Jaarverslag 2012
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
JAARVERSLAG 2012 1 JAARVERSLAG 2012ANNUAL REPORT 2 eylers museum is genoemd naar Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778), een rijke Haarlemse zijdefabrikant en bankier. Levend in de tijd van de Verlichting had hij grote belangstelling voor kunst en wetenschap omdat zij de Tsamenleving verrijken. In zijn testament bepaalde hij dat zijn ver- mogen moest worden ondergebracht in een stichting die zijn idealen zou voortzetten. De Ovale Zaal van Teylers Museum opende in 1784 haar deuren voor het publiek als kennisinstituut voor eigentijdse kunst en wetenschap. Uitzonderlijk was dat Teylers gesticht werd door en voor burgers zonder bemoeienis van Kerk of Staat in een stad zonder universiteit. Experimenten met instrumenten en onderzoek naar fossielen en gesteenten, speciaal aangekocht voor dit doel, waren de basis voor het opdoen van nieuwe kennis. Door het geven van demonstraties en lezingen werd de opgedane kennis verspreid in binnen- en buiten- land. De eigentijdse kunst werd gestimuleerd met het aankopen van tekeningen en schilderijen van levende kunstenaars en werk van de beroemdste oude meesters. In de loop van de 19de en 20ste eeuw werden telkens nieuwe ruimtes aan de Ovale Zaal toegevoegd voor alle activiteiten en om de toene- mende collecties te bergen. Tegelijk werden de bestaande en inge- richte zalen niet veranderd. Voor hedendaagse bezoekers is het alsof zij terug in de tijd stappen. In Teylers Museum zijn de grote idealen van de Verlichting op zo’n uitzonderlijk authentieke wijze bewaard gebleven, dat Nederland het monumentale gebouwencomplex op de Voorlopige Lijst Wereld- erfgoed van unesco heeft geplaatst. eylers Museum is named after Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778) a rich Haarlem silk maker and banker. As a true exponent of the Enlightenment, he was greatly interested in the power of the arts and sciences to enrich Tsociety. In his Will, he laid down that his wealth should be invested in a foundation that would promote his ideals. In 1784, the Oval Room of Teylers Museum opened to the public as a knowledge institute for contemporary art and science. Quite exceptionally, Teylers was founded by and for the inhabitants of Haarlem, a town without a university. There was no involvement by Church or State. The basis for establishing new knowledge was provided by experi- ments with instruments and by research on fossils and minerals purchased specially for the purpose. In demonstrations and lectures, the knowledge this generated was disseminated at home and abroad. Contemporary art was stimulated through purchases not only of drawings and paintings by living artists, but also of work by the most celebrated old masters. To house the growing collections and to accommodate all the muse- um’s activities, new galleries were added to the Oval Room during the nineteenth and twentieth centuries. But no changes were made to the existing rooms or their fittings. For modern visitors, it is like stepping back in time. In Teylers Museum, the great ideals of the Enlightenment have been preserved with such authenticity that the Netherlands has placed this historic complex of buildings on the Tentative unesco World Heritage List. Inhoudsopgave Introductie 9 Missie 9 Mission 10 Subsidiënten en begunstigers 2012 12 Woord vooraf 18 Foreword Jessica Durlacher 24 Kunst en techniek, techniek en kunst 30 Art and Technology, Technology and Art Publiek 41 Tentoonstellingen 48 Bezoekcijfers 50 Bezoekers educatie en publieksactiviteiten 51 Educatie in 2012: een gezonde groei 53 Digitale bezoekers Teylers Museum 54 2012 in beeld Financieel verslag 67 Verslag van de Raad van Toezicht 68 Toelichting op de jaarrekening 2012 69 Financieel overzicht Bijlagen 71 Aanwinsten 74 Bruiklenen 76 Stichtingen 79 Lezingen en presentaties i.s.m. Teylers Museum 80 Personeel 84 Externe activiteiten en publicaties 88 Colofon Missie Teylers Museum wil conform de idealen uit de Verlichting dienst- baar zijn aan de samenleving door mensen aan te moedigen zélf de wereld te ontdekken en plezier te beleven aan kunst en wetenschap. Daartoe wil het museum het publiek prikkelen een bezoek te brengen aan het best bewaard gebleven openbare kennisinstituut voor kunst en wetenschap uit de 18de eeuw ter wereld. In het monumentale pand zijn de inrichting en de presentatie van voorwerpen gericht op historische beleving en op kennisoverdracht. Introductie Mission In perpetuation of the ideals of the Englightenment, Teylers Museum wishes to serve society by stimulating people to discover the world for themselves and to find pleasure in art and science. To do so, the museum wishes to encourage the public to visit what is the world’s best-preserved eighteenth-century public knowledge institute for the arts and sciences. The fittings and presentation of objects in the historic buildings are designed to provide a historically accurate experience, and also to transfer knowledge. 