Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubińskiego

Styczeń 2016 r.

1 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Spis treści 1. Przedmiot opracowania ...... 5 1.1. Cel opracowania ...... 5 1.2. Zakres planu ...... 5 1.3. Definicje i określenia ...... 6 2. Metodologia tworzenia planu...... 9 3. Charakterystyka społeczno-gospodarcza powiatu lubioskiego ...... 11 3.1. Informacje o powiecie lubioskim ...... 11 3.2. Informacje ogólne o gminach w powiecie lubioskim ...... 11 3.3. Demografia ...... 13 3.4. Gospodarka ...... 15 3.5. Sfera społeczna ...... 16 4. Istniejąca sied komunikacyjna na obszarze powiatu lubioskiego ...... 18 4.1. Regionalny osobowy transport kolejowy ...... 18 4.2. Transport drogowy ...... 19 5. Determinanty rozwoju publicznego transportu zbiorowego na obszarze objętym planem ...... 22 5.1. Zagospodarowanie przestrzenne ...... 22 5.2. Powiązania z innymi dokumentami strategicznymi ...... 24 5.2.1. Ustalenia krajowego planu transportowego ...... 24 5.2.2. Ustalenia wojewódzkiego planu transportowego ...... 24 5.2.3. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 ...... 26 5.2.4. Ustalenia Planu zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego. Perspektywa 2020 ...... 26 5.2.5. Studia uwarunkowao i kierunków zagospodarowania gmin powiatu lubioskiego ...... 28 5.3. Układ drogowy ...... 28 5.4. Transport indywidualny ...... 30 5.5. Średniodobowy ruch na sieci dróg wojewódzkich i krajowych na obszarze powiatu lubioskiego...... 31 5.6. Wpływ transportu na środowisko ...... 32 5.6.1. Korzystanie ze środowiska naturalnego ...... 32 5.6.2. Emisja spalin ...... 33

2 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

5.6.3. Emisja hałasu ...... 34 5.6.4. Polityka zrównoważonego rozwoju i zwiększanie udziału transportu publicznego w ruchu jako najważniejsze działania poprawy stanu środowiska naturalnego ...... 36 5.6.5. Wymogi stosowania ekologicznych napędów w środkach publicznego transportu zbiorowego ...... 37 6. Ocena i prognozy społecznych potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym ...... 38 6.1. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych ...... 38 6.2. Najważniejsze generatory ruchu w powiecie lubioskim ...... 40 7. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu ...... 41 7.1. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu wynikające ze strategii zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – podział zadao przewozowych. .. 41 7.2. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu w publicznym transporcie zbiorowym uwzględniające infrastrukturę transportową...... 42 7.3. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu wynikające z potrzeb osób niepełnosprawnych...... 43 8. Planowana oferta transportowa oraz pożądany standard usług transportowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej ...... 45 8.1. Gwarantowana dostępnośd przestrzenna – sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej ...... 45 8.2. Gwarantowana częstotliwośd kursowania ...... 52 8.3. Gwarantowana punktualnośd kursowania ...... 54 8.4. Gwarantowany komfort podróży rozumiany jako maksymalne napełnienie pojazdu ...... 54 8.5. Gwarantowany komfort podróży rozumiany jako wymagane wyposażenie pojazdów...... 54 8.6. Przystosowanie taboru dla osób niepełnosprawnych ...... 56 8.7. Przystosowanie infrastruktury dla osób niepełnosprawnych ...... 56 8.8. Gwarantowany standard w zakresie ochrony środowiska ...... 58 9. Zasady organizacji rynku przewozów w transporcie publicznym ...... 59 9.1. Aspekty prawne zarządzania transportem publicznym ...... 59 9.2. Wybór operatora ...... 65 9.3. Projektowanie systemu taryfowo-biletowego i dystrybucji biletów ...... 67 10. Przewidywane finansowanie usług przewozowych ...... 68 10.1. Formy i źródła finansowania usług przewozowych ...... 68 10.2. Rentownośd linii komunikacyjnych ...... 72 11. Przewidywany sposób organizacji systemu informacji dla pasażera ...... 74

3 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

11.1. Informacja pasażerska w węzłach przesiadkowych, na dworcach i przystankach ...... 75 11.2. Informacja pasażerska w pojazdach ...... 77 11.3. Informacja pasażerska w miejscach niezwiązanych bezpośrednio z transportem ...... 77 12. Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego...... 78 12.1. Zadania wyznaczające kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 78 12.2. Infrastruktura drogowa, priorytety w ruchu ...... 78 12.3. Kształtowanie węzłów przesiadkowych kolej / autobus miejski / autobus regionalny .... 80 12.4. Integracja taryfowa i organizacyjna transportu publicznego ...... 82 12.5. Dostosowanie infrastruktury przystankowej do potrzeb osób niepełnosprawnych ...... 83 13. Akty prawne przytoczone w opracowaniu ...... 84 14. Dokumenty źródłowe...... 86 15. Spis tabel ...... 87 16. Spis rysunków ...... 88 17. Załącznik 1 - Wykaz istniejących linii komunikacyjnych w transporcie drogowym ...... 89

4 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

1. Przedmiot opracowania

1.1. Cel opracowania

Zapewnienie możliwości organizacji efektywnych przewozów o charakterze użyteczności publicznej, należy do głównych celów planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, realizowanych na obszarze Powiatu Lubioskiego, przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Opierają się one na podniesieniu znaczenia mobilności komunikacyjnej dla rozwoju społeczno-gospodarczego, przy uniknięciu negatywnych skutków niekontrolowanego rozwoju transportu indywidualnego. Kolejnymi celami planu, które powinny zostad zrealizowane, aby zapewnid odpowiedni standard usług transportowych, jest m.in.

 dostosowanie ich do rzeczywistych potrzeb pasażerów,  zapewnienie odpowiedniej dostępności dla osób niepełnosprawnych,  jednolity system informacji pasażerskiej,  redukcja negatywnego oddziaływania na środowisko,  redukcja zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeostwa mieszkaoców,  zwiększenie efektywności ekonomicznej transportu osób.

Biorąc pod uwagę analizy zapotrzebowania na usługi transportu publicznego, jak również uwzględniając możliwości finansowe samorządu, plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego przedstawia gwarantowane standardy usług publicznego transportu zbiorowego, sposoby jakimi powinno zarządzad się nim oraz możliwości rozwoju. Niniejszy dokument będzie obowiązywał od 01.07.2016 r.

Konsultacje społeczne projektu dokumentu zostały przeprowadzone w dniach 27.10.2015 – 18.11.2015. Plan zostanie przedstawiony do uchwalenia przez Radę Powiatu Lubioskiego i stanowid będzie akt prawa miejscowego.

1.2. Zakres planu

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego opracowuje powiat: w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich, a także powiat, któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy

5 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego porozumienia między powiatami, których obszar liczy łącznie co najmniej 120 000 mieszkaoców — w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze1.

Zakres rzeczowy planu obszarowo obejmuje teren powiatu lubioskiego, składającego się z 4 gmin.

Przedmiotowo zaś niniejszy dokument obejmuje2:

 sied komunikacyjną, na której jest planowane wykonywanie przewozów w publicznym transporcie zbiorowym,  ocenę i prognozy potrzeb przewozowych z uwzględnieniem lokalizacji obiektów użyteczności publicznej, gęstości zaludnienia oraz zapewnienia dostępu do transportu zbiorowego osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej,  preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu,  planowaną ofertę przewozową oraz pożądany standard usług przewozowych, uwzględniający poziom jakościowy i wymagania środowiskowe usług przewozowych,  zasady organizacji rynku przewozów,  organizację systemu informacji dla pasażera,  przewidywane finansowanie usług przewozowych,  planowane kierunki rozwoju transportu publicznego.

Przy opracowywaniu planu uwzględniono:

 stan zagospodarowania przestrzennego obszaru objętego planem,  jego sytuację społeczno – gospodarczą,  stan systemu transportowego i jego wpływ na środowisko,  potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w tym potrzeby przewozowe osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej,  rentownośd linii komunikacyjnych.

W Planie Transportowym zostały przedstawione zagadnienia, które obrazują obecną sytuację w publicznym transporcie zbiorowym w powiecie lubioskim, jak i również charakterystykę funkcjonującego systemu transportowego, jego infrastruktury oraz zapotrzebowanie na usługi przewozowe. W oparciu o powyższą diagnozę dla powiatu lubioskiego określono standard komunikacyjnej obsługi pasażerów, który powinien byd gwarantowany przez organizatora, zasady organizacji rynku przewozów i systemu informacji pasażerskiej oraz finansowanie publicznego transportu zbiorowego. Celem propozycji kierunków rozwoju publicznego transportu zbiorowego na obszarze powiatu lubioskiego, jest uatrakcyjnienie tego typu transportu.

1.3. Definicje i określenia

Używane w opracowaniu wyrażenia zostały zdefiniowane w Ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (oraz uzupełnione w oparciu o inne akty prawne) i oznaczają:

1 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 9, ust. 1, pkt 1. 2 Ibidem, art. 12.

6 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 gminne przewozy pasażerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek międzygminny; inne niż przewozy powiatowe, wojewódzkie i międzywojewódzkie3,  komunikacja miejska – gminne przewozy pasażerskie wykonywane w granicach administracyjnych miasta albo:

 miasta i gminy,  miast,  miast i gmin sąsiadujących,  jeżeli zostało zawarte porozumienie lub został utworzony związek międzygminny w celu wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego4,

 odpłatnośd – stopieo pokrycia kosztów przewozów przychodami ze sprzedaży biletów i z tytułu opłat dodatkowych,  operator publicznego transportu zbiorowego – samorządowy zakład budżetowy oraz przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej w umowie5,  organizator publicznego transportu zbiorowego – właściwa jednostka samorządu terytorialnego albo minister właściwy do spraw transportu, zapewniający funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na danym obszarze; organizator publicznego transportu zbiorowego jest „właściwym organizatorem”, o którym mowa w przepisach rozporządzenia (WE) nr 1370/20076,  plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – zwany w opracowaniu „planem”, dokument, o którym mowa w rozdziale 2 (art. 9 – 14) Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego,  podmiot wewnętrzny – odrębna prawnie jednostka, podlegającą kontroli właściwego organu lokalnego, a w przypadku grupy organów przynajmniej jednego właściwego organu lokalnego, analogicznej do kontroli, jaką sprawują one nad własnymi służbami7,  pomoc publiczna – wszelka pomoc przyznawana przez Paostwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów paostwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów8, jest ona uznana za niezgodną z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa

3 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 3 4 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 4 5 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 8 6 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 9 7 Rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego (Dz. Urz. L-55/1 z 28.02.2011), art. 2 lit. j) 8 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (tekst skonsolidowany: Dz. Urz. UE 2012 C 326), art. 107 ust. 1.

7 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

na wymianę handlową między Paostwami Członkowskimi (wyjątki zostały opisane w art. 107 ust. 2 i 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej),  powiatowe przewozy pasażerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczający poza granice jednego powiatu albo w granicach administracyjnych powiatów sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek powiatów; inne niż przewozy gminne, wojewódzkie i międzywojewódzkie9,  przewoźnik – przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu, a w transporcie kolejowym – na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu10,  publiczny transport zbiorowy – powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej11,  standard transportowy – minimalny, ustalony przez samorząd terytorialny, poziom zorganizowania publicznego transportu zbiorowego, zapewniający funkcjonowanie jednostki terytorialnej obsługiwanej przez ten transport na określonym (oczekiwanym społecznie i gospodarczo) poziomie; standard transportowy, pozostając w ścisłej zależności od możliwości finansowych jednostki terytorialnej, jak również możliwości taborowych operatorów i przewoźników, obowiązuje w określonym horyzoncie czasowym,  umowa o świadczenie usług przewozowych w zakresie publicznego transportu zbiorowego– umowa między organizatorem publicznego transportu zbiorowego, a operatorem publicznego transportu zbiorowego, który przyznaje temu operatorowi prawo i zobowiązuje go do wykonywania określonych usług związanych z wykonywaniem przewozu o charakterze użyteczności publicznej12,  wojewódzkie przewozy pasażerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch powiatów i niewykraczający poza granice jednego województwa, a w przypadku linii komunikacyjnych w transporcie kolejowym także przewóz do najbliższej stacji w województwie sąsiednim, umożliwiający przesiadki w celu odbycia dalszej podróży lub techniczne odwrócenie biegu pociągu, oraz przewóz powrotny; inne niż przewozy gminne, powiatowe i międzywojewódzkie13,  zintegrowany system taryfowo-biletowy – rozwiązanie polegające na umożliwieniu wykorzystywania przez pasażera biletu, uprawniającego do korzystania z różnych środków transportu na obszarze właściwości organizatora publicznego transportu zbiorowego14.

9 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 4 ust. 1 pkt 10 10 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 11 11 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 14 12 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 24 13 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 25 14 Ibidem, art. 4 ust. 1 pkt 26

8 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

2. Metodologia tworzenia planu

Plan jest dokumentem, który składa się z:

 części diagnostycznej, obejmującej charakterystykę społeczno-gospodarczą obszaru objętego planem, sied komunikacyjną tego obszaru oraz ocenę społecznych potrzeb przewozowych wraz z preferencjami wyboru środków transportu,  części planistycznej, obejmującej przewidywane finansowanie rozwoju transportu, planowaną ofertę przewozową oraz pożądany standard usług przewozowych, zasady organizacji rynku przewozów oraz kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego.

Tab.2.1. Elementy planu zostały przedstawione według poniższej kolejności

Nr L.p. Element planu rozdziału

1 Charakterystyka społeczno-gospodarcza obszaru objętego planem, w tym: 3  informacje ogólne o powiecie lubioskim, jego demografia, gospodarka i sfera społeczna,  informacje ogólne o gminach leżących na terenie powiatu lubioskiego

2 Opis istniejącej sieci komunikacyjnej na obszarze powiatu lubioskiego, w tym: 4  regionalny osobowy transport kolejowy,  regionalny osobowy transport drogowy,  linie komunikacyjne, na które zezwolenia wydało Starostwo Powiatowe w Lubinie,  linie komunikacyjne, na które zezwolenia wydały inne jednostki samorządu terytorialnego.

3 Determinanty rozwoju publicznego transportu zbiorowego na obszarze 5 objętym planem, w tym:  zagospodarowanie przestrzenne powiatu lubioskiego,  jego układ drogowy,  transport indywidualny,  ruch na drogach wojewódzkich i krajowych,  wpływ transportu na środowisko.

4 Ocena i prognozy potrzeb przewozowych, w tym: 6  lokalizacja obiektów o charakterze użyteczności publicznej.

9 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Nr L.p. Element planu rozdziału

5 Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu, w tym 7 preferencje wynikające ze strategii zrównoważonego rozwoju transportu publicznego uwzględniające potrzeby osób niepełnosprawnych.

6 Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów 8 o charakterze użyteczności publicznej oraz pożądany standard usług przewozowych, w tym:  uwzględnienie potrzeb osób niepełnosprawnych,  ustalenie standardu jakościowego uwzględniającego potrzeby środowiskowe.

7 Zasady organizacji rynku przewozów i planowania oferty przewozowej, 9 w tym:  aspekty prawne,  przewidywany tryb wyboru operatora,  zasady przygotowywania oferty przewozowej,  projektowanie systemu taryfowo-biletowego.

8 Przewidywane finansowanie usług przewozowych, w tym: 10  formy i źródła finansowania usług przewozowych,  rentownośd linii komunikacyjnych.

9 Organizacja systemu informacji pasażerskiej – w węzłach przesiadkowych, 11 na dworcach i przystankach, w pojazdach oraz w miejscach niezwiązanych bezpośrednio z transportem.

10 Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego. 12 Źródło: Opracowanie własne.

10 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

3. Charakterystyka społeczno-gospodarcza powiatu lubioskiego

3.1. Informacje o powiecie lubioskim

Powiat lubioski utworzony został 1 stycznia 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Powiat, którego siedzibą jest miasto Lubin, położony jest w południowo-zachodniej Polsce, centralnej części województwa dolnośląskiego. Powiat lubioski zlokalizowany jest na Nizinie Śląsko-Łużyckiej (południowa i centralna częśd powiatu) oraz Wale Trzebnickim (północna częśd powiatu). Od wschodu i północy granica powiatu pokrywa się z przebiegiem rzeki Odry.

W skład powiatu wchodzą:

 Gmina Miejska Lubin,  Gmina Lubin,  Miasto i Gmina Ścinawa,  Gmina Rudna.

Powiat lubioski graniczy z powiatami: wołowskim, górowskim, głogowskim, polkowickim oraz legnickim. Położony jest w obrębie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM) obszaru miejsko-przemysłowego, będącego głównym ośrodkiem przemysłu miedziowego w Polsce i jednym z największych ośrodków eksploatacji miedzi na świecie.

3.2. Informacje ogólne o gminach w powiecie lubioskim

Gmina Miejska Lubin Gmina miejska, obejmująca swoim obszarem miasto Lubin. Znajduje się w centralnej części powiatu i otoczona jest przez Gminę Lubin. Zamieszkana przez 77,4 tys. mieszkaoców. Powierzchnia gminy – 41 km2. W Lubinie znajduje się węzłowa stacja kolejowa Lubin Górniczy, przez którą przechodzą linie kolejowe: Legnica – Rudna Gwizdanów, Lubin Górniczy – Polkowice. Na terenie miasta znajduje się węzeł dróg – krajowej nr 3 łączącej Jakuszyce (granica z Republiką Czeską) ze Świnoujściem przez Legnicę, Lubin, Polkowice, Zieloną Górę i Gorzów Wielkopolski, krajowej nr 36 Ostrów Wielkopolski – Ścinawa – Lubin – Prochowice oraz dróg wojewódzkich: nr 323 Leszno – Lubin i nr 335 Lubin – Chojnów.

Gmina Lubin Gmina wiejska, obejmująca swoim obszarem miejscowości: Bolanów, Buczynka, Bukowna, Chróstnik, Czerniec, Dąbrowa Górna, Gogołowice, Gola, Gorzelin, Gorzyca, Karczowiska, Kłopotów, Krzeczyn Mały, Krzeczyn Wielki, Księginice, Lisiec, Lubków, Łazek, Miłoradzice, Miłosna, Miroszowice, Niemstów, Obora, Osiek, Owczary, Pieszków, Podgórze, Raszowa, Raszowa Mała, Raszówka, Siedlce, Składowice, Szklary Górne, Ustronie, Wiercieo, Zalesie, Zimna Woda. Znajduje się w południowej i centralnej części powiatu i otacza miasto Lubin, od

11 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego północy z gminą Rudna i od wschodu z gminą miejsko-wiejską Ścinawa. Od południa graniczy z gminami: Prochowice, Kunice, Miłkowice, Chojnów (powiat legnicki), od zachodu i północy z gminami Chocianów i Polkowice (powiat polkowicki). Zamieszkana przez 14,8 tys. mieszkaoców. Powierzchnia gminy – 290 km2. Przez obszar gminy przebiegają linie kolejowe: Legnica – Rudna Gwizdanów i Lubin Górniczy – Polkowice oraz drogi: krajowa nr 3 łącząca Jakuszyce (granica z Republiką Czeską) ze Świnoujściem przez Legnicę, Lubin, Polkowice, Zieloną Górę i Gorzów Wielkopolski, krajowa nr 36 Ostrów Wielkopolski – Ścinawa – Lubin – Prochowice oraz wojewódzkie nr 323 Leszno – Lubin i nr 335 Lubin – Chojnów

Miasto i Gmina Ścinawa Gmina miejsko-wiejska, obejmująca swoim obszarem miejscowości: Buszkowice, Chełmek Wołowski, Dąbrowa Środkowa, Dębiec, Dłużyce, Dziesław, Dziewin, Jurcz, Krzyżowa, Lasowice, Parszowice, Przychowa, Redlice, Ręszów, Sitno, Turów, Tymowa, Wielowieś, Zaborów. Znajduje się we wschodniej części powiatu i graniczy z gminą Lubin od wschodu i gminą Rudna od północy. Od wschodu graniczy z gminami: Wiosko i Wołów (powiat wołowski), od południa z gminą Prochowice (powiat legnicki). Zamieszkana przez 10,3 tys. mieszkaoców (w tym 5,8 tys. w Ścinawie). Powierzchnia gminy – 164 km2 (z czego 14 km2 – obszar Ścinawy). Przez obszar gminy przebiegają linie kolejowe: Wrocław Główny – Szczecin Port Centralny oraz Kobylin – Legnica Północna (rozebrana na odcinku Rawicz- Ścinawa) oraz drogi: krajowa nr 36 Ostrów Wielkopolski – Ścinawa – Lubin – Prochowice oraz drogi wojewódzkie: nr 292 Nowa Sól – Ścinawa – Lisowice, nr 340 Oleśnica - Ścinawa, nr 372 Ścinawa – Prochowice.

Gmina Rudna Gmina wiejska, obejmująca swoim obszarem miejscowości: Brodowice, Brodów, Bytków, Chełm, Chobienia, Ciechłowice, Gawronki, Gawrony, Górzyn, Gwizdanów, Juszowice, Kębłów, Kliszów, Koźlice, Miłogoszcz, Mleczno, Naroczyce, Nieszczyce, Olszany, Orsk, Radomiłów, Radoszyce, Rudna, Rynarcice, Stara Rudna, Studzionki, Toszowice, Wądroże, Wysokie. Znajduje się w północnej części powiatu i graniczy z gminą Lubin i gminą Ścinawa od południa. Od południowego wschodu graniczy z gminą Wiosko (powiat wołowski), od wschodu i północy graniczy z gminami powiatu górowskiego: Jemielno i Niechlów, od północnego-zachodu graniczy z gminą Pęcław (powiat głogowski), od zachodu z gminami Grębocice i Polkowice (powiat polkowicki). Zamieszkana przez 7,7 tys. mieszkaoców). Powierzchnia gminy – 217 km2. Przez obszar gminy przebiegają linie kolejowe: Wrocław Główny – Szczecin Port Centralny, Legnica – Rudna Gwizdanów i Rudna Gwizdanów – Huta Miedzi Cedynia, oraz drogi wojewódzkie: nr 292 Nowa Sól – Ścinawa – Lisowice, nr 323 Leszno - Góra - Radoszyce – Rudna- Lubin i nr 331 Chocianów – Rynarcice.

12 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

3.3. Demografia

Powiat lubioski zamieszkuje 106 433 mieszkaoców (według stanu na dzieo 31 grudnia 2014 r.), w tym 51 686 mężczyzn i 54 747 kobiet. Gęstośd zaludnienia wynosi 150 osób na 1 km2.

Tab. 3.3.1. Wskaźniki demograficzne powiatu lubioskiego na tle województwa dolnośląskiego

Lp. Wskaźnik 2010 2011 2012 2013 2014

1. Ludnośd 106 973 106 966 106 818 106 512 106 433

- w województwie dolnośląskim 2 917 242 2 916 577 2 914 362 2 909 997 2 908 457

2. Osoby pracujące 28 512 28 254 28 195 27 745 b.d.

- w województwie dolnośląskim 782 782 785 659 778 249 794 138 b.d.

3. Osoby w wieku przedprodukcyjnym 19 099 18 969 18 723 18 569 18 409

- w województwie dolnośląskim 507 291 501 508 495 714 490 561 488 422

4. Osoby w wieku produkcyjnym 71 236 70 288 69 375 68 155 67 133

- w województwie dolnośląskim 1 916 259 1 903 301 1 887 089 1 867 285 1 846 755

5. Osoby w wieku poprodukcyjnym 16 638 17 709 18 720 19 788 20 891

- w województwie dolnośląskim 493 692 511 768 531 559 552 151 573 280

6. Stopa bezrobocia [%] 9,7 9,7 10,6 10,9 8,8

- w województwie dolnośląskim 13,1 12,4 13,5 13,1 10,6

7. Przyrost naturalny [na 1000 ludności] 2,4 2,3 0,7 0,3 1,4

- w województwie dolnośląskim -0,1 -0,6 -1,1 -1,6 -0,9

8. Saldo migracji [na 1000 ludności] -3,4 -1,7 -0,9 -2,6 -1,1

- w województwie dolnośląskim 0,3 0,5 0,4 0,3 0,0 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS

Przyrost naturalny jest dodatni, jednakże jego dynamika ulega systematycznemu zmniejszaniu (oprócz 2014 roku, gdzie zanotowano wzrost). Saldo migracji jest ujemne i zmienne, co powoduje, że liczba mieszkaoców powiatu maleje. Tab. 3.3.2. Zmiany demograficzne w powiecie lubioskim

L.p. Wskaźnik 2010 2011 2012 2013 2014

1. Urodzenia żywe 1 112 1 087 1 026 999 1 028

2. Zgony 861 840 949 971 880

3. Napływ ludności 663 679 723 677 740

4. Odpływ ludności 1 030 860 822 949 853

5. Saldo zmian -116 66 -22 -244 35 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS

13 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Tab. 3.3.3. Prognoza liczby ludności powiatu lubioskiego do roku 2035

Grupy wieku/rok 2014 2015 2020 2025 2030 2035

ogółem 106 433 105 860 103 779 101 138 97 917 94 182

0-4 5 242 4 903 4 308 3 963 3 598 3 392

5-9 5 482 5 528 4 839 4 270 3 936 3 584

10-14 4 670 4 696 5 423 4 748 4 210 3 893

15-19 5 257 5 161 4 628 5 336 4 675 4 158

20-24 6 404 6 107 5 103 4 576 5 257 4 605

25-29 7 397 7 057 6 009 5 007 4 502 5 123

30-34 8 849 8 559 6 891 5 879 4 887 4 369

35-39 9 269 9 300 8 478 6 878 5 871 4 871

40-44 7 698 8 065 9 053 8 319 6 784 5 800

45-49 5 881 6 117 7 834 8 786 8 128 6 671

50-54 6 673 6 309 5 923 7 569 8 487 7 898

55-59 8 676 8 304 6 039 5 695 7 283 8 185

60-64 8 864 8 763 7 785 5 719 5 436 6 967

65-69 6 695 7 426 8 011 7 195 5 354 5 128

70-74 3 402 3 381 6 609 7 218 6 565 4 940

75-79 2 947 2 986 2 864 5 652 6 247 5 756

80-84 1 854 1 919 2 267 2 203 4 396 4 945

85 i więcej 1 173 1 279 1 715 2 125 2 301 3 897 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS.

W perspektywie do 2035 przewiduje się spadek ogólnej liczby ludności powiatu z 106,4 tys. do 94,2 tys. (o 11,5% w 2035 w stosunku do roku 2014 r.). Prognoza przewiduje spadek liczby mieszkaoców w grupach między 0 a 44 rokiem życia, przy czym największy spadek przewiduje się w grupach 30-34 lata (o 50,6%) oraz 35-39 (o 47,4%). W grupach wiekowych 45-49 i 50-54 przewiduje się wzrost mieszkaoców o 15,9%. W kolejnych grupach wiekowych 55-69 roku przewiduje się spadek, przy czym największy w grupie 65-69 (o 23,4%). W starszych grupach wiekowych prognozuje się wzrost liczby mieszkaoców, w tym największy w grupie 85 i więcej - o 232,2%. W grupach 70-84 przewiduje się średni wzrost do 2035 roku o 102,4%. Takie zmiany w udziałach w ludności powiatu lubioskiego świadczą o starzeniu się społeczeostwa, co spowodowane jest głównie przez ujemne saldo migracji i możliwy w przyszłości ujemny przyrost naturalny. Efektem tego będzie zmniejszenie liczby osób mobilnych oraz spadek zapotrzebowania na przewozy szkolne i pracownicze, przy jednoczesnym wzroście zapotrzebowania na podróże transportem publicznym przez osoby starsze.

14 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

3.4. Gospodarka

W powiecie lubioskim w 2014 roku działało 9,9 tys. podmiotów gospodarczych. Osoby pracujące stanowiły 26,8% ogółu mieszkaoców (42,5% osób w wieku produkcyjnym).

