Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1453 – Poz. 486

486

UCHWAŁA Nr XL/252/09 RADY GMINY ORCHOWO

z dnia 26 listopada 2009 r.

w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Orchowo na lata 2009-2012”

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9, art. 18 ust. 2 pkt 2009-2012” stanowiący załącznik do niniejszej 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie Uchwały. gminnym (t. j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 §2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi z późn. zm.), art. 87 ust. 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia Gminy Orchowo. 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad §3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni zabytkami (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Wojewódz- późn. zm.) po uzyskaniu pozytywnej opinii Wielko- twa Wielkopolskiego. polskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Rada Gminy Orchowo uchwala, co następuje: Przewodniczący Rady Gminy §1. Przyjmuje się do realizacji „Gminny Program (-) Hieronim Adamczyk Opieki nad Zabytkami dla Gminy Orchowo na lata Załącznik do Uchwały Nr XL/252/09 Rady Gminy Orchowo z dnia 26 listopada 2009 r.

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY ORCHOWO NA LATA 2009 – 2012

Spis treści: 3.5. Zabytki archeologiczne Wstęp 3.5.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- 1.1. Cele opracowania gminnego programu opieki nych do rejestru zabytków z terenu gminy nad zabytkami 3.5.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajo- 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego brazowej z terenu gminy Orchowo programu opieki nad zabytkami str. 5 3.5.3. Zestawienie liczbowe stanowisk archeolo- Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów gicznych dziedzictwa kulturowego Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabyt- dziedzictwa i krajobrazu kulturowego kami dla gminy Orchowo z opracowaniami wyko- 4.1. Stan zachowania i zagrożenia dla zabytków nanymi na poziomie województwa wielkopolskiego nieruchomych, ruchomych i dziedzictwa archeolo- 2.1.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- gicznego na terenie gminy bytkami ze strategią rozwoju województwa wielko- 4.1.1. Stan zachowania i zagrożenia dla zabytków polskiego nieruchomych 2.1.2. Relacje gminnego programu opieki nad za- 4.1.2. Stan zachowania i zagrożenia dl zabytków bytkami z planem zagospodarowania przestrzenne- ruchomych go województwa wielkopolskiego 4.1.3. Stan zachowania i zagrożenia dla stano- 2.1.3. Inne dokumenty o zasięgu województwa, wisk archeologicznych których problematyka związana jest z dziedzictwem 4.2. Uwarunkowania wynikające ze Strategii Roz- kulturowym woju Gminy Orchowo Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gmi- 4.3. Uwarunkowania wynikające ze studium ny Orchowo uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- 3.1. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych strzennego gminy o najwyższym znaczeniu dla gminy (wpisane do re- 4.4. Uwarunkowania wynikające z miejscowego jestru zabytków) planu zagospodarowania przestrzennego gminy 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych 4.5. Uwarunkowania wynikające z obszarów (spis obiektów zewidencjonowanych przez WOZ ochrony przyrody i równowagi ekologicznej Delegatura w Koninie) 4.5.1. Park krajobrazowy 3.3. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- 4.5.2. Obszar chronionego krajobrazu mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabyt- 4.5.3. Pomniki przyrody ków - wykaz zespołów zabytków ruchomych) 4.5.4. Obszary uznane za kluczowe w ochronie 3.4. Krajobraz kulturowy przyrody Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1454 – Poz. 486

5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami Szydłówiec, Wólka Orchowska. W centralnej części (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie gminy znajduje się wieś Orchowo – siedziba władz zabytków i opieki nad zabytkami) samorządowych. 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- Gmina Orchowo, jako gmina o charakterze rolni- mu opieki nad zabytkami czym, słabo zurbanizowana i zasiedlona, odznacza 6.1. Podstawowe kierunki działań się dużą wartością krajoznawczą i przyrodniczą. Jej 6.1.1. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków tereny zostały ukształtowane przez działanie lądolo- 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków du skandynawskiego. Występują tu niewysokie pa- archeologicznych górki moreny czołowej, powstałe w miejscu dłuższe- 6.1.3. Inwentaryzacja zabytków tzw. „małej ar- go postoju lodowca, który osadzał tam przyniesiony chitektury” z północy materiał skalny - głównie piaski, żwir i 6.1.4. Rewitalizacja obiektów zabytkowych gliny oraz zagłębienia terenu wypełnione wodami 6.1.5. Ścieżki i szlaki edukacyjno-turystyczne roztopowymi tworząc liczne na tym terenie jeziora. 6.1.6. Edukacja i promocja zabytków gminy Or- 1.1. Cele opracowania gminnego programu opieki chowo nad zabytkami. 6.1.7. Opieka nad nieczynnymi cmentarzami Głównym celem gminnego programu opieki nad 6.1.8. Kontakty z właścicielami obiektów zabyt- zabytkami jest określenie zadań, jakie winny być re- kowych alizowane w zakresie ochrony zasobów dziedzictwa 6.2. Sporządzenie wykazu zabytków, obiektów, kulturowego. Zadania te odnoszą się do obszaru stanowisk archeologicznych itp. przeznaczonych do całej gminy, jako regionu administracyjnego wraz wpisu do rejestru zabytków ze wszystkimi obiektami zabytkowymi, stanowiska- 6.3. Określenie zasobów zabytkowych, które mi archeologicznymi i całością problematyki z nimi można wykorzystać dla tworzenia np. tras tury- związanej. Opracowanie gminnego programu opieki stycznych, ścieżek dydaktycznych itp. nad zabytkami ma na celu poprawę stanu zachowa- 6.4. Określenie sposobu realizacji poszczególnych nia środowiska kulturowego gminy Orchowo. Środ- celów gminnego programu opieki nad zabytkami kiem prowadzącym do jego realizacji jest ustalenie w 6.4.1. Obiekty zabytkowe stanowiące własność programie uwarunkowań dotyczących finansowania gminy Orchowo i organizacji działań ochronnych wobec tego środo- 6.4.2. Obiekty niebędące własnością gminy Or- wiska oraz działań edukacyjnych i wychowawczych chowo wobec społeczności lokalnej. 7. Podział na obszary, projekty, zadania Cele opracowania gminnego programu opieki nad 8. Instrumentarium realizacji gminnego programu zabytkami określone zostały w art. 87 ust. 2 usta- opieki nad zabytkami wy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie i opiece 9. Monitoring działania gminnego programu opieki nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568). W myśl nad zabytkami tego przepisu gminny program opieki nad zabytkami 10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania ma na celu w szczególności: gminnego programu opieki nad zabytkami - włączenie problemów ochrony zabytków do sys- temu zadań strategicznych, wynikających z koncep- 1. Wstęp cji przestrzennego zagospodarowania gminy, Program opieki nad zabytkami jest dokumentem o - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, charakterze uzupełniającym dla innych aktów zwią- w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa arche- zanych z rozwojem i planowaniem gminy. Przedmio- ologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony tem omawianego programu jest obszar gminy Or- przyrody i równowagi ekologicznej, chowo w powiecie słupeckim; woj. wielkopolskie. - zahamowanie procesów degradacji zabytków i Gmina Orchowo położona jest we wschodniej czę- doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania, ści województwa wielkopolskiego i zajmuje północ- - wyeksponowanie poszczególnych zabytków ną część powiatu słupeckiego. Od zachodu graniczy oraz walorów krajobrazu kulturowego, z gminami Trzemeszno i Witkowo, od południa z - podejmowanie działań zwiększających atrak- gminami Kleczew oraz Powidz, od wschodu z gminą cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- Wilczyn i gminą Jeziora Wielkie leżącą w wojewódz- stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw twie kujawsko-pomorskim, a od północy z gminami sprzyjających wzrostowi środków finansowych na Mogilno oraz Strzelno (także woj. kujawsko-pomor- opiekę nad zabytkami, skie). - określenie warunków współpracy z właścicielami Gmina Orchowo zajmuje powierzchnię 9.812 ha, zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe zwią- z czego około 72% stanowią użytki rolne, a około zane z wykorzystaniem tych zabytków, 18% użytki leśne oraz grunty zadrzewione. Gminę - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających zamieszkuje około 4.000 mieszkańców. Sieć osadni- tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad za- czą gminy tworzą 22 wsie, w tym 11 wsi sołeckich: bytkami. Bielsko, Linówiec, Myślątkowo, Orchowo, Orchó- 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego wek, Osówiec, Różanna, Skubarczewo, Słowikowo, programu opieki nad zabytkami. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1455 – Poz. 486

Podstawę prawną opracowania gminnego progra- wpływ na kształtowanie się środowiska kulturowe- mu opieki nad zabytkami dla gminy Orchowo sta- go, jego ochronę i rozwój. Wpływ na uwarunko- nowią: wania zewnętrzne ma położenie gminy względem 1) Rozstrzygnięcia ustawowe: wyższych jednostek terytorialnych, związki funkcjo- a) Art. 5 Konstytucji R.P. z dnia 2 kwietnia 1997 nalne z aglomeracją poznańską, Słupcą, jako siedzi- r. (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483), zgodnie, z bą powiatu oraz ościennymi gminami. którym: „Rzeczpospolita Polska strzeże (...) dzie- 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabyt- dzictwa narodowego”. Rozumiejąc zabytki, jako kami dla Gminy Orchowo z innymi opracowaniami wspólne dobro narodowe, art. 82 konstytucji mówi: wykonanymi na poziomie województwa „obowiązkiem obywatela (...) jest troska o dobro Pozycja gminy Orchowo ze względu na swoją wiel- wspólne”. kość, położenie geograficzne i komunikacyjne oraz b) Art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 posiadane zasoby kulturowe jest zmarginalizowana r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142 zarówno w wojewódzkiej jak i powiatowej strategii poz. 1591 z późniejszymi zmianami), stwierdzają- rozwoju, aczkolwiek misje, które im przyświecają ce, że „Zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty mogą być przez nią doskonale realizowane i rozwi- należy do zadań własnych gminy. W szczególności jane, ale jednak raczej tylko w zasięgu lokalnym. zadania własne obejmują sprawy kultury, w tym 2.1.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.” bytkami ze strategią rozwoju województwa wielko- c) Art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochro- polskiego. nie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162 W strategii rozwoju województwa wielkopolskie- poz. 1568). go główny cel rozwoju województwa został zdefi- Artykuł ten stanowi, że: niowany następująco: - Wójt sporządza na okres 4 lat gminny program „Poprawa jakości przestrzeni województwa, sys- opieki nad zabytkami, temu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfe- - gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje ry społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia rada gminy po uzyskaniu opinii wojewódzkiego kon- mieszkańców.” serwatora zabytków, Określone kierunki działań dla realizacji tak sfor- - gminny program opieki nad zabytkami ogłaszany mułowanej misji rozwoju województwa wielkopol- jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym, skiego zawierają w sobie elementy ochrony i opieki - z realizacji gminnego programu opieki nad zabyt- nad zabytkami w niżej wymienionych celach i dzia- kami wójt sporządza, co 2 lata sprawozdanie, które łaniach służących do ich realizacji: przedstawia radzie gminy. A. Wzrost znaczenia i zachowanie dziedzictwa 2) Dokumenty programowe gminy: kulturowego: - „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospo- - Inwestycje w instytucje kultury darowania Przestrzennego Gminy Orchowo” – luty - Ochrona dorobku kulturowego 2006 r. - Wsparcie działań powiększających dorobek kul- - „Strategia Rozwoju Gminy Orchowo na lata turalny regionu 2006-2018.” – Promocja aktywności kulturalnej mieszkańców. 3) Pozycje o charakterze pomocniczym: B. Przygotowanie i racjonalne wykorzystanie tere- - „Raport o stanie zabytków w gminie Orchowo” nów inwestycyjnych: sporządzony przez WOZ Delegatura w Koninie w - Działania samorządów na rzecz przejmowania maju 2004 r. terenów i obiektów stanowiących mienie Skarbu - Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskie- Państwa go do 2020 roku. Przyjęta przez Sejmik Wojewódz- C. Wielofunkcyjny rozwój ośrodków subregional- twa Wielkopolskiego 19.12.2005 r., nych i lokalnych: - Plan Zagospodarowania Przestrzennego Woje- - Wzmocnienie ośrodków subregionalnych, w wództwa Wielkopolskiego, szczególności o takie funkcje, jak edukacja akade- - „Strategia rozwoju turystyki w województwie micka, ponadlokalne usługi społeczne, kulturalne i wielkopolskim na lata 2007-2012”. komunikacyjne oraz usługi w sferze otoczenia bizne- 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów su i wspierania kooperacji w gospodarce. dziedzictwa kulturowego - Poprawa stanu infrastruktury komunalnej i ko- Za uwarunkowania zewnętrzne ochrony kulturo- munikacyjnej wej uważa się relacje gminnego programu opieki D. Restrukturyzacja obszarów oraz sektorów o nad zabytkami z opracowaniami wykonanymi na niewłaściwym potencjale rozwojowym: poziomie kraju, województwa i powiatu, a przede - Rewitalizacja dzielnic miast, terenów poprzemy- wszystkim strategią rozwoju województwa wielko- słowych i po wojskowych. polskiego, planem zagospodarowania przestrzenne- E. Zwiększenie udziału usług turystyczno-rekre- go województwa i innymi dokumentami o zasięgu acyjnych w gospodarce regionu: powyżej szczebla gminnego, których problematyka - Inwestycje w infrastrukturę poprawiającą stan związana jest z dziedzictwem kulturowym, mająca zagospodarowania obszarów atrakcyjnych pod Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1456 – Poz. 486 względem turystycznym i rekreacyjnym, z poszano- najbardziej podkreślony ład przestrzenny wyrażają- waniem wymogów ochrony środowiska cy się dążeniem do harmonijności, uporządkowania - Wsparcie rozwoju bazy hotelowej i gastrono- i proporcjonalności wszystkich elementów środowi- micznej ska człowieka. - Promocja przedsiębiorczości w tym sektorze Plan uznaje, że podstawową zasadą pozwalająca - Wsparcie rozwoju agroturystyki na zachowanie dóbr kultury dla przyszłych pokoleń - Promocja turystyki alternatywnej jest bezwzględne przestrzeganie obowiązującego w F. Poprawa warunków mieszkaniowych tym zakresie prawa. Ochrona dziedzictwa kulturo- - Przygotowywanie odpowiednich terenów pod wego powinna być realizowana poprzez właściwe budownictwo mieszkaniowe zapisy w miejscowych planach zagospodarowania - Rewitalizacja dzielnic mieszkaniowych wraz z przestrzennego oraz w studiach uwarunkowań i kie- poprawą ogólnodostępnej infrastruktury usług i wy- runków zagospodarowania przestrzennego gmin. poczynku Ochrona dóbr kultury materialnej i niematerialnej Spodziewane dla opieki nad zabytkami rezultaty jest celem polityki przestrzennej. Plan podkreśla, że tak ukierunkowanych działań to: elementy naturalne i kulturowe w krajobrazie mogą - osiągnięcie społecznej akceptacji i świadomości pozytywnie stymulować inne dziedziny życia jed- wagi spraw związanych z ochroną środowiska kul- nakże pod warunkiem m.in. właściwego wykorzy- turowego, stania zasobów dziedzictwa kulturowego poprzez - powstrzymanie degradacji centrum historyczne- dostosowanie funkcji obiektów dla turystyki, przez go miasta, dbałość o stan techniczny i estetykę zabytków i - poprawa estetyki przestrzeni miejskiej, otoczenia. - poprawa warunków zamieszkania w centrum W „Planie Zagospodarowania Przestrzennego Wo- miasta, jewództwa Wielkopolskiego” przyjęto, że: - wzmocnienie identyfikacji mieszkańców z miej- - ścisłej ochronie konserwatorskiej powinny pod- scem zamieszkania, legać tereny, na których zachowały się zespoły - przebudowa i modernizowanie układu komuni- przestrzenne wpisane do rejestru zabytków. Celem kacyjnego, takich działań jest zachowanie ich historycznego - ożywienie centrum miasta, charakteru oraz zapewnienie ochrony i rewaloryza- - promocja i rozwój markowego produktu tury- cji; stycznego, - należy chronić historyczne układy ruralistyczne - wykorzystanie atrakcyjnego pod względem kra- oraz zespoły sakralne, pałacowo - parkowe, folwar- jobrazowym i przyrodniczym otoczenia miasta dla ki, zabytkowe budynki mieszkalne, gospodarcze, jego rozwoju gospodarczego i turystycznego, szkoły, wiatraki, młyny, gorzelnie i inne elementy - połączenie i wykorzystanie zasobów przyrodni- specyficzne dla architektury wiejskiej np.: krzyże, czych i kulturalnych w celach turystycznych i pro- kapliczki; mocyjnych, - należy przestrzegać wytycznych konserwator- 2.1.2. Relacje gminnego programu opieki nad za- skich w zakresie nie tylko poszczególnych obiektów bytkami z planem zagospodarowania przestrzenne- objętych ochroną, ale również zasad zagospodaro- go województwa wielkopolskiego. wania zabytkowych układów urbanistycznych; „Plan Zagospodarowania Przestrzennego Woje- - należy „odkryć” lokalną architekturę wiejską i za- wództwa Wielkopolskiego” uchwalony przez Sej- pewnić możliwość wprowadzenia tradycyjnych ga- mik Województwa Wielkopolskiego uchwałą Nr barytów, form dachów, detali i rozwiązań materia- XLII/628/2001 w dniu 26 listopada 2001 r. nie ma łowych do obiektów o współczesnych standardach; rangi prawa miejscowego, jest jednak wiążący, po- - chronić krajobraz, a w rejonach o najwyższych nieważ: walorach przyrodniczych i kulturowych wykluczyć - jego ustalenia muszą być uwzględnione w realizację obiektów, które charakterem kolidują z uchwalanych przez organy samorządu terytorialne- otoczeniem; go studiach uwarunkowań i kierunków zagospoda- - szanować kształtowaną tradycyjnie różnorod- rowania przestrzennego gmin, z którymi z kolei musi ność form osadnictwa wiejskiego; być spójny każdy opracowany miejscowy plan za- - wydobyć w układzie przestrzennym elementy gospodarowania przestrzennego, kompozycji urbanistycznej: dominant przestrzen- - w planie zapisane zostają wszystkie zadania rzą- nych, osi widokowych, ekspozycji, dolin, skarp, dowe i samorządu województwa służące realizacji charakterystycznych form terenowych, grup zieleni, ponadlokalnych celów publicznych ze wskazaniem alei. obszarów, na których przewiduje się realizację tych W „Planie Zagospodarowania Województwa Wiel- zadań. kopolskiego” nie ujęto zasobów dziedzictwa kultu- Podstawowym celem planu jest harmonijny i zrów- rowego z obszaru gminy Orchowo w planowanych noważony rozwój obszaru całego województwa. zadaniach priorytetowych. Niemniej obszar gminy Pojęcie „zrównoważony rozwój” łączy w sobie: ład leżący w obrębie Szlaku Piastowskiego jest warto- społeczny, ład ekonomiczny, ład ekologiczny oraz ściowy pod tym względem i należałoby go w przy- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1457 – Poz. 486 szłych opracowaniach uwzględnić. wa - Petronela Mlicka z Gałczyńskich buduje nowy, 2.1.3. Inne dokumenty o zasięgu województwa, zachowany do dziś, kościół parafialny – drewniany, których problematyka związana jest z dziedzictwem p.w. Wszystkich Świętych. kulturowym. W latach utraty niepodległości ziemia orchowska W „Strategii rozwoju turystyki w województwie należała do zaboru pruskiego. Granica pomiędzy za- wielkopolskim na lata 2007-2012”, przyjętej 25 borem rosyjskim i pruskim przebiegała wzdłuż linii czerwca 2007 r., wśród priorytetów i celów rozwoju brzegowej jeziora Suszewskiego od strony Święt- turystyki w województwie wskazane zostały głów- nego. Władze prowadziły działalność osiedleńczą. ne pola strategiczne, w których generują i kumulują Komisja Kolonizacyjna powołana w 1886 r. wyku- się procesy rozwojowe i działalność w dziedzinie tu- pywała ziemię od Polaków i osadzała Niemców, z rystyki. Wskazane pola strategiczne mają stanowić których wielu z czasem spolonizowało się, wiernie główne obszary wieloletnich i docelowych działań służąc swej nowej ojczyźnie. W tym czasie, jako zmierzających do osiągnięcia celu nadrzędnego w kolonia osadnicza powstało tzw. Orchowo Nowe z turystyce wielkopolskiej. Do priorytetów rozwojo- wybudowanym w 1895 r. dla Niemców - protestan- wych zaliczono rozwój walorów turystycznych. Ce- tów kościołem ewangelickim oraz niemiecką szkołą lem strategicznym jest tu podnoszenie atrakcyjności usytuowaną naprzeciw kościoła (obecnie ten neo- turystycznej regionu poprzez lepszą ochronę, ekspo- gotycki kościół jest pod wezwaniem Chrystusa Do- zycję i organizację zasobów kulturowych i przyrod- brego Pasterza). Drugi kościół niemiecki oraz szkoła niczych. Dwa cele operacyjne odnoszą się wprost znajdowały się we wsi Szydłowiec. do obiektów zabytkowych: W czasie trwania I wojny światowej zarząd pru- - wytyczenie i zagospodarowanie historycznych ski buduje linię kolejową na trasie Mogilno-Gębice. tras zwiedzania w centrach zabytkowych oraz przy- Ostatni odcinek do Orchowa budowany jest już stosowania zespołów rezydencjonalnych i sakral- przez Polaków i oddany do użytku w 1921 roku. nych do potrzeb ruchu turystycznego o charakterze Linia ta jest wielkim osiągnięciem inżynieryjnym, krajoznawczym i pielgrzymkowym, na jej długości znajduje się 17 wiaduktów oraz 4 - wykorzystanie i adaptacja budowli zabytkowych mosty i w większości trasa przebiega po wysokich na turystyczne obiekty usługowe. nasypach, dzięki czemu jest bezkolizyjna. Trasę za- Dokumentem w całości poświęconym problema- mknięto dla ruchu pasażerskiego w 1987 r., nato- tyce związanej z ochroną dziedzictwa kulturowego miast do 1994 r. jeździły jeszcze pociągi towarowe. jest Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki nad Po wojnie tereny obecnej gminy Orchowo należały Zabytkami na lata 2008-2011, przyjęty uchwałą nr do powiatu mogileńskiego, od 1 czerwca 1975 r. do XVIII/243/07 Sejmiku Województwa Wielkopolskie- 31 grudnia 1998 r. wchodziły w skład wojewódz- go z dnia 17 grudnia 2007 roku. twa konińskiego, a od 1 stycznia 1999 r. do dnia 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego dzisiejszego są w granicach administracyjnych po- gminy Orchowo wiatu słupeckiego. Pierwsze wzmianki o Orchowie datowane są już Wśród obiektów szczególnie cennych zlokalizo- na lata 1247 – 1369. Natomiast pierwsze doku- wanych na terenie gminy wymienić należy wspo- menty świadczące o istnieniu Orchowa pochodzą z mniany powyżej drewniany kościół p.w. Wszystkich czasów rządów Kazimierza Wielkiego (1333-1376). Świętych wpisany do rejestru zabytków. Do perełek Wtedy to – dnia 23.X.1369 r. – chorąży gnieźnień- sztuki sakralnej należy zaliczyć, również wpisany ski Mikołaj z rodu Rogalów, dziedzic na Wólce i do rejestru zabytków, drewniany kościół z 1749 r. Orchowie, każe spisać akt fundacyjny na budowę p.w. Św. Marcina wraz z dzwonnicą położony na i uposażenie dwóch kościołów drewnianych na te- niewielkim wzniesieniu we wsi Linówiec. Na terenie renach swych włości. gminy są jeszcze inne obiekty wpisane do rejestru, W XV wieku Orchowo należało do rodu herbu Ro- a mianowicie: poewangelicki kościół p.w. Chrystu- gala. W latach 1427 – 1465 władał nim Jan Kosi- sa Dobrego Pasterza w Orchowie, kaplica grobowa sko – chorąży dobrzyński. W tym okresie funkcjono- Mlickich oraz dwór w Osówcu, a także domy miesz- wała też szkoła parafialna, której rektor sprawował kalne w: Gałczynku, Myślątkowie, Orchowie i Rę- obowiązki przy kościele. kawczynie oraz trzy parki krajobrazowe wchodzące W 1506 r. na mocy decyzji starosty bełżyckigo dawniej w skład zespołów dworskich. – Jerzego Krupskiego, Orchowo otrzymało prawa Na terenie Gminy obok dwóch czynnych cmenta- miejskie. W owym czasie krzyżowały się tutaj dro- rzy rzymsko-katolickich, w ewidencji WOZ znajduje gi kupców zdążających do Strzelna, Trzemeszna, się 11 cmentarzy ewangelicko-augsburskich oraz Mogilna i Wilczyna, odbywały się również targi ty- 2 cmentarze choleryków, przy czym żaden nie jest godniowe i roczne. W Orchowie był młyn-wiatrak wpisany do rejestru zabytków. i karczma. Miasteczko zachowało jednak charakter Ponadto na terenie gminy znajduje się kilka przy- wiejski. drożnych kapliczek, figur i krzyży zasługujących na Bardzo ucierpiało w czasie potopu szwedzkiego. szczególną uwagę, jednak tylko jedna z nich jest Kolejne wielkie straty poniosło podczas wojny pół- wpisana do rejestru zabytków. W obrębie gminy nocnej (1700-1721). W 1790 r. dziedziczka Orcho- żaden z układów ruralistycznych oraz stanowisk Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1458 – Poz. 486 archeologicznych nie jest wpisany do rejestru za- 1898-1900, bytków. Rej. Zab.: A – 271/13 z dn. 30 kwietnia 1984 r. Obiekty wpisane do rejestru zabytków w połącze- niu ze 140 zabytkowymi obiektami lub zespołami - DOM NR 1, ul. Lipowa, mur., 1898 r. zabytków architektury, stanowiskami archeologicz- Rej. Zab.: 235/Wlkp/A z dn. 20 czerwca 2005 r. nymi oraz innymi elementami dziedzictwa kulturo- wego, rozsianymi na obszarze całej gminy, stano- OSÓWIEC wią o średnim nasyceniu terenu gminy substancją - KAPLICA GROBOWA MLICKICH, ob. kaplica zabytkową, która w części podlega już ochronie p.w. MB Różańcowej, mur., konserwatorskiej z racji wpisania poszczególnych 1883, obiektów i ich zespołów do rejestru zabytków, w Rej. Zab.: A – 272/14 z dn. 30 kwietnia 1984 r. części zaś stanowi liczną grupę zabytków wstępnie zewidencjonowanych, z których część powinna zo- - DWÓR, mur.-drewn., 1 poł. XVIII, dobud. fronto- stać objęta taką ochroną z uwagi na wartość histo- wych alkierzy 4 ćw. XIX, rozbud. ok. 1920, remont. ryczną poszczególnych zespołów bądź obiektów. l. 80 XX, 3.1. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych Rej. Zab.: A – 273/15 z dn. 30 kwietnia 1984 r. o najwyższym znaczeniu dla gminy (wpisane do re- jestru zabytków). RĘKAWCZYN - DOM NR 10, dom, glin., 1798, rozbud. k. XIX, GAŁCZYNEK remont., - DOM NR 5, drewn.-mur.–glin., 4 ćw. XVIII, Rej. Zab.: A – 380/122 z dn. 10 grudnia 1984 r. Rej. Zab.: A – 379/121 z dn. 10 grudnia 1984 r. SŁOWIKOWO LINÓWIEC - PARK DWORSKI, krajobrazowy, 1 poł. XIX, - ZESPÓŁ KOŚCIOŁA FILIALNEGO P.W. ŚW. Rej. Zab.: A – 269/11 z dn. 30 kwietnia 1984 r. MARCINA: - kościół, drewn., 1749, remont. 1993-1995, 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych Rej. Zab.: A – 265/7 z dn. 30 kwietnia 1984 r. (spis obiektów zewidencjonowanych przez WOZ Delegatura w Koninie) - dzwonnica, drewn., 2 poł. XVIII, remont. 1929, Rej. Zab.: A – 265/7 z dn. 30 kwietnia 1984 r. BIELSKO 1. SZKOŁA, ob. dom nr 1, mur., 4 ćw. XIX w. - PARK DWORSKI, krajobrazowy, 2 poł. XIX, 2. DOM NR 8, mur., 4 ćw. XIX w. Rej. Zab.: A – 267/9 z dn. 30 kwietnia 1984 r. 3. DOM NR 9, mur., 4 ćw. XIX w. 4. DOM NR 10, mur., 1 ćw. XX w. - KAPLICZKA PRZYDROŻNA Z RZEŹBĄ ŚW. 5. DOM NR 13, mur., 1911 r. WAWRZYŃCA, mur., k. XIX, 6. DOM NR 15, mur., ok. 1900 r. remont. (rzeźba skradziona w 1998 r.) 7. DOM NR 19, mur., 1 ćw. XX w. Rej. Zab.: A – 266/8 z dn. 30 kwietnia 1984 r. 8. DOM NR 25, mur., 1905 r. 9. DOM NR 28, mur., 1894 r. MYŚLĄTKOWO 10. DOM NR 30, glin., 4 ćw. XIX w. - DOM NR 21, mur.-drewn., ok. 1910, 11. DOM NR 35, mur., 1913 r. Rej. Zab.: A – 395/137 z dn. 26 lutego 1987 r. 12. CMENTARZ CHOLERYKÓW, ok. 1850 r., nie- czynny. - PARK DWORSKI, krajobrazowy, poł. XIX, Rej. Zab.: A – 268/10 z dn. 30 kwietnia 1984 r. GAŁCZYNEK 13. ZAGRODA NR 6 ORCHOWO a. dom, mur., 1 ćw. XX w., remont., - ZESPÓŁ KOŚCIOŁA PAR. P.W. WSZYSTKICH b. budynek inwentarski I, mur., 1 ćw. XX w., re- ŚWIĘTYCH: mont., - kościół, drewn., 1789-1792, remont. 1955, c. budynek inwentarski II, mur., 1 ćw. XX w., re- 1996-1998, mont. Rej. Zab.: A – 270/12 z dn. 30 kwietnia 1984 r. 14. ZAGRODA NR 5, stodoła, drewn., 1888 r. 15. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI 2 - plebania, mur., 2 poł. XIX, remont., poł. XIX w., Rej. Zab.: A – 270/12 z dn. 30 kwietnia 1984 r. nieczynny.

- KOŚCIÓŁ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, ob. ko- KINNO ściół rzym.-kat. p.w. 16. ZAGRODA NR 2: Chrystusa Dobrego Pasterza w Orchowie, mur., a. dom, mur., 1906 r., Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1459 – Poz. 486

b. chlew, mur., ok. 1906 r. ul. Dąbrowa KOSAKOWO 37. SZKOŁA, ob. dom, ul. Dąbrowa, mur., pocz. 17. DWÓR, ob. dom, mur., 1818 r. XX w. 38. DOM NR 118, mur., 4 ćw. XIX w. LINÓWIEC 39. DOM NR 124, mur., 1 ćw. XX w. 18. SZKOŁA, mur., 4 ćw. XIX w. 40. DOM NR 130, mur., 1 ćw. XX w. 19. ZESPÓŁ DWORSKO-FOLWARCZNY: 41. DOM NR 140, mur.-kam., 4 ćw. XIX w. a. dwór, mur., 1900, przebud. poł. XX w., b. oficyna I, mur.-glin., 1 poł. XIX, remont. poł. ul. Kazimierza Wielkiego XX w. 42. DOM NR 6, mur., 4 ćw. XIX w. c. oficyna II, mur., 1930 r., 43. DOM NR 7, mur., 1908 r. d. owczarnia, ob. budynek gospodarczy, mur., 44. DOM NR 10, mur., 4 ćw. XIX w. pocz. XX w. 45. DOM NR 13, mur., 4 ćw. XIX w. 20. ZAGRODA NR 22: a. dom, mur., 1914 r., ul. Kościuszki b. stodoła, mur., 1910 r. 46. DOM NR 13, mur., 1910 r. 21. ZAGRODA NR 23: 47. DOM NR 17, mur., 4 ćw. XVIII, przebud. 1 a. dom, mur., 1 ćw. XX w., poł. XX w. b. stodoła, drewn., 4 ćw. XIX w., remont. 48. ZAGRODA NR 11: 22. ZAGRODA NR 26: a. stodoła, mur.- glin., 1915 r. a. dom, mur., pocz. XX w., b. budynek inwentarski, mur., 1910 w. ul. Orchówiec 23. CMENTARZ PAR. RZYMSKOKATOLICKI, 49. DOM NR 4, mur.-glin., k. XIX w. pocz. XX w., czynny. 50. DOM NR 106, mur., 4 ćw. XIX w., remont. 51. ZAGRODA NR 10: MLECZE a. dom, mur., 4 ćw. XIX w., 24. DOM NR 1, mur., 1900 r. b. obora, mur., 4 ćw. XIX w.

MYŚLĄTKOWO ul. Powstańców Wielkopolskich 25. KAPLICZKA, mur., 1945 r. 52. PASTORÓWKA PRZY KOŚCIELE EWANGE- 26. MLECZARNIA, mur., 1881 r. LICKO-AUGSBURSKIM, ob. rzym.-kat., późn. apte- 27. DOM NR 10, glin.-mur., 4 ćw. XIX w., re- ka, ob. dom parafialny, mur., 1898 r. mont. 53. SZKOŁA, ob. dom, mur., 1898 r. 28. DOM NR 12, mur., 1 ćw. XX w. 54. ZAGRODA NR 7: 29. ZESPÓŁ DWORSKI: a. dom, mur., 1 ćw. XX w., a. budynek gospodarczy, ob. mieszkalno-gosp., b. budynek inwentarski, mur., 1920 r. mur., k. XIX w., przebud., 30. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 2 u l. S z k o l n a poł. XIX, nieczynny. 55. ZAGRODA NR 5: a. dom, mur. 1910 r., ORCHOWO b. obora z chlewem, mur., 1910 r., 31. ZESPÓŁ PLEBANII PRZY KOŚCIELE PAR. P.W. c. stodoła, mur., 1910 r. WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH: a. chlew, ob. budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. ul. Trzydziestolecia PRL XX w., 56. ZAGRODA NR 5: b. szopa, drewn., 4 ćw. XIX w., remont. a. dom, mur., 4 ćw. XIX w., 32. KAPLICZKA, mur., 4 ćw. XIX w., remont. b. stodoła, mur., 4 ćw. XIX w. 33. ZESPÓŁ DWORCA KOLEJOWEGO: a. dworzec, mur., 1914 r., ul. Wyzwolenia b. budynek gospodarczy, mur., 1914 r. 57. GOSPODA, szach., pocz. XX w., remont. 34. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: 58. POCZTA, ob. dom, mur., ok. 1900 r. a. dom, mur, pocz. XX w., 59. KUŹNIA, ob. budynek gospodarczy, mur., 1 b. chlew, mur., pocz. XX w., remont., ćw. XX w. c. stodoła, mur., k. XIX w., remont., 60. DOM NR 6, mur., 1892 r. d. młyn - gorzelnia, mur., pocz. XX w. 61. DOM NR 9, glin., 1880 r. 35. CMENTARZ PAR. RZYMSKOKATOLICKI, 2 62. DOM NR 15, glin.-mur., 1880 r. poł. XIX w., czynny. 63. DOM NR 24, mur., 1906 r. 36. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 64. ZAGRODA NR 76: ok. poł. XIX w., nieczynny. a. dom, mur.-glin., 1920 r., Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1460 – Poz. 486

b. stodoła, mur.-glin., 1920 r. 84. ZAGRODA NR 10, a. budynek inwentarski, glin.-mur., k. XIX w. ORCHÓWEK 65. KAPLICZKA, mur., 1945 r. RĘKAWCZYNEK 66. ZESPÓŁ SZKOŁY, ob. zagroda nr 12: 85. DOM NR 2, mur., 1 ćw. XX w. a. szkoła, ob. dom, mur., 1901 r., 86. DOM NR 4, mur., 1 ćw. XX w. b. budynek gospodarczy, mur., 1901 r. 87. DOM NR 5, glin., 3 ćw. XIX w. 67. DOM NR 14/15, mur., 1897 r., remont. 88. DOM NR 6, glin., 4 ćw. XIX w. 68. DOM NR 17/18, mur., 1 ćw. XX w., remont. 69. ZAGRODA NR 2: RÓŻANNA a. dom, mur., 4 ćw. XIX w., remont., 89. KAPLICZKA, mur., ok. 1880 r., remont. b. obora, mur.-kam., 4 ćw. XIX w., remont. 90. ZESPÓŁ SZKOŁY: 70. ZAGRODA NR 16: a. szkoła, mur., 1 ćw. XX w., a. dom, mur., 1 ćw. XX w., b. chlew, ob. budynek gospodarczy, mur., 1915 b. budynek inwentarski, mur.-kam., 1 ćw. XX w. r., 71. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 2 c. stodoła, drewn., 1915 r. poł. XIX, nieczynny. 91. ZESPÓŁ DWORSKO - FOLWARCZNY: a. dwór, mur., 1 poł. XIX w., rozbud. 2 poł. XIX OSÓWIEC w., remont. 1975, 72. KAPLICZKA, mur., 1 ćw. XX w., remont. b. pozostałości parku krajobrazowego, 1 poł. XIX 73. ZESPÓŁ DWORSKO - FOLWARCZNY: w. a. rządcówka, ob. dom, mur., 1 poł. XIX w., prze- folwark bud., c. obora I, mur., 1900 r., b. dom dla służby, mur., 1840 r., przebud. 1910 d. obora, mur., ok. 1910 r., r., e. chlewnia, mur., pocz. XX w., c. oficyna, 2 poł. XIX w., przebud., f. stodoła I, mur., pocz. XX w., d. chlew pracowniczy, ob. budynek gospodarczy, g. stodoła II, mur., pocz. XX w., ok. poł. XIX w., h. magazyn paszowy, mur., 1905 r., e. park krajobrazowy, pocz. XX w., i. magazyn I, mur., pocz. XX w., folwark j. magazyn II, mur., pocz. XX w., f. stajnia, ob. magazyn, mur., k. XVIII w., prze- k. budynek gospodarczy, ob. stołówka, XIX/XX bud., w., g. chlewnia, mur., k. XVIII w., przebud., l. gorzelnia, mur., pocz. XX w. h. stodoła I, ob. mieszalnia pasz, mur., k. XVIII 92. DOM NR 15, mur., 4 ćw. XIX w. w., remont., 93. DOM NR 19, mur., 2 poł. XIX w. i. stodoła II, ob. magazyn, mur., k. XVIII w., 94. DOM NR 20, mur., 2 poł. XIX w. j. magazyn zbożowy, mur., k. XVIII w., 95. ZAGRODA NR 4: k. wozownia, mur., k. XVIII w., a. dom, mur, 3 ćw. XIX w., remont., l. gorzelnia, mur., k. XVIII w., rozbud. l. 60 XX w. b. chlew, mur., 3 ćw. XIX w., remont., c. budynek gospodarczy, mur., 3 ćw. XIX w., re- PODBIELSKO mont. 74. KAPLICZKA, mur., 1 poł. XX w., remont. 96. ZAGRODA NR 14: 75. SZKOŁA, ob. dom nr 82, mur., 1912 r. a. dom, mur., 1905 r., remont., 76. KUŹNIA, mur., 4 ćw. XIX w., remont. b. ogrodzenie z bramą, mur., pocz. XX w. 77. DOM NR 64, mur.-kam., 1920 r. 97. ZAGRODA NR 18: 78. DOM NR 69, mur., 1916 r. a. dom, mur., 1901 r., remont., 79. ZAGRODA NR 60: b. obora, mur., 1901 r., remont., a. dom, mur., XIX/XX w., c. stodoła, mur., 1901 r., b. stodoła, glin-mur., pocz. XX w. d. ogrodzenie z bramą, mur., ok. 1901 r. 80. ZAGRODA NR 80: 98. ZAGRODA NR 21: a. dom, mur., XIX/XX w., a. dom, mur., 3 ćw. XIX w., b. chlew, mur., 1900 w., b. obora, mur., 3 ćw. XIX w., c. stodoła, drewn., pocz. XX w. c. chlew, mur., 1 ćw. XX w., 81. ZAGRODA NR 63, d. stodoła, mur., 3 ćw. XIX w. a. stodoła, mur., 1 ćw. XX w. 99. CMENTARZ CHOLERYKÓW, 2 poł. XIX w., 82. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 1 nieczynny. poł. XIX, nieczynny. SIEDLUCHNO RĘKAWCZYN 100. KAPLICZKA, mur., k. XIX w., remont. 83. DOM NR 9, glin., 1 ćw. XX w. 101. ZAGRODA NR 2: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1461 – Poz. 486

a. chlew I, mur., 1925 r., b. budynek inwentarski, mur.-glin., 1900 r., b. chlew II, mur., 1925 r., remont. c. budynek gospodarczy, mur.-glin., k. XIX w. 102. ZAGRODA NR 11: 129. ZAGRODA NR 8/9: a. dom, mur., k. XIX w., remont., a. dom, mur., pocz. XX w., b. budynek gospodarczy, mur.-kam., k. XIX w., b. budynek inwentarski, mur., pocz. XX w. c. piwnica, mur.-kam., 1900 r. 130. ZAGRODA NR 12: 103 CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, a. dom, mur., XIX/XX w., remont., ok. poł. XIX w., nieczynny. b. chlew, mur.-kam., 1905 r., remont., c. stodoła, mur.-kam., 1905 r., remont. SKUBARCZEWO 131. ZAGRODA NR 13: 104. KAPLICZKA, mur., 1945 r. a. dom, mur.-glin., 1861 r., remont., 105. ZESPÓŁ DWORSKI, ob. Dom Pomocy Spo- b. obora, mur.-glin., 1861 r., remont., łecznej: c. chlew, mur.-glin., 1861 r., remont., a. dwór, mur., 2 poł. XIX w., przebud. 1976, d. piwnica, mur.-glin., 1866 r., remont. b. pozostałości parku krajobrazowego, 2 poł. XIX 132. ZAGRODA NR 33: w. a. dom, mur., 4 ćw. XIX w., remont., 106. DOM NR 10, mur., 1903 r. b. budynek inwentarski, mur., 1900 r., 107. DOM NR 11, mur., 1 ćw. XX w. c. stodoła, mur.-glin., 4 ćw. XIX w. 108. DOM NR 12, mur., 1830 r. 133. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 109. DOM NR 14, mur., 1891 r. pocz. XIX, nieczynny. 110. DOM NR 16, mur., 1 ćw. XX w. 111. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, WÓLKA ORCHOWSKA 2 poł. XIX w., nieczynny. 134. DOM NR 2, mur.-glin., 1 ćw. XX w. 135. DOM NR 3, mur.-glin., 1 ćw. XX w. SŁOWIKOWO 136. DOM NR 4, glin.-mur., 1891 r. 112. ZESPÓŁ DWORSKI: 137. DOM NR 14, glin.-mur., 1890 r. a. dwór, mur., 1 poł. XIX w., przebud. k. XIX w. 138. ZAGRODA NR 6: i pocz. XX w., a. dom, mur., 1904 r., b. oficyna, mur., 1900-1910 r., b. stodoła, mur., 1913 r. 113. DOM NR 5, glin.-mur., 1891 r. 139. ZAGRODA NR 9/10: 114. DOM NR 10, mur., 4 ćw. XIX w. a. dom, mur., 1 ćw. XX w., 115. DOM NR 14, mur., 1860 r. b. budynek inwentarski, mur., 1 ćw. XX w. 116. DOM NR 16, mur., 4 ćw. XIX w. 140. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 117. DOM NR 31, mur., 1900 r. 2 poł. XIX w., nieczynny. 118. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, 2 poł. XIX w., nieczynny. 3.3. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabyt- SUSZEWO ków – wykaz zespołów zabytków ruchomych) 119. ZESPÓŁ FOLWARCZNY: Na terenie gminy Orchowo zabytki ruchome wpi- a. owczarnia I, ob. chlewnia, mur., 2 poł. XIX w., sane do rejestru zabytków skupione są głównie w b. owczarnia II, ob. chlewnia, mur., 2 poł. XIX w., trzech zabytkowych obiektach sakralnych (kościoły c. obora, mur., 2 poł. XIX w., w Orchowie i Linówcu). Zabytki ruchome stanowią d. dom mieszkalny nr 2, mur., 2 poł. XIX w., re- elementy wystroju i wyposażenia w/w kościołów. mont., Są to głównie rzeźby, naczynia, obrazy, ołtarze i ich e. dom mieszkalny nr 3, mur., 2 poł. XIX w., re- części oraz ambona i chrzcielnica: mont. 1. w kościele par, p.w. Wszystkich Świętych w 120. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, Orchowie - 12 obiektów wpisanych pod nr B-105/51 2 poł. XIX w., nieczynny. z dnia 15.09.1996 r. 2. w kościele par. p.w. Chrystusa Dobrego Pa- SZYDŁÓWIEC sterza w Orchowie - 3 obiekty wpisane pod nr 121. KOŚCIÓŁ EWANGELICKI, ob. fil. rzym.-kat. B-107/53 z dnia 25.09.1996 r. parafii w Linówcu, mur., 1864 r. 3. w kościele filialnym p.w. Św Marcina w Linów- 122. KAPLICZKA, mur., 1946 r., remont. cu - 10 obiektów wpisanych pod nr B-109/55 z dnia 123. SZKOŁA, ob. dom nr 31, mur., 1900 r. 13.05.1997 r., z czego skradziono dwa obiekty. 124. DOM NR 27, mur., 1911 r. Ponadto do rejestru zabytków ruchomych wpisa- 125. DOM NR 30, mur., k. XIX w., remont. na jest - pod nr B-110/56 z dnia 4.06.1997 r. pry- 126. DOM NR 35, mur., 1 ćw. XX w. watna kolekcja rzeźb – 36 obiektów. 127. DOM NR 45, mur., 1887 r., remont. 128. ZAGRODA NR 7: 3.4. Krajobraz kulturowy (obszarowe wpisy do re- a. dom, mur., k. XIX w., remont., jestru zabytków, parki kulturowe, parki krajobrazo- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1462 – Poz. 486 we – wykaz) jako pozostałości starych żywopłotów. Ukształ- Na terenie Gminy Orchowo nie ma układów urba- towanie terenu w parku jest płaskie z wyjątkiem nistycznych i ruralistycznych wpisanych do rejestru niewielkiego wzniesienia południowo-wchodniego zabytków. Nie utworzono też parków kulturowych. kąta. Park przecina na dwie części nieczynny rów Z obszarowych wpisów do rejestru zabytków nale- melioracyjny. Przez park przechodzą dwie ścieżki ży wymienić parki dworskie założone w stylu krajo- prawdopodobnie na środkowym odcinku powtarza- brazowym. jące bieg dróżki z pierwotnego okresu. Rośnie w nim Na terenie gminy znajduje się sześć parków dwor- 16 gatunków drzew. Część drzew oraz podrost i skich: w Linówcu, Myślątkowie, Osówcu, Różannie, w znacznej części podszyt pojawiły się w wyniku Skubarczewie i Słowikowie, z czego trzy wpisane do naturalnej sukcesji. Do największych drzew parku rejestru zabytków. Są to parki w miejscowościach: należą topole, w tym topola czarna zarejestrowana, Linówiec, Myślątkowo i Słowikowo. Wszystkie są jako pomnik przyrody 12 lipca 1978 r. Decyzją Wo- własnością komunalną. jewody Konińskiego.

Park w Linówcu Park w Słowikowie Park o powierzchni 3,2 ha leży u zbiegu trzech Park krajobrazowy o powierzchni 2,54 ha ma dróg prowadzących: na zachód do Orchowa, na kształt nieregularnego sześciokąta. W obrębie obiek- południe do Suszewa i na wschód do wsi Mle- tu nie ma żadnych zbiorników wodnych. Można tu cze. Park w Linówcu jest założeniem zabytkowym wyodrębnić dwie części o różnym charakterze, for- o przeszło 100 letniej historii. Obecnie ma kształt mach użytkowania i roślinności. Część frontowa nieregularny. Na jego ogólną powierzchnię składa- mniejsza to rodzaj ogrodu, w którego centrum ro- ją się trzy fragmenty, z których każdy ma innego sła wiekowa lipa drobnolistna. Pozostała część ma gospodarza. Mimo podziału pomiędzy trzech wła- charakter parku z naturalnie rozwijającą się roślin- ścicieli część parkowa utrzymuje nadal jednorodny nością. Przecina ją tylko jedna ścieżka. Powierzch- charakter. Ukształtowanie terenu jest płaskie przy nia parku w części południowej i centralnej ukształ- tendencji do łagodnego wznoszenia się na południu. towana jest płasko. Pozostałe krańce kończą się Największymi obniżeniami terenu są dwa stawy: je- gwałtownymi uskokami oraz tarasem wznoszącym den ma kształt prostokątny, drugi kolisty, jednak w się ku centrum. Otwarte przestrzenie części fron- okresie suchego lata oba pozbawione są wody. W towej parku stwarzają dalekie osie widokowe we zachodnim krańcu parku mieściło się tzw. „wzgó- wszystkich kierunkach prowadzące w głąb parku. rze miłości”. Było to niewielkie podwyższenie tere- Park otoczony jest podmokłymi łąkami pastwiska- nu porośnięte lilakami, wśród których znajdowała mi, a nawet bagnami. Na jego terenie rosną bardzo się altana, stoliki, fotele. Dziś można tam odnaleźć stare i okazałe drzewa. Do 1983 r. na terenie parku tylko kamienie z fundamentów. Park ze wszystkich zarejestrowana była pomnikowa lipa drobnolistna o stron otaczają pola uprawne i łąki. Na jego terenie obwodzie 508 cm. Obecnie, jako pomniki przyrody rośnie około 30 krajowych oraz 3 egzotyczne ga- zarejestrowane są tam od 17 lipca 1978 r. Decyzją tunki drzew. Wśród najcenniejszych okazów nale- Wojewody Konińskiego 2 dęby szypułkowe o obwo- ży wymienić dąb szypułkowy o obwodzie pierśni- dach 500 i 400 cm. cy 451 cm i wysokości 23 m – zarejestrowany 15 grudnia 1956 r. decyzją Prezydium Wojewódzkiej 3.5. Zabytki archeologiczne. Rady Narodowej w Bydgoszczy, jako pomnik przy- Gmina Orchowo położona jest w południowej rody, a także lipę drobnolistną o obwodzie pierśnicy części Pojezierza Gnieźnieńskiego. Od południa 317 cm i buk o obwodzie 295 cm oraz iglicznia o sąsiaduje z takimi regionami geograficznymi jak: obwodzie pierśnicy 181 cm. Równina Wrzesińska, Pojezierze Kujawskie i Dolina Konińska. Według podziału Wielkopolski na regiony Park w Myślątkowie B. Krygowskiego zmodyfikowanego przez W. Stan- Park o powierzchni 1,26 ha, kształtem zbliżony kowskiego obszar gminy Orchowo leży w obrębie do trójkąta, swym wschodnim bokiem przylega do regionu IX – Wysoczyzna Gnieźnieńska, w obrębie drogi w kierunku Orchowo-Mogilno. Dwa pozostałe której wyróżniono subregiony: Pagórki Ostrowickie, boki parku tworzyły drogi dojazdowe do ośrodka go- Obniżenie Niedzięgielskie, Równina Wylatkowska, spodarczego – od strony północno-zachodniej droga Pagórki Orchowskie i Obniżenie Kosowsko – Szy- asfaltowa prowadząca do zabudowań wiejskich, a dłówieckie. od południa granicę stanowiła droga polna łącząca Cały teren cechuje się bardzo niespokojną rzeźbą te zabudowania z szosą. Wokół dziedzińca wznosiły terenu z licznymi obniżeniami, często bezodpływo- się zabudowania gospodarcze i inwentarskie: kuź- wymi, zabagnionymi i zatorfionymi. Najwyżej poło- nia, obory, stodoły itd. Park z dawniej istniejącym żony punkt na terenie gminy znajduje się w połu- dworem poprzez grupę drzew łączył się ze starym, dniowej części gminy w odległości ok. 600 m od zadrzewionym i zakrzewionym cmentarzem tworząc miejscowości Myślątkowo i wynosi 129,3 m npm. we wsi urozmaiconą ekologicznie enklawę. Wzdłuż Natomiast najniżej położony punkt zlokalizowany wschodniego boku ciągną się skupiny krzewów, jest w południowo - wschodniej części gminy w Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1463 – Poz. 486

miejscowości Suszewo i wynosi 103 m npm. 3.5.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- Gmina Orchowo leży w zlewni rzeki Noteć, która nych do rejestru zabytków z terenu gminy. przepływa wzdłuż zachodniej granicy gminy. Ota- Na terenie gminy Orchowo nie ma stanowisk ar- poczałoż onychją wiele wś ródmalowniczych lasów, charakteryzuj jezior położonychących się wy sokwśródą czysto ścheologicznychcią wód: wpisanych do rejestru zabytków. - lasów, od charakteryzujących strony wschodniej - Jezioro się wysoką Ostrowskie, czystością - wód: od południa - Jezioro Kownackie, Jezioro Suszewskie, Jezioro3.5.2. Budzis Wykazławskie, stanowisk o własnej formie krajo- - - od stronyod północy wschodniej - Jezioro Kamienieckie,- Jezioro Ostrowskie, brazowej z terenu gminy Orchowo. - - od w południa obrębie gminy - Jezioro - Jezioro Kownackie, Orchowskie Jezioro oraz Jeziora Su- Słowikowo,Na terenie Sineckie, gminy Degnera. Orchowo nie zarejestrowano Gminaszewskie, Orchowo Jezioro charakteryzuje Budzisławskie, się dobrą jakością gleb - gleby klasstanowisk III i IV stan archeologicznychowią prawie 82% jej o powierzchni. własnej formie Na terenie kra- gminy spotykamy:- od północy - Jezioro Kamienieckie, jobrazowej (domniemane grodziska w Słowikowie - - w obrębiebardzo dobre gminy i dobre - Jezioro gleby kompleksuOrchowskie pszennego oraz Je kl.- II, iIIIa, Osówcu III, IVa, to kompleksu najprawdopodobniej pszenno-żytniego formy kl. naturalne).III, IVa oraz kompleks zbożowopastewny kl. IVb wytworzone z glin lub piasków gliniastych, ziora Słowikowo, Sineckie, Degnera. - dobre i średnie gleby kompleksu żytniego kl.IIIb, IVa, IVb oraz pszennego wadliwego kl. III - IVb wytworzone na ogół na Gmina Orchowo charakteryzuje się dobrą jakością 3.5.3. Zestawienie liczbowe stanowisk archeolo- glinach i piaskach gliniastych, gleb - gleby klas III i IV stanowią prawie 82% jej gicznych. - średnie i słabe gleby kompleksów żytniego oraz zbożowo-pastewnego kl. IVb-V wytworzone z piasków na glinie. Terenpowierzchni. gminy zosta Nał rozpoznanyterenie gminy archeologicznie. spotykamy: Na jego obszarze Najstarszeznajdują się zewidencjonowaneślady osadnictwa stanowiska na terenie archeologiczne gminy Or- będące pod- ochronbardzoą konserwatorskdobre i dobreą, glebyktóre grupuj kompleksuą się w kilkupszenne partiach- omawianegochowo pochodzą obszaru z – młodszej na zachód epoki od Ró żkamiennejanny i od My – śneolątkowa,- po zachodniejgo kl. II, stronieIIIa, III, drogi IVa, Wólka kompleksu Orchowska pszenno-żytniego – Podbielsko, na południowylitu, jednak-wschód intensyfikacja od Orchówka, osadnictwa wokół jeziora ma Orchowskiego miejsce w oraz Orchowakl. III, IVa i Orchówka oraz kompleks i wzdłuż zbożowopastewny cieku wodnego pomi ękl.dzy IVb jeziorami późnej Budzis epoceławskim brązu i Suszewskim. i epoce żelaza, przede wszyst- wytworzone z glin lub piasków gliniastych, kim w okresie funkcjonowania kultury łużyckiej. Po- 3.5.1.- dobre Wykaz i średnie stanowisk gleby archeologicznych kompleksu żytniego wpisanych kl.IIIb, do rejestru twierdzają zabytków toz terenu odkrycia gminy. nad Jeziorem Orchowskim, NaIVa, terenie IVb gminyoraz pszennego Orchowo nie wadliwego ma stanowisk kl. archeologicznych III - IVb wy- wpisanychgdzie w naturalnymdo rejestru zabytków. miejscu obronnym znajdowała tworzone na ogół na glinach i piaskach gliniastych, się osada z okresu kultury łużyckiej, a także zna- 3.5.2.- średnie Wykaz i słabe stanowisk gleby o wkompleksówłasnej formie krajobrazowejżytniego oraz z terenuleziska gminy archeologiczne, Orchowo. takie jak: ozdoby z brązu Nazbożowo-pastewnego terenie gminy Orchowo kl. nie IVb-Vzarejestrow wytworzoneano stanowisk z pia archeologicznych- (bransolety o wi łnagolenniki)asnej formie krajobrazowej oraz ceramika. (domniemane Na terenie grodziska wsków Słowikowie na glinie. i Osówcu to najprawdopodobniej formy naturalne).gminy widoczne są też ślady kultury przeworskiej, Teren gminy został rozpoznany archeologicznie. a następnie liczne osadnictwo związane z okresem 3.5.3.Na jego Zestawienie obszarze liczbowe znajdują stanowisk się zewidencjonowane archeologicznych. wczesnego średniowiecza. Świadczyć o tym może Najstarszestanowiska ślady archeologiczne osadnictwa na terenie będące gminy pod Orchowo ochroną pochodz ąznaleziony z młodszej epokiw Jeziorze kamiennej Orchowskim – neolitu, jednak hełm intensyfikacjawoja cze- osadnictwakonserwatorską, ma miejsce które w pó grupująźnej epoce się br wązu kilku i epoce partiach żelaza, przedeskiego wszystkim prawdopodobnie w okresie funkcjonowania pochodzący kultury z czasów łużyckiej. na- Potwierdzajomawianegoą to odkryciaobszaru nad– na Jeziorem zachód Orchowskim, od Różanny gdzie i od w naturalnyjazdu mBrzetysława, miejscu obronnym księcia znajdowa czeskiego,ła się naosada ziemie z okresu pol -kultury łuMyślątkowa,życkiej, a takż epo znaleziska zachodniej archeologiczne, stronie drogi takie Wólka jak: ozdoby Or- z skiebrązu około (bransolety 1037 i roku.nagolenniki) oraz ceramika. Na terenie gminy widocznechowska s ą –te ż Podbielsko, ślady kultury na przeworskiej, południowy-wschód a następnie liczne od osadnPoniższaictwo zwi tabelaązane zprezentuje okresem wczesnego zasoby archeologiczneśredniowiecza. Ś-wiadczyć oOrchówka, tym może znaleziony wokół jeziora w Jeziorze Orchowskiego Orchowskim oraz hełm Orcho woja -czeskiegogo dziedzictwa prawdopodobnie kulturowego pochodzący naz czasów terenie najazdu gminy Brzetys Or- ława, ksiwaęcia i Orchówkaczeskiego, na i ziemiewzdłuż polskie cieku oko wodnegoło 1037 roku.pomiędzy chowo z podziałem na fakty osadnicze: Poniższa tabela prezentuje zasoby archeologicznego dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Orchowo z podziałem na fakty jeziorami Budzisławskim i Suszewskim. osadnicze:

W TYM WPISANY DO TYP STANOWISKA ARCHEOLOGICZNEGO ILOŚĆ REJESTRU a. grodziska - - b. osady 195 - c. cmentarzyska 2 -

Stanowiska archeologiczne z terenu gminy są reprezentowane przede wszystkim przez osady. Bardzo duża osada wczesnoStanowiskaśredniowieczna archeologiczne pełniąca wa ż zn ą terenurolę w regionie gminy zlokalizowana są osadnictwa jest w Orchowiena terenie Dolnym gminy (obecnie Orchowo. ul. Orchówiec). Inną dużą osadreprezentowaneą z tego okresu jest przede Słowikowo wszystkim (nazwa lokal przezna R osady.ękawczyn), gdzie wg źródeł archiwalnych znajdował się także kościół wraz z cmentarzem.Bardzo duża Natomiast osada wczesnośredniowiecznadobrze zachowane cmentarzysko pełnią z okresu- 4.kultury Uwarunkowania łużyckiej poło żwewnętrzneone jest w Ró żochronyannie. Rozproszone, zasobów ale zrócaż nicowaneważną rolę ślady w osadnictwa regionie zlokalizowana występują także jestw pobli w żOru takich- dziedzictwa miejscowości i jakkrajobrazu Linówiec, kulturowego. Osówiec, Szydłówiec, Myślątkowo. Są tochowie interesuj Dolnymące pod wzgl(obecnieędem usytuowaniaul. Orchówiec). i zachowanego Inną dużą materia ł4.1.u osady Stan kultury zachowania łużyckiej, iwczesnego zagrożenia średniowiecza, dla zabytków póosadąźnośredniowieczne, z tego okresu a przedejest Słowikowo wszystkim cenne(nazwa pod lokalna względem nieruchomych,poznawczym dla problematyki ruchomych osadnictwa i dziedzictwa na terenie archeolo gminy- Orchowo.Rękawczyn), gdzie wg źródeł archiwalnych znajdo- gicznego. wał się także kościół wraz z cmentarzem. Natomiast 4.1.1. Stan zachowania i zagrożenia dla zabytków 4.dobrze Uwarunkowania zachowane cmentarzysko wewnętrzne ochrony z okresu zasobów kultury dziedzictwa nieruchomych. i krajobrazu kulturowego. 4.1.łużyckiej Stan położone zachowania jest i zagro w Różannie.żenia dla zabytków Rozproszone, nieruchomych, Z ruchomych raportu o i dziedzictwa stanie zabytków archeologicznego. w gminie (sporzą- 4.1.1.ale zróżnicowane Stan zachowania ślady i zagroosadnictważenia dla występują zabytków nieruchomych. także dzonego przez WOZ Delegatura w Koninie w 2004 Zw raportu pobliżu o stanie takich zabytków miejscowości w gminie jak(sporz Linówiec,ądzonego przez Osó- WOZroku) Delegatura wynika, w Koninieże spośród w 2004 zabytków roku) wynika, nieruchomych że spośród zabytków nieruchomychwiec, Szydłówiec, wpisanych Myślątkowo. do rejestru bardzo Są to dobry interesujące stan zachowania wpisanych prezentuj ądo nast rejestruępujące bardzoobiekty: dobry stan zachowa- - pod względemdom mieszkalny usytuowania przy ul. Lipowej i zachowanego nr 1 w Orchowie, mate- wpisanynia prezentują do rejestru wnastępujące 2005 roku z obiekty:uwagi na wartości historyczne i architektoniczne,riału osady kultury zachowan łużyckiej,ą bez zmian wczesnego bryłę, wystrój średnio architektoniczny- - dom elewacji mieszkalny oraz uk przyład wn ul.ętrza. Lipowej Dom tennr wzniesiony1 w Orcho zosta- ł w kowiecza,ńcu XIX późnośredniowieczne, wieku jako tzw. lekarzówka. a przede wszystkim wie, wpisany do rejestru w 2005 roku z uwagi na - cenne podzespó względemł kościoła parafialnego poznawczym p.w. dla Wszystkich problematyki Świętych wartościw Orchowie. historyczne Kościół za łio architektoniczne,żony i uposażony w zachowaną1369 r. przez Mikołaja, chorążego gnieźnieńskiego, najpierw w Woli Orchowskiej, później przeniesiony do Orchowa. W 1446 kościół ponownie uposażony i erygowany przez Jana i Stanisława Orchowskich. Obecny kościół parafialny pobudowany został w latach 1789-1792, fundatorką była Petronela z Gałczyńskich, Mlicka, a budowniczym ks. Ignacy Gułkowski, kanonik laterański i pierwszy proboszcz. Jest to budowla jednoprzęsłowa, zamknięta od wschodu trójbocznym prezbiterium, a od zachodu wieżą. Od strony południowej znajduje się kaplica, a od północnej prezbiterium. Kościół zbudowano w technice zrębowej, a pod koniec XVII w. od frontu dobudowano kwadratową wieżę zwieńczoną dużym blaszanym, baniastym hełmem z latarnią. Kościół był restaurowany w latach 49 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1464 – Poz. 486 bez zmian bryłę, wystrój architektoniczny elewacji Wszystkich Świętych w Orchowie Dolnym i użytko- oraz układ wnętrza. Dom ten wzniesiony został w wany był jako filialny do czerwca 2001 roku. Pod końcu XIX wieku jako tzw. lekarzówka. względem stylowym reprezentuje cechy neogotyc- - zespół kościoła parafialnego p.w. Wszystkich kie. W 2002 roku przeprowadzono remont więźby Świętych w Orchowie. Kościół założony i uposa- dachowej i wymieniono pokrycie dachowe wieży, żony w 1369 r. przez Mikołaja, chorążego gnieź- a w 2007 roku wyremontowano dach nad nawą nieńskiego, najpierw w Woli Orchowskiej, później główną i prezbiterium. W roku 2008 przeprowadzo- przeniesiony do Orchowa. W 1446 kościół ponow- no prace remontowe stropu (sufit) nad nawą głów- nie uposażony i erygowany przez Jana i Stanisława ną świątyni. Orchowskich. Obecny kościół parafialny pobudo- - kaplica grobowa Mlickich w Osówcu – muro- wany został w latach 1789-1792, fundatorką była wana, powstała w 1883 roku jako kaplica grobowa Petronela z Gałczyńskich, Mlicka, a budowniczym właścicieli majątku Osówiec, obecnie kaplica p.w. ks. Ignacy Gułkowski, kanonik laterański i pierwszy MB Różańcowej należąca do Parafii p.w. Wszyst- proboszcz. Jest to budowla jednoprzęsłowa, za- kich Świętych w Orchowie. mknięta od wschodu trójbocznym prezbiterium, a od - dom nr 10 w Rękawczynie – dom gliniany, po- zachodu wieżą. Od strony południowej znajduje się wstał w 1798 roku, rozbudowany w końcu XIX w., kaplica, a od północnej prezbiterium. Kościół zbudo- wykorzystywany jest, jako dom letniskowy, wyre- wano w technice zrębowej, a pod koniec XVII w. od montowany. frontu dobudowano kwadratową wieżę zwieńczo- W złym stanie są parki dworskie znajdujące się ną dużym blaszanym, baniastym hełmem z latarnią. na terenie gminy. Obecny stan drzewostanu par- Kościół był restaurowany w latach 1997–2002. kowego wskazuje na długotrwały brak pielęgnacji. - dwór w Osówcu, murowany z drugiej połowy Oprócz starodrzewia występuje duży procent drzew XVIII wieku, powiększony od strony północnej w powstałych z samosiewu, a brak cięć sanitarnych XX wieku. Jest to bardzo interesujący przykład ty- spowodował nadmierny rozrost krzewów. powego dla ziem polskich dworu alkierzowego o - park w Linówcu - w parku nie ma żadnych urzą- rozwiniętej i malowniczej bryle, na którą składają się dzeń lub budowli małej architektury ogrodowej. parterowy korpus, wypiętrzony pośrodku dwukon- Brak jest również ławek, oświetlenia wewnętrznej dygnacjowym obustronnym ryzalitem i cztery niskie przestrzeni czy tez ścieżek. Osie widokowe związa- alkierze. Dwór remontowany był w latach 80–tych ne niegdyś ze starym dworkiem obecnie przestały XX w. istnieć. Straciła też swe znaczenie oś kompozycji W dobrym stanie technicznym są pozostałe obiek- przechodząca w kierunku wschód-zachód. Część ty sakralne, a mianowicie kościół p.w. Chrystusa drzew wyrosła w wyniku naturalnej sukcesji. Runo Dobrego Pasterza w Orchowie oraz zespół kościoła jest urozmaicone. Na skutek braku pielęgnacji zatar- filialnego p.w. Św. Marcina w Linówcu, a także ka- ty został układ komunikacyjny. plica grobowa w Osówcu. - park w Myślątkowie - park nie ma opłotowania, - kościół p.w. Św. Marcina w Linówcu został zbu- brak tam również oświetlenia, ławek i zniknął mo- dowany w 1749 r. z fundacji Sebastiana Cząstkow- stek przerzucony przez rów melioracyjny. Obecnie skiego, usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu. park jest zaniedbany, ale niezdegradowany. Na sku- Bryłę tworzy regularny prostopadłościan, zamknięty tek braku pielęgnacji zatarty został układ komunika- od wschodu trójbocznie z trzema niższymi bryła- cyjny. W parku nie można odszukać się osi kompo- mi - kruchty, kaplicy i zakrystii nakrytymi dachami zycji. Brak jest osi widokowych wewnątrz obiektu. dwuspadowymi. Kościół w całości kryty blaszanym Zniknęła zupełnie jedna z głównych starych dróg – dachem łamanym (mansardowym) z ośmioboczną aleja wysadzana głogami biegnąca wzdłuż szosy. Na wieżyczką od zachodu zwieńczoną cebulastym heł- przestrzeni lat zniknął też położony pomiędzy lilaka- mem. Podmurówka kościoła wykonana jest z kamie- mi plac taneczny. Obecnie pielęgnowana jest przede nia polnego, natomiast konstrukcja ścian z drewna. wszystkim część północna parku poprzez usuwanie Dzwonnica usytuowana jest obok kościoła od stro- chwastów w związku z urządzaniem imprez towa- ny południowej przy parkanie otaczającym kościół. rzyskich i prowadzeniem działalności kulturalno-re- Zbudowana w 2 połowie XVIII w. z drewna na pod- kreacyjnej w świetlicy i jej najbliższym otoczeniu. murowaniu z kamienia polnego i cegły. Od strony - park w Słowikowie - w parku w wyniku natural- zachodniej znajduje się wejście, wewnątrz dzwonni- nej sukcesji na znacznej jego części pojawił się róż- cy zawieszony jest żeliwny dzwon. Zarówno kościół nogatunkowy podrost. Na skutek braku pielęgnacji jak i dzwonnica były remontowane w latach 90-tych zatarty został układ komunikacyjny, a układ kom- XX w. i ich stan nie budzi większych zastrzeżeń. pozycyjny parku w Słowikowie został mocno znie- - kościół p.w. Chrystusa Dobrego Pasterza – ko- kształcony poprzez wybudowanie współczesnego ściół ewangelicki wzniesiony został na przełomie budynku szkolnego. XIX i XX w. jako jednoprzestrzenna budowla, z Ze względu na wysoką wartość założeń parko- wydzielonym prostokątnym prezbiterium oraz z ma- wych, szczególnie w Słowikowie i Linówcu, obiek- sywną wieżą w osi fasady. Po II wojnie światowej ty te należałoby poddać gruntownej rewaloryzacji. został przejęty przez Parafię Rzymskokatolicką p.w. Plan rewaloryzacji zieleni powinien obejmować pro- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1465 – Poz. 486 jekt nowych nasadzeń i wycinki krzewów oraz li- dla zabytków nieruchomych figurujących w ewiden- kwidację martwych lub chorych drzew. Szczególny cji. Bowiem ustalenie ochrony w miejscowym pla- nacisk należy położyć na odtworzenie biegu ścieżek nie zagospodarowania przestrzennego gminy jest i uporządkowanie szaty roślinnej. jedną z czterech form ochrony zabytków i opieki W najgorszym stanie technicznym ze wszystkich nad zabytkami. Pozostałe - wpis do rejestru zabyt- zabytków w gminie Orchowo są budynki mieszkalne ków, dotyczy nielicznej grupy obiektów w gminie w Gałczynku nr 5 i Myślątkowie nr 21. Wymagają Orchowo, zaś uznanie za pomnik historii i utworze- one podjęcia natychmiastowych prac zabezpieczają- nie parku kulturowego, obecnie gminy nie dotyczy. cych bądź remontowych. Brak szczegółowych zapisów dotyczących ochrony - dom nr 5 w Gałczynku – dom wg tradycji zbu- historycznych założeń ruralistycznych, zespołów dowany w 4 ćw. XVIII w. położony w centrum wsi, folwarcznych, cmentarzy i parków nie wpisanych usytuowany szczytowo do drogi. Stan zachowania do rejestru zabytków oraz pojedynczych obiektów zły – kamienie fundamentowe - otoczaki - rozpojone, architektury spowodować może nieodwracalne, da- drewniane ściany w konstrukcji mieszanej zniszczo- leko idące przekształcenia przestrzenne, kubaturo- ne biologicznie. Od wewnątrz ściany zawilgocone, we, materiałowe oraz architektoniczne krajobrazu wyłożone gliną z sieczką i otynkowane zaprawą gli- kulturowego gminy. nianą. Strop drewniany, belkowy - belki zniszczone Na największe zagrożenia narażone są stare nie- biologicznie, ugięte. Więźba dachowa drewniana, czynne cmentarze, z których żaden nie jest wpisany dach w stanie dobrym pokryty płytami eternitowymi do rejestru zabytków. Są one nieogrodzone i nieza- falistymi. Stolarka okienna i drzwiowa - zniszczona. gospodarowane, ulegają postępującej degradacji. Z Wewnątrz centralnie zlokalizowany znacznych roz- uwagi na łatwy dostęp oraz na zarośnięcie samosiej- miarów trzon komina butelkowego, murowanego z kami i licznymi krzewami, pozostałości starych na- cegły ceramicznej pełnej na zaprawie glinianej oraz grobków i metalowych krat są zagrożone kradzieżą. piec kaflowy. 4.1.2. Stan zachowania i zagrożenia dla zabytków - dom nr 21 w Myślątkowie – pierwotnie leśni- ruchomych. czówka, z częścią gospodarczo-inwentarską w W odniesieniu do zabytków ruchomych ich stan przyziemiu, zbudowany ok. 1910 r. Budynek usy- zachowania jest zróżnicowany. Interwencji konser- tuowany na niewielkim wzniesieniu otoczony la- watorskiej wymagają elementy wyposażenia ko- sem. Fundament z kamienia łamanego na zaprawie ścioła p.w. św. Marcina w Linówcu oraz obrazy z wapiennej. Ściany murowane z cegły pełnej, cześć ołtarza głównego w kościele p.w. Wszystkich Świę- gospodarcza wykonana w drewnianej konstruk- tych. Pozostałe obiekty wymagają planowej konser- cji szkieletowej pierwotnie oszalowana deskami, wacji. Natomiast nie jest znany obecny stan obiek- obecnie zniszczona. Budynek założony na planie tów znajdujących się w prywatnej kolekcji. prostokąta, bryła zwarta dwukondygnacyjna nakry- W stosunku do najcenniejszych zabytków rucho- ta dachem dwuspadowym z naczółkiem od strony mych w gminie znajdujących się w obiektach sa- wschodniej. Połać dachu wysunięta znacznie poza kralnych największym zagrożeniem może być brak lico ściany. Pokrycie dachu – dachówka karpiówka instalacji przeciwwłamaniowej i przeciwpożarowej ceramiczna w koronkę, częściowo uszkodzona. Brak w kościele p.w. Chrystusa Dobrego Pasterza w Or- podłóg, schodów, stolarki okiennej i drzwiowej. chowie, a przede wszystkim w drewnianym koście- Znacznym zagrożeniem dla zabytków nierucho- le filialnym w Linówcu. mych jest degradacja zabytkowej substancji spo- 4.1.3. Stan zachowania i zagrożenia dla stano- wodowana wymogami współczesnej cywilizacji. wisk archeologicznych. Wymiana historycznej tkanki budynków w posta- Stan zachowania stanowisk archeologicznych ci oryginalnych drewnianych stolarek okiennych i gminy znany jest w ograniczonym zakresie. Wiedza drzwiowych, ceramicznego pokrycia dachowego, a ta opiera się przede wszystkim na badaniach prze- także pozbawianie budynków ich pierwotnych de- prowadzonych w ostatnich latach, więc uzyskane koracji architektonicznych negatywnie wpływa nie wyniki są dość miarodajne, jednakże badania te nie tylko na same obiekty, ale także na charakterystycz- objęły terenu całej Gminy. Wyjątek stanowią tereny ną zabudowę wiejską czy folwarczną. Zagrożenia te znajdujące się w okolicach Orchowa, gdzie prace związane są nie tylko z wymianą stolarek okiennych przeprowadzano w latach 80-tych XX w. Od tego i drzwiowych, ale także powiązane niejednokrotnie czasu proces destrukcji stanowisk archeologicznych z powiększeniami otworów okiennych bądź ich za- wynikających z działalności gospodarczej człowie- murowaniami, a także niekontrolowanymi rozbudo- ka znacznie się spotęgował, dlatego konieczne jest wami zniekształcając w ten sposób zabytkowy wi- zweryfikowanie dotychczasowej wiedzy o zabyt- zerunek zabudowy. kach archeologicznych z terenu gminy i przeprowa- Gmina Orchowo oprócz pojedynczych, cząstko- dzenia powtórnych badań AZP na niektórych obsza- wych miejscowych planów zagospodarowania prze- rach. strzennego nie posiada ogólnego planu będącego Z pewnością można jedynie stwierdzić, że sta- prawem miejscowym. Fakt ten z punktu widzenia nowiska położone na terenach niezabudowanych, ochrony konserwatorskiej jest istotnym zagrożeniem nieużytkach i terenach zalesionych nie wykazują się Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1466 – Poz. 486 stanem naruszenia ich substancji zabytkowej, co kwalifikuje je do stanowisk najlepiej zachowanych. Zagrożeniem dla dziedzictwa archeologicznego Największym zagrożeniem dla stanowisk archeolo- jest też rozwój turystyki zwłaszcza nad jeziorami i w gicznych oraz nawarstwień kulturowych na terenie obszarach leśnych. Tereny te atrakcyjne pod wzglę- gminy Orchowo są wszelkie inwestycje związane z dem rekreacyjnym często były również okupowane zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu, które przez ludzi w pradziejach i wczesnym średniowie- wymagają prowadzenia szerokopłaszczyznowych czu. Dostęp do wody, który stanowił podstawę eg- prac ziemno-budowlanych. Należą do nich między zystencji osadniczej umożliwiał tworzenie niezwykle innymi planowane na najbliższe lata inwestycje: licznych osad o metryce sięgającej od epoki kamie- nia po czasy nowożytne. A. Rozbudowa i modernizacja stacji wodociągo- Istotne zagrożenie dla zachowania substancji za- wej w miejscowości Orchowo 2007-2009 bytkowej stanowisk archeologicznych zlokalizo- B. Budowa kanalizacji sanitarnej z przykanalikami wanych w obrębie pół uprawnych stanowi głębo- w miejscowości Osówiec – Orchowo 2007-2009 ka orka. Niektóre zagrożenia pojawiły się w ciągu C. Orchowo, jako centrum dziedzictwa historycz- ostatnich lat, jak na przykład działalność tzw. po- nego i kulturalnego gminy Orchowo polegająca na szukiwaczy skarbów z wykrywaczami metali, któ- zagospodarowaniu terenów wokół kościołów (par- rych rozmiarów nie potrafimy ocenić. Działalność king, oświetlenie, chodniki), budowie placu zabaw ta szczególnie zagraża cmentarzyskom zlokalizowa- dla dzieci, miniamfiteatru, boiska do gry w siatków- nym na terenie gminy. kę i koszykówkę, utworzenie parku wiejskiego i W celu ochrony stanowisk archeologicznych oraz parkingu przy domu strażaka, a także zagospodaro- pradziejowych, średniowiecznych i nowożytnych wanie terenu wokół Jeziora orchowskiego poprzez nawarstwień kulturowych niezbędne jest uzgadnia- budowę niezbędnej infrastruktury, ścieżek rowero- nie oraz wypełnianie przez inwestorów wymogów wych i miejsc postojowych, a także zagospodaro- konserwatorskich określonych przez Wielkopolskie- wanie terenu wzdłuż linii kolejowej 2008-2009 go Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. D. Budowa nawierzchni w ciągu drogi gminnej Or- Należy zaznaczyć, że zasięg stanowisk wyzna- chowo – Gałczynek 2008-2009 czony na podstawie badań powierzchniowych nie E. Osówiec, jako miejscowość widokowo – krajo- zawsze jest zasięgiem, który dokładnie odpowiada brazowa oraz sportowo-rekreacyjna polegająca na występowaniu pozostałości pradziejowego osadnic- rozbudowie i modernizacji świetlicy wiejskiej, budo- twa pod ziemią. Zasięg ten należy traktować orien- wie placu zabaw dla dzieci, kompleksu boisk sporto- tacyjnie może okazać się w wyniku prac ziemnych, wych wraz z budynkiem socjalnymi parkingiem oraz że obiekty archeologiczne zalegają także w sąsiedz- budowie ciągu spacerowo-rowerowego w Suszewie twie wyznaczonych stanowisk. wraz z oświetleniem, a także zagospodarowanie i zadrzewienie terenu w centrum wsi i utwardzenie 4.2. Uwarunkowania wynikające ze Strategii Roz- drogi 2009-2009 woju Gminy Orchowo na lata 2006-2018 F. Budowa kanalizacji Orchowo – Różanna 2009- Strategia została przyjęta Uchwałą Nr 2011 XXXIX/239/06 Rady Gminy Orchowo z dnia 21 lip- G. Rozbudowa i modernizacja gimnazjum 2009- ca 2006 r. Zasadniczym obszarem problemowym 2011 wskazanym w Strategii jest potrzeba wzrostu jako- H. Aby nasza wieś była przyjazna mieszkańcom, ści życia mieszkańców. W części dotyczącej Rozwo- aktywna i nowoczesna, zadbana i atrakcyjna dla ju infrastruktury technicznej, społecznej, kulturowej turystów – odnowa miejscowości Słowikowo po- oraz turystycznej określony został cel strategiczny legająca na modernizacji świetlicy wiejskiej, budo- - zwiększenie oferty kulturalnej gminy. wie boiska i placu zabaw, budowie wodociągu oraz W ramach tego celu sformułowano zadanie: Opra- chodników, a także uporządkowaniu zabytkowego cowanie projektu zachowania gminnego dziedzic- parku, oczyszczeniu brzegu jeziora i budowie edu- twa kulturowego. kacyjnych ścieżek pieszych 2010-2010 Celem niniejszego zadania jest zachowanie gmin- I. Budowa nawierzchni w ciągu drogi gminnej w nego dziedzictwa kulturowego poprzez restytucję Orchowie – ulica Łąkowa 2010-2010 istniejących w gminie obiektów, które mają okre- J. Budowa nawierzchni w ciągu drogi gminnej My- śloną wartość kulturową i turystyczną. Realizacja ślątkowo – Rękawczynek 2011-2012 programu przyczyni się do zahamowania procesu K. Budowa kanalizacji sanitarnej Osówiec – Szy- niszczenia zabytkowych obiektów Gminy Orcho- dłówiec i Anastazewo 2012-2013 wo, które mogą stać się atrakcjami turystycznymi, L. Budowa nawierzchni w ciągu drogi gminnej a także miejscem pracy dla mieszkańców. Zapewni Podlesie – Orchówek 2012-2013 ona także mieszkańcom Gminy Orchowo możliwość M. Budowa kanalizacji sanitarnej Osówiec – Biel- czynnego uczestnictwa w życiu kulturalnym, lepsze sko 2014-2015 warunki wykorzystania wolnego czasu, wypoczyn- N. Budowa kanalizacji sanitarnej Orchowo – Sło- ku i rozwoju zainteresowań, a tym samym zwiększy wikowo 2016-2016 zadowolenie społeczne i integrację mieszkańców Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1467 – Poz. 486 gminy. ujęte w gminnej ewidencji zabytków. Wiąże się to z koniecznością ujęcia w studium zapisu informu- 4.3. Uwarunkowania wynikające ze studium jącego o konieczności prowadzenia podczas prac uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- ziemnych na obszarze występowania stanowisk strzennego gminy archeologicznych oraz w strefie ich ochrony badań Studium uwarunkowań i kierunków zagospoda- archeologicznych w zakresie uzgodnionym z WWKZ rowania przestrzennego gminy Orchowo, zosta- – Kierownikiem Delegatury w Koninie. ło opracowane w 2006 r. i przyjęte Uchwałą Nr XXXV/218/06 Rady Gminy Orchowo z dnia 27 lu- Zapisy dotyczące ochrony cmentarzy: tego 2006 r. Ochrona obowiązuje w granicach cmentarza W dziale B. Diagnoza stanu gminy, Rozdział IVa oraz jego najbliższym otoczeniu. Dla nieczynnych „Granice ochrony i zalecenia konserwatorskie” Stu- cmentarzy ewangelickich postuluje się przyjęcie ze- dium określono zasady i metody ochrony obiektów wnętrznej strefy ochronnej o szerokości ok. 10 m. wpisanych do rejestru zabytków oraz ujętych w ewi- W granicach cmentarza obowiązuje zachowanie: dencji konserwatorskiej, w tym również zabytków a) historycznej parcelacji, archeologicznych. Zaprezentowano tam pełną ewi- b) historycznego rozplanowania, dencję obiektów objętych ochroną konserwatorską, c) zabytkowej sztuki sepulkralnej i ogrodzenia, zarówno wpisanych do rejestru, jak i pozostałych d) zabytkowej zieleni. niewpisanych do rejestru zabytków, a szczególnie Postuluje się wyłączenie spod zabudowy najbliż- cennych kulturowo. Przedstawiono także obszary szego otoczenia cmentarzy. ochrony konserwatorskiej związane z zasobami ar- cheologicznymi gminy. Zapisy dotyczące pojedynczych obiektów budow- lanych: Zapisy dotyczące założeń rezydencjonalnych i sa- Ochrona obejmuje obiekt wraz z jego najbliższym kralnych: otoczeniem. Postuluje się zachowanie zabytkowej Podlegają one ochronie w granicach założeń oraz formy architektonicznej oraz podporządkowanie nie- ich najbliższym otoczeniu - 50-100 m wokół granic, zbędnych zmian budynkowi istniejącemu w zakresie zależnie od możliwości. Należy uwzględnić znacze- skali i formy. nie widoku na zabytek. W obrębie stref ochrony konserwatorskiej obo- Wszelkie zmiany planowane w obiektach i na ob- wiązuje: szarach objętych ochroną konserwatorską oraz w a) historyczna parcelacja (zgodnie z zasadą niepo- ich najbliższym otoczeniu (m.in. prace budowlane, dzielności zespołów), pielęgnacja zieleni, prace ziemne, zmiany sposobu b) zachowanie zabytkowej zabudowy, użytkowania, podziały geodezyjne) wymagają: c) zachowanie zabytkowej zieleni, a) pozwolenia Kierownika Delegatury Urzędu d) podporządkowanie nowych obiektów układowi Ochrony Zabytków w Koninie działającego z upo- zabytkowemu w zakresie: lokalizacji, skali i formy ważnienia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konser- architektonicznej, watora Zabytków w Poznaniu - w odniesieniu do e) użytkowanie nie kolidujące z historyczną funk- obiektów wpisanych do rejestru zabytków, cją obiektu. b) uzgodnienia Kierownika Delegatury Urzędu Ochrony Zabytków w Koninie - w odniesieniu do Zapisy dotyczące ochrony zabytków archeologicz- pozostałych obiektów. nych: Zasięg poszczególnych stanowisk wyznaczony W dziale C. Kierunki i możliwości zagospodarowa- na mapach na podstawie badań powierzchniowych nia przestrzennego gminy Rozdział II „Wykorzysta- nie musi odpowiadać dokładnie zasięgowi występo- nie lokalnych wartości środowiska przyrodniczego i wania pozostałości pradziejowego osadnictwa pod kulturowego” podkreśla się, iż racjonalne wykorzy- ziemią. Dlatego też należy traktować go zawsze stanie walorów środowiska przyrodniczego gminy orientacyjnie, może bowiem okazać się, że obiekty powinno stać się jedną z ważniejszych podstaw jej archeologiczne zalegają także w sąsiedztwie wyzna- rozwoju. Dotyczy to głównie terenu należącego do czonego na podstawie obserwacji powierzchniowej Powidzkiego Parku Krajobrazowego, którego walo- zasięgu stanowiska. Stąd w przypadku koncentracji ry powinny być promowane i popularyzowane. Nie stanowisk na danym obszarze zaleca się operowa- powinno to jednak ograniczać się do mnożenia ilo- nie pojęciem strefy intensywnego występowania ści prywatnych działek letniskowych, jako jedynej stanowisk archeologicznych. formy udostępnienia Parku. Wskazano, że należy Wszystkie zewidencjonowane stanowiska arche- podjąć działania zmierzające do zlikwidowania po- ologiczne będące pod ochroną konserwatorską (art. bierania kruszywa z „dzikich” punktów eksploata- 6 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o cyjnych, nieuregulowaną gospodarkę odpadami i ochronie zabytków i opiece nad zabytkami) zgodnie ściekami, gdyż zjawiska te prowadzą do powolnej z art. 145 cytowanej wyżej ustawy powinny zostać i częściowej nieodwracalnej degradacji środowiska Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1468 – Poz. 486 przyrodniczego oraz niekorzystnego przekształcenia 2-ch kondygnacji. Dachy skośne o nachyleniu połaci terenu, co powoduje znaczne zmniejszenie walo- min. 30 st. Budynki garażowe i gospodarcze – jed- rów krajobrazowych gminy. Park ma pełnić funkcję nokondygnacyjne. Nieprzekraczalna linia zabudowy ochrony przyrody i stąd konieczność objęcia ściślej- 5 m od frontowej granicy działki. Obowiązuje zakaz szą ochroną (np. rezerwaty, pomniki przyrody) naj- realizacji obiektów letniskowych w strefie 100 m od cenniejszych jego fragmentów. Do takich obszarów brzegu jeziora. Na terenie oznaczonym symbolem zaliczono: KD projektuje się drogi dojazdowe o szerokości 8 m - Jezioro Skubrczewskie, w liniach rozgraniczających. Na terenie oznaczonym - rynnę źródliskową doliny Noteci Zachodniej, na symbolem ZP projektuje się zieleń publiczną z moż- południe od Skubarczewa, liwością lokalizacji miejsc postojowych, stacji trans- - wyrobisko żwirowni w Myślątkowie, jako sta- formatorowej, kontenerów zamykanych na śmieci nowisko dokumentacyjne (odkrywka geologiczna). oraz innych elementów obsługujących projektowa- Podkreślono, ze prawidłowe wykorzystanie atrak- ne działki budowlane. Na tym terenie zlokalizowany cyjnych warunków naturalnych w połączeniu z jest zespół osad od kultury łużyckiej do wczesne- zabytkami kultury stworzą na terenie gminy możli- go średniowiecza, objęty strefą „OW” obserwacji wość prawidłowego wypoczynku. archeologicznej. Wszelka działalność inwestorska Natomiast w Rozdziale IV „Kształtowanie zago- może być prowadzona wyłącznie pod nadzorem spodarowania przestrzennego” wskazuje się, iż konserwatorskim. Inwestor zobowiązany jest do po- istotnym dla prawidłowego rozwoju gminy jest ob- wiadomienia Kierownika Służb Ochrony Zabytków jecie działaniem modernizacyjnym i rewaloryzacją w Koninie o terminie rozpoczęcia prac ziemnych z historycznych układów urbanistycznych oraz sub- co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem w stancji historycznej, a także rewaloryzacji obszarów celu zapewnienia nadzoru konserwatorskiego. Kosz- zainwestowanych już współcześnie, lecz o niskich ty nadzoru obciążają inwestora.” walorach lub zdegradowanych. 3) w uchwale z dnia 19 marca 2003 r. w spra- wie zmiany miejscowego planu zagospodarowania 4.4. Uwarunkowania wynikające z miejscowych przestrzennego dla Gminy Orchowo - §6 pkt 1 „OR- planów zagospodarowania przestrzennego gminy. CHOWO” – (działka nr 166) Na terenie oznaczonym Gmina Orchowo nie posiada, aktualnego miejsco- w załącznikach nr 1 i 2 do uchwały symbolem MN, wego planu zagospodarowania przestrzennego dla UTL ustala się prawo realizacji zabudowy mieszka- całego obszaru gminy. Uchwalone i ogłoszone pla- niowej i letniskowej. Dopuszcza się lokalizację usług ny zagospodarowania przestrzennego dotyczą tylko obsługi rekreacji. Budynki mieszkalne o wysokości niektórych terenów na obszarze gminy Orchowo. do dwóch kondygnacji, dachy skośne o nachyleniu W §6 poniżej wymienionych uchwał dotyczących połaci minimum 30 st. Budynki usługowe i garażo- uchwalenia zmian miejscowego planu zagospodaro- we jednokondygnacyjne. Budynki letniskowe jedno- wania przestrzennego gminy Orchowo uchwala się kondygnacyjne z dachami skośnymi, dwuspadowy- ustalenia szczegółowe dla terenów objętych zmianą mi o nachyleniu połaci minimum 30 st. Ustala się planu. Są to zapisy o następujących treściach: nieprzekraczalną linię zabudowy 5 m od frontowej 1) w uchwale z dnia 21 czerwca 2000 r. w spra- granicy działki, od strony projektowanej drogi dojaz- wie zmiany miejscowego planu zagospodarowania dowej. Od strony jeziora obowiązuje zakaz lokaliza- przestrzennego gminy Orchowo – „§6 pkt 2 „SŁO- cji budynków w odległości mniejszej niż 100 m od WIKOWO” tiret drugi linii brzegowej (strefa ochronna jeziora). Orientacyj- „- (dz. Nr 50) na terenie oznaczonym w załączni- ne zapotrzebowanie na energię elektryczna 35 kW. ku nr 3 i 3a do uchwały symbolem UTL ustala się Nas terenie oznaczonym w załącznikach nr 2 do prawo zabudowy letniskowej (uzupełnienie istnieją- uchwały symbolem KD projektuje się drogę dojaz- cego zainwestowania). Obiekty o wysokości jednej dową do działek budowlanych. Szerokość w linich kondygnacji. Dachy skośne o nachyleniu połaci min. rozgraniczających 8 m. Na terenie oznaczonym w 30 st. Teren nieczynnego cmentarza ewangelicko- załącznikach nr 2 do uchwały symbolem ZI projek- augsburskiego. Obszar pozbawiony jakichkolwiek tuje się zieleń izolacyjną przy drodze wojewódzkiej/ materialnych walorów zabytkowych. Postuluje się Teren oznaczony w załącznikach nr 1 i 2 do uchwa- upamiętnienie tego miejsca poprzez usytuowanie ły symbolem R pozostawia się w dotychczasowym kamienia, tablicy lub krzyża w uzgodnieniu z kościo- użytkowaniu – teren upraw polowych bez prawa za- łem, który był jego właścicielem.” budowy. Południowa część działki położona jest w 2) w uchwale z dnia 31 marca 2001 r. w sprawie strefie „OW” obserwacji archeologicznej. W związ- zmiany miejscowego planu zagospodarowania prze- ku z tym wszelkie inwestycje na tym obszarze mogą strzennego dla gm. Orchowo – §6 pkt 2 „ORCHÓ- być prowadzone wyłącznie pod archeologicznym WEK” – (dz. Nr 160/3, 160/4, 160/10, 160/11) nadzorem konserwatorskim, a inwestor zobowiąza- na terenie oznaczonym w załączniku nr 2 i 2a do ny jest do powiadomienia służby konserwatorskiej uchwały symbolem MRj ustala się prawo zabudowy o terminie rozpoczęcia prac ziemnych z co najmniej zagrodowej z dopuszczeniem budownictwa miesz- tygodniowym wyprzedzeniem. „ kaniowego. Budynki mieszkalne o wysokości do Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1469 – Poz. 486

4.5. Uwarunkowania wynikające z ochrony przy- nie przyrody. Są to: park krajobrazowy, obszar chro- rody i równowagi ekologicznej. nionego krajobrazu i pomniki przyrody. Szata roślinna gminy jak i pozostałe elementy śro- dowiska przyrodniczego przedstawiają dużą war- 4.5.1. Park krajobrazowy. tość i są niewątpliwym walorem gminy Orchowo. 63% powierzchni gminy leży na obszarze Powidz- Lasy na terenie gminy zajmują powierzchnię 1864 kiego Parku Krajobrazowego powołanego przez Wo- ha, co stanowi 18,5% ogólnej powierzchni gminy. jewodę Konińskiego rozporządzeniem nr 18 z dnia Największy kompleks leśny gminy występuje po 16 grudnia 1998r. Park obejmuje tereny znajdujące wschodniej stronie rynny jezior: Skubarczewskiego, się na obszarze gmin: Kleczew, Orchowo, Ostrowi- Słowikowskiego i Kamienieckiego. Dominującym te, Powidz, Słupca, Wilczyn, Witkowo. Ochroną ob- siedliskiem jest tutaj bór mieszany oraz bór miesza- jęto 24.600 ha gruntów znacznie zróżnicowanych ny świeży. Występują także las mieszany i bór mie- pod względem przyrodniczym. Znajdują się tam szany wilgotny. Drzewostan to monokultura sosny lasy, jeziora, torfowiska i łąki oraz tereny intensyw- z nieznacznymi domieszkami olchy, dębu i brzozy o niej użytkowane przez ludzi, jak pola i zabudowa o niewielkim zróżnicowaniu wiekowym. charakterze wiejskim. Zasadniczym elementem de- Następne kompleksy leśne spotykamy we cydującym o charakterze tego Parku jest system kil- wschodniej części gminy: kunastu polodowcowych jezior na ogół o wyraźnie - przy drodze z Linówca do Orchowa, gdzie domi- wydłużonym kształcie, jednocześnie bardzo głębo- nuje siedlisko lasu mieszanego i olchy, ale wystę- kich. Wśród nich wielkością wyróżniają się Jezio- puje tu cała mozaika różnowiekowych drzewosta- ro Powidzkie i Jezioro Skorzęcińskie (Niedzięgiel), nów poczynając od sosny poprzez dąb, buk, brzozę dawniej uznawane za bardzo czyste. Właśnie utrzy- i grab. manie właściwych parametrów fizyko-chemicznych - lasy przylegające do jezior: Suszewskiego, Kow- wody jest jednym z istotniejszych wyzwań w za- nackiego, Ostrowskiego i otulające grunty wsi Mle- kresie ochrony wartości przyrodniczych i turystycz- cze. Występuje tutaj siedlisko boru mieszanego nych tego terenu. Zagrożenia te po części wynikają świeżego oraz lasu mieszanego i lasu świeżego, a ze znacznego zagęszczenia obiektów służących re- w partiach niżej położonych lasu wilgotnego i olchy. kreacji (ośrodki, domki, pomosty) i ilości odwiedza- Interesującym drzewostanem, niekiedy o charak- jących je osób, ale także ze znacznych powierzchni terze pomnikowym odznaczają się stare parki pod- pól uprawnych w zlewni jezior oraz niedostateczne- worskie oraz stare cmentarze. go rozwoju stref buforowych hamujących spływ na- O cennym środowisku przyrodniczym gminy wozów. Obecnie coraz częściej specjalistyczne ba- świadczy fakt, że cały jej obszar znalazł się w grani- dania wykazują znaczące odstępstwa od norm, co cach obszaru objętego prawną ochroną przyrody, a stwarza bezpośrednie zagrożenie także dla rozwoju mianowicie w granicach Powidzko-Bieniszewskiego czy dalszego trwania dobrze dzisiaj rozwiniętej bazy Obszaru Chronionego Krajobrazu. Ponadto 63% po- turystycznej i rekreacyjnej. Zachowanie tutejszej wierzchni gminy znajduje się w granicach Powidz- przyrody leży, więc zatem w interesie nie samej tyl- kiego Parku Krajobrazowego. ko przyrody i służb bezpośrednio zajmujących się jej Wspomnieć również należy, iż część terenu Gmi- ochroną, ale również mieszkańców i samorządów ny Orchowo, jako składowa obszaru o nazwie Po- poszczególnych gmin, właścicieli ośrodków wcza- jezierze Gnieźnieńskie zaproponowana została do sowych czy pól namiotowych, a wreszcie samych włączenia do europejskiej sieci ekologicznej Natu- turystów. W PPK w celu zapewnienia dodatkowej ra 2000. Polska, jako członek Unii Europejskiej do ochrony utworzono kilkanaście pomników przyrody tej pory zaproponowała i wyznaczyła do tej sieci i jeden użytek ekologiczny chroniący cenną, torfo- na swym terytorium 141 obszarów w celu ochro- wiskową szatę roślinną. ny ptaków i 277 obszarów dla zachowania najcen- Zasoby przyrodnicze parku są stosunkowo słabo niejszych siedlisk. Proponowane obszary zajmują rozpoznane, niewiele jest specjalistycznych, aktual- 17,6% powierzchni kraju. Realizacja zadania NA- nych opracowań prezentujących wyniki szczegóło- TURA 2000 ma umożliwić przekazanie dziedzictwa wych analiz. Stosunkowo dużo informacji jest do- przyrodniczego dla przyszłych pokoleń przez zacho- stępnych o florze roślin naczyniowych badanej m. wanie w stanie naturalnym lub zbliżonym do natu- in. przy okazji prac na Pojezierzu Gnieźnieńskim. W ralnego obszarów występowania wartościowych granicach parku stwierdzono ok. 990 gatunków ro- przyrodniczo siedlisk oraz rzadkich roślin i zwierząt. ślin, w tym 60 chronionych oraz 216 zbiorowisk ro- Walory przyrodnicze gminy powodują, że rozwój i ślinnych. Spośród zanotowanych tam gatunków za działalność gospodarcza podporządkowana jest wy- zagrożone w skali Polski uznaje się 25. Natomiast mogom ochrony środowiska naturalnego. Ochronie z rzadkich w Wielkopolsce fitocenoz stwierdzono podlega również krajobraz kulturowy, czyli efekt 129 syntaksonów. Z najciekawszych roślin torfo- działalności człowieka w przyrodzie w przeszłych wiskowych wymienić należy rosiczki (2 gatunki), czasach. wełniankę pochwowatą, borówkę bagienną i kilka Na terenie gminy spotykamy trzy formy ochrony gatunków mchów torfowców. W litorali jezior zoba- przyrody chronione na podstawie ustawy o ochro- czyć można grzybienie białe i północne, a na łąkach Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1470 – Poz. 486 groszek błotny, goździka pysznego, fiołka mokradło- wego, bukwice zwyczajną, dzwonka syberyjskiego, 4.5.2. Obszar chronionego krajobrazu selernicę żyłkowaną i kukułę plamistą. W lasach Cała powierzchnia gminy znajduje się w granicach natomiast widłaka jałowcowatego i spłaszczonego, Powidzko-Bieniszewskiego Obszaru Chronionego kokorycz wątłą, turówkę leśną, buławnika wielko- Krajobrazu. Jest to obszar chroniony, ustanowio- kwiatowego i gnieźnika leśnego. Do największych ny przez Wojewódzką Radę Narodową w Koninie zbiorowisk roślinnych należą: podwodne łąki ramie- Uchwałą nr 53 z dnia 29 stycznia 1986r. Na obsza- niowe, zespól lilii wodnych, zespół osoki aloesowa- rze tym wymogi ochrony kojarzone są z wymogami tej, mszar z turzycą bagienną, świetlista dąbrowa, racjonalnej gospodarki, nie są, więc to obszary wy- bór bagienny, ols torfowcowy, łęg jesionowo-wią- łączone z użytkowania gospodarczego, ale obszary, zowy, grąd środkowoeuropejski, łąka trzęślicowa, na których formy gospodarowania są dostosowa- łąka rdestowo-ostrożeniowa, murawy stepowe. ne do określonych rygorów ochrony. Szczegółowe Także o faunie parku informacje są dość ubo- zasady zagospodarowania obszarów chronionego gie. Najwięcej materiałów dotyczy ptaków. Obec- krajobrazu zawarte są ww. uchwale WRN, ale ge- nie na liście znajdują się 174 gatunki. Z pozosta- neralnie należy przyjąć, ze na obszarach tych zaka- łych kręgowców zanotowano 34 gatunki ssaków, zuje się lokalizowania nowych i rozbudowy starych 10 płazów, 5 gadów i 22 ryb. Na jeziorach parku obiektów powodujących zanieczyszczenie powie- zobaczyć można 5 gatunków perkozów, z czego 3 trza, wody i gleby lub uciążliwych dla otoczenia jako gniazdują w nadbrzeżnych szuwarach. Wieczorami źródła hałasu czy wydzielania odrażających woni. usłyszeć można charakterystyczne, buczące głosy rzadkiego baka, który w liczbie kilkunastu par za- 4.5.3. Pomniki przyrody. mieszkuje kilka tutejszych jezior. Także z szuwarami Na obszarze gminy Orchowo ochroną prawną ob- wiąże się gniazdowanie łabędzi niemych, głowienki, jęto 14 pomników przyrody. Są to: czernicy, błotniaka stawowego, wąsatki i trzcinia- - dąb szypułkowy w Linówcu – Decyzja Prezy- ka. Środowiska wodne są też istotne dla płazów. Z dium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy ciekawych można tu zobaczyć kumaka nizinnego, z dnia 15.12.1956 r. ropuchę zieloną, rzekotkę drzewną i traszkę grze- - topola czarna w Myślątkowie – Decyzja Woje- bieniastą. Wartościowe z przyrodniczego i gospo- wody Koninskiego z dnia 12.07.1978 r. darczego punktu widzenia są zespoły ichtiofauny, - dąb bezszypułkowy w Słowikowie – Decyzja zwłaszcza dużych i głębokich jezior wykazujących Wojewody Konińskiego z 12.07.1978 r. jeszcze cechy jezior sielawowych z sielawą i sieją. oraz drzewa ostatnio uznane za pomniki, na pod- Z rzadszych gatunków gdzieniegdzie w płytkich wo- stawie Uchwały Nr XIII/73/2003 Rady Gminy Or- dach zobaczyć można piskorza. Ryby są głównym chowo z dnia 30 września 2003 r.: pokarmem spotykanych czasem nad jeziorami bieli- - dąb szypułkowy w Wólce Orchowskiej (pierścień ków, kormoranów, zimorodków i wydr oraz obser- 270 cm) wowanych głównie zimą traczy nurogęsi. - dąb szypułkowy przy dworcu kolejowym w Or- W lasach napotkać można również kilka cieka- chowie (pierścień 273 cm) wych gatunków zwierząt. Są to przede wszystkim: - lipa szerokolistna obok pastorówki w Orchowie bocian czarny, kania czarna, kania ruda, trzmielojad, (pierścień 290 cm) żuraw, muchołówka mała, lerka czyli skowronek bo- - lipa szerokolistna przy kościele p. w. Wszystkich rowy, gronostaj, borsuk, daniel. Na polach i łąkach Świętych w Orchowie (pierścień 335 cm) oraz w pobliżu gospodarstw gniazdują: bocian bia- - jesion wyniosły na cmentarzu parafialnym w Or- ły, dudek, płomykówka, pójdźka, białorzytka i orto- chowie (pierścień 315 cm) lan. Na torfowisku w użytku ekologicznym „Jezioro - jesion wyniosły przy ul. Powstańców Wlkp. w Czarne” dawniej stwierdzono rzadką, najmniejszą Orchowie (pierścień 300 cm) europejską ważkę – iglicę. - klon jawor na cmentarzu parafialnym w Orcho- Tereny parku cechują się także znacznymi walo- wie (pierścień 230 cm) rami krajobrazowymi. Decyduje o tym różnorodność - topola czarna na cmentarzu parafialnym w Or- ekosystemów, ale przede wszystkim system jezior chowie (pierścień 280 cm) rynnowych często o urozmaiconej linii brzegowej, - dąb szypułkowy w Słowikowie (pierścień 308 czasem z malowniczo położonymi wyspami. Dzisiaj cm). krajobraz ten w wielu punktach znacząco zniekształ- cony został przez zabudowę letniskową, dawniej lo- 4.5.4. Obszary uznane za kluczowe w ochronie kalizowaną nawet tuż przy brzegach wód, przez co przyrody zatracił nie tylko naturalną fizjonomię, ale stał się Szczególnie piękny krajobrazowo obszar to rynna także mniej atrakcyjny dla turystów. Obecne działa- jeziorna w zachodniej części gminy obejmująca Jez. nia zabezpieczające ciekawsze fragmenty brzegów Skubarczewskie, Słowikowskie i Kamienieckie. Jest zmierzają do ograniczania rozwoju zabudowy i od- to jednocześnie dolina rzeki Noteci Zachodniej (lo- suwania jej możliwie daleko od jezior, co ma rów- kalna nazwa rz. Kwieciszewica) łączącej te jeziora. nież duże znaczenie dla ochrony czystości wód. Liczne kępy drzew i krzewów stanowią ostoje ptac- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1471 – Poz. 486 twa wodnego. W koncepcji krajowej sieci ekologicz- wisk archeologicznych wpisanych do rejestru za- nej „ECONET – POLSKA” teren został zaliczony do bytków i przeznaczonych do wpisu do rejestru oraz korytarzy ekologicznych o znaczeniu krajowym. karty zespołów stanowisk archeologicznych. Baza Korytarz ekologiczny to struktura przestrzenna, informacji o tych stanowiskach będzie systematycz- która umożliwia rozprzestrzenianie się gatunków nie aktualizowana, zgodnie z informacjami przeka- pomiędzy tzw. Obszarami sieci ekologicznej. zywanymi przez WUOZ w Poznaniu, Delegatura w W przypadku gminy Orchowo korytarz ekologicz- Koninie, ny łączy obszar węzłowy o znaczeniu międzynaro- b. Uzupełnianie i weryfikowanie istniejącej ewi- dowym, noszący nazwę Obszaru Powidzko – Go- dencji zabytków archeologicznych poprzez włącza- plańskiego, z korytarzem ekologicznym o znaczeniu nie informacji o wszystkich sukcesywnie odkrywa- międzynarodowym, jakim jest dolina Noteci, a przez nych reliktach przeszłości niezależnie od charakteru nią z obszarem węzłowym Borów Tucholskich. badań oraz na podstawie uzyskiwanych wyników badań weryfikacyjnych AZP, zgodnie z informacjami 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami przekazywanymi przez WUOZ w Poznaniu, Delega- (art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie tura w Koninie, zabytków i opieki nad zabytkami) c. Sporządzenie elektronicznej systematycznie 1) włączenie problemów ochrony zabytków do aktualizowanej bazy informacji o stanowiskach ar- systemu zadań strategicznych, wynikających z kon- cheologicznych wytypowanych przez WUOZ w Po- cepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; znaniu do wpisania do rejestru zabytków, w celu 2) uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabyt- uwzględnienia ich w dokumentach planistycznych i ków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa inwestycyjnych gminy. archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 6.1.3. Inwentaryzacja zabytków tzw. „małej ar- 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i chitektury” doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; a. Przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków tzw. „małej architektury” (kapliczki, krzyże, pompy, oraz walorów krajobrazu kulturowego; studnie, piwniczki), w postaci kart ewidencyjnych 5) podejmowanie działań zwiększających atrak- wraz z dokumentacją fotograficzną, cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- b. Pomoc właścicielom w przygotowaniu wnio- stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sków o wpisanie najciekawszych obiektów do reje- sprzyjających wzrostowi środków finansowych na stru zabytków. opiekę nad zabytkami; 6) określenie warunków współpracy z właścicie- 6.1.4. Rewitalizacja obiektów zabytkowych lami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe a. Kontynuacja rozpoczętych w poprzednim roku związane z wykorzystaniem tych zabytków; prac zmierzających do renowacji dawnych parków 7) podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających dworskich w Linówcu, Myślątkowie i Słowikowie. tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad za- W latach 2009-2010 przewiduje się rozpisanie kon- bytkami. kursu na wykonanie projektu rewitalizacji założeń parkowych oraz przeprowadzenie prac rewaloryza- 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- cyjnych, mu opieki nad zabytkami b. Podjęcie działań zmierzających docelowo do 6.1. Podstawowe kierunki działań rewitalizacji obiektów zabytkowych wpisanych do 6.1. 1. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków rejestru znajdujących się na terenie gminy, a. Wykonanie gminnej ewidencji zabytków nieru- chomych w formie zbioru kart adresowych i elek- 6.1.5. Ścieżki i szlaki edukacyjno-turystyczne pie- tronicznej (zgodnie z opracowanym wzorem) wraz z sze i rowerowe dokumentacją fotograficzną dla obiektów objętych a. Utworzenie na terenie gminy Orchowo szlaku wojewódzką ewidencją zabytków w oparciu o ma- turystyczno-edukacyjnego, informującego o prze- teriały znajdujące się w archiwum i prospekcję te- szłości gminy i jej zabytkach wraz z oznakowaniem renową. Obecnie wykonywana jest dokumentacja najważniejszych obiektów (obiektów sakralnych, fotograficzna oraz prowadzona weryfikacja danych, obiektów przemysłowych, domów mieszkalnych). b. Systematyczne uzupełnianie kart adresowych o Przewiduje się wykonanie tablic informacyjnych na uzyskane dane i dokumentację fotograficzną. terenie gminy, które zostaną umieszczone przy po- szczególnych obiektach w porozumieniu z ich wła- 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków ścicielami, archeologicznych b. Utworzenie na terenie gminy ścieżki turystycz- a. Wykonanie gminnej ewidencji zabytków arche- no-edukacyjnej wzdłuż linii kolejowej prowadzącej ologicznych w formie kart, zgodnie z pismem prze- od budynku dworcowego w Orchowie poprzez za- kazanym przez Wielkopolskiego Wojewódzkiego chowane wiadukty do budynku dworca w Różannie Konserwatora Zabytków, obejmującą karty stano- i dalej w kierunku Mogilna w porozumieniu z władza- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1472 – Poz. 486

mi sąsiedniej gminy i we współpracy z Mogileńskim go do promocji znajdujących się na nim obiektów Stowarzyszeniem Miłośników Kolei. Przewiduje się zabytkowych. wykonanie tablic informacyjnych na trasie szlaku, które zostaną umieszczone przy obiektach zabytko- 6.1.7. Opieka nad nieczynnymi cmentarzami i wych w porozumieniu z ich właścicielami, miejscami pamięci narodowej. c. Nawiązanie współpracy z właścicielami budyn- Planuje się przeprowadzenie inwentaryzacji nie- ków mleczarni i gorzelni w celu ustalenia możliwo- czynnych cmentarzy poewangelickich oraz miejsc ści i zasad ich udostępnienia, pamięci narodowej. Sporządzenie aktualnej doku- d. Nawiązanie współpracy z gminami, na terenie mentacji fotograficznej i opisowej, a na dalszym których znajdują się drewniane obiekty sakralne etapie podjęcie działań zmierzających do oczysz- w zakresie wymiany doświadczeń, wypracowania czenia ze śmieci i samosiewów oraz ogrodzenia (w wspólnych metod działania, utworzenia wspólnych miarę możliwości) ich terenu i oznakowania poprzez szlaków turystyczno–dydaktycznych, umieszczenie tablic informacyjnych. e. Nawiązanie współpracy z władzami Powidzkie- Docelowo planuje się włączenie niektórych obiek- go Parku Krajobrazowego oraz władzami samorzą- tów (np. cmentarz w Szydłówcu), jako elementów dowymi gmin wchodzących w skład parku w za- obrazujących różnorodność kultur związanych z kresie wypracowania wspólnych metod działania, gminą, w projektowany szlak turystyczno-dydak- utworzenia wspólnych szlaków i rowerowych ście- tyczny. żek turystycznych z miejscami postoju, f. Podjęcie współpracy z instytucjami odpowie- 6.1.8. Kontakty z właścicielami obiektów zabyt- dzialnymi za wprowadzenie dodatkowego oznako- kowych wania obiektów zabytkowych na drogach woje- a. Wspieranie poczynań właścicieli obiektów za- wódzkich i powiatowych w celu ułatwienia dojazdu bytkowych przy działaniach związanych z właści- do tych obiektów. wym utrzymaniem i użytkowaniem obiektów, b. Ustalenie z właścicielami obiektów możliwości 6.1.6. Edukacja i promocja zabytków gminy Or- i zasad ich udostępniania, chowo c. Informowanie właścicieli obiektów zabytko- a. Systematyczne zbieranie materiałów archiwal- wych o możliwościach pozyskania środków na od- nych (zdjęcia, mapy, pocztówki i teksty o znaczeniu nowę zabytków, historycznym) dotyczących zabytków i historii gmi- d. Merytoryczna pomoc właścicielom zabytków w ny Orchowo, tworzeniu wniosków aplikacyjnych o środki na od- b. Publikacja folderu z informacjami o najważniej- nowę zabytków, szych zabytkach gminy Orchowo oraz założenie od- e. Wypracowanie zasad wprowadzenia ulg podat- powiedniej strony internetowej związanej z tą pro- kowych. blematyką, c. Wprowadzenie tematyki ochrony dóbr kultu- 6.2. Sporządzenie wykazu zabytków, obszarów ry, historii regionu i opieki nad zabytkami do zajęć ruralistycznych, obszarów krajobrazu, obiektów, szkolnych na lekcjach historii i wychowawczych, stanowisk archeologicznych itp. przeznaczonych do d. Wprowadzenie różnych form prezentacji tema- wpisu do rejestru zabytków tyki związanej z zabytkami podczas „Dni Gminy Or- chowo”, W naszej ocenie na wpis do rejestru zabytków za- W naszeje. Wykorzystanie ocenie na wpis do szlaku rejestru turystyczno-edukacyjne zabytków zasługują następuj- ącesługują obiekty: następujące obiekty:

Położenie Obiekt Orchowo Układ urbanistyczny Orchowo Szkoła ob. dom nr 2 ul. Powst. Wlkp. Orchowo Poczta ob. dom nr 2 ul. Wyzwolenia Orchowo Stacja PKP Orchowo d. pastorówka, ob. plebania Szydłówiec Kościół filialny

Po dokonaniuPo dokonaniu weryfikacji weryfikacji zachowanego zachowanego budownictwa budowdrewnianego,- znakowanych obiektów „mał ej szlaków architektury” rowerowych, oraz cmentarzy które nale zostałyży wytypowa ć do wpisunictwa do drewnianego, rejestru zabytków obiektów wybrane „małej i najcenniejsze architektury” obiekty. wytyczone i oznakowane z inicjatywy Związku Gmin oraz cmentarzy należy wytypować do wpisu do re- Powidzkiego Parku Krajobrazowego. Trasy te stwa- 6.3.jestru Okre zabytkówślenie zasobów wybrane zabytkowych, i najcenniejsze które mo obiekty.żna wykorzysta rzająć dla możliwośćtworzenia np. zwiedzenia tras turystycznych, na rowerze ścieżek najbardziej dydaktycznych itp. atrakcyjnych turystycznie fragmentów Parku. Są to Przez6.3. obszar Określenie gminy Orchowo zasobów przebiegaj zabytkowych,ą odcinki znakowan któreych szlakówszlaki rowerowych,o charakterze które lokalnym, zostały wytyczone a trasy w i oznakowanewiększości z inicjatywymożna Zwi wykorzystaćązku Gmin Powidzkiego dla tworzenia Parku np.Krajobrazowego. tras tury- Trasyprzebiegają te stwarzaj poą mo drogachżliwość gminnychzwiedzenia ina gruntowych: rowerze najbardziej atrakcyjnychstycznych, turystycznie ścieżek dydaktycznychfragmentów Parku. itp. Są to szlaki o charakterzeSzlak lokalnym, czerwony a trasy o wdługości większo ś50ci przebiegajkm noszącyą po nazwędrogach gminnychPrzez i gruntowych:obszar gminy Orchowo przebiegają odcinki „Wielka orchowska” wiedzie z Orchowa Górnego Szlak czerwony o długości 50 km noszący nazwę „Wielka orchowska” wiedzie z Orchowa Górnego przez Linówiec, Mlecze, wzdłuż jezior: Kownackiego i Suszewskiego, wieś Osówiec, Szydłówiec i dalej ładnym kompleksem lasów przez Gałczynek, Skubarczewo, Kinno, Słowikowo, Rękawczyn i Myślątkowo do Orchowa Dolnego. Ta łatwa, choć dość długa trasa pozwala na zapoznanie się z wszystkimi najcenniejszymi walorami gminy Orchowo. Na szlaku tym znajdują się zarówno zabytkowe kościoły i dworki, jak i piękne krajobrazy. Szlak czarny o długości 30 km noszący nazwę „Cztery jeziora” przebiega pomiędzy czterema jeziorami położonymi w rynnie powidzko-ostrowskiej: Wilczyńskim, Kownackim, Suszewskim i Budzisławskim. Szlak ten na odcinku biegnącym na obszarze gminy Orchowo pokrywa się ze szlakiem czerwonym łącząc wsie Szydłówiec i Osówiec z największą atrakcją na tej trasie jaką jest Skansen Archeologiczny w Mrówkach (gm. Wilczyn) ze zrekonstruowanym grodziskiem stożkowym z okresu średniowiecza. Zróżnicowany krajobraz, zasoby turystyczne regionu, szereg cennych zabytków, a przede wszystkim system 17 jezior polodowcowych, zwykle wąskich, długich i głębokich, z których większość połączona jest drobnymi ciekami i kanałami stanowi znakomitą podstawę do utworzenia szlaków wodnych. Drugą możliwością jest utworzenie szlaku kościołów drewnianych. Fragment tego szlaku Słupca – Koszuty – Młodojewo - Kazimierz Biskupi – Wilczyn i dalej Linówiec - Orchowo Dolne, mógłby stanowić pewną propozycję turystyczną dającą możliwość zaprezentowania walorów naszej Gminy i wpisania jej na „mapę miejsc godnych odwiedzenia”. Kolejną atrakcją godną zainteresowania jest nieczynna linia kolejowa Orchowo-Mogilno. Linia ta jest wielkim osiągnięciem inżynieryjnym, na jej długości znajduje się 17 wiaduktów oraz 4 mosty i w większości trasa przebiega po wysokich nasypach, dzięki czemu jest bezkolizyjna. Nawiązanie współpracy z Mogileńskim Stowarzyszeniem Miłośników Kolei oraz gminami, przez które przebiega ta linia kolejowa dałoby możliwość wzbogacenia oferty turystycznej Gminy. W naszej ocenie szczególną uwagę należy jednak położyć na dziedzictwo przyrodnicze występujące na terenie gminy. Należy wykorzystać te walory i uwzględnić w działaniach planistycznych dotyczących koncepcji szlaków turystyki pieszej i rowerowej.

6.4. Określenie sposobu realizacji poszczególnych celów gminnego programu opieki nad zabytkami. 6.4.1. Obiekty zabytkowe stanowiące własność gminy Orchowo Obiektami wpisanymi do rejestru zabytków stanowiącymi własność gminy Orchowo są jedynie trzy parki dworskie: w Linówcu, Myślątkowie i Słowikowie bliżej opisane w pkt 3.4. Obiekty te wymagają gruntownej rewitalizacji. W roku 2008 gmina zleciła wykonanie inwentaryzacji parkowej. W oparciu o nią, po uprzednim uzgodnieniu na etapie koncepcyjnym z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Poznaniu - Delegatura w Koninie, zostanie przygotowany plan rewitalizacji. Realizacja tego zadania wyznaczona została na lata 2009/2010. 6.4.2. Obiekty niebędące własnością gminy Orchowo Pozostałe obiekty wpisane do rejestru zabytków stanowią własność: - kościoły wraz z wyposażeniem, kaplica, dzwonnica, plebania - własność parafii rzymsko – katolickich, - zespół dworski – własność ANR O/Poznań, - pozostałe obiekty: domy mieszkalne, kolekcja rzeźb – stanowią własność prywatną. Z uwagi na fakt, iż w/w obiekty nie są własnością gminy Orchowo, gmina nie ma możliwości bezpośredniego sprawowania opieki nad tymi zabytkami, a co za tym idzie nie ma wpływu na sposób ich użytkowania. Natomiast działania pośrednie wynikające z ustawy, jak również polityki gminy Orchowo polegają na: - prowadzeniu edukacji na poziomie szkół podstawowych i gimnazjum na terenie Gminy w zakresie informacji o zasobie zabytków i krajobrazu kulturowego regionu oraz możliwościach ich ochrony - promowaniu wśród mieszkańców gminy i przybywających tu gości najcenniejszych zabytków - wspieraniu przy współudziale Urzędu Ochrony Zabytków poczynań związanych z właściwym utrzymaniem i zagospodarowaniem zabytków i ich otoczenia - określaniu przy sporządzaniu dokumentów planistycznych warunków i sposobów ochrony zabytków wpisanych do rejestru zabytków, jak również figurujących w ewidencji Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - wykonanie dokumentacji fotograficznej i opisowej związanej z problematyką zabytków nieruchomych, ruchomych i 57 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1473 – Poz. 486 przez Linówiec, Mlecze, wzdłuż jezior: Kownackiego 6.4.1. Obiekty zabytkowe stanowiące własność i Suszewskiego, wieś Osówiec, Szydłówiec i dalej gminy Orchowo ładnym kompleksem lasów przez Gałczynek, Sku- Obiektami wpisanymi do rejestru zabytków stano- archeologicznychbarczewo, Kinno, na terenie Słowikowo, gminy Orchowo Rękawczyn (ewidencja i Myśląt gminna).- wiącymi własność gminy Orchowo są jedynie trzy kowo do Orchowa Dolnego. Ta łatwa, choć dość parki dworskie: w Linówcu, Myślątkowie i Słowiko- 7.długa trasaPodzia pozwalał na obszary, na projekty, zapoznanie zadania. się z wszystkimi wie bliżej opisane w pkt 3.4. Obiekty te wymagają

najcenniejszymi walorami gminy Orchowo. Na szla- gruntownej rewitalizacji. W roku 2008 gmina zleciła ku tym znajdują się zarówno zabytkowe kościoły i wykonanie inwentaryzacji parkowej. W oparciu o dworki, jak i piękne krajobrazy. nią, po uprzednim uzgodnieniu na etapie koncepcyj- Szlak czarny o długości 30 km noszący nazwę nym z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków „Cztery jeziora” przebiega pomiędzy czterema je- w Poznaniu - Delegatura w Koninie, zostanie przy- ziorami położonymi w rynnie powidzko-ostrowskiej: gotowany plan rewitalizacji. Realizacja tego zadania Wilczyńskim, Kownackim, Suszewskim i Budzisław- wyznaczona została na lata 2009/2010. skim. Szlak ten na odcinku biegnącym na obszarze 6.4.2. Obiekty niebędące własnością gminy Or-

gminy Orchowo pokrywa się ze szlakiem czerwo- chowo nym łącząc wsie Szydłówiec i Osówiec z największą Pozostałe obiekty wpisane do rejestru zabytków atrakcją na tej trasie jaką jest Skansen Archeolo- stanowią własność: giczny w Mrówkach (gm. Wilczyn) ze zrekonstru- - kościoły wraz z wyposażeniem, kaplica, dzwon- owanym grodziskiem stożkowym z okresu średnio- nica, plebania - własność parafii rzymsko – katolic- wiecza. kich, Zróżnicowany krajobraz, zasoby turystyczne regio- - zespół dworski – własność ANR O/Poznań,

nu, szereg cennych zabytków, a przede wszystkim - pozostałe obiekty: domy mieszkalne, kolekcja system 17 jezior polodowcowych, zwykle wąskich, rzeźb – stanowią własność prywatną. długich i głębokich, z których większość połączona Z uwagi na fakt, iż w/w obiekty nie są własnością jest drobnymi ciekami i kanałami stanowi znakomitą gminy Orchowo, gmina nie ma możliwości bezpo- podstawę do utworzenia szlaków wodnych. średniego sprawowania opieki nad tymi zabytkami, Drugą możliwością jest utworzenie szlaku kościo- a co za tym idzie nie ma wpływu na sposób ich łów drewnianych. Fragment tego szlaku Słupca – użytkowania. Natomiast działania pośrednie wyni-

Koszuty – Młodojewo - Kazimierz Biskupi – Wilczyn kające z ustawy, jak również polityki gminy Orcho-

i dalej Linówiec - Orchowo Dolne, mógłby stanowić wo polegają na: pewną propozycję turystyczną dającą możliwość - prowadzeniu edukacji na poziomie szkół podsta- zaprezentowania walorów naszej Gminy i wpisania wowych i gimnazjum na terenie Gminy w zakresie jej na „mapę miejsc godnych odwiedzenia”. informacji o zasobie zabytków i krajobrazu kulturo- Kolejną atrakcją godną zainteresowania jest nie- wego regionu oraz możliwościach ich ochrony czynna linia kolejowa Orchowo-Mogilno. Linia ta - promowaniu wśród mieszkańców gminy i przy- jest wielkim osiągnięciem inżynieryjnym, na jej dłu- bywających tu gości najcenniejszych zabytków

gości znajduje się 17 wiaduktów oraz 4 mosty i w - wspieraniu przy współudziale Urzędu Ochro- większości trasa przebiega po wysokich nasypach, ny Zabytków poczynań związanych z właściwym dzięki czemu jest bezkolizyjna. Nawiązanie współ- utrzymaniem i zagospodarowaniem zabytków i ich pracy z Mogileńskim Stowarzyszeniem Miłośników otoczenia Kolei oraz gminami, przez które przebiega ta linia - określaniu przy sporządzaniu dokumentów pla- kolejowa dałoby możliwość wzbogacenia oferty tu- nistycznych warunków i sposobów ochrony zabyt- rystycznej Gminy. ków wpisanych do rejestru zabytków, jak również

W naszej ocenie szczególną uwagę należy jednak figurujących w ewidencji Wielkopolskiego Woje- położyć na dziedzictwo przyrodnicze występujące wódzkiego Konserwatora Zabytków na terenie gminy. Należy wykorzystać te walory i - wykonanie dokumentacji fotograficznej i opiso- uwzględnić w działaniach planistycznych dotyczą- wej związanej z problematyką zabytków nierucho- cych koncepcji szlaków turystyki pieszej i rowero- mych, ruchomych i archeologicznych na terenie wej. gminy Orchowo (ewidencja gminna).

6.4. Określenie sposobu realizacji poszczególnych 7. Podział na obszary, projekty, zadania.

celów gminnego programu opieki nad zabytkami.

L.p Działania 2009-2010 2011-2012 . Sporządzenie gminnej ewidencji - sporządzenie ewidencji - aktualizacja i weryfikacja 1. zabytków obejmującej cały obszar Gminy ewidencji Orchowo Sporządzenie gminnej ewidencji - sporządzenie ewidencji - aktualizacja i weryfikacja 3. zabytków archeologicznych. obejmującej cały obszar Gminy ewidencji Orchowo

58 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1474 – Poz. 486

Inwentaryzacja zabytków tzw. „małej - sporządzenie ewidencji - aktualizacja i weryfikacja 4. architektury” ewidencji Zabytkowe cmentarze i miejsca - ocena stanu zachowania - inwentaryzacja i 5. pamięci zabezpieczenie wybranych obiektów Rewitalizacja obiektów zabytkowych - wykonanie projektów - prowadzenie prac 6. rewitalizacji parków podworskich rewitalizacyjnych stanowiących własność gminy Piesze i rowerowe szlaki turystyczne - określenie w „Studium - wytyczenie szlaków uwarunkowań i turystycznych zagospodarowania 8. przestrzennego gminy” szlaków przy wykorzystaniu zasobów dziedzictwa kulturowego Program promocji Gminy Orchowo w - opracowanie koncepcji działań - realizacja i działania 9. zakresie dziedzictwa kulturowego w zakresie promocji Gminy promocyjne Współpraca z właścicielami obiektów - wyznaczenie wśród - prowadzenie doradztwa w 10 zabytkowych pracowników urzędu osoby zakresie ochrony dóbr kultury, . odpowiedzialnej za prowadzenie uzgadnianie wspólnych planów współpracy i działań - opracowanie zasad - doradztwo w zakresie prowadzenia współpracy wypełniania wniosków o środki pomiędzy gminą a właścicielami finansowe na prace remontowe i restauracyjne

- zorganizowanie spotkania w - oznakowanie obiektów wraz celu ustalenia możliwości z określeniem warunków udostępnienia obiektów udostępniania do zwiedzania zabytkowych dla turystyki Tablice z rysem historycznym - wytypowanie - umieszczanie tablic (na obiektów zabytkowych najwartościowszych obiektów zabytkach znajdujących się na 11 zabytkowych - porozumienie się terenie gminy za zgodą . w kwestii umieszczenia tablic z właścicieli) właścicielami prywatnymi obiektów Pisemne poinformowanie właścicieli - poinformowanie właścicieli obiektów zabytkowych o obiektów zabytkowych obowiązkach ustawowych 12 związanych z użytkowaniem miejsc . tego typu oraz o możliwościach i źródłach finansowania prac remontowych i konserwatorskich. Ulgi podatkowe dla osób - opracowanie kryteriów - stosowanie ulg dla osób prowadzących prace renowacyjne przyznawania i wysokości ulg prowadzących prace 13 przy obiektach zabytkowych. podatkowych dla osób remontowe w obiektach . prowadzących prace zabytkowych renowacyjne przy obiektach zabytkowych - wprowadzenie ulg w życie

uchwałą rady Gminy Orchowo Dotacja na prace konserwatorskie, - wypracowanie zasad - partycypacja finansowa 14 restauratorskie lub roboty budowlane przyznawania dotacji na tego samorządu w prowadzonych . przy zabytkach wpisanych do rejestru typu prace. pracach zabytków. 15 Współpraca z organizacjami - współpraca prowadzona na -współpraca prowadzona na . pozarządowymi bieżąco bieżąco

8. 8. InstrumentariumInstrumentarium realizacji realizacji gminnego gminnego programu programu opieki nad zabytkami.struktury samorządu gminnego (Urząd Gminy w Or- Podmiotemopieki nad formu zabytkami.łującym gminny program opieki nad zabytkami jestchowie) samorząd gminny. oraz pośrednio Realizacja programu poprzez odbywa oddziaływanieć się będzie na bezpoPodmiotemśrednio przez formułującym struktury samorz gminnyądu gminnego program (Urząd opieGminy- w Orchowie)inne podmioty oraz poś rednio władające poprzez obiektami oddziaływanie zabytkowymi, na inne podmioty władające obiektami zabytkowymi, w tym gminne jednostki organizacyjne. ki nad zabytkami jest samorząd gminny. Realizacja w tym gminne jednostki organizacyjne. Dostępne instrumentarium za pośrednictwem, którego realizowany będzie program, jest wyznaczone przez obowiązujące w tym programu odbywać się będzie bezpośrednio przez Dostępne instrumentarium za pośrednictwem, 59 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1475 – Poz. 486 którego realizowany będzie program, jest wyzna- programu opieki nad zabytkami, czone przez obowiązujące w tym obszarze regulacje - tworzenie platform współpracy z innymi podob- prawne. nymi ośrodkami, służących wymianie doświadczeń i W realizacji niniejszego programu Gmina wyko- realizacji wspólnych przedsięwzięć, rzystywać będzie wszystkie dostępne instrumenty - nawiązanie współpracy dla wytworzenia i reali- prawne, finansowe, społeczne, a także instrumenty zacji subregionalnej polityki opieki nad zabytkami, koordynacji i kontroli. - prowadzenie marketingu (promocji), - tworzenie opracowań planistycznych uwzględ- Instrumenty prawne: niających ochronę środowiska kulturowego, 1. program krajowy i program wojewódzki w za- - sporządzanie analiz i ocen wpływu działań inwe- kresie ochrony dziedzictwa kulturowego, stycyjnych na środowisko kulturowe, 2. dokumenty wydane przez Wielkopolskiego Wo- - pozyskiwanie zewnętrznych źródeł finansowania jewódzkiego Konserwatora Zabytków na podstawie łącznie z partnerstwem publiczno-prywatnym dla re- ustaw, alizacji projektów zawartych w programie, 3. uchwały Rady Gminy (miejscowe plany zago- - pozyskanie poparcia społecznego dla działań na spodarowania przestrzennego, zwolnienia i ulgi dla rzecz środowiska kulturowego, właścicieli zabytków). - koordynowanie działań w tym obszarze prowa- dzonych na terenie gminy, Instrumenty finansowe: - współpraca z sektorem pozarządowym na rzecz 1. środki własne zatwierdzone uchwałą Rady Gmi- opieki nad zabytkami. ny, 2. subwencje, 9. Monitoring działania gminnego programu opieki 3. dotacje, nad zabytkami. 4. dofinansowania, Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 lipca 2003 5. zbiórki społeczne, r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wójt 6. fundusze Wspólnoty Europejskiej. gminy zobowiązany jest do sporządzania co 2 lata sprawozdania z realizacji gminnego programu opieki Instrumenty społeczne: nad zabytkami. Sprawozdanie to przedkładane jest 1. edukacja i tworzenie świadomości potrzeby ist- Radzie Gminy. Po 4 latach program powinien zo- nienia i ochrony dziedzictwa kulturowego w lokalnej stać zaktualizowany i ponownie przyjęty przez radę społeczności, gminy. 2. pełna informacja i sprawna komunikacja zapew- Do wykonania powyższego zadania utworzono niająca poparcie lokalnej społeczności dla programu, zespół koordynujący monitorujący niniejszy program 3. współpraca i współdziałanie z sektorem poza- poprzez: rządowym. 1) analizę i ocenę przebiegu realizacji, 2) analizę i ocenę stopnia uzyskanych efektów. Instrumenty koordynacji i kontroli: 1. gromadzenie stale aktualizowanej wiedzy o sta- 10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania nie zachowania obiektów, prowadzonych pracach gminnego programu opieki nad zabytkami. remontowych i konserwatorskich, Obowiązek dbania o stan zabytków ustawa o 2. utworzenia w ramach organizacyjnych Urzędu ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada Gminy w Orchowie zespołu koordynującego realiza- na właścicieli i posiadaczy zabytków. cję poszczególnych zadań wynikających z ustaleń Wsparciem dla zadań z zakresu ochrony zabyt- programu opieki nad zabytkami. W skład zespołu ków są zewnętrzne źródła dofinansowania udziela- wchodzą: ne zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 23 lipca - Magdalena Kasprowicz 2003 r. o ochronie zabytków i opieki nad zabytkami. - Janusz Pawlaczyk - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Grzegorz Matkowski (www.mkidn.gov.pl) w ramach programu operacyj- - Piotr Wędzikowski nego „Dziedzictwo Kulturowe” realizowane przez 5 3. wewnętrzne okresowe sprawozdania z realiza- priorytetów: cji niniejszego programu. 1. Rewaloryzacja zabytków nieruchomych i ru- Uruchomienie podanych instrumentów wymaga chomych od władz i społeczeństwa gminy inicjatywy i kon- 2. Rozwój instytucji muzealnych kretnych działań w wielu obszarach aktywności po- 3. Ochrona dziedzictwa narodowego poza grani- przez: cami kraju - wykorzystywanie otoczenia prawnego dla efek- 4. Ochrona zabytków archeologicznych tywnego przygotowania i prowadzenia polityki 5. Tworzenie zasobów cyfrowych dziedzictwa ochrony dziedzictwa kulturowego, kulturowego - wykorzystywanie regionalnego programu ochro- - Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabyt- ny dziedzictwa kulturowego dla realizacji lokalnego ków (wosoz.bipi.pl/public) - dotacje przyznawane Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 15 – 1476 – Poz. 486, 487 są na prace konserwatorskie, restauratorskie i robo- wyznaniowych działających na podstawie ustaw o ty budowlane przy obiektach wpisanych do rejestru stosunku Państwa do kościołów oraz związków wy- zabytków na podstawie wniosków złożonych przez znaniowych; właścicieli, posiadaczy lub użytkowników zabytków 3. osoby prawne kościołów i związków wyznanio- - Samorząd Województwa Wielkopolskiego wych wpisanych do rejestru kościołów i związków (www.bip.umww.pl) - budżet województwa wiel- wyznaniowych, o którym mowa w art. 30 ustawy kopolskiego przewiduje środki na pomoc finansową z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności ukierunkowana na ochronę zabytków i opiekę nad sumienia i wyznania (Dz.U. z 2005 Nr 231, poz. zabytkami. Są to dotacje celowe z budżetu na fi- 1965, z poźn. zm.) nansowanie lub dofinansowanie prac remontowych - Starostwo Powiatowe w Słupcy - na podstawie i konserwatorskich obiektów zabytkowych zarówno Uchwały Nr XXI/118/04 Rady Powiatu Słupeckiego jednostkom sektora finansów publicznych jak rów- z dnia 29 grudnia 2004 r. w sprawie zasad udzie- nież pozostałym jednostkom. lania dotacji na prace konserwatorskie, restaurator- - Fundusz Kościelny (www.mswia.gov.pl) - dota- skie i roboty budowlane przy zabytku wpisanym do cje udzielane wyłącznie na remonty i konserwacje rejestru zabytków. zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym - Ponadto istnieją możliwości zdobywania środ- i to tylko na wykonywanie podstawowych prac ków finansowych ze źródeł zewnętrznych na zada- zabezpieczających sam obiekt. Z Funduszu nie fi- nia inwestycyjne i społeczne z funduszy krajowych nansuje się remontów i konserwacji obiektów to- i zagranicznych Unii Europejskiej. warzyszących, wyposażenia obiektów sakralnych Uwaga: oraz otoczenia świątyni, a także stałych elementów W/w źródła finansowania są wskazówką dla użyt- wystroju wnętrz. Podmiotami uprawnionymi do kowników obiektów zabytkowych i przedstawicieli otrzymywania środków Funduszu Kościelnego są: władz samorządowych w jakich instytucjach można 1. osoby prawne Kościoła Katolickiego; pozyskiwać środki na ochronę zabytków i opiekę 2. osoby prawne innych kościołów i związków nad zabytkami.

487

UCHWAŁA Nr XLII/220/2009 RADY MIEJSKIEJ W GOLINIE

z dnia 27 listopada 2009 r.

w sprawie ustalenia opłat za świadczenia realizowane przez Przedszkola w Gminie Golina

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia - gry i zabawy edukacyjne wspomagające rozwój 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z psychofizyczny, emocjonalny i społeczny dziecka, 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z poźn. zm.) i art. 14 - zabawy aktywizujące oraz badawczo - rozwijają- ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o syste- ce zainteresowania otaczającym światem, mie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 - zajęcia taneczne, z późn. zm.), Rada Miejska w Golinie uchwala, co - nauka języka angielskiego, następuje: - logopedia, - gimnastyka korekcyjna §1. 1. Ustala się, że usługi świadczone przez ustala się opłatę miesięczną, która jest uzależnio- przedszkola prowadzone przez Gminę Golina w za- na od czasu przebywania dziecka w przedszkolu i kresie podstawy programowej wychowania przed- wynosi 10,00 zł miesięcznie za każdą rozpoczętą szkolnego są realizowane bezpłatnie w wymiarze 5 godzinę zegarową zajęć świadczonych dziennie po- godzin dziennie. wyżej podstawy programowej. Opłata za każde na- 2. Godziny, w jakich będą się odbywać zajęcia stępne dziecko z danej rodziny obniżona zostaje do z zakresu podstawy programowej ustala Burmistrz kwoty 7,00 zł. Goliny na wniosek dyrektora przedszkola: 4. Ustala się, że nieobecność dziecka w przed- - dla oddziałów I, II, III i filii w Kawnicach w godzi- szkolu dłuższa niż 14 dni kalendarzowych (w ciągło- nach 0800 – 1300 ści) spowodowana chorobą, pobytem w szpitalu lub - dla oddziału IV w godzinach 0730 – 1230 sanatorium podlega odliczeniu w wysokości propor- - dla oddziału V popołudniowego w godzinach cjonalnej. 1130 – 1630 5. Ustala się oddzielną opłatę za wyżywienie 3. Za zajęcia świadczone przez przedszkole ponad dziecka w zależności od ilości posiłków i ustalonej czas realizacji podstawy programowej, a obejmują- dziennej stawki żywieniowej stanowiącej koszt pro- cej następujące zajęcia opiekuńczo-wychowawcze duktów zużytych do sporządzenia posiłków zgodnie i dydaktyczne: z normami żywieniowymi.