9 Subsidiënten en begunstigers 2012 SUBSIDIËNTEN Ten behoeve van de restauratie van Ten behoeve van de collecties Ten behoeve van de restauratie Ministerie van Onderwijs, Cultuur de Eerste en Tweede Schilderijenzaal BankGiro Loterij van de Mont Blanc maquette en Wetenschap ABN AMRO Brook Foundation Brook Foundation Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed AEGON NV M. de Clercq Vele particulieren, fondsen APG T.B. Hagendoorn en bedrijven BEGUNSTIGERS BankGiro Loterij Livingstone gallery Teylers Stichting IMC W. Mantje - Hollanders Hiernaast ontving het museum ook Stichting Vrienden van Teylers Museum ING J. Marcus schenkingen van particulieren en instel- Teylers Museum Fonds / De Sterren- Parcom Capital R. Maulwurf lingen die liever anoniem willen blijven. wacht leden PON Mondriaan Fonds Het museum eert alle schenkers graag American Friends of Teylers Museum Rabobank De heer en mevrouw Mosler-Reiss op deze wijze. UPC Business Vereniging Rembrandt Ten behoeve van het Fundatiehuis Stichting Teylers Museum Fonds W. Roelants BankGiro Loterij Stichting Vrienden van Teylers Museum Ph. Rümke F.W.A. Beelaerts van Blokland (legaat) K. Schaafsma K. van der Lee Ten behoeve van de tentoonstellingen I. van der Scheer Stichting Monumentenbehoud Haarlem AON R.W. Scheller Stichting TBI Fundatie BankGiro Loterij A. Staden Bijdragen van particulieren of instellingen Gemeente Haarlem G.L.B. van Swieten die anoniem wensen te blijven Mondriaan Fonds J. van der Veen Prins Bernhard Cultuurfonds J.C. Vlotman SNS Reaal Fonds De heer en mevrouw van Vrede - Stichting Zabawas van der Hoeven Turing Foundation Stichting Vrienden van Teylers Museum VSBfonds C. de Wit - In ‘t Veld J.C. Zadoks 10 11 Woord vooraf n 2012 ontving Teylers Museum het Bij het uitvoeren van alle mooie plannen met vele Nederlandse musea. Door de de bibliotheek zijn nu overal en altijd recordaantal van 147.500 bezoekers. werken we met veel plezier samen met andere penningen in de context van de cultuur te raadplegen. Bovendien werden dit INog nooit eerder zijn er zoveel men- partijen. Dat kunnen andere musea zijn, in de 17de eeuw te presenteren, werd dit jaar de vijftig mooist geïllustreerde sen in één jaar verwelkomd in het gebouw. maar ook scholen, overheden, bedrijven, specialistische onderwerp voor een breed boeken digitaal doorbladerbaar gemaakt. Zij kwamen kijken naar de tentoonstel- fondsen en de vele mensen die het museum publiek toegankelijk gemaakt. De bege- De verzame lingen mineralen en fossielen lingen of naar het gebouw en de collectie, een warm hart toedragen. Samen is veel leidende publicatie bevatte artikelen van komen nog aan de beurt. om een lezing of een rondleiding bij te meer te bereiken. Het eindresultaat geeft mede werkers uit vier verschillende musea. Het verder verbeteren van de digitale wonen, om te experimenteren in Het Lab meer voldoening wanneer het succes met Andersom leende Teylers Museum toegang tot de collecties blijft de komende of fossielen te hakken, om te dineren of te velen gedeeld kan worden. werken uit aan musea in binnen- en bui- jaren hoog op de prioriteitenlijst staan. lunchen, om een trouwpartij of een jubi- tenland. Van De Appel Arts Centre in Het delen van kennis was vanaf de op- leum te vieren, om te vergaderen of een Bij het organiseren van tentoonstellingen Amster dam tot de Hunterian Art Gallery richting in de 18de eeuw een belangrijk workshop bij te wonen. Voor velen is zo’n wordt met vele collega-instellingen samen- in Glasgow waren kunstwerken uit de streven van de instelling en daarom past bezoek memorabel omdat het niet vaak gewerkt. Het jaar 2012 was een hoogtepunt collectie van Teylers in een tijdelijke nieu- deze eigen tijdse toepassing voortreffelijk voorkomt dat je zó wordt ondergedom- voor wat betreft de internationale samen- we context te bekijken. Uit principe zegt in de traditie van Teylers Museum. peld in een andere wereld, een andere werking. het museum altijd ja tegen bruikleenver- Een andere traditie die in lijn is met tijd. De magie van Teylers tijdmachine De zeer succesvolle Rafaël tentoonstelling zoeken, tenzij er werkelijk zwaarwegende het delen van kennis is educatie. Op alle is onweerstaanbaar en inspirerend kwam tot stand dankzij intensieve samenwer- redenen zijn om een werk niet uit te lenen. mogelijke manieren doet het museum aan voor alle generaties. king met het Albertina Museum te Wenen. Meestal is het object dan te fragiel om informatieoverdracht voor elke leeftijds- Teylers Museum is ook bij de tijd. Dit Zonder een groot bruikleen van het expedi- te reizen of – in geval van tekeningen – groep. Vanaf groep twee van de basis- jaar werden vele tienduizenden pagina’s tiemateriaal van de eerste wetenschappelijke te vaak aan licht blootgesteld. school tot Hoger Onderwijs Voor Ouderen aan de digitale collecties op het internet expeditie naar de top van de Mont Blanc uit (hovo), voor elke leeftijdsgroep is een toegevoegd, kreeg de Twitter account het Musée d’Histoire des Sciences te Genève Gelukkig worden de collecties van het passend aanbod. Een bijzonder project, bijna vijfduizend volgers, en werd er had de familietentoonstelling Naar de Top. museum in toenemende mate toeganke- dat in samenwerking met alle culturele samengewerkt met Wikipedia, resulterend Expeditie Mont Blanc niet tot stand kunnen lijk gemaakt voor het publiek via internet.