Tab. 3.4.1. Struktura zatrudnienia w powiecie lubioskim w roku 2013

w tym: Wyszczególnienie Ogółem Przemysł, Rolnictwo, Usługi budownictwo leśnictwo Osoby pracujące 22 341 10002 2584 15159 Udział *%+ 100,00 36,0 9,3 54,6 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS

W przemyśle dominuje branża górnicza (KGHM Polska Miedź S.A.). Obecnośd złóż miedzi oraz ich eksploatacja przez KGHM umożliwia rozwój firm kooperujących. Dodatkowe branże przemysłu, które należy wymienid to: spożywcza, włókiennicza, budowlana i elektrociepłownicza. Dominacja jednej branży w przemyśle, uzależnionej od wielkości złóż rudy miedzi, wiąże się z ryzykiem zastopowania rozwoju powiatu w przypadku wstrzymania wydobycia w zakładach górniczych KGHM (analogicznie do przypadku miast Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego po jego likwidacji w latach 90-tych XX wieku). W celu uniknięcia podobnego problemu na obszarze powiatu, jak i całego Legnicko- Głogowskiego Okręgu Miedziowego prowadzone są działanie mające na celu rozwój innych gałęzi przemysłu oraz zwiększenia udziału sektora usług. W Lubinie funkcjonuje Lubioska Podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Tab. 3.4.2. Podstawowe dane budżetowe powiatu lubioskiego dotyczące publicznego transportu zbiorowego

2015

Lp. Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 (Plan – stan na 25.09.2015)

Dochody Powiatu 1. 99 655 194 109 642 170 91 872 631 94 924 550 87 736 422 ogółem *zł+

Wydatki Powiatu 2. ogółem *zł+ w 103 555 194 109 574 550 91 293 716 99 700 833 95 019 452 tym:

3. w Dziale Transport i Łącznośd wyodrębniono:

Lokalny a) transport - - - - 146 000 zbiorowy [zł+

15 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

2015

Lp. Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 (Plan – stan na 25.09.2015)

Drogi publiczne b) 982 788 - - - - wojewódzkie *zł+

Drogi publiczne c) 110 000 85 000 199 002 28 514 540 10 652 121 powiatowe [zł+

Drogi publiczne d) - - - 7 800 000 3 900 000 gminne [zł+ Źródło: Sprawozdania roczne z wykonania budżetów powiatu lubioskiego za lata 2011-2014 oraz informacje uzyskane ze Starostwa Powiatowego w Lubinie.

3.5. Sfera społeczna

W powiecie lubioskim znajdują się szkoły podstawowe, gimnazja, licea ogólnokształcące, szkoły techniczne oraz szkoły policealne. W roku szkolnym 2013/2014 w szkołach podstawowych uczyło się prawie 5,7 tys. uczniów, w szkołach gimnazjalnych ponad 3 tys. oraz w ponadgimnazjalnych ponad 3,2 tys. uczniów.

Tab. 3.5.1. Edukacja w powiecie lubioskim w roku szkolnym 2013/2014

Placówka Liczba placówek [szt.] Liczba uczniów Przedszkola 23 3 533 Szkoły podstawowe 23 5 682 Gimnazja 15 3 010 Szkoły zasadnicze zawodowe 10 589 Szkoły zawodowe i technika 8 1 930 Licea ogólnokształcące 5 1 699 Licea dla dorosłych 8 793 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS

W powiecie funkcjonuje jedna szkoła wyższa – Uczelnia Zawodowa Zagłębia Miedziowego, która znajduje się w Lubinie. Siedziba powiatu- Lubin - jest ośrodkiem kulturalnym. Znajdują się w nim:

 Centrum Kultury "Muza" i Kino "Muza" (ul. Armii Krajowej 1);  Miejska Biblioteka Publiczna (ul. Marii Skłodowskiej-Curie 6);  Młodzieżowy Dom Kultury (ul. Komisji Edukacji Narodowej 6a);  Ośrodek Kultury "Wzgórze Zamkowe" (ul. Mikołaja Pruzi 7 i 9). Ponadto, na terenie powiatu znajdują się:  Centrum Kultury w Rudnej,

16 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 Chobieoski Ośrodek Kultury,  Biblioteka w Rudnej,  Centrum Turystyki i Kultury w Ścinawie,  Miejsko - Gminna Biblioteka Publiczna w Ścinawie. W Lubinie funkcjonują Regionalne Centrum Zdrowia Sp. z o.o. – dawny Szpital Powiatowy (ul. Gen. Bema 5-6), Miedziowe Centrum Zdrowia S.A. – Szpital i Przychodnia (ul. Skłodowskiej-Curie 60, 66, 74) dla osób wymagających opieki długoterminowej, a także 8 przychodni z kilkudziesięcioma gabinetami praktyk lekarskich i pielęgniarskich. W gminach Rudna i Ścinawa funkcjonują gminne ośrodki zdrowia. W Lubinie znajduje się czynne lotnisko, które jest siedzibą Aeroklubu Zagłębia Miedziowego oraz służy celom zabezpieczenia zbiornika „Żelazny Most”. W gminie Rudna, niedaleko Orska zlokalizowane jest lądowisko Orsk, będące pod zarządem Pol-Miedź Trans Sp. z o.o.

17 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

4. Istniejąca sied komunikacyjna na obszarze powiatu lubioskiego

4.1. Regionalny osobowy transport kolejowy

Kolejowy układ transportowy powiatu lubioskiego tworzą następujące linie kolejowe15:

 nr 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny, przebiegająca przez Ścinawę i Rudną, czynna w ruchu pasażerskim i towarowym; na terenie powiatu lubioskiego w całości dwutorowa i zelektryfikowana – zarządca: PKP PLK S.A.;  nr 289: Legnica – Rudna Gwizdanów, czynna tylko w ruchu towarowym linia pierwszorzędna, jednotorowa, zelektryfikowana – zarządca: PKP PLK S.A.;  nr 971: Lubin Górniczy – Lubin Kopalnia PLK, czynna tylko w ruchu towarowym linia jednotorowa, zelektryfikowana, od której odchodzi sied bocznic do zakładów górniczych i wzbogacania rudy KGHM Polska Miedź S.A. łączących Lubin z Polkowicami – zarządca: PMT Linie Kolejowe Sp. z o.o.

Główną linią kolejową przechodzącą przez powiat jest linia kolejowa nr 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny. Na terenie powiatu znajdują się stacje Ścinawa i Rudna Gwizdanów oraz przystanki Chełmek Wołowski i Rudna Miasto. Na linii kursują pociąg TLK spółki PKP Intercity SA (zatrzymujące się tylko w Ścinawie i Rudnej Miasto) oraz REGIO spółki Przewozy Regionalne sp. z o. o.

Tab. 4.1.1. Wykaz par kursów pociągów przebiegających przez teren powiatu lubioskiego.

relacja TLK Sztygar Wrocław –Ścinawa Wrocław-Głogów Wrocław – Zielona Lublin – Zielona (REGIO) (REGIO) Góra Góra (REGIO) Dni kursowania tam/powrót tam/powrót tam/powrót tam/powrót

(1)-(4) 1/1 2/2 4/3 5/7

(5) 1/1 2/2 3/3 6/7 (6) 1/1 1/1 2/3 6/7 (7) 1/1 1/1 3/4 5/7 Źródło: Sieciowy rozkład jazdy pociągów, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Obecnie (rok 2015) do miasta Lubina nie jest prowadzony kolejowy ruch pasażerski. Sytuacja ta jest spowodowana złym stanem technicznym linii kolejowej nr 289 łączącej bezpośrednio Lubin z Legnicą i Rudną, a pośrednio z Głogowem i Wrocławiem. Znacznie wydłużony czas przejazdu był głównym powodem niskiej frekwencji i brakiem rentowności połączeo kolejowych, które zostały zawieszone z dniem 01.09.2010 r. Ruch pasażerski jest realizowany jedynie na linii kolejowej nr 273 przebiegającej przez Ścinawę. Wykonywane są na niej głównie połączenia z Wrocławia do Ścinawy, Głogowa oraz Zielonej Góry.

15 Źródło: Instrukcja Id-12 – Wykaz linii zarządzanych przez PKP PLK S.A.

18 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Na powyższych liniach kolejowych jest prowadzony intensywny ruch towarowy. Częśd przewozów służy procesowi technologicznemu produkcji miedzi i srebra z rud miedzi wydobywanych w zakładach górniczych położonych w okolicach Lubina i Polkowic, których koncentrat jest przewożony drogą kolejową do hut położonych w Orsku, Legnicy i Głogowie.

4.2. Transport drogowy Regularny przewóz osób w transporcie drogowym jest realizowany na terenie wszystkich gmin wchodzących w skład powiatu lubioskiego, przy czym widoczne jest wyraźne zróżnicowanie stopnia obsługi komunikacyjnej poszczególnych gmin. Ogółem na terenie powiatu lubioskiego uruchamianych jest 147 linii komunikacyjnych przekraczających granice gmin. Zdecydowana większośd linii komunikacyjnych w transporcie drogowym rozpoczyna bieg w Lubinie, skąd najwięcej połączeo uruchamianych jest w kierunku Legnicy, Głogowa, Polkowic i Wrocławia. Z tego powodu największe nasycenie usług charakteryzuje Gminę Miejską Lubin (141 linii) oraz Gminę Lubin (97 linii) otaczającą siedzibę powiatu. W Gminie Ścinawa funkcjonuje 21 linii komunikacyjnych, natomiast w Gminie Rudna 15 linii komunikacyjnych. Najwięcej linii komunikacyjnych uruchamia PKS w Lubinie S.A. (53 linie) oraz INTERTRANS PKS Głogów (10 linii), jednakże najczęściej są to połączenia kursujące maksymalnie kilka razy dziennie, przeważnie w dni robocze szkolne. Na terenie powiatu lubioskiego dominują przewoźnicy uruchamiający 1 lub 2 linie komunikacyjne. Należy zaznaczyd, iż 9 linii komunikacyjnych uruchamianych jest w ramach komunikacji miejskiej na mocy stosownego porozumienia Gminy Miejskiej Lubin z Gminą Lubin w sprawie wspólnej organizacji publicznego transportu zbiorowego.

Liczba linii kursujących w gminach powiatu lubioskiego

Gmina Rudna 15

Miasto i Gmina Ścinawa 21

Gmina Lubin 97

Gmina Miejska Lubin 141

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150

Rys. 4.2.1. Liczba linii komunikacyjnych w gminach powiatu lubioskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie rozkładów jazdy transportu drogowego.

19 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Na terenie powiatu lubioskiego połączenia w transporcie publicznym oferowane są przez 47 przedsiębiorstwa transportowe. Ogółem na terenie powiatu uruchamianych jest:

 1160 kursów w dzieo roboczy szkolny,  923 kursów w dzieo roboczy wakacyjny,  719 kursów w sobotę,  460 kursów w niedzielę.

Liczba kursów w poszczególnych gminach rozkłada się podobnie do liczby linii komunikacyjnych. Najwięcej kursów funkcjonuje w Gminie Miejskiej Lubin oraz Gminie Lubin, najmniej zaś w Mieście i Gminie Ścinawa oraz w Gminie Rudna.

Najwięcej połączeo uruchamianych jest na liniach komunikacji miejskiej – 205 w dzieo roboczy szkolny, 139 w dni robocze wakacyjne, 81 w soboty i 55 w niedziele. W segmencie połączeo komercyjnych najwyższą liczbę połączeo w dni robocze szkolne oferuje PKS w Lubinie S.A. – 132 w dni robocze szkolne, jednakże w inne typy dni oferta tego przedsiębiorstwa jest mocno ograniczone – 39 w dni robocze wakacyjne, w soboty 9, a w niedziele 13. Relatywnie wysoką podaż usług oferują także przewoźnicy „SOBIESKI” Anna Kulikowska oraz „Domin” Ireneusz Machtylski (do 75 kursów w dni robocze szkolne).

Pozostałych 44 przewoźników realizuje po mniej niż 50 połączeo w dzieo roboczy szkolny, 42 w dzieo roboczy wakacyjny i sobotę oraz 28 w niedziele (przy czym należy zaznaczyd, że w gronie pozostałych przewoźników w sobotę kursuje wyłącznie 37 przewoźników, w niedzielę 26 przewoźników).

Liczba kursów w transporcie drogowym w powiecie lubioskim 1160 1200

1000 923

800 719

600 460 400

200

0 liczba kursów w dzieo liczba kursów w dzieo liczba kursów w liczba kursów w roboczy szkolny roboczy wakacyjny sobotę niedzielę

Rys. 4.2.2. Liczba kursów wykonywanych w powiecie lubioskim ze względu na typ dnia Źródło: opracowanie własne na podstawie rozkładów jazdy transportu drogowego.

20 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Liczba kursów wykonywanych w gminach powiatu lubioskiego ze względu na rodzaj dnia liczba kursów w niedziele liczba kursów w soboty liczba kursów dzieo roboczy feryjny liczba kursów dzieo roboczy szkolny 53 62 Miasto i Gmina Ścinawa 100 137

0 12 Gmina Rudna 60 72

322 428 Gmina Lubin 561 749

460 719 Gmina Miejska Lubin 918 1150

0 200 400 600 800 1000 1200

Rys. 4.2.3. Liczba kursów wykonywanych w gminach ze względu na typ dnia. Źródło: opracowanie własne na podstawie rozkładów jazdy transportu drogowego.

Potrzeby przewozowe mieszkaoców powiatu lubioskiego najlepiej zaspokajane są w Gminie Lubin, gdzie w dni robocze wskaźnik liczby połączeo w transporcie drogowym na 1000 mieszkaoców jest najwyższy. Wskaźnik ten najniższą wartośd przyjmuje w Gminie Rudna. W dni wolne od pracy, tj. w soboty i niedziele liczba połączeo gwałtownie maleje, co przekłada się na niedostateczną obsługę transportem publicznym w całym powiecie, najgorzej pod tym względem wypada gmina Rudna.

Tab. 4.2.1 Liczba kursów na 1000 mieszkaoców w poszczególnych gminach (bez linii wewnątrzmiejskich w Lubinie).

Liczba kursów Liczba kursów na 1000 mieszkaoców Liczba Dzieo Dzieo Dzieo Dzieo Gmina ludności roboczy roboczy Sobota Niedziela roboczy roboczy Sobota Niedziela szkolny wakacje szkolny wakacje Gmina Miejska 74 053 1150 918 719 460 15,53 12,40 9,71 6,21 Lubin Gmina 14 435 749 561 428 322 51,89 38,86 29,65 22,31 Lubin Gmina 7 649 72 60 12 0 9,41 7,84 1,57 0,00 Rudna Miasto i Gmina 10 375 137 100 62 53 13,20 9,64 5,98 5,11 Ścinawa Źródło: opracowanie własne na podstawie rozkładów jazdy transportu drogowego.

21 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

5. Determinanty rozwoju publicznego transportu zbiorowego na obszarze objętym planem

5.1. Zagospodarowanie przestrzenne

Powiat lubioski położony jest w południowo-zachodniej Polsce, w centralnej części województwa dolnośląskiego, W skład powiatu wchodzą cztery gminy: Gmina Miejska Lubin, Gmina Lubin, Miasto i Gmina Ścinawa oraz Gmina Rudna. Powierzchnia powiatu lubioskiego wynosi 712 km2. Południe powiatu położone jest na Nizinie Śląsko-Łużyckiej (Wysoczyzna Lubioska), natomiast jego północno – wschodnia częśd zlokalizowana jest na obszarze Wału Trzebnickiego (Wzgórza Dalkowskie i Obniżenie Ścinawy). W obrębie miasta Lubina można wyróżnid kilka obszarów o zróżnicowanym zagospodarowaniu. Pierwszy z nich to obszar stosunkowo zwartej historycznej zabudowy Lubina, w skład której wchodzi rynek wraz z rozciągającą się w kierunku zachodnim przedwojenną zabudową, ograniczona linią kolejową Legnica - Rudna Gwizdanów. Na południowy zachód od dworca kolejowego znajduje się Stary Lubin – częśd miasta o charakterze wiejskim. Na wschód i północ od centrum znajduje się osiedle niskich bloków wielorodzinnych. Na zachód od rynku, po drugiej stronie linii kolejowej znajduje się osiedle Ustronie, będące największym osiedlem w Lubinie, mające zróżnicowany charakter zabudowy. Drugie największe osiedle - Przylesie, znajduje się w południowo – wschodniej części miasta i ma także zróżnicowaną zabudowę, tworząc wraz z sąsiadującym Zalesiem zwarty obszar mieszkaniowy. Na północ od centrum, wzdłuż drogi do Rudnej rozciągają się zabudowa o charakterze wiejskim, z pojedynczymi blokami wielorodzinnymi oraz nowoczesną zabudową jednorodzinną, ciążącą w kierunku północno-wschodnim. Tereny na wschód od centrum oraz na północny zachód są terenami przemysłowymi (w drugim przypadku – także górniczymi). Zwarta zabudowa miasta otoczona jest przez ogródki działkowe, tereny rolnicze i nieużytki. Miasto jest ważnym węzłem komunikacyjnym – krzyżują się tu drogi: krajowa nr 3 łącząca Jakuszyce (granica z Republiką Czeską) ze Świnoujściem przez Legnicę, Lubin, Polkowice, Zieloną Górę i Gorzów Wielkopolski, krajowa nr 36 Ostrów Wielkopolski – Ścinawa – Lubin – Prochowice (dalej do Wrocławia DK94) oraz drogi wojewódzkie: nr 323 Leszno – Lubin i nr 335 Lubin – Chojnów. Ponadto na terenie miasta znajduje się stacja węzłowa Lubin Górniczy (linie: Legnica – Rudna Gwizdanów, Lubin Górniczy – Polkowice).

Tab. 5.1. Pokrycie terenu Gminy Miejskiej Lubin

typ pokrycia udział [%] tereny rolnicze 50,0 zabudowa 21,9 lasy 14,8 inne 12,5 wody stojące 0,8 Źródło: Baza Danych Ogólnogeograficznych

22 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Gmina Lubin położona jest w południowo-wschodniej części powiatu lubioskiego, na Wysoczyźnie Lubioskiej. Gmina ma zróżnicowany charakter - południowy obszar gminy charakteryzuje się dominacją terenów zalesionych, położonych na polodowcowych osadach piasków i żwirów. Centralna częśd gminy ma charakter rolniczy. W północno-zachodniej części gminy dominuje zabudowa przemysłowa, skupiona wokół górnictwa (zakłady górnicze, piaskownie, dawny osadnik). Przez gminę przechodzi linia kolejowa Legnica – Rudna Gwizdanów (ze stacją Raszówka i przystankami Gorzelin i Chróstnik) oraz linia kolejowa Lubin Górniczy – Polkowice z zespołem bocznic kopalnianych. Przez południową i północno-zachodnią cześd gminy przechodzi droga krajowa nr 3 (Jakuszyce- Świnoujście), przez wschodnią częśd powiatu droga krajowa nr 36 (Ostrów Wielkopolski – Ścinawa – Lubin – Prochowice). Sied tą uzupełniają drogi wojewódzkie: nr 323 Leszno – Lubin i nr 335 Lubin – Chojnów.

Tab. 5.2. Pokrycie terenu w Gminie Lubin

typ pokrycia udział [%] tereny rolnicze 41,2 lasy 37,6 zabudowa 19,1 wody stojące 1,5 Źródło: Baza Danych Ogólnogeograficznych

Miasto i Gmina Ścinawa położona jest na wschodzie powiatu, w mezoregionie Obniżenie Ścinawskie. Gmina ma charakter rolniczy, o rozporoszonej zabudowie. Najważniejszym ośrodkiem gminy jest położona nad Odrą Ścinawa, w której mieszka prawie połowa mieszkaoców gminy. W Ścinawie znajduje się węzeł dróg: krajowej nr 36 oraz wojewódzkiej nr 292. W przeszłośd był to także węzeł kolejowy, gdzie krzyżowały się linie: Wrocław Główny – Szczecin Port Centralny (czynna) oraz Kobylin – Legnica Północna (nieczynna).

Tab. 5.3. Pokrycie terenu w Mieście i Gminie Ścinawa

typ pokrycia udział [%] tereny rolnicze 36,5 lasy 35,1 zabudowa 27,0 wody stojące 1,4 Źródło: Baza Danych Ogólnogeograficznych

Gmina Rudna położna jest na Wzgórzach Dalkowskich, które tworzą moreny czołowe zlodowacenia środkowopolskiego, przez co krajobraz gminy jest bardzo sfałdowany, poprzecinany licznymi obniżeniami, na których rozwinęło się rolnictwo. Na wzniesieniach, pokrytych głównie piaskami i żwirami rosną głównie lasy. Od wschodu i północy granica gminy pokrywa się z przebiegiem Odry. Najważniejszymi miejscowościami są: Rudna będąca siedziba gminy, Chobienia oraz Gwizdanów - węzeł kolejowy (linie Wrocław Główny – Szczecin Port Centralny, Legnica – Rudna Gwizdanów oraz

23 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Rudna Gwizdanów – Huta Miedzi Cedynia). W zachodniej cześd gminy powstała infrastruktura powiązana z Kombinatem Górniczo-Hutniczym Miedzi: Zalew „Żelazny Most” – zbiornik odpadów poflotacyjnych, Huta Miedzi „Cedynia” – specjalizująca się w produkcji kabli miedzianych oraz lądowisko „Orsk” pod zarządem Pol-Miedź Trans Sp. z o.o. Przez obszar gminy przechodzą drogi wojewódzkie: nr 292 Nowa Sól – Ścinawa – Lisowice, nr 323 Leszno - Góra - Radoszyce – Rudna- Lubin, nr 331 Chocianów – Rynarcice.

Tab. 5.4. Pokrycie terenu w gminie Rudna

typ pokrycia udział [%] lasy 50,7 tereny rolnicze 28,1 zabudowa 18,5 wody stojące 2,1 inne 0,7 Źródło: Baza Danych Ogólnogeograficznych

5.2. Powiązania z innymi dokumentami strategicznymi

5.2.1. Ustalenia krajowego planu transportowego

W Planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym założono organizowanie połączeo kolejowych na linii kolejowej nr 273. Postanowienie to gwarantuje funkcjonowanie połączenia międzywojewódzkiego łączącego Wrocław z Zieloną Górą przez Ścinawę.

Dodatkowo przewidziano, iż od 2015 roku połączenie Kraków/Katowice/Wrocław - Berlin będzie realizowane przez Zieloną Górę, co oznacza, iż powinno byd ono wykonywane przez linię kolejową nr 273, przebiegającą przez Ścinawę i Rudną16.

W krajowym planie transportowym nie wyznaczono punktów handlowych na obszarze powiatu lubioskiego, które mogłyby pełnid funkcję węzłów przesiadkowych.

5.2.2. Ustalenia wojewódzkiego planu transportowego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Dolnośląskiego wyznacza zasady organizacji sieci komunikacyjnej województwa w wojewódzkich przewozach kolejowych oraz autobusowych, wraz z kierunkami rozwoju transportu publicznego.

16 Niezależnie od postanowieo krajowego planu transportowego, PKP Intercity S.A. z dniem 12.12.2014 r. zlikwidowało pociąg EuroCity Wawel, który jako jedyny łączył Wrocław z Berlinem.

24 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Plan ten określa wizję rozwoju regionalnego transportu publicznego województwa dolnośląskiego – dolnośląski system regionalnego transportu publicznego służyd będzie całodziennemu cyklicznemu skomunikowaniu ze stolicą województwa oraz między sobą wszystkich ośrodków powiatowych, pozostałych ośrodków miejskich o znacznym potencjalne oraz głównych miejscowości turystycznych. Cel ten powinien byd realizowany przy zapewnieniu prędkości podróży konkurencyjnej w stosunku do indywidualnych środków transportu (w tym samochodu osobowego), zapewniając co najmniej 80% populacji województwa dostęp do środka transportu publicznego bezpośrednio w miejscowości zamieszkania, a pozostałym mieszkaocom w odległości nie większej niż 10 km od miejsca zamieszkania. Scenariusze popytu na publiczny transport zbiorowy Plan dzieli na:  scenariusz I: stagnacja – utrzymanie sieci połączeo i ich standardów na poziomie zbliżonym do obecnego;  scenariusz II: umiarkowany rozwój – utrzymanie sieci połączeo transportowych określonych w scenariuszu I, przy ujednoliceniu standardów minimalnych - gwarantowanych na liniach komunikacyjnych o podobnym charakterze przewozowym (kategorii linii);  scenariusz III: pełen rozwój – utrzymanie sieci połączeo określonych w poprzednich scenariuszach oraz jej dalszy rozwój o nowe połączenia kolejowe i autobusowe, z dążeniem do zastępowania, tam gdzie jest to możliwe ze względów infrastrukturalnych, połączeo autobusowych bardziej wydajnym transportem kolejowym. W planie transportowym województwa dolnośląskiego przewidziano organizację następujących linii komunikacyjnych na obszarze gmin wchodzących w skład powiatu lubioskiego: Tab. 5.2.1. Planowane linie komunikacyjne o charakterze użyteczności publicznej w wojewódzkich przewozach pasażerskich

transport linia komunikacyjna wariant realizacji Wrocław – Brzeg Dolny – Wołów – Ścinawa – stagnacja, umiarkowany rozwój, kolejowy Głogów – granica województwa dynamiczny rozwój (-Nowa Sól)

kolejowy Wrocław – Legnica – Lubin umiarkowany rozwój, dynamiczny rozwój

Wrocław – Środa Śląska – Prochowice – Lubin drogowy umiarkowany rozwój – Polkowice (-Przemków/ Głogów)

drogowy Lubin – Rudna – Luboszyce – Góra umiarkowany rozwój, dynamiczny rozwój

drogowy Lubin – Siedlce – Turów – Ścinawa umiarkowany rozwój, dynamiczny rozwój drogowy Legnica – Lubin – Polkowice – Głogów umiarkowany rozwój, dynamiczny rozwój kolejowy Legnica – Lubin – Polkowice – Głogów dynamiczny rozwój Wrocław – Legnica – Lubin – Polkowice – kolejowy Głogów dynamiczny rozwój po wybudowaniu łącznicy do linii nr 14 Źródło: Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Dolnośląskiego.

25 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Zaplanowane zostały 2 węzły przesiadkowe – w Lubinie (integracja z komunikacją miejską) oraz w Ścinawie (integracja z komunikacją powiatową oraz lokalną).

5.2.3. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 203017

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) wskazuje kierunki i możliwości polityki przestrzennej kraju, jednocześnie pozostawiając otwartą drogę co do wyboru konkretnych rozwiązao infrastrukturalnych, a za główne cele przyjmuje:  podwyższanie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich poprzez ich integrację funkcjonalną, przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności,  poprawę spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej,  poprawę dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych, poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej. Dokument ten postuluje potrzebę wzrostu mobilności przestrzennej wynikającej z dokonujących się zmian demograficznych w połączeniu z aktywizowaniem zasobów pracy. Rozwiązania w aspekcie zarządzania w miastach oraz rozwój transportu zbiorowego wpływad mają pozytywnie na rozwój najsilniejszych gospodarczo ośrodków i ich obszarów funkcjonalnych. Dlatego też poprzez zwiększenie zapotrzebowania na usługi transportowe należy upowszechniad dostępnośd do nich poprzez zmiany struktury systemu transportowego, przyczyniające się do dalszego wzrostu znaczenia kolejowych przewozów pasażerskich na poziomie międzyregionalnym oraz przewozów międzyaglomeracyjnych i aglomeracyjnych oraz przewozów miejskich, z uwzględnieniem ekologicznych systemów transportu zbiorowego. Obszary o najniższym dostępie do usług, przede wszystkim w aspekcie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, powinny mied zapewnioną m.in. dostępnośd do transportu zbiorowego. 5.2.4. Ustalenia Planu zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego. Perspektywa 202018

Obecny Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego Perspektywa 2020, sporządzony został na podstawie Uchwały Nr LVIII/889/2006 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 21 września 2006 r. i zastąpił obowiązujący dotychczas Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego (Uchwała Nr XLVIII/873/2002 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 sierpnia 2002 r.).

Wizja rozwoju województwa w sferze komunikacyjnej przewiduje nowoczesny region o funkcjonującej docelowej sieci najważniejszych połączeo drogowych z systemem dróg europejskich oraz zakooczonej modernizacji głównych linii kolejowych, a także z funkcjonującym odcinkiem Kolei Dużych Prędkości, łączącej Wrocław z Warszawą. Sprawny, regionalny system dróg o znaczeniu krajowym i wojewódzkim stanowi jeden z głównych elementów rozwoju struktur osadniczych, postępującego w nawiązaniu do rozbudowywanej sieci powiązao wewnętrznych, gwarantujących

17 Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. (Monitor Polski z dnia 27 kwietnia 2012 r., poz. 252) 18 Uchwała Nr XLVIII/1622/2014 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 marca 2014 r.

26 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego wysoką mobilnośd mieszkaoców. Obszary i pasma osadnicze, charakteryzujące się największym potencjałem dla intensyfikacji wielofunkcyjnego rozwoju regionu są dobrze skomunikowane, co umożliwia płynny przepływ osób i towarów, wzmacniając jego wysoką konkurencyjnośd.

Celem strategicznym rozwoju przestrzennego województwa, w aspekcie transportu i komunikacji, wynikającym z przyjętych ustaleo Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 i Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 oraz zaleceo zawartych w krajowych i regionalnych dokumentach planowania strategicznego, jest ukształtowanie sprawnych, bezpiecznych systemów transportu i komunikacji, powiązanych z systemem krajowym i europejskim.

