakk Sissel LSæbø Åsfrid Svensen Ellen MarieSvea Leif Sundheim Idun Stokka Nils Standal Stig Solheim Kåre Smeland Arve Skutlaberg Synnøve Skjong MÅLGÅVA Ingebjørg Kråkevik Ståle Kolbeinson Norvald Kobbeltvedt Marit Klette Randi Jåstad Ingvild Jøsendal Egil Jøsendal Johnsen Aslaug Garnes Sniolvur Joanesarson Else Jerdal Jan Kåre Jakobsen Geir Instanes Johanne Telnes Instanes Per JørgenHøye Daniel Hydle Husefest Bjørn Elisabeth Hummelsund Ingvild Hovland Elin Hordvik Signe Hoprekstad Hopland Arnfinn Karl JohanHolmås Ingunn Holmedal Grete OlineHole Marit Hjartåker Olrun HildHillestad Sjur Herre Kjartan Hernes Kåre Herfindal Linn HjartnesHenjum Knut JohannesHelvik Aslak T. Helleve HellevangArnfinn Bjarte Helle Svein Heggheim Jorunn Havro Torbjørn Haukås Haugen Oddbjørn Stanley Hauge Oddlaug S.Hansen Kåre Grønsnes Solveig Grønlien Endre Grutle Lars Gjøstein Paul Kåre Gjuvsland Karen Førland Knut MartinFylkesnes Jan EgilFurunes Mathias Furevik Harald Frønsdal Olav Freim Kari Fosse Målfrid Flatekvål Sverre Fjell Trygve Fjeldstad Fjelde Arne Øystein Erstad Yngve Endal Reidun Emhjellen Eirik IngolfEldøy Ingunn Eitrheim Anja Eilertsen Frøydis Eiken Dyvik Jan-Egil Torbjørn Dyrvik Nils J.Drage Kristian Djuvsland Olav Digernes Magnhild Daltveit John Dalen Knut O. Dale Reidar Dale Rannveig Bårtvedt Bystøl Arne Buene Bjarne NT 19 Norsk Tidend 4 • 2020 20 Norsk Tidend 4 • 2020 Aasmund Storebø Arjen LHStolk Karen Steinsletten Idar Stegane Ingebjørg Stana Halldis Spilde Ragnhild EdithSolvang Solberg Asbjørn Solberg Harry Oddvar Skre Harald Skorpen SkjævelandArnlaug Skjold Bjarne SkjervenArne Olav JohannesSkeie Skarestad Bjarne Mons OleDyvikSellevold Torbjørn Seim Heidi Seilfaldet Jennifer MarieDosSantos Emilio Sanhueza Helge Sandøy Lars K.Sandven Mette Samdal Sakseide Arvid Håkon Sagen Knut Røyrvik Margreta Rønning Gudrun Rosseland Håvard Romarheim Lars Riise Kjetil Revheim Borgny Reisæter Berit Reinsaas Astrid OddbjørgReigstad Rannveig Reigstad Trygve Refsdal Svein Ove Ramsdal Åsgeir Kjetland Rabben Johnny OttarPedersen Kjell Paulsen Olai Otterå Anfinn Otterå Åse Opheim Agnar Omvik Solvor Aadland Olsnes Odd Jøran Oldervik Ivar K.Olde Jorunn Odland Helge MartinNygård Øyvind Per Norang Øyvind Nitter Ingvar Nistad Ingeborg Nilsen OlavArne Nilsen Gunnvor Ness Marit Nedreli Sigfrid Rogne Naasen Nils Mæhle Einar Myster Jostein Mykletun MyhrenBjørn Marit Mulelid Svanhild Monstad Monsen Leif Bjørn Anne MarieMidtbø Solveig H.Michelsen Frode Mannsåker Torstein Løning Torun Lyssand Einar Lygre Marit Merete Lunde Kari BoletteK.Lundal Anstein Lohndal Torgrim Ljones Åsmund Lien Marit SchmidtLie Caroline Lehmann Jon Larsgard HvidstenLarsen Per-Arne Knut Langesæter Torfinn Langelid Ane Landøy Åsta Kårevik Gina Kyvik Olaug Kråkevik Trygve Kråkevik NT

