Zał ącznik do Uchwały Nr LXIII/457/2018 Rady Gminy z dnia 12 wrze śnia 2018 r.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

SPIS TRE ŚCI

WST ĘP...... 3

I. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII ...... 5 1. PODSTAWY PRAWNE ...... 5 2. PODSTAWY STRATEGICZNO-PROGRAMOWE...... 6

II. ANALIZA I DIAGNOZA ...... 18 1. POWIERZCHNIA I POŁO ŻENIE GMINY...... 18 2. ATUTY I CZYNNIKI OGRANICZAJ ĄCE ROZWÓJ...... 18 3. DEMOGRAFIA...... 19 4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACJA...... 21 5. GOSPODARKA...... 23 6. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE ...... 24 7. EDUKACJA I KULTURA ...... 25 8. OCHRONA ZDROWIA...... 29 9. SPORT, REKREACJA I TURYSTYKA...... 33 10. BEZPIECZE ŃSTWO PUBLICZNE ...... 38 11. POMOC SPOŁECZNA ...... 40 12. SEKTOR POZARZ ĄDOWY ...... 50 13. PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII ŚRODOWISKA LOKALNEGO...... 52 14. BEZROBOCIE ...... 57 15. BEZDOMNO ŚĆ ...... 61 16. PROBLEMY UZALE ŻNIE Ń I PRZEMOCY W RODZINIE...... 62 17. SYTUACJA DZIECKA...... 66 18. SYTUACJA OSÓB STARSZYCH ...... 71 19. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH...... 73 20. RÓWNO ŚĆ SZANS KOBIET I MĘŻ CZYZN...... 77 21. ANALIZA SWOT WYBRANYCH OBSZARÓW PROBLEMOWYCH ...... 81

III. PROGRAMOWANIE ...... 90 1. MISJA...... 90 2. CELE STRATEGICZNE, OPERACYJNE, KIERUNKI DZIAŁA Ń...... 91 3. WSKA ŹNIKI REALIZACJI CELÓW, ZKŁADANE REZULTATY ...... 101 4. PROGNOZA ZMIAN...... 104 5. RAMY FINANSOWE...... 106 6. WDRO ŻENIE STRATEGII, MONITOROWANIE JEJ REALIZACJI, EWALUACJA ..107 7. PROGRAMY I PROJEKTY...... 107

UWAGI KO ŃCOWE...... 108

2 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

WST ĘP

Dokument Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin został przygotowany na lata 2018-2023. W swoich zało żeniach programowych odnosi si ę do innych dokumentów z zakresu polityki społecznej funkcjonujących na poziomie europejskim, ogólnopolskim i samorz ądowym. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej w gminie, przeprowadzona na potrzeby opracowania dokumentu strategii, została oparta na badaniu tzw. źródeł zastanych, tj. danych pozyskanych z instytucji i organizacji działaj ących w gminie b ądź obejmuj ących zasi ęgiem działania jej mieszka ńców, identyfikacji mocnych i słabych stron oraz szans i zagro żeń lokalnego systemu polityki społecznej (analiza SWOT), a tak że na analizie ankiet skierowanych do mieszka ńców i przedstawicieli funkcjonuj ących w gminie placówek oświatowych. Przeprowadzone badania ankietowe dotyczyły sytuacji społecznej w gminie, problemu równo ści szans kobiet i męż czyzn oraz sytuacji dziecka. Do analizy wykorzystano trzy rodzaje ankiet. Respondentami ankiety odnosz ącej si ę do sytuacji społecznej w gminie byli losowo wybrani mieszka ńcy oraz osoby maj ące wpływ na kształt lokalnej polityki społecznej. W sumie do analizy przedło żono 17 anonimowo wypełnionych arkuszy ankiet. Wśród respondentów było 41,18% kobiet i 58,82% m ęż czyzn. Najliczniej reprezentowana była grupa wiekowa 56-65 lat (35,29%). Nast ępnie 36-45 lat (23,53%) oraz ex aequo reprezentowane były grupy wiekowe 46-55 lat i powy żej 65 lat (po 17,65%). Najmniej liczn ą grup ę stanowiły osoby w wieku 26-35 lat (5,88%). Pod wzgl ędem czasu zamieszkiwania w gminie najliczniej reprezentowane były osoby mieszkaj ące w gminie od urodzenia (64,70%), nast ępnie osoby zamieszkuj ące gmin ę od 10 lat (23,53%) oraz osoby zamieszkuj ące gmin ę od 20 lat (11,77%). Bior ąc pod uwag ę poziom wykształcenia, najwi ęcej badanych posiadało wykształcenie średnie (41,18%), mniej liczn ą grup ę stanowiły osoby legitymuj ące si ę wykształceniem wy ższym (35,29%), najmniej było osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym (23,53%). W badaniu ankietowym, którego celem było poznanie opinii mieszka ńców na temat problemu równo ści szans kobiet i m ęż czyzn oraz dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć, wzi ęło udział 26 osób, z których wi ększo ść (88,46%) stanowiły kobiety, a pozostałe 11,54% stanowili m ęż czy źni. W śród respondentów najliczniej reprezentowana była grupa wiekowa 36-45 lat (50,00%). Kolejn ą liczn ą grup ę stanowiły osoby w wieku 26-35 lat (23,08%) oraz osoby w wieku 46-55 lat (15,38%). Najsłabiej reprezentowane były grupy osób w wieku 20-

3 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

25 lat (7,69%) i 56-65 (3,85%). Je śli chodzi o wska źnik czasu zamieszkiwania, najliczniej reprezentowane były osoby mieszkaj ące w gminie od urodzenia (50,00%). Kolejne grupy stanowiły osoby mieszkaj ące w gminie powy żej 10 lat (42,31%) oraz od 1 roku (7,69%). Pod wzgl ędem poziomu wykształcenia najliczniej reprezentowana była grupa osób z wykształceniem średnim (38,46%). Nast ępn ą grup ę stanowiły osoby legitymuj ące si ę wykształceniem wy ższym (34,62%), w dalszej kolejno ści osoby legitymuj ące si ę wykształceniem zasadniczym zawodowym (15,38%), gimnazjalnym (7,69%) oraz podstawowym (3,85%). Osobna ankieta, która pomogła w dokonaniu analizy sytuacji dziecka w środowisku szkolnym i rodzinnym, została rozesłana do placówek o światowych. Analiz ę tę przeprowadzono na podstawie 6 ankiet wypełnionych przez pedagogów z placówek oświatowych funkcjonuj ących na terenie gminy. W opracowanym dokumencie mo żna wyró żni ć trzy zasadnicze cz ęś ci: wprowadzaj ącą, która zawiera informacje na temat uwarunkowa ń zewn ętrznych tworzenia strategii; analityczno-diagnostyczn ą, która zawiera informacje ogólne dotycz ące gminy oraz diagnoz ę sytuacji społeczno-gospodarczej w gminie, i programow ą, która zawiera zało żenia polityki społecznej gminy na najbli ższe lata, uj ęte w formie misji, celów strategicznych, celów operacyjnych i kierunków działa ń. W cz ęś ci programowej zostały wskazane podmioty realizuj ące strategi ę i współdziałaj ące w jej realizacji, źródła finansowania przyj ętych zało żeń oraz okre ślony został czas realizacji wyznaczonych działa ń. Ponadto przedstawione zostały wska źniki monitoringowe, ramy finansowe strategii, prognoza zmian oraz informacja na temat sposobu wdro żenia dokumentu i prowadzenia monitoringu jego realizacji. Dokument strategii został opracowany w Gminnym O środku Pomocy Społecznej w Lubinie przy merytorycznym wsparciu O środka Kształcenia Słu żb Publicznych i Socjalnych – Centrum AV w Cz ęstochowie. Stanowi on materiał wyj ściowy do konstruowania szczegółowych programów i projektów realizowanych w sferze społecznej.

4 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

I. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII

1. PODSTAWY PRAWNE

Strategia rozwi ązywania problemów społecznych jest dokumentem uwarunkowanym prawnie. Obowi ązek jej opracowania wynika z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1769 z pó źn. zm.), który w ramach zada ń własnych gminy przewiduje „opracowanie i realizacj ę gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”. Na tre ść i realizacj ę gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych maj ą wpływ inne akty prawne. Nale żą do nich w szczególno ści:

• ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 26 pa ździernika 1982 r. o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2016 r. poz. 487 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zast ępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 7 wrze śnia 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2017 r. poz. 489 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390), • ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2017r. poz. 783 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 645 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1828), • ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046),

5 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

• ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 180), • ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1817 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dzie ćmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2016 r. poz. 157 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2016 r. poz. 546 z pó źn. zm.), • ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 220), • ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 162), • ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy pa ństwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2017 r. poz. 1851), • ustawa z dnia 4 listopada 2016r. o wsparciu kobiet w ci ąż y i rodzin „Za życiem” (Dz. U. z 2016 r., poz. 1860). Podczas realizacji strategii zajdzie równie ż potrzeba odwołania si ę do innych aktów prawnych, m.in. z zakresu edukacji, kultury, ochrony zdrowia i budownictwa socjalnego.

2. PODSTAWY STRATEGICZNO-PROGRAMOWE

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin jest dokumentem zgodnym z dokumentami strategicznymi i programowymi, które funkcjonuj ą na poziomie europejskim, ogólnopolskim, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Dokumenty te tworz ą warunki do podejmowania działa ń opartych na zasadzie pomocniczo ści pa ństwa przy wykorzystaniu zasobów tkwi ących w środowiskach lokalnych i aktywno ści środowisk zagro żonych marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym.

2.1. DOKUMENTY EUROPEJSKIE I KRAJOWE

Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa żonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu W ramach trzech priorytetów tematycznych strategii, której zało żeniem jest stworzenie wi ększej liczby miejsc pracy i podniesienie standardu życia, przygotowano siedem projektów przewodnich: 1) „Unia innowacji” 2) „Młodzie ż w drodze”

6 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

3) „Europejska agenda cyfrowa” 4) „Europa efektywnie korzystaj ąca z zasobów” 5) „Polityka przemysłowa w erze globalizacji” 6) „Program na rzecz nowych umiej ętno ści i zatrudnienia” 7) „Europejski program walki z ubóstwem”.

Wieloletnie Ramy Finansowe na lata 2014-2020 (WRF) Na wniosek Komisji Europejskiej obj ęto Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny oraz Fundusz Spójno ści wspólnymi ramami strategicznymi (Wieloletnie Ramy Finansowe (WRF) na lata 2014-2020), które obejmuj ą równie ż Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejski Fundusz Morski i Rybacki. Na podstawie przyj ętych zało żeń w okresie programowania 2014-2020 Europejski Fundusz Społeczny zapewni finansowanie działa ń strukturalnych na rzecz spójno ści gospodarczej, społecznej i terytorialnej w ramach czterech głównych obszarów inwestycji: zatrudnienia, edukacji, wł ączenia społecznego i usprawniania administracji publicznej. Natomiast Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji posłu ży do finansowania pomocy na rzecz pracowników zwolnionych w nast ępstwie powa żnej zmiany strukturalnej oraz łagodzenia skutków, jakie dla rolników poci ągaj ą nowe umowy handlowe.

Narodowa Strategia Integracji Społecznej (NSIS) Narodowa Strategia Integracji Społecznej jest dokumentem, którego celem jest pomoc w procesie wł ączania si ę Polski w realizacj ę drugiego z celów Strategii Lizbo ńskiej, stawiaj ącego na modernizacj ę europejskiego modelu socjalnego, inwestowanie w ludzi oraz zwalczanie wykluczenia społecznego. Działania w tym zakresie maj ą przyczyni ć si ę do: • dostosowania edukacji i szkolenia do wymogów życia i pracy w społecze ństwie opartym na wiedzy, • rozwijania aktywnej polityki zatrudnienia przyczyniaj ącej si ę do tworzenia wi ększej liczby lepszych miejsc pracy, • modernizacji systemu ochrony socjalnej, w tym systemów emerytalnych i ochrony zdrowia, m.in. w celu zapewnienia ich finansowej stabilno ści oraz odpowiedniej koordynacji z celami polityki edukacyjnej i polityki zatrudnienia, • wspierania integracji społecznej, aby unikn ąć pojawienia si ę trwale zmarginalizowanej klasy ludzi niezdolnych do funkcjonowania w społecze ństwie opartym na wiedzy.

7 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 (PO WER)

W perspektywie finansowej 2014-2020 Europejski Fundusz Społeczny b ędzie współfinansował krajowy Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020 (PO WER), który został przyj ęty uchwał ą Rady Ministrów RP w dniu 8 stycznia 2014 roku. Program, który powstał w odpowiedzi na potrzeby reform w obszarach zatrudnienia, wł ączenia społecznego, edukacji, szkolnictwa wy ższego, zdrowia i dobrego rz ądzenia, b ędzie wspierał innowacje społeczne oraz współprac ę ponadnarodow ą w wy żej wymienionych obszarach, a tak że wdra żanie w naszym kraju „Inicjatywy na rzecz zatrudnienia osób młodych”.

2.2. DOKUMENTY REGIONALNE I LOKALNE

Strategia Rozwoju Województwa Dolno śląskiego do 2020 roku

Strategia Rozwoju Województwa Dolno śląskiego do 2020 roku jest dokumentem, który okre śla cele polityki rozwoju prowadzonej w regionie, w tym polityki społecznej. W jej ramach sformułowano wizj ę rozwoju („Blisko siebie – blisko Europy. Dolny Śląsk 2020 jako zintegrowana wspólnota regionalna, region konkurencyjny, spójny, otwarty, dynamiczny”). Wyznaczono cel generalny („Nowoczesna gospodarka i wysoka jako ść życia w atrakcyjnym środowisku. Dolny Śląsk regionem koncentracji innowacyjnych podmiotów produkcyjnych i usługowych współpracuj ących z rozwini ętym sektorem badawczym oraz intensywnego rozwoju nowoczesnej turystyki opartej o współprac ę mi ędzyregionaln ą i transgraniczn ą, tworz ących razem atrakcyjne miejsce do życia dla mieszka ńców o coraz wy ższych kwalifikacjach i rozwini ętej kulturze obywatelskiej”). Zało żenia polityki społecznej uj ęto w ramach celów szczegółowych: Cel 1. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy. Cel 2. Zrównowa żony transport i poprawa dost ępno ści transportowej. Cel 3. Wzrost konkurencyjno ści przedsi ębiorstw, zwłaszcza M ŚP. Cel 4. Ochrona środowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpiecze ństwa. Cel 5. Zwi ększenie dost ępno ści technologii komunikacyjno-informacyjnych. Cel 6. Wzrost zatrudnienia i mobilno ści pracowników. Cel 7. Wł ączenie społecznie, podnoszenie poziomu jako ści i życia. Cel 8. Podniesienie poziomu edukacji, kształcenie ustawiczne.

8 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolno śląskiego 2014-2020

Przesłanki interwencji i ramy teoretyczne RPO WD 2014-2020 s ą zdeterminowane zapisami Strategii Rozwoju Województwa Dolno śląskiego 2020, Strategii EUROPA 2020, UP, a tak że stanowiska negocjacyjnego (Position Paper) KE do UP. Wyzwania, które stoj ą przed województwem dolno śląskim, wyznaczaj ą zakres interwencji RPO WD. Osi ągni ęcie zało żonych w Strategii celów b ędzie mo żliwe dzi ęki skupieniu prowadzonych działa ń w ośmiu kluczowych grupach, nazwanych makrosferami, skierowanych na wzmocnienie rozwoju gospodarczego Dolnego Śląska i kierunkuj ących racjonalny dobór przedsi ęwzi ęć . Działania ukierunkowane b ędą na: infrastruktur ę, rozwój obszarów miejski i wiejskich, zasoby, turystyk ę, zdrowie i bezpiecze ństwo, edukacj ę, nauk ę, kultur ę, sport i informacj ę, społecze ństwo i partnerstwo, przedsi ębiorczo ść i innowacyjno ść . Przewidywane w programie działania zostały pogrupowane wokół osi priorytetowych, w przyporz ądkowanych im celach tematycznych i priorytetach inwestycyjnych, ukierunkowanych na realizacj ę celów szczegółowych: OŚ PRIORYTETOWA 1. PRZEDSI ĘBIORSTWA I INNOWACJE Realizacja powy ższej osi ma na celu: Wspieranie bada ń naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji (CT 1); Podnoszenie konkurencyjno ści małych i średnich przedsi ębiorstw (CT 3). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Rozwój infrastruktury badawczej, wsparcie bada ń naukowych i rozwoju nowych technologii; wsparcie działalno ści innowacyjnej przedsi ębiorstw; zwi ększenie konkurencyjno ści sektora M ŚP; wspieranie współpracy mi ędzynarodowej w celu poprawy wyników i zwi ększenia atrakcyjno ści regionu; wspieranie przekształcania odkry ć naukowych w innowacyjne produkty i usługi – Horyzont 2020; − Wsparcie konkurencyjno ści, w tym innowacyjno ści przedsi ębiorstw; wsparcie konkurencyjno ści sektora M ŚP; wspieranie internacjonalizacji M ŚP; wzmocnienie konkurencyjno ści przedsi ębiorstw i stworzenie nowych miejsc pracy – COSME; − Rozwój infrastruktury badawczej, wsparcie bada ń naukowych i rozwoju nowych technologii; rozwój infrastruktury oraz usług instytucji otoczenia; wsparcie działalno ści innowacyjnej przedsi ębiorstw (działalno ść w ramach klastrów) – Program Operacyjny Inteligentny Rozwój; − Wsparcie bada ń naukowych i rozwoju nowych technologii; współpraca M ŚP z sektorem nauki (np. bony na innowacje); wsparcie działalno ści innowacyjnej przedsi ębiorstw, szczególnie sektora M ŚP – Narodowe Centrum Badania i Rozwoju oraz PARP;

9 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

− Wsparcie M ŚP w dost ępie do kapitału na inwestycje – Europejski Bank Inwestycyjny; − Zwi ększenia powi ąza ń nauki z gospodark ą – innowacje w rolnictwie – EFRROW. OŚ PRIORYTETOWA 2. TECHNOLOGIE INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNE Realizacja powy ższej osi ma na celu: Zwi ększenie dost ępno ści, stopnia wykorzystania i jako ści technologii informacyjno-komunikacyjnych (CT 2). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Zwi ększenie zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w przedsi ębiorstwach, wprowadzaniu do praktyki gospodarczej najnowocze śniejszych rozwi ąza ń cyfrowych, w tym wspierającej działalno ść rynkow ą; zwi ększenie zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w obszarze usług publicznych – Program Operacyjny Cyfrowa Polska; − Umo żliwienie dost ępu do sieci szerokopasmowych – EFRROW. OŚ PRIORYTETOWA 3. GOSPODARKA NISKOEMISYJNA Realizacja powy ższej osi ma na celu: Wspieranie przej ścia na gospodark ę niskoemisyjn ą we wszystkich sektorach (CT 4). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Wsparcie w zakresie promowania rozwoju wykorzystania energii odnawialnej i efektywno ści energetycznej przez przedsi ębiorców – COSME; − Zwi ększenie udziału odnawialnych źródeł energii – LIFE+; − Zwi ększenie efektywno ści energetycznej; Zwi ększenie wykorzystania OZE – POI Ś; − Mikroinstalacje OZE – EFRROW. OŚ PRIORYTETOWA 4. ŚRODOWISKO I ZASOBY Realizacja powy ższej osi ma na celu: Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarz ądzania ryzykiem (CT 5), Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywno ści wykorzystywania zasobów (CT 6). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Rozwój efektywnego systemu gospodarki odpadami; Ochrona i zrównowa żone korzystanie z zasobów naturalnych, w tym gospodarki wodnej – LIFE+; − Wsparcie działa ń nakierowanych na zapobieganie i minimalizacj ę skutków wyst ąpienia ryzyka, m.in: powodzi, suszy; rozwój małej retencji; wsparcie w zakresie rozwoju systemu ratownictwa; rozwój systemu gospodarki odpadami; ochrona, zachowanie i zabezpieczenie obiektów dziedzictwa kulturowego i obiektów zabytkowych; podniesienie standardu bazy technicznej i wyposa żenia parków narodowych i obszarów Natura 2000; ochrona bioró żnorodno ści – POI Ś;

10 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

− Budowa lub rozbudowa zbiorczych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych w aglomeracjach od 2 do 10 tys. RLM – KPO ŚK. OŚ PRIORYTETOWA 5. TRANSPORT Realizacja powy ższej osi ma na celu: Promowanie zrównowa żonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowo ści w działaniu najwa żniejszych infrastruktur sieciowych (CT 7). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Rozwój infrastruktury transportowej; zwi ększenie dost ępno ści do europejskiej sieci transportowej – POI Ś; − Uzupełnienie poł ącze ń drugo- i trzeciorz ędnych z sieci ą TEN-T – Instrument „Łącz ąc Europ ę” (Connecting Europe Facility); − Budowa spójnej sieci transportowej (inwestycje drogowe i kolejowe) – Dokument implementacyjny do strategii rozwoju transportu do 2020 r. (z perspektyw ą do 2030 r.); − Budowa, przebudowa i remonty dróg lokalnych (powiatowych i gminnych) – Narodowy program przebudowy dróg lokalnych. OŚ PRIORYTETOWA 6. INFRASTRUKTURA SPÓJNO ŚCI SPOŁECZNEJ Realizacja powy ższej osi ma na celu: Wspieranie wł ączenia społecznego i walka z ubóstwem (CT 9). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Wł ączenie społeczne i walka z ubóstwem; działania na rzecz poprawy dost ępu do wysokiej jako ści usług medycznych; wsparcie na rzecz ł ączenia życia zawodowego i rodzinnego – POWER; − Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia – POI Ś; − Podniesienie dost ępno ści i jako ści e-usług publicznych – Program Operacyjny Cyfrowa Polska; − Regionalne Programy Operacyjne w zakresie ochrony zdrowia; − Inwestycje w infrastruktur ę b ędą ści śle powi ązane i mo żliwe do realizacji ł ącznie z interwencj ą przewidzian ą w ramach osi priorytetowych EFS – EFS; OŚ PRIORYTETOWA 7. INFRASTRUKTURA EDUKACYJNA Realizacja powy ższej osi ma na celu: Inwestowanie w edukacj ę, umiej ętno ści i uczenie si ę przez całe życie (CT 10). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Wsparcie na rzecz ł ączenia życia zawodowego i rodzinnego; Poprawa jako ści kształcenia; Lepszy dost ęp do wysokiej jako ści usług edukacyjnych – POWER; − Inwestycje w infrastruktur ę b ędą ści śle powi ązane i mo żliwe do realizacji ł ącznie z interwencj ą przewidzian ą w ramach osi priorytetowych EFS – EFS;

11 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

OŚ PRIORYTETOWA 8. RYNEK PRACY Realizacja powy ższej osi ma na celu: Wspieranie zatrudnienia i mobilno ści pracowników (CT 8). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Wsparcie na rzecz ł ączenia życia zawodowego i rodzinnego; wsparcie systemowe dla rozwoju M ŚP i ich Kadr – POWER; − Wzmacnianie umiej ętno ści oraz szans na zatrudnianie; wspieranie przedsi ębiorczo ści – Erasmus dla wszystkich; − Rozwój umiej ętno ści i postaw sprzyjaj ących; przedsi ębiorczo ści, zwłaszcza w śród nowych przedsi ębiorców – COSME; − Kompleksowe wsparcie dla pracowników zwalnianych w wyniku zmian strukturalnych – Europejski Fundusz Dostosowa ń do Globalizacji; − Inwestycje w infrastruktur ę stanowi ą uzupełnienie działa ń w ramach osi priorytetowej – EFRR; − Rozwój działalno ści pozarolniczej przyczyniaj ącej si ę do wzrostu zatrudnienia na obszarach wiejskich – EFRROW. OŚ PRIORYTETOWA 9. WŁ ĄCZENIE SPOŁECZNE Realizacja powy ższej osi ma na celu: Wspieranie wł ączenia społecznego i walk ę z ubóstwem (CT 9). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii: − Wsparcie integracji oraz aktywizacji osób najbardziej potrzebuj ących – Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebuj ącym w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywno ściowa (PO P Ż); − Wsparcie integracji oraz aktywizacji obywateli pa ństw trzecich – Europejski Fundusz Migracji i Azylu; − Poprawa szans na wł ączenie społeczne osób znajduj ących si ę w szczególnie trudnej sytuacji życiowej i zawodowej; działania na rzecz poprawy dost ępu do wysokiej jako ści usług zdrowotnych i społecznych – POWER; − Wsparcie przedsi ębiorczo ści społecznej – Program na rzecz przemian i innowacji społecznych; − Inwestycje w infrastruktur ę stanowi ą uzupełnienie działa ń w ramach osi priorytetowej – EFRR. OŚ PRIORYTETOWA 10. EDUKACJA Realizacja powy ższej osi ma na celu: Inwestowanie w edukacj ę, umiej ętno ści i uczenie si ę przez całe życie (CT10). W ramach niniejszej osi mo żliwe s ą obszary komplementarno ści i synergii:

12 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

− Poprawa jako ści kształcenia; Zwi ększenie powi ązania sytemu edukacji i umiej ętno ści osób z potrzebami rynku pracy. Lepszy dost ęp do wysokiej jako ści usług edukacyjnych – POWER; − Mo żliwo ść uczenia si ę osób indywidualnych; Współpraca instytucjonalna między placówkami edukacyjnymi, a przedsi ębiorstwami – Erasmus dla wszystkich; − Inwestycje w infrastruktur ę stanowi ą uzupełnienie działa ń w ramach osi priorytetowej – EFRR.

Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Dolno śląskiego na lata 2011-2020

Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Dolno śląskiego na lata 2011-2020 stanowi narz ędzie realizacji polityki innowacyjnej Samorz ądu Województwa Dolno śląskiego, koncentruj ącej si ę na celach zwi ązanych z promowaniem i wspieraniem rozwoju, dyfuzji i wydajnego u życia nowych produktów, usług i procesów, zarówno wewn ątrz organizacji (niezale żnie od tego, czy dotyczy podmiotów publicznych czy prywatnych), jak i w uj ęciu rynkowym. W przypadku realizacji działa ń badawczych i innowacyjnych, wspieranych w obszarze energetyki oraz inwestycji w technologi ę energetyczn ą istotna jest ich zgodno ść z celami planu w dziedzinie technologii energetycznych (SET). Misja RSI WD została okre ślona jako: Dolny Śląsk – miejscem inspiracji dla innowacyjnego rozwoju. Cele strategiczne: 1. Wzmacnianie innowacyjnych umiej ętno ści i postaw, kluczowych dla gospodarki opartej na wiedzy. 2. Zwi ększenie szansy na sukces innowacyjnych projektów biznesowych. 3. Wzrost potencjału innowacyjnego dolno śląskich jednostek naukowych. 4. Rozwój współpracy w gospodarce w obszarze innowacji.

Dolno śląska Strategia Integracji Społecznej na lata 2014-2020

Dolno śląska Strategia Integracji Społecznej na lata 2014-2020, stanowi ąc integraln ą cz ęść Strategii Rozwoju Województwa Dolno śląskiego 2020, jest jej dokumentem o charakterze operacyjno-wdro żeniowym, precyzuj ącym i uszczegółowiaj ącym działania Samorz ądu Województwa podejmowane w obszarze polityki społecznej. Ze wzgl ędu na zakres merytoryczny ma wymiar horyzontalny, obejmuje bowiem swoim zakresem ró żne obszary aktywności i integracji społecznej. Dolno śląska Strategia Integracji Społecznej na lata 2014-2020 stanowi równie ż strategiczne nawi ązanie do kierunków działa ń i zapisów uj ętych w Dolno śląskiej Strategii Integracji Społecznej na lata 2005-2013.

13 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Dolno śląska Strategia Integracji Społecznej na lata 2014-2020 składa si ę z trzech głównych cz ęś ci: diagnozy kondycji demograficznej i społecznej województwa dolno śląskiego, okre ślenia priorytetów i działa ń strategicznych województwa dolno śląskiego w obszarze polityki społecznej oraz modułu wdro żeniowego. Celem głównym Strategii jest zapewnienie mieszka ńcom województwa dolno śląskiego wysokiej jako ści życia, dopasowanie usług społecznych do potrzeb mieszka ńców, integracja społeczna. Cel ten realizowany b ędzie w ramach czterech obszarów strategicznych, które s ą wzajemnie ze sob ą powi ązane i komplementarne wobec siebie. Te obszary to: Wsparcie, Aktywizacja, Integracja i Współdziałanie. Obszar WSPARCIE obejmuje zespół działa ń skierowany na zaspokajanie specyficznych potrzeb, wyrównywanie szans życiowych okre ślonych kategorii społecznych, zagospodarowywanie deficytów, wsparcie rodzin w funkcjach opieku ńczo-wychowawczych, wsparcie osób niesamodzielnych, w tym osób starszych w funkcjonowaniu w środowisku zamieszkania, wsparcie osób niepełnosprawnych, przeciwdziałanie ubóstwu, niwelowanie skutków uzale żnie ń, przemocy, działania na rzecz osób bezdomnych, działania na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi. Obszar AKTYWIZACJA obejmuje działania o charakterze aktywizacyjnym: pobudzanie aktywno ści okre ślonych kategorii społecznych, aktywna polityka społeczna, profilaktyka, promocja okre ślonych warto ści, postaw, stylów życia, ekonomia społeczna. W makrosferze tej uj ęto równie ż całokształt działa ń skierowanych do osób bezrobotnych, poniewa ż ich nadrz ędnym celem jest powrót do aktywnego zaanga żowania na rynku pracy, st ąd nawet działania osłonowe i wspieraj ące słu żą aktywizacji na rynku pracy. Obszar INTEGRACJA obejmuje działania maj ące charakter cało ściowy, skierowane na rzecz ogółu społeczności dolno śląskiej, harmonijnego rozwoju województwa jako cało ści, działania mi ędzygeneracyjne, tworzenie sieci, budowa kapitału społecznego i obywatelskiego, pobudzanie i promowanie innowacji w sferze społecznej, badania, transfer wiedzy, dobrych praktyk i nowatorskich rozwi ąza ń. Obszar WSPÓŁDZIAŁANIE obejmuje tworzenie powi ąza ń instytucjonalnych na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i mi ędzynarodowym, mechanizmów kooperacyjnych z partnerami społecznymi i gospodarczymi, dbało ść o wysokie kwalifikacje i kompetencje kadr słu żb społecznych, doskonalenie sposobów i jako ści świadczenia usług społecznych.

