GRAND DEPART 24/25

MY DREAM. MY GOAL. MY TOUR.

GRAND DÉPART ROTTERDAM 1 Foto: ANP Foto:

Na 3.959 dagen zijn we weer aan het aftellen...

2 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 3 Foto: ANP Foto: WELKOM TERUG! My dream, my goal, my Tour: Rotterdam stelt zich kandidaat voor de start van de in 2024 of 2025.

Op zaterdag 3 juli 2010 ging de 97ste editie van de Tour de France van start in onze stad Rotterdam. Een fees- telijke dag waar zo lang naar was uitgekeken en die alle verwachtingen overtrof: honderdduizenden toeschouwers in de stad genoten van de unieke Toursfeer en zagen een prachtige sportieve strijd. De beelden van de enthousiaste menigte op onze Erasmusbrug gingen de hele wereld over. Een waar wielerfeest.

Het was de dag waarop de Rotterdammers de Tour de France omarmden en in hun hart sloten. “Ik was zo trots op de mensen”, zei burgemeester Ahmed Aboutaleb daar later over. “De stad was één, iedereen kwam bij elkaar.”

De droom om de Tour te zien terugkeren in onze stad is uitgegroeid tot een nieuw doel: een tweede Grand Départ. In dit bidbook stelt Rotterdam zich kandidaat voor de start van de Tour de France in 2024 of 2025. Met behulp van het grootste wielerspektakel ter wereld willen we alle mensen in onze stad aansporen om hun eigen dromen te benoemen en waar te maken en hun doelen te bereiken. My dream, my goal, my Tour.

In Rotterdam fietsen we al heel veel; Nederland staat niet voor niets wereldwijd bekend als fietsland nummer één. De Tour de France kan ons helpen om nóg meer mensen te inspireren en te stimuleren, zodat we verder kunnen werken aan een gezonde en vitale stad voor al onze inwoners. EEN TWEEDE Juist in deze moeilijke tijden is het belangrijk om de mensen TOURSTART weer perspectief te kunnen bieden en de veerkracht van de stad te verstevigen. De magie van de Tour als inspiratie IN ROTTERDAM voor iedereen. In dit bidbook presenteren wij onze plannen voor de Grand Départ 2024/2025. De Tour de France is meer dan welkom in Rotterdam.

4 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 5 MY DREAM. Ahmed Aboutaleb: “Grand Départ is van grote betekenis” 10 Rotterdam on Tour 14 Sven de Langen: “De Tour de France is als het leven” 18 INHOUD Laat die Tour maar komen! 22 Ceylin del Carmen Alvarado: “Het begint te kriebelen” 24 Jan van Zanen: “Grand Départ is van onschatbare waarde” 26 BIDBOOK Rotterdam Fietsstad 28 DAG 4: Iedere Rotterdammer op de fiets 30 GRAND DÉPART METROPOOL-ETAPPE ROTTERDAM ROTTERDAM-DEN HAAG MY GOAL. In deze etappe door de Metropool- De Tour op tv 34 regio rijden we langs alles wat Chantal van den Broek-Blaak 36 Nederland zo mooi maakt: havens, 37 DAG 1: polders, kassen en de kust. Judith Bokhove: “We rollen de rode loper uit voor fietsers” 38 PLOEGEN- 54 Column Bas Tietema 42 PRESENTATIE The road to 2024/25 44 Het startschot van de Rotterdamse Jolanda Jansen: “Ambitie geeft ons energie” 48 Grand Départ: de ploegen- Rotterdam Wielerstad 50 presentatie met een internationale tv-show vanuit Rotterdam Ahoy. MY TOUR. Grand Départ dag 1 54 Grand Départ dag 2 56 58 DAG 2: Leontien Zijlaard-van Moorsel 59 PARCOURSVERKENNING Grand Départ sportieve opbouw 60 & FAMILIE- EN Grand Départ dag 3 62 RECREANTENDAG 66 De renners verkennen het tijdrit- 67 parcours. Verder willen we tijdens Grand Départ dag 4 68 de familie- en recreantendag zoveel Grand Départ dag 5 72 mogelijk mensen, jong en oud, NL Tourland 76 56 het Tourgevoel laten beleven. 68 Slotwoord minister voor Medische Zorg en Sport 82

Foto: Cor Vos Foto:

DAG 5: ETAPPE DAG 3: ROTTERDAM- INDIVIDUELE VALKENBURG TIJDRIT ROTTERDAM De grande finale van de Een snelle race tegen de klok door Rotterdamse Grand Départ het hart van de stad. Over de met aankomst in het Rotterdamse bruggen op jacht naar Zuid-Limburgse 62 de eerste gele trui. heuvellandschap. 72

6 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 7 GRAND DEPART

8 GRAND DÉPART ROTTERDAM 24/25GRAND DÉPART ROTTERDAM 9 MY DREAM. MY DREAM MY GOAL. MY TOUR.

“Alles begint met een droom. En mijn droom is dat we in 2024 of 2025 als één stad weer volop in de schijnwerpers staan. Er is zoveel moois bij gekomen de afgelopen elf jaar, dat “GRAND DÉPART willen we de wereld graag laten zien.” IS VAN GROTE BETEKENIS” BURGEMEESTER AHMED ABOUTALEB

Na het eclatante succes van de Rotterdamse Grand Départ in 2010 kijkt burgemeester Ahmed Aboutaleb reikhalzend uit naar de volgende Tourstart. “We willen graag nóg meer aan de wereld laten zien.”

MIJMEREN OVER HET PELOTON DAT WEER OVER de fiets als gezond en duurzaam vervoersmiddel op de DE ERASMUSBRUG RIJDT, OPNIEUW EEN GRAND kaart gezet, er zijn meer mensen gaan fietsen. Tegenover DÉPART: HOE REALISTISCH IS DAT? de 10 miljoen euro aan kosten die met de organisatie “Alles begint met een droom. En mijn droom is dat gepaard ging, staat 30 miljoen euro aan inkomsten. we in 2024 of 2025 als één stad weer volop in de En niet in de laatste plaats: prachtige beelden van de schijnwerpers staan. Er is zoveel moois bij gekomen de stad gingen de hele wereld over. Dat was niet alleen in afgelopen elf jaar, dat willen we de wereld graag laten publicitair opzicht mooi, de Rotterdammers glommen zien. Van windmolens op zee tot een nieuw theater op Zuid. met z’n allen van trots.” En natuurlijk dat Rotterdam een geweldige fietsstad is. Het enthousiasme voor de fiets is alleen maar groter geworden.” IN HOEVERRE PAST DE TOURSTART BIJ DE POLITIEKE ASPIRATIES VAN ROTTERDAM? WAAROM WIL ROTTERDAM DE START VAN DE TOUR “De organisatie van de Grand Départ in 2024 of DE FRANCE WEER ORGANISEREN? 2025 in Rotterdam zal van grote betekenis zijn voor “De Tour de France is een wielerwedstrijd van absolute de Rotterdamse samenleving. De economische wereldklasse en Rotterdam heeft een indrukwekkend impuls is van harte welkom, nu we de komende trackrecord als het gaat om de organisatie van jaren gaan herstellen van de coronaperiode. Daarbij internationale, beeldbepalende sportevenementen. De willen we ook een podium bieden aan vrouwelijk ploegen kunnen rekenen op een professioneel, warm wielertalent. Nederland domineert het internationale welkom en het enthousiasme van de Rotterdammers.” vrouwenwielrennen en onze regio telt maar liefst drie vrouwelijke wereldkampioenen. Vanaf 2022 starten WAT HEEFT DE GRAND DÉPART IN 2010 VOLGENS we met de organisatie van een aantal topwedstrijden U OPGELEVERD? voor vrouwen, onder de vlag van de internationale “Die was in elk opzicht een succes. De Tourstart heeft wielerunie (UCI). Ook gaan we met de A.S.O. (de Franse

10 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 11 MY DREAM MY DREAM

HOE WAREN DE CONTACTEN MET DE A.S.O. WAT IS EIGENLIJK UW MEEST DIERBARE DESTIJDS? EN ZIJN DIE CONTACTEN ALTIJD WARM HERINNERING AAN 2010? GEBLEVEN? “Het startschot was natuurlijk een magisch moment, op de “De contacten waren prima, zowel vanuit de politiek- Erasmusbrug. Ik voelde me echt ongelofelijk vereerd dat ik bestuurlijke kant als met belangrijke partners zoals dat mocht doen. De goede sfeer in de stad staat me ook nog Rotterdam Topsport. Het is niet zo dat we na de Grand helder voor de geest. Helikopters in de lucht, patrouilleboten Départ in 2010 nog jaren wekelijks of maandelijks contact van het havenbedrijf die waaiers van water maakten met hadden. Maar uiteraard weet je elkaar na zo’n succesvolle hun waterkanonnen, de enthousiaste menigte… Het was editie weer te vinden als dat nodig is.” een onvergetelijke dag.”

IN HOEVERRE IS HET EEN VOORDEEL DAT U VLOEIEND FRANS SPREEKT? “Of dat echt een doorslaggevende factor is, kun je beter aan de A.S.O. zelf vragen. Zelf denk ik eigenlijk van niet, de A.S.O. is een professionele club die in eerste instantie beoordeelt of een stad de organisatie aankan. Maar het is zeker bevorderlijk voor de communicatie.” Burgemeester Aboutaleb in 2010 op de Erasmusbrug met Tourdirecteur Christian Prudhomme, toenmalig minister-president Jan Peter Balkenende en oud-geletruidrager Teun van Vliet.

organisator van de Tour de France) in gesprek over de wetenschap, bedrijfsleven en samenleving. Want het finish van de Tour Féminin in Rotterdam in 2023. gaat om complexe vraagstukken waar geen pasklare Topwielrensters die koersen door eigen stad en regio: dat is antwoorden voor zijn. Het is niet eenvoudig consensus te een bron van inspiratie voor jonge meisjes en vrouwen om bereiken, bijvoorbeeld op het gebied van de energietransitie, deze sport uit te proberen of wat vaker de fiets te pakken. woningbouw en sociale cohesie. Grote veranderingen vragen enerzijds om durf en leiderschap, anderzijds om de Tegelijk brengen we het fietsen en wielrennen op een menselijke maat. Daar wil ik me in mijn derde termijn als speelse manier onder de aandacht op scholen in het burgemeester hard voor maken.” voortgezet onderwijs. Jongeren die er plezier in hebben, verwijzen we door naar wielerverenigingen. Jongeren BENT U DOOR DE GRAND DÉPART IN 2010 OOK met talent bieden we een vervolgprogramma aan. Hoe WIELERFAN VOOR HET LEVEN GEWORDEN? mooi zou het zijn als de winnares van de Tour Féminin “Helaas heb ik weinig tijd om de fiets te pakken, en uit van 2040 het wielrennen ontdekte in 2021 op een allerlei praktische overwegingen is woon-werkverkeer op vmbo-school in Rotterdam-Zuid?” de fiets helaas niet mogelijk. Mijn fietsambities spelen zich voornamelijk in mijn fantasie af.” WAAROM VINDT U HET ZO BELANGRIJK DAT ROTTERDAM WEERBAARDER WORDT? “Omdat er anders geen toekomst ís. Daarom zijn we hard “Hoe mooi zou het zijn als de winnares van op zoek naar oplossingen voor een duurzame economie de Tour Féminin van 2040 het wielrennen en sociaal-economische vraagstukken. Er zijn nog te ontdekte in 2021 op een vmbo-school veel kinderen die opgroeien in armoede, bijvoorbeeld. in Rotterdam-Zuid?” Die zoektocht vraagt om vertrouwen tussen overheid, Foto: Bas Czerwinski

12 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 13 MY DREAM MY DREAM ROTTERDAM CYCLING ON TOUR DE TOEKOMST VAN HET WIELRENNEN EN DE STAD Een Tourstart zonder ‘legacy’ is voor Rotterdam ondenkbaar. Daarom organiseren we projecten voor de generatie van de toekomst.

14 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 15 MY DREAM MY DREAM

Fietsplezier verzekerd: in de unit van het scholenproject staan racefietsen opgesteld waarmee kinderen virtueel het parcours van de tijdrit in hartje Rotterdam kunnen afleggen.

Een artist’s impression van de unit waarmee het scholenproject Rotterdam Cycling on Tour langs de middelbare scholen gaat.

ond de Grand Départ van 2010 generatie, naar de kinderen die de toekomst Doordat alle gegevens en data verzameld “De kracht van dit alles zit hem in de richtte Rotterdam zich met van het wielrennen en de stad nóg vitaler kunnen worden, komt daar uiteindelijk de continuïteit. Door dit elk jaar te doen, zorg het thema New Energy op moeten maken. winnaar van Het Grote Tour de France-spel je voor een grotere ‘legacy’. Als de kinderen het verbinden van duurzame uit. Op klassenniveau, want daarmee willen naar het volgende schooljaar gaan, zijn de energie, sport, gezondheid en ROTTERDAM CYCLING ON TOUR we het werken in teamverband stimuleren. nieuwe brugklassers aan de beurt. Kinderen Rjeugd met de wielersport. Met succes! Al in september van dit jaar start het De winnende klas zal vervolgens tijdens de die voor het eerst naar het voortgezet Bij een volgende Tourstart willen we de scholenproject Rotterdam Cycling on Tour. Zesdaagse van Rotterdam in het zonnetje onderwijs gaan. Vaak pubers die in een ‘legacy’ nog groter maken, en zeker ook Hier doen alle brugklaskinderen van veertig worden gezet. heel nieuwe wereld terechtkomen, in een een blijvend karakter geven. Daarom scholen aan mee. In een speciaal daarvoor heel nieuwe groep. Die leer je dan meteen begint Rotterdam al ver voor de gewenste ingerichte unit kunnen de kinderen op een ROTTERDAM CYCLING ACADEMY wat ‘team effort’ is en maak je bovendien Tourstart met nieuwe projecten, die ook de fiets stappen en virtueel het tijdritparcours Rotterdam Cycling on Tour vormt meteen enthousiast om te gaan fietsen.” De beste rennertjes worden jaren daarna nog doorlopen. De aandacht afleggen. Uiteraard zo snel mogelijk. Ook ook de basis voor een ander project: de gaat daarbij vooral uit naar de nieuwe doen ze mee aan een kennisquiz. Over Rotterdam Cycling Academy. De beste uitgenodigd om bij de bijvoorbeeld geschiedenis en de Franse taal, individuele rennertjes worden uitgenodigd wielervereniging RWC Ahoy te waardoor ze er ook nog iets van opsteken. om bij de wielervereniging RWC Ahoy te komen fietsen. komen fietsen. “Op die manier kunnen we niet alleen laten zien hoe leuk fietsen is en hoe tof bewegen is, maar meteen ook talenten scouten die je anders wellicht nooit had opgespoord”, zegt Michael Zijlaard namens de organisatie.