MÅLGÅVA Ernst Arne Sælevik Arne Ernst Njål Steinsland Knut Selsaas Trygve Sandvik Åse-Berit Rolland Helga Reinertsen Borghild Sævereide Prestegård Marit Pedersen Gunlaug Pedersen Harald Orvedal Lars GunnarOma Agnar StåleNaustdal Jorid Myrset Lars Mo Miljeteig Asbjørn Leiv KarstenMedhaug Signe Lønning Olav Torfinn Jondahl Torill Borge Horneland Elling Hetland Magne Haugsgjerd Haugland Anbjørn Trygve Handeland Ivar Gismarkvik Arvid Jørund Flesland Grete Fedøy Ole-Bjarte Fatland Dorthea SofieErøy Siri Eikemo Lars Eikehaugen Anne-Ma Eidhammer DjuvAsbjørn Arild Bjordal Steinar Aalvik KARMSUND MÅLLAG Magne Århus Marit Åkre Einar Øyre Signy Øydvin Ingebjørg BoschØvergard Nils Ivar Østerbø Samson LØpstad Liv AstridØkland Ingebjørg Viste Inger B.Vikøren Aud LivHoleVike Trond Vikane Jon O. Vevle Leiv Vetås Randi Vengen Amund Velure Aslaug Veland Anders TVeland Rigmor Nesheim Vaular Anna K.Valle Brit Valland Terje Gerhard Valen Egil Vaage Utne Brynhild Oddbjørg Ulveseth Harald Ulland Bjørg Tøsdal Tora Tønder Odd Tøndel TunestveitHarry Siv Trædal Torgeir Torvik Kjell Torp Johan Torekoven Svanhild Toppe Knut J.Tokheim Johannes Teigland SøylandArne Leif HelgeSærsten Anne Sæland Ingebjørg DønhaugSæbø Lars BørgeSæberg Christer Syltøy Kurt Svensson Åshild Sveinsgjerd Målfrid Sundvor Rolf SigmundSunde Thea Sunde Ragnhild Storebø Nelly Storebø Gerhard IngeStorebø Tore O. Koppang Anne Margrethe Kolnes Magnar Kartveit Anne MarthaKalhovde Marit Iversflaten Terje Håland HøylandArna Jane Valaker Høgalmen Liv Hobberstad Rasmus Hidle Tom Hetland Halvard Helseth Sverre Haver HaugvaldstadArne Inge Haugland Lidvor Hatteland Kari IngfridHatteland Fartein Haga Per GunnarHaarr Inger StørsethHaarr Tord AntonHaaland Sigve Gramstad Rune Gramstad Endre Gjil Ingrid Gjesdal Solveig MoeFisketjøn Ingrid Fiskaa Åse-Berit Fidjeland Terje Fatland Lars Farkas Ellen Einervoll Gerd HelenBø Alf Jan Bysheim Jan EgilByberg Jan IngeBuene Kirsten MarieBue Marit Kyllingstad Bråten BrautArne Geir Sverre Braut Ingebrigt Botnen Bjørg Bjelland Ola Birkeland Johannes Bakka Andreas Auestad Ask Asbjørn Sigmund Andersen Gunnleiv Aareskjold Gunvor Aardal Oddveig KirstenAam ROGALAND MÅLLAG Per Utne Elen MariaTodal Eirik S.Todal Rolv Sæter Alf ErlingSkar Ingrid Rød Opland Henry Finn GunnarOldervik Tove Mogstad Miriam FinsetIngvaldsen Kari SigridRoset Holten Marit Hoel Sigrunn Helset Johan SigmundHeggem Sverre Hatle Wenke Greve Ruth Fluge Lars OpdølFlatvad BrørsStyrkår Olav Bergheim Magnar Almberg Aksel Aarflot NORDMØRE MÅLLAG Berit Oksfjellelv Tore Moen Kåre Fuglseth Kåre Belsheim MÅLLAG Yngve Øvstedal Ingolv Vevatne Kjell Tveit Maria Thorsen Jon Olav Tesdal Lars Sævereide Vemund Aartun Magne Peder Svein Aardal Astrid Terese Aam MÅLLAG SOGN OGFJORDANE Roald Øygard Ann Tove Visnes Kathrin Villa Oddmund Svarteberg Marit Sandvik Alf Rønstad Inge Rypdal Karen Os Gunnhild AustlidOppigard Jonn Jofred Nordbø Heidi Løklingholm Einar MLangset Krøvel Digernes Arnhild Gerd ÅshildHåseth Kåre MagneHolsbøvåg Inga Guri Hestad Torhild Hanem Oddny Eikebø Annlaug Berge Harald Baldersheim Asbjørg Baldersheim Dagrun GjelsvikAustigard Henning Austigard Ingar Aas ROMSDAL MÅLLAG Odd BjarteÅbø Halvar Volden Ketil Volden Reidar Vik Klara Vik Audun Vevatne Arve Vedvik VarhaugSigbjørn Ottar Vandvik Jone Vadla Kjellaug Undheim Aslaug MarieUndheim Kurt Tunheim Kåre Torvanger Oddrun Tjeltveit Tora-Liv Thorsen Svein Kåreson Søyland Brit HarstadSværen Odd SigmundSunnanå Olav O. Sukka Inga Stokka Gaute Steinnes Audun Steinnes Marit Rommetveit Staveland Jon Stangeland Hans Spilde Tom Soma Målfrid Snørteland Hanna Småmo Ingeborg NSkjærpe Jostein Selvåg Rolf Salte Astrid Råsberg Torhild L.Rørheim Atle Røe Magne A.Roth Audun Rosland Torleiv Robberstad Gunvor Risa Marit Osland Åshild Osaland Inger Skretting Opstad Leiv Olsen Ingvar Olimstad Kjellaug SølvbergOftedal Bergljot Nøkling Målfrid LundeNorheim Knut Norddal Lise LundeNilsen Knut GeorgNilsen Roald Lomeland Hallgeir Langeland Reidar Kydland Olav Kvernenes Nils Ingvar Korsvoll Oddbjørn Ramstad Oddbjørn Andreas Ramstad Per Scott Olsen Stein BuggeNæss KåraBrynhild LundNotøy Odd Njøs Astrid MarieNistad Britt Nikøy Julie KristineNess Olav Nedrebø Knut OleMyren Ove Myklebust Helge Rasmus Myklebust Maryan Georgsdotter Mundal Knut Moen Terje Erik Moe Steinar