Dla obszaru Powiatu Lubioskiego oraz jego bezpośredniego otoczenia, Plan wskazuje następujące zadania i działania w ramach poniższych kierunków:  kształtowanie spójnego przestrzennie systemu powiązao komunikacyjnych wewnątrz obszarów rozwoju i pomiędzy nimi – poprawa dostępności wewnętrznej:

. realizacja sprawnego systemu powiązao drogowych w paśmie głogowsko-kłodzkim poprzez budowę lub modernizację dróg m.in. Głogów – Studzionki – Lubin – Góra.

 podwyższenie parametrów użytkowych sieci drogowej:

. przebudowa dróg o znaczeniu krajowym i regionalnym – DW323 (Góra – Ciechanów – Nieszczyce - /…/ - Studzionki – Rudna – Lubin),

. budowa obwodnic miejscowości – w ciągach dróg krajowych m.in. Lubin (S3).  kształtowanie spójnego przestrzennie systemu powiązao wewnątrz obszarów rozwoju i pomiędzy nimi:

. stworzenie sprawnego systemu powiązao kolejowych w Paśmie Głogowsko- Kłodzkim  w ramach powiązao kolejowych o kluczowym znaczeniu, modernizacja i dostosowanie parametrów technicznych przemysłowej linii kolejowej na odcinku Lubin – Polkowice – Potoczek do prowadzenia ruchu pasażerskiego,  modernizacja linii kolejowej nr 289 (Legnica – Rudna Gwizdanów).

. wykorzystanie istniejących oraz o ruchu zawieszonym linii kolejowych jako ważnego elementu aktywizacji turystycznej obszaru pogranicza – reaktywacja połączeo kolejowych na osi Legnica – Lubin – Rudna – Polkowice – Głogów,

 wzmacnianie transportu lotniczego – poprawa dostępności:

. rozbudowa lotniska w Lubinie w powiązaniu z głównym portem lotniczym regionu,

. modernizacja pozostałych istniejących lotnisk sportowych, sanitarnych i powojskowych, w tym w miejscowości Orsk w gminie Rudna. Jako projekt kluczowy dla regionalnego programu operacyjnego dla województwa dolnośląskiego na lata 2007 – 2013 wymienia się budowę mostu na rzece Odrze w ciągu drogi wojewódzkiej nr 323.

Wśród indywidualnych projektów rezerwowych przewidzianych do realizacji na obszarze województwa dolnośląskiego uwzględniono również, wśród inwestycji dla komunikacji, budowę drogi ekspresowej S3 na odcinku Nowa Sól – Legnica przebiegającej m.in. przez miasto i gminę Lubin.

27 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Inwestycja ta zawarta została jednocześnie w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2011 – 2015.

Wśród zadao przewidzianych do finansowania w ramach limitów zobowiązao określonych w ramach Wieloletniej Prognozy Finansowej Samorządu Województwa Dolnośląskiego przewidziano drogi dojazdowe do mostu na Odrze w mieście Ciechanów na odcinku Lubin, Głogów – Ciechanów Inwestycja realizowana ma byd na obszarze miasta Głogów oraz gmin Głogów, Grębocice i Rudna.

W ramach Master Planu Dla Transportu Kolejowego w Polsce do 2030 roku przewiduje się m.in. modernizację linii CE59 na odcinkach Wrocław –Zielona Góra – Szczecin, przebiegającej przez obszar gmin Ścinawa i Rudna.

5.2.5. Studia uwarunkowao i kierunków zagospodarowania gmin powiatu lubioskiego

Wszystkie gminy w powiecie lubioskim posiadają uchwalone i obowiązujące studia uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego, których ustalenia są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:  Lubin: Uchwała nr IX/89/15 Rady Miejskiej w Lubinie z dnia 8 września 2015 r. w sprawie uchwalenia studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Lubina;  Gmina Lubin: Uchwała nr IX/35/2015 Rady Gminy Lubin z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie zmiany studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubin;  Ścinawa: Uchwała nr XC/286/14 Rady Miejskiej w Ścinawie z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Ścinawa;  Rudna: Uchwała nr XXIV/240/2015 Rady Gminy Rudna z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rudna.

5.3. Układ drogowy

Podstawowy układ drogowy obszaru objętego Planem stanowią drogi krajowe, wojewódzkie oraz powiatowe. Drogi krajowe:

 DK nr 3, relacji Świnoujście – Zielona Góra – Polkowice – Lubin – Karczowiska – Legnica (autostrada A-4) – Bolków – Jakuszyce, przejście graniczne z Republiką Czeską, odcinkowo (poza granicami województwa dolnośląskiego) DK3 funkcjonuje już na wybranych odcinkach jako droga ekspresowa S-3; w Lubinie DK3 przebiega przez obwodnicę miasta w ciągu ul. Zielonogórskiej;  DK nr 36, relacji Ostrów Wielkopolski – Ścinawa – Siedlce – Lubin – Niemstów – Prochowice; w Ścinawie DK36 wyprowadzono z centrum miasta przez ul. W. Witosa oraz Wrocławską.

Drogi wojewódzkie:  DW nr 292, relacji Lisowice (DK36) – Zaborów – Ścinawa – Chobienia – Brodowice – Głogów – Nowa Sól (DK3);

28 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 DW nr 323, łącząca Leszno z Lubinem (DK3) przez Górę, Radoszyce, Rynarcice; w jej ciągu, oddano do użytku most na Odrze (w 2012 roku) – dotychczas była tam przeprawa promowa;  DW nr 335, łącząca Chojnów (DW328) z Lubinem (DK3) przez Jaroszówkę – stanowi alternatywny dojazd do Autostrady A4 (Węzeł Chojnów); w Lubinie przebiega przez odcinek Alei Generała Broni Stanisława Maczka.

Drogi powiatowe:

 nr 1207 D – relacji Rudna – Stara Rudna – Wądroże – Dziesław;  nr 1208 D – relacji Mleczno – Toszowice – Tymowa – Dębiec – Ścinawa (DW292);  nr 1209 D – relacji Gwizdanów – Wysokie – Radomiłów – Kliszów – Dziesław;  nr 1211 D – relacji Tymowa – Chełmek Wołowski – Dziesław – Olszany – Górzyn – Naroczyce (DW292);  nr 1218 D – relacji Szklary Górne – DK3;  nr 1219 D – relacji Lubin (ul. Jana Pawła II) – Obora – Szklary Górne – granica powiatu (kierunek Chocianów);  nr 1220 D – relacji Rudna – Mleczno – Lubin (DK3);  nr 1221 D – relacji Składowice – Dąbrowa Górna – Dąbrowa Dolna – DK36;  nr 1222 D – relacji Siedlce (DK36) – Ręszów;  nr 1223 D – relacji Niemstów (DK36) – Parszowice – Zaborów (DW292);  nr 1227 D – relacji granica powiatu (z kierunku Kochlic) – Wiercieo – Bukowna – Lisiec – granica powiatu (kierunek Jaroszówka);  nr 1229 D – relacji Osiek (DK36) – Kłopotów;  nr 1230 D – relacji Lubin (ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego) – Osiek – Raszowa – Raszówka;  nr 1231 D – relacji Lubin (ul. Księginicka) – Księginice – Czerniec – Niemstów;  nr 1232 D – relacji Karczowiska (DK3) – Zimna Woda – Lisiec – granica powiatu (kierunek Jaroszówka);  nr 1233 D – relacji Miłosna (DK36) – Raszówka – Karczowiska (DK3);  nr 1234 D – relacji Krzeczyn Wielki (DW335) – Gorzyca – granica powiatu (kierunek Żabice);  nr 1235 D – relacji Krzeczyn Wielki – Chróstnik (DK3);  nr 1236 D – relacji Obora (ul. Szmaragdowa) – Lubin (DK3);  nr 1237 D – relacji Miłosna (DK36) – Redlice – Parszowice – Ścinawa (DK36);  nr 1238 D – relacji Dłużyce (DW292) – Dziewin;  nr 1239 D – relacji Zaborów (DW292) – Grzybów;  nr 1240 D – relacji DW292 – Przystao Chrobrego;  nr 1244 D – relacji Wielowieś – granica powiatu (kierunek Lisowice);  nr 1250 D – relacji Raszowa – Raszowa Mała – granica powiatu (kierunek Legnica);  nr 1138 D – relacji Szklary Górne – granica powiatu (kierunek Parchów);  nr 1190 D – Lubin ul. Leśna;  nr 1191 D – Lubin Aleja Prezydenta Lecha Kaczyoskiego;  nr 1192 D – Lubin ul. Hutnicza.

29 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Rys. 5.3.1. Podstawowy układ drogowy na obszarze objętym Planem Źródło: opracowanie własne.

5.4. Transport indywidualny

Liczba zarejestrowanych samochodów osobowych w powiecie lubioskim przez ostatnie 3 lata wzrosła o 43,9 auta/1000 os., co stanowi znaczący wzrost. Liczba pojazdów w powiecie lubioskim wzrosła z 437,3 samochodów/1000 os. w 2011 r. do 481,2 samochodów/1000 os. w 2013 r. co oznacza wzrost o 10% na przestrzeni 3 lat.

30 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Tab. 5.2. Liczba zarejestrowanych samochodów w powiecie lubioskim w latach 2011-2013

Rok Liczba zarejestrowanych samochodów osobowych/1000 os. 2011 437,3 2012 456,9 2013 481,2 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS.

Wzrost liczby samochodów skutkuje decyzjami o rozbudowie sieci drogowej oraz infrastruktury w miastach (m.in. większa liczba parkingów) oraz powoduje spadek zainteresowania transportem publicznym, powodując jego stopniowe ograniczanie. Należy jednak mied na uwadze, że obecnie komunikacja miejska na obszarze Gminy Miejskiej Lubin, Gminy Lubin oraz Miasta i Gminy Ścinawa jest nieodpłatna, co może wpłynąd zahamowanie tempa wzrostu liczby samochodów w tych gminach.

5.5. Średniodobowy ruch na sieci dróg wojewódzkich i krajowych na obszarze powiatu lubioskiego

Na drogach krajowych i wojewódzkich, z wyłączeniem miast na prawach powiatu, regularnie, co 5 lat przeprowadzany jest Generalny Pomiar Ruchu (GPR), który obrazuje aktualny poziom natężenia ruchu na poszczególnych odcinkach sieci drogowej oraz wskazuje prognozy ruchu w perspektywie 5, 10 i 15 lat. Obecnie obowiązuje przeprowadzony w 2010 r. GPR2010.

Najbardziej obciążonym ciągiem drogowym w rejonie Lubina jest droga krajowa nr 3, której średnie dobowe natężenie ruchu (SDR) wynosi:

 24 101 poj./dobę na odcinku Lubin – Polkowice;  16 800 poj./dobę na odcinku Lubin – Kochlice.

W samym Lubinie na drodze krajowej nr 3, średnie natężenie ruchu (SDR) jest następujące:

 18 613 poj./dobę na ul. Skłodowskiej-Curie od skrzyżowania z DW323 do skrzyżowania z DK36 (ul. Ścinawska);  17 507 poj./dobę na odcinku na odcinku wspólnym z DK36 („obwodnica północna”);  19 651 poj./dobę na Al. Komisji Edukacji Narodowej, od skrzyżowania z DK36 („obwodnica północna”) do granicy miasta Lubin. SDR dla drogi krajowej nr 36 jest następujące:

 6 128 poj./dobę na odcinku Ścinawa – Lubin;  7 526 poj./dobę na odcinku Lubin – Prochowice.

31 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Na drogach wojewódzkich SDR wynosi:

 612 poj./dobę na DW323, odcinek Rynarcice – Lubin DK3;  4 823 poj./dobę na DW335, odcinek Trzebnice – Lubin;  13 4562 poj./dobę na DW335, odcinek od granicy miasta Lubin, w ciągu ulic: Chocianowska, 1 Maja, al. Niepodległości, Ścinawska – do DK3.

Średni SDR na drogach krajowych wynosi 9 888 poj./dobę, w tym na drogach krajowych nie będących ciągami dróg międzynarodowych – 7 097 poj./dobę. Średnie natężenie ruchu dobowego na odcinku Kochlice – Polkowice na DK3 – głównej trasie przebiegającej przez Lubin, jest o około 65% większe niż średnie natężenie na drogach krajowych w Województwie Dolnośląskim19.

Średni SDR na drogach wojewódzkich wynosi 3 398 poj./dobę (dla Dolnego Śląska – 3 337 poj./dobę), a wskaźnik wzrostu ruchu 2010/2005 – 1,23 (dla Dolnego Śląska 1,24). Odcinek DW335: Trzebnice – Lubin cechuje się większym SDR niż średnia dla województwa.

GPR2010 wykazał wysokie wartości natężenia ruchu SDR na obszarze Powiatu Lubioskiego, w szczególności na DK3, obrazując potrzebę udrożnienia przepustowości istniejącego układu komunikacyjnego. Należy jednak pamiętad, że pomiar był wykonany przed oddaniem do użytku dwóch ważnych inwestycji w regionie – obwodnicy południowej miasta Lubina oraz mostu na Odrze w Ciechanowie (DW323). W kontekście przyszłych inwestycji należy patrzed przez pryzmat budowy drogi ekspresowej S3, która w razie oddania do eksploatacji przejmie całkowicie ruch tranzytowy przez region, zarówno w kierunku Szczecina, jak i Lubawki. W okolicach Legnicy powstanie węzeł z A4, który umożliwi szybszy dojazd do Wrocławia z pominięciem obecnej DK36 i DK94 przez Prochowice oraz połączy Lubin z resztą kraju siatką połączeo ekspresowych i autostradowych.

5.6. Wpływ transportu na środowisko

5.6.1. Korzystanie ze środowiska naturalnego

Transport, obok działalności przemysłowej, jest znaczącym źródłem uciążliwości i problemów dla środowiska naturalnego oraz człowieka. Negatywny wpływ transportu związany jest przede wszystkim z emisją spalin, drgao oraz hałasu. Głównymi źródłami wspomnianych szkodliwych czynników jest transport drogowy oraz kolejowy.

Transport drogowy jest jednym z głównych źródeł emisji zanieczyszczeo powietrza, stanowiących zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, zdrowia, a nawet życia człowieka. Wskutek spalania paliw w silnikach pojazdów do powietrza trafiają: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz cząstki stałe i metale ciężkie.

Oddziaływanie transportu kolejowego na środowisko sprowadza się przede wszystkim do emisji hałasu i drgao oraz zanieczyszczeo (z pojazdów o napędzie spalinowym), jest jednakże nieporównywalnie mniejsze niż w przypadku transportu drogowego.

19 Na drogach krajowych w województwie dolnośląskim SDR wyniósł 6 654 poj./dobę. Wskaźnik wzrostu natężenia ruchu 2010/2005 wyniósł tam 1,22

32 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Wielkośd emisji spalin, wygenerowanej przez transport, określa wartośd liniowej emisji gazów i cząstek stałych. Udział transportu jest drugim co do wielkości źródłem zanieczyszczeo po procesach spalania poza przemysłem (głównym generatorem pozostają gospodarstwa domowe). Transport jest także odpowiedzialny za emisję większości tlenków azotu, przy czym wskaźnik ten wzrasta na obszarach silnie zurbanizowanych oraz o największym zagęszczeniu drogowych szlaków komunikacyjnych.

5.6.2. Emisja spalin

W granicach powiatu lubioskiego znajduje się sied dróg i systemów komunikacyjnych, których najważniejszym elementem są przebiegające dwie drogi krajowe nr 3 oraz 36. Skutkuje to zanieczyszczeniami komunikacyjnymi, które mają duży wpływ na jakośd powietrza atmosferycznego. Do substancji mających negatywny wpływ na środowisko, które emitowane są przez środki transportu można zaliczyd: dwutlenek azotu, tlenek węgla, benzen oraz pyły. Na podstawie „Oceny jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego w 2013 roku”, stwierdzono że następujące normy powietrza nie zostały przekroczone:

 SO2 dwutlenek siarki - w 2013 r. nie wystąpiły przekroczenia poziomów dopuszczalnych i alarmowego określonych dla dwutlenku siarki;

 NO2 dwutlenek azotu - ponadnormatywne średnioroczne stężenie dwutlenku azotu zarejestrowane zostało przez stację zlokalizowaną przy al. Wiśniowej we Wrocławiu. Pomiary w pozostałych rejonach województwa nie wykazały przekroczeo poziomów dopuszczalnych zarówno w odniesieniu do normy rocznej, jak i 1-godzinowej;

 CO2 – w 2013 r. na terenie województwa dolnośląskiego nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu 8-godzinnego tlenku węgla;  ozon - poziom zanieczyszczenia powietrza ozonem na terenie strefy dolnośląskiej został przekroczony tylko w obszarze Czerniawy, w pozostałych rejonach pozostawał w normie;  benzen - pomiary w 2013 r. nie wykazały przekroczeo dopuszczalnego poziomu średniorocznego. Ponadnormatywne stężenia pyłu zawieszonego są jednym z największych problemów ochrony powietrza w regionie:  pył zawieszony PM10 - w 2013 roku zanotowano przekroczenia dopuszczalnej liczby przekroczeo normy średniodobowej na 18 stanowiskach: w tym m.in. w Rudnej przez 40 dni w roku,  pył zawieszony PM2,5 – pomiary w 2013 r. wykazały przekroczenie normy średniorocznej w 2 punktach pomiarowych we Wrocławiu oraz w Legnicy, a także przekroczenie pułapu stężenia ekspozycji we Wrocławiu, Legnicy i Wałbrzychu.

W poniższej tabeli zestawiono określone europejskim standardem emisji spalin dopuszczalne wartości emisji do atmosfery: tlenków azotu (NOx), węglowodorów (HC), tlenków węgla(CO) oraz cząstek stałych (PM). Standardy te dotyczą nowych pojazdów sprzedawanych na terenie Unii Europejskiej, w szczególności: samochodów osobowych i ciężarowych, autobusów, ciągników i maszyn rolniczych, kolejowych pojazdów trakcyjnych oraz statków śródlądowych.

33 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Tab. 5.6.1. Dopuszczalne wartości emisji spalin w poszczególnych normach EURO

Pojazdy z silnikiem benzynowym Pojazdy z silnikiem wysokoprężnym

[g/km]

EURO1 EURO2 EURO3 EURO4 EURO5 EURO6 EURO1 EURO2 EURO3 EURO4 EURO5 EURO6

CO 2,72 2,2 2,3 1 1 1 3,16 1 0,64 0,5 0,5 0,5

HC - - 0,2 0,1 0,1 0,1 - 0,15 0,06 0,05 0,05 0,09

NOx - - 0,15 0,08 0,06 0,06 - 0,55 0,5 0,25 0,18 0,08

HC+NOx 0,97 0,5 - - - - 1,13 0,7 0,56 0,3 0,23 0,17

PM - - - - 0,005 0,005 0,14 0,08 0,05 0,009 0,005 0,005 Źródło: http://www.ngk.de/pl/

W ostatnich latach coraz większą popularnośd zdobywają autobusy z napędami alternatywnymi, do których można zaliczyd m.in. pojazdy zasilane CNG i LNG, pojazdy elektryczne, a także hybrydowe. Niskie wielkości emisji zanieczyszczeo przekładają się na niższe niż w przypadku zasilania pojazdów olejem napędowym koszty korzystania ze środowiska, zgodnie bowiem z art. 274 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska20 wysokośd tych kosztów uzależniona jest od ilości zanieczyszczeo wprowadzanych do powietrza. Jednostkowe stawki opłat określane są w corocznie wydawanych obwieszczeniach Ministra Środowiska.

Należy zaznaczyd jednak, iż zakupy pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi (szczególnie CNG, LNG) wiążą się z dużymi inwestycjami w infrastrukturę przewoźnika (bardzo kosztowne stacje paliw, specjalne hale, warsztaty a nawet kanały przeglądowe i wysokospecjalizowane narzędzia). Koszty zmiany technologii sięgają wielomilionowych nakładów, a oszczędności wynikające z eksploatacji i zmniejszonych opłat za korzystanie ze środowiska są wyłącznie teoretyczne, z uwagi na wysokie ceny paliw alternatywnych, wynikające m.in. z podatku akcyzowego.

5.6.3. Emisja hałasu

W powiecie lubioskim do głównych generatorów hałasu należy transport oraz zakłady przemysłowe. W przypadku transportu, największym emitentem hałasu pozostają środki transportu kołowego. Przez granice administracyjne powiatu przechodzą dwa bardzo ważne ciągi komunikacyjne (DK36, oraz DK3 będąca częścią korytarza E65), krzyżujące się na terenie Lubina, co bezpośrednio powoduje wysoki ruch tranzytowy przez powiat lubioski. Planowana budowa drogi ekspresowej S3 w ciągu korytarza E65, powinna pozytywnie wpłynąd na ograniczenie hałasu w obszarach zabudowanych, przez które przebiega trasa obecnej drogi krajowej. Dźwięki emitowane przez transport kolejowy są znacząco mniej uciążliwe, niż przez transport drogowy. Sied kolejowa na terenie powiatu jest stosunkowo gęsta, jednak regularne połączenia

20 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 z późn. zm.).

34 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego pasażerskie wykonywane są na odcinku Ścinawa – Rudna Gwizdanów, na linii 273 Wrocław – Szczecin. Pozostałe czynne linie kolejowe wykorzystywane są w ruchu towarowym, a ich znacząca częśd przebiega poza obszarami gęsto zaludnionymi. W tabeli 5.6.2. przedstawiono dopuszczalne wartości poziomu hałasu w środowisku21 generowane przez transport. Tab. 5.6.2. Dopuszczalny poziom hałasu.

Dopuszczalny poziom hałasu [dB]

Starty, lądowania i Drogi oraz linie kolejowe przeloty statków L.p. Przeznaczenie terenu powietrznych

LAeq D LAeq N LAeq D LAeq N dzieo noc dzieo noc T=16 h T=8 h T=16 h T=8 h

a) Strefa ochronna "A" uzdrowiska 1. b) Tereny szpitali poza miastem 50 45 55 45 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub 2. czasowym pobytem dzieci i młodzieży * 61 56 60 50 c) Tereny domów opieki d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego 3. b) Tereny zabudowy zagrodowej 65 56 - - c) Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe * d) Tereny mieszkaniowo – usługowe

Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 4. tys. mieszkaoców **. 68 60 - -

* – w przypadku niewykorzystywania tych terenów zgodnie z ich funkcją w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu określony dla pory nocy. ** – strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkaoców to teren ze zwartej zabudowy mieszkaniowej i koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkaoców pow. 100 tys., można wyznaczyd w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

Źródło: opracowanie własne na podstawie aktu jednolitego Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112).

Stan klimatu akustycznego wokół dróg krajowych i wojewódzkich w powiecie lubioskim ulega ciągłym zmianom, spowodowanym ogólnym wzrostem liczby pojazdów samochodowych, a co za tym idzie wzrostem natężenia ruchu, co pogarsza sytuację akustyczną przyległych terenów. Równocześnie zauważalny jest znaczny postęp prac związany z budową nowych odcinków dróg, odnowy nawierzchni, jak również budowy elementów ochrony środowiska ograniczających propagację hałasu

21Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 112).

35 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

(ekrany akustyczne np. wzdłuż al. Generała Maczka). Alternatywą dla wzrastającego ruchu samochodowego, może byd racjonalny rozwój transportu zbiorowego. Sprawnie funkcjonująca sied połączeo w publicznym transporcie zbiorowym może spowodowad zmianę zachowao społecznych, polegającą na wyborze środków komunikacji zbiorowej zamiast samochodu. Taka zmiana może przełożyd się na zmniejszenie ruchu samochodowego, zanieczyszczenia powietrza oraz spadku poziomu hałasu.

Z chwilą wstąpienia Polski w struktury Unii Europejskiej, zobowiązała się ona do respektowania i przestrzegania jej norm i wymogów prawnych, w tym również tych związanych z ochroną środowiska. Mówi o tym m.in. art. 5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej: Rzeczpospolita Polska (…) zapewnia ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój, którego założeniem jest zaspokajanie potrzeb jednego pokolenia, bez umniejszania szans na zaspokajanie potrzeb kolejnych pokoleo, stanowi fundament, na którym opierad się powinny krajowe oraz lokalne dokumenty strategiczne w kontekście wszelkich dziedzin społecznych i gospodarczych, funkcjonowania kraju, jak i poszczególnych jego regionów. W szczególności realizacja zasady zrównoważonego rozwoju istotna jest dla obszarów, na których poprawa stanu środowiska naturalnego znacząco wpłynie na polepszenie warunków życia, co pozwoli w dłuższej perspektywie na zatrzymanie odpływu ludności, trwały rozwój i postęp społeczny.

5.6.4. Polityka zrównoważonego rozwoju i zwiększanie udziału transportu publicznego w ruchu jako najważniejsze działania poprawy stanu środowiska naturalnego

Transport jest jednym z najważniejszych czynników determinujących rozwój gospodarczy, ze względu na jego negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne stanowi znaczącą uciążliwośd dla życia mieszkaoców. Utrzymanie wysokiego udziału transportu zbiorowego w liczbie podróży zmotoryzowanych w mieście wpływa w największym stopniu na ograniczenie zanieczyszczeo emitowanych do środowiska przez ruch pojazdów. Zakładając, że standardowy autobus regionalny może przewieźd 50 pasażerów, oraz że w jednym samochodzie podróżuje w relacji dom-praca średnio 1,2 osoby można założyd, że na jeden autobus przypadają 42 samochody osobowe. O tyle samochodów można teoretycznie zmniejszyd ruch do miejsc pracy, czy też do innych generatorów ruchu, co wprost przekłada się na obniżenie emisji spalin i jest najbardziej efektywnym działaniem ochrony środowiska.

Nawiązując do wyżej wymienionych wniosków najważniejszym działaniem powinno byd wprowadzanie różnego rodzaju zachęt i priorytetów dla transportu publicznego oraz przemyślanych ograniczeo dla transportu indywidualnego, żeby jak największa liczba podróżnych decydowała się na korzystanie z transportu zbiorowego.

Zrównoważony rozwój to kształtowanie transportu w sposób minimalizujący jego negatywny wpływ na środowisko i mieszkaoców. Skuteczne wdrażanie zrównoważonego rozwoju polega na wspieraniu działao ograniczających zapotrzebowanie na transport poprzez odpowiednią politykę przestrzenną, rozwój nowych technologii oraz promowanie publicznego transportu zbiorowego.

36 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Zalecane w planie kierunki działao promujących transport zbiorowy wynikające z polityki zrównoważonego rozwoju to:

 wprowadzanie przywilejów w ruchu dla środków publicznego transportu zbiorowego,  tworzenie przyjaznych dla pasażerów zintegrowanych systemów taryfowo-biletowych,  prowadzenie kampanii edukacyjno-promocyjnych zachęcających do korzystania z transportu publicznego oraz innych, niskoemisyjnych form przemieszczania się,  ciągłe monitorowanie i analiza popytu na usługi komunikacji publicznej, oraz odpowiednia modyfikacja ofert przewozowych odpowiadająca zapotrzebowaniu obecnych i potencjalnych pasażerów.

Działania te przynoszą oczekiwany efekt środowiskowy, dodatkowo wpływają na wzrost atrakcyjności życia mieszkaoców.

5.6.5. Wymogi stosowania ekologicznych napędów w środkach publicznego transportu zbiorowego

Jednym z aspektów istotnych z punktu widzenia ochrony środowiska w transporcie jest dążenie do utrzymania możliwie wysokiego udziału taboru komunikacji zbiorowej wyposażonego w niskoemisyjne silniki, spełniające obowiązujące aktualnie normy ekologiczne. Cechą charakterystyczną nowoczesnych silników spalinowych, spełniających co najmniej wymogi normy Euro 5 lub EEV, jest emisja zanieczyszczeo spalin na poziomie porównywalnym do emisji silników zasilanych gazem. Rozwój technologii pojazdów o napędzie elektrycznym, oraz innym alternatywnym najprawdopodobniej spowoduje, że w przyszłości różnice w cenie zakupu taboru i budowy zaplecza technicznego w porównaniu do systemów konwencjonalnych będą maled.

37 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

6. Ocena i prognozy społecznych potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym

6.1. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych

Wykorzystując dostępne dane demograficzne i geograficzne oraz implementując metodę grawitacyjną, opracowano dla powiatu lubioskiego macierz potoków pasażerskich. Z opracowania wyłączono podróże wewnątrz gmin powiatu lubioskiego. Poniżej (tab. 6.1.1.) przedstawiono wspomnianą macierz, która dotyczy wszystkich podróży niepieszych realizowanych niezależnie od środka transportu zastosowanego w podróży. Podróże te odbywają się tylko w obrębie granic powiatu lubioskiego. Wielkości potoków pasażerskich przedstawiono procentowo, a nie liczbowo z racji szacowania prezentowanych danych, które należałoby w przyszłości ocenid, przeprowadzając kompleksowe badania potoków pasażerskich w transporcie indywidualnym i zbiorowym.

Tab. 6.1.1. Oszacowana macierz potoków ruchu pomiędzy poszczególnymi gminami powiatu lubioskiego

Miasto i Gmina Ścinawa 1,7% (obszar wiejski)

Gmina Lubin 2,2% 2,1%

Gmina Miejska 14,1% 9,5% 56,6% Lubin

Miasto i Gmina Ścinawa 1,4% 2,6% 9,8% (obszar miejski) Miasto i Gmina Gmina Miejska Suma = 100,0% Gmina Rudna Ścinawa Gmina Lubin Lubin (obszar wiejski) Źródło: opracowanie własne.

