DOCSLIB.ORG

Wersja Cyfrowa

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Wersja Cyfrowa RG_2018.indd 1 2019-08-052019-08-24 21:12:3013:28:59 RG_2018.indd 2 2019-08-24 13:28:59 RG_2018.indd 3 2019-08-052019-08-24 21:12:3013:28:59 Rada Naukowa Józef Borzyszkowski (przewodniczący) Dieter Bingen, Marcin Hintz, Henryka Ilgiewicz, Grażyna Kozaczka, Beata Możejko, Cezary Obracht-Prondzyński, Miloš Řeznik, Grzegorz Szamocki, Leonid O. Zashkilniak Redaktor Naczelna Maria Mendel Sekretarze Redakcji Marcin Boryczko, Agnieszka Pawłowska-Kubik, Maciej Bakun, Paweł Bykowski Redaktor Naukowy tomu Marcin Boryczko Recenzenci Mariusz Brodnicki, Karolina Ciechorska-Kulesza, Michał Klimecki, Tomasz Maliszewski, Joanna Modrzejewska-Leśniewska, Magdalena Nowak, Wiesław Theiss, Sylwester Zielka Adres Redakcji Gdańskie Towarzystwo Naukowe, ul. Grodzka 12, 80-841 Gdańsk Adres do korespondencji: ul. Bielańska 5 p. 41, 80-851 Gdańsk e-mail: [email protected], [email protected] http://rocznikgdanski.gtn.cba.pl/ Redaktor Wydawnictwa Katarzyna Jopek Projekt okładki i stron tytułowych Karolina Zarychta www.karolined.com Skład i łamanie Pracownia Publikacja sfinansowana ze środków Gdańskiego Towarzystwa Naukowego oraz Uniwersytetu Gdańskiego © Copyright by Gdańskie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Gdański Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ISSN 0080–3456 Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ul. Armii Krajowej 119/121, 81–824 Sopot tel./fax 58 523 11 37, tel. 725 991 206 e-mail: [email protected] www.wyd.ug.edu.pl Księgarnia internetowa: www.kiw.ug.edu.pl Druk i oprawa Zakład Poligrafii Uniwersytetu Gdańskiego ul. Armii Krajowej 119/121, 81–824 Sopot tel. 58 523 14 49; fax 58 551 05 32 RG_2018.indd 4 2019-08-24 13:28:59 SPIS TREŚCI Słowo od Redaktora . 7 DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE W PERSPEKTYWIE RELACJI MIĘDZYGRUPOWYCH B o g d a n C h r z a n o w s k i, Polonia gdańska wobec nazizmu niemieckiego w latach 1939–1940. Wybrane zagadnienia . 13 Katarzyna Kankowska ­‑ F i l i p i a k, Z życia Kaszubów w Gdańsku i na Pomorzu w okresie międzywojennym (1920–1939) . 32 A r k a d i u s z R z e p k o w s k i, Struktura społeczna mieszkańców województwa pomorskiego w II RP . 43 A r t u r K a w i ń s k i, Słowa na koniec małego świata . 55 DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE W PERSPEKTYWIE LOSÓW JEDNOSTEK E l ż b i e t a M a r i a G r o t, Doktor Franciszek Leon Kręcki (1883–1940), działacz młodokaszubski i obrońca praw Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku stracony w obozie Stutthof w 1940 roku . 75 A g n i e s z k a B z y m e k, Biografia rekonstrukcyjna Władysława Pniewskiego z orientacją na resilience . 99 REGIONALIZM I RUCH REGIONALNY NA POMORZU BADANIA, ANALIZY, REFLEKSJE Cezary Obracht ­‑ P r o n d z y ń s k i, Regionalizm na Pomorzu – spokój rezerwatu czy ryzyko społecznych innowacji? . 113 HISTORIOGRAFIA, WSPOMNIENIA I REFLEKSJE Irena Kadulska,, P i o t r K ą k o l, Józef Wybicki pod patronatem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, na łamach „Rocznika Gdańskiego” i w uroczystościach Miasta Gdańska . 125 Wa l d e m a r B o r z e s t o w s k i, Gdańsk lat dwudziestych i trzydziestych. Esej o tych, co byli tu jakby na chwilę . 139 Anna Grześkowiak - K r w a w i c z, Wspomnienie o „Roczniku Gdańskim” . 147 RECENZJE A g n i e s z k a Wo ł o d ź k o, Miasto (dla) sztuki. Sztuka (dla) miasta . 151 Członkowie Gdańskiego Towarzystwa Naukowego zmarli w 2018 roku . 155 Noty o autorach . 157 RG_2018.indd 5 2019-08-24 13:28:59 TABLE OF CONTENTS Editorial . 7 THE INTERWAR PERIOD FROM THE PERSPECTIVE OF INTERGROUP RELATIONS Bogdan Chrzanowski, Poles living in the Free City of Danzig and the German Nazi movement between 1939 and 1940: Selected issues . 13 Katarzyna Kankowska -Filipiak, From the life of Kashubians in Gdańsk and Pomerania in the interwar period (1920–1939) . 