DahlLægreid Vidar Lægreid Svein Lundevall Håkon Lundestad Sigrunn Lundestad Knuthild Lunde Rune Lotsberg Hjalmar Lothe Jon Ove Lomheim Jorunn Loftesnes Øystein Lavik Bjørg Ladehaug Liv Janne Kvåle Hildegunn Kvistad Kari Klingenberg Ola Kjørstad Lars Kjøde Odd Kinden Ingunn Kandal Kaarstad Bjarne Sverre Indrehus Knut Andreas Hågvar Målfrid Husnes Nils Husabø Bjørg G.Hovland Ragnar Hove Olaug ElisabethSætrumHolt Helga Hjetland Jon Heggheim HavroBjarne Ivar S.Haugland Oddstein Haugen Hans Haugen Margit Hovland Hamre Connie Hamre Audun Hammer Oddlaug Hammer Ivar Halland Olav Grov Dagfrid Grepstad Magnhild Gravdal Oddvar Gjelsvik Håkon Giil Geithus Asbjørn Ottar Færøyvik Siri BenteFuhr Rigmor Frøyen Jan MartinFrislid Kjellrun Fossdal Sverre N.Folkestad Inger Eikeland Flåten Johannes Flaten Ståle Fitje Dag-Erik Eriksmoen Hans Engesæt Eldbjørg Stegane Engebø Gjertrud Eikevik Tor W. Eikemo Nils Distad Jakob Devik Gyda Bøtun Gunhild Børtnes Ole Reinhart Bugjerde Toril Bruvik Ole GeorgBlikås Saxe Bjørkedal Kjellaug Bjergene Bente Kvernevik Berstad Torill Berge Georg Arnestad Lise Aasen Synnøve Knotten Terje Kjøde Jakob O. Kjersem Jørund Kile Astrid Kibsgaard Lars Innvik Kristin F. Husøy Astri Hunnes Reidun Hunnes Ingunn Synnøve Hole Hunnes Jorunn H.Henriksen Svanhild Vestre Hauge Hatlehol Asbjørn G.Grimstad Arne Tore Gjære Kåre Gjersdal Andre Gjerde Magnar Furset Petra Folkestadås Anders Jan Folkestad Jostein Fet Jostein GFarstad Aud Farstad Ann BrittVåde Fannemel Knut Falk Lindis Eliassen Liv Eikrem Marit Veiberg Eide Jarle Dyb Norunn Margrethe Dimmen Siv Dimmen Ole ArildBø Bente JohanneIversen Breivik Ingval Bortne Berit Bjørlo Margrethe Bjørkavåg Bakke Kristian Almås Ottar Aashamar Inger Aarflot SUNNMØRE MÅLLAG Vidar Åm Inger Merete Øygard Kåre Øvregard Magni Øvrebotten Liv Østrem Odny Brekke Ølmheim Ottar Wiik Oddhild A.Voll Lars ØyvindVikesland Øystein Vikesland Jens Vestrheim Jorunn Veseth Erik Ivar Ulvedal Solrun Ullaland Ingrid Thy Jakob Thingnes Jorunn Systad Gunnhild Systad Sigrid Svartefoss Magn Jarl Stubhaug Geir Liavåg Strand Ida MarieStrand Irene Stokker Kirsti SolheimStegane Signe Skjeldestad Jon Skjeldestad Einar Skeie Anders Skarestad Bjarte Sindre Marta KariSchawlann Laila Hov Sandnes Margot Sande Inger MarieSande Magnhild Sagosen Audun ÅgeRøys Steinar Røyrvik RørtveitBjørn Signe MarieRønnekleiv Bergljot Konglevoll Rysjedal Rutledal Asbjørn Svein Rotevatn RomørenErna Henning LeivRivedal Sæmund KjetilRindal Annette Refsdal Jon AtleRavnestad Børre Rønningen Bjørgulf Ruud Anne IngebjørgRuth Håvard Russnes Øyunn Romtveit Jakob Olimstad Sigrid MaritFinnsethNykos Dordi ElisabethNorheim Sigrid Nordskog Moen Sigrun Garvik Anette Langåsdalen Melby Tove Løyland Tove Kvaale Bente Klokkehaug JordstøylBjarne Halvard Jansen Hallgrim Høydal Ragnhild Hovda Alice Jeanne Haukelidsæter Knut T. Haugen Kristian IhleHanto NesAsbjørn Hansen Torgeir Grimstveit Gunhild Gravir Hans MagneGautefall Jon Funner Gunlaug Fjellstad Olav Felland Per Engene Gunhild TDølen Olav RuneDjuve Tjøstov GunneDjuve Halgeir Brekke Lars Bjaadal Helga MarieAsland Dyrsku'n Arrangement AS Dag Aanderaa TELEMARK MÅLLAG Idun Schawlann Ølnes Knut Ytterdal Fredmøy Solny Wollen Inger Olaug Øye Walseth Sveinung Walseth Jan Håkon Vikane Eldrid Vik Lars MartinVik Randi FlemUlvestad TryggestadAsbjørn Per Svein Tandstad Ingrun Sørås Harald Sunde Ola L.Steinsvik Jarle Solheim Kjartan Snipsøyr Nina Kvamme Slettestøl Sindre Skurtveit Sidsel Skorpen Tone Skorgenes Else Synnøve Skarbø Mariann Schjeide Lena Landsverk Sande Olga Støylen Runde Gunder Runde Greg Rotevatn Torleiv Rogne Anders Riise Torill HaddalRemøy Oddbjørg Remøy Anders Rebbestad Karl Ramstad Lillian Ramnefjell Vidar Parr Britt Oterholm Osnes Bjørnar Lars Omenås Kjartan Oksavik Roger Nedreklepp Trine Naadland Anne JorunnDalsethMoe Rune EinarssonLøndal Hallstein Ljoså Svein Linge Bergfrid Færøyvik Lindøy Eli Lannerholm Bergliot RisteLangva Einar Landmark Birger Vang Grete LienStenvold Anne MartaSteinnes Helge Stangnes Sunniva Skålnes Guri Skeie Rønnaug Ryssdal Ingrid Russøy Guro Reisæter Ole Edgar Nilssen Kjell-Per Nilsen Atle Måseide May JohanneMolund Magnar Mikkelsen Ola Melby Ellen SkjoldKvåle Astrid Kvangarsnes Olaug Husabø Kjell Heggelund HayLillian Bernes Eldbjørg Gjelsvik Karl Ragnar Engstad