“Vaak gaan kinderen fietsen omdat een familielid ze enthousiast heeft gemaakt. Maar nu krijgen we ook dat grote talent in het oog dat nog nooit op een racefietsje Via het scholenproject krijgen we ook talenten in het heeft gezeten, nog nooit aan wielrennen oog die nog nooit op een racefietsje hebben gezeten, heeft gedacht en dat anders voor de sport nog nooit aan wielrennen hebben gedacht en die verloren zou zijn gegaan.” anders voor de sport verloren zouden zijn gegaan.

16 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 17 MY DREAM. MY DREAM MY GOAL. MY TOUR.

“Ieder mens heeft een eigen ‘profielkaart’ van het leven, ieder- een kampt met tegenwind. Het gaat erom dat je ergens naartoe werkt, dat je een droom omzet in een doel. We willen de maat- schappelijke functie van sport nadrukkelijker dan ooit laten terugkomen.”

“DE TOUR DE FRANCE IS ALS HET LEVEN” WETHOUDER SVEN DE LANGEN

My dream, my goal, my Tour: sportwethouder Sven de Langen wil dat iedere inwoner van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag zijn of haar eigen Tour de France kan beleven. Niet voor één dag, maar bij voorkeur structureel. “De Tour is de mooiste metafoor voor het leven.”

Als Rotterdam opnieuw de Grand Départ mag organiseren, leeft, na al die jaren, nog steeds enorm in Rotterdam. En we zal de regio zinderen als nooit tevoren, voorspelt Sven de willen het de volgende keer nóg beter doen dan in 2010.” Langen, wethouder van Volksgezondheid, Zorg, Ouderen en Sport. In 2010 betekende de start van het grootste De sportwethouder heeft grote ambities voor de regio. wielerspektakel ter wereld een ongekend sportief, De Langen: “De Tour de France is de mooiste metafoor maatschappelijk en economisch succes, dat massa’s voor het leven. Bekijk de profielkaart van alle Touretappes mensen op de been bracht. Ook De Langen, fervent en dan snap je wat ik bedoel: in elke Touretappe, maar sportliefhebber en actief triatleet (hele triatlon binnen ook in elk leven zitten pieken en dalen. Bij het leven horen 10 uur, red.), koestert de warme, levendige en levenslange prachtige momenten, overwinningen – de pieken – maar herinneringen. Het smaakt ook naar méér. “Ik word nog ook teleurstellingen en soms zelfs valpartijen – de dalen. regelmatig door mensen aangesproken met de vraag: Je krabbelt overeind, je overwint tegenslagen, en als je door- ‘Wanneer krijgen we weer een Tour de France?’ De Tourstart zet haal je de finish. En misschien win je zelfs de gele trui.”

18 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 19 MY DREAM MY DREAM

Rotterdam duidelijk profijt van gehad; de Grand Départ heeft “Zet kinderen maar in hun eigen buurt op een fiets, onmiskenbaar bijgedragen aan de stijgende populariteit bijvoorbeeld op zo’n Zwift, en je zult zien dat sommigen tot van de stad. Natuurlijk beleven ook wij nu een dip, maar hun verbazing veel kracht in de benen hebben en er veel Rotterdam is een stad van doeners: wij zullen sterker uit de plezier aan beleven. De talenten kunnen dan doorstromen coronacrisis komen. Een nieuwe Grand Départ, jarenlang naar wielervereniging RWC Ahoy.” Dat laatste laat zien toewerken naar zo’n prachtig evenement, kan daarbij wat De Langen voorstaat voor de hele Metropoolregio geweldig helpen.” Rotterdam Den Haag: de Grand Départ moet naast een ongekend, tijdelijk wielerspektakel de regio een blijvende, En, stipt hij aan, Rotterdam is er klaar voor. “Het draagvlak duurzame boost geven. “Ook in onze partnerstad Den Haag, in de stad is heel groot. Rotterdam is een echte sportstad, een stad van vergelijkbare proporties, en de hele regio, speelt bovendien hebben we laten zien dat we dergelijke de fiets een grote rol: als duurzaam vervoersmiddel, maar grootschalige evenementen aankunnen.” Sterker nog, ook voor een actieve levenshouding. Met de Grand Départ Rotterdam voelt zich trendsetter. Bij de Grand Départ 2010 als aanjager willen we fietsen structureel en permanent had Rotterdam een primeur: als eerste stad werd een thema blijven stimuleren.” (New Energy) verbonden aan de Tourstart. “Daarna is dat een standaard geworden, iedere stad doet dat tegenwoordig.”

VROUWEN Wat nog niet iedere stad doet, is de vrouwen het podium geven dat ze verdienen. Rotterdam is dat wél van plan. De Langen: “Nederland heeft bij de mannen geweldige wielrenners, maar we vergeten soms dat de vrouwen uit onze regio – onder wie de wereldkampioenen Ceylin del “Het draagvlak in de stad is heel groot. Carmen Alvarado, en Chantal Blaak – het zelfs Rotterdam is een echte sportstad, bovendien nóg beter doen. We willen tijdens de Grand Départ vrouwen hebben we laten zien dat we dergelijke nadrukkelijk het podium bieden, en daarbij ook meisjes via grootschalige evenementen aankunnen.” DROOM EN DOEL schoolsport interesseren voor fietsen en wielrennen.” “Je krabbelt overeind, je overwint Die metafoor wil De Langen bij de volgende Tourstart tegenslagen, en als je doorzet hanteren voor álle Rotterdammers. Dus niet alleen voor “Rotterdam is al een echte fietsstad, maar er zit nog rek haal je de finish”, zegt Sven de in. Fietsen nog meer promoten met het oog op duurzame Sven de Langen tijdens de indoortriatlon in Rotterdam. de sportieve inwoners. “Ieder mens heeft een eigen Langen, zelf een actief triatleet. ‘profielkaart’ van het leven, iedereen kampt met tegenwind. mobiliteit, fietsen als levensstijl, daar is winst mee te behalen. Het gaat erom dat je ergens naartoe werkt, dat je een Er zijn nog steeds mensen die niet fietsen. Bijvoorbeeld droom omzet in een doel. Als je moeite hebt om je studie patiëntje in het Sophia Kinderziekenhuis dat ‘beter worden’ nieuwe Nederlanders, of kinderen uit gezinnen waar een af te ronden, is een diploma misschien jouw gele trui. Als als doel heeft. We willen de maatschappelijke functie van fiets een te grote investering is. Ook die groepen willen we je nog nooit hebt gesport en je ontdekt via beweeglessen sport nadrukkelijker dan ooit laten terugkomen.” nadrukkelijk in aanraking brengen met fietsen. Maar ook op school dat je talent hebt voor wielrennen, is het ouderen vergeten we niet. Zelfs voor ouderen die niet meer lidmaatschap van een wielerclub misschien wel jouw gele BOOMING zelf kunnen fietsen, kan een ritje op een duo-fiets een trui. In die zin willen we het motto ‘My dream, my goal, my Volgens de sportwethouder snakt Rotterdam in al z’n prachtige ervaring zijn.” Tour’ gebruiken als inspiratiebron voor de hele stad. Je kunt haarvaten naar de Tour de France. Terwijl de stad in alle het motto vrij letterlijk gebruiken doordat je tijdens de Tour opzichten ‘booming’ is en bovenaan prijkt in reismagazines KRACHT een bijzondere sportprestatie voor jezelf wilt neerzetten: met de toeristische aanbeveling ‘must visit’, heeft ook de Verder heeft de sportwethouder grootse plannen met er komen Tourtochten, er komen dikkebandenraces, er Rotterdamse verblijfseconomie een serieuze corona-tik het populariseren van wielrennen via e-sports. Platforms komt L’Étape by Tour de France. Maar het geldt wat mij gehad. “De Tourstart van 2010, met die prachtige beelden van als Zwift (indoor fietsen in een virtuele wereld) zijn nu al betreft net zo goed voor de dakloze die op zoek is naar een het peloton op de Erasmusbrug en de brandweerboten in mateloos populair onder wielrenners, maar kunnen wat huis; een dak boven zijn hoofd is dan de gele trui. Of een de Maas, is letterlijk de hele wereld over gegaan. Daar heeft De Langen betreft ook worden ingezet als schoolsport.

20 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 21 MY DREAM MY DREAM

Bewoners en Rotterdamse CHRIS DE PAGTER ondernemers zijn eensgezind: BAR-RESTAURANT PRACHTIG AAN DE VOET VAN DE ERASMUSBRUG LAAT DIE TOUR “Het beeld van alle wielrenners op de Erasmusbrug is toch uniek? Dat inspireert mij echt. Als ondernemer midden in de stad ben ik er trots op MAAR KOMEN! dat we de Tourstart weer willen binnenhalen. Ik geniet altijd enorm van de Marathon Rotterdam, maar met de FREEK VAN DER VALK Grand Départ profileert Rotterdam zich VAN DER VALK HOTEL SHURDON FANEYTE helemaal als topsportstad.” RIDDERKERK BMX-FIETSCLUB IN HET HEFPARK “De Tourstart in 2010 heeft een heel goede invloed gehad op het imago van Rotterdam als wereldstad waar “Het zou prachtig zijn als we de Tourstart kunnen gebruiken als wereldevenementen plaatsvinden. De gemeente heeft PABLO CORTES GARCIA katalysator om het fietsen in de stad nog steviger op de kaart te zetten. de organisatie heel serieus genomen. Als spin-off zijn GRAND CAFÉ KADE 4 Mijn droom is een officiële wedstrijdbaan voor mijn BMX-Fietsclub, er veel nieuwe initiatieven op sportgebied ontstaan. AAN DE OUDE HAVEN zodat nog meer kinderen bij ons kunnen fietsen.” Wij organiseren als hotel nog ieder jaar bij de start van de Tour een toertocht waar zo’n tweehonderd mensen “Als stad zo’n evenement binnenhalen, dat is aan meedoen. fantastisch. Tijdens de Tourstart van 2010 draaiden we een topomzet, maar belangrijker is dat het een DROOM prachtige manier is geweest om de stad op de kaart te Ik kom uit een echte wielerfamilie, als jongetje heb ik zetten. Sindsdien weten steeds meer toeristen veel gefietst. Als hotelier houd ik van de dynamiek die bij Rotterdam te vinden en dat is geweldig voor alle dit vak hoort. Als er dan vier wielerploegen in je hotel ondernemers.” verblijven, zoals in 2010, is dat een droom die uitkomt.

CANCELLARA De ploegen sliepen een aantal dagen voor de start al in ons hotel. Daardoor kregen we echt binding met ze. We JIM VAN RUITEN zijn later zelfs nog uit eten geweest met de chef-kok van BEWONER een van de ploegen. Wat ik ook niet snel vergeet, is dat DE HOGE HEREN de proloog won. Ook hij verbleef in ons NAAST DE hotel. Het was dus direct één groot feest. ERASMUSBRUG EDWIN VAN DER MEIJDE “Ik zou het geweldig vinden als de Tour SUITE HOTEL PINCOFFS AAN FACILITEITEN hier begint. Ik houd van bedrijvigheid, Uiteraard kunnen de wielerploegen in 2024/2025 daarom woon ik in het centrum. Op de DE KONINGSHAVEN opnieuw bij ons terecht. We hebben de ruimte, alle 32ste verdieping, op 100 meter hoogte. “Tv-beelden van de proloog zijn een prachtig instrument om het nieuwe faciliteiten zoals water- en stroomvoorzieningen buiten Ik zie al voor me hoe ik vanuit mijn Rotterdam aan de wereld te laten zien. Met de Nieuwe Maas als hart, want zijn al aanwezig en we kunnen het parkeerterrein per deel appartement alle wielrenners over het ook op Zuid bruist het tegenwoordig. Daardoor geven onze gasten ons hotel afzetten. We ontvangen ze met open armen.” parcours kan zien rijden.” aan de rivier nu ook een topscore qua locatie.”

22 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 23 MY DREAM MY DREAM “HET BEGINT TE KRIEBELEN” Ceylin del Carmen Alvarado

“Ik heb de Tour de France nog nooit in het echt gezien. Wel op televisie natuurlijk. Tijdens de Grand Départ in Rotterdam in 2010 was ik 12 jaar, maar wij gingen vroeger nooit live naar koersen toe. Als de Tour nu wéér komt, ga ik uiteraard wél kijken.

VERSCHIL Een echte Tour voor vrouwen juich ik toe. Een dag is te weinig, ik vind dat wij toch wel recht hebben op zeker een hele week. Het gaat de goede kant op met het vrouwenwielrennen op de weg, maar we zijn er nog lang niet. Meer grote wedstrijden, meer media-aandacht, meer publieke belangstelling en een beter prijzengeld, dat bereik je niet in één of twee jaar. Bij het veldrijden is het prijzengeld bijna gelijk aan dat van de mannen. Op de weg is er nog een groot verschil.

GROTE STAP De Tour Féminin is een grote en belangrijke volgende stap. Of ik daar ooit zelf aan mee ga doen? Het lijkt me enorm leuk, maar het fietsen op de weg is nu nog een grote ontdekkings- reis voor mij. Je kunt wel zeggen dat en hebben aangetoond dat veldrijden en wegwiel- rennen een prima combinatie vormen, maar dan heb je het ook over twee fenomenen. Ik leg mezelf wat dat betreft geen druk op. Al kriebelt het wel.”

Rotterdamse Ceylin del Carmen Alvarado is de wereldkampioene veldrijden van 2020.