32 Arkadiusz Rzepkowski, The social structure of the population of the Pomerania Province in the Second Polish Republic . 43 Artur Kawiński, Words for the end of a small world . 55 THE INTERWAR PERIOD FROM THE PERSPECTIVE OF THE FATE OF INDIVIDUALS Elżbieta Maria Grot, Doctor Franciszek Leon Kręcki (1883–1940), a Young-Kashubian activist and defender of the rights of Poles in the Free City of Danzig, executed in the Stutthof camp in 1940 . 75 Agnieszka Bzymek, Reconstruction biography of Władysław Pniewski with orientation on resilience . 99 REGIONALISM AND REGIONAL MOVEMENT IN POMERANIA: STUDIES, ANALYSES, REFLECTIONS Cezary Obracht -Prondzyński, Pomeranian regionalism – a peaceful reservation or a risk of social innovation? . 113 HISTORIOGRAPHY, MEMORIES, AND REFLECTIONS Irena Kadulska,, Piotr Kąkol, Józef Wybicki under the auspices of the Gdańsk Scientific Society, in the columns of „Rocznik Gdański”, and in the celebrations of the city of Gdańsk . 125 Waldemar Borzestowski, Gdańsk of the 1920s and 1930s: An essay about those who were here as if only for a moment . 139 Anna Grześkowiak-Krwawicz, Memories about „Rocznik Gdański” . 147 REVIEWS A g n i e s z k a Wo ł o d ź k o, Miasto (dla) sztuki. Sztuka (dla) miasta . 151 Members of the Gdańsk Scientific Society deceased during 2018 . 155 About the authors . 157 RG_2018.indd 6 2019-08-24 13:29:00 Rocznik Gdański, t. LXXVII/LXXVIII 2017/2018 PL ISSN 0080-3456 SŁOWO OD REDAKTORA Niniejszy LXXVII/LXXVIII tom „Rocznika Gdańskiego” poświęcony jest dwudzie- stoleciu międzywojennemu – temu tragicznemu okresowi w dziejach Europy, kiedy to do głosu dochodzi zbrodnicza działalność organizacji hitlerowskich siejących ter- ror, niszczących podstawowe mechanizmy kontroli społecznej i przeprowadzających eksterminację mniejszości narodowych, etnicznych, etnolingwistycznych oraz tych żyjących w diasporze. Autorzy podejmują zagadnienia niezwykle trudne, bolesne i nierzadko pozostawiające ślady w pamięci indywidualnej i zbiorowej. Okres dwu- dziestolecia wiązał się w życiu Polaków, Kaszubów i szerzej – mieszkańców Pomorza z najbardziej bolesnymi wydarzeniami. Ludność żyjąca na terenach Gdańska i Pomo- rza stanowiła od wielu setek lat mieszankę etniczno-kulturową, której istnieniu kres położył najpierw nazistowski terror, a następnie procesy przemieszczania ludności stanowiące skutek zakończenia II wojny światowej. Wątkiem spajającym wszystkie przedstawione analizy oraz narracje jest kwestia mniejszości, tak w perspektywie relacji międzygrupowych, jak i losów jednostek czy też polityki międzynarodowej wykorzystującej mniejszości (również w kontekście współ- czesnym) do osiągania celów służących wyłącznie interesom własnej grupy pochodze- niowej w sposób nacechowany przemocą i brutalnością. Paradoksalnie, postacią, która systematycznie odwoływała się do argumentów związanych z prawami mniejszości, był Adolf Hitler, którego przetłumaczone po raz pierwszy na język polski przemó- wienie Powrót Gdańska do Rzeszy Niemieckiej można odnaleźć w niniejszym tomie. Wszystkie powyższe konteksty dotyczące kwestii mniejszości znalazły rozwinięcie w zamieszczonych tu artykułach, które stanowią świadectwo złożonych procesów i relacji między rozmaitymi grupami. Problem mniejszości w kontekście relacji międzygrupowych omawiają teksty Polo­ nia gdańska wobec nazizmu niemieckiego w latach 1939–1940. Wybrane zagadnienia prof. Bogdana Chrzanowskiego, Z życia Kaszubów w Gdańsku i na Pomorzu w okresie międzywojennym (1920–1939) Katarzyny Kankowskiej-Filipiak, Struktura społeczna mieszkańców województwa pomorskiego w II RP Arkadiusza Rzepkowskiego oraz Słowa na koniec małego świata Artura Kawińskiego. Wszystkie te artykuły traktują o relacjach między grupami narodowymi, etnicznymi, etnolingwistycznymi i żyją- cymi w diasporze. RG_2018.indd 7 2019-08-24 13:29:00 8 Słowo od Redaktora Tekst prof. Bogdana Chrzanowskiego mówi o dramatycznych losach Polonii gdań- skiej znajdującej się w niezwykle