Polskie Towarzystwo Technologów Żywności
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
POLSKIE TOWARZYSTWO TECHNOLOGÓW ŻYWNOŚCI ŻYWNOŚĆ NAUKA«TECHNOLOGIA« JAKOŚĆ Suplement Nr 3 (36) Kraków 2003 Rok 10 ŻYWNOŚĆ Organ naukowy PTTŻ - kwartalnik Nr 3 (36) Supl. Kraków 2003 Rok 10 SPIS TREŚCI Od Redakcji.............................................................................................................................................3 ANTONI RUTKOWSKI: Żywność regionalna....................................................................................... 5 ZENON ZDUŃCZYK: Koncepcja certyfikacji żywności regionalnej w Polsce w kontekście wymagań Unii Europejskiej....................................................................................................................7 AGNIESZKA TUL-KRZYSZCZUK, KAROL KRAJEWSKI: Potrawy i produkty regionalne jako szansa rozwoju obszarów wiejskich w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej....................16 ELŻBIETA BRZOZOWSKA: Kuchnia polska jako wyróżnik odrębności narodowej..................... 23 EWA BABICZ-ZIELIŃSKA, ROMUALD ZABROCKI: Polskie kuchnie regionalne ze szczególnym uwzględnieniem kuchni kaszubskiej........................................................................... 33 JANUSZ CZAPSKI: Regionalne produkty z owoców i warzyw w Polsce i na świecie - charakterystyka i technologia.............................................................................................................. 41 DOROTA WALKOWIAK-TOMCZAK, ANNA ZIELIŃSKA: Porównanie tradycyjnej metody przygotowania zakwasu buraczanego z metodą z użyciem kultury starterowej............................50 GRAŻYNA JAWORSKA, PIOTR GĘBCZYŃSKI, ALEKSANDRA GOŁYSZNY: Wykorzystanie pieczarek do produkcji mrożonych i sterylizowanych farszów...............................63 JANUSZ W. KALBARCZYK: Opracowanie receptury konserw z lędźwianu siewnego, soczewicy i grzybów.............................................................................................................................72 HALINA GAMBUŚ, ANNA MIKULEC, ANNA MATUSZ: Kanadyjskie babeczki (muffins) i ciasteczka korzenne (hermit cookies) z nasionami lnu oleistego.................................................. 82 GENOWEFA BONCZAR, MONIKA WSZOŁEK: Regionalne produkty mleczarskie w kraju i na świecie............................................................................................................................................93 MONIKA WSZOŁEK, GENOWEFA BONCZAR: Jakość mikrobiologiczna oscypków z mleka owczego, owczo-krowiego i krowiego............................................................................. 103 ZDZISŁAW E. SIKORSKI: Regionalne produkty rybne............................................................... 118 MAGDALENA MICHALCZYK, KRZYSZTOF SURÓWKA: Sposób wytwarzania i akceptowalność wyrobów typu gravad z pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss)...........131 TADEUSZ TUSZYŃSKI, ALEKSANDER POREDA: Narodowe i regionalne napoje alkoholowe.........................................................................................................................................141 EWA CIEŚLIK: Potrawy pięciu charakterystycznych kuchni europejskich................................... 160 MICHAEL ABDALLA: Ewolucja tradycji postnych u asyryjskich imigrantów w Szwecji..............167 KAMIL CEJPEK, LAD IS LAV STARUCH, ZUZANA VAJCIKOVA: Regionalne produkty spożywcze na Słowacji oraz możliwości ich produkcji przemysłowej.........................................179 LADISLAV STARUCH, KAMIL CEJPEK: Spożycie mięsa wybranych gatunków zwierząt na Słowacji...........................................................................................................................................186 Informacje dla autorów....................................................................................................................190 Zamieszczone artykuły są recenzowane Czasopismo jest referowane przez: AGRO-LIBREX, Chemical Abstracts Service i IFIS POLSKIE TOWARZYSTWO TECHNOLOGÓW ŻYWNOŚCI ŻYWNOŚĆ NAUKA*TECHNOLOGIA*JAKOŚĆ Suplement Nr 3 (36) Kraków 2003 Rok 10 REDAKCJA: Redaktor naczelny: prof, dr hab. Tadeusz Sikora; tel./fax 012/ 293-50-54 Sekretarz redakcji: dr Ewa Ślawska; tel. 012/ 662-51-61; e-mail: [email protected] Redaktorzy: prof, dr hab. Bohdan Achremowicz, prof dr hab. Włodzimierz Grajek, prof dr hab. Danuta Kolożyn-Krajewska, prof, dr hab. Bogusław Król, prof, dr hab. Krzysztof Krygier, prof, dr hab. Stefan Ziajka, prof, dr hab. Mieczysław Pałasiński, dr Teresa Woźniakiewicz Stali współpracownicy: prof, dr hab. Teresa Fortuna (Kraków), prof, dr hab. Jacek Kijowski (Poznań), dr Grażyna Morkis (Warszawa), dr inż. Stanisław Popek (Kraków), prof, dr hab. Maria Soral-Śmietana (Olsztyn) RADA PROGRAMOWA: prof, dr Antoni Rutkowski (przewodniczący), dr