PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA OLSZTYNA

NA LATA 2011-2014 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2015-2018

Olsztyn, 2010 SPIS TREŚCI:

SPIS TREŚCI:...... 2

SPIS AKTÓW PRAWNYCH...... 5

1. WPROWADZENIE ...... 8

2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OPRACOWANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI ..... 9

3. CHARAKTERYSTYKA MIASTA OLSZTYN ...... 12

3.1. INFORMACJE OGÓLNE...... 12 3.2. POŁOŻENIE ADMINISTRACYJNE I GEOGRAFICZNE...... 12 3.3. GEOMORFOLOGIA I BUDOWA GEOLOGICZNA...... 13 3.4. STRUKTURA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I CHARAKTER ZABUDOWY...... 15 3.5. DEMOGRAFIA...... 18 3.6. SYTUACJA GOSPODARCZA ...... 20 3.7. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ...... 21 3.8. OBSZARY CENNE PRZYRODNICZO ...... 24 3.9. TURYSTYKA I REKREACJA...... 25 4. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI ...... 26

4.1. ODPADY KOMUNALNE ...... 26 4.1.1. Źródła powstawania odpadów...... 26 4.1.2. Morfologia i wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych...... 26 4.1.2. Ilość odebranych odpadów komunalnych...... 31 4.1.3. Systemy odbierania odpadów komunalnych ...... 37 4.1.4. System opłat związanych z gospodarka odpadami komunalnymi...... 40 4.1.5. Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku ...... 41 4.1.6. Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania ...... 42 4.1.7. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 43 4.1.8. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi...... 44 4.2. OKREŚLENIE AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI INNYMI NIŻ KOMUNALNE...... 45 4.2.1. Odpady niebezpieczne ...... 45 4.2.2. Odpady zawierające PCB...... 50 4.2.3. Oleje odpadowe ...... 54 4.2.4. Zużyte baterie i akumulatory ...... 56 4.2.5. Odpady medyczne i weterynaryjne ...... 58 4.2.6. Pojazdy wycofane z eksploatacji...... 60 4.2.7. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny ...... 62 4.2.8. Odpady zawierające azbest ...... 66 4.2.9. Przeterminowane środki ochrony roślin...... 68 4.3. POZOSTAŁE ODPADY INNE NIŻ KOMUNALNE I NIEBEZPIECZNE...... 69 4.3.1. Zużyte opony...... 69 4.3.2. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej.... 70 4.3.3. Komunalne osady ściekowe ...... 73 4.3.4. Odpady opakowaniowe...... 74 4.3.5. Odpady pochodzące z przemysłu (inne niż niebezpieczne) ...... 76 5. OCENA REALIZACJI PIERWSZEJ EDYCJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA OLSZTYNA...... 81

6. PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI...... 81

6.1. PROGNOZA OGÓLNA ...... 81

2 6.2. PROGNOZA DEMOGRAFICZNA...... 83 6.3. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH ...... 84 6.4. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH (INNYCH NIŻ Z SEKTORA KOMUNALNEGO) ...... 86 6.5. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH OLEJÓW ODPADOWYCH ...... 86 6.6. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ZUŻYTYCH BATERII I AKUMULATORÓW...... 86 6.7. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW MEDYCZNYCH I WETERYNARYJNYCH ...... 87 6.8. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI...... 87 6.9. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANEGO ZUŻYTEGO SPRZĘTU ELEKTRYCZNEGO I ELEKTRONICZNEGO (RÓWNIEŻ SPRZĘT ZAWIERAJĄCY SUBSTANCJE ZUBAŻAJACE WARSTWĘ OZONOWĄ)...... 87 6.10. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST...... 88 6.11. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ZUŻYTYCH OPON ...... 88 6.12. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW Z BUDOWY, REMONTÓW I DEMONTAŻU OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ORAZ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ ...... 88 6.13. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH KOMUNALNYCH OSADÓW ŚCIEKOWYCH...... 88 6.14. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH ...... 89 6.15. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW Z WYBRANYCH GAŁĘZI GOSPODARKI, KTÓRYCH ZAGOSPODAROWANIE STWARZA PROBLEMY ...... 89 7. PRZYJĘTE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI...... 91

8. PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI...... 96

8.1. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI ...... 96 8.1.1. Założenia ogólne...... 97 8.1.2. Zbieranie odpadów, w tym selektywne ...... 97 8.1.3. Punkt Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów (PDGO) ...... 101 8.1.4. System odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ...... 101 8.2. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI INNYMI NIŻ KOMUNALNE ...... 108 8.2.2. Odpady zawierające PCB...... 108 8.2.3. Odpadowe oleje ...... 108 8.2.4. Zużyte baterie i akumulatory ...... 111 8.2.5. Odpady medyczne i weterynaryjne ...... 111 8.2.6. Pojazdy wycofane z eksploatacji...... 112 8.2.7. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny ...... 113 8.2.8. Odpady zawierające azbest ...... 114 8.2.9. Przeterminowane środki ochrony roślin...... 115 8.2.10. Zużyte opony...... 115 8.2.11. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej 117 8.2.12. Komunalne osady ściekowe ...... 118 8.2.13. Odpady opakowaniowe...... 118 8.2.14. Odpady pochodzące z przemysłu (inne niż niebezpieczne) ...... 119 9. ZADANIA STRATEGICZNE REALIZOWANE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI NA OKRES CO NAJMNIEJ 8 LAT ...... 120

9.1. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ OGRANICZANIA ILOŚCI ODPADÓW I ICH NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO...... 120 9.2. DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU ODPADÓW KOMUNALNYCH...... 124 9.3. DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI KOMUNALNYMI W ZAKRESIE ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW ...... 129 9.4. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO REDUKCJI ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ...... 130 10. OKREŚLENIE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH SŁUŻĄCYCH REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI ...... 132

11. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW WYZNACZONYCH W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI...... 133

11.1. OPINIOWANIE PROJEKTU PLANU ...... 133 11.2. NADZÓR I KONTROLA NAD WYKONANIEM USTALEŃ PLANU ...... 133

3 11.3. SPRAWOZDANIE Z POSTĘPÓW WE WDRAŻANIU PLANU...... 134 11.4. WSKAŹNIKI MONITOROWANIA EFEKTYWNOŚCI PLANU ...... 135 11.5. WERYFIKACJA I AKTUALIZACJA PLANU...... 138 12. HARMONOGRAM RZECZOWO - FINANSOWY REALIZACJI ZADAŃ...... 139

13. WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ...... 145

14. STRESZCZENIE ...... 146

ZAŁACZNIK NR 1. INSTALACJE I OBIEKTY DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW ...... 156

ZAŁĄCZNIK NR 2 - PODMIOTY GOSPODARCZE, KTÓRE UZYSKAŁY DECYZJE NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE ODZYSKU LUB UNIESZKODLIWIENIA ODPADÓW ...... 160

ZAŁĄCZNIK NR 3 - WYKAZ PODMIOTÓW PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE ZBIERANIA ODPADÓW INNYCH NIŻ NIEBEZPIECZNE ...... 164

ZAŁĄCZNIK NR 4 – MAPA INSTALACJI I OBIEKTÓW DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW ...... 166

SPIS TABEL...... 168

SPIS RYSUNKÓW ...... 170

4 SPIS AKTÓW PRAWNYCH  Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 roku w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005 r. Nr 186, poz. 1553)  Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. z 2004 r., Nr 192, poz. 1968)  Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 grudnia 2003 roku w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz. U. z 2004 r. Nr 16, poz. 154, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 137, poz. 924)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie zasad sporządzania raportu wojewódzkiego (Dz. U. z 2007r. Nr 101, poz. 688)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu informacji podawanych przy rejestracji przez posiadaczy odpadów zwolnionych z obowiązku uzyskiwania zezwoleń oraz sposobu rejestracji (Dz. U. z 2001 r. Nr 152, poz. 1734)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 152, poz. 1735)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień danych (Dz. U. z 2007 r. Nr 101, poz. 686)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2007 r. w sprawie niezbędnego zakresu informacji objętych obowiązkiem zbierania i przetwarzania oraz sposobu prowadzenia centralnej i wojewódzkiej bazy danych dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami (Dz. U. z 2007 r. Nr 133, poz. 930)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz. 213)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r. Nr 66, poz. 620, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz. 213)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz.1206)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r. Nr 66, poz. 620, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku i unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz. U. z 2006 r. Nr 49, poz. 356)  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 8, poz. 104, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 139, poz. 940)  Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 roku w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są

5 wykorzystywane substancje stwarzające zagrożenie dla środowiska (Dz. U. z 2002 r. Nr 96, poz. 860)  Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23.10.2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1876, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2009 roku w sprawie sposobu przedkładania marszałkowi województwa informacji o występowaniu substancji stwarzających szczególne zagrożenia dla środowiska (Dz. U. z 2009 r. Nr 124, poz. 1033)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002 r. Nr 165, poz. 1359)  Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.)  Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o zmianie ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2005 r. Nr 175, poz. 1457 i 1458)  Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.)  Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 638, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wysokości kaucji na opakowania jednostkowe niektórych środków niebezpiecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 202, poz. 2078)  Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607, z późn. zm.)  Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.)  Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 25, poz. 202, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu oraz sposobu demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1206, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 października 2005 r. w sprawie obliczania poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 212, poz. 1774, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 września 2005 r. w sprawie rocznego sprawozdania o pojazdach wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 201, poz. 1672)  Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 marca 2006 r. w sprawie listy istotnych elementów pojazdu kompletnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 58, poz. 407)  Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.)  Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 639, z późn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 752)  Ustawa z dnia 21 stycznia 2005 o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2005 r. Nr 63, poz. 639, z późn. zm.)  Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 1991 r. Nr 77, poz. 335, z późn. zm.)  Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 1997 r. Nr 101, poz. 628, z późn. zm.)

6  Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2004 r. Nr 71, poz. 649)

7 1. WPROWADZENIE

Prawidłowa gospodarka odpadami stała się w ostatnich latach jednym z głównych wyzwań towarzyszących działalności gospodarczej, komunalnej i społecznej. Skutecznym rozwiązaniem problemów z tym związanych jest opracowanie kompleksowej i perspektywicznej strategii gospodarki odpadami, zgodnej z obowiązującymi normami prawnymi, ekonomicznymi, technicznymi oraz wspartej odpowiednim nadzorem, kontrolą i akceptacją społeczną. Założenia takiego systemu przestawiono w „Planie gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna na lata 2004 – 2007 z perspektywą do 2010 r., który został przyjęty przez Radę Miasta Olsztyna Uchwałą Nr XX/277/03 z dnia 17 grudnia 2003 r. Dokument ten został zaktualizowany Uchwałą Nr LVII/761/06 Rady Miasta Olsztyna z dnia 22 lutego 2006 r.

Realizowany w Olsztynie system zagospodarowania odpadów ma swe źródło także we wcześniejszych przepisach prawa miejscowego, zawartych w uchwałach Rady Miejskiej Olsztyna z lat 1994-1998, tj.:

 w Uchwale nr XXX/11/94 z 16 lutego 1994 r. w sprawie przyjęcia programu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Olsztyna,  w Uchwale nr XXXII/361/97 z 23 kwietnia 1997 r. w sprawie wyboru prowadzenia i formy gospodarki odpadami komunalnymi,  w Uchwale nr XXXV/339/97 z 21 maja 1997 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Olsztyna,  w Uchwale nr XLVII/564/98 z 17 czerwca 1998 r. w sprawie zmiany uchwał dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi.

Obecna aktualizacja „Planu gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna” (zwana także Planem), została sporządzona jako realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, która w rozdziale 3, art. 14 wprowadziła obowiązek aktualizacji planów gospodarki odpadami nie rzadziej niż co 4 lata.

Zaktualizowana wersja „Planu gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 2015 - 2018” przedstawia sposób kontynuacji działań, które zostały podjęte dla utworzenia nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarowania odpadami, zgodnego z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Warmińsko - Mazurskiego na lata 2007-2010.

Celem niniejszego dokumentu jest zintegrowanie gospodarki odpadami w Olsztynie w sposób zapewniający szeroko pojmowaną ochronę środowiska oraz uwzględniający obecne i przyszłe uwarunkowania ekonomiczne.

Plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na obszarze Olszyna oraz przywożonych na jego obszar, a w szczególności: odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym: pojazdy wycofane z eksploatacji, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, PCB, azbest, odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, inne odpady, którymi gospodarka może stwarzać problemy. W Planie określono również bieżące problemy i wskazano mocne oraz słabe strony systemu, sformułowano cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami.

Niniejszy Plan, zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 marca 2006 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami, obejmuje:

8  Analizę i ocenę aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi wraz z identyfikacją problemów  Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami  Cele w zakresie gospodarki odpadami  Działania zmierzające do poprawy sytuacji w dziedzinie gospodarki odpadami,  Instrumenty i źródła finansowe służące realizacji planu  Oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami  System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów  Analizę oddziaływania projektu planu na środowisko

Niniejszy Plan przedstawia stan na dzień 31.12.2009 r., z uwzględnieniem dostępnych informacji za 2010 r.

2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OPRACOWANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI

Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010)

Pierwszy Krajowy plan gospodarki odpadami przyjęty został uchwałą Rady Ministrów Nr 219 z dnia 29 października 2002 r. (M.P. z 2003r. Nr 11, poz. 159) i obowiązywał do 31.12.2006 r. Aktualnie, od 1 stycznia 2007 r., obowiązuje zaktualizowany w 2006 r., tj. Krajowy plan gospodarki odpadami 2010, przyjęty uchwałą Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. (M.P. z 2006 r. Nr 90, poz. 946). Obowiązujący Kpgo 2010 jest dokumentem nadrzędnym w zakresie gospodarki odpadami dla planów opracowywanych na poszczególnych szczeblach administracyjnych.

Aktualnie (październik 2010 r.), przygotowana jest kolejna aktualizacja Krajowego planu gospodarki odpadami - Kpgo 2014.

Celem nadrzędnym tego dokumentu jest osiągnięcie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a deponowanie odpadów na składowiskach traktowane jest jako najmniej pożądany sposób postępowania z odpadami. W zakresie maksymalizacji odzysku i właściwego unieszkodliwiania odpadów konieczne jest ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez budowę linii technologicznych do ich przetwarzania, takich jak: kompostownie odpadów organicznych, linie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, instalacje fermentacji odpadów (organicznych lub zmieszanych), itp. Podstawowym założeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce ma być system rozwiązań regionalnych, w których uwzględnione będą wszystkie niezbędne elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych. Podstawą gospodarki odpadami komunalnymi powinny stać się zakłady zagospodarowania odpadów o przepustowości wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez minimum 150 tys. mieszkańców, spełniające w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki.

Plan gospodarki odpadami dla województwa warmińsko – mazurskiego na lata 2007 – 2010

Plan gospodarki odpadami dla województwa warmińsko – mazurskiego na lata 2007 – 2010 został przyjęty Uchwałą Nr IX/162/07 z dnia 26 czerwca 2007 r. Sejmiku Województwa. Założeniem Planu jest dojście do systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami według hierarchii:

9  zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz ograniczania ich właściwości niebezpiecznych,  wykorzystywanie właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, w przypadku gdy odpadów nie można poddać procesom odzysku – ich unieszkodliwienie,  ograniczenie składowania jako najmniej pożądanego sposobu postępowania z odpadami.

Za cel główny przyjęto: Minimalizacja zagrożeń środowiska powodowanych przez odpady

Pozostałe cele to:

 Minimalizacja ilości powstających odpadów i zmniejszenie ich toksyczności  Optymalne zagospodarowanie odpadów  Edukacja ekologiczna  Likwidacja i rekultywacja nieczynnych miejsc składowania odpadów  Konsekwentna i skuteczna egzekucja przepisów prawa

Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 - 2032

Obowiązujący od 2002 r. „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” został znowelizowany i zastąpiony nowym dokumentem - Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, obowiązującym od dnia 30 marca 2010 r. na podstawie uchwały Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. zmieniającej uchwałę nr 122/2009 z dnia 14 lipca 2009 r.

W Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 utrzymane zostały następujące cele:

 usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;  minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych powodowanych kontaktem z włóknami azbestu;  likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

Cele te osiągane będą przez realizację wzajemnie uzupełniających się zadań, na trzech poziomach (centralnym, wojewódzkim i lokalnym: powiatowym i gminnym), finansowanych ze środków prywatnych i publicznych, w tym ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji Ministra Gospodarki.

Program przewiduje zgrupowanie zadań w pięciu blokach tematycznych:

1. Zadania legislacyjne 2. Działania edukacyjno-informacyjne obejmujące: działania skierowane do dzieci i młodzieży, szkolenia pracowników administracji rządowej i samorządowej, opracowywanie materiałów informacyjnych i edukacyjnych, ocenę i promocję technologii unicestwiania włókien azbestu w odpadach azbestowych, organizację krajowych i międzynarodowych szkoleń, seminariów, konferencji, kongresów i udział w nich 3. Zadania w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest obejmujące: usuwanie wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych, oczyszczanie terenów nieruchomości, oczyszczanie obiektów użyteczności publicznej, miejsc publicznych, terenów byłych zakładów produkujących wyroby zawierające azbest, budowę składowisk odpadów azbestowych oraz budowę instalacji i urządzeń do unicestwiania włókien azbestu w odpadach azbestowych, zadania wspierające, w tym wsparcie finansowe opracowywania programów usuwania wyrobów zawierających azbest oraz oczyszczania terenów z azbestu na wszystkich szczeblach

10 4. Monitoring realizacji Programu w postaci elektronicznego Systemu Informacji Przestrzennej monitoringu procesu usuwania wyrobów zawierających azbest 5. Działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia, w tym działalność Ośrodka Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem

Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko”

Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko”, zgodnie z projektem Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 (NSRO) - stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w NSRO celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Projekt Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na lata 2007 – 2013 został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 r.

Głównym celem Programu jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.

Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016

„Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016" (dalej: PEP) bierze pod uwagę zobowiązania wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Przy jej opracowywaniu uwzględniono nie tylko strategiczne i programowe dokumenty rządu Rzeczpospolitej Polskiej, ale także Wspólnoty Europejskiej. Polska polityka ekologiczna opiera się na konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju. W zakresie gospodarki odpadami, PEP ustanowiła następujące cele średniookresowe do 2016 r.:

 utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.),  znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska,  zamknięcie wszystkich składowisk, które nie spełniają standardów UE i ich rekultywacja,  sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz z identyfikacją obiektów wpływających znacząco na środowisko,  eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów,  pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji,  takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych.

PEP wskazuje, że aby osiągnąć cele średniookresowe konieczne jest w latach 2009 – 2012:

 zorganizowanie banku danych o odpadach (do końca 2009 r.),  reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu (do końca 2009 r.),  zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku,  finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących odzysku i recyklingu odpadów, a także wspieranie wdrożeń nowych technologii w tym zakresie,  dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do końca 2009 r.),

11  wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu wyeksploatowanych pojazdów,  finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadzących do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie małoodpadowe),  realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”,  intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych,  wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających odpady od wytwórców oraz podmiotów posiadających instalacje do odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów,  dokończenie akcji likwidacji mogilników, zawierających przeterminowane środki ochrony roślin i inne odpady niebezpieczne oraz akcji eliminacji PCB z transformatorów i kondensatorów (do końca 2010 r.).

3. CHARAKTERYSTYKA MIASTA OLSZTYN

3.1. INFORMACJE OGÓLNE

Olsztyn jest największym miastem województwa warmińsko – mazurskiego, pełniąc od 1999 r. funkcję stolicy województwa. W obecnych granicach administracyjnych miasto zajmuje powierzchnię 88,33 km2 , a liczba jego mieszkańców wynosiła 176 387 osób (stan na dzień 31.12.2009 r. - liczba mieszkańców według faktycznego miejsca zamieszkania, GUS 2010).

Olsztyn jest powiatem grodzkim (miastem na prawach powiatu).

Miasto jest głównym ośrodkiem gospodarczym, edukacyjnym i kulturowym, siedzibą władz i najważniejszych instytucji regionu, a także ważnym węzłem kolejowym i drogowym. Olsztyn pełni rolę subregionalnego ośrodka dla licznej grupy sąsiednich gmin.

3.2. POŁOŻENIE ADMINISTRACYJNE I GEOGRAFICZNE

Pod względem administracyjnym Olszyn należy do województwa warmińsko – mazurskiego, znajdując się w jego centralnej części.

Miasto graniczy z gminami powiatu olsztyńskiego: Dywity, Barczewo, Purda, Stawiguda, Gietrzwałd i Jonkowo.

Odległości drogowe do stolic sąsiednich województw wynoszą:

 Olsztyn – Białystok – 241 km,  Olsztyn – Gdańsk – 169 km,  Olsztyn – Bydgoszcz – 208 km,  Olsztyn – Warszawa – 211 km.

Odległość od najbliższej granicy państwa – z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, stanowiącej obecnie zewnętrzną granicę Unii Europejskiej wynosi 87 km.

12 Pod względem geograficznym Olsztyn położony jest w dolinie rzeki Łyny, na Pojezierzu Olsztyńskim, wchodzącym w skład makroregionu Pojezierza Mazurskiego.

gołdaps braniews bartoszyc węgorzewki ki ki Elblą kętrzyńsski lidzbars ki olec g elbląs ki giżyc ki ki ki olsztyńs ełcki ki mrągow ostródz ski Olszty piski iławsk ki n i szczycień ski nowomiej nidzic ski ki działdow ski Rysunek 1. Położenie miasta Olsztyn na tle województwa warmińsko - mazurskiego

Rysunek 2. Położenie miasta Olsztyn w regionie (źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Olsztynski.png)

3.3. GEOMORFOLOGIA I BUDOWA GEOLOGICZNA

Powierzchnia, na której położone jest miasto Olsztyn charakteryzuje się dużym urozmaiceniem geomorfologicznym. Tereny położone najwyżej to osiedla: Mazurskie, Jaroty i Pieczewo (ok. 150 m. n.p.m.) oraz rejon osiedla Dajtki (ok. 140 m. n.p.m.). Najniżej położona jest dolina rzeki Łyny (ok. 100 m. n.p.m.), która w okolicy Redykajn osiąga poziom 88 m. n.p.m. Największe deniwelacje osiągają wartość prawie 70 metrów. Tak znacznie zróżnicowane warunki ukształtowania terenu i geomorfologii spowodowane są położeniem miasta w paśmie moren czołowych

13 zlodowacenia północnopolskiego. Miasto posiada również skomplikowany układ hydrograficzny siecią dolin, ze względu na położenie terenu w obrębie trzech zlewni: rzeki Łyny, jeziora Wadąg oraz jezior położonych na południe od Olsztyna.

Rzeźba terenu związana jest z działalnością lodowca bądź akumulacyjną i erozyjną działalnością wód roztopowych i rzecznych. Na terenach zabudowanych miasta formy te zatraciły swój pierwotny charakter lub uległy całkowitemu przeobrażeniu, występują tam znaczne antropogeniczne przekształcenia powierzchni terenu (wykopy, nasypy, płaszczyzny wyrównane, itp.).

Powierzchnię podstawową tworzy wysoczyzna morenowa pochodzenia akumulacyjnego, wykształcona w postaci moreny falistej, osiągająca w północnej i północno-zachodniej części miasta wysokość rzędu 120-125 m npm, zaś w południowo-wschodniej części dochodząca do 140 m npm. Wysoczyznę tą charakteryzuje młodoglacjalna rzeźba terenu – występują tu formy faliste, wypukłe (kemy, pagórki morenowe) oraz formy wklęsłe w postaci dolin rzecznych i glacjalnych. Cechą charakterystyczną jest występowanie licznych bezodpływowych zagłębień wytopiskowych.

Moreny czołowe na terenie zabudowanym są trudne do zidentyfikowania. Na pozostałym obszarze występują w formie pojedynczych, nieregularnie rozmieszczonych pagórów. Kemy występują pojedynczo lub jako zbiór kilku niewielkich form na obszarach wytopiskowych. Największe zgrupowanie kemów znajduje się w okolicach Jeziora Ukiel.

Powierzchnie sandrowe na terenie miasta zajmują nieduże tereny. Występują głównie w zachodniej oraz północnej części miasta.

Wyraźnym elementem ukształtowania terenu jest dolina rzeki Łyny, która pod względem genezy posiada formę złożoną. W południowej części miasta wykorzystuje ona w swoim przebiegu fragment doliny glacjalnej (płaskie, szerokie dno), a w okolicach osiedla Podgrodzie gwałtownie zwęża się, wcinając się w powierzchnię wysoczyzny, w Lesie Miejskim z kolei tworzy przełomy. Stoki doliny są miejscami wysokie i strome, a krawędzie porozcinane dolinkami erozyjnymi.

Pod względem budowy geologicznej Olsztyn leży w obrębie syneklizy perybałtyckiej na granicy z wyniesieniem mazursko-suwalskim. Wgłębną budowę geologiczną miasta rozpoznano do głębokości 333 m na podstawie wierceń.

Najstarszą stwierdzoną formacją geologiczną są utwory kredy górnej. W przeważającej mierze są to osady piaszczyste z niewielkim udziałem utworów marglistych (piaski i słabozwięzłe piaskowce). Miejscami osady te przechodzą w szarozielone mułki i iły (zaliczane często do paleocenu). W spągu serii piaszczystej występują mułowce i gezy.

Bezpośrednio na kredzie zalegają osady trzeciorzędu, silnie zaburzone glacitektonicznie. Rozpoczyna je nieciągła seria osadów piaszczystych zaliczana do paleocenu. Wyżej przechodzą w morskie osady oligoceńskie wykształcone przeważnie w postaci drobnoziarnistych zielonych piasków glaukonitowych i glaukonitowo-kwarcowych z przewarstwieniami mułków piaszczystych.

Miocen występuje głównie jako formacja burowęglowa. Są to przede wszystkim mułki i iły z wkładkami węgla brunatnego. Seria ta przewarstwiana jest drobnoziarnistymi piaskami kwarcowymi z zanieczyszczeniami pyłu burowęglowego.

Pliocen występuje jedynie płatami w postaci niewielkiej miąższości pstrych lub szarych mułkowatych iłów.

Trzeciorzęd przykryty jest płaszczem osadów czwartorzędowych o miąższości 45–120 m, natomiast w obrębie rynny, którą zlokalizowano w rejonie jezior Kortowskiego i Ukiel osiąga miąższość powyżej 300 m. Jest to wyraźne zagłębienie, którego dno znajduje się na głębokości około 160 m npm. Zagłębienie powstało w wyniku procesów erozyjnych na przełomie pliocenu i plejstocenu.

14 Najstarszym czwartorzędowym utworem zalegającym na osadach trzeciorzędu jest szara glina zwałowa. Charakteryzuje ją zmienność głębokości zalegania i niewielka miąższość. Wyżej dominują osady wodnolodowcowe o miąższości 14-20 m. Są to przeważnie piaski drobnoziarniste z przewarstwieniami żwirów. Najwyższy poziom utworów plejstoceńskich tworzy glina morenowa, często silnie spiaszczona. Miejscami przykryta jest płatami piasków glacjalnych. W wielu miejscach glina została erozyjnie zniszczona przez wody roztopowe topniejącego lądolodu lub przez rzeki w czasie rozwoju dolin rzecznych.

W niektórych miejscach na powierzchni w obrębie wysoczyzny, wśród glin zwałowych, występują osady zastoiskowe w postaci iłów i mułków.

Utwory holocenu na omawianym obszarze występują przede wszystkim w postaci torfów i namułów oraz piasków rzecznych i deluwiów. W obrębie wysoczyzny utwory te wypełniają zagłębienie powstałe z wytapiania się brył martwego lodu oraz obecne są w dolinie glacjalnej i dolinie rzek Łyny i Wadąga.

Na terenie miasta udokumentowano jedno złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej Karolin. Złoże było eksploatowane do 1992 r., kiedy to z przyczyn ekonomicznych eksploatacji zaniechano. Ponadto, w obrębie miasta zlokalizowano 16 torfowisk różnego rodzaju (od niskich po wysokie). W bliskiej przyszłości nie przewiduje się eksploatacji tych torfowisk.

3.4. STRUKTURA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I CHARAKTER ZABUDOWY

Powierzchnia miasta w obecnych granicach administracyjnych wynosi 88,3 km2 (8 833 ha), co stanowi około 7% powierzchni województwa warmińsko - mazurskiego. Olsztyn zajmuje 26 miejsce kraju pod względem liczebności jednostek miejskich.

W przeciągu ostatnich kilkudziesięciu lat powierzchnia miasta uległa znacznym zmianom. Jeszcze przed II wojną światową miasto zajmowało jedynie 35 km2. Na początku lat 60-tych XX wieku powierzchnia miasta nieznacznie wzrosła (o 6 km2). Miasto od początku lat 70-tych rozwijało się w kierunku południowo-wschodnim. W jego granicach znalazły się również m.in. Jezioro Skanda i tereny wokół Jeziora Krzywego. W 1980 r. Olsztyn zajmował już obszar 58 km2 , a w późniejszych latach przyłączono kolejne tereny m.in. wieś Gutkowo i Redykajny, a miasto osiągnęło obecne rozmiary. Powierzchnia miasta od kilku już lat pozostaje niezmieniona, następują jedynie pewne przesunięcia terenów pomiędzy niektórymi typami gruntów znajdującymi się w granicach administracyjnych Olsztyna.

Struktura funkcjonalno-przestrzenna miasta dostosowała się historycznie do naturalnych warunków ukształtowanych doliną rzeki Łyny dzielącą miasto wzdłuż osi północ – południe na dwie względnie równe powierzchniowo części.

Obecna struktura przestrzenna Olsztyna została ukształtowana przez plany zagospodarowania przestrzennego, z których ostatni – ogólny plan zagospodarowania przestrzennego Miasta Olsztyn, obowiązywał do 2000 r. W myśl obowiązujących wówczas zasad planowania przestrzennego dokonano podziału miasta na tereny mieszkaniowe, usługowe, rekreacyjne i przemysłowo-składowe.

W stosunku do 2003 r. nie zmieniła się powierzchnia wód i nieużytków, natomiast zwiększeniu uległa powierzchnia użytków leśnych i zadrzewień (o 0,2 %) oraz gruntów zabudowanych i zurbanizowanych (o 3,4 %), kosztem terenów różnych, których powierzchnia wynosi obecnie 19,8% stanu z 2003 r. Powierzchnia użytków rolnych zmalała w stosunku do 2003 r. o 1,1%.

Na przestrzeni lat 2006-2007 odnotowano wzrost powierzchni gruntów leśnych i zakrzewionych (o 0,5%), gruntów zabudowanych i zurbanizowanych (o 0,9%) oraz terenów komunikacyjnych

15 (o 0,5%) kosztem powierzchni użytków rolnych (spadek o 1,6%) i nieużytków (spadek o 2,1%). Nie zmieniła się natomiast powierzchnia gruntów pod wodami powierzchniowymi oraz terenów różnych.

Olsztyn ma dość złożoną strukturę gruntów. Tereny zabudowane i zurbanizowane zajmują jedynie 39,6% powierzchni Olsztyna. Dużą cześć miasta zajmują użytki rolne – 24,5%, grunty leśne zadrzewione i zakrzewione – 23,5% oraz wody – 9,6%. W granicach administracyjnych miasta znajduje się 11 jezior o powierzchni od kilku do kilkuset hektarów, a tereny zieleni zajmują znaczną część powierzchni miasta.

Strukturę użytkowania gruntów prezentuje poniższa tabela: Tabela 1. Struktura zagospodarowania przestrzennego Olsztyna - stan w dniu 1.01.2008r. Wyszczególnienie [ha] Wyszczególnienie [ha] Użytki rolne 2117 Wody 844 Użytki leśne i grunty zadrzewione 2075 Śródlądowe płynące 659 Grunty zabudowane i zurbanizowane: 3550 Śródlądowe stojące 185 Tereny mieszkaniowe 876 Tereny różne 9 Tereny przemysłowe 347 Nieużytki 238 Inne tereny zabudowane 846 Zurbanizowane tereny niezabudowane 302 Tereny rekreacyjno- wypoczynkowe 173 Użytki kopalne 0 Tereny komunikacyjne: 1006 Drogi 760 Tereny kolejowe 152 Inne 94 Ogółem: 8 833 ha Źródło: Raport o stanie miasta Olsztyn 2008 r.

Olsztyn jest miastem nie posiadającym administracyjnego podziału na dzielnice, natomiast podzielony jest na 23 osiedla. Stanowią one najniższy, pomocniczy, szczebel samorządu miejskiego. Do zakresu ich działania należą sprawy publiczne o zasięgu lokalnym. Tabela 2. Charakterystyka osiedli Olsztyna (posiadających Rady Osiedli) - wg meldunku Osiedle Ludność [os.] Powierzchnia [km²] Gęstość zaludnienia [os./km²] Brzeziny 1 954 2,25 868,4 Dajtki 5 737 7,5 764,9 Generałów[2] 8 669 1,95 4 445,6 Grunwaldzkie 5 749 1,46 3 937,7 Gutkowo 3 328 7,2 462,2 Jaroty 24 246 2,87 8 448,1 Kętrzyńskiego 7 420 4,83 1 536,2 Kormoran 15 095 1,1 13 722,7 Kortowo 1 070 4,22 253,6 Kościuszki 6 431 1,18 5 450,0 Likusy 2 280 2,1 1 085,7 Mazurskie 4 784 5,98 800,0 Nad Jeziorem Długim 2 508 4,23 592,9

16 Osiedle Ludność [os.] Powierzchnia [km²] Gęstość zaludnienia [os./km²] Nagórki 11 986 1,69 7 092,3 Pieczewo 10 374 2,24 4 631,2 Podgrodzie 10 417 1,35 7 716,3 Podleśna 10 241 9,93 1 031,3 Pojezierze 12 263 2,39 5 131,0 Redykajny 1 873 6,1 307,0 Śródmieście 4 135 0,58 7 129,3 Wojska Polskiego 5 457 5,03 1 080,9 Zatorze 6 661 0,45 14 802,2 Zielona Górka 850 6,44 132,0 źródło: Raport o stanie Miasta 2009

W Olsztynie funkcjonuje również co najmniej kilkanaście mniejszych osiedli, nie posiadających rad osiedli. Nie stanowią one oficjalnego podziału administracyjnego, ale zostały wyodrębnione (np. ze względu na swoje położenie) i posiadają nazwy powszechnie używane przez mieszkańców.

Tabela 3. Wykaz osiedli na terenie Olsztyna (nie posiadających Rad Osiedli) Osiedle Położone na terenie Pozorty Brzeziny Łupstych Gutkowo Skarbówka Poszmanówka, Kolonia Jaroty Jaroty Kortowo II , Słoneczny Stok, Stary Dwór Kortowo Podlesie Likusy Piękna Góra Pieczewo Mleczna Podgrodzie Karolin (cz. zachodnia), Stare Kieźliny, Niedźwiedź Podleśna Stare Miasto Śródmieście Jakubowo Wojska Polskiego Track, Stare Zalbki, Karolin (cz. wschodnia) Zielona Górka źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

Wokół Olsztyna skupiają się gminy powiatu olsztyńskiego, tworząc łącznie aglomeracje olsztyńską. Jej zaczątki zaczęły być widoczne od połowy lat 80. XX wieku, kiedy Olsztyn przekroczył liczbę 150 000 mieszkańców. Obecnie aglomeracja ta składa się z następujących jednostek administracyjnych: miasta Olsztyna, gminy Dywity oraz części gmin Barczewo, Purda, Stawiguda, Gietrzwałd, Jonkowo. Obszar ten zamieszkuje (osoby zameldowane) ok. 250 000 osób.

W strukturze zabudowy miasta Olsztyna można wyróżnić trzy podstawowe typy zabudowy: zabudowa wielorodzinna wysoka, wielorodzinna niska oraz jednorodzinna. Ponadto, należy wyróżnić specyficzny obszar Starego Miasta z zabudową starych kamieniczek i infrastrukturą turystyczną.

17 Na terenie miasta znajdowało się 29 267 działek ewidencyjnych i 18 954 niepowtarzających się ksiąg wieczystych, w których opisanych jest 29 048 działek oraz 219 działek nie posiadających urządzonych ksiąg wieczystych.

W Olsztynie w 2006 r. zasoby mieszkaniowe wynosiły 66 506 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 3 843,9 tys. m². Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania wynosiła 57,8 m² (średnio w województwie 65,1). Na 1 mieszkanie przypadały średnio 3 osoby.

Wśród mieszkań przeważały zasoby stanowiące własność spółdzielni mieszkaniowych 51,5%, a następnie osób fizycznych (29,4%) i zasoby komunalne (11,5%). W strukturze mieszkań najmniej było zasobów Towarzystwa Budownictwa Społecznego (TBS) – 0,9%.

Mieszkania w Olsztynie w 2006 r. zróżnicowane były pod względem wyposażenia w podstawowe instalacje sanitarno-techniczne. Wszystkie z 66 506 mieszkań posiadały podłączenie do wodociągu miejskiego, jednakże ustępu spłukiwanego nie posiadało 878 mieszkań, a łazienki – 1514. Brak centralnego ogrzewania i gazu sieciowego w wielu wypadkach mógł wynikać z wykorzystania innych źródeł ciepła.

3.5. DEMOGRAFIA

Pod względem liczby mieszkańców Olsztyn zajmuje pierwsze miejsce wśród miast województwa warmińsko – mazurskiego. Według GUS, liczba ludności według stanu na dzień 31.12.2009 r. wynosiła 176 457 osób. Ludność Olsztyna stanowi 12,2% mieszkańców województwa warmińsko- mazurskiego i 0,5% mieszkańców Polski.

Poniżej przedstawiono zmiany ludności miasta na przestrzeni ostatnich 200 lat.

Rysunek 3. Zmiany liczby ludności miasta Olsztyna od 1779 r. do 2009 r. (źródło: Wikipedia)

Do najliczniej zamieszkałych osiedli należą Jaroty, w których mieszkało 18,3% ludności, Kormoran (9,6%), Pojezierze (7,7%) i Nagórki (7,5%). Osiedla o najmniejszym odsetku ludności to Zielona Górka (0,6%), Brzeziny (0,9%) oraz Redykajny (1%). Nawiększy wzrost liczby ludności notuje się na Osiedlu Gutkowo.

Gęstość zaludnienia wynosiła w 2009 r. 1 998 osoby/km2. Największe wartości wskaźnik ten osiągnął na osiedlach: Kormoran i Zatorze, a więc jednych z najstarszych osiedli Olsztyna. Na osiedlach tych liczba ludności na 1 km2 przekroczyła 10 tys. osób. Natomiast najmniejszą gęstość zaludnienia zanotowano na osiedlach: Gutkowo, Kortowo, Redykajny i Zielona Górka położonych na obrzeżach Olsztyna i charakteryzujących się niską zabudową.

18 Rysunek 4. Gęstość zaludnienia w poszczególnych osiedlach Olsztyna (Źródło: Raport o stanie miasta Olsztyn 2008)

Na terenie Olsztyna w 2009 r. na 100 mężczyzn przypadało 115 kobiet. Struktura demograficzna mieszkańców miasta Olsztyn według danych z 31 grudnia 2009 przedstawia się następująco: Tabela 4. Struktura demograficzna Olsztyna

Jednostka Osoby % populacja 176 457 100 wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 23 791 16,8 wiek produkcyjny (18–65 lat) 124 959 67,5 wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 27 707 15,7 Źródło: GUS, 2010

W porównaniu do lat ubiegłych zaobserwowano systematyczny spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, i to zarówno wśród płci żeńskiej jak i męskiej oraz wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym.

Przyrost naturalny (mierzony jako różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych a zgonami), w przeciwieństwie do tendencji ogólnokrajowych, w 2009 r. był dodatni i wynosił 3,2 promila. Ujemne było natomiast saldo migracji – wynosiło ono -167 osób.

19 3.6. SYTUACJA GOSPODARCZA

Olsztyn jest obecnie ważnym ośrodkiem gospodarczym regionu, jednak tradycje przemysłowe są tutaj dość młode. Rozwój gospodarczy Olsztyna datuje się od II połowy XIX w. W ciągu 30 lat liczba mieszkańców powiększyła się ponad czterokrotnie. Zlokalizowano tu garnizon wojskowy, a Olsztyn stał się ważnym węzłem kolejowym i drogowym, utworzono rejencję oraz przyznano mu status miasta wydzielonego na prawach powiatu.

W końcu XIX w. miasto wyróżniało się dzięki dwóm fabrykom maszyn: Karla Roenscha (przy dzisiejszej ul. Partyzantów oraz spółki Beyer i Thiel (przy dzisiejszej al. Niepodległości), a także fabryce zapałek Juliusza Landedorfa (przy obecnej al. Piłsudskiego). W 1914 r. funkcjonowało już około 60 zakładów przemysłowych. Szybki wzrost gospodarczy Olsztyn przeżył również po II wojnie światowej, kiedy miasto stało się ważnym ośrodkiem administracyjnym Warmii i Mazur. Zlokalizowano tu przemysł dotąd nieistniejący na Warmii, jak Olsztyńskie Zakłady Opon Samochodowych (otwarte w 1967 r.), znacznie rozbudowano zakłady oparte na przetwórstwie spożywczym oraz przemysł drzewny.

Obecnie Olsztyn, jest głównym ośrodkiem przemysłu:

 oponiarskiego (Michelin Polska S.A.),  drzewnego i meblarskiego – MM International, Mazur Komfort, Mebelplast,  spożywczego (mięsny, mleczarski, młynarski, browar) – Grupa Indykpol, Grupa Polmlek, Browar Kormoran, Chłodnia Olsztyn,  odzieżowego - Wardom, Yakan,  środków transportu,  materiałów budowlanych,  poligraficznego – Olsztyńskie Zakłady Graficzne.

Istotną rolę odgrywają również Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych.

Pod względem wielkości zatrudnienia Olsztyn jest 15. ośrodkiem przemysłowym w Polsce w tym dziale gospodarki; w przemyśle pracuje ponad 20 tys. osób. W 2009 r. w systemie REGON zarejestrowanych było 21 218 podmiotów gospodarczych, w tym 562 z sektora publicznego, a 20 656 z sektora prywatnego. Dominującą formą są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 14 883 podmioty

Na terenie miasta przeważa jednak drobna działalność wytwórczo – usługowa usytuowana głównie w części wschodniej miasta (tzw. dzielnica składowo-przemysłowa), która nie stanowi znaczącego zagrożenia dla środowiska.

Miasto wyposażone jest również w inne obiekty infrastruktury komunalnej, w tym sieć telekomunikacyjną, energetyczną, gazową i ciepłowniczą.

W Olsztynie istnieje rozwinięta sieć szpitali specjalistycznych, wśród nich także o zasięgu wojewódzkim. Są to:

 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny,  Wojewódzki Szpital Dziecięcy,  Wojewódzki Zespół Lecznictwa Psychiatrycznego,  Zakład Opieki Zdrowotnej MSWiA,  Miejski Szpital Zespolony,  Szpital Wojskowy.

20 Na terenie miasta dobrze rozwinięty jest handel i usługi. Rozwinięte są szczególnie usługi handlowe, finansowe, hotelarskie i gastronomiczne. W przeciągu ostatnich 10 lat w Olsztynie powstały hipermarkety: Real, Tesco, Carrefour, Makro Cash&Carry oraz supermarkety Praktiker i Media Mark. W Olsztynie znajduje się również pięć centrów handlowych: Alfa, Jakub, Manhattan, Dukat, H & B.

W 2009 r. Olsztynie zlokalizowane były 4 targowiska miejskie, które podlegają Zakładowi Targowisk Miejskich (ZTM). ZTM ponadto administruje i zarządza Miejską Halą Targową „Zatorzanka”.

Ponadto, Zakład organizuje w mieście tzw. handel sezonowy oraz Olsztyński Jarmark Jakubowy odbywający się latem na starówce. Na dzień 31 grudnia 2007 r. łączna powierzchnia targowisk miejskich w Olsztynie wynosiła 48,4 tys. m2. Największe targowisko zlokalizowane było na ulicy Grunwaldzkiej.

3.7. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE

Wody powierzchniowe

Sieć hydrologiczna miasta Olsztyna jest dobrze rozwinięta. Tworzą ją rzeka Łyna oraz rzeka Wadąg i Kortówka oraz liczne zbiorniki wodne (11 jezior).

Łyna jest rzeką II rzędu, lewobrzeżnym dopływem Pregoły. Długość Łyny wynosi 263,7 km, w tym na terenie kraju – 190 km. Zlewnia Łyny w granicach kraju zajmuje obszar 5700 km2. Łyna wypływa w okolicy miejscowości Łyna, na wys. 160 m npm (Pojezierze Olsztyńskie). Obszar źródliskowy rzeki objęty jest ochrona rezerwatową z uwagi na źródła wysiękowe i erozję wsteczną. Łyna w granicach miasta posiada jeden lewobrzeżny dopływ, którym jest rzeka Korówka i jeden prawobrzeżny dopływ, którym jest rzeka Wadąg. Przepływy charakterystyczne (m3/s) z okresu 1951-1985 wynosiły na wodowskazie Olsztyn Kortowo SWQ - 4,65; SSQ - 2,87 SNQ – 1,59. Wody rzeki są bardzo zanieczyszczone.

Rzeka stanowi wyraźną oś hydrograficzną miasta, dzieląc je na cześć wschodnią i zachodnią. Przepływając przez miasto zmienia swój charakter, co pozwala wyodrębnić w jej biegu trzy odcinki:

 południowy, ciągnący się ok.4 km od południowej granicy miasta – dolina rzeki zwęża się tu do ok. 400-600m, dno rzeki jest podmokłe, pocięte licznymi rowami melioracyjnymi. Na tym odcinku rzeka przyjmuje z lewej strony dopływ Kortówkę,  środkowy – znaczna cześć zlewni tego biegu rzeki zajmuje zabudowa Olsztyna. Dolina tu zwęża się, brzegi rzeki są umocnione. Występują liczne obiekty zabudowy hydrotechnicznej (mosty i jeden stopień wodny),  północny – ciągnący się od zabudowy miejskiej Olsztyna do ujścia rzeki Wadąg. Rzeka tu płynie głęboko wciętą, krętą doliną przez tereny leśne.

Wadąg jest rzeką III rzędu prawobrzeżnym dopływem rzeki Łyny o długości 68 km. Zlewnia zajmuje powierzchnię 1194,6 km2. W górnym biegu nosi nazwę Kanał Dymarski i Dymer. Od jeziora Dadaj do jeziora Pisz nazywa się Dadaj, od jeziora Pisz do jeziora Wadąg – Pisa, a poniżej jeziora Wadąg – Wadąg ( odcinek o długości 8,8 km). Przebieg przepływów średniorocznych w okresie 1976-2003 był dość zróżnicowany. Amplituda wynosiła 6,06m3 /s i nie przypominała rytmu wahań rzeki jeziornej, ponieważ jest to właściwie rzeka o zmienionym antropogenicznie ustroju hydrologicznym, praktycznie od początków XIV wieku, kiedy w miejscu obecnej MEW „Wadąg” zbudowano młyn wodny. W 2002 r. w odległości ok. 1,18 km poniżej elektrowni „Wadąg” uruchomiona została Mała Elektrownia Wodna (MEW) „Kieźliny”.

21 Rzeka poniżej miejscowości Wadąg płynie w głęboko wciętej dolinie przez tereny leśne; na znacznym odcinku stanowi granicę administracyjną miasta Olsztyna.

Kortówka jest rzeką III rzędu, lewobrzeżnym dopływem rzeki Łyny. W obrębie zlewni rzeki występują dwa największe miejskie jeziora: Ukiel i Kortowskie. Korówka wypływa z jeziora Ukiel w rejonie ulic Jeziornej i Żeglarskiej. Odpływ jest regulowany przez zasuwę. W pierwszym odcinku rzeka przepływa przez tereny podmokłe w rejonie ulicy Sielskiej i I Dywizji. Przy ulicy Jagiellończyka przechodzi w kolektor zamknięty i wpływa do jeziora Kortowskiego. Wypływ rzeki z jeziora Kortowskiego jest regulowany w związku z prowadzoną od 1956 r. rekultywacją tego jeziora metodą odprowadzania wód hypolimnionu do odpływu.

Zasoby wód powierzchniowych Olsztyna w postaci zbiorników wodnych to 15 jezior, o powierzchni od kilku hektarów do ponad 725 ha (w tym 13 o powierzchni powyżej 1 ha). Łącznie stanowią one 8,25% powierzchni miasta. Wszystkie poza jeziorem Kortowskim mają korzystne naturalne warunki morfometryczno-zlewniowe. Stan czystości wód z wyjątkiem jez. Długiego ulega stopniowemu pogorszeniu, jest to związane przede wszystkim z dużą presją urbanizacji terenów nadbrzeżnych, czego przykładem są tereny nad jeziorem Podkówka.

W przeszłości na obszarze miasta znajdowało się więcej jezior, które po przejęciu przez prywatnych inwestorów w drugiej połowie XIX wieku poddane zostały osuszeniu. W wyniku osuszenia z powierzchni Olsztyna zniknęły liczne stawy oraz jeziora: Motka, Małe Klebarskie, Płocidugi czy Pelnogi (Połnogi) oraz jezioro Fajferek.

W zachodniej części Olsztyna jeziorność wynosi 40%, a we wschodnich stronach 8%.

Największym i zarazem najgłębszym olsztyńskim jeziorem jest jezioro Ukiel, zwane również Krzywym. Jego powierzchnia wynosi 412 ha, a maksymalna głębokość dochodzi do 43 metrów. W pobliżu ulicy Jeziornej nad jeziorem Ukiel znajduje się kąpielisko miejskie.

Drugi co do wielkości zbiornik to jezioro Kortowskie, połączone z jeziorem Ukiel przez rzekę Korówkę. Jego powierzchnia wynosi 89,7 ha, a maksymalna głębokość - 17,2 metry.

Najmniejsze jezioro Olsztyna to jezioro Modrzewiowe. Jego powierzchnia zajmuje 0,25 ha. Jednym z płytszych jezior jest natomiast jezioro Trackie. Mimo iż jest ono trzecim według wielkości olsztyńskim jeziorem (52,8 ha), to w najgłębszym miejscu liczy sobie 4,6 metrów.

Poniższa tabela przedstawia powierzchnię i głębokość wszystkich 15 olsztyńskich jezior. Tabela 5. Jeziora w Olsztynie Głębokość Lp. Nazwa jeziora Powierzchnia [ha] maksymalna [m] 1. Ukiel (Krzywe) 412 43 2. Kortowskie 89,7 17,2 3. Track (Trackie) 52,8 4,6 4. Skanda 51,5 12 5. Redykajny 29,9 20,6 6. Długie 26,8 17,2 7. Sukiel (Czarne) 20,8 25 8. Tyrsko (Gutkowskie, Zbzikowe, Żbik) 18,6 30,6 9. Stary Dwór (Starodworskie) 6,0 23,3 10. Siginek (Kopytko, Podkówka, Styginek) 6,0 brak danych 11. Czarne ok. 1,3 brak danych

22 Głębokość Lp. Nazwa jeziora Powierzchnia [ha] maksymalna [m] 12. Żbik ok. 1,2 brak danych 13. Pereszkowo (Pyszkowo) ok. 1,2 brak danych 14. Mummel (Mumel) ok. 0,3 ok. 2,5 15. Modrzewiowe 0,25 brak danych Źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

Na terenie Olsztyna znajduje się również wiele mniejszych akwenów śródpolnych i śródleśnych oczek wodnych.

Wody podziemne

Warunki hydrologiczne na terenie miasta są skomplikowane , co jest konsekwencją złożonej budowy geologicznej. Wierceniami rozpoznano dwa piętra wodonośne : czwartorzędowe i trzeciorzędowe. Oba piętra są w więzi hydraulicznej.

Teren miasta jest położony w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych „Olsztyn” nr 213 – zbiornik międzymorenowy Olsztyn w obrębie utworów czwartorzędowych i subzbiornika „Warmia” nr 205 w obrębie utworów trzeciorzędowych. Piętro trzeciorzędowe zalega na głębokości 150 m i jest rozpoznane punktowo. Badania jakości wód podziemnych prowadzone w sieci krajowej wykazują, że wody zbiornika nr 213 i 205 należą do wysokiej klasy jakości Ib lub średniej jakości-II.

Najlepiej rozpoznano piętro czwartorzędowe stanowiące podstawę zaopatrzenia miasta w wodę. W jego obrębie można generalnie wyodrębnić dwa główne poziomy wodonośne górny i dolny.

Zapotrzebowanie mieszkańców Olsztyna w wodę pitną realizowane jest z ujęć wód podziemnych. Na terenie miasta znajduje się 6 ujęć wody wraz ze stacjami jej uzdatniania. Ujmują one wody z warstw czwartorzędowych i w ograniczonym stopniu z trzeciorzędowych. Podstawowe znaczenie dla zaopatrzenia miasta w wodę mają dwa ujęcia „Karolin” i „Zachód”. Łącznie pokrywają one 79% ogólnego zapotrzebowania - „Karolin 51% i Zachód 28%. Trzecie w kolejności ujęcie „Kortowo” pokrywa 9% zapotrzebowania, a trzy pozostałe (Jaroty, Wschód, Likusy) 12% całkowitej produkcji wody w mieście. Łącznie zatwierdzone zasoby eksploatacyjne ujęć komunalnych przekraczają 115 tys. m3 na dobę. Obecna zdolność produkcyjna ujęć szacowana jest na ponad 90 tys. m3 na dobę, podczas gdy dzienne wydobycie wody zaspokajające potrzeby miasta szacuje się na ok. 50 tys. m3.

Głównym odbiornikiem wód opadowych z terenu Olsztyna jest rzeka Łyna, do której uchodzą kolektory deszczowe lub rowy otwarte o łącznej długości ok.190 km. Na trasie rzeki przepływającej przez miasto uchodzi do niej ponad 40 kolektorów o średnicy od 200 do 1800 mm. Istotnym problemem jest brak systemu podczyszczania odprowadzanych do rzeki wód opadowych oraz słaby stan techniczny istniejących urządzeń poza jednostkami wykonanymi w ramach budowy kanalizacji sanitarnej i deszczowej w zachodniej części miasta w połowie lat 90 ubiegłego wieku.

Miasto Olsztyn jest zwodociągowanie w 95,7% (według GUS, 2010 r.). Długość sieci wodociągowej wynosiła w 2009 r. 245,6 km, a liczba połączeń do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania - 6 544 sztuk. Ludność korzystającą z sieci oszacowano na 168 894 osoby. W 2009 r. dostarczono gospodarstwom domowym 6 503,9 dam3 wody. Zużycie wody na jednego mieszkańca wynosiło 36,9 m3/rok, a na jednego odbiorcę - 38,5 m3/rok.

Miasto skanalizowane jest w 94,3%. Długość sieci kanalizacyjnej wynosiła w 2009 r. 259,6 km, a liczba połączeń sieci do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania wynosiła 3 090 sztuk. Ludność korzystającą z sieci oszacowano na 166 410 osób. W 2009 r. odprowadzono do oczyszczalni 9 663,1 dam3 ścieków.

23 3.8. OBSZARY CENNE PRZYRODNICZO

Olsztyn położony jest w jednym z najbardziej atrakcyjnych obszarów Polski, zarówno pod względami krajobrazowymi, jak i turystycznymi. Walorami środowiska naturalnego tego obszaru są: zróżnicowane ukształtowanie powierzchni, liczne jeziora, duże kompleksy leśne, bogata fauna i flora, z unikalnymi w skali europejskiej gatunkami roślin i zwierząt oraz liczne rezerwaty przyrody. Wyjątkowe walory środowiska przyrodniczego sprawiły, że tereny, na których położony jest Olsztyn, znalazły się w granicach obszaru funkcjonalnego „Zielone Płuca Polski”. Wszystkie formy terenów zieleni w mieście stanowią ponad 50 % powierzchni miasta.

Olsztyn posiada w swoich zasobach:

 lasy – w granicach miasta zajmują łączną powierzchnię 1 858 ha,  zieleń miejską – w mieście znajduje się 9 parków, 4 historyczne kompleksy dworsko-parkowe oraz 35 miejskich zieleńców. Zieleń miejska zajmuje 560 ha (6,5% powierzchni miasta),  obszary i obiekty prawnie chronione.

Olsztyńskie lasy zajmują ponad 1 800 ha (21,2% powierzchni miasta). Ponad połowa to zwarty kompleks Lasu Miejskiego (1 250 ha), pełniący przede wszystkim funkcje terenów rekreacyjno- wypoczynkowych oraz turystyczno-krajoznawczych. Las Miejski w Olsztynie jest największym w Europie kompleksem leśnym w granicach miasta.

Z wymienionej powierzchni ogólnej lasów w mieście największą powierzchnię zajmują lasy gminne – 1 318,51. Pozostałą powierzchnię stanowią lasy państwowe tj. lasy Nadleśnictwa Kudypy o powierzchni 340,23 ha, Nadleśnictwa Olsztyn o powierzchni 22,88 ha oraz lasy prywatnych właścicieli –169 ha oraz inne formy własności. Lasy stanowiące własność Gminy Olsztyn składają się z 96 kompleksów zlokalizowanych głównie w północnej części miasta.

Lasy Gminy Olsztyn podległe Prezydentowi Miasta Olsztyn administrowane są przez Zarząd Zieleni Miejskiej w Olsztynie. Natomiast lasy obydwu nadleśnictw podlegają pod Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Olsztynie.

Nadzór nad gospodarką leśną w lasach stanowiących własność osób fizycznych prowadzony jest przez Zarząd Zieleni Miejskiej w Olsztynie na podstawie upoważnienia wydanego przez Prezydenta Miasta Olsztyn.

Analizując udział powierzchni występujących typów siedlisk (przewaga świeżych i żyznych, bardzo cenne biocenozy) można stwierdzić, iż są to warunki dobre dla lasów liściastych i mieszanych. Natomiast faktycznie dominującym gatunkiem jest sosna, która zajmuje aż 80,12 % ogólnej powierzchni leśnej. Ponadto występuje brzoza – 5,67%, świerk – 5,41%, dąb – 4,47%, olsza – 1,87%, buk – 1,12% i inne gatunki 1,34% powierzchni leśnej.

Wszystkie lasy położone w granicach administracyjnych miasta zaliczono do lasów ochronnych.

Obecnie w Lesie Miejskim znajdują się 2 ścieżki rowerowe, 3 ścieżki turystyki pieszej, punkt widokowy, miejsce do zabaw dla dzieci „warownia”, liczne zadaszenia ze stołami i ławkami oraz leśna ścieżka dydaktyczna (w Dajtkach za SP 18).

Powierzchnia obszarów prawnie chronionych w 2009 r. wynosiła w Olsztynie 501,8 ha i stanowiła 5,7% powierzchni miasta.

Na terenie Olsztyna znajdują się dwa rezerwaty przyrody roślinności torfowej o łącznej powierzchni 14,8 ha:

24  Mszar – powierzchnia: 4,8 ha, ustanowiony w 1953 r.  Redykajny – powierzchnia: 10 ha, ustanowiony w 1949 r.

W przeszłości na terenie miasta znajdował się również rezerwat przyrody poryblinu jeziornego, ustanowiony w 1957, obejmujący swym zasięgiem obszar jez. Tyrsko (Gutkowskiego) – rezerwat przyrody Jezioro Gutkowskie. Został on jednak zlikwidowany, a przy brzegu jeziora wzniesiono hotel.

Na terenie miasta znajduje się 17 pomników przyrody, rozmieszczonych się w różnych miejscach na terenie Olsztyna.

Na terenie miasta znajduje się część Obszaru Chronionego Krajobrazu Rzeki Łyny o powierzchni 487 ha.

Ponadto torfowiska wysokie są w Polsce objęte ochroną na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. oraz w krajach Unii Europejskiej na mocy Dyrektywy Siedliskowej.

Na terenie Gminy Olsztyn znajduje się 12 cmentarzy, spośród których 6 zarządzanych jest przez Zakład Cmentarzy Komunalnych (zakład budżetowy). Pozostałe są obiektami zamkniętymi, zabytkowymi i objętymi ochrona konserwatorską .

Olsztyn zajmuje przodującą pozycję w kraju pod względem wielkości terenów ogrodów w mieście (230 ha), co wraz z użytkowanymi na dziko daje ponad 3% powierzchni miasta i dorównuje powierzchnią terenom zieleni urządzonej.

3.9. TURYSTYKA I REKREACJA

Olsztyn jest miastem o dużym potencjale turystycznym, choć ciągle nie w pełni wykorzystanym. Miasto i jego okolice są terenem szczególnie atrakcyjnym dla turystów lubiących aktywny wypoczynek. Dotyczy to uprawiających turystykę pieszą, kajakową i rowerową.

Miasto położone jest Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego (prezentowanego przez takie zabytki Olsztyna jak: Brama Górna, Katedra Św. Jakuba, Zamek, Stary Ratusz i Kościół Św. Wawrzyńca), polskiej części Drogi św. Jakuba, Szlaku Zamków Gotyckich, Szlaku Grunwaldzkim, czy Szlaku Kopernikowskim. W sezonie letnim po Łynie odbywają się spływy kajakowe "Łyną przez Olsztyn".

Na terenie miasta znajduje się wiele zabytkowych obiektów oraz miejsc cennych przyrodniczo, a także Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne, Teatr Lalek, Teatr im. Stefana Jaracza i odgrywane w nich przedstawienia, muzea, kina i obiekty sztuki.

Oprócz typowych walorów rekreacyjno-turystycznych, miasto jest prężnie działającym ośrodkiem sportowym. W mieście działa kilkadziesiąt klubów sportowych. Olsztyn jest również etapowym miastem kolarskiego wyścigu Tour de Pologne oraz miejscem międzynarodowych rozgrywek siatkarskich „Memoriał im. Huberta Wagnera”.

Jednostką organizacyjną koordynującą działalność sportową w Olsztynie jest powołany uchwałą Rady Miasta z dnia 17 marca 1993 r. Ośrodek Sportu i Rekreacji.

25 4. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI

4.1. ODPADY KOMUNALNE

4.1.1. Źródła powstawania odpadów

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Źródłem wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty infrastruktury i użyteczności publicznej, takie jak: sklepy, szkoły, urzędy, hotele, restauracje, zakłady usługowe i rzemieślnicze, biura itp. Ponadto, do odpadów komunalnych zaliczane są także odpady wielkogabarytowe oraz odpady pochodzące z: cmentarzy, targowisk, koszy ulicznych, pielęgnacji zieleni miejskiej, ręcznego oczyszczania miasta (letniego) oraz mechanicznego oczyszczania miasta (letniego).

Na ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych wpływają przede wszystkim następujące czynniki:

 liczba, styl i standard życiowy mieszkańców,  sytuacja gospodarcza,  techniczno-sanitarne wyposażenie budynków,  system i częstotliwość usuwania odpadów,  struktura zabudowy, infrastruktura komunalna i usługowa,  funkcja jednostki osadniczej.

4.1.2. Morfologia i wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych

Skład morfologiczny oraz wybrane właściwości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie miasta Olsztyna określono na podstawie wyników monitoringu odpadów, przeprowadzonego w 2007 r. Badania odpadów wykonano w Miejskim Laboratorium Chemicznym w Warszawie, posiadającym stosowną akredytację, przy wykorzystaniu tej samej procedury badawczej, co umożliwia porównanie wyników badań. Cykl badawczy obejmował okres maj-listopad 2007 r., co pozwoliło objąć analizą najbardziej charakterystyczne zmiany sezonowe, a zwłaszcza objąć badaniami okres letni, który na Mazurach jest okresem bardzo intensywnego ruchu turystycznego.

Analizę składu morfologicznego przeprowadzono dla 19 składników (frakcji), z uwzględnieniem następujących środowisk:

 zabudowa jednorodzinna,  zabudowa wielorodzinna niska,  zabudowa wielorodzinna wysoka,  zabudowa centrum miasta,  infrastruktura.

Wyniki badań składu morfologicznego odpadów (w %) dla poszczególnych środowisk przedstawiono w poniższej tabeli.

26 Tabela 6. Skład morfologiczny odpadów komunalnych w poszczególnych typach środowisk na podstawie badań [%] Typ środowiska Zawartość frakcji w % Rodzaj badanej Zabudowa Zabudowa Średnia frakcji Zabudowa Stare wielorodzinna wielorodzinna Infrastruktura dla miasta jednorodzinna Miasto niska wysoka Olsztyn Odpady kuchenne ulegające 26,54 23,54 35,33 21,53 12,45 25,66 biodegradacji Odpady zielone 10,01 3,32 0,87 3,20 5,91 3,91 Papier i tektura 9,92 16,45 12,60 15,46 nieopakowaniowe 22,79 14,74 Opakowania z 6,29 8,56 4,18 5,41 papieru i tektury 6,53 7,16 Opakowania 1,93 1,81 1,58 2,42 wielomateriałowe 1,43 1,86 Tworzywa sztuczne 1,95 1,79 1,49 0,87 nieopakowaniowe 4,00 1,66 Opakowania z tworzyw 12,76 14,76 11,20 10,96 sztucznych 11,78 13,46 Tekstylia 2,09 3,14 2,84 1,64 2,70 2,77 Szkło 0,79 0,44 0,17 1,54 nieopakowaniowe 0,41 0,57 Opakowania ze 9,07 11,82 15,28 19,27 szkła 7,81 12,78 Opakowania z 1,15 1,30 1,09 1,23 blachy 0,67 1,23 Opakowania z 0,45 0,70 0,52 0,57 aluminium 0,32 0,62 Metale 0,27 0,72 0,23 0,63 2,22 0,56 Odpady mineralne 0,24 0,07 0,56 1,01 powyżej 10 mm 0,86 0,28 Drewno i materiały 0,00 0,01 0,04 0,01 drewnopochodne 0,29 0,02 Opakowania z 0,00 0,00 0,00 0,00 drewna - 0,00 Frakcja 0-10 mm 8,41 4,57 3,60 4,31 9,66 4,96 Odpady 1,95 0,57 0,80 5,50 budowlane 5,79 1,35 Inne odpady 6,18 6,43 7,60 4,42 4,39 6,36 Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań

27 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone

Papier i tektura 1,35% 6,36% Opakowania 4,96% wielomateriałowe 0,28% 25,67% Tworzywa sztuczne 2,41% Tekstylia 13,36% 3,91% Szkło

2,77% Metale

15,13% 21,91% Odpady mineralne 1,86% powyżej 10 mm Frakcja 0-10 mm

Odpady budowlane

Inne odpady

Rysunek 5. Skład morfologiczny odpadów komunalnych w Olsztynie Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań

Odpady z targowisk

W ramach badań monitoringowych składu morfologicznego odpadów komunalnych w Olsztynie prowadzone były badania odpadów z targowisk miejskich w miesiącach maj, czerwiec i wrzesień. Skład morfologiczny odpadów komunalnych przedstawia poniższa tabela. Tabela 7. Skład morfologiczny odpadów komunalnych z targowisk (w %) Rodzaj badanej frakcji Zawartość frakcji w % Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 77,6 Odpady zielone nie stwierdzono Papier i tektura nieopakowaniowe 1,3 Opakowania z papieru i tektury 11,1 Opakowania wielomateriałowe 0,3 Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 0,1 Opakowania z tworzyw sztucznych 4,7 Tekstylia 1,1 Szkło nieopakowaniowe - Opakowania ze szkła 1,7 opakowania z blachy - opakowania z aluminium 0,1 Metale 0,0 Odpady mineralne powyżej 10 mm - Drewno i materiały drewnopochodne - Opakowania z drewna -

28 Rodzaj badanej frakcji Zawartość frakcji w % Frakcja 0-10 mm 0,7 Odpady budowlane 0,3 Inne odpady 1,1 Źródło: opracowanie własne Odpady z koszy ulicznych Badanie odpadów z koszy ulicznych przeprowadzono w Olsztynie we wrześniu 2007 r. Skład morfologiczny przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 8. Skład morfologiczny odpadów komunalnych z koszy ulicznych Rodzaj badanej frakcji Zawartość frakcji w % Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 6,1 Odpady zielone 0,1 Papier i tektura nieopakowaniowe 47,4 Opakowania z papieru i tektury 2,2 Opakowania wielomateriałowe 4,9 Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 0,1 Opakowania z tworzyw sztucznych 9,3 Tekstylia 0,4 Szkło nieopakowaniowe - Opakowania ze szkła 17,0 Opakowania z blachy - Opakowania z aluminium 0,2 Metale 1,5 Odpady mineralne powyżej 10 mm - Drewno i materiały drewnopochodne - Opakowania z drewna - Frakcja 0-10 mm 0,2 Odpady budowlane - Inne odpady 10,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań Jak wynika z powyższych tabeli, skład odpadów komunalnych wytwarzanych w różnych typach zabudowy różnią się znacznie – przede wszystkim zawartością odpadów ulegających biodegradacji, frakcji surowcowych (papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, metale) oraz odpadów mineralnych. Odpady komunalne powstające w obiektach infrastruktury również mają odmienny skład od omówionych powyżej: zawierają znacznie więcej opakowań wielomateriałowych, papieru, tworzyw sztucznych oraz szkła, natomiast mniej jest w nich odpadów ulegających biodegradacji i odpadów mineralnych.

W poniższej tabeli przedstawiono przyjęte ilościowe wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych dla różnych typów zabudowy:

Tabela 9. Wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych [kg/M/rok] w Olsztynie Zabudowa Zabudowa Zabudowa Zabudowa Rodzaj zabudowy jednorodzinna wielorodzinna niska stare miasto wielorodzinna wysoka Turyści Masa odpadów (kg/M/rok) 269 272 228 187 6,25 źródło danych: obliczenia własne na podstawie badań morfologii odpadów

29 Liczba mieszkańców miasta w rozbiciu na poszczególne typy zabudowy przedstawiała się następująco: Tabela 10. Liczba mieszkańców Olsztyna w rozbiciu na poszczególne typy zabudowy w 2009 r. Rodzaj zabudowy Liczba mieszkańców (osoba) Olsztyn - ogółem, w tym: 176 457 zabudowa wielorodzinna niska 102 346 zabudowa wielorodzinna wysoka 28 233 zabudowa jednorodzinna 26 468 centrum miasta 19 410 Liczba turystów odwiedzających Olsztyn w ciągu roku 137 000 źródło danych: obliczenia własne na bazie danych GUS

Uwzględniając powyższe założenia, przyjęto średni wskaźnik nagromadzenia odpadów komunalnych w 2009 r. na poziomie 455 kg/M/rok. Wskaźniki nagromadzenia odpadów dla poszczególnych źródeł wytwarzania przyjęto jako:

 odpady z gospodarstw domowych: 264 kg/M/rok,  odpady z infrastruktury : 171 kg/M/rok,  odpady z usług komunalnych: 20 kg/M/rok.

Poniżej przedstawiono ilości odpadów komunalnych wytworzonych w 2009 r. na terenie miasta Olsztyna, wyliczone w oparciu o przyjęte powyżej wskaźniki, w zależności od miejsca oraz źródła wytworzenia. Tabela 11. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Miasta Olsztyna w 2009 r. ze względu na miejsce powstawania Rodzaj lub źródło wytwarzania odpadów Ilość odpadów komunalnych (Mg) Odpady z gospodarstw domowych, w tym: 46 585 - zmieszane odpady z gospodarstw domowych 45 505 - odpady wielkogabarytowe 1 080 Odpady z infrastruktury 30 174 Odpady z usług komunalnych, w tym: 3 529 - odpady z czyszczenia ulic 916 - odpady z targowisk i cmentarzy 1 692 - odpady z terenów zielonych 921 Odpady wytworzone przez turystów 856 Razem 81 144 Mg źródło danych: obliczenia własne na podstawie badań morfologii odpadów i bazie danych GUS

Według przyjętych założeń i wskaźników, na terenie miasta Olsztyn wytworzono w 2009 r. 81 144 Mg odpadów komunalnych.

Poniżej przedstawiono wielkości strumieni poszczególnych składników morfologicznych w masie odpadów komunalnych wytworzonych na obszarze Olsztyna.

30 Tabela 12. Wielkości strumieni poszczególnych składników morfologicznych w masie odpadów wytworzonych na terenie Olsztyna w 2009 r. Składniki morfologiczne odpadów komunalnych Ilość odpadów wytworzonych w 2009 r. w Mg odpady kuchenne ulegające biodegradacji 19 429 odpady zielone 2 960 papier i tektura nieopakowaniowe 11 160 opakowania z papieru i tektury 5 521 opakowania wielomateriałowe 1 578 tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 1 299 opakowania z tworzyw sztucznych 10 391 tekstylia 2 097 szkło nieopakowaniowe 432 opakowania ze szkła 9 886 opakowania z metali (z blachy stalowej) 961 opakowania z metali (z aluminium) 469 metale 464 odpady mineralne powyżej 10 mm 242 drewno i materiały drewnopochodne 15 frakcja 0÷10 mm 3 795 odpady budowlane 1 022 inne odpady, w tym niebezpieczne 4 815 odpady wielkogabarytowe 1 080 Tereny zielone 921 Targowiska i cmentarze 1 691 Sprzątanie ulic 916 Razem odpady wytworzone, w tym: 81 144 Mg odpady tzw. surowcowe (metal, tworzywa sztuczne, papier, szkło), w tym: 40 583 odpady opakowaniowe 28 806 odpady ulegające biodegradacji 42 456 źródło danych: obliczenia własne na podstawie badań morfologii odpadów i bazie danych GUS

Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzona w 2009 r. na terenie miasta Olsztyna wynosiła 42 456 Mg, co stanowiło 52% wytwarzanych odpadów komunalnych ogółem. Jako odpady ulegające biodegradacji przyjęto (zgodnie z projektem Kpgo 2014): odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier i tektura nieopakowaniowe, opakowania z papieru i tektury, drewno i materiały drewnopochodne, tekstylia (50% frakcji), odpady wielomateriałowe (40% frakcji), frakcja 0-10 mm (45% frakcji).

Ilości odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych na terenie miasta Olsztyna oszacowano na 265 Mg/rok (1,5 kg/mieszkańca/rok).

4.1.2. Ilość odebranych odpadów komunalnych

Odpady komunalne odebrane ogółem

Źródłem danych o ilości odebranych odpadów komunalnych są sprawozdania składane do Urzędu Miasta Olsztyn przez przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie miasta Olsztyna i posiadających zezwolenie Prezydenta Olszyna na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, zgodnie z art. 7 ust.1 pkt. 1 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

31 W 2009 r. na terenie miasta Olsztyna odebrano od właścicieli nieruchomości 55 712,69 Mg odpadów komunalnych. Na jednego mieszkańca przypadało 316 kg odebranych odpadów komunalnych rocznie. W największej ilości - 53 873,11 Mg - odebrano odpady o kodzie 20 03 01- niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne.

Faktyczna masa odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Olsztyna, a masa odpadów odebranych, wynikająca ze sprawozdań przedsiębiorców to dwie różne wielkości, które nie są (i nie będą) jednakowe. Najważniejszym powodem tego jest fakt, że mieszkańcy zagospodarowują odpady we własnym zakresie. Działalność taką można podzielić na:

 legalną i pożądaną (np. kompostowanie frakcji ulegających biodegradacji, ponowne wykorzystywanie odpadów, np. opakowań, wykorzystywanie papieru jako podpałki w piecu, itp.),  nielegalną i szkodliwą dla środowiska (np. deponowanie odpadów na "dzikich" wysypiskach, spalanie w paleniskach domowych, zakopywanie, itp). Zgodnie z prawem, jedynie odpady o kodach 15 01 01, 15 01 03, 20 01 01, 20 01 38 oraz 20 03 02 mogą być spalane (pod pewnymi warunkami) poza instalacjami.

Ilości poszczególnych odebranych odpadów komunalnych przedstawiono w tabeli poniżej: Tabela 13. Rodzaje i ilości odebranych odpadów komunalnych w 2009 roku na terenie miasta Olsztyn Ilości odebranych odpadów Kod Nazwa odpadów [Mg/rok] 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 29,98 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 66,21 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe 315,66 15 01 07 Opakowania ze szkła 0,34 20 01 01 Papier i tektura 172,71 20 01 02 Szkło 215,51 20 01 10 Odzież 185,56 20 01 23* Urządzenia zawierające freony 3,11 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne 20 01 35* niż wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające 0,7 niebezpieczne składniki (1) Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne 20 01 36 3,06 niż wymienione w 20 01 21, 20 01 23 i 20 01 35 20 01 39 Tworzywa sztuczne 49,37 20 02 01 Odpady ulegające biodegradacji 475,44 20 02 03 Inne odpady nie ulegające biodegradacji 119,78 20 03 01 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 53 873,11 20 03 07 Odpady wielkogabarytowe 172,19 20 03 03 Odpady z czyszczenia ulic i placów 29,26 20 03 99 Odpady komunalne nie wymienione w innych 0,7 podgrupach Razem 55 712,69 Mg źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

32 Tabela 14. Rodzaje i ilości odpadów komunalnych odebranych w 2009 r. z terenu miasta Olsztyn, z uwzględnieniem podmiotów odbierających oraz sposobu zagospodarowania Kod odpadu Nazwa odpadu Ilość odebranych Firma Sposób odpadów w Mg zagospodarowania 15 01 01 Opakowania z 29,98 PGM Sp. z o.o. Sortownia papieru i tektury Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 15 01 02 Opakowania z 66,21 PGM Sp. z o.o. Sortownia tworzyw Surowców sztucznych Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 15 01 06 Zmieszane 315,66 PGM Sp. z o.o. Sortownia odpady Surowców opakowaniowe Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 15 01 07 Opakowania ze 0,34 PGM Sp. z o.o. Sortownia szkła Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 20 01 01 Papier i tektura 17,68 PGM Sp. z o.o. Sortownia Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 3,50 Kontenerowy Sortownia Wywóz Odpadów Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 65,40 Spółdzielnia ZGOK Olsztyn Mieszkaniowa "Pojezierze" 86,13 Zakład Sortownia Gospodarki Surowców Odpadami Wtórnych ZGOK Komunalnymi Sp. Sp. z o.o. z o.o. w Olsztynie 20 01 02 Szkło 24,35 PGM Sp. z o.o. Sortownia Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 4,82 Kontenerowy Sortownia Wywóz Odpadów Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 2,08 BGS s.c. Sortownia Transport i Surowców Utylizacja Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 74,70 Spółdzielnia ZGOK Olsztyn Mieszkaniowa "Pojezierze"

33 Kod odpadu Nazwa odpadu Ilość odebranych Firma Sposób odpadów w Mg zagospodarowania 109,56 Zakład Sortownia Gospodarki Surowców Odpadami Wtórnych ZGOK Komunalnymi Sp. Sp. z o.o. z o.o. w Olsztynie 20 01 10 Odzież 159,29 Wtórpol ZPCh Wtórpol ZPCh Skarżysko Skarżysko Kamienna Kamienna 26,27 Tesso Sp.J. punkt odbiorczy w Gdańsku 20 01 23 Urządzenia 3,11 Spółdzielnia przekazane zawierające freon Mieszkaniowa specjalistycznym "Pojezierze" firmom zajmującym się przetwarzaniem i odzyskiem 20 01 35* Zużyte urządzenia 0,70 Spółdzielnia przekazane elektryczne i Mieszkaniowa specjalistycznym elektroniczne inne "Pojezierze" firmom niż wymienione zajmującym się w 20 01 21 i 20 przetwarzaniem i 01 23 zawierające odzyskiem niebezpieczne składniki 20 01 36 Sprzęt ADG i 3,06 Spółdzielnia przekazane komputerowy Mieszkaniowa specjalistycznym "Pojezierze" firmom zajmującym się przetwarzaniem i odzyskiem 20 01 39 Tworzywa 15,67 PGM Sp. z o.o. Sortownia sztuczne Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 4,00 Kontenerowy Sortownia Wywóz Odpadów Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 2,12 BGS s.c. Sortownia Transport i Surowców Utylizacja Wtórnych ZGOK Sp. z o.o. 27,58 Zakład Sortownia Gospodarki Surowców Odpadami Wtórnych ZGOK Komunalnymi Sp. Sp. z o.o. z o.o. w Olsztynie 20 02 01 Odpady ulegające 475,44 Spółdzielnia ściółkowanie gleby biodegradacji Mieszkaniowa wokół drzew, "Pojezierze" przekazane do kompostowania w gospodarstwie

34 Kod odpadu Nazwa odpadu Ilość odebranych Firma Sposób odpadów w Mg zagospodarowania rolnym 20 02 03 Inne odpady nie 119,78 Kontenerowy ZGOK Olsztyn ulegające Wywóz Odpadów biodegradacji 20 03 01 Niesegregowane 658,88 Zakład Wywozu ZGOK Olsztyn odpady Nieczystości komunalne Lidia Górtowska 40 517,00 PGM Sp. z o.o. ZGOK Olsztyn 3 347,27 Zakład Wywozu ZGOK Olsztyn Nieczystości (1904,01), Płynnych i PUK Ostróda Stałych (472,8) Górtowski Dawid ZUOK Rudno (970,46) 110,43 Rem-Bud Paweł ZGOK Olsztyn Komoszewski 13,44 LID Firma ZGOK Olsztyn Usługowo - Transportowa 2 485,37 Kontenerowy ZGOK Olsztyn Wywóz Odpadów 1 042,31 BGS s.c. ZGOK Olsztyn Transport i Utylizacja 5 660,51 Spółdzielnia ZGOK Olsztyn Mieszkaniowa "Pojezierze" 12,04 "Krystan" składowisko Stanisław odpadów Szczerba 1,58 Przedsiębiorstwo ZGOK Olsztyn Utrzymania Czystości Małgorzata Jaroszuk 24,28 Zakład ZGOK Olsztyn Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o. w Olsztynie 20 03 03 Odpady ze 29,26 Nadolny ZGOK Olsztyn sprzątania ulic i placów 20 03 07 Odpady 6,54 Zakład Wywozu ZGOK Olsztyn wielkogabarytowe Nieczystości Płynnych i Stałych Górtowski Dawid 1,08 Kontenerowy Sortownia Wywóz Odpadów Surowców Wtórnych ZGOK Sp. z o.o.

35 Kod odpadu Nazwa odpadu Ilość odebranych Firma Sposób odpadów w Mg zagospodarowania 164,57 Spółdzielnia ZGOK Olsztyn Mieszkaniowa "Pojezierze" 20 03 99 Odpady 0,70 Kontenerowy ZGOK Olsztyn komunalne nie Wywóz Odpadów wymienione w innych podgrupach źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

Odpady komunalne zebrane selektywnie

W 2009 r. zebrano selektywnie 1 839,58 Mg odpadów komunalnych. Stanowiło to 3,3% wszystkich odebranych z terenu miasta odpadów komunalnych w 2009 r. Wskaźnik selektywnego zbierania odpadów na jednego mieszkańca wynosił w 2009 roku 10 kg. Tabela 15. Rodzaje i ilości odpadów zebranych selektywnie na terenie miasta Olsztyn w 2009 r. Ilości odebranych odpadów Kod Nazwa odpadów [Mg/rok] 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 29,98 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 66,21 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe 315,66 15 01 07 Opakowania ze szkła 0,34 20 01 01 Papier i tektura 172,71 20 01 02 Szkło 215,51 20 01 10 Odzież 185,56 20 01 23* Urządzenia zawierające freony 3,11 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne 20 01 35* niż wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające 0,70 niebezpieczne składniki (1) Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne 20 01 36 3,06 niż wymienione w 20 01 21, 20 01 23 i 20 01 35 20 01 39 Tworzywa sztuczne 49,37 20 02 01 Odpady ulegające biodegradacji 475,44 20 02 03 Inne odpady nie ulegające biodegradacji 119,78 20 03 07 Odpady wielkogabarytowe 172,19 20 03 03 Odpady z czyszczenia ulic i placów 29,26 20 03 99 Odpady komunalne nie wymienione w innych 0,70 podgrupach Razem 1 839,58 Mg źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

W największej ilości zebrano selektywnie: odpady ulegające biodegradacji, zmieszane odpady opakowaniowe, szkło, odzież, papier i tekturę oraz odpady wielkogabarytowe.

36 4.1.3. Systemy odbierania odpadów komunalnych

Na terenie miasta Olsztyn w 2009 roku zorganizowanym odbieraniem odpadów komunalnych objętych było 100% mieszkańców. Oznacza to, że wszyscy mieszkańcy miasta mieli obowiązek i możliwość włączenia się do zorganizowanego systemu zbierania odpadów.

Sposób zbierania odpadów w Olsztynie reguluje Uchwała Nr LVIII/773/06 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 marca 2006 r. oraz Uchwała Nr XLV/521/09 Rady Miasta Olsztyn z dnia 27 maja 2009 r. zmieniająca uchwałę Nr LVIII/773/06 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 marca 2006 r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn.

Na terenie miasta Olsztyna zbierane były następujące rodzaje odpadów komunalnych:

1. odpady niesegregowane (zmieszane), 2. odpady tzw. surowcowe, zbierane selektywnie (papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, metale), 3. odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych, 4. odpady ulegające biodegradacji (odpady z pielęgnacji terenów zieleni urządzonej, tzw. odpady zielone), 5. odpady wielkogabarytowe, 6. odpady zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, 7. odpady ze sprzątania ulic i placów, 8. odpady budowlane i remontowe.

Podstawowy system zbierania odpadów oparty jest na zasadzie dobrowolnego wyboru przez mieszkańców przedsiębiorcy odbierającego odpady, który przekazuje je dalej do zagospodarowania. System ten funkcjonuje dzięki przedsiębiorcom realizującym zadania wynikające z ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, po uzyskaniu przez nich decyzji od Prezydenta Miasta Olsztyna zezwalających na odbiór od właścicieli nieruchomości z terenu miasta odpady komunalne.

Każdy przedsiębiorca, ubiegając się o zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych musiał spełnić wymogi zawarte zarówno w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku na terenie gminy, jak i w Zarządzeniu Nr 119 z dnia 1 czerwca 2006 r. Prezydenta Miasta Olsztyna w sprawie wymagań, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych.

Zgodnie z ww. Zarządzeniem, przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości powinien spełniać następujące wymagania:

1. Dotyczące wyposażenia technicznego:  posiadanie sprzętu transportowego – specjalistycznego i innego zapewniającego realizację systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w formie określonej w gminnym planie gospodarki odpadami na warunkach określonych w uchwale Nr LVIII/773/06 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 marca 2006 r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn (z późniejszymi zmianami),  posiadanie oznakowanych pojemników, kontenerów i worków umożliwiających odbiór odpadów komunalnych w zakresie ustalonym w uchwale Nr LVIII/773/06 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 marca 2006r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn (z późniejszymi zmianami),

37  posiadanie ważnych dowodów rejestracyjnych na pojazdy przeznaczone do odbierania odpadów komunalnych,  oznakowanie pojazdów, pojemników, kontenerów i worków w sposób umożliwiający identyfikację przedsiębiorcy,  posiadanie bazy transportowej na terenie Gminy Olsztyn lub powiatu olsztyńskiego, umożliwiającej parkowanie sprzętu transportowego oraz przechowywanie i konserwację pojemników i kontenerów bez możliwości udziału osób postronnych,  posiadanie sprzętu informatycznego wraz z oprogramowaniem, pozwalającym na prowadzenie ewidencji odbieranych i przekazywanych odpadów ( w tym odpadów zebranych selektywnie). 2. Dotyczące zabiegów sanitarnych i porządkowych związanych ze świadczonymi usługami:  posiadanie środków umożliwiających dezynfekcję pojemników, kontenerów oraz miejsc, w których są one ustawione.

Według stanu na dzień 31.12.2009 r. na terenie miasta Olsztyn zezwolenie Prezydenta Miasta Olsztyna na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości uzyskało 16 przedsiębiorców.

Ich wykaz przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 16. Przedsiębiorcy, którzy posiadali zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu miasta Olsztyn Lp. Przedsiębiorca Nr decyzji Data wydania ważność decyzji decyzji 1. BGS Transport i Utylizacja s.c. OS.7661-1-10/06 04.07.2006 04.07.2016 10-373 Olsztyn, Wadąg 13 2. Kontenerowy Wywóz Odpadów OS.7661-1-11/06 04.07.2006 04.07.2016 10-373 Olsztyn, Wadąg 13 3. PGM Sp. z o.o. S.K.A., OS.IV.7661-1- 07.08.2006 07.08.2016 10-900 Olsztyn, ul. Kasprzaka 1/3 12/2006 4. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. , OS.IV.7661-1- 21.09.2007 20.07.2017 14-100 Ostróda, ul. 3-go Maja 8 13/07 5. Przedsiębiorstwo Utrzymania Czystości Małgorzata OŚ.f.7661-1- Jaroszuk 17.01.2008 16.01.2018 2/08 11-041 Olsztyn, ul. Pawia 9 6. Spółdzielnia Mieszkaniowa "Pojezierze" OS.IV.7661-1- 01.02.2007 31.01.2017 44 Olsztyn, ul. Kołobrzeska 13 22/06 7. REM-BUD Paweł Jan Komoszewski OŚ.f.7661-1- 30.04.2008 29.04.2018 10-449 Olsztyn, Al. Piłsudskiego 69A 7/08 8. Zakład Usług Transportowych i Komunalnych s.c. OS.IV.7661-1- Zenon Jastrzębski, Dariusz Jastrzębski 04.12.2006 03.12.2016 21/06 11-001 Dywity, Różnowo 25A 9. Zakład Wywozu Nieczystości Płynnych i Stałych OS.IV.7661-1- Dawid Górtowski 19.07.2007 18.07.2017 3/07 11-042 Jonkowo, Wołowno 18 10. Firma Usługowo-Transportowa "LID" Dariusz Piotr OS.IV.7661-1- Kisielak 08.03.2006 04.02.2016 7/06 10-838 Olsztyn, ul. Kąkolowa 21 11. KRYSTAN Stanisław Szczerba OŚ.f.7661-1- 30.07.2009 30.06.2019 Woryty 36, gmina Gietrzwałd 9/09 12. Zakład Wywozu Nieczystości, Lidia Górowska SZ.7661-1-10/09 4.08.2009 31.07.2019 Wołowno 18, 11-042 Jonkowo 13. NADOLNY Budowa i Remont Dróg. Usługi SZ.7661-1-2/09 26.03.2009 25.03.2019

38 Lp. Przedsiębiorca Nr decyzji Data wydania ważność decyzji decyzji Transportowo-Budowlane i Handel, Janusz Nadolny Gutkowo 49/7, 11-042 Olsztyn 14. CLEANER Zakład Sprzatania ZPChr S.j. Maciej Bukowski, Grzegorz Misiewicz 7.08.2008 7.08.2018 82-300 Elbląg, ul. Mazurska 10 15. KOMA Usługi Komunalne Maniak Jakub 26.05.2009 25.05.2019 19-300 Ełk, ul. Sikorskiego 19C 16. Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. Sz.7661-1-12/09 11.09.2009 31.12.2010 10-410 Olsztyn, ul. Lubelska 43D źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

Przedsiębiorcy, uzyskując decyzję na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów, wskazali miejsca końcowego odzysku lub unieszkodliwiania odpadów zgodnie z wymaganiami aktów polityki administracyjnej (WPGO, PGO) oraz lokalnego prawa (Regulamin utrzymania porządku i czystości) a także przepisów prawa - ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (art.9 ust. 1a).

Na terenie miasta Olsztyna od 1998 roku prowadzone jest selektywne zbieranie odpadów. Obecnie selektywnym zbieraniem objęty jest cały obszar miasta (tereny zamieszkałe) i wszyscy mieszkańcy Olsztyna.

Zgodnie z obowiązującym Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Olsztyna, wytwórcy odpadów zbierają odpady komunalne dokonując ich selekcji na: odpady z papieru i tektury, metalu, szkła opakowaniowego, tworzyw sztucznych opakowaniowych, odpady niebezpieczne wytworzone na terenie swojej nieruchomości.

Na terenie Olsztyna rozstawionych zostało 852 pojemników do selektywnego zbierania odpadów, w których gromadzone są oddzielnie odpady papieru, szkła, tworzyw sztucznych i suchych baterii. Zbieranie odpadów do pojemników ogólnodostępnych prowadzi Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. (OZK Sp. z o.o.). W zabudowie jednorodzinnej rozstawiono 427 pojemników, a w zabudowie wielorodzinnej – 425 pojemników. Od połowy 2009 roku wprowadzono nowy system selektywnego zbierania oparty o dwa specjalistyczne samochody wyposażone w zgniot oraz dostosowane do nich pojemniki. Sukcesywnie dokonuje się wymiany pojemników do selektywnego zbierania w poszczególnych miejscach.

Właściciele nieruchomości mogą korzystać z lokalnych punktów odbioru selektywnego odpadów, po uzgodnieniu z właścicielem pojemników ustawionych w punkcie.

W zabudowie jednorodzinnej odpady zbierane są selektywnie metodą workową, które odbierają firmy, z którymi właściciele nieruchomości mają podpisane umowy na odbiór odpadów.

Kolorystyka pojemników oraz worków służących do selektywnego zbierania odpadów jest następująca:

 pojemnik lub worek niebieski - papier i tektura opakowaniowa i nieopakowaniowa, oraz wielomateriałowe „kartony” po napojach,  pojemnik lub worek zielony – szkło opakowaniowe,  pojemnik lub worek żółty – opakowania z tworzyw sztucznych, metale,  pojemnik lub worek czerwony – odpady niebezpieczne. Odpady niebezpieczne muszą być zbierane do worków lub pojemników w oryginalnych opakowaniach transportowych zabezpieczających środowisko i ludzi przed ich oddziaływaniem.

39 Prowadzący handlową działalność gospodarczą, jest zobowiązany w porozumieniu z Gminą Olsztyn wyznaczyć miejsce publicznie dostępne dla ustawienia pojemników przeznaczonych na selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych, a Gmina ustawić pojemniki do ich zbierania w przypadku, gdy powierzchnia handlowa obiektu przekracza 500m2, niezależnie od indywidualnego, selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych, papieru, tektury, tekstyliów i metali. Miejsca te uzupełniają gminny system selektywnego zbieranie odpadów.

Na terenie Olsztyna prowadzone jest zbieranie przeterminowanych leków, które należy umieszczać w przeznaczonych do tego celu pojemnikach ustawionych na terenie wytypowanych aptek i placówek, które zobowiązały się do ich zbiórki. Wykaz adresów punktów prowadzących zbiórkę w/w odpadów dostępny jest na stronie internetowej www.zgok.olsztyn.pl oraz w siedzibie Olsztyńskiego Zakładu Komunalnego Sp. z o.o., ul. Lubelska 43 D.

Zbiórka baterii organizowana jest przez ZGOK Sp. z o.o. we współpracy z Organizacją Odzysku REBA. Na terenie Olsztyna umieszczonych zostało 98 pojemników do zbierania zużytych baterii, w tym 54 na terenie placówek oświatowych i 20 w placówkach handlowych.

Właściciele nieruchomości ustalają indywidualnie z podmiotem uprawnionym, z którym mają aktualną umowę na odbiór odpadów sposób i harmonogram odbioru odpadów wielkogabarytowych i odpadów z budowy oraz remontów.

Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. prowadzi okresowe odbieranie odpadów wielkogabarytowych na poszczególnych osiedlach według uzgodnionych z Radami Osiedli terminach. Ponadto, odpady tego rodzaju były zbierane również przez inne firmy zajmujące się odbieraniem odpadów komunalnych na terenie Olsztyna.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny można dostarczać do siedziby Olsztyńskiego Zakładu Komunalnego Sp. z o.o. mieszczącego się przy ul. Lubelskiej 43 D, zarówno z gospodarstw domowych jak i od podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Sprzęt pochodzący z gospodarstw domowych przyjmowany jest nieodpłatnie, a przekazujący go podpisuje stosowne oświadczenie o pochodzeniu odpadu. Od podmiotów prowadzących działalność gospodarczą pobierana jest opłata w wysokości 5,00 zł netto/kg. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny można zdać od poniedziałku do piątku, w godzinach 7.00 - 15.00. Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. został zarejestrowany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska jako zakład zbierający zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Ponadto, mieszkańcy miasta mogą oddawać odpady tego typu w placówkach handlowych - detalicznych i hurtowych zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych. Wykaz punktów zbierających zużyty sprzęt znajduje się na stronie internetowej miasta. Na terenie miasta funkcjonują 83 punkty przyjmujące zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Odpady zebrane selektywnie w pojemnikach, a także metodą workową uprawnione podmioty przekazują do Sortowni Surowców Wtórnych w Olsztyńskim Zakładzie Komunalnym Sp. z o.o.

4.1.4. System opłat związanych z gospodarka odpadami komunalnymi

Na wydatki ponoszone przez mieszkańców związane z odbiorem odpadów komunalnych składają się obecnie: koszty odbioru i transportu odpadów, mechaniczna segregacja, odzysk frakcji uzytecznych oraz koszty składowania odpadów na składowisku.

Cena odbioru i transportu odpadów ustalana jest indywidualnie przez każdy podmiot zajmujący się zbieraniem i transportem odpadów. Odpady odbierane są od mieszkańców na podstawie umów cywilno-prawnych zawieranych indywidualnie lub ze Spółdzielniami czy Wspólnotami

40 Mieszkaniowymi. Podmioty te działają na zasadach komercyjnych. Cena, którą płacą mieszkańcy zależna jest od objętości zamówionego pojemnika, lokalizacji punktu odbioru i częstotliwości odbiorów.

Górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi w zakresie odbierania zgromadzonych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych reguluje Uchwała Nr XLV/522/09 Rady Miasta Olsztyn z dnia 27 maja 2009 r. Ustalono górną stawkę opłaty za usługi odbierania odpadów komunalnych w wysokości 80,25 zł za 1 m3. W przypadku odpadów komunalnych gromadzonych selektywnie górną stawkę opłaty ustalono w wysokości 40,12 zł za 1 m3.

Ponadto, koszty odbioru odpadów uwarunkowane są cenami za przyjęcie odpadów w instalacjach i obiektach do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, do których kierowane są odpady odebrane na terenie miasta Olsztyn.

4.1.5. Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku

Odpady komunalne odebrane od właścicieli nieruchomości z terenu miasta Olsztyn przyjmowane są do Sortowni Surowców Wtórnych Olsztyńskiego Zakładu Komunalnego Sp. z o.o. przy ul. Lubelskiej 43D, jak również transportowane są do instalacji położonych poza terenem miasta.

W tabeli poniżej przedstawiono ilości i rodzaje odpadów komunalnych poddawanych poszczególnych procesom odzysku w 2009 r.

Zgodnie z załącznikiem nr 5 do ustawy o odpadach przyjęto następujące oznaczenia procesów odzysku:

R3 - Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania) R14 - Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części R15 - Przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu

Tabela 17. Odpady odebrane z terenu miasta Olsztyn w 2009 r. i poddane poszczególnym procesom odzysku Kod Rodzaj procesu odpadu Rodzaj odpadu Masa (Mg) odzysku 150101 Opakowania z papieru i tektury 29,98 R15 150102 Opakowania z tworzyw sztucznych 66,21 R15 150106 Zmieszane odpady opakowaniowe 315,66 R15 150107 Opakowania ze szkła 0,34 R15 200101 Papier i tektura 172,71 R15 200102 Szkło 215,51 R15 200110 Odzież 185,56 R15 200123* Urządzenia zawierające freony 3,11 R14 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć i 0,70 urządzenia zawierające freony, zawierające niebezpieczne 200135* składniki R14 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż 3,06 200136 wymienione pod kodem 20 01 35* R14 200139 Tworzywa sztuczne 49,37 R15 200201 Odpady ulegające biodegradacji 475,44 R3 200301 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 46 089,50 R15 200307 Odpady wielkogabarytowe 172,19 R15

41 Kod Rodzaj procesu odpadu Rodzaj odpadu Masa (Mg) odzysku Razem 47 779,34 Mg źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

Ogółem, w 2009 r. poddano procesom odzysku 47 779,34 Mg odpadów komunalnych odebranych z terenu miasta Olsztyn. Stanowiło to 85,7% wszystkich odebranych odpadów komunalnych.

W 2009 roku stosowano następujące metody odzysku odpadów komunalnych:

 biologiczne przetwarzanie, np. kompostowanie R3 475,44 Mg,  odzysk w procesie R14 6,87 Mg,  odzysk w procesie R15 (np. sortowanie) 47 297,03Mg.

Odpady poddane wstępnemu przygotowaniu (np. sortowane) kierowane były m.in. do następujących podmiotów:

 makulatura – ZŁOMREX METAL Sp. z o.o. Poraj, ul. Zielona 26  tworzywa sztuczne:  IMP POLOWAT, Bielsko-Biała, ul. Konwojowa 96,  Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych BOMAX, Sochaczew, ul. Długa 85  HERMES Recycling, Białystok, ul. Dąbrowskiego 28  szkło:  Krynicki Recycling SA ul. Iwaszkiewicza 48, Olsztyn  PHU JUKO Piotrków Trybunalski, ul.1 Maja 25

4.1.6. Rodzaje i ilości odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania

W tabeli poniżej przedstawiono ilości i rodzaje odpadów komunalnych odebranych w 2009 r. z terenu miasta Olsztyn i poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania.

Zgodnie z załącznikiem nr 6 do ustawy o odpadach przyjęto następujące oznaczenia procesów unieszkodliwiania:

 D5 - Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne, Tabela 18. Odpady komunalne odebrane z terenu miasta Olsztyn w 2009 r. i poddane poszczególnym procesom unieszkodliwiania Kod odpadu Rodzaj odpadu Masa (Mg) Rodzaj procesu 200203 Inne odpady nie ulegające biodegradacji 119,78 D5 200301 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 7 783,61 D5 200303 Odpady z czyszczenia ulic i placów 29,26 D5 200399 Odpady komunalne nie wymienione w innych podgrupach 0,7 D5 Razem 7 933,35 Mg źródło: Urząd Miasta w Olsztynie

W 2009 r. procesom unieszkodliwienia poddano 7 933,35 Mg odpadów odebranych z terenu miasta Olsztyn. Stanowiło to 14,3% wszystkich odebranych odpadów komunalnych.

Dominującym sposobem postępowania z odpadami komunalnych wytworzonymi na terenie miasta Olsztyn jest ich unieszkodliwianie poprzez składowanie. Do 30.04.2007 roku powstające odpady komunalne były deponowane na składowisku w Łęgajnach (gmina Barczewo), a od 01.05.2007 r. są

42 przyjmowane na stację transferową i przekazywane do unieszkodliwienia poprzez składowanie na składowisku zarządzanych przez w USKOM w Mławie, zlokalizowanym w miejscowości Uniszki Cegielnia, gmina Wieczfnia Kościelna, powiat mławski, województwo mazowieckie.

4.1.7. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów

Zdecydowana większość odpadów komunalnych odebranych z terenu miasta Olsztyn zagospodarowywana była w instalacjach, tj. w sortowniach, hutach szkła, papierniach, zakładach przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz poddawana procesom unieszkodliwiania poprzez deponowanie na składowisku.

W celu zabezpieczenia prawidłowego zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych z miasta Olsztyn w okresie od zamknięcia składowiska do czasu uruchomienia nowego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów, 2006 roku zbudowano linię do przeładunku tych odpadów (Stację Transferową) w istniejącym obiekcie Olsztyńskiego Zakładu Komunalnego Sp. z o.o. przy ulicy Lubelskiej 43 D i uzyskano pozwolenie na jej użytkowanie - Decyzja znak: PINB 7356-700/2006 z dnia 28.11.2006 r. W 2008 r. uruchomiono linię do mechanicznej segregacji odpadów zmieszanych - Decyzja znak OŚ.f.7660-25/08 z dnia 5.06.2008 r. W 2009 r. na Stację Transferową przyjęto 50 697,73 Mg odpadów.

Zbierane selektywnie odpady (papier, tektura, tworzywa sztuczne, szkło, metale) były doczyszczane w Sortowni Surowców Wtórnych (eksploatowanej przez Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. przy ulicy Lubelskiej 43 D) i przygotowane do dalszego recyklingu. Inne odpady pozyskiwane selektywnie były zbierane, magazynowane i przekazywane do firm posiadających stosowne decyzje i prowadzących proces ostatecznego ich unieszkodliwiania.

Instalacja do sortowania odpadów frakcji suchej pochodzącej z odpadów z selektywnego zbierania w Olsztynie (Sortownia Surowców Wtórnych) została zainstalowana w 1996 r. Linia jest wykorzystywana do segregacji przemiennie: makulatury i tworzyw sztucznych. Projektowana zdolność instalacji została określona na 5 000 Mg makulatury (przy przyjętym ciężarze nasypowym 0,3 Mg/m3), co daje wydajność objętościową ok. 20 000 m3. Rzeczywista wydajność objętościowa jest zgodna z projektową, natomiast rzeczywista wydajność masowa znacznie różni się od projektowej i można przyjąć, że dla makulatury wynosi ok. 2000 Mg/rok i ok. 600 Mg/rok przy pracy I - zmianowej tj. 1800 godz./rok.

W latach 2004-2009 średni przerób sortowni wynosił 2 200 Mg/rok, co wynosiło około 40% wydajności nominalnej..

Linia składa się z taśmociągu zasypowego, wznoszącego i kabiny sortowniczej z taśmociągiem o szerokości roboczej 1000 mm z 6 stanowiskami do segregacji ręcznej i 4 boksami na wysegregowane surowce wtórne. Za kabiną sortowniczą nad taśmociągiem zamontowany jest elektromagnes. Linia w 2001 roku została uzupełniona prasą z taśmociągiem podającym o szerokości 1700mm i wydajności 2 Mg/godz. oraz sile zgniotu 40 Mg.

Linia sortownicza z prasą do obsługi wymaga 8 pracowników na 1 - zmianę.

Poza instalacjami prowadzony jest odzysk tych odpadów, które zgodnie z prawem mogą być przekazywane osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym nie będącym przedsiębiorcami. Odpady przekazywane tym podmiotom mogą być wykorzystywane jako np: materiały budowlane, do wykonywania różnego rodzaju remontów i napraw, do utwardzania powierzchni, do skarmiania zwierząt, do zasilania przydomowych kompostowników itp.

43 Ponadto, w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn funkcjonowały 2 instalacje zajmujące się zagospodarowaniem odpadów komunalnych (odpady z grupy 20). Były to zakłady przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego:

 Zakład Przetwarzania Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego EKOMAR J.F. Giedrojć-Gorąca, M. Zieliński, Gutkowo 77, 11-041 Olsztyn, decyzja: OŚ.PŚ.7654-13-2/08 wydana przez Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego - odzyskowi poddawano m.in. odpady o kodzie 20 01 35* oraz 20 01 36,  zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Warmińsko-Mazurska Spółdzielnia Inwalidów, ul. Kopernika 14A, 11-041 Olsztyn, decyzja: OŚ.PŚ.7654-66/08 wydana przez Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego - odzyskowi poddawano m.in. odpady o kodzie 20 01 36.

W zakresie budowy nowego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych został wskazany Uchwałą Rady Miasta nr XXXVIII/492/04 z dnia 29.12.2004 r. teren na lokalizację dla tej inwestycji w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego miasta Olsztyn dla terenu położonego między ulicą Lubelską, linią kolejową, a granicą miasta Olsztyn.

4.1.8. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi

W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Olsztyn zidentyfikowano następujące problemy:

 swoboda wyboru firmy odbierającej odpady przez właścicieli nieruchomości powoduje, iż właściciele nieruchomości dążą do ponoszenia jak najmniejszych kosztów, bez zwracania uwagi na jakość i zakres świadczonych usług,  większość przedsiębiorców pobiera niskie opłaty za odbieranie odpadów, ponieważ korzysta z najtańszej formy zagospodarowania odpadów tj. składowania,  zdarza się, że mieszkańcy miasta lub osoby przebywające na jego terenie (np. mieszkańcy okolicznych gmin przyjeżdżający do pracy w Olsztynie) wyrzucają swoje zmieszane odpady komunalne do pobliskich koszy ulicznych, pojemników na selektywną zbiórkę odpadów opakowaniowych,  utrudniony jest monitoring działalności przedsiębiorców. Sprawozdania przedsiębiorców z ilości odebranych odpadów komunalnych przekazywane są pod koniec pierwszego kwartału za poprzedni rok kalendarzowy Prezydentowi Miasta Olsztyn oraz Marszałkowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Natomiast podane przez przedsiębiorców ilości odebranych odpadów mogą znacząco różnić się od faktycznych ilości przyjmowanych na składowiska odpadów, co stwarza tzw. „szarą strefę”. Miasto nie ma możliwości prawidłowego monitorowania postępowania z odpadami (od wytwórcy, poprzez firmę odbierającą odpady, aż do zakładu odzysku lub unieszkodliwiania),  mało wydajny i skuteczny jest system selektywnego zbierania odpadów. Zebrane selektywnie ilości odpadów stanowią zaledwie 3% wszystkich odebranych odpadów komunalnych. W porównaniu do innych miast o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys. jest to bardzo niska wartość. Nie jest to jednak wina władz miejskich, a efekt nie wywiązania się ze swoich obowiązków właścicieli nieruchomości oraz przedsiębiorców zajmujących się odbiorem odpadów,  niewystarczająca znajomość zasad segregacji wśród części mieszkańców miasta. Wiele osób wie, że trzeba segregować odpady, ale nie wie, jak to robić. Nie orientują się, co wrzucać i do jakich pojemników, lub też gdzie mogą pozbyć się innych odpadów niż papier, szkło i plastik. Nie mają także wystarczającej świadomości o negatywnych skutkach wytwarzania nadmiernej ilości odpadów ani o ekonomicznych i środowiskowych aspektach segregacji,  słabo rozwinięty system zbierania odpadów niebezpiecznych,

44  niewykorzystana moc przerobowa Sortowni Surowców Wtórnych Olsztyńskiego Zakładu Komunalnego Sp. z o.o.. Jednocześnie, odpady wywożone były poza granice miasta do innych instalacji odzysku,  brak jest informacji o odpadach zebranych w punktach skupu surowców wtórnych. Podmioty zajmujące się zbieraniem surowców nie podają zebranych wielkości ze względu na ochronę tajemnicy handlowej. Poza tym, nie można ustalić, jaka część surowców pochodzi z sektora komunalnego,  niska opłacalność odzysku odpadów, wynikająca z cen zbytu potencjalnych surowców wtórnych,  odpady komunalne wywożone do unieszkodliwiania poza teren województwa.

4.2. OKREŚLENIE AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI INNYMI NIŻ KOMUNALNE

4.2.1. Odpady niebezpieczne

Źródła wytwarzania odpadów

Podstawowym źródłem powstawania odpadów niebezpiecznych jest działalność przemysłowa i usługowa. Odpady niebezpieczne powstają również w służbie zdrowia i szkolnictwie (głównie wydziały chemiczne szkół wyższych).

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według informacji z WBD, w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn zewidencjonowano wytwarzanie 2 930,8142 Mg odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne). Jest to nieznacznie mniej niż w 2008 r., kiedy zewidencjonowano 3 569,5930 Mg wytworzonych odpadów oraz w 2007 r. - 3 143,4230 Mg.

Ilości i rodzaje zewidencjonowanych wytworzonych odpadów niebezpiecznych przedstawia tabela 19. Tabela 19. Ilości i rodzaje odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne), których wytwarzanie zewidencjonowano na terenie miasta Olsztyn w 2009 r. Ilość Kod Rodzaj odpadu wytworzonych odpadu odpadów (Mg) Grupa 02 - Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności Zwierzęta padłe i ubite z konieczności oraz odpadowa tkanka 020180* 0,2160 zwierzęca wykazujące właściwości niebezpieczne Razem 0,2160 Grupa 06 - Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej 060311* Sole i roztwory zawierające cyjanki 0,0460 060404* Odpady zawierające rtęć 0,0011 061305* Sadza zawierająca lub zanieczyszczona substancjami niebezpiecznymi 19,0220 Razem 19,0691 Grupa 07 - Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej 070104* Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze 0,7200 macierzyste 070204* Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze 0,5640 macierzyste 070214* Odpady z dodatków zawierające substancje niebezpieczne (np. 115,4330 plastyfikatory, stabilizatory)

45 Ilość Kod Rodzaj odpadu wytworzonych odpadu odpadów (Mg) 070704* Inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze 1,0000 macierzyste Razem 117,7170 Grupa 08 - Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich 080111* Odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki organiczne lub 0,9600 inne substancje niebezpieczne 080115* Szlamy wodne zawierające farby i lakiery zawierające rozpuszczalniki 0,4900 organiczne lub inne substancje niebezpieczne 080317* Odpady z usuwania farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki 0,2060 organiczne lub inne substancje niebezpieczne 080409* Odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki organiczne 0,9340 lub inne substancje niebezpieczne Razem 2,5900 Grupa 09 - Odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych 090101* Wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów 5,3600 090102* Wodne roztwory wywoływaczy do płyt offsetowych 13,0000 090103* Roztwory wywoływaczy opartych na rozpuszczalnikach 0,0280 090104* Roztwory utrwalaczy 5,5580 Razem 23,9460 Grupa 11 - Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych 110113* Odpady z odtłuszczania zawierające substancje niebezpieczne 1,0430 Razem 1,0430 Grupa 12 - Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych Odpadowe emulsje i roztwory z obróbki metali nie zawierające 120109* 56,4000 chlorowców Razem 56,4000 Grupa 13 - Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) 130113* Inne oleje hydrauliczne 12,4350 130204* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe zawierające 2,1540 związki chlorowcoorganiczne 130205* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie zawierające 114,7710 związków chlorowcoorganicznych 130207* Oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe łatwo ulegające 0,0050 biodegradacji 130208* Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 37,8080 130310* Inne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła 1,6500 130501* Odpady stałe z piaskowników i z odwadniania olejów w separatorach 4,6000 130502* Szlamy z odwadniania olejów w separatorach 9,5200 130503* Szlamy z kolektorów 1,7500 130507* Zaolejona woda z odwadniania olejów w separatorach 50,8050 130508* Mieszanina odpadów z piaskowników i z odwadniania olejów w 395,5330 separatorach 130701* Olej opałowy i olej napędowy 0,4400 130899* Inne nie wymienione odpady 77,7060 Razem 709,1770 Grupa 14 - Odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów

46 Ilość Kod Rodzaj odpadu wytworzonych odpadu odpadów (Mg) (z wyłączeniem grup 07 i 08) 140603* Inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników 1,5180 140604* Szlamy i odpady stałe zawierające rozpuszczalniki 2,6280 chlorowcoorganiczne Razem 4,146 Grupa 15 - Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nie ujęte w innych grupach 150110* Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub 377,3257 nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne) 150202* Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w innych 44,8980 grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Razem 422,2237 Grupa 16 - Odpady nie ujęte w innych grupach 160104* Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy 98,3900 160107* Filtry olejowe 12,8960 160113* Płyny hamulcowe 0,2660 160114* Płyny zapobiegające zamarzaniu zawierające niebezpieczne substancje 0,7820 160209* Transformatory i kondensatory zawierające PCB 0,1120 160211* Zużyte urządzenia zawierające freony, HCFC, HFC 5,5020 160213* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy (1) inne niż 53,6775 wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 160215* Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych 1,1460 urządzeń 160506* Chemikalia laboratoryjne i analityczne (np. odczynniki chemiczne) 5,2970 zawierające substancje niebezpieczne, w tym mieszaniny chemikaliów laboratoryjnych i analitycznych 160507* Zużyte nieorganiczne chemikalia zawierające substancje niebezpieczne 0,0220 (np. przeterminowane odczynniki chemiczne) 160601* Baterie i akumulatory ołowiowe 29,2730 160602* Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe 7,9230 160708* Odpady zawierające ropę naftową lub jej produkty 1,8500 160709* Odpady zawierające inne substancje niebezpieczne 24,5000 161001* Uwodnione odpady ciekłe zawierające substancje niebezpieczne 3,1300 Razem 244,7665 Grupa 17 - Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) 170204* Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych zawierające lub 98,3750 zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (podkłady kolejowe) 170601* Materiały izolacyjne zawierające azbest 75,7370 170605* Materiały konstrukcyjne zawierające azbest 448,6470 Razem 622,7590 Grupa 18 - Odpady medyczne i weterynaryjne 180102* Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do 2,7615 jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) 180103* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub 384,9106 ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i

47 Ilość Kod Rodzaj odpadu wytworzonych odpadu odpadów (Mg) zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 180106* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje 3,5371 niebezpieczne 180108* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 4,2482 180110* Odpady amalgamatu dentystycznego 0,0010 180182* Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych 4,7050 180202* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub 4,3745 ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt 180207* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 0,0030 Razem 404,5409 Grupa 19 - Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych 190107* Odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych 302,2200 Razem 302,2200 Razem: 2 930,8142 Mg Źródło: WBD

Według danych przedstawionych w powyższej tabeli, największe ilości (powyżej 100 Mg) odpadów niebezpiecznych wytworzone zostały w następujących grupach:

 grupa 13 - 709,1770 Mg,  grupa 17 - 622,7590 Mg,  grupa 15 - 422,2237 Mg,  grupa 18 - 404,5409 Mg  grupa 19 - 302,2200 Mg,  grupa 16 - 244,7665 Mg  grupa 07 - 117,7170 Mg.

Główne rodzaje odpadów niebezpiecznych wytwarzane w 2009 r. na terenie Olsztyna w ilości powyżej 100 Mg to:

 170605* - Materiały konstrukcyjne zawierające azbest - 448,6470 Mg,  130508* - Mieszanina odpadów z piaskowników i z odwadniania olejów w separatorach - 395,5330 Mg,  180103* - Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 180180 i 180182 - 384,9106 Mg,  150110* - Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne) - 377,3257 Mg,  190107* - Odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych - 302,2200 Mg,  070214* - Odpady z dodatków zawierające substancje niebezpieczne (np. plastyfikatory, stabilizatory) - 115,4330 Mg,  130205* - Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych - 114,7710 Mg.

48 Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Szczegółowe zestawienie odpadów niebezpiecznych innych niż komunalne poddawanych procesom odzysku na terenie miasta Olsztyn w 2009 r., z podaniem metody odzysku, przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 20. Rodzaje i ilości odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne) poddawane procesom odzysku w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn Masa odpadów Kod poddawanyc Proces Rodzaj odpadu odpadu h procesom odzysku odzysku (Mg) 080317* Odpadowy toner drukarski zawierający substancje 0,0150 R15 niebezpieczne 090101* Wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów 28,9355 R15 090102* Wodne roztwory wywoływaczy do płyt offsetowych 58,5110 R15 090104* Roztwory utrwalaczy 28,8200 R15 130205* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie 0,0700 R15 zawierające związków chlorowcoorganicznych 160104* Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy 521,3720 R15 160213* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne 1,6200 R15 niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 160215* Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z 1,5790 R15 zużytych urządzeń Razem 640,9225 Mg Źródło: WBD

Według informacji uzyskanych z WBD, w 2009 r. procesom odzysku na terenie miasta Olsztyn poddano 640,9225 Mg odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne). Stanowiło to 21,9% zewidencjonowanych wytworzonych odpadów niebezpiecznych.

Szczegółowe zestawienie odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne) poddanych procesom unieszkodliwiania w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 21. Rodzaje i ilości odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne) poddawane procesom unieszkodliwiania w 2009 roku na terenie miasta Olsztyn

Kod Masa odpadów poddawanych Proces Rodzaj odpadu procesom unieszkodliwiania odpadu (Mg) unieszkodliwiania Wodne roztwory 28,9355 090101* D9 wywoływaczy i aktywatorów Wodne roztwory 58,5110 090102* wywoływaczy do płyt D9 offsetowych 090104* Roztwory utrwalaczy 28,8200 D9 Razem 116,2665 Mg Źródło: WBD

Według informacji uzyskanych z WBD, w 2009 r. procesom unieszkodliwiania poddano 116,2665 Mg odpadów niebezpiecznych inne niż komunalne. Stanowiło to 4% zewidencjonowanych wytworzonych odpadów niebezpiecznych w 2009 r.

49 Pozostałe wytworzone odpady niebezpieczne zostały poddane procesom odzysku lub unieszkodliwienia poza terenem miasta Olsztyn.

Istniejący system gospodarowania odpadami

Odpady niebezpieczne inne niż komunalne odbierane są z miejsc wytwarzania przez specjalistyczne firmy posiadające stosowne zezwolenia na prowadzenie tego rodzaju działalności.

Część wytwórców posiada opracowane zasady gospodarki odpadami niebezpiecznymi, w których ustalone zostały sposoby gromadzenia tych odpadów.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Odpady niebezpieczne poddawane były procesom odzysku lub unieszkodliwiania w instalacjach własnych u ich wytwórców lub w instalacjach jednostek zewnętrznych.

Na terenie Olsztyna funkcjonowało w 2009 r. pięć instalacji, w których prowadzono odzysk m.in. odpadów niebezpiecznych. Ich wykaz przedstawiono w załączniku nr 1.

Identyfikacja problemów

Analiza stanu aktualnego w zakresie wytwarzania i sposobów gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (innymi niż komunalne) wskazuje na następujące główne problemy w przedmiotowym obszarze:

 część podmiotów, szczególnie małych zakładów o charakterze usługowym, usuwa odpady niebezpieczne w sposób nieprawidłowy - najczęściej razem z odpadami komunalnymi,  brak kompletnych informacji o sposobach prowadzenia gospodarki odpadami niebezpiecznymi, szczególnie w odniesieniu do sektora małych i średnich przedsiębiorstw, w tym brak pełnej informacji o ilościach odpadów niebezpiecznych wytwarzanych przez te źródła, co wynika z niewypełnienia przez podmioty obowiązku sprawozdawczego,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami.

4.2.2. Odpady zawierające PCB

Źródła wytwarzania odpadów

PCB - polichlorowane bifenyle - to mieszaniny kongenerów powstałe w wyniku bezpośredniej reakcji bifenylu z chlorem. Skład chemiczny PCB jest zależny od proporcji substratów oraz od warunków przeprowadzanej syntezy co oznacza, że PCB mogą występować w formie 209 kongenerów. PCB nie występują w przyrodzie jako naturalne związki chemiczne.

PCB, ze względu na swoje parametry fizyko – chemiczne (w tym niepalność, bardzo dobre stabilne własności dielektryczne, odporność chemiczną) były w znacznych ilościach produkowane w latach 1950 - 1970 i szeroko stosowane jako podstawowe składniki cieczy izolacyjnych służące do napełniania transformatorów i kondensatorów oraz jako płyny hydrauliczne, dodatki do farb i lakierów, plastyfikatory do tworzyw sztucznych oraz środki impregnujące i konserwujące.

Odpady zawierające PCB występują głównie w urządzeniach elektroenergetycznych tj. transformatorach i kondensatorach. Źródłem wytwarzania odpadów zawierających PCB są operacje:

50  wymiany płynów w transformatorach,  wycofywania z eksploatacji transformatorów i kondensatorów oraz innych urządzeń zawierających PCB wyprodukowanych w latach 1960-1985.

Katalog odpadów (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów) odpady zawierające PCB klasyfikuje następująco:

13 01 01* Oleje hydrauliczne zawierające PCB 13 03 01* Oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory i nośniki ciepła zawierające PCB 15 02 02* Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) 16 01 09* Elementy zawierające PCB 16 02 09* Transformatory i kondensatory zawierające PCB 16 02 10* Zużyte urządzenia zawierające PCB albo nimi zanieczyszczone inne niż wymienione w 16 02 09 17 05 03* Gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające substancje niebezpieczne (np. PCB) 17 09 02* Odpady z budowy, remontów i demontażu zawierające PCB (np. substancje i przedmioty zawierające PCB: szczeliwa, wykładziny podłogowe zawierające żywice, szczelne zespoły okienne, kondensatory) źródło: katalog odpadów

Usunięcie oraz unieszkodliwienie PCB powinno nastąpić w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r. (art. 40. ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw). Na mocy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. przedsiębiorcy posiadający PCB zobowiązani byli do przeprowadzenia przeglądów w celu stwierdzenia obecności PCB, oznaczenia poziomów zawartości PCB i w przypadku stwierdzenia ilości powyżej 5 dm3, oznakowania urządzeń, instalacji, zbiorników oraz obszarów magazynowania urządzeń i zbiorników z PCB do dnia 31.12.2002 r. oraz do bieżącej aktualizacji uzyskanych w ten sposób danych. Informacje te należało przedłożyć w terminie 1 miesiąca od zakończenia inwentaryzacji wojewodzie, a w przypadku osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami odpowiednio wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Na terenie miasta Olsztyna, według informacji uzyskanych z Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Miasta Olsztyna, zinwentaryzowano cztery zakłady przemysłowe posiadające urządzenia zawierające PCB. Ich wykaz oraz charakterystykę przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 22. Wykaz urządzeń zawierających PCB na terenie miasta Olsztyn

Ilość PCB Stan urządzenia Nazwa urządzenia Miejsce występowania L.p. zawierającego PCB urządzenia Objętość Masa Działające Magazynowane [m3] [Mg] Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. 10-218 Olsztyn ul. Oficerska 16A 17,737 Transformator 1600KVA rok baza PWiK Olsztyn ul.Oficerska 4,66 1 4,66 prod.1979 16 A-magazyn Transformator TOC Przepompownia ścieków P-2 1,085 2 1,085 160KVA r.pr.1962 stacja transformatorowa Transformtor TO 400 KVA Przepompownia ścieków P-10 1,89 3 1,89 r.pr.1980 Kieźliny stacja transformatorowa stacja uzdatniania wody SUW Transformator TAOb 630 2,27 4 "Zachód" Olsztyn stacja 2,27 KVA r.pr.1977 transformatorowa

51 Ilość PCB Stan urządzenia Nazwa urządzenia Miejsce występowania L.p. zawierającego PCB urządzenia Objętość Masa Działające Magazynowane [m3] [Mg] stacja uzdatniania wody SUW Transformator TO 1600 4,66 5 "Karolin" Olsztyn stacja 4,66 KVA r.pr.1979 transformatorowa Kondensator LKMI 40/400 stacja uzdatniania wody SUW 0,042 6 0,042 NRD rok prod.1987 "Karolin" Olsztyn

Kondensator LKPI 40/400 stacja uzdatniania wody SUW 0,266 7 0,266 NRD rok prod.1983 "Karolin" Olsztyn

Kondensator KCI 0,38 ZSRR stacja uzdatniania wody SUW 0,114 8 0,114 rok pr. 1978 "Karolin" Olsztyn Wyłączniki 0,39 9 małoolejoweOSAN-24A-1 ujęcie wody "Wadąg" 0,39 Finlandia Wyłączniki małoolejowe stacja uzdatniania wody 1,12 10 15/04 IO-25 KV Rumunia 1,12 "Karolin" r.pr.77 Wyłączniki małoolejowe 1,24 11 15/04 STROMBERG Oczyszczalnia ścieków "Łyna" 1,24 Finlandia r.pr.71

Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej sp. z o.o. 10-710 Olsztyn, 3,64 ul.Słoneczna 46 tel /089/ 524 03 04

Rozdzielnia niskiego napięcia 0,64 1 Kondensatory mocy 32 szt. 0,64 Ciepłowni Kortowo

Rozdzielnia średniego napięcia 2 2 Transformatory 2 szt. 2 Ciepłowni Kortowo

Magazyn MPEC Spółka z o.o. w 1 3 Transformator 1 szt. 1 Olsztynie

Zakład Energetyczny S.A. w Olsztynie 10-950 Olsztyn ul.Kościuszki 83 tel./089/ 523 15 55

brak danych - próbki na Transformatory SN/nn 1 zawartość PCB w oleju 15/0,4 kV 1242 szt. izolacyjnym pobrano do badania

MICHELIN POLSKA S.A., ul. Leonharda 9; 10-454 Olsztyn 2,3052

1 Wyłącznik WMSPW R1 pole 32 0,008 0,008

2 Wyłącznik WMSPW R1 pole 33 0,008 0,008

3 Wyłącznik WMSPW R1 pole 42 0,008 0,008

4 Wyłącznik WMSPW R1 pole 43 0,008 0,008

5 Wyłącznik WMSPW R1 pole 44 0,008 0,008

52 Ilość PCB Stan urządzenia Nazwa urządzenia Miejsce występowania L.p. zawierającego PCB urządzenia Objętość Masa Działające Magazynowane [m3] [Mg]

6 Wyłącznik WMSPW R1 pole 45 0,008 0,008

7 Wyłącznik WMSPW GSZ pole 17 0,008 0,008

8 Wyłącznik WMSPW GSZ pole 18 0,008 0,008

9 Wyłącznik WMSPW GSZ pole 21 0,008 0,008

10 Wyłącznik WMSPW GSZ pole 22 0,008 0,008 0,012 11 Wyłącznik WMGP R1 pole 12 0,012

12 Wyłącznik WMGP R2 pole 15 0,012 0,012

13 Wyłącznik WMGP RG pole 4 0,012 0,012

14 Wyłącznik SCJ-4 R8 pole 8 0,0076 0,0076

15 Wyłącznik SCJ-4 R8 pole 17 0,0076 0,0076

16 Wyłącznik RSW10/l R1 pole 8 0,008 0,008

17 Wyłącznik RSW10/l R1 pole 48 0,008 0,008

18 kondensator szt 8 P-4/II 0,224 0,224

19 kondensator szt 11 P-27/I; P27/II 0,33 0,33

20 kondensator szt 3 P-17/I;P-17/II 0,06 0,06

21 kondensator szt 8 P-27/I; P27/II 0,06 0,06

22 kondensator szt 8 Rp. Wł 0,4 kV nr 1 sek. I 0,224 0,224

23 kondensator szt 8 Rp. Wł 0,4 kV nr 1 sek. I I 0,224 0,224

24 kondensator szt 6 Rp. Wł 0,4 kV nr 2 sek. I 0,18 0,18

25 kondensator szt 8 Rp. Wł 0,4 kV nr 2 sek. I I 0,224 0,224

26 kondensator szt 4 Rp. Wł 0,4 kV nr 2a sek. I 0,12 0,12

27 kondensator szt 1 Rp. Wł 0,4 kV nr 2a sek. I I 0,02 0,02

28 kondensator szt 3 SWG1 (p. dobijające 1,2,3) 0,012 0,012 Wentylatorownia PIW 29 kondensator szt 3 0,012 0,012 (w13,14,16) 30 kondensator szt 18 Wadąg 0,468 0,468 Źródło danych: Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Urząd Miasta w Olsztynie

53 Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według WBD, w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn wytworzono 0,1120 Mg odpadu o kodzie 160209* - transformatory i kondensatory zawierające PCB.

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Brak informacji o ilościach unieszkodliwianych odpadów zawierających PCB.

Istniejący system zagospodarowania

Usuwaniem odpadów PCB zajmują się podmioty posiadające odpowiednie decyzje i zezwolenia.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie Olsztyna nie funkcjonują instalacje do dekontaminacji i /lub unieszkodliwiania odpadów PCB.

Na terenie kraju funkcjonowały trzy instalacje do unieszkodliwiania metodą termiczną olejów i cieczy zawierających PCB o łącznej maksymalnej mocy przerobowej 32 800 Mg/rok. Możliwości przerobowe istniejących w kraju instalacji do unieszkodliwiania olejów i cieczy zanieczyszczonych PCB są wystarczające w stosunku do potrzeb. W Polsce nie istnieją instalacje przystosowane do niszczenia kondensatorów zawierających PCB i muszą być one unieszkodliwiane za granicą. Usługą w zakresie zbierania i transportu tych odpadów do specjalistycznych instalacji zajmują się wyspecjalizowane firmy.

Identyfikacja problemów

 Brak informacji o ilościach unieszkodliwianych odpadów zawierających PCB.

4.2.3. Oleje odpadowe

Źródła wytwarzania

Oleje odpadowe są odpadami niebezpiecznymi i zgodnie z obowiązującą klasyfikacją odpadów podaną w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów umieszczone zostały w grupie 13.

Oleje odpadowe powstają w wyniku wymiany zużytych olejów, awarii instalacji i urządzeń oraz w wyniku ich usuwania m.in. z pojazdów wycofanych z eksploatacji. Głównym miejscem powstawania olejów odpadowych są stacje obsługi pojazdów, bazy transportowe i remontowe oraz urządzenia pracujące w przemyśle.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według danych Urzędu Marszałkowskiego (WBD) w 2009 r. zewidencjonowano wytwarzanie na terenie miasta Olsztyn 709,1770 Mg odpadów z grupy 13. Ich wykaz przedstawia tabela 23.

54 Tabela 23. Ilości i rodzaje zewidencjonowanych wytworzonych na terenie miasta Olsztyn olejów odpadowych w 2009 r. Kod Ilość wytworzonych Rodzaj odpadu odpadu odpadów (Mg) 130113* Inne oleje hydrauliczne 12,4350 130204* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 2,1540 zawierające związki chlorowcoorganiczne 130205* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie 114,7710 zawierające związków chlorowcoorganicznych 130207* Oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe łatwo ulegające 0,0050 biodegradacji 130208* Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 37,8080 130310* Inne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz 1,6500 nośniki ciepła 130501* Odpady stałe z piaskowników i z odwadniania olejów w 4,6000 separatorach 130502* Szlamy z odwadniania olejów w separatorach 9,5200 130503* Szlamy z kolektorów 1,7500 130507* Zaolejona woda z odwadniania olejów w separatorach 50,8050 130508* Mieszanina odpadów z piaskowników i z odwadniania olejów 395,5330 w separatorach 130701* Olej opałowy i olej napędowy 0,4400 130899* Inne nie wymienione odpady 77,7060 Razem 709,1770 Mg Źródło: WBD

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Według WBD w 2009 roku procesom odzysku poddano na terenie Olsztyna 0,07 Mg olejów odpadowych o kodzie 130205*.

Istniejący system zagospodarowania

Funkcjonowanie rynku gospodarowania olejami odpadowymi jest ściśle związane z systemem utworzonym w wyniku wprowadzenia przepisów ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. Wprowadzający oleje są obowiązani do uzyskania poziomów odzysku i recyklingu. Obowiązek ten mogą wykonywać samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku. Zbieraniem, transportem i zagospodarowaniem olejów odpadowych zajmują się wyspecjalizowane podmioty posiadające stosowne zezwolenia.

Oleje odpadowe powinny być w pierwszej kolejności poddawane procesom odzysku przez regenerację, będącą procesem, w którym oleje bazowe mogą być produkowane przez rafinowanie olejów odpadowych, a w szczególności przez usunięcie z nich zanieczyszczeń, produktów utleniania i dodatków zawartych w tych olejach.

Jeżeli regeneracja olejów odpadowych jest niemożliwa ze względu na stopień ich zanieczyszczenia, określony w odrębnych przepisach, oleje te powinny być poddawane innym procesom odzysku. Jeżeli regeneracja lub inne procesy odzysku olejów odpadowych są niemożliwe, dopuszcza się ich unieszkodliwianie.

55 Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie Olsztyna funkcjonuje mobilna instalacja mechaniczno-chemicznego przetwarzania odpadów w miejscu ich wytwarzania KSA-MOOS typ 1 firmy SEPARATOS SERVICE Sp. z o.o. w Piasecznie, ul. Gen. Okulickiego 4, 05-500 Piaseczno (zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych OŚ.PŚ.7654-27/09 z dnia 25.06.2009 wydane przez Marszałka Województwa), stosowana także do zagospodarowania olejów odpadowych.

Część olejów odpadowych poddawanych jest procesowi odzysku lub unieszkodliwiania w instalacjach zlokalizowanych poza terenem Olsztyna.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 39 ust. 1a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, prowadzi powszechnie dostępny wykaz (na zasadzie dobrowolnego zgłoszenia) prowadzących instalacje do regeneracji olejów odpadowych, spełniające wymagania określone dla tych instalacji. Wykaz jest umieszczony na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pod adresem www.gios.gov.pl w zakładce rejestry. Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. r. w wykazie znajdowało się pięć podmiotów, w tym dwie znaczące instalacje o łącznej mocy przerobowej 115 tys. Mg.

Identyfikacja problemów

W zakresie systemu gospodarki olejami odpadowymi zidentyfikowano następujące problemy:

 część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami,  brak odpowiedniego selektywnego zbierania omawianych odpadów w miejscu wytwarzania, co uniemożliwia w wielu przypadkach kierowanie ich do regeneracji,  niska jakość olejów odpadowych (m.in. udział składników pochodzenia roślinnego), co ściśle związane jest z możliwościami przetwarzania olejów odpadowych w procesach odzysku.

4.2.4. Zużyte baterie i akumulatory

Źródła wytwarzania odpadów

Baterie i akumulatory można podzielić na następujące grupy:

 kwasowo-ołowiowe (głównie samochodowe),  niklowo-kadmowe,  pozostałe (w tym alkaliczne).

Znajdują one zastosowanie w środkach transportu, do awaryjnego lub energetycznego zasilania awaryjnego, w latarkach, w sprzęcie pomiarowym, w telefonach i komputerach przenośnych, elektronarzędziach bezprzewodowych, sprzęcie gospodarstwa domowego itd.

Baterie i akumulatory zgodnie z obowiązującą klasyfikacją odpadów podaną w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów umieszczone zostały w grupie 16, podgrupie 16 06.

56 Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Rodzaje i ilości zużytych baterii i akumulatorów wytworzonych na terenie miasta Olsztyn przedstawia tabela 24. Tabela 24. Ilości i rodzaje zużytych baterii i akumulatorów, których wytwarzanie zewidencjonowano na terenie Olsztyna w 2009 roku

Kod odpadu Rodzaj odpadu Ilość wytworzonych odpadów (Mg) 160601* Baterie i akumulatory ołowiowe 29,2730 160602* Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe 7,9230 160604 Baterie alkaliczne (z wyłączeniem 16 06 03) 1,8660 160605 Inne baterie i akumulatory 3,6415 Razem 47,7035Mg Źródło: WBD

Według danych z WBD, w 2009 roku na terenie miasta Olsztyn zewidencjonowano wytwarzanie 47,7035 Mg zużytych baterii i akumulatorów, w tym 37,1960 Mg stanowiły odpady niebezpieczne.

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Według WBD w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn nie prowadzono procesów odzysku i unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów (brak instalacji do odzysku i unieszkodliwiania zużytych baterii).

Istniejący system zagospodarowania

System zbierania zużytych baterii i akumulatorów funkcjonował w oparciu o zapisy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej. Od maja 2009 r. system zbierania zużytych baterii i akumulatorów oparty jest o zapisy ustawy z dnia 29 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach.

Na przedsiębiorcę wprowadzającego do obrotu baterie lub akumulatory nałożono rozszerzoną odpowiedzialność za wprowadzane produkty, od momentu wprowadzenia wyrobu na rynek do ostatecznego jego zagospodarowania, kiedy wyrób ten stanie się odpadem. W związku z tym wprowadzający baterie lub akumulatory jest obowiązany do zorganizowania i sfinansowania zbierania, przetwarzania, recyklingu i unieszkodliwiania zużytych baterii i zużytych akumulatorów oraz właściwego gospodarowania zużytymi bateriami i zużytymi akumulatorami. Od roku 2010 są zobowiązani do zapewnienia odpowiednich poziomów zbierania i recyklingu obliczanego w nowy sposób.

Gospodarkę zużytymi bateriami i akumulatorami wspiera redystrybucja środków pochodzących z opłat produktowej i depozytowej. W celu zapewnienia wymaganych poziomów zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych, każdy sprzedawca detaliczny baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych, którego powierzchnia sprzedaży przekracza 25 m2, sprzedawca hurtowy baterii przenośnych lub akumulatorów przenośnych oraz prowadzący usługi w zakresie wymiany zużytych baterii lub zużytych akumulatorów są zobowiązani do nieodpłatnego przyjmowania tego rodzaju odpadów. Ponadto, są tworzone miejsca odbioru, gdzie użytkownik końcowy może oddać bezpłatnie zużyte baterie i akumulatory.

Zebrane u sprzedawcy detalicznego, sprzedawcy hurtowego oraz w innych miejscach odbioru zużyte baterie i zużyte akumulatory są kierowane do zbierającego zużyte baterie lub zużyte akumulatory. Natomiast w przypadku punktów serwisowych oraz zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego podmioty te mogą oddać zużyte baterie i zużyte akumulatory albo

57 bezpośrednio do zbierającego zużyte baterie lub zużyte akumulatory albo do zakładu przetwarzania, gdzie prowadzone są procesy polegające co najmniej na sortowaniu zużytych baterii i zużytych akumulatorów.

Zbieranie zużytych baterii z gospodarstw domowych (zaliczanych do odpadów komunalnych) zostało omówione w rozdziale 4.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie Olsztyna nie funkcjonują instalacje do odzysku i unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów.

Na terenie kraju funkcjonują instalacje wystarczające do zagospodarowania większości wytwarzanych odpadów zużytych baterii i akumulatorów.

Identyfikacja problemów

W odniesieniu do gospodarowania zużytymi bateriami i akumulatorami zidentyfikowano następujące problemy:

 część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami,  brak na terenie kraju instalacji do zagospodarowania zużytych baterii alkalicznych,  powszechną praktyką jest usuwanie zużytych baterii do strumienia odpadów komunalnych.

4.2.5. Odpady medyczne i weterynaryjne

Źródła wytwarzania odpadów

Odpady medyczne i weterynaryjne klasyfikowane są zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów w grupie 18, przy czym w podgrupie 18 01 znajdują się odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej, natomiast odpady weterynaryjne klasyfikowane są w podgrupie 18 02.

Odpady medyczne i weterynaryjne powstają w procesach diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej i weterynaryjnej. Odpady medyczne powstają głównie w szpitalach, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładach leczniczo-wychowawczych, zakładach opiekuńczo- leczniczych, szpitalach uzdrowiskowych, hospicjach, przychodniach, ośrodkach zdrowia, poradniach, praktykach lekarskich (indywidualnych, specjalistycznych i grupowych). Odpady weterynaryjne powstają głównie w gabinetach weterynaryjnych oraz w wyniku prowadzenia doświadczeń i badań naukowych na zwierzętach.

Zasadniczą część grupy odpadów medycznych i weterynaryjnych stanowią odpady zakaźne.

Nie wszystkie placówki prowadzące działalność z zakresu pomocy medycznej w mieście wytwarzają odpady z grupy 18.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według informacji zawartych w bazie danych WBD, w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn zewidencjonowano wytwarzanie 415,5775 Mg odpadów medycznych i weterynaryjnych, w tym odpadów medycznych – 411,1070 Mg, natomiast weterynaryjnych – 4,4705 Mg. Odpady niebezpieczne stanowiły 404,5409 Mg. Wykaz wytworzonych odpadów przedstawia tabela 25.

58 Tabela 25. Ilości i rodzaje odpadów medycznych i weterynaryjnych, których wytwarzanie zewidencjonowano w 2009 r. na terenie Olsztyna Ilość Kod Rodzaj odpadu wytworzonych odpadu odpadów (Mg) 180101 Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 0,4260 01 03) 180102* Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do 2,7615 jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) 180103* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub 384,9106 ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 180104 Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 10,4305 180106* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje 3,5371 niebezpieczne 180108* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 4,2482 180109 Leki inne niż wymienione w 18 01 08 0,0871 180110* Odpady amalgamatu dentystycznego 0,0010 180182* Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych 4,7050 180201 Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 0,0180 02 02) 180202* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub 4,3745 ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt 180207* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 0,0030 180208 Leki inne niż wymienione w 18 02 07 0,0750 Razem 415,5775 Mg Źródło: WBD

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Według WBD, w 2009 r. na terenie Olsztyna nie poddawano odpadów medycznych i weterynaryjnych procesom unieszkodliwiania.

Istniejący system zagospodarowania

Sposób postępowania z odpadami medycznymi określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. W większości placówek medycznych i weterynaryjnych stosuje się selektywne zbieranie odpadów od specjalnych pojemników lub worków.

Zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne oraz przeterminowane leki są unieszkodliwiane przez przekształcanie termicznie. Jako metody pośrednie są stosowane dezynfekcja termiczna i autoklawowanie.

59 Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie miasta Olsztyn w 2009 roku funkcjonowała jedna spalarnia do unieszkodliwiania odpadów medycznych, zlokalizowana w Olsztyńskim Zakładzie Komunalnym Sp. z o.o. przy ul. Lubelskiej 43D w Olsztynie.

Identyfikacja problemów

W trakcie analizy stanu aktualnego w zakresie odpadów medycznych i weterynaryjnych stwierdzono:

 niską wiarygodność danych dotyczących poszczególnych rodzajów odpadów wytworzonych na terenie placówek służby zdrowia i weterynaryjnych,  część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część gabinetów lekarskich i weterynaryjnych nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami.

4.2.6. Pojazdy wycofane z eksploatacji

Źródła wytwarzania odpadów

Wycofane z eksploatacji pojazdy zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów klasyfikowane są w podgrupie 16 01.

Wycofane z eksploatacji samochody, ze względu na zawartość substancji niebezpiecznych takich jak: oleje, płyny chłodnicze i hamulcowe, odpady paliw ciekłych, filtry olejowe w przypadku niewłaściwego postępowania stanowić mogą duże zagrożenie dla środowiska. Ocenia się, że około 85% elementów wchodzących w skład pojazdu wycofanego z eksploatacji ma wartość surowcową, a więc może zostać ponownie wykorzystane. Dominującą rolę w tym zakresie odgrywają stacje demontażu, w których z wyeksploatowanych pojazdów usuwa się elementy i substancje niebezpieczne oraz wymontowuje przedmioty wyposażenia i części nadające się do ponownego użycia, a także elementy nadające się do odzysku lub recyklingu.

Problematykę w zakresie postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji reguluje ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji wraz z aktami wykonawczymi do niej.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według WBO, w 2009 r. zewidencjonowano na terenie miasta Olsztyn wytwarzanie 2 731,9790 Mg odpadów z podgrupy 16 01 (z wyłączeniem odpadów o kodzie 16 01 03 - zużyte opony). Odpady niebezpieczne zostały wytworzone w ilości 112,3340 Mg. Wykaz odpadów przedstawia tabela 26. Tabela 26. Ilości i rodzaje odpadów z podgrupy 16 01, których wytwarzanie zewidencjonowano w 2009 r. na terenie Olsztyna Kod Ilość wytworzonych Rodzaj odpadu odpadu odpadów (Mg) 160104* Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy 98,3900 160106 Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy nie 32,1100 zawierające cieczy i innych niebezpiecznych elementów 160107* Filtry olejowe 12,8960 160112 Okładziny hamulcowe inne niż wymienione w 16 01 11 0,6180 160113* Płyny hamulcowe 0,2660 160114* Płyny zapobiegające zamarzaniu zawierające niebezpieczne 0,7820

60 Kod Ilość wytworzonych Rodzaj odpadu odpadu odpadów (Mg) substancje 160115 Płyny zapobiegające zamarzaniu inne niż wymienione w 16 2,6100 01 14 160117 Metale żelazne 2 330,9090 160118 Metale nieżelazne 210,1560 160119 Tworzywa sztuczne 24,9600 160120 Szkło 13,6610 160122 Inne nie wymienione elementy 2,0700 160199 Inne nie wymienione odpady 2,5510 Razem 2 731,9790 Mg Źródło: WBD

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Z ogólnej masy przyjętych odpadów część została poddana odzyskowi i recyklingowi bezpośrednio na stacjach demontażu, część natomiast została przekazana odbiorcom zewnętrznym w celu odzysku i recyklingu.

Według WBD, w 2009 roku procesom odzysku poddano na terenie Olsztyna 521,3720 Mg odpadów z podgrupy 16 01. W 2009 r. odpady z podgrupy 16 01 nie były poddawane procesom unieszkodliwiania.

Istniejący system zagospodarowania

Podstawowe zasady związane z gospodarowaniem pojazdami wycofanymi z eksploatacji, w tym w zakresie zbierania, zostały ujęte w ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Wprowadzający pojazd kategorii M1 i N1 (tj. na teren Polski, który wydaje kartę pojazdu), ma obowiązek zapewnienia sieci zbierania pojazdów, w taki sposób, aby obejmowała ona terytorium całego kraju, umożliwiając ostatniemu właścicielowi pojazdu oddanie go do punktu zbierania lub stacji demontażu, położonego w odległości nie większej niż 50 km w linii prostej od miejsca zamieszkania albo siedziby ostatniego posiadacza.

Wprowadzający pojazdy, którzy nie mają obowiązku zapewnienia sieci (czyli wprowadzający pojazdy, którzy nie wydają karty pojazdu) oraz podmioty nie będące przedsiębiorcami, którzy dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu są obowiązani do wniesienia opłaty w wysokości 500 zł od każdego pojazdu wprowadzonego na terytorium kraju.

Każdy posiadacz pojazdu po zakończeniu jego eksploatacji musi oddać go przedsiębiorcy prowadzącemu stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącemu punkt zbierania pojazdów. Stary pojazd można oddać bezpłatnie, jeśli jest: zarejestrowany na terytorium kraju, kompletny i pozbawiony innych odpadów. Wykazy stacji demontażu oraz punktów zbierania pojazdów są dostępne na stronach internetowych urzędów marszałkowskich. Nie później niż do 30 dni od dnia otrzymania zaświadczenia o demontażu pojazdu lub zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu należy złożyć wniosek o wyrejestrowanie pojazdu.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie miasta Olsztyna funkcjonują dwie firmy, które posiadają uprawnienia Wojewody Warmińsko - Mazurskiego do wydawania zaświadczeń niezbędnych do wyrejestrowania pojazdu:

61 Tabela 27. Wykaz stacji demontażu na terenie miasta Olsztyna

Symbol D Nazwa Zdolności Nazwa podmiotu Decyzja lu R (wg. Kod odpadu instalacji lub przerobowe zarządzającego Decyzji) urządzenia [Mg/rok] Lp. ŚR.I.6620- 50/2006 PHU Tadeusz 21.06.2006 Gałązka 16 01 04* stacja 1 500 1 Marszałek R15 ul. Stalowa 3 16 01 06 demontażu 150 Województwa 10-420 Olsztyn Warmińsko- Mazurskiego AUTMAR s.c. Stapurewicz ŚR.I.6620- Jerzy, 05/2007 Fostacz 06.02.2007 16 01 04* stacja 1 500 2 Zbigniew, R15 Wojewoda 16 01 06 demontażu 150 Dąbrowski Warmińsko- Tadeusz Mazurski ul. Lubelska 43 B 10-410 Olsztyn źródło: WBD

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że podmioty wymienione w tabeli 27 w ramach posiadanych decyzji przyjmują wraki samochodowe z obszaru całego województwa, w związku z czym informacje zawarte w niniejszej tabeli dotyczą ogólnej masy przyjmowanych wraków - na podstawie sprawozdań nie ma możliwości dokonania rozdziału na pojazdy przyjęte z obszaru Olsztyna i pojazdy pochodzące spoza terenu miasta.

Identyfikacja problemów

W gospodarce pojazdami wycofanymi z eksploatacji zdiagnozowano następujące problemy:

 brak wiarygodnych i kompletnych danych w zakresie liczby samochodów zarejestrowanych i wyrejestrowanych oraz poddanych demontażowi – nie zweryfikowane dane w Centralnej Ewidencji Pojazdów (CEP),  nierozwiązany pozostaje nadal problem „szarej strefy” i stacji demontażu pojazdów, działających nielegalnie. Można sądzić, że przydatne części z nielegalnie rozmontowanych samochodów, np. poprzez giełdy samochodowe, trafiają do ponownego użycia, natomiast pozostałe odpady do punktów skupu złomu. Zgodnie z szacunkami Stowarzyszenia Forum Recyklingu Samochodów (FORS), trafia do niej 9 z 10 samochodów.

4.2.7. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

Źródła wytwarzania odpadów

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów klasyfikowany jest w podgrupie 16 02.

Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym zużyty sprzęt dzieli się na następujące grupy:

62  wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego (m.in. lodówki, zmywarki, pralki, kuchenki, urządzenia wentylacyjne),  małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego (m.in. odkurzacze, żelazka, wagi, suszarki do włosów),  sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny (np. komputery, drukarki, telefony komórkowe, kalkulatory),  sprzęt audiowizualny (np. telewizory, radia, kamery video),  sprzęt oświetleniowy (np. oprawy oświetleniowe do lamp fluorescencyjnych, lampy sodowe),  narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych (np. wiertarki, maszyny do szycia, kosiarki),  zabawki,  sprzęt rekreacyjny i sportowy (np. konsole do gier video, kolejki elektryczne),  przyrządy medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepionych i skażonych produktów (np. sprzęt do radioterapii, do badań kardiologicznych),  przyrządy do nadzoru i kontroli (np. czujniki dymu, panele sterownicze),  automaty do wydawania np. napojów, pieniędzy.

Na potrzeby analizy do kategorii odpady zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego zostały zaliczone odpady o następujących kodach:

16 02 09* Transformatory i kondensatory zawierające PCB 16 02 10* Zużyte urządzenia zawierające PCB albo nimi zanieczyszczone inne niż wymienione w 16 02 09 16 02 11* Zużyte urządzenia zawierające freony, HCFC, HFC 16 02 13* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy (1) inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 16 02 14 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 źródło: katalog odpadów

Wyeksploatowane urządzenia elektryczne i elektroniczne ze względu na swoją specyfikę są odpadami uciążliwymi dla środowiska. Sprzęt elektryczny i elektroniczny może zawierać takie niebezpieczne składniki jak: PCB (polichlorowane bifenyle), baterie, części składowe zawierające rtęć, azbest, HC (węglowodory), HCFC (wodorochlorofluorowęglowodory), HFC (chlorofluorowęglowodory) i inne.

Odpady zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego powstają w obiektach infrastruktury, usług i przemyśle.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według informacji zawartych w WBD, ilość zewidencjonowanych wytworzonych odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (w sektorze gospodarczym) na terenie miasta Olsztyn wynosiła (tabela 28): Tabela 28. Ilości i rodzaje odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego wytworzonych w 2009 r. na terenie Olsztyna Kod Ilość wytworzonych Rodzaj odpadu odpadu odpadów (Mg) 160211* Zużyte urządzenia zawierające freony, HCFC, HFC 5,5020 160213* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy (1) 53,6775 inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 160214 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 118,2965 13 160215* Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z 1,1460

63 Kod Ilość wytworzonych Rodzaj odpadu odpadu odpadów (Mg) zużytych urządzeń 160216 Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione 15,3562 w 16 02 15 Razem 193,9782 Mg źródło: WBD

W 2009 r. wytworzono na terenie Olsztyna 193,9782 Mg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Spośród nich 60,3255 Mg to odpady niebezpieczne.

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

W 2009 roku na terenie miasta Olsztyn procesom odzysku poddano ogółem 21,1920 Mg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Odpady z podgrupy 16 02 nie były poddawane procesom unieszkodliwienia (tabela 29). Tabela 29. Rodzaje i ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego poddane procesom odzysku w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn Masa odpadów Kod poddawanych Proces Rodzaj odpadu odpadu procesom odzysku odzysku (Mg) Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne 1,6200 160213* R15, R14 niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 17,1790 160214 R15, R14 13 Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z 1,5790 160215* R15, R14 zużytych urządzeń Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione 0,8140 160216 R15, R14 w 16 02 15 Razem 21,1920 Mg źródło: WBD

Istniejący system zagospodarowania

Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Główny Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi rejestr obejmujący przedsiębiorców uczestniczących w procesie wprowadzania sprzętu na rynek, zbierania i przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Przedsiębiorcy są zobligowani do składania kwartalnych sprawozdań o ilości i masie wprowadzanego sprzętu, o masie zużytego sprzętu zebranego poddanego przetwarzaniu, odzyskowi, w tym recyklingowi oraz unieszkodliwianiu.

W cenie każdego sprzętu elektrycznego i elektronicznego zawiera się tzw. koszt gospodarowania odpadami (KGO). KGO może wynosić od kilku groszy do kilkunastu złotych. Opłata ta jest przekazywana wprowadzającym sprzęt (producent bądź importer), którzy muszą przeznaczyć ją w całości na budowę i funkcjonowanie systemu zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Część wprowadzających sprzęt ma obowiązek przekazywania informacji o wysokości KGO. Są to m.in. wprowadzający sprzęt AGD, RTV oraz sprzęt oświetleniowy czy narzędzia.

Wprowadzający sprzęt może swoje obowiązki w zakresie funkcjonowania systemu gospodarki odpadami realizować samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku, która przejmuje

64 obowiązki wprowadzających sprzęt. W takim przypadku wprowadzający sprzęt, który współpracuje z organizacją odzysku, przekazuje jej środki niezbędne na organizację zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, a organizacja odzysku w jego imieniu wypełnia ten obowiązek.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

W 2009 r. funkcjonowały na Olsztyna trzy zakłady przetwarzania sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Ich wykaz przedstawiono w tabeli 30. Tabela 30. Wykaz instalacji do odzysku zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zakładów przetwarzających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny na terenie miasta Olsztyn Lp Rodzaj instalacji Nazwa i adres Adres Symbol Rodzaj Zdolności podmiotu instalacji R lub D odpadu/kod przerobowe zarządzającego roczne (Mg) Decyzja 1. AUTMAR s.c. Stapurewicz Jerzy, Fostacz Zbigniew, Dąbrowski Tadeusz ul. Lubelska 43B, 10-410 Olsztyn decyzja: ŚR.I.6620- ul. zakład 32/2007 Lubelska 16 02 14 20 przetwarzania 06.06.2007 43B, 09 01 10 0,5 zużytego sprzętu Wojewoda 10-410 09 01 11* 1,5 elektrycznego i Warmińsko- Olsztyn 20 01 35* 20 elektronicznego Mazurski R15 20 01 36 20 2. Zakład Przetwarzania Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego EKOMAR J.F. Giedrojć- Gorąca, M. Zieliński Gutkowo 77 11-041 Olsztyn decyzja: OŚ.PŚ.7654-13- 2/08 zakład 2008-03-28 Gutkowo 16 02 14 20 przetwarzania Marszałek 77 09 01 10 1 zużytego sprzętu Województwa 11-041 09 01 11 1 elektrycznego i Warmińsko- Olsztyn 20 01 35 15 elektronicznego Mazurskiego R15 20 01 36 18 3. zakład Warmińsko- ul. 09 01 11* 1,5 przetwarzania Mazurska Kopernika 20 01 35* 50 zużytego sprzętu Spółdzielnia 14A 09 01 10 0,5 elektrycznego i Inwalidów 11-041 16 02 14 20 elektronicznego ul. Kopernika Olsztyn R15 20 01 36 50

65 Lp Rodzaj instalacji Nazwa i adres Adres Symbol Rodzaj Zdolności podmiotu instalacji R lub D odpadu/kod przerobowe zarządzającego roczne (Mg) Decyzja 14A 11-041 Olsztyn decyzja: OŚ.PŚ.7654- 66/08 22.01.2009 Marszałek Województwa Warmińsko- Mazurskiego

Identyfikacja problemów

Do najważniejszych problemów w zakresie gospodarki zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym zalicza się:

 część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami.  część zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, szczególnie odpady, takie jak pralki, lodówki czy zamrażarki trafiają do punktów skupu złomu i nie są odpowiednio zagospodarowane, a także nie podlegają rejestracji i zgłoszeniu,  nie przesyłanie przez przedsiębiorców do GIOŚ wymaganych ustawą sprawozdań, lub sporządzanie ich w sposób nierzetelny,

4.2.8. Odpady zawierające azbest

Źródła wytwarzania odpadów

Wyroby zawierające azbest występują przede wszystkim w postaci płyt falistych azbestowo – cementowych, płyt płaskich dachowych typu „Karo”, płyt prasowanych do elewacji zewnętrznych, a także rur azbestowo – cementowych. Wyroby te występują w budynkach mieszkalnych, gospodarczych, magazynowych, itp., a także jako rury azbestowo-cementowe w instalacjach wodno- kanalizacyjnych i ciepłowniczych. Wyroby zawierające azbest, po usunięciu, stają się odpadami niebezpiecznymi zawierającymi azbest i podlegają procedurom postępowania określonym przepisami. Źródła wytwarzania odpadów zawierających azbest są bardzo rozproszone.

W Polsce są zakazane: produkcja, wprowadzanie na rynek oraz obrót azbestem i wyrobami zawierających azbest.

Na terenie miasta Olsztyna nie była przeprowadzona inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest, nie opracowano także Programu usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest. Posiadane informacje są fragmentaryczne i nie odzwierciedlają aktualnego stanu w zakresie ilości nagromadzonych odpadów, miejsc ich występowania, stanu technicznego oraz sposobów postępowania.

66 Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według WBD, w 2009 roku wytworzono łącznie 524,3840 Mg odpadów zawierających azbest (tabela 31). Tabela 31. Ilości i rodzaje odpadów zawierających azbest wytworzone w 2009 r. na terenie Olsztyna Kod odpadu Rodzaj odpadu Ilość wytworzonych odpadów (Mg) 170601* Materiały izolacyjne zawierające azbest 75,7370 170605* Materiały konstrukcyjne zawierające azbest 448,6470 Razem 524,3840 Mg źródło: WBD

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

W bazie WBD brak informacji o sposobach postępowania z odpadami zawierającymi azbest wytworzonymi w 2009 r. na terenie Olsztyna. W 2009 r. jedynym dozwolonym sposobem postępowania z odpadami zawierającymi azbest było ich deponowanie na specjalnie do tego celu przeznaczonych obiektach.

Przepisy prawne w odniesieniu do odpadów zawierających azbest wykluczały do marca 2010 roku możliwość poddawania ich innym procesom niż unieszkodliwianie przez składowanie na odpowiednio przygotowanych do tego celu składowiskach. Zmiany w ustawie o odpadach dopuszczają aktualnie przetwarzanie odpadów w urządzeniach przewoźnych (od 12 marca 2010 r.).

Istniejący system zagospodarowania

Zbieraniem i transportem odpadów zawierających azbest zajmują się firmy posiadające stosowne pozwolenia i decyzje administracyjne oraz zaświadczenia kwalifikacyjne w zakresie bezpiecznego postępowania i usuwania wyrobów zawierających azbest.

Urząd Miasta w Olsztynie wspiera usuwanie wyrobów zawierających azbest przez mieszkańców w następujący sposób:

 co roku w BIP Urzędu Miasta umieszczana jest informacja, skierowana do osób fizycznych o obowiązku złożenia w tym Wydziale informacji o planowanym pozbyciu się wyrobów azbestowych,  informacje są przyjmowane przez Wydział Środowiska do końca I kwartału każdego roku,  zbiorowa informacja o otrzymanych zgłoszeniach przekazywana jest do Urzędu Marszałkowskiego,  wszyscy zainteresowani, tj. osoby fizyczne, firmy itp. stosownie do potrzeb informowani są o firmach posiadających zezwolenia na zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów azbestowych.

Zgodnie z obowiązującym prawem, usuwanie i unieszkodliwianie wyrobów i odpadów zawierających azbest musi odbywać się zgodnie z procedurami, które zabezpieczają ludzi i środowisko przed negatywnym oddziaływaniem włókien azbestowych. W praktyce jednak realizacja tych procedur nie zawsze jest przestrzegana. O ile nie można mieć zastrzeżeń do przedsiębiorców zajmujących się zbiórką i transportem odpadów zawierających azbest (najczęściej spełniają oni stawiane im wymagania w zakresie posiadania stosowanych pozwoleń i decyzji oraz wywiązują się z nałożonych na nich przepisami obowiązków), to wątpliwości budzi sposób postępowania właścicieli domów jednorodzinnych, którzy częstokroć sami dokonują zdjęcia wyrobów z azbestem.

67 Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie miasta Olsztyn nie funkcjonują instalacje do unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest. W związku z tym są one wywożone na składowiska zlokalizowane na terenie całego kraju.

Według stanu na dzień 31.12.2009 r. na terenie kraju działało 28 składowisk, na których deponowane były odpady zawierające azbest.

Identyfikacja problemów

Za najważniejsze problemy w zakresie gospodarki odpadami zawierającymi azbest uznano:

 niska świadomość mieszkańców w zakresie bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów azbestowych,  część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów.  brak prawnych możliwości dofinansowania usuwania azbestu dla osób fizycznych,  niedostateczna liczba przeprowadzonych kontroli stanu obiektów i urządzeń budowlanych przez większość osób fizycznych i prawnych, będących właścicielami, zarządcami lub użytkownikami miejsc, w których był lub jest wykorzystywany azbest lub wyroby zawierające azbest,

4.2.9. Przeterminowane środki ochrony roślin

Źródła wytwarzania odpadów

Przeterminowane, zanieczyszczone i niezdatne do użycia środki ochrony roślin, preparaty owadobójcze oraz inne odpady agrochemikaliów wytwarzane są w rolnictwie i budownictwie. Na terenie Olsztyna odpady tego typu pochodzą z:

 przeterminowanych preparatów, które zostały wycofane z obrotu,  bieżącej produkcji, dystrybucji i stosowania w rolnictwie.

Na potrzeby analizy do kategorii przeterminowanych środków ochrony roślin zostały zaliczone odpady o następujących kodach:

02 01 08* Odpady agrochemikaliów zawierające substancje niebezpieczne, w tym środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne) 06 13 01* Nieorganiczne środki ochrony roślin (np. pestycydy), środki do konserwacji drewna oraz inne biocydy 07 04 80* Przeterminowane środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne) 07 04 81 Przeterminowane środki ochrony roślin inne niż wymienione w 07 04 80 20 01 19* Środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne np. herbicydy, insektycydy) źródło: katalog odpadów

Obecnie ze względu na wysokie ceny preparatów, przeterminowaniu ulegają nieznaczne ilości środków ochrony roślin.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według WBD w 2009 r. roku nie zewidencjonowano wytwarzania na terenie miasta Olsztyn przeterminowanych środków ochrony roślin.

68 Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Według WBD, w 2009 roku przeterminowane środki ochrony roślin nie były poddawane procesom odzysku i unieszkodliwiania (brak instalacji na terenie miasta Olsztyn).

Istniejący system zagospodarowania

Przeterminowane środki ochrony roślin zbierane są przez uprawnionych przedsiębiorców i przekazywane do unieszkodliwienia poprzez spalanie w instalacjach posiadających odpowiednie zezwolenie na unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych w kraju lub za granicą.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie Olsztyna nie funkcjonują instalacje do unieszkodliwiania środków ochrony roślin. Nie są tu także zlokalizowane mogilniki, w których deponowane były odpady tego typu.

Na terenie kraju funkcjonują dwie instalacje do unieszkodliwiania odpadów pestycydowych. Są to: Sarpi Sp. z o.o. (dawna Lobbe) w Dąbrowie Górniczej oraz PCC Rokita S. A. w Brzegu Dolnym, która unieszkodliwia w procesie produkcyjnym tylko ciekłe odpady agrochemikaliów, w tym przeterminowane środki ochrony roślin.

Identyfikacja problemów

 brak jest wiarygodnych i kompleksowych informacji o ilościach i sposobach postępowania z odpadami tego typu wytwarzanymi na terenie miasta Olsztyn,  część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami.

4.3. POZOSTAŁE ODPADY INNE NIŻ KOMUNALNE I NIEBEZPIECZNE

4.3.1. Zużyte opony

Źródła wytwarzania odpadów

Zużyte opony (kod odpadu 160103) powstają w wyniku eksploatacji i wymiany starych opon na nowe. Ich źródłem są też samochody wycofane z eksploatacji. Wytwarzanie zużytych opon odbywa się w: punktach serwisowych ogumienia, punktach wulkanizacyjnych, firmach eksploatujących pojazdy, warsztatach samochodowych, zakładach demontażu pojazdów i przez podmioty gospodarcze. Ilość wytwarzanych zużytych opon zależy od sezonu, najwięcej zużytych opon powstaje w okresie wymian jesienno-zimowej i wiosennej.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według danych pochodzących z WBD w 2009 r. zewidencjonowano wytwarzanie na terenie miasta Olsztyn 1 591,7580 Mg odpadów zużytych opon.

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

W 2009 roku nie odnotowano w WBD stosowania na terenie Olsztyna stosowania procesów odzysku lub unieszkodliwiania odpadów o kodzie 160103.

69 Istniejący system zagospodarowania

Wytwórca opon bądź sprowadzający je do kraju jako osobne produkty, ale także sprowadzając je do kraju jako części pojazdów, zobowiązany jest do osiągnięcia określonych prawem poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z opon. W przypadku nie uzyskania wymaganych poziomów przedsiębiorca jest zobowiązany do wpłacenia opłaty produktowej obliczonej w odniesieniu zarówno do nieuzyskanego poziomu odzysku, jak i nieuzyskanego poziomu recyklingu. Obowiązki te przedsiębiorca może realizować samodzielnie lub poprzez ich powierzenie organizacji odzysku.

Obecnie trwa rozwój kompleksowego systemu selektywnego zbierania zużytych opon. Jego tworzeniem kompleksowego zajmuje się obecnie w Polsce Centrum Utylizacji Opon Organizacja Odzysku S.A. w Warszawie, które zrzesza głównych producentów i importerów opon na polskim rynku. Organizacja odbiera bezpłatnie opony osobowe, dostawcze i ciężarowe od punktów serwisowych ogumienia, firm eksploatujących samochody, gmin oraz osób fizycznych. Odbierane są opony osobowe, dostawcze i ciężarowe.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie Olsztyna nie funkcjonują instalacje, w której odbywałby się proces odzysku lub unieszkodliwiania zużytych opon.

Odpady te poddawane są procesom odzysku lub unieszkodliwiania poza terenem miasta. Zużyte opony mogą być poddane regeneracji, recyklingowi lub współspalane w cementowniach jaki paliwo alternatywne. Zakazane jest składowanie zużytych opon z wyjątkiem opon rowerowych i opon o średnicy zewnętrznej większej niż 1400 mm.

Identyfikacja problemów

W gospodarce zużytymi oponami zidentyfikowano następujące problemy:

 część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami.  spalanie (sporadyczne) części zużytych opon w instalacjach nieprzystosowanych do tego celu,  mieszanie tych odpadów z innymi odpadami i ich składowanie na składowiskach odpadów komunalnych,  brak kompletnej informacji o ilościach wytwarzanych odpadów oraz sposobach gospodarowania tymi odpadami.

4.3.2. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej

Źródła wytwarzania odpadów

Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej ujęte zostały w grupie 17 katalogu odpadów. W niniejszym rozdziale wyłączono materiały izolacyjne i konstrukcyjne zawierające azbest, zaliczone do omawianych poprzednio odpadów zawierających azbest (kody: 170601* oraz 170605*).

Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej powstają w budownictwie mieszkaniowym i przemysłowym oraz w kolejnictwie i przemyśle drogowym zarówno na etapie budowy, rozbudowy, modernizacji, jak i prac rozbiórkowych. Odpady te wytwarzane są najczęściej przy świadczeniu usług przez wyspecjalizowane firmy budowlano – remontowe. Do grupy największych wytwórców tych odpadów zalicza się przedsiębiorstwa komunalne odpowiedzialne za dostawę wody, ciepła, czy też odprowadzanie ścieków, które

70 wytwarzają odpady przy okazji remontów i awarii sieci. Odpady budowlane powstają też na terenie przedsiębiorstw wykonujących remonty swoich obiektów własnymi siłami.

Odpady z grupy 17 wytwarzane są w zmiennych i często nieprzewidywalnych ilościach, wynikających z prowadzonych robót budowlanych, remontowych i rozbiórkowych. Większe ilości tych odpadów pojawiają się w okresach przebudowy lub budowy obiektów, budowy dróg, wyburzeń dla potrzeb nowych tras komunikacyjnych, po klęskach żywiołowych, itp.

Charakterystyka jakościowa odpadów z budowy, remontów i demontażu jest bardzo zróżnicowana w zależności od źródła powstawania. Dominują: odpady betonu, gruz betonowy i ceglany, gips, elementy ceramiczne, tynki, tapety, okleiny, asfalt, kable, drewno, tworzywa sztuczne, szkło, smoła i papa, a także różnego rodzaju metale, głównie żelazo i stal. Odpady mogą być zanieczyszczone m.in.: metalami ciężkimi, substancjami ropopochodnymi, PCB, substancjami impregnującymi. Odpady powstające w kolejnictwie zanieczyszczone mogą być głównie środkami impregnującymi (podkłady kolejowe), olejami i smarami lub innymi substancjami niebezpiecznymi.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Odpady z grupy 17 powstają w zmiennych ilościach, zależnych przede wszystkim od koniunktury w budownictwie.

W roku 2009 zewidencjonowano na terenie miasta Olsztyn wytwarzanie 51 840,3 Mg odpadów z budowy, remontów i demontażu, w tym 98,375 Mg odpadów niebezpiecznych (tabela 32). Tabela 32. Odpady z budowy, remontów i demontażu, których wytwarzanie zewidencjonowano na terenie Olsztyna w 2009 roku Ilości odpadów Kod Rodzaj odpadu wytworzonych odpadu [Mg] 170101 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 3 995,4000 170102 Gruz ceglany 12 608,4840 Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów 3,0000 170103 wyposażenia Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych 459,9830 170107 materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06 170180 Usunięte tynki, tapety, okleiny itp. 0,3000 170181 Odpady z remontów i przebudowy dróg 90,0000 170182 Inne nie wymienione odpady 192,0400 170201 Drewno 72,3290 170202 Szkło 1,4400 170203 Tworzywa sztuczne 9,5290 170204* Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych zawierające lub 98,3750 zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (podkłady kolejowe) 170380 Odpadowa papa 13,5700 170401 Miedź, brąz, mosiądz 50,9540 170402 Aluminium 219,1948 170403 Ołów 2,6470 170405 Żelazo i stal 6 221,2650 170407 Mieszaniny metali 74,8230 170411 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 1,9650 170504 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 27 725,0000 Razem 51 840,3000 Mg

71 Źródło: WBD

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Zgodnie z informacjami uzyskanymi z WBD w 2009 roku na terenie Olsztyna procesom odzysku poddano 4 241,85 Mg odpadów z budowy, remontów i demontażu (tabela 33). Nie odnotowano stosowania procesów unieszkodliwiania odnośnie odpadów z tej grupy (z wyjątkiem odpadów zawierających azbest, omówionych w osobnym rozdziale). Pozostałe odpady poddawane były procesom odzysku lub unieszkodliwiania poza terenem miasta. Tabela 33. Rodzaje i ilości odpadów z grupy 17 poddawanych procesom odzysku w 2009 roku na terenie Olsztyna Odpady poddane procesom Kod odzysku Rodzaj odpadu odpadu Masa Proces odzysku (Mg) 170101 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 1 598,80 R14 170102 Gruz ceglany 2 570,00 R14 170201 Drewno 46,60 R14 170203 Tworzywa sztuczne 16,35 R15 170405 Żelazo i stal 10,10 R4 Razem 4 241,85 Mg Źródło: WBD

Większość odpadów z grupy 17 jest poddawana odzyskowi, m.in. przy budowie nowej infrastruktury drogowej i kolejowej. Odpady te wykorzystywane są również do niwelacji terenu i rekultywacji wyrobisk.

Istniejący system zagospodarowania

Zbieraniem i transportem odpadów z budowy, remontów i demontażu zajmują się wytwórcy tych odpadów (np. firmy remontowo-budowlane oraz demontażowe) oraz specjalistyczne podmioty działające w zakresie zbierania i transportu odpadów.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Na terenie miasta nie funkcjonują instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów z grupy 17.

Identyfikacja problemów

 system zbierania odpadów z grupy 17 nie obejmuje wszystkich wytwórców.  odpady z grupy 17 nie zawsze są zbierane w sposób selektywny, umożliwiający ich późniejsze zagospodarowanie.  odnotowuje się przypadki usuwania odpadów tego typu na „dzikie wysypiska” lub w inne miejsca nie przeznaczone do tego celu,  część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami.

72 4.3.3. Komunalne osady ściekowe

Źródła wytwarzania odpadów

Osady ściekowe powstające w komunalnych oczyszczalniach ścieków klasyfikowane są w strumieniu odpadów z grupy 19 jako odpady z procesów stabilizacji i odwadniania osadów w tym ustabilizowane komunalne osady ściekowe (kod 190805).

Na terenie Olsztyna komunalne osady ściekowe wytwarzane są w Miejskiej Oczyszczalni Ścieków Łyna o przepustowości maksymalnej 72 000 m3/dobę oraz średniej 60 000 m3/dobę.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według WBD, w 2009 r. wytworzono na terenie Olsztyna 22 875,5 Mg osadów ściekowych.

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

W 2009 r. osady ściekowe magazynowane były na terenie oczyszczalni ścieków, a następnie wykorzystywane przyrodniczo. Najczęstszym sposobem wykorzystania osadów było ich przyrodnicze stosowanie poza terenem miasta – do nawożenia gleby w celach rolnych i pozarolniczych (m.in. do uprawy wierzby energetycznej), do rekultywacji składowisk, jako materiał dodatkowy do procesu kompostowania lub do nawożenia roślin nie przeznaczonych do spożycia. Wynika to z faktu, że osady ściekowe posiadają bardzo dobre właściwości nawozowe - wysoka zawartość substancji organicznej i duża wilgotność czynią z nich wartościowy materiał do zastosowania w tzw. przyrodniczy sposób. Sposób gospodarki osadami ściekowymi określony został w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. Wcześniej, sposób postępowania z komunalnymi osadami ściekowymi wyznaczało rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych.

Od czerwca 2010 r. odsady ściekowe są zagospodarowywane w suszarni i spalarni osadów ściekowych, która funkcjonuje na terenie w Miejskiej Oczyszczalni Ścieków Łyna.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów dopuszczenia odpadów do składowania, komunalne osady ściekowe nie spełniają warunków, które dopuszczają ich deponowanie na składowiskach.

Istniejący system zagospodarowania

Komunalne osady ściekowe wytwarzane na terenie Olsztyna gromadzone były w 2009 r. na terenie oczyszczalni. Najczęstszym sposobem zbierania było magazynowanie osadów na poletkach osadowych lub w innym wydzielonym zbiorniku, do czasu wywiezienia ich poza teren oczyszczalni.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Od czerwca 2010 r. na terenie Olsztyna funkcjonuje na terenie w Miejskiej Oczyszczalni Ścieków Łyna suszarnia i spalarnia osadów ściekowych.

Identyfikacja problemów

 niewłaściwe stosowanie osadów może stwarzać ryzyko zanieczyszczenia środowiska, lub – w skrajnych przypadkach – zagrożenia epidemiologicznego.

73 4.3.4. Odpady opakowaniowe

Źródła wytwarzania odpadów

Odpady opakowaniowe, zgodnie z definicją ustawy z dnia 11 maja 2001 roku o opakowaniach i odpadach opakowaniowych są to wszystkie opakowania, w tym opakowania wielokrotnego użytku wycofane z ponownego użycia.

Odpady opakowaniowe powstają w zakładach produkcyjnych, jednostkach handlowych, miejscach użyteczności publicznej, różnych gałęziach przemysłu itp. Odpady opakowaniowe wytwarzane są na wszystkich szczeblach łańcucha dostaw, ale przede wszystkim przez konsumentów jako użytkowników końcowych.

Odpady opakowaniowe klasyfikowane w podgrupie 15 01.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według WBD na terenie miasta Olsztyn w 2009 r. zewidencjonowano 6 646,0628 Mg odpadów opakowaniowych. Ich wykaz przedstawia tabela 34. Tabela 34. Ilości i rodzaje odpadów opakowaniowych wytworzone w 2009 na terenie Olsztyna Ilość Kod Rodzaj odpadu wytworzonych odpadu odpadów 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 3 594,5705 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 1 108,4106 15 01 03 Opakowania z drewna 1 222,9780 15 01 04 Opakowania z metali 50,0080 15 01 05 Opakowania wielomateriałowe 9,7710 15 01 06 Zmieszane odpady opakowaniowe 2,8000 15 01 07 Opakowania ze szkła 280,1990 Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych 377,3257 150110* lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne) Razem 6 646,0628 Mg Źródło: WBD

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Według WBD, w 2009 roku procesom odzysku poddano na terenie Olsztyna 901,53 Mg odpadów opakowaniowych. Ich wykaz przedstawia tabela 35. Tabela 35. Ilości i rodzaje odpadów opakowaniowych poddanych procesom odzysku w 2009 r. na terenie Olsztyna Odpady poddane procesom odzysku Rodzaj odpadu Kod odpadu Masa Proces odzysku (Mg) Opakowania z papieru i tektury 15 01 01 53,56 R14, R15 Opakowania z tworzyw sztucznych 15 01 02 847,97 R14, R15 Razem 901,53 Mg Źródło: WBD

Na każdego przedsiębiorcę, który wprowadza na rynek zapakowane produkty nałożono obowiązek zapewnienia poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, realizując w ten sposób

74 zasadę rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Ponadto, wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach mają obowiązek zapewnienia określonych poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z opakowań. W przypadku nieuzyskania przez przedsiębiorcę wymaganych poziomów zobowiązany jest on do uiszczenia opłaty produktowej obliczonej w odniesieniu do różnicy pomiędzy wymaganym a uzyskanym poziomem odzysku i recyklingu. Opłata ta ma więc charakter sankcji nakładanej na przedsiębiorcę wprowadzającego na rynek opakowania za niewykonanie ustawowych obowiązków.

Powyższe obowiązki przedsiębiorca może realizować samodzielnie lub poprzez ich powierzenie organizacji odzysku.

Istniejący system zagospodarowania

System zbierania odpadów opakowaniowych w sektorze gospodarczym uregulowany jest zapisami ustaw i wydanych do nich rozporządzeń, m.in.: ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wysokości kaucji na opakowania jednostkowe niektórych środków niebezpiecznych.

Finansowanie prac związanych ze zbieraniem odpadów opakowaniowych oraz przygotowaniem ich do recyklingu zapewniają opłaty wpłacane przez przedsiębiorców do organizacji odzysku oraz opłaty produktowe wpłacane za pośrednictwem urzędów marszałkowskich, do funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

System zbierania odpadów opakowaniowych wielokrotnego użytku jak i opakowań zawierających substancje chemiczne bardzo toksyczne, toksyczne, mutagenne i rakotwórcze lub niebezpieczne dla środowiska prowadzony jest zgodnie z ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. Producenci i importerzy są zobowiązani do ustalenia kaucji za opakowanie jednostkowe zawierające substancję chemiczną przy sprzedaży substancji i zwrotu kaucji przy oddaniu opakowania po tych substancjach. Kaucję na jednostkowe opakowania zawierające środki ochrony roślin będące środkami niebezpiecznymi ustala się na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wysokości kaucji na opakowania jednostkowe niektórych środków niebezpiecznych. Ponadto, producenci i importerzy są zobowiązani do odbioru na własny koszt opakowań wielokrotnego użytku, w tym opakowań po wykorzystanych środkach ochrony roślin.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Wytworzone odpady opakowaniowe poddawane były procesom odzysku w Sortowni Surowców Wtórnych na terenie Olsztyńskiego Zakładu Komunalnego Sp. z o.o. w Olsztynie przy ul. Lubelskiej 43D oraz w trzech innych instalacjach (załącznik nr 1).

Ponadto, odpady opakowaniowe ze szkła, metali, tworzyw sztucznych papieru i tektury są poddawane recyklingowi odpowiednio w hutach szkła, hutach metali żelaznych i nieżelaznych, zakładach przerobu tworzyw sztucznych oraz papierniach.

Identyfikacja problemów

W zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi zidentyfikowano następujące problemy:

 część wytwórców nie prowadzi ewidencji ilości wytwarzanych i sposobów zbierania odpadów,  znaczna część wytwórców nie posiada decyzji związanych z wytwarzanymi odpadami.  niewystarczająca kontrola gospodarki odpadami opakowaniowymi w zakresie sprawozdawczości i sposobu potwierdzania realizacji obowiązków,

75 4.3.5. Odpady pochodzące z przemysłu (inne niż niebezpieczne)

Źródła wytwarzania odpadów

Odpady pochodzące z przemysłu (nazywane również odpadami z sektora gospodarczego, za który uważa się poszczególne branże przemysłu, a także rolnictwo, rzemiosło i niektóre usługi) stanowią największy strumień odpadów wytwarzanych w Olsztynie.

Według danych GUS liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Olsztynie (według bazy REGON) wyniosła w 2009 r. 21 218 Nie wszystkie z tych podmiotów wytwarzają odpady, które można zakwalifikować jako odpady pochodzące z przemysłu. Na podstawie ilości podmiotów gospodarczych oraz klasyfikacji ich działalności oszacowano liczbę podmiotów na terenie Olsztyna, w których potencjalnie wytwarzane są odpady inne niż komunalne. Wynosi ona około 1 000.

Wytwórców odpadów można podzielić umownie na trzy grupy:

Grupa I - wytwórcy wytwarzający duże ilości odpadów, a następnie w miarę możliwości technologicznych i ekonomicznych poddających je procesom odzysku lub unieszkodliwiania. Podmioty te posiadają zazwyczaj własne, wysoko wykwalifikowane służby ochrony środowiska, transport, a często także bazę techniczną do przeróbki odpadów

Grupa II - reprezentowana przez mniejszych wytwórców odpadów, którzy ze względu na swoją skalę lub charakter prowadzonej działalności nie mają możliwości samodzielnego zbierania i zagospodarowania odpadów we właściwy sposób. Korzystają oni najczęściej z usług świadczonych przez wykwalifikowane i wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne.

Grupa III – tworzą ją podmioty, które wytwarzają niewielką, w porównaniu do poprzednich grup, ilość odpadów, w związku z czym często umykają one obecnym statystykom i systemowi nadzoru i kontroli. Jest to tzw. „szara strefa odpadowa” – wytwórcy, o których wiadomo na pewno, że wytwarzają odpady, natomiast nie ma informacji, w jaki sposób i gdzie ma to miejsce. Ta grupa wytwórców reprezentuje tzw. źródła rozproszone i produkuje szeroki zakres odpadów. Najbardziej prawdopodobne jest włączanie odpadów pochodzących z ich działalności w strumień odpadów komunalnych, o ile inne postępowanie nie jest uzasadnione ekonomicznie.

Rodzaje i ilości wytwarzanych odpadów

Według WBD, w 2009 r. zewidencjonowano na terenie Olsztyna wytwarzanie 125 461,95 Mg odpadów innych niż komunalne i niebezpieczne (nie uwzględniono odpadów podlegających odrębnym przepisom prawnym, omówionym w poprzednich rozdziałach) – tabela 36. Tabela 36. Ilości i rodzaje odpadów pochodzących z przemysłu (innych niż odpady omówione w poprzednich rozdziałach) wytworzone na terenie Olsztyna w 2009 r. Kod Rodzaj odpadu Ilość odpadów odpadu wytworzonych w Mg Grupa 02 - Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności 020103 Odpadowa masa roślinna 280,5800 020106 Odchody zwierzęce 400,0000 020182 Zwierzęta padłe i ubite z konieczności 22,4135 020202 Odpadowa tkanka zwierzęca 19 238,7810 020203 Surowce i produkty nie nadające się do spożycia i przetwórstwa 8,5400 020281 Odpadowa tkanka zwierzęca stanowiąca materiał szczególnego i 1 045,4000 wysokiego ryzyka, w tym odpady z produkcji pasz mięsno-kostnych

76 Kod Rodzaj odpadu Ilość odpadów odpadu wytworzonych w Mg inne niż wymienione w 02 02 80 020299 Inne nie wymienione odpady 59,6000 020301 Szlamy z mycia, oczyszczania, obierania, odwirowywania i 406,0600 oddzielania surowców 020304 Surowce i produkty nie nadające się do spożycia i przetwórstwa 11,0500 020399 Inne nie wymienione odpady 57,5000 020501 Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia oraz przetwarzania 0,0150 020599 Inne nie wymienione odpady 2,6400 020680 Nieprzydatne do wykorzystania tłuszcze spożywcze 0,1300 Razem 21 532,71 Mg Grupa 03 - Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury 030101 Odpady kory i korka 40,5000 030105 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż 4 895,7238 wymienione w 03 01 04 030307 Mechanicznie wydzielone odrzuty z przeróbki makulatury i tektury 31,0000 030308 Odpady z sortowania papieru i tektury przeznaczone do recyklingu 42,3000 Razem 5 009,5238 Mg Grupa 04 - Odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego 040199 Inne nie wymienione odpady 6,2000 040209 Odpady materiałów złożonych (np. tkaniny impregnowane, 450,0530 elastomery, plastomery) 040222 Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych 395,4150 Razem 851,668 Mg Grupa 05 - Odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla 050799 Inne nie wymienione odpady 0,0750 Razem 0,0750 Grupa 06 - odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej 060999 Inne nie wymienione odpady 3,8700 061303 Czysta sadza 58,6850 Razem 62,555 Mg Grupa 07 - Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej 070213 Odpady tworzyw sztucznych 6,9450 070215 Odpady z dodatków inne niż wymienione w 07 02 14 207,7070 070280 Odpady z przemysłu gumowego i produkcji gumy 3 372,6790 070299 Inne nie wymienione odpady 705,8990 Razem 4 293,23 Mg Grupa 08 - Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich 080112 Odpady farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 11 0,0300 080118 Odpady z usuwania farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 17 0,1800 080199 Inne nie wymienione odpady 0,0500 080308 Odpady ciekłe zawierające farby drukarskie 0,3250 080318 Odpadowy toner drukarski inny niż wymieniony w 08 03 17 40,6309 Razem 41,2159 Mg Grupa 09 - odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych 090107 Błony i papier fotograficzny zawierające srebro lub związki srebra 0,3702

77 Kod Rodzaj odpadu Ilość odpadów odpadu wytworzonych w Mg 090108 Błony i papier fotograficzny nie zawierające srebra 0,0070 Razem 0,3772 Mg Grupa 10 - odpady z procesów termicznych 100101 Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z 13 526,3750 kotłów wymienionych w 10 01 04) 100102 Popioły lotne z węgla 23 826,2850 100103 Popioły lotne z torfu i drewna nie poddanego obróbce chemicznej 7,8270 100119 Odpady z oczyszczania gazów odlotowych inne niż wymienione w 0,5810 10 01 05, 10 01 07 i 10 01 18 100180 Mieszanki popiołowo-żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów 220,0000 paleniskowych 100280 Zgary z hutnictwa żelaza 0,7170 101008 Rdzenie i formy odlewnicze po procesie odlewania inne niż 256,5650 wymienione w 10 10 07 101099 Inne nie wymienione odpady 142,0200 101208 Wybrakowane wyroby ceramiczne, cegły, kafle i ceramika 1,3000 budowlana (po przeróbce termicznej) Razem 37 981,67 Mg Grupa 11 - odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych 110110 Szlamy i osady pofiltracyjne inne niż wymienione w 11 01 09 0,1800 Razem 0,1800 Mg Grupa 12 - odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych 120101 Odpady z toczenia i piłowania żelaza oraz jego stopów 1 230,2823 120102 Cząstki i pyły żelaza oraz jego stopów 42,5420 120103 Odpady z toczenia i piłowania metali nieżelaznych 100,8300 120104 Cząstki i pyły metali nieżelaznych 0,0810 120105 Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych 0,0450 120113 Odpady spawalnicze 0,0040 Razem 1 373,78 Mg Grupa 15 - Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nie ujęte w innych grupach Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, 6,2510 150203 ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 Razem 6,2510 Mg Grupa 16 - Odpady nie ujęte w innych grupach 160380 Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia 161,8180 168001 Magnetyczne i optyczne nośniki informacji 0,1390 Razem 161,957 Mg Grupa 19 - Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych 190801 Skratki 205,1000 190802 Zawartość piaskowników 749,0000 190809 Tłuszcze i mieszaniny olejów z separacji olej/woda zawierające 92,3000 wyłącznie oleje jadalne i tłuszcze 190905 Nasycone lub zużyte żywice jonowymienne 7,5400 191201 Papier i tektura 865,8170 191202 Metale żelazne 8,8830 191203 Metale nieżelazne 0,4480

78 Kod Rodzaj odpadu Ilość odpadów odpadu wytworzonych w Mg 191204 Tworzywa sztuczne i guma 1,8210 191205 Szkło 0,0700 191209 Minerały (np. piasek, kamienie) 2 991,7000 191210 Odpady palne (paliwo alternatywne) 4 060,0000 191212 Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z 45 326,0400 mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11 Razem 54308,719 Mg Razem: 125 461,95 Mg Źródło: WBD

W 2009 r. na terenie miasta Olsztyn w największej ilości (powyżej 10 000 Mg) wytwarzane były odpady z grup:

 19 - 54 308,719 Mg,  10 - 37 981,67 Mg,  02 - 21 532,71 Mg.

Wynika to przede wszystkim z faktu funkcjonowania instalacji służących do zagospodarowania odpadów i oczyszczania ścieków, co przekłada się na wzrost ilości odpadów z grupy 19 i ich dominujący udział w strumieniu wytwarzanych odpadów.

W 2009 r. w największej ilości (powyżej 1 000 Mg) wytwarzane były następujące rodzaje odpadów innych niż komunalne i niebezpieczne:

 191212 - Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11 - 45 326,04 Mg,  100102 - Popioły lotne z węgla - 23 826,285 Mg,  020202 - Odpadowa tkanka zwierzęca - 19 238,781 Mg,  100101 - Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w 10 01 04) - 13 526,375 Mg,  030105 - Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 - 4 895,7238 Mg,  191210 - Odpady palne (paliwo alternatywne) - 4 060,0 Mg,  070280 - Odpady z przemysłu gumowego i produkcji gumy - 3 372,679 Mg,  191209 - Minerały (np. piasek, kamienie) - 2 991,7 Mg,  120101 - Odpady z toczenia i piłowania żelaza oraz jego stopów - 1 230,2823 Mg,  020281 - Odpadowa tkanka zwierzęca stanowiąca materiał szczególnego i wysokiego ryzyka, w tym odpady z produkcji pasz mięsno-kostnych inne niż wymienione w 02 02 80 - 1 045,4 Mg.

Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania

Wytwórcy odpadów są odpowiedzialni za właściwe zagospodarowanie – samodzielnie realizując to zadanie lub przekazując podmiotom trzecim, posiadającym stosowne zezwolenia w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Według WBD, w 2009 r. poddano procesom odzysku 13 451,1815 Mg odpadów z sektora gospodarczego (tabela 37). Pozostałe odpady omówiono w rozdziałach wcześniejszych.

79 Tabela 37. Rodzaje i ilości odpadów z innych niż komunalne i niebezpieczne poddawanych procesom odzysku w 2009 r. (z wyłączeniem grup i rodzajów: 13, 15 01, 16 01, 16 02, 17, 18 oraz 190805) na terenie Olsztyna Masa odpadów Kod poddanych procesom Proces Rodzaj odpadu odpadu odzysku odzysku (Mg) 020106 Odchody zwierzęce 400,0000 R14 020202 Odpadowa tkanka zwierzęca 7 457,0000 R14 020299 Inne nie wymienione odpady 45,8000 R14 030101 Odpady kory i korka 1 556,5000 R1 030105 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i 854,1200 R1 fornir inne niż wymienione w 03 01 04 070213 Odpady tworzyw sztucznych 54,8800 R14 080318 Odpadowy toner drukarski inny niż wymieniony 0,0290 R15 w 08 03 17 090107 Błony i papier fotograficzny zawierające srebro 1,3765 R15 lub związki srebra 100101 Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z 230,6560 wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w R14 10 01 04) 100102 Popioły lotne z węgla 2 850,8200 R14 Razem: 13 451,1815 Mg Źródło: WBD

W największej ilości procesom odzysku poddawane były odpady z grup 02 i 10.

Istniejący system zagospodarowania

Zbieraniem i transportem odpadów pochodzących z przemysłu zajmują się podmioty gospodarcze posiadające stosowne decyzje w zakresie gospodarki odpadami. Podmioty te dysponują odpowiednim taborem oraz sprzętem, przewożąc odpady do miejsc ich odzysku lub unieszkodliwiania.

Istniejące instalacje do zagospodarowania odpadów

Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów pochodzących z sektora gospodarczego przedstawiono w załączniku nr 1.

Identyfikacja problemów

Problemy w gospodarce odpadami innymi niż komunalne i niebezpieczne są spowodowane głównie przez:

 niewystarczającą znajomość zmieniających się przepisów prawnych wśród niektórych wytwórców odpadów,  przypadki nieprzestrzegania narzuconych w aktach prawnych obowiązków dla wytwórców i posiadaczy odpadów,  brak wiarygodnych i kompleksowych informacji o ilościach wytwarzanych odpadów oraz o sposobach gospodarowania nimi,  bariera kapitałowa przy wprowadzaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych mogących przyczynić się do minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów oraz zwiększenia stopnia ich odzysku,

80  brak decyzji i zezwoleń znacznej części podmiotów gospodarczych będących wytwórcami odpadów.

5. OCENA REALIZACJI PIERWSZEJ EDYCJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA OLSZTYNA

Ocena została dokonana na podstawie sprawozdania z realizacji „Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Olsztyna” za lata 2004 – 2007.

Z zaplanowanych 9 działań na rok 2004r. były zrealizowane wszystkie, za wyjątkiem wykonania drenażu zbierającego wody powierzchniowe w rejonie składowiska. Przyczyna niezrealizowania tego zaplanowanego przedsięwzięcia była spowodowana nie uzyskaniem decyzji w sprawie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.

Z planowanych 4 działań na rok 2005r. zrealizowano wszystkie za wyjątkiem „Wdrożenia projektu pilotażowego dla potrzeb systemu dualnego gromadzenia odpadów (I etap)”. Brak realizacji tego działania jest spowodowany przede wszystkim rozpoczętymi działaniami realizującymi projekt pt. „System gospodarowania odpadami komunalnymi w Olsztynie. Budowa Zakładu Unieszkodliwienia Odpadów”, w którym będzie opracowany całkowity system gospodarki odpadami komunalnymi w Olsztynie i regionie oraz zmianami przepisów w zakresie warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko. Wprowadzenie w tym czasie pilotażu systemu dualnego byłoby bezcelowe i wprowadziłoby tylko niepotrzebne zamieszanie w społeczeństwie. Pozostałe działania zapisane w harmonogramie jako praca ciągła były rozwijane i doskonalone oraz dostosowywane do zmieniających się przepisów ochrony środowiska.

Z planowanych 8 działań na rok 2006 realizowano wszystkie w zakresie wyżej opisanym.

Z planowanych 5 działań na rok 2007 realizowano wszystkie w zakresie wyżej opisanym.

6. PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI

6.1. PROGNOZA OGÓLNA

Na ilość, jakość i rodzaje odpadów wytwarzanych na terenie miasta Olsztyn odpadów wpływać będzie wielu czynników. Spośród nich największe znaczenie będą miały czynniki demograficzne, społeczne, prawne, ekonomiczne i regionalne.

Przyjęta strategia rozwojowa regionu będzie bezpośrednio delimitować zmiany, jakie będą następować w charakterze emisji odpadów na terenie miasta. W mniejszym stopniu dotyczyć to będzie odpadów komunalnych, natomiast ogromne znaczenie będzie miało dla wytwórczości odpadów niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne.

Zmiany w ilości i jakości odpadów wytwarzanych w mieście w perspektywie czasowej do 2018 roku zależeć będą przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi usług. Po obecnym okresie recesji i wycofywania się niektórych podmiotów gospodarczych z rynku, prognozuje się dalszy rozwój gospodarczy. Wyższy poziom dochodów miasta i ludności będzie wpływał na wzrost ilości wytwarzanych odpadów.

Zakłada się, że jeszcze przez najbliższe kilka lat dominować będą wśród ludności postawy konsumpcyjne, wysoce „odpadogenne”, następnie zaś, stopniowo, coraz częściej obserwować będzie

81 się postawy proekologiczne, skutkujące np. dalszym wzrostem poziomu zbiórki selektywnej lub relatywnym zmniejszeniem ilości wytwarzanych odpadów.

Nastąpi rozwój w budownictwie oraz w szczególności zwiększenie prac remontowo-budowlanych, co zaowocuje wzrostem ilości odpadów poremontowych.

Z poprawą warunków życia wzrastać będzie średnia wieku mieszkańców miasta, co spowoduje większe zapotrzebowanie na usługi medyczne. Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów ze służby zdrowia.

Rozszerzenie kontroli w zakresie gospodarki odpadami oraz doskonalenia metod inspekcji przez upoważnione organy i instytucje spowoduje wykrycie odpadów nie wykazywanych obecnie w statystyce.

Czynnikami ograniczającymi wzrost odpadów na terenie Olsztyna będą:

 przepisy prawne nakładające obowiązki na zbierających odpady i ich egzekucja,  ciągły wzrost świadomości ekologicznej,  wzrastający koszt unieszkodliwiania odpadów (w tym np. podwyższanie tzw. opłaty marszałkowskiej za składowanie odpadów).

Wszystkie wyżej wymienione czynniki są ze sobą ściśle powiązane. W celu obniżenia kosztów usunięcia odpadów mieszkańcy chętniej włączą się do systemu selektywnej zbiórki oraz zagospodarowywania odpadów organicznych.

W zakresie transportu ewentualne zmiany dotyczyć będą przede wszystkim:

 jakości sprzętu technicznego, które podlegają ciągłej ewolucji w kierunku obniżenia jednostkowych kosztów eksploatacji oraz uciążliwości dla mieszkańców i środowiska (obniżenia hałasu i emisji spalin),  optymalizacji transportu w kierunku zmniejszenia uciążliwości dla ruchu drogowego i mieszkańców oraz poprawienia wskaźników ekonomicznych.

W zakresie technologii odzysku oczekiwany jest rozwój technologii związanych z:

 recyklingiem organicznym odpadów ulegających biodegradacji,  recyklingiem surowców wtórnych.

W zakresie technologii unieszkodliwienia odpadów:

 eliminowanie z systemu gospodarki odpadami składowania odpadów nieprzetworzonych.

Przyszły rozwój terytorialny Olsztyna będzie przebiegał w kierunkach już wcześniej wyznaczonych - na południe i na wschód od miasta. Szczególnie rozwijać się będą w mieście tereny osiedlowe, zarówno o niskiej, jak i wysokiej intensywności zabudowy. Główne obszary tej funkcji zlokalizowane będą na południe od osiedla Jaroty, w kierunku rzeki Łyny i Jeziora Bartążek. Pewną rezerwą pod funkcję mieszkaniową mogą też być tereny na północ od osiedla Redykajny i na zachód od Gutkowa. Możliwe jest także wchłonięcie terenów osiedlowych sąsiednich położonych blisko granic administracyjnych Olsztyna, np. w gminach Barczewo, Jonkowo, Purda, czy Dywity.

Natomiast tereny z przeważającą funkcją przemysłowo-składową powinny rozwijać się w kierunku wschodnim, wzdłuż linii kolejowych i dróg.

82 W najbliższym okresie (do końca grudnia 2010 roku) planowane jest uchwalenie pakietu ustaw zmieniających niektóre zasady w gospodarce odpadami. Już obecnie zapisy aktów prawnych warunkują szereg działań związanych ze zbieraniem i zagospodarowaniem odpadów. Można przypuszczać, że zostaną wzmocnione obecne lub ustanowione nowe instrumenty prawne, ekonomiczne i organizacyjne służące wypełnianiu celów w dziedzinie gospodarki odpadami oraz wymuszeniu przyjętej hierarchii postępowania (odzysk i recykling, zapobieganie powstawaniu, ograniczenie składowania).

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2007 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu od 1 stycznia 2013 roku będą obowiązywały następujące kryteria dopuszczenia do składowania odpadów o kodach: 19 08 05 – ustabilizowane komunalne osady ściekowe, 19 08 12 – szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych inne niż wymienione w 19 08 11, 19 08 14 - szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych inne niż wymienione w 19 08 13, 19 12 12 – inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11 oraz odpadów oznaczonych kodem 20:

 ogólny węgiel organiczny (TOC) maks. 5% suchej masy;  strata prażenia (LOI) maks. 8% suchej masy;  ciepło spalania maks. 6 MJ/kg suchej masy.

Kryteria te spowodują, że nastąpi całkowity zakaz składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych.

Zgodnie z ustawą z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw od 1 stycznia 2013 r. zakazane będzie składowanie selektywnie zebranych odpadów ulegających biodegradacji, a od 1 stycznia 2011 r. składowanie odpadów palnych zebranych selektywnie.

Wymienione wyżej przepisy mają kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju gospodarki odpadami na terenie miasta Olsztyn oraz całego kraju.

W zakresie transportu ewentualne zmiany dotyczyć będą przede wszystkim:

 jakości sprzętu technicznego, które podlegają ciągłej ewolucji w kierunku obniżenia jednostkowych kosztów eksploatacji oraz uciążliwości dla mieszkańców i środowiska (obniżenia hałasu i emisji spalin),  optymalizacji transportu w kierunku zmniejszenia uciążliwości dla ruchu drogowego i mieszkańców oraz poprawienia wskaźników ekonomicznych.

W zakresie technologii odzysku oczekiwany jest rozwój technologii związanych z:

 odzyskiem, w tym recyklingiem organicznym odpadów ulegających biodegradacji,  odzyskiem, w tym recyklingiem surowców wtórnych.

W zakresie technologii unieszkodliwienia odpadów:

 stopniowe eliminowanie z systemów gospodarki odpadami składowania odpadów nieprzetworzonych,  zwiększenie masy odpadów przetworzonych metodami termicznymi.

6.2. PROGNOZA DEMOGRAFICZNA

83 Liczba mieszkańców Miasta Olsztyna kształtuje się obecnie na poziomie osób 176 457 (dane GUS, 2010 r.). W perspektywie kilku – kilkunastu lat liczba ta uzależniona będzie głównie od przyrostu naturalnego i skali migracji. Poniżej przedstawiono prognozę demograficzną dla Olsztyna opartą o prognozę długoterminową GUS. Tabela 38. Prognoza demograficzna dla miasta Olsztyna do 2018 roku Rok 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Liczba mieszkańców 175 300 174 809 174 599 174 242 173 798 173 323 172 715 172 060 źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS

Według obliczeń własnych, opartych na prognozie GUS, na terenie miasta Olsztyna przewiduje się stały, niewielki spadek ilości mieszkańców – do 174 242 osób w 2014 roku oraz 172 060 osób w 2018 roku.

Poniżej przedstawiono prognozę ludności miasta w rozbiciu na poszczególne typy zabudowy: Tabela 39. Prognoza liczby miasta Olsztyn z rozbiciem na poszczególne rodzaje zabudowy Typ zabudowy 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 zabudowa wielorodzinna niska 101427 101354 101267 101145 100939 100681 100406 100054 zabudowa wielorodzinna wysoka 28 224 28 204 28 179 28 145 28 088 28 016 27 940 27 842 zabudowa jednorodzinna 26 175 26 157 26 134 26 103 26 049 25 983 25 912 25 821 centrum miasta 19 259 19 246 19 229 19 206 19 167 19 118 19 066 18 999

Razem 175300 174809 174599 174242 173798 173323 172715 172060 źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS

Tabela 40. Wskaźnik przyrostu liczby turystów Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Liczba turystó 137 720 138 409 139 101 139 796 140 495 141 198 141 904 142 613 143 327 w źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS

6.3. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH

Ilość i skład morfologiczny odpadów komunalnych będzie się zmieniał w miarę rozwoju gospodarczego i wzrostu zamożności społeczeństwa.

Podczas prac nad aktualizacją przyjęto 8 letni okres planowania z podziałem na dwie perspektywy czasowe: krótkoterminową (do 2014 roku) i długoterminową (do 2018 roku). Stąd też prognozy opracowano dla dwóch horyzontów czasowych: 2014 i 2018 roku. Tabela 41. Prognoza wskaźnika nagromadzenia odpadów komunalnych dla miasta Olsztyna (kg/mieszkańca/rok) Rok 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Wskaźnik nagromadzenia kg/M 464 469 473 478 482 487 492 497 źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS Tabela 42. Obliczenia ilości powstających odpadów z podziałem ze względu na miejsce powstawania [Mg/rok] Miejsce wytwarzania odpadów 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

84 Miejsce wytwarzania odpadów 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Ilość odpadów z gospodarstw domowych 46064 46484 46893 47265 47616 47961 48270 48568 Odpady wielkogabarytowe 1 092 1 102 1 112 1 121 1 129 1 137 1 145 1 152 Opady z targowisk i cmentarzy 1 681 1 683 1 685 1 686 1 688 1 690 1 691 1 693 Odpady z czyszczenia ulic 908 907 906 904 902 900 896 893 Odpady z terenów zielonych 914 914 914 914 914 914 914 914 Odpady z infrastruktury 30558 30837 31108 31355 31588 31816 32022 32219 Odpady od turystów 868 873 878 884 889 894 900 905 Ilość odpadów komunalnych dla miasta 82086 82801 83496 84129 84726 85312 85838 86345 (Mg/rok) źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS

Tabela 43. Obliczenia ilości powstających odpadów z podziałem ze względu na źródło powstawania (gospodarstwa domowe/infrastrukturausługi komunlane/turystyka) Źródło powstawania odpadów 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Odpady powstające w gospodarstwach 47156 47587 48005 48386 48745 49098 49415 49720 domowych Odpady powstające w infrastrukturze 30558 30837 31108 31355 31588 31816 32022 32219 Odpady z usług komunalnych 3 504 3 504 3 505 3 505 3 504 3 504 3 502 3 500 Odpady od turystów 868 873 878 884 889 894 900 905 Razem 82086 82801 83496 84129 84726 85312 85838 86 45 źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS

Tabela 44. Wielkości strumieni poszczególnych składników morfologicznych w masie odpadów wytworzonych na terenie miasta Olsztyn [Mg/rok] Składniki morfologiczne 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 odpady kuchenne ulegające biodegradacji 15680 15822 15961 16087 16206 16323 16428 16530 odpady zielone 3 684 3 718 3 750 3 780 3 808 3 836 3 860 3 884 papier i tektura nieopakowaniowe 13833 13959 14081 14193 14298 14401 14494 14584 opakowania z papieru i tektury 5 425 5 475 5 523 5 567 5 608 5 648 5 685 5 720 opakowania wielomateriałowe 1 314 1 325 1 337 1 348 1 358 1 367 1 376 1 385 tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 2 004 2 022 2 040 2 056 2 071 2 086 2 100 2 112 opakowania z tworzyw sztucznych 9 959 10050 10138 10218 10294 10368 10435 10499 tekstylia 2 117 2 137 2 155 2 173 2 189 2 204 2 219 2 232 szkło nieopakowaniowe 389 393 396 399 402 405 408 410 opakowania ze szkła 8 488 8 565 8 639 8 707 8 771 8 834 8 891 8 946 opakowania z metali (z blachy stalowej) 783 790 797 803 809 815 820 825 opakowania z metali (z aluminium) 397 401 404 407 410 413 416 419 metale 950 959 967 975 982 989 995 1 002 odpady mineralne powyżej 10 mm 419 423 427 430 433 436 439 442 drewno i materiały drewnopochodne 94 95 96 97 97 98 99 99 opakowania z drewna ------frakcja 0÷10 mm 5 283 5 331 5 378 5 421 5 461 5 500 5 536 5 570 odpady budowlane 2 371 2 392 2 413 2 432 2 451 2 468 2 484 2 500 inne odpady, w tym niebezpieczne 4 300 4 339 4 377 4 411 4 444 4 476 4 505 4 533 odpady wielkogabarytowe 1 092 1 102 1 112 1 121 1 129 1 137 1 145 1 152 Tereny zielone 914 914 914 914 914 914 914 914 Targowiska i cmentarze 1 681 1 683 1 685 1 686 1 688 1 690 1 691 1 693 Sprzątanie ulic 908 907 906 904 902 900 896 893 Razem odpady wytworzone, w tym: 82086 82801 83496 84129 84726 85312 85838 86345 Odpady opakowaniowe 26366 26606 26838 27050 27250 27447 27624 27794

85 Składniki morfologiczne 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Odpady surowcowe zgodne z dyrektywa 43542 43937 44322 44673 45004 45329 45621 45902 21771 21969 22161 22336 22502 22664 22810 22951 źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS

Tabela 45. Wielkości strumieni charakterystycznych rodzajów odpadów trafiających potencjalnie do instalacji Rodzaj 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Odpady materiałowe 8 273 9 227 10194 11168 13501 15865 16880 18361 Odpady zielone 1 609 1 853 1 866 2 112 2 125 2 375 2 387 2 639 Odpady wielkogabarytowe 655 661 667 673 734 739 801 864 Odpady budowlane 3 169 4 240 5 356 5 519 5 679 5 837 5 988 6 137 Odpady niebezpieczne 645 1 085 1 094 1 103 1 111 1 119 1 126 1 133 Razem odpady gromadzone selektywnie 14352 17065 19177 20575 23150 25935 27183 29134 źródło: dane własne, prognoza długoterminowa GUS

6.4. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH (INNYCH NIŻ Z SEKTORA KOMUNALNEGO)

Wytwarzanie odpadów niebezpiecznych zależeć będzie od wielu czynników, głownie ekonomicznych i prawnych. Czynnikami wpływającymi na ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych będą:

 zmiany w technologiach produkcji prowadzące do minimalizacji ilości wytwarzania odpadów niebezpiecznych,  zmiany w technologiach produkcji prowadzące do zagospodarowywania określonych rodzajów odpadów w procesach produkcyjnych zakładów,  powstanie nowych podmiotów gospodarczych, będących wytwórcami odpadów niebezpiecznych,  upadłość firm produkcyjnych lub zmiany kierunku działalności.

Prognozowanie ilości wytwarzanych odpadów w dłuższych horyzontach czasowych jest trudne i może być obarczone dużym błędem. Porównując jednak ilości wytworzonych odpadów niebezpiecznych na przestrzeni lat 2004-2009 można założyć niewielki wzrost wytwarzania tych odpadów..

W 2014 roku wytworzonych zostanie 4 000 Mg odpadów niebezpiecznych, a w 2018 roku – 4 500 Mg.

6.5. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH OLEJÓW ODPADOWYCH

Wzrośnie ilość zużytych olejów pozyskiwanych ze źródeł rozproszonych. Jednakże, w związku ze spadkiem zapotrzebowania na oleje smarowe świeże, spowodowanym m.in. zwiększeniem czasu eksploatacji olejów, wzrost ten będzie mniejszy niż wynikałoby to z intensywności rozwoju gospodarczego i wzrostu zamożności społeczeństwa.

W 2014 roku wytworzone zostanie około 1 500 Mg olejów odpadowych, a w 2018 roku – 1 700 Mg.

6.6. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ZUŻYTYCH BATERII I AKUMULATORÓW

Szacuje się, że w następnych latach zauważalna będzie nieznaczna tendencja wzrostowa w zakresie wytwarzania zużytych baterii i akumulatorów, z uwagi m. in. na fakt, że obecnie mieszkańcy Polski zużywają ok. 60% baterii pierwotnych w stosunku do zużycia baterii pierwotnych przez mieszkańców

86 Unii Europejskiej. Wzrośnie również skuteczność systemu zbierania baterii i akumulatorów ze źródeł rozproszonych.

W 2014 roku wytworzonych zostanie 80 Mg zużytych baterii i akumulatorów, a w 2018 roku – 90 Mg.

6.7. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW MEDYCZNYCH I WETERYNARYJNYCH

Wzrost ilości powstających odpadów medycznych w lecznictwie otwartym jest spowodowany faktem starzenia się społeczeństwa w naszym kraju. Biorąc pod uwagę postępujący proces starzenia się społeczeństwa należy spodziewać się w przyszłości wzrostu liczby hospitalizacji oraz związanej z tym większej ilości odpadów medycznych.

Szacuje się, że ilość odpadów weterynaryjnych niebezpiecznych kształtuje się na poziomie ok. 10% niebezpiecznych odpadów medycznych.

W 2014 roku wytworzonych zostanie 500 Mg odpadów medycznych i weterynaryjnych, a w 2018 roku – 520 Mg.

6.8. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI

Na prognozę ilości wycofanych samochodów, poza ilością rejestrowanych i wyrejestrowanych samochodów, ma wpływ kilka innych czynników, m. in.: wartość wskaźnika ilości osób przypadających na 1 samochód oraz prognozy demograficzne. W miarę rozwoju gospodarki i wzrostu zamożności społeczeństwa liczba pojazdów, a więc także liczba pojazdów wycofanych z eksploatacji będzie systematycznie wzrastać. Obserwowane będzie zjawisko wymiany starszych modeli pojazdów na nowsze, co również przyczyni się do wzrostu ilości pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Prognozując ilość złomowanych pojazdów należy uwzględnić powszechne w ostatnich latach sprowadzanie starych samochodów z zagranicy oraz średni czas użytkowania pojazdu, który na podstawie danych ze stacji demontażu, wynosi w warunkach polskich około 10 - 15 lat.

Prognozowane ilości pojazdów wycofanych z eksploatacji będą kształtować się na poziomie:

 w 2014 r. – 3 500 Mg odpadów/rok,  w 2018 r. – 4 000 Mg odpadów/rok.

6.9. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANEGO ZUŻYTEGO SPRZĘTU ELEKTRYCZNEGO I ELEKTRONICZNEGO (RÓWNIEŻ SPRZĘT ZAWIERAJĄCY SUBSTANCJE ZUBAŻAJACE WARSTWĘ OZONOWĄ)

Dynamika przyrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest trzykrotnie wyższa niż pozostałych odpadów. W oparciu o badania prowadzone w UE zakłada się, że ilość tych odpadów będzie wzrastać w skali roku o 3-5% (przy 5% tempie wzrostu masy wprowadzanego sprzętu na rynek).

W 2014 roku wytworzonych zostanie 1 000 Mg odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, a w 2018 roku – 1 500 Mg.

87 6.10. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST

Prognozowana ilość odpadów zawierających azbest określona zostanie po wykonaniu inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest oraz określenia stopnia pilności ich usuwania.

6.11. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ZUŻYTYCH OPON

Ilość zużytych opon będzie stale wzrastać, w tempie proporcjonalnym do wzrostu ilości pojazdów mechanicznych.

W 2014 roku wytworzonych zostanie 2 000 Mg zużytych opon, a w 2018 roku – 2 200 Mg.

6.12. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW Z BUDOWY, REMONTÓW I DEMONTAŻU OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ORAZ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ

Ilość wytworzonych odpadów uzależniona jest od rozwoju lub recesji w poszczególnych sektorach gospodarki, a w szczególności w budownictwie, drogownictwie i kolejnictwie. Prognozuje się stały wzrost ilości wytwarzanych odpadów.

W 2014 roku wytworzonych zostanie 80 000 Mg odpadów z grupy 17, a w 2018 roku – 100 000 Mg.

6.13. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH KOMUNALNYCH OSADÓW ŚCIEKOWYCH

Na ilość osadów wytwarzanych mają wpływ dwa zasadnicze czynniki: zmiany demograficzne oraz realizacja inwestycji z zakresu budowy i rozbudowy sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczania ścieków. Jakość osadów podlegać będzie zmianom w zależności od składu chemicznego i charakterystyki sanitarno – biologicznej oczyszczanych ścieków.

Jednocześnie, dążyć się będzie do wdrażania takich technologii oczyszczania ścieków, które wyeliminują większość zanieczyszczeń typu chemicznego zawartych w ściekach. Zanieczyszczenia te trafią jednak do osadów ściekowych, pogarszając ich parametry i utrudniając przyrodnicze zagospodarowanie.

Stan sanitarny osadów zależy od stanu zdrowotnego mieszkańców wytwarzających ścieki. Polepszanie się warunków życia mieszkańców oraz służby zdrowia spowoduje zmniejszenie stopnia skażenia osadów ściekowych organizmami chorobotwórczymi.

System gospodarki osadami ściekowymi będzie wymagał w najbliższych latach radykalnej zmiany, ze względu na konieczność ograniczenia ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji.

Należy więc oczekiwać trzech kierunków wykorzystania osadów ściekowych:

 wykorzystanie przyrodnicze (połączone z kompostowaniem osadów bądź ich fermentację),  termiczne przekształcanie (spalanie w specjalnych spalarniach bądź współspalanie w obiektach energetycznych),  mineralizację.

Zakres przyrodniczego wykorzystanie będzie się w najbliższych latach zawężał, ze względu na planowane zaostrzenia przepisów prawnych regulujących takie wykorzystanie osadów ściekowych - ograniczenia w zawartości mikrozanieczyszczeń organicznych, patogenów oraz metali ciężkich.

88 Termiczne przekształcanie osadów ściekowych budzi liczne emocje i protesty społeczne, lecz wydaje się nie do uniknięcia w przypadku osadów pochodzących z oczyszczalni ścieków z dużych miast. Problemem do rozstrzygnięcia jest czy powinno być to spalanie samych osadów (połączone z ich suszeniem czy też mogłyby być one współspalane z węglem (dodatek osadów maksimum 5%) w obiektach energetycznych.

W 2014 roku wytworzonych zostanie 25 000 Mg osadów ściekowych, a w 2018 roku – 27 000 Mg.

6.14. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH

Z uwagi na postęp technologiczny, jaki dokonał się w zakresie wytwarzania materiałów opakowaniowych i opakowań, polegający na znacznym obniżeniu ich masy, a także ze względu na konieczność przeprowadzania przez przedsiębiorców redukcji masy opakowań w systemach pakowania towarów (redukcja u źródła zgodnie z normą PN-EN 13428:2005 (U) Opakowania - Wymagania dotyczące wytwarzania i składu - Zapobieganie poprzez redukcję u źródła) do roku 2018 przewiduje się jedynie nieznaczny wzrost masy wytwarzanych odpadów opakowaniowych. Prognozy zużycia poszczególnych grup opakowań nie wskazują na potencjalne zmiany struktury odpadów opakowaniowych. Do roku 2018 dominującymi z uwagi na masę, będą odpady z tektury/papieru, odpady ze szkła oraz odpady z tworzyw sztucznych. Wzrośnie ilość odpadów zbieranych – zarówno przez organizacje odzysku, jak też pozyskiwanych w wyniku selektywnej zbiórki z gospodarstw domowych.

W zakresie funkcjonującego zaplecza do segregacji i przygotowania odpadów do przetwórstwa przewiduje się znaczną poprawę w wyposażeniu sortowni odpadów opakowaniowych (urządzenia do rozdrabniania, prasowania, segregacji magnetycznej, sortowania optycznego czy flotacji oraz uzdatniania stłuczki itp.) oraz wzrost liczby takich obiektów.

Wraz z udoskonalaniem metod przerobu odpadów pojawi się także możliwość odzysku odpadów zdeponowanych dotychczas na składowiskach lub magazynowanych na terenach zakładów.

W 2014 roku wytworzonych zostanie 8 000 Mg odpadów opakowaniowych, a w 2018 roku – 10 000 Mg.

6.15. PROGNOZA ILOŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW Z WYBRANYCH GAŁĘZI GOSPODARKI, KTÓRYCH ZAGOSPODAROWANIE STWARZA PROBLEMY

Przy prognozowaniu ilości i jakości odpadów wytwarzanych na terenie miasta Olsztyna wzięto pod uwagę uwarunkowania regionalne i lokalne. Ilość wytwarzanych odpadów innych niż komunalne oraz sposobów gospodarowania odpadami zależeć będzie od czynników gospodarczych, demograficznych i społecznych, m.in.:  ogólnego rozwoju gospodarczego Polski i miasta,  koniunktury w poszczególnych sektorach gospodarki,  powstawania nowych obiektów do odzysku i unieszkodliwiania odpadów,  zmian w technologiach produkcji (szczególnie dążących do minimalizacji odpadów),  intensyfikacji kontroli oraz inwentaryzacji wytwarzanych odpadów.

Przyjmując aktualne prognozy gospodarcze, przewiduje się rozwój gospodarczy. Skutkować to będzie wzrostem produkcji i usług, a co za tym idzie – wzrostem ilości wytwarzanych odpadów.

Na podstawie obowiązujących strategicznych dokumentów, w których władze samorządowe kreują obraz regionu w najbliższej przyszłości można stwierdzić, że nie przewiduje się większych zmian

89 w strukturze przemysłu na obszarze miasta, a co za tym idzie zmiany struktury wytwarzanych odpadów powstających w wyniku działalności gospodarczej.

Nie przewiduje się znaczącego wzrostu ilości wytwarzanych odpadów oraz rozwoju innych, dotychczas nie występujących w Olsztynie gałęzi przemysłu, w szczególności takich, które mogłyby wytwarzać duże ilości odpadów.

Wzrośnie procent zakładów, które wdrażać będą nowe technologie mało- i bezodpadowe, metody Czystszej Produkcji oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów. W perspektywie kilku - kilkunastu lat spowoduje to relatywny spadek ilości wytwarzanych odpadów (w odniesieniu do wielkości produkcji) oraz zwiększenie stopnia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów u wytwórców.

Generalnie, ilość wytwarzanych odpadów w sektorze gospodarczym ustabilizuje się na obecnym poziomie. Ewentualny wzrost ilości wytwarzanych odpadów wynikać może z następujących czynników:

 powstawaniu nowych inwestycji i podmiotów gospodarczych – wytwórców odpadów,  zwiększaniu produkcji lub jej asortymentu przez istniejących wytwórców odpadów, co w okresie poprzedzającym wprowadzeniu nowych technologii spowoduje proporcjonalny wzrost ilości odpadów,  wzrostu ilości urządzeń do oczyszczania ścieków lub spalin oraz poprawy efektywności ich oczyszczania,  zwiększeniu ilości odpadów rozbiórkowych i poremontowych typu budowlanego w wyniku przebiegu procesów restrukturyzacji przemysłu i usług.

Nastąpi spadek zapotrzebowania na węgiel kamienny jako nośnik energii. Wzrośnie natomiast zapotrzebowanie na inne nośniki, które nie powodują wytwarzania dużej ilości odpadów (gaz, oleje opałowe), w tym energii odnawialnej. Ze względu na ceny, liczyć się należy również z bardziej racjonalnym wykorzystaniem energii przez przemysł i ludność, czego skutkiem może być zmniejszenie ilości odpadów z energetyki. Jednocześnie, zmieni się skład odpadów z energetyki, wskutek wdrażania nowych, skuteczniejszych metod odsiarczania spalin.

Rozszerzenie kontroli w zakresie gospodarki odpadami oraz doskonalenia metod inspekcji przez upoważnione organy i instytucje spowoduje dalsze odkrycie tzw. szarej strefy odpadowej, czyli odpadów nie wykazywanych obecnie w statystyce. Stan taki istnieje obecnie m.in. z powodu nieznajomości obowiązujących przepisów prawnych w dziedzinie gospodarki odpadami przez wytwórców odpadów lub celowego zatajenia danych o wytwarzanych odpadach celem uniknięcia odpowiednich opłat. Udział „szarej strefy odpadowej” (składającej się w przeważającej mierze ze źródeł rozproszonych - małych zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych) w wytwarzaniu odpadów ocenia się na 5 - 8% całości obecnego strumienia odpadów innych niż komunalne i niebezpieczne.

Prognozowane ilości wytwarzanych odpadów będą wynosić:

 w 2014 r. – 130 000 Mg odpadów/rok,  w 2018 r. – 140 000 Mg odpadów/rok.

90 7. PRZYJĘTE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI

Wytyczając cele w gospodarce odpadami kierowano się strategią wyznaczoną w Polityce Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, a także wytycznymi zawartymi w Krajowym planie gospodarki odpadami 2010 i Planie gospodarki odpadami dla województwa warmińsko – mazurskiego na lata 2007 - 2010. Uwzględniono propozycje zawarte w projekcie Krajowego planu gospodarki odpadami 2014.

W przyszłości należy uwzględnić cele Dyrektywy 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającą niektóre dyrektywy, której przepisy zostaną transponowane do prawa polskiego do grudnia 2010 roku.

Nie oznaczało to jednak mechanicznego przeniesienia poszczególnych wymogów ilościowych z poziomu państwa, czy województwa na poziom miasta. Przy wytyczaniu celów uwzględniono specyfikę lokalną i ocenę możliwości zrealizowania danego celu.

Cele główne

Przyjęto następujące cele główne:

 Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów w stosunku do tempa wzrostu gospodarczego regionu.  Zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, w tym recyklingu.  Prowadzenie zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska i normami europejskimi systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów.  Zmniejszenie strumienia odpadów, w szczególności odpadów ulegających biodegradacji i odpadów niebezpiecznych, kierowanych na składowiska.  Wyeliminowanie procederu nielegalnego składowania i zagospodarowywania odpadów.  Zapewnienie wiarygodnego i obszernego monitoringu pozwalającego na diagnozowanie potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami w mieście.

Dla poszczególnych grup odpadów sformułowano cele szczegółowe.

Odpady komunalne

Cele krótkookresowe 2011-2014

1. Kontynuacja działań dla zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców Olsztyna w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi. 2. Wspieranie działań podejmowanych przez instytucje publiczne i podmioty prywatne, które przyczynią się do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów, zwiększenia ilości odpadów poddawanych odzyskowi, w tym recyklingowi, zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowiska. 3. Kontynuacja lub wdrożenie działań w zakresie rozwoju selektywnego zbierania odpadów:  zielonych z parków i ogrodów,  papieru i tektury,  opakowaniowych ze szkła,  tworzyw sztucznych i metali,  niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (w tym co najmniej: zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych leków, zużytych termometrów),  wielkogabarytowych i budowlano – remontowych.

91 4. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania w celu osiągnięcia w 2014 roku odpowiednich poziomów odzysku, w tym recyklingu:  odpadów wielkogabarytowych na poziomie 45%,  odpadów niebezpiecznych na poziomie 20%,  odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, recykling 55% - 80%. 5. Kontynuacja działań w zakresie ograniczenia kierowania na składowiska odpadów niesegregowanych i nieprzetworzonych. 6. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych:  w roku 2014 więcej niż 50% masy tych odpadów wytworzonych w roku 1995, 7. Współorganizowanie i uczestnictwo w strukturach ponadgminnych oraz w innych związkach ponadlokalnych, w których zakres wchodzą działania związane z gospodarką odpadami. 8. Zmniejszenie do 2014 r. masy składowanych odpadów komunalnych max. do 85% odpadów wytworzonych 9. Zwiększenie odzysku materiałowego i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów, poprzez budowę instalacji spełniających wymagania BAT. 10. Zwiększenie intensywności działań kontrolnych przez właściwe organy i skuteczna egzekucja prawa, w tym kontynuacja działań na rzecz eliminacji praktyk nielegalnego składowania odpadów.

Cele długookresowe 2015-2018

1. Kontynuacja działań na rzecz zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców Olsztyna 2. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania w celu osiągnięcia w 2018 roku odpowiednich poziomów odzysku, w tym recyklingu dla osiągnięcia odpowiednich limitów odzysku:  odpadów wielkogabarytowych na poziomie 65%,  odpadów niebezpiecznych na poziomie 35%,  odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, recykling 55% - 80% ilości wytworzonej. 3. Wspieranie rozwoju regionalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi. 4. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych:  w 2018 roku nie więcej niż 40% masy tych odpadów komunalnych wytworzonych w roku 1995. 5. Kontynuacja działań zmierzających do składowania tylko odpadów przetworzonych (balastowych). 6. Kontynuacja działań w zakresie zmniejszania masy składowanych odpadów komunalnych do maksymalnie 50% wytworzonych odpadów do końca 2016 r. 7. Wspieranie działań podejmowanych przez instytucje publiczne i podmioty prywatne, które przyczynią się ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów, zwiększenia ilości odpadów poddawanych odzyskowi, w tym recyklingowi, zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowiska. 8. Budowa nowych lub rozbudowa istniejących instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 9. Kontynuacja działań kontrolnych przez właściwe organy i skuteczna egzekucja prawa.

Odpady zawierające PCB

Cele krótkookresowe 2011-2014 Cele długookresowe 2015-2018

1. Przystąpienie po 2010 r. do inwentaryzacji i likwidacji urządzeń i olejów zawierających PCB o stężeniu poniżej 0,005% wagowo

92 Oleje odpadowe

Cele krótkookresowe 2011-2014

1. Współpraca z organizacjami odzysku w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania olejów odpadowych 2. Zapewnienie prawidłowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi z priorytetem na odzysk poprzez regenerację. 3. Uzyskanie przez przedsiębiorców poziomu odzysku (50%) i recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%.

Cele długookresowe 2015-2018

1. Utrzymanie przez przedsiębiorców poziomu zbierania, odzysku (50%) i a recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%. 2. Współpraca z organizacjami odzysku w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania olejów odpadowych

Zużyte baterie i akumulatory

Cele krótkookresowe 2011-2014

1. Rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii i akumulatorów 2. Zebranie w 2012 r. 25 % zużytych baterii i akumulatorów przenośnych 3. Współpraca z organizacjami odzysku w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania baterii i akumulatorów

Cele długookresowe 2015-2018

1. Zebranie w 2018 r. 45% zużytych baterii i akumulatorów przenośnych 2. Współpraca z organizacjami odzysku w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania baterii i akumulatorów

Odpady medyczne i weterynaryjne

Cele krótkookresowe 2011-2014 Cele długookresowe 2015-2018

1. Podniesienie efektywności selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacja odpadów u źródeł powstawania) 2. Poprawa sposobu magazynowania odpadów medycznych i weterynaryjnych

Pojazdy wycofane z eksploatacji

Cele krótkookresowe 2011-2014

1. Ograniczenie istnienia szarej strefy 2. Zapewnienie kontrolowanego odzysku i recyklingu wyeksploatowanych pojazdów

Cele długookresowe 2015-2018

1. Osiągniecie następujących minimalnych poziomów odzysku i recyklingu odniesionych do masy pojazdów przyjętych do stacji demontażu w skali roku:  85% odzysku i 80% recyklingu do końca 2014 r.,

93  95% odzysku i 85% recyklingu od dnia 1 stycznia 2015 r.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

Cele krótkookresowe 2011-2014 Cele długookresowe 2015-2018

1. Ograniczenie istnienia szarej strefy 2. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego 3. Osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości 4 kg/mieszkańca/rok. 4. Eliminacja składowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. 5. Współpraca z organizacjami odzysku w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania zuzytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

1. Odpady zawierające azbest

Cele krótkookresowe 2011-2014 Cele długookresowe 2015-2018

1. Sukcesywne osiąganie celów określonych w „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 - 2032” tj:  usuniecie wyrobów azbestowych i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest,  minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych powodowanych kontaktem z azbestem,  likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

Przeterminowane środki ochrony roślin

Cele krótkookresowe 2011-2014 Cele długookresowe 2015-2018

1. Rozwój systemu zbierania przeterminowanych środków ochrony roślin i agrochemikaliów pochodzących z bieżącej produkcji i stosowania.

Zużyte opony

Cele krótkookresowe 2011-2014 Cele długookresowe 2015-2018

1. Rozwój systemu zbierania zużytych opon ze źródeł rozproszonych 2. Współpraca z organizacjami odzysku w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania zużytych opon 3. Osiągnięcie następujących rocznych poziomów odzysku i recyklingu zużytych opon:  odzysk – co najmniej 75%,  recykling – co najmniej 15%.

Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej

Cele krótkookresowe 2011-2014

1. Rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpadów z remontu, budowy obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej Osiągnięcie 54% odzysku w roku 2011

94 Cele długookresowe 2015-2018

2. Doskonalenie systemu selektywnego zbierania odpadów z remontu, budowy obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej 3. Osiągnięcie 70% odzysku w roku 2015

Komunalne osady ściekowe

Cele krótkookresowe 2011-2014

1. Zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska. 2. Objęcie monitoringiem oczyszczalni ścieków, w zakresie wytwarzania osadów ściekowych, sposobów postępowania z nimi oraz realizacji przez oczyszczalnie ścieków obowiązku prowadzenia badań fizyczno-chemicznych i sanitarno - biologicznych osadów ściekowych (zadanie WIOŚ) 3. Zmniejszenie stopnia obciążenia osadów ściekowych szkodliwymi substancjami i organizmami chorobotwórczymi poprzez ograniczenie zrzutu zanieczyszczeń pochodzenia przemysłowego, trafiających do komunalnych oczyszczalni ścieków.

Cele długookresowe 2015-2018

1. Całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych do roku 2017.

Odpady opakowaniowe

Cele krótkookresowe 2011-2014

1. Ograniczenie istnienia szarej strefy w zakresie wprowadzania, wytwarzania, zbierania odpadów opakowaniowych 2. Zwiększenie ilości odpadów opakowaniowych wydzielonych z odpadów komunalnych w wyniku selektywnej zbiórki 3. Współpraca z organizacjami odzysku w celu wdrażania i rozwoju systemów zbierania odpadów opakowaniowych. 4. Wspieranie działań mających na celu rozbudowę oraz realizację nowych inwestycji zapewniających recykling, odzysk, w tym odzysk energii z odpadów z jednoczesnym odzyskiem ciepła i elektryczności. 5. Zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych kierowanych na składowiska odpadów.

Cele długookresowe 2015-2018

1. Osiągnięcie do 31 grudnia 2014 r. odzysku na poziomie minimum 60% oraz recyklingu na poziomie minimum 55 % odpadów opakowaniowych 2. Doskonalenie funkcjonowania systemów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych w celu uzyskania wymaganych poziomów odzysku i recyklingu. 3. Kontynuacja współpracy z organizacjami odzysku w celu jak najlepszego funkcjonowania systemów zbierania odpadów opakowaniowych. 4. Wspieranie działań mających na celu rozbudowę oraz realizację nowych inwestycji zapewniających recykling, odzysk, w tym odzysk energii z odpadów z jednoczesnym odzyskiem ciepła i elektryczności.

95 Odpady inne niż niebezpieczne z sektora gospodarczego

Cele krótkookresowe 2011-2014 Cele długookresowe 2015-2018

1. Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów relatywnie do wzrostu gospodarczego, a także ograniczanie ich toksyczności. 2. Zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku. 3. Zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem. 4. Ograniczenie negatywnego wpływu obiektów gospodarki odpadami na środowisko. 5. Zwiększanie świadomości ekologicznej społeczeństwa, szczególnie wytwórców i posiadaczy odpadów poprzez prowadzenie ciągłej edukacji, informacji i promocji oraz utrwalanie prawidłowych zasad i obowiązków w zakresie gospodarki odpadami. 6. W zakresie gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji innymi niż komunalne zakłada się zmniejszenie masy składowanych odpadów.

8. PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI

8.1. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI

Ramy systemu zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie miasta Olsztyn wyznaczają dwa podstawowe akty prawne w tym zakresie, tj.:

 ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach,  ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Na poziomie miasta najistotniejszym aktem jest Regulamin utrzymania czystości i porządku, będący głównym - poza Planem gospodarki odpadami - instrumentem zarządzania systemem.

Analiza istniejącego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, wytwarzanymi na terenie miasta Olsztyn oraz jego porównanie z wymaganymi obecnie i na przyszłe lata przez prawo unijne i krajowe sposobami gospodarowania odpadami wskazują na konieczność podjęcia reorganizacji dotychczasowego systemu, a zwłaszcza realizacji inwestycji - nowoczesnych instalacji przeznaczonych do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

System będzie kompleksowy - uwzględni i połączy następujące działania związane z gospodarowaniem odpadami:

 minimalizację ich ilości i szkodliwości,  zbieranie,  zwiększenie ilości odpadów zbieranych selektywnie,  transport,  odzysk, w tym recykling,  unieszkodliwianie poza składowaniem,  unieszkodliwianie poprzez składowanie,  edukację ekologiczną,  zarządzanie, w tym monitoring i sprawozdawczość.

Za priorytetowe kierunki działań i zadania przyjęto:

96 Priorytet 1

Edukacja ekologiczna

Priorytet 2

Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów

Priorytet 3

Zwiększenie ilości odpadów zbieranych selektywnie, poddawanych procesom odzysku i przekazanych do recyklingu lub unieszkodliwienia (poza składowaniem)

Priorytet 4

Zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie

Priorytet 5

Realizacja Projektu „Systemu zagospodarowania odpadów komunalnych w Olsztynie. Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów”

8.1.1. Założenia ogólne

Podstawowy system odbierania odpadów komunalnych na terenie miasta funkcjonuje prawidłowo. Jednak w związku z planowanymi zmianami w prawodawstwie, konieczne będzie rozważenie zmian w jego funkcjonowaniu.

Nastąpi wybór przez miasto Olsztyn jednego z dwóch systemów odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i dalszego gospodarowania odpadami:

 Przejęcie przez Gminę Miasta Olsztyn obowiązków właścicieli nieruchomości na podstawie podjętej uchwały Rady Miasta.  Pozostawienie obecnie funkcjonującego systemu.

8.1.2. Zbieranie odpadów, w tym selektywne

Ilość i objętość pojemników do gromadzenia odpadów komunalnych powinna być dostosowana do ilości osób zameldowanych, a także osób zamieszkałych w nieruchomości przy uwzględnieniu wskaźników oraz częstotliwości wywozu określonych w Regulaminie utrzymania czystości i porządku.

Utrzymane zostaną dotychczasowe gniazda segregacyjne do selektywnego zbierania następujących frakcji: szkła, papieru i tektury oraz tworzyw sztucznych i metali. Gniazda segregacyjne powinny być zlokalizowane w rejonie umożliwiającym łatwy dostęp dla mieszkańców. Położenie gniazda musi umożliwić dojazd do gniazda specjalistycznym samochodem w celu opróżnienia pojemników. Ponadto, wymagane jest utwardzenie placu, na których położone są gniazda i utrzymywanie wokół nich czystości i porządku.

W zabudowie jednorodzinnej odpady będą zbierane selektywnie metodą workową. Zebrane frakcje odbierają firmy, z którymi właściciele nieruchomości mają podpisane umowy na odbiór odpadów komunalnych.

97 Zachowana zostanie dotychczasowa kolorystyka pojemników oraz worków służących do selektywnego zbierania odpadów:

 pojemnik lub worek niebieski - papier i tektura opakowaniowa i nieopakowaniowa, oraz wielomateriałowe „kartony” po napojach,  pojemnik lub worek zielony – szkło opakowaniowe,  pojemnik lub worek żółty – opakowania z tworzyw sztucznych, metale,  pojemnik lub worek czerwony – odpady niebezpieczne. Odpady niebezpieczne muszą być zbierane do worków lub pojemników w oryginalnych opakowaniach transportowych zabezpieczających środowisko i ludzi przed ich oddziaływaniem.

Urządzenia do gromadzenia odpadów komunalnych należy utrzymywać w czystości, w odpowiednim stanie technicznym oraz poddawać dezynfekcji co najmniej raz na kwartał oraz każdorazowo w razie potrzeby.

Zbieranie odpadów tzw. problemowych

Odpadami problemowymi są nazywane odpady, które ze względu na swoje wymiary, lub właściwości powinny zostać wyselekcjonowane ze strumienia odpadów komunalnych.

Do odpadów tych należą:

 odpady wielkogabarytowe,  odpady niebezpieczne,  odpady budowlano-remontowe.

Odpady wielkogabarytowe

Odpady wielkogabarytowe zbierane będą:

 w ramach akcji organizowanych przez zarządców nieruchomości, tzn. administracje budynków, wspólnoty mieszkaniowe, zarządy spółdzielni, itp. Odpady wielkogabarytowe wystawiane będą na chodnik lub ulicę przed wejściem na teren nieruchomości w dniu zbiórki lub na miejsce wyznaczone przez zarządcę nieruchomości do tego celu, zgodnie z harmonogramem, skąd będą odbierane przez specjalistyczny sprzęt,  na zgłoszenie, przez przedsiębiorców posiadających stosowne zezwolenia na odbiór odpadów, za opłatą pokrywającą koszty transportu, odzysku i unieszkodliwienia,  dostarczane własnym transportem do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie (ZUOK) przy ul. Lubelskiej.

Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych

Docelowo wydzielane będą następujące rodzaje odpadów niebezpiecznych, wytwarzane w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych:

 odpady baterii i akumulatorów,  przeterminowane i niewykorzystane lekarstwa oraz zużyte termometry,  zużyte źródła światła zawierające substancje niebezpieczne (świetlówki),  zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne,  pozostałości farb i lakierów oraz opakowania po nich,  rozpuszczalniki organiczne, w tym chlorowcoorganiczne,  odpady zawierające inne rozpuszczalniki oraz substancje chemiczne służące do wywabiania plam, środki czyszczące,

98  środki do konserwacji i ochrony drewna oraz opakowania po nich,  opakowania po środkach do dezynfekcji i dezynsekcji wraz z pozostałościami,  odpady zawierające oleje (filtry oleju, czyściwo, szlamy zaolejone itp.),  smary, środki do konserwacji metali,  odczynniki chemiczne np. fotograficzne,  aerozole i opakowania po nich.

Odpady baterii i akumulatorów

Sposób zbierania baterii i akumulatorów reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach.

Odpady baterii zbierane będą:

 w punktach sprzedaży detalicznej baterii przenośnych, którego powierzchnia sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.) przekracza 25 m2,  w wyznaczonych placówkach oświatowych (szkoły, przedszkola), urzędach i instytucjach. Zbiórka będzie prowadzona we współpracy z organizacjami odzysku. Organizacje, we współpracy z miastem, dostarczają i ustawiają pojemniki, jak również je obsługują,  na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą na odbiór odpadów komunalnych,  dostarczane własnym transportem do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej.

Zbieranie zużytych akumulatorów odbywać się będzie się następująco:

 w punktach sprzedaży detalicznej akumulatorów przenośnych, którego powierzchnia sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.) przekracza 25 m2,  na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą na odbiór odpadów komunalnych,  przez stacje demontażu,  przez stacje obsługi pojazdów,  dostarczane do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej.

Przeterminowane i niewykorzystane leki oraz zużyte termometry

Przeterminowane i niewykorzystane leki oraz zużyte termometry zbierane będą następująco:

 w aptekach,  ośrodkach zdrowia,  na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą na odbiór odpadów komunalnych,  dostarczane do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej.

Zużyte źródła światła zawierające substancje niebezpieczne (świetlówki)

Odpady te zbierane będą następująco:

 na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą na odbiór odpadów komunalnych,  punkty sprzedaży,

99  dostarczane do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

Zbieranie odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego prowadzone będzie w następujący sposób:

 odbieranie przez przedsiębiorców posiadających zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych.  oddawanie zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych do sprzedawców detalicznych i hurtowych w ilości nie większej niż kupowany nowy sprzęt, jeżeli zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju,  dostarczane do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej,  dodatkowo, mieszkańcy mogą pozbyć się zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oddając go do punktów zbiórki lub do punktów utworzonych w wybranych placówkach handlowych, zajmujących się dystrybucją takiego sprzętu.

Miasto ma obowiązek udostępniać mieszkańcom na stronie internetowej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informację o znajdujących się na jej terenie zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych. Informacja ta powinna zawierać:

 nazwę firmy, oznaczenie jej siedziby i adres, imię, nazwisko zbierającego zużyty sprzęt,  adresy punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, w tym punktów sprzedaży sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Pozostałe odpady niebezpieczne (w tym: pozostałości farb i lakierów oraz opakowania po nich, rozpuszczalniki organiczne, w tym chlorowcoorganiczne, odpady zawierające inne rozpuszczalniki oraz substancje chemiczne służące do wywabiania plam, środki czyszczące, środki do konserwacji i ochrony drewna oraz opakowania po nich, opakowania po środkach do dezynfekcji i dezynsekcji wraz z pozostałościami, odpady zawierające oleje (filtry oleju, czyściwo, szlamy zaolejone itp.), smary, środki do konserwacji metali, odczynniki chemiczne np. fotograficzne, aerozole i opakowania po nich).

Odpady te zbierane będą następująco:

 na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą na odbiór odpadów komunalnych,  dostarczane do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej.

Odpady z budowy i remontów

Odpady te zbierane będą następująco:

 na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą na odbiór odpadów komunalnych,  dostarczane do Punktu Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej.

100 8.1.3. Punkt Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów (PDGO)

PDGO jest miejscem, do którego mieszkańcy bądź niewielkie firmy mogą przywozić odpady problemowe i przekazywać je. Taki element systemu gospodarki odpadami służy rozszerzeniu zakresu prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów i, jak wskazują doświadczenia europejskie, skutecznie spełnia swoją rolę.

Poniżej przedstawiono rodzaje odpadów, które mogą być przyjmowane do PDGO, a także możliwy sposób ich gromadzenia.

Tabela 46. Rodzaj odpadów przyjmowanych do PDGO oraz sposób ich gromadzenia

L.p. Rodzaj odpadu Przykładowe wyposażenie PDGO Wielkogabarytowe , w tym odpady elektryczne i 1 Skrzynia ładunkowa: 25-30 m3 elektroniczne 2 Odpady gruzu i innych odpadów budowlanych Skrzynia ładunkowa: 10-12 m3

3 Odpady zielone Skrzynia ładunkowa : 25-30 m3 4 Drewno Skrzynia ładunkowa: 25-30 m3 Worki kontenerowe typu big-bag lub 5 Plastiki kontener 4 m3 6 Złom Skrzynia ładunkowa: 25-30 m3 7 Papier i karton Skrzynia ładunkowa: 25-30 m3 8 Szkło Kontener 1 m3 9 Oleje mineralne Specjalny kontener 10 Baterie i Akumulatory Specjalny kontener 11 Odpady niebezpieczne (małe ilości) Specjalny kontener

Zakłada się, że do PDGO trafiać będzie ok. 1 000 Mg odpadów rocznie.

Zgromadzone odpady w dalszej kolejności kierowane będą do instalacji, w których zostaną poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania.

8.1.4. System odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych

Głównym założeniem systemu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Olsztyna jest zagwarantowanie odzysku lub unieszkodliwiania wszystkich powstających na jego terenie odpadów komunalnych w sposób pozwalający na osiągniecie założonych celów. Reorganizacja dotychczasowego systemu jest konieczna ze względu na wejście od 1 stycznia 2013 r. przepisów wprowadzających całkowity zakaz składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych.

W ślad za rozwiązaniami wskazanymi w Planie gospodarki odpadami dla województwa warmińsko – mazurskiego na lata 2007 – 2010 konieczne jest włączenie miasta Olsztyn w system regionalny, w ramach którego zaspokojone zostaną podstawowe potrzeby związane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów wytwarzanych w mieście. Jest to działanie zgodne także z zapisami Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 który zakłada, że podstawą gospodarki odpadami komunalnymi staną się zakłady zagospodarowania odpadów (zzo) o przepustowości wystarczającej do

101 przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkańców, spełniające w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki.

W związku z powyższym, system gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna utworzony zostanie wspólnie z 37 gminami środkowej części województwa mazurskiego, położonych na terenie 8 powiatów:

 Powiat m. Olsztyn  Powiat bartoszycki: Gmina miejska Bartoszyce, Gmina wiejska Bartoszyce, Gmina miejska Górowo Iławeckie, Gmina wiejska Górowo Iławeckie, Gmina Sępopol  Powiat lidzbardzki: Gmina miejska Lidzbark Warmiński, Gmina wiejska Lidzbark Warmiński, Gmina Orneta, Gmina Kiwity, Gmina Lubomino  Powiat mrągowski: Gmina miejska Mrągowo, Gmina wiejska Mrągowo, Gmina Mikołajki, Gmina Piecki, Gmina Sorkwity  Powiat olsztyński: Gmina Biskupiec, Gmina Barczewo, Gmina Dobre Miasto, Gmina Dywity, Gmina Jeziorany, Gmina Gietrzwałd, Gmina Purda, Gmina Stawiguda, Gmina Świątki, Gmina Kolno  Powiat piski: Gmina Pisz, Gmina Ruciane-Nida  Powiat szczycieński: Gmina miejska Szczytno, Gmina wiejska Szczytno, Gmina Dźwierzuty, Gmina Rozogi, Gmina Wielbark, Gmina Jedwabno, Gmina Pasym, Gmina Świętajno  Powiat kętrzyński: Gmina Korsze

Projekt nazwany został: „System zagospodarowania odpadów komunalnych w Olsztynie. Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów”.

W wyniku analizy wariantowej, przeprowadzonej w Studium Wykonalności projektu, wybrano do realizacji Wariant 4. Sposób funkcjonowania systemu gospodarki odpadami w wybranym wariancie przedstawiono poniżej.

W ramach systemu prowadzone będą następujące operacje technologiczne:

 Gromadzenie surowców wtórnych : selektywne.  Gromadzenie odpadów ulegających biodegradacji : zmieszane.  Gromadzenie odpadów komunalnych: zmieszane.  Stacje Przeładunkowe: 1. Kocioł Duży, 2. Medyny, 3. Polska Wieś, 4. Szczytno, 5. Wysieka.  Doczyszczanie surowców wtórnych : ZUOK Olsztyn.  Kompostownie: ZUOK Olsztyn, ZZO Wysieka.  Produkcja paliwa alternatywnego: produkcja frakcji energetycznej z suchego stabilizatu.  Termiczne unieszkodliwianie odpadów: instalacja odbierająca paliwo alternatywne.  Składowisko balastu: ZZO Wysieka.

Przyjęto, że w Olsztynie zostanie wybudowany nowy zakład zagospodarowania odpadów komunalnych z instalacją przetwarzania odpadów komunalnych zmieszanych z autotermicznym osuszeniem zmieszanego odpadu ulegającego biodegradacji oraz przygotowaniem frakcji palnej z przetworzonych odpadów komunalnych.

ZUOK w Olsztynie

ZUOK w Olsztynie będzie zlokalizowany na następujących terenach:

102  teren wskazany w m.p.z.p. we wschodniej części miasta Olsztyn-Track  teren należący do OZK Sp. z o.o. w Olsztynie przy ul. Lubelskiej (obecnie stacja przeładunkowa wyposażona w instalację do mechanicznej segregacji odpadów frakcji suchej pochodzącej z selektywnego zbierania odpadów).

Teren planowany pod budowę ZUOK w Olsztynie, w rejonie ul. Lubelskiej aktualnie pozostaje niezagospodarowany i pokryty jest roślinnością ruderalną z niewielką ilością zadrzewień śródpolnych. Teren proponowany pod budowę ZUOK objęty jest Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego (mpzp). Mpzp dla terenu położonego między ulica Lubelską, linią kolejową a granicą miasta Olsztyn został uchwalony uchwała nr XXXVIII/492/04 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 grudnia 2004 r.

Zgodnie z zapisami mpzp teren wskazany pod potencjalną lokalizację ZUOK oznaczony jest jako teren IO z przeznaczeniem podstawowym pod gospodarkę odpadami lub dopuszczalnym pod przemysł, produkcję składy, magazyny itp. Tereny sąsiadujące z terenem IO pod planowaną inwestycję to tereny przeznaczone dla przemysłu, produkcji, pod składy i magazyny, tereny zieleni naturalnej nieurządzonej oraz tereny zieleni izolacyjnej.

Na terenie ZUOK w Olsztynie zlokalizowana będzie:

 instalacja przyjęcia zmieszanych odpadów komunalnych (projektowana przepustowość wyniesie ok. 95 000 Mg/rok),  instalacja rozdrabniania zmieszanych odpadów komunalnych,  instalacja autotermicznego osuszania odpadów komunalnych,  instalacja przetwarzania stabilizatu i wytwarzania frakcji energetycznej;  kompostownia odpadów zielonych projektowana przepustowość wyniesie ok. 4 000 Mg/rok),  instalacja do demontażu odpadów wielkogabarytowych, w tym odpadów sprzętu elektrycznego i elektronicznego (projektowana przepustowość wyniesie ok. 1 300 Mg/rok),  instalacja do kruszenia odpadów budowlanych oraz plac ich magazynowania (projektowana przepustowość wyniesie ok. 15 000 Mg/rok),  punkt dobrowolnego gromadzenia odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych (projektowana przepustowość wyniesie ok. 1 000 Mg/rok).

103 Odpady komunalne

Rozdrobnienie <250 mm Biofiltr

Biologiczne suszenie

Odparowanie Suchy stabilizat (ok. 70%)

Frakcja ciężka (ok. 20%) Frakcja lekka (ok. 80%)

Frakcja pylasta Frakcja energetyczna Nie Fe (ok. 1%) (ok. 2%) Surowce Fe (ok. 4%)

Odpady niebezpieczne np. baterie (ok. 0,5 kg/Mg) Odpad przeznaczony do unieszkodliwiania Frakcja mineralna

Unieszkodliwianie na składowisku odpadów

Rysunek 6. Schemat przepływu odpadów w ZUOK Olsztyn . Źródło: Studium Wykonalności Projektu

104 Procesy technologiczne w zakładzie unieszkodliwiania odpadów będą następujące:

 Przywóz odpadów komunalnych z terenu obszaru funkcjonalnego i ich rozdrobnienie  6-7 dniowe biologiczne suszenie w komorach (tunelach) kompostowniczych w celu redukcji wilgotności odpadów przez samonagrzewanie się substancji organicznej – proces autotermiczny.  Wydzielenie lekkiej, palnej frakcji drewna, papieru, tkanin oraz tworzyw w celu uzyskania z nich wysokokalorycznego paliwa alternatywnego — tzw. suchego stabilizatu.  Wydzielenie frakcji metalicznych (w tym baterii i akumulatorów) oraz inertów (kamieni, szkła, ceramiki) z frakcji ciężkiej w celu ich odzysku materiałowego.  Konfekcjonowanie paliwa alternatywnego (suchego stabilizatu) np. w pellet lub fluff chipsy) dla zakładów energetycznych oraz surowców wtórnych dla recyklerów.

Dostawa odpadów

 Dostarczenie zmieszanych odpadów komunalnych następuje przy użyciu specjalistycznego samochodu, ktory zrzuca odpady do zbiornika zasypowego.  Strefa rozładunku odpadów komunalnych razem ze strefą magazynową odpadów i zbiornikiem zasypowym znajduje się w zamkniętej hali. Dostęp do wnętrza hali następuje za pomocą bramy wjazdowej wyposażonej dodatkowo w kurtynę powietrzną zabezpieczającą przed wydostawaniem się nieprzyjemnych zapachow na zewnątrz obiektu.

Wstępne rozdrobnienie i separacja metali

 Po przyjęciu odpadów (również wielkogabarytowych) następuje za pomocą chwytaka podanie ich do wolnobieżnej maszyny w celu rozdrobnienia. Materiał zostaje rozdrobniony do maksymalnej wielkości 250 mm. Rozdrobniony materiał w pierwszej kolejności zostaje poddany separacji ferromagnetyków. Następnie jest on transportowany do zbiornika magazynowego przed procesem oszuszania.

Załadunek zbiorników do suszenia stabilizatu

 Napełnienie rozdrobnionym odpadem zbiorników tzw. „tuneli” następuje za pomocą suwnicy z chwytakiem. Suwnica sterowana jest automatycznie z dyspozytorni. Praca ta jest wykonywana samoczynnie i może być nadzorowana z pomieszczenia dyspozytorni  Pokrywa zbiornika tzw. „tunelu” na czas załadunku jest przenoszona na zbiornik sąsiadujący. Po otwarciu zbiornika następuje jego automatyczny załadunek rozdrobnionym wcześniej odpadem, który transportowany jest ze zbiornika magazynowego za pomocą chwytaka. Przed zamknięciem pokrywy napełnionego zbiornika do suszenia odpadu następuje oczyszczenie krawedzi zbiornika w celu jego pełnego dopasowania pokrywy i uzyskania szczelnego połacznia. Automatyczne czyszczenie krawędzi zbiornika ma na celu szczelne przyleganie pokrywy i ochronę przed nie kontrolowanym wydostawaniem się powietrza i pary podczas procesu suszenia.

Proces autotermicznego suszenia

 Zbiorniki suszenia są wykonane z izolowanego żelbetonu. Z tego względu proces suszenia może przebiegać niezależnie od panujących na zewnątrz warunków atmosferycznych, również krytyczne temperatury nie będą miały wpływu na przebieg procesu.  Podczas procesu suszenia następuje biologiczne zapotrzebowanie na substancje tlenowe, które dostarczone razem z powietrzem w bardzo krótkim czasie powodują że organiczne substancje ulegając rozkładowi pod wpływem CO2 i H2O wytwarzają ciepło. Pozostałością są np. frakcje ciężkie lub też nie ulegające rozkładowi organicznemu i mineralnemu pozostałe materiały. Rozkład temperatury i wilgotności wewnątrz zbiornika jest sterowany elektrycznie i automatycznie przez system komputerowy.

105  Biologiczna stabilizacja przechodzi następujące fazy  Faza 1 ( Faza wstępna): Osiągnięcie temperatury procesu około 500C.  Faza 2 ( Faza eksploatacyjna): Podstawowa faza procesu w temperaturze około 500C  Faza 3 i 4 (Faza chłodzenia): Chłodzenie i suszenie stabilizatu następuje poprzez odbiór nadmiaru wilgotności.  Zawartość wody po procesie suszenia powinna wynosić < 15% wilgotności  Utrata ciężaru wskutek suszenia około 30 %  Pogorszenie środowiska poprzez zapachy, odcieki z odpadów i skondensowaną wodę jest zminimalizowane z powodu obiegów zamkniętych. Powietrze odlotowe (gazy po procesie suszenia) zostają doprowadzone do systemu wentalacyjnego i oczyszczone w biofiltrze.

Rozładunek zbiornikow suszenia stabilizatu

 Opróżnianie zbiorników po suszeniu następuje za pomocą suwnicy i chwytaka.  Pokrywa jest podnoszona w odpowiednim momencie przez chwytaki i przetransportowana na zbiornik znajdujący się obok. Suwnica z chwytakiem pozwala na optymalne opróżnienie zbiorników do suszenia. Osuszony materiał ze zbiorników jest transportowany do magazynu buforowego skąd ustabilizowany – wysuszony odpad przekazywany jest automatycznie do następnego procesu – frakcjonowania.

Mechaniczna segregacja suchego odpadu na frakcje

 Podniesioną kaloryczność zmieszanego odpadu otrzymuje się w wyniku suszenia już zredukowanej masy, a także poprzez przeprowadzenie procedur dążących do oddzielenia innych niepalnych materiałów.  Dla osiągnięcia wysokich wartości opałowych istotne znaczenie ma osuszenie materiału odpadowego oraz kolejność separacji poszczególnych frakcji oraz ich rodzaj. W dwóch separatorach dla odpadów lżejszych i cięższych następuje wydzielenie metali żelaznych i nieżelaznych oraz baterii. Frakcja ciężka jest dzielona w cyklonach na lżejszą frakcję energetyczną oraz na frakcję obojętną.  Suchy stabilizat zostaje podzielony na poszczególne strumienie: - odpad mineralny, - odpad niebezpieczny (np. baterie), - surowce wtórne (Fe- i nie-metal, szkło, minerały), - frakcja energrtyczna.

Oczyszczalnia wody procesowej

 Zawarta woda w odpadach jest odprowadzana poprzez system krążenia doprowadzonego i odprowadzonego powietrza oraz skroplona na wymiennikach cieplnych. Tak wydzielony kondensat jest przekazywany do dwupoziomowej instalacji czyszczącej, która składa się z części biologicznej o wysokiej jakości oraz części ultrafiltracyjnej.  Po tym procesie uzdatniania kondensat staje się wodą przemysłową wykorzystaną do chłodniczego obiegu suchego stabilizatu a następnie w otwartej chłodnicy poddany jest odparowaniu.  Czyszczenie kondensatu i odparowanie gwarantuje proces uniezależnienia się od odprowadzenia ścieków do odbiorników.

Odpylanie

 Cała instalacja MBP znajduje się w pomieszczeniu zamkniętym a w ustalonych punktach zapylone powietrze jest odsysane. Silnie zanieczyszczone pyłem powietrze odlotowe jest prowadzone przez specjalny system filtracyjny. Tam wydzielony kurz/pył jest doprowadzany do postaci pelletu (granulatu) i dodawany do paliwa

106 Odpady wytwarzane

Odpady odzyskane Odpady zbierane przez wytwórców Odpady zmieszne selektywnie (biodegradowalne)

Sortownia odpadów Stacje pochodzących przeładunkowe ZUOK Olsztyn z selektywnej zbiórki

Odpad niebezpieczny Surowce Stabilizat Kompostownia do unieszkodliwienia

Frakcja energetyczna Kompost z odpadów RDF zielonych

Składowisko

Rysunek 7. Schemat przepływu odpadów w systemie odzysku i unieszkodliwiania odpadów

Źródło: Studium Wykonalności projektu

Ponadto, w ramach systemu gospodarki odpadami powstanie pięć stacji przeładunkowych składających się z sekcji:

107  Przyjęcia odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki;  Przyjęcia odpadów zmieszanych;  Przeładunku i zagęszczania odpadów zmieszanych;  Magazynowania surowców wtórnych.  Magazynowanie odpadów zebranych selektywnie (np. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny).

Zrealizowany zostanie ZZO w Wysiece składający się z sekcji:

 Stacji przeładunkowej  Stanowisko rozładunku i przetwarzania odp. budowlanych  Przerobu odpadów wielkogabarytowych  Kompostowni pryzmowej  Magazynu odpadów niebezpiecznych  Punkt Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów  Rezerwa terenu pod kwaterę składowania balastu

Elementem systemu będzie Składowisko odpadów w ZZO Wysieka:

 węzeł kontrolno pomiarowy  kwatera składowania odpadów  infrastruktura i zaplecze

8.2. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI INNYMI NIŻ KOMUNALNE

Działania mające na celu racjonalizację gospodarki odpadami innymi niż komunalne są i będą podejmowane przez samodzielne podmioty gospodarcze działające w warunkach konkurencji rynkowej w gospodarce odpadami.

Do zadań Miasta Olsztyn, jako administracji samorządowej należy reglamentacja ilości wytwarzanych odpadów oraz określenie sposobów postępowania z nimi. Kontrola nad prawidłowością tej gospodarki leży w gestii Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska oraz Prezydenta Miasta Olsztyna.

8.2.2. Odpady zawierające PCB

Kierunki działań i zadania w zakresie gospodarki odpadami zawierającymi PCB są następujące:

 Zgodnie z obowiązującym prawodawstwem użytkowanie urządzeń i instalacji, w których znajdują się PCB, było możliwe do 30 czerwca 2010 r. Do 31 grudnia 2010 r. posiadacze odpadów zawierających PCB zobowiązani są do usunięcia z nich oraz unieszkodliwienia PCB albo, jeśli usunięcie PCB jest niemożliwe, do unieszkodliwienia tych odpadów.  Podmiotami odpowiedzialnymi za gospodarkę odpadami zawierającymi PCB w ilości poniżej 0,005% będą posiadacze odpadów zobowiązani do usunięcia i/lub unieszkodliwienia PCB w określonym terminie.

8.2.3. Odpadowe oleje

Kierunki działań i zadania w zakresie gospodarki odpadowymi olejami są następujące:

 System gospodarowania odpadowymi olejami będzie się opierał o działania w zakresie zbierania i odzysku/unieszkodliwiania odpadów.  Funkcjonowanie systemu, jak też osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania odpadowymi olejami będzie wymagało podjęcia działań, dotyczących:

108 - rozwoju i doskonalenia zbierania zużytych olejów, - odzysku i unieszkodliwiania odpadowych olejów, - ograniczenia niewłaściwych sposobów postępowania z odpadowymi olejami.

Rozwój i doskonalenie systemu zbierania odpadowych olejów

W celu rozwoju i doskonalenia systemu zbierania odpadowych olejów będą zintensyfikowane działania dla pozyskiwania olejów odpadowych ze źródeł rozproszonych oraz z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.

System zbierania odpadowych olejów obejmie wszystkich posiadaczy odpadów i będzie funkcjonował w oparciu o:

 organizacje odzysku,  inne podmioty zajmujące się zbieraniem zużytych olejów: autoryzowane stacje serwisowe pojazdów, stacje demontażu pojazdów, warsztaty samochodowe,  Punkt Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów (PDGO),  podmioty zajmujące się odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem odpadowych olejów.

Szczegółowe sposoby postępowania z odpadami olejowymi w zakresie zbierania, magazynowania, klasyfikowania do właściwego procesu odzysku lub unieszkodliwiania oraz kryteria dopuszczenia do procesu regeneracji określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi oraz ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.

Zgodnie z zapisami rozporządzenia oleje odpadowe będą zbierane i magazynowane selektywnie według wymagań wynikających ze sposobu ich przemysłowego wykorzystania lub unieszkodliwiania.

W procesie zbierania i magazynowania olejów odpadowych ich mieszanie z innymi odpadami i substancjami, w tym zwłaszcza z odpadami stałymi, odpadami PCB, olejem napędowym, olejem opałowym, płynami chłodniczymi, płynami hamulcowymi oraz innymi substancjami i preparatami chemicznymi nie będącymi olejami będzie niedopuszczalne. Dozwolone będzie mieszanie różnych rodzajów olejów tylko w przypadku gdy nie wpłynie to negatywnie na proces ich odzysku lub unieszkodliwiania.

Oleje odpadowe będą zbierane do szczelnych, oznakowanych (napisem: OLEJ ODPADOWY oraz kodem zgodnym z katalogiem odpadów) pojemników, wykonanych z materiałów trudno palnych, odpornych na działanie olejów odpadowych.

System zbierania odpadowych olejów od mieszkańców będzie realizowany poprzez zorganizowanie systemu zbierania tych olejów na poziomie miasta w Punkcie Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów (PDGO).

Odpadowe oleje będą magazynowane w miejscach utwardzonych, zabezpieczonych przed zanieczyszczeniem gruntu i opadami atmosferycznymi.

Proponowany system funkcjonowania zbierania olejów odpadowych przedstawia poniższy rysunek.

109 oleje smarowe PRODUCENCI I IMPORTERZY RYNEK

zlecenie odzysku i regeneracji przejęcie obowiązku

ORGANIZACJA ODZYSKU oleje odpadowe zlecenie zbierania SIEĆ zlecenie odzysku ZBIERANIA i regeneracji

oleje po regeneracji

INSTALACJE oleje odpadowe

Rysunek 8. System funkcjonowania zbierania olejów odpadowych (Kpgo 2010)

Odzysk i unieszkodliwianie odpadowych olejów

Podstawowe zasady gospodarki odpadowymi olejami określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.

Oleje odpadowe będą w pierwszej kolejności poddawane procesom odzysku poprzez regenerację, rozumianą jako każdy proces, w którym oleje bazowe mogą być produkowane przez rafinowanie olejów odpadowych, a w szczególności przez usunięcie zanieczyszczeń, produktów utleniania i dodatków zawartych w olejach. W przypadku, gdy regeneracja lub inne procesy odzysku olejów będą niemożliwe, dopuszcza się ich unieszkodliwianie.

Zgodnie z ustawą, przedsiębiorcy mają obowiązek zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów w wysokości określonej w ustawie. Nałożone obowiązki przedsiębiorcy mogą realizować:

 samodzielnie tj. przedsiębiorca we własnym zakresie poddaje odzyskowi lub recyklingowi wyłącznie wytworzone przez siebie odpady zgodnie z warunkami określonymi w przepisach o odpadach,  za pośrednictwem organizacji odzysku, która przejmuje obowiązki przedsiębiorców na podstawie umowy

Podejmowane działania zapewnią przedsiębiorcom osiągnięcie określonych w przepisach poziomów odzysku i recyklingu.

W przypadku, kiedy przedsiębiorca nie wykona ciążącego na nim obowiązku odzysku lub recyklingu, zobowiązany jest do obliczenia, a następnie odprowadzenia na rachunek Urzędu Marszałkowskiego opłaty produktowej.

110 Ograniczenie niewłaściwych sposobów postępowania z odpadowymi olejami

Wsparciem planowanych działań będą działania informacyjno-edukacyjne w zakresie prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi.

8.2.4. Zużyte baterie i akumulatory

System gospodarowania zużytymi bateriami i akumulatorami będzie się opierał o działania w zakresie zbierania i odzysku/unieszkodliwiania odpadów.

Podjęte zostaną działania dotyczące:

 rozwoju i doskonalenia zbierania zużytych baterii i akumulatorów,  odzysku i unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów,  ograniczenia niewłaściwych sposobów postępowania ze zużytymi bateriami i akumulatorami.

Rozwój i doskonalenie systemu zbierania zużytych baterii i akumulatorów

Gospodarowanie bateriami i akumulatorami reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach.

Odzysk i unieszkodliwianie zużytych baterii i akumulatorów

Podmioty wprowadzające na rynek zużyte baterie i akumulatory posiadają obowiązek zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów. Nałożone obowiązki przedsiębiorcy mogą realizować:

 samodzielnie tj. przedsiębiorca we własnym zakresie poddaje odzyskowi lub recyklingowi wyłącznie wytworzone przez siebie odpady zgodnie z warunkami określonymi w przepisach o odpadach,  za pośrednictwem organizacji odzysku, która przejmuje obowiązki przedsiębiorców na podstawie umowy.

W przypadku zużytych akumulatorów kwasowo-ołowiowych przedsiębiorca jest obowiązany na własny koszt odebrać wszystkie zużyte akumulatory punktów sprzedaży detalicznej oraz z innych miejsc niż punkty sprzedaży detalicznej i przekazać je do recyklingu

W przypadku, kiedy przedsiębiorca nie wykona ciążącego na nim obowiązku odzysku lub recyklingu, zobowiązany jest do obliczenia, a następnie odprowadzenia na rachunek Urzędu Marszałkowskiego opłaty produktowej.

8.2.5. Odpady medyczne i weterynaryjne

Funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, jak też osiągnięcie założonych celów będzie wymagało podjęcia następujących działań dotyczących:

 doskonalenia selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych w miejscu ich wytwarzania,  unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych.

111 Gospodarka odpadami powstającymi w placówkach służby zdrowia powinna odbywać się zgodnie z instrukcjami wewnątrzzakładowymi opracowanymi na podstawie wytycznych inspekcji sanitarnej.

Sposób magazynowania i gospodarowania odpadami medycznymi określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi.

Sposób magazynowania i gospodarowania odpadami weterynaryjnymi będzie przebiegał w sposób identyczny jak dla odpadów medycznych. Zwłoki zwierząt będą zbierane w lecznicach i gabinetach weterynaryjnych (po eutanazji) lub przez przedsiębiorstwa posiadające stosowne zezwolenia i podpisane umowy na prowadzenie takiej działalności, a następnie będą przekazywane do unieszkodliwienia.

Unieszkodliwianie odpadów medycznych i weterynaryjnych

Podstawowe zasady gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi określa Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi.

Wytwarzane na terenie miasta odpady medyczne i weterynaryjne będą przekazywane do spalarni odpadów medycznych i weterynaryjnych eksploatowanej przez Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. ul. Lubelska 43D, 10-410 Olsztyn.

8.2.6. Pojazdy wycofane z eksploatacji

Podstawowe zasady związane z gospodarowaniem pojazdami wycofanymi z eksploatacji zostały ujęte w ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Zgodnie z przywołanym aktem prawnym, podjęte zostaną działania obejmujące:

 rozwój zbierania pojazdów wycofanych w eksploatacji,  odzysk i unieszkodliwianie pojazdów wycofanych z eksploatacji,  ograniczenie niewłaściwych sposobów postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji.

Zarówno doskonalenie, jak i intensyfikacja dotychczasowych inicjatyw będą odbywały się przede wszystkim poprzez działania z zakresu edukacji ekologicznej skierowane zarówno do posiadaczy pojazdów jak i przedsiębiorców prowadzących punkty zbierania oraz stacje demontażu pojazdów.

Rozwój systemu zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji

Głównym założeniem systemu gospodarowania pojazdami wycofanymi z eksploatacji – w myśl obowiązujących przepisów - jest i będzie zbieranie odpadów przez punkty zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji legitymujące się stosownymi decyzjami w ramach prowadzonej przez siebie działalności. Z punktów tych odpady będą trafiać do stacji demontażu. Jest także możliwość bezpośredniego kierowania pojazdów wycofanych z eksploatacji do stacji demontażu.

W ramach opisywanego systemu obowiązek doprowadzenia zużytego pojazdu do punktu zbierania lub stacji demontażu spoczywa bezpośrednio na ostatnim właścicielu pojazdu (lub upoważnionej przez niego osobie). Przekazanie pojazdu odbywa się zasadniczo w sposób nieodpłatny (wyjątek stanowić tu będzie m.in. sytuacja, w której dostarczony pojazd będzie niekompletny).

Odzysk i unieszkodliwianie pojazdów wycofanych z eksploatacji

Zadaniem stacji demontażu jest wyodrębnienie z przyjętych odpadów masy części przeznaczonych do ponownego użycia (proces R14) lub też przetworzenie przyjętych odpadów w ramach posiadanych

112 przez siebie linii technologicznych w celu wydzielenia określonych rodzajów odpadów a następnie przekazanie ich do odzysku, recyklingu dalszego rozdzielenia w procesie strzępienia bądź do unieszkodliwienia (z wyłączeniem termicznego przekształcania) (proces R15). Podejmowane działania zapewnią podmiotowi prowadzącemu stację demontażu osiągnięcie określonych w przepisach poziomów odzysku i recyklingu.

Ograniczenie niewłaściwych sposobów postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji Ponieważ odsetek pojazdów kierowanych do legalnie działających punktów zbierania pojazdów i/lub stacji demontażu jest niski, w ramach podejmowanych działań na rzecz sprawnie funkcjonującego systemu gospodarowania wrakami należy podjąć działania edukacyjne, propagujące prawidłowe zachowania w zakresie postępowania z odpadami.

8.2.7. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny

Proponowany system postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym oparty został na koncepcji rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Poniżej przedstawiono schemat funkcjonowania systemu gospodarki zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym.

Sprzęt wyprodukowany w kraju

Sprzęt z importu WPROWADZAJĄCY SPRZĘT ELEKTRYCZNY I ELEKTRONICZNY Sprzęt nabyty wewnątrz - wspólnotowo

UŻYTKOWNICY SPRZĘTU PONOWNE UŻYCIE SPRZĘTU W CAŁOŚCI ZBIERAJĄCY ZUŻYTY SPRZĘT ELEKTRYCZNY I LUB W CZĘŚCI ELEKTRONICZNY

ELEKTRONICZNEGO PUNKTY ZBIERANIA ZUŻYTEGO SPRZĘTU

PROWADZĄCY ZAKŁAD PRZETWARZANIA ZUŻYTEGO SPRZĘTU

ORGANIZACJA ODZYSKU SPRZĘTU ODZYSKU ORGANIZACJA I ELEKTRYCZNEGO

PROWADZĄCY PROWADZĄCY PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ W DZIAŁALNOŚĆ W DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE ZAKRESIE INNYCH NIŻ ZAKRESIE RECYKLINGU RECYKLING UNIESZKODLIWIANIA PROCESÓW ODZYSKU

Rysunek 9. System gospodarki zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (wg Kpgo 2010)

113 Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym wprowadzający sprzęt przeznaczony do gospodarstw domowych jest obowiązany do zorganizowania i sfinansowania odbierania od prowadzących punkty zbierania zużytego sprzętu, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych.

Wprowadzający sprzęt jest zobowiązany do zapewnienia sieci zakładów przetwarzania o zdolnościach przetwórczych umożliwiających przetworzenie zebranego zużytego sprzętu.

Zbierający sprzęt przekazuje zebrany zużyty sprzęt do zakładu przetwarzania. Prowadzący zakład przetwarzania jest zobowiązany przekazywać odpady powstałe w wyniku przetworzenia zużytego sprzętu prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu lub prowadzącemu działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku.

Organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego zajmują się organizowaniem, zarządzaniem lub prowadzeniem przedsięwzięć związanych ze zbieraniem, przetwarzaniem, recyklingiem i innymi niż recykling procesami odzysku oraz unieszkodliwianiem zużytego sprzętu, w tym edukacją ekologiczną.

Wsparciem dla tych działań będą działania informacyjno-edukacyjne w zakresie prawidłowego postępowania z tego rodzaju odpadami.

8.2.8. Odpady zawierające azbest

Dokumentem nadrzędnym jest Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, uchwalony przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej 15 marca 2010 r.

Główne cele i zadania o:

 sukcesywne usunięcie wyrobów zawierających azbest z terenu miasta poprzez ich demontaż i unieszkodliwienie,  wyeliminowanie potencjalnych negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych oddziaływaniem azbestu na mieszkańców miasta.

Założone cele będą realizowane poprzez:

 edukację mieszkańców Olsztyna w zakresie szkodliwości azbestu, obowiązków dotyczących postępowania z wyrobami zawierającymi azbest oraz sposobów bezpiecznego ich usuwania oraz unieszkodliwiania,  oczyszczenie terenu miasta z odpadów zawierających azbest,  demontaż pokryć dachowych i elewacyjnych oraz odbiór odpadów zawierających azbest z nieruchomości osób fizycznych i z innych zasobów mieszkaniowych,  montaż nowych pokryć bezazbestowych,  podejmowanie działań mających na celu pozyskanie środków finansowych zewnętrznych na demontaż wyrobów azbestowych, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest,  przygotowanie procedury udzielania pomocy finansowej mieszkańcom miasta w usuwaniu azbestu,  monitoring postępowania z odpadami, szczególnie obejmującego indywidualnych posiadaczy i firmy zajmujące się demontażem wyrobów zawierających azbest.

Zgodnie z przepisami, usuwanie azbestu może być wykonywane tylko przez wyspecjalizowaną jednostkę (firmę), posiadającą odpowiednią decyzję wydaną przez Prezydenta Miasta Olsztyna.

114 Decyzje te będą jednak ważne tylko do 31.12.2010 r., a po tym terminie stracą moc. Od dnia 13.03.2010 r. decyzje takie wydaje Marszałek Województwa.

Odpady zawierające azbest powstające na terenie Olsztyna będą unieszkodliwiane poprzez składowanie na składowiskach przystosowanych do deponowania tego rodzaju odpadów. Od 13.03.2010 r. dozwolone jest unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest w mobilnych urządzeniach.

8.2.9. Przeterminowane środki ochrony roślin

Odpady przeterminowanych środków ochrony roślin oraz agrochemikaliów gromadzone będą zbierane przez podmioty posiadające stosowne decyzje w zakresie gospodarki odpadami. Całość zebranych odpadów tego typu będzie unieszkodliwiana w sposób przystosowanych do tego celu instalacjach w kraju lub za granicą.

8.2.10. Zużyte opony

Dla osiągnięcia założonych celów w zakresie gospodarki zużytymi oponami podjęte zostaną następujące zadania:

Rozwój systemu selektywnego zbierania zużytych opon

Na terenie Olsztyna system selektywnego zbierania opon jest już w dużej mierze ukształtowany. Docelowo, 100% wytworzonych zużytych opon objętych zostanie systemem selektywnego zbierania. System funkcjonował będzie w oparciu o:

 organizacje odzysku, stowarzyszenia producentów i importerów opon,  inne podmioty zajmujące się zbieraniem zużytych opon: serwisy ogumienia, stacje serwisowe, warsztaty samochodowe, punkty wulkanizacyjne, stacje benzynowe, stacje demontażu pojazdów,  podmioty zajmujące się odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem gumy.

System zbierania będzie doskonalony pod kątem zbierania zużytych opon ze źródeł rozproszonych.

Rozwój systemu odzysku i recyklingu zużytych opon

Podstawowe zasady gospodarki zużytymi oponami określa ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej oraz ustawa z dnia 21 stycznia 2005 o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.

Na przedsiębiorców, którzy są producentami lub importerami opon (dotyczy to opon nowych, bieżnikowanych oraz używanych nie bieżnikowanych) nałożono obowiązek odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów w wysokości określonej w ustawie. Mogą się z niego wywiązać w następujący sposób:

 dokonać odzysku samodzielnie,  zlecić dokonanie odzysku wyspecjalizowanym przedsiębiorcom,  skorzystać z usług organizacji odzysku, które przejmują obowiązki związane z odzyskiem odpadów.

115 W przypadku, kiedy przedsiębiorca nie wykona ciążącego na nim obowiązku, ani nie zawrze odpowiedniej umowy z organizacją odzysku zobowiązany jest do obliczenia, a następnie odprowadzenia na rachunek urzędu marszałkowskiego opłaty produktowej.

Proponowane rozwiązanie systemu gospodarki zużytymi oponami przedstawia poniższy rysunek.

Przekazanie Magazynowanie, Zbieranie, selekcja, Odzysk Finansowanie zużytej opony przekazanie transport energetyczny, zlecenia recykling

Informowanie, zarządzanie, raportowanie

Producenci i Użytkownicy Źródła Organizacje Operator Cementownie importerzy opon pozyskiwania odzysku logistyczny Recyklerzy opon zużytych opon Pozostałe podmioty Element procesu zajmujące się zbieraniem zużytych Uczestnik procesu opon

Opracowano na podstawie: Stowarzyszenie Ekoguma, 2005

Rysunek 10. System gospodarki zużytymi oponami

Podstawowe zasady funkcjonowania systemu zbierania i gospodarki zużytymi oponami

W ramach systemu, preferowane będą następujące metody i technologie zagospodarowania zużytych opon:

 bieżnikowanie,  regeneracja (produkcja regeneratu),  rozdrabnianie opon (produkcja granulatu gumowego),  dewulkanizacja,  piroliza,  odzysk energetyczny - spalanie w przystosowanych do tego celu instalacjach.

Przyjmuje się zasadę pierwszeństwa recyklingu zużytych opon przed odzyskiem energetycznym.

Ograniczenie niewłaściwych sposobów postępowania ze zużytymi oponami (składowanie i spalanie w instalacjach nie dostosowanych do tego celu)

Prowadzona będzie akcja informacyjno – edukacyjna wskazująca możliwości prawidłowej gospodarki tymi odpadami.

116 8.2.11. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej

Dla osiągnięcia założonych celów w zakresie odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej podjęte zostaną następujące zadania:

Selektywne zbieranie poszczególnych rodzajów odpadów remontowych, budowlanych i z demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej na miejscu wytwarzania.

Na placu budowy magazynowane będą w oddzielnych miejscach wstępnie posegregowane odpady budowlane, co pozwoli na selektywne wywożenie ich do zakładu odzysku i unieszkodliwiania.

Rozwój systemu odzysku lub unieszkodliwiania odpadów remontowych, budowlanych i z demontażu obiektów budowlanych oraz z infrastruktury drogowej.

Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych, remontowych i z demontażu prowadzony będzie w instalacjach wyposażonych w linie do przekształcania gruzu budowlanego (np. kruszarki, przesiewacze wibracyjne) i doczyszczania dowiezionych odpadów. Otrzymany materiał będzie wykorzystywany do celów budowlanych oraz do rekultywacji obszarów zdegradowanych, w tym składowisk odpadów, a także jako warstwa inertna.

W Olsztynie uruchomiona zostanie linia przerobu odpadów budowlanych i podobnych w ramach Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych.

Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku i unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami możliwe jest stosowanie niektórych odpadów z grupy 17 w procesie odzysku R14 poza instalacjami:

 do wypełniania terenów niekorzystnie przekształconych (takich jak zapadliska, nieeksploatowane odkrywkowe wyrobiska lub wyeksploatowane części tych wyrobisk),  do utwardzania powierzchni terenów, do których posiadacz ma tytuł prawny, z tym, że utwardzanie to nie powinno zakłócać stanu wody na gruncie,  w podziemnych technikach górniczych,  do porządkowania i zabezpieczenia przed erozją wodną i wietrzną skarpy i powierzchni korony zamkniętego składowiska lub jego części, w ilości wynikającej z technicznego sposobu zamknięcia składowiska,  do rekultywacji biologicznej zamkniętego składowiska lub jego części (tak zwanej okrywy rekultywacyjnej), przy czym grubość warstwy stosowanych odpadów powinna być uzależniona od planowanych obsiewów lub nasadzeń,  do budowy wałów, nasypów kolejowych i drogowych, podbudów dróg i autostrad, nieprzepuszczalnych wykładzin czasz osadników ziemnych, rdzeni budowli hydrotechnicznych oraz innych budowli i obiektów budowlanych, w tym fundamentów, pod warunkiem, że zostało to uwzględnione w decyzji wydanej na podstawie przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym lub prawa budowlanego,  odzysk wydobytej gleby i ziemi polegający na usunięciu z niej substancji ropopochodnych, na przykład przy pomocy bakterii lub innych metod; po przeprowadzeniu odzysku wykonuje się badania potwierdzające uzyskanie standardów wymaganych odrębnymi przepisami.

117 8.2.12. Komunalne osady ściekowe

Osady ściekowe wytwarzane w Olsztynie zagospodarowywane są w uruchomionej 17 czerwca 2010 r. suszarni i spalarni tych odpadów. Została ona zrealizowana w ramach Projektu „Gospodarka wodno- ściekowa w Olsztynie - II faza (Projekt nr 2000/PL/16/P/PE/014, Kontrakt nr 01 "Zaprojektowanie i wykonanie suszarni i spalarni osadów"), który uzyskał dofinansowanie z Funduszu Spójności.

Suszarnia i spalarnia osadów ściekowych znajdują się na terenie oczyszczalni ścieków „Łyna” , zlokalizowanej w północnej części Olsztyna, w sąsiedztwie rzeki Łyny.

Spalarnia została zaprojektowana na przerób godzinowej ilości osadów na poziomie 1 400 kg. Maksymalnie, choć nie w sposób ciągły, podane zostać może 2 000 kg osadów /h. Obiekt wyposażono w jedną linię suszenia i spalania, której trzon stanowi cylindryczna suszarka okryta olejowym płaszczem grzejnym oraz piec spalający osady. Ciepło wytwarzane podczas spalania granulek jest wykorzystywane do osuszania kolejnej porcji osadów. Proces suszenia odbywa się w zamkniętym obiegu.

Jako produkt końcowy uzyskiwany jest popiół w ilości ok. 108 kg/h oraz pyły w ilości ok. 12 kg/h pochodzące z oczyszczania gazów odlotowych. Produkty spalania obecnie magazynowane są pod przeznaczoną do tego celu wiatą. Po spełnieniu określonych warunków możliwe będzie stosowanie popiołów w budownictwie.

Sposoby wykorzystywania komunalnych osadów ściekowych, a także dotyczące tego podstawy prawne i administracyjne, reguluje art. 43 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Wymagania jakościowe i warunki, jakie muszą być spełnione przy wykorzystywaniu osadów ściekowych zawarte zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. Jednocześnie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 7 września 2005 roku w sprawie kryteriów dopuszczenia odpadów do składowania, komunalne osady ściekowe nie spełniają warunków, które dopuszczają ich deponowanie na składowiskach.

Obowiązuje zakaz zbierania komunalnych osadów ściekowych poza miejscem ich wytwarzania.

8.2.13. Odpady opakowaniowe

Dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu podjęte zostaną następujące działania:

 doskonalenia zbierania odpadów opakowaniowych,  prowadzenie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,  ograniczenie niewłaściwych sposobów postępowania z odpadami opakowaniowymi.

Szczegółowe sposoby postępowania z odpadami opakowaniowymi w zakresie zbierania, odzysku w tym recyklingu określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 października 2005 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami opakowaniowymi.

W przypadku opakowań po środkach ochrony roślin obowiązuje osobna procedura postępowania. Zgodnie z zaleceniem „Etykiety instrukcji stosowania środka ochrony roślin” użytkownik ma obowiązek zwrotu opakowań po wskazanych środkach ochrony roślin do punktu sprzedaży środków ochrony roślin posiadającego zezwolenie na zbieranie odpadów o kodzie 150110*. Zgodnie z instrukcjami - etykietami stosowania - opróżnione opakowania po środkach ochrony roślin należy trzykrotnie przepłukać wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą użytkową.

Sprzedawca środków niebezpiecznych obowiązany jest pobierać kaucję za opakowania jednostkowe tych środków w wysokości ustalonej rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2004 r.

118 w sprawie wysokości kaucji za opakowania jednostkowe niektórych środków niebezpiecznych. Użytkownik środków niebezpiecznych obowiązany jest zwrócić sprzedawcy odpady opakowaniowe po tych środkach, natomiast sprzedawca jest obowiązany przyjmować opakowania po środkach niebezpiecznych od użytkowników w celu dalszego ich przekazania producentowi, importerowi lub dokonującemu wewnątrzwspólnotowego nabycia. Przyjmując opakowania po środkach niebezpiecznych, sprzedawca jest obowiązany zwrócić pobraną kaucję.

Operator systemu, w imieniu producentów i importerów środków ochrony roślin, odbiera i unieszkodliwia opakowania.

Zabronione jest wykorzystywanie opróżnionych opakowań po środkach ochrony roślin do innych celów, w tym traktowanie ich jako surowce wtórne.

Ponadto, sprzedawca produktów w opakowaniach obowiązany do przekazywania użytkownikom tych produktów informacji o opakowaniach i odpadach opakowaniowych w zakresie dostępnych systemów zwrotu, zbiórki i odzysku, w tym recyklingu, właściwego postępowania z odpadami opakowaniowymi oraz znaczenia oznaczeń stosowanych na opakowaniach - co najmniej przez wywieszenie odpowiedniej informacji w miejscu sprzedaży.

Odzysk i recyklingu odpadów opakowaniowych

Podstawowe zasady gospodarki odpadami opakowaniowymi określa ustawa z dnia 11 maja 2001 roku o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej.

Ograniczenie niewłaściwych sposobów postępowania z odpadami opakowaniowymi

W ramach podejmowanych działań na rzecz sprawnie funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi będą realizowane działania edukacyjne, propagujące prawidłowe zachowania w zakresie postępowania z charakteryzowanymi odpadami.

8.2.14. Odpady pochodzące z przemysłu (inne niż niebezpieczne)

W przypadku tego segmentu wszelkie działania związane z postępowaniem z odpadami pochodzącymi z sektora gospodarczego spoczywają na posiadaczach (w tym wytwórcach) odpadów, a więc na poszczególnych podmiotach gospodarczych.

W rozumieniu ustawy o odpadach przez posiadacza odpadów rozumie się: „każdego, kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną); domniemywa się, ze władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości”.

Natomiast jako wytwórcę odpadów ustawa określa: „każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów”.

Każdy posiadacz (lub wytwórca) tego rodzaju odpadów posiada pewną swobodę wyboru metody ich zagospodarowania, z wyłączeniem tych odpadów, w odniesieniu do których ustawa o odpadach narzuca określone sposoby postępowania (oleje odpadowe, odpady medyczne, weterynaryjne i zawierające PCB, baterie i akumulatory). Jedynymi ograniczeniami w tym zakresie są przepisy prawne dotyczące gospodarki odpadami oraz aspekty ekonomiczne.

119 System gospodarki odpadami z sektora gospodarczego opierać się będzie na następujących założeniach:  gospodarka odpadami jest częścią rynku i podlega takim samym zasadom, jak pozostałe sektory działalności,  wytwórcy odpadów i podmioty oferujące usługi współpracują ze sobą w celu uzyskania jak największego stopnia odzysku i unieszkodliwienia odpadów,  rolą jednostek samorządowych jest stymulacja podmiotów gospodarczych w celu osiągnięcia przez nich wymaganych standardów w zakresie postępowania z wytwarzanymi odpadami, oraz umożliwienie im (w zakresie własnych kompetencji) zgodnego z prawem odzysku i unieszkodliwiania odpadów,  organy jednostek samorządowych mają za zadanie prowadzenie akcji wspierającej rozwój i funkcjonowanie systemu, poprzez udzielanie informacji, prowadzenie akcji promocyjno – edukacyjnych dla podmiotów wytwarzających odpady, wspieranie działań logistycznych dla zwiększania stopnia odzysku i unieszkodliwienia odpadów, udzielanie stosownych opinii.

Zadania Gminy Miasta Olsztyn (realizowane także przez WIOŚ), jakie należy wykonać dla osiągnięcia zamierzonych celów są następujące:

 Wspieranie i promowanie wdrażania w zakładach wytwarzających odpady technologii Czystszej Produkcji oraz norm serii ISO 14000.  Dążenie do zmniejszenia do minimum przemieszczania odpadów, zgodnie z zasadami bliskości i samowystarczalności, poprzez system decyzji i pozwoleń.  Umożliwienie sukcesywnego wykorzystanie nagromadzonych wcześniej odpadów.  Promowanie proekologicznych innowacji technologicznych w gospodarce odpadami w drodze wspierania targów ekologicznych i branżowych, wydawnictw specjalistycznych, baz danych na temat krajowych i zagranicznych technologii gospodarki odpadami.  Prowadzenie ustawicznej edukacji, informacji i promocji oraz utrwalanie prawidłowych postaw obowiązków w zakresie wypełniania obowiązków z dziedziny gospodarki odpadami, szczególnie u wytwórców i posiadaczy odpadów oraz podmiotów prowadzących gospodarkę odpadami.  Kontrola i monitoring wytwórców odpadów i podmiotów posiadających instalacje do unieszkodliwiania odpadów w celu stwierdzenia, czy działalność ta nie narusza przepisów ochrony środowiska i jest zgodna z normami i zaleceniami (w tym prowadzenie baz danych o odpadach).

9. ZADANIA STRATEGICZNE REALIZOWANE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI NA OKRES CO NAJMNIEJ 8 LAT

9.1. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ OGRANICZANIA ILOŚCI ODPADÓW I ICH NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Brak odpadów oznacza brak problemów z nimi związanych, dlatego zapobieganie powstawaniu i zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów zajmuje pierwsze miejsce w hierarchii celów i zadań gospodarki odpadami.

W polityce Unii Europejskiej jest to jedna z ważniejszych kwestii, o czym świadczy opracowana Strategia tematyczna w sprawie zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu COM(2005)666, gdzie zwrócono uwagę na promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów. Strategia wskazuje potrzebę podjęcia działań wspierających zapobieganie powstawaniu odpadów, ich recykling i ponowne wykorzystanie w taki sposób, aby uzyskać optymalną redukcję wpływu na zasoby

120 naturalne. Jednym z celów strategii jest dążenie do takiej zmiany zachowań społeczeństwa w zakresie gospodarki odpadami, aby możliwe było osiągnięcie wysokich poziomów recyklingu.

Również Dyrektywa ramowa w sprawie odpadów 2008/98/WE wprowadza obowiązek opracowania m.in. planów minimalizacji odpadów, które przedstawiają istniejące środki zapobiegawcze oraz ustalą cele zapobiegania powstawaniu odpadów.

Dążenie do minimalizacji odpadów, obok troski o ochronę środowiska naturalnego, jest również uzasadnione ze względów ekonomicznych (niesie za sobą oszczędność surowców, energii, kosztów wytwarzania), społecznych (potencjalne zmniejszenie odpowiedzialności producenta za problemy zanieczyszczania środowiska i pozytywny jego odbiór na rynku konsumentów jako firmy przyjaznej środowisku) oraz prawnych (wymagania dotyczące zarządzania odpadami).

Wyróżnia się następujące strategie zmierzające do minimalizacji ilości odpadów oraz zmniejszania ich szkodliwości:

 strategia rozcieńczania, polegającą na zmniejszaniu stężenia zanieczyszczeń i odpadów odprowadzanych do środowiska, opierająca się o zdolności asymilacyjne środowiska,  strategia polegająca na stosowaniu różnego rodzaju urządzeń filtrujących w celu oddzielenia części najbardziej szkodliwych zanieczyszczeń ze strumienia odpadów. Znana także jako zasada „końca rury" (ang. the end of pipe), tzn. wyłapywania zanieczyszczeń w końcowej fazie procesu produkcyjnego,  strategia recyrkulacji, polegającą na zawracaniu powstałych odpadów do procesu produkcyjnego i wykorzystywaniu odpadów jako produktów lub surowców,  strategia „3 x R" - zapobiegania powstawaniu odpadów, ustalając hierarchię postępowania z nimi: redukcja (ang. reduce) — ograniczanie produkcji odpadów, rekonsumpcja (ang. reuse) — ponowne użycie zasobów, potencjalnych odpadów i recykling (ang. recycle) — przeważanie odpadów jako zasobów do wtórnego użytku.

Na minimalizację odpadów na terenie miasta Olsztyn składać się będą następujące działania:

 unikanie ilościowe – unikanie wytwarzania odpadów (ze zmianami w strukturze konsumpcji włącznie),  unikanie jakościowe – zmniejszanie w odpadach substancji niebezpiecznych lub mogących utrudniać ich odzysku lub unieszkodliwiania.

Jako priorytet należy przyjąć zachęcanie do ograniczania nadmiernej konsumpcji, co bezpośrednio wiąże się z ograniczaniem powstawania odpadów. Jeśli jest to niewykonalne, produkty lub ich komponenty bądź opakowania po zakończeniu konsumpcji, należy użyć powtórnie (rekonsumpcja). Jako ostatni etap w hierarchii priorytetów należy stosować recykling produktów, ich komponentów lub opakowań. Recykling będzie rozpatrywany jako ostatni z elementów w strategii minimalizacji odpadów, gdy pozostałe preferowane sposoby działania nie są już skuteczne i możliwe do realizacji.

Poniżej przedstawiono podstawowe zasady związane z minimalizacją odpadów komunalnych:

Producenci wyrobów: stosowanie zasady oszczędzania przy projektowaniu i wytwarzaniu produktów

 uzyskiwanie tej samej ilości produktów lub ich funkcji przy minimalnym wkładzie zasobów,  oszczędzanie materiałów opakowaniowych przez zmniejszenie grubości ścianek czy wielokrotne ich używanie,  dobór właściwych zasad konstrukcji i materiałów, by ułatwić naprawy i recykling materiałowy,  oznakowanie opakowań symbolem oznaczającym rodzaj materiału oraz symbolem przydatności do różnych metod odzysku,  ułatwienia w przedłużaniu trwałości i żywotności produktów.

121 Dla wytwórców z sektora gospodarczego udostępnione zostaną informacje zawarte w dokumencie pn. Zintegrowana Polityka Produktowa, której celem jest poprawa procesów wytwórczych i doprowadzenie do zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko procesów wytwórczych oraz produkowanych wyrobów. Instrumenty służące do wdrażania polityki produktowej są następujące:

 finansowe – podatki ekologiczne, rachunkowość uwzględniająca wszystkie koszty produkcji (łącznie ze stratami w środowisku), internalizacja kosztów zewnętrznych,  upowszechnienie eko-znakowania (etykietowanie ekologiczne, np. Eko-Znak lub Ecolabel)  zapewnienie dostępu do informacji środowiskowych związanych z produktem dla konsumentów,  upowszechnienie zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach i organizacjach – EMAS (Eco-managment and Audit Scheme),  upowszechnienie deklaracji środowiskowych dla produktów,  przystępowanie do porozumień środowiskowych pomiędzy przedsiębiorcami i władzą publiczną,  stosowanie kryteriów ekologicznych przy przetargach finansowanych ze środków publicznych

Placówki handlowe

 udział w organizowaniu systemu zwrotu opakowań wielokrotnego użycia i systemu selektywnej zbiórki odpadów poużytkowych.

Konsumenci

 świadomy wybór produktów, pod kątem ilości, zawartości jak i opakowania,  segregacja opakowań poużytkowych i ich gromadzenie w specjalnych pojemnikach, workach lub dostarczenie do punktów zbiórki.  wielokrotne używanie produktów i opakowań,  stosowanie odświeżenia, renowacji i drobnych przeróbek produktów,  dokonywanie w stosunku do opakowań czynności przygotowawczych (np. mycie butelek).

Jednym z działań skutkujących minimalizacją wytwarzania odpadów jest wielokrotne wykorzystanie produktów w tym samym lub w innym celu niż pierwotne, bez potrzeby ich przetwarzania. Oprócz zmniejszenia ilości powstających odpadów oraz pozwoli to oszczędzać energię, której użycie byłoby konieczne do przetworzenia tego produktu lub wyprodukowaniu nowego. Wiele przedmiotów nadaje się do wielokrotnego i długoterminowego użytkowania, jak: ubrania, meble, urządzenia różnego typu i ich części, opakowania plastikowe lub szklane, garnki, książki i podręczniki, itp.

W celu ograniczania szkodliwości odpadów promowane będzie kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji na terenie posesji.

Firmy odbierające odpady poużytkowe

 zbiórka odpadów tzw. surowcowych, w tym opakowaniowych od użytkowników,  przygotowanie odpadów do transportu i dalszego przetwórstwa, w tym segregacja oraz oczyszczenie.

Władze miasta Olsztyn

 edukacja i informacja związana z minimalizacją odpadów (obejmujące informacje, symbole, obrazy, kulturę, ideologię i wartości wraz z umiejętnością właściwego ich stosowania, a także kształtowanie właściwych postaw),

122  organizowanie odbioru odpadów mających zastosowanie jako surowce wtórne, w tym opakowaniowych na terenie miasta, w systemie tzw. ogólnomiejskim - z miejsc publiczne dostępnych,  wdrażanie zasad tzw. zielonych zamówień publicznych”.

W 2007 roku opracowano i wdrożono „Krajowy plan działań w zakresie zielonych zamówień publicznych”, który porusza kwestie dotyczące uwzględnienia aspektów ekologicznych w procedurach przetargowych. Zielone zamówienia publiczne oznaczają politykę, w ramach której podmioty publiczne włączają kryteria i/lub wymagania ekologiczne do procesu zakupów (procedur udzielania zamówień publicznych) i poszukują rozwiązań minimalizujących negatywny wpływ produktów/usług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktów, a poprzez to wpływają na rozwój i upowszechnienie technologii środowiskowych. Definicja ta obejmuje sytuacje, gdy zamawiający uwzględnia jeden lub więcej czynników środowiskowych na takich etapach procedury przetargowej jak: określenie potrzeb, zdefiniowanie przedmiotu zamówienia, sformułowanie specyfikacji technicznych, wybór kryteriów udzielenia zamówienia lub sposobu wykonania zamówienia, kwalifikacji wykonawców oraz wybór najkorzystniejszej oferty za pomocą środowiskowych kryteriów oceny ofert.

Instytucja zamawiająca może określić w specyfikacji technicznej jako wymóg lub w kryteriach oceny oferty jako dodatkowe punkty dla określonych działalności gospodarczej przykładowe elementy: wykorzystanie materiałów lub produktów pochodzących z odzysku, wykorzystanie technologii, w wyniku której wytworzona zostanie mniejsza ilość odpadów, sposoby zagospodarowania wytworzonych odpadów, itp.

W Urzędzie Miasta w Olsztynie oraz jednostkach podległych gminie ustalone zostaną procedury służące identyfikacji produktów i usług spełniających cele polityki „zielonych” zamówień publicznych oraz opracowany zostanie system szkoleń i informacji dla różnych grup osób zajmujących się zamówieniami publicznymi (opracowujących kryteria dla produktów i usług, odpowiedzialnych za wybór wykonawcy oraz korzystających z produktów i usług).

W celu upowszechniania informacji nt. zielonych zamówień publicznych Urząd Zamówień Publicznych wydzielił na swojej stronie internetowej specjalny link - „Zielone zamówienia” (www.uzp.gov.pl → Zielone zamówienia).

Decyzje o zapobieganiu powstawaniu odpadów zapadają już na etapie fazy projektowej wyrobu, a także na etapie jego wytwarzania, użytkowania oraz są związane z ostatecznym zagospodarowaniem odpadów powstających z tych wyrobów po zakończonym ich cyklu życia. W związku z tym na szczeblu krajowym będą podejmowane przede wszystkim następujące działania:

 wspieranie wprowadzania niskoodpadowych technologii produkcji oraz zapewniających wykorzystanie możliwie wszystkich składników stosowanych surowców,  promowanie zarządzania środowiskowego,  intensywna edukacja ekologiczna promująca zapobieganie powstawaniu odpadów,  podniesienie stawek opłat za składowanie odpadów, w szczególności zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz odpadów wcześniej nieprzetworzonych,  objęcie 100% mieszkańców systemem selektywnego odbierania odpadów komunalnych,  rozwój czystych technologii.

W zakresie kształtowania polityki gospodarki odpadami głównymi kierunkami działań są:

 intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie,

123  wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania,  wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,  wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji i rekultywacji składowisk odpadów.

9.2. DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU ODPADÓW KOMUNALNYCH

Główne zadania związane ze zbieraniem i transportem odpadów komunalnych omówiono szczegółowo w rozdziałach wcześniejszych.

Dodatkowo podjęte zostaną następujące działania wspomagające gospodarkę odpadami komunalnymi:

 weryfikacja Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Olsztyn w celu dostosowania do wymagań niniejszego Planu w terminie trzech miesięcy od daty jego uchwalenia,  powołanie spośród pracowników Straży Miejskiej zespołu kontrolującego właścicieli nieruchomości w zakresie przestrzegania wymagań ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz obowiązków wynikających z Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Olsztyn,  zorganizowanie w miarę potrzeby odbierania odpadów komunalnych od tych właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów z przedsiębiorcami posiadającymi zezwolenia,  kontrolowanie okresowo przedsiębiorców w zakresie zgodności wykonywanej działalności z udzielonym zezwoleniem na odbieranie odpadów komunalnych,  zbieranie informacji od zobowiązanie przedsiębiorców odbierających odpady o ilościach, metodach i sposobach dalszego postępowania (w tym miejscach odzysku lub unieszkodliwiania) z odpadami komunalnymi,  rozwój potencjału technicznego i organizacyjnego służącego selektywnej zbiórce (tj. zakup lub wymiana pojemników do gromadzenia odpadów, wsparcie merytoryczne i/lub finansowe itp.),  aktualizacja uchwały ustalającej górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi odbierania odpadów komunalnych, stosując niższe stawki, jeżeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny,  prowadzenie bazy komputerowej zawierającej ewidencję umów.

Kontynuowana będzie stała, kompleksowa edukacja ekologiczna mieszkańców. Działania związane z edukacją ekologiczną prowadzą głównie następujące podmioty:

1. Urząd Miasta Olsztyn 2. Olsztyńskie Centrum Edukacji Ekologicznej przy Warmińsko – Mazurskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli 3. Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. w Olsztynie

W zakresie edukacji ekologicznej i informacji o środowisku podejmowane są działania takie jak m.in.:

 realizacja programu wspierania edukacji ekologicznej w placówkach oświatowych,  prowadzenie edukacji dla dzieci i młodzieży w ramach zajęć dydaktycznych,  realizacja programów edukacyjnych związanych z gospodarką odpadami,  organizacja szkoleń, konferencji, konkursów, warsztatów z zakresu ochrony środowiska, wycieczek  publikacje o stanie środowiska na terenie Olsztyna,  organizacja imprez związanych z gospodarką odpadami,

124  współpraca z mediami i innymi instytucjami propagującymi działania związane z gospodarką odpadami.

Informacje o zasadach prawidłowego postępowania z odpadami kierowane są do wszystkich grup mieszkańców, a szczególnie intensywnie do dzieci i młodzieży. Prowadzone są liczne akcje, np. Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi, kampania ”Co młody konsument wiedzieć powinien” i inne. Opracowane są liczne ulotki, plakaty, organizowane są konkursy, szkolenia, wycieczki do obiektów gospodarki odpadami. Podejmowana jest współpraca z lokalną prasą, radiem i telewizją z zakresu przekazywania informacji o gospodarce odpadami (komunikaty, reklamy edukacyjne itp.). Ważnym środkiem przekazywania informacji jest Internet.

Pozostałe działania to m.in.:

 współpraca OZK Sp. z o.o. z Radami osiedla - pilotażowy program selektywnej zbiórki odpadów metodą workową,  organizowanie, prowadzenie i nagłaśnianie konkursu promującego ekologiczne zachowania społeczne w postępowaniu z odpadami,  organizacja konkursu „Supersegregator Olsztyński” promującego selektywna zbiórkę i recykling,  szerzenie edukacji ekologicznej wśród mieszkańców poprzez nagłaśnianie problemu odpadowego na imprezach masowych i medialnych,  współpraca z nauczycielami szkół w zakresie działań proekologicznych wśród dzieci i młodzieży,  organizacja konkursu „Bateriada na szóstkę” promującego zbiórkę zużytych baterii,  uczestniczenie z dziećmi w Sprzątaniu Świata 2005 pod hasłem „Wszystkie kolory recyklingu” (pomoc w segregacji zebranych odpadów),  udział w ekologicznej akcji pod nazwą „Zielony piknik” - praktyczna lekcja segregacji odpadów poprzez uczestnictwo dzieci w organizowanych ekologicznych konkursach,  uczestnictwo w festynie „Lato z Gimem” – prowadzenie konkursów ekologicznych w zakresie selektywnej zbiórki,  festyn rodzinny „Szklana Sobota” promujący selektywną zbiórkę odpadów, w szczególności szkła opakowaniowego,  współorganizacja „Mini Eko Pikniku” wraz z Kołem Naukowym Ekologów przy UWM,  organizacja konkursu ekologicznego „Jestem ok. – segreguję” promującego zbiórkę surowców wtórnych i odpadów niebezpiecznych,  organizacja akcji społecznej „przeterminowane leki” mającej na celu promocję selektywnej zbiórki przeterminowanych leków,  festyn rodzinny „Tęcza Recyklingu” promujący selektywną zbiórkę odpadów,  realizacja programu edukacyjnego „Pięciolatki segregują odpadki” mającego na celu rozwój świadomości ekologicznej i naukę właściwej segregacji surowców wtórnych i odpadów niebezpiecznych dzieci w wieku 5-6 lat.

Poniżej przedstawiono kilka wytycznych dla usprawnienia edukacji ekologicznej (a w szczególności zagadnień dotyczących gospodarki odpadami) na terenie miasta Olsztyn:

 Stworzenie systemu zorganizowanych zajęć terenowych z zakresu gospodarki odpadami prowadzonych w ramach edukacji ekologicznej w szkolnictwie. Przygotowanie odpowiednich materiałów dydaktycznych, objęcie nauczycieli edukacją w terenie (doskonalenie nauczycieli). Wycieczki organizowane będą do funkcjonujących obiektów gospodarki odpadami.  Umieszczenie na pojemnikach do selektywnej zbiórki odpadów wyraźnych instrukcji mówiących, jakie rodzaje odpadów należy wrzucać do tego rodzaju pojemników oraz przekazujących inne treści z zakresu gospodarki odpadami, np. na temat korzyści płynących z selektywnej zbiórki.  Rozszerzenie akcji edukacyjnej o proekologiczne zachowania konsumenckie na wszystkich mieszkańców Olsztyna. Należy podkreślić korzyści płynące z wybierania produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku, nie kupowania produktów nadmiernie opakowanych, wybierania produktów w opakowaniach nadających się do recyklingu (np. kupowanie napojów

125 w butelkach szklanych oraz produktów pakowanych w papier), wybierania produktów wytworzonych z surowców wtórnych, używania koncentratów oraz kupowania produktów trwałych.  Edukowanie mieszkańców w drodze przekazywania informacji bezpośrednich, np. obejmujących list Prezydenta Miasta zachęcający do udziału w zbiórce i wyjaśniający cele i korzyści wynikające ze zbiórki selektywnej, instrukcję zbiórki selektywnej – jednorazowo w formie nalepki lub ulotki w estetycznej formie graficznej, z zachowaniem kolorystyki odpowiadającej kolorom pojemników, zawierającej następujące informacje niezbędne do prawidłowego uczestnictwa.  Włączenie do akcji ekologicznej autorytetów, czyli osób publicznie znanych lub cenionych, takich jak księża, nauczyciele, politycy, aktorzy itp.  Przeprowadzenie warsztatów ekologicznych z zakresu gospodarki odpadami dla nauczycieli, którzy kształtują postawy ekologiczne dzieci i młodzieży oraz pośrednio postawy rodziców. Tematyka szkoleń powinna zawierać następujące zagadnienia: odpady, rodzaje odpadów, selektywna zbiórka odpadów, sposoby postępowania z odpadami, kompostowanie, sortowanie, składowiska odpadów, utylizacja, recykling, oraz zagadnienia prawne dotyczące odpadów obowiązujące w Polsce i krajach UE. Należy zachęcić nauczycieli do tworzenia programów autorskich oraz wprowadzania pojedynczych lekcji w ramach kształcenia szkolnego z zakresu gospodarki odpadami, a także nawiązywania kontaktów międzyszkolnych w formie przedstawień, konkursów, olimpiad i in.  Bardzo dużą rolę w proekologicznych kampaniach odpadowych może odegrać zwracanie uwagi na ekonomię, koszty utylizacji i sprzątania. Niewielka samodyscyplina jednostek w dziedzinie odpadowej po upowszechnieniu mogłaby przynieść bardzo duże oszczędności. W polityce informacyjnej należy podkreślać takie zależności i pokazywać je na przykładach. Dobrym argumentem może być porównanie kwot możliwych do zaoszczędzenia przez określoną społeczność na segregacji z wydatkami np. na ważne inwestycje publiczne odwlekane z braku funduszy.  Przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej dla podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta, przy czym główny ciężar działań informacyjno-szkoleniowych dla podmiotów gospodarczych powinny przejąć izby gospodarcze, izby rzemieślnicze, cechy, kongregacje kupieckie, itp. Zakres szkoleń powinien obejmować:  zagadnienia prawne wynikające z ustawy o odpadach, ustawy o porządku i czystości w gminie, ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej,  obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie opakowań i odpadów opakowaniowych w świetle uwarunkowań prawnych,  zagadnienia związane z rodzajami materiałów wykorzystywanych do produkcji opakowań, ich oznakowaniem, możliwością wielokrotnego użytku, właściwego postępowania z odpadami opakowaniowymi, przydatnością opakowań do recyklingu,  podstawowe założenia systemu gospodarki w mieście ze szczególnym uwzględnieniem systemu segregacji odpadów,  likwidację azbestu.

Większe zakłady i jednostki handlowe powinny przeprowadzić cykl instruktażowo-szkoleniowy dla swoich pracowników. Szkolenia nie powinny ograniczać się jedynie do działalności w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi na terenie firmy, ale powinny także uwzględniać podnoszenie ogólnej świadomości ekologicznej pracowników oraz ich zachowania konsumenckie, a także gospodarkę odpadami opakowaniowymi - w tym selektywną zbiórkę - na terenie miasta.

Od początku realizacji programu edukacji - komunikacji społecznej należy zdawać sobie sprawę, że osiąganie zrozumienia i akceptacji wymaga czasu i jest procesem długotrwałym, a konsekwentne działania informacyjne i współdziałanie wszystkich jednostek miejskich zaangażowanych w przygotowanie i realizację inwestycji i jej program komunikacji społecznej przyczyni się do synergii podejmowanych działań. Proces komunikacji społecznej powinien obok informowania

126 opierać się na edukacji mieszkańców w zakresie skutków pewnych zachowań, czy przeciwdziałania zachowaniom niekorzystnym.

Grupy docelowe, odbiorcy kampanii informacyjnych i edukacyjnych

Dla potrzeb działań informacyjnych i edukacyjnych określono następujące grupy docelowe:

1. dzieci i młodzież szkolna, 2. dorośli mieszkańcy miasta Olsztyn z uwzględnieniem perspektywy płci, odpowiedzialni za gospodarstwa domowe, 3. radni i politycy Olsztyna, będący kluczowym ogniwem decyzyjnym planowanych działań inwestycyjnych w zakresie organizacji kompleksowej gospodarki odpadami oraz budowy nowych instalacji, 4. media, dziennikarze mediów lokalnych zajmujący się problematyką ochrony środowiska, inwestycjami lokalnymi, problemami miasta, 5. pozarządowe organizacje ekologiczne i społeczne.

1. Dzieci i młodzież szkolna objęta systemem edukacji podstawowej i ponadpodstawowej

Ta grupa docelowa jest istotna ze względu na przełożenie zachowań proekologicznych ze szkoły na płaszczyznę rodziny. Obecnie prowadzone akcje i działania w ramach tradycyjnych przedmiotów szkolnych należy wzmocnić za pomocą konkursów i materiałów dydaktycznych dla nauczycieli uświadamiających konieczność selektywnej zbiórki wszystkich grup odpadów komunalnych ich odzysku i unieszkodliwiania. Ze względu na cel planowanego przedsięwzięcia – organizacja kompleksowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi - proponowane działania powinny skupiać się głównie na budowaniu świadomości o konieczności selektywnego zbierania odpadów, wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (np. baterii, leków), wielkogabarytowych, odpadów sprzętu elektrycznego i elektronicznego ze strumienia odpadów, odpadów ulegających biodegradacji oraz skutków prawidłowego postępowania z wydzielonymi odpadami. Kluczową rolę odgrywają w tym przypadku nauczyciele, kształtujący postawy życiowe dzieci i młodzieży.

Działania komunikacyjnych skierowanych do tej grupy odbiorców mają na celu:

 uświadomienie cyklu życia odpadów;  uświadomienie zagrożeń wynikających z przyrostu wagi i różnorodności odpadów w tym niebezpiecznych;  uświadomienie odpowiedzialności osobistej za przyrost odpadów opakowaniowych;  uświadomienie problemu szybko przyrastającej „góry śmieci” produkowanej przez mieszkańców Olsztyna.

Działania, które są wskazane do przeprowadzenia w obrębie tej grupy to m.in. konkursy (konkurs na najbardziej ekologiczną szkołę, konkurs „segregujemy” itp.) Materiał edukacyjny może powstać we współpracy z organizacjami zajmującymi się edukacją konsumencką i ekologiczną, natomiast za stworzenie materiałów dydaktycznych/edukacyjnych odpowiedzialny OZK Sp. z o.o. oraz Urząd Miasta Olsztyna.

2. Nauczyciele i dziennikarze

Działania komunikacyjnych skierowanych do tej grupy odbiorców mają na celu:

 upowszechnienie wiedzy na temat systemu zagospodarowywania odpadów w Olsztynie, rodzajów instalacji odzysku i unieszkodliwiania, w tym instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów,

127 nowoczesnych technologii, konieczności rozbudowy instalacji w kraju ze względu na przyrosty masy odpadów,  upowszechnienie wiedzy na temat konieczności likwidacji dzikich wysypisk i składowisk odpadów niespełniających norm oraz konsekwencjach ekonomicznych nie przestrzegania zaleceń UE oraz dat wykonania powyższych zadań,  przygotowanie ważnych partnerów społecznych (szkoły, organizacje społeczne) do współdziałania w zakresie informacji – transfer wiedzy : szkoła – dom,  przygotowanie dziennikarzy do przekazywania informacji na temat prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi oraz organizacji kompleksowego systemu zagospodarowywania odpadów, w tym informacji na temat funkcjonowania oraz oddziaływania na środowisko instalacji do odzysku i/lub unieszkodliwiania odpadów.

Dla tej grupy odbiorców program edukacji powinien być realizowany we współpracy z Centrum edukacji Ekologicznej, patronem medialnym, Urzędem Miasta.

3. Dorośli – mieszkańcy Olsztyna

Działania komunikacyjnych skierowanych do tej grupy odbiorców mają na celu:

 uświadomienie cyklu życia odpadów, uświadomienie zagrożeń wynikających z przyrostu wagi i różnorodności odpadów w tym niebezpiecznych,  uświadomienie odpowiedzialności osobistej za przyrost odpadów opakowaniowych,  uświadomienie problemu szybko przyrastającej „góry śmieci” produkowanej przez mieszkańców Olsztyna i konieczności segregowania, przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów.

Edukacja dotycząca powstawania odpadów w gospodarstwach domowych, systemu zbierania i unieszkodliwiania odpadów będzie prowadzona w oparciu o nośniki masowe. Taką rolę ze względu na powszechność dostępu będą pełnić wkładki prasowe i media elektroniczne, broszury informacyjne, oparte na jednolitym zamyśle graficznym i jednolitym przesłaniu. Wkładki prasowe w pierwszym rzędzie powinny być zamieszczane w lokalnej prasie bezpłatnej, i lokalnej prasie olsztyńskiej.

4. Radni i politycy, którzy stanowią kluczowe ogniwo decyzyjne planowanych działań inwestycyjnych w zakresie organizacji kompleksowej gospodarki odpadami oraz budowy nowych instalacji.

Ta grupa docelowa będzie objęta zwiększoną intensywnością szczegółowych działań adresowanych do mieszkańców m.st. Olsztyna. Ponadto, w celu przygotowania konsultacji formalnych wyznaczono dodatkowe cele komunikacyjne dla tej grupy mieszkańców:

Działania komunikacyjne skierowane do tej grupy odbiorców mają na celu:

 uświadomienie konieczności rozbudowy i modernizacji instalacji odzysku i/lub unieszkodliwiania na terenie Olsztyna,  wyjaśnienie radnym i politykom, że planowana budowa, rozbudowa lub modernizacja instalacji odzysku i/lub unieszkodliwiania odpadów na terenie miasta nie będzie stanowiła zagrożenia oraz istotnej uciążliwości oraz, że stanowić będzie ważne ogniwo w prawidłowym funkcjonowaniu kompleksowego systemu gospodarki odpadami dla całego Olsztyna,  uświadomienie zagrożeń wynikających z przyrostu masy i różnorodności odpadów,  uświadomienie niebezpieczeństwa wynikających z zaniechania planowanych działań w zakresie budowy/modernizacji instalacji i braku konsekwentnego wdrażania systemów selektywnej zbiórki wszystkich grup odpadów ze strumienia odpadów komunalnych.

128 5. Media, dziennikarze mediów lokalnych zajmujący się problematyką ochrony środowiska, inwestycjami lokalnymi, problemami miasta

Media, dziennikarze mediów lokalnych zajmujący się problematyką ochrony środowiska stanowią bardzo ważne ogniwo, decydujące o skuteczności prowadzonej kampanii ze względu na role jaką pełnią. Środki masowego przekazu pozwalają na dotarcie do pozostałych grup docelowych, a w szczególności mieszkańców oraz dzieci i młodzieży wpływają (pozytywnie lub negatywnie) na opinie i świadomość odbiorcy odnośnie problematyki gospodarki odpadami w mieście. Media powinny promować cele i działania określone dla pozostałych grup docelowych tj.: dzieci, młodzieży, mieszkańców miasta oraz organizacji pozarządowych. 6. Organizacje pozarządowe

Uwzględnianie pozarządowych organizacji ekologicznych jako odrębnej grupy docelowej wynika z roli jaką one odgrywają w procesie konsultacji formalnych i nieformalnych, doświadczenia w prowadzeniu akcji edukacyjnych oraz wpływu jaki uzyskują na opinię społeczną.

Organizacje pozarządowe są cennym partnerem w całym procesie komunikacji społecznej dla planowanej inwestycji.

Należy uwzględnić możliwe współdziałanie z różnymi organizacjami pozarządowymi w edukacji ekologicznej.

9.3. DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI KOMUNALNYMI W ZAKRESIE ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW

W rozdziale 6 niniejszego Planu przedstawiono system odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, jaki zostanie prowadzony na terenie miasta Olsztyn. System ten obsługiwał będzie 37 gmin regionu, a na terenie miasta Olsztyn oparty będzie o instalacje mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów.

W gospodarce odpadami obowiązuje zasada bliskości. Oznacza to, że odpady komunalne powinny być poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu na obszarze tego województwa, na którym zostały wytworzone, w instalacjach spełniających wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii lub w miejscach najbliżej położonych miejsca ich wytworzenia. Odstępstwo od tej reguły (czyli poddanie odpadów odzyskowi lub unieszkodliwieniu na terenie innego województwo, niż zostały wytworzone) może być jedynie w przypadku, gdy odległość od miejsca wytwarzania odpadów do instalacji przeznaczonej do odzysku lub unieszkodliwiania jest mniejsza niż odległość do instalacji położnej na terenie tego samego województwa.

Zabroniony jest odzysk lub unieszkodliwianie odpadów poza instalacjami spełniającymi określone wymagania. Dopuszcza się jedynie na terenach rozproszonej zabudowy jednorodzinnej i terenach rolniczych spalanie powstałych na terenie nieruchomości odpadów roślinnych pochodzących z zabiegów pielęgnacyjnych i upraw pod warunkiem ograniczenia uciążliwości dla korzystających z części nieruchomości służących do wspólnego użytku i nieruchomości sąsiednich.

129 9.4. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO REDUKCJI ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA

W Planie przyjęto następujące cele zmierzające do ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska:

1. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych:  w roku 2014 więcej niż 50% masy tych odpadów wytworzonych w roku 1995,  w 2018 roku więcej niż 40% masy tych odpadów komunalnych wytworzonych w roku 1995).

Założono (zgodnie z projektem Krajowego planu gospodarki odpadami 2014), że do odpadów komunalnych ulegających biodegradacji zalicza się:  papier i tekturę,  odzież i tekstylia z materiałów naturalnych (50% frakcji tekstyliów),  odpady z terenów zielonych,  odpady kuchenne i ogrodowe,  drewno.

Substancje ulegające biodegradacji zawierają również odpady wielomateriałowe (przyjmuje się część biodegradowalną tych odpadów na poziomie 40%) oraz frakcja drobna < 10 mm (przyjmuje się część biodegradowalną tych odpadów na poziomie 45%).

Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku na terenie miasta Olsztyna wyznaczono na poziomie 29 974 Mg.

W prognozowanym (do roku 2018) całkowitym strumieniu odpadów komunalnych odpady ulegające biodegradacji będą stanowić ok. 52% całkowitej masy odpadów.

Tabela 47. Prognoza ilości i składu odpadów wytwarzanych ulegających biodegradacji zawartych w całym strumieniu odpadów komunalnych, w latach: 2014 i 2018 Składnik Ilość wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji w Mg 2014 2018 odpady kuchenne ulegające 16 087 16 530 biodegradacji odpady zielone 3 780 3 884 papier i tektura nieopakowaniowe 14 193 14 584 opakowania z papieru i tektury 5 567 5 720 drewno i materiały drewnopochodne 97 99 tekstylia (50% frakcji) 1 086 1 116 odpady wielomateriałowe (40% 554 frakcji) 539 Frakcja 0-10 mm (45% frakcji) 2 439 2 506 Razem 43 788 Mg 44 993 Mg źródło: obliczenia własne na podstawie informacji Urzędu Miasta w Olsztynie

Prognozuje się, że w 2014 r. na terenie miasta Olsztyn wytworzone zostanie 43 788 Mg, w 2018 r.– 44 993 Mg odpadów ulegających biodegradacji.

130 Założenia dla ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w poszczególnych latach zawiera poniższa tabela 48. Tabela 48. Cele w zakresie ograniczania ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania do roku 2018 na terenie miasta Olsztyn Wyszczególnienie/Lata 1995 2014 2018 Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji w Mg 29974 43788 44993 Dopuszczalna ilość odpadów ulegających w odniesieniu do ilości 100% 50% 40% biodegradacji unieszkodliwianych przez bazowej z 1995 roku w % składowanie w wielkościach - 14987 11989 bezwzględnych w Mg Wymagana ilość odpadów ulegających biodegradacji podlegających odzyskowi - 28801 33004 lub unieszkodliwianiu (z wyłączeniem składowania) w Mg źródło: obliczenia własne na podstawie informacji Urzędu Miasta w Olsztynie

Z tabeli 47 wynika, że w roku 2014 konieczny będzie odzysk i unieszkodliwienie (poza składowaniem) 28 801 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Dopuszczalne składowanie odpadów ulegających biodegradacji nie może przekroczyć 14 987 Mg.

W roku 2018 konieczny będzie odzysk i unieszkodliwienie (poza składowaniem) 33 004 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Dopuszczalne składowanie odpadów ulegających biodegradacji nie może przekroczyć 11 989 Mg.

Odpady kuchenne oraz odpady zielone gromadzone będą w następujący sposób:

 w zabudowie jednorodzinnej właściciel nieruchomości powinien wyposażyć ją w odrębny pojemnik i tam je gromadzić lub po zgłoszeniu podmiotowi uprawnionemu. Do gromadzenia odpadów zielonych z ogródków przydomowych (trawa, gałęzie, chwasty, itp.) będą także stosowane specjalne worki w kolorze brązowym (powinny być z materiałów ulegających biodegradacji), odbieranych podobnie jak odpady surowcowe według ustalonego wcześniej harmonogramu. Właściciel nieruchomości może takie odpady poddawać odzyskowi poprzez kompostowanie w przydomowym kompostowniku, w sposób nie powodujący uciążliwości dla środowiska.  w zabudowie wielorodzinnej właściciel lokalu będzie składał odpady do odrębnego pojemnika, w który zarządca nieruchomości ją wyposażył. Przeprowadzona zostanie pilotażowa zbiórka odpadów ulegających biodegradacji w wybranych osiedlach miasta - do gromadzenia odpadów ulegających biodegradacji przewiduje się używanie specjalnych pojemników na bioodpady – tzw. biotainerów o pojemności 240 i 140 litrów. Zbieranie odpadów ulegających biodegradacji w zabudowie wielorodzinnej będzie wymagało zwiększenia częstotliwości opróżniania pojemników na odpady „bio” i ich mycia, w celu zminimalizowania konfliktów społecznych. Częstotliwość opróżniania pojemników nie powinna być rzadsza niż raz na 7 dni, niezależnie od stopnia zapełnienia.  odpady zielone pochodzące z pielęgnacji terenów zieleni, cmentarzy itp. składane będą do kontenera dostarczonego przez podmiot uprawniony i w nim odbierane. Selektywne zbieranie odpadów „bio” bedzie stosowane także w obiektach infrastruktury tj. z gastronomii, sklepów, targowisk. Odpady te będą mogły być bezpośrednio dostarczane do obiektów odzysku.

Zbieranie selektywne odpadów ulegających biodegradacji gwarantuje uzyskanie surowca o większej czystości, co ma szczególne znaczenie w przypadku stosowania kompostowania, jako metody recyklingu organicznego odpadów ulegających biodegradacji i przyczynia się do zmniejszenia ilości odpadów ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach. Pozyskany w ten sposób kompost może mieć zastosowanie w zależności od zanieczyszczenia składnikami szkodliwymi (np. metalami ciężkimi).

131 Dla nakłonienia mieszkańców do indywidualnego kompostowania odpadów ulegających biodegradacji, podjęta zostanie akcja informacyjno-edukacyjna (np. akcja ulotkowa, informacja w mediach).

Celem usprawnienia systemu zbierania odpadów ulegających biodegradacji oraz dalszego zwiększenia ich odzysku podjęte zostaną lub będą kontynuowane następujące działania:

 kontrola właścicieli nieruchomości oraz podmiotów odbierających odpady w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi ulegającymi biodegradacji,  wniesienie zapisów do wydanych zezwoleń o dopuszczalnych do składowania maksymalnych poziomach odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, zgodnych z Planem gospodarki odpadami,  przedsiębiorcy prowadzą ewidencję zebranych i przekazanych do odzysku lub unieszkodliwienia odpadów ulegających biodegradacji z terenu miasta, informacje o zebranych, odzyskanych lub unieszkodliwionych odpadach w ciągu roku przekazują do wiadomości Urzędowi Miasta w Olsztynie (w celu określenia redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska),  przedsiębiorcy zobowiązani są do poinformowania Prezydenta Miasta Olsztyn o niewywiązywaniu się przez właścicieli nieruchomości z obowiązku selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji lub wszelkich innych nieprawidłowości z tym związanych, w celu podjęcia przez Prezydenta Miasta działań represyjnych określonych w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Odpady ulegające biodegradacji kierowane będą do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów w Olsztynie. Oprócz instalacji mechaniczno - biologicznego przetwarzania odpadów, w ramach ZUOK przewidziano także budowę kompostowni odpadów organicznych zielonych i ogrodowych o przepustowości 4 000 Mg/rok.

Kompostownia odpadów zielonych składać się będzie z następujących elementów:

 placu magazynowania czasowego masy roślinnej,  stanowiska przygotowania wsadu,  placu kompostowego,  magazynu gotowego kompostu.

Uzyskany kompost będzie sprzedawany jako dobrej jakości nawóz. W razie braku rynku zbytu będzie wykorzystywany np. jako nawóz na obszary do zadarnienia.

10. OKREŚLENIE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH SŁUŻĄCYCH REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI

Inwestycje w dziedzinie gospodarki odpadami mogą być finansowane za pomocą środków pochodzących ze źródeł publicznych oraz ze źródeł prywatnych, które stanowią środki własne inwestorów, powiększone o komercyjne kredyty bankowe. Do źródeł publicznych należą: budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego, fundusze ekologiczne, środki pochodzące ze źródeł zagranicznych nie podlegające zwrotowi oraz pochodzące z funduszy Unii Europejskiej. Ponadto, inwestycje w tej dziedzinie mogą być wspierane przez niezależne instytucje finansowe, organizacje międzynarodowe, fundacje czy towarzystwa leasingowe. Możliwe jest również łączenie środków pochodzących z różnych źródeł oraz zawieranie umów na wspólną realizację inwestycji przez samorządy terytorialne i podmioty prawne.

132 Przedstawione zadania strategiczne w zakresie poprawy stanu gospodarki odpadami na terenie miasta Olsztyna mogą być finansowane z następujących źródeł:

 środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, dotacje i pożyczki,  środki Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dotacje, dopłaty i pożyczki,  kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) z dopłatami do oprocentowania lub ze środków donatorów, pożyczki, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne,  kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOiR, Bank Światowy),  Fundusz Spójności Unii Europejskiej,  Fundusze strukturalne Unii Europejskiej (www.funduszestrukturalne.gov.pl),  Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego UE,  Norweski Mechanizm Finansowy,  zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe,  fundusze własne inwestorów,  leasing.

11. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW WYZNACZONYCH W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI

Na system monitorowania gospodarki odpadami składa się: zbieranie informacji o wynikach działań w sposób określony przepisami prawnymi (forma, tryb i terminy przekazywania do wojewódzkiej bazy danych o gospodarce odpadami) oraz zapisywanie tych informacji w bazie danych, natomiast porównanie tych wyników z wartościami wskaźników kontrolnych  na system oceny realizacji zamierzonych celów. Monitorowanie realizacji Planu gospodarki odpadami umożliwia ocenę prawidłowości i efektywności działań oraz szybkie i elastyczne reagowanie na zmiany.

11.1. OPINIOWANIE PROJEKTU PLANU

Zgodnie z ustawą o odpadach projekt planu powiatowego i gminnego podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa oraz Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej. Organy te udzielają opinii w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię pozytywną. Ponadto, prognoza oddziaływania na środowisko planu gospodarki odpadami opiniowana jest przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska oraz Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.

11.2. NADZÓR I KONTROLA NAD WYKONANIEM USTALEŃ PLANU

Działania w ramach nadzoru i kontroli będą z jednej strony źródłem dodatkowych informacji o stanie gospodarki odpadami, z drugiej instrumentem egzekwowania postępowania z odpadami zgodnego z prawem ogólnie obowiązującym i miejscowym.

Dla wyegzekwowania realizacji obowiązków wykorzystane zostaną wszystkie możliwości prawne wynikające wprost z ustawy o odpadach oraz z przyjętych regulacji prawa miejscowego. Dla zwiększenia skuteczności działań kontrolnych w aktywny sposób zostanie wykorzystana możliwość współdziałania z wojewódzkim inspektorem ochrony środowiska.

Podstawowe informacje o odpadach są gromadzone w bazach danych, prowadzonych przez Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko - Mazurskiego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony

133 Środowiska w Olsztynie oraz Główny Urząd Statystyczny. Bazy te stanowią podstawowe źródła informacji potrzebnych do opracowywania, wdrażania i oceny realizacji zamierzonych w planie celów gospodarki odpadami.

Do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji, zgodnie z katalogiem odpadów i listą odpadów niebezpiecznych, jest obowiązany każdy posiadacz odpadów, z wyjątkiem osób fizycznych oraz jednostek organizacyjnych, nie będących przedsiębiorstwami, które wykorzystują odpady na własne potrzeby. W przypadku odpadów komunalnych ewidencję muszą prowadzić wszystkie podmioty zajmujące się ich odbieraniem, transportem oraz odzyskiem i unieszkodliwianiem tych odpadów. System ewidencji opiera się na sporządzaniu kart ewidencji odpadów oraz kart przekazania odpadów. Wzory dokumentów oraz zakres danych określone są w przepisie wykonawczym do ustawy – rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów.

11.3. SPRAWOZDANIE Z POSTĘPÓW WE WDRAŻANIU PLANU

Ustawa o odpadach stanowi, iż:

 plany gospodarki odpadami wszystkich szczebli podlegają aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata,  co 2 lata organy wykonawcze opracowujące projekty planów składają sprawozdanie z realizacji planu organom uchwalającym plany (w przypadku powiatu sprawozdanie sporządzą zarząd powiatu (w przypadku Olsztyna – Zarząd Miasta), a następnie przedkłada go radzie powiatu (w przypadku Olsztyna – Radzie Miasta) i zarządowi województwa w terminie do dnia 30 czerwca po upływie okresu sprawozdawczego).

Zaznaczenia wymaga, iż ustawodawca nakreślił nieprzekraczalne ramy czasowe cykliczności oceny i weryfikacji, zaś powinna się ona dokonywać w miarę potrzeby, która to może być stwierdzona na podstawie bieżącego monitoringu i realizacji funkcji kontrolnych i nadzorczych.

Następne sprawozdanie Prezydent Miasta Olsztyna złoży do dnia 30 czerwca 2011 r., a okres sprawozdawczy będzie obejmował lata 2009 - 2010.

Sprawozdanie z realizacji Planu gospodarki odpadami obejmie:

 ocenę stopnia realizacji określonych w planie celów i kierunków działań,  sprawozdanie z wykonanych zadań pozainwestycyjnych i inwestycyjnych,  zgodność wykonanych zadań z harmonogramem prac,  sprawozdanie z realizacji harmonogramu finansowania założonych przedsięwzięć,  podsumowanie z wnioskami i ewentualną rekomendacją nowelizacji planu.

Ocenę realizacji celów wskazanych w gospodarce odpadami na terenie miasta Olsztyn prowadzić się będzie w oparciu o:

 porównanie wskaźników przedstawionych w poniższej tabeli, odpowiadających założonym w planie celom,  ocenę dynamiki zmian poszczególnych wskaźników przedstawionych w poniższej tabeli w poszczególnych latach,  ocenę stopnia realizacji zadań zapisanych w planie, w oparciu o sprawozdania z realizacji gminnych planów gospodarki odpadami oraz informacje uzyskane z poszczególnych instytucji, urzędów lub resortów.

Podstawowymi źródłami informacji niezbędnymi do dokonania przedmiotowej oceny, będą:

134  wojewódzka baza danych, dotycząca wytwarzania i gospodarowania odpadami, prowadzona przez marszałka województwa, tworzona w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (art. 36 i 37) oraz rozporządzeń do ustawy,  źródła administracyjne lub inne np., wynikające ze zobowiązań sprawozdawczych (m.in. decyzje w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami, informacje o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, rejestr posiadaczy odpadów zwolnionych z obowiązku uzyskiwania zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów), tworzonych w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (art. 36 i 37, art. 17 – 33) oraz zapisy rozporządzeń do ustawy,  informacje zbierane przez inspekcję ochrony środowiska w ramach państwowego monitoringu środowiska w oparciu o ustawę z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska,  badania statystyczne (w szczególności Głównego Urzędu Statystycznego) oraz procedury ocen statystycznych na podstawie próbek lub estymatorów związanych z odpadami,  przyjęte wskaźniki dotyczące ilości i jakości odpadów,  połączone powyższe metody.

11.4. WSKAŹNIKI MONITOROWANIA EFEKTYWNOŚCI PLANU

Ocena wykonania zadań wyznaczonych w Planie przebiegać będzie w oparciu o analizę wskaźników efektywności realizacji wytyczonych działań i zadań. Tabela 49. Proponowane wskaźniki monitorowania osiągania przyjętych w Planie gospodarki odpadami dla miasta Olsztyn celów i zadań L.p. Nazwa wskaźnika Jednostka Ogólne 1. Masa odpadów wytworzonych – ogółem Mg 2. Odsetek odpadów wytworzonych poddanych recyklingowi (bez recyklingu % organicznego) 3. Odsetek odpadów wytworzonych poddanych recyklingowi organicznemu % 4. Odsetek odpadów wytworzonych poddanych termicznemu przekształcaniu z % odzyskiem energii 5. Odsetek odpadów wytworzonych wykorzystanych bezpośrednio na % powierzchni ziemi 6. Odsetek odpadów wytworzonych poddanych unieszkodliwianiu metodami % biologicznymi 7. Odsetek odpadów wytworzonych poddanych unieszkodliwianiu metodami % termicznymi 8. Odsetek odpadów wytworzonych poddanych składowaniu bez przetworzenia % 9. Odsetek decyzji wydanych przez prezydenta miasta w zakresie gospodarki % odpadami, na które złożono odwołania 10. Odsetek decyzji wydanych przez prezydenta miasta w zakresie gospodarki % odpadami, na które złożono odwołania 11. Odsetek decyzji wydanych przez Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska % w zakresie gospodarki odpadami, na które złożono odwołania 12. Odsetek decyzji wydanych przez prezydenta miasta w zakresie gospodarki % odpadami, utrzymanych w postępowaniu odwoławczym 13. Odsetek decyzji wydanych przez prezydenta miasta w zakresie gospodarki % odpadami, utrzymanych w postępowaniu odwoławczym 14. Odsetek decyzji wydanych przez Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska w zakresie gospodarki odpadami, utrzymanych w postępowaniu % odwoławczym 15. Środki finansowe wydatkowane na budowę lub modernizację instalacji tys. zł gospodarki odpadów – ogółem

135 L.p. Nazwa wskaźnika Jednostka 16. Środki finansowe wydatkowane na budowę lub modernizację instalacji tys. zł gospodarki odpadów – z funduszy Unii Europejskiej 17. Liczba etatów w administracji miejskiej w zakresie gospodarki odpadami szt. 18. Liczba wdrożonych systemów zarządzania środowiskowego w szt. przedsiębiorstwach i instytucjach gospodarki odpadami Odpady komunalne 19. Odsetek mieszkańców miasta objętych zorganizowanym systemem zbierania % odpadów komunalnych 20. Masa zebranych odpadów komunalnych – ogółem tys. Mg 21. Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie tys. Mg 22. Masa odpadów komunalnych zebranych jako resztkowe lub zmieszane tys. Mg 23. Odsetek odpadów komunalnych zebranych jako resztkowe lub zmieszane % poddanych przetwarzaniu metodami mechaniczno-biologicznymi 24. Odsetek odpadów komunalnych zebranych jako resztkowe lub zmieszane % poddanych przetwarzaniu metodami termicznymi w spalarniach odpadów 25. Odsetek odpadów komunalnych zebranych jako resztkowe lub zmieszane poddanych przetwarzaniu metodami termicznymi w współspalarniach % odpadów 26. Odsetek odpadów komunalnych zebranych jako resztkowe lub zmieszane bez % przetwarzania 27. Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych % recyklingowi (bez recyklingu organicznego) 28. Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych % recyklingowi organicznego 29. Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych % termicznemu przekształcaniu w spalarniach odpadów (z odzyskiem energii) 30. Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych termicznemu przekształcaniu w współspalarniach odpadów (z odzyskiem % energii) 31. Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych % unieszkodliwianiu (poza składowaniem) 32. Odsetek odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych % składowaniu 33. Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na mln Mg składowiskach odpadów 34. Iloraz masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych % na składowiskach odpadów i masy tychże odpadów wytworzonych w 1995 r. 35. Liczba czynnych składowisk odpadów, na których składowane są odpady szt. komunalne – ogółem 36. Liczba czynnych składowisk odpadów, na których składowane są odpady szt. komunalne przetworzone termicznie lub biologicznie 37. Pozostała do wypełnienia pojemność składowisk odpadów, na których są szt. składowane odpady komunalne – ogółem 38. Pozostała do wypełnienia pojemność składowisk odpadów, na których są szt. składowane odpady komunalne przetworzone termicznie lub biologicznie 39. Liczba instalacji do biologiczno-mechanicznego przetwarzania odpadów szt. resztkowych lub zmieszanych 40. Moce przerobowe instalacji do biologiczno-mechanicznego przetwarzania tys. Mg odpadów resztkowych lub zmieszanych 41. Liczba spalarni odpadów resztkowych lub zmieszanych szt. 42. Moce przerobowe spalarni odpadów resztkowych lub zmieszanych tys. Mg Odpady niebezpieczne 43. Masa wytworzonych odpadów niebezpiecznych tys. Mg

136 L.p. Nazwa wskaźnika Jednostka 44. Odsetek wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych recyklingowi % 45. Odsetek wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych termicznemu % przekształceniu 46. Odsetek wytworzonych odpadów niebezpiecznych składowanych bez % przetworzenia 47. Masa selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych tys. Mg 48. Odsetek selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych % poddanych recyklingowi 49. Odsetek selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych % poddanych termicznemu przekształceniu 50. Odsetek selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych bez % przetworzenia 51. Masa pozostałych do zlikwidowania urządzeń zawierających PCB tys. Mg 52. Poziom odzysku olejów odpadowych % 53. Poziom recyklingu (regeneracji) olejów odpadowych % 54. Masa zebranych przenośnych baterii i akumulatorów tys. Mg 55. Poziom recyklingu baterii i akumulatorów kwasowo-ołowiowych (liczony wg % dyrektywy1)) 56. Poziom recyklingu baterii i akumulatorów niklowo-kadmowych (liczony wg % dyrektywy1)) 57. Poziom recyklingu pozostałych baterii i akumulatorów (liczony wg % dyrektywy1)) 58. Masa pozostałych zinwentaryzowanych wyrobów zawierających azbest – do tys. Mg usunięcia i unieszkodliwienia 59. Liczba zinwentaryzowanych mogilników pozostałych do likwidacji szt. 60. Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego – ogółem tys. Mg 61. Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z tys. Mg gospodarstw domowych 62. Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z kg/mieszkańca gospodarstw domowych w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca 63. Poziom odzysku dla zużytego sprzętu z grup 1 i 10 2) % 64. Poziom recyklingu dla zużytego sprzętu z grup 1 i 10 2) % 65. Poziom odzysku dla zużytego sprzętu z grup 3 i 4 2) % 66. Poziom recyklingu dla zużytego sprzętu z grup 3 i 4 2) % 67. Poziom odzysku dla zużytego sprzętu z grup 2, 5-7 i 9 2) % 68. Poziom recyklingu dla zużytego sprzętu z grup 2, 5-7 i 9 2) % 69. Poziom recyklingu dla zużytych lamp wyładowczych % 70. Liczba stacji demontażu 3) szt. 71. Liczba punktów zbierania pojazdów 3) szt. 72. Masa zebranych pojazdów wycofanych z eksploatacji 3) tys. Mg 73. Poziom odzysku odpadów pochodzących z demontowanych pojazdów % wycofanych z eksploatacji 3) 74. Poziom recyklingu odpadów pochodzących z demontowanych pojazdów % wycofanych z eksploatacji 3) Komunalne osady ściekowe 75. Masa wytworzonych komunalnych osadów ściekowych tys. Mg 76. Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych poddanych % przetwarzaniu metodami biologicznymi 77. Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych poddanych % przetwarzaniu metodami termicznymi 78. Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych bezpośrednio % wykorzystywanych w rolnictwie

137 L.p. Nazwa wskaźnika Jednostka 79. Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych bezpośrednio % wykorzystywanych w innych zastosowaniach 80. Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych składowanych bez % przetworzenia na składowiskach odpadów Odpady opakowaniowe 81. Poziom odzysku – ogółem % 82. Poziom recyklingu – ogółem % 83. Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych ze szkła % 84. Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych % 85. Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z papieru i tektury % 86. Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych ze stali % 87. Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z aluminium % 88. Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z drewna % 1) – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG, 2) – wg załącznika nr 1 do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495), 3) – określonych w ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202 i Nr 175, poz. 1458).

11.5. WERYFIKACJA I AKTUALIZACJA PLANU

Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata. Jeżeli zmiany w gospodarce odpadami w mieście będą znaczące, lub będzie wymagała tego sytuacja lokalna, plan gospodarki odpadami powinien być zaktualizowany przed tym terminem.

Proces aktualizacji poprzedza weryfikacja dokumentu w celu oceny, które części planu wymagają aktualizacji i w jakim zakresie. Weryfikacji podlega cały plan, tj. aktualny stan gospodarki odpadami, wytyczone cele i działania, program krótko- i długoterminowy, określone zadania i harmonogram ich realizacji.

138 12. HARMONOGRAM RZECZOWO - FINANSOWY REALIZACJI ZADAŃ Realizacja zamierzonych celów, określonych w niniejszym planie dla sektora komunalnego wymaga szeregu działań zarówno pozainwestycyjnych, jak i inwestycyjnych.

Harmonogram realizacji poszczególnych przedsięwzięć w gospodarce odpadami dla miasta Olsztyna, z uwzględnieniem jednostek odpowiedzialnych za realizację zadania, przedstawiono w poniższych tabelach. Tabela 50. Harmonogram długoterminowy realizacji zadań w gospodarce odpadami komunalnymi dla miasta Olsztyna na lata 2011 - 2018 Zadanie Okres Jednostka realizacji odpowiedzialna Objęcie wszystkich mieszkańców miasta systemem Prezydent Miasta selektywnego zbierania poszczególnych frakcji odpadów 2011 komunalnych Tworzenie regionalnych systemów gospodarki odpadami Prezydent Miasta komunalnymi, w tym budowa regionalnych zakładów 2011-2018 zagospodarowania odpadów Marszałek Województwa, Prezydent Miasta ZGOK Sp. z o.o. Edukacja ekologiczna w zakresie zwiększenia świadomości 2011-2018 OZK Sp. z o.o., ekologicznej mieszkańców miasta Centrum Edukacji Ekologicznej placówki oświatowe media

139 Tabela 51. Harmonogram rzeczowo - finansowy dla zadań krótkoterminowych z sektora odpadów komunalnych dla miasta Olsztyna na lata 2011 - 2014 Okres Szacunkowe koszty Jednostki Lp. Opis zadania realizacji w tys. PLN Źródła finansowania wdrażające zadania 2011 2012 2013 2014 Zadania inwestycyjne Budowa potencjału środki z budżetu samorządu Miasto, technicznego w zakresie miasta, środki własne OZK Sp. z o.o. 2011- 1 gromadzenia i transportu 2 284,8 inwestorów, fundusze Inwestorzy 2014 odpadów, w tym selektywne pomocowe UE, fundusze prywatni zbieranie odpadów ekologiczne Miasto, Wdrożenie i rozwój systemu środki z budżetu samorządu OZK Sp. z o.o. selektywnej zbiórki odpadów miasta, środki własne Inwestorzy 2011- 2 ulegających biodegradacji 100 200 200 200 inwestorów, fundusze prywatni, 2014 występujących w strumieniu pomocowe UE, fundusze właściciele odpadów komunalnych ekologiczne nieruchomości Rozwój zbiórki odpadów Miasto, środki z budżetu samorządu niebezpiecznych ze OZK Sp. z o.o. miasta, środki własne strumienia odpadów Inwestorzy 2011- inwestorów, fundusze 3 25 25 30 30 komunalnych prywatni, 2014 pomocowe UE, fundusze właściciele ekologiczne nieruchomości środki z budżetu samorządu Miasto, Budowa Zakładu miasta, środki własne ZGOK Sp. z 2011- Unieszkodliwiania Odpadów 98 365 inwestorów, fundusze o.o. 2014 w Olsztynie pomocowe UE, fundusze 37 gmin ekologiczne 4 środki z budżetu samorządu Miasto, miasta, środki własne Droga dojazdowa do ZUOK 2011- ZGOK Sp. z 12 165 - - inwestorów, fundusze w Olsztynie 2012 o.o. pomocowe UE, fundusze ekologiczne Inwentaryzacja, likwidacja i środki z budżetu samorządu rekultywacja tzw. „dzikich Miasto, 2011- 5 10 10 10 10 miasta, fundusze wysypisk” w lasach, Nadleśnictwo 2014 ekologiczne, nadleśnictwo przydrożnych rowach,

140 Okres Szacunkowe koszty Jednostki Lp. Opis zadania realizacji w tys. PLN Źródła finansowania wdrażające zadania 2011 2012 2013 2014 parkingach śródleśnych, na terenach niezamieszkałych posesji, itp. Inwentaryzacja i likwidacja Podmioty 2011- środki podmiotów 6 - - - - urządzeń zawierających PCB gospodarcze 2014 gospodarczych Realizacja Programu środki z budżetu samorządu Miasto, usuwania wyrobów 2011- miasta, fundusze 7 właściciele 2150 2200 2250 2300 zawierających azbest z 2014 ekologiczne, środki nieruchomości terenu miasta właścicieli nieruchomości RAZEM: 119 564,8 tys. PLN Zadania pozainwestycyjne Wydawanie decyzji w Miasto sprawie usuwania odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczonych (w celu sukcesywnego likwidowania dzikich 2011- 1 - - - - - wysypisk odpadów, czyli 2014 usuwania odpadów z miejsc, które nie są legalnymi składowiskami odpadów lub magazynami odpadów). Identyfikacja miejsc Miasto zanieczyszczonych odpadami, nie posiadających statusu składowiska odpadów i wydanie decyzji zobowiązującej podmiot 2011- 2 - - - - - korzystający ze 2014 środowiska do sporządzenia i przedłożenia przeglądu ekologicznego (art. 241 ustawy – Prawo ochrony środowiska).

141 Okres Szacunkowe koszty Jednostki Lp. Opis zadania realizacji w tys. PLN Źródła finansowania wdrażające zadania 2011 2012 2013 2014 Utworzenie i obsługa bazy Miasto danych związanej z wydawanymi przez Urząd 2011- 3 12 2 2 2 Miejski dokumentami 2014 dotyczącymi gospodarki odpadami Wydanie władającym Miasto powierzchnią ziemi będącymi osobami fizycznymi decyzji 2011- nakazujących usunięcie - - - - - 2014 odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania i magazynowania Kontrole w zakresie Miasto prawidłowego postępowania z odpadami oraz 2011- 4 - - - - - konsekwentne 2014 egzekwowanie zaleceń pokontrolnych Aktualizacja Regulaminu Miasto utrzymania czystości i 2011- środki z budżetu samorządu 5 3 - - - porządku na terenie miasta 2014 miasta Olsztyna Miasto Inwentaryzacja wyrobów 2011- środki z budżetu samorządu 6 właściciele 25 5 - - zawierających azbest 2014 miasta nieruchomości Opracowanie Programu Miasto usuwania wyrobów i 2011- środki z budżetu samorządu 7 6 - - - odpadów zawierających 2014 miasta azbest z terenu miasta Tworzenie i udział miasta w Miasto środki z budżetu samorządu 2011- 8 strukturach ponadgminnych miasta, fundusze pomocowe 2014 dla realizacji regionalnych UE, fundusze ekologiczne

142 Okres Szacunkowe koszty Jednostki Lp. Opis zadania realizacji w tys. PLN Źródła finansowania wdrażające zadania 2011 2012 2013 2014 zakładów zagospodarowania odpadów Tworzenie regionalnych Miasto środki z budżetu samorządu 2011- 9 systemów gospodarki miasta, fundusze pomocowe 2014 odpadami komunalnymi UE, fundusze ekologiczne Uwzględnienie w Miasto przetargach publicznych zakupów wyrobów zawierających materiały lub 2011- środki z budżetu samorządu 10 substancje pochodzące z - - - - 2014 miasta recyklingu odpadów (np. zakup papieru wytworzonego z co najmniej 50 % udziałem makulatury) Podnoszenie świadomości w środki z budżetu samorządu zakresie prawidłowych Miasto 2011- 11 20 20 20 20 miasta, fundusze pomocowe sposobów postępowania z OZK Sp. z o.o. 2014 UE, fundusze ekologiczne odpadami komunalnymi Sprawozdanie z realizacji Miasto 2011- środki z budżetu samorządu 12 - 4 - 5 Planu gospodarki odpadami 2014 miasta Przeprowadzenie kampanii środki z budżetu samorządu edukacyjno - informacyjnych Miasto miasta, na temat prawidłowego OZK Sp. z o.o. 2011- środki własne organizacji 13 1 1 1 1 postępowania z olejami Organizacje 2014 odzysku, odpadowymi Odzysku fundusze pomocowe UE, fundusze ekologiczne Przeprowadzenie kampanii środki z budżetu samorządu edukacyjno – Miasto miasta, informacyjnych na temat Organizacje 2011- środki własne organizacji 14 1 1 1 1 prawidłowego postępowania Odzysku 2014 odzysku, ze zużytymi bateriami i OZK Sp. z o.o. fundusze pomocowe UE, akumulatorami fundusze ekologiczne Przeprowadzenie kampanii Miasto środki z budżetu samorządu 2011- 15 edukacyjno – informacyjnej Stacje 1 1 1 1 miasta, 2014 na temat prawidłowego demontażu, środki własne

143 Okres Szacunkowe koszty Jednostki Lp. Opis zadania realizacji w tys. PLN Źródła finansowania wdrażające zadania 2011 2012 2013 2014 postępowania z pojazdami punkty zbierania przedsiębiorców, wycofanymi z eksploatacji pojazdów fundusze pomocowe UE, wycofanych z fundusze ekologiczne eksploatacji OZK Sp. z o.o. Województwo, Powiat, Przeprowadzenie kampanii Miasto, środki z budżetu samorządu edukacyjno – informacyjna Organizacje gminy, na temat prawidłowego odzysku 2011- środki własne organizacji 16 2 2 2 2 postępowania ze zużytym zużytego sprzętu 2014 odzysku, sprzętem elektrycznym elektrycznego fundusze pomocowe UE, i elektronicznym i fundusze ekologiczne elektronicznego OZK Sp. z o.o. Działania edukacyjno – informacyjne mające na celu środki z budżetu samorządu informowanie Miasto 2011- miasta, 17 o szkodliwości azbestu Ministerstwo 1 1 2 2 2014 fundusze pomocowe UE, i bezpiecznym użytkowaniu Gospodarki fundusze ekologiczne i usuwaniu wyrobów OZK Sp. z o.o. zawierających azbest RAZEM: 172, 00 tys. PLN OGÓŁEM koszty inwestycyjne i pozainwestycyjne: 119 736,8 tys. PLN

144 13. WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO

Aktualizowana wersja Planu przedstawia cele i działania zmierzające do utworzenia nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarowania odpadami na lata 2011 – 2018, zgodnego zarówno z Polityką Ekologiczną Państwa, jak też Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 oraz Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami. Na podstawie analizy stanu aktualnego w zakresie gospodarki odpadami prowadzonej w Olsztynie określono działania mające zdecydowanie negatywny wpływ na środowisko. Wiążą się one między innymi z:

 deponowaniem na składowiskach większości wytwarzanych odpadów komunalnych bez jakiegokolwiek ich przetworzenia, w tym składowaniem odpadów ulegających biodegradacji, aczkolwiek odpady wytwarzane na terenie Olsztyna składowane są poza terenem miasta,  niewielką efektywnością systemów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych z gospodarstw domowych oraz niewielkim postępem w zakresie zmniejszania ilości odpadów opakowaniowych pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych kierowanych na składowiska odpadów,  brakiem wiedzy na temat zagrożeń dla środowiska wynikających z niewłaściwych sposobów postępowania z odpadami.

Na podstawie przeprowadzonej analizy i oceny wpływu na środowisko aktualnie prowadzonej gospodarki odpadami w Olsztynie można stwierdzić, że dziedzina ta, z racji faktu, że jest prowadzona na obszarach silnie zurbanizowanych, wywiera negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie mieszkańców miasta oraz na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Obciążenie to przełożone jest jednak na inne jednostki terytorialne, czyli tam, gdzie deponowane są odpady z Olsztyna.

Zaproponowany system gospodarki odpadami będzie stymulował następujące działania, które w efekcie przyczynią się do zmniejszenia negatywnego oddziaływania gospodarki odpadami na środowisko:

 zapobieganie powstawaniu odpadów,  ograniczenie ilości powstających odpadów wraz z ich toksycznością,  prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie ich zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania.

W ramach ww. działań podjęte zostaną inicjatywy prowadzące do:

 rozwoju selektywnego zbierania odpadów komunalnych,  osiągnięcia planowanych poziomów odzysku odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, niebezpiecznych i opakowaniowych,  redukcji odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska,  realizacji inwestycji w zakresie odzysku i unieszkodliwiana (poza składowaniem) odpadów,  rozwoju systemu gospodarowania odpadami w Olsztynie w oparciu o budowę, rozbudowę i modernizację instalacji do odzysku/ unieszkodliwiania odpadów.

Na podstawie analizy i oceny wpływu na środowisko projektowanych rozwiązań zawartych w Planie można stwierdzić, że realizacja zaplanowanych w przedmiotowym dokumencie działań wpłynie na poprawę stanu środowiska, w szczególności w zakresie:

145  poprawy stanu powietrza atmosferycznego w obszarach oddziaływań obiektów wszystkich instalacji gromadzenia, przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów ze względu na wdrożenie technik i technologii spełniających warunki BAT,  ograniczenia stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych w wyniku objęcia zorganizowanym zbieraniem całego strumienia odpadów komunalnych, ograniczenia udziału odpadów komunalnych biodegradowalnych składowanych na składowiskach, zaprzestania składowania odpadów niebezpiecznych, wzrostu poziomu odzyskiwanych surowców wtórnych,  ochrony zasobów leśnych, w wyniku zmniejszenia zapotrzebowania na drewno (do produkcji papieru, mebli, elementów konstrukcyjnych, itp.) co będzie efektem wzrostu ilości odzyskiwanych i poddawanych recyklingowi surowców wtórnych.

W wyniku realizacji Planu w pewnych warunkach możliwe jest także występowanie oddziaływań negatywnych, co będzie efektem przyjętych rozwiązań inwestycyjnych. W celu minimalizacji negatywnego oddziaływania obiektów gospodarki odpadami na środowisko zwrócona zostanie szczególna uwaga na procesy projektowania, a następnie wykonawstwa tych obiektów, ze szczególnym uwzględnieniem wykonywanych raportów z ocen oddziaływania na środowisko i wydawanych pozwoleń zintegrowanych dla tych obiektów, zaś na etapie ich eksploatacji bardzo istotnym będzie zakres i jakość systemów monitorowania ich pracy.

W kontekście planowanych inwestycji rozwiązania ograniczające wpływ na środowisko dotyczą:

 instalacja mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów będzie zaprojektowana, budowana, wyposażona i użytkowana w taki sposób, aby ilość i szkodliwość potencjalnych emisji dla środowiska była jak najmniejsza,  pozostałe instalacje do unieszkodliwiania bądź odzysku odpadów, które mogą oddziaływać na środowisko powinny być realizowane zgodnie z wymogami ochrony wszystkich komponentów środowiska.

Reasumując, realizacja działań zaproponowanych w Planie powinna przyczynić się do ograniczenia emisji odpadów, zmniejszenia oddziaływania na środowisko gospodarki odpadowej na terenie Olsztyna.

14. STRESZCZENIE

Plan gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna na lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem lat 2015 – 2018” został sporządzony jako realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.

Plan zawiera 14 rozdziałów poświęconym szeroko rozumianej problematyce gospodarki odpadami oraz trzy załączniki (w tym jeden graficzny).

Rozdział 1 – Wprowadzenie - przedstawia podstawę prawną aktualizacji Planu gospodarki odpadami, zakres opracowania, metodykę zbierania i opracowania danych oraz źródła informacji.

Rozdział 2 – Uwarunkowania zewnętrzne opracowania Planu gospodarki odpadami - rozdział przedstawia najważniejsze dokumenty wyższego rzędu, których zapisy zostały wzięte pod uwagę podczas konstruowania Planu. Omówiono także inne dokumenty i akty prawne, które mają wpływ na gospodarkę odpadami.

Rozdział 3 - Charakterystyka miasta Olsztyn - przedstawia charakterystykę miasta, z uwzględnieniem: położenia geograficznego i administracyjnego, struktury i podziału przestrzennego miasta, warunków glebowych, warunków geologicznych, geomorfologicznych, hydrologicznych i hydrogeologicznych, sytuacji demograficznej, sytuacji gospodarczej, obszarów przyrodniczo cennych oraz turystyki i rekreacji.

146 Rozdział 4 – Analiza stanu gospodarki odpadami - przedstawia analizę aktualnego stanu gospodarki odpadami na terenie Olsztyna, z uwzględnieniem: ilości, rodzajów i źródeł powstawania odpadów, zbierania (w tym selektywnego), transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, instalacji do odzysku odpadów oraz identyfikacji problemów. Uwzględniono odpady komunalne, a także: odpady opakowaniowe, odpady z oczyszczania ścieków, odpady z sektora gospodarczego z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych, oleje odpadowe, zużyte baterie i akumulatory, odpady zawierające azbest, wyeksploatowane pojazdy, zużyte opony, odpady medyczne i weterynaryjne, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, przeterminowane środki ochrony roślin, odpady zawierające PCB oraz odpady z budowy, remontów i demontażu.

Rozdział 5 - Ocena realizacji pierwszej edycji Planu gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna - przedstawiono skrótowo najważniejsze zmiany, jakie zaszły w ciągu lat 2007-2008 w zakresie gospodarki odpadami. Informacje zaczerpnięto ze Sprawozdania z PGO za lata 2007-2008

Rozdział 6 - Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami - zawiera prognozę przewidywanych zmian gospodarki odpadami z uwzględnieniem czynników demograficznych, społecznych i ekonomicznych. Przedstawiono prognozy jakościowe i ilościowe.

Rozdział 7 – Przyjęte cele w gospodarce odpadami - zawiera cele w horyzoncie krótkoterminowym (do roku 2014) oraz długoterminowym (do roku 2018) wyznaczone dla odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych, olejów odpadowych, zużytych baterii i akumulatorów, odpadów medycznych i weterynaryjnych, pojazdów wycofanych z eksploatacji, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów zawierających azbest, odpadów zawierających PCB, przeterminowanych środków ochrony roślin, zużytych opon, odpadów z budowy, remontów i demontażu, komunalnych osadów ściekowych, odpadów opakowaniowych oraz pozostałych odpadów pochodzących z przemysłu.

Rozdział 8 – Projektowany system gospodarki odpadami - przedstawia system gospodarki odpadami na terenie miasta w perspektywie do roku 2018, z uwzględnieniem zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Przedstawiono działania dla odpadów komunalnych, z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji i odpadów niebezpiecznych, odpadów zawierających PCB, odpadowych olejów, zużytych baterii i akumulatorów, odpadów medycznych i weterynaryjnych, pojazdów wycofanych z eksploatacji, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów zawierających azbest, przeterminowanych środków ochrony roślin, padłych zwierząt, zużytych opon, odpadów z budowy, demontażu i remontów, komunalnych osadów ściekowych, odpadów opakowaniowych i pozostałych odpadów pochodzących z przemysłu.

Rozdział 9 – Zadania strategiczne realizowane w zakresie gospodarki odpadami na okres co najmniej 8 lat - zawiera opis sposobu działań zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów oraz ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, działań wspomagających postępowanie w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

Rozdział 10 – Określenie instrumentów finansowych służących realizacji zamierzonych celów w Planie gospodarki odpadami - przedstawiono główne, potencjalne źródła finansowania zamierzeń inwestycyjnych i pozainwestycyjnych zaplanowanych na najbliższe lata.

Rozdział 11 - System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów wyznaczonych w Planie gospodarki odpadami - przedstawiono sposób monitorowania Planu i całego systemu gospodarki odpadami w gminie, z uwzględnieniem opiniowania projektu planu, nadzoru i kontroli, sprawozdawczością oraz wskaźnikami temu służącymi.

Rozdział 12 - Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji zadań - przedstawiono ośmioletni program strategiczny oraz krótkoterminowy plan działań obejmujący okres lat 2011-2014.

147 Zaprezentowano poszczególne zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne, z wymienieniem jednostek odpowiedzialnych za realizację, planowanych źródeł finansowania i szacowanych kosztów.

Rozdział 13 –Wnioski z prognozy oddziaływania projektu Planu na środowisko.

Rozdział 14 – Streszczenie - przedstawione w języku niespecjalistycznym.

Załącznik nr 1 – Instalacje i obiekty do odzysku i unieszkodliwiania odpadów

Załącznik nr 2 - Podmioty gospodarcze, które uzyskały decyzje na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów

Załącznik nr 3 - Mapa instalacji i obiektów do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

Plan przedstawia stan aktualny na dzień 31.12.2009 roku z uwzględnieniem dostępnych danych za rok 2010.

Plan obejmuje:

 Analizę i ocenę aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi wraz z identyfikacją problemów,  Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,  Cele w zakresie gospodarki odpadami,  Działania zmierzające do poprawy sytuacji w dziedzinie gospodarki odpadami,  Instrumenty i źródła finansowe służące realizacji planu,  Oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami,  System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów,  Analizę oddziaływania projektu planu na środowisko.

Dokument jest aktualizacją „Planu gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna na lata 2004 – 2007 z perspektywą do 2010 r., który został przyjęty przez Radę Miasta Olsztyna Uchwałą Nr XX/277/03 z dnia 17 grudnia 2003 r. Dokument ten został następnie zaktualizowany Uchwałą Nr LVII/761/06 Rady Miasta Olsztyna z dnia 22 lutego 2006 r.

Celem dokumentu jest zintegrowanie gospodarki odpadami w Olsztynie, w sposób zapewniający szeroko pojmowaną ochronę środowiska oraz uwzględniający obecne i przyszłe uwarunkowania ekonomiczne.

Plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na obszarze Olszyna oraz przywożonych na jego obszar, a w szczególności: odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym: pojazdy wycofane z eksploatacji, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, PCB, azbest, odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, inne odpady, którymi gospodarka może stwarzać problemy. W Planie określono również bieżące problemy i wskazano mocne oraz słabe strony systemu, sformułowano cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami.

Na terenie Olsztyna prowadzone były w 2007 roku kompleksowe badania składu morfologicznego i własności technologicznych odpadów komunalnych. Badania wykonano w Miejskim Laboratorium Chemicznym w Warszawie, posiadającym stosowną akredytację, przy wykorzystaniu tej samej procedury badawczej, co umożliwia porównanie wyników badań. Cykl badawczy obejmował okres maj-październik 2007 roku oraz dodatkowo listopad, co pozwoliło objąć analizą najbardziej charakterystyczne zmiany sezonowe, a zwłaszcza objąć badaniami okres letni, który na Mazurach jest okresem bardzo intensywnego ruchu turystycznego.

148 Analizę składu morfologicznego przeprowadzono dla 19 składników, który pozwolił na bardziej precyzyjne określenie niektórych rodzajów odpadów, zwłaszcza opakowaniowych. Przyjęto średni wskaźnik nagromadzenia odpadów komunalnych w 2008 roku na poziomie 455 kg/M/rok. Według tych założeń, na terenie miasta Olsztyna wytworzono w 2008 roku 81 144 Mg odpadów komunalnych.

Model zbierania i transportu odpadów komunalnych w Olsztynie jest modelem tradycyjnym, typowym także dla innych dużych miast Polski. System oparty jest na zasadach wolnorynkowych.

Na terenie Miasta Olsztyna można wyróżnić następujące systemy zbierania odpadów komunalnych:

 zbiórka odpadów niesegregowanych (zmieszanych) w pojemnikach lub workach,  selektywna zbiórka odpadów przeznaczonych do recyklingu materiałowego, w pojemnikach lub workach,  zbiórka odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych,  zbiórka odpadów wielkogabarytowych,  zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,  zbiórka odpadów budowlanych i remontowych.

Według informacji uzyskanych z Urzędu Miasta Olsztyna, zorganizowaną zbiórką odpadów objęto wszystkich mieszkańców miasta (stan na koniec 2009 r.). Oznacza to, że wszyscy mieszkańcy mają możliwości zorganizowanego pozbywania się odpadów.

Jednakże, prawdopodobnie część wytworzonych odpadów nie jest przekazywana firmom i znajduje się poza oficjalną ewidencją. W pewnej części odpady są zagospodarowywane przez mieszkańców we własnym zakresie, np. do skarmiania zwierząt lub do kompostowania na terenie własnych posesji (w zabudowie jednorodzinnej), część z nich zostaje przekazana innym osobom lub podmiotom. Nie można jednak wykluczyć, że część strumienia wytwarzanych na terenie miasta odpadów jest spalana w paleniskach domowych lub na powierzchni ziemi.

Do dnia 31 grudnia 2009 r. 16 przedsiębiorców uzyskało zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na terenie miasta Olsztyna.

W 2009 roku na terenie miasta Olsztyna odebrano od właścicieli nieruchomości 55 712,69 Mg odpadów komunalnych. Na jednego mieszkańca przypadało 312 kg zebranych odpadów komunalnych rocznie.

Sposób zbierania odpadów w Olsztynie reguluje Uchwała Nr LVIII/773/06 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 marca 2006 r. oraz Uchwała Nr XLV/521/09 Rady Miasta Olsztyn z dnia 27 maja 2009 r. zmieniająca uchwałę Nr LVIII/773/06 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 marca 2006 r. w sprawie ustalenia szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Olsztyn.

Na terenie miasta Olsztyna od 1998 r. prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Selektywną zbiórką objęty jest cały obszar miasta (tereny zamieszkałe), a ludność objęta selektywnym zbieraniem szacowana jest na 100%.

Na terenie Olsztyna prowadzona jest zbiórka przeterminowanych leków, które należy umieszczać w przeznaczonych do tego celu pojemnikach ustawionych na terenie wytypowanych aptek i placówek, które zobowiązały się do ich zbiórki.

Właściciele nieruchomości ustalają indywidualnie z podmiotem uprawnionym, z którym mają aktualną umowę na odbiór odpadów sposób i harmonogram odbioru odpadów wielkogabarytowych i odpadów z budowy oraz remontów.

149 Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. prowadzi okresowe zbieranie odpadów wielkogabarytowych na poszczególnych osiedlach według uzgodnionych z Radami Osiedli terminach. Ponadto, odpady tego rodzaju były zbierane również przez inne firmy zajmujące się zbieraniem odpadów komunalnych na terenie Olsztyna.

Na terenie miasta funkcjonują 83 punkty przyjmujące zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Odpady zebrane selektywnie w pojemnikach, a także metodą workową uprawnione podmioty przekazują do Sortowni Surowców Wtórnych w Olsztyńskim Zakładzie Komunalnym Sp. z o.o. w Olsztynie.

Zgodnie z informacjami Urzędu Miasta Olsztyna, w 2009 roku zebrano selektywnie 1 839,58 Mg odpadów. Wskaźnik selektywnego zbierania odpadów na jednego mieszkańca wynosił w 2009 roku 10 kg.

W największej ilości zebrano selektywnie: odpady ulegające biodegradacji, zmieszane odpady opakowaniowe, szkło, odzież, papier i tekturę oraz odpady wielkogabarytowe.

Ogółem, w 2009 r. poddano procesom odzysku 47 779,34 Mg odpadów komunalnych odebranych z terenu miasta Olsztyn. Stanowiło to 85,7% wszystkich odebranych odpadów komunalnych. W 2009 r. procesom unieszkodliwienia poddano 7 933,35 Mg odpadów odebranych z terenu miasta Olsztyn. Stanowiło to 14,3% wszystkich odebranych odpadów komunalnych.

Do 30.04.2007 r. powstające odpady komunalne były deponowane na składowisku w Łęgajnach (gmina Barczewo), a od 01.05.2007 r. są przyjmowane na stację transferową i przekazywane do unieszkodliwienia poprzez składowanie na składowisku zarządzanych przez w USKOM w Mławie, zlokalizowanym w miejscowości Uniszki Cegielnia, gmina Wieczfnia Kościelna, powiat mławski, województwo mazowieckie.

W celu zabezpieczenia prawidłowego zagospodarowania odpadów komunalnych zmieszanych z miasta Olsztyn w okresie od zamknięcia składowiska do czasu uruchomienia nowego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów, 2006 roku zbudowano linię do przeładunku tych odpadów (Stację Transferową) w istniejącym obiekcie Olsztyńskiego Zakładu Komunalnego Sp. z o.o. przy ulicy Lubelskiej 43 D i uzyskano pozwolenie na jej użytkowanie - Decyzja znak: PINB 7356-700/2006 z dnia 28.11.2006 r. W 2008 r. uruchomiono linię do mechanicznej segregacji odpadów zmieszanych - Decyzja znak OŚ.f.7660-25/08 z dnia 5.06.2008 r. W 2009 r. na Stację Transferową przyjęto 50 697,73 Mg odpadów.

Zbierane selektywnie odpady (papier, tektura, tworzywa sztuczne, szkło, metale) były doczyszczane w Sortowni Surowców Wtórnych (eksploatowanej przez Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. przy ulicy Lubelskiej 43 D) i przygotowane do dalszego recyklingu. Inne odpady pozyskiwane selektywnie były zbierane, magazynowane i przekazywane do firm posiadających stosowne decyzje i prowadzących proces ostatecznego ich unieszkodliwiania.

Instalacja do sortowania odpadów frakcji suchej pochodzącej z odpadów z selektywnego zbierania w Olsztynie (Sortownia Surowców Wtórnych) została zainstalowana w 1996 r. Linia jest wykorzystywana do segregacji przemiennie: makulatury i tworzyw sztucznych. Projektowana zdolność instalacji została określona na 5 000 Mg makulatury (przy przyjętym ciężarze nasypowym 0,3 Mg/m3), co daje wydajność objętościową ok. 20 000 m3. Rzeczywista wydajność objętościowa jest zgodna z projektową, natomiast rzeczywista wydajność masowa znacznie różni się od projektowej i można przyjąć, że dla makulatury wynosi ok. 2000 Mg/rok i ok. 600 Mg/rok przy pracy I - zmianowej tj. 1800 godz./rok.

150 W latach 2004-2009 średni przerób sortowni wynosił 2 200 Mg/rok, co wynosiło około 40% wydajności nominalnej..

Linia składa się z taśmociągu zasypowego, wznoszącego i kabiny sortowniczej z taśmociągiem o szerokości roboczej 1000 mm z 6 stanowiskami do segregacji ręcznej i 4 boksami na wysegregowane surowce wtórne. Za kabiną sortowniczą nad taśmociągiem zamontowany jest elektromagnes. Linia w 2001 roku została uzupełniona prasą z taśmociągiem podającym o szerokości 1700mm i wydajności 2 Mg/godz. oraz sile zgniotu 40 Mg.

W 2009 r. na terenie miasta Olsztyn zewidencjonowano wytwarzanie 2 930,8142 Mg odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne). Procesom odzysku na terenie miasta Olsztyn poddano 640,9225 tych Mg odpadów, a unieszkodliwiono 116,2665 Mg.

Wytworzono następujące ilości odpadów specyficznych:

 0,1120 Mg odpadu o kodzie 160209* - transformatory i kondensatory zawierające PCB,  709,1770 Mg odpadów z grupy 13 (oleje odpadowe),  47,7035 Mg zużytych baterii i akumulatorów,  415,5775 Mg odpadów medycznych i weterynaryjnych,  2 731,9790 Mg odpadów z podgrupy 16 01 - pojazdy wycofane z eksploatacji,  193,9782 Mg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,  524,3840 Mg odpadów zawierających azbest,  1 591,7580 Mg odpadów zużytych opon,  51 840,3 Mg odpadów z budowy, remontów i demontażu,  22 875,5 Mg komunalnych osadów ściekowych,  6 646,0628 Mg odpadów opakowaniowych,  125 461,95 Mg odpadów innych niż komunalne i niebezpieczne.

W wyniku przeprowadzonej prognozy dotyczącej ilości i jakości odpadów w przedziale czasowym lat 2011-2018 stwierdzono, że w 2014 r. wytworzonych zostanie 84 129 Mg odpadów komunalnych, a w 2018 r. - 86 345 Mg.

Prognozowane ilości wytworzonych odpadów będą kształtować się następująco:

 odpady niebezpieczne: w 2014 roku wytworzonych zostanie 4 000 Mg odpadów niebezpiecznych, a w 2018 roku – 4 500 Mg,  oleje odpadowe: w 2014 roku wytworzone zostanie około 1 500 Mg olejów odpadowych, a w 2018 roku – 1 700 Mg,  zużyte baterie i akumulatory: w 2014 roku wytworzonych zostanie 80 Mg zużytych baterii i akumulatorów, a w 2018 roku – 90 Mg,  odpady medyczne i weterynaryjne: w 2014 roku wytworzonych zostanie 500 Mg odpadów medycznych i weterynaryjnych, a w 2018 roku – 520 Mg,  wyeksploatowane pojazdy: w 2014 r. – 3 500 Mg odpadów/rok, w 2018 r. – 4 000 Mg odpadów/rok,  zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny: w 2014 roku wytworzonych zostanie 1 000 Mg odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, a w 2018 roku – 1 500 Mg,  zużytych opon: w 2014 roku wytworzonych zostanie 2 000 Mg zużytych opon, a w 2018 roku – 2 200 Mg,  odpady budowlane i remontowe: w 2014 roku wytworzonych zostanie 80 000 Mg odpadów z grupy 17, a w 2018 roku – 100 000 Mg,  komunalne osady ściekowe - w 2014 roku wytworzonych zostanie 25 000 Mg osadów ściekowych, a w 2018 roku – 27 000 Mg,

151  odpady opakowaniowe - w 2014 roku wytworzonych zostanie 8 000 Mg odpadów opakowaniowych, a w 2018 roku – 10 000 Mg,  pozostałe odpady z sektora gospodarczego - w 2014 r. wytworzonych zostanie 130 000 Mg, a w 2018 r. – 140 000 Mg.

W Planie gospodarki odpadami dla miasta Olsztyna przyjęto następujące cele główne:

 Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów w stosunku do tempa wzrostu gospodarczego regionu  Zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, w tym recyklingu  Prowadzenie zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska i normami europejskimi systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów  Zmniejszenie strumienia odpadów, w szczególności odpadów ulegających biodegradacji i odpadów niebezpiecznych, kierowanych na składowiska  Wyeliminowanie procederu nielegalnego składowania i zagospodarowywania odpadów  Zapewnienie wiarygodnego i obszernego monitoringu pozwalającego na diagnozowanie potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami w mieście

Dla poszczególnych grup odpadów sformułowano cele szczegółowe.

Analiza istniejącego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, wytwarzanymi na terenie miasta Olsztyn oraz jego porównanie z wymaganymi obecnie i na przyszłe lata przez prawo unijne i krajowe sposobami gospodarowania odpadami wskazują na konieczność podjęcia reorganizacji dotychczasowego systemu, a zwłaszcza realizacji inwestycji - nowoczesnych instalacji przeznaczonych do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

Projektowany system będzie kompleksowy - uwzględni i połączy następujące działania związane z gospodarowaniem odpadami:

 minimalizację ich ilości i szkodliwości,  zbieranie  zwiększenie ilości odpadów zbieranych selektywnie,  transport,  odzysk, w tym recykling,  unieszkodliwianie poza składowaniem,  unieszkodliwianie poprzez składowanie,  edukację ekologiczną,  zarządzanie, w tym monitoring i sprawozdawczość.

Pierwszym działaniem będzie zapobieganie powstawaniu i zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów.

Utrzymane zostaną dotychczasowe rozwiązania zbierania odpadów komunalnych zmieszanych. Obowiązek zbierania i pozbywania się odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie nieruchomości spoczywa na jej właścicielach. Obowiązek ten jest realizowany za pośrednictwem przedsiębiorców uprawnionych do prowadzenia działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów komunalnych na podstawie zawartej umowy.

Utrzymane zostaną dotychczasowe gniazda segregacyjne do selektywnego zbierania następujących frakcji: szkła, papieru i tektury oraz tworzyw sztucznych i metali. Gniazda segregacyjne powinny być zlokalizowane w rejonie zamieszkanym przez nie więcej niż 500 mieszkańców, najlepiej w rejonie istniejącej altany śmietnikowej. Położenie gniazda musi umożliwić dojazd do gniazda specjalistycznym samochodem w celu opróżnienia pojemników dzwonowych. Ponadto, wymagane

152 jest utwardzenie placu, na których położone są gniazda i utrzymywanie wokół nich czystości i porządku.

W zabudowie jednorodzinnej odpady mogą być zbierane selektywnie także metodą workową. Zebrane frakcje odbierają firmy, z którymi właściciele nieruchomości mają podpisane umowy na odbiór odpadów komunalnych. Właściciele nieruchomości jednorodzinnych mogą korzystać z ogólnodostępnych punktów odbioru selektywnego odpadów.

Utrzymane zostaną dotychczasowe rozwiązania w zakresie zbierania odpadów niebezpiecznych – poprzez zbiórkę w pojemnikach ustawionych na terenie placówek oświatowych, urzędów i instytucji, a także zbiórkę organizowaną przy okazji konkursów ekologicznych lub innych akcji.

Odpady niebezpieczne zbierane będą także w planowanym Punkcie Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych, zlokalizowanym przy projektowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Olsztynie przy ul. Lubelskiej.

Zaproponowano rozszerzenie zakresu zbieranych odpadów i miejsc, gdzie można oddawać odpady: w sklepach chemicznych (dla przeterminowanych chemikaliów), w warsztatach samochodowych (dla zbierania olejów przepracowanych), zakładach fotograficznych dla zużytych odczynników chemicznych. Zbieranie poprzez obiekty handlowe, obiekty użyteczności publicznej i instytucje polega na zawarciu porozumienia pomiędzy miastem a tymi podmiotami w celu przyjmowania przez te placówki i przetrzymywania do momentu odbioru przez specjalistyczny pojazd różnych rodzajów odpadów niebezpiecznych.

Jednym ze stosowanych rozwiązań w selektywnym zbieraniu odpadów są Punkty Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów (PDGO). Są to zamknięte, dozorowane obiekty, do których mieszkańcy (bezpłatnie), a także niewielkie przedsiębiorstwa (za odpowiednia opłatą) mogą dowozić określone odpady powstające w sposób nieregularny oraz w małych ilościach. Głównym założeniem systemu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Olsztyna jest zagwarantowanie odzysku lub unieszkodliwiania wszystkich powstających na jego terenie odpadów komunalnych w sposób pozwalający na osiągniecie założonych celów.

W ślad za rozwiązaniami wskazanymi w Planie gospodarki odpadami dla województwa warmińsko – mazurskiego na lata 2007 – 2010 konieczne jest włączenie miasta Olsztyn w system regionalny, w ramach którego zaspokojone zostaną podstawowe potrzeby związane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów wytwarzanych w mieście.

Miasto Olsztyn przystąpiło do realizacji projektu budowy regionalnego systemu gospodarki odpadami razem z 37 gminami leżącymi na terenie 8 powiatów województwa warmińsko-mazurskiego.

W ramach systemu prowadzone będą następujące operacje technologiczne:

 Gromadzenie surowców wtórnych : selektywne  Gromadzenie odpadów ulegających biodegradacji : zmieszane  Gromadzenie odpadów komunalnych: zmieszane  Pięć stacji przeładunkowych: Kocioł Duży, Medyny, Polska Wieś, Szczytno, Wysieka  Doczyszczanie surowców wtórnych : ZUOK Olsztyn  Dwie kompostownie: ZUOK Olsztyn, ZZO Wysieka  Produkcja paliwa alternatywnego: produkcja frakcji energetycznej z suchego stabilizatu  Termiczne unieszkodliwianie odpadów: instalacja odbierająca paliwo alternatywne  Składowisko balastu: ZZO Wysieka

Przyjęto, że w Olsztynie zostanie wybudowany nowy zakład zagospodarowania odpadów komunalnych z instalacją przetwarzania odpadów komunalnych zmieszanych z autotermicznym

153 osuszeniem zmieszanego odpadu ulegającego biodegradacji oraz przygotowaniem frakcji palnej z przetworzonych odpadów komunalnych.

ZUOK w Olsztynie

ZUOK w Olsztynie będzie zlokalizowany na następujących terenach:

 teren wskazany w m.p.z.p. we wschodniej części miasta Olsztyn-Track  teren należący do OZK Sp. z o.o. w Olsztynie (obecnie stacja przeładunkowa oraz instalacja do sortowania odpadów frakcji suchej pochodzącej z selektywnego zbierania odpadów przy ul. Lubelskiej).

Teren planowany pod budowę ZUOK w Olsztynie, w rejonie ul. Lubelskiej aktualnie pozostaje niezagospodarowany i pokryty jest roślinnością ruderalną z niewielką ilością zadrzewień śródpolnych. Teren proponowany pod budowę ZUOK objęty jest Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego. Mpzp dla terenu położonego między ulica Lubelską, linią kolejową a granica miasta Olsztyn został uchwalony uchwała nr XXXVIII/492/04 Rady Miasta Olsztyn z dnia 29 grudnia 2004 r.

Zgodnie z zapisami mpzp teren wskazany pod potencjalną lokalizację ZUOK oznaczony jest jako teren 1.O z przeznaczeniem podstawowym pod gospodarkę odpadami lub dopuszczalnym pod przemysł, produkcję składy, magazyny itp. Tereny sąsiadujące z terenem 1.O pod planowaną inwestycję to tereny przeznaczone dla przemysłu, produkcji, pod składy i magazyny, tereny zieleni naturalnej nieurządzonej oraz tereny zieleni izolacyjnej.

W ramach ZUOK w Olsztynie funkcjonować będą następujące elementy:

 instalacja przyjęcia zmieszanych odpadów komunalnych,  instalacja rozdrabniania zmieszanych odpadów komunalnych,  instalacja autotermicznego osuszania odpadów komunalnych,  instalacja przetwarzania stabilizatu i wytwarzania frakcji energetycznej,  kompostownia odpadów zielonych,  instalacja do demontażu odpadów wielkogabarytowych, w tym odpadów sprzętu elektrycznego i elektronicznego,  instalacja do przerobu odpadów budowlanych oraz plac ich magazynowania,  punkt dobrowolnego gromadzenia odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych.

Poszczególne elementy instalacji ZUOK posiadać będą następujące parametry:

 Instalacja do mechaniczno - biologicznej stabilizacji odpadów ok. 95 000 Mg/rok,  Instalacja do demontażu odpadów wielkogabarytowych, w tym odpadów sprzętu elektrycznego i elektronicznego ok. 1 300 Mg/rok,  Punkt dobrowolnego gromadzenia odpadów z magazynem odpadów niebezpiecznych ok. 1 000 Mg/rok,  Instalacja do przerobu odpadów budowlanych ok. 15 000 Mg/rok.

Odpady w procesie stabilizacji będą poddawane odzyskowi w procesie R15 – przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku w tym do recyklingu zgodnie z załącznikiem nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity - Dz. U. z 2007 r., Nr 39, poz. 251 z późn. zm.).

Procesy technologiczne w zakładzie unieszkodliwiania odpadów będą następujące:

 Przywóz odpadów komunalnych z terenu obszaru funkcjonalnego i ich rozdrobnienie,  6-7 dniowe biologiczne suszenie w komorach (tunelach) kompostowniczych w celu redukcji wilgotności odpadów przez samonagrzewanie się substancji organicznej – proces autotermiczny,

154  Wydzielenie lekkiej, palnej frakcji drewna, papieru, tkanin oraz tworzyw w celu uzyskania z nich wysokokalorycznego paliwa alternatywnego — tzw. suchego stabilizatu,  Wydzielenie frakcji metalicznych (w tym baterii i akumulatorów) oraz inertów (kamieni, szkła, ceramiki) z frakcji ciężkiej w celu ich odzysku materiałowego,  Konfekcjonowanie paliwa alternatywnego (suchego stabilizatu) np. w pellet lub fluff chipsy) dla zakładów energetycznych oraz surowców wtórnych dla recyklerów.

Uzupełnieniem działań przewidzianych w Planie będzie edukacja ekologiczna, monitoring i kontrola gospodarki odpadami.

155 ZAŁACZNIK NR 1. INSTALACJE I OBIEKTY DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW

Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania (z wyjątkiem składowania) odpadów funkcjonujące na terenie miasta Olsztyna Lp Rodzaj instalacji Nazwa i adres Adres Symbol Rodzaj Zdolności Ilość odpadów Ilość odpadów podmiotu instalacji R lub D odpadu/kod przerobowe przetworzonych w przetworzonych w zarządzającego roczne (Mg) 2007 roku 2008 roku Decyzja Stacje demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji 1. PHU Tadeusz Gałązka ul. Stalowa 3 ul. Stalowa 3 10-420 10-420 Olsztyn Olsztyn decyzja: ŚR.I.6620- 50/2006 21.06.2006 Marszałek Województwa Warmińsko- 16 01 04* 1 500 stacja demontażu Mazurskiego R15 16 01 06 150 b.d. b.d. 2. AUTMAR s.c. ul. Lubelska Stapurewicz Jerzy, 43 B Fostacz Zbigniew, 10-410 Dąbrowski Tadeusz Olsztyn ul. Lubelska 43 B 10-410 Olsztyn decyzja: ŚR.I.6620- 05/2007 06.02.2007 Wojewoda 16 01 04* 1 500 202,6 154,9 stacja demontażu Warmińsko-Mazurski R15 16 01 06 150 0,7 0,0 Zakłady przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego 3. AUTMAR s.c. Stapurewicz Jerzy, Fostacz Zbigniew, ul. Lubelska 16 02 14 20 0,7 0,7 zakład przetwarzania Dąbrowski Tadeusz 43B, 09 01 10 0,5 0,0 0,0 zużytego sprzętu ul. Lubelska 43B, 10-410 09 01 11* 1,5 0,0 0,0 elektrycznego i 10-410 Olsztyn Olsztyn 20 01 35* 20 0,0 4,5 elektronicznego decyzja: ŚR.I.6620- R15 20 01 36 20 0,0 0,0

156 Lp Rodzaj instalacji Nazwa i adres Adres Symbol Rodzaj Zdolności Ilość odpadów Ilość odpadów podmiotu instalacji R lub D odpadu/kod przerobowe przetworzonych w przetworzonych w zarządzającego roczne (Mg) 2007 roku 2008 roku Decyzja 32/2007 06.06.2007 Wojewoda Warmińsko-Mazurski 4. Zakład Przetwarzania Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego EKOMAR J.F. Giedrojć-Gorąca, M. Zieliński Gutkowo 77 11-041 Olsztyn decyzja: OŚ.PŚ.7654- 13-2/08 2008-03-28 16 02 14 20 zakład przetwarzania Marszałek Gutkowo 77 09 01 10 1 zużytego sprzętu Województwa 11-041 09 01 11 1 elektrycznego i Warmińsko- Olsztyn 20 01 35 15 elektronicznego Mazurskiego R15 20 01 36 18 b.d. b.d. 5. Warmińsko-Mazurska Spółdzielnia Inwalidów ul. Kopernika 14A 11-041 Olsztyn decyzja: OŚ.PŚ.7654- 66/08 22.01.2009 ul. Kopernika 09 01 11* 1,5 zakład przetwarzania Marszałek 14A 20 01 35* 50 zużytego sprzętu Województwa 11-041 09 01 10 0,5 elektrycznego i Warmińsko- Olsztyn 16 02 14 20 elektronicznego Mazurskiego R15 20 01 36 50 b.d. b.d. Spalarnie odpadów medycznych i weterynaryjnych 6. spalarnia odpadów Zakład Gospodarki ul. Lubelska D10 18 01 01 1 0,0 0,2 medycznych i Odpadami 43D 18 01 02* 10 2,0 2,1 weterynaryjnych Komunalnymi 10-410 18 01 03* 200 253,4 262,1

157 Lp Rodzaj instalacji Nazwa i adres Adres Symbol Rodzaj Zdolności Ilość odpadów Ilość odpadów podmiotu instalacji R lub D odpadu/kod przerobowe przetworzonych w przetworzonych w zarządzającego roczne (Mg) 2007 roku 2008 roku Decyzja Sp. z o.o. Olsztyn 18 01 04 200 10,4 25,7 ul. Lubelska 43D 18 01 82* 20 4,2 2,1 10-410 Olsztyn 18 02 01 2 0,0 0,0 decyzja: OS.IV.7661- 18 02 02* 40 21,5 20,2 7/05 18 02 03 10 0,0 0,0 03.02.2005 Prezydent Miasta Olsztyn Instalacje do odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych 7. Foli-Pak ul. Orla 16 Jadwiga Źródlewska 11-041 ul. Orla 16 Olsztyn 11-041 Olsztyn decyzja: OS.IV.7661- 31/05 11.08.2005 Prezydent Miasta Olsztyn R3 15 01 02 1500 b.d. b.d. 8. GRANPOL Alicja Źródlewska ul. Bałtycka 69 10-175 Olsztyn decyzja: GKIS- III.7050-84/02 ul. Bałtycka 29.06.2002 69 Prezydent Miasta 10-175 Wytłaczarka Olsztyn Olsztyn R14 150102 300 135 115 9. TOTAL-EKO ul. Organizacja Odzysku Piłsudskiego ul. Piłsudskiego 72c 72c 10-450 Olsztyn 10-450 decyzja: OS.IV.7660- Olsztyn 77/04 20.10.2004 EREMA Prezydenta Miasta R5 15 01 02 1 200 000 680 691

158 Lp Rodzaj instalacji Nazwa i adres Adres Symbol Rodzaj Zdolności Ilość odpadów Ilość odpadów podmiotu instalacji R lub D odpadu/kod przerobowe przetworzonych w przetworzonych w zarządzającego roczne (Mg) 2007 roku 2008 roku Decyzja Olsztyn Sortownie odpadów zbieranych selektywnie 10. Linia do przemiennego Zakład Gospodarki ul. Lubelska R15 15 01 01 sortowania odpadów Odpadami 43D 15 01 02 MAKRUM Bydgoszcz Komunalnymi 10-410 15 01 06 Sp. z o.o. Olsztyn 20 01 01 ul. Lubelska 43D 20 01 39 10-410 Olsztyn decyzja: SZ.7660- 15,4 15/09 12,1 08.05.2009 142,0 Prezydent Miasta 1 081,0 Olsztyn 5800 423,0 b.d. Źródło danych: WBD, Urząd Miasta w Olsztynie

159 ZAŁĄCZNIK NR 2 - PODMIOTY GOSPODARCZE, KTÓRE UZYSKAŁY DECYZJE NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE ODZYSKU LUB UNIESZKODLIWIENIA ODPADÓW L.p. Nazwa i adres Odzysk Unieszkodliwianie Kod odpadu 1. Styropex Sp. z o. o., ul. Towarowa 17a Olsztyn x 07 02 13 x x 13 01 01* x x 13 02 04* x x 13 02 05* x x 13 02 06* x x 13 02 07* 2. Walesiak, ul. Szarych Szeregów 21, Olsztyn x x 13 02 08* x x 16 01 07* x x 16 01 13* x x 16 06 01* x x 07 02 80 x x 16 01 03 x x 07 02 13 x x 15 01 02 x x 16 01 19 3. Granpol, ul. Bałtycka 69, Olsztyn x x 17 02 03 x x 19 12 04 x x 20 01 39 x x 04 02 22 Gold-Gum Zakład Bieżnikowania Opon, ul. Augustowska x x 07 02 80 4. 14, Olsztyn x x 16 01 03 x x 16 01 17 5. Polplast, Al. Piłsudskiego 77, Olsztyn x x 15 01 02 x x 07 02 80 6. Piotr Rudniak, Dworcowa 59/57, Olsztyn x x 16 01 03 x x 04 02 22 Autowulkanizacja i BieżnikowanieZ. Kotlenga, ul. x x 07 02 80 7. Wiosenna 10, Olsztyn x x 16 01 03 x x 16 01 17 x 10 01 01 8. Stomil Olsztyn, ul. Leonharda 9, Olsztyn x 10 01 02 9. RMC Polska, Al. Jerozolimskie 212a, Warszawa x 10 01 02 10. PHU Zbigniew Zadrożny, ul. Metalowa 6 Olsztyn x 04 02 22 11. Olmex, ul. Lubelska 32, Olsztyn x 17 04 03 12. PIH Piotr Kowalski, ul. E. Plater 15, Olsztyn x 15 01 01

160 L.p. Nazwa i adres Odzysk Unieszkodliwianie Kod odpadu x 15 01 02 x 15 01 04 x 17 04 01 x 17 04 02 x 17 04 04 x 17 04 05 x 20 01 01 x 08 03 18 x 09 01 10 x 09 01 11* x 09 01 12 x 09 01 99 x 15 01 05 x 16 01 22 x 16 01 99 x 16 02 13* 13. B&C Czesław Wejkowski, ul. Spółdzielcza 32, Olsztyn x 16 02 14 x 16 02 15* x 16 02 16 x 16 06 02* x 16 80 01 x 16 81 02 x 16 82 02 x 17 04 11 x 20 01 35* x 20 01 36 x 08 03 18 x 15 01 02 14. Drink Bar RENE, ul. Pstrowskiego 35c, Olsztyn x 15 01 05 x 16 02 14 x 16 02 16 x 15 01 02 x 12 01 99 x 16 01 19 15. FOLIPAK Jadwiga Źródlewska, ul. Orla 16, Olsztyn x 17 02 03 x 19 12 04 x 20 09 31 16. HEMIRO Sp. z o. o. ul. Metalowa 2A, Olsztyn x 03 03 08

161 L.p. Nazwa i adres Odzysk Unieszkodliwianie Kod odpadu x 20 01 01 x x 02 01 10 16 01 17 19 12 02 16 01 18 19 12 03 19 10 01 19 10 02 19 01 02 17 04 01 17 04 02 17 04 03 17 04 04 17 04 05 17 04 06 17 04 07 17 04 11 03 03 08 19 12 01 02 01 04 07 02 13 16 01 19 17 02 03 19 12 04 17 02 02 19 12 05 03 01 05 17 02 01 19 12 07 OZK Sp. o.o., ul. Lubelska 43D, Olsztyn 17. 07 02 80 (wszystkie odpady-odzysk i unieszkodliwianie) 16 01 03 16 01 06 15 01 01 15 01 02 15 01 03 15 01 04 15 01 05 15 01 06 15 01 07 15 01 09 10 01 01 17 01 01 17 01 02 17 01 03 17 01 07 17 01 80 17 01 81 17 03 80 17 09 04 17 05 04 19 12 09 19 08 01 19 08 02 19 80 01 15 01 10* 16 02 11* 16 02 13* 16 02 15*

162 L.p. Nazwa i adres Odzysk Unieszkodliwianie Kod odpadu 16 06 01* 16 06 02* 16 06 03* 20 01 01 20 01 02 20 01 08 20 01 10 20 01 11 20 01 13* 20 01 14* 20 01 15* 20 01 17* 20 01 19* 20 01 21* 20 01 23* 20 01 26* 20 01 27* 20 01 28 20 01 29* 20 01 30 20 01 31* 20 01 32 20 01 33* 20 01 34 20 01 35* 20 01 36 20 01 37* 20 01 39 20 01 40 20 01 41 20 01 80 20 01 99 20 02 01 20 02 02 20 02 03 20 03 01 20 03 02 20 03 03 20 03 07 20 03 99 Źródło danych: Urząd Miasta w Olsztynie

163 ZAŁĄCZNIK NR 3 - WYKAZ PODMIOTÓW PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE ZBIERANIA ODPADÓW INNYCH NIŻ NIEBEZPIECZNE

Lp Numer Ważność Przedsiębiorca decyzji decyzji 1. 031/04 13.09.2014 AHU Bartex. , Kościuszki 43, Olsztyn 2. 028/04 28.09.2014 Alan-Eko-Serwis. , Kołobrzeska 23/15, Olsztyn 3. 8/2008 28.02.2018 B&C Przedsiębiorstwo Działań Gospodarczych Handel Zagraniczny Czesław Wejkowski10-636 Olsztyn, ul. Spółdzielcza 23 4. 018/04 22.04.2014 BH Magdalena. , Dworcowa 6/10, Olsztyn 5. Biuro Handlowe ZOJMATOX Sp.z.o.o. 10-416 Olsztyn, 13/2008 20.04.2018 ul. Towarowa 15 6. 067/02 19.07.2002- Brenntag Polska. , Bema 21, Kędzierzyn Koźle 19.07.2012 7. CLINEX Sprzątanie i Konserwacja Zieleni s.c. Paweł 21/07 07.11.2017 Udycz, Jadwiga Tylman 10-603 Olsztyn, ul. Metalowa 6 8. 058/02 19.03.2002- Comtech. , ul. Sprzętowa 3, Olsztyn 19.03.2012 9. OŚ.f.7661- DALGETY AGRA POLSA Sp. z o.o. 19.01.2019 33/08-09 Olsztyn, ul. Cementowa 1 10. 013/03 10.03.2013 DBK. , Lubelska 43a, Olsztyn 11. 034/02 20.03.2002- Domar Plus S.A.. , Dworcowa 7, Olsztyn 20.03.2012 12. ECOPARTNER Żukowski Ligęzowski Sp.J. 23/07 01.04.2018 80-438 Gdańsk, ul. Aldony 6/1 13. 070/03 5.11.2013 FH Rudnicki. , Willowa 1, Elbląg 14. FHU Agricola Mirosław Wikieł Adam Dłuzniewski 044/04 3.01.2015 Olsztyn Cementowa 1 15. 035/05 9.09.2015 FHU EKO Andrzej Ankiewicz Olsztyn, Bałtycka 66 16. 042/04 21.12.2014 Firma EWMAR Ewa Ogrodowczyk, Olsztyn Lubelska 44 17. SZ.7661- Firma Stora Enso Poland SA Ostrołęka, ul. 1 Armii Wojska 31.10.2019 34/09 Polskiego 21 18. 23/06 11.08.2015 FOLIPAK Jadwiga Źródlewska 11-041 Olsztyn, Orla 16 19. 124/02 22.10.2002- Fota. , Długa 11, Kartuzy 22.10.2012 20. 27/06 20.02.2013 Hemiro Sp.z o.o. 10-803 Olsztyn, ul. Metalowa 2A 21. 011/04 23.03.2014 HU Spółdzielnia Inwalidów. Zakład Pracy Chronionej. Nowowiejskiego 1, Olsztyn 22. 9/2008 12.03.2018 INKSPOT 10-45 Olsztyn, ul. Piłsudskiego 70A 23. 026/03 13.08.2013 Intercell Recycling, Elbląska 9/11 Warszawa, Cementowa 1, Olsztyn 24. 009/04 17.03.2014 Inżynieria sanitarna i Lądowa. , Jarocka 39a, Olsztyn 25. 008/05 28.04.2015 Kontenerowy Wywóz Odpadów Olsztyn Małeckiego 4/18 26. 001/05 11.02.2015 Kuusakoski Sp. z o.o.; 81-339 Gdynia, ul. Polska 1d 27. 051/03 8.08.2013 Lider. , Partyzantów 73 A, Olsztyn 28. 010/04 25.03.2014 Lotus. , Dąbrowszczaków 4/2, Olsztyn 29. 050/02 5.03.2002- MAK. , Metalowa 4, Olsztyn 25.06.2012 30. 073/03 18.11.2013 Nadolny. , Gutkowo 49/7, Olsztyn

164 Lp Numer Ważność Przedsiębiorca decyzji decyzji 31. 137/02 26.11.2002- OBI Towarowa/Leonharda. , Krakowska 102, Warszawa 26.11.2012 32. 037/05 26.10.2015 OILER Sp. z o.o. Tczew, Malinowska 24 A 33. 043/03 31.12.2011 Olmex. , Lubelska 32, Olsztyn 34. 014/04 8.04.2014 OSM. , Szarych Szeregów 5, Olsztyn 35. 068/02 30.03.2002- Oszczędność. Spółdz. Pracy Skupu Surowców Wtórnych. , 30.03.2012 Lubelska 19, Olsztyn 36. SZ.7661- P.P.H. "METKOLOR" Radosław Kacprzyk Olsztyn, ul. 31.08.2019 38/09 Przemysłowa 6 37. 26/06 8.08.2013 PGM Sp. z o.o,. 10-057 Olsztyn, ul. Kasprzaka 1/3 38. 016/04 26.07.2012 PH Paxer. J,G. Prusinowscy. , Towarowa 1O-n, Olsztyn 39. 006/04 8.04.2014 PHU EKO WIN. , Sprzętowa 3/14, Olsztyn; 539-19-66 40. 045/02 28.02.2002- PHU Lider. Stanisław Pukis, Iwaszkiewicza 3, Olsztyn 28.02.2012 41. 013/04 26.03.2014 PHU Selmet. , Traugutta 31, Elbląg 42. 068/03 12.07.2012 PHU Tadeusz Gałązka. , Stalowa 3, Olsztyn 43. 11/07 28.05.2017 PHU TOTAL SERVICE 10-416 Olsztyn, Towarowa 17i 44. 008/04 17.03.2014 PHY Rawika. , 29-go Października 6a, Grudziądz, Nowa Wieś 45. 009-1/02/04 6.02.2013 Pielęgnacja i Utrzymanie Zieleni. Andrzej Sak, Warszawska 35/1, Olsztyn 46. 045-2/03 20.01.2013 Przedsiębiorstwo Działań Gospodarczych. Handel Zagraniczny. Czesław Wejkowski, Spółdzielcza 32, Olsztyn 47. OŚ.f.7661- Przedsiębiorstwo Techniczno-Handlowe inż.. Piotr 16.10.2018 28/08 Kowalski Olsztyn, ul E. Plater 15 48. 021/03 2.10.2012 PW Tom. , Kościuszki 29b, Olsztyn 49. 020/04 20.05.2014 Robox. Robert Juszczyński, Gutkowo 49/9 50. 021/05 17.05.2015 RUCH S.A. Olsztyn Partyzantów 71 51. Skup Złomu Metali Marek Ziółkowski, Adam Leszczyński 4/07 28.01.2017 10-603 Olsztyn, ul. Metalowa 2a 52. Spółdzielnia Pracy Rolniczo-Handlowa 10-549 Olsztyn 30/06 18.02.2017 ul. Mickiewicza 4 53. 058/03 3.09.2013 Szelw, Gizewiusza 1, Olsztyn 54. 100/02 22.07.2002- Tekton. , Litewska 4B, Gdańsk 22.07.2012 55. 042/03 18.08.2013 Total-Eko. , Piłsudskiego 72c, Olsztyn 56. 002/05 2.02.2015 Transport-Bogumiła Juszczyńska Olsztyn, Gutkowo 49/9 57. TRUST Przedsiębiorstwo Budowlane Arkadiusz SD.7661-3/10 27.01.2020 Poniatowski ul. Dożynkowa 96, 10-803 Olsztyn 58. 115/02 0 Wikorex , Piłsudskiego 60a, Olsztyn 59. Zakład Produkcyjno Usługowo Handlowy Lasów 005/05 4.02.2015 Państwowych ul. Zientary-Malewskiej 51/53 10-307 Olsztyn 60. Zakład Usługowo-Handlowy Michał Biegluk 004/05 2.03.2015 11-300 Biskupiec ul. Wiosenna 1/1 61. 040/04 17.11.2014 Zieleń Bogusławscy Sp.j. Olsztyn Pstrowskiego 14A 62. ZŁOMTRADE Sp. z o.o. 85-758 Bydgoszcz, 022/05 18.05.2015 ul. Przemysłowa 19B 63. 012/05 2.03.2015 Zojmatox s.c. Olsztyn ul. Towarowa 15 64. 12/07 29.05.2017 Zoltar Systems s.c. 10-449 Olsztyn, ul. Piłsudskiego 75A

165 ZAŁĄCZNIK NR 4 – MAPA INSTALACJI I OBIEKTÓW DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW

166 1. Zakład Przetwarzania Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego EKOMAR J.F. Giedrojć-Gorąca, M. Zieliński, Gutkowo 77 2. Instalacja do odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych - Foli-Pak, Jadwiga Źródlewska, ul. Orla 16 3. Wytłaczarka - GRANPOL, Alicja Źródlewska, ul. Bałtycka 69 4. Zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego - Warmińsko-Mazurska Spółdzielnia Inwalidów, ul. Kopernika 14A 5. Stacja demontażu - PHU Tadeusz Gałązka, ul. Stalowa 3 6. Instalacja do odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych - TOTAL-EKO, Organizacja Odzysku, ul. Piłsudskiego 72c 7. Stacja demontażu - AUTMAR s.c. Stapurewicz Jerzy, Fostacz Zbigniew, Dąbrowski Tadeusz, ul. Lubelska 43 B 8. Zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, AUTMAR s.c. Stapurewicz Jerzy, Fostacz Zbigniew, Dąbrowski Tadeusz, ul. Lubelska 43B 9. Spalarnia odpadów medycznych i weterynaryjnych - Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. ul. Lubelska 43D 10. Linia do przemiennego sortowania odpadów MAKRUM Bydgoszcz - Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. ul. Lubelska 43D 11. Instalacja do mechanicznej segregacji odpadów komunalnych (Stacja Transferowa) - Olsztyński Zakład Komunalny Sp. z o.o. ul. Lubelska 43D

167 SPIS TABEL Tabela 1. Struktura zagospodarowania przestrzennego Olsztyna - stan w dniu 1.01.2008 r...... 16 Tabela 2. Charakterystyka osiedli Olsztyna (posiadających Rady Osiedli) ...... 16 Tabela 3. Wykaz osiedli na terenie Olsztyna (nie posiadających Rad Osiedli) ...... 17 Tabela 4. Struktura demograficzna Olsztyna ...... 19 Tabela 5. Jeziora w Olsztynie...... 22 Tabela 6. Skład morfologiczny odpadów komunalnych w poszczególnych typach środowisk na podstawie badań [%]...... 27 Tabela 7. Skład morfologiczny odpadów komunalnych z targowisk (w %)...... 28 Tabela 8. Skład morfologiczny odpadów komunalnych z koszy ulicznych...... 29 Tabela 9. Wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych [kg/M/rok] w Olsztynie ...... 29 Tabela 10. Liczba mieszkańców Olsztyna w rozbiciu na poszczególne typy zabudowy w 2009 r...... 30 Tabela 11. Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Miasta Olsztyna w 2009 r. ze względu na miejsce powstawania ...... 30 Tabela 12. Wielkości strumieni poszczególnych składników morfologicznych w masie odpadów wytworzonych na terenie Olsztyna w 2009 r...... 31 Tabela 13. Rodzaje i ilości odebranych odpadów komunalnych w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn...... 32 Tabela 14. Rodzaje i ilości odpadów komunalnych odebranych w 2009 r. z terenu miasta Olsztyn, z uwzględnieniem podmiotów odbierających oraz sposobu zagospodarowania...... 33 Tabela 15. Rodzaje i ilości odpadów zebranych selektywnie na terenie miasta Olsztyn w 2009 r...... 36 Tabela 16. Przedsiębiorcy, którzy posiadali zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu miasta Olsztyn...... 38 Tabela 17. Odpady odebrane z terenu miasta Olsztyn w 2009 r. i poddane poszczególnym procesom odzysku...... 41 Tabela 18. Odpady komunalne odebrane z terenu miasta Olsztyn w 2009 r. i poddane poszczególnym procesom unieszkodliwiania ...... 42 Tabela 19. Ilości i rodzaje odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne), których wytwarzanie zewidencjonowano na terenie miasta Olsztyn w 2009 r...... 45 Tabela 20. Rodzaje i ilości odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne) poddawane procesom odzysku w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn ...... 49 Tabela 21. Rodzaje i ilości odpadów niebezpiecznych (innych niż komunalne) poddawane procesom unieszkodliwiania w 2009 roku na terenie miasta Olsztyn ...... 49 Tabela 22. Wykaz urządzeń zawierających PCB na terenie miasta Olsztyn...... 51 Tabela 23. Ilości i rodzaje zewidencjonowanych wytworzonych na terenie miasta Olsztyn olejów odpadowych w 2009 r...... 55 Tabela 24. Ilości i rodzaje zużytych baterii i akumulatorów, których wytwarzanie zewidencjonowano na terenie Olsztyna w 2009 roku...... 57 Tabela 25. Ilości i rodzaje odpadów medycznych i weterynaryjnych, których wytwarzanie zewidencjonowano w 2009 r. na terenie Olsztyna...... 59 Tabela 26. Ilości i rodzaje odpadów z podgrupy 16 01, których wytwarzanie zewidencjonowano w 2009 r. na terenie Olsztyna ...... 60 Tabela 27. Wykaz stacji demontażu na terenie miasta Olsztyna...... 62 Tabela 28. Ilości i rodzaje odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego wytworzonych w 2009 r. na terenie Olsztyna...... 63

168 Tabela 29. Rodzaje i ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego poddane procesom odzysku w 2009 r. na terenie miasta Olsztyn...... 64 Tabela 30. Wykaz instalacji do odzysku zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zakładów przetwarzających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny na terenie miasta Olsztyn...... 65 Tabela 31. Ilości i rodzaje odpadów zawierających azbest wytworzone w 2009 r. na terenie Olsztyna ...... 67 Tabela 32. Odpady z budowy, remontów i demontażu, których wytwarzanie zewidencjonowano na terenie Olsztyna w 2009 roku ...... 71 Tabela 33. Rodzaje i ilości odpadów z grupy 17 poddawanych procesom odzysku w 2009 roku na terenie Olsztyna...... 72 Tabela 34. Ilości i rodzaje odpadów opakowaniowych wytworzone w 2009 na terenie Olsztyna ...... 74 Tabela 35. Ilości i rodzaje odpadów opakowaniowych poddanych procesom odzysku w 2009 r. na terenie Olsztyna...... 74 Tabela 36. Ilości i rodzaje odpadów pochodzących z przemysłu (innych niż odpady omówione w poprzednich rozdziałach) wytworzone na terenie Olsztyna w 2009 r...... 76 Tabela 37. Rodzaje i ilości odpadów z innych niż komunalne i niebezpieczne poddawanych procesom odzysku w 2009 r. (z wyłączeniem grup i rodzajów: 13, 15 01, 16 01, 16 02, 17, 18 oraz 190805) na terenie Olsztyna...... 80 Tabela 38. Prognoza demograficzna dla miasta Olsztyna do 2018 roku...... 84 Tabela 39. Prognoza liczby miasta Olsztyn z rozbiciem na poszczególne rodzaje zabudowy ...... 84 Tabela 40. Wskaźnik przyrostu liczby turystów ...... 84 Tabela 41. Prognoza wskaźnika nagromadzenia odpadów komunalnych dla miasta Olsztyna (kg/mieszkańca/rok)...... 84 Tabela 42. Obliczenia ilości powstających odpadów z podziałem ze względu na miejsce powstawania [Mg/rok]...... 84 Tabela 43. Obliczenia ilości powstających odpadów z podziałem ze względu na źródło powstawania (gospodarstwa domowe/infrastrukturausługi komunlane/turystyka) ...... 85 Tabela 44. Wielkości strumieni poszczególnych składników morfologicznych w masie odpadów wytworzonych na terenie miasta Olsztyn [Mg/rok]...... 85 Tabela 45. Wielkości strumieni charakterystycznych rodzajów odpadów trafiających potencjalnie do instalacji...... 86 Tabela 46. Rodzaj odpadów przyjmowanych do PDGO oraz sposób ich gromadzenia ...... 101 Tabela 46. Prognoza ilości i składu odpadów wytwarzanych ulegających biodegradacji zawartych w całym strumieniu odpadów komunalnych, w latach: 2014 i 2018 ...... 130 Tabela 47. Cele w zakresie ograniczania ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania do roku 2018 na terenie miasta Olsztyn.... 131 Tabela 48. Proponowane wskaźniki monitorowania osiągania przyjętych w Planie gospodarki odpadami dla miasta Olsztyn celów i zadań ...... 135 Tabela 49. Harmonogram długoterminowy realizacji zadań w gospodarce odpadami komunalnymi dla miasta Olsztyna na lata 2011 - 2018...... 139 Tabela 50. Harmonogram rzeczowo - finansowy dla zadań krótkoterminowych z sektora odpadów komunalnych dla miasta Olsztyna na lata 2011 - 2014...... 140

169 SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1. Położenie miasta Olsztyn na tle województwa warmińsko - mazurskiego ...... 13 Rysunek 2. Położenie miasta Olsztyn w regionie...... 13 Rysunek 3. Zmiany liczby ludności miasta Olsztyna od 1779 r. do 2009 r. (źródło: Wikipedia)...... 18 Rysunek 4. Gęstość zaludnienia w poszczególnych osiedlach Olsztyna (Źródło: Raport o stanie miasta Olsztyn 2008) ...... 19 Rysunek 5. Skład morfologiczny odpadów komunalnych w Olsztynie...... 28 Rysunek 7. Schemat przepływu odpadów w systemie odzysku i unieszkodliwiania odpadów ...... 107 Rysunek 8. System funkcjonowania zbierania olejów odpadowych (Kpgo 2010) ...... 110 Rysunek 9. System gospodarki zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (wg Kpgo 2010)...... 113 Rysunek 10. System gospodarki zużytymi oponami...... 116

170