trudnym położeniu mniejszości, którą za sprawą traktatu wersalskiego, a później posunięć Hitlera poddano systematycznej ekster- minacji. Autor na podstawie materiałów źródłowych i opracowań dokonuje analizy relacji między większością niemiecką a Polonią i dochodzi do wniosku, że wskutek splotu wydarzeń historycznych, które doprowadziły do przejęcia władzy w Rzeszy Niemieckiej przez NSDAP, były one nacechowane nienawiścią i antagonizmem, choć zauważa, że zdarzały się także przypadki wzajemnego porozumienia, zgody i sąsiedz- kiej solidarności. Pierwsze formy eksterminacji, które miały miejsce w Gdańsku, miały charakter wyjątkowy między innymi z uwagi na to, iż miasto to stanowiło swego rodzaju poligon doświadczalny dla zbrodniarzy nazistowskich. Tekst Katarzyny Kankowskiej-Filipiak, poświęcony analizie mniejszości kaszubskiej oraz jej roli w wielkich procesach historycznych dwudziestolecia międzywojennego, stanowi istotny wkład w szeroko pojmowane studia historyczne oraz publicystykę na temat relacji między Kaszubami a Polakami, ponieważ pisany jest niejako z punktu widzenia mniejszości kaszubskiej zamieszkującej Wolne Miasto oraz obszary przyle- głe. Artykuł ten traktuje o ciemnych stronach wydarzeń historycznych, które miały miejsce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, kiedy to ludność kaszubska padała ofiarą regularnych szykan i represji ze strony polskich służb oraz obywateli. Sytua- cja Kaszubów w dwudziestoleciu międzywojennym była podwójnie ciężka – z jednej strony szykany ze strony polskich władz, a z drugiej niemiecka agitacja i propaganda opierająca się na podkreślaniu narodowej odrębności Kaszubów i ich kulturowego pokrewieństwa z Niemcami. Kaszubi stali się przedmiotem walki propagandowej między Polską a Niemcami, a jednocześnie sami walczyli o uznanie ich odrębno- ści kulturowej i językowej. Artykuł przybliża i problematyzuje zawiłe relacje między Kaszubami i Polakami w interesującym
Load more

Recommended publications
  • Gerard Labuda – Kaszuba Z Poznania Droga Od „Historii Pomorza” Do „Historii Kaszubo´ W”
    PRZEGLA˛D ZACHODNI 2006, nr 1 JO´ ZEF BORZYSZKOWSKIJo´zef Borzyszkowski Gdan´sk GERARD LABUDA – KASZUBA Z POZNANIA DROGA OD „HISTORII POMORZA” DO „HISTORII KASZUBO´ W” Gerard Labuda – Kaszuba z Poznania Profesor Gerard Labuda – wychowanek Uniwersytetu Poznan´skiego sprzed II wojny s´wiatowej, jego po´z´niejszy, powojenny rektor, a takz˙e dyrektor Instytutu Zachodniego, luminarz – nie tylko Poznan´skiego Oddziału – Polskiej Akademii Nauk, jej przez lata wiceprezes w Warszawie i pierwszy prezes odrodzonej w 1989 r. Polskiej Akademii Umieje˛tnos´ci w Krakowie, niejednokrotnie mo´wił o sobie, iz˙ jest Kaszuba˛ w Poznaniu 1. A Poznan´ – stolica Wielkopolski – jej relacje w konteks´cie Kaszub i Pomorza to temat na oddzielna˛ publikacje˛, ksia˛z˙ke˛. Poznan´ w dwudziestoleciu mie˛dzywojennym w latach młodos´ci G. Labudy, skupiał najliczniejsze grono akademiko´w pomorskich. Mieli oni tu swoje organiza- cje, z kto´rych najaktywniejsza była Korporacja Akademicka „Pomerania”, a doro´w- nywało jej Akademickie Koło Pomorskie. Ich skład, program, działalnos´c´ i szcze- go´lne znaczenie w najnowszych dziejach kaszubsko-pomorskich, nie tylko w proce- sie kształtowania sie˛ kolejnych pokolen´ inteligencji, moz˙emy poznac´ mie˛dzy innymi dzie˛ki wydawnictwom tych studenckich organizacji. Pierwsza pozostawiła nam arcyciekawe trzy Roczniki Korporacji Studento´w Uniwersytetu Poznan´skiego „Pomerania”, (R. III, Poznan´ 1928), a druga Ksie˛ge˛ Pamia˛tkowa˛Akademickiego Koła Pomorskiego przy Uniwersytecie Poznan´skim, Poznan´ 1929, wydana˛ z okazji 10-lecia istnienia organizacji. Oba wydawnictwa zawieraja˛ – obok opracowan´ o charakterze naukowym – multum materiału kronikarskiego, dotycza˛cego mie˛dzy innymi składu osobowego tych stowarzyszen´. Na szczego´lna˛ uwage˛ w składzie osobowym Korporacji „Pomerania” zasługuje mie˛dzy innymi fakt, iz˙ jej kuratorem był prof.