Analizując powyższą macierz należy zwrócid uwagę, że największe wielkości potoków pasażerskich występują na liniach komunikacyjnych pomiędzy gminami:

 Lubin (gmina miejska) – Lubin (gmina wiejska),  Lubin (gmina miejska) – Rudna,  Lubin (gmina miejska) – Ścinawa (obszar miejski).

Relatywnie istotne potoki pasażerskie występują również pomiędzy Lubinem (gminą miejską) i Ścinawą (obszarem wiejskim).

Zapotrzebowanie na przewóz osób w publicznym transporcie zbiorowym w powiecie lubioskim wynika m.in. z:

38 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 liczby mieszkaoców (najwyższa w gminach: miejska Lubin, wiejska Lubin) – szczegółowe dane zestawiono w tabeli 3.3.1,  gęstości zaludnienia (najwyższa w gminie miejskiej Lubin i obszarze miejskim Ścinawa) – wartości tego wskaźnika przedstawiono w postaci kartogramu na rysunku 6.1.1  generatorów ruchu, do których zaliczane są także obiekty o charakterze użyteczności publicznej – ich silna koncentracja cechuje miejscowości będące siedzibami gmin; generatory ruchu w powiecie lubioskim zostały wskazane na mapie w punkcie 6.2. Kluczowymi czynnikami kształtującymi potrzeby przewozowe mieszkaoców powiatu lubioskiego są funkcje pełnione przez największy ośrodek miejski w regionie, czyli miasto Lubin. W mieście tym zlokalizowanych jest wiele ośrodków edukacji, administracji oraz zakładów pracy, determinujących codzienne, obligatoryjne podróże. Z tego powodu najwięcej podróży międzygminnych ma swój początek lub koniec w granicach gminy miejskiej Lubin.

Rys. 6.1.1. Gęstośd zaludnienia poszczególnych gmin powiatu lubioskiego. Źródło: opracowanie własne.

Przewiduje się, iż skala i rodzaje potrzeb przewozowych mieszkaoców powiatu lubioskiego w przyszłości nie ulegną większym zmianom, ze względu na prognozowane przez Główny Urząd Statystyczny utrzymanie podobnego poziomu liczby ludności (szerzej w rozdziale 3.3.). Należy

39 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego również zaznaczyd, że prognozowana dynamika spadku liczby ludności w ostatnich latach jest niższa niż zakładała powyższa prognoza długoletnia.

6.2. Najważniejsze generatory ruchu w powiecie lubioskim

Na poniższym rysunku przedstawiono lokalizację najważniejszych obiektów, będących generatorami podróży w komunikacji zbiorowej na terenie powiatu lubioskiego.

Rys. 6.2.1. Lokalizacja najważniejszych generatorów ruchu na obszarze powiatu lubioskiego. Źródło: opracowanie własne.

40 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

7. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu

7.1. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu wynikające ze strategii zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – podział zadao przewozowych.

Osoba, która planuje podróż musi podjąd decyzję z jakiego środka transportu będzie korzystad, jego wybór zależy od indywidualnej oceny dostępnych poszczególnych środków transportowych. Może się zdarzyd taka sytuacja, że niektóre rodzaje środków transportu zbiorowego, mogą byd niedostępne na pewnych obszarach. W najgorszych okolicznościach mieszkaocy mogą byd zmuszeni do podróżowania wyłącznie transportem indywidualnym (samochód osobowy, rower, itp.), ponieważ niektóre miejscowości mogą nie posiadad wcale dostępu do jakiegokolwiek transportu zbiorowego. Brak tego typu przewozów, sprzyja prowadzeniu polityki transportowej pro-motoryzacyjnej, która ogranicza lub minimalizuje potoki pasażerskie w transporcie zbiorowym, a to może doprowadzid do zredukowania oferty przewozowej lub nawet w granicznym przypadku do całkowitej likwidacji transportu zbiorowego na pewnych obszarach. W interesie publicznym jest, aby ograniczyd tego typu tendencje, poprzez wprowadzenie odmiennej polityki transportowej, opartej na strategii zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Tego typu polityka ma na celu zastosowad rozwiązania i narzędzia, które ograniczą natężenie ruchu w komunikacji indywidualnej oraz ma za zadanie podnoszenie atrakcyjności systemu publicznego transportu zbiorowego.

Podróżny wybierając rodzaj środka transportu dokonuje go na podstawie mierników jakości, które w porównaniu z postulatami przewozowymi danego podróżnego, służą do oceny poszczególnych środków transportu pod kątem najefektywniejszego odbycia podróży. Najważniejsze z nich to:

 bezpośredniośd połączeo,  częstotliwośd,  dostępnośd,  informacja,  koszt,  niezawodnośd funkcjonowania,  czas podróży,  prędkośd,  punktualnośd,  rytmicznośd,  komfort podróży.

Poniżej zostały przedstawione czynności, które wchodzą w skład strategii zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Realizacja tego typu działao ma na celu lepsze ocenianie publicznego transportu zbiorowego przez podróżnych, a tym samym ulepszają jego jakośd i potencjał oraz umożliwiają wzrost liczby podróży odbywanych komunikacją zbiorową:

41 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 poprawa oferty przewozowej (większa liczba kursów, lepsze dopasowanie oferty do potrzeb przewozowych),  zwiększenie liczby przystanków komunikacyjnych,  układ linii autobusowych o czytelnych przebiegach,  oznaczenia handlowe linii komunikacyjnych ułatwiające identyfikację połączeo,  rozkłady jazdy o prostym do zapamiętania stałoodstępowym takcie zależnym od rodzaju linii i pory dnia,  synchronizacja godzin odjazdów kursów pomiędzy liniami komunikacyjnymi kursującymi wspólnie na głównych odcinkach komunikacyjnych,  dopasowywanie podaży miejsc do popytu na usługi przewozowe, unikanie przepełnieo pojazdów,  dogodna dla pasażerów lokalizacja przystanków – jak najbliżej celów i źródeł podróży (może się to łączyd ze zmianą lokalizacji bądź stworzeniem nowego przystanku),  infrastruktura przystankowa poprawiająca warunki oczekiwania na przyjazd autobusu, np.: wiaty z oświetleniem, podwyższone perony do poziomu podłogi w autobusach,  pełna i czytelna informacja pasażerska o sieci publicznego transportu zbiorowego, przebiegach tras, rozkładach jazdy, możliwościach przesiadkowych, co najmniej na zintegrowanych węzłach przesiadkowych i ważniejszych przystankach, w tym również zastosowanie dynamicznej informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym,  nowoczesny tabor przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych,  tabor z niską emisją spalin,  dbałośd o stan techniczny i czystośd taboru, aby zapewnid komfortowe warunki jazdy,  integracja wszystkich rodzajów środków publicznego transportu zbiorowego (np. zintegrowane węzły przesiadkowe).

Jeżeli działania wyżej wymienione nie zostaną zastosowane może to spowodowad niekontrolowany wzrost samochodów użytkujących układ drogowy, który może doprowadzid do degradacji systemu transportowego. Wówczas preferencje mieszkaoców będą jeszcze bardziej korzystne dla transportu indywidualnego niż ma to miejsce obecnie. Spowoduje to zwiększenie się kongestii i pogorszenie warunków ruchu na drogach. Wdrożenie kompleksowych rozwiązao z zakresu planowania, organizowania i zarządzania systemem publicznego transportu zbiorowego, które zostały ujęte w niniejszym dokumencie, mogą zaowocowad zrównoważeniem układu transportowego, zwiększając rolę i wykorzystanie środków komunikacji zbiorowej. Następstwem realizacji zaproponowanych działao będzie zmniejszenie natężenia ruchu samochodów indywidualnych, co skutkowad będzie podniesieniem płynności ruchu.

7.2. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu w publicznym transporcie zbiorowym uwzględniające infrastrukturę transportową.

Ze względu na infrastrukturę transportową istniejącą w powiecie lubioskim i dostępnośd do niej, określono następujące preferencje wyboru rodzaju środka transportu w planowanych powiatowych przewozach pasażerskich:

42 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 regionalny transport kolejowy, za którego organizację jest odpowiedzialne Województwo Dolnośląskie, jest preferowany na trasach:

 Ścinawa – Chełmek Wołowski – Rudna Miasto

 komunikacja autobusowa:

 wszystkie wyżej nie wymienione a planowane trasy komunikacyjne, przebiegające przez powiat lubioski, a których poprowadzenie umożliwia istniejąca infrastruktura drogowa.

7.3. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu wynikające z potrzeb osób niepełnosprawnych.

W całej Europie postępuje proces starzenia się populacji, a przez to zwiększania się liczebności pasażerów mających problem ze sprawnym poruszaniem się. W związku z tym coraz większego znaczenia nabierają działania zmierzające w kierunku ułatwiania niepełnosprawnym podróżowania transportem publicznym.

W 2011 r. na terenie powiatu lubioskiego 11,5% ogółu mieszkaoców (tj. 12 252 osób) posiadało orzeczenie o niepełnosprawności22.

Rys. 7.3.1. Liczba osób niepełnosprawnych w powiecie lubioskim na tle województwa dolnośląskiego w 2011 r.

Osoby niepełnosprawne Jednostka w wieku w wieku w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym województwo dolnośląskie 15658 187286 180814 powiat lubioski 509 6639 5105 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS.

Publiczny transport zbiorowy ma byd otwarty na osoby niepełnosprawne, ma umożliwid aktywizację tej grupy społecznej, jej rehabilitację społeczną, umożliwiając przemieszczanie się, zapewnid niezależnośd oraz możliwośd udziału w życiu społecznym poprzez likwidację barier, jakie tworzą:

 autobusy z wysoką podłogą,  niepełne oznakowanie pojazdów transportu publicznego,  przystanki z peronami niedostosowanymi do wysokości stopni w pojazdach,  niedogodne drogi dojścia do przystanków,  nieczytelne informacje przystankowe.

22 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS.

43 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Władze samorządowe powinny przeciwdziaład wyżej wymienionym problemom, aby zapobiec wykluczeniu społecznego osobom niepełnosprawnym. Następujące działanie powinny zostad podjęte w celu likwidacji wyżej wymienionych barier:

 zwiększenie udziału autobusów z niską podłogą,  stosowanie podwyższonych peronów przystankowych dopasowanych do poziomu pierwszego stopnia w autobusach,  oznaczanie stref bezpieczeostwa przy krawędziach peronowych przystanków (np. poprzez użycie innej faktury powierzchni peronowej),  likwidacja barier terenowych na trasach dróg dojścia pomiędzy przystankami a źródłami i celami podróży,  stosowanie obniżonych krawężników, azyli dla pieszych na środku dróg, innej faktury nawierzchni wyróżniającej je z przestrzeni chodnika i jezdni,  unikanie budowania przejśd podziemnych lub nadziemnych w układzie drogowym,  stosowanie odpowiednich czcionek na rozkładach przystankowych (wielkośd czcionki należy konsultowad z organizacjami społecznymi zrzeszającymi osoby niewidome i ociemniałe).

Poza zapewnieniem mobilności osobom niepełnosprawnym, należy także zapewnid mobilnośd osobom nieposiadającym własnego środka transportu, osobom starszym (grupa poprodukcyjna – emeryci oraz renciści), matkom z małymi dziedmi oraz dzieciom i młodzieży szkolnej. W przypadku tych grup społecznych też należy wprowadzad udogodnienia likwidujące bariery, utrudniające przemieszczanie się publicznym transportem zbiorowym na obszarze powiatu lubioskiego.

W standardzie wyposażenia taboru autobusowego powinna znaleźd się platforma ułatwiająca wprowadzenie wózka oraz miejsce przeznaczone dla niego. Poza tym autobusy powinny byd wyposażone w sprawny system informacji wizualnej (dla osób niesłyszących lub słabosłyszących) oraz system informacji dźwiękowej (dla osób niewidzących i ociemniałych). Im większa liczba tego typu autobusów, tym jest większa dostępnośd dla osób niepełnosprawnych.

44 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

8. Planowana oferta transportowa oraz pożądany standard usług transportowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej

8.1. Gwarantowana dostępnośd przestrzenna – sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej

Powiat Lubioski planuje zorganizowad sied komunikacyjną składającą się z 33 linii komunikacyjnych, które będą docierały do wszystkich miejscowości w powiecie. Przewozy o charakterze użyteczności publicznej organizowane przez Powiat Lubioski będą realizowane wyłącznie w transporcie drogowym. Nie planuje się organizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej w transporcie kolejowym.

Dodatkowo, Powiat Lubioski będzie dążył do zawarcia porozumieo z sąsiednimi powiatami w celu zapewnienia funkcjonowania dodatkowych 21 linii komunikacyjnych w przewozach międzypowiatowych, gdyż Województwo Dolnośląskie planuje zorganizowad tylko nieliczne spośród istniejących połączenia o charakterze wojewódzkim (przekraczające granice dwóch powiatów). Organizacja linii międzypowiatowych będzie możliwa jedynie pod warunkiem zawarcia porozumieo powiatowych z odpowiednimi, ze względu na przebieg linii komunikacyjnej lub linii komunikacyjnych, sąsiednimi powiatami na wspólną organizację powiatowych przewozów pasażerskich lub wspólną organizację wybranych linii komunikacyjnych (liderem porozumieo może byd Powiat Lubioski lub inny powiat).

Jeśli linia komunikacyjna wskazana w grupie przewozów zamawianych nie zostanie uruchomiona z uzasadnionych przesłanek, dopuszczalna będzie jej organizacja prowadząca do wyboru operatora na podstawie Ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi.

Dopuszcza się możliwośd uruchamiania kursów skróconych w zależności od zapotrzebowania na przewozy oraz kursów wariantowych. Zaplanowana sied komunikacyjna będzie mogła byd realizowana w powiatowo – gminnych przewozach pasażerskich, jeśli zostanie utworzony związek powiatowo – gminny.

W kolejnej tabeli zestawiono wykaz linii komunikacyjnych w planowanej sieci komunikacyjnej Powiatu Lubioskiego. Sied komunikacyjna składad się będzie łącznie z 54 planowanych linii, w tym:

 20 linii komunikacyjnych w grupie tzw. przewozów zamawianych, na których przewozy będą wykonywane przez operatora wybranego w drodze przetargu nieograniczonego, wobec którego będą stosowane wygórowane wymogi jakości świadczonych usług (szerzej w rozdziałach 8.4. – 8.6.) w zamian za rekompensatę na pokrycie kosztów przewozów; funkcjonowanie przewozów zamawianych będzie uzależnione od udzielanej pomocy finansowej samorządów gminnych (szerzej w rozdziale 10.1.),  34 linie komunikacyjne w grupie tzw. przewozów koncesyjnych, na których przewozy będą wykonywane przez operatorów wybranych na podstawie Ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi; wobec operatorów koncesyjnych nie będą stosowane wygórowane wymogi jakości świadczonych usług, w związku z czym nie

45 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

przewiduje się udzielania operatorom koncesyjnym rekompensat za koszty realizowanych przewozów (szerzej w rozdziale 10.1.).

Planowana sied komunikacyjna Powiatu Lubioskiego, wraz z zaznaczeniem lokalizacji planowanych zintegrowanych węzłów przesiadkowych, została zaprezentowana w części graficznej niniejszego Planu (rys. 8.1.1).

Tab. 8.1.1. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej – przewozy zamawiane.

Numer linii Relacja (kursywą oznaczono miejscowości spoza powiatu Uwagi komunika- lubioskiego) cyjnej 0 Lubin– Krzeczyn Wielki – Lubin 1 Szklary Górne– Obora – Lubin 2 Lubin– Krzeczyn Wielki – Lubin 3A Lubin – Obora – Lubin 3B Lubin– Obora – Lubin 4 Kłopotów – Osiek – Lubin – Obora – Lubin 5 Lubin – Chróstnik – Lubin– Krzeczyn Wielki 6 Lubin – Miroszowice 7 Obora – Lubin 8 Gola – Lubin – Gola Gogołowice – Miłosna – Niemstów – Osiek– Miroszowice – 100 Lubin – Gola Możliwośd organizacji (Chocianów – Chocianowiec – Raków – Trzebnice – Michałów – na odcinku Gorzyca - 101 Żabice – Ogrodzisko – ) Gorzyca – Krzeczyn Mały/ Krzeczyn Chocianów po zawarciu Wielki – Lubin stosownego porozumienia z Powiatem Polkowickim Lubin – Księginice – Składowice – Ustronie – Dąbrowa Górna 102 (Siedlce – Czerniec) 103 Czerniec – Siedlce – Księginice – Lubin Buczynka – Miłoradzice – Raszowa Mała – Raszówka – Raszowa 104 – Pieszków – Osiek – Lubin Bukowna – Lisiec – Zimna Woda – Wiercieo – Zimna Woda – 105 Karczowiska – Raszówka – Gorzelin – Chróstnik – Lubin Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego porozumienia z Powiatem 110 Polkowice – Biedrzychowa – Lubin Polkowickim Dopuszczalne równoległe zawieranie umów z operatorami koncesyjnymi

46 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Numer linii Relacja (kursywą oznaczono miejscowości spoza powiatu Uwagi komunika- lubioskiego) cyjnej Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego porozumienia z Powiatem Chocianów– Chocianowiec –(Raków)- Trzebnice – Krzeczyn Mały 111 Polkowickim – Lubin Dopuszczalne równoległe zawieranie umów z operatorami koncesyjnymi Dopuszczalne równoległe 112 Ścinawa – Turów – Siedlce – Lubin zawieranie umów z operatorami koncesyjnymi Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego porozumienia z Powiatem (Jabłonów – Parchów – Pogorzeliska) – Chocianów - Trzmielów – 121 Polkowickim Szklary Dolne – Brunów – Krzeczyn Mały – Lubin Dopuszczalne równoległe zawieranie umów z operatorami koncesyjnymi Źródło: opracowanie własne.

Tab. 8.1.2. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej – przewozy koncesyjne

Numer linii Relacja (kursywą oznaczono miejscowości spoza powiatu komunika- Uwagi lubioskiego) cyjnej Możliwośd organizacji Lubin – Rynarcice – Żelazny Most – Pieszkowice – Dąbrowa – po zawarciu stosownego 120 Tarnówek – Komorniki – Żuków – Guzice – Trzebcz – Polkowice porozumienia z Powiatem Polkowickim Możliwośd organizacji Chocianów - Raków - Chocianowiec - Trzebnice - Michałów - po zawarciu stosownego 131 Żabice - Ogrodzisko - Gorzyca - Krzeczyn Wielki – Lubin porozumienia z Powiatem Polkowickim Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego Lubin – Krzeczyn Wielki – Gorzyca – Ogrodzisko - Żabice - 141 porozumienia z Powiatem Jaroszówka – Zamienice – Rokitki – Czernikowice - Chojnów Legnickim i Powiatem Polkowickim Możliwośd organizacji Chocianów - Chocianowiec - Trzebnice - Michałów - Lisiec – po zawarciu stosownego 151 Bukowna porozumienia z Powiatem Polkowickim 191 Lubin - (Chróstnik) - Krzeczyn Wielki - (Gorzyca) - Krzeczyn Mały Lubin - Czerniec - Siedlce - Ręszów - Ścinawa – Dziewin - Dłużyce - 122 Zaborów - Parszowice – Redlice Lubin - Czerniec - Siedlce - Turów - Ścinawa – Sitno - Parszowice - 132 Zaborów – Jurcz Możliwośd organizacji Wiosko – Boraszyce – Krzelów – Iwno – Ścinawa – Turów – po zawarciu stosownego 142 Siedlce – Lubin porozumienia z Powiatem Wołowskim

47 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Numer linii Relacja (kursywą oznaczono miejscowości spoza powiatu komunika- Uwagi lubioskiego) cyjnej Możliwośd organizacji Piskorzyna – Wiosko – Węgrzce – Kozowo – Gryżyce – Wyszęcice po zawarciu stosownego 152 – Krzelów – Orzeszków – Małowice – Iwno – Ścinawa – Turów – porozumienia z Powiatem Siedlce – Lubin Wołowskim Możliwośd organizacji Rajczyn – Gryżyce – Wyszęcice – Krzelów – Iwno – Ścinawa – po zawarciu stosownego 162 Turów – Siedlce – Lubin porozumienia z Powiatem Wołowskim Lubin - Księginice - Składowice - Ustronie - Dąbrowa Górna - 192 Dąbrowa Środkowa - Dąbrowa Dolna - Siedlce - Czerniec - Księginice – Lubin Lubin - Koźlice - Mleczno - Juszowice - Rudna - Gwizdanów - 113 Gawronki - (Gawrony) - Studzionki - Brodowice - Chełm - Orsk Lubin - Składowice - Koźlice - Mleczno - Juszowice - Rudna - 123 Gwizdanów - Gawronki - (Gawrony) - Studzionki - Orsk - Chełm - Brodowice - Nieszczyce - Chałupki - (Radoszyce) - Chobienia Chobienia - Radoszyce - (Chałupki) - Nieszczyce - Kębłów - 133 (Wysokie) - Gwizdanów - Rudna - Juszowice - Mleczno - Koźlice – Lubin Lubin – Gola – Koźlice – Mleczno – Juszowice – Rudna – Stara 143 Rudna – Wądroże – Dziesław – Kliszów – Olszany – Miłogoszcz – Radomiłów Lubin - Składowice - Koźlice - Mleczno - Toszowice - Tymowa - 153 Chełmek Wołowski - Dziesław -(- Wądroże -)- Kliszów - Olszany - Miłogoszcz – Radomiłów Lubin - Koźlice - Mleczno - Toszowice - Tymowa - 163 Chełmek Wołowski - Dziesław - (Kliszów) - Olszany - Górzyn - Naroczyce – Chobienia Lubin - Koźlice - Mleczno - Toszowice - Tymowa - Dębiec – 173 Ścinawa – Lasowice - Przychowa - Buszkowice – Ciechłowice Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego 114 Lubin - Obora - Szklary Górne - Biedrzychowa - Polkowice porozumienia z Powiatem Polkowickim Możliwośd organizacji Lubin - Obora - Szklary Górne - Szklary Dolne - Brunów - Trzebnice po zawarciu stosownego 144 - Chocianowiec – Chocianów porozumienia z Powiatem Polkowickim Możliwośd organizacji Lubin - Obora - Szklary Górne - Szklary Dolne - Trzmielów – po zawarciu stosownego 154 Chocianów porozumienia z Powiatem Polkowickim Możliwośd organizacji Lubin - Obora - Szklary Górne - Jędrzychów - Nowa Wieś Lubioska po zawarciu stosownego 164 - Parchów - Pogorzeliska – Chocianów porozumienia z Powiatem Polkowickim Możliwośd organizacji Sucha Górna - Kaźmierzów - Moskorzyn - Guzice - Trzebcz - po zawarciu stosownego 174 Polkowice - Parchów - Nowa Wieś Lubioska - Jędrzychów - porozumienia z Powiatem Szklary Górne - Obora – Lubin Polkowickim Lubin - Obora - Szklary Górne - Jędrzychów - Nowa Wieś Lubioska Możliwośd organizacji 184 - Jędrzychów - Sobin - Polkowice - Trzebcz - Guzice - Moskorzyn - po zawarciu stosownego Kaźmierzów - Sucha Górna porozumienia z Powiatem

48 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Numer linii Relacja (kursywą oznaczono miejscowości spoza powiatu komunika- Uwagi lubioskiego) cyjnej Polkowickim

194 Lubin - Obora - Szklary Górne - Owczary - Lubioski Las - Lubin

115 Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Zimna Woda - Lisiec - Bukowna Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - (Gorzelin) - 125 Raszówka - Karczowiska - Zimna Woda - Wiercieo - Zimna Woda - Lisiec – Bukowna Możliwośd organizacji Lubin – Chróstnik – Karczowiska – Zimna Woda – Lisiec – po zawarciu stosownego 135 Jaroszówka – Zamienice – Rokitki – Czernikowice - Chojnów porozumienia z Powiatem Legnickim Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego 145 Lubin – Chróstnik – Karczowiska – Kochlice – Rzeszotary – Legnica porozumienia z Powiatem Legnickim i Legnicą (miasto na prawach powiatu) Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - Karczowiska – 155 porozumienia z Powiatem Kochlice – Rzeszotary – Legnica Legnickim i Legnicą (miasto na prawach powiatu) Możliwośd organizacji po zawarciu stosownego Bukowna – Lisiec – Zimna Woda – Wiercieo – Głuchowice – 165 porozumienia z Powiatem Kochlice – Rzeszotary – Legnica Legnickim i Legnicą (miasto na prawach powiatu) Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszowa Mała - Buczynka - 195 Miłoradzice - Miłosna - Gogołowice - Miłosna – Niemstów Możliwośd organizacji Prochowice - Lisowice - Gogołowice - Miłosna - Miłoradzice - po zawarciu stosownego 109 Miłosna - Niemstów - Łazek - Osiek – Lubin porozumienia z Powiatem Legnickim Lubin - Osiek - Kłopotów - Dobromil - Niemstów - Miłosna - Gogołowice - Miłosna - Miłoradzice - Buczynka - Miłoradzice - 159 Raszowa Mała - Raszówka - (Gorzelin) - Karczowiska - Zimna Woda- Wiercieo Źródło: opracowanie własne.

49 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Rys. 8.1.1. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej Źródło: opracowanie własne.

50 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Rys. 8.1.2. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej – przewozy zamawiane. Źródło: opracowanie własne.

51 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

8.2. Gwarantowana częstotliwośd kursowania

Dla zapewnienia atrakcyjności planowanej sieci komunikacyjnej, wyznaczone zostały zalecane częstotliwości kursowania linii komunikacyjnych, które będą gwarantowały optymalną obsługę transportową wszystkich miejscowości na terenie powiatu lubioskiego. Rekomendowana częstotliwośd kursowania danej linii będzie zależna od przydzielonej jej kategorii określającej minimalną częstotliwośd kursowania. Proponowany system kategoryzacji linii składa się z 6 kategorii interwałów o zróżnicowanych długościach, w kolejności malejącej – od linii kursujących najczęściej (kategoria I) do linii kursujących najrzadziej (kategoria VI). Zaproponowane interwały stanowią dzielniki lub wielokrotności liczby 60, co umożliwi wprowadzenie łatwo powtarzalnych dla pasażerów koocówek godzin odjazdów (np. odjazdy z Lubina do Rudnej zawsze 45 minut po pełnej godzinie). Rozwiązanie to dodatkowo zapewni możliwośd zastosowania synchronizacji godzin odjazdów na wspólnych odcinkach tras, dzięki czemu uzyskane zostaną wyższe, wspólne częstotliwości kursowania (np. autobusy z Lubina do Ścinawy na wspólnym odcinku trasy powinny kursowad nie rzadziej co 30 minut w godzinach szczytu). Zakłada się, iż najważniejsze linie komunikacyjne będą funkcjonowad w godzinach 5:00 – 23:00, pozostałe linie w przedziałach ograniczonych. Częstotliwości kursowania zależed będą od typu dnia – ze względu na zmiennośd wielkości potoków pasażerskich przyjęto odrębne standardy dla dnia roboczego, sobót oraz niedziel. W okresie letnich wakacji szkolnych dopuszczalne jest obniżanie częstotliwości kursowania w godzinach szczytów przewozowych ze względu na niższą wielkośd popytu na usługi przewozowe. Funkcjonowanie wybranych grup linii o najmniejszym potencjale przewozowym może byd zawieszane w soboty lub niedziele. Zaproponowane częstotliwości kursowania zostały określone jako minimalne – w przypadku wzrostu wielkości popytu na usługi organizator przewozów będzie posiadał możliwośd zwiększenia liczby oferowanych połączeo. W kolejnych tabelach przedstawiono proponowane częstotliwości kursowania w zależności od kategorii linii komunikacyjnej, typu oraz pory dnia. Standardy dotyczące częstotliwości kursowania linii komunikacyjnych do miejscowości w powiatach sąsiednich będą określane indywidualnie w porozumieniu z zainteresowanymi powiatami.

Tab. 8.2.1. Zalecane minimalne częstotliwości kursowania planowanych linii komunikacyjnych – dzieo roboczy.

Minimalne częstotliwości kursowania [min.] Kategoria Dzieo roboczy Linie komunikacyjne linii 5:00 - 6:30 - 8:00 - 13:30 - 16:00 - 20:00 - 6:30 8:00 13:30 16:00 20:00 23:00

I 1, 4, 7 20 ok. 10 15 10 20 30

II 3A, 3B 30 ok. 20 30 20 30 30 *

52 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Minimalne częstotliwości kursowania [min.] Kategoria Dzieo roboczy Linie komunikacyjne linii 5:00 - 6:30 - 8:00 - 13:30 - 16:00 - 20:00 - 6:30 8:00 13:30 16:00 20:00 23:00

III 0, 2, 5, 8, 112 60 * ok. 60 60 60 60 60 *

IV 101, 102, 133 120 120 120 120 120 120 *

V 100, 103, 104, 105, 163 120 * 120 1 para 120 1 para 6, 113, 115, 123, 125 143, 153, 159, 173, VI 3 pary 191, 122, 132, 192, 194, 195

* – dopuszczalne jest zawieszanie kursowania wybranych linii Źródło: opracowanie własne Tab. 8.2.2. Zalecane minimalne częstotliwości kursowania planowanych linii komunikacyjnych – sobota i niedziela.