hab. Kazimierz Dąbrowski (sekretarz), prof, dr hab. Zbigniew Duda, prof, dr hab. Nina Baryłko-Pikielna, prof, dr hab. Janusz Czapski, prof, dr hab. Mirosław Fik, prof, dr hab. Józef Fornal, prof, dr hab. Roman A. Grzybowski, prof. dr hab. Jan Kiszą, prof, dr hab. Henryk Kostyra, prof, dr hab. Andrzej Lenart, prof, dr hab. Helena Oberman, prof, dr hab. Zdzisław E. Sikorski, prof, dr hab. Stanisław Tyszkiewicz RADA KONSULTACYJNA: prof, dr Henryk Daun (USA), prof, dr Jerzy Jankun (USA), dr Józef Korolczuk (Francja), prof, dr Marian Naczk (Kanada), prof, dr Jan Pokorny (Czechy), prof, dr Roman Przybylski (Kanada), dr Andrzej Sośnicki (USA), dr Leszek Stepaniak (Norwegia), dr Alina Surmacka- Szcześniak (USA), dr John Wójciak (Kanada). WYDAWCA: POLSKIE TOWARZYSTWO TECHNOLOGÓW ŻYWNOŚCI WYDAWNICTWO NAUKOWE PTTŻ W latach 1994-1999 wydawcą kwartalnika był Oddział Małopolski PTTŻ © Copyright by Polskie Towarzystwo Technologów Żywności, Kraków 2003 Printed in Poland Wydawanie publikacji dofinansowane przez Komitet Badań Naukowych ISSN 1425-6959 ADRES REDAKCJI: 31-425 KRAKÓW, AL. 29 LISTOPADA 46 Nakład: 800 egz. SKŁAD I DRUK: : Wydawnictwo Naukowe „Akapit”, Kraków tel./fax (012) 280-71-51 e-mail: [email protected] ŻYWNOŚĆ 3(36)Supl, 2003 OD REDAKCJI Szanowni Państwo, w dniach 16-17.06.2003 r. w Krakowie odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt. „Żywność regionalna na tle współczesnych trendów produkcji żywności w Polsce i w Europie” zorganizowana przez Oddział Małopolski PTTŻ. Jest to temat, który nabrał szczególnego i nowego znaczenia w okresie przygotowań Polski do przy stąpienia do Unii Europejskiej. Jak w czasie obrad wskazywali uczestnicy, żywność regionalna może stać się wyróżnikiem odrębności narodowej, ale także doskonale sprzedającym się towarem, sprzyjającym rozwojowi gospodarczemu obszarów wiej skich. Aby jednak tak się stało, konieczne jest wyodrębnienie produktów i potraw re gionalnych oraz ich ujęcie w ramy prawne i technologiczne. Artykuły zamieszczone w Suplemencie nr 3 (36) są pokłosiem wymienionej Kon ferencji. Problematyka jest nowa, dlatego wielu autorów podjęło próbę zasygnalizo wania podobieństw i różnic między rodzimymi produktami regionalnymi a produktami narodów Europy i świata. Kolejnym etapem powinno być podjęcie szerszych badań, które w sposób naukowy dowiodą wartości żywności regionalnej. Mamy nadzieję, że zaprezentowane prace staną się inspiracją do podjęcia takich badań. Kraków, wrzesień 2003 r. Redaktor Naczelny Tadeusz Sikora ŻYWNOŚĆ 3(36)Supl., 2003 ŻYWNOŚĆ REGIONALNA Zwierzęta się wypasają; człowiek je, ale umie jeść tylko człowiek inteligentny. (A. Brillat- Savarin) Geneza żywności regionalnej, związanej z określonym regionem kraju, narodem, społecznością i kulturą, ma swoje korzenie w zamierzchłej przeszłości, gdy wyżywie nie opierało się na samozaopatrzeniu ludności, a więc wykorzystaniu dostępnych su rowców w celu przygotowania potraw. Ta początkowo skromna lista surowców i arty kułów żywnościowych ulegała wzbogaceniu w miarę rozwoju kulturowego i cywiliza cyjnego ludności. W Polsce, która znajduje się na skrzyżowaniu dróg zachodu i wschodu, północy i południa istotny wpływ wywierały też ruchy migracyjne ludności. To przecież ze wschodu przyszło do nas stosowanie fermentacji mlekowej w prze twórstwie mleka i warzyw, z południa uprawa warzyw, z zachodu wypiek białego pieczywa, a z północy solenie ryb, wzbogacając tym samym paletę żywności, a rów nocześnie dając nowe impulsy w tworzeniu regionalnych artykułów żywnościowych. Żywność regionalna spowodowała w ostatnich latach, niewystępujące dotychczas w tych rozmiarach, zmiany w gastronomii i różnorodność oferty rynkowej. Dzieje się to w wyniku gwałtownego wzrostu globalizacji i międzynarodowej wymiany towaro wej, wzmożonej migracji i mobilności zawodowej ludności. Wpływa to coraz silniej na codzienną dietę przeciętnego konsumenta. W ostatnim półwieczu można więc było zaobserwować gwałtowne usadowienie się na polskim rynku żywności gotowych po traw regionalnych i narodowych np.: azjatyckich (chińskie, wietnamskie), włoskich (pizza), amerykańskich (burgery). Żywność regionalna przeżywa renesans zarówno w gastronomii, jak i promocji turystyki wiejskiej oraz w międzynarodowym obrocie to warowym. Widząc w żywności regionalnej możliwość zwiększenia atrakcyjnej oferty ryn kowej oraz wzrostu eksportu żywności, który w tym przypadku ma znaczenie nie tylko ekonomiczne, ale i promujące (stare powiedzenie - przez żołądek do serca), władze i organizacje społeczne upatrują również szansę w promocji naszego kraju i rozwoju 6 Antoni Rutkowski tego rodzaju produkcji. Należy jednak zdać sobie sprawę, że bez opracowania techno logii i warunków standardowej produkcji wielkotowarowej poszczególnych wyrobów regionalnych, zamierzenia te nadal będą zamykały się do pokazowych degustacji i incydentalnych