    [Show full text]
  • Perceptive Intent in the Works of Guenter Grass: an Investigation and Assessment with Extensive Bibliography
    Louisiana State University LSU Digital Commons LSU Historical Dissertations and Theses Graduate School 1971 Perceptive Intent in the Works of Guenter Grass: an Investigation and Assessment With Extensive Bibliography. George Alexander Everett rJ Louisiana State University and Agricultural & Mechanical College Follow this and additional works at: https://digitalcommons.lsu.edu/gradschool_disstheses Recommended Citation Everett, George Alexander Jr, "Perceptive Intent in the Works of Guenter Grass: an Investigation and Assessment With Extensive Bibliography." (1971). LSU Historical Dissertations and Theses. 1980. https://digitalcommons.lsu.edu/gradschool_disstheses/1980 This Dissertation is brought to you for free and open access by the Graduate School at LSU Digital Commons. It has been accepted for inclusion in LSU Historical Dissertations and Theses by an authorized administrator of LSU Digital Commons. For more information, please contact [email protected]. 71-29,361 EVERETT, Jr., George Alexander, 1942- PRECEPTIVE INTENT IN THE WORKS OF GUNTER GRASS: AN INVESTIGATION AND ASSESSMENT WITH EXTENSIVE BIBLIOGRAPHY. The Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College, Ph.D., 1971 Language and Literature, modern University Microfilms, A XEROX Company, Ann Arbor, Michigan THIS DISSERTATION HAS BEEN MICROFILMED EXACTLY AS RECEIVED Reproduced with permission of the copyright owner. Further reproduction prohibited without permission. PRECEPTIVE INTENT IN THE WORKS OF GUNTER GRASS; AN INVESTIGATION AND ASSESSMENT WITH EXTENSIVE BIBIIOGRAPHY A Thesis Submitted to the Graduate Faculty of the Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in The Department of Foreign Languages by George Alexander Everett, Jr. B.A., University of Mississippi, 1964 M.A., Louisiana State University, 1966 May, 1971 Reproduced with permission of the copyright owner.
    [Show full text]
  • Poles Under German Occupation the Situation and Attitudes of Poles During the German Occupation
    Truth About Camps | W imię prawdy historycznej (en) https://en.truthaboutcamps.eu/thn/poles-under-german-occu/15596,Poles-under-German-Occupation.html 2021-09-25, 22:48 Poles under German Occupation The Situation and Attitudes of Poles during the German Occupation The Polish population found itself in a very difficult situation during the very first days of the war, both in the territories incorporated into the Third Reich and in The General Government. The policy of the German occupier was primarily aimed at the liquidation of the Polish intellectual elite and leadership, and at the subsequent enslavement, maximal exploitation, and Germanization of Polish society. Terror was conducted on a mass and general scale. Executions, resettlements, arrests, deportations to camps, and street round-ups were a constant element of the everyday life of Poles during the war. Initially the policy of the German occupier was primarily aimed at the liquidation of the Polish intellectual elite and leadership, and at the subsequent enslavement, maximal exploitation, and Germanization of Polish society. Terror was conducted on a mass and general scale. Food rationing was imposed in cities and towns, with food coupons covering about one-third of a person’s daily needs. Levies — obligatory, regular deliveries of selected produce — were introduced in the countryside. Farmers who failed to deliver their levy were subject to severe repressions, including the death penalty. Devaluation and difficulty with finding employment were the reason for most Poles’ poverty and for the everyday problems in obtaining basic products. The occupier also limited access to healthcare. The birthrate fell dramatically while the incidence of infectious diseases increased significantly.