Torgeir Engstad Eilertsen Bjarne Sveinung Eikeland Terje B.Dahl Per K.Bjørklund Nils Aarsæther MÅLLAG TROMS OGFINNMARK Ingrid LillKolset Åke Junge Inger Sandvik Jarstein Kjell Håve Kristian Hveem Ola Huke HovArne Turid M.HoltanHolmen Herlaug Hjelmbrekke Andrea Hjelde Kjellrun Hersund Kristoffer Haugum Liv Haugen Anders Gustad Jon Grønlid Anders Gjelsvik Ingunn Fylkesnes A.FrisvollArne Margit Flakne Svein ArildFjeldvær Helge Fiskaa Ola Stuggu Fagerhaug Inger Ertsås Olav Engan Anne Eldevik Olaug Denstadli Astrid Dalslåen Lars Daling Liv Bratberg Karl Ove Bjørnstad Oddrun Bjørgum Ivar Berg Kjell Bardal Reidar Almås TRØNDERLAGET Halvor Øygarden Nils Østensen Åshild Wingereid Torleiv O. Veum Geir Vestheim Einar Versto Margit Verpe Johan Vaa Kari Tveit Alf Torbjørn Tveit Torkjell Tjønn Anne EliseThorvaldsen Olav Tho Tone Telnes Olav Teigen Alv Halvor Straumstøyl Margit Ryen Steen Gunvor Solberg Ruth Slokvik Per Skaugset Berit Matre Ødegaard Per GunnarVeltun Sara Vatne Knut Soldal Skeie Oddbjørn Nils Rogn Brita SiriNesja Liv Aslaug Myhre Anders Lunde Bjørg Lerhol Gerd Kvam VegardBjørn Johnsen Frank Tommy Jacobsen Ingunn Hommedal Ove Haugen Helga A.Fugllien Ola Fosheim Anders JohnssonEspeseth Inger Solveig Bøe Olav GullikBø Bjørg Berge Gunnar Belsheim Toralf Baldersheim VALDRES MÅLLAG John Lauvdal Alf GeorgKjetså Solveig Katterås Oddvar Jakobsen Karin Vere Jacobsen Gudrun HaugenHåvorsen Olav Torgny Hårtveit Kjell ErlingHåland Magne Heie HaugjordBerit Fiskaa Dagfinn Haarr Ola Reidar Haaland Øyvind Grov Helen Glomså Nils Gauthun Vigleik Frigstad Randi Lohndal Frestad Svein Harald Follerås Solveig Fidje Anne-Berit Erfjord Helga Dåsvatn Kjell Byremo Leiv Bruskeland Leiv Hartly Andreassen VEST-AGDER MÅLLAG Aa. BjørgumØwre Per KristianØvrehus Beret Wicklund VoldsundAnn-Merethe Jarle Vingsand Espen Tørset Aud Mikkelsen Tretvik Torbjørn Tranmæl Brit Tanem Jan Sørås Svein BertilSæther Syrstad Arvid Steinar Supphellen Eiliv Størdal Ingebjørg Sogge Rutt OldenSkauge Per Rønningen Helge Rypdal Kristian Risan Ranes Herman Solveig Otlo Gerd Opedal Aud Okkenhaug Lars Nygård Ingrun Norum Magne Måge Sverre Myklestad Mikal Tore Moen Håvard Moe Lars KolbjørnMoa Mads Løkeland Bjørg Lund Jens Loddgard Anne Leira Maj BritSlapgaard Larsen Olav Kuvås Åse FloaSteinrud Per Smørvik Villy Nordmo Erling Nordheim Tone Kvien Hjønnevåg Magne Rønning Egil Andreas Helstad Jan GauteBuvik Erling Balstad Håvard Avelsgaard Gro Einrem Volseth Åse FloaSteinrud Erling Nordheim Finn Myrvang Johannes Hjønnevåg BEINVEGES INNMELDE Olav Vesaas Birger Valen Sigrid Tyssen Harald Thune Turid J.Thune Odd EinarSørås Lars HelgeSørheim Halldis Stokke Haldor Slettebø Linda Plahte Borge Otterlei Olav Norheim Kjell Harald Lunde Anne Lognvik Rønnaug Kattem Kari EHuus Sissel Hole Olav Furnes Ragnar Ekre Bjørgulf Claussen Kjellfrid Bøthun YRKESMÅLLAG Reidun Trandem Einar O. Standal Jan T. Pharo Roy Olsen Arne Tore HenrikMeberg-Hansen KvernhusvikArne Kjell Karlsen Kari RuudJohannesen Benthe Kolberg Jansson Hjelde Arnstein Eiliv Herikstad VågslidGry Gardsteig Asgeir Bjørkedal Astrid Andersen Kjetil Aasen Bente ElisabethAas ØSTFOLD MÅLLAG Ivar Åmlid Gunnar Vollen Aslaug Verdal Magne Valborgland Leiv Torstveit Odd Werner Sørensen Leiv G.Storesletten Per Sveinung Stordrange Stallemo Asbjørn Knut GunnarSolberg Magnhild Synnøve Skjeggedal Kari Seland Nils Salvigsen Bjørgulv Rygnestad Hilda HeleneNeset Gudlaug Nedrelid Oddvar Moen Sylfest Lomheim Målfrid Lindeland Solveig StallemoLima NT 21 Norsk Tidend 4 • 2020 blå muggost fr å gr i ndal yster i Råblå Forteljinga om Grindal Råblå er ein av dei. Han vann tydelege krystallar. Smaken handlar om søstrene som VM-gull i 2018 og vart kåra har ei søtleg opptakt, med ikkje ville flytte heim frå til årets ost i Det Norske gode muggtonar, saltbalanse setra. Så vart det til at dei tok Måltid 2018. og frisk aroma. Smakane over kvar sin gard og fekk smeltar i hop, og er mildare bygd seg eit ysteri. Om smaken: «Heftig enn ein kunne venta seg. dåm av rå mjølk, modent Smakar lenge.» Grindal ysteri er eit økologisk høy, algar og syrlege tonar handverksysteri, som med – kompleks, men snill. Du finn han kanskje i ein varsemd foredlar rå ku- og Munnkjensla er krema, med delikatesse- eller MENY- geitmjølk til små og store butikk nær deg! smakfulle ostar.

