Informator Turystyczno-Przyrodniczy Powiatu Kościerskiego
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Informator turystyczno-przyrodniczy powiatu kościerskiego 1 Spis treści Spis treści 3 Wstęp 4 Charakterystyka powiatu i gmin 6 Turystyka historyczna 26 Szlakiem kościołów 28 Muzea 36 Miejsca pamięci 42 Inne atrakcje 44 Turystyka aktywna 48 Atrakcje i wypoczynek 50 Przyroda 56 Szlaki 62 Turystyka kulturowa 74 Wydarzenia 76 Zespoły, ludzie i twórcy ludowi 81 Turystyka kulinarna 88 Kuchnia regionalna 90 Wydano na zlecenie Lokalnej Organizacji Turystycznej „Serce Kaszub” Produkty regionalne 96 Wykonawca: Firma Floks Wojciech Zdunek 86-005 Zielonka ul. Długa 22, tel. +48 601 163 176, www.studiofloks.pl Pakiety (wycieczki) 98 e-mail: [email protected] Rodzinne 100 Skład i DTP: Fabric Art Edukacyjne 102 Opracowanie tekstu: Angelina Stolc, przy współpracy z członkami LOT „Serce Kaszub” Aktywne 104 Korekta: Ewa Chmielecka, Andrzej Penk, Krzysztof Jażdżewski, Jan Dittrich Baza noclegowa i gastronomiczna 106 Fotografie: Wojciech Zdunek, Jolanta Bork, Angelina Stolc, archiwum Urzędu Gminy Karsin, Starostwa Powiatowego, Niezbędnik teleadresowy 121 Kościerskiego Domu Kultury oraz właścicieli obiektów wypoczynkowych i członków Lokalnej Organizacji Turystycznej ISBN XXXXXXXXXXXXX MAPA 122 Wszelkie prawa zastrzeżone 2 Informator turystyczno-przyrodniczy Informator turystyczno-przyrodniczy 3 WSTĘP LOT ,, Serce Kaszub’’ jest stowarzyszeniem, do którego przystąpiły wszystkie samorzą- dy z powiatu kościerskiego, a jego głównym celem jest promocja walorów i atrakcji tu- rystycznych powiatu. Działalność organizacji nastawiona jest na rozwój gospodarczy regio- nu, integrację miejscowej społeczności wokół lokalnych atrakcji turystycznych, tworzenie regionalnych produktów turystycznych, a także ich promocja. Pozostałymi celami sta- tutowymi LOT „Serce Kaszub” są m.in.: • zapewnienie funkcjonowania i rozwoju re- gionalnego systemu informacji turystycznej; • inicjowanie i opiniowanie planów rozwoju turystyki oraz wspomaganie ich realizacji; • integracja środowiska turystycznego z tere- nu powiatu kościerskiego; • wspieranie rozwoju turystyki i kultury; • propagowanie i podejmowanie działań na rzecz ekologii i ochrony środowiska; • tworzenie warunków do powstawania i promowania produktów oraz atrakcji tu- rystycznych; • promocja i rozwój turystyki wiejskiej; • podejmowanie innych zadań sprzyjających rozwojowi turystyki oraz jej infrastruktury. Stowarzyszenie LOT „Serce Kaszub” ma na celu zbudowanie profesjonalnej i komplekso- wej jednostki zajmującej się propagowaniem ziemi kościerskiej, jako miejsca niezwykle atrakcyjnego turystycznie. 4 5 CHARAKTERYSTYKA POWIATU I GMIN Powiat kościerski „Serce Kaszub” jest częścią Pojezierza Kaszubskiego. Jego powierzchnia wynosi 1 165, 85 km2 i za- mieszkuje go ponad 70 tysięcy mieszkań- ców. Jest jednym z 17 powiatów ziemskich województwa pomorskiego i graniczy bezpośrednio z powiatami: starogardz- kim, chojnickim, gdańskim, kartuskim i bytowskim. Stanowi lokalną wspólnotę samorządową tworzoną przez mieszkań- ców powiatu oraz terytorium obejmujące ponad sześćsetletnie miasto Kościerzy- na, (będące centrum społecznym, gospo- darczym, kulturalnym, administracyjnym, a także siedzibą władz powiatu) oraz gmi- ny: Dziemiany, Karsin, Kościerzyna, Linie- wo, Lipusz, Nowa Karczma i Stara Kiszewa. Ciekawostką jest fakt, że właśnie na ob- szarze powiatu kościerskiego – na terenie gminy Kościerzyna, w miejscowości Kłobu- czyno – znajduje się środek województwa pomorskiego. Geologicznie tereny powiatu kościerskiego to pogranicze moreny czo- łowej i piaszczystych sandrów tworzących tzw. Równinę Charzykowską. Tereny te, poprzez bogactwo form rzeźby, kontrasty krajobrazowe wywołane obecnością licz- nych głęboko wciętych rynien jeziornych i towarzyszących im wzgórz, nazywane są od dawna „Szwajcarią Kaszubską”. Nie- bezpodstawnie więc tereny te są zaliczane do najpiękniejszych i najbardziej uroczych zakątków kraju. Większość ludności po- wiatu etnicznie stanowią osoby wiążące swoje korzenie z tutejszą ziemią i tradycją 6 kaszubską. 7 Gdynia Charakterystyka powiatu i gmin Kartuzy Powiat kościerski Pod względem przyrodniczym i krajobrazowym powiat kościerski jest jednym z najbardziej atrakcyjnych regionów w Polsce. Nowa Karczma Czynnikiem krajobrazu wpływającym na można m. in. nurogęś, gągoła, łabędzia jego piękno są wody jezior, rzek i potoków. niemego i krzykliwego. Spośród ptaków W całym powiecie kościerskim jest ponad drapieżnych stwierdzono obecność myszo- 200 jezior. Swym niepowtarzalnym urokiem łowów, jastrzębi i bielików. W Parku licznie Lipusz zachwyci z pewnością każdego największe zamieszkują bobry, a w jeziorach wystepuje i najbardziej znane nie tylko w powiecie, endemiczna odmiana troci jeziorowej, zwa- ale i na całych Kaszubach jezioro Wdzydze, na wdzydzką. zwane „Kaszubskim Morzem”. Jeżeli chodzi Niepowtarzalny klimat powiatu kościer- o rzeki, to przez powiat kościerski przepły- skiego tworzy kultura materialna i duchowa wają dwie wraz ze swoimi dopływami – Wda Kaszubów. Tu spotkać można wciąż żywą tra- i Wierzyca. Przebieg tych rzek – w dużej czę- dycję ludu kaszubskiego, zażyć tabaki, czy też ści wśród lasów – niewątpliwie podkreśla ich wysłuchać opowieści o Stolemach – kaszub- wartość wypoczynkową. Nie bez znaczenia skich olbrzymach. Mieszkańcy są gościnni, jest także fakt, że prawie wszystkie jeziora otwarci, serdeczni i mają pozytywne nasta- objęte są gospodarką rybną. wienie do gości odwiedzających nasz region. Na szczególną uwagę zasługuje, położo- Charakterystykę przyrodniczą i kulturową ny w całości na terenie powiatu, Wdzydzki powiatu uzupełnia wiele zabytków architekto- Park Krajobrazowy. Prawdziwą atrakcją Par- nicznych i atrakcji turystycznych, które szerzej Dziemiany ku jest Zespół Jezior Wdzydzkich obejmują- przedstawimy w dalszej części Informatora. Stara Kiszewa cy obszar o łącznej powierzchni 1455,6 ha. Wszystko to sprawia, że powiat kościerski Występuje tu ponad 40 gatunków roślin to wymarzony region do uprawiania sportu i ponad 130 gatunków zwierząt chronionych, i turystyki, czynnego i biernego odpoczynku, z których liczną grupę stanowią gatunki pta- gdzie rozbrzmiewa kaszubska muzyka, a za- ków. Na wodach jezior Wdzydzkich spotkać pachem i smakiem kusi regionalna kuchnia. Karsin 8 Informator turystyczno-przyrodniczy 9 Charakterystyka powiatu i gmin Miasto Kościerzyna W samym sercu Kaszub, na północnym krańcu Borów Tucholskich, w otoczeniu pięknych lasów, między jeziorami, które mienią się jak klejnoty, leży miasto Kościerzyna. szpital To Centrum turystyczne i gospodarcze i przigòdë Remùsa”), w której dał świadec- policja regionu, przez które codziennie przewijają two niezłomnej wiary w kulturę i zasady Ka- straż pożarna się rzesze mieszkańców i turystów. Miasto szubów. Herosem powieści jest emisariusz z bogatą przeszłością, sięgającą 1284 r., Remus, który wędrując po jarmarkach i od- poczta kiedy to „Costerina” została nadana przez pustach budził wśród Kaszubów świadomość parking księcia pomorskiego Mściwoja II księżnicz- chlubnej przeszłości i wolę przetrwania pod- postój taksówek ce Gertrudzie. Dziś ze Wzgórza Księżniczki czas pruskiego zaboru. Dziś figura Remusa stacja benzynowa Gertrudy można podziwiać piękną panora- stoi na kościerskim rynku, a wartości przeka- 33 3 25 warsztat mechaniczny mę miasta z zachowanym średniowiecznym zywane kolejnym pokoleniom pozwoliły Ka- układem urbanistycznym. szubom przetrwać trudny okres do czasów cmentarz 1 10 Kościerzyna zawsze słynęła z wielokul- obecnych, w których dzieci mogą uczyć się 12 kino 6 3 3 2 turowości. W okresie zaborów mieszka- języka kaszubskiego w szkołach. Kościerzyna 21 i informacja turystyczna 25 20 li tutaj: Polacy-Kaszubi, Niemcy i Żydzi. Tu to także ważne miejsce na mapie europej- 11 32 12 13 powstały pierwsze próby kodyfikacji języka skich sanktuariów maryjnych (dwa w jednej 9 1 19 4 10 2 i literatury kaszubskiej, a od końca XIX wieku parafii), do których zmierzają liczni pielgrzy- 31 inteligencja skupiona w ruchu młodokaszub- mi. Atrakcją jest stojący niedaleko rynku skim ratowała fenomen wyjątkowej w swoim Stary Browar, który łączy tradycję (1856 r.) rodzaju kultury kaszubskiej. z nowoczesną technologią warzenia złotego 1 Dziś Kościerzyna chlubi się nazwiska- trunku. Bogata oferta kulturalna i sportowa, mi ks. dra Leona Heykego, Franciszka Sę- dopełniona nowoczesnymi ekspozycjami dzickiego, Tomasz Rogali, Jana Karnow- Muzeum Ziemi Kościerskiej, Muzeum Kolej- skiego i Aleksandra Majkowskiego. Ten nictwa i Muzeum Akordeonu sprawia, że Ko- ostatni napisał w języku kaszubskim epo- ścierzyna to atrakcyjne miejsce wypoczynku peję „Życie i przygody Remusa” („Żëcé przez cały rok. szpital policja Turystyka historyczna 21 Muzeum Akordeonu Turystyka aktywna Turystyka kulturowa Turystykastraż pożarna kulinarna (str. 39) Kościół pw. św. Trójcy Kaszubskie Centrum Zespół Pieśni i Tańca 1 Golonka Browarnika 1 4 3 poczta Sportowo Rekreacyjne „Kościerzyna” (str. 82) (str. 91) i Sanktuarium Matki Boskiej 25 Sala edukacji przyrodniczo- Kościerskiej Królowej leśnej w Nadleśnictwie – „Aqua Centrum” Rodzin (str. 28) Kościerzyna (str. 41) (str. 52) parking Big Band „Freddens” 10 Piwo regionalne (str. 97) Kościół pw. Matki Boskiej Hala sportowa Sokolnia 6 2 9 (str. 84) Anielskiej i Sanktuarium 31 Pomnik Józefa Wybickiego (str. 54) postój taksówek Matki Bożej Bolesnej (str. 43) 10 Czesław Hinc (str.86) (str. 29) 12 Sala widowiskowa im. stacja benzynowa 32 Rynek miasta Lubomira Szopińskiego Kościół pw. Baza noclegowa LOT 3 (str. 44) (str. 55) Zmartwychwstania 11 Beata Jankowska (str. 86) warsztat mechaniczny Pańskiego (str. 29) 33 Centrum Kultury 13 Lodowisko