Minimalne częstotliwości kursowania [min.] Kategoria Linie Soboty Niedziele linii komunikacyjne 6:00 - 9:00 - 15:00 - 20:00 - 6:00 - 11:00 - 17:00 - 9:00 15:00 20:00 23:00 11:00 17:00 23:00

I 1, 4, 7 30 20 20 30 30 20 30

II 3A, 3B 30 * 30 *

III 0, 2, 5, 8, 112 60-120* 60 60 – 120* 60 – 120*

IV 101, 102, 133 3 pary 3 pary 100, 103, 104, 105, V 3 pary 3 pary 163 6, 113, 115, 123, 125 143, 153, 159, VI Nie kursują (dopuszczalne uruchamianie wybranych kursów) 173, 191, 122, 132, 192, 194, 195

* – dopuszczalne jest zawieszanie kursowania wybranych linii Źródło: opracowanie własne

53 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

8.3. Gwarantowana punktualnośd kursowania

Należy przyjąd punktualnośd równą maksymalnej różnicy w czasie od rozkładu jazdy jako opóźnienie do 4 minut (za wyjątkiem sytuacji niezależnych od operatora – np. zator na drodze), a przyspieszenie do 1 minuty.

W przypadku odwołania kursu (np. w przypadku awarii pojazdu) należy zapewnid pojazd zastępczy.

8.4. Gwarantowany komfort podróży rozumiany jako maksymalne napełnienie pojazdu

Wskaźniki komfortu podróży należy przyjąd jako stopieo zapełnienia pojazdu. Nie należy również dopuszczad do napełnieo autobusów przekraczających 80% zajętych wszystkich miejsc przewidzianych przez producenta. Po przekroczeniu napełnieo granicznych danego rodzaju środka publicznego transportu zbiorowego należy zastosowad bardziej pojemny bądź dodatkowy pojazd. Notoryczne przekraczanie dopuszczalnego stopnia wykorzystania podaży miejsc może również stanowid przesłankę do uruchomienia dodatkowego kursu lub ewentualnie podniesienia częstotliwości kursowania linii komunikacyjnej.

Przyjmuje się rozwiązanie, w którym dla linii koncesyjnych powyższe standardy nie obowiązują.

8.5. Gwarantowany komfort podróży rozumiany jako wymagane wyposażenie pojazdów

Zdefiniowano minimalny standard podróży środkami publicznego transportu zbiorowego w zakresie ich wyposażenia.

W kolejnej tabeli przedstawiono minimalne standardy wyposażenia wnętrza pojazdów wynikających m.in. z obecnych trendów przewozowych obserwowanych przy zakupach nowego taboru w Polsce.

54 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Tab. 8.5.1. Minimalne standardy wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym.

Pojazd fabrycznie Pozostałe Nr Wyszczególnienie nowy, wprowadzony pojazdy do eksploatacji 1 niska podłoga x 2 rampa dla wózków x 3 miejsce na wózek inwalidzki / dziecięcy x x tapicerka, siedzenia oraz podłoga wykonane 4 x x z łatwych do czyszczenia materiałów punkt dostępu do sieci bezprzewodowej 5 x z dostępem do Internetu 6 zewnętrzne zapowiadanie foniczne kierunku jazdy x 7 monitoring przestrzeni pasażerskiej; x elektroniczny wyświetlacz z tyłu pojazdu 8 x z oznaczeniem linii komunikacyjnej i kierunku jazdy elektroniczny wyświetlacz przedni z kierunkiem 9 x x i oznaczeniem linii elektroniczny wyświetlacz boczny z prawej strony 10 pojazdu z kierunkiem i oznaczeniem linii x x komunikacyjnej aktualny schemat sieci komunikacyjnej 11 organizowanej przez Powiat Lubioski, wewnątrz x X w pojeździe pojemniki na kolportaż rozkładów jazdy oraz innych 12 x X informacji według jednolitego wzoru *- nie dotyczy minibusów

Źródło: opracowanie własne.

Przy zakładanych minimalnych standardach wyposażenia przyjęto podział na pojazdy fabrycznie nowe w momencie wprowadzenia do eksploatacji oraz pojazdy pozostałe. Przy wymianie taboru na nowy należy pamiętad żeby spełniał wymogi normy Euro 6, z dopuszczeniem zakupu pojazdów używanych spełniających normy Euro 2. W przypadku reklam wielkopowierzchniowych zewnętrznych na autobusach, wszelkiego rodzaju ogłoszenia nie mogą zasłaniad okien.

Przyjmuje się rozwiązanie, w którym dla linii koncesyjnych, obowiązują ograniczone standardy. Wszystkie autobusy obsługujące linie komunikacyjne na podstawie umów koncesji będą spełniad normę spalin Euro 2 oraz będą wyposażone w przednie i boczne tablice kierunkowe. Wymóg

55 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego bocznych tablic kierunkowych nie jest wymagany w przypadku minibusów. Jednakże, jeżeli operatorzy linii koncesyjnych będą kierowad do obsługi swoich linii pojazdy spełniające standardy wg tabeli 8.5.1., będą dodatkowo promowani.

8.6. Przystosowanie taboru dla osób niepełnosprawnych

Należy dążyd do zwiększenia liczby kursów i tras obsługiwanych przez pojazdy niskopodłogowe lub niskowejściowe, aby zapewnid pełen dostęp do usług transportu publicznego jak największej liczbie mieszkaoców powiatu lubioskiego. Zakłada się, że co najmniej 85% taboru obsługującego linie komunikacyjne w grupie przewozów zamawianych będzie niskopodłogowe lub co najmniej niskowejściowe.

Oprócz stosowania pojazdów z obniżonym poziomem podłogi w autobusach zaleca się stosowad także inne usprawnienia ułatwiające niepełnosprawnym korzystanie z komunikacji autobusowej, takie jak:

 czytelne oznakowanie na zewnątrz i wewnątrz pojazdów,  oznakowane i wydzielone miejsca w autobusie dla osób niepełnosprawnych, w tym miejsce na wózek inwalidzki lub wózek dziecięcy, wraz z dostępem do przycisków sygnalizacyjnych,  w fabrycznie nowych pojazdach – przyklęk w autobusach uruchamiany przez kierowcę, by ułatwid wejście osobom niepełnosprawnym na wózkach inwalidzkich lub z wózkami dziecięcymi – jako obowiązujący standard,  przyciski sygnalizacyjne,  stosowne oznakowanie wnętrza pojazdów, którego forma i rozmieszczenie powinno byd konsultowane z przedstawicielami osób niepełnosprawnych, w tym szczególnie niedowidzących.

Przyjmuje się rozwiązanie, w którym dla linii koncesyjnych powyższe standardy nie obowiązują. Jednakże, jeżeli operatorzy koncesyjni będą kierowad do obsługi swoich linii pojazdy z obniżonym poziomem podłogi, będą dodatkowo promowani.

8.7. Przystosowanie infrastruktury dla osób niepełnosprawnych

Dla umożliwienia niepełnosprawnym samodzielnego korzystania z usług publicznego transportu zbiorowego należy sukcesywnie dążyd do całkowitej likwidacji barier infrastrukturalnych poprzez przestrzeganie poniższych zasad przy projektowaniu, budowie i przebudowie infrastruktury komunikacyjnej:

 obniżanie krawężników na przejściach dla pieszych maksymalnie do poziomu jezdni,  skracanie przejścia przez szerokie jezdnie poprzez wydzielanie azyli dla pieszych,  lokalizacje nowych przystanków jak najbliżej źródeł i celów podróży,

56 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 wyrównanie poziomu peronów przystankowych z pierwszym stopniem podłogi w autobusie,  oznaczanie stref bezpieczeostwa przy krawędziach peronowych przystanków.

Zasady te należy przyjąd, jako obligatoryjne do stosowania przy każdej modernizacji i przebudowie infrastruktury drogowej. Dodatkowo należy wyznaczyd cel w postaci modernizacji kluczowych przystanków komunikacyjnych poza ogólnymi harmonogramami modernizacji dróg powiatowych.

Poniżej przedstawiono przykłady dobrych praktyk kształtowania elementów infrastruktury przystankowej w zakresie dostosowywania ich do potrzeb niepełnosprawnych.

Dla zachowania niewielkiej odległości umożliwiającej bezpośredni wjazd wózka z peronu do autobusu niezwykle ważne jest właściwe ukształtowanie krawędzi peronowej.

Rys. 8.7.1. Zalecane ukształtowanie krawędzi peronowej. Źródło: materiały własne TRAKO.

Takie ukształtowanie krawędzi peronowej pozwala na zatrzymanie autobusu na całej jego długości w równej odległości od tej krawędzi. Maksymalna dopuszczalna różnica pomiędzy peronem przystankowym a pierwszym stopniem autobusu nie powinna przekraczad 6 cm w pionie oraz 5 cm w poziomie.

Dodatkowym ułatwieniem dla osób niepełnosprawnych jest faktura peronu przystankowego, która naprowadza osoby niedowidzące dokładnie na pierwsze drzwi autobusu, przeznaczone do wsiadania.

57 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Rys. 8.7.2. Strefa wejściowa – inny rodzaj nawierzchni naprzeciwko pierwszych drzwi autobusu. Źródło: materiały własne TRAKO.

8.8. Gwarantowany standard w zakresie ochrony środowiska

Przyszłością dla zbiorowego transportu publicznego są z pewnością nowe technologie, nad którymi pracują już teraz producenci, korzystając z postępu technologicznego. Z czasem, stopniowo, coraz powszechniejsze staną się pojazdy o napędzie elektrycznym lub hybrydowym (łączące silnik elektryczny ze spalinowym).

Do obsługi transportu w przewozach o charakterze użyteczności publicznej wybranych w przetargu, w przypadku pojazdów fabrycznie nowych zakłada się satysfakcjonujący poziom ograniczenia emisji spalin silników autobusów o co najmniej normie Euro 6. Do realizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej, dopuszcza się dwa rodzaje pojazdów:

 w przypadku zakupu używanego taboru, dopuszcza się autobusy spełniające warunki nie niższe niż norma Euro 2.  w przypadku zakupu pojazdów fabrycznie nowych muszą one spełniad normę emisji spalin nie niższą niż Euro 6.

Przyjmuje się rozwiązanie, w którym dla linii koncesyjnych zakłada się spełnienie co najmniej normy Euro 2. Jednakże, jeżeli operatorzy koncesyjni będą kierowad do obsługi swoich linii pojazdy spełniające co najmniej normę Euro 4, będą dodatkowo promowani.

58 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

9. Zasady organizacji rynku przewozów w transporcie publicznym

9.1. Aspekty prawne zarządzania transportem publicznym

Podstawowym aktem prawnym regulującym transport publiczny jest Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, która określa zasady organizacji oraz funkcjonowania transportu publicznego rozumianego jako regularny przewóz osób (powszechnie dostępny) wykonywany według określonego, upublicznionego rozkładu jazdy. Innymi aktami prawnymi regulującymi możliwości wykonywania przewozu osób przez przewoźnika lub operatora transportu publicznego są:

 Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeostwie morskim (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 611),  Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1458),  Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1414 z późn. zm.),  Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1297),  Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 584 z późn. zm.),  Ustawa z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks morski (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 758 z późn. zm.).

Podstawowymi podmiotami kształtującymi transport publiczny w danym regionie są:

 organizator – tzn. właściwa jednostka samorządu terytorialnego, albo minister właściwy do spraw transportu, zapewniająca funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na tym obszarze,  operator – mogą nim by byd samorządowe zakłady budżetowe lub przedsiębiorca posiadający niezbędne zezwolenia do prowadzenia regularnego przewozu osób który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na linii komunikacyjnej. Operator świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej czyli powszechnie dostępny transport osób wykonywany w sposób nieprzerwany, a który ma na celu zaspokojenie lokalnych potrzeb przewozowych,  przewoźnicy – przedsiębiorcy uprawnieni do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu, a w transporcie kolejowym – na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu (do wykonywania regularnego przewozu osób w transporcie kolejowym).

59 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Organizatorem właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, jest23:

 gmina:

 w gminnych przewozach pasażerskich na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej,  albo której, na mocy porozumienia między gminami, powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich na obszarze gmin, które zawarły porozumienie,

 związek międzygminny na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich na obszarze gmin tworzących związek międzygminny,  powiat:

 na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich,  albo któremu, na mocy porozumienia między powiatami, powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich na obszarze powiatów, które zawarły porozumienie,

 związek powiatów na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich na obszarze powiatów tworzących związek powiatów,  województwo:

 na linii (sieci) komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich oraz transporcie morskim,  właściwym ze względu na najdłuższy odcinek planowanego przebiegu linii komunikacyjnej, w uzgodnieniu z województwami właściwymi ze względu na przebieg tej linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich przewozach pasażerskich,  któremu na mocy porozumienia międzywojewódzkiego inne województwa przekazały zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na linii (sieci) komunikacyjnej na terenie województw będących w porozumieniu.

Minister właściwy do spraw transportu jest organizatorem międzywojewódzkich i międzynarodowych kolejowych przewozów osobowych.

Według Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym wyróżnia się następujące rodzaje przewozów osób:

 gminne – wykonywane na terenie jednej gminy lub kilku gmin sąsiadujących ze sobą które zawarły porozumienie międzygminne lub utworzyły związek międzygminny. W tym rodzaju

23 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 7.

60 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

przewozu osób sklasyfikowana jest również komunikacja miejska czyli przewóz osób wykonywany w granicach miasta (lub miasta i gminy) albo w granicach miast i gmin sąsiadujących (w tym przypadku dokumentem regulującym organizację transportu jest porozumienie międzygminne lub stworzony związek międzygminny),  powiatowe – wykonywane w granicach co najmniej dwóch gmin (warunkiem jest jednocześnie niewykraczanie poza teren powiatu) lub w granicach co najmniej 2 powiatów sąsiadujących, które zawarły porozumienie międzypowiatowe lub stworzyły związek międzypowiatowy,  wojewódzkie – wykonywane w granicach co najmniej dwóch powiatów (ale nie wykraczające poza województwo); w przypadku przewozów kolejowych w tej kategorii zawarte są również połączenia kolejowe wykonywane do pierwszej stacji w województwie sąsiadującym, na którym możliwe jest dokonanie przesiadki na skład jadący dalej. Ponadto województwo jest organizatorem międzywojewódzkich przewozów pasażerskich czyli przewozu osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany z przekroczeniem granicy województwa; inne niż przewozy gminne, powiatowe i wojewódzkie (Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym).

Zadania organizatora publicznego transportu zbiorowego są wykonywane w przypadku 24:

 gmin: przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,  związków międzygminnych: przez zarząd związku międzygminnego,  miast na prawach powiatu: przez prezydenta miasta,  powiatów: przez starostę,  związków powiatów: przez zarząd związku powiatów,  województw: przez marszałka województwa.

Zgodnie z Ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym do podstawowych obowiązków organizatora należą25:

 planowanie rozwoju transportu,  organizowanie publicznego transportu zbiorowego,  zarządzanie publicznym transportem zbiorowym.

Do działao związanych z planowaniem rozwoju transportu należą głównie:

 ogłaszanie przetargu na stworzenie planów transportowych, a w szczególności jego późniejsze opublikowanie,  zgłaszanie nieefektywnych obszarów w zakresie niedostatecznej obsługi transportowej.

Organizowanie transportu zbiorowego m.in polega na26:

24 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 7 ust. 4. 25 Ibidem, art. 8. 26 Ibidem, art. 15.

61 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 badaniu i analizie potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej,  podejmowaniu działao zmierzających do realizacji istniejącego planu transportowego albo do aktualizacji tego planu,  określaniu sposobu oznakowania środków transportu wykorzystywanych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej,  określaniu przystanków komunikacyjnych i dworców,  przygotowaniu i przeprowadzeniu postępowania prowadzącego do zawarcia umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,  ustalaniu sposobu dystrybucji biletów za usługę świadczoną przez operatora w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Zgodnie z Ustawą za korzystanie z przystanków pobierana jest opłata, która jest ustalana w drodze negocjacji pomiędzy gminą a właścicielem przystanku lub dworca. Stawki powinny byd na odpowiednim poziomie, ich wysokośd nie powinna spowodowad negatywnego wpływu na możliwośd świadczenia usług komunikacyjnych przez przewoźnika i nie powinna byd wyższa niż 0,05 zł za zatrzymanie na przystanku i 1 zł za zatrzymanie na terenie dworca.

27 Do elementów związanych z zarządzaniem publicznym transportem zbiorowym należą:

 negocjowanie i zatwierdzanie zmian do umowy z operatorem,  ocena i kontrola realizacji przez operatora i przewoźnika usług w zakresie transportu,  kontrola nad przestrzeganiem przez operatora i przewoźnika zasad funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego,  współpraca przy aktualizacji rozkładów jazdy w celu poprawy funkcjonowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej,  analiza realizacji zaspokajania potrzeb przewozowych publicznego transportu zbiorowego,  dokonywanie zmian w przebiegu istniejących linii komunikacyjnych,  zatwierdzanie rozkładów jazdy oraz dokonywanie ich aktualizacji w przypadku przewozów wykonywanych na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu,  administrowanie systemem informacji dla pasażera.

Ustawa jednocześnie określa możliwośd ograniczenia w funkcjonowaniu linii lub sieci komunikacyjnej w przypadku wystąpienia okoliczności uniemożliwiających poprawne funkcjonowanie. Ww. warunki określone w zgłoszeniu do przewozu (np. zmiana przebiegu linii komunikacyjnej) mogą zostad nie zachowane przez przewoźnika w przypadku sytuacji losowych, m.in. awarii sieci, robót drogowych itd.

Organizowanie transportu publicznego można scharakteryzowad na trzech poziomach:

27 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 43.

62 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 politycznym – ten dział realizowany jest przez jednostki samorządu lokalnego lub Ministra właściwego do spraw transportu,  planistyczno – organizacyjnym – realizowany poprzez jednostki wyspecjalizowane w funkcjonowaniu publicznego transportu zbiorowego oraz na realizacji celów w tym zakresie,  wykonawczym – realizowany przez operatorów lub przewoźników świadczących określone usługi transportowo-przewozowe (osobowe).

W zakresie politycznym kwestie organizacji transportu publicznego określone są w aktach prawnych:

 Ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (określającej zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadao własnych),  Ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (określającej zasady organizacji i funkcjonowania regularnego przewozu osób w transporcie drogowym, szynowym, linowym, morskim oraz w żegludze śródlądowej),  Ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (określającej zasady wykonywania krajowego i międzynarodowego transportu drogowego, w tym m. in. regularnych przewozów osób i ich bagażu, obowiązki lub warunki przewozu drogowego oraz działalnośd w tym zakresie organów samorządu terytorialnego),  Ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (określającej zasady wykonywania przewozów kolejowych, w tym wojewódzkich przewozów pasażerskich, oraz współpracy jednostek samorządu terytorialnego z zarządcą infrastruktury kolejowej i przewoźnikami kolejowymi),  Ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (ustalającej kwestie własności dróg różnych kategorii oraz obowiązki właścicieli),  Ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (określającej zasady ruchu na drogach publicznych oraz zasady i warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu),  Ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (regulującej obowiązki organizatora publicznego transportu zbiorowego oraz przewoźników – pod tą nazwą w ustawie określa się również obowiązki operatorów).

W zakresie planistyczno – organizacyjnym wyspecjalizowane jednostki zajmujące się publicznym transportem zbiorowym powinny byd merytorycznie przygotowane do spełniania określonych celów i znajdowad się w strukturze urzędu władzy lokalnej. Jest również możliwośd umiejscowienia takiej jednostki poza strukturą urzędu. Jednym z rodzajów jednostek realizujących zadania z zakresu transportu publicznego w ramach kilku jednostek samorządu terytorialnego są porozumienia oraz związki. Obowiązki dla jednostek z zakresu planistyczno – organizacyjnych zawarte są w art. 15. Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym.

W zakresie wykonawczym organizacja transportu publicznego związana jest w głównej mierze z realizowaniem konkretnych zadao z tego zakresu, czynności te wykonują operatorzy, przewoźnicy lub inne podmioty gospodarcze. Takimi podmiotami mogą byd:

63 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 podmioty wewnętrzne samorządów lokalnych, które świadczą usługi w oparciu o zlecenie bezpośrednie z pominięciem procedury przetargowej28, albo  podmioty wybrane w postępowaniu29 o świadczenie usług publicznych w trybie:

 Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieo publicznych30,  Ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi,  w oparciu o bezpośrednie udzielenie zlecenia z pominięciem procedury przetargowej.

Każdy podmiot wewnętrzny powinien31:

 byd w 100% podmiotem publicznym,  pozostawad pod kontrolą „swoich” samorządów,  wykonywad zadania publiczne w przeważającej części na rzecz „swoich” samorządów,  byd rozliczany i kontrolowany z rekompensaty w oparciu o prawodawstwo europejskie.

Oprócz działao czysto transportowych do zakresu wykonawczego organizowania transportu zbiorowego należą również działania związane z kontrolą biletów. Organizator powierza czynności kontrolne zewnętrznym podmiotom gospodarczym lub bezpośrednio operatorom. Do obowiązków organizatora należy określenie cen biletów oraz wysokości opłaty dodatkowej (Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe) za brak ważnego biletu lub uprawnieo do przejazdu.

Przejazd środkiem publicznego transportu zbiorowego odbywa się na podstawie umowy cywilnej zawieranej w formie przystąpienia (umowa adhezyjna). Pasażer, zajmując miejsce w pojeździe, wyraża zgodę na zawarcie takiej umowy, a więc m. in. zobowiązuje się zapłacid odpowiednią należnośd za przewóz, a w przypadku, gdy z tego obowiązku się nie wywiąże, zobowiązuje się uiścid karę umowną w postaci opłaty dodatkowej.

Opłata dodatkowa (jako efekt uchylenia się przez stronę zawartej dobrowolnie umowy od wykonania spoczywającego na niej obowiązku zapłaty za wykonaną na jej rzecz usługę) nie jest karą w pojęciu prawa karnego lub administracyjnego. Kodeks cywilny w art. 3531 stanowi, że „strony zawierające umowę mogą ułożyd stosunek prawny według swego uznania”, stąd prawo nie ogranicza swobody kształtowania stosunków cywilno-prawnych (zastrzeżenie w umowie środków zmuszających strony do rzetelnego wywiązywania się z zobowiązao nie narusza zasad prawa). Z tej przyczyny spory wynikające z zastosowania opłaty dodatkowej są rozpatrywane wyłącznie przez sądy cywilne.

28 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 22 ust. 1 pkt 2. 29 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004. r. Prawo zamówieo publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z późn. zm.). 30 Art. 4 pkt 13 Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieo publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z późn. zm.) zezwala na udzielanie przez organ władzy publicznej zamówieo podmiotom wewnętrznym tego organu oraz wymienia warunki, konieczne do takiego udzielenia. 31 Pkt 18 preambuły oraz art. 5 ust 2 Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady.

64 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

9.2. Wybór operatora

Publiczny transport zbiorowy może byd wykonywany przez operatora publicznego transportu zbiorowego lub przewoźnika spełniającego warunki do podejmowania i wykonywania działalności w zakresie przewozu osób32. Organizator przygotowuje, przeprowadza postępowanie mające na celu wyłonienie operatora oraz zawarcie umowy na świadczenie usług przewozowych. Wybór ten może zostad przeprowadzony w trybie:

 ustawy Prawo zamówieo publicznych,  ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi,  może także zawrzed umowę bezpośrednio w przypadku, gdy33 :

 usługi przewozowe mają byd wykonywane przez podmiot wewnętrzny, powołany do świadczenia usług przewozowych albo:  wartośd roczna usług przewozowych jest mniejsza, niż 1 mln euro lub roczna wielkośd tych usług jest mniejsza niż 300 tys. kilometrów (w przypadku małego lub średniego przedsiębiorcy eksploatującego nie więcej niż 23 pojazdy, progi te zostają podwyższone odpowiednio do 2 mln euro i 600 tys. kilometrów) albo  w sytuacjach awaryjnych, o ile nie można zachowad terminów określonych dla trybów zawarcia umowy w oparciu o ustawę Prawo zamówieo publicznych i ustawę o koncesji na roboty budowlane lub usługi (umowa zawarta w tym przypadku nie może trwad dłużej, niż 12 miesięcy, a w określonych przypadkach – 24 miesiące), albo  umowa dotyczy transportu kolejowego

Umowa o świadczenie usług w zakresie transportu zbiorowego może dotyczyd linii komunikacyjnej, linii komunikacyjnych albo sieci komunikacyjnej. Zawierana jest na okres 10 lat w przypadku transportu drogowego oraz 15 lat w przypadku transportu kolejowego34.

35 Umowa powinna zawierad :

 opis usług oraz ich warunki jakościowe, m. in. liczbę i rodzaj środków transportu (przystosowanych do przewozu osób i odpowiadających warunkom technicznym wymaganym ze względu na rodzaj przewozu), niezbędnych do realizacji usług przewozowych, wyposażenie tych środków w rozwiązania techniczne, służące ochronie środowiska i ułatwiające pasażerom, zwłaszcza osobom o ograniczonych zdolnościach ruchowych, korzystanie z komunikacji, oznakowanie tych środków itp.,  linię komunikacyjną, linie komunikacyjne lub sied komunikacyjną, których dotyczy umowa,  czas trwania umowy,  warunki, na jakich dopuszczalne jest podwykonawstwo,  sposób rozpatrywania skarg i reklamacji składanych przez pasażerów,

32 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 6. 33 Ibidem, art. 22 ust. 1. 34 Ibidem, art. 25 ust. 2. 35 Ibidem, art. 25 ust. 3.

65 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 aspekt konieczności składania sprawozdao realizacji świadczonych usług przewozowych oraz ich zakresu36,  zasady rozliczeo finansowych, z uwzględnieniem stosowania ulg ustawowych i lokalnych oraz sposób (odpowiadający wymaganiom określonym w Rozporządzeniu (WE) nr 1370/2007), w jaki obliczana jest rekompensata,  sposób dystrybucji biletów oraz sposób prowadzenia ich kontroli w środkach transportu,  stronę umowy, której przysługują wpływy z opłat przejazdowych oraz innych opłat, o których mowa w Ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe, a jeżeli wpływy te przysługują operatorowi – warunki zmiany tych opłat,  stronę umowy, która jest zobowiązana do podawania do publicznej wiadomości:  rozkłady jazdy,  cenniki opłat przejazdowych,  regulamin przewozu osób,  stronę umowy, która zobowiązana jest uzgodnid zasady korzystania z przystanków komunikacyjnych i dworców z ich właścicielami lub zarządzającymi,  w przypadku, gdy organizator użycza swoje środki transportu – warunki korzystania z tych środków,  warunki zakupu przez operatora środków transportu niezbędnych do realizacji usług przewozowych,  zasady współpracy przy tworzeniu i aktualizacji rozkładów jazdy,  kary umowne,  warunki zmiany oraz rozwiązania umowy.

Organizator publikuje ogłoszenie o zamiarze przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia o świadczenie usług w transporcie publicznym zbiorowym w terminie nie krótszym niż jeden rok lub 6 miesięcy (gdy umowa dotyczy świadczenia usług w wymiarze mniejszym niż 50.000 km rocznie). Ogłoszenie powinno zostad upublicznione w Biuletynie Informacji Publicznej, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej37, w siedzibie organizatora oraz na stronie internetowej. W ogłoszeniu powinny byd zawarte38:

 nazwa i adres właściwego organizatora przewozów,  określenie przewidywanego trybu udzielenia zamówienia,  określenie rodzaju transportu, linii komunikacyjnej, linii komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej, na których będą wykonywane przewozy.

Konkretny tryb wyboru operatora zostanie określony zależnie od możliwości finansowych powiatu lubioskiego zgodnie z wytycznymi przedstawionymi w rozdziale 10.1.

36Art. 48 Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440) obliguje operatorów i przewoźników do przekazywania organizatorowi, w terminie do 31 marca, informacji o skargach i reklamacjach składanych przez pasażerów w roku poprzednim oraz informację o liczbie i wysokości przyznanych odszkodowao. 37 Organizator może zdecydowad o odstąpieniu od publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, jeśli umowa będzie dotyczyd usługi w wymiarze mniejszym niż 50 000 km 38 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 23.

66 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

9.3. Projektowanie systemu taryfowo-biletowego i dystrybucji biletów

Taryfa opłat obejmująca sied przewozów zamawianych na terenie powiatu lubioskiego zakłada funkcjonowanie bezpłatnych przejazdów dla wszystkich pasażerów albo dla wybranych grup pasażerów.

W przewozach koncesyjnych przewiduje się funkcjonowanie taryfy biletowej uwzględniającej społeczny charakter połączeo organizowanych przez Powiat Lubioski. Przy projektowaniu systemu taryfowo-biletowego dla przewozów koncesyjnych należy uwzględniad jego aspekt przedmiotowy (biletowy) oraz aspekt podmiotowy (pasażerskie grupy docelowe i ich segmentacja, determinująca uprawnienia do posiadania danego rodzaju biletu). Należy dążyd do wprowadzenia atrakcyjnego i prostego systemu taryfowo-biletowego.

Proponowany asortyment oferowanych biletów w przewozach koncesyjnych powinien składad się co najmniej z:

 biletów jednorazowych,  biletów okresowych (np. miesięczne). Przewidywane uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych:  wynikające z ustaw,  wynikające ze stosownej uchwały Rady Powiatu Lubioskiego, o ile zostaną ustanowione.

Kontrola dokumentów przewozowych powinna byd prowadzona według zasad określonych w Ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe.

Zadaniem organizatora publicznego transportu zbiorowego jest zorganizowanie i utrzymanie powszechnie dostępnego systemu dystrybucji biletów. W grupie przewozów koncesyjnych dystrybucja biletów będzie cedowana na operatorów usług przewozowych. Dopuszcza się możliwośd wykonywania zadao z zakresu emisji i dystrybucji biletów przez inny powiat, z którym Powiat Lubioski będzie posiadał stosowne porozumienie na organizację linii komunikacyjnych o charakterze użyteczności publicznej.

Bilety przejazdowe w przewozach koncesyjnych będą sprzedawane przez osoby prowadzące pojazdy publicznego transportu zbiorowego. Przewiduje się także opcjonalną możliwośd dystrybucji biletów przez stałe punkty sprzedaży, stacjonarne automaty biletowe w zintegrowanych węzłach przesiadkowych, telefony komórkowe oraz Internet.

67 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

10. Przewidywane finansowanie usług przewozowych

10.1. Formy i źródła finansowania usług przewozowych

Podstawowym aktem prawnym określającym formy i źródła finansowania usług (w ramach użyteczności publicznej) w obrębie regularnego przewozu osób w publicznym transporcie zbiorowym, realizowanym na terenie Rzeczpospolitej Polskiej jest ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (art. 1, ust. 2)39. Zgodnie z artykułem 12 ust. 1 pkt 3 ustawy każdy plan transportowy zawierad powinien przewidywane źródła finansowania usług przewozowych, których określenie leżed powinno w gestii organizatora transportu.40

Wśród instrumentów i źródeł finansowania przewozów mających charakter użyteczności publicznej wyróżnid należy:

 przychody ze sprzedaży biletów i wpływy z opłat dodatkowych (pobierane przez operatora lub organizatora),  przekazywanie operatorowi rekompensaty w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnieo do ulgowych przejazdów (środki z budżetu paostwa),  przekazywanie operatorowi rekompensaty w związku ze stosowaniem uprawnieo do ulgowych przejazdów ustanowionych na obszarze właściwości danego organizatora, o ile zostały ustanowione (środki własne organizatora),  przekazywanie operatorowi rekompensaty z tytułu poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego (środki własne organizatora),  udostępnianie operatorowi przez organizatora środków transportu na realizację przewozów w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

39 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 1 ust. 2 40 Ibidem, art. 12 ust. 1 pkt 3

68 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Rys. 10.1.1. Zasady finansowania ustawowych uprawnieo do ulgowych przejazdów. Źródło: opracowanie własne.

Organizacja przewozów wymusza współpracę pomiędzy organizatorem a operatorem w zakresie dofinansowania działalności operatora. Przysługuje mu bowiem prawo do rekompensaty z tytułu:

 utraconych przychodów, w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnieo do ulgowych przejazdów publicznym transportem zbiorowym, lub  utraconych przychodów w związku ze stosowaniem uprawnieo do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych na obszarze właściwości danego organizatora, o ile takowe zostały ustanowione, lub  poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.41

Rekompensata przysługuje operatorowi wówczas, gdy podstawą poniesionej przez niego straty z tytułu realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego są utracone przychody (w związku ze stosowaniem uprawnieo do przejazdów bezpłatnych i ulgowych) oraz poniesione koszty (w związku ze świadczeniem usług przewozowych w zakresie publicznego transportu zbiorowego)42. W przypadku rekompensaty związanej ze stosowaniem ulg ustawowych przez operatora, operator zwraca się do organizatora – powiatu lubioskiego z wnioskiem o wypłacenie

41 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 50 ust. 1 pkt 2 lit a) 42 Kwestię tę reguluje art. 52 Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym. Wynika stąd, że rekompensata jest podstawową formą finansowania przewozów nierentownych.

69 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego rekompensaty i poświadczającej to roszczenie odpowiedniej dokumentacji. Powiat lubioski, po dokonaniu pozytywnej weryfikacji wniosku, zwraca się do Marszałka Województwa Dolnośląskiego o przekazanie środków finansowych z budżetu paostwa, będących rekompensatą dla operatora, którą wypłaca. Ten tryb wypłacania rekompensaty z tytułu stosowania ulg ustawowych, odmienny od obecnego, będzie funkcjonował od dnia 01.01.2017 r. Do kooca 2016 roku obowiązuje obecny tryb wypłacania tego rodzaju rekompensaty, który wyklucza jednoczesne otrzymywanie jakichkolwiek rekompensat od właściwego Urzędu Marszałkowskiego i innych jednostek samorządu terytorialnego.

W ramach rekompensaty operatorowi przysługuje tzw. „rozsądny zysk”. Zapis ten nie dotyczy podmiotów:

 wybranych w trybie Ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi,  z którymi bezpośrednio zawarto umowę o świadczenie usług przewozowych i przyjęła ona formę koncesji lub usługi,  będącymi samorządowymi zakładami budżetowymi.43

Pod pojęciem „rozsądnego zysku” rozumie się „stopę zwrotu z kapitału, która w danym paostwie członkowskim uznawana jest za normalną dla tego sektora i w której uwzględniono ryzyko lub brak ryzyka ingerencji organu publicznego ponoszone przez podmiot świadczący usługi publiczne”.44

Tabela zamieszczona poniżej przedstawia zasady dotyczące przewidywanego finansowania powiatowych przewozów pasażerskich w powiecie lubioskim.

43 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 52 ust. 3 44 Załącznik do Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70, ust. 6.

70 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Tab. 10.1.1. Przewidywane finansowanie usług przewozowych o charakterze użyteczności publicznej.

Umowa Źródła o świadczenie usług finansowania Wskazania przewozowych kosztów operatora Udostępnianie odnośnie Zakres w zakresie Wskazania odnośnie formy w związku ze operatorowi przychodów rozwiązao publicznego rekompensaty świadczeniem usług środków ze sprzedaży transportu w PTZ na terenie transportu biletów zbiorowego powiatu zawarta: lubioskiego

operatorowi będzie przysługiwad tylko rekompensata z tytułu stosowania utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnieo z operatorem do ulgowych przejazdów w publicznym wybranym w trybie transporcie zbiorowym (źródło ustawy o koncesji stanowią finansowania: budżet paostwa) oraz nie jest Koncesja na roboty Budżet paostwa dochód utraconych przychodów w związku ze przewidywane budowlane lub operatora stosowaniem uprawnieo do ulgowych usługi na okres do przejazdów w publicznym transporcie 10 lat zbiorowym ustanowionych na obszarze właściwości danego organizatora, o ile zostaną ustanowione (źródło finansowania: budżet organizatora)

z operatorem wybranym w trybie ustawy środki własne o publicznym powiatu lubioskiego transporcie oraz dodatkowo zbiorowym (art. 22 (fakultatywnie) ust. 1 pkt 2), na dotacje celowe na Bezpośrednie okres do 10 lat – dla pomoc finansową stanowią rekompensata w wysokości ustalonej nie jest zawarcie zadania o średniej udzielane przez dochód między organizatorem i operatorem przewidywane umowy wartości przedmiotu poszczególne gminy, operatora umowy mniejszej na obszarze których niż 1 000 000 € wykonywane będą rocznie lub powiatowe o wymiarze przewozy mniejszym niż pasażerskie 300 000 km rocznie*

dotacje celowe na z operatorem dopuszczalne pomoc finansową stanowią wybranym w trybie rekompensata obliczana jako iloczyn w przypadku udzielane przez dochód ustawy – Prawo liczby wozokilometrów wykonanych zakupu środków poszczególne gminy, operatora (o Przetarg Zamówieo w przyjętym okresie rozliczeniowym transportu na obszarze których ile będzie nieograniczony Publicznych i stawki za 1 wozokilometr z wykorzystaniem wykonywane będą obowiązywad (przetarg zaoferowanej podczas przetargu funduszy powiatowe taryfa nieograniczony), na wyłaniającego operatora zewnętrznych (np. przewozy biletowa) okres do 10 lat z UE) pasażerskie *- jeżeli bezpośrednio zawarta umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego dotyczy małego lub średniego przedsiębiorcy eksploatującego nie więcej niż 23 środki transportu, wskazane mogą zostad podwyższone do średniej wartości rocznej przedmiotu umowy nie wyższej niż 2 000 000 euro lub świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego w wymiarze mniejszym niż 600 000 kilometrów rocznie45. Źródło: opracowanie własne.

Reasumując, powiat lubioski planuje podpisywad umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego dotyczące linii komunikacyjnej lub linii komunikacyjnych przedstawionych na rys. 8.1.1. i w tab. 8.1.1., oraz tab. 8.1.2. W powiecie lubioskim powiatowe przewozy pasażerskie dzielą się na 2 części:

45 Na podstawie Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440), art. 22 ust. 2

71 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 przewozy zamawiane – dla nich zostanie wybrany jeden operator w trybie Ustawy – Prawo zamówieo publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z późn. zm.) i będą mu przysługiwad rekompensaty z tytułu:  utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnieo do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym (źródło finansowania: budżet paostwa),  utraconych przychodów w związku ze stosowaniem uprawnieo do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych przez powiat lubioski (źródło finansowania: środki własne organizatora i gmin udzielających organizatorowi pomocy finansowej),  poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego (źródło finansowania: środki własne organizatora i gmin udzielających organizatorowi pomocy finansowej); i będą jego dotyczyd odpowiednie prawa i obowiązki, przedstawione w tabeli 10.1.1;

 przewozy koncesyjne – operatorzy wspomnianych linii komunikacyjnych będą wybierani wyłącznie w trybie Ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 113) i przysługiwad im będzie wyłącznie rekompensata z tytułu utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnieo do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym (źródło finansowania: budżet paostwa) oraz odpowiednie prawa i obowiązki, przedstawione w tabeli 10.1.1; dopuszcza się możliwośd zawierania kilku umów z różnymi operatorami na obsługę jednej linii komunikacyjnej. Aby powiat lubioski uruchamiał „przewozy zamawiane” zainteresowane gminy powinny udzielad powiatowi lubioskiemu pomocy finansowej w postaci dotacji celowej46 (współfinansowanie powiatowych przewozów pasażerskich – zamawianych, przebiegających przez obszar poszczególnych gmin). Przewozy koncesyjne mogą nie zostad uruchomione przez powiat lubioski, jeżeli zostaną wprowadzone przez ustawodawcę zmiany w prawodawstwie krajowym, które uwzględnią finansowanie utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnieo do ulgowych przejazdów dla wszystkich podmiotów prowadzących regularny przewóz osób, a wykonujących powiatowe przewozy powiatowe.

10.2. Rentownośd linii komunikacyjnych

Istotna w określeniu efektywności ekonomicznej realizowanego przewozu osób na konkretnym połączeniu jest rentownośd linii komunikacyjnej. Wskaźnik ten oblicza się zgodnie z poniższym wzorem:

46 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1515), art. 10 ust. 2.

72 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

gdzie: Ia – przychód na 1 wozokilometr ze sprzedaży biletów na linii komunikacyjnej a,

CEa – koszt 1 wozokilometra zrealizowanego na linii komunikacyjnej a.

W praktyce, w analizach ekonomicznych funkcjonujących systemów transportu publicznego wykorzystywany jest parametr odpłatności, obliczany według poniższego wzoru:

Wskaźnik ten pokazuje, w jakim stopniu koszty prowadzonej działalności pokryte zostały przez przychody ze sprzedaży biletów przejazdowych. Powiat lubioski nie dysponuje danymi, obrazującymi rentownośd linii komunikacyjnych uruchamianych przez przewoźników na terenie powiatu.

Pomimo wzrostu mobilności społeczeostwa w Polsce rentownośd przewozów w transporcie drogowym jest niska, głównie ze względu na rosnące koszty eksploatacyjne oraz stale zmniejszającą się liczbę pasażerów.

Tab. 10.2.1. Rentownośd przewozu osób w przedsiębiorstwach komunikacji samochodowej (PKS) w latach 2005-2010.

Rok Rentownośd Uwagi 2005 - 4,73% w tym rentownośd dodatnią posiadało 12,68% przedsiębiorstw 2006 - 4,79% w tym rentownośd dodatnią posiadało 10,55% przedsiębiorstw 2007 - 2,95% w tym rentownośd dodatnią posiadało 24,79% przedsiębiorstw 2009 - 5,82% w tym rentownośd dodatnią posiadało 17,35% przedsiębiorstw dane za III kwartał roku 2010 -11,54% w tym rentownośd dodatnią posiadało 4,35% przedsiębiorstw Źródło: Informacja o stanie publicznego transportu zbiorowego, Szczerbaciuk Z., PIGTSIS, 12.2010.

Prognozuje się, iż rentownośd linii komunikacyjnych w powiatowych przewozach pasażerskich w przewozach w grupie połączeo koncesyjnych osiągad będzie poziom ok. 3% (średnio w sieci). Na poziom tego wskaźnika wpływ mied będą takie zmienne jak: koszty eksploatacyjne (wyższe przy zapewnianiu usług przewozowych o wysokim standardzie jakościowym), jak również przychody ze sprzedaży biletów (ich poziom zależny jest m.in. od elastyczności cenowej popytu).

Zagadnienie rentowności w grupie przewozów zamawianych nie jest rozpatrywane ze względu na planowane funkcjonowanie bezpłatnych przejazdów dla wszystkich albo wybranych grup pasażerów.

73 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

11. Przewidywany sposób organizacji systemu informacji dla pasażera

Wprowadzone 10 kwietnia 2012 roku Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie rozkładów jazdy jednoznacznie określa:

 treści rozkładów jazdy;  tryb zatwierdzania rozkładów jazdy;  sposób i terminy ogłaszania, aktualizacji rozkładów jazdy oraz warunki ponoszenia kosztów związanych z zamieszczaniem informacji dotyczących rozkładów jazdy, a także podawaniem rozkładów jazdy do publicznej wiadomości.

Najważniejsze informacje, które powinny byd zawarte w rozkładzie jazdy to: nazwa przewoźnika, nazwa linii komunikacyjnej, wszystkie przystanki, na których zatrzymuje się pojazd, dzieo wprowadzenia oraz ważności rozkładu, odległości pomiędzy przystankami, dni tygodnia lub okresy kursowania linii (nie dotyczy kursów drogowego transportu zbiorowego wykonywanego codziennie), godziny przyjazdów/odjazdów z przystanków lub częstotliwośd kursowania. Każdy przewoźnik powinien przekazad organizatorowi publicznego transportu zbiorowego rozkład jazdy w celu zamieszczenia ich na przystankach, dworcach oraz w systemach informacji pasażerskiej. Informacja pasażerska w publicznym transporcie zbiorowym odgrywa kluczową rolę. Powinna byd kompleksowa i wielofunkcyjna oraz bazowad na najnowszych rozwiązaniach technologicznych, a także marketingowych. Jej zadaniem jest pomoc pasażerom w uzyskiwaniu informacji we wszystkich miejscach, w których mogą tych informacji potrzebowad i w efekcie – zwiększanie komfortu podróży. Oprócz rozkładów jazdy na przystankach informacja o kursowaniu powinna byd zamieszczona na stronie internetowej przewoźnika. Pozwoli to dotrzed do niej większej ilości osób oraz da możliwośd zaplanowania trasy przejazdu jeszcze w domu, pracy lub w innym miejscu poza przystankiem. Informacja pasażerska powinna byd dostępna w:

 miejscach oczekiwania na pojazd (węzłach przesiadkowych, dworcach, przystankach);  pojeździe;  oraz w miejscach niezwiązanych bezpośrednio z transportem.

Tradycyjne sposoby zamieszczania informacji o rozkładach jazdy na przystankach są bardzo pomocne, ale w obecnych czasach nie pozwalają w stu procentach zaspokoid potrzeb pasażera. Oczekuje on rozwiązao wygodniejszych, które dadzą możliwośd skuteczniejszego dotarcia do informacji. Wykorzystywane technologie informatyczne i elektroniczne pozwalają, za pomocą obrazu i dźwięku, przedstawid pasażerowi ofertę przewozową w wielu miejscach, również tych oddalonych od sieci komunikacyjnej.

74 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

11.1. Informacja pasażerska w węzłach przesiadkowych, na dworcach i przystankach

Podstawowym nośnikiem informacji o ofercie przewozowej są rozkłady jazdy wywieszane na przystankach oraz dworcach komunikacyjnych przez organizatora przewozów lub zarządzającego dworcem. Przyjmuje się rozwiązanie, w którym organizator publicznego transportu zbiorowego jest zobowiązany do umieszczania rozkładów jazdy na infrastrukturze przystankowej, a operatorzy i przewoźnicy do przekazywania organizatorowi rozkładu jazdy w formie elektronicznej w celu wydrukowania tych rozkładów jazdy w formacie ustalonym przez organizatora. Przewoźnicy korzystający z dworców i przystanków, których właścicielami są podmioty prywatne, przekazują rozkład jazdy administratorom przystanków lub dworców, celem umieszczenia go na tablicach informacyjnych. Zarządca drogi jest zobowiązany do utrzymania w należytym stanie urządzeo przystankowych (słupów przystankowych, wiat, gablot przeznaczonych do wywieszania rozkładów jazdy oraz do utrzymania czytelności zamieszczonych tam rozkładów jazdy) – w przypadku, gdy jest równocześnie właścicielem lub zarządcą przystanku lub dworca. Informacja pasażerska dostępna na przystankach komunikacyjnych powinna byd przygotowywana w jednolitej formie graficznej, niezależnie od tego, kto jest jej właścicielem. Przystanki komunikacyjne należy wyposażyd w tablice z nazwą, numerem przystanku oraz numerami linii komunikacyjnych o wielkości, które umożliwią odczytanie ich z wnętrza pojazdu. Ponadto w miejscu oczekiwania na pojazd powinny znajdowad się następujące elementy zintegrowanej informacji dla pasażerów:  rozkłady jazdy dla wszystkich linii przejeżdżających przez stanowisko, uwzględniające informacje na temat numerów linii i numeru stanowiska, z którego odjeżdża pojazd (na przystankach wielostanowiskowych), tras przejazdów i godzin odjazdów w poszczególne dni tygodnia,  schemat sieci publicznego transportu zbiorowego,  aktualne informacje na temat tymczasowych zmian w przejazdach.

W zintegrowanych węzłach przesiadkowych rekomenduje się umieścid tablice informacyjne, pokazujące kierunki dojścia do przystanków różnych linii i różnych środków transportu. Zaleca się również umieszczenie informacji w językach obcych, a także:

 w postaci znormalizowanych symboli na schematach i mapach poglądowych sieci według jednolicie uzgodnionego wzoru;

Rys. 11.1.1. Przykład piktogramów oznaczających środki transportu w węzłach przesiadkowych Źródło: materiały własne TRAKO

75 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

 w rozkładach jazdy należy oznaczad węzły przesiadkowe odpowiednim piktogramem środka transportu;  dodatkowo, na przystankach i dworcach, stanowiących węzły przesiadkowe konieczne jest stosowanie mapek sytuacyjnych ze wskazaniem, z których peronów, stanowisk oraz przystanków odjeżdżają poszczególne środki transportu.

Rys. 11.1.2. Przykład węzłowego przystanku autobusowego ze słupkami zawierającymi numery linii utrzymane w zgodzie z przyjętą kolorystyką na schematach tras (Zürich, Szwajcaria) źródło: materiały własne TRAKO

Podstawowe zasady relacji na styku pasażer – przewoźnik regulują przepisy regulaminów przewozu osób, bagażu i zwierząt. Są one zazwyczaj tworzone na podstawie Ustawy z dnia 15 listopada 1984 Prawo przewozowe oraz opracowanych na jej podstawie rozporządzeo (m.in. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 20 stycznia 2005 roku w sprawie sposobu ustalania wysokości opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej). Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym narzuca obowiązek umieszczenia cennika na dworcach oraz jako wyciąg w pojazdach komunikacji zbiorowej. Należy w tym miejscu umieścid informacje o cenach biletów ulgowych z uwzględnieniem ulg ustawowych i opcjonalnie komunalnych.

76 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

11.2. Informacja pasażerska w pojazdach

Elementy planowanego systemu informacji pasażerskiej, funkcjonującego w pojazdach, to:

 tablice zewnętrzne – z przodu i z prawej strony pojazdu prezentujące nazwę linii komunikacyjnej i kierunku jazdy (w przewozach zamawianych w formie wyświetlaczy elektronicznych),  oznaczenie linii komunikacyjnej na wyświetlaczu zewnętrznym z tyłu pojazdu (tylko przewozy zamawiane),  informacje na temat taryfy biletowej, regulaminu przewozów z danymi teleadresowymi operatora i zasad porządkowych,  wyświetlacz wewnątrz pojazdu prezentujący informacje o kierunku jazdy, przebiegu trasy, aktualnej dacie i godzinie etc. (tylko przewozy zamawiane),  schemat tras wszystkich linii zarządzanych przez organizatora,  oznaczenia organizatora i operatora.

11.3. Informacja pasażerska w miejscach niezwiązanych bezpośrednio z transportem

Informacja o publicznym transporcie zbiorowym powinna także docierad do pasażera potencjalnego (np. za pośrednictwem Internetu), czyli osoby przebywającej aktualnie z dala od sieci komunikacyjnej, zamierzającej jednakże z niej skorzystad. Dlatego też podstawą informacji o ofercie transportu zbiorowego winien byd portal internetowy, który przede wszystkim powinien umożliwiad wyszukanie połączeo, zaplanowanie podróży wraz z prezentacją wybranych tras na mapie, uzyskanie wiedzy o kosztach podróży oraz wnoszeniu koniecznych opłat. Zaleca się również stworzenie ogólnodostępnej możliwości sprawdzania rzeczywistej lokalizacji pojazdów. Odnośnik do portalu powinien zostad umieszczony w widocznym miejscu na głównym portalu internetowym Starostwa Powiatowego w Lubinie.

77 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

12. Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego

12.1. Zadania wyznaczające kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego

Zarządzanie rozwojem publicznego transportu zbiorowego jest strategicznym zadaniem organizatora transportu. Procesy zarządcze muszą opierad się na założeniach planów transportowych, polityki transportowej i ekologicznej, muszą także wychodzid naprzeciw rosnącym oczekiwaniom społecznym w aspekcie jakości usług, świadczonych przez transport zbiorowy i przewidywad ryzyka, skutkujące utrudnieniami w działalności transportu publicznego.

Do zadao wyznaczających kierunki rozwoju transportu publicznego należy m. in.:

 przygotowywanie strategicznych dokumentów tego rozwoju (w tym Planów zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego),  uczestnictwo w pracach związanych z przygotowaniem polityki transportowej powiatu (w zakresie działao zwiększających udział transportu publicznego w przewozach miejskich) oraz polityki ekologicznej (w zakresie działao związanych ze zmniejszaniem negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne),  opiniowanie projektów strategicznych i dokumentacji technicznych mających wpływ na funkcjonowanie transportu publicznego oraz na przemieszczanie się osób, ocena projektów organizacji ruchu pod kątem zastosowania priorytetów i rozwiązao dla transportu publicznego oraz zgodności z ustaleniami niniejszego planu,  dążenie i wspieranie do integracji transportu publicznego w powiecie lubioskim, uczestnictwo w pracach nad projektami nowych, zintegrowanych systemów taryfowo-biletowych,  wyznaczanie standardu jakościowego transportu publicznego, w tym poziomu bezpieczeostwa pasażerów oraz obsługi pojazdów,  poszerzanie rozmiaru usług dostępnych dla osób niepełnosprawnych oraz inicjowanie procesów dostosowywania infrastruktury przystankowej do potrzeb niepełnosprawnych.  wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi (informatyka, elektronika), dla tworzenia platformy kontaktów z pasażerami, zapewniającej wszechstronne informacje o komunikacji zbiorowej (przewoźnikach, operatorach, liniach, przystankach, rozkładach jazdy, możliwościach przesiadek, kursowaniu pojazdów, systemie taryfowo – biletowym, uprawnieniach do ulgowych i bezpłatnych przejazdów itp.).

12.2. Infrastruktura drogowa, priorytety w ruchu

Modernizacja i przebudowa układu drogowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą dadzą możliwośd lepszego wykorzystania infrastruktury drogowej oraz zapewnienia bezpieczeostwa w ruchu drogowym. Aby osiągnąd ten cel konieczne jest zaprojektowanie i wdrożenie nowoczesnej organizacji ruchu oraz odpowiedniej struktury nadzorczej nad ruchem. Jest to proces wieloletni i kosztogenny, wymagający zaangażowania wielu służb w jednostkach zarządzających drogami z pomocą policji, ITD i innych. Regularnie powinna byd wykonywana ocena organizacji ruchu drogowego w zakresie bezpieczeostwa ruchu drogowego. Działao tych powinny podjąd się zarządy dróg wszystkich szczebli.

78 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

W wyniku analizy przeprowadzonych ocen konieczne jest podjęcie działao poprawiających stan bezpieczeostwa w krytycznych punktach.

Ważnym i koniecznym do realizowania zadaniem jest sprawne informowanie użytkowników dróg o bieżącej sytuacji na trasach, o ewentualnych objazdach, o najdogodniejszej trasie przejazdu, a co najważniejsze o najlepszym w danym momencie środku transportu.

Ważne jest, aby we wszystkich działaniach związanych z transportem drogowym brał udział także organizator publicznego transportu zbiorowego. Jego zadaniem będzie weryfikacja przedsięwzięd na etapie projektowania, a także na etapie realizacji, aby inwestycje w układzie komunikacyjnym powiatu lubioskiego były zgodne z przyjętym Planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, zapewniając mu odpowiednio wysoki udział w realizacji podróży w powiecie.

Aby zapewnid mieszkaocom powiatu lubioskiego dogodny dostęp do komunikacji zbiorowej należy już w fazie projektowania uwzględniad takie aspekty jak:

 tworzenie przystanków, dworców i węzłów przesiadkowych z uwzględnieniem wygodnych i bezpiecznych przejśd między strefą mieszkalną a przystankami, w miarę możliwości nie wymagających od pasażera przechodzenia przez jezdnię;

 tworzenie przejśd podziemnych lub kładek w miejscach, gdzie konieczne jest przeprowadzenie ruchu pieszego przez jezdnię na przystanek, dworzec lub węzeł komunikacyjny;

 dostosowywanie na przystankach, dworcach i węzłach komunikacyjnych wysokości peronów do wysokości podłogi w pojazdach transportu publicznego;

 wyposażanie przystanków, dworców i węzłów komunikacyjnych w wiaty, w oświetlenie, w podjazdy dla wózków dziecięcych i osób niepełnosprawnych, a także w wygodne i bezpieczne dojścia piesze (uwzględniające standard w aspekcie odległości dojśd do przystanku)47;

 w uzasadnionych przypadkach, przy przystankach komunikacji publicznej (szczególnie węzłowych skupiających wiele linii oraz węzłach kolejowych, przy węzłach przesiadkowych i pętlach koocowych) tworzenie miejsc parkingowych w ramach systemów „Park&Ride” i „Bike&Ride”;

 przy dużych węzłach komunikacyjnych zlokalizowanych w centrach miejscowości, o ograniczonej możliwości zatrzymania pojazdu, w celu wysadzenia pasażera udającego się na przystanek, tworzenie miejsc postojowych w ramach systemu Kiss&Ride.

47 Budowa, przebudowa i remont przystanków komunikacyjnych oraz dworców, wiat przystankowych lub innych budynków służących pasażerom, posadowionych na miejscu przeznaczonym do wsiadania i wysiadania pasażerów lub przylegających do tego miejsca, usytuowanych w pasie drogowym dróg publicznych bez względu na kategorię tych dróg, stanowią, w aspekcie art. 18 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, zadania własne gminy

79 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Modernizacja i przebudowa układu drogowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą powinna zakładad także priorytety w ruchu dla pojazdów transportu zbiorowego wraz z ograniczeniem swobody korzystania z samochodu w niektórych miejscach, szczególnie w centrach miast. Działania te mogą byd realizowane poprzez:

 wydzielenie pasów ruchu dla pojazdów komunikacji zbiorowej;  zastosowanie sygnalizacji świetlnej zapewniającej priorytet dla pojazdów komunikacji zbiorowej;  wprowadzenie stref ograniczonego ruchu w centrach miast.

Zastosowanie powyższych rozwiązao pozwoli usprawnid ruch pojazdów komunikacji zbiorowej podnosząc efektywnośd całego systemu komunikacji zbiorowej. Zmniejszona zostanie także liczba pojazdów samochodowych w miastach poprawiając przy tym komfort życia mieszkaoców. Poprawienie niezawodności komunikacji zbiorowej przyczyni się do zwiększenie jej popularności wśród mieszkaoców.

12.3. Kształtowanie węzłów przesiadkowych kolej / autobus miejski / autobus regionalny

Węzły komunikacyjne umożliwiają odbywanie sprawnych przesiadek oraz zapewniają możliwie krótki czas pomiędzy pozostawieniem samochodu osobowego/roweru, a wejściem do pojazdu komunikacji zbiorowej. Tworzenie zintegrowanych węzłów przesiadkowych łączących regionalny transport kolejowy, lokalny i regionalny transport autobusowy oraz komunikację miejską stanowi szansę na rozwój poszczególnych gałęzi transportu publicznego. Dodatkowymi elementami wspomagającymi pracę węzłów mogą byd miejsca do krótkiego postoju wyłącznie w celu dowiezienia osoby (system „Kiss and Ride”). Budowa/modernizacja przystanków poprawi ich estetykę oraz funkcjonalnośd. Budowa nowych przystanków poprawi także ich dostępnośd dla pasażerów. Przy wszystkich planowanych zintegrowanych węzłach przesiadkowych powinny byd zastosowane elementy infrastruktury takie jak:

 „Park and Ride” – (P+R „parkuj i jedź”) parkingi dla korzystających z samochodów osobowych, w celu dalszej kontynuacji podróży środkami publicznego transportu zbiorowego;

 „Kiss and Ride” – (K+R „pocałuj i jedź”) miejsca postojowe umożliwiające postój nie dłuższy niż 5 min, dla kierowców samochodów odwożących pasażerów na pociąg bądź autobus,

 „Bike and Ride” – (B+R) system stojaków umożliwiający pozostawienie roweru w niedalekiej odległości od dworca lub przystanku (w obrębie węzła przesiadkowego), w celu kontynuacji dalszej podróży środkami transportu zbiorowego. Niezbędnym jest, by zaprojektowane były w sposób uniemożliwiający kradzież. Dodatkowym zaś atutem jest zadaszenie stojaków.

Pod względem umiejscowienia parkingi te powinny znajdowad się na węzłach i przystankach w wybranych lokalizacjach o największym ruch pasażerskim oraz zapotrzebowaniu na takie rozwiązanie. Konieczne jest też określenie optymalnej wielkości parkingu, zależnie od lokalizacji. Sugeruje się, aby parkingi P&R zlokalizowane były w odległości do 150 m od węzła przesiadkowego, a stojaki w systemie B+R zlokalizowane były nie dalej niż 50 m od węzła. W miejscach o dużym

80 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego zapotrzebowaniu na miejsca parkingowe (centra miast, okolice dużych osiedli mieszkalnych) na parkingach P&R i K&R sugeruje się zastosowanie systemu opłat dla osób korzystających z parkingu w innym celu niż przesiadka na transport zbiorowy. Stworzone parkingi powinny byd utwardzone i monitorowane przez system kamer, w celu zapewnienia komfortu pasażerom pozostawiającym na nich swoje pojazdy. Ważne jest także zamontowanie, przy głównych szlakach komunikacyjnych, tablic informacyjnych, gdzie znajduje się parking.

Poniższe zdjęcia przedstawiają przykłady dobrych praktyk w zakresie organizacji zintegrowanych węzłów przesiadkowych w Europie.

Rys. 12.3.1. Perony autobusowe przed dworcem kolejowym w miejscowości Landeck (Austria). Zaprojektowanie peronów w taki sposób ułatwia ich opuszczenie przez autobus. źródło: materiały własne TRAKO.

Rys. 12.3.2. Zdjęcie po lewej przedstawia stojaki rowerowe w systemie „bike and ride” przed dworcem kolejowym Hradec Králové hlavní nádraží w Czechach; na zdjęciu po prawej zaprezentowano stojaki rowerowe zamontowane bezpośrednio przy peronie kolejowym na dworcu w Landeck w Austrii. Dodatkowym atutem jest zadaszenie stojaków na całej długości. Źródło: materiały własne TRAKO.

81 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Budowane i remontowane węzły przesiadkowe powinny byd dostosowane do rzeczywistych potrzeb, z uwzględnieniem ich potencjału ruchowego. Ważne jest, aby system był zintegrowany i stanowił realne poprawienie jakości transportu publicznego w powiecie lubioskim.

Na terenie powiatu lubioskiego planowane jest utworzenie zintegrowanych węzłów przesiadkowych w Lubinie i Ścinawie.

12.4. Integracja taryfowa i organizacyjna transportu publicznego

Na sprawny system transportu zbiorowego (zrównoważony, dostępny i przyjazny dla wszystkich grup pasażerów) składają się: atrakcyjne rozkłady jazdy i trasy pojazdów, wysoki standard taboru, rozbudowany system informacji pasażerskiej, wysoki poziom obsługi pasażerskiej, ale także dobra integracja taryfowa całego transportu publicznego. Integracja ta polega na łączeniu różnych systemów transportu publicznego (powiatowego, miejskiego, gminnego, wojewódzkiego i międzywojewódzkiego) w jeden zintegrowany system funkcjonalny. Integracja ta podnosi atrakcyjnośd transportu publicznego oraz jego konkurencyjnośd w stosunku do transportu indywidualnego. Integracja systemów transportowych może odbywad się na poziomie:

a) taryfowym - poprzez wprowadzenie jednolitego systemu taryfowego na możliwie szerokim obszarze; b) rozkładów jazdy - poprzez wzajemną koordynację połączeo przesiadkowych; c) infrastrukturalnym - poprzez koncentrację przystanków i peronów w ramach funkcjonalnych zintegrowanych węzłów przesiadkowych.

Wprowadzanie jednolitych systemów transportu publicznego ma długą tradycję w krajach niemieckojęzycznych, Beneluksie, Skandynawii oraz innych krajach Europy Środkowej. W ostatnich latach wprowadzono zintegrowane systemy taryfowe na obszarze całej Republiki Czeskiej.

Powszechna dostępnośd nowych technologii, w tym biletów elektronicznych znacząco ułatwia rozliczenia finansowe pomiędzy różnymi operatorami, przewoźnikami i organizatorami, na których obszarze obowiązuje jednolity system taryfowy.

Powiat Lubioski deklaruje wolę wprowadzenia integracji transportu publicznego na terenie Legnicko – Głogowskiego Okręgu Miedziowego (Funkcjonalnego), zgodnie z podstawowymi założeniami projektu INTER – Regio – Rail „Jeden bilet, jedna taryfa”. Dopuszczalna jest partycypacja Powiatu Lubioskiego zarówno w organizacji zintegrowanych przewozów o charakterze użyteczności publicznej w powiatowych przewozach pasażerskich, jak i w powiatowo – gminnych przewozach pasażerskich. Integracja taryfowo – biletowa wymagad będzie ścisłej współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego w Legnicko – Głogowskim Okręgu Miedziowym, ustalenia formy organizacyjno – prawnej organizatora zintegrowanych przewozów oraz wyboru rozwiązao finansowych i technicznych.

82 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

12.5. Dostosowanie infrastruktury przystankowej do potrzeb osób niepełnosprawnych

Zintegrowane węzły komunikacyjne oraz przystanki powinny byd dostosowane do potrzeb osób o ograniczonej sprawności ruchowej poprzez likwidację barier architektonicznych (podjazdy, windy, obniżenia/podwyższenia krawężników) oraz wyposażone w prowadnice dla osób niewidomych. Działania te umożliwią osobom niepełnosprawnym / o ograniczonej sprawności samodzielne funkcjonowanie w społeczeostwie oraz przeciwdziałają wykluczeniu osób niepełnosprawnych z życia w społeczeostwie. Jest to jedno z najważniejszych działao w procesie modernizacji przestrzeni miejskiej oraz systemów transportowych, do którego zobowiązane są władze samorządowe wszystkich szczebli.

83 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

13. Akty prawne przytoczone w opracowaniu

1. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 915) 2. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 460 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236 z późn. zm.) 4. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.) 5. Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeostwie morskim (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 611) 6. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1458) 7. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2013, poz. 1414 z późn. zm.) 8. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1594 z późn. zm.) 9. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1440) 10. Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 1138 z późn. zm.) 11. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 z późn. zm.) 12. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieo publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z późn. zm.) 13. Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 113) 14. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.) 15. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 584 z późn. zm.) 16. Ustawa z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks morski (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 758 z późn. zm.) 17. Ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 840) 18. Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 1206) 19. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) 20. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 572)

84 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

21. Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działao wojennych (Dz. U. z 2006 r. Nr 249, poz. 1824 z późn. zm.) 22. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. – o Karcie Polaka (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 1187z późn. zm.) 23. Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o Funduszu Kolejowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 1201 z późn. zm.) 24. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) 25. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) 26. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2011 r., Nr 117, poz. 684) 27. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 10 kwietnia 2012 r. w sprawie rozkładów jazdy (Dz. U. z 25.04.2012 r., poz. 451) 28. Rozporządzenie (WE) Nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego (Dz. Urz. L-55/1 z 28.02.2011) 29. Projekt z dnia 18 stycznia 2013 r. Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sposobu określenia wysokości rozsądnego zysku przysługującego operatorowi publicznego transportu zbiorowego 30. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 roku sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (Dz. U. z dnia 23.10.2012, poz. 1151) 31. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 20 stycznia 2005 roku w sprawie sposobu ustalania wysokości opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej (Dz. U. z 2005 r., Nr 14, poz. 117) 32. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (tekst skonsolidowany: Dz. Urz. UE 2012 C 326) 33. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 112) 34. Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (Monitor Polski z dnia 27 kwietnia 2012 r., poz. 252) 35. Uchwała nr VI/62/15 Rady Miejskiej w Lubinie z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie przyjęcia „Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miejskiej Lubin oraz gmin, które zawarły z Gminą Miejską Lubin porozumienia w sprawie wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego".

85 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

36. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego. Perspektywa 2020 Uchwała Nr XLVIII/1622/2014 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 marca 2014 r 37. Strategia rozwoju województwa dolnośląskiego 2020 Uchwała Nr XXXII/932/13 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 28 lutego 2013 r. 38. Uchwała nr IX/89/15 Rady Miejskiej w Lubinie z dnia 8 września 2015 r. w sprawie uchwalenia studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Lubina 39. Uchwała nr IX/35/2015 Rady Gminy Lubin z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie zmiany studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubin 40. Uchwała nr XC/286/14 Rady Miejskiej w Ścinawie z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Ścinawa 41. Uchwała nr XXIV/240/2015 Rady Gminy Rudna z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rudna

14. Dokumenty źródłowe

1. Narodowy Spis Powszechny Ludności 2014

2. Raport o stanie środowiska województwa dolnośląskiego w 2013 roku, WIOŚ Wrocław 2013

4. AGTC – Umowa europejska o głównych międzynarodowych liniach kolejowych transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących, podpisana w Genewie dnia 1 lutego 1991 r.

5. AGC – Umowa europejska o głównych międzynarodowych liniach kolejowych, podpisana w Genewie dnia 31 maja 1985 r.

6. Sprawozdania roczne z wykonania budżetów powiatu lubioskiego za lata 2011-2014

7. Instrukcja PKP PLK S.A. Id-12 – Wykaz linii kolejowych

8. Bank Danych Lokalnych, GUS

9. Baza Danych Ogólnogeograficznych

10. Generalny pomiar ruchu – 2010 r.

11. Rozkłady jazdy przewoźników w transporcie drogowym

12. Rozkład jazdy komunikacji miejskiej w Lubinie

13. Rozkład jazdy połączeo kolejowych (PKP Polskie Linie Kolejowe SA)

86 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

15. Spis tabel

Tab.2.1. Elementy planu zostały przedstawione według poniższej kolejności ...... 9 Tab. 3.3.1. Wskaźniki demograficzne powiatu lubioskiego na tle województwa dolnośląskiego ...... 13 Tab. 3.3.2. Zmiany demograficzne w powiecie lubioskim ...... 13 Tab. 3.3.3. Prognoza liczby ludności powiatu lubioskiego do roku 2035 ...... 14 Tab. 3.4.1. Struktura zatrudnienia w powiecie lubioskim w roku 2013 ...... 15 Tab. 3.4.2. Podstawowe dane budżetowe powiatu lubioskiego dotyczące publicznego transportu zbiorowego ...... 15 Tab. 3.5.1. Edukacja w powiecie lubioskim w roku szkolnym 2013/2014 ...... 16 Tab. 4.1.1. Wykaz par kursów pociągów przebiegających przez teren powiatu lubioskiego...... 18 Tab. 4.2.1 Liczba kursów na 1000 mieszkaoców w poszczególnych gminach...... 21 Tab. 5.1. Pokrycie terenu Gminy Miejskiej Lubin ...... 22 Tab. 5.2. Pokrycie terenu w Gminie Lubin...... 23 Tab. 5.3. Pokrycie terenu w Mieście i Gminie Ścinawa ...... 23 Tab. 5.4. Pokrycie terenu w gminie Rudna ...... 24 Tab. 5.2.1. Planowane linie komunikacyjne o charakterze użyteczności publicznej w wojewódzkich przewozach pasażerskich ...... 25 Tab. 5.2. Liczba zarejestrowanych samochodów w powiecie lubioskim w latach 2011-2013 ...... 31 Tab. 5.6.1. Dopuszczalne wartości emisji spalin w poszczególnych normach EURO ...... 34 Tab. 5.6.2. Dopuszczalny poziom hałasu...... 35 Tab. 6.1.1. Oszacowana macierz potoków ruchu pomiędzy poszczególnymi gminami powiatu lubioskiego...... 38 Tab. 8.1.1. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej – przewozy zamawiane...... 46 Tab. 8.1.2. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej – przewozy koncesyjne ...... 47 Tab. 8.2.1. Zalecane minimalne częstotliwości kursowania planowanych linii komunikacyjnych – dzieo roboczy...... 52 Tab. 8.2.2. Zalecane minimalne częstotliwości kursowania planowanych linii komunikacyjnych – sobota i niedziela...... 53 Tab. 8.5.1. Minimalne standardy wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym...... 55 Tab. 10.1.1. Przewidywane finansowanie usług przewozowych o charakterze użyteczności publicznej...... 71 Tab. 10.2.1. Rentownośd przewozu osób w przedsiębiorstwach komunikacji samochodowej (PKS) w latach 2005-2010...... 73

87 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

16. Spis rysunków

Rys. 4.2.1. Liczba linii komunikacyjnych w gminach powiatu lubioskiego ...... 19 Rys. 4.2.2. Liczba kursów wykonywanych w powiecie lubioskim ze względu na typ dnia ...... 20 Rys. 4.2.3. Liczba kursów wykonywanych w gminach ze względu na typ dnia...... 21 Rys. 5.3.1. Podstawowy układ drogowy na obszarze objętym Planem ...... 30 Rys. 6.1.1. Gęstośd zaludnienia poszczególnych gmin powiatu lubioskiego...... 39 Rys. 6.2.1. Lokalizacja najważniejszych generatorów ruchu na obszarze powiatu lubioskiego...... 40 Rys. 7.3.1. Liczba osób niepełnosprawnych powiatu lubioskiego na tle województwa dolnośląskiego...... 43 Rys. 8.1.1. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej ...... 50 Rys. 8.1.2. Sied komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej – przewozy zamawiane...... 51 Rys. 8.7.1. Zalecane ukształtowanie krawędzi peronowej...... 57 Rys. 8.7.2. Strefa wejściowa – inny rodzaj nawierzchni naprzeciwko pierwszych drzwi autobusu...... 58 Rys. 10.1.1. Zasady finansowania ustawowych uprawnieo do ulgowych przejazdów...... 69 Rys. 11.1.1. Przykład piktogramów oznaczających środki transportu w węzłach przesiadkowych ...... 75 Rys. 11.1.2. Przykład węzłowego przystanku autobusowego ze słupkami zawierającymi numery linii utrzymane w zgodzie z przyjętą kolorystyką na schematach tras (Zürich, Szwajcaria) ...... 76 Rys. 12.3.1. Perony autobusowe przed dworcem kolejowym w miejscowości Landeck (Austria)...... 81 Rys. 12.3.2. Zdjęcie po lewej przedstawia stojaki rowerowe w systemie „bike and ride” przed dworcem kolejowym Hradec Králové hlavní nádraží w Czechach...... 81

88 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

17. Załącznik 1 - Wykaz istniejących linii komunikacyjnych w transporcie drogowym

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny |Głogów - Jerzmanowa - Polkowice| - Lubin -…- Marszałek Województwa 1 Intertrans PKS Głogów Przyspieszona 2 2 2 Częstochowa Dolnośląskiego Marszałek Województwa 2 Intertrans PKS Głogów Przyspieszona Lubin - |Polkowice - Głogów| -…Poznao/Leszno 4 4 4 Dolnośląskiego Marszałek Województwa 3 Intertrans PKS Głogów Pospieszna Warszawa -…- |Głogów - Polkowice| - Lubin 2 2 2 Dolnośląskiego PKS "Tour" w Jeleniej Kołobrzeg -…- |Polkowice| - Lubin - |Legnica| -…- kursuje w okresie 15.04- Marszałek Województwa 4 Zwykła 2 2 2 Górze Jelenia Góra 30.09 Dolnośląskiego PKS "Tour" w Jeleniej Słupsk/Ustka -…- |Głogów - Polkowice| - Lubin - do Słupska kursuje w Marszałek Województwa 5 Zwykła 2 2 2 Górze |Legnica| -…- Jelenia Góra okresie 1.05-30.09 Dolnośląskiego kursuje tylko w wakacje; PKS "Trans-Pol" w Marszałek Województwa 6 Zwykła Świnoujście -…- |Polkowice| - Lubin - |Legnica| 0 0 0 pn Świnoujście>Legnica/ Legnicy Dolnośląskiego pt Legnica>Świnoujście kursuje tylko w wakacje; PKS "Trans-Pol" w Darłówko -…- |Głogów - Polkowice| - Lubin - Marszałek Województwa 7 Zwykła 0 2 1 sb,nd Darłówko>Legnica/ Legnicy |Legnica| Dolnośląskiego pt,sb Legnica>Darłówko Kłodzko - Nowa Ruda - Bielawa - Dzierżoniów - Marszałek Województwa 8 PKS Kłodzko S.A. Pospieszna 161022 Wrocław - Lubin - Polkowice - Gorzów Wielkopolski - 0 2 1 kursuje 27.06-29.08 Dolnośląskiego …- Świnoujście Kłodzko - Nowa Ruda - Wałbrzych - Strzegom - Jawor - Marszałek Województwa 9 PKS Kłodzko S.A. Pospieszna 161046 0 2 2 kursuje 1.07-30.08 Legnica - Lubin - Polkowice - Głogów -…- Ustka Dolnośląskiego

Lubin - Polkowice - Dziwnówek - Dziwnów - Marszałek Województwa 10 PKS Lubin S.A. Pospieszna 177024 0 1 1 tylko wakacje Międzywodzie - Wisełka - Międzyzdroje - Świnoujście Dolnośląskiego

Poznao -…- Ścinawa - Lubin - |Legnica| -…- Jelenia Marszałek Województwa 11 PKS Poznao S.A. Pospieszna 2 2 2 2 Góra Wielkopolskiego PKS w Gorzowie Kudowa Zdrój -…- |Prochowice| - Lubin - |Polkowice| Marszałek Województwa 12 Pospieszna 2 2 2 Wielkopolskim -…- Gorzów Wielkopolski Lubuskiego Kamienna Góra -…- |Legnica| - Lubin - |Polkowice - Marszałek Województwa 13 PKS w Kamiennej Górze Pospieszna 2 2 2 Głogów| -…- Zielona Góra Dolnośląskiego Zielona Góra -…- |Polkowice| - Lubin - |Legnica| -…- Marszałek Województwa 14 PKS w Zielonej Górze Pospieszna 2 2 2 Kudowa Zdrój Lubuskiego

89 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Marszałek Województwa 15 PKS w Zielonej Górze Pospieszna Zielona Góra -…- |Polkowice| - Lubin -…- Zakopane 2 2 2 Lubuskiego Zielona Góra -…- |Głogów - Polkowice| - Lubin - Marszałek Województwa 16 PKS w Zielonej Górze Pospieszna 2 2 2 |Legnica| -…- Przemyśl Lubuskiego Zielona Góra -…- |Polkowice| - Lubin - |Prochowice| - Marszałek Województwa 17 PKS w Zielonej Górze Pospieszna 2 2 2 …- Kielce Lubuskiego Zielona Góra -…- |Polkowice| - Lubin - |Prochowice| - Marszałek Województwa 18 PKS w Zielonej Górze Przyspieszona 4 4 4 …- Wrocław Lubuskiego Wrocław -…- |Prochowice| - ( < Gogołowice < ) - Lubin Marszałek Województwa 19 POLBUS-PKS Sp. z o.o. Przyspieszona 2 2 2 - |Polkowice| -…- Zielona Góra Dolnośląskiego "Domin" Ireneusz 20 Zwykła Ścinawa - Turów - Dąbrowa Dolna - Siedlce - Lubin 42 28 27 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski "Domin" Ireneusz Lubin > Czerniec > Siedlce > Turów > Ścinawa > 21 Zwykła 1 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski Dłużyce > Zaborów > Parszowice > Redlice wariant jednokierunkowy "Domin" Ireneusz Redlice > Parszowice > Zaborów > Dłużyce > Ścinawa > 22 Zwykła 1 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski Turów > Siedlce > Lubin wariant jednokierunkowy "Domin" Ireneusz 23 Zwykła Lubin - Koźlice - Juszowice - Rudna 5 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski "Domin" Ireneusz 24 Zwykła Lubin - Koźlice - Juszowice - Mleczno - Rudna 8 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski "Domin" Ireneusz Lubin - Koźlice - Juszowice - Rudna - Gwizdanów - 25 Zwykła 3 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski Gawrony - Studzionki - Brodowice - Chełm - Orsk Orsk > Chełm > Brodowice > Studzionki > Gawrony > "Domin" Ireneusz 26 Zwykła Gwizdanów > Rudna > Juszowice > Mleczno > Koźlice 1 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski > Lubin wariant jednokierunkowy Lubin - Koźlice - Mleczno - Toszowice - Tymowa - "Domin" Ireneusz 27 Zwykła Dębiec - Lasowice - Przychowa - Buszkowice - 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski Ciechłowice Lubin - Koźlice - Mleczno - Toszowice - Tymowa - "Domin" Ireneusz 28 Zwykła Chełmek Wołowski - Dziesław - Olszany - Górzyn - 5 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski Naroczyce - Chobienia Lubin - Koźlice - Mleczno - Toszowice - Tymowa - "Domin" Ireneusz 29 Zwykła Chełmek Wołowski - Dziesław - Kliszów - Olszany - 7 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Machtylski Górzyn - Naroczyce - Chobienia Chobienia - Radoszyce - Nieszczyce - Kębłów - "Krzysztof+" Monika 30 Zwykła Gwizdanów - Rudna - Juszowice - Mleczno - Koźlice - 19 12 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Mularczyk Lubin Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Zimna Woda - Lisiec - 31 A&M Michał Rapacz Zwykła 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Bukowna

90 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Lubin - Czerniec - Siedlce - Dąbrowa Dolna - Turów - 32 Andrzej Ciróg Zwykła Ścinawa - Dłużyce - Zaborów - Parszowice - Wielowieś 9 5 4 Starosta Powiatu Lubioskiego - Redlice Lubin - Czerniec - Siedlce - Dąbrowaˆ Dolna - Turów - 33 Andrzej Ciróg Zwykła 16 16 12 Starosta Powiatu Lubioskiego Ścinawa Firma Przewozowa Wrocław -…- |Kawice - Prochowice - Lisowice| - 34 "Tarnowscy" Norbert Zwykła Gogołowice - Miłosna - Niemstów - Dobromil - Osiek - 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Tarnowski Lubin P.H.U. Arka Andrzej 35 Zwykła Ścinawa - Turów - Siedlce - Czerniec - Lubin 3 1 0 nie kursuje 15.07-15.08 Starosta Powiatu Lubioskiego Rozkrut P.H.U. Arka Andrzej Lubin - Czerniec - Siedlce - Dąbrowa Dolna - Turów - 36 Zwykła 4 2 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Rozkrut Ścinawa Lubin > Obora > Szklary Górne > Owczary > kursuje poniedziałek, 37 PKS Lubin S.A. Zwykła 177017 1 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Lubioski Las > Lubin środa, czwartek szkolne 38 PKS Lubin S.A. Zwykła 177017 Szklary Górne > Obora > Lubin 1 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin - Składowice - Koźlice - Mleczno - Juszowice - Rudna - Gwizdanów - Gawronki - Gawrony - 39 PKS Lubin S.A. Zwykła 177020 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Studzionki - Orsk - Chełm - Brodowice - Nieszczyce - Chałupki - Chobienia Siedlce > Dąbrowa Dolna > Dąbrowa Środkowa > 40 PKS Lubin S.A. Zwykła 177026 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Dąbrowa Górna > Ustronie > Składowice > Lubin 41 PKS Lubin S.A. Zwykła 177026 Lubin > Siedlce 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin > Księginice > Składowice > Ustronie > 42 PKS Lubin S.A. Zwykła 177035 Dąbrowa Górna > Dąbrowa Środkowa > 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Dąbrowa Dolna > Siedlce Lubin - Składowice - Koźlice - Mleczno - Toszowice - 43 PKS Lubin S.A. Zwykła 177043 Tymowa - Chełmek Wołowski - Dziesław -(> Wądroże 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego >)- Kliszów - Olszany - Miłogoszcz - Radomiłów Lubin > Osiek > Kłopotów > Osiek > Łazek > Niemstów 44 PKS Lubin S.A. Zwykła 177049 > Miłosna > Miłoradzice > Buczynka > Raszowa Mała > 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Raszowa 45 PKS Lubin S.A. Zwykła 177053 Siedlce - Czerniec - Księginice - Lubin 3 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego 46 PKS Lubin S.A. Zwykła 177053 Czerniec > Siedlce 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin - Składowice - Koźlice - Mleczno - Juszowice - Rudna - Stara Rudna - Wądroże - Dziesław - Kliszów - 47 PKS Lubin S.A. Zwykła 177085 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Radomiłów - Kliszów - Olszany - Miłogoszcz - Radomiłów

91 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Lubin > Osiek > Pieszków > Raszowa > Raszowa Mała > 48 PKS Lubin S.A. Zwykła 177130 Buczynka > Miłoradzice > Miłosna > Gogołowice > 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Miłosna > Niemstów 49 PKS Lubin S.A. Zwykła 177130 Raszowa Mała > Raszowa > Pieszków > Osiek > Lubin 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego 50 PKS Lubin S.A. Zwykła 177131 Niemstów > Łazek > Osiek > Kłopotów > Osiek > Lubin 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego 51 PKS Lubin S.A. Zwykła 177132 Lubin > Czerniec > Siedlce 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin > Siedlce > Dąbrowa Górna > Ustronie > 52 PKS Lubin S.A. Zwykła 177134 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Składowice > Lubin Lubin > Czerniec > Siedlce > Dąbrowa Dolna > 53 PKS Lubin S.A. Zwykła 177134 Dąbrowa Środkowa > Dąbrowa Górna > Ustronie > 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Składowice > Lubin Lubin > Składowice > Ustronie > Dąbrowa Górna > 54 PKS Lubin S.A. Zwykła 177134 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Dąbrowa Środkowa > Dąbrowa Dolna > Siedlce 55 PKS Lubin S.A. Zwykła 177134 Siedlce > Czerniec > Lubin 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin > Osiek > Łazek > Niemstów > Miłosna > 56 PKS Lubin S.A. Zwykła 177154 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Gogołowice > Miłosna > Miłoradzice Lubin > Osiek > Łazek > Niemstów > Miłosna > Gogołowice > Miłosna > Miłoradzice > Buczynka > 57 PKS Lubin S.A. Zwykła 177154 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Raszowa Mała > Raszówka > Karczowiska > Zimna Woda > Wiercieo Wiercieo > Zimna Woda > Karczowiska > Raszówka > 58 PKS Lubin S.A. Zwykła 177154 Raszowa Mała > Buczynka > Miłoradzice > Miłosna > 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Niemstów > Łazek > Osiek > Lubin Gorzyca > Krzeczyn Mały > Krzeczyn Wielki > Lubin > 59 PKS Lubin S.A. Zwykła 177205 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Chróstnik > Lubin Gorzyca > Krzeczyn Wielki > Lubin > Krzeczyn Wielki > 60 PKS Lubin S.A. Zwykła 177205 Krzeczyn Mały > Krzeczyn Wielki > Lubin > Chróstnik > 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin Krzeczyn Mały > Krzeczyn Wielki > Lubin > 61 PKS Lubin S.A. Zwykła 177205 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Krzeczyn Wielki > Gorzyca 62 PKS Lubin S.A. Zwykła 177052 Lubin > Chróstnik > Lubin > Krzeczyn Wielki 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin - (Czerniec>/ Osiek > Kłopotów > Dobromil > Niemstów > 64 PKS Lubin S.A. Zwykła 177022 Miłosna > Gogołowice > Miłosna > Miłoradzice > 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Buczynka > Miłoradzice > Raszowa Mała

92 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Lubin > Osiek > Dobromil > Niemstów > Miłosna > Miłoradzice > Buczynka > Miłoradzice > Buczynka > 65 PKS Lubin S.A. Zwykła 177097 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Raszowa Mała > Raszowa > Raszówka > Gorzelin > Raszówka > Raszowa > Pieszków > Osiek > Lubin

Raszówka > Gorzelin > Raszówka > Raszowa > Raszowa Mała > Buczynka > Miłoradzice > Buczynka > 66 PKS Lubin S.A. Zwykła 177097 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Miłoradzice > Miłosna > Niemstów > Dobromil > Osiek > Kłopotów > Lubin 67 PKS Lubin S.A. Zwykła 177148 Lubin - Chróstnik - Krzeczyn Wielki 4 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego 68 PKS Lubin S.A. Zwykła 177206 Lubin - Krzeczyn Wielki - Gorzyca 3 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego 69 PKS Lubin S.A. Zwykła 177206 Lubin > Krzeczyn Wielki > Gorzyca > Krzeczyn Mały 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Bukowna > Lisiec > Zimna Woda > Karczowiska > 70 PKS Lubin S.A. Zwykła 177059 2 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Gorzelin > Chróstnik > Lubin Lubin > Osiek > Pieszków > Raszowa > Raszówka > Marszałek Województwa 71 PKS Lubin S.A. Zwykła 177096 1 0 0 linia jednokierunkowa Karczowiska > Zimna Woda > Lisiec > Bukowna Dolnośląskiego Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - 72 PKS Lubin S.A. Zwykła 177139 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Karczowiska - Zimna Woda - Lisiec - Bukowna Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - 73 PKS Lubin S.A. Zwykła 177139 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Gorzelin - Raszówka Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - 74 PKS Lubin S.A. Zwykła 177144 Karczowiska - Zimna Woda - Wiercieo - Zimna Woda - 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Lisiec - Bukowna Bukowna - Lisiec - Zimna Woda - Karczowiska - 75 PKS Lubin S.A. Zwykła 177144 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Raszówka - Raszowa - Osiek - Lubin 76 PKS Lubin S.A. Zwykła 177144 Osiek > Pieszków > Raszowa > Raszówka 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego 77 PKS Lubin S.A. Zwykła 177144 Lubin > Osiek > Pieszków > Raszowa > Raszówka 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Lubin > Osiek > Pieszków > Raszowa > Raszówka > 78 PKS Lubin S.A. Zwykła 177144 Gorzelin > Raszówka > Karczowiska > Zimna Woda > 1 0 0 wariant jednokierunkowy Starosta Powiatu Lubioskiego Wiercieo > Zimna Woda > Lisiec > Bukowna Transport Osobowo- Lubin - Składowice - Koźlice - Mleczno - Juszowice - 79 Towarowy "FORD" - Zwykła Rudna - Gwizdanów - Gawronki - Gawrony - 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Piotr Szkarupski Studzionki - Brodowice - Chełm - Orsk Transport Osobowo- Orsk > Chełm > Brodowice > Studzionki > Gawrony > 80 Towarowy Piotr Zwykła 1 0 0 linia jednokierunkowa Starosta Powiatu Lubioskiego Gawronki > Lubin Szkarupski Lubin - Składowice - Koźlice/Zalesie - Mleczno - Transport Osobowo- Juszowice - Rudna - Gwizdanów - Gawronki - Gawrony 81 Towarowy Piotr Zwykła 2 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego - Studzionki - Orsk - Chełm - Brodowice - Nieszczyce - Szkarupski Radoszyce - Chobienia

93 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Transport Osobowo- Lubin - Składowice - Koźlice/Zalesie - Mleczno - 82 Towarowy Piotr Zwykła Juszowice - Rudna - Gwizdanów - Gawronki - Gawrony 6 0 0 Starosta Powiatu Lubioskiego Szkarupski - Studzionki - Brodowice - Chełm - Orsk w dni szkolne: dodatkowe Firma Przewozowa Wrocław -…- |Kawice - Prochowice - Lisowice| - 2 pary kursów pt oraz 1 Marszałek Województwa 83 "Tarnowscy" Norbert Zwykła Gogołowice - Miłosna - Niemstów - Dobromil - Osiek - 26 24 24 para kursów 1,5; Dolnośląskiego Tarnowski Lubin w dni feryjne: dwie pary kursów 6-7 mniej |Głogów - Jerzmanowa - Polkowice| - Lubin - Marszałek Województwa 84 Intertrans PKS Głogów Przyspieszona 6 8 8 dodatkowa para w piątki |Legnica| -…- Wałbrzych/Kłodzko/Karpacz Dolnośląskiego Marszałek Województwa 85 Intertrans PKS Głogów Zwykła Lubin - Gogołowice - |Prochowice| -…- Wrocław 0 2 2 Dolnośląskiego Lubin - Krzeczyn Wielki - Gorzyca - |Ogrodzisko - Marszałek Województwa 86 PKS Lubin S.A. Zwykła 177011 Żabice - Trzebnice - Chocianowiec - Chocianów| -…- 2 0 0 Dolnośląskiego Bolesławiec Lubin > Osiek > Pieszków > Raszowa > Raszówka > Karczowiska > Zimna Woda > Lisiec > Bukowna > Lisiec od 30.06.2013/linia Marszałek Województwa 87 PKS Lubin S.A. Zwykła 177050 1 0 0 > |Jaroszówka > Kolonia Kołłątaja > Chojnów > jednokierunkowa Dolnośląskiego Gołaczów > Budziwojów| >…> Złotoryja Polkowice > Lubin > Gogołowice > Prochowice > Środa nie kursuje w okresie ferii Marszałek Województwa 88 PKS Lubin S.A. Przyspieszona 177007 0 0 1 Śląska > Wrocław letnich Dolnośląskiego Lubin - Gogołowice - Prochowice - Środa Śląska - Marszałek Województwa 89 PKS Lubin S.A. Przyspieszona 177007 2 2 2 Wrocław Dolnośląskiego Lubin - Osiek - Dobromil - Niemstów - Miłosna - Marszałek Województwa 90 PKS Lubin S.A. Zwykła 177003 Gogołowice - |Lisowice - Prochowice - Kawice| -…- 4 0 2 kursuje tylko w pt i nd Dolnośląskiego Wrocław Wrocław >…> |Kawice > Prochowice > Lisowice| > Gogołowice > Miłosna > Niemstów > Łazek > Osiek > Linia jednokierunkowa, Marszałek Województwa 91 PKS Lubin S.A. Zwykła 177196 0 0 1 Lubin > Krzeczyn Wielki > Gorzyca > |Ogrodzisko > nie kursuje 01.07-30.09 Dolnośląskiego Żabice > Trzebnice > Chocianowiec > Chocianów| dodatkowe: 1 para pt RS Wrocław -…- |Kawice - Prochowice - Lisowice| - Tarpol Władysława mniej: 2 pary kursów sb Marszałek Województwa 92 Zwykła Gogołowice - Miłosna - Niemstów - Dobromil - Osiek - 30 32 28 Tarnowska oraz 1 para nd nie kursują Dolnośląskiego Lubin w wakacje Wrocław -…- |Kawice - Prochowice - Lisowice| - Taxi-Maxi Bus Stanisław Marszałek Województwa 93 Zwykła Gogołowice - Miłosna - Niemstów - Dobromil - Osiek - 20 20 20 Tarnowski Dolnośląskiego Lubin "Helios" Agata |Legnica > Kochlice| > Karczowiska > Raszówka > Marszałek Województwa 94 Przyspieszona 1 1 0 Szymaoska Raszowa > Pieszków > Osiek > Lubin wariant jednokierunkowy Dolnośląskiego "Helios" Agata Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - Marszałek Województwa 95 Przyspieszona 13 13 0 Szymaoska |Legnica| Dolnośląskiego

94 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny "Helios" Agata Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - Marszałek Województwa 96 Zwykła 23 23 23 Szymaoska Karczowiska - |Kochlice - Rzeszotary - Legnica| Dolnośląskiego "Helios" Agata Lubin - Chróstnik - Gorzelin - Karczowiska - |Kochlice - Marszałek Województwa 97 Zwykła 5 5 0 Szymaoska Rzeszotary - Legnica| Dolnośląskiego |Legnica - Kochlice| - Karczowiska - Chróstnik - Lubin - "MIESZKO" Joanna Marszałek Województwa 98 |Polkowice - Kaźmierzów - Potoczek (Nowe Osiedle) - 9 0 0 Kosobucka Dolnośląskiego Bądzów - Jerzmanowa - Jaczów - Głogów| "MIESZKO" Joanna Legnica > Kochlice > Karczowiska > Chróstnik > Lubin > Marszałek Województwa 99 1 0 0 Kosobucka Polkowice Dolnośląskiego "MIESZKO" Joanna Marszałek Województwa 100 Polkowice > Lubin 1 0 0 Kosobucka Dolnośląskiego "MIESZKO" Joanna Marszałek Województwa 101 Lubin > Chróstnik > Karczowiska > Kochlice > Legnica 1 0 0 Kosobucka Dolnośląskiego "SOBIESKI" Anna Głogów - Jerzmanowa - Polkowice - Lubin - Chróstnik - Marszałek Województwa 102 8 8 6 Kulikowska Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary - Legnica Dolnośląskiego "SOBIESKI" Anna Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary Marszałek Województwa 103 51 51 47 Kulikowska - Legnica Dolnośląskiego "SPRINT-BUS" Stanisław Lubin - Polkowice - Kaźmierzów - Jerzmanowa - Marszałek Województwa 104 8 8 0 Raś Jaczów - Głogów Dolnośląskiego "TRANS MAT" Edward Głogów - Kaźmierzów - Polkowice - Lubin - Chróstnik - Marszałek Województwa 105 8 8 6 Matkowski Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary - Legnica Dolnośląskiego Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Zimna Woda - Lisiec - w okresie wakacji letnich Marszałek Województwa 106 A&M Michał Rapacz Zwykła |Jaroszówka - Zamienice - Rokitki - Czernikowice - 8 10 8 dodatkowa para sb,nd Dolnośląskiego Chojnów| P.P.H.U. "A-L" - |Chojnów > Jaroszówka > Michałów > Żabice| > Marszałek Województwa 107 MISTRAL Andrzej Zwykła 1 0 0 Linia jednokierunkowa Ogrodziska > Gorzyca > Krzeczyn Wielki > Lubin Dolnośląskiego Lewandowski Głogów - Jaczów - Jerzmanowa - Kaźmierzów - EUROTRANSCONSULTIN Marszałek Województwa 108 Polkowice - Biedrzychowa - Lubin - Chróstnik - 2 1 0 G Wiesław Sobola Dolnośląskiego Karczowiska - Kochlice - Legnica EUROTRANSCONSULTIN Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary Marszałek Województwa 109 20 21 17 G Wiesław Sobola - Legnica Dolnośląskiego F.H.U. "Jantar" Janusz Chocianów - Chocianowiec - Trzebnice - Brunów - Marszałek Województwa 110 Zwykła 18 21 0 Tomaszek Krzeczyn Mały - Lubin Dolnośląskiego Firma Przewozowa w okresie przerw Lubin - |Polkowice - Kaźmierzów - Nowe Osiedle - Marszałek Województwa 111 "Atena" - Bożena Zwykła 36 16 14 szkolnych codziennie 8 Bądzów - Jerzmanowa - Smardzów - Jaczów - Głogów| Dolnośląskiego Cieślak par kursów Firma Przewozowa |Prochowice - Lisowice| - Gogołowice - Miłosna - Marszałek Województwa 112 "Tarnowscy" Norbert Zwykła 1 0 0 linia jednokierunkowa Niemstów - Dobromil - Osiek - Lubin Dolnośląskiego Tarnowski

95 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Firma Transportowo- Głogów > Jaczów > Jerzmanowa > Kaźmierzów > 1 kurs tylko od Polkowic Marszałek Województwa 113 Usługowa "TRANSHAL" Polkowice > Biedrzychowa > Lubin > Chróstnik > 2 2 1 (1-6) Dolnośląskiego - Halina Sobala Karczowiska > Kochlice > Legnica Firma Transportowo- Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary Marszałek Województwa 114 Usługowa "TRANSHAL" 18 18 15 - Legnica Dolnośląskiego - Halina Sobala Firma Transportowo- Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary Marszałek Województwa 115 Usługowa "TRANSHAL" 11 8 5 - Legnica Dolnośląskiego - Halina Sobala Firma Usługowa Marszałek Województwa 116 Zwykła Polkowice - Biedrzychowa - Lubin 28 28 0 Ewelina Cmok Dolnośląskiego |Głogów - Borek - Białołęka - Pęcław - Wierzchownia - Marszałek Województwa 117 Intertrans PKS Głogów Zwykła 176132 2 0 0 od 22.08.2015 Piersna - Kaczyce - Leszkowice - Trzęsów| - Orsk Dolnośląskiego Orsk > |Trzęsów > Leszkowice > Kaczyce > Piersna > Marszałek Województwa 118 Intertrans PKS Głogów Zwykła 176068 Wierzchownia > Wietszyce > Wierzchownia > Pęcław > 1 0 0 od 22.08.2015 Dolnośląskiego Białołęka > Borek > Głogów| |Głogów > Bytnik > Przedmoście > Grębocice > Retków Linia jednokierunkowa; Marszałek Województwa 119 Intertrans PKS Głogów Zwykła 176097 1 0 0 > Szymocin > Żabice > Rzeczyca > Trzęsów| > Orsk od 22.08.2015 Dolnośląskiego Orsk > |Trzęsów > Rzeczyca > Żabice > Szymocin > Marszałek Województwa 120 Intertrans PKS Głogów Zwykła 176096 1 0 0 Retków > Grębocice > Przedmoście > Bytnik > Głogów| Dolnośląskiego |Głogów - Jaczów - Smardzów - Jerzmanowa - Bądzów - Nowe Osiedle - Kaźmierzów - Polkowice| - Lubin - Marszałek Województwa 121 Intertrans PKS Głogów Zwykła 4 0 0 Chróstnik - Karczowiska - |Kochlice - Rzeszotary - Dolnośląskiego Legnica| M.A.N. Zakład Remontowy Lubin - Krzeczyn Mały - Trzebnice - Chocianowiec - Marszałek Województwa 122 12 0 0 Ogólnobudowlany - Chocianów Dolnośląskiego Andrzej Chodera P.H.U. "Omega" Jerzy Lubin - Chróstnik - Karczowiska - |Kochlice - Marszałek Województwa 123 Zwykła 14 14 0 Kula Rzeszotary - Legnica| Dolnośląskiego P.H.U. Arka Andrzej Piskorzyna -…- Ścinawa - Turów - Siedlce - Czerniec - Marszałek Województwa 124 Zwykła 3 0 0 nie kursuje 15.07-15.08 Rozkrut Lubin Dolnośląskiego P.H.U. Arka Andrzej Orzeszków > … > Ścinawa > Turów > Siedlce > Czerniec nie kursuje 15.07-15.08, Marszałek Województwa 125 Zwykła 1 0 0 Rozkrut > Lubin wariant jednokierunkowy Dolnośląskiego P.H.U. Arka Andrzej nie kursuje 15.07-15.08, Marszałek Województwa 126 Zwykła Ścinawa >…> Iwno > Małowice > Orzeszków 1 0 0 Rozkrut wariant jednokierunkowy Dolnośląskiego P.H.U. Arka Andrzej Lubin - Czerniec - Siedlce - Dąbrowa Dolna - Turów - Marszałek Województwa 127 Zwykła 2 0 0 Rozkrut Ścinawa -…- Łazy Dolnośląskiego

96 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny P.P.H.U. "A-L" - Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary Marszałek Województwa 128 MISTRAL Andrzej - Legnica - Nowa Wieś Legnicka - Koiszków - (... - 14 10 0 Dolnośląskiego Lewandowski JAWOR) PKS "Trans-Pol" w Marszałek Województwa 129 Przyspieszona Lubin - Legnica - (… - SZKLARSKA PORĘBA) 2 2 2 Legnicy Dolnośląskiego |Chocianów - Trzmielów - Szklary Dolne - Brunów| - Marszałek Województwa 130 PKS Lubin S.A. Zwykła 177018 5 0 0 Krzeczyn Mały - Krzeczyn Wielki- Lubin Dolnośląskiego |Polkowice > Sobin > Jędrzychów > Marszałek Województwa 131 PKS Lubin S.A. Zwykła 177025 Nowa Wieś Lubioska > Jędrzychów| > Szklary Górne > 1 0 0 linia jednokierunkowa Dolnośląskiego |Szklary Dolne > Trzmielów > Chocianów| Lubin - Obora - Szklary Górne - |Szklary Dolne - Marszałek Województwa 132 PKS Lubin S.A. Zwykła 177061 3 0 0 od 30.06.2013 Brunów - Trzebnice - Chocianowiec - Chocianów| Dolnośląskiego Lubin > Obora > Szklary Górne > |Szklary Dolne > od 30.06.2013/linia Marszałek Województwa 133 PKS Lubin S.A. Zwykła 177099 1 0 0 Trzmielów > Chocianów| jednokierunkowa Dolnośląskiego |Prochowice > Lisowice| > Gogołowice > Miłosna > od 01.03.2015/linia Marszałek Województwa 134 PKS Lubin S.A. Zwykła 177119 Miłoradzice > Miłosna > Niemstów > Łazek > Osiek > 1 0 0 jednokierunkowa Dolnośląskiego Lubin |Chocianów > Chocianowiec > Trzebnice > Michałów > od 30.06.2013/wariant Marszałek Województwa 135 PKS Lubin S.A. Zwykła 177161 Żabice > Ogrodzisko| > Gorzyca - Krzeczyn Wielki – 1 0 0 jednokierunkowy Dolnośląskiego Lubin |Chocianów - Raków - Chocianowiec - Trzebnice - Marszałek Województwa 136 PKS Lubin S.A. Zwykła 177161 Michałów - Żabice - Ogrodzisko| - Gorzyca - Krzeczyn 2 0 0 od 30.06.2013 Dolnośląskiego Wielki - Lubin Psary >…> Ścinawa > Turów > Składowice > Siedlce > od 30.06.2013/linia Marszałek Województwa 137 PKS Lubin S.A. Zwykła 177176 1 0 0 Księginice > Lubin jednokierunkowa Dolnośląskiego Lubin - (Czerniec >/< Księginice) - Siedlce - Składowice Marszałek Województwa 138 PKS Lubin S.A. Zwykła 177207 2 0 0 od 30.06.2013 - Turów - Ścinawa -…- Góra Dolnośląskiego Lubin - Krzeczyn Wielki - Krzeczyn Mały - |Brunów - Marszałek Województwa 139 PKS Lubin S.A. Zwykła 177257 5 0 0 od 30.06.2013 Trzebnice - Chocianowiec - Chocianów| Dolnośląskiego Lubin > Krzeczyn Wielki > Krzeczyn Mały > |Brunów > od 30.06.2013/wariant Marszałek Województwa 140 PKS Lubin S.A. Zwykła 177257 Trzebnice > Chocianowiec > Raków > Chocianowiec > 1 0 0 jednokierunkowy Dolnośląskiego Chocianów| Marszałek Województwa 141 PKS Lubin S.A. Zwykła 177092 Lubin - Biedrzychowa - Polkowice 6 6 6 Dolnośląskiego Lubin - Obora - Szklary Górne - |Jędrzychów - Sobin - Marszałek Województwa 142 PKS Lubin S.A. Zwykła 177127 4 0 0 Polkowice| Dolnośląskiego Lubin > Obora > Szklary Górne > |Jędrzychów > Marszałek Województwa 143 PKS Lubin S.A. Zwykła 177127 1 0 0 wariant jednokierunkowy Nowa Wieś Lubioska > Jędrzychów > Sobin| Dolnośląskiego Lubin > Obora > Szklary Górne > |Jędrzychów > Marszałek Województwa 144 PKS Lubin S.A. Zwykła 177102 1 0 0 linia jednokierunkowa Nowa Wieś Lubioska > Parchów > Polkowice| Dolnośląskiego

97 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Marszałek Województwa 145 PKS Lubin S.A. Zwykła 177105 Lubin - Szklary Górne - Biedrzychowa - Polkowice 2 0 0 Dolnośląskiego Lubin - Rynarcice - Żelazny Most - Pieszkowice - Marszałek Województwa 146 PKS Lubin S.A. Zwykła 177046 Dąbrowa - Tarnówek - Komorniki - Żuków - Guzice - 5 0 0 Dolnośląskiego Trzebcz - Polkowice |Sucha Górna > Kaźmierzów > Moskorzyn > Guzice > Marszałek Województwa 147 PKS Lubin S.A. Zwykła 177185 Trzebcz > Polkowice > Parchów > Nowa Wieś Lubioska 1 0 0 linia jednokierunkowa Dolnośląskiego > Jędrzychów| > Szklary Górne > Obora > Lubin Lubin > Obora > Szklary Górne > |Jędrzychów > Sobin Marszałek Województwa 148 PKS Lubin S.A. Zwykła 177040 > Polkowice > Trzebcz > Guzice > Moskorzyn > 1 0 0 linia jednokierunkowa Dolnośląskiego Kaźmierzów > Sucha Górna| Lubin > Obora > Szklary Górne > |Jędrzychów > Marszałek Województwa 149 PKS Lubin S.A. Zwykła 177019 Nowa Wieś Lubioska > Parchów > Polkowice > 1 0 0 linia jednokierunkowa Dolnośląskiego Kaźmierzów > Sucha Górna| Polkowice - Biedrzychowa - Szklary Górne - Lubin - Marszałek Województwa 150 PKS Lubin S.A. Zwykła 177104 Chróstnik - Gorzelin - Karczowiska - Kochlice - 7 0 0 Dolnośląskiego Rzeszotary - Legnica Lubin > Czerniec > Siedlce > Składowice > Turów > Marszałek Województwa 151 PKS Lubin S.A. Zwykła 177304 1 0 0 linia jednokierunkowa Ścinawa >…> Psary Dolnośląskiego Lubin > Obora > Szklary Górne > |Jędrzychów > Marszałek Województwa 152 PKS Lubin S.A. Zwykła 177005 Nowa Wieś Lubioska > Parchów > Pogorzeliska > 1 0 0 linia jednokierunkowa Dolnośląskiego Chocianów| |Chocianów > Chocianowiec > Trzebnice > Michałów| Marszałek Województwa 153 PKS Lubin S.A. Zwykła 177086 1 0 0 linia jednokierunkowa > Lisiec > Bukowna Dolnośląskiego Lubin - Krzeczyn Wielki - Gorzyca - |Ogrodzisko - Marszałek Województwa 154 PKS Lubin S.A. Zwykła 177036 4 0 0 Żabice - Trzebnice - Chocianowiec - Chocianów| Dolnośląskiego Lubin - (Czerniec >/< Księginice) - Siedlce - Składowice Marszałek Województwa 155 PKS Lubin S.A. Zwykła 177014 2 0 0 - Turów - Ścinawa -…- Wiosko Dolnośląskiego Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe Lubin - Polkowice - Kaźmierzów - Bądzów - Marszałek Województwa 156 23 23 13 "Anita" - Arkadiusz Jerzmanowa - Smardzów - Jaczów - Głogów Dolnośląskiego Kurzyoski Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Nie kursuje w dni wolne Marszałek Województwa 157 Handlowo-Usługowe Zwykła Lubin - Legnica 16 0 0 dla uczelni, 30.06-30.09, Dolnośląskiego "MARTEX" Sławomir 21.12-02.02 Chrzan

98 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Przewozy Pasażerskie Marszałek Województwa 158 "EL-BUS" Elżbieta Polkowice - Lubin 6 8 12 Dolnośląskiego Nowak TRANS-BUS Jarosław Marszałek Województwa 159 Przyspieszona Polkowice - Lubin 10 8 0 Buczkowski Dolnośląskiego Transport Osobowo- Marszałek Województwa 160 Towarowy Andrzej Przyspieszona Polkowice - Lubin 12 10 0 Dolnośląskiego Wernik Transport Osobowo- Towarowy Przewozy Marszałek Województwa 161 Polkowice - Lubin 10 10 10 Pasażerskie Leszek Dolnośląskiego Potyra Transport Osobowy Marszałek Województwa 162 Zwykła Lubin - Polkowice 16 18 0 Janusz Wywiał Dolnośląskiego Transport Towarowo- Lubin - Krzeczyn Mały - Trzebnice - Chocianowiec - Marszałek Województwa 163 42 22 12 Osobowy "NARCYZ" Chocianów Dolnośląskiego

Transport Towarowo- Lubin - Polkowice - Kazimierzów - Nowe Osiedle - Marszałek Województwa 164 10 0 0 Osobowy Anna Skupin Bądzów - Jerzmanowa - Jaczów - Głogów Dolnośląskiego Usługi Transportowe - Marszałek Województwa 165 Przewóz Osób Marcin Polkowice - Lubin 10 10 10 Dolnośląskiego Wojciechowski Usługi Transportowe Marszałek Województwa 166 Lubin - Polkowice 12 12 0 "AGA" Piotr Kotwica Dolnośląskiego 1 kurs Legnica>Głogów Usługi Transportowe Głogów - Jerzmanowa - Kaźmierzów - Polkowice - pomija Marszałek Województwa 167 "BATORY" s.c. Lidia i Lubin - Chróstnik - Gorzelin - Karczowiska - Kochlice - 14 14 14 Kochlice,Karczowiska, Dolnośląskiego Czesław Bieleccy Rzeszotary - Legnica Gorzelin Chróstnik Usługi Transportowe Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Kochlice - Rzeszotary Marszałek Województwa 168 "BATORY" s.c. Lidia i 6 0 0 - Legnica Dolnośląskiego Czesław Bieleccy Usługi Transportowe Marszałek Województwa 169 "EURO-TRANS" Lubin - Biedrzychowa - Polkowice 28 28 12 Dolnośląskiego Leokadia Cmok Usługi Transportowe Głogów - Jaczów - Jerzmanowa - Kaźmierzów - Marszałek Województwa 170 "EURO-TRANS" Polkowice - Lubin - Chróstnik - Karczowiska - Kochlice - 6 0 0 Dolnośląskiego Leokadia Cmok Rzeszotary - Legnica Komunikacja Miejska w Kłopotów - Osiek - Lubin - Obora - Szklary Górne (Szyb 171 Miejska 4 55 16 10 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.) Zachodni)

99 | S t r o n a Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Lubioskiego

Linia Liczba kursów Dzieo Lp. Przewoźnik Typ linii Numer Uwagi Organ wydający zezwolenie Trasa przejazdu linii roboczy Sobota Niedziela linii szkolny Komunikacja Miejska w 172 Miejska 5 Lubin - Chróstnik - Lubin - Krzeczyn Wielki 28 8 6 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.)

Komunikacja Miejska w 173 Miejska 8 Gola - Lubin - Gola 8 4 0 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.)

Komunikacja Miejska w Lubin - Miroszowice - Osiek - Niemstów - Miłosna - 174 Miejska 100 16 10 6 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.) Gogołowice

Komunikacja Miejska w Gorzyca - Krzeczyn Mały/ Krzeczyn Wielki - Lubin - 175 Miejska 102 27 21 15 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.) Księginice - Składowice - Ustronie - Dąbrowa Górna

Komunikacja Miejska w 176 Miejska 103 Lubin - Księginice - Czerniec - Siedlce 25 0 0 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.)

Komunikacja Miejska w Lubin - Osiek - Pieszków - Raszowa - Raszówka - 177 Miejska 104 12 8 6 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.) Raszowa Mała - Miłoradzice - Buczynka Lubin - Chróstnik - Gorzelin - Raszówka - Karczowiska - Komunikacja Miejska w 178 Miejska 105 Zimna Woda - Wiercieo - Zimna Woda - Lisiec - 16 6 4 Prezydent Miasta Lubina Lubinie (PKS Lubin S.A.) Bukowna Komunikacja Miejska w 179 Miejska 112 Lubin - Siedlce - Turów - Ścinawa 18 8 8 Starosta Powiatu Lubioskiego Lubinie (PKS Lubin S.A.) P.P.H.U. "A-L" - Lubin - Krzeczyn Wielki - Gorzyca - |Ogrodziska - Marszałek Województwa 180 MISTRAL Andrzej 379601 Żabice - Michałów - Jaroszówka - Zamienice - 12 6 0 Dolnośląskiego Lewandowski Rokitki - Czernikowice - Chojnów| Żary -…- Żagao - Chrobrów - Bukowina - Bobrzany - Szprotawa - |Przemków - Wysoka - Marszałek Województwa 181 Feniks V Sp. z o.o. Przyspieszona 4 4 4 Chocianów - Trzebnice| - Lubin - Lubuskiego |Prochowice| -…- Wrocław

100 | S t r o n a