Foto: ANP

24 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 25 25 MY DREAM. MY DREAM MY GOAL. MY TOUR. Burgemeester Jan van Zanen Jan van Zanen koestert letterlijk en figuurlijk op de A.S.O., door het nét even anders te doen. Zoals de van Den Haag is hartstochtelijk warme herinneringen aan de Tourstart van kinderpersconferentie, maar ook het 100 dagen-programma pleitbezorger van een Grand 2015 in Utrecht. Het was die dagen immers tot aan de Tourstart – met 250 activiteiten – bleek een schot Départ in de Metropoolregio bloedheet, zoals ook is te zien op de foto’s die in de roos. “Door die 100 dagen tot de Tour werd de stad met de dag geler. Bedrijven, instellingen en regiogemeenten die Rotterdam Den Haag. op zijn ‘nieuwe’ werkkamer in Den Haag hangen. Als burgemeester van Utrecht eerst wat terughoudend waren, vroegen of ze alsnog mee zag hij in 2015 van heel dichtbij “Het is allemaal fantastisch verlopen”, blikt hij mochten doen: iedereen kreeg langzamerhand in de gaten hoe de magie van de Tour een met een brede glimlach terug. hoe magisch de Tour is.” stad en regio kan betoveren. En die magie, zegt Van Zanen, is bepaald niet uitgewerkt als de laatste renner de stadsgrenzen heeft verlaten. “In Utrecht hoor je mensen nu nóg verzuchten hoe geweldig het toen was. En jaren later, als je met investeerders in de aast klinkende cijfers voor Utrecht (de Grand stad loopt en vertelt dat daar de Tourstart was, zijn mensen Départ leverde onder meer 33,6 miljoen euro onder de indruk. Je hoort er echt bij als je een Tourstart hebt aan advertentiewaarde en 23 miljoen euro aan georganiseerd. Ook met het oog op citymarketing is de Tour economische impact op) zag Van Zanen nog van ongekende waarde.” iets anders dat in zijn ogen onbetaalbaar is. “De Nemotionele betekenis van de Tour de France in je eigen stad is PERSPECTIEF van onschatbare waarde. Vooraf waren er mensen die dachten De burgemeester van Den Haag ziet het dus wel dat ‘we’ het niet zouden kunnen, zo’n groot sportevenement gebeuren, de gele trui binnen de Haagse gemeentegrenzen. organiseren, of dat het geen succes zou worden.” Een stad als Den Haag heeft het ook nodig, denkt hij. “Zeker na zo’n lange periode met een ‘dichte samenleving’ is het voor De twijfelaars kregen allemaal ongelijk: de stad kookte iedereen in de stad fantastisch om weer naar zoiets dagenlang van opwinding en iedereen, van zangkoren tot groots uit te kijken. We hebben nog een flinke periode musea, van scholen tot buurthuizen, deed mee. De Tour om alles goed voor te bereiden. We gaan alle wijken en tilde de stad op, het zelfvertrouwen groeide, inwoners waren buurten warm maken voor de Tour, we gaan aan de slag met ongekend trots. scholenprogramma’s, met de culturele sector, met ondernemers. Het is heerlijk voor de stad om weer zo’n GEESTDRIFT wenkend perspectief te hebben. En ik weet uit ervaring: het Voor Van Zanen is het dan ook zonneklaar: het is een wordt onvergetelijk.” meesterzet dat Rotterdam en Den Haag samenwerken om de Tourstart naar Nederland te halen. Natuurlijk omdat fietsen voor Nederlanders net zo vanzelfsprekend is als water “GRAND DÉPART en de geestdrift voor grote sportieve evenementen groot is. “De fiets is voor ons Nederlanders als de wandelstok.” En Rotterdam en Den Haag zijn logische partners. IS VAN “We werken in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag al heel lang goed samen; we gunnen elkaar successen. En ONSCHATBARE als Den Haag zijn we dankbaar dat we kunnen meeliften op de reputatie die Nederlandse steden, waaronder Den Haag in 1973 zelf, met Tourstarts hebben opgebouwd.” Over die WAARDE” reputatie gesproken: ook Utrecht maakte destijds indruk ANP Foto: BURGEMEESTER JAN VAN ZANEN De Tourstart in Utrecht in 2015.

26 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 27 ROTTERDAM FIETSSTAD De fiets is overal in Rotterdam. We rijden ermee naar ons werk, naar school, naar onze sportvereniging of naar een afspraak met vrienden. Veel bewoners van de binnenstad hebben al geen auto meer; fietsend kom je veel sneller en gemakkelijker op je plaats van bestemming. En het is nog gezonder en beter voor het milieu ook. Op de fiets gaat er letterlijk en figuurlijk een wereld voor je open. Daarom geeft Rotterdam de fietsers ruim baan. Foto’s: Make it Happen / Shutterstock Foto’s:

28 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 29 29 MY DREAM MY DREAM

Van fietsen word je gelukkiger. Maar wat als je niet de financiële middelen hebt om een eigen fiets te kopen, of zelfs helemaal nog niet kunt fietsen? Dan zijn er fietsprojecten in de stad

om je in het zadel te helpen. Make it Happen Foto’s:

In vaktermen heet het vervoersarmoede: doordat mensen Christiaens: “Zij kunnen via de gemeente een voucher niet in de gelegenheid zijn om een auto, fiets of abonnement krijgen en vervolgens een fiets ophalen. Daarmee wordt de op het openbaar vervoer aan te schaffen, vaak omdat ze leefwereld van deze mensen ineens een stuk groter en van onder de armoedegrens leven, kunnen ze niet volwaardig die toegenomen mobiliteit word je gelukkiger.” deelnemen aan de samenleving. Vervoer is hun probleem; ze komen simpelweg de wijk niet uit. Op dit moment loopt er ook een pilot voor mensen die een sollicitatiegesprek hebben maar vanwege gebrek aan ver- In Rotterdam wordt al jaren werk gemaakt van het voer niet eens op de locatie van het gesprek kunnen komen. aanpakken van vervoersarmoede. Het begon met het geven “Door middel van een vervoersoplossing zorgen we ervoor van fietslessen aan allochtone vrouwen, later kwam daar dat ze daar wél kunnen komen. En als ze vervolgens die ook fietsles aan complete allochtone gezinnen bij. “Daar baan krijgen, hebben ze in de toekomst misschien zelf het wordt veel aan deelgenomen, er is duidelijk een behoefte geld om een eigen fiets te financieren.” aan”, vertelt Bart Christiaens, fietscoördinator van de gemeente Rotterdam. tiis nem quaspit arum recabor- “Als je bent opgegroeid in Nederland is fietsen heel normaal, rum et voloruptur, s escias quas je leert het van je ouders. Fietsers interacteren onderweg re, sitatur aut ipsa met elkaar: als je iemand ziet aankomen, bedenk je meteen wat je dadelijk moet gaan doen, afremmen bijvoorbeeld. TOUR DE FRANCE CYCLE CITY Maar voor iemand die nooit eerder heeft gefietst, is dat Rotterdam heeft zich ook kandidaat gesteld voor totaal niet logisch. Fietsen is meer dan trappen en sturen, Tour de France Cycle City, het initiatief waarmee de je moet ook kunnen reageren en interacteren. Mensen dat A.S.O. het dagelijks gebruik van de fiets verder wil IEDERE aanleren, dáár zit de winst in.” stimuleren. Alle plaatsen waar de Tour ooit is gestart of gefinisht, worden beoordeeld op hun mobiliteitsbeleid en fietsvriendelijkheid met een score van 1, 2, 3 of 4 FIETSENBANK ROTTERDAMMER Kunnen mensen eenmaal uit de voeten op de fiets, dan is fietsjes. Gezien de investeringen die Rotterdam doet het tijd voor de volgende stap: een eigen fiets. In Rotterdam om het fietsen in de stad aantrekkelijker te maken, kunnen ze daarvoor sinds enkele jaren terecht bij de hopen en verwachten we goed te scoren. OP DE FIETS Fietsenbank, waar tweedehands fietsen worden opgeknapt FIETSPROJECTEN en verdeeld onder mensen uit kansarme gezinnen.

30 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 31 GRAND DEPART

32 GRAND DÉPART ROTTERDAM 24/25GRAND DÉPART ROTTERDAM 33 MY GOAL MY GOAL

Ook voor de NOS, de omroep in Nederland met de live- uitzendrechten van de Tour, is de Grand Départ 2024/2025 een doel om naar uit te kijken. “De Tour de France heeft een grote aantrekkingskracht op onze kijkers.”

Wat maakt de Tour de France zo bijzonder voor de TALENT Nederlandse publieke omroep? “In de eerste plaats is Een nieuwe Grand Départ in Rotterdam zou de NOS van het natuurlijk een heel grote sportwedstrijd, die met de harte toejuichen. “Doen!”, zegt Nooter enthousiast. “Zeker Olympische Spelen en het WK en EK voetbal tot de nu het Nederlandse wielrennen zo ontzettend in opkomst grootste sportevenementen ter wereld behoort”, zegt Maarten is, we hebben zoveel talent. Als de Nederlandse renners een Nooter, de hoofdredacteur van NOS Sport. “Maar de Tour de rol van betekenis spelen, geeft dat een enorme extra waarde France hoort voor heel veel mensen in Nederland ook bij de aan de Tour. Dus ja, wij zien dat graag.” zomer, ze krijgen er een vakantiegevoel van.” Toch is er ook een grote groep mensen die niet alleen kijkt Ook al is het vakantietijd, de NOS-uitzendingen rond de voor de sportieve prestaties. “De Tour de France trekt een Tour worden elke zomer zeer goed bekeken en beluisterd. breder publiek. Er zijn mensen die kijken om te genieten van De nieuwsomroep beschikt over de live-uitzendrechten in wat ze te zien krijgen tijdens de live-registraties. Bergen, Nederland, zendt alle etappes rechtstreeks uit op tv en natuur, kastelen onderweg… Dat kunnen ze bij de Tour online en trekt ook al 50 jaar een trouwe schare luisteraars geweldig in beeld brengen. Mooier dan in de Tour kun je via Radio Tour de France, dat een monument van de shots niet krijgen, ze zetten alles altijd zo goed neer.” Nederlandse radio is geworden.

AVONDETAPPE Sinds 2003 maakt de NOS ook het tv-programma De Avondetappe. Elke avond ontvangt presentatrice Dione de Presentatrice Dione de Graaff Graaff op locatie gasten met wie ze de Tourdag doorneemt. met haar gasten aan tafel in Nooter: “De Avondetappe slaat nog steeds enorm aan, De Avondetappe. omdat we alle elementen van de Tour erin laten terugkomen: niet alleen de wedstrijd, maar ook de sfeer daaromheen en het Frankrijkgevoel. Vergeet niet dat Frankrijk nog altijd het populairste vakantieland is voor Nederlanders. Dat gevoel DE TOUR OP TV: brengen we op deze manier een beetje bij de mensen thuis.”

Bij de NOS denken ze ook graag terug aan de recente keren dat de Grand Départ in eigen land was. “Tijdens Rotterdam 2010 en Utrecht 2015 kon je zo goed zien hoe de Tour lééft SPORT ÉN in Nederland. De tijdrit in Rotterdam, de Erasmusbrug die zo mooi in beeld kwam: het was prachtig om te zien. En Herman van der Zandt en Dione de Graaff, dan ook nog eens Fabian Cancellara als winnaar, een grote de Tourgezichten van de NOS. naam die er sindsdien voor altijd aan verbonden is.” SFEER Foto’s: NOS 34 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 35 MY GOAL MY GOAL “WE “DIE MASSA, MISSEN WAANZINNIG!” DE TOUR Bauke Mollema

“Een nieuwe Tourstart in Nederland zou geweldig zijn. NU ECHT” Ik heb het in 2015 in Utrecht meegemaakt. Je familie bij de start, al die supporters. Druk! Enorm! Tijdens de Chantal van den Broek-Blaak tijdrit stonden de mensen rijendik langs de hele route. Dat geluid van die massa, waanzinnig. Het geeft je

“Het is voor elke plaats in Nederland mooi om de Tour- echt extra vleugels. start te krijgen, maar Rotterdam is wel dé sportstad van ons land. Altijd geweest ook. Ze organiseren hier veel GROTER en er komen heel wat goede sporters vandaan. Sport Vijf jaar daarvoor maakte ik mijn debuut in een grote lééft in Rotterdam, het is belangrijk. Ik ben er geboren. ronde tijdens de Giro-start in . Ook mooi, Later weliswaar in Zuidland opgegroeid en ik woon nu maar toch anders. De Tour is en blijft groter. Vanwege in Berkel, maar de grote stad zo dicht in de buurt blijft de historie, maar zeker ook vanwege de plek op de altijd trekken. kalender. Veel andere dingen liggen stil, de mensen hebben vakantie.

GEWELDIG Van de Grand Départ in 2010 heb ik helaas weinig LICHTING meegekregen. Ik was 20 jaar, een jonge wielrenster en Het gaat goed met het Nederlandse wielrennen, we ergens anders aan het koersen. Het zou geweldig zijn doen op alle fronten mee. In de klassiekers, in de grote als er straks ook weer een Tour Féminin is. Die hoeft rondes, in de sprints, overal. We hebben een goede niet meteen drie weken te duren, tien dagen is genoeg. lichting en ik vind dat ook persoonlijk wel fijn. Ik word Zoals de Giro Rosa. Wij rijden al veel wedstrijden die nu minder onder een vergrootglas gelegd en er is de mannen ook rijden, maar de Tour missen we echt. minder druk. Dat is toch dé wedstrijd. VOLDOENING Een prachtige Tourherinnering is natuurlijk mijn IEDEREEN Ik merk dat ook als ik met mensen spreek die niets etappezege in 2017 in Le Puy-en-Velay. Vooral de manier van wielrennen weten. Als ze horen dat ik wielrenster waarop was mooi, na een solo van 30 kilometer. ben, is de vraag altijd: ‘Fiets je dan ook mee in de Tour?’ Het was één grote ontlading en gaf veel voldoening. De Giro kennen ze niet, de Tour kent echt iedereen. Maar dat gaven die keren dat ik in de top 10 van het Hoewel ik helemaal niet uit een wielerfamilie kom, werd eindklassement reed ook. Twee keer deed ik zelfs tot thuis in de zomer altijd naar de Tour de France gekeken. kort voor het einde mee voor het podium. In een goed Naar al die andere wedstrijden niet, maar de Tour werd klassement rijden gaan toch heel wat jaren van je drie weken lang elke dag gevolgd.” leven zitten.”

Chantal van den Broek-Blaak Bauke Mollema eindigde drie is de wereldkampioene op de keer in de top 10 van de Tour weg van 2017. en won in 2017 een etappe.

36 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 37 MY DREAM. MY GOAL MY GOAL. MY TOUR. “Als wethouder Mobiliteit vind ik het belangrijk dat de vorige Tourstart een aanzet heeft gegeven om letterlijk meer ruimte voor de fiets te creëren in de stad. Dat zie je nu terug.”

“WE ROLLEN DE RODE LOPER UIT VOOR FIETSERS” WETHOUDER JUDITH BOKHOVE

Dagelijks kiezen ruim 200.000 mensen in Rotterdam voor de fiets. Dat is – op een inwonertal van ruim 650.000 – een bemoedigend cijfer, maar met een radicale keuze voor de fiets kan het nóg beter, aldus wethouder Judith Bokhove van Mobiliteit, Jeugd en Taal.

Een nieuwe Grand Départ kan de transitie van Rotterdam profiteert de stad nog altijd. “De hele periode rondde van ‘autostad’ naar ‘fietsstad’ een flinke duw in de rug Tourstart was prachtig, ook al omdat Rotterdammers geven, verwacht ze. Met bredere fietspaden, meer van sport houden en oprecht trots zijn op zo’n groot deelfietsen, langer groen licht voor fietsers en extra evenement in hun stad. De nalatenschap van de Grand fietsenstallingen wordt Rotterdam schoner, duurzamer, Départ zie je onder meer terug in de Tour de France-logo’s gezonder en nóg aantrekkelijker om te wonen en te in het Rotterdamse asfalt; er zijn onder meer veel nieuwe werken. fietspaden aangelegd. Als wethouder Mobiliteit vind ik het nog belangrijker dat de vorige Tourstart een aanzet In 2010, bij de vorige Grand Départ in Rotterdam, heeft gegeven om letterlijk meer ruimte voor de fiets te kleurde de stad geel, met een immense mensenzee die creëren. Dat zie je nu terug.” de stad tijdelijk omtoverde tot ‘fietswalhalla’. En ja, die fietshemel was nagenoeg compleet afgesloten voor SLIM EN SCHOON autoverkeer. Wethouder Bokhove koestert die herinneringen, Rotterdam maakt namelijk rigoureuze keuzes. De maar ook zeker de ontwikkelingen in Rotterdam die verwoeste stad werd na de Tweede Wereldoorlog volgden op de succesvolle Grand Départ: van de gezonde opgebouwd als autostad, met brede straten en plei- fietskoorts en de plannen die destijds werden gesmeed nen waar ‘blik’ decennialang domineerde. Inmiddels Foto: Casper Rila Foto:

38 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 39 39 MY GOAL MY GOAL

“Ook bij de herinrichting van grote kinderen stimuleren om wandelend En over podium gesproken: eigenlijk verkeersaders, zoals de Coolsingel en of fietsend naar school te komen. En zou iedere fietser daar op mogen het Hofplein, krijgt de fiets letterlijk veel verder is fietsen nog niet voor ieder- klimmen, vindt de wethouder. “Als meer ruimte, met heel brede fietspaden. een – denk aan nieuwe Nederlanders fietser help je jezelf, doordat je meer We rollen de rode loper uit voor fietsers. – vanzelfsprekend, daarin investe- beweegt, maar je helpt ook anderen: We willen mensen verleiden om op de ren we ook. Verder hebben we een zonder uitstoot van auto’s wordt de fiets te stappen.” Fietsenbank, waar mensen die het lucht schoner en daar hebben we al- financieel zwaar hebben een twee- lemaal profijt van. Bovendien wordt WIND MEE dehands fiets kunnen krijgen.” dat effect versterkt als meer mensen Dat lukt steeds beter, ook omdat de fiets meedoen: in schone lucht wordt het op alle fronten de wind mee heeft. Door FIETSALLIANTIE nóg gezonder om te fietsen.” de coronapandemie is de belangstelling De gemeente Rotterdam doet niet voor de fiets explosief gestegen. Ook alles zelf. Om meer mensen te prikke- de ontwikkeling van de e-bike, met een len om op de fiets te stappen, werkt grotere actieradius, maakt dat meer de gemeente samen in een ‘brede mensen de fiets gebruiken voor fietsalliantie’, met de slogan ‘Op-díe- woon-werkverkeer. Zeker omdat in fiets’. Partners zijn onder meer de samenwerking met omliggende ge- Fietsersbond en bedrijven en instel- meenten snelfietsroutes zijn aangelegd. lingen die hun werknemers stimu- leren om te gaan fietsen. Zo heeft Bokhove: “Vooral veel binnenstad- bijvoorbeeld het Erasmus MC al een bewoners hebben al geen auto meer. We ‘gouden fietscertificaat’ ontvangen willen nog meer mensen uit de auto en omdat het maximale inspanningen op de fiets krijgen, maar dan moet een verricht voor fietsende werknemers. “Wandelaars en wordt autogebruik ontmoedigd en de komende jaren beschreven. Die fiets wel altijd dichtbij zijn. Verder moet Bokhove: “Fietsambassadeurs als zet de stad vol in op slimme, schone aspiraties zijn hard nodig, stelt je je fiets makkelijk en veilig kunnen het Erasmus MC kunnen we rond de fietsers staan mobiliteit, met de fiets als voornaam Bokhove, zelf een fervent fietser. parkeren; we zijn nu ook hard bezig Grand Départ het podium geven dat Brede fietspaden en extra bovenaan in de wapen. In de afgelopen jaren zijn er al “Rotterdam groeit de komende jaren met het creëren van extra fietsenstal- ze verdienen.” fietsenstallingen: de fietser krijgt de nodige stappen gezet, waarbij flink in aantal inwoners – 55.000 lingen en mobiliteitshubs waar je kunt de ruimte in Rotterdam. piramide en krijgen de wethouder in herinnering brengt inwoners erbij in 2035 – en het is overstappen van het ene op het andere prioriteit, meer ruimte dat het loont om van elkaar te leren. schipperen met de ruimte. We vervoermiddel.” “Jaren geleden, toen Parijs als eerste houden ons aan de klimaatafspraken, en vaker voorrang.” grote stad net was gestart met het we willen de CO2-uitstoot verlagen en GOEDE VOORBEELDEN deelfietsensysteem, ben ik daar als we willen de stad leefbaar houden.” Een ander wapen om mensen te raadslid op bezoek geweest om zelf te verleiden om op de fiets te stappen, is ervaren hoe zoiets werkt. Inmiddels Daarom hanteert Rotterdam een het laten zien van goede voorbeelden. heeft Rotterdam ook volop de deel- ‘omgekeerde piramide’: wandelaars In dat opzicht komt een nieuwe Grand fiets omarmd en zijn we dagelijks en fietsers staan bovenaan in de Départ als geroepen: betere fietspromo- bezig om verschillende vormen van piramide en krijgen prioriteit, meer tie dan het organiseren van het grootste deelmobiliteit op een hoger plan te ruimte en vaker voorrang, daarna wielerspektakel op aarde met de beste brengen.” komt het openbaar vervoer en pas wielrenners ter wereld is immers niet helemaal onderin de piramide staat denkbaar. “Goed voorbeeld doet goed AMBITIES de auto. Die voorkeur voor de fiets volgen. We zullen ook rond de Grand In het plan ‘Fietskoers 2025’ staan heeft ingrijpende gevolgen voor de Départ de fiets stimuleren, bijvoorbeeld stevige Rotterdamse ambities voor infrastructuur, aldus de wethouder. op scholen, waar we nu al ouders en

40 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 41 MY DREAM. MY GOAL MY GOAL. MY TOUR.

Bas Tietema (26) is HEROÏEK mediamaker voor het populaire Nederlandse SPREEKT ÓÓK YouTube-kanaal Tour de Al bijna mijn hele leven lang is de Tour de Tietema. Als wielrenner eindigde hij in 2014 als France een evenement dat me inspireert. NIEUWE derde in Parijs-Roubaix Als klein jongetje op vakantie in Frank- voor beloften. GENERATIES rijk maakte ik het spektakel verschillende AAN keren van heel dichtbij mee. Zaten we urenlang in de hitte op een picknickkleedje te wachten op de reclamekaravaan en het Bas Tietema peloton. Ik hield me dan vooral bezig met het vangen van bidons van de renners. Maar ik was erbij!

De kracht van de Tour de France is dat het zo’n groot Tour de France spreekt ook de nieuwe generaties aan. evenement is dat ook mensen die minder met wielrennen Voor mij past de Tour met de Superbowl, Wimbledon en hebben, er toch heel graag bij willen zijn. Als mensen in de de Olympische Spelen in het rijtje van sportevenemen- VS zijn, willen ze altijd naar het basketbal en American foot- ten die zo’n grote historie hebben dat ze uniek zijn ten ball toe. Dat is meer dan sport, het is ook show. De Tour opzichte van de rest. Die historie en heroïek zullen heeft diezelfde uitstraling: wat sfeer betreft is het een uniek altijd belangrijk blijven; de Tour is van alle tijden. Met mijn evenement. collega’s Devin van der Wiel en Josse Wester ben ik nu een eigen wielerploeg begonnen onder de naam Tour Afgelopen jaar, met Roglic en Pogacar, hebben we een de Tietema. Wij dromen van ons team in de Tour de geweldige sportieve climax gezien die iedereen aan- France. Ik weet het, dat klinkt als een ontzettend onrealis- sprak, óók jongeren. In onze YouTube-video’s over wiel- tisch doel, het is een groot vraagteken hoe ver we daad- rennen proberen wij altijd een vertaalslag te maken, zodat werkelijk kunnen komen. Wat wel heel goed mogelijk is, we een bredere doelgroep kunnen bereiken, breder dan is dat ons team heel veel fans krijgt. Een nieuwe generatie alleen de diehard wielerliefhebber. We krijgen heel veel sportfans die onze verrichtingen volgt, waardoor we berichten van mensen die dankzij ons voor het eerst online de best bekeken ploeg kunnen worden. kennis hebben gemaakt met de wielersport, zijn begonnen met fietsen of het fietsen serieuzer hebben Het is een heel ambitieus project, maar we gaan opgepakt. Wielrennen voor hen toegankelijker maken, dat is proberen het onmogelijke te bereiken, net als in de Tour de wat wij willen bereiken. France. Mensen meenemen in onze ontwikkeling en daar van dichtbij getuige van laten zijn, zodat ze hetzelfde gevoel We horen ook geregeld dat hele schoolklassen met hun krijgen dat ze ook bij de Tour hebben: ik ben erbij! leraar naar onze uitzendingen kijken. De heroïek van de

42 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 43 THE ROAD TO 2024/25

44 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 45 45 “Alles begint met “We ontvangen de Tour “Fietsland Nederland GRAND een droom” met open armen” komt op deze manier nog meer Ahmed Aboutaleb Freek van der Valk op de kaart te staan!” Burgemeester van Rotterdam Ondernemer Tamara van Ark Minister voor Medische Zorg en Sport DÉPART Na 3.959 dagen zijn we weer aan 24/25 het aftellen... MY DREAM. MY GOAL. MY TOUR. WIELERFEEST EEN TWEEDE “DE TOURSTART INSPIREREN TOEWERKEN NAAR GRAND DÉPART LEEFT ENORM STIMULEREN IN DE GRAND DÉPART TOURSTART IN GEZONDE STAD STAPPEN Rotterdam Cycling on Tour (2021), L’Étape Rotterdam by Tour de France ROTTERDAM 2010ROTTERDAM IN ROTTERDAM” 4 (2022), internationale vrouwenrace (2022), finish Tour Féminin (2023). VITALE STAD ROTTERDAM WETHOUDER SVEN DE LANGEN 2024/2025 PERSPECTIEF VOOR IEDEREEN Vanaf volgend jaar AMSTERDAM 1954 DAG 1 PLOEGENPRESENTATIE SCHEVENINGEN 1973 óók in Rotterdam! De Tour de France DAG 2 FAMILIE- EN RECREANTENDAG LEIDEN 1978 wordt elke zomer DAG 3 INDIVIDUELE TIJDRIT 1 MILJOEN EEN WARM ‘S-HERTOGENBOSCH 1996 KIJKERS zeer goed bekeken DAG 4 ROTTERDAM-DEN HAAG WELKOM PER DAG in Nederland. VOOR DE TOUR ROTTERDAM 2010 DAG 5 ROTTERDAM-VALKENBURG “De ploegen kunnen UTRECHT 2015 4OSCHOLEN “200.000 rekenen op het enthousiasme van de ROTTERDAM 2024/2025 24/25ROTTERDAM INWONERS Rotterdammers!” OP DE FIETS” INCLUSIVITEIT HET MOOISTE Burgemeester Aboutaleb DIVERSITEIT ROTTERDAM WETHOUDER JUDITH BOKHOVE VAN NEDERLAND “EEN TOUR JONG & OUD “De vorige Tourstart heeft een IN 3 ETAPPES CYCLING ON TOUR Van de Erasmusbrug tot de Hollandse VOOR VROUWEN In september start Rotterdam Cycling on aanzet gegeven om letterlijk meer TALENTONTWIKKELING polders en de kust en de heuvels in JUICH IK TOE” Tour, een scholenproject vol fietsplezier en ruimte voor de fiets te creëren in de INT. VROUWENRACE Limburg: Nederland op z’n best. Ceylin del Carmen Alvarado educatie voor brugklasleerlingen. stad. Dat zie je nu terug.” FINISH TOUR FÉMININ MY GOAL MY GOAL

3. INTERNATIONALE De slotetappe van de Tour Féminin in Rotterdam zou In de aanloop naar de VROUWENRACE een mooie opmaat vormen tot de Grand Départ van de Bij het promoten van de fiets wil Rotterdam ieder- ‘mannen-Tour’ in 2024 of 2025. gedroomde Grand Départ een aan bod laten komen. We schenken niet alleen 2024/2025 wil Rotterdam aandacht aan het mannenwielrennen en aan het fiet- Op dit moment is nog niet publiekelijk bekend hoe de zich al nadrukkelijk tonen sen voor de jeugd, maar zeker ook aan het vrouwen- aangekondigde rittenkoers voor vrouwen precies zal wielrennen. Vanaf 2022 willen we een internationale worden vormgegeven. Wij, en zeker alle fietsende als fiets- en wielerstad. race voor vrouwen organiseren in onze stad. vrouwen en meisjes in onze regio, zouden de terugkeer Ons stappenplan in vier 2. L’ÉTAPE van de Tour Féminin op de wielerkalender van harte toejuichen. We zouden daarom ook graag bijdragen aan In 14 landen verspreid over de hele wereld, van Voor deze nieuwe wedstrijd streven we naar de etappes. het succes hiervan. ‘22Brazilië tot Australië, staan dit jaar edities van L’Étape hoogste categorie van de UCI. Een serieuze stap die by Tour de France op het programma. Nederland komt past bij de toenemende aandacht voor het vrouwen- Er is ook een historische link tussen Rotterdam en de daar volgend jaar bij met de eerste editie van L’Étape wielrennen en die ons kan helpen bij de talentontwik- Tour Féminin. In 1992 en 1993 won onze stadgenote Rotterdam by Tour de France. Dit internationale keling van fietsende vrouwen en meisjes in de stad. Leontien Zijlaard-van Moorsel de toenmalige Tour de evenement sluit perfect aan bij wat Rotterdam voor Niets coolers immers dan jouw wieleridolen van zo France voor vrouwen. De ontknoping in 1992 maakt ogen heeft met het promoten van de fiets: jong en dichtbij aan het werk te zien. deel uit van het collectieve wielergeheugen, toen Van oud inspireren en in beweging krijgen door ze te laten Moorsel en zij aan zij Alpe d’Huez genieten van de unieke Tour de France-sfeer. Nederlandse meisjes hebben nogal wat idolen tegen 1. ROTTERDAM wie ze kunnen opkijken, want het Nederlandse vrou- beklommen, wat uitmondde in een zenuwslopende CYCLING ON TOUR wenwielrennen is op dit moment toonaangevend in surplace op de flanken van deze slotklim. Van Moorsel Eerder in dit magazine heeft u al uitgebreid In de loop van dit jaar openen we de inschrijving voor de wereld. is regerend olym- zegevierde op de ‘Nederlandse berg’ en verzekerde zich kunnen lezen over Rotterdam Cycling on Tour. Dit de eerste editie van L’Étape Rotterdam by Tour de pisch én wereldkampioene op de weg en ook Anne- daarmee van de eindzege. scholenproject gaat in september van dit jaar van France, die in de zomer van 2022 zal plaatsvinden. miek van Vleuten, en Chantal van den start. We bezoeken veertig scholen in Rotterdam Onder de vlag van de Tour de France organiseren Broek-Blaak behoren tot de top. De afgelopen jaren speelden de Nederlandse vrouwen en laten de leerlingen van de brugklas kennismaken we verschillende toertochten in stad en regio. Marianne Vos, Anna van der Breggen en Annemiek van met wielrennen en de Tour de France. In een Zoals een School Ride, waar scholieren vanuit ons Met Chantal van den Broek-Blaak (wereldkampioene Vleuten bovendien een hoofdrol in La Course by Le speciale unit kunnen zij op een fiets stappen en scholenproject gratis aan mogen deelnemen, een op de weg 2017), Ceylin del Carmen Alvarado (we- Tour de France, de eendaagse vrouwenrace tijdens de virtueel het tijdritparcours van onze gedroomde Family Ride voor gezinnen en een tourrit voor reldkampioene veldrijden 2020) en Lucinda Brand Tour. Van Vleuten (38) wil haar carrière zelfs speciaal Grand Départ 2024/2025 afleggen. Zo willen we de bedrijven en liefhebbers. Het klapstuk is een echte (wereldkampioene veldrijden 2021) heeft alleen de verlengen om in 2022 nog te kunnen meedoen aan de nieuwe generatie, de toekomst van de stad, laten wedstrijd op een afgesloten parcours met tijdmeting, Rotterdamse regio al drie wereldtoppers in huis. meerdaagse versie. ervaren hoe leuk fietsen is en hoe tof bewegen is. zodat de deelnemers het ultieme Tour de France-gevoel kunnen ervaren. De nieuwe internationale vrouwenrace willen we laten verrijden in de Metropoolregio Rotterdam Den Start en finish zijn voorzien bij Rotterdam Ahoy en we Haag, die met 2,4 miljoen inwoners het economisch willen een deel van de route door de Metropoolregio hart van Nederland is. laten gaan. Dit parcours is geïnspireerd op onze beoogde eerste rit in lijn van de Grand Départ 2024/2025. Tijdens L’Étape Rotterdam by Tour de 4. FINISH France rijd je daardoor dus een route die wellicht TOUR FÉMININ daadwerkelijk een etappe in Rotterdam stelt zich kandidaat voor de aankomst de echte Tour wordt; een van de Tour Féminin in 2023. We willen graag de unieke preview. eerste buitenlandse finishstad worden van dit evenement dat de A.S.O. heeft aangekondigd. 46‘21 GRAND DÉPART ROTTERDAM ‘23GRAND DÉPART ROTTERDAM 47 MY GOAL MY GOAL

STANDAARD “Wij zullen de Tour de France weer van harte verwelkomen”, aldus Jansen. “Een dergelijk mega-evenement haalt het beste in ons naar boven. Wij hebben veel ervaring met dit soort complexe projecten. Rond de Grand Départ in 2010 was alles op en top voorbereid door het hele team vanuit Rotterdam, wat de A.S.O. als zeer prettig heeft ervaren. Dit heeft ook mede bijgedragen aan het succes van het gebied van onder meer akoestiek Rotterdam Ahoy is het beoogde epicentrum waar ruimte is voor de de Tourstart. Rond de Grand Départ en technische faciliteiten, de perfecte permanence, het perscentrum en de 2024/2025 willen we weer een nieuwe locatie voor de ploegenpresentatie en ploegenpresentatie. standaard zetten. Die ambitie geeft de tv-show daaromheen. Maar wat wij “AMBITIE ons energie.” net zo belangrijk vinden, is dat men- sen zich echt welkom voelen bij ons.” Jansen: “Ik geniet enorm van de sfeer Het moment is goed gekozen, want die het wielrennen met zich mee- Rotterdam Ahoy is recent volledig WIELERSPORT brengt. De aanraakbaarheid en de GEEFT toegankelijkheid van de wielersport is vernieuwd en duurzaam verbouwd. Rotterdam Ahoy huisvestte de afgelopen Zo is de nieuwe RTM Stage geknipt jaren het ene grote evenement na het fantastisch. Het is een sport die goed voor een internationale tv-show rond andere: van het Eurovisie Songfestival, bij Rotterdam past, dicht bij de men- ONS de ploegenpresentatie. Deze RTM de MTV Awards, het North Sea Jazz sen. Hard werken, zweten en succes Stage heeft een capaciteit van 2.800 Festival en concerten van wereldster- behalen. De Tour is een happening bezoekers als theaterzaal en 7.800 als ren als Lady Gaga tot het ABN Amro met een ongelofelijke impact die in- concertzaal; in beide gevallen is het World Tennis Tournament, de WK’s spirerend is voor iedereen in de stad. ENERGIE” de grootste in zijn soort in Nederland. judo, tafeltennis, turnen, shorttrack en Hoe Rotterdam in 2010 lééfde door de JOLANDAINTERNATIONAL JANSEN - DIRECTEUR TV SHOW ROTTERDAM AHOY “Een innovatieve state-of-the-art zaal BMX en niet te vergeten de Wooning Tour, dat was fantastisch om te zien.” met het nieuwste van het nieuwste op Zesdaagse van Rotterdam.

“Het mooiste perscentrum ooit”, zei neer te zetten, heel mooi aangekleed Tourdirecteur Christian Prudhomme tijdens de en comfortabel voor iedereen.” Grand Départ 2010 over Rotterdam Ahoy. Voor Ook in de plannen voor de Grand Départ 2024/2025 is weer een 2024/2025 is het doel: het nóg beter doen dan toen. prominente rol weggelegd voor het evenementencomplex in Ahoy-directeur Jolanda Jansen is Rotterdam-Zuid. Rotterdam Ahoy het compliment van Christian Prud- is het beoogde epicentrum waar homme niet vergeten. “Dat herinner ruimte is voor de permanence en het ik me nog goed”, zegt ze. “Ons voor- perscentrum, waar de ploegen- deel is dat we heel veel ruimte heb- presentatie wordt gehouden en ben. Daardoor waren we in staat om waar de start van de etappe naar in een van onze evenementenhallen Den Haag is voorzien. een gigantisch groot perscentrum

48 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 49 Rotterdamse WOONING ZESDAAGSE Ieder jaar weer weten wielerkalender tienduizenden liefhebbers de Om nog meer te promoten dat Rotterdam een echte wielerstad is, weg naar Rotterdam Ahoy te komen we met iets nieuws: de Rotterdamse wielerkalender. vinden voor de Zesdaagse van Op deze kalender vind je heel gemakkelijk en overzichtelijk alle Rotterdam, een unieke mix van fietsevenementen in de stad, zoals wedstrijden en toertochten. pure topsport én ongeëvenaarde De wielerkalender is een initiatief van sportwethouder Sven de wielersfeer. Langen en wordt enthousiast gesteund door de Rotterdamse verenigingen en organisatoren. www.rotterdamsewielerkalender.nl

ROTTERDAM WIELERSTAD Rotterdam draagt het wielrennen een warm hart toe. Een greep uit de activiteiten en locaties die mensen in beweging krijgen.

BMX-BAAN DE HEF TOERTOCHTEN RONDE VAN KRALINGEN WIELERPARCOURS RWC AHOY RONDE VAN KATENDRECHT DE MUUR ON TOUR BMX’en in hartje stad, dat doe je op de bijzonder Rotterdam is ook het toneel van talrijke Wielerraces voor mannen, vrouwen en Van beginners tot ervaren rotten, op het Sport en cultuur komen samen in deze Het literaire wielertijdschrift De Muur fraaie BMX-baan in het Hefpark. Dankzij de vele toertochten, zoals die van het Erasmus Medisch jeugd, hardloopwedstrijden en livemuziek: trainingsparcours van wielervereniging RWC Ahoy karakteristieke stadswijk tijdens dit gezellige organiseerde in 2010 culturele avonden rond de heuvels is deze moderne baan zeer populair bij Centrum waarbij wordt gefietst voor het goede een breed sportief evenement met een kan iedereen kilometers maken en leren jonge meerdaagse festival met wielrennen, muziek, Grand Départ met verrassende bijdragen van de fietsende jeugd. doel. Volgend jaar komt daar L’Étape Rotterdam rijke historie in de wijk Kralingen. renners de kneepjes van het vak. theater en amusement. wielrenners en artiesten. In 2024/2025 weer? by Tour de France bij.

50 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 51 GRAND DEPART

52 GRAND DÉPART ROTTERDAM 24/25GRAND DÉPART ROTTERDAM 53 GRAND DÉPART DAG 1

WE GAAN

Hart voor de Tour: van de ploegenpresentatie willen we een aantrekkelijke show maken BEGINNEN! waarin de renners centraal staan. PLOEGENPRESENTATIE VANUIT ROTTERDAM AHOY

De Tour de France begint ook in Rotterdam de media en niet te vergeten de Ahoy, het kloppend hart van de concept aanbieden dat gemakkelijk nationale tv-uitzending. Gevarieerd, fans. En iedereen is er klaar voor: de Rotterdamse Tourweek. In Rotterdam als show de hele wereld over kan gaan, verrassend en met oog voor het natuurlijk met de ploegenpresentatie. Tour de France gaat beginnen! Ahoy hebben we de beschikking over uiteraard onder regie van de A.S.O. Tourgevoel, zodat je niet alleen Dat willen we doen met een internationale de splinternieuwe state-of-the-art Door veel meer gebruik te maken van gaat uitkijken naar de echte start op tv-show vanuit Rotterdam Ahoy. De ploegenpresentatie op donder- RTM Stage, die als theaterzaal tijdens video en moderne theatertechnieken zaterdag maar ook naar de show op dagavond vormt het startschot. de ploegenpresentatie een capaciteit willen we van de ploegenpresentatie donderdagavond, waarin de hoofd- Eindelijk is het zover. Alles waar Wat zijn de verwachtingen van de van 2.800 bezoekers heeft. De RTM een aantrekkelijke show maken, rolspelers van de komende Tour we sinds de presentatie van het kopmannen en hun ploeggenoten, Stage vormt in mei 2021 ook het zonder uit het oog te verliezen dat de France aan het publiek worden Tourparcours in Parijs naartoe met wie ze aan de vooravond staan toneel van het Eurovisie Songfestival, tijdens de presentatie de renners gepresenteerd. hebben geleefd, komt op deze van dit ruim drie weken durende een evenement met meer dan centraal staan. Alles met allure en op eerste dag samen in Rotterdam. avontuur van Rotterdam naar 180 miljoen tv-kijkers over de hele een moderne en snelle manier, Iedereen is in de stad: de renners en Parijs? We zien het tijdens een inter- wereld. We hebben dus al even waardoor de show ook geschikt is voor hun begeleiders, de organisatoren, nationale tv-show vanuit Rotterdam kunnen oefenen. We willen een de digitale media en voor een inter-

54 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 55 55 nemen. De rest van de dag stellen we kunt er gewoon aan meedoen op GRAND DÉPART het parcours open voor de familie- de fiets waar je normaal mee naar en recreantendag. We organiseren school rijdt. Met mooie prijzen voor allerlei activiteiten op het gebied de winnaars, zoals een rondje over van fietsen, om zoveel mogelijk het parcours aan de zijde van be- mensen, jong en oud, de echte Tour kende oud-Tourrenners uit Neder- de France-beleving te geven en hun land. Kortom: een praktische dag eigen droom te laten waarmaken. voor de renners en een schitteren- DAG 2 Je kunt je even voelen alsof je in de dag voor Rotterdam, als stad de gele trui rijdt. Als Julian Alaphi- die het fietsen omarmt en de Tour lippe vlieg je over de Erasmusbrug, de France verwelkomt. Een vrolijke als Mathieu van der Poel scheer je en sportieve aanloop naar de Grand door de bochten en als Wout van Départ. Aert dender je in de zwaarste ver- snelling op de finishstreep af. Hoe inspirerend is dat?

Voor schoolklassen organiseren we een School Ride, voor gezinnen een Family Ride en ook voor ver- enigingen en bedrijven zijn er volop activiteiten. Kinderen kunnen ook deelnemen aan de zogenoemde dikkebandenraces. Dit zijn toegan- kelijke wedstrijdjes waar je geen Foto: NustyR Foto: racefiets voor nodig hebt, want je

De familie- en recreantendag moet een wielerfeest worden voor jong en oud. BELEEF HET TOURGEVOEL PARCOURSVERKENNING & FAMILIE- EN RECREANTENDAG

Na de ploegenpresentatie op donder- dagavond in Rotterdam Ahoy verlegt de Op onze familie- en recreantendag aandacht zich op vrijdag naar het cen- willen we zoveel mogelijk mensen, trum van Rotterdam. Het parcours van jong en oud, de kans geven om het de individuele tijdrit wordt vrijgemaakt en beschikbaar gesteld aan de Tourren- Door zelf over het Tourparcours echte Tourgevoel te beleven. ners, zodat zij een aantal uren de gele- te rijden kun je ervaren hoe genheid hebben om het hele traject te het voelt om de gele trui te verkennen en minutieus in zich op te veroveren. Foto: Heidi Nuis Foto:

56 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 57 MY TOUR MY TOUR “EEN “BLIJ MET ECHTE THUIS- DE TOUR WEDSTRIJD” FÉMININ” Joop Zoetemelk Leontien Zijlaard-van Moorsel

“Op oude beelden van de Tourstart in Scheveningen 1973 “Eigenlijk vind ik het niet meer dan normaal dat er weer hoor je de mensenmassa de hele tijd ‘Heya Jopie!’ roepen, een Tour Féminin komt. Dat verdienen die meiden maar op dat moment was ik mij daar niet zo van bewust. Je zit in een tunnel, bent geconcentreerd en denkt vooral gewoon! Mooi dat ze straks kunnen ervaren wat ik heb aan de bochten die gaan komen. Zo’n start in eigen land is mogen voelen. Mijn allereerste Tour vond ik trouwens natuurlijk bijzonder. Je eigen supporters kunnen erbij mooier dan de Tours die ik daarna heb gewonnen. zijn. En het was een echte thuiswedstrijd voor mij. We reden destijds, in 1989, als een soort voorprogramma Ik trainde daar altijd en ik kende het parcours goed: van de mannen. Die mensenmassa’s op de cols, al dat al in mijn amateurtijd had ik die omloop gereden. volk, wat een ongelofelijke happening.

POULIDOR Zo’n proloog is altijd een nerveus gedoe, of het nu in SAMEN Nederland is of niet. Tegenwoordig beginnen ze aan de Daarna werd de Tour Féminin, zoals straks ook weer de Tour na een hoogtestage. Dat hadden wij in onze tijd niet. bedoeling is, losgekoppeld van de mannen en ik begrijp Wij moesten het vooral zelf uitzoeken. Nou, dat is me dat wel. Logistiek is het enorm lastig om beide races prima gelukt. Ik won in Scheveningen in dezelfde tijd als samen te doen. Hoe het er ook uit gaat zien, ik ben zo blij , dus werd er naar de tienden van een dat deze wedstrijd terugkomt! seconde gekeken. Handgeklokt, denk ik.

KIPPENVEL VIERDE Het werd daarna trouwens nog een moeilijke Tour voor En dat ben ik natuurlijk ook als er straks weer een Grand me. Op de kasseien in België miste ik net de slag. Ik won Départ voor de mannen in Rotterdam is. Ik heb als renster nog een tweede rit in Nancy, maar werd vierde in het een start in eigen land meegemaakt, in Den Bosch 2002. eindklassement, terwijl ik daarvoor al twee keer tweede Als ik daaraan terugdenk krijg ik weer kippenvel. Die was geworden. Ik had problemen met het zitvlak. jubelende, dolenthousiaste landgenoten, je wordt dan gedragen door je eigen volk. Ik pakte toen in de MOOI FEEST ploegentijdrit het geel. Zo gaaf! Voor eigen publiek kun Het zou natuurlijk geweldig zijn als de Grand Départ terug naar Rotterdam komt. In 2010 hebben ze al laten zien dat je toch net altijd iets extra’s. ze er een heel mooi feest van kunnen maken.” OPGEGROEID Uiteraard juich ik het toe als Rotterdam daarnaast een nieuwe internationale vrouwenwedstrijd gaat organi- Joop Zoetemelk won de Tour in 1980, seren. Vooral voor Chantal van den Broek-Blaak en eindigde zes keer als tweede en won Lucinda Brand, rensters die hier zijn opgegroeid. Er is niets 10 etappes, waaronder de proloog in mooiers dan een grote koers rijden in je eigen omgeving.” Scheveningen 1973.

Leontien Zijlaard-van Moorsel is olympisch en wereld- kampioene en de Tourwinnares van 1992 en 1993.

58 GRAND DÉPART ROTTERDAM Bon Léon van Foto: GRAND DÉPART ROTTERDAM 59 GRAND DÉPART

SPORTIEVE ZON.SPRINTETAPPE De tweede etappe is een rit in lijn die vlak en niet al te lang is. Een mogelijke sprintetappe OPBOUW met een razendsnelle finale langs de kust, waar De Grand Départ Rotterdam 2024/2025 bestaat uit drie de altijd aanwezige wind zeer verraderlijk kan etappes: een individuele tijdrit (dag 3), een sprintetappe zijn en zou kunnen zorgen voor waaiervorming (dag 4) en een rit met een heuvelachtige finale (dag 5). en spektakel. We hebben voor dit schema gekozen omdat hier een sportieve opbouw in zit.

MA.DERDE ETAPPE De derde etappe is een stuk langer en trekt na een vlakke aanloop de Limburgse heuvels in. Met een heuvelachtige finale zoals we die kennen uit de Amstel Gold ZINDIVIDUELE AT. TIJDRIT Race: absoluut Tourwaardig. Hier brandt We beginnen met een individuele race tegen ook de strijd om de bolletjestrui los. de klok. Dit is aantrekkelijker voor het publiek, zowel langs de route als thuis voor de tv: je ziet alle renners één voor één voorbijkomen. Met Een compleet pakket met voor elke renner wat wils. Bij een gunstig verloop uiteindelijk één man in het geel. kunnen er deze eerste drie dagen zelfs drie verschillende geletruidragers zijn: een tijdritspecialist, een en een puncheur of klassementsrenner.

60 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 61 61 GRAND DÉPART CENTRAAL STATION STADHUIS ROTTERDAM

DAG 3 FINISH BLAAK START “Heerlijke stad” BLAAK Routecommentaar door Leontien Zijlaard-van Moorsel

WILLEMSBRUG “Rotterdam is een heerlijke stad om in te vertoeven, om te shoppen of lekker een terrasje te pakken. Altijd als ik over de Van Brienenoordbrug over de Nieuwe Maas rijd en de skyline van Rotterdam zie, geeft dat me een groots en ook trots gevoel. Kun je nagaan hoe het moet voelen als je hier als wielrenner de openingstijdrit van de Tour de France mag rijden! De binnenstad van Rotterdam is geknipt voor een snelle race tegen de klok, het is hier echt heel fijn fietsen. Bijna overal liggen mooie, brede asfaltwegen, je kunt op heel veel plekken in het parcours dus volop snelheid maken. EEN SNELLE ERASMUSBRUG De Erasmusbrug zul je als het ware opgetrokken worden door de vele RACE DOOR aanmoedigingen van het publiek. En bij het afdalen van de brug zul je vleugels krijgen DE STAD en snelheden halen van 70 kilometer per uur of zelfs meer. Op naar het geel!” INDIVIDUELE TIJDRIT

Dit is de dag waar zoveel Rotterdammers naar uitkijken: de terugkeer van de Beoogd parcours individuele tijdrit: Tour de France. We zijn klaar voor een nieuwe Grand Départ. De voorbereidingen zijn achter de rug, vanaf deze zaterdag is het woord aan de renners en draait Afstand: circa 9,5 km. Highlights: Blaak (start) - Schiedamsedijk - Erasmusbrug - Zes bruggen waaronder alles om de sportieve strijd. Op de openingsdag ligt meteen een felbegeerde en Wilhelminaplein - Stieltjesstraat - Koninginnebrug - Erasmusbrug, rivier de Nieuwe Maas, Willemsbrug - André van der Louwbrug - Blaak - skyline Rotterdam, Maritiem prestigieuze hoofdprijs klaar: de eerste gele trui. Mariniersweg - Goudsesingel - Pompenburg - Hofplein - Buitenmuseum, Centraal Station, Weena - Kruisplein - Westersingel - Eendrachtsplein - Stadhuis, Kubuswoningen, Westblaak - Coolsingel - Hofplein - Goudsesingel - Markthal. Mariniersweg - Blaak (finish).

62 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 63 Foto: Cor Vos Foto: GRAND DÉPART DAG 3

WERELDBEROEMD Bij het verlaten van de Coolsingel keren we terug op de weg die al eerder is afgelegd; de toeschou- wers hier zien de renners dus twee keer. De finale van de race tegen de klok is een lust voor het oog, want de renners rijden onder de wereld- beroemde Kubuswoningen door. Vlak daarna is de finishstreep ge- trokken, ongeveer ter hoogte van de ROUTE Markthal, nog zo’n nieuw en beeld- bepalend gebouw in het centrum van de stad.

DAG 3 den Broek Iris van Foto:

Om de 111de of 112de editie van de publiek, dat de renners op verschil- en bruggen kan zijn hart ophalen. BINNENSTAD centrum. De binnenstad van Rotter- Tour de France een spannende start lende punten niet één maar twee keer De route gaat, na de start op de dam leent zich uitstekend voor een De Erasmusbrug en Willemsbrug te geven, willen we de Grand Départ ziet voorbijkomen. En ook voor de Blaak, over de grote bruggen van tijdritparcours. Over het Hofplein, maakten ook tijdens de Grand Départ openen met een individuele tijdrit televisiekijkers is er genoeg te zien, Rotterdam: de Erasmusbrug, de langs het nieuwe, futuristisch ogende in 2010 al deel uit van het tijdrit- over een afstand van ca. 9,5 kilo- want we komen langs heel veel high- Koninginnebrug en de Willemsbrug. Centraal Station en over de Coolsin- parcours; een stukje Tourhistorie dus. meter. Deze keer kiezen we voor een lights van Rotterdam. De Nieuwe Maas wordt tot tweemaal gel, de boulevard van Rotterdam waar In tegenstelling tot 2010 maken we compacte route midden in de stad, toe overgestoken. Hier is de skyline ook het klassieke Stadhuis staat. nu ook een grote ronde door het een snel stadsparcours met brug- van Rotterdam aan het water prachtig gen, water en in het oog springende GROTE BRUGGEN in beeld te brengen. architectuur. Aantrekkelijk voor het Zeker iedereen die gek is op water

VILLAGE DÉPART & ARRIVÉE Het Village Départ & Arrivée zou een plek kunnen krijgen op de Binnenrotte, een gezellig plein tegenover de Markthal. Dit is tijdens het Songfestival in 2021 ook de locatie van het Eurovision Village. Foto: Ossip van Duivenbode Ossip van Foto:

64 GRAND DÉPART ROTTERDAM Duivenbode Ossip van Foto: GRAND DÉPART ROTTERDAM 65 MY TOUR MY TOUR “ALTIJD EEN GEWELDIGE “DE TOUR SFEER” IS HET Erik Breukink

SUMMUM” “Ik heb twee keer een Tourstart in Nederland van dicht- bij meegemaakt. In Den Bosch 1996 als renner en in Jan Janssen Rotterdam 2010 als ploegleider. Heel speciaal, voor- al die enorme massa publiek uit zowel Nederland als “Nederland is toe aan weer een Grand Départ. Want er België. Starten in Nederland staat altijd garant voor staat hier momenteel een nieuwe generatie op waar je extreme drukte en een geweldige sfeer. u tegen zegt. Er is geen enkel ander land waar zoveel talent ontspruit. Neem alleen al zo’n Mathieu van der TIJDRIT Poel, man, wat geniet ik daarvan. In jaren niet gezien. Een Tourstart met een tijdrit vind ik ook mooier dan een Wat een drive heeft dat manneke. Ik kon dat vroeger start met een rit in lijn. Het is leuker voor het publiek, niet hoor, wat hij kan. Hij kan alles aan, maar de Tour dat dichtbij kan komen en de hele dag iets te zien heeft. winnen is nog een ander verhaal. Drie weken is lang. Bovendien blijven de verschillen met zo’n korte tijdrit klein en dus overzichtelijk. PALMARES Als je de Tour niet op je palmares hebt staan, is dat LUXEMBURG toch een gemis. Mijn leven zou er zeker heel anders Uiteraard heb ik zelf de beste herinneringen aan Luxem- hebben uitgezien als ik in 1968 niet de Tour had burg 1989, toen ik de proloog won. Tijdens de verken- gewonnen. Neem nou . Zoveel grote ning van het parcours wist ik al dat dit er eentje voor mij koersen gewonnen, zo’n aardige vent, hij spreekt zijn was: een klimmetje erin en geen echt snelle omloop. talen, heeft op alle fronten een geweldige carrière Al was de spanning groot, ik liet me niet gek maken. gehad. Twee keer tweede in de Tour ook, maar geen Ik leefde er heel geroutineerd naartoe, met een eindwinnaar. Wat had ik hem dat gegund, want de Tour goede focus. is alles, het summum, de hoogmis. Elke Italiaan wil zijn eindzege in de Giro ruilen voor die in de Tour. Dat zei GELE TRUI ooit tegen me. Dat ik meteen ook de gele trui pakte zag ik als een mooie bijkomstigheid, meer niet. Mijn podiumplek EREN in 1990 vind ik veel belangrijker dan die ene gele trui, Wat ik trouwens ook zo mooi vind, is hoe de Tour- want het gaat er in de Tour toch om hoe je over drie organisatie haar oud-winnaars koestert. Als ik waar hele weken presteert. Maar hij hangt natuurlijk wel dan ook naar de Tour wil gaan kijken, hoef ik alleen mooi ingelijst hier in huis. Dat het vervolgens dertig maar Christian Prudhomme te bellen en het wordt jaar duurde voordat Mike Teunissen mij opvolgde als geregeld. En ik vind het geweldig hoe ze bij elke Nederlandse geletruidrager maakt het ook apart.” presentatie weer hun oud-kampioenen eren.” Jan Janssen won de Tour in 1968 en eindigde één keer als tweede. Hij won Erik Breukink eindigde als derde in de Tour van ook zeven etappes en drie 1990 en won vier etappes, waaronder de proloog keer de groene trui. in Luxemburg 1989. Foto: ANP Foto: Clemens Rikken Foto:

66 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRANDDEPARTROTTERDAM DÉPART ROTTERDAM 67 GRAND DÉPART WASSENAAR “Sprintetappe”

FINISH Routecommentaar door DEN HAAG Leontien Zijlaard-van Moorsel LEIDSCHENDAM-VOORBURG “De etappe naar Den Haag start voor DAG 4 DEN HAAG het peloton niet al te lastig. Natuurlijk ZOETERMEER zullen alle ploegen dit als een absolute sprintetappe zien. De sprinters zullen daarom in de tijdrit alles geven om kort in het klassement te staan en zo een RIJSWIJK gooi te kunnen doen naar het geel. WESTLAND PIJNACKER-NOOTDORP HOEK VAN HOLLAND DELFT Maar veel hangt af van de wind. Door het draaien en keren kan de wind het LANSINGERLAND peloton zomaar op een lint trekken en MIDDEN-DELFLAND uiteenslaan en dan kan het een heel mooie wedstrijd worden.

Zelf heb ik heel veel in het Westland MAASSLUIS SCHIEDAM getraind, tussen de karakteristieke - CAPELLE AAN DEN IJSSEL sen, en zeker op de Maasdijk kan het met de wind op de kant erg lastig zijn.

START KRIMPEN AAN DEN IJSSEL VLAARDINGEN ROTTERDAM Het sluitstuk van Hoek van Holland VOORNE AAN ZEE Rotterdam Ahoy langs de kust naar Den Haag is heer- lijk, ook hier gaat de wind bepalen hoe zwaar het wordt maar het staat al vast RIDDERKERK HET BESTE dat het een prachtig plaatje zal worden.” BARENDRECHT ALBRANDSWAARD VAN NEDERLAND NISSEWAARD METROPOOL-ETAPPE ROTTERDAM-DEN HAAG

In de tweede etappe rijden we langs alles wat Nederland zo mooi maakt. Beoogd parcours Metropool-etappe Rotterdam-Den Haag: Havens, polders, molens, de kassen en de kust: een rondje Nederland in Afstand: circa 175 km. Highlights: het klein. De tweede etappe over een afstand van circa 175 kilometer staat Rotterdam (start) - Albrandswaard - Nissewaard Start bij Rotterdam Ahoy, Rotterdamse (Spijkenisse) - Voorne aan Zee (Brielle) - haven, De Kuip, Erasmusbrug, laagst in het teken van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Met 23 gemeenten, Barendrecht - Ridderkerk - Rotterdam - gelegen gedeelte van Nederland, historische Krimpen aan den IJssel - Capelle aan den IJssel - stad Delft, kassen Westland, kustlijn 2,4 miljoen inwoners, twee van de grootste steden van het land en Lansingerland - Pijnacker-Nootdorp - Zoetermeer - Hoek van Holland-Den Haag. grote industrieën als de haven en de glastuinbouw is dit het Leidschendam-Voorburg - Wassenaar - Den Haag - Rijswijk - Delft - Midden-Delfland - economisch hart van Nederland. Schiedam - Vlaardingen - Maassluis - Westland (Hoek van Holland) - Den Haag (finish).

6823 GRAND GRANDDEPARTROTTERDAM DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 69 GRAND DÉPART DAG 4

NOORDZEE ALLURE In Hoek van Holland komen de renners bij In deze etappe proberen we zoveel de Noordzee en zetten ze langs de kust mogelijk van de 23 Metropoolgemeenten koers richting Den Haag. Dit kan mooie aan te doen. Onderweg zien we alles ROUTE plaatjes opleveren vanuit de helikopter, wat Nederland zo mooi maakt, van de want je kunt land en zee in één beeld molens in de laaggelegen polders tot vangen. Als de wind hier hard genoeg in de karakteristieke duinen en stranden de rug waait, kun je rekenen op waaiers. aan de kust. Finishplaats Den Haag is DAG 4 Eenmaal in Den Haag zullen de sprinters bovendien de internationale stad van ruim baan krijgen. Vrede en Recht; in het Vredespaleis zetelt het over de hele wereld bekende Internationaal Gerechtshof. Een aan- komst met allure dus. De start op zondag voorzien we bij TOURWINNAARS Rotterdam Ahoy. Van daaruit gaan we Via Nootdorp (de geboorteplaats de historische stad waar aartsvader door de grootste haven van Europa van Jan Janssen, de Tourwinnaar Willem van Oranje ligt begraven en en blijven we eerst op de zuidoever van 1968) rijden de renners naar die wereldwijd bekend is vanwege om een aantal gemeenten van de Wassenaar. Dit is ook het gebied het Delfts blauw-aardewerk. Via Metropoolregio aan te doen. Hierna waar onze andere Tourwinnaar, jeneverstad Schiedam en haringstad keren we terug in de stad, langs De Joop Zoetemelk (geboren in Vlaardingen wordt het Westland Kuip (waar Les Bleus in 2000 Europees Den Haag), is opgegroeid en als bereikt. Hier springen de uitgestrekte kampioen voetbal werden) en over de jongen tegen de wind in heeft kassen van de glastuinbouw meteen OVER BEKEND TERREIN Erasmusbrug naar Capelle aan den gestoempt. Na een eerste passage in het oog. IJssel. Daar maken we een doorsteek door Den Haag gaat het richting Delft, Deze tweede etappe heeft tal van raakvlakken met eerdere in België. De aankomst van etappe 1a was destijds bij richting Zoetermeer en komen we keren dat de Tour de France in Rotterdam was. De rit van Rotterdam Ahoy. Een korte en snelle etappe met een door het laagst gelegen gedeelte Rotterdam naar de Haagse kust stond ook in 1973 al op groep van dertien renners die om de overwinning sprintte. van Nederland, bijna 7 meter onder het programma, maar dan in omgekeerde richting. De Belg was de snelste en veroverde ook de zeeniveau. In dit polderlandschap gele trui. Een kleine minuut later won heeft de wind vrij spel en is er kans In 1973 begon de Tour met een proloog in Scheveningen, de spurt van het peloton. Verder komen we ook deze keer op waaiervorming. waarin de Nederlandse favoriet Joop Zoetemelk net een over de Erasmusbrug, de blikvanger van de Tourproloog in fractie sneller was dan Raymond Poulidor en Luis Ocaña, de 2010, en gaan we over de Maasboulevard richting Capelle latere eindwinnaar. De daaropvolgende rit werd opgesplitst aan den IJssel. Hier reden de renners in 2015 eveneens, in twee delen: etappe 1a van Scheveningen naar Rotterdam maar ook toen in tegengestelde richting, afkomstig vanuit en aansluitend etappe 1b van Rotterdam naar Sint-Niklaas startplaats Utrecht.

70 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 71 DEN HAAG GRAND DÉPART UTRECHT “Andere START ARNHEM ROTTERDAM gezichten” Routecommentaar door Leontien Zijlaard-van Moorsel DAG 5 NIJMEGEN “Zuid-Limburg was voor mij als renster DORDRECHT altijd ideaal, omdat ik de bergjes goed DEN BOSCH verteerde en daar het verschil kon maken. Het WK tijdrijden in 1998 op de Cauberg is misschien wel de allermooi- ste overwinningFoto Leontien uit mijn carrière. TILBURG BERGEN OP ZOOM Na de vlakke rit naar Den Haag wordt EINDHOVEN het even omschakelen voor de renners. In deze rit naar Valkenburg gaan we voor het eerst andere gezichten zien, renners die zich verheugen op de aan- VENLO komst in de heuvelzone. Niet dat dit te vergelijken is met een echte bergetappe WEERT in de Alpen of Pyreneeën, maar de be- nen komen in de finale van deze etappe toch anders op spanning te staan dan in de voorafgaande dagen.

De Cauberg is een klim waar veel ROERMOND puncheurs heel hard omhoog kunnen rijden. Het gaat een mooie strijd wor- den, niet alleen om de etappezege maar OP NAAR hopelijk ook om de gele trui.” DE GRANDE MAASTRICHT FINISH FINALE! VALKENBURG ETAPPE ROTTERDAM-VALKENBURG

De derde en afsluitende etappe van de Grand Départ brengt ons naar Limburg. Beoogd parcours etappe Rotterdam-Valkenburg: Daar staan de eerste heuvels garant voor een grande finale. Voor deze etappe Afstand: circa 222 km. Highlights Limburg: Départ fictif in Rotterdam Maasplassen, Brightlands Campus, werkt de Rotterdamse organisatie nauw samen met Limburg, - départ réel bij uitrijden Barendrecht; Adsteeg (beklimming), Keunestraat - volledige route over Nederlands grondgebied; (beklimming), Cauberg (beklimming). dé wielerprovincie van Nederland die al verschillende keren de - route doorkruist vier Nederlandse provincies Tour de France ontving en jaarlijks ook het toneel is van de (Zuid-Holland, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg); . - aankomst in heuvellandschap Zuid-Limburg.

72 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 73 Foto: Cor Vos Foto: GRAND DÉPART DAG 5

FINISH ROUTE Aan het einde van de rit wordt de eerste bolletjestrui uitgereikt en wellicht is er zelfs een nieuwe gele- truidrager, want in Valkenburg is

DAG 5 Cor Vos Foto: een massasprint zo goed als uitge- sloten. Een passend sluitstuk van het gevarieerde menu dat we willen vaak voor spectaculaire finales die een een voor onmogelijk gehouden overwin- Na de snelle openingstijdrit in Rot- De aanloop is nog vlak. Vanuit Rotter- SPECTACULAIR opdienen tijdens de Grand Départ terdam en de vlakke eerste rit in lijn dam gaat de route langs de rivier de lust zijn voor het oog van de tv-kijker. We ning boekte. Het is ook het favoriete ter- Rotterdam in 2024 of 2025. We zien Eenmaal in Roermond, bekend om zijn naar Den Haag bereikt de sportieve Merwede naar Gorinchem. Bij vesting- herinneren ons allemaal nog de slotmi- rein van puncheurs als , het al helemaal voor ons. vijftiende-eeuwse kathedraal, wordt opbouw van de Grand Départ hier let- stad Zaltbommel steken we de nuten van de Amstel Gold Race 2019, die al zo vaak in de top 10 van de koers gezet richting het Zuid-Limburg- terlijk een hoogtepunt. De derde etap- beroemde brug over de rivier de toen Mathieu van der Poel in extremis Nederlandse wielerklassieker eindigde. se heuvellandschap. Daar beginnen pe wordt verreden op maandag, heeft Waal over en van daaruit gaat het via we aan de finale met verschillende een beoogde lengte van circa 222 Den Bosch (de stad van de Grand klimmetjes uit de Amstel Gold Race kilometer en voert door vier Neder- Départ 1996) door Noord-Brabant zoals de Adsteeg, de Keunestraat en landse provincies: Zuid-Holland, Gel- naar Limburg. uiteraard de Cauberg in Valkenburg. derland, Noord-Brabant en Limburg. Dit is de laatste klim richting Vilt en Berg en Terblijt, waar evenals bij de Tour- TERUG IN LIMBURG aankomst in 2006 de eindstreep wordt Limburg en wielrennen zijn al bijna een eeuw lang De eerste aankomst in Valkenburg was in 1992. Op de getrokken. Hier is ook de vereiste ruim- onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Limburgse Cauberg zag het zwart van de mensen, die voor een orkaan te voor het inrichten van de technische heuvellandschap was zelfs al zes keer het toneel van het aan geluid zorgden. “Het leek wel Alpe d’Huez”, zei Albert zone en de benodigde parkeermogelijk- wereldkampioenschap wielrennen op de weg: in 1938 Bouvet, de toenmalige parcoursbouwer van de Tour de heden, met afleiding voor de volgauto’s (winnaar ) en 1948 () in France. In een spetterende finale achterhaalde in Vilt. Koersen in Zuid-Limburg is een Valkenburg, in 1967 ( vóór Jan Janssen) in in het zicht van de finish en won de vak apart. Het is continu draaien en Heerlen en in 1979 (), 1998 () Fransman zijn eerste en enige Touretappe. keren op de smalle wegen en continu en 2012 () opnieuw in Valkenburg. aanzetten als het onderweg voor de In 2006 keerde de Tour terug in Valkenburg. De Duitser zoveelste keer omhooggaat. Dit zorgt De Tour de France was ook al verschillende keren in Matthias Kessler sprong weg op de Cauberg en bleef uit Limburg. Voor het eerst in 1969 in Maastricht, waar de de greep van de achtervolgende groep. Belg de rit won en de gele trui pakte.

74 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 75 Foto: ANP Foto: NL TOURLAND IN EEN LAND DAT MEER FIETSEN DAN INWONERS HEEFT, IS HET GEEN VERRASSING DAT DE TOUR DE FRANCE OP HANDEN WORDT GEDRAGEN. HOE NEDERLAND EEN FIETSLAND WERD EN EEN ROL VAN BETEKENIS GING SPELEN IN DE TOUR.

76 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 77 77 grootste wielerwedstrijd ter wereld, de Tour de France. , de latere wereldkampioen, heeft nog nooit een berg van dichtbij gezien, maar wint bij zijn debuut prompt de Alpenetappe van Aix-les-Bains naar Grenoble. In de jaren 50 overspoelt een oranje golf de Tour. verovert in 1951 in Dax de eerste Neder- landse gele trui. De euforie is van korte duur wanneer hij

in de afdaling van de Col d’Aubisque onderuitgaat en in het Cor Vos Foto’s: ravijn valt. Met aan elkaar geknoopte fietsbanden wordt hij omhooggehaald. Een iconische gebeurtenis die nog altijd AB GELDERMANS wordt herinnerd met een plaquette op de Aubisque. Even & iconisch is de reclameslogan die Van Est na zijn val maakt Ab Geldermans is in de jaren 60 in Frankrijk misschien wel voor een horlogemerk: ‘Zeventig meter viel ik diep, mijn bekender dan in eigen land. De Nederlander kan goed klimmen, hart stond stil, maar mijn Pontiac liep…’ wint Luik-Bastenaken-Luik en maakt in 1962, 1963 en 1964 de TOUR IN ROTTERDAM Tourtriomfen van Jacques Anquetil van dichtbij mee. Als lid van de sterrenformatie Saint-Raphaël is hij de meesterknecht van Monsieur Nadat de Nederlandse landenploeg in 1953 het ploegen- Chrono, die als eerste renner in de historie in totaal vijf keer de klassement heeft gewonnen, acht de organisatie van de Tour zal winnen. Geldermans zelf beleeft zijn beste Tour in 1962: hij Tour de tijd rijp voor een start in ons land: de eerste Grand rijdt twee dagen in het geel en eindigt als vijfde in het klassement. Départ op buitenlandse bodem. In 1954 begint de Tour met een rit van Amsterdam naar Brasschaat (winnaar Wout Grote drukte en een Wagtmans). spannende sprint bij de finish van NEDERLAND EN de etappe Scheveningen- De ravitaillering vindt plaats in Rotterdam, waar tiendui- Rotterdam in 1973. zenden toeschouwers het peloton verwelkomen. De Tour komt daarna nog verschillende keren terug in Rotterdam. DE TOUR DE FRANCE In 1973, na de proloog in Scheveningen, finisht de eerste rit in lijn vanuit Scheveningen bij Ahoy in Rotterdam (winnaar RAMON SINKELDAM ONLOSMAKELIJK Willy Teirlinck). Aansluitend is Rotterdam ook startplaats voor de etappe naar Sint-Niklaas. Vijf jaar later, in 1978, is & ARNAUD DÉMARE de Tour weer in Nederland met een proloog in Leiden en VERBONDEN een etappe van Leiden naar Sint-Willebrord (winnaar Jan Raas). Onderweg rijden de renners over de Coolsingel in Rotterdam.

In geen land ter wereld is de fiets zo populair als in uit Parijs. Twee jaar later organiseert de Rotterdamsche In 2010 is Rotterdam het middelpunt van de Tour met Nederland. Een land met meer fietsen (23 miljoen) dan Vélocipède-Club de allereerste wielerwedstrijd in Nederland de Grand Départ in de stad. Een feestelijke dag met Foto’s: ANP Foto’s: inwoners (17,5 miljoen), waarmee elk jaar meer dan voor vélocipèdes. De fiets slaat aan in de Lage Landen: al honderdduizenden toeschouwers en de gedroomde 15 miljard kilometer wordt weggetrapt op de in totaal gauw heeft elke stad zijn eigen fietsenfabrikant. Het -ont winnaar van de individuele tijdrit (Fabian Cancellara). Ramon Sinkeldam is als sprinter geen veelwinnaar, maar wel rap 35.000 kilometer aan fietspaden. Tijdens de ochtend- werp wordt steeds gebruiksvriendelijker en de tweewieler, De volgende dag trekt het peloton vanuit Rotterdam via genoeg om zich in Frankrijk in de kijker te rijden. Na in 2017 Nederlands spits zijn er meer fietsen dan auto’s op de weg en jaarlijks aanvankelijk een luxeproduct, wordt betaalbaarder voor Zeeland naar Brussel. Ook ditmaal keert de Tour vijf jaar kampioen op de weg te zijn geworden, trekt Groupama-FDJ hem worden er zo’n 1 miljoen nieuwe fietsen verkocht. het grote publiek. Rond 1900 rijden er in Nederland al later alweer terug. De eerste etappe voert de renners vanuit aan als onderdeel van de sprinttrein rond Arnaud Démare. 100.000 fietsen rond, in 1920 2 miljoen en in 1940 4 miljoen. Utrecht via Rotterdam naar Zeeland (winnaar André Greipel). Met succes: samen vieren ze dagzeges in de Tour en de Giro. In het Hoe is dat zo gekomen? We hebben het allemaal te dan- Daarmee groeit de fiets uit tot vervoermiddel nummer één. Tijdens de Grand Passage ziet een enthousiaste Rotter- voorjaar van 2020 belanden Démare en Sinkeldam twee weken lang ken aan Frankrijk, waar in de tweede helft van de 19de damse menigte het peloton voorbijkomen over onder meer in quarantaine op de hotelkamer die ze delen in Abu Dhabi, nadat eeuw de ontwikkeling van de fiets in een stroomversnelling ORANJE IN DE TOUR de Coolsingel en het Hofplein. het coronavirus heeft toegeslagen. De grappige filmpjes die het raakt. De eerste Franse vélocipèdes, met houten frames Toch zal het nog tot 1936 duren voordat de eerste duo daar gezamenlijk maakt, gaan de hele wereld over. en wielen, worden in 1867 in Nederland geïmporteerd van- Nederlandse renners hun opwachting maken in de

78 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 79 Foto: ANP Foto: Foto: ANP Foto: Cor Vos Foto: MATHIEU VAN DER POEL & RAYMOND POULIDOR Het is en blijft een bijzonder gegeven: een van ’s werelds beste wielrenners van dit moment is de kleinzoon van een van de grootste Franse Tourhelden aller tijden, die acht keer eindigt op het podium van de Tour en zeven etappes wint. Tot zijn plotse overlijden in november 2019 is Raymond Poulidor erbij wanneer Mathieu van der Poel al op jonge leeftijd grote successen boekt als veldrijder en wegrenner. “Mijn kleine fenomeen”, noemt hij hem. “Ik zie hem ook een beetje als een Franse renner. Kinderen die hier in Frankrijk aan veldrijden doen, hebben het altijd over Mathieu.”

“Een van ’s werelds beste wielrenners van dit moment is de kleinzoon van een van de grootste Franse Tourhelden aller tijden.” Joop Zoetemelk en Hennie Kuiper, de nummers 1 en 2 van de Tour van 1980. Foto’s: ANP Foto’s:

JAN JANSSEN & JEAN-MARIE LEBLANC Voordat Jean-Marie Leblanc directeur wordt van de Tour de NEDERLANDSE TOURWINNAARS rol in de Tour. Joop Zoetemelk eindigt zes keer als tweede podium van de Tour. Ook bij de vrouwen is er oranje France, rijdt hij als wielrenner vijf seizoenen aan de zijde van Jan Janssen, in 1966 al eens tweede, kroont zich in en wordt in 1980 de tweede Nederlandse Tourwinnaar. Met succes: wint in 1992 en 1993 de Tour Jan Janssen, eerst bij Pelforth en later bij . Er ontwikkelt zich 1968 tot de eerste Nederlandse Tourwinnaar door in een dank aan zijn TI-Raleigh-ploeg, die in die jaren ook grossiert Féminin en de Nederlandse vrouwen Marianne Vos, Anna een hechte vriendschap tussen de Nederlandse kopman en zijn zenuwslopende slottijdrit de Belg met in dagsuccessen met onder anderen de wereldkampioenen van der Breggen en winnen samen Franse adjudant, die Janssen bewondert om zijn “magnifieke een verschil van 38 seconden uit de gele trui te rijden in het Jan Raas en . Alpe d’Huez groeit uit tot vijf van de zeven edities van La Course by Le Tour de en elegante stijl” en om zijn oog voor de helpers om hem heen: Bois de Vincennes. Een onvergetelijk moment, ook voor de ‘Nederlandse berg’, waar in oranje uitgedoste fans er een France tot nu toe. “Hij bezit de eenvoud van de echte kampioen.” Van Janssens de latere Tourdirecteur Christian Prudhomme die als jon- ongekend wielerfeest van maken. Tourwinst in 1968 ziet hij meteen het belang in: “Eindelijk een gen thuis voor de zwart-wit-tv getuige is van de triomf van Stuk voor stuk mannen en vrouwen die groot zijn winnaar uit Nederland, goed voor de internationale uitstraling van Le Professeur. “Het waren de eerste beelden die ik in mijn Na Zoetemelk bereiken ook Hennie Kuiper, Johan van der geworden met de fiets, stoempend tegen de wind in de Tour.” leven van de Tour de France zag”, zou hij daar later over Velde, , , Erik Breukink, Tom Nederland fietsland. zeggen. In de jaren 70 en 80 speelt Nederland een hoofd- Dumoulin (in 2018) en Steven Kruijswijk (in 2019) het

8023 GRANDDEPARTROTTERDAMGRAND GRANDDEPARTROTTERDAM DÉPART ROTTERDAM GRANDGRAND DÉPART DÉPART ROTTERDAM ROTTERDAM 81 81 GRAND DEPART 24/25

COLOFON Eindredactie Vormgeving Tekst Peter Schuiten Campagne, Rotterdam Sven Remijnsen Hans Zoethoutmaar Guido Bindels MY DREAM. Lisette Eijgelsheim Suzanne Eijgenraam Fotografie Gerda IJff Vincent van Dordrecht Leo van Marrewijk MY GOAL. Sven Remijnsen Brian Lubking Coördinatie en concept MY TOUR. Campagne, Rotterdam

SLOTWOORD Disclaimer Met veel plezier en uiterste zorgvuldigheid is dit bidbook voor de Grand Départ van de Tour de France 2024/2025 in Rotterdam samengesteld. Graag bedanken wij iedereen die hieraan heeft meegewerkt. Waar nodig en zover bekend, zijn de fotografen en/of beeldbanken van gepubliceerde foto’s vermeld. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden met betrekking tot (foto)materiaal in dit bidbook te “De start van de Tour de France in Nederland in 2010 en 2015 was geweldig. Ik ondersteun dan achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Niets uit dit bidbook mag worden overgenomen of gekopieerd zonder schriftelijke toestemming van Stichting Rotterdam Topsport. ook van harte het initiatief van de gemeente Rotterdam om, in samenwerking met Den Haag Er kunnen geen rechten worden ontleend uit de informatie en Stichting Rotterdam Topsport kan op geen enkele wijze aansprakelijk worden en de provincie Limburg, de Tour de France in 2024 of 2025 weer door Nederland te laten gaan. gesteld voor schade voortvloeiende uit onjuistheden en/of onvolledigheden in de inhoud van dit bidbook. Fietsland Nederland komt op deze manier nog meer op de kaart te staan!”

Tamara van Ark, Minister voor Medische Zorg en Sport

82 GRAND DÉPART ROTTERDAM GRAND DÉPART ROTTERDAM 83 GRAND DEPART 24/25

84 GRAND DÉPART ROTTERDAM “Alles begint met “We ontvangen de Tour “Fietsland Nederland GRAND een droom” met open armen” komt op deze manier nog meer Ahmed Aboutaleb Freek van der Valk op de kaart te staan!” Burgemeester van Rotterdam Ondernemer Tamara van Ark Minister voor Medische Zorg en Sport DÉPART Na 3.959 dagen zijn we weer aan 24/25 het aftellen... MY DREAM. MY GOAL. MY TOUR. WIELERFEEST EEN TWEEDE “DE TOURSTART INSPIREREN TOEWERKEN NAAR GRAND DÉPART LEEFT ENORM STIMULEREN IN DE GRAND DÉPART TOURSTART IN GEZONDE STAD STAPPEN Rotterdam Cycling on Tour (2021), L’Étape Rotterdam by Tour de France ROTTERDAM 2010ROTTERDAM IN ROTTERDAM” 4 (2022), internationale vrouwenrace (2022), finish Tour Féminin (2023). VITALE STAD ROTTERDAM WETHOUDER SVEN DE LANGEN 2024/2025 PERSPECTIEF VOOR IEDEREEN Vanaf volgend jaar AMSTERDAM 1954 DAG 1 PLOEGENPRESENTATIE SCHEVENINGEN 1973 óók in Rotterdam! De Tour de France DAG 2 FAMILIE- EN RECREANTENDAG LEIDEN 1978 wordt elke zomer DAG 3 INDIVIDUELE TIJDRIT 1 MILJOEN EEN WARM ‘S-HERTOGENBOSCH 1996 KIJKERS zeer goed bekeken DAG 4 ROTTERDAM-DEN HAAG WELKOM PER DAG in Nederland. VOOR DE TOUR ROTTERDAM 2010 DAG 5 ROTTERDAM-VALKENBURG “De ploegen kunnen UTRECHT 2015 4OSCHOLEN “200.000 rekenen op het enthousiasme van de ROTTERDAM 2024/2025 24/25ROTTERDAM INWONERS Rotterdammers!” OP DE FIETS” INCLUSIVITEIT HET MOOISTE Burgemeester Aboutaleb DIVERSITEIT ROTTERDAM WETHOUDER JUDITH BOKHOVE VAN NEDERLAND “EEN TOUR JONG & OUD “De vorige Tourstart heeft een IN 3 ETAPPES CYCLING ON TOUR Van de Erasmusbrug tot de Hollandse VOOR VROUWEN In september start Rotterdam Cycling on aanzet gegeven om letterlijk meer TALENTONTWIKKELING polders en de kust en de heuvels in JUICH IK TOE” Tour, een scholenproject vol fietsplezier en ruimte voor de fiets te creëren in de INT. VROUWENRACE Limburg: Nederland op z’n best. Ceylin del Carmen Alvarado educatie voor brugklasleerlingen. stad. Dat zie je nu terug.” FINISH TOUR FÉMININ GRAND DEPART 24/25

GRAND DÉPART ROTTERDAM 89