14 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Ka żdy z obszarów znajduje swoje rozwini ęcie w szeregu priorytetów i działa ń strategicznych, uzupełnionych o działania operacyjne, wskazane w ramach poszczególnych działa ń strategicznych. Zadaniem Dolno śląskiej Strategii Integracji Społecznej na lata 2014-2020 jest wytyczanie głównych kierunków działa ń w obszarze polityki społecznej, maj ących na celu zapewnienie wysokiej jako ści życia mieszka ńcom województwa dolno śląskiego poprzez rozwój usług społecznych na rzecz wspierania, aktywizowania i integrowania osób i grup zagro żonych wykluczeniem społecznym, społeczno ści lokalnych oraz społeczno ści regionu jako cało ści. Zasad ą organizuj ącą owe działania jest kooperacja ró żnorodnych podmiotów i instytucji, oparta na partnerstwie, komplementarno ści i d ąż eniu do kompleksowo ści działa ń. Zapisy zawarte w Dolno śląskiej Strategii Integracji Społecznej na lata 2014-2020 rozwini ęte zostały w szczegółowych programach tematycznych, wskazuj ących kierunki rozwoju i działania w perspektywie krótko- i średnioterminowej.

Powiatowa Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych w Powiecie Lubi ńskim na lata 2017-2023 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych w Powiecie Lubi ńskim stanowi dokument, który okre śla najistotniejsze, z punktu widzenia społeczno ści lokalnej, cele w zakresie realizacji powiatowej pomocy społecznej. Wskazuje na wypracowanie działa ń realizowanych w sferze pomocy społecznej, pieczy zast ępczej, wsparcia osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałania przemocy, a tak że aktywizacji zawodowej, które maj ą by ć istotnym ogniwem w hierarchii opracowa ń strategicznych poczynaj ąc od najwy ższego szczebla – krajowego i ponadnarodowego, poprzez dokumenty wojewódzkie, powiatowe a ż do strategii gminnych, zachowuj ąc w stosunku do nich komplementarno ść . Na podstawie zawartej w dokumencie diagnozy problemów społecznych w powiecie lubi ńskim, m.in. wyznaczono poni żej przedstawione cele strategiczne i operacyjne. 1: Rozwój systemu opieki nad dzieckiem i rodzin ą 1.1. Promocja rodzinnych form opieki zast ępczej 1.2. Wzmocnienie systemu opieki nad dzieckiem i rodzin ą 1.3. Wsparcie procesu usamodzielniania si ę wychowanków 1.4. Rozwój powiatowych kadr systemu opieki nad dzieckiem i rodziną 1.5. Rozwój powiatowej infrastruktury słu żą cej opiece nad dzieckiem i rodzin ą 2: Rozwój oferty wsparcia rodzin i osób znajduj ących si ę w sytuacji kryzysowej 2.1. Ograniczenie wyst ępowania uzale żnie ń 2.2. Ograniczenie zjawiska przemocy w rodzinie

15 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

2.3. Rozwój powiatowych kadr systemu wsparcia rodzin i osób w sytuacji kryzysowej 3: Poprawa społecznego i zawodowego funkcjonowania osób niepełnosprawnych oraz seniorów 3.1. Wzrost aktywno ści społecznej osób niepełnosprawnych 3.2. Poprawa kondycji fizycznej osób niepełnosprawnych 3.3. Ograniczenie wystepowania barier technicznych oraz rozwój infrastruktury pozwalaj ącej aktywnie funkcjonowa ć osobom niepełnosprawnym i seniorom 3.4. Wzrost aktywno ści zawodowej osób niepełnosprawnych 3.5. Zapewnienie odpowiedniej edukacji dzieciom i młodzie ży z ró żnymi niepełnosprawno ściami 3.6. Wzrost aktywno ści społecznej seniorów 3.7. Rozwój powiatowych kadr systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i seniorów 4: Aktywizacja zawodowa osob dotkni ętych b ądź zagro żonych marginalizacj ą 4.1. Rozwój oferty wsparcia osób znajduj ących si ę w szczególnej sytuacji na rynku pracy 4.2. Rozwój aktywno ści zawodowej w oparciu o przedsi ębiorczo ść indywidualn ą 4.3. Rozwój zasobów ludzkich powiatu lubi ńskiego 4.4. Rozwój powiatowych kadr systemu wsparcia bezrobotnych.

Strategia Rozwoju Gminy Lubin na lata 2015-2030

Strategia Rozwoju Gminy Lubin stanowi podstaw ę polityki rozwoju samorz ądu gminy na lata 2015-2030. Głównym zało żeniem przy pracy nad planem strategicznym na najbli ższych 16 lat było tworzenie i realizowanie dokumentu metodami uwzgl ędniaj ącymi wysoki stopie ń partycypacyjny. Dokument na ka żdym etapie był tworzony z udziałem mieszka ńców oraz pracowników jednostek gminy. Przyj ęcie wizji Gminy Lubin umo żliwiło sformułowanie celu nadrz ędnego strategii stanowi ącego podstawow ą przesłank ę dalszego jej rozwoju. Cele główne okre ślono jako zrównowa żony rozwój trzech sfer: środowiskowej, społecznej i gospodarczej.

Cel główny 1: Zrównowa żone wykorzystanie zasobów przyrodniczych, środowiskowych i kulturalnych na rzecz rozwoju gminy. Dla osi ągni ęcia celu głównego okre ślono nast ępuj ące cele szczegółowe: 1.1. Wspieranie efektywno ści energetycznej oraz pozyskiwanie energii z Odnawialnych Źródeł Energii (OZE).

16 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

1.2. Zachowanie walorów krajobrazowych, przyrodniczych oraz kulturowych poprzez prowadzenie odpowiedniej polityki przestrzennej i działa ń edukacyjnych oraz ochronnych. 1.3. Dalszy rozwój infrastruktury komunalnej, w tym stworzenie prawidłowo funkcjonuj ącego systemu gospodarki odpadami oraz systemu opieki nad bezdomnymi zwierz ętami. 1.4. Rozwój oferty turystyczno – rekreacyjnej i edukacyjnej w oparciu o zasoby przyrodnicze i kulturowe gminy.

Cel główny 2: Rozwój gospodarczy gminy w oparciu o przedsi ębiorczo ść mieszka ńców i partnersk ą współprac ę z kluczowymi podmiotami gospodarczymi, w tym KGHM POLSKA MIED Ź SA. Dla osi ągni ęcia celu głównego okre ślono nast ępuj ące cele szczegółowe: 2.1. Stworzenie systemu wspieraj ącego przedsi ębiorczo ść mieszka ńców i podmioty gospodarcze działaj ące na terenie gminy. 2.2. Rozwój rynku lokalnych produktów, w tym rolniczych, i usług. 2.3. Współpraca z przedsi ębiorcami w stymulowaniu rozwoju gospodarczego gminy.

Cel główny3: Aktywne wł ączenie obywateli w rozwój gminy oraz zapewnienie mieszka ńcom satysfakcjonuj ącego poziomu jako ści życia. W czasie pracy nad strategi ą wypracowane zostały nast ępuj ące cele szczegółowe: 3.1. Wł ączenie obywateli i organizacji pozarz ądowych w planowanie i realizacj ę działa ń na rzecz rozwoju gminy oraz zachowania jej to żsamo ści i dziedzictwa. 3.2. Rozwój infrastruktury i oferty sportowo – rekreacyjnej. 3.3. Rozwój infrastruktury i oferty zaj ęć kulturalnych dla mieszka ńców. 3.4. Rozbudowa bazy administracyjnej, o światowej, edukacyjnej, zdrowotnej i opieku ńczej oraz wzbogacenie oferty dodatkowych zaj ęć edukacyjnych dla wszystkich grup wiekowych. 3.5. Doskonalenie funkcjonowania transportu publicznego.

17 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

II. ANALIZA I DIAGNOZA

1. POWIERZCHNIA I POŁO ŻENIE GMINY

Gmina wiejska Lubin poło żona jest w północnej cz ęś ci województwa dolno śląskiego, w powiecie lubi ńskim. Graniczy z gminami Rudna i Ścinawa (z powiatu lubi ńskiego), Prochowice, Kunice, Miłkowice i Chojnów (z powiatu legnickiego) oraz i Chocianów (z powiatu polkowickiego). Gmina zajmuje powierzchni ę 290 km 2 i składa si ę z 31 sołectw: , , Chróstnik, Czerniec, D ąbrowa Górna, Gogołowice, Gola, , Gorzyca, , Kłopotów, Mały, , Ksi ęginice, Lisiec, Miłoradzice, Miłosna, , Niemstów, Obora, Osiek, Pieszków, Raszowa, Raszowa Mała, Raszówka, Siedlce, Składowice, Szklary Górne, Ustronie, Wiercie ń i Zimna Woda.

2. ATUTY I CZYNNIKI OGRANICZAJ ĄCE ROZWÓJ

W przeprowadzonym na potrzeby niniejszego opracowania badaniu ankietowym zadano mieszka ńcom gminy Lubin pytania pozwalaj ące uzyska ć opinie na temat atutów gminy, czynników, które ograniczaj ą jej mo żliwo ści rozwojowe, a tak że działa ń, jakie nale ży podj ąć , by uczyni ć j ą bardziej przyjazn ą dla mieszka ńców. Na wst ępie przedstawicieli środowiska lokalnego poproszono o wskazanie najwi ększych atutów gminy. Wypełniaj ący ankiet ę najcz ęś ciej wymieniali walory krajobrazowe (lasy, stawy, atrakcyjne działki pod budow ę domów) oraz sprzyjaj ące poło żenie blisko miasta. Respondenci docenili tak że infrastruktur ę o światow ą oraz funkcjonuj ące na terenie gminy o środki zdrowia. Du że znaczenie badani przywi ązywali równie ż do dost ępnej na terenie gminy darmowej komunikacji, zniesienia podatków od nieruchomo ści oraz dobrej komunikacji pomi ędzy wójtem a mieszka ńcami. Wśród wypowiedzi mieszka ńców na temat czynników, które w najwi ększym stopniu ograniczaj ą mo żliwo ści rozwojowe gminy, najcz ęś ciej pojawiał si ę brak środków finansowych w bud żecie na rozwój i inwestycje gminne. Za równie istotn ą kwesti ę ankietowani uznali deficyt miejsc pracy. W tym kontek ście respondenci zwracali uwag ę na zbyt mał ą liczb ę lokalnych zakładów produkcyjnych oraz niski poziom przedsi ębiorczo ści. Według badanych du żym problemem jest niezadowalaj ący stan infrastruktury kanalizacyjnej i

18 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 gazowej oraz zły stan dróg gminnych i powiatowych. Wspomniano tak że o niskim poziomie wykształcenia mieszka ńców i małej aktywno ści społecznej mieszka ńców. Uczestnicy badania wskazywali równie ż działania, jakie nale ży podj ąć , aby gmin ę uczyni ć bardziej przyjazn ą dla mieszka ńców. Za najwa żniejsze uznano konieczno ść rozbudowy infrastruktury gminnej i drogowej (modernizacja nawierzchni, o świetlenia) oraz internetowej. W śród niezb ędnych do realizacji działa ń wymieniano tak że wytyczenie ście żek rowerowych, zwi ększenie ilo ści obiektów sportowych oraz inicjowanie w śród mieszka ńców gminy działa ń prospołecznych i prozdrowotnych.

3. DEMOGRAFIA

Na koniec 2017 r. liczyła 15 137 mieszka ńców, w tym 7 560 kobiet, które stanowiły 49,94% ogółu ludno ści. G ęsto ść zaludnienia w gminie wynosiła 52 osoby na km 2. Liczba mieszka ńców w poszczególnych miejscowo ściach była zró żnicowana. Najwi ęcej z nich mieszkało w Osieku (1.727 osób), Oborze (1.428 osób), Szlarach Górnych (1.145 osób), Raszówce (988 osób), Chróstniku (982 osób), Niemstowie (931 osób), Krzeczynie Wielkim (850 osób) i Ksi ęginicach (668 osób). W latach 2015-2017 z roku na rok systematycznie rosła zarówno liczba dzieci i młodzie ży, jak i liczba osób w wieku produkcyjnym oraz osób starszych. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 1. Struktura wiekowa ludno ści gminy w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba osób w wieku przedprodukcyjnym 3 124 3 179 3 241 liczba osób w wieku produkcyjnym 9 409 9 451 9 534 liczba osób w wieku poprodukcyjnym 2 138 2 259 2 362 ogółem 14 671 14 889 15 137

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

Sytuacja demograficzna kształtowana jest przez takie wska źniki, jak b ędący ró żnic ą mi ędzy liczb ą urodze ń żywych i zgonów przyrost naturalny oraz saldo migracji, która odbywa si ę zarówno w ruchu wewn ętrznym, jak i zagranicznym. Dane w tym zakresie odnosz ące si ę do gminy Lubin przedstawiaj ą poni ższe tabele.

19 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Tabela 2. Ruch naturalny ludno ści gminy w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba urodze ń 130 155 b.d. liczba zgonów 105 120 b.d. przyrost naturalny 25 35 b.d.

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W latach 2015-2016 rosła zarówno liczba urodze ń w gminie Lubin jak i liczba zgonów. Okre ślany na podstawie przytoczonych danych przyrost naturalny był stale dodatni, najwy ższy w 2016 r. (35).

Tabela 3. Ruch migracyjny ludno ści gminy w latach 2015-2017 2015 2016 2017 zameldowania spoza gminy 492 399 b.d. wymeldowania poza gmin ę 240 185 b.d. saldo migracji ogółem 252 214 b.d.

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

Na liczb ę mieszka ńców w gminie wpływał równie ż ruch migracyjny. W analizowanym okresie migracje odbywały si ę głównie w ruchu wewn ętrznym. Saldo migracji było stale dodatnie i ulegało wzrastało (252 w 2015 r., 244 w 2016 r.). Z analizy danych statystycznych dotycz ących sytuacji demograficznej gminy wynika, że udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludno ści w latach 2015-2017 systematycznie wzrastał; wynosił on odpowiednio: 14,57%, 15,17% i 15,60%. Maj ąc na uwadze zmieniającą si ę na korzy ść dzietno ść rodzin, a z drugiej strony wydłu żaj ący si ę średni okres życia, odnotowana tendencja w strukturze demograficznej gminy jest jednak niekorzystna i stanowi powa żne wyzwanie dla słu żb i instytucji realizuj ących zało żenia polityki społecznej. Sytuacja ta wymaga ukierunkowania działa ń pomocowych w wi ększym stopniu na potrzeby ludzi starszych, aby udziela ć im odpowiedniego do potrzeb wsparcia – materialnego b ądź rzeczowego, ale tak że zapewni ć dost ęp do usług medycznych, opieku ńczych i rehabilitacyjnych oraz zorganizowa ć ró żnorodne formy aktywizacji ruchowej, towarzyskiej i kulturalnej. Tendencja starzenia si ę społecze ństwa wymusza zmiany organizacyjne w funkcjonowaniu rodzin zobligowanych moralnie i prawnie do opieki nad członkiem rodziny, ale te ż jest istotn ą przesłank ą do reorganizacji lokalnego rynku usług społecznych, z uwagi na konieczno ść dostosowania tych usług do potrzeb osób niesamodzielnych, niepełnosprawnych i wymagaj ących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu.

20 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I KOMUNIKACJA

Infrastruktura techniczna w gminie Lubin jest dobrze rozwini ęta. Wszystkie miejscowo ści s ą zwodoci ągowane. Woda pozyskiwana jest ze studni gł ębinowych usytuowanych w Składowicach, Niemstowie, Siedlcach, Karczowiskach, Oborze i Li ścu. Ze znajduj ących si ę w Pieszkowie, Niemstowie, Siedlcach, Składowicach, Oborze i Li ścu stacji uzdatniania wody zasilane s ą miejscowo ści: Pieszków, Osiek, Kłopotów, Raszowa, Raszowa Mała, Gorzelin, Niemstów, Miłosna, Gogołowice, Miłoradzice, Buczynka, Siedlce, Dąbrowa Górna, Czerniec, Składowice, Ustronie, Ksi ęginice, Karczowiska, Raszówka, Obora, Lisiec, Bukowna, Zimna Woda i Wiercie ń. Z kolei z uj ęć eksploatowanych przez MPWiK Lubin korzystaj ą mieszka ńcy miejscowo ści Miroszowice, Krzeczyn Wielki, Gola i Obora (oczyszczalnie ścieków), do sieci wodoci ągowej gminy Chocianów podł ączone s ą wsie Krzeczyn Mały i Gorzyca, LPWiK zasila wie ś Chróstnik, natomiast wie ś Szklary Górne korzysta z wodoci ągu Energetyka Sp. z o.o. Lubin. Zdecydowana wi ększo ść (26) miejscowo ści podł ączona jest do gminnych oczyszczalni ścieków, natomiast 3 (Krzeczyn Mały, Krzeczyn Wielki i Gorzyca) do kanalizacji miasta Lubina. Wszystkie eksploatowane na terenie gminy oczyszczalnie ścieków (8) s ą oczyszczalniami typu biologicznego. Ł ączna ilo ść odprowadzanych z nich ścieków wynosi ok. 933 m 3/d. Oczyszczone ścieki odprowadzane s ą bezpo średnio do Zimnicy lub po średnio do Kaczawy i Odry. Sie ć gazowa na terenie gminy Lubin jest dobrze rozwini ęta, cho ć nie w pełni (przez teren gminy przebiega magistrala gazowa wysokopr ęż na relacji Legnica – Lubin). Obj ętych ni ą jest 17 sołectw (w przypadku pozostałych wsi istniej ą plany gazyfikacji). Długo ść sieci gazowej, ł ącznie z przył ączami do budynków mieszkalnych, wynosi ok. 100 km. Na terenie gminy działaj ą 4 stacje redukcyjno-pomiarowe w Zimnej Wodzie, Krzeczynie Wielkim, Oborze i Goli, które zaopatruj ą w gaz nast ępuj ące miejscowo ści: Zimna Woda, Lisiec, Wiercie ń, Bukowna, Karczowiska, Raszówka, Raszowa Mała, Raszowa, Krzeczyn Wielki, Chróstnik, Gorzyca, Krzeczyn Mały, Obora, Szklary Górne i Gola. Wie ś Osiek jest zasilana z sieci gazowej średniego ci śnienia miasta Lubina. Je śli chodzi o sie ć energetyczn ą, w gminie zlokalizowane s ą elementy sieci przesyłowej krajowego systemu elektroenergetycznego pozwalaj ące na tranzyt mocy relacji wschód – zachód: stacja elektroenergetyczna 400/110 kV Czarna w Czer ńcu oraz fragmenty linii elektroenergetycznej 400 kV Mikołowa – Czarna 4-0-02 oraz Czarna – Pasikurowice 4-0-08. Sie ć dystrybucyjn ą o napi ęciu 100 kV tworz ą napowietrzne sieci energetyczne S 462,

21 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

463, 465-67, 473, 478-80 oraz 402 i 494, Na terenie gminy nie ma rozdzielni 110/20 kV. Wszystkie miejscowo ści s ą zasilane s ą w energi ę elektryczn ą poprzez linie energetyczne 20 kV i stacje transformatorowe. Bardzo dobrze rozbudowana jest w gminie sie ć telekomunikacyjna. Cały jej obszar jest pokryty sieci ą przewodow ą, a w dziedzinie telefonii komórkowej dost ępne s ą usługi wszystkich polskich sieci. Na terenie gminy istnieje rozbudowana sie ć dróg gminnych, któr ą uzupełniaj ą drogi powiatowe, wojewódzkie i krajowe. Ł ączna długo ść wszystkich dróg publicznych w gminie wynosi 200 km, z czego 61 km stanowi ą drogi gminne (drogi utwardzone s ą w bardzo dobrym i dobrym stanie technicznym, a drogi gruntowe, wzmocnione żużlem, w dobrym i średnim stanie.). Dobre poł ączenia komunikacyjne w gminie Lubin maj ą mieszka ńcy miejscowo ści Obora, Szklary Górne. Chróstnik, Karczowiska, Osiek, Pieszków. Raszowa, Raszówka, Krzeczyn Mały, Krzeczyn Wielki, Gorzyca, Gogołowice, Miłosna, Niemstów, Czerniec, Ksi ęgnice, Składowice, Ustronie, D ąbrowa Górna, Siedlce, Gola i Miroszowice. Z trudno ściami komunikacyjnymi zmagaj ą si ę natomiast mieszka ńcy miejscowo ści: Zimna Woda, Lisiec, Bukowna, Wiercie ń, Gorzelin, Miłoradzice, Raszowa Mała i Buczynka. Korzystanie z komunikacji gminnej jest bezpłatne. Obecnie gmin ę Lubin obsługuje 9 linii kursuj ących w dni powszednie, soboty i niedziele. Przez gmin ę Lubin przebiega droga krajowa nr 3 w ci ągu drogi mi ędzynarodowej E-65 ( Świnouj ście – Jakuszyce), z któr ą łączy si ę droga nr 371 prowadz ąca do przej ścia granicznego w Lubawce. W odległo ści 25 km od miasta Lubina przebiega autostrada A4 łącz ąca przej ście graniczne z Niemcami w Olszynie. Z autostrad ą A4 ł ączy si ę droga E40 prowadz ąca do przej ścia granicznego w Zgorzelcu i w J ędrzychowicach. Przez gmin ę biegnie równie ż linia kolejowa relacji Legnica – Lubin – Rudna. Jest to linia zelektryfikowana, jednotorowa. Na terenie gminy s ą 3 stacje kolejowe: w Chróstniku, Gorzelinie oraz w Raszówce. Dane szczegółowe na temat infrastruktury technicznej w gminie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 4. Infrastruktura techniczna w gminie w 2017 r. sie ć wodoci ągowa długo ść czynnej sieci wodoci ągowej (w km) 196,37 liczba ludno ści korzystaj ącej z sieci wodoci ągowej 15 137 sie ć kanalizacyjna długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej (w km) 350 liczba ludno ści korzystaj ącej z sieci kanalizacyjnej 15 047 oczyszczalnie ścieków

22 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 liczba oczyszczalni ścieków 8 liczba ludno ści obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków 15 047 sie ć gazowa długo ść czynnej sieci gazowej (w km) 133.448 liczba ludno ści korzystaj ącej z sieci gazowej 7 626 sie ć drogowa długo ść dróg publicznych w gminie (w km) 200,00 w tym długo ść dróg gminnych (w km) 61,00

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

Uzupełniaj ąc dane odnosz ące si ę do infrastruktury technicznej, warto przedstawi ć informacje na temat najwa żniejszych inwestycji, jakie zrealizowano w gminie w ostatnich latach. Inwestycje te, poza sfer ą techniczn ą, obejmowały obszar edukacji, kultury oraz sportu i rekreacji. Najwa żniejsze inwestycje zrealizowane w latach 2015-2017, to: • budowa boiska sportowego (piłkarskiego) w miejscowości Szklary Górne, • budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego (boiska do piłki noznej, koszykówki, siatkówki, siłownia plenerowa, plac zabaw) w miejscowo ści Gorzyca, • budowa boiska wielofunkcyjnego o nawierzchni sztucznej w miejscowo ści Zimna Woda, • budowa boiska wielofunkcyjnego o nawierzchni sztucznej w miejscowo ści Chróstnik, • budowa boiska wielofunkcyjnego o nawierzchni sztucznej w miejscowo ści Moroszowice, • budowa boiska wielofunkcyjnego o nawierzchni sztucznej w miejscowo ści Gorzelin.

5. GOSPODARKA

Gmina Lubin jest gmin ą o charakterze rolniczo-przemysłowym. Podstawowymi gał ęziami gospodarki s ą rolnictwo oraz działalno ść produkcyjno-usługowa, w tym eksploatacja surowców naturalnych. W północnej cz ęś ci gminy znajduj ą si ę zło ża rudy miedzi, a w południowo-wschodniej w ęgiel brunatny. Ponad połow ę powierzchni gminy zajmuj ą u żytki rolne, w śród których dominuj ą grunty orne oraz łąki i pastwiska. Udział gruntów szczególnie cennych, tj. w klasach I-III, nie jest du ży (poni żej 30%); przewa żaj ą gleby średnie (IV klasy bonitacyjnej) oraz słabe (V i VI klasy). Dane dotycz ące struktury gruntów w gminie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 5. U żytki rolne, lasy i grunty le śne powierzchnia gminy ogółem (w ha) 29 000

23 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 powierzchnia u żytków rolnych ogółem (w ha) 15 378 powierzchnia lasów i gruntów le śnych (w ha) 11 377 powierzchnia pozostałych gruntów i nieu żytków 320

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

Dane szczegółowe na temat podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy w latach 2015-2017 przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 6. Podmioty gospodarki narodowej w gminie wg rejestru REGON w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba podmiotów w sektorze publicznym 30 31 b.d. liczba podmiotów w sektorze prywatnym 1 481 1 507 b.d. liczba podmiotów ogółem 1 511 1 538 b.d.

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W latach 2015-2016 liczba podmiotów gospodarczych funkcjonuj ących w gminie wzrastała. Wi ększo ść z nich działała w sektorze prywatnym, głównie były to osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą. Dominuj ącymi bran żami były handel i usługi w zakresie napraw, budownictwo, działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna, transport i gospodarka magazynowa oraz przetwórstwo przemysłowe.

6. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE

Zasoby i warunki mieszkaniowe ludno ści determinuj ą w znacznym stopniu jako ść jej bytowania. Niejednokrotnie zakre ślaj ą równie ż granice mo żliwo ści realizowania własnych aspiracji życiowych. Poni ższa tabela przedstawia szczegółowe dane na temat mieszka ń w gminie Lubin, liczby izb mieszkalnych i powierzchni u żytkowej mieszka ń w latach 2015- 2017. W tabeli wyodr ębniono równie ż dane na temat mieszka ń komunalnych i socjalnych.

Tabela 7. Zasoby mieszkaniowe w gminie w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba mieszka ń komunalnych 72 70 67 łączna powierzchnia u żytkowa mieszka ń komunalnych (w m 2) 3 857 3 780 3 547 łączna liczba osób mieszkaj ących w mieszkaniach komunalnych b.d. b.d. b.d. liczba mieszka ń socjalnych 3 3 2 łączna powierzchnia u żytkowa mieszka ń socjalnych (w m 2) 92 93 61 łączna liczba osób mieszkaj ących w mieszkaniach socjalnych 4 4 3

Dane Urzędu Gminy w Lubinie.

24 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

W analizowanym okresie liczba mieszka ń komunalnych b ędących w zasobach mieszkaniowych gminy nieznacznie malała (72 w 2015 r., 70 w 2016 r. i 67 w 2017 r.), malała równie ż ł ączna powierzchnia u żytkowa mieszka ń komunalnych (3 857 m 2 w 2015 r., 3 780 m 2 w 2016 r., 3 547 m 2 w 2017 r.). W latach 2015-2017 liczba mieszka ń socjalnych b ędących w zasobach mieszkaniowych gminy utrzymywała si ę na równie ż na porównywalnym poziomie (po 3 w latach 2015-2016 i 2 w 2017 r.), wahaniom ulegała ł ączna powierzchnia u żytkowa mieszka ń socjalnych (92 m 2 w 2015 r., 93 m 2 w 2016 r., 61 m 2 w 2017 r.) oraz liczba osób w nich mieszkaj ących, odpowiednio: 4, 4 i 3. Gospodarstwom domowym, które ze wzgl ędu na swoj ą trudn ą sytuacj ę ekonomiczn ą nie s ą w stanie pokrywa ć cało ści kosztów zwi ązanych z utrzymaniem mieszkania, wypłacane są dodatki mieszkaniowe. W gminie Lubin tej formy pomocy udziela Gminny O środek Pomocy Społecznej. Dane w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 8. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba rodzin, którym decyzj ą przyznano dodatek mieszkaniowy 23 23 20 liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych 156 175 180 warto ść przyznanych dodatków mieszkaniowych (w zł) 16 825 21 737 25 028

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

W latach 2015-2016 decyzj ą administracyjn ą przyznano dodatek mieszkaniowy 23 rodzinom, a w 2017 r. 20 rodzinom. Z roku na rok wzrastała liczba przyznanych dodatków oraz wysoko ść kwot przeznaczonych na ten cel (od 16 825 zł w 2015 r. do 25 082 zł w 2017 r.).