    [Show full text]
  • Dawna I Współczesna Literatura Kaszubska Główni Twórcy I Ich Dokonania DOI: 0.12775/LC.2019.020
    Adela Kuik-Kalinowska* Dawna i współczesna literatura kaszubska Główni twórcy i ich dokonania DOI: http://dx.doi.org/1 0.12775/LC.2019.020 Streszczenie: Literatura kaszubskojęzyczna to fenomen o szerokim spektrum i trudny do opi- su przez fakt, iż dotyczy względnie małej grupy etnicznej zamieszkującej dzisiejsze tereny Polski i Niemiec. Notowani w historycznych źródłach od wczesnego średniowiecza Kaszubi dopiero od połowy XIX wieku za sprawą Floriana Ceynowy pozostawiali po sobie literaturę, która od tego mo- mentu rozwijać się będzie w mniej lub bardziej zaznaczanej idei samodzielności i samowystarczalno- ści kulturowej. Szkic interpretacyjny ma na celu chronologiczne przedstawienie rozwoju literatury kaszubskiej od jej początków powstania po czasy współczesne. Tego typu obraz piśmiennictwa ka- szubskiego pozwala ukazać tworzące się na przestrzeni wieków pokolenia i grupy literackie, przed- stawić tendencje tematyczno-artystyczne, jakim podlegała twórczość kaszubska, a także wyłonić jej 65 aspekty nowatorskie odcinające się od tradycji tej kultury. Przegląd piśmiennictwa kaszubskiego pozwoli także ukazać przemiany społeczno-kulturowe, jakim podlegała literatura kaszubska, a także ujawnić wpływy innych kultur, od których była zależna, oraz zaprezentować kierunki jej rozwoju, dzięki którym uzyskała swą autonomię. Tego typu ujęcie służy ukazaniu problemów jej istnienia, wskazaniu podstawowych kierunków, w jakich była i wciąż jest realizowana. 2(30) 2019 Słowa-kluczowe: literatura kaszubska, język kaszubski, poezja kaszubska, proza kaszubska, drama- turgia kaszubska * Dr hab., prof. Akademii Pomorskiej w Słupsku, badaczka literatury XIX i XX wieku w Instytucie Polonistyki, w Zakładzie Antropologii Kultury i Badań Kaszubsko-Pomorskich; poetka. E-mail: [email protected] | ORCID: 0000-0001-7721-6764. LITTERARIA COPERNICANA ISSNp 1899-315X 65–83 ss. Former and Contemporary Kashubian Literature.
    [Show full text]
  • Wielki Akt Sprawiedliwości Dziejowej Albert Forster — Krwawy »Wielkorzqdca Gdański« Przed Maj Wyższym Trybunałem Narodowym R
    Zajścia w «tfefcsamSrii PARYŻ (PAP) — Wediug doniesień Agencji France Presse z Aleksandrii — podczas starć między policją a wojskiem zginęło 7 oficerów policji. Starcia trwa­ ją. W centrum miasta słychać strzelani-# Hę. Ulicami krążą wozy sanitarne, zbie­ rając rannych, których liczba przekra­ cza już 100 osób. Sytuacja w mieście Rok IV, Nr 94 przypomina wojnę domową. Wtorek, dnia 6 kwietnia 1948 r. WYDANIE A CENA 3 ZŁ -N, 1 Wielki akt sprawiedliwości dziejowej Albert Forster — krwawy »wielkorzqdca gdański« przed Maj wyższym Trybunałem Narodowym R. P. Wczoraj rozpoczął się w Gdańsku jeden z nawiększych z dotychczasowych tę ponurą prawdę, to wie, że najsurowsza procesów przeciw zbrodniarzom hitlerowskim. Pt zed Najwyższym Trybunałem kara, której zażąda, będzie tą postacią po­ Narodowym R. P. stanął b. „wielkorządca gdański”, najwierniejszy uczeń Hitle­ tępienia, za którą stać będzie niewzruszenie ra, Gauleiter Alherl Forster. ^ autorytet moralny tej miary, że w przyszło­ ści każdy bezstronny badacz orzeknie: Zainteresowanie procesem mieszkańców Wybrzeża jest olbrzymie. Na dłu­ „NARESZCIE SPRAWIEDLIWOŚCI STA- go przed rozpoczęciem rozprawy piękr.ie odnowioną salę Wielkiego Teatru Miej .O SIE ZADOŚĆ". skiego we Wrzeszczu, gdzie toczy się proces, zapełniły tłumy ludności. Technicz­ GLOS ZABIERA OSK. ALBERT FORSTER na strona organizacji procesu jest przygotowana niezwykle starannie. Po przemówieniach prokuratora zabiera glos dla złożenia wyjaśnień, oskarżony, Skład Najwyższego Trybunału Narodowego stanowią: przewodniczący — Albert Forster: „Panie Prezydencie, Naj­ Stanisław Rybczyński, sędziowie — Józef Zembaty, Henryk Cieśluk, Roman wyższy Trybunale Narodowy! — rozpoczy­ Szpakopf, oraz ławnicy — Henryk Wójcicki. Janusz Wierusz - Kowalski, Sta­ na oskarżony. — Jeśli mi wolno chciałbym nisław Stefański, Stanisław Stasiak i JanWilandt. Oskarżenie wnoszą prokurato­ dożyć kilka wyjaśnień natury ogólnej. Pierwszy raz w żyau staję przed tak wy­ rzy NTN: Tadeusz Cyprian i Marian Siewierski.
    [Show full text]
  • Spis Treści Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej 1990–2010
    SPIS TREŚCI FUNDACJA GENERAŁ ELŻBIETY ZAWACKIEJ 1990–2010 W dwudziestolecie działalności Fundacji (Maria Dmochowska) ........... 1 Naukowy i popularyzatorski dorobek Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej (Katarzyna Minczykowska) .................................................. 5 Wystawa „Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej 1990–2010” (kurator: Dorota Kromp, oprac. grafi czne: Tomasz Pietrzyk) PRZYCZYNKI HISTORYCZNE Przysposobienie Wojskowe Kobiet w II Rzeczypospolitej (Małgorzata Piastowicz) ............................................................................................. 15 Wpływ warunków obozowych na fi zyczny i psychiczny stan zdrowia więźniarek niemieckich obozów koncentracyjnych (Agnieszka Fedorowicz) ...................... ...................................................................... 39 ŹRÓDŁA Źródła do dziejów tajnego nauczania w regionie Kujaw wschodnich i ziemi dobrzyńskiej 1939–1945 ( Bogdan Ziółkowski ) .................... 49 KRONIKA Rozstrzygnięcie II edycji konkursu „Wielcy zwyczajni” (Nadia Czachowska, „Aż do ofi ary życia mego...” Danuta Siedzikówna „Inka”; Edyta Socha, Wartości, które cenili bardziej niż własne życie – esej o bohaterach „Kamieni na szaniec”; Marcin Mater nowski, Charakterystyka żołnierzakobiety, która odeszła już na wieczną wartę, z wykorzystaniem materiałów dokumentalnych) Na okładce: (Elżbieta Skerska) .................................................................................. 67 Budynek siedziby Refl eksje z XXV Jubileuszowego Zjazdu Łagierników żołnierzy Fundacji Generał Armii
    [Show full text]
  • Piaśnica a Scene of German Crimes in Pomerania in 1939
    Piaśnica A scene of German crimes in Pomerania in 1939 Introduction by Monika Tomkiewicz PhD, historian and member of the Regional Commission for Investigation of Crimes Against the Polish Nation in Gdańsk Scientific consultation Prof. dr hab. Bogdan Chrzanowski Text edited by Janosz Józefczyk Mirosław Odyniecki Correction of texts by Mateusz Ihnatowicz, PhD Jacek Pudliszewski, PhD Biographical notes written by Mateusz Ihnatowicz, PhD Cover design by Karol Formela First edition The Stutthof Museum in Sztutowo Wejherowo 2017 ISBN 978-83-946986-5-2 Published by: The Stutthof Museum in Sztutowo for the Branch Office: The Piaśnica Museum in Wejherowo (in organisation) 11/2 Św. Jacka St., 84-200 Wejherowo phone/fax: +48 58 736 11 11 e-mail: [email protected] www.muzeumpiasnickie.pl Table of Contents Introduction. Massacre in Piaśnica ................................................. 4 Piaśnica ......................................................................................... 11 Main Memorial ............................................................................. 13 Crossroads – “Pensive Christ” ...................................................... 14 Grave No. 4 ................................................................................... 15 Grave No. 1 ................................................................................... 16 Grave No. 2 ................................................................................... 17 Monument to Leon Najman – Mirza Kryczyński ......................... 18 Memorial
    [Show full text]
  • Wersja W Formacie
    TOWARZYSTWO NAUKOWE W TORUNIU WYDZIAŁ NAUK HISTORYCZNYCH BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA W TORUNIU ZAPISKI HISTORYCZNE POŚWIĘCONE HISTORII POMORZA I KRAJÓW BAŁTYCKICH TOM LXXVII – ROK 2012 SUPLEMENT BIBLIOGRAFIA HISTORII POMORZA WSCHODNIEGO I ZACHODNIEGO ORAZ KRAJÓW REGIONU BAŁTYKU ZA ROK 2010 Toruń 2012 BIBLIOGRAFIA HISTORII POMORZA WSCHODNIEGO I ZACHODNIEGO oraz KRAJÓW REGIONU BAŁTYKU ZA ROK 2010 wraz z uzupełnieniami z lat poprzednich Opracowali URSZULA ZABORSKA i ADAM BIEDRZYCKI RADA REDAKCYJNA ZAPISEK HISTORYCZNYCH Przewodniczący: Mieczysław Wojciechowski Członkowie: Karola Ciesielska, Jerzy Dygdała, Karin Friedrich, Rolf Hammel-Kiesow, Grzegorz Jasiński, Edmund Kizik, Janusz Małłek, Ilgvars Misāns, Michael G. Müller, Alvydas Nikžentaitis, Stanisław Salmonowicz, Jürgen Sarnowsky, Jacek Staszewski, Janusz Tandecki, Kazimierz Wajda, Edward Włodarczyk, Mieczysław Wojciechowski KOMITET REDAKCYJNY ZAPISEK HISTORYCZNYCH Redaktor: Bogusław Dybaś, zastępca redaktora: Roman Czaja Członkowie: Mirosław Golon, Tomasz Kempa, Przemysław Olstowski, Magdalena Niedzielska, Mariusz Wołos Sekretarze Redakcji: Paweł A. Jeziorski, Katarzyna Minczykowska Skład i łamanie: WENA Włodzimierz Dąbrowski Adres Redakcji Towarzystwo Naukowe w Toruniu 87-100 Toruń, ul. Wysoka 16 www.tnt.torun.pl/zapiski www.zapiskihistoryczne.pl e-mail: [email protected] Instrukcja dla autorów znajduje się na stronie internetowej oraz w każdym zeszycie pierwszym czasopisma Pierwotną wersją czasopisma jest wersja drukowana Redakcja stosuje procedury zabezpieczające przed zjawiskami ghostwriting i guest authorship Articles appearing in this journal are abstracted and indexed in „Historical Abstracts” Wydanie publikacji dofi nansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego W przygotowaniu bibliografi i wykorzystano fundusze Rektora UMK ISSN 0044-1791 TOWARZYSTWO NAUKOWE W TORUNIU Wydanie I. Ark. wyd. 28,6 Ark. druk. 24,2 Wąbrzeskie Zakłady Grafi czne Wąbrzeźno, ul. Mickiewicza 15 www.wzg.com.pl SPIS TREŚCI A.
    [Show full text]
  • Bibliographie
    BIBLIOGRAPHIE A. Gedruckte Quellen und Literatur Abshagen, Kar! Heinz, Canaris. Patriot und Weltbürger, Stuttgart 1949. Absolon, Rudolf, "Wehrgesetz und Wehrdienst 1935-1945. Das Personalwesen in der Wehr­ macht (Schriften des Bundesarchiv5, Bd. 5), Boppard/Rh. 1960. Adler-Rudel, S., Ostjuden in Deutschland 1880-1940, Tübingen 1959. Alexander, Edgar, "Church and Society in Germany", in: Church and Society. Catholic Social and Political Thought and Movements 1789-1950, ed. by Joseph N. Moody, New York 1953. Alexander, Franz, Irrationale Kräfte unserer Zeit. Eine Studie über das Unbewußte in Politik und Geschichte, Stuttgart 1946. Aloisi, Baron (Pompeo ), Journal, Paris 1957. d' Alquen, Gunther, "Die 55. Geschichte, Aufgabe und Organisation der Schutzstaffeln der NSDAP", in: Das Dritte Reich im Aufbau. Der organisatorische Aufbau, hrsgg. von Pau! Meier-Benneckenstein, Teil II: Wehrhaftes Volk, Berlin 1939. Althaus, Paul, Die deutsche Stunde der Kirche, Göttingen 1933. Angress, Werner T., und Bradley F. Smith, "Diaries of Heinrich Himmler's Early Years", in: The Journal of Modern History 31 (1959). Anschütz, Gerhard, Die Verfassung des Deutschen Reichs vom 11. August 1919, 12. Aufl., Berlin 1930. Apelt, Willibald, Geschichte der Weimarer Verfassung, München 1946. "Das nationalsozialistische Arbeitsbeschaffungsprogramm und seine Finanzierung" in: Die deutsche Volkswirtschaft. Zeitschrift für nationalsozialistische Wirtschaftsgestaltung (Hrsg. Reichstagsabgeordneter Hunke-Heinrichsen), 1. Sonderheft 1932. Arendt, Hannah, Elemente und Ursprünge totaler Herrschaft, Frankfurt/M. 1955. Aretin, Erwein v., Krone und Ketten. Erinnerungen eines bayerischen Edelmannes, hrsgg. von Kar! Buchheim und Kar! Otmar v. Aretin, München 1955. Aretin, Kar! Otmar Frhr. v., "Die deutschen Generale und Hitlers Kriegspolitik", in: Politi­ sche Studien 10, H. 113 (1959). Arndt,Adolf, "Eine Dokumentation zur gewaltsamen,Unterdrückung der SPD im Jahre 1933", in: SPD-Pressedief/st P/XII/256 (8.
    [Show full text]
  • Public Buildings and Urban Planning in Gdańsk/Danzig from 1933–1945
    kunsttexte.de/ostblick 3/2019 - 1 Ja!oda ?a5@ska-Kaczko &ublic .uildin!s and Brban &lannin! in "da#sk/$anzi! fro% 193321913 Few studies have discussed the Nazi influence on ar- formation of a Nazi-do%inated Denate that carried chitecture and urban lanning in "dańsk/Danzig.1 Nu- out orders fro% .erlin. /he Free Cit' of $anzi! was %erous &olish and "erman ublications on the city’s formall' under the 7ea!ue of Nations and unable to history, %onu%ent reservation, or *oint ublications run an inde endent forei!n olic') which was on architecture under Nazi rule offer only !eneral re- entrusted to the Fe ublic of &oland. However) its %arks on local architects and invest%ents carried out newl' elected !overn%ent had revisionist tendencies after 1933. +ajor contributions on the to ic include, a and i% le%ented a Jback ho%e to the FeichK %ono!ra h b' Katja .ernhardt on architects fro% the a!enda <0ei% ins Feich=. 4ith utter disre!ard for the /echnische 0ochschule $anzig fro% 1904–1945,2 rule of law) the new authorities banned o osition .irte &usback’s account of the restoration of historic and free ress) sought to alter the constitution) houses in the cit' fro% 1933–1939,3 a reliminary %ar!inalized the Volksta!) and curtailed the liberties stud' b' 4iesław "ruszkowski on unrealized urban of &olish and 8ewish citizens) the ulti%ate !oal bein! lanning rojects fro% the time of 4orld 4ar 66)1 their social and econo%ic exclusion. 6n so doin!) the which was later develo ed b' &iotr Lorens,3 an ex- Free Cit' of $anzi! sou!ht to beco%e one with the tensive reliminary stud' and %ono!ra h b' 8an Feich.
    [Show full text]
  • Kaschubische Anthologie
    Slavistische Beiträge ∙ Band 61 (eBook - Digi20-Retro) Ferdinand Neureiter Kaschubische Anthologie Verlag Otto Sagner München ∙ Berlin ∙ Washington D.C. Digitalisiert im Rahmen der Kooperation mit dem DFG-Projekt „Digi20“ der Bayerischen Staatsbibliothek, München. OCR-Bearbeitung und Erstellung des eBooks durch den Verlag Otto Sagner: http://verlag.kubon-sagner.de © bei Verlag Otto Sagner. Eine Verwertung oder Weitergabe der Texte und Abbildungen, insbesondere durch Vervielfältigung, ist ohne vorherige schriftliche Genehmigung des Verlages unzulässig. «Verlag Otto Sagner» ist ein Imprint der Kubon & Sagner GmbHFerdinand. Neureiter - 9783954793389 Downloaded from PubFactory at 01/10/2019 06:11:47AM via free access S l a v is t i c h e B eiträge BEGRÜNDET VON ALOIS SCHMAUS HERAUSGEGEBEN VON HENRIK BIRNBAUM UND JOHANNES HOLTHUSEN REDAKTION: PETER REHDER Band 61 Ferdinand Neureiter - 9783954793389 Downloaded from PubFactory at 01/10/2019 06:11:47AM via free access FERDINAND NEUREITER KASCHUBISCHE ANTHOLOGIE VERLAG OTTO SAGNER • MÜNCHEN Ferdinand Neureiter - 9783954793389 Downloaded from PubFactory at 01/10/2019 06:11:47AM via free access Bayerisch© Staatsbibliothek München ISBN 3 87690 070 0 Copyright by Verlag Otto Sagner, München 1973 Abteilung der Firma Kubon und Sagner, München Druck: Alexander Großmann 8 München 19, Ysenburgstraße 7* Ferdinand Neureiter - 9783954793389 Downloaded from PubFactory at 01/10/2019 06:11:47AM via free access 00046920 Inhalt V о r w о г t ...................................................................................... VII Übersicht über die kaschubische Literatur ................... 1 Die Laute der kaschubischen Literatursprache ............ 20 B ibliographie ...................................................................................... 23 Florian С e у n o w а ................................................................. 26 Jan Hieronim (Jarosz) D e rd ow s к i ...................... 38 Aleksander M a j к о w s к i ...............................................
    [Show full text]
  • 'Germanization' in Occupied Poland: Disunity, Inconsistency, And
    Mosher ‘Germanization’ in Occupied Poland: Disunity, Inconsistency, and Contradiction within the Nazi Administration. BEN MOSHER Following the invasion of Poland in September 1939, the Nazi’s began a program designed to Germanize the territory in which they occupied. The Germanization program involved reordering Polish society, and its people, according to the requirements of Nazi racial theory, thus bringing it in line with Hitler’s vision for the German Reich. However, Hitler’s grand vision for Poland was not implemented with any uniformity, and the Germanization program was plagued by internal inconsistency and contradiction from the outset. Drawing upon Ian Kershaw’s work, this paper will advance a reconceptualization of Hitler’s role as leader of the Nazi administration, emphasizing his characteristic detachment from the everyday functions of the Nazi bureaucracy. Instead of working from the dictates of their Fuehrer, Nazi officials worked to advance Hitler’s general vision with their own personalized policies. As a consequence, in Poland, the Germanization program varied tremendously according to the personal judgment of individual Nazi administrators. This point is illustrated through an analysis of Hitler’s laissez-faire brand of administrative rule, the autonomous competition that was cultivated amongst Nazi officials, and the ambiguities associated with the ‘racial status’ of the Polish population. This paper demonstrates that the fragmented nature of the Nazi Germanization program stems from Hitler’s non-interventionist brand of leadership, which afforded district officials with the administrative autonomy to enact his vision as they saw fit. On October 8, 1939, Adolf Hitler issued the Annexation Decree, officially commencing what would become a 6-year Nazi occupation of Polish territory.
    [Show full text]