www.grindalysteri.no • [email protected] • grindal, rennebu, trøndelag NORSK MÅLUNGDOM N

ҡ LEIARSPALTA

GUNNHILD SKJOLD leiar i Norsk Målungdom

La elevane klage!

KVAR EINASTE HAUST får vi i Norsk Mål- ungdom høyre om elevar som ikkje får lære- middel på nynorsk. Orsakingane varierer: nokre skolar visste ikkje kor mange nynorsk- elevar dei hadde, andre har ikkje råd til å kjøpe inn læremiddel på nynorsk, nokre har ikkje oversyn over kor nynorskbøkene deira er. Men dette er berre starten på problema. For kva skal ein eigentleg gjere når ein ikkje får læremidla sine, og skolen slår seg vrang?

OM DU KØYRER ein tur langs E39 og ser eit bokmålsskilt som burde ha vore på nynorsk, er vegen vidare enkel. Du sender ei klage til kommunen, med Språkrådet i kopi. Like lett er det å klage på ein eksamen du ikkje fekk på nynorsk: klaga skal til universitetet, og igjen, med Språkrådet i kopi. Om du er skoleelev, er det ikkje like tydeleg.

FORMELT SETT ER det rådmannen som skal ha klaga om det gjeld grunnskolen, og fyl- kesmannen om det gjeld vidaregåande. Dess- verre ser det ut til å vere lite medvit hos råd- mannen og fylkesmannen om denne delen av ansvarsområdet deira. Arbeidet deira med språkrettar er prega av manglande rutinar, vantande kunnskap og uklare klagerutinar. Dette fører til at språkrettane til elevane druknar i eit hav av andre oppgåver og rettar. Dette undergrev igjen retten elevane har til læremiddel på eige hovudmål. Ilustrasjon: Anna Sofie Ekeland Valvatne MEN KVA ER alternativet? Vi i Norsk Mål- ungdom meiner det finst eit openbert svar: Tilsynsansvaret for språkrettane i skolen må Nytt land for nynorsken ligge saman med ansvaret for alle dei andre språkrettane, nemleg hos Språkrådet. Det bør vere i god tråd med regjeringa sin poli- Det siste halvåret er det to ting som verke- finne på røykehjørnet eller på tikk å samle ansvaret hos eit sentralt miljø ungdomshuset, no finn du oss på med god fagkompetanse. Da vil dette ansva- leg har skapt diskusjon i Målungdommen. Instagram, Snapchat, YouTube og ret bli følgt opp på ein betre måte. Det eine er språkpolitikk, som det jo så TikTok. Alle desse plattformene skrik etter meir nynorsk. Difor I DETTE LIGG det også at det må bli ført ofte er. Det andre er om vi skal få oss konto betyr det noko meir at ein finn betre tilsyn med språkrettane i opplærings- sterke røyster for nynorsken på lova. Nokon må kontrollere om skolane på det sosiale mediet TikTok. desse media. Det er viktig at alle oppfyller rettane til elevane, utan at nokon dei ungdommane som bruker aktivt klagar. Inntrykket vårt er at det er EIN TENKJER KANSKJE at ordskif- Målungdom, og for alle som skal timevis på TikTok, kanskje får eit mange elevar som ikkje veit kva rettar dei tet ikkje er det mest relevante for drive NMU i åra framover. drypp av nynorsk innhald ein har, og som ikkje har lyst til å «vere van- organisasjonen, men vi har kome Det første vi gjer når vi vaknar gong i blant, eller at ein bruker skelege» og klage. Dei elevane må i kontakt fram til at det faktisk handlar om på morgonen, er å sjå kva nytt litt fritid på å omsette Facebook med for å klage og få hjelp, er kanskje også noko som er utruleg sentralt for som har tikka inn på mobilen. Vi til nynorsk, og legg ut eit innlegg dei som skal sette karakteren din. Det set rørsla vår. ber han med oss overalt, og kikar på Instagram. Det er berre rett elevane i ein utsett posisjon. For det er ikkje ei ny sak, på han så ofte som mogleg. Om og rimeleg at vi blir med i toget, prosjektet har målrørsla drive alt innhald på mobilen hadde og gjerne leier an. Bruker Norsk SJØLV OM KLAGERETTEN er eit viktig tiltak, på med heilt frå starten. Vi har vore på nynorsk, hadde vi verke- Målungdom nynorsk på TikTok, både for å kartlegge problemet og forhå- jobba, og jobbar, for nynorsk i leg bada i det, og difor er ikkje blir det også enklare for andre pentlegvis for å oppmode til endring, kan aviser, radio og på TV. Kampen ordskiftet om Norsk Målungdom å gjere det same. På den måten det ikkje vere det einaste tiltaket. I tillegg er for at nynorsk skal vere ein sjølv- skal vere til stades på eit sosialt og mange fleire skal vi vinne nye vi avhengige av at klageretten fungerer som sagt del av alt nytt og utviklinga medium berre avgrensa til om vi land for nynorsken. han skal, og at klagene ikkje blir tapt i eit i samfunnet skal henge med oss likar mediet eller ikkje. I tufta vår Altså er det berre rett og rime- innvikla system. heile vegen. I fleire år har mål- står det at vi skal fremje nynorsk, leg at vi bruker ein del tid på å 2020 • laget og vi halde på med kampan- dialektbruk og språkleg mangfald snakke om at Norsk Målungdom DEN FØRSTE HØYRINGSRUNDEN for ei ny jen Oppdater, der vi kjempar for på alle samfunnsområde. Det skal få seg konto på TikTok. For vi opplæringslov blei gjennomført før somma- digitale læremiddel på nynorsk betyr også at NMU vil ha meir i Norsk Målungdom skal fremje ren. Der bad Norsk Målungdom om ei betre i skulen. Men, det er ikkje berre nynorsk på TikTok, og det greier nynorsk på alle område, og i tilsyns- og klageordning. No håpar vi at skulen som blir digitalisert, liva vi ikkje å løyse med ei klage til blant betyr det at vi skal spreie fleire stiller seg bak kravet, og at vi får gjen- våre er i stor grad allereie digita- Språkrådet. Vi må brette opp den gode bodskapen med dans nomslag når den nye lova kjem. Det trengst liserte. I alle fall er det tilfellet for erma og gjere jobben sjølv. framom eit mobilkamera. for at elevane skal få det dei har rett på. [email protected] generasjonen som no driv Norsk Vi unge er ikkje lenger å FRIDA PERNILLE MIKKELSEN Tidend 4 Norsk 23 24 Norsk Tidend 4 • 2020 ҡ 2 1

20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 ҡ

KVISS Kva heiterdensitjandesametings gjennomtidene? film-suksessen Kva erstørstenorske økonomiske Solistkor sidan1990? Kven harvore dirigentiDetNorske Kva heiterdette? nettleksikon. kunne delaveitstørre All I 2021vertnynorskleksikonet parti –kva? Framstegspartiet, oginnieitanna Per Sandberg meldesegnylegutav Kvenlag Arbeidarparti. vartvald? Trond Giske vartikkjeleiariTrønde stendige frå? september 1810.Kven vartdeisjølv- Mexico erklærtesegsjølvstendig16. ball. Kva heiterheimebanadeira? starten avårets Eliteserieiherrefot i Bodø/Glimt hargjortdetskarpt Atle Berge. Kven stårbakprisen? og vinnaren varnynorskforfattaren gonguteinlitteraturpris, for fyrste Ein avpartaneiarbeidslivetdelte leir? På kvagresk øyliggMóriaflyktning i 2019? I kvafylke vartdetskote flesthjortar nokre? Iran grensar tilsjuland.Kva for stuttnemninga krm? Kva måleeininggløymersegbak heiter musikarforeldra hennar? vannåretsHennika MGPjunior. Kva Amerika? i Europa. Kva omgrep erkjentfrå Verfenomenetkalla trombe vertofte Fiesta, Kuga ogPuma? Kva bilmerke harmodellarsom homofile kunnegiftasegikyrkja? Kva landopnaiseptemberforat ske klassikarar? Kva Nynor forlaggjevutbokserien Kva kommune kjemavisauti? Nye Troms sågdagsensljosi1974. Noreg. Kva erstørst? Snømusa erdetminstemårdyret i presidenten?

BAK MÅL

• Fredrik Hope

- Flåklypa Grand Prix Aili Keskitalo Jerv Målselv Skald Nord-Irland Ford Tornado Huuse Jan Eggum og Kaia Kryddermål Armenia, Aserbajdsjan, Irak, Tyrkia, Afghanistan og Pakistan Turkmenistan, (12 953 ) – med Møre hakk i hel (12 509). og Romsdal Lesvos LO Aspmyra stadion Spania Ingvild Kjerkol Liberalistane leksikon norske (SNL) Store Pedersen Grete - - - - -

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 i Noregs Mållag landsmøte Digitalt Marie Sætre. seier nestleiar og spennandefor ossalle, Mållag digitalt. –Detteblirnytt For fyrstegongihistoriablirlandsmøtetNoregs porter 2020 ertildeltutanriksre- norskpris for journalistarfor Kulturdepartementets ny- tilEivindNynorsk journalistpris Molde iapril.Denandree-post delenav Noregs Mållag vart gjennomførtpå vern erviktigare ennpengar. om dagen,ogomsynettilsmitte- har gjort. Viermangeisamebåt kroner, påvalet eregtrygg styret avlysinga kostar ossrundt350000 vi tokdenneavgjerda. Såsjølvom meir smitteilandet enndetvar då frå derdeier. No serviògatdeter veretalt møte,slikatallekan med meiner vi det er betre med eit digi- reise tilSola sliksituasjonener. Då tilbake atdeiikkje ønskteå deltakarane. tilbakemelding frå deipåmelde bakgrunn av smittesituasjonen og på Sola. Avgjerda vart teken på ikkje blirnoko fysisk landsmøte I AUGUSTAVGJORDE styret atdet lagar stoff til alle plattformer og lagar og stofftilalleplattformer ihøgsetet. normaltalemål Han og tydeleg språk ogsetnynorsk eitklart NRK. EivindMoldebrukar nynorsk oggodtspråk generelt i på leg innsatsforgodjournalistikk låtne sogningengjorteinuvurder utrengsmål: prisvinnaren ikkjestikksegfram i koronasituasjonen. men deieriåravlyst pågrunnav Nynorske Festspela iØrsta12.juni, skulle eigentlegvore deltutpåDei NRK Marienlyst i Oslo i juni. Prisen Molde dåhanfekktildeltprisenpå utruleg overraskande, saEivind – TUSEN,TUSENtakk,dettevar Fyrste delenav landsmøtet i – Detvar mangesommelde «I over 30århardenne små- Juryen skrivmellomannaat Eivind Molde iNRK. Synnøve Synnøve -

tar, sjåarog lesar», skriv juryen. forståeleg måte for denjamnelyt- vanskelege forholdpå einenkel og har eisærlegevnetilåframstille GLAD VINNAR: læringslov, vedtak av politiske fråseg - der fororganisasjonen, somny opp- program medmangeviktigeavgjer hadde vore, mendetblirlikevel eit versjon av landsmøtet enndetelles terast. Diforblirdeteinlittkortare som prinsipprogrammet disku- skal møtest fysisk nårsåviktigespørsmål møtet, blirutsett. skulle vore einsentral delav lands- prinsipprogrammet, someigentleg dag 17. oktober. Diskusjonenom Til saman har 17 journalistar Til samanhar17 journalistar – Vi synest det er viktig at laget – Visynestdeterviktigatlaget og varar laurdag 16.ogsun

Eivind Molde tok imot prisen ilokalaEivind Moldetokimotprisen tilNRKpåMarienlyst. ned til to dagar ned tiltodagar blir korta blir korta møtet møtet - - 50.000 til75.000 kroner. vore delt. frå Priseneriårauka nalistprisen, ogtogongerharhan vorte tildeltdenNynorske jour med på. landsmøte somdeterkjektåvere gjere vårt besteforåfå tileitgodt ordningar forordskifte, såviskal i godtidførmøtet. Detblirgode pådettekniskekjenner segtrygge til prøveinnlogging, slikatalle til åfå tekniskhjelp,forsikrar Sætre. alle deltakarane somtreng det,kjem serte harhøve tilågå innogsjå.Og såalleinteresei fjernssynssending, - Landsmøtet bliripraksis sendt som medlemmer kjemtilåvere der. varstova, ordstyrarar ognemnds- til åblistyrtfrå Sola, ogstyret, skri- karar medrøysterett. Møtetkjem – Mellomannablirdethøve Det er160påmeldedelta- Foto: Gunnar Bratthammer / NRK dei tonesteåra. ner og budsjett for ner ogbudsjettfor ASTRID MARIE GROV ASTRID [email protected]

- NPK ҡ NORDMENN Kryss NTnr.4-2020 HORDLAND OG LUKAS FRÅTSING RUBB OG HØG LYD RUSSISK MARKUS ҡ GRISEBRYE Kryss NTnr. I SUNN- PÅ MOTEN TRØYTT SVELGING KVINNENE KLART TIL HESTE- HAN MED AVFALL SENDING GITTER MOGLEG SKOGEN HISSIGE LÆKJE SKREIV FUGLE- DYRET UNDER SKIPLE GJORT PRAKT FLOKK SKAL- HEIM FELA EIGE R S S H A RAKE TAL F TV- MAT- MAT- KOST T RO

ER I DIKT ELV KRYSSORD NR 4 • 2020

LØYSING G R R Ø N O S A E E V F T T T L L I I NEDERLAG MOGLEGE TINGFOLK SVERTAR BAKKAR FUGLEN HOVUD- ENERGI DEL AV STAD INDIA MINE G R R Å O O A E E L L I I 3 FLATBRØD -2020 HOVUD- DEKKE G R R N A A S N O A S D D K T T T I I KRYSSORD- VÅTLENDE JOHAUG- APPARAT SKRIVNE GJESTE- KARBON JORTAR UTSTYR UNDER- TREGA PLUSS FOTO- HØGT SITJE FUGL SKÅL G G BOD R U O A K E T I M G R R A A S S K K P E E E E E F L L GJØDSEL- TIDSROM DRAMA- STYKKE 29.07. AV ELEVAR EIG.-PRON. INNBU STOFF LAGAREN TRIST SAMLING PUGGAR DRILL ANONYM VINDLYD I ORDEN TÆRNE PREP. GRUS MOKE TISK M MAT- MEIR ORG. MOT HAR O A N A N Y K T I • Nr. 3– 2019 G R R N S A N S S U K E E E T L L I I TRUGSMÅL SIGARETT- ITALIENAR EVENTYR- URØRLEG SKYLDAR SEG MED HELD TIL SAMLAR STUMP KOSAR STOVA I ÅRA OPPE LEDD 3,14 R O U U FRÅ D E P T I I SJØMANN INNTAKET SKISSE RØYND FRYSE LUFT- M G R R A A N A S S S O D K E P P E L FUGLEMOR OG ISIBIR SISTE ORD STATSRÅD JOBB FOR PÅ TOTEN HANENS GALING SLETTA (OGSÅ) VESKE MINKE TENK! KAFFI HALV O A N O Y K K E L L EIGEDOMS- ØYGRUPPE M M R R S S A N S S D E E E F T L I I REISKAP GRØNT DEKKE SAGE- PRON. BØYG 3,14 AVGJERSLE FORMATOR MERKE TIL OPPDRETT I FOTBALL TELJING TRANS- BRODD RATAR TUREN KAME- TRAU LEGG SYDE FOR- R O N A U K K E E L I G R R A S S A N K E E V P F F T T L I MAKKEREN ALLE GODE GLATT VEG ARABISK GNAGAR BIBELEN KVINNE- PREST I BANDA KORN- TITTEL NAMN SKRIK GRAS TING DYRENE I 6. TONEN RÅD MOT R A A N K E P E E T I BILTYPE PASSET AFRIKA KOM- M R R R A A S B N N A S A D P E E T • Laurits Killingbergtrø I HARSELAS BAKENDE I NOKON PÅ SKIP REKKJE RAUDT STYRE VEKT MON G R S U N A D P E E F L L I SPEGLING 2020 NR. 3 G G R R A N O S S S E E J NT T L I I I PC-EN LUFT- ENØK FLIRE INFO NORSK BY FUGLELYD I NOREG STØRRE SVENSK VONDT BYRÅ HA Postnummer/-stad: Adresse: Namn : Åse-Berit Fidjeland, Tjørhom Anne-Berit Erfjord, Kvinesdal Ellen Dahl,Fauske nr.Vinnarar avkryssord 3,2020: TA PAUSE AVISA DU FIRKANT KVINNE- (FORK.) LES NO NAMN FISKE PRYD GRANNE- REGNE LAGET MUNNLEG LITE ROM MUSIKK- FERASE STYKKE FUGLE- PLASS FAKKE SITJE- MAT GOD GÅR VITIL PRODUKT I KYRKJA OMRÅDE RELINGA KVINNER MUSIKK VEKT PLASSERTE RELIGIØST RØYSTING SAMFUNN Merk konvolutten «Kryssord». Frist: 6.november Send løysinga til: VANHELL DEKNING RETNING BLEIE FØDE ein finpremie. Tre vinnarar vert trekte utogfår Rett løysing kjeminesteutgåve. [email protected] eller e-post: 0184 Oslo Lilletorget 1 Noregs Mållag BOBLER SKRIVE SKITNE KLEDE MENN BYKS LYT OMSETNAD IFØLGJE YNGRE HÅN TA FARVEL SKOGGUD NATRIUM SIGNAL PLUSS KLART SVAR AVGIFT TALAR BUSK BRENSEL 2020 NR. 4 FEIG N NT 25 Norsk Tidend 4 • 2020 KRAMBUA Paraply. Samanleggbar liten paraply med oransje logo. Kr 390,–

Cirkle K-krus inkludert kaffiavtale. Termokrus som gjev deg gratis kaffi på alle Cirkle K- stasjonar ut 2020. Kr 299,–

Berenett. I bomull. Bli synleg i trafikken!Kr 45,–

Fat. Stilsikker logo på stilsikkert fat frå Verde-serien til Figgjo. Høveleg til både grill- og jolemat. Diameter 20 cm. Kr 200,–

Notatbok. «Gjennom ord blir verda stor». Kr 180,–

Pennal. Med teksten: «Skriv nynorsk». Kr 75,–

Krus. «Nynorsk til meg, takk!» på Verde-koppen frå Figgjo og formgjevar Johan Verde. Ein klassikar med klassisk slagord! Kr 200,–

TILBOD! Fat + krus. Kr 330,–

Krus med trykket: Det går mangt eit men- neske og ser seg fritt ikring for Ivar Aasens skuld. Tarjei Vesaas, 1950. Kr 180,–

Krus med trykket: Skogen stend, men han skifter sine tre. Olav H. Hauge, 1965. Kr 180,–

Bagasjelapp med logo og fotografi. Kr 60,–

Ostehøvel i stål, oransje, frå Bjørklund. Kr 200,–

Ostehøvel i stål, matt svart, frå Bjørklund. Kr 200,–

Jakkemerke «NyNorsk» «Slepp nynorsken til» Send e-post med tinging til [email protected], ring til 23 00 29 30, «Gjennom ord blir verda stor» «Takk, Ivar Aasen!» eller gå inn på www.nm.no. Sjå innom heimesida for andre tilbod. Kr 10,– per stk., kr 50,– for 20 stk. 2020 • Aasen-panneband i ull. Kr 200,– Hugs at vi kan gå tom for somme artiklar. Det er såleis ikkje sikkert at du får alt du tingar.

Porto kjem i tillegg til prisane vi har gjeve opp her. Norsk Tidend 4 Norsk 26 KRAMBUA 2. november Stoffrist nr. 5–2020: nummer kanvidiskutere særskilde avtalar. Alle prisarereks.mva. Ved lysingifleire Ilegg tilavisa: Heilside: Halvside: Kvartside: Spaltebreidd: Tillegg fortekstside: Annonseprisar: Annonsar: Abonnement: kr. 250,–perår 14600 Opplag: Prent: Nr1Trykk as Norsk Tidend Framhald avFedraheimen ogDen17deMai kr 1,00pr. stk. kr 9000,– kr 5000,– kr 3000,– 45 mm kr 0,50,–/mm kr 9,00,–/mm 4

•

2020 MÅLLAGET INFORMERER Mobil: E-post: [email protected] Leiar: Kontonr.: Kontoradresse: E-post: [email protected] Telefon: 23002930 0184 OSLO Lilletorget 1, Tilskrift: nm.no NOREGS MÅLLAG Lilletorget 1,0184OSLO Peder Lofnes Hauge 95 122689 attende tiloss. [email protected] sendast kan . Useldekalendrar kronermålarbeid.Sendtingingtil tillokalt ekstra vidare for100kroner. Eingodmåteåtenenokre til50kronerkjøpe kalendrane perstk,ogseljedei vinstar. Desse ernopålager, våre oglokallaga kan vinnefine der einkvardagiadventstidakan - Det vertjuliåròg,ogmeharlagaadventskalen TING ADVENTSKALENDRAR informasjon. gjennom heileåret. På nettsidenefinndemeir søkje kan å fåbruke målarbeid.Laga isittlokale sjonsmidlar, søkjeom ogfylkeslaga kan somlokal- I 2020erdetsettav300000kroner iorganisa- SØK OM ORGANISASJONSMIDLAR! det ersjølvsagtheiltfriviljugålastened. tare ånyttesegavmedlemsføremonene våre, men pånytt.Eitdigitaltmedlemskortlenka gjerdetlet Joyn. Ta kontakt på[email protected] synt infotilmedlemskortet, ieinappsomheiter unik lenke.påforåsendenaud- Dennemåklikkast invitasjon tilålasteneddigitaltmedlemskort viaei Alle medlemermedregistrert harfått e-postadresse DIGITALT MEDLEMSKORT 3450.19.80058

tlf. 45471716,[email protected] Marit Aakre Tennø, politiskrådgjevar, [email protected] tlf. 23002932•90729615 Astrid MarieGrov, kommunikasjonsrådgjevar, tlf. 92648348,[email protected] og organisasjonskonsulent, Hege Lothe,informasjons- [email protected] tlf. 23002936•97 529700, Ingar Arnøy,skulemålsskrivar, tlf. 23002934,[email protected] Per HenningArntsen,økonomikonsulent, tlf. 23002930,[email protected] Erik Grov, organisasjonskonsulent, [email protected] tlf. 23002937•95 785560, dagleg leiar, Gro Morken Endresen, Tilsette: NOREGS MÅLLAG - Kvinnherad Mållag Hareid Mållag Etne Mållag Vinje Mållag Stavanger Mållag Juristmållaget 6 Borgund Mållag Mållag Bjørnafjorden Jæren Mållag Senjamållaget 9 Suldal Mållag Oslo Mållag Bergen Mållag Lokallag [email protected]. 10. oktober2020.Sendgrunngjevneframleggtil innan imotkandidatar tekgjerne livspris. Juryen Kvart årdelerNoregs MållagutNynorsknærings- NYNORSK NÆRINGSLIVSPRIS var statusdåavisagjekkitrykken: må habetaltpåsluttenavåret foråtelje.Dette løpet av2020vinnflottebokpakker. Medlemene medlemeri medflestnyverva Dei tjuelokallaga Å VINNE VERVETEVLINGA DITT HJELP LOKALLAGET eller takontakt på[email protected]. til 2490,meldeseginnpånettsidawww.nm.no , sendeNYNORSKmedlemer kan ieitekstmelding 1. oktobergjeldinnmeldingaogsåfor2021.Nye fer. Detkostar 200kroner åmeldeseginn, ogfrå orda. Ring,sendeimeldingellerspørfolkdutref- «Vil dublimedlemiMållaget?»erdeimagiske HJELP OSS Å VERVE vi mindre åleine,ogsådigitalt! halde frammedsjølvomviikkjemøtest.Samaner vi kan hausten enndetsomervanleg,menverving pengar, såmåleterisikte! 2020. Iskrivandestundhar13015betaltmedlems- ha 14000betalandemedlemerinnanutgangenav Styret harsettsegsommålatNoregs Mållagskal ME GÅR FOR 14 000 MEDLEMER Mange lokale mållagharmindreMange lokale aktivitetdenne Nye i2020

E-post: [email protected] Telefon: 97417145•23002940, Dagleg leiar: Leiar: Tilskrift: malungdom.no NORSK MÅLUNGDOM Kontonr.: 3450.65.48707 E-post: [email protected] Telefon: 23002940 0184 Oslo E-post: [email protected] Telefon: 48248747•23002940, 10 21 31 5 5 5 6 6 6 6 8 GunnhildSkjold, Lilletorget 1, Teatermållaget 4 Stord Mållag Songdalen Mållag Sogndal Mållag Skedsmo Mållag Odda Mållag Gjesdal Mållag Askøy Mållag Mållag Arna Volda Mållag Mållaget iKristiansand Mållag Marnar Lokallag FridaPernille Mikkelsen

Nye i2020 , 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5

NT 27 Norsk Tidend 4 • 2020 Returadresse: Noregs Mållag Lilletorget 1 0184 Oslo

Nr. 4 • oktober 2020 Vi må forvente at administrasjonen innretter seg Norsk Tidend etter det flertallet i kommunestyret har bestemt. Framhald av Fedraheimen og Den 17de Mai Sunnmørsposten om at kultursjef i Ålesund kommune Oskar Skulstad ikkje vil skrive sakpapir på administrasjonsspråket nynorsk

Litt folkeopplysing

VI NYNORSKFOLK HØYRER jamt er eit resultat av språkplanlegging 15 i Sør-Trøndelag, 17 i Møre og fordomsfulle påstandar om språket og medvitne inngrep – av gram- Romsdal, 19 i Sogn og Fjordane, 14 i vårt. Her er ei lite utval: Nynorsk er matikkarar, ordboksredaktørar, Hordaland, 18 i Rogaland, 15 i Vest- eit konstruert språk. Nynorsk byg- forfattarar, komitear og akademi. Agder, 11 i Aust-Agder, 15 i Telemark ger berre på vestlandske dialektar. Gransk kva skriftspråk du vil – ta (også Eidanger, heimkommunen Nynorsk bygger på dialektane på gjerne engelsk, tysk eller fransk, el- min), 9 i Vestfold, 8 i Østfold, 10 i Sunnmøre. Det finst ikkje noko ler bokmål. , 18 i Hedmark, 23 i Opp- austlandsk i nynorsk. Nesten ingen land og 18 i Buskerud – for moro snakkar nynorsk. Læt det kjent? AT NYNORSK FØRST og fremst byg- skyld. ger på vestlandsk, er det ikkje berre TIDT FÅR EG lyst til å møte kunn- motstandarane våre som trur – men SNAKKAR NESTEN INGEN nynorsk? skapsløysa med eit skuldertekk og her må eg melde pass. Eg har leita Jau, det gjer dei fleste som bur i berre nemne at nynorsken er eit til fånyttes etter drag i skriftspråket Noreg. Nynorsk er det norske språ- P EN vanleg europeisk språk – og legge vårt som berre finst i vestlandsk, ket etter 1525, nett som nydansk til at viss vi ordnar dei over 7000 og som vikværsktalande finn eg er dansk etter 1500 og nysvensk er språka i verda i ei rekkefølge etter fint lite som eg ikkje fekk inn med svensk etter 1526. Som mange andre kor livskraftige dei er, høyrer ny- morsmjølka. språk blir det brukt i både tale og norsk heime blant dei fremste 100. skrift. Det nynorske skriftspråket Men i staden nyttar eg heller høvet ER NYNORSK FØRST og fremst er standardspråket som er utvikla til å komme med litt folkeopplysing. sunnmørsk? Då må Ivar Aasen ha på grunnlag av nynorsk talemål, i reist rundt i Noreg berre for å gjere all sin venleik og variasjon. Vi som SJØLVSAGT ER DET nynorske narr av oss ikkje-sunnmøringar. snakkar norske målføre, snakkar skriftspråket konstruert, som alle Han vitja 5 kommunar i Troms, 13 nynorsk. andre skriftspråk. Alle skriftspråk i Nordland, 14 i Nord-Trøndelag, ROLF THEIL

Viss vi ordnar dei over 7000 språka i verda i ei rekkefølge etter kor livskraftige dei er, høyrer nynorsk heime blant dei fremste 100. PÅ TAM