7. EDUKACJA I KULTURA

7.1. O ŚWIATA I OPIEKA NAD DZIE ĆMI

W roku szkolnym 2017/2018 w gminie Lubin funkcjonowały nast ępuj ące placówki wychowania przedszkolnego i o światowe: • Szkoła Podstawowa w Krzeczynie Wielkim im. Marii Konopnickiej – Krzeczyn Wielki 9, 59-311 Lubin, • Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Raszówce – ul. 1 Maja 10, 59-307 Raszówka, • Szkóla Podstawowa im. H. Sienkiewicza w Siedlcach – Siedlce 29, 59-300 Lubin,

25 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

• Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Niemstowie – Niemstów 68, 59-323 Miłoradzice, • Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Niemstowie, Szkoła Filialna w Osieku – ul. Św. Katarzyny 75A, 59-300 Lubin, • Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Szklarach Górnych, Szklary Górne 48, 59- 335 Lubin, • Przedszkole im. Jana Pawła II w Raszówce – ul. Kolejowa 2, 59-307 Raszówka, • Gimnazjum w Lubinie, ul. Ksi ęcia Ludwika I Nr 3, 59-300 Lubin. Szczegółowe dane na temat liczby dzieci i uczniów ucz ęszczaj ących do ww. placówek oraz nauczycieli w nich pracuj ących przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 9. Placówki wychowania przedszkolnego i o światowe w gminie w roku szkolnym 2017/2018 liczba liczba dzieci, liczba typ placówki placówek uczniów nauczycieli placówki wychowania przedszkolnego 8 346 25 w tym przedszkola 1 221 18 w tym oddziały przedszkolne w szkołach 7 125 7 szkoły podstawowe 5 626 117 szkoły gimnazjalne 1 183 22

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

Dane pozyskane z badania ankietowego pozwoliły pozna ć opinie mieszka ńców gminy na temat zaspokajania potrzeb w zakresie opieki nad dzie ćmi do lat 3 i opieki przedszkolnej, jako ści oferty edukacyjnej szkół oraz atrakcyjno ści i jako ści oferty kulturalnej w gminie, a tak że istniej ących deficytów w tych obszarach. Poni ższy wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na pytanie dotycz ące oferty opieki nad dzie ćmi do lat 3 na terenie gminy.

Wykres 1. Czy oferta opieki nad dzie ćmi do lat 3 w gminie zaspokaja potrzeby mieszka ńców?

nie 29,4% 64,7% tak

nie wiem 5,9%

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

26 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Oferta opieki nad dzie ćmi do lat 3 została oceniona negatywnie. Według 64,7% ankietowanych potrzeby mieszka ńców w tym zakresie nie s ą zaspokajane. Trudno ści z odpowiedzi ą na to pytanie miało 29,4% badanych. Pozytywnie oceniono natomiast ofert ę opieki przedszkolnej w gminie. Prawie połowa badanych stwierdziła, że potrzeby mieszka ńców w tym obszarze s ą zaspokajane. Kolejny wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na pytanie dotycz ące jako ści oferty edukacyjnej szkół w gminie.

Wykres 2. Jak Pani/Pan ocenia ofert ę edukacyjn ą szkół w gminie?

21,1% dobrze

63,2% dostatecznie

15,8%

nie wiem

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Zdecydowana wi ększo ść ankietowanych (63,2%) dobrze oceniła ofert ę edukacyjn ą szkół w gminie, a kolejne 15,8% respondentów oceniło j ą dostatecznie. Zdania w tej sprawie nie miało 21,1% pytanych. Nikt z ankietowanych nie ocenił jej niedostatecznie. Z kolei w odpowiedzi na pytanie o deficyty w zakresie placówek o światowych, kół zainteresowa ń lub zaj ęć dydaktycznych czy wychowawczych, uczestnicy badania wskazywali przede wszystkim żłobki, świetlice środowiskowe, zaj ęcia pozalekcyjne i kółka zainteresowa ń (plastyczne, fotograficzne, muzyczne, teatralne, taneczne, nauka gry na instrumentach) oraz kluby dla dzieci i młodzie ży. Ankietowani postulowali tak że rozszerzenie oferty sportowo- rekreacyjnej.

7.2. ŻYCIE KULTURALNE W GMINIE

Działalno ść kulturaln ą w gminie prowadz ą O środek Kultury Gminy Lubin i Gminna Biblioteka Publiczna w Raszówce wraz z filiami w Szklarach Górnych, Miłoradzicach, Niemstowie, Chróstniku, Ksi ęginicach i Oborze oraz Punktem Bibliotecznym przy świetlicy wiejskiej w Zimnej Wodzie. Integraln ą cz ęś ci ą O środka Kultury w Raszówce s ą świetlice wiejskie w miejscowo ściach: Buczynka, Bukowna, Składowice, Czerniec, Gorzelin,

27 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Pieszków, Miłoradzice, Kłopotów, Gorzyca, Siedlce, Miłosna, Karczowiska, Lisiec, Raszowa, Wiercie ń, Ustronie i Miroszowice (na terenie gminy działaj ą równie ż świetlice OSP w Niemstowie, Zimnej Wodzie i Ksi ęginicach). Pod auspicjami O środka Kultury w Raszówce działa kilkana ście zespołów artystycznych, w tym wokalne, taneczne, teatralne i kabaretowe, które swoimi wyst ępami promuj ą gmin ę Lubin. Nale żą do nich m.in.: Zespół wokalny „Jarz ębina” z Ksi ęginic, Zespół wokalno-muzyczny „Iskra” i Zespół folklorystyczny „Lubin” z Krzeczyna Wielkiego, Zespół kabaretowy „Ale Baby” z Krzeczyna Małego, „Teatr Animi”, Zespół „Akolada” z Bukownej, Zespół folklorystyczny „Koniczynki” z Miłoradzic, Zespół folklorystyczny „Zach ęta” z Zimnej Wody, Zespół „Idzie Grze ś przez Wie ś” z Zimnej Wody, Zespół wokalny „Le śne Echo” z Raszówki, Zespół wokalny „Swojska Nuta” z Bukownej, Zespół wokalny „Siedlecka Nuta” z Siedlec, Zespół wokalny „Lejdis” ze Składowic, „Teatr Kulturka” z Raszówki, „Teatr Dla Was” z Raszówki, Teatr „Aktów Cztery” z Bukownej oraz Zespół „Zdolni ludzie” z Zimnej Wody. Dane na temat funkcjonuj ących w gminie placówek kulturalnych przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 10. Placówki kulturalne w gminie w 2017 roku liczba osób liczba nazwa i adres placówki obj ętych ofert ą pracowników Gminny O środek Kultury w Raszówce, b.d. 13 ul Kolejowa 4, 59-307 Raszówka Gminna Biblioteka Publiczna w Raszówce, ul. Kolejowa 2, 59-307 Raszówka Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Raszówce – Miłoradzice Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Raszówce – Niemstów 15 288 8 Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Raszówce – Chróstnik Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Raszówce – Ksi ęginice Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Raszówce – Obora Punkt Biblioteczny przy świetlicy wiejskiej w Zimnej Wodzie

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

Do najwa żniejszych imprez organizowanych przez O środek nale żą : Jasełka, spotkanie wielopokoleniowe „Tradycje Wielkanocne”, gminny konkurs „Najpi ękniejsza pisanka wielkanocna”, konkurs piosenki obcoj ęzycznej, spotkania poetyckie „Nasz papie ż”, konkurs „Świat piosenki”, gminny konkurs kulinarny „Lato”, happening „Noc świ ętoja ńska”, „Sympatyczne spotkania seniorów”, konkurs pie śni patriotycznych, Przegl ąd form kabaretowych „uHaHa” oraz Festyn „Festiwal Kapusty i Pieroga”. W gminie organizowany jest tak że Mi ędzynarodowy Festiwal Folklorystyczny Mniejszo ści Narodowych i Etnicznych „Świat pod Kyczerą”.

28 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Na pytanie dotycz ące atrakcyjno ści i jako ści oferty kulturalnej w gminie 58,8% respondentów odpowiedziało, że jest ona dobra, a kolejne 35,3% badanych przyznało, że jest dostateczna. Tylko 5,9% ankietowanych stwierdziło, że jest ona niedostateczna. Rozkład odpowiedzi na temat oferty kulturalnej w gminie ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 3. Jaka jest według Pani/Pana atrakcyjno ść i jako ść oferty kulturalnej w gminie?

5,9% dobra

dostateczna

35,3%

58,8% niedostateczna

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Wskazuj ąc placówki kulturalne lub formy zaj ęć artystycznych, których w gminie brakuje, b ądź do których dost ęp jest utrudniony, ankietowani wymieniali kluby i miejsca spotka ń dla młodzie ży, zaj ęcia artystyczne rozwijaj ące uzdolnienia (plastyczno-manualne, muzyczne, edukacyjno-kulturalne, kursy ta ńca), nauk ę gry w szachy oraz kino i teatr. Za równie wa żne uznano zwi ększenie dost ępu do świetlic wiejskich, zatrudnienie animatorów kultury przy Gminnym O środku Kultury.

8. OCHRONA ZDROWIA

Opiek ę zdrowotn ą mieszka ńcom gminy Lubin świadcz ą 2 wiejskie o środki zdrowia z 2 punktami lekarskimi. W gminie działa równie ż 1 apteka. Dane szczegółowe na temat zakładów opieki zdrowotnej przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 11. Zakłady opieki zdrowotnej w gminie w 2017 roku nazwa placówki adres Ośrodek Zdrowia w Raszówce ul. 1-go Maja 12, 59-307 Raszówka Ośrodek Zdrowia w Szklarach Górnych Szklary Górne 51c, 59-314 Lubin Punkt Lekarski w Siedlcach Siedlce, 59-300 Lubin Punkt Lekarski w Miłoradzicach 59-323 Miłoradzice

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

29 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Najbli ższy szpital – Miedziowe Centrum Zdrowia S.A. zlokalizowany jest w Lubinie. Funkcjonuj ą w nim nast ępuj ące oddziały: izba przyj ęć , wewn ętrzny, onkologiczny, okulistyczny, diabetologiczny, otolaryngologiczny, intensywnej terapii i anestezjologii, rehabilitacji kardiologicznej. Dla poznania sytuacji zdrowotnej mieszka ńców wa żna jest analiza danych b ędących w posiadaniu jednostek ochrony zdrowia. W odpowiedzi na przekazan ą pro śbę, dane takie przesłał Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej O środka Medycyny Pracy w Lubinie.W poni ższych tabelach przedstawiono dane za 2017 r.

Tabela 12. Schorzenia dzieci i młodzie ży w wieku 0-18 lat w 2017 roku

liczba osób, u których rodzaj schorzenia stwierdzono schorzenie nowotwory 1 niedokrwisto ść 1 choroby tarczycy 4 cukrzyca 3 niedo żywienie 0 otyło ść 0 zaburzenia od żywiania 0 upo śledzenie umysłowe 0 padaczka 3 zaburzenia refrakcji i akomodacji oka 0 alergia – dychawica oskrzelowa 4 alergia pokarmowa 0 alergia skórna 0 zniekształcenie kr ęgosłupa 3 choroby układu moczowego 0 wady rozwojowe układu nerwowego 0 wady rozwojowe układu kr ąż enia 1 inne wady rozwojowe 0 zaburzenia rozwoju fizycznego 0 zaburzenia rozwoju psychomotorycznego 0 trwałe uszkodzenia narz ądu ruchu 0 inne schorzenia 0

Dane: Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej O środka Medycyny Pracy w Lubinie.

Tabela 13. Schorzenia ludno ści w wieku 19 lat i wi ęcej w 2017 roku

liczba osób, u których rodzaj schorzenia stwierdzono schorzenie nowotwory 274

30 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 choroby tarczycy 418 cukrzyca 676 niedokrwisto ść 75 choroby obwodowego układu nerwowego 645 choroby układu kr ąż enia 2.781 przewlekła choroba reumatyczna 8 choroba nadci śnieniowa 2.128 w tym choroby naczy ń mózgowych 207 niedokrwienna choroba serca (w tym przebyty zawał serca) 438 przewlekły nie żyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa 312 przewlekłe choroby układu trawiennego 854 choroby układu mi ęś niowo-kostnego i tkanki ł ącznej 1.888 pacjenci z innymi schorzeniami wymagaj ący opieki czynnej 20

Dane: Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej O środka Medycyny Pracy w Lubinie.

W 2017 r. w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej OMP w Lubinie obj ęto opiek ą czynn ą ogółem 22 dzieci i młodzie ży oraz 7 933 pacjentów w wieku 19 lat i wi ęcej. W analizowanym roku u najwi ększej liczby osób w wieku przedprodukcyjnym stwierdzono alergi ę – dychawic ę oskrzelow ą i choroby tarczycy (po 4 osoby) oraz zniekształcenie kr ęgosłupa, cukrzyc ę i padaczk ę (po 3 osoby). Doro śli z kolei najcz ęś ciej zmagali si ę z chorobami układu kr ąż enia (2.781 osób), chorobami układu mi ęś niowo-kostnego i tkanki łącznej (1.888 osób) oraz chorob ą nadci śnieniow ą (2.128 osób). Wa żną rol ę w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia pełni profilaktyka. Poni ższa tabela przedstawia dane szczegółowe na temat dzieci do lat 3 obj ętych opiek ą profilaktyczn ą oraz dzieci i młodzie ży do lat 19 obj ętych profilaktycznymi badaniami lekarskimi.

Tabela 14. Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzie ży w 2017 roku

liczba dzieci forma profilaktyki i młodzie ży lekarskie porady patrona żowe oraz badania bilansowe, w tym przesiewowe 1 niemowl ąt (dzieci podlegaj ące badaniu) lekarskie porady patrona żowe oraz badania bilansowe, w tym przesiewowe 2 niemowl ąt (dzieci zbadane) porady profilaktyczne lekarza rodzinnego (dzieci do lat 3) 2 wizyty patrona żowe piel ęgniarek i poło żnych (dzieci do 1. roku życia) 4 profilaktyczne badania lekarskie (dzieci i młodzie ż do lat 19 podlegaj ący 1 badaniu) profilaktyczne badania lekarskie (dzieci i młodzie ż do lat 19 zbadani zgodnie 2 z programem bada ń profilaktycznych)

Dane: Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej O środka Medycyny Pracy w Lubinie.

31 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

W 2017 r. lekarskim poradom patrona żowym oraz badaniom bilansowym, w tym przesiewowym, podlegało 1 niemowl ę. Poradami profilaktycznymi lekarza rodzinnego zostało obj ętych 2 dzieci do lat 3. Piel ęgniarki i poło żne zrealizowały 4 wizyty patrona żowe u dzieci do 1. roku życia, a 2 osoby zbadano zgodnie z programem bada ń profilaktycznych. Nale ży w tym miejscu zaznaczy ć, że s ą to dane z jednego o środka zdrowia, zatem nie mo żna ich uzna ć za reprezentatywne dla gminy. W badaniu ankietowym zadano mieszka ńcom gminy Lubin dwa pytania pozwalaj ące uzyska ć opinie na temat jako ści oferty w zakresie ochrony zdrowia w gminie oraz działa ń, jakie nale żałoby podj ąć dla pełniejszego zaspokojenia potrzeb mieszka ńców w obszarze ochrony zdrowia. Poni ższy wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na pytanie o jako ść oferty w zakresie ochrony zdrowia w gminie.

Wykres 4. Jak Pani/Pan ocenia ofert ę gminy w zakresie ochrony zdrowia mieszka ńców?

17,6% 17,6% dobrze 11,8% dostatecznie

niedostatecznie

52,9% nie wiem

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Oferta ochrony zdrowia w gminie została oceniona pozytywnie. Zdaniem 52,9% respondentów jest dostateczna, a według 17,6% badanych jest ona dobra. Jednocze śnie 11,8% ankietowanych stwierdziło, że jest ona niedostateczna. Zdanie w tej sprawie nie miało 17,6% ankietowanych. Uczestnicy badania wypowiadali si ę tak że w kwestii działa ń, jakie nale żałoby podj ąć dla pełniejszego zaspokojenia potrzeb mieszka ńców w zakresie ochrony zdrowia. Najcz ęś ciej postulowano zatrudnienie lekarzy specjalistów (szczególnie pediatry na pełen etat, kardiologa i stomatologa), zwi ększenie liczby etatów lekarzy podstawowej opieki medycznej i piel ęgniarek środowiskowych, a tak że zintensyfikowanie działa ń profilaktycznych oraz promuj ących zdrowy styl życia i od żywiania. Zwrócono równie ż uwag ę na obj ęcie osób starszych pomoc ą rehabilitacyjn ą.

32 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

9. SPORT, REKREACJA I TURYSTYKA

Działalno ść w zakresie sportu i rekreacji prowadzona jest w gminie głównie w ramach klubów i sekcji sportowych. Nale żą do nich m.in.: Polonia Krzeczyn Wielki, Unia Miłoradzice, Iskra Ksi ęginice, Fortuna Obora, Platan Siedlce, Victoria Niemstów i Huzar Raszówka oraz sekcje tenisa stołowego, piłki koszowej, piłki siatkowej czy piłki no żnej halowej. Rozwój kultury fizycznej, amatorskiego ruchu sportowego i działalno ści rekreacyjnej mo żliwy jest dzi ęki nowym lub zmodernizowanym gminnym obiektom sportowym. Propagowaniem kultury fizycznej w gminie zajmuje się równie ż działaj ący na jej terenie Ludowy Uczniowski Klub Sportowy ECOREN Ziemia Lubi ńska. Rozwój kultury fizycznej, amatorskiego ruchu sportowego i działalno ści rekreacyjnej mo żliwy jest w gminie dzi ęki nowym lub zmodernizowanym gminnym obiektom sportowym. Ogółem na jej terenie istnieje kilkadziesi ąt takich obiektów, jest równie ż blisko 30 placów zabaw i parków umo żliwiaj ących rekreacj ę. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 15. Obiekty sportowo-rekreacyjne, place zabaw i parki w gminie w 2017 roku lp. rodzaj obiektu miejsce poło żenia boiska sportowe l. boiska gminne Ksi ęginice 2. Miłoradzice 3. Wiercie ń 4. Siedlce 5. Raszówka 6. Krzeczyn Wielki 7. Niemstów 8. Obora 9. Składowice 10. Szklary Górne 11. Gogołowice 12. Czerniec 13. Zimna Woda boisko wielofunkcyjne Zimna Woda 14. boisko gminne Dąbrowa Górna 15. boisko wielofunkcyjne Gorzelin 16. boiska gminne Karczowiska 17. Lisiec 18. Osiek 19. Pieszków 20. Raszowa 21. Ustronie Szklary Górnre boisko wielofunkcyjne Miroszowice

33 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

boisko wielofunkcyjne Chróstnik kompleks boisk Gorzyca

boisko gminne Kłopotów boiska sportowe przy placówkach szkolnych oraz Gminnym O środku Kultury 22. SP w Niemstowie 23. SF w Osieku 24. SP w Krzeczynie Wielkim 25. SP w Szklarach Górnych 26. SP w Raszówce 27. Ośr. Kult. w Osieku 28. Ośr. Kult. w Krzeczynie Małym place zabaw 1. Bukowna, przy boisku 2. Chróstnik, przy boisku 3. Czerniec, przy boisku 4. Dąbrowa Górna, przy boisku 5. Gogołowice, przy świetlicy 6. Gorzelin, przy boisku 7. Gorzyca, przy świetlicy i OSP 8. Karczowiska, przy boisku 9. Kłopotów, przy świetlicy 10. Ksi ęginice, przy blokach 11. Lisiec, przy boisku 12. Miłoradzice, przy przedszkolu 13. Miłosna, przy świetlicy 14. Niemstów, przy boisku asfaltowym 15. Pieszków, przy boisku sportowym 16. Raszowa, park zabytkowy 17. Siedlce, park zabytkowy 18. Składowice, przy domu dziecka 19. Szklary Górne, przy o środku zdrowia 20. Ustronie, przy boisku 21. Zimna Woda, przy OSP i boisku 22. Obora, przy świetlicy 23. Krzeczyn Wielki, przy Szkole Podstawowej 24. Krzeczyn Mały, przy świetlicy 25. Gola, przy świetlicy 26. Osiek, przy świetlicy i przy szkole 27. Raszówka, przy przedszkolu 28. Wiercie ń, przy świetlicy parki 1. Ustronie 2. Gorzyca 3. Zimna Woda 4. Składowice 5. Niemstów 6. Miłoradzice 7. Ksi ęginice 8. Bukowna 9. Chróstnik 10. Raszowa 11. Siedlce

34 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

12. Krzeczyn Wielki 13. Krzeczyn Mały 14. Obora 15. Gorzelin 16. Szklary Górne 17. Czerniec 18. Lisiec

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

Gmina Lubin poło żona jest głównie na Wysoczy źnie Lubi ńskiej, jedynie jej północny skraj obejmuj ą Wzgórza Polkowickie. Znajduje to odzwierciedlenie w strukturze rze źby terenu – przewa żaj ą płaszczyzny z niewielkimi wzniesieniami w cz ęś ci północnej. Rze źba terenu wpływa z kolei na stosunki wodne – gmina le ży w obszarze wododziałowym; przepływaj ące przez jej obszar cieki (do głównych nale żą rzeki Zimnica, Czarna Woda, Zielenica, Baczyna oraz potoki Kaczorek, Ksi ęginicka Struga, D ębniak i Młynówka) spływaj ą w ró żnych kierunkach do Odry, Bobru i Kaczawy. Gmina jest atrakcyjna pod wzgl ędem turystycznym, tak ze wzgl ędu na walory przyrodnicze, jak i istniej ące zabytki. Na jej terenie znajduje si ę rezerwat przyrody „Zimna Woda”, obszar chronionego krajobrazu „Dolina Czarnej Wody”, 18 parków krajobrazowych i liczne pomniki przyrody. Rezerwat przyrody „Zimna Woda” zajmuje powierzchni ę 60 ha i stanowi wschodni ą odnog ę Borów Dolno śląskich – jednego z wi ększych kompleksów le śnych Europy. W jego obr ębie ochron ą obj ęte s ą lasy gr ądowe z licznymi drzewami pomnikowymi oraz stanowiska wielu gatunków ro ślin chronionych oraz gatunków górskich zaaklimatyzowanych na stanowiskach ni żowych. W rezerwacie mo żna spotka ć m.in. storczyka plamistego, wawrzynka wilcze łyko, a tak że bociana czarnego, stonk ę czy dzi ęcioła średniego. Ze wzgl ędu na unikalne walory przyrodnicze rezerwatu, gmina zainicjowała działania zmierzaj ące do jego wpisania na list ę obszarów chronionych NATURA 2000 pod nazw ą „Źródliska koło Zimnej Wody”. Znajduj ący si ę w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy obszar chronionego krajobrazu „Dolina Czarnej Wody” zajmuje z kolei powierzchni ę 103 km 2 i obejmuje lasy mieszane z bogato rozwini ętą sieci ą rzek, strumyków i potoków. Na jego terenie zobaczyć mo żna wiele gatunków ro ślin i zwierz ąt charakterystycznych dla terenów podmokłych. Parki krajobrazowe w gminie zlokalizowane s ą natomiast w miejscowo ściach: Bukowna, Chróstnik, Czerniec, Gorzelin, Gorzyca, Krzeczyn Mały, Krzeczyn Wielki, Ksi ęginice, Lisiec, Miłoradzice, Niemstów, Obora, Raszowa, Siedlce, Składowice, Szklary Górne, Ustronie i Zimna Woda.

35 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Indywidualn ą ochron ą w formie pomników przyrody obj ęte s ą w gminie 22 drzewa. Do najciekawszych z nich nale żą : wi ąz szypułkowy o obwodzie 560 cm w parku podworskim w Gorzycy, d ąb szypułkowy o obwodzie 635 cm w Miłoradzicach w parku podworskim oraz grupa drzew o obwodzie 425-645 w parku podworskim w Składowicach. Godne uwagi s ą równie ż stawy hodowlane w okolicach Raszowej Małej, gdzie mo żna zaobserwowa ć czaple białe i siwe, kormorany, błotniaki stawowe, a w okresie przelotów g ęsi zbo żowe. W dolinie rzeki Zimnica mo żna z kolei cz ęsto spotka ć pi ęknie ubarwionego zimorodka, natomiast w przejrzystych borach mo żna zobaczy ć sóweczk ę – najmniejsz ą polsk ą sow ę. W celu przybli żenia walorów przyrodniczych i kulturowych gminy jej mieszka ńcom oraz przyjezdnym przez jej teren przebiega dobrze rozwini ęta sie ć szlaków pieszych i rowerowych. Jest równie ż utworzona w 2006 roku przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Gogołowice ście żka przyrodnicza „Gogołowice”. Ma ona długo ść ok. 1 km i pozwala na edukacj ę ekologiczn ą zorganizowanych wycieczek szkolnych i indywidualnych turystów, którzy mog ą zapoznawa ć si ę z bogat ą flor ą i faun ą regionu oraz ekosystemem stawu wiejskiego. W gminie istnieje równie ż kilka nieoznakowanych ście żek dydaktycznych. Nale żą do nich: Ście żka Krzeczyn Wielki – Chróstnik – Rezerwat „Zimowa Woda”, Ście żka Raszowa – Raszowa Mała – Buczynka – Miłoradzice i Ście żka Siedlce – Ksi ęginice – Składowice. Na terenie gminy Lubin znajduj ą si ę tak że cenne obiekty dziedzictwa kulturowego, do których nale żą m.in. obiekty sakralne – ko ścioły oraz dawne zało żenia rezydencjonalne. Najcenniejszymi spo śród nich s ą: • ko ściół parafialny pw. Matki Bo żej Bolesnej w Chróstniku z 1715 roku (przebudowany w XIX wieku) wraz z przyko ścielnym cmentarzem zało żonym w XIV wieku, • pozostało ści zespołu pałacowego w Chróstniku; pałac wybudowany w latach 1723- 1728, oficyny z przełomu XIX i XX wieku, most na fosie przypałacowej jest z przełomu XVIII i XIX wieku oraz park pałacowy, • pałac w Szklarach Górnych z XVIII wieku, • ko ściół pw. św. Katarzyny w Gogołowicach z ko ńca XIV wieku wraz z cmentarzem z tego okresu oraz dwór z 1 połowy XIX wieku, • osada kultury łu życkiej w Kłopotowie wraz z cmentarzyskiem ciałopalnym, • liczne cmentarzyska kultury łu życkiej, • pałac w Krzeczynie Małym z XVIII wieku wraz z parkiem przypałacowym, • ko ściół pw. św. Marii Dominiki Mazzarello w Krzeczynie Wielkim,

36 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

• zespół pałacowy z XVIII wieku wraz z parkiem w Krzeczynie Wielkim, • pałac z 1 połowy XIX wieku w Ksi ęginicach, • pałac i park krajobrazowy z XIX wieku w miejscowo ści Li ścu, • zespół dworski w Oborze; dwór z XVIII wieku oraz budynki gospodarcze z XIX wieku, • liczne parki krajobrazowe zlokalizowane na terenie gminy, • zespół pałacowy w Raszowej Małej z ko ńca XIX wieku, • ko ściół, dzwonnica oraz przyko ścielny cmentarz z XIV wieku w Siedlcach, zachowane ruiny pałacu z XVIII wieku, • pałac Jonstona z XVII wieku w Składowicach. Warto równie ż odnotowa ć, że przez teren gminy przebiega prowadz ący do Santiago de Compostela szlak św. Jakuba Starszego. Na jego trasie, na obszarze gminy znajduj ą si ę: ko ściół parafialny pw. św. Michała Archanioła w Siedlcach, ko ściół pw. MB. Wspomo żenia Wiernych w Czer ńcu, ko ściół pw. Św. Dominiki Mazzarello w Krzeczynie Wielkim oraz ko ściół pw. św. Józefa Robotnika w Gorzycy. W gminie Lubin znajduj ą si ę obiekty zakwaterowania zbiorowego, które dysponuj ą miejscami noclegowymi. Jest równie ż kilka punktów świadcz ących usługi gastronomiczne. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 16. Obiekty noclegowe i gastronomiczne w gminie w 2017 roku nazwa adres Hotel Restauracja „Chata Karczowiska” Karczowiska 4, 59-323 Miłoradzice Gospodarstwo agroturystyczne „Bigo” Kłopotów 12, 59-300 Lubin Centrum Rekreacji i Sportu „Szkutnik” Obora, ul. Lubi ńska 36, 59-335 Lubin Gospodarstwo agroturystyczne „Czarna Sosna” Krzeczyn Mały 1a, 59-311 Lubin Pizzeria Mamma Mia Restauracja Bar Osiek, Śląska 1 „Bagienko” Raszówka Restauracja HA-NOI Gogołowice 47 Restauracja Tawerna Obora, ul. Lubi ńska 77, 59-335 Lubin

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

W przeprowadzonym badaniu ankietowym poproszono mieszka ńców gminy Lubin o ocen ę oferty w zakresie sportu i rekreacji. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

37 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Wykres 5. Jaka jest wg Pani/Pana oferta gminy w zakresie sportu i rekreacji?

5,9% dobra 11,8%

dostateczna 58,8%

23,5% niedostateczna

nie wiem

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Zdecydowana wi ększo ść respondentów (58,8%) uznała ofert ę gminy w zakresie sportu i rekreacji za dobr ą, a kolejne 23,5% badanych okre śliło j ą jako dostateczn ą. Jednocze śnie 11,8% ankietowanych stwierdziło, że jest ona niedostateczna. Opinii w tej kwestii nie wyraziło 5,9% pytanych. Odpowiadaj ąc na pytanie o działania, przedsi ęwzi ęcia lub inwestycje dostosowuj ące ofert ę w zakresie sportu i rekreacji do potrzeb mieszka ńców gminy, badani najcz ęś ciej wymieniali modernizacj ę i rozbudow ę istniej ących obiektów, wytyczanie ście żek rowerowych oraz budow ę placów zabaw i basenu. Za równie istotne uznano promowanie aktywnego stylu życi w śród mieszka ńców gminy.

10. BEZPIECZE ŃSTWO PUBLICZNE

Gmina Lubin to rejon działalno ści Komendy Powiatowej Policji w Lubinie. Według przedstawionych danych w 2016 r. na terenie gminy Lubin odnotowano ogółem 152 przest ępstwa , w tym stwierdzono 4 czyny popełnine przez osoby nieletnie. W 2017 r. liczba odnotowanych czynów karalnych wzrosła o 5 – do 157 przest ępstw, w tym 1 czyn popełniony przez osoby nieletnie. Do najcz ęś ciej popełnianych czynów karalnych nale żały kradzie że z włamaniem, kradzie że cudzej rzeczy oraz uszkodzenie rzeczy. Funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Lubinie przeprowadzali na terenie gminy interwencje domowe. W wyniku podejmowanych działa ń wprowadzane były procedury „Niebieskich Kart”. W latach 2015-2017 ich liczba, co budzi niepokój, stale rosła – z 35 w 2015 r. do 65 w 2017 r. Dane w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

38 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Tabela 17. Dane dotycz ące procedury „Niebieskie Karty” na terenie gminy w latach 2015-2017 liczba zło żonych do ZI procedur w tym liczba NK sporz ądzonych rok „Niebieskie Karty” przez Policj ę 2015 37 35 2016 56 50 2017 73 65

Dane Komendy Powiatowej Policji w Lubinie i Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Według danych II Zespołu Kuratorskiej Słu żby S ądowej Wykonuj ącego Orzeczenia w Sprawach Rodzinnych i Nieletnich S ądu Rejonowego w Lubinie kuratorzy prowadzili nadzory w 2017 r. w sprawach opieku ńczych – 41 spraw ( w tym obj ętych nadzorem osób dorosłych – 48 i małoletnich – 60) i w sprawach nieletnich - 15 spraw. Natomiast w III Zespołe Kuratorskiej Słu żby S ądowej do Wykonywania Orzecze ń w Sprawach Karnych prowadzonych było 15 spraw, co jest równoznaczne z obj ęciem dozorem kuratora s ądowego 15 osób dorosłych, z uwagi na wyst ępuj ącą przemoc w rodzinie, a tak że problemy alkoholowe. W badaniu ankietowym zadano mieszka ńcom gminy Lubin pytanie na temat ich poczucia bezpiecze ństwa w miejscu zamieszkania. Rozkład odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 6. Czy czuje si ę Pani/Pan bezpiecznie w miejscu zamieszkania?

35,3% tak raczej tak 64,7%

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Wszyscy ankietowani stwierdzili, że w miejscu zamieszkania czuj ą si ę bezpiecznie lub raczej bezpiecznie. W odpowiedzi na pytanie, jakie działania nale żałoby podj ąć w gminie w celu poprawy stanu bezpiecze ństwa, ankietowani postulowali zwi ększenie liczby patroli policyjnych (szczególnie w godzinach wieczornych), lepszy kontakt mieszka ńców z dzielnicowym, budow ę monitoringu.

39 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Z kolei dla poprawy stanu bezpiecze ństwa na drodze respondenci najcz ęś ciej wskazywali konieczno ść modernizacji nawierzchni dróg, budow ę chodników, modernizacj ę oświetlenia, a tak że rozszerzenie działa ń profilaktyczno-edukacyjnych dotycz ących bezpiecze ństwa na drodze i u żywania odblasków oraz prowadzenia kampanii informacyjnych na temat zasad poruszania si ę w ruchu drogowym.

11. POMOC SPOŁECZNA

W zakres pomocy społecznej wchodz ą zadania okre ślone w ustawie o pomocy społecznej realizowane przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie. Zgodnie z ustaw ą o pomocy społecznej, pomoc społeczna jest instytucj ą polityki społecznej pa ństwa, maj ącą na celu umo żliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęż ania trudnych sytuacji życiowych, których nie s ą one w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne uprawnienia, zasoby i mo żliwo ści. Instytucja ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzaj ących do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb i umo żliwia im życie w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka. Z ko ńcem 2017 r. kadr ę GOPS-u stanowiły 33 osoby. Dane szczegółowe na temat stanu zatrudnienia w o środku, potrzeb w tym zakresie oraz poziomu wykształcenia pracuj ących w nim osób przedstawiaj ą poni ższe tabele.

Tabela 18. Stan zatrudnienia w GOPS-ie oraz potrzeby w tym zakresie na koniec 2017 roku o ile etatów rodzaj stanowiska liczba etatów powinno by ć wi ęcej? kadra kierownicza 1 0 pracownicy socjalni 8 0 pracownicy wykonuj ący usługi opieku ńcze 10 2 pracownicy wykonuj ący specjalistyczne usługi opieku ńcze 1 0 pozostali pracownicy 13 0

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Ustawa o pomocy społecznej nakłada na o środek pomocy społecznej obowi ązek zatrudnienia 1 pracownika socjalnego na 2 tysi ące mieszka ńców lub proporcjonalnie do liczby rodzin i osób samotnie gospodaruj ących, obj ętych prac ą socjaln ą w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na nie wi ęcej ni ż 50 rodzin i osób samotnie gospodaruj ących, nie mniej jednak ni ż 3 pracowników. W 2017 r. w gminie

40 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Lubin wska źnik ten został spełniony. W 2017 r. na jednego pracownika socjalnego przypadało 1892 mieszka ńców gminy Lubin.

Tabela 19. Wykształcenie kadry GOPS-u oraz potrzeby w tym zakresie na koniec 2017 roku liczba osób rodzaj wykształcenia, dodatkowe kwalifikacje i zainteresowanie w tym zakresie kadra pracownicy kierownicza socjalni wy ższe kierunkowe 1 8 wy ższe niekierunkowe 0 0 wykształcenie średnie kierunkowe 0 0 średnie niekierunkowe 0 0 zawodowe i ni ższe 0 0 specjalizacja z zakresu uko ńczona 1 1 organizacji pomocy społecznej w trakcie realizacji 0 0 specjalizacja I stopnia posiadany 0 3 dodatkowe w zawodzie pracownika kwalifikacje socjalnego w trakcie realizacji 0 0

specjalizacja II stopnia posiadany 0 0 w zawodzie pracownika socjalnego w trakcie realizacji 0 0

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Z ko ńcem 2017 r. wykształcenie wy ższe kierunkowe posiadał kierownik i o śmiu pracowników socjalnych. Dodatkowo kierownik i jeden pracownik socjalny mieli uko ńczon ą specjalizacj ę z zakresu organizacji pomocy społecznej. Ponadto trzech pracowników socjalnych posiadało I stopie ń specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego. Prawo do wsparcia udzielanego przez GOPS maj ą osoby i rodziny, które spełniaj ą okre ślone warunki przedstawione w poszczególnych aktach prawnych. W odniesieniu do świadcze ń z pomocy społecznej jednym z nich jest kryterium dochodowe. W analizowanym okresie od pa ździernika 2015 r. do ko ńca wrze śnia 2017 r. kryterium to było ustalone na poziomie 542 zł miesi ęcznie w przypadku osoby samotnie gospodaruj ącej i 456 zł na osob ę w rodzinie. Od 1 pa ździernika 2015 r. kryteria dochodowe dla świadcze ń z pomocy społecznej wynosz ą odpowiednio: 634 zł dla osoby samotnie gospodaruj ącej i 514 zł na osob ę w rodzinie. Odr ębne kryterium dochodowe obowi ązuje przy przyznawaniu zasiłków rodzinnych. Od listopada 2012 r. do ko ńca pa ździernika 2015 r. w odniesieniu do dochodu rodziny albo dochodu osoby ucz ącej si ę kryterium to zostało ustalone na poziomie 539 zł, a gdy członkiem rodziny było dziecko legitymuj ące si ę orzeczeniem o niepełnosprawno ści lub orzeczeniem

41 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawno ści – 623 zł. Od 1 listopada 2015 r. wzrosły kryteria wła ściwe dla przyznawania świadcze ń rodzinnych i dodatków im towarzysz ących. Dochód na osob ę w rodzinie albo dochód osoby ucz ącej si ę nie mo że przekracza ć 674 zł, a je żeli członkiem rodziny jest dziecko legitymuj ące si ę orzeczeniem o niepełnosprawno ści lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawno ści, to wówczas kryterium dla tego rodzaju świadcze ń wynosi 764 zł. Poni ższa tabela przedstawia dane dotycz ące kwot wydatkowanych przez gmin ę na pomoc mieszka ńcom w latach 2015-2017.

Tabela 20. Środki finansowe wydatkowane przez gmin ę na pomoc mieszka ńcom gminy w latach 2015-2017 wielko ść wydatków (w zł) 2015 2016 2017 ogółem 5 111 077 12 284 091 14 692 425 w tym na świadczenia pomocy społecznej 683 847 738 715 770 113 w tym na świadczenia rodzinne 2 551 985 3 214 474 3 298 349 na zadania własne gminy 2 535 001 2 651 357 2 637 742 na zadania zlecone gminie 2 576 076 9 632 734 12 054 683

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

W analizowanym okresie środki finansowe przeznaczone przez gmin ę na pomoc mieszka ńcom rosły (od 5 111 077 zł w 2015 r. do 14 692 425 zł w 2017 r.). W latach 2015- 2017 dominuj ącą pozycj ę w śród wydatków stanowiły kwoty przeznaczone na realizacj ę świadcze ń rodzinnych. W ramach wykonywania zada ń własnych gminy najwi ększe kwoty przeznaczono na udzielanie świadcze ń pomocy społecznej, głównie w formie zasiłków stałych, celowych, posiłku, oraz zasiłków okresowych. Poni ższa tabela przedstawia dane dotycz ące liczby mieszka ńców gminy obj ętych przez GOPS wsparciem z zakresu pomocy społecznej w latach 2015-2017.

Tabela 21. Beneficjenci pomocy społecznej w gminie w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba osób, którym przyznano decyzj ą świadczenie 297 283 266 liczba rodzin 211 204 205 liczba osób w rodzinach 526 461 431 udział liczby osób w rodzinach obj ętych pomoc ą 3,58% 3,10% 2,85% społeczn ą w ogóle ludno ści gminy

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Liczba osób w rodzinach obj ętych pomoc ą społeczn ą w gminie w latach 2015-2017 zmniejszała si ę z roku na rok i wyniosła w ostatnim roku analizy 431 osób. Analogicznie wygl ądała sytuacja, je śli chodzi o udział beneficjentów systemu w ogóle ludno ści gminy,

42 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 w 2017 r. odsetek ten zmniejszył si ę do 2,85%. Uzupełnienie powy ższych danych stanowi ą przedstawione w kolejnych tabelach informacje na temat struktury wiekowej oraz aktywno ści zawodowej odbiorców pomocy społecznej w gminie w 2017 r.

Tabela 22. Struktura wiekowa beneficjentów pomocy społecznej w gminie w 2017 r. grupy wiekowe liczba osób 0-13 lat 57 13-18 lat 11 19-60 lat kobiety 54 19-65 lat m ęż czy źni 58 pow. 60 lat kobiety 26 pow. 60 lat m ęż czy źni 12 Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Tabela 23. Aktywno ść zawodowa beneficjentów pomocy społecznej w gminie w 2017 r. rodzaj aktywno ści zawodowej liczba osób pracuje 21 pracuje dorywczo 14 nie pracuje 28 studiuje 0 uczy si ę 1 na rencie 35 na emeryturze 18 na zasiłku dla bezrobotnych 2 bezrobotny bez prawa do zasiłku 8

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie. Analiza struktury wiekowej mieszka ńców gminy obj ętych przez GOPS pomoc ą społeczn ą w 2017 r. wykazała, że najwi ększ ą grup ę stanowili m ęż czy źni w wieku 19-65 lat (58 osób), nast ępnie osoby w wieku 0-13 lat (57 osób) oraz kobiety w wieku 19-60 lat (54 osoby). Je śli chodzi o podział beneficjentów pomocy społecznej w gminie według aktywno ści zawodowej, najliczniejsz ą grup ę w 2017 r. stanowiły osoby na rencie (35 osób), drug ą pod wzgl ędem liczebno ści grup ą beneficjentów były osoby niepracuj ące (28 osób), trzeci ą grup ę stanowiły osoby pracuj ące (21 osób), czwart ą natomiast stanowili emeryci (18 osób). Najliczniejsz ą grup ę w śród mieszka ńców gminy korzystaj ących ze wsparcia GOPS-u w 2017 r. stanowiły rodziny ubogie, cz ęsto zmagaj ące si ę z bezrobociem. Pochodz ące z nich dzieci, z racji niedoborów materialnych w domu, korzystały ze wsparcia w formie do żywiania

43 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 w szkołach. Diagnoz ę t ę potwierdzaj ą dane dotycz ące powodów przyznawania pomocy społecznej w gminie, które za lata 2015-2017 przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 24. Powody przyznania pomocy społecznej w gminie w latach 2015-2017 liczba rodzin liczba osób w rodzinach powód przyznania pomocy 2015 2016 2017 2015 2016 2017 ubóstwo 142 135 120 345 321 279 bezdomno ść 15 17 8 20 18 8 potrzeba ochrony macierzy ństwa 20 1 3 109 8 12 bezrobocie 46 41 31 133 121 85 niepełnosprawno ść 107 90 109 174 143 177 długotrwała lub ci ęż ka choroba 72 77 77 132 145 128 bezradno ść w sprawach opieku ńczo- wychowawczych i prowadzenia 33 40 47 138 158 167 gospodarstwa domowego w tym rodziny niepełne 27 22 17 79 73 52 w tym rodziny wielodzietne 15 17 11 91 95 69 przemoc w rodzinie 8 16 10 20 57 28 alkoholizm 34 39 39 56 56 63 trudno ści w przystosowaniu do życia 3 3 1 3 3 1 po opuszczeniu zakładu karnego zdarzenie losowe 2 0 7 5 0 13

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

W latach 2015-2017 najcz ęstsz ą przyczyn ą przyznawania pomocy społecznej w gminie było ubóstwo. Liczba rodzin korzystaj ących ze wsparcia GOPS-u z tego powodu zmniejszała si ę (do 120 rodzin w 2017 r.). Drug ą przyczyn ą udzielania pomocy była niepełnosprawno ść . Liczba rodzin obj ętych wsparciem O środka z tego powodu ulegała wahaniom (ze 107 rodzin w 2015 r., poprzez 90 rodzin w 2016 r. do 109 rodzin w 2017 r.). Bardzo istotnymi przyczynami świadczenia pomocy społecznej w gminie była te ż długotrwała lub ci ęż ka choroba oraz bezrobocie. Stosunkowo cz ęstymi przyczynami przyznawania pomocy była bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego oraz alkoholizm. Znacznie rzadziej GOPS udzielał pomocy z takich powodów jak: bezdomno ść , przemoc w rodzinie, trudno ści w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego i zdarzenie losowe. Powody przyznania pomocy społecznej w gminie przez GOPS wpływały na form ę udzielanego wsparcia. Dane w tym zakresie za lata 2015-2017 przedstawia poni ższa tabela.

44 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Tabela 25. Formy wsparcia udzielanego w gminie przez GOPS w latach 2015-2017 liczba osób, którym przyznano decyzj ą liczba rodzin liczba osób w rodzinach formy pomocy administracyjn ą świadczenie 2015 2016 2017 2015 2016 2017 2015 2016 2017 pieni ęż na 162 152 129 142 144 123 317 249 215 rzeczowa 177 168 128 120 101 119 298 249 269 praca socjalna X X X 524 527 491 1.252 1.237 1.122 poradnictwo X X X 64 97 52 157 250 112 specjalistyczne schronienie 5 5 4 3 3 4 7 5 4 usługi opieku ńcze 38 35 37 38 35 35 44 36 38 specjalistyczne 3 4 5 3 4 5 3 11 23 usługi opieku ńcze odpłatno ść za pobyt w domu 11 11 11 X X X X X X pomocy społecznej

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

W latach 2015-2017 najwa żniejsz ą form ę wsparcia udzielan ą mieszka ńcom gminy stanowiła praca socjalna. Polegała ona m.in. na udzielaniu informacji, wskazówek i pomocy przy rozwi ązywaniu trudnych spraw życiowych, świadczeniu poradnictwa oraz współpracy z innymi podmiotami pomocy społecznej. W latach 2015-2017 liczba osób w rodzinach, którym udzielono tego typu wsparcia, malała z roku na rok (1.252 osoby w rodzinach w 2015 r., 1.237 osób w rodzinach w 2016 r., 1.122 osoby w rodzinach w 2017 r.). Bardzo wa żną form ą wsparcia udzielonego mieszka ńcom była malej ąca z roku na rok pomoc finansowa, któr ą obj ęto 317 osób w rodzinach w 2015 r., 249 osób w 2016 r. i 215 osób w rodzinach w 2017 r. Istotn ą form ą wsparcia beneficjentów była tak że pomoc rzeczowa, która w analizowanym okresie systematycznie si ę zmniejszała (298 osób w rodzinach w 2015 r., 249 w 2016 r. i 269 osób w rodzinach w 2017 r. Była ona świadczona głównie w postaci pomocy żywno ściowej i posiłków. W śród form wsparcia świadczonego przez GOPS znalazło si ę tak że udzielanie schronienia. Istotnym narz ędziem pracy socjalnej był kontrakt socjalny. W latach 2015-2017 zawarto odpowiednio 17, 30 i 24 takie kontrakty. Osoby niemog ące samodzielnie funkcjonowa ć w codziennym życiu, którym nie mo żna było zapewni ć niezb ędnej pomocy w formie usług opieku ńczych i które tym samym wymagały całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawno ści, były kierowane przez GOPS do domów pomocy społecznej. W analizowanym okresie O środek ponosił odpłatno ść za pobyt w domu pomocy społecznej za odpowiednio: 11, 11 i 12 osób.

45 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Dane na temat liczby skierowa ń do DPS-ów oraz liczby osób w nich przebywaj ących przedstawia kolejna tabela.

Tabela 26. Skierowania i pobyt w domach pomocy społecznej w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba osób z gminy skierowanych do DPS-ów 1 2 2 liczba osób z gminy przebywaj ących w DPS-ach 11 11 12

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Rodzinom borykaj ącym si ę z bezradno ści ą w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego przyznawana jest pomoc asystenta rodziny. W całym analizowanym okresie zatrudniano dwóch asystentów rodziny, którzy sprawowali piecz ę nad odpowiednio 13, 12 i 11 rodzinami dysfunkcyjnymi. W ramach szeroko rozumianej pomocy społecznej Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie przyznawał mieszka ńcom gminy świadczenia rodzinne, do których nale żą : zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku, świadczenia opieku ńcze w postaci zasiłku piel ęgnacyjnego i świadczenia piel ęgnacyjnego, specjalnego zasiłku piel ęgnacyjnego oraz jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiaj ą poni ższe tabele.

Tabela 27. Warto ść świadcze ń rodzinnych przyznanych w gminie w latach 2015-2017 2015 2016 2017 warto ść przyznanych świadcze ń rodzinnych (w zł) 1 902 646 2 851 962 2 307 189 liczba osób, którym decyzj ą przyznano świadczenie 11 205 16 190 12 140 rodzinne

Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Tabela 28. Świadczenia rodzinne przyznane w gminie w latach 2015-2017 liczba przyznanych świadcze ń warto ść przyznanych świadcze ń (zł) rodzaj świadczenia 2015 2016 2017 2015 2016 2017 zasiłek rodzinny 4 152 5 031 5 187 421 530 563 357 607 348 dodatek do zasiłku z tytułu urodzenia 24 27 20 24 000 27 000 20 000 dziecka dodatek do zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem 63 100 88 23 946 39 446 34 262 w okresie korzystania z urlopu wychowawczego dodatek do zasiłku z tytułu samotnego 282 253 231 50 120 47 109 45 063 wychowywania dziecka dodatek do zasiłku 286 297 308 22 620 28 790 32 680 z tytułu kształcenia

46 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego dodatek do zasiłku z tytułu rozpocz ęcia 260 311 299 26 000 31 100 29 775 roku szkolnego dodatek do zasiłku z tytułu podj ęcia przez dziecko nauki 631 580 515 33 071 37 294 35 799 w szkole poza miejscem zamieszkania dodatek do zasiłku z tytułu wychowywania 806 768 690 65 790 69 670 65 550 dziecka w rodzinie wielodzietnej zasiłek piel ęgnacyjny 4 193 4 084 4 217 641 529 624 852 642 201 świadczenie 442 4 665 512 528 040 1 301 344 718 511 piel ęgnacyjne jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia si ę 66 82 73 66 000 82 000 73 000 dziecka Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

W latach 2015-2017 warto ść wydatków przeznaczonych na realizacj ę świadcze ń rodzinnych wahała si ę (1 902 646 zł w 2015 r., 2 851 962 zł w 2016 r., 2 307 189 zł w 2017 r.). Najcz ęstsz ą form ą wsparcia w tym zakresie był zasiłek rodzinny, który słu ży cz ęś ciowemu pokryciu wydatków na utrzymanie dziecka. Liczba przyznanych tego typu świadcze ń z ka żdym rokiem wzrastała, najwy ższy poziom osi ągaj ąc w 2017 r. – 5 187 świadczenia. Istotne formy wsparcia stanowiły również zasiłki piel ęgnacyjne oraz dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, z tytułu podj ęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, z tytułu rozpocz ęcia roku szkolnego, z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego oraz z tytułu samotnego wychowywania dziecka, a tak że świadczenia piel ęgnacyjne. Od 1.04.2016 r. Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie realizował Program Rodzina 500+.

Tabela 29. Świadczenie wychowawcze – Program Rodzina 500+ przyznane w gminie w 2017 r. 2017 liczba świadcze ń wychowawczych nale żnych (w sumie w 2017 r.) 17 222 w tym na pierwsze dziecko (w sumie w 2017 r.) 17 222 liczba świadcze ń wychowawczych nale żnych (w grudniu 2017 r.) 1 422 w tym na pierwsze dziecko (w grudniu w 2017 r.) 1 422 liczba rodzin maj ących ustalone prawo do świadczenia (w grudniu 2017 r.) 1 124 warto ść (w zł) wypłaconych świadcze ń wychowawczych (w sumie) w 2017 r. 8 590 948,50

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie. 47 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

W ramach Programu Rodzina 500+ GOPS przyznał mieszka ńcom gminy w 2017 r. w sumie 17 222 świadczenia wychowawcze na ł ączn ą kwot ę 8 590 948,50 zł. Świadczenia alimentacyjne stanowiły kolejn ą form ę wparcia udzielan ą w latach 2015- 2017 mieszka ńcom gminy przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie. Ta pomoc finansowa, świadczona zgodnie z ustaw ą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, była przyznawana dziecku wychowywanemu w rodzinie niepełnej, w przypadku bezskuteczno ści egzekucji zas ądzonych świadcze ń alimentacyjnych, oraz dzieciom wychowywanym przez osoby pozostaj ące w zwi ązkach mał żeńskich, przeprowadzaj ących separacj ę lub rozwód. Dane w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 30. Świadczenia alimentacyjne przyznane w gminie w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba osób, którym decyzj ą przyznano świadczenie 70 58 52 liczba przyznanych świadcze ń 917 808 685 wielko ść wydatków na świadczenia (zł) 355 059 316 452 269 762

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Warto ść wydatków na realizacj ę świadcze ń alimentacyjnych, które w latach 2015- 2017 GOPS wypłacał mieszka ńcom gminy, zmniejszała si ę z roku na rok (z 355 059 zł w 2015 r. do 269 762 w 2017 r. Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie wykonuje ponadto zadania wynikaj ące równie ż z innych aktów prawnych, jak z: ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o powszechnym ubezpieczeniu społecznym, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, ustawy o karcie du żej rodziny, ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zast ępczej, ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Pomoc społeczna polega m.in. na prowadzeniu i rozwoju niezb ędnej infrastruktury socjalnej. Składaj ą si ę na ni ą zarówno jednostki środowiskowe, jak i instytucjonalne. Obok Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lubinie na terenie gminy funkcjonuje 7 świetlic socjoterapeutycznych. W 2017 r. mieszka ńcy gminy Lubin korzystali równie ż z oferty jednostek wsparcia działaj ących poza gmin ą. Wykaz tych jednostek wraz z informacj ą na temat osób obj ętych przez nie wsparciem przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 31. Jednostki wsparcia spoza gminy, z oferty których korzystali mieszka ńcy gminy w 2017 roku kategoria klienta oraz liczba osób nazwa i adres instytucji obj ętych wsparciem w jednostkach Stowarzyszenie „Wiosna” – Szlachetna Paczka Biuro osoby starsze – 2; rodziny – 10 Kraków, ul. Joselewicza 21, 31-091 Kraków

48 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

osoby spełniaj ące kryterium dochodowe Zwi ązek Emerytów i Rencistów w Lubinie – Program do pomocy społecznej lub programu Operacyjny „Pomoc żywno ściowa na lata 2014-2020” „Pomoc pa ństwa w zakresie do żywiania” – 75 Schronisko dla bezdomnych m ęż czyzn, osoby bezdomne – 3 ul. Parkowa 1, 59-300 Lubin osoby niepełnosprawne z ustalonym Fundacja „Eudajmonia”, umiarkowanym stopniem ul. Borówkowa 5a, 59-101 Polkowice niepełnosprawno ści oraz kobiety – 23 Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Mieszka ńców gminy Lubin obejmuj ą zasi ęgiem swego działania jednostki powiatowe: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Lubinie. Poni ższa tabela przedstawia dane o działalno ści PCPR-u w Lubinie w odniesieniu do ludno ści gminy w zakresie pieczy zast ępczej.

Tabela 32. Działalno ść PCPR-u w odniesieniu do ludno ści gminy w zakresie pieczy zast ępczej w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba dzieci z gminy zgłoszonych do adopcji 3 9 3 liczba dzieci z gminy adoptowanych 2 0 0 liczba dzieci z gminy umieszczonych w rodzinach zast ępczych 1 1 2 liczba dzieci z gminy umieszczonych w placówkach opieku ńczo- 56 52 56 wychowawczych liczba dzieci z gminy przebywaj ących w rodzinach zast ępczych 17 20 19 liczba dzieci z gminy przebywaj ących w placówkach opieku ńczo- 35 33 31 wychowawczych liczba rodzin zast ępczych, które obj ęły opiek ą dzieci z gminy 1 1 1 liczba usamodzielnianych dzieci z gminy 6 11 13

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie.

Z danych przedstawionych przez PCPR w Lubinie wynika, że w analizowanym okresie do adopcji zgłoszono odpowiednio: 3, 9 i 3 dzieci. W rodzinach zast ępczych umieszczono 1 dziecko w latach 2015-2016 i 2 dzieci w 2017 r. W rozpatrywanym okresie w rodzinach zast ępczych przebywało ka żdego roku odpowiednio: 17, 20 i 19 dzieci z gminy Lubin. W latach 2015-2017 jedna rodzina zast ępcza obejmowała opiek ą dzieci z terenu gminy. Je śli chodzi o placówki opieku ńczo-wychowawcze, to w analizowanym okresie umieszczono tam 56 dzieci w 2015 r. i 2017 r. oraz 52 dzieci w 2016 r., natomiast przebywało w nich odpowiednio: 35, 33 i 31 dzieci z gminy. Warto doda ć, i ż w latach 2015-2017 r. usamodzielniono 6, 11 i 13 pochodz ących z gminy Lubin wychowanków rodzin zast ępczych i placówek opieku ńczo-wychowawczych.

49 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

12. SEKTOR POZARZ ĄDOWY

Organizacje pozarz ądowe s ą przejawem społecze ństwa obywatelskiego, jedn ą z form aktywno ści społecznej. Odgrywaj ą wa żną rol ę nie tylko w konsolidacji lokalnej społeczno ści, organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz równie ż zwi ększaj ą szanse rozwoju. W 2017 r. na terenie gminy Lubin funkcjonowały 32 organizacje pozarz ądowe. Samorz ąd gminy, w oparciu o akt prawa miejscowego (Roczny program współpracy Gminy Lubin z organizacjami pozarz ądowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie), podejmował z nimi współprac ę, która przybierała form ę zlecania organizacjom realizacji zada ń własnych, dofinansowania działalno ści statutowej, a tak że doradztwa i konsultacji. Poni ższa tabela przedstawia dane na temat sektora pozarz ądowego funkcjonuj ącego w gminie.

Tabela 33. Organizacje pozarz ądowe w gminie w 2017 roku lp. nazwa adres telefon Agulla Bianca – Polskie Stowarzyszenie Kibiców Ró żana 3, Osiek, 59- 1. 696 179 607 Realu Madryt 300 Lubin Chróstnik 61 blok. 1, 2. Automobilklub „Zagł ębie Miedziowe” Lubin (76) 844 80 61 59-311 Lubin Niemstów 40, 3. Fundacja Sportowa „Mustang” 59-323 Niemstów Grabowa 6 lok. 1 4. Gminny Klub Sportowy „Transportowiec” (76) 842 74 13 59-300 Lubin Szklary Górne, 5. Klub Sportowy „Unia” Szklary Górne 691 788 171 59-335 Szklary Górne Lubi ńska 76, 6. Lubi ńska Grupa Płetwonurkowa 604 798 331 59-335 Obora Krzeczyn Wielki 11, Lubi ński Klub Je ździecki „Tarpan” w Krzeczynie 7. 59-311 Krzeczyn (76) 840 87 01 Wielkim Wielki Górzyca 49b, 59-311 8. Lubi ński Klub Olimpijczyka (76) 840 89 35 Górzyca Lubi ńskie Stowarzyszenie Motocrossu „Bry-Tech Chróstnik 54, 9. 787 585 570 Racing” 59-311 Chróstnik Odzyskana 34, 10. Ludowy Klub Sportowy „Huzar” Raszówka (76) 844 83 62 59-307 Raszówka Kamienna 34 11. Ludowy Klub Sportowy „Iskra” w Ksi ęginicach (76) 840 84 09 59-300 Lubin Siedlce 26, 12. Ludowy Klub Sportowy „Platan” (76) 844 92 88 59-300 Lubin Niemstów 9, 59-322 13. Ludowy Klub Sportowy „Victoria” Niemstów 607 335 928 Miloradzice Miloradzice 67, 59-323 14. Ludowy Klub Sportowy „Unia” Miloradzlce (76) B44 86 02 Miloradzice Ludowy Uczniowski Klub Sportowy LUKS Ziemia Czerniec la 15. Lubi ńska 59-300 Czerniec 16. Ludowy Zwi ązek Sportowy Szkolnego Kola Macieja Rataja 1, (76) 844 81 33

50 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Sportowego w Raszówce 59-307 Raszówka Czerniec 6, 17. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Czer ńcu (76) 841 88 74 59-300 Czerniec Górzyca 36, 59-311 18. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Górzycy (76) 840 87 07 Górzyca Krzeczyn Wielki 32b, 19. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Krzeczynle Wielkim 59-311 Krzeczyn (76) 840 87 92 Wielki Ksi ęginice 31, 20. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Ksi ęginicach (76) 840 84 09 59-300 Ksi ęginice Niemstów 81, 21. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Niemstowie (76) 84188 01 59-323 Niemstów Juliana Marchlewskiego 22. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Raszówce 609 272 548 4, 59-307 Raszówka Szklary Górne 24, 23. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Szklarach Górnych (76) 844 84 74 59-300 Szklary Górne Raszowa 28 24. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Raszowej Miłoradzice Zimna Woda 13, 25. Ochotnicza Stra ż Po żarna w Zimnej Wodzie (76) 84189 02 59-307 Raszówka Bukowna 5, 26. Stowarzyszenie „Bukowna – Wczoraj, Dzi ś, Jutro” (76) 84190 70 59-323 Bukowna Szklary Górne 51c, 27. Stowarzyszenie „Pro Humanitatis” (76) 849 73 00 59-300 Szklary Górne Chróstnik 60, 28. Stowarzyszenie Edukacja Chróstnik (76) 849 72 90 59-311 Chróstnik Gogolowice 21, 29. Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Gogolowice (76) 84100 23 59-323 Gogolowice Stowarzyszenie Sportowe Ludowy Klub Sportowy Lubi ńska 60, 30. (76) 846 74 04 „Fortuna Obora” 59-335 Obora Stowarzyszenie Wiejskie - Dialog, Rozwój, Pieszków la, 59-323 31. (76) 749 68 65 Ekologia Pieszków Krzeczyn Wielki 18, 32. Zespól Folklorystyczny „Lubin” 59-311 Krzeczyn (76) 840 86 51 Wielki Dane Urz ędu Gminy w Lubinie. Uczestnicy badania ankietowego wskazywali tak że organizacje pozarz ądowe, których w gminie brakuje, a które mogłyby integrowa ć, aktywizowa ć lokaln ą społeczno ść lub przyczynia ć si ę do łagodzenia b ądź rozwi ązywania lokalnych problemów. W pierwszej kolejno ści wymieniono kluby i stowarzyszenia dla seniorów oraz organizacje zajmuj ące si ę problemami osób starszych, stowarzyszenia AA, socjalne organizacje pozarz ądowe, a tak że fundacje zajmuj ące si ę wł ączaniem w życie społeczne osób zagro żonych marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym oraz organizacje propagujące działalno ść i rozwój wolntariatu. W 2017 r. w gminie Lubin funkcjonowało 9 parafii Kościoła rzymskokatolickiego i 1 parafia Ko ścioła prawosławnego. Dane na ich temat zawiera poniższa tabela.

51 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Tabela 34. Parafie Ko ścioła rzymskokatolickiego i prawosławnego w gminie w 2017 roku lp. nazwa adres 1. Parafia Matki Bo żej Bolesnej Chróstnik 86a, 59-311 Lubin 2. Parafia Świ ętej Trójcy Miłoradzice 42, 59-323 Miłoradzice Osiek, ul. Św. Katarzyny 73a, 3. Parafia Chrystusa Króla 59-300 Lubin Parafia Niepokalanego Serca Naj świ ętszej Maryi 4. ul. l Maja 8a, 59-307 Raszówka, Panny 5. Parafia św. Michała Archanioła w Siedlcach Czerniec 22, 59-300 Lubin 6. Parafia św. Piotra i Pawła Szklary Górne 40, 59-335 Lubin 7. Parafia Trójcy Świ ętej Zimna Woda 57, 59-323 Miłoradzice Parafia Prawosławna pw. Za śni ęcia 8. Zimna Woda 54, 59-323 Miłoradzice Przenaj świ ętszej Bogarodzicy 9. Parafia w Brunowie Brunów 56, 59-140 Chocianów (Gorzyca) 6, 59-305 Rudna (Składowice, 10. Parafia w Mlecznej Dąbrowa Górna)

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

13. PROBLEMY SPOŁECZNE W OPINII ŚRODOWISKA LOKALNEGO

W ramach diagnozy problemów społecznych Gminy Lubin oraz okre ślenia stopnia ich nat ęż enia zostały przeprowadzone badania przy zastosowaniu ankiety rozesłanej do osób maj ących wpływ na kształt lokalnej polityki społecznej (m.in. radnych, pracowników Urz ędu Gminy, członków komisji rozwi ązywania problemów alkoholowych, przedstawicieli placówek o światowo-wychowawczych, kulturalnych, pomocy społecznej, słu żby zdrowia, Policji, organizacji pozarz ądowych, ko ścioła) oraz mieszka ńców gminy. W badaniu ankietowym wzi ęło udział 17 respondentów. Grupa badawcza nie była grup ą reprezentatywn ą. W badaniu mogła wzi ąć udział ka żda osoba zainteresowana podzieleniem si ę opini ą w zakresie okre ślonym przez ankiet ę. Uczestników badania poproszono na wst ępie o wskazanie problemów i niekorzystnych zjawisk, które najbardziej uwidaczniaj ą si ę w gminie. Respondenci mieli mo żliwo ść dokonania wielokrotnego wyboru odpowiedzi. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

52 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Wykres 7. Jakie problemy, niekorzystne zjawiska najbardziej uwidaczniaj ą si ę w gminie?

5,4% 2,7% 21,6% 10,8%

10,8%

2,7% 13,5% 2,7% 5,4% 2,7% 13,5% 8,1%

alkoholizm niezaspokojenie potrzeb w zakresie spędzania czasu wolnego zanik więzi społecznych niezaspokojenie potrzeb w zakresie budownictwa mieszkaniowego bezrobocie przemoc w rodzinie bezradność opiekuńczo-wychowawcza odejście od tradycyjnego modelu rodziny dewastacja środowiska naturalnego narkomania zaniedbywanie dzieci nieumiejętność prowadzenia gospodarstwa domowego Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Wśród problemów, które najbardziej uwidaczniaj ą si ę w gminie, respondenci najcz ęś ciej wymieniali alkoholizm (21,6%), niezaspokojenie potrzeb w zakresie sp ędzania czasu wolnego i niezaspokojenie potrzeb w zakresie budownictwa mieszkaniowego (po 13,5%). Wskazywano te ż na narkomani ę oraz dewastacj ę środowiska naturalnego (po10,8%), zanik wi ęzi społecznych (8,1%), zaniedbywanie dzieci i przemoc w rodzinie (po 5,4%), nieumiej ętno ść prowadzenia gospodarstwa domowego, bezrobocie oraz odej ście od tradycyjnego modelu rodziny (po 2,7%). Odpowiadaj ąc na nast ępne pytanie, ankietowani podali kategorie osób, rodzin i grup mieszka ńców, które s ą najbardziej zagro żone marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym. Rozkład odpowiedzi ilustruje kolejny wykres.

53 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Wykres 8. Jakie osoby, rodziny, grupy mieszka ńców gminy s ą najbardziej Pani/Pana zdaniem zagro żone marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym?

osoby i rodziny dotknięte problemami uzależnień i przemocy w rodzinie 11,1% osoby i rodziny dotknięte bezrobociem 5,6% 33,3% osoby starsze 11,1% osoby i rodziny dotknięte ubóstwem

osoby niepełnosprawne 16,7% 5,6% 16,7% rodziny zmagające się z problemami opiekuńczo-wychowawczymi bezdomni i osoby zagrożone bezdomnością

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Najcz ęś ciej wskazywan ą przez badanych grup ą najbardziej zagro żon ą marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym były osoby i rodziny dotkni ęte problemami uzale żnie ń i przemocy w rodzinie (33,3%). Liczne wskazania odnosiły si ę do osób i rodzin dotkni ętych ubóstwem oraz osób starszych (po 16,7%). Do cz ęsto wskazywanych kategorii osób, rodzin i grup zagro żonych marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym zaliczono równie ż bezdomnych i osoby zagro żone bezdomno ści ą oraz osoby niepełnosprawne (po 11,1%) a tak że rodziny zmagaj ące si ę z problemami opieku ńczo-wychowawczymi oraz osoby i rodziny dotkni ęte bezrobociem (po 5,6%). W kolejnym pytaniu poproszono badanych o wskazanie obszarów, w których oferta pomocy świadczonej osobom i rodzinom dotkni ętym problemami społecznymi w gminie jest najbardziej niezadowalaj ąca. Rozkład odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 9. W jakich Pani/Pana zdaniem obszarach działania podejmowane na terenie gminy bądź oferowane wsparcie s ą najbardziej niezadowalaj ące?

zapewnienie opieki w żłobkach 10,0% 6,7% 30,0% 6,7% wsparcie osób starszych

przeciwdziałanie alkoholizmowi

ochrona zdrowia 3,3% przeciwdziałanie narkomanii 20,0% 23,3% pomoc osobom niepełnosprawnym

zapewnienie opieki przedszkolnej

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

54 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

W opinii ankietowanych oferta pomocy świadczonej osobom i rodzinom w gminie jest najmniej zadowalaj ąca przede wszystkim w takich obszarach, jak: zapewnienie opieki w żłobkach (30%) i wsparcie osób starszych (23,3%), przeciwdziałanie alkoholizmowi (20%) zapewnienie opieki przedszkolnej (10%), przeciwdziałanie narkomanii i pomoc osobom niepełnosprawnym (po 6,7%), a tak że ochrona zdrowia (3,3%). W sonda żu poruszono tak że kwesti ę oceny realizowanych w gminie działa ń w zakresie przeciwdziałania ubóstwu oraz działa ń, jakie nale żałoby podj ąć w celu przeciwdziałania temu zjawisku i poprawy sytuacji osób i rodzin nim dotkni ętych. Poni ższy wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na pytanie o ocen ę realizowanych w gminie działa ń w zakresie przeciwdziałania ubóstwu.

Wykres 10. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania w zakresie przeciwdziałania ubóstwu?

17,6% 17,6% dobrze

5,9% dostatecznie

niedostatecznie

nie wiem 58,8%

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Zdaniem 58,8% badanych realizowane w gminie działania w zakresie przeciwdziałania ubóstwu s ą dostateczne, a kolejne 17,6% ankietowanych okre śliło je jako dobre. Tylko 5,9% pytanych stwierdziło, że s ą one niedostateczne. 17,6% respondentów miało trudno ści z udzieleniem odpowiedzi na to pytanie. Wskazuj ąc działania, jakie nale żałoby podj ąć w celu przeciwdziałania ubóstwu i poprawy sytuacji osób i rodzin dotkni ętych ubóstwem, uczestnicy badania postulowali najcz ęś ciej wła ściwe diagnozowanie problemów, informowanie o przysługuj ących świadczeniach i kierowanie do odpowiednich instytucji pomocowych, efektywn ą pomoc w znalezieniu zatrudnienia (sta że, prace interwencyjne) i mobilizowanie bezrobotnych do podj ęcia pracy, zapewnienie dost ępu do wsparcia psychologicznego, prawnego i doradczego, a tak że zorganizowanie żłobka (szczególnie dla matek samotnie wychowuj ących dzieci), zintensyfikowanie działa ń profilaktycznych w obszarze uzale żnie ń (alkohol, narkotyki, komputer, gry) i stosowanie leczenia odwykowego, jak równie ż współfinansowanie dzieciom podr ęczników i pomocy edukacyjnych, a osobom starszym leków.

55 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Działania, jakie nale żałoby podj ąć w gminie w celu poprawy sytuacji i zaspokojenia potrzeb osób i rodzin wymagaj ących wsparcia W ankiecie znalazło si ę równie ż pytanie pozwalaj ące badanym wskaza ć działania, jakie nale żałoby podj ąć w gminie w celu poprawy sytuacji osób i rodzin dotkni ętych problemami społecznymi. Ankietowani szczególny nacisk poło żyli na wsparcie rodzin z problemami. W tym kontek ście badani wskazywali na potrzeb ę zapewnienia im dost ępu do specjalistycznej pomocy (psycholog, terapeuta, mediator rodzinny, psychiatra), tworzenia grup wsparcia i klubów AA oraz opracowanie programu pomocy dla osób b ędących w trudnej sytuacji, zawieraj ącego opis procedur, zachowa ń i odpowiednich działa ń. Za równie wa żne uznali zorganizowanie usług opieku ńczych dla osób starszych, utworzenie Domu Dziennego Pobytu dla seniorów i osób niepełnosprawnych oraz zapewnienie dost ępu do lekarzy specjalistów w o środku zdrowia. Według ankietowanych nale ży równie ż zintensyfikowa ć przedsi ęwzi ęcia słu żą ce aktywizacji osób bezrobotnych i tworzy ć nowe miejsca pracy, a tak że zorganizowa ć na terenie gminy żłobek.

Podmioty mog ące przyczyni ć si ę do zniwelowania problemów społecznych w gminie

Podczas bada ń ankietowych respondenci identyfikowali tak że instytucje i organizacje działaj ące w gminie, b ądź obejmuj ące zasi ęgiem działania jej mieszka ńców, które mog ą w najwi ększym stopniu przyczyni ć si ę do złagodzenia b ądź rozwi ązania lokalnych problemów społecznych, w tym problemów rodzin i dzieci. W pierwszej kolejno ści zaliczono do nich: Gminny O środek Pomocy Społecznej, Urz ąd Gminy, ośrodki zdrowia, placówki oświatowe, Policj ę i świetlic ę środowiskow ą. Uczestników badania poproszono równie ż o ocen ę komunikacji mi ędzy władzami samorz ądowymi a mieszka ńcami. Poni ższy wykres ilustruje rozkład odpowiedzi na to pytanie.

Wykres 11. Jak Pani/Pan ocenia komunikacj ę mi ędzy władzami samorz ądowymi a mieszka ńcami?

17,6% dobrze

dostatecznie 47,1%

35,3% niedostatecznie

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

56 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Zdecydowana wi ększo ść respondentów bior ących udział w ankiecie pozytywnie oceniła komunikacj ę mi ędzy władzami samorz ądowymi a mieszka ńcami. Ponad 35% respondentów uznało j ą za dostateczn ą, a jako dobr ą okre śliło j ą kolejne 47,1% badanych. Za niedostateczn ą uznało j ą 17,6% badanych. Odpowiadaj ąc na pytanie, jakie działania nale żałoby podj ąć w celu poprawy przepływu informacji pomi ędzy władzami a mieszka ńcami, ankietowani wymieniali najcz ęś ciej: systematyczne organizowanie otwartych spotka ń i zebra ń wiejskich, obwieszczenia na tablicach ogłosze ń powiadamiaj ące o działaniach władz samorz ądowych, wzmocnienie roli sołtysów w przekazywaniu informacji oraz powiadamianie o sytuacji w gminie i wa żnych wydarzeniach za pomoc ą nowoczesnych technologii (strona www, facebook, bramki sms).

Jakie działania nale żałoby podj ąć w gminie w celu integrowania społeczno ści lokalnej?

W odpowiedzi na pytanie o działania integruj ące społeczno ść lokaln ą, uczestnicy badania szczególny nacisk poło żyli na organizowanie imprez wiejskich, festynów rodzinnych, zabaw tanecznych, wspólnych wyjazdów kulturalnych (kino, teatr) oraz wycieczek dla poszczególnych grup wiekowych i okazjonalnych spotka ń (Dzie ń Dziecka, Dzie ń Kobiet, Dzie ń Matki, Dzie ń Babci i Dziadka, wspólna Wigilia), a tak że zwi ększenie liczby obiektów sportowo-rekreacyjnych, rozszerzenie oferty turystycznej i tworzenie miejsc spotka ń (świetlice wiejskie, kluby i grupy tematyczne).

Jakie działania nale żałoby podj ąć w gminie w celu zapobiegania wykluczeniu społecznemu osób, rodzin i grup mieszka ńców? Wśród działa ń zapobiegaj ących wykluczeniu społecznemu respondenci wskazywali najcz ęś ciej na popraw ę współpracy instytucji pomocowych działaj ących w obszarze rozwi ązywania problemów społecznych, utworzenie grup wsparcia, zapewnienie specjalistycznej pomocy psychologicznej, wła ściwe diagnozowanie problemów i zapobieganie ich skutkom, efektywne leczenie uzale żnie ń i kierowanie do specjalistycznych ośrodków wsparcia oraz pomoc w znalezieniu zatrudnienia, a tak że organizowanie wspólnych spotka ń i imprez integracyjnych.

14. BEZROBOCIE

Według danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Lubinie w latach 2015-2017 liczba osób bezrobotnych w gminie spadała: 372 osoby na koniec 2015 roku, 292 osoby na koniec roku nast ępnego, 277 osoby na koniec roku 2017. Podobnie, zmniejszał si ę udział

57 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 bezrobotnych w liczbie ludno ści gminy w wieku produkcyjnym. W analizowanym okresie wśród pozostaj ących bez pracy mniejszo ść stanowili m ęż czy źni, których liczba wyniosła odpowiednio: 155 (w stosunku do 217 kobiet) na koniec 2015 r., 106 (w stosunku do 186 kobiet) na koniec 2016 r. i 99 (w stosunku do 178 kobiet) na koniec 2017 r. Dane w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 35. Bezrobotni w gminie i ich udział w liczbie ludno ści gminy w wieku produkcyjnym w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba bezrobotnych w gminie 372 292 277 udział bezrobotnych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym 3,95% 3,09% 2,91% liczba bezrobotnych kobiet w gminie 217 186 178 udział kobiet w liczbie bezrobotnych 58,33% 63,70% 64,26%

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Lubinie. Uzupełnienie powy ższych danych stanowi ą przedstawione w kolejnej tabeli informacje na temat stopy bezrobocia, jak ą odnotowano w latach 2015-2017 w powiecie lubi ńskim, województwie dolno śląskim i w kraju.

Tabela 36. Stopa bezrobocia w powiecie, województwie i w kraju w latach 2015-2017 2015 2016 2017 stopa bezrobocia w powiecie lubi ńskim 7,0% 6,0% 4,7% stopa bezrobocia w województwie dolno śląskim 8,6% 7,2% 5,7% stopa bezrobocia w kraju 9,8% 8,2% 6,6%

Dane Głównego Urz ędu Statystycznego.

W latach 2015-2017 powiat lubi ński charakteryzował si ę ni ższ ą w stosunku do województwa dolno śląskiego i kraju, stop ą bezrobocia. Zarówno w powiecie, województwie jak i w kraju poziom bezrobocia sukcesywnie malał w trakcie rozpatrywanego okresu. Dla scharakteryzowania problemu bezrobocia wa żna jest analiza danych dotycz ących podziału bezrobotnych według wieku, czasu pozostawania bez pracy, sta żu pracy i wykształcenia. Dane szczegółowe w tym zakresie w odniesieniu do powiatu lubi ńskiego na koniec 2017 r. przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 37. Bezrobotni w powiecie na koniec 2017 roku według wieku, czasu pozostawania bez pracy, sta żu pracy i wykształcenia

liczba bezrobotnych udział kobiet wiek ogółem kobiet (w %) 18-24 lata 229 168 73,36% 25-34 lata 528 437 82,76% 35-44 lata 484 331 68,39%

58 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

45-54 lata 282 157 55,67% 55-59 lat 214 114 53,27% 60 lat i wi ęcej 102 0 0% liczba bezrobotnych udział kobiet czas pozostawania bez pracy ogółem kobiet (w %) do 1 miesi ąca 255 137 53,72% 1-3 miesi ące 374 222 59,36% 3-6 miesi ęcy 333 227 68,17% 6-12 miesi ęcy 291 211 72,51% 12-24 miesi ące 330 231 70,00% powy żej 24 miesi ęcy 256 179 69,92% liczba bezrobotnych udział kobiet sta ż pracy ogółem kobiet (w %) bez sta żu 196 145 73,98% do 1 roku 414 295 71,26% 1-5 lat 425 312 73,41% 5-10 lat 286 193 67,48% 10-20 lat 290 168 57,93% 20-30 lat 160 68 42,50% 30 lat i wi ęcej 68 26 38,23% liczba bezrobotnych udział kobiet wykształcenie ogółem kobiet (w %) wy ższe 340 275 80,88% policealne i średnie zawodowe 383 270 70,50% średnie ogólnokształc ące 199 168 84,42% zasadnicze zawodowe 415 212 51,08% gimnazjalne i ni ższe 502 282 56,17%

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Lubinie. Na koniec 2017 r. w śród bezrobotnych w powiecie najwi ększe grupy stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (528 osób) i 35-44 lata (484 osoby), osoby pozostaj ące bez pracy od 1 do 3 miesi ęcy (374 osoby) i od 3 do 6 miesi ęcy (333 osób), osoby ze sta żem pracy od 1 roku do 5 lat (425 osób) oraz do 1 roku (414 osób), a tak że osoby z wykształceniem gimnazjalnym i ni ższym (502 osoby) oraz zasadniczym zawodowym (415 osób). Najwi ększy udział kobiet w ogóle bezrobotnych odnotowano w śród osób w wieku 25- 34 lata (82,76%) i 18-24 lata (73,36%), osób pozostaj ących długotrwale bez zatrudnienia od 6 do 12 miesi ęcy (72,51%) oraz od 12 do 24 miesi ęcy (70,00%), osób bez do świadczenia zawodowego (73,98%) oraz ze sta żem pracy od 1 do 5 lat (73,41%), a tak że osób

59 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 z wykształceniem średnim ogólnokształc ącym (84,42%), wy ższym (80,88%) oraz policealnym i średnim zawodowym (70,50%).

Tabela 38. Bezrobotni w powiecie na koniec 2017 roku według wybranych rodzajów działalno ści ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy liczba liczba ofert rodzaj działalno ści ostatniego miejsca pracy bezrobotnych pracy rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo 11 14 górnictwo i wydobywanie 0 0 przetwórstwo przemysłowe 0 0 dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami 0 1 oraz działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą budownictwo 2 2 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 4 5 wł ączaj ąc motocykle działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami 1 14 gastronomicznymi transport i gospodarka magazynowa 0 1 informacja i komunikacja 21 2 działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści 0 0 działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna 3 0 działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść 6 4 wspieraj ąca administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe 3 1 zabezpieczenia społeczne edukacja 4 5 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 1 0 działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą 0 0 pozostała działalno ść usługowa 6 5 działalno ść niezidentyfikowana 7 0

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Lubinie.

Na koniec 2017 r. w śród bezrobotnych w powiecie dominowały osoby, dla których ostatnimi miejscami pracy były podmioty gospodarcze funkcjonuj ące w takich działach, jak: informacja i komunikacja (21 osób), rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo (11 osób) działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść wspieraj ąca oraz pozostała działalno ść usługowa (po 6 osób). Oferty pracy dla osób bezrobotnych na koniec 2017 r. dost ępne były w nast ępuj ących sektorach: rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo oraz działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (po 14 ofert), handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych oraz edukacja (po 5 ofert), działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść wspieraj ąca (4 oferty).

60 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Uczestnicy badania ankietowego przeprowadzonego w śród mieszka ńców uznali bezrobocie za jeden z wa żniejszych problemów, które uwidaczniaj ą si ę w gminie, a osoby i rodziny dotkni ęte bezrobociem wymienili jako grupy najbardziej zagro żone marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym. Uczestników badania poproszono równie ż o ocen ę realizowanych w gminie działa ń w zakresie przeciwdziałania bezrobociu. Rozkład odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 12. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania w zakresie przeciwdziałania bezrobociu?

5,9% dobrze 35,3% dostatecznie

23,5% niedostatecznie

35,3% nie wiem

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

23,5% respondentów oceniło dostatecznie realizowane w gminie działania w zakresie przeciwdziałania bezrobociu, a kolejne 5,3% ankietowanych oceniło je dobrze. Jednocze śnie aż 35,3% badanych niedostatecznie oceniło działania w zakresie przeciwdziałania bezrobociu, taki sam odsetek pytanych nie przedstawił opinii w tej sprawie. Kolejne pytanie dotyczyło działa ń, jakie nale żałoby podj ąć w celu przeciwdziałania bezrobociu i poprawy sytuacji osób i rodzin dotkni ętych bezrobociem. Uczestnicy badania postulowali najcz ęś ciej tworzenie nowych miejsc pracy oraz organizowanie bezpłatnych szkole ń podnosz ących kwalifikacje i kursów zapewniaj ących zdobycie nowego zawodu, rozwój współpracy z Powiatowym Urz ędem Pracy, mobilizowanie osób bezrobotnych do podj ęcia pracy. Według respondentów nale ży równie ż organizowa ć spotkania z pracodawcami oraz zaj ęcia z psychologiem, wprowadzi ć zmiany w systemie świadcze ń społecznych stymuluj ące aktywno ść osób bezrobotnych, a tak że poprawi ć sytuacj ę na rynku pracy.

15. BEZDOMNO ŚĆ Bezdomno ść jest problemem społecznym charakteryzuj ącym si ę brakiem stałego miejsca zamieszkania. Wi ąż e si ę ze zmianami demograficznymi i ruchliwo ści ą społeczną,

61 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 z recesj ą gospodarcz ą, bezrobociem, ubóstwem, kryzysem polityki mieszkaniowej i wzrostem cen mieszka ń oraz dysfunkcjonalno ści ą instytucji opieku ńczo-resocjalizacyjnych i karnych, zaniedbuj ących obowi ązek opieki nast ępczej. Osobami bezdomnymi, obok tych, które s ą nimi z wyboru, najcz ęś ciej staj ą si ę ludzie w starszym wieku, matki z nieletnimi dzie ćmi, rodziny pełne nieposiadaj ące środków finansowych na opłacenie mieszkania oraz osoby, które opu ściły zakłady karne. Pomoc osobom bezdomnym i zagro żonym bezdomno ści ą z terenu gminy świadczy Gminny O środek Pomocy Społecznej. Przybiera ona głównie formę wsparcia rzeczowego (odzie ż, posiłek). W 2015 r. wsparcia z powodu bezdomno ści udzielano 15 osobom, w 2016 r. pomoc ą GOPS-u obj ęto 17 osób, a w 2017 r. 8 osób. Na terenie gminy nie funkcjonuj ą schroniska dla bezdomnych. Gmina nie dysponuje równie ż mieszkaniami chronionymi dla osób bezdomnych.

16. PROBLEMY UZALE ŻNIE Ń I PRZEMOCY W RODZINIE

Alkoholizm, narkomania i przemoc w rodzinie nale żą do najpowa żniejszych problemów społecznych. Skuteczne przeciwdziałanie problemom uzale żnie ń i przemocy w rodzinie oraz eliminacja ich niekorzystnego wpływu na społecze ństwo wymaga prowadzenia działa ń zwi ązanych z profilaktyk ą wspomnianych problemów i ich rozwi ązywaniem oraz integracji społecznej osób nimi dotkni ętych. Na szczeblu gminy działania te wyznaczane s ą w ramach gminnych programów profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii, a tak że przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, a ich inicjowanie nale ży do Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych oraz Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Poni ższa tabela przedstawia dane dotycz ące środków finansowych przeznaczonych na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów uzale żnie ń oraz przemocy w rodzinie w gminie Lubin w latach 2015-2017.

Tabela 39. Środki finansowe przeznaczone w gminie w latach 2015-2017 na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów uzale żnie ń oraz przemocy w rodzinie wielko ść nakładów (w zł) w poszczególnych latach przeznaczenie 2015 r. 2016 r. 2017 r. na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów 129 161,42 138 207,70 120 508,07 alkoholowych na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów 3 500 3 492 3 511,62 narkomanii

62 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 5 000 5 000 5 100 razem 137 661,42 146 699,70 129 119,69

Dane Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Lubinie.

W latach 2015-2017 r. kwoty przeznaczane na walk ę z alkoholizmem oraz środki maj ące słu żyć przeciwdziałaniu narkomanii ulegały wahaniom. Wzrastały natomiast kwoty przeznaczane na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Mieszka ńcy mog ą korzysta ć ze wsparcia instytucji w zakresie uzale żnie ń i przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz świetlic szkolnych realizuj ących program opieku ńczo-wychowawczy na terenie gminy. Wykaz tych jednostek przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 40. Wykaz jednostek udzielaj ących wsparcia mieszka ńcom gminy z powodu uzale żnie ń i przemocy w rodzinie lp. nazwa jednostki adres Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów 1. Alkoholowych Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania 2. ę Przemocy w Rodzinie ul. Ksi cia Ludwika I Nr 3, 59-30 Lubin 3. Gminny O środek Pomocy Społecznej Punkt Konsultacyjno-Diagnostyczny przy 4. Urz ądzie Gminy

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Wybrane dane dotycz ące lokalnego rynku napojów alkoholowych oraz działalno ści GKRPA w gminie Lubin w latach 2015-2017 przedstawiaj ą poni ższe tabele.

Tabela 41. Lokalny rynek napojów alkoholowych w gminie w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba punktów sprzeda ży napojów alkoholowych w gminie 42 40 37 liczba przeprowadzonych kontroli punktów sprzeda ży napojów 0 0 0 alkoholowych liczba wydanych zezwole ń na sprzeda ż napojów alkoholowych 109 28 36 liczba decyzji podj ętych w sprawie cofni ęcia zezwolenia 0 0 0 na sprzeda ż napojów alkoholowych liczba pozytywnych opinii GKRPA w sprawie wydania zezwolenia 42 4 5 na sprzeda ż napojów alkoholowych liczba negatywnych opinii GKRPA w sprawie wydania zezwolenia 0 0 0 na sprzeda ż napojów alkoholowych

Dane Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Lubinie.

W analizowanym okresie funkcjonowało w gminie odpowiednio: 42, 40 i 37 punktów sprzeda ży napojów alkoholowych. Wahaniom ulegała liczba wydawanych zezwole ń na sprzeda ż napojów alkoholowych (109 w 2015 r., 28 w 2016 r., 36 w 2017 r.), malała

63 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 natomiast liczba pozytywnych opinii w sprawie wydawania zezwole ń na sprzeda ż napojów alkoholowych. W analizowanych latach nie wydawano negatywnych opinii w sprawie wydania zezwolenia na sprzeda ż napojów alkoholowych. W rozpatrywanym okresie nie przeprowadzono ani jednej kontroli punktów sprzeda ży napojów alkoholowych.

Tabela 42. Działalno ść GKRPA w latach 2015-2017 w zakresie profilaktyki i rozwi ązywania problemów uzale żnie ń w gminie 2015 2016 2017 liczba osób, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy 6 13 8 interwencyjno-motywuj ące w zwi ązku z nadu żywaniem alkoholu liczba osób uzale żnionych od alkoholu, wobec których GKRPA wyst ąpiła do s ądu z wnioskiem o zobowi ązanie do podj ęcia leczenia 14 15 13 odwykowego liczba osób dotkni ętych przemoc ą w rodzinie, z którymi kontaktowali 0 0 0 si ę członkowie GKRPA liczba sprawców przemocy w rodzinie, których GKRPA skierowała 0 0 0 na terapi ę liczba sprawców przemocy w rodzinie, przeciwko którym GKRPA 0 0 0 zło żyła zawiadomienie do prokuratury o popełnieniu przest ępstwa

Dane Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Lubinie.

W ramach podejmowanych działa ń w 2015 r. GKRPA przeprowadziła rozmowy interwencyjno-motywuj ące w zwi ązku z nadu żywaniem alkoholu z 6 osobami w 2016 r. z 13 osobami, natomiast w 2017 r. z 8 osobami. W rozpatrywanym okresie GKRPA nie wyst ępowała do s ądu z wnioskiem o zobowi ązanie do podj ęcia leczenia odwykowego. W latach 2015-20167GKRPA nie kontaktowała si ę z osobami dotkni ętymi problemem przemocy w rodzinie, nie kierowała na terapi ę sprawców przemocy w rodzinie i nie złożyła do prokuratury ani jednego zawiadomienia o popełnieniu przest ępstwa przeciwko sprawcom przemocy. Zespół Interdyscyplinarny w ds. przeciwdziałania przemocy w gminie Lubin został powołany w 2011 r. Celem działania Zespołu jest koordynowanie systemu przeciwdziałania przemocy domowej na najni ższym szczeblu samorz ądu terytorialnego – w obszarze gminy. W 2017 r. odbyły si ę 4 posiedzenia całego Zespołu Interdyscyplinarnego. Przedstawiciele Zespołu Interdyscyplinarnego wszcz ęli 73 procedury „Niebieskich Kart” (65 sporz ądzonych przez Policj ę i 7 sporz ądzon ą przez pracowników GOPS-u) w śród rodzin z gminy Lubin. W zwi ązku z podj ętymi działaniami członków grupy roboczej i przewodnicz ącego Zespołu Interdyscyplinarnego – w 2017 r. „Niebiesk ą Kart ę” zamkni ęto w 68 rodzinach. Zespół Interdyscyplinarny zło żył tak że 4 wnioski do S ądu Rejonowego w Lubinie, 1 spraw ę wyrokiem s ądu umorzono.

64 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Tabela 43. Działalno ść Zespołu Interdyscyplinarnego w latach 2015-2017 2015 r. 2016 r. 2017 r. liczba członków Zespołu Interdyscyplinarnego 18 9 9 liczba spotka ń ZI w ci ągu roku 4 4 4 liczba grup roboczych 37 53 58 liczba zło żonych do ZI „Niebieskich Kart” 37 56 73 w tym sporz ądzone przez Policj ę 35 50 65 w tym sporz ądzonych przez pracowników GOPS-u 1 5 7 liczba zamkni ętych „Niebieskich Kart” 26 40 68 liczba spraw tocz ących si ę w ZI z lat wcze śniejszych 1 2 0 liczba spraw s ądowych 3 6 4 w tym zako ńczonych wyrokiem 3 4 1 w tym skazuj ącym na osadzenie w zakładzie karnym 0 1 0 w tym zako ńczonych wyrokiem w zawieszeniu 0 1 0 w tym umorzonych 3 2 1 Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

Osobom dotkni ętym problemami uzale żnie ń i przemocy w rodzinie pomoc świadczy Gminny O środek Pomocy Społecznej. Wsparcia z powodu alkoholizmu udzielono 34 rodzinom (56 osobom w rodzinach) w 2015 r., 39 rodzinom (56 osobom w rodzinach) w 2016 r. i 39 rodzinom (63 osobom w rodzinach) w 2017 r. Przemoc w rodzinie była przyczyn ą przyznania wsparcia 8 rodzinom (20 osobom w rodzinach) w 2015 r., 16 rodzinom (57 osobom w rodzinach) w 2016 r. i 10 rodzinom (28 osobom w rodzinach) w 2017 r. W analizowanym okresie pomocy z powodu narkomanii udzielano odpowiedni: 2 rodzinom w latach 2015-2016 ( 2 osobom w rodzinach) oraz 1 rodzinie w 2017 r. (1 osobie w rodzinie). Istotn ą funkcj ę w profilaktyce i rozwi ązywaniu problemów uzale żnie ń oraz przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w gminie pełni równie ż działaj ący przy Urz ędzie Gminy Lubin Punkt Konsultacyjno-Diagnostyczny oraz 7 świetlic realizuj ących program socjoterapeutyczny. W 2017 roku do Punktu Konsultacyjno-Diagnostycznego zgłosiły si ę 93 osoby, a w zaj ęciach organizowanych w świetlicach realizuj ących program socjoterapeutyczny wzi ęło udział 109 dzieci. Respondenci ankiety skierowanej do mieszka ńców gminy odnie śli si ę tak że do zjawiska przemocy w rodzinie. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustruj ą poni ższe wykresy.

65 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Wykres 13. Czy zna Pani/Pan przypadki przemocy w rodzinie na terenie gminy lub o nich słyszała/słyszał?

11,8% 58,8% znam takie przypadki

słyszałam/słyszałem o takich przypadkach 29,4%

nie znam takich przypadków

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Wykres 14. Czy Pani/Pan zdaniem istnieje ryzyko nasilenia si ę zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy?

tak 29,4%

nie

58,8% 11,8% nie wiem

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Przypadki przemocy w rodzinie zna 11,8% ankietowanych, a kolejne 29,4% badanych o nich słyszało. Jednak a ż 58,6% respondentów stwierdziło, że takich przypadków nie zna. Odpowiadaj ąc na pytanie, czy istnieje ryzyko nasilenia si ę zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy, 11,8% badanych odpowiedziało przecz ąco. Ryzyko nasilenia si ę tego problemu potwierdziło 29,4% badanych. Zdecydowana wi ększo ść (58,8%) respondentów nie była w stanie tego ryzyka oceni ć.

17. SYTUACJA DZIECKA

Badania ankietowe przeprowadzone w funkcjonuj ących na terenie gminy placówkach oświatowych pozwoliły zdiagnozowa ć środowisko przedszkolne, szkolne i rodzinne uczniów pod k ątem wyst ępowania zachowa ń o cechach patologii społecznej oraz uzyska ć informacje

66 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 na temat prowadzonych w szkołach działa ń opieku ńczo-wychowawczych, profilaktycznych i leczniczych. W sumie do analizy przedło żono 6 ankiet – wypełnionych przez pedagogów szkolnych lub, w przypadku ich braku, dyrektorów – z nast ępuj ących placówek oświatowych: • Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Krzeczynie Wielkim (liczba uczniów: 169, liczba nauczycieli: 17), • Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Niemstowie (liczba uczniów: 175, liczba nauczycieli: 25), • Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Niemstowie, Filia w Osieku (liczba uczniów: 50, liczba nauczycieli: 4), • Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Raszówce (liczba uczniów: 184, liczba nauczycieli: 20), • Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Siedlcach (liczba uczniów: 140, liczba nauczycieli: 20), • Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Szklarach Górnych (liczba uczniów: 115, liczba nauczycieli: 22).

Zasoby i oferta szkolna

Z analizy ankiet wynika, że wszystkie szkoły zatrudniaj ą pedagoga i logoped ę, cztery z nich zatrudniaj ą doradc ę zawodowego, trzy szkoły zatrudniaj ą piel ęgniark ę. Żadna placówka nie oferuje wsparcia psychologa. Wszystkie szkoły prowadz ą do żywianie uczniów; cztery z nich – SP w Krzeczynie Wielkim, SP w Niemstowie, Filia w Osieku, SP w Raszówce, SP w Siedlcach – zgłosiły potrzeb ę zwi ększenia o ł ącznie 15 liczby dzieci obj ętych tym rodzajem pomocy. Ogół placówek zapewnia uczniom dost ęp do Internetu i umo żliwia korzystanie z sali gimnastycznej. Żadna szkoła nie posiada klas integracyjnych. Wszystkie placówki oferuj ą dzieciom i młodzie ży zaj ęcia dodatkowe. Najcz ęś ciej przyjmuj ą one posta ć ró żnorodnych tematycznie kół zainteresowa ń (m.in. koła j ęzykowe, matematyczne, informatyczne, sportowe, teatralne, taneczne, muzyczne, plastyczne, ekologiczne, techniczne, nauka pływania na basenie). Jednocze śnie placówki prowadz ą zaj ęcia dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W śród nich najcz ęś ciej organizowane s ą: zaj ęcia wyrównawcze, korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, socjoterapeutyczne i psychoterapeutyczne.

67 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Problemy dosi ęgaj ące uczniów i ich rodziny

Ankietowani identyfikowali problemy, które w najpowa żniejszym stopniu dosi ęgaj ą uczniów i ich rodziny w dwojaki sposób, odpowiadaj ąc na pytanie o charakterze otwartym, a tak że wypełniaj ąc zamkni ęte katalogi – zachowa ń negatywnych i zjawisk patologicznych wyst ępuj ących w społeczno ści uczniowskiej oraz dysfunkcji i patologii w rodzinach uczniów – obejmuj ące 12 i 6 zmiennych. Okre ślaj ąc problemy w odpowiedzi na pytanie otwarte, badani wskazywali głównie na dysfunkcje wyst ępuj ące w domu odnosz ące si ę do bezradno ści opieku ńczo-wychowawczej rodziców oraz nadu żywania przez nich alkoholu. Badani zwracali tak że uwag ę na niski status materialny wielu rodzin oraz wyst ępowanie zjawiska agresji i przemocy tak w rodzinie, jak i w grupie rówie śniczej. Wypełniaj ąc zamkni ęte katalogi, ankietowani podawali liczb ę ujawnionych przypadków zachowa ń negatywnych i zjawisk patologicznych oraz dysfunkcji i patologii. Szczegółowe informacje na temat zdiagnozowanych w środowisku szkolnym i w domu rodzinnym uczniów problemów zawieraj ą poni ższe tabele.

Tabela 44. Negatywne zachowania i zjawiska patologiczne wyst ępuj ące w społeczno ści uczniowskiej w gminie w roku szkolnym 2016/2017 liczba ujawnionych rodzaj negatywnych zachowa ń i zjawisk patologicznych przypadków palenie papierosów 7 si ęganie po alkohol 1 si ęganie po narkotyki – niszczenie mienia szkolnego 3 kradzie że na terenie szkoły 2 dyskryminacja w grupie rówie śniczej 9 udział w grupach negatywnych – agresja i przemoc w grupie rówie śniczej 15 autoagresja 4 ucieczki z domu – przest ępczo ść ujawniona – przypadki wymagaj ące nadzoru kuratora s ądowego 3

Dane z badania ankietowego przeprowadzonego w placówkach o światowych gminy.

Do najcz ęś ciej wyst ępuj ących w śród uczniów stwierdzonych zachowa ń negatywnych nale żały: agresja i przemoc w grupie rówie śniczej, dyskryminacja w grupie rówie śniczej oraz palenie papierosów, a tak że w mniejszym stopniu autoagresja, niszczenie mienia szkolnego oraz przypadki wymagaj ące nadzoru kuratora s ądowego. Przedstawiciele pi ęciu badanych

68 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 placówek stwierdzili, że w ostatnich trzech latach nie nast ąpił wzrost negatywnych zachowa ń i zjawisk patologicznych.

Tabela 45. Wyst ępowanie dysfunkcji i patologii w rodzinach uczniów z gminy rodzaj zjawiska liczba ujawnionych przypadków bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i 19 prowadzenia gospodarstwa domowego zaniedbanie 10 uzale żnienia (alkoholizm, narkomania) 2 przemoc w rodzinie 2 wykorzystywanie seksualne dzieci 0 przest ępczo ść 0

Dane z badania ankietowego przeprowadzonego w placówkach o światowych gminy.

Je śli chodzi o zjawiska patologiczne w otoczeniu rodzinnym uczniów, uczestnicy badania potwierdzili przypadki bezradno ści w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zaniedbania, uzale żnie ń, a tak że przemocy w rodzinie. Przedstawiciele czterech badanych placówek uznali, że w ostatnich trzech latach nie zwi ększyła si ę liczba przypadków dysfunkcji i patologii w rodzinach uczniów.

Działania profilaktyczne adresowane do uczniów podejmowane na terenie szkoły .

W placówkach o światowych podejmowane s ą ró żnorodne działania wychowawcze i profilaktyczne. W śród nich realizowane i prowadzone s ą programy profilaktyczne i zaj ęcia warsztatowe, prowadzona jest pedagogizacja rodziców, organizowane s ą konkursy plastyczne, spektakle profilaktyczne oraz pogadanki z piel ęgniark ą, pedagogiem, przedstawicielami Policji, pracownikami Gminnego O środka Pomocy Społecznej, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej i kuratorami s ądowymi.

Pomoc oferowana przez szkoł ę uczniom z rodzin ubogich

Szkoły zapewniaj ą uczniom z rodzin ubogich wszechstronne wsparcie, m.in. do żywianie dzieci i młodzie ży, organizowanie zbiórek odzie ży u żywanej, dofinansowanie wyjazdów edukacyjno-kulturalnych oraz zwolnienie z opłat ubezpieczeniowych.

Współpraca szkoły z instytucjami i organizacjami wspieraj ącymi dzieci, młodzie ż i rodziny

Przedstawiciele wszystkich badanych placówek stwierdzili, że współpraca z instytucjami i organizacjami wspieraj ącymi dzieci, młodzie ż i rodziny jest zadowalaj ąca. Do 69 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 podmiotów tych zaliczyli przede wszystkim: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, O środek Kultury, Urz ąd Gminy, Poradni ę Psychologiczno-Pedagogiczn ą, S ąd Rejonowy, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Komend ę Powiatow ą Policji, Powiatow ą Stacj ę Sanitarno- Epidemiologiczn ą oraz organizacje pozarz ądowe.

Współpraca szkoły z rodzicami uczniów Współpraca z rodzicami uczniów została uznana przez uczestników badania za zadowalaj ącą. W jej ramach odbywaj ą si ę zebrania ogólne i wywiadówki klasowe z wychowawcami oraz spotkania i pogadanki ze specjalistami. Prowadzone s ą tak że warsztaty edukacyjne dla rodziców oraz realizowane s ą programy profilaktyczno-edukacyjne.

Pomoc oferowana przez szkoł ę uczniom z rodzin niewydolnych wychowawczo, dotkni ętych problemami uzale żnie ń, przemocy w rodzinie W ramach działa ń szkoły na rzecz uczniów z rodzin niewydolnych wychowawczo, dotkni ętych problemami uzale żnie ń i przemocy ankietowany wymienił m.in. diagnozowanie problemów i obejmowanie pomoc ą psychologiczno-pedagogiczn ą (terapia, porady i konsultacje ze specjalistami), kierowanie do odpowiednich instytucji pomocowych i specjalistycznych funkcjonuj ących w obszarze pomocy oraz przeciwdziałania przemocy, dodatkowe zaj ęcia edukacyjno-kulturalne, a tak że do żywianie, pomoc rzeczow ą i dofinansowanie wyjazdów.

Współpraca szkoły z Policj ą i innymi instytucjami lub organizacjami w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Szkoły współpracuj ą z Policj ą i innymi instytucjami lub organizacjami w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W jej ramach odbywa si ę wymiana informacji, przeprowadzane s ą wywiady środowiskowe oraz organizowane s ą spotkania edukacyjne. Prowadzone s ą te ż działania w ramach Zespołu Interdyscyplinarnego, m.in. spotkania w grupach roboczych, konsultacje, interwencje oraz rozmowy ze stronami. Monitorowana jest tak że sytuacja rodzin obj ętych procedur ą „Niebieskiej Karty”.

Działania konieczne do przeprowadzenia w celu usprawnienia funkcjonowania placówki i polepszenia efektywności procesu edukacji i wychowania Według uczestników badania niezb ędne jest zwi ększenie wspołpracy ze specjalistami w zakresie tematów profilaktyczno-wychowawczych, doposa żanie szkół w pomoce dydaktyczne oraz przystosowanie i rozbudowanie pomieszcze ń terapeutycznych. Zwrócono

70 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 tak że uwag ę na zbyt du że odci ąż enie plecaków uczniów i zaproponowano zorganizowanie szafek uczniowskich.

Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzie ży w gminie w opinii mieszka ńców

Uczestników badania ankietowego skierowanego do mieszkańców gminy poproszono tak że o wyra żenie opinii na temat organizacji i zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzie ży w gminie. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 15. Jak Pani/Pan ocenia działania podejmowane w gminie w zakresie organizacji i zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzie ży?

dobrze 5,9% 11,8%

dostatecznie

29,4% niedostatecznie

52,9% nie wiem

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Ponad połowa ankietowanych oceniła niedostatecznie działania w zakresie organizacji i zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzie ży w gminie. Dostatecznie oceniło je 29,4% badanych, a kolejne 11,8% respondentów uznało, że s ą one dobre. 5,9% badanych nie miało zdania na ten temat. Uczestnicy badania zgłaszali tak że propozycje działa ń, które nale żałoby podj ąć w celu poprawy sytuacji dzieci i młodzie ży. Najcz ęś ciej postulowali organizowanie alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego, zaj ęć kulturalno-oświatowych oraz zaj ęć sportowo- rekreacyjnych, rozszerzenie oferty kół zainteresowań i zaj ęć pozalekcyjnych w świetlicach (gry planszowe, szachy, korepetycje), utworzenie świetlic środowiskowych i miejsc spotka ń dla młodzie ży, a tak że zatrudnienie opiekunów i animatorów kultury w świetlicach wiejskich oraz udost ępnianie świetlic wszystkim mieszka ńcom.

18. SYTUACJA OSÓB STARSZYCH Jednym z głównych problemów demograficznych w Polsce jest zjawisko starzenia si ę społecze ństwa. Według przewidywa ń GUS-u liczba osób w wieku emerytalnym wzro śnie do 9,6 miliona w 2035 r., co stanowi ć b ędzie pona 26% całej populacji kraju.

71 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Struktura wiekowa ludno ści gminy Lubin jest w pewnym sensie potwierdzeniem tendencji ogólnokrajowej. Udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludno ści w latach 2015-2017 systematycznie wzrastał, wynosił on odpowiednio: 14,52%, 15,17% i 15,60%. Dane szczegółowe zawiera poni ższa tabela.

Tabela 46. Osoby w wieku poprodukcyjnym w strukturze ludno ści gminy w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba mieszka ńców gminy ogółem 14 671 14 889 15 137 liczba osób w wieku poprodukcyjnym 2 138 2 259 2 362 udział osób w wieku poprodukcyjnym w ludno ści gminy 14,52% 15,17% 15,60%

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

Tendencja starzenia si ę społecze ństwa wymusza zmiany organizacyjne w funkcjonowaniu rodzin zobligowanych moralnie i prawnie do opieki nad członkiem rodziny, ale te ż jest istotn ą przesłank ą do reorganizacji lokalnego rynku usług społecznych, z uwagi na konieczno ść dostosowania tych usług do potrzeb osób niesamodzielnych, niepełnosprawnych i wymagaj ących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Nale ży zauwa żyć, że w śród beneficjentów pomocy społecznej udzielanej przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie w 2017 r. było 38 osób w wieku powy żej 60 lat. W ramach swojej działalno ści GOPS świadczy tak że usługi opieku ńcze. Jest to szczególna forma pomocy kierowana przede wszystkim do osób starszych, chorych i samotnych, które pozbawione s ą opieki i pomocy ze strony rodziny. Usługi te polegaj ą na pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, piel ęgnacji oraz zapewnieniu kontaktu z otoczeniem. W latach 2015-2017 Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie przyznał odpowiednio: 38, 35 i 37 tego rodzaju świadcze ń. Z przeprowadzonego na potrzeby niniejszego opracowania badania ankietowego wynika, że 16,7% jego uczestników uznało osoby starsze za grup ę najbardziej zagro żon ą marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym, a działania podejmowane w gminie na rzecz wsparcia osób starszych wskazało jako najbardziej niezadowalaj ące 23,3% respondentów. Identyfikuj ąc problemy, jakie dotykaj ą osoby starsze w gminie, respondenci wskazywali najcz ęś ciej brak dost ępu do lekarzy specjalistów i opieki zdrowotnej, trudno ści finansowe, samotno ść , brak zainteresowania i opieki ze strony rodziny oraz niewystarczaj ące wsparcie ze strony jednostek pomocowych. Ankietowani zwrócili równie ż uwag ę na niedostateczn ą ofert ę sp ędzania czasu wolnego, a tak że problemy zdrowotne oraz nieposzanowanie seniorów.

72 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Wskazuj ąc działania, jakie nale żałoby podj ąć w celu poprawy sytuacji osób starszych, najcz ęś ciej postulowano zapewnienie dost ępu do lekarzy specjalistów i świadcze ń opieki zdrowotnej, usprawnienie komunikacji publicznej, rozwój wolontariatu oraz utworzenie Domu Dziennego Pobytu. Za równie wa żne uznano zapewnienie pomocy w codziennym funkcjonowaniu oraz rozwój dziennych i środowiskowych form opieki nad seniorami. Zdaniem wi ększo ści (66,7%) badanych w działaniach realizowanych na terenie gminy nie uwzgl ędnia si ę lub raczej nie uwzgl ędnia si ę potrzeb osób starszych. Przeciwnego zdania było 33,3% respondentów. Rozkład uzyskanych odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 16. Czy Pani/Pana zdaniem w działaniach realizowanych na terenie gminy uwzgl ędnia si ę potrzeby osób starszych?

11,1% tak 7,4% 25,9% raczej tak

raczej nie 55,6% nie

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Taki podział wskaza ń mo że sugerowa ć, i ż problemy osób starszych s ą dostrzegane przez mieszka ńców, jednak działania adresowane do seniorów zostały negatywnie ocenione przez wi ększo ść ankietowanych. Z pewno ści ą dla lepszego rozpoznania potrzeb osób starszych w gminie nale żałoby przeprowadzi ć odpowiednie badania adresowane tylko i wył ącznie do tej grupy wiekowej, bowiem 47,06% uczestników badania przeprowadzonego na potrzeby opracowania dokumentu strategii rozwi ązywania problemów społecznych to osoby poni żej 55. roku życia, a 35,29% to osoby z grupy wiekowej 56-65 lat, natomiast osoby powy żej 65. roku życia, czyli najbardziej uwra żliwione na kwestie odnosz ące si ę do grupy seniorów, były reprezentowane przez 17,65% respondentów.

19. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Z uwagi na to, że jedynym pełnym badaniem, którego wyniki pozwalaj ą ustali ć liczb ę osób niepełnosprawnych oraz umo żliwiaj ą ich charakterystyk ę, s ą narodowe spisy powszechne, w analizie sytuacji tej grupy ludno ści gminy wykorzystano dane ze spisu, który został przeprowadzony w 2002 roku.

73 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Z danych Głównego Urz ędu Statystycznego wynika, i ż w 2002 roku w gminie Lubin mieszkało ogółem 1 056 osób niepełnosprawnych. Było w śród nich 585 kobiet i 471 męż czyzn. W ramach ogólnej liczby osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w gminie odnotowano 915 osób niepełnosprawnych prawnie i 141 osób niepełnosprawnych tylko biologicznie. Udział osób dotkni ętych niepełnosprawno ści ą w ogóle ludno ści gminy wynosił 19,8%. Informacje, które w pewnym stopniu umo żliwiaj ą obserwacj ę zachodz ących w kolejnych latach zmian liczebno ści osób niepełnosprawnych w gminie oraz wskazanie trendu tych zmian, zawieraj ą dane dotycz ące liczby rodzin w gminie korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawno ści. Z danych Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie wynika, że w latach 2015-2017 niepełnosprawno ść była drugim, pod wzgl ędem liczby beneficjentów, powodem przyznawania pomocy społecznej w gminie. Poni ższa tabela przedstawia dane na temat liczby rodzin oraz liczby osób w tych rodzinach, które korzystały z pomocy społecznej świadczonej przez GOPS w latach 2015-2017.

Tabela 47. Rodziny w gminie korzystaj ące z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawno ści w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba rodzin 107 90 109 liczba osób ł ącznie w rodzinach 174 143 177

Dane Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Lubinie.

W 2015 r. z pomocy społecznej udzielonej przez Gminny O środek Pomocy Społecznej w Lubinie z powodu niepełnosprawno ści skorzystało 107 rodzin licz ących 174 osoby. Ponadto w 2015 r. wypłacono 286 świadcze ń (na ł ączn ą kwot ę 22 620 zł) w postaci dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. W 2016 r. z pomocy GOPS-u z powodu niepełnosprawno ści skorzystało 90 rodzin licz ących 143 osoby. W tym samym roku wypłacono 297 świadcze ń (na ł ączn ą kwot ę 28 790 zł) w postaci dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. W ostatnim roku analizy ze wsparcia GOPS-u z powodu niepełnosprawno ści skorzystało 109 rodziny licz ących 177 osób. Wypłacono tak że 308 dodatków do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (na łączn ą kwot ę 32 680 zł). Warto w tym miejscu przytoczy ć informacje Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawno ści w Lubinie, dotycz ące orzecze ń o niepełnosprawno ści wydanych

74 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 mieszka ńcom gminy Lubin w latach 2015-2017. Dane w tym zakresie zawiera poni ższa tabela.

Tabela 48. Orzeczenia o niepełnosprawno ści wydane mieszka ńcom gminy w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba orzecze ń o niepełnosprawno ści wydanych dzieciom 270 250 241 z gminy (do 16. roku życia) liczba orzecze ń o stopniu niepełnosprawno ści wydanych 2 592 2 280 2 276 dorosłym mieszka ńcom gminy (powy żej 16. roku życia) w tym o znacznym stopniu niepełnosprawno ści 636 610 561 w tym o umiarkowanym stopniu niepełnosprawno ści 1 535 1 198 1 285 w tym o lekkim stopniu niepełnosprawno ści 421 472 430

Dane Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawno ści w Lubinie.

Z przedstawionych danych wynika, i ż w analizowanym okresie liczba orzecze ń o niepełnosprawno ści wydanych dzieciom, jak i osobom dorosłym z roku na rok malała. Osoby niepełnosprawne zamieszkałe w gminie Lubin mog ą korzysta ć ze wsparcia finansowego udzielanego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które dysponuje środkami na dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych, zaopatrzenia w sprz ęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, likwidacji barier architektonicznych, technicznych lub w komunikowaniu si ę oraz dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. Poni ższa tabela przedstawia dane na temat liczby osób niepełnosprawnych z gminy, które w latach 2015-2017 skorzystały z tego wsparcia.

Tabela 49. Wsparcie udzielone przez PCPR niepełnosprawnym mieszka ńcom gminy w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba osób niepełnosprawnych z gminy, którym dofinansowano 10 10 5 uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych liczba osób niepełnosprawnych z gminy, którym dofinansowano zakup sprz ętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych, środków 30 38 61 pomocniczych liczba osób niepełnosprawnych z gminy, którym dofinansowano 5 1 2 likwidacj ę barier architektonicznych, technicznych, w komunikowaniu si ę

Dane Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Lubinie.

W przeprowadzonym badaniu ankietowym zapytano mieszka ńców o problemy, jakie najcz ęś ciej dotykaj ą osób niepełnosprawnych oraz o działania, jakie nale żałoby podj ąć w celu poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w gminie. Odpowiadaj ąc na pytanie, z jakimi problemami borykaj ą si ę osoby niepełnosprawne, ankietowani wskazywali przede wszystkim

75 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 bariery architektoniczne, niedostosowanie infrastruktury gminnej i budynków u żyteczno ści publicznej, trudno ści komunikacyjne, ograniczony dost ęp do rehabilitacji, lekarzy specjalistów i specjalistycznego sprz ętu medycznego, niezaspokojenie potrzeb w zakresie aktywnego sp ędzania czasu wolnego, a tak że marginalizacj ę i wykluczenie z życia społecznego, brak ofert pracy dla osób niepełnosprawnych, pogarszaj ącą si ę sytuacj ę ekonomiczn ą oraz niedostateczne wsparcie ze strony instytucji pomocowych. Z kolei w odpowiedzi na pytanie o działania, jakie nale ży podj ąć , aby poprawi ć sytuacj ę osób niepełnosprawnych i ich rodzin, najcz ęś ciej wymieniano rozszerzenie oferty rehabilitacyjnej, medycznej i piel ęgniarskiej, likwidacj ę barier architektonicznych, zapewnienie odpowiedniego sprz ętu rehabilitacyjnego, tworzenie miejsc pracy, ułatwienie dost ępu do opiekunów wspomagaj ących w podstawowych czynno ściach, stworzenie warunków do rozwoju i aktywizacji osób niepełnosprawnych, a tak że organizowanie zaj ęć i imprez integruj ących osoby niepełnosprawne ze społeczno ści ą lokaln ą oraz zwi ększenie zainteresowania władz gminy problemami osób niepełnosprawnych. W kolejnym pytaniu badanych poproszono o ocen ę realizowanych w gminie działa ń adresowanych do osób niepełnosprawnych. Rozkład uzyskanych odpowiedzi prezentuje poni ższy wykres.

Wykres 17. Czy Pani/Pana zdaniem w działaniach realizowanych na terenie gminy uwzgl ędnia si ę potrzeby osób niepełnosprawnych?

12,5% tak

raczej nie 62,5% 25,0% nie

Dane z bada ń ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym.

Według 37,5% ankietowanych w realizowanych działaniach nie uwzgl ędnia si ę lub raczej nie uwzgl ędnia si ę potrzeb osób niepełnosprawnych. Jednocze śnie 62,5% badanych jest przekonane, że w realizowanych działaniach uwzgl ędnia si ę potrzeby osób niepełnosprawnych. Nale ży odnotowa ć, i ż problemy osób niepełnosprawnych i ich rodzin s ą w gminie na tyle istotne, że zauwa ża je wi ększo ść ankietowanych mieszka ńców. Jednocze śnie 11,1% respondentów wskazało działania podejmowane w gminie na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych jako najbardziej niezadowalaj ące. Bior ąc pod uwag ę wszystkie dane 76 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 dotycz ące sytuacji osób niepełnosprawnych zgromadzone na potrzeby tego opracowania diagnostycznego, trzeba zaliczy ć t ę kwesti ę do istotnych problemów społecznych, z jakimi musz ą si ę zmierzy ć instytucje pomocowe działaj ące na terenie gminy.

20. RÓWNO ŚĆ SZANS KOBIET I M ĘŻ CZYZN

Polityka równo ści szans płci jest celowym, systematycznym i świadomym ocenianiem prowadzonych działa ń z perspektywy wpływu na warunki życia kobiet i m ęż czyzn, które ma na celu przeciwdziałanie dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć i osi ągni ęcie równo ści kobiet i męż czyzn. Zasada równo ści szans kobiet i m ęż czyzn wynika z postanowie ń Traktatu Amsterdamskiego oraz Rozporz ądze ń Rady Europejskiej i jest obligatoryjna dla wszystkich podmiotów korzystaj ących ze środków pochodz ących z Europejskiego Funduszu Społecznego. Wprowadzenie w życie zasad polityki równo ści płci wymaga przeprowadzenia analizy sytuacji kobiet i m ęż czyzn, która opiera si ę na przedstawieniu danych ilo ściowych i jako ściowych w podziale na płe ć i odniesieniu si ę do wyst ępuj ących barier równo ści płci. W rozpatrywanym okresie struktura ludno ści gminy pod wzgl ędem płci nie ulegała zasadniczym zmianom. Liczba kobiet z roku na rok wzrastała. Nieznacznym wahaniom ulegał odsetek kobiet w ogólnej liczbie ludno ści gminy – 49,91% w 2015 r., 50,02% w 2016 r., 49,94% w 2017 r. Dane w tym zakresie przedstawia kolejna tabela.

Tabela 50. Udział kobiet w liczbie ludno ści gminy w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba ludno ści gminy ogółem 14 671 14 889 15 137 liczba kobiet 7 322 7 447 7 560 udział kobiet w liczbie ludno ści gminy ogółem 49,91% 50,02% 49,94%

Dane Urz ędu Gminy w Lubinie.

W analizowanym okresie ponad połowę ogólnej liczby osób bezrobotnych w gminie stanowiły kobiety. Odsetek bezrobotnych kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych systematycznie wzrastał (58,33% w 2015 r., 63,70% w 2016 r. i 64,26% w 2017 r.). Dane w tym zakresie przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 51. Udział kobiet w liczbie osób bezrobotnych w gminie w latach 2015-2017 2015 2016 2017 liczba osób bezrobotnych w gminie ogółem 372 292 277 liczba bezrobotnych kobiet 217 186 178 udział kobiet bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych 58,33% 63,70% 64,26%

Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Lubinie.

77 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Udział bezrobotnych kobiet w liczbie osób bezrobotnych w analizowanym okresie był wy ższy ni ż udział kobiet w ludno ści gminy, z czego wynika, i ż skala bezrobocia była w tych latach wy ższa w śród kobiet ni ż w śród m ęż czyzn. Nale ży jednak zauwa żyć, że analiza struktury bezrobocia w powiecie pod wzgl ędem płci wykazała, że kobiety stanowiły przewa żaj ącą wi ększo ść w śród osób bezrobotnych z wykształceniem średnim ogólnokształc ącym – 84,42%, wy ższym – 80,88% oraz policealnym i średnim zawodowym – 70,50%, zdecydowan ą wi ększo ść w śród osób bez sta żu pracy – 73,98%, osób ze sta żem pracy od 1 do 5 lat – 73,41% i jednocze śnie wi ększo ść w śród osób bezrobotnych w wieku 25-34 lata – 82,76%, 18-24 lata – 73,36%, a tak że osób pozostaj ących bez zatrudnienia od 6 do 12 miesi ęcy – 72,51% oraz od 12 do 24 miesi ęcy – 70,00%. Ten niepokoj ący stan rzeczy wskazuje na istnienie nierówno ści szans kobiet i męż czyzn na lokalnym rynku pracy. Problemy dotycz ące równo ści szans płci nie ograniczaj ą si ę jedynie do zagadnie ń zwi ązanych z zatrudnieniem. Dlatego w ramach diagnozy sytuacji w zakresie równo ści płci w gminie przeprowadzono badanie przy zastosowaniu anonimowej ankiety, w której pytano o wybrane zagadnienia dotycz ące równo ści szans kobiet i m ęż czyzn oraz dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć. Do analizy przedło żono 26 ankiet wypełnionych przez wybranych losowo mieszka ńców gminy. Uczestników badania poproszono na wst ępie o odpowied ź na pytanie, kto jest bardziej zagro żony dyskryminacj ą ze wzgl ędu na płe ć. Rozkład odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 18. Kto jest wg Pani/Pana bardziej zagro żony dyskryminacj ą ze wzgl ędu na płe ć?

kobiety 3,8% 42,3% mężczyźni

nie dostrzegam problemu

50,0% nie mam zdania 3,8%

Dane z badania ankietowego.

42,3% ankietowanych odpowiedziało, że zagro żone dyskryminacj ą ze wzgl ędu na płe ć są kobiety.Tylko 3,8% badanych stwierdziło, że zagro żeni s ą m ęż czy źni. Tyle samo respondentów stwierdziło, że nie ma zdania na ten temat, a połowa badanych stwierdziła, że nie dostrzega problemu.

78 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Kolejna kwestia odnosiła si ę do opinii na temat ograniczenia przez płe ć mo żliwo ści kariery zawodowej. Według wi ększo ści ankietowanych (46,1%) płe ć nie ogranicza mo żliwo ści kariery zawodowej, natomiast 38,5% badanych jest przekonane, że płe ć ogranicza mo żliwo ści w tym zakresie. 15,4% respondentów miał trudno ści z odpowiedzi ą na to pytanie. W nast ępnym pytaniu sondowano ankietowanych, czy spotkali si ę z przypadkami dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć w gminie lub o nich słyszeli. Ponad 69% ankietowanych nie zetkn ęło si ę z przypadkami dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć. Jednocze śnie prawie 20% badanych stwierdziło, że o takich przypadkach słyszało, a 11,5% zetkn ęlo si ę z przypadkami dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć. Uczestnicy badania wypowiedzieli si ę tak że w kwestii skali problemu nierówno ści płci wyst ępuj ącej w gminie. Zdaniem 61,5% badanych skala problemu jest wysoka. Kolejne 27% ankietowanych uwa ża skal ę problemu za nisk ą, a 11,5% za średni ą. Zasada równo ści szans płci nie jest zasad ą dotycz ącą tylko kobiet, tworzon ą przez kobiety i dyskryminuj ącą m ęż czyzn, ani te ż nie ma na celu doprowadzenie do tego, aby kobiety i m ęż czy źni stali si ę tacy sami. Ma ona ogranicza ć dyskryminacj ę zarówno kobiet, jak i m ęż czyzn, przypisuj ąc tak ą sam ą warto ść społeczn ą, równe prawa oraz równy dost ęp do zasobów ( środki finansowe, szanse rozwoju) kobietom i m ęż czyznom. Z tego wzgl ędu w nast ępnym pytaniu zapytano respondentów, czy zarówno kobiety, jak i m ęż czy źni maj ą na terenie gminy stworzone jednakowe warunki umo żliwiaj ące im rozwój osobisty i zawodowy. Wi ększo ść ankietowanych (38,5%) odpowiedziała na to pytanie twierdz ąco. Przeciwnego zdania było 23% respondentów. Opinii w tej sprawie nie wyraziło tak że 38,5% badanych. Ankietowani udzielali równie ż odpowiedzi na pytania dotycz ące potrzeby prowadzenia w gminie działa ń na rzecz równo ści szans kobiet i m ęż czyzn lub przeciwdziałania dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć. Rozkład udzielonych odpowiedzi ilustruje wykres.

Wykres 19. Czy powinno si ę podejmowa ć w gminie działania na rzecz równo ści szans kobiet i męż czyzn lub w celu przeciwdziałania dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć?

34,6% 50,0% tak

nie

15,4% nie mam zdania

Dane z badania ankietowego.

79 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Połowa badanych potwierdziła tak ą potrzeb ę, a ponad 15% ankietowanych uwa ża podejmowanie takich działa ń za bezzasadne. Jednocze śnie 34,6% uczestników badania nie potrafiło udzieli ć odpowiedzi na to pytanie. Kolejne pytanie dotyczyło obszarów, w jakich powinno si ę podejmowa ć działania na rzecz równo ści szans kobiet i m ęż czyzn przeciwdziałaj ących dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć. Rozkład odpowiedzi ilustruje poni ższy wykres.

Wykres 20. W jakich obszarach powinno si ę podejmowa ć w gminie działania na rzecz równo ści szans kobiet i m ęż czyzn w celu przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płe ć?

rynek pracy 3,8% 26,9% 30,8% awans zawodowy

płace

życie rodzinne 38,5%

Dane z badania ankietowego.

Najcz ęś ciej wskazywanymi obszarami były awans zawodowy (38,5%), płace (30,3%) oraz rynek pracy. Wymieniano tak że życie rodzinne (3,8%). W odpowiedzi na pytanie o konkretne działania, jakie nale ży podejmowa ć na rzecz równo ści szans kobiet i m ęż czyzn lub w celu przeciwdziałania dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć, ankietowani wymieniali najcz ęś ciej organizowanie kampanii społecznych w formie szkole ń, prelekcji, pokazów filmowych, wykładów i pogadanek podnosz ących poziom świadomo ści na temat dyskryminacji płciowej i przeciwdziałających stereotypom oraz zrównanie poziomu wynagrodze ń kobiet i m ęż czyzn zatrudnionych na równorz ędnych stanowiskach. Z przeprowadzonego badania wynika, że problemy dotycz ące równo ści płci w gminie są dostrzegane przez jej mieszka ńców i uwidaczniaj ą si ę nie tylko w obszarze zatrudnienia. Ponad 42% ankietowanych stwierdziło, że zagro żone problemem nierówno ści s ą kobiety, nadto 38,5% ankietowanych uznało, że płe ć ogranicza mo żliwo ści kariery zawodowej, a 20% uczestników badania słyszało o przypadkach dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć w gminie. To uprawnia do sformułowania wniosku, i ż nale ży podejmowa ć działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie równo ści płci, poło żyć nacisk na przyczynianie si ę do osłabienia istniej ących nierówno ści w obszarze rynku pracy, a tak że uwzgl ędni ć zagadnienie równo ści płci w działaniach ukierunkowanych na wspieranie rodzin i wspomaganie rozwoju dzieci i młodzie ży. 80 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

21. ANALIZA SWOT WYBRANYCH OBSZARÓW PROBLEMOWYCH Analiza SWOT opiera si ę na wspólnym usystematyzowaniu posiadanych informacji z danego obszaru poprzez przyporz ądkowanie ich do jednej z czterech grup: mocne strony, słabe strony, szanse, zagro żenia. Mocne strony i słabe strony to czynniki zale żne od nas (te, na które mamy wpływ planistyczny i zarz ądczy), a szanse i zagro żenia, to czynniki obiektywne, na które nie mamy bezpo średniego wpływu sprawczego. Przedstawiona poni żej analiza została przeprowadzona w nast ępuj ących obszarach problemowych: 1. bezrobocie, ubóstwo, bezdomno ść ; 2. rodzina, dziecko i młodzie ż, przemoc w rodzinie; 3. zdrowie, uzale żnienia, bezpiecze ństwo publiczne; 4. staro ść ; 5. niepełnosprawno ść ; 6. kapitał społeczny i ludzki. Obszar problemowy 1. BEZROBOCIE, UBÓSTWO, BEZDOMNO ŚĆ mocne strony słabe strony • podejmowanie działa ń maj ących na celu • niepodejmowanie działa ń maj ących na celu aktywizacj ę zawodow ą osób bezrobotnych pozyskiwanie inwestorów mog ących tworzy ć prowadzenie działa ń na rzecz ograniczenia nowe miejsca pracy bezrobocia • brak akcji charytatywnych na rzecz osób • podejmowanie działa ń na rzecz ubogich i zagro żonych ubóstwem przeciwdziałania bezrobociu w śród kobiet • nierealizowanie programów lub projektów na • podejmowanie działa ń maj ących na celu rzecz osób zagro żonych i dotkni ętych tworzenie podmiotów ekonomii społecznej ubóstwem (np. spółdzielnie socjalne), mog ących oferowa ć nowe miejsca pracy • upowszechnianie w śród osób bezrobotnych informacji o wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach zawodowych, kursach i innych • pozyskiwanie środków finansowych z funduszy zewn ętrznych na przeciwdziałanie bezrobociu (m.in. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej) • oferty sektora pozarz ądowego, skierowane na wspieranie osób bezrobotnych w gminie (brak sektora pozarz ądowego) • podejmowanie działa ń słu żą cych ograniczeniu zjawiska dziedziczenia biedy • diagnozowanie problemu bezdomno ści w gminie • dobry dost ęp do internetu oraz bezpłatna komunikacja

81 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

szanse Zagro żenia • rosn ące zainteresowanie podejmowaniem • brak zainteresowania potencjalnych własnej działalno ści gospodarczej przez inwestorów tworzeniem nowych miejsc pracy mieszka ńców gminy na terenie gminy • zmniejszaj ąca si ę liczba osób długotrwale • brak zainteresowania społeczno ści lokalnej bezrobotnych problemami osób ubogich i wł ączanie si ę • malej ąca skala bezrobocia, tak że w śród w działania maj ące na celu zaspokojenie kobiet • osoby obj ęte działaniami aktywizuj ącymi znajduj ą zatrudnienie na lokalnym rynku pracy • zainteresowanie osób bezrobotnych tworzeniem podmiotów ekonomii społecznej • rosn ąca liczba ofert pracy dla osób bezrobotnych • dysponowanie środkami finansowymi z funduszy zewn ętrznych umo żliwiaj ącymi ograniczanie bezrobocia • przyczyniaj ąca si ę do łagodzenia skutków bezrobocia oferta organizacji pozarz ądowych • zmniejszaj ąca si ę skala zjawiska dziedziczenia biedy w gminie • brak problemu ubo żenia mieszka ńców gminy • niewzrastaj ąca liczba osób zagro żonych bezdomno ści ą i bezdomnych

Analiza uwarunkowa ń dla obszaru bezrobocie, ubóstwo, bezdomność wskazuje na przewag ę mocnych stron, którymi s ą głównie: podejmowanie działa ń maj ących na celu aktywizacj ę zawodow ą osób bezrobotnych prowadzenie działa ń na rzecz ograniczenia bezrobocia, podejmowanie działa ń na rzecz przeciwdziałania bezrobociu w śród kobiet, dysponowanie środkami finansowymi z funduszy zewn ętrznych umo żliwiaj ącymi ograniczanie bezrobocia. Dostrzegane s ą liczne szanse na osi ągni ęcie pozytywnych zmian, czemu sprzyja ć powinna zmniejszaj ąca si ę liczba osób długotrwale bezrobotnych, malej ąca skala bezrobocia, tak że w śród kobiet, zainteresowanie osób bezrobotnych tworzeniem podmiotów ekonomii społecznej, rosn ąca liczba ofert pracy dla osób bezrobotnych.

Obszar problemowy 2.

RODZINA, DZIECKO I MŁODZIE Ż, PRZEMOC W RODZINIE mocne strony słabe strony • analizowanie problemów rodzin, dzieci • brak organizacji pozarz ądowych zajmuj ących i młodzie ży w gminie si ę problemami rodzin • podejmowanie inicjatyw na rzecz • brak wolontariatu przeciwdziałania dysfunkcjom rodzin • zapewnianie przez gmin ę rodzinom dysfunkcyjnym wsparcia asystentów rodziny • dost ęp do poradnictwa specjalistycznego dla

82 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

rodzin wymagaj ących tej formy wsparcia • analizowanie potrzeb osób samotnie wychowuj ących dzieci • dysponowanie na terenie gminy placówkami wsparcia dziennego dla dzieci i młodzie ży (np. świetlice środowiskowe) • monitorowanie zapotrzebowania na opiek ę nad dzie ćmi do lat 3 • monitorowanie zapotrzebowania na opiek ę przedszkoln ą • dysponowanie przez szkolnictwo w gminie baz ą dydaktyczn ą, zapewniaj ącą wła ściwy rozwój uczniów • organizowanie przez gmin ę oferty sp ędzania czasu wolnego adresowanej do dzieci i młodzie ży • odpowiednio przygotowana kadra do pracy z osobami dotkni ętymi przemoc ą w rodzinie • prowadzenie poradnictwa i podejmowanie interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie • prowadzenie na terenie gminy akcji i kampanii społecznych uwra żliwiaj ących społeczno ść lokaln ą na problemy przemocy w rodzinie (ulotki, broszury) • funkcjonowanie rodzin wspieraj ących szanse zagro żenia • sytuacja finansowa gminy wystarczaj ąca na • zwi ększaj ąca si ę skala problemów rzutuj ących zaspokojenie potrzeb w zakresie edukacji na prawidłowe funkcjonowanie rodzin • dostosowana do potrzeb i oczekiwa ń dzieci w gminie i młodzie ży oferta sp ędzania czasu wolnego • rosn ąca liczba rodzin dysfunkcyjnych • stale rosn ące zapotrzebowanie na wsparcie asystentów rodziny • zwi ększaj ąca si ę liczba rodzin wymagaj ących wsparcia w postaci poradnictwa specjalistycznego • rosn ąca liczba osób samotnie wychowuj ących dzieci • wzrost zapotrzebowania na tworzenie placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzie ży • niezaspokajaj ąca potrzeb mieszka ńców oferta w zakresie opieki żłobkowej i przedszkolnej • zwi ększaj ąca si ę liczba rodzin zgłaszaj ących potrzeb ę wsparcia ze strony organizacji pozarz ądowych • niewystarczaj ąca liczebno ść i fachowo ść ka dry pracuj ącej z osobami dotkni ętymi przemoc ą w rodzinie • zwi ększaj ąca si ę liczba przypadków przemocy w rodzinie • niezmniejszaj ące si ę społeczne przyzwolenie na stosowanie przemocy w rodzinie

83 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Analiza uwarunkowa ń dla obszaru rodzina, dziecko i młodzie ż, przemoc w rodzinie wskazuje na przewag ę mocnych stron, którymi s ą głównie: dost ęp do poradnictwa specjalistycznego dla rodzin wymagaj ących tej formy wsparcia, zapewnianie przez gmin ę rodzinom dysfunkcyjnym wsparcia asystentów rodziny, prowadzenie poradnictwa i podejmowanie interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzenie na terenie gminy akcji i kampanii społecznych uwra żliwiaj ących społeczno ść lokaln ą na problemy przemocy w rodzinie (ulotki, broszury). Dostrzegane mocne strony w powi ązaniu z akcentowanymi szansami nie mog ą jednak przesłoni ć ci ęż aru gatunkowego zagro żeń, z jakimi nale ży si ę zmierzy ć, realizuj ąc działania strategiczne. Zwi ększaj ąca si ę skala problemów rzutuj ących na prawidłowe funkcjonowanie rodzin w gminie, rosn ąca liczba rodzin dysfunkcyjnych, rosn ące zapotrzebowanie na wsparcie asystentów rodziny zwi ększaj ąca si ę liczba rodzin wymagaj ących wsparcia w postaci poradnictwa specjalistycznego, – to kwestie, które nale ży uwzgl ędni ć w pierwszej kolejno ści w programowaniu działa ń w tym obszarze. Obszar problemowy 3. ZDROWIE, UZALE ŻNIENIA, BEZPIECZE ŃSTWO PUBLICZNE mocne strony słabe strony • zabezpieczenie przez gmin ę dost ępu do • niewystarczaj ące środki finansowe i lokalowe świadcze ń z zakresu podstawowej opieki dla poszerzenia zakresu świadcze ń zdrowotnej, poło żnictwa, ginekologii medycznych dost ępnych dla mieszka ńców i stomatologii • inicjowanie przedsi ęwzi ęć propaguj ących zdrowy styl życia • podejmowanie przez samorz ąd gminy inicjatyw na rzecz poprawy stanu środowiska naturalnego • zapewnienie rodzinom z gminy dotkni ętym problemami uzale żnie ń dost ępu do pomocy psychospołecznej i prawnej • diagnozowanie w gminie problemu spo żywania alkoholu i narkotyków przez nieletnich • odpowiednio przygotowana kadra do pracy z osobami uzale żnionymi • działanie na terenie gminy świetlic terapeutycznych dla dzieci i młódzie ży • prowadzenie przez placówki o światowe działa ń profilaktycznych, informacyjnych i edukacyjnych w zakresie uzale żnie ń w śród dzieci i młodzie ży • realizowanie w placówkach o światowych programów profilaktyczno-edukacyjnych po świ ęconych przest ępczo ści i jej negatywnym skutkom społecznym • prowadzenie działa ń na rzecz poprawy stanu

84 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

bezpiecze ństwa w gminie oraz realizowanie inwestycji maj ących na celu podniesienie poziomu bezpiecze ństwa na drodze • funkcjonuj ący Punkt Konsultacyjno- Diagnostyczny szanse zagro żenia • wzrost świadomo ści społecznej • niewystarczaj ące zabezpieczenie finansowe i zainteresowanie zdrowym trybem życia i lokalowe prawidłowego dost ępu wśród mieszka ńców gminy mieszka ńców do świadcze ń z zakresu • poprawa stanu środowiska naturalnego podstawowej opieki zdrowotnej, poło żnictwa, w gminie w ostatnich latach ginekologii i stomatologii • zwi ększaj ąca si ę świadomo ść dzieci • istniejaca potrzeba poszerzenia zakresu i młodzie ży na temat zagro żeń uzale żnieniami świadcze ń medycznych dost ępnych dla • dobra dost ępno ść do leczenia i terapii dla osób mieszka ńców uzaleznionych • wzrost liczby nieletnich si ęgaj ących po • odpowiednia do aktualnych potrzeb liczba alkohol lub narkotyki osób pracuj ących z osobami uzale żnionymi • wzrastaj ące zagro żenie przest ępczo ści ą nieletnich • niewzrastaj ący poziom bezpiecze ństwa mieszka ńców gminy • brak skutków prawnych za niepodj ęcie leczenia odwykowego

Analiza uwarunkowa ń dla obszaru zdrowie, uzale żnienia, bezpiecze ństwo publiczne uwypukliła liczne zagro żenia, jak np. wzrost liczby nieletnich si ęgaj ących po alkohol lub narkotyki czy wzrastaj ące zagro żenie przest ępczo ści ą nieletnich oraz niewystarczaj ący poziom bezpiecze ństa mieszka ńców gminy oraz poziom bezpiecze ństwa na drodze. Mimo przewagi mocnych stron oraz dostrzeganych szans (wzrost świadomo ści społecznej i zainteresowanie zdrowym trybem życia w śród mieszka ńców gminy, poprawa stanu środowiska naturalnego w gminie w ostatnich latach, zwi ększaj ąca si ę świadomo ść dzieci i młodzie ży na temat zagro żeń uzale żnieniami, odpowiednia do aktualnych potrzeb liczba osób pracuj ących z osobami uzale żnionymi), wskazane zagro żenia mog ą w istotny sposób rzutowa ć na osi ągni ęcie zakładanych zmian w procesie wdra żania zało żeń programowych budowanej strategii. Obszar problemowy 4. STARO ŚĆ mocne strony słabe strony • analizowanie sytuacji demograficznej gminy • istniej ące bariery architektoniczne z uwzgl ędnieniem struktury wiekowej uniemo żliwjaj ące osobom starszym mieszka ńców odpowiednie funkcjonowanie • informowanie osób starszych o dost ępnych • brak na terenie gminy domu dziennego pobytu formach pomocy i klubu seniora • wystarczaj ąca kadra pracowników mog ących świadczy ć osobom starszym usługi opieku ńcze

85 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

• analizowanie potrzeb rodzin sprawuj ących opiek ę nad osobami starszymi • podejmowanie działa ń maj ących na celu stwarzanie osobom starszym warunków do kontynuowania aktywno ści społecznej, edukacyjnej i zawodowej • dost ęp do pomocy prawnej dla osób starszych z terenu gminy szanse zagro żenia • wystarczaj ące mo żliwo ści finansowe gminy • wzrastaj ący udział osób w wieku pozwalaj ące na kontynuowanie aktywno ści poprodukcyjnym w społeczno ści gminy społecznej, edukacyjnej i zawodowej przez • zwi ększaj ąca si ę liczba osób starszych osoby starsze wymagaj ących wsparcia w formie usług • skierowanie szerszej oferty usług do osób opieku ńczych starszych • zwi ększaj ąca si ę liczba osób starszych korzystaj ących ze wsparcia pomocy społecznej • pojawiaj ące si ę przypadki pozostawiania osób starszych bez nale żytej opieki przez najbli ższych członków rodziny • brak dost ępu do takich form wsparcia, jak kluby seniora, domy dziennego pobytu • pogarszanie si ę sytuacji materialnej osób starszych (niskie świadczenia z KRUS-u i ZUS-u)

Analiza uwarunkowa ń dla obszaru staro ść uwypukliła słabe strony, jak np. brak na terenie gminy domu dziennego pobytu i klubu seniora, istniej ące bariery architektoniczne uniemo żliwjaj ące osobom starszym odpowiednie funkcjonowanie. Te negatywne czynniki s ą równowa żone wieloma dostrzeganymi elementami po stronie mocnych stron, jak cho ćby: podejmowanie działa ń maj ących na celu stwarzanie osobom starszym warunków do kontynuowania aktywno ści społecznej, edukacyjnej i zawodowej, analizowanie potrzeb rodzin sprawuj ących opiek ę nad osobami starszymi, informowanie osób starszych o dost ępnych formach pomocy czy wystarczaj ąca kadra pracowników mog ących świadczy ć osobom starszym usługi opieku ńcze oraz szans: wystarczaj ące mo żliwo ści finansowe gminy pozwalaj ące na kontynuowanie aktywno ści społecznej, edukacyjnej i zawodowej przez osoby starsze. Formułuj ąc działania strategiczne, maj ące doprowadzi ć do osi ągni ęcia zakładanych zmian, trzeba jednak liczy ć si ę z powa żnymi zagro żeniami, z których za bardzo wa żne nale ży uzna ć zwi ększaj ącą si ę liczb ę osób starszych wymagaj ących wsparcia w formie usług opieku ńczych, pojawiaj ące si ę przypadki pozostawiania osób starszych bez nale żytej opieki przez najbli ższych członków rodziny oraz pogarszanie si ę sytuacji materialnej osób starszych

86 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

(niskie świadczenia z KRUS-u i ZUS-u) oraz brak dost ępu do takich form wsparcia, jak kluby seniora, domy dziennego pobytu. Obszar problemowy 5.

NIEPEŁNOSPRAWNO ŚĆ mocne strony słabe strony • monitorowanie liczby orzecze ń • niepodejmowanie działa ń na rzecz tworzenia o niepełnosprawno ści i stopniu w gminie podmiotów ekonomii społecznej niepełnosprawno ści wydawanych (jak np. warsztaty terapii zaj ęciowej, zakłady mieszka ńcom gminy aktywno ści zawodowej, spółdzielnie • informowanie osób niepełnosprawnych inwalidów, spółdzielnie socjalne), mog ących z gminy o przysługuj ących im prawach zatrudnia ć osoby niepełnosprawne oraz dost ępnych formach pomocy • świadczenie wsparcia w postaci specjalistycznych usług opieku ńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi z terenu gminy • likwidowanie barier utrudniaj ących codzienne życie osobom niepełnosprawnym • upowszechnianie w śród osób niepełnosprawnych z gminy ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy • przekazywanie informacji przedsi ębiorcom z gminy o mo żliwo ściach refundacji ze środków PFRON-u kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych szanse zagro żenia • społeczna akceptacja dla potrzeb likwidacji • wzrastaj ąca liczba osób niepełnosprawnych barier utrudniaj ących codzienne życie osobom • wzrastaj ąca liczba osób niepełnosprawnych niepełnosprawnym korzystaj ących ze wsparcia pomocy • dost ępno ść ofert pracy dla osób społecznej niepełnosprawnych na lokalnym rynku • zwi ększaj ąca si ę liczba osób z zaburzeniami psychicznymi, wymagaj ących świadczenia specjalistycznych usług opieku ńczych • istniej ące zapotrzebowanie na funkcjonowanie w gminie podmiotów ekonomii społecznej (jak np. warsztaty terapii zaj ęciowej, zakłady aktywno ści zawodowej, spółdzielnie inwalidów, spółdzielnie socjalne), mog ących zatrudnia ć osoby niepełnosprawne • niewystarczaj ące zainteresowanie lokalnych przedsi ębiorców zatrudnianiem osób niepełnosprawnych • wzrastaj ąca liczba dzieci dotkni ętych niepełnosprawno ści ą wymagaj ących podejmowania działa ń w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych

Analiza uwarunkowa ń dla obszaru niepełnosprawno ść wykazuje przewag ę mocnych stron nad słabymi ale jednocze śnie przewag ę zagro żeń nad szansami, co mo że mie ć wpływ na skuteczno ść podejmowanych w tym obszarze działa ń strategicznych. Utrudnia ć osi ągni ęcie

87 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 zamierzonych rezultatów mog ą m.in. takie czynniki, jak wzrastaj ąca liczba dzieci dotkni ętych niepełnosprawno ści ą wymagaj ących podejmowania działa ń w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych, niewystarczaj ące zainteresowanie lokalnych przedsi ębiorców zatrudnianiem osób niepełnosprawnych czy zwi ększaj ąca si ę liczba osób z zaburzeniami psychicznymi, wymagaj ących świadczenia specjalistycznych usług opieku ńczych.

Obszar problemowy 6. KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI mocne strony słabe strony • odczuwalny wzrost poziomu i jako ści życia • niedostosowana do aktualnych potrzeb mieszka ńców istniej ąca w gminie sie ć placówek pomocy • zach ęcanie mieszka ńców do podejmowania społecznej inicjatyw lokalnych • nierealizowanie w gminie przedsi ęwzi ęć • popularyzowanie na terenie gminy informacji promuj ących w śród mieszka ńców idee o działalno ści lokalnych organizacji uczenia si ę przez całe życie pozarz ądowych • niepodejmowanie działa ń w celu • prowadzenie działa ń zmierzaj ących do pozyskiwania dodatkowych środków na zaspokajania potrzeb mieszka ńców w zakresie realizacj ę zada ń z zakresu pomocy społecznej kultury, sportu i rekreacji • nieprowadzenie działa ń w zakresie • prowadzenie działa ń zmierzaj ących do propagowania i inicjowania wolontariatu integracji społecznosci lokalnej • podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez kadr ę GOPS-u poprzez studia podyplomowe, udział w szkoleniach, konferencjach i innych formach doskonalenia zawodowego szanse zagro żenia • odczuwalny wzrost jako ści i poziomu życia • brak zainteresowania mieszka ńców mieszka ńców gminy działalno ści ą w organizacjach pozarz ądowych • zainteresowanie mieszka ńców • niedysponowanie środkami zewn ętrznymi podejmowaniem inicjatyw lokalnych umo żliwiaj ącymi skuteczniejsz ą realizacj ę • wzrastaj ąca liczba osób korzystaj ących z zada ń z zakresu pomocy społecznej oferty kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej adresowanej do mieszka ńców • zmniejszaj ąca si ę liczba osób marginalizowanych lub zagro żonych wykluczeniem i marginalizacj ą • niewzrastaj ące zapotrzebowanie na wsparcie z systemu pomocy społecznej • wystarczaj ący i dostosowany do aktualnych potrzeb poziom kwalifikacji i liczebno ści kadr pomocowych • wzrastaj ąca liczba osób uzupełniaj ących wykształcenie lub podnosz ących poziom wykształcenia i kwalifikacji zawodowych

Analiza uwarunkowa ń dla obszaru kapitał społeczny i ludzki ka że zwróci ć uwag ę m.in. na takie kwestie, jak dostrzegane po stronie słabych stron i zagro żeń niedostosowana do aktualnych potrzeb istniej ąca w gminie sie ć placówek pomocy społecznej, niepodejmowanie

88 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 działa ń w celu pozyskiwania dodatkowych środków na realizacj ę zada ń z zakresu pomocy społecznej oraz niedysponowanie środkami zewn ętrznymi umo żliwiaj ącymi skuteczniejsz ą realizacj ę zada ń z zakresu pomocy społecznej. Z kolei po stronie szans odnajdziemy zmniejszaj ącą si ę liczb ę osób marginalizowanych lub zagro żonych wykluczeniem i marginalizacj ą, wystarczaj ący i dostosowany do aktualnych potrzeb poziom kwalifikacji i liczebno ści kadr pomocowych czy odczuwalny wzrost jako ści i poziomu życia mieszka ńców gminy oraz niewzrastaj ące zapotrzebowanie na wsparcie z systemu pomocy społecznej. Nale ży tak że zwróci ć uwag ę na mocne strony, dostrzegane w tym obszarze, jak prowadzenie działa ń zmierzaj ących do integracji społecznosci lokalnej, prowadzenie działa ń zmierzaj ących do zaspokajania potrzeb mieszka ńców w zakresie kultury, sportu i rekreacji, zach ęcanie mieszka ńców do podejmowania inicjatyw lokalnych, co z pewno ści ą mo że mie ć zasadniczy wpływ na post ęp we wdra żaniu zało żeń programowych strategii w tym obszarze.

89 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

III. PROGRAMOWANIE

Uzyskane wyniki diagnozy problemów społecznych na terenie gminy, opartej na analizie źródeł zastanych, wyników bada ń ankietowych oraz analizie SWOT, pozwoliły na opracowanie zało żeń polityki społecznej gminy Lubin na lata 2018-2023. Zostały one przedstawione w formie misji, celów i kierunków działa ń, których realizacja powinna przyczyni ć si ę do zminimalizowania problemów społecznych wyst ępuj ących w gminie obecnie, jak i mog ących wyst ąpi ć w najbli ższych latach. Działania te zostały wyznaczone w obr ębie celów strategicznych i operacyjnych z uwzgl ędnieniem nast ępuj ących priorytetów: 1. Przeciwdziałanie ubóstwu, bezrobociu i bezdomno ści oraz zapobieganie ich skutkom 2. Wspieranie rodzin 3. Wspomaganie rozwoju dzieci i młodzie ży 4. Przeciwdziałanie uzale żnieniom 5. Zaspokajanie potrzeb mieszka ńców w zakresie ochrony zdrowia 6. Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych oraz umo żliwienie im udziału w życiu społecznym 7. Zapewnienie bezpiecze ństwa publicznego mieszka ńcom gminy 8. Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego

1. MISJA

Misja samorz ądu, sformułowana w Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023, jest nast ępuj ąca: Gmina Lubin – poprawa jako ści życia mieszka ńców poprzez zaspokajanie ich potrzeb, integrowanie społeczno ści lokalnej oraz zapobieganie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu osób i rodzin.

Wypełnieniu przyj ętej misji b ędzie słu żyła realizacja przedstawionych na kolejnych stronach celów strategicznych i operacyjnych oraz kierunków działa ń.

90 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

2. CELE STRATEGICZNE, OPERACYJNE, KIERUNKI DZIAŁA Ń

CEL STRATEGICZNY 1.: Przeciwdziałanie ubóstwu, bezrobociu i bezdomno ści.

Cele operacyjne: 1. Zapewnienie bezpiecze ństwa socjalnego mieszka ńcom wymagaj ącym wsparcia. 2. Aktywizowanie zawodowe osób bezrobotnych i poszukujących pracy. 3. Pomoc osobom zagro żonym bezdomno ści ą i bezdomnym.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1. Zapewnienie bezpiecze ństwa socjalnego mieszka ńcom wymagaj ącym wsparcia: 1. Udzielanie pomocy finansowej i rzeczowej osobom w trudnej sytuacji materialnej. 2. Zabezpieczanie potrzeb bytowych dzieci z rodzin ubogich. 3. Zapewnienie dost ępu dzieciom z rodzin ubogich do alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego. 4. Wsparcie osób i rodzin ubogich prac ą socjaln ą z wykorzystaniem kontraktów socjalnych i projektów socjalnych. 5. Rozwijanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób ubogich oraz z Ko ściołem. 6. Organizowanie zbiórek odzie ży, mebli i artykułów gospodarstwa domowego na rzecz osób zagro żonych ubóstwem i ubogich. 7. Realizacja programów i projektów na rzecz osób zagro żonych lub dotkni ętych ubóstwem.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2. Aktywizowanie zawodowe osób bezrobotnych i poszukujących pracy: 1. Upowszechniania ofert pracy, informacji o wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym i sta żach. 2. Organizowanie prac interwencyjnych i społecznie u żytecznych na terenie gminy. 3. Praca socjalna z osobami bezrobotnymi i pozostaj ącymi bez pracy z wykorzystaniem kontraktów socjalnych. 4. Zapewnienie mo żliwo ści osobom bezrobotnym i poszukuj ącym zatrudnienia korzystania z poradnictwa specjalistycznego.

91 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

5. Promowanie w obszarze rynku pracy zasady równo ści płci. 6. Wspieranie przedsi ębiorczo ści mieszka ńców oraz pozyskiwanie inwestorów zewn ętrznych, mog ących tworzy ć miejsca pracy. 7. Wspieranie i promocja działa ń zmierzaj ących do tworzenia w gminie podmiotów ekonomii społecznej. 8. Realizacja projektów słu żą cych aktywizacji osób bezrobotnych z wykorzystaniem funduszy zewn ętrznych.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 3. Pomoc osobom zagro żonym bezdomno ści ą i bezdomnym: 1. Monitorowanie zagro żeń prowadz ących do wyst ępowania zjawiska bezdomno ści na terenie gminy. 2. Podejmowanie działa ń maj ących na celu zapobieganie utracie mieszka ń przez mieszka ńców gminy, w tym działa ń profilaktycznych w zakresie uzale żnie ń. 3. Podejmowanie interwencji na rzecz osób zagro żonych utrat ą lokalu mieszkalnego. 4. Udzielanie w razie wyst ąpienia takiej potrzeby pomocy finansowej i rzeczowej osobom zagro żonym i dotkni ętym bezdomno ści ą, zapewnienie im schronienia oraz dost ępu do poradnictwa specjalistycznego i wsparcia medycznego. podmioty partnerzy źródła finansowania czas realizacji odpowiedzialne Rada Gminy, Urz ąd Powiatowy Urz ąd Bud żet samorz ądowy Działania ci ągłe Gminy, Gminny Pracy, inwestorzy, (gminny, powiatowy) 2018-2023 Ośrodek Pomocy lokalni przedsi ębiorcy, i centralny, fundusze Społecznej, placówki noclegownie zewn ętrzne, m.in. oświatowe, placówki i schroniska spoza fundusze strukturalne kultury, świetlice gminy, organizacje Unii Europejskiej, inne środowiskowe, pozarz ądowe, Ko ściół, programy, środki organizacje społeczno ść lokalna. organizacji pozarz ądowe. pozarz ądowych, sponsorzy indywidualni.

92 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

CEL STRATEGICZNY 2.: Wspieranie rodzin, podnoszenie poziomu i jako ści ich funkcjonowania, dbało ść o rozwój dzieci i młodzie ży, zaspokajanie potrzeb mieszka ńców w zakresie ochrony zdrowie.

Cele operacyjne: 1. Wzmacnianie potencjału rodzin. 2. Pomoc osobom i rodzinom dotkni ętym problemami uzale żnie ń i przemocy domowej. 3. Dbało ść o rozwój dzieci i młodzie ży. 4. Zaspakajanie potrzeb mieszka ńców w zakresie ochrony zdrowia.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1. Wzmacnianie potencjału rodzin. 1. Promowanie prawidłowego modelu rodziny, edukowanie rodzin niezaradnych wychowawczo w celu nabycia i podniesienia świadomo ści w kwestiach opieku ńczo- wychowawczych oraz rozwi ązywania konfliktów rodzinnych. 2. Udzielanie pomocy rodzinom znajduj ącym si ę w trudnej sytuacji materialnej z systemu pomocy społecznej oraz świadcze ń rodzinnych i alimentacyjnych. 3. Prowadzenie pracy socjalnej z rodzinami, w szczególno ści dotkni ętymi bezradno ści ą opieku ńczo-wychowawcz ą. 4. Zapewnienie adekwatnie do potrzeb wsparcia asystentów rodziny dla rodzin prze żywaj ących trudno ści w wypełnianiu funkcji opieku ńczo-wychowawczych. 5. Podj ęcie działa ń zmierzaj ących do tworzenia grup wsparcia dla osób samotnie wychowuj ących dzieci. 6. Wspierania tworzenia ró żnych form opieki nad dzie ćmi do lat 3. 7. Monitorowanie sytuacji dzieci z rodzin zagro żonych kryzysem. 8. Integrowanie działa ń na rzecz rodziny i dziecka w gminie poprzez współprac ę ró żnych podmiotów: placówek o światowych i kulturalnych, jednostek pomocy społecznej i ochrony zdrowia, s ądu rejonowego i kuratorów s ądowych, Policji, organizacji pozarz ądowych i Ko ścioła.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2. Pomoc osobom i rodzinom dotkni ętym problemami uzale żnie ń i przemocy domowej.

93 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

1. Zapewnienie osobom uzale żnionym, w szczególno ści od alkoholu i środków psychoaktywnych, dost ępu do pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej. 2. Zapewnienie rodzinom dotkni ętym problemami uzale żnie ń dost ępu do wsparcia psychologicznego i prawnego. 3. Zapewnienie rodzinom dotkni ętym problemami przemocy domowej dost ępu do wsparcia psychologicznego i prawnego, a w razie potrzeby zapewnienie schronienia w celu odizolowania od sprawców przemocy. 4. Kierowanie sprawców przemocy domowej do udziału w programach korekcyjnych. 5. Prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej w zakresie rozwi ązywania problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie. 6. Tworzenie, w miar ę wyst ąpienia takiej potrzeby, grup wsparcia dla osób uzale żnionych i współuzale żnionych. 7. Kontynuowanie działalno ści Zespołu Interdyscyplinarnego, podnoszenie kwalifikacji członków zespołu w kwestiach przeciwdziałania i zapobiegania przemocy w rodzinie. 8. Organizowanie warsztatów dla dzieci i młodzie ży w zakresie u świadamiania problemu przemocy w rodzinie. 9. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na rzecz osób dotkni ętych przemoc ą w rodzinie, problemami alkoholowymi i narkomanii.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 3. Dbało ść o rozwój dzieci i młodzie ży. 1. Monitorowanie zagro żeń maj ących wpływ na jako ść i poziom procesu kształcenia i wychowania dzieci i młodzie ży w gminie i podejmowanie interwencji w tym zakresie. 2. Doskonalenie kadr o światowych poprzez zapewnienie nauczycielom mo żliwo ści podnoszenia kwalifikacji zawodowych. 3. Zapewnienie dzieciom i młodzie ży wymagaj ącym pomocy i wsparcia dost ępu do specjalistów, jak pediatra, psychiatra dzieci ęcy czy psycholog. 4. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzie ży poprzez prowadzenie zaj ęć wyrównawczych, udzielanie pomocy w nauce, wdra żanie programów edukacyjncyh. 5. Zapewnienie uczniom niepełnosprawnym dost ępu do kształcenia, m.in. poprzez organizacj ę nauczania indywidualnego. 6. Monitorowanie środowiska uczniów pod k ątem zabezpieczenia ich potrzeb przez dom rodzinny.

94 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

7. Rozszerzanie oferty zaj ęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, a tak że rozwój alternatywnych form sp ędzania czasu wolnego przy wykorzystaniu zasobów kulturalnych i sportowo- rekreacyjnych gminy.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 4. Zaspakajanie potrzeb mieszka ńców w zakresie ochrony zdrowia, promocja zdrowia i zdrowego stylu życia.

1. Zapewnienie mieszka ńcom dost ępu do świadcze ń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz w miar ę mo żliwo ści ułatwienie dost ępu do lekarzy specjalistów. 2. Promocja zdrowia, zdrowego stylu życia, prowadzenie profilaktyki zdrowotnej, opracowywanie i realizowanie programów zdrowotnych. 3. Dbało ść o profilaktyk ę prozdrowotn ą w przedszkolach i szkołach na terenie gminy. 4. Podejmowanie działa ń zmierzaj ących do poszerzenia zakresu usług medycznych świadczonych na terenie gminy.

5. Zwi ększenie oferty bezpłatnych bada ń profilaktycznych dla mieszka ńców gminy. 6. Poszerzenie zakresu usług wsparcia środowiskowego na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych. 7. Rozwój bazy rekreacyjnej i sportowej dost ępnej dla mieszka ńców. podmioty partnerzy źródła finansowania czas realizacji odpowiedzialne Rada Gminy, Urz ąd Powiatowe Centrum Bud żet samorz ądowy Działania ci ągłe Gminy, Gminny Pomocy Rodzinie, (gminny, 2018-2023 Ośrodek Pomocy Poradnia powiatowy), Społecznej, Gminna Psychologiczno- centralny, fundusze Komisja Pedagogiczna, zewn ętrzne, m.in. Rozwi ązywania specjali ści, placówki fundusze strukturalne Problemów ochrony zdrowia, Unii Europejskiej, Alkoholowych, Policja, Prokuratura inne programy, Zespół Rejonowa, S ąd środki organizacji Interdyscyplinarny, Rejonowy, kuratorzy pozarz ądowych, placówki sądowi, organizacje sponsorzy przedszkolne, pozarz ądowe, indywidualni. placówki o światowe, Ko ściół, społeczno ść placówki kultury, lokalna. jednostki sportowo- rekreacyjne, świetlice.

95 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

CEL STRATEGICZNY 3.: Wspieranie osób starszych oraz niepełnosprawnych.

Cele operacyjne: 1. Realizacja idei „starzenia si ę w zdrowiu”, ograniczanie skutków niepełnosprawno ści. 2. Aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1. Realizacja idei „starzenia si ę w zdrowiu”, ograniczanie skutków niepełnosprawno ści. 1. Monitorowanie sytuacji osób starszych i niepełnosprawnych w oparciu o dost ępne informacje, jak i uwagi przekazywane przez organizacje skupiaj ące osoby starsze i niepełnosprawne. 2. Zapewnienie dost ępu do usług opieku ńczych, obejmuj ących pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiek ę higieniczn ą, zapewnienie kontaktów z otoczeniem osobom starszym i niepełnosprawnym. 3. Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej osobom starszym i niepełnosprawnym, prowadzenie pracy socjalnej z osobami starszymi i niepełnosprawnymi. 4. Podejmowanie działa ń zmierzaj ących do likwidacji barier ograniczaj ących funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w przestrzeni publicznej i w otoczeniu domowym. 5. Poszerzenie środowiskowego systemu wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym równie ż dla dzieci z zaburzeniami psychicznymi, upo śledzeniem umysłowym. 6. Wspieranie działa ń maj ących na celu zapobieganie wykluczeniu cyfrowemu osób starszych i niepełnosprawnych. 7. Rozwijanie aktywnych form sp ędzania czasu wolnego przez osoby starsze i niepełnosprawne – zaspokajanie ich potrzeb kulturalno-społecznych, edukacyjnych i rekreacyjnych. 8. Inicjowanie przedsi ęwzi ęć zapewniaj ących integracj ę osób starszych i niepełnosprawnych ze środowiskiem. 9. Podejmowanie współpracy z Ko ściołem i organizacjami pozarz ądowymi w celu wzmocnienia wsparcia adresowanego do osób starszych i niepełnosprawnych. 10. Popularyzowanie i organizowanie wolontariatu na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych.

96 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2. Aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie. 1. Upowszechnianie wiedzy na temat warunków i mo żliwo ści tworzenia miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. 2. Rozpowszechnianie ofert pracy dla osób niepełnosprawnych. 3. Uwzgl ędnianie udziału osób niepełnosprawnych w organizowanych kursach zawodowych i szkoleniach maj ących na celu zdobycie kwalifikacji umo żliwiaj ących podj ęcie pracy. podmioty partnerzy źródła finansowania czas realizacji odpowiedzialne Rada Gminy, Urz ąd Powiatowe Centrum Bud żet samorz ądowy Działania ci ągłe Gminy, Gminny Pomocy Rodzinie, (gminny, powiatowy) 2018-2023 Ośrodek Pomocy Powiatowy Urz ąd i centralny, Społecznej, placówki Pracy, Poradnia Pa ństwowy Fundusz oświatowe, placówki Psychologiczno- Rehabilitacji Osób kultury, jednostki Pedagogiczna, Niepełnosprawnych, sportowo- Pa ństwowy Fundusz Fundusz Pracy, rekreacyjne. Rehabilitacji Osób fundusze zewn ętrzne, Niepełnosprawnych, m.in. fundusze domy pomocy strukturalne Unii społecznej, o środki Europejskiej, inne wsparcia, placówki programy, ochrony zdrowia, organizacje pracodawcy, pozarz ądowe, organizacje sponsorzy pozarz ądowe, indywidualni. Ko ściół, społeczno ść lokalna.

97 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

CEL STRATEGICZNY 4.:

Zapewnienie bezpiecze ństwa mieszka ńcom gminy.

Cele operacyjne: 1. Przeciwdziałanie przest ępczo ści. 2. Zapewnienie bezpiecze ństwa na terenie placówek o światowych i w otoczeniu domowym uczniów. 3. Zwi ększenie poczucia bezpiecze ństwa mieszka ńców gminy.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1. Przeciwdziałanie przest ępczo ści: 1. Podejmowanie przez jednostki gminy współpracy z instytucjami o zasi ęgu ponadlokalnym, jak Policja i Prokuratura, na rzecz przeciwdziałania przest ępczo ści i zwi ększenia poczucia bezpiecze ństwa mieszka ńców gminy. 1. Prowadzenie akcji informacyjnych w środowisku seniorów na temat zagro żeń przest ępczo ści ą. 2. Monitorowanie środowiska szkolnego, podejmowanie działa ń interwencyjnych i zapobiegawczych maj ących na celu eliminowanie zachowa ń o charakterze patologicznym. 3. Opracowywanie i realizowanie programów profilaktyczno-edukacyjnych w placówkach oświatowych na temat przest ępczo ści i jej negatywnych skutków.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2. Zapewnienie bezpiecze ństwa na terenie placówek o światowych i w otoczeniu domowym uczniów: 1. Uwra żliwianie rodziców i opiekunów uczniów na kwestie zwi ązane z prawidłowym i bezpiecznym zachowaniem si ę na terenie szkoły i w otoczeniu domowym. 2. Podejmowanie działa ń maj ących na celu zwi ększenie bezpiecze ństwa dzieci w drodze do i ze szkoły. 3. Integrowanie społeczno ści szkolnej, budowanie na terenie szkoły pozytywnych relacji uczniów z nauczycielami i rówie śnikami. 4. Dbało ść o wła ściwy klimat umo żliwiaj ący rozwój inteligencji emocjonalnej uczniów.

98 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 3. Zwi ększenie poczucia bezpiecze ństwa mieszka ńców gminy: 1. Realizacja we współpracy z uprawnionymi słu żbami działa ń o charakterze prewencyjnym w odpowiedzi na postulaty zgłaszane przez mieszka ńców w zakresie poprawy bezpiecze ństwa publicznego. 2. Podejmowanie inwestycji maj ących wpływ na popraw ę bezpiecze ństwa na drodze. 3. Rozwój systemu powiadamiania mieszka ńców gminy o zagro żeniach z wykorzystaniem telefonii komórkowej i internetu. podmioty partnerzy źródła finansowania czas realizacji odpowiedzialne Rada Gminy, Urz ąd Policja, Prokuratura Bud żet samorz ądowy Działania ci ągłe Gminy, Gminny Rejonowa, S ąd (gminny, powiatowy) 2018-2023 Ośrodek Pomocy Rejonowy, kuratorzy i centralny, fundusze Społecznej, Gminna sądowi, Stra ż zewn ętrzne, m.in. Komisja Po żarna, społeczno ść fundusze Unii Rozwi ązywania lokalna. Europejskiej, inne Problemów programy, Alkoholowych, organizacje placówki pozarz ądowe, przedszkolne, sponsorzy placówki o światowe, indywidualni. jednostki sportowo- rekreacyjne, świetlice.

99 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

CEL STRATEGICZNY 5.: Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego.

Cele operacyjne: 1. Wzmacnianie kadr i słu żb pomocowych, podnoszenie jako ści świadczonych usług, rozwijanie infrastruktury socjalnej. 2. Wspieranie instytucji społecze ństwa obywatelskiego. 3. Wspieranie dialogu społeczno ści lokalnej z władzami samorz ądowymi.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 1. Doskonalenie i rozwój kadr i słu żb pomocowych, podnoszenie jako ści świadczonych usług, rozwijanie infrastruktury socjalnej. 1. Doskonalenie kadr pomocy społecznej poprzez zapewnienie niezb ędnych środków na szkolenia i inne formy doskonalenia zawodowego. 2. Zapewnienie wła ściwych warunków obsługi klientów pomocy społecznej i realizacji zada ń kadr pomocowych. 3. Rozwój usług elektronicznych. 4. Informowanie mieszka ńców o dostępnych formach świadcze ń pomocowych. 5. Pozyskiwanie środków zewn ętrznych na realizacj ę zada ń z zakresu polityki społecznej. 6. Poszerzanie współpracy ró żnych podmiotów w celu skuteczniejszego wsparcia osób uzale żnionych oraz ich rodzin. 7. Promowanie pozytywnego wizerunku pomocy społecznej w środowisku lokalnym. 8. Realizowanie zada ń słu żą cych rozwi ązywaniu problemów społecznych przy współpracy z jednostkami funkcjonuj ącymi na terenie gminy i sektorem pozarz ądowym.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 2. Wspieranie instytucji społecze ństwa obywatelskiego: 1. Inicjowanie działa ń zmierzaj ących do wł ączania si ę mieszka ńców w życie społeczne gminy poprzez udział w istniej ących organizacjach pozarz ądowych oraz zach ęcanie do tworzenia nowych podmiotów trzeciego sektora. 2. Opracowywanie i realizowanie przy współpracy z organizacjami pozarz ądowymi oraz innymi partnerami projektów słu żą cych aktywizacji społecznej i zawodowej mieszka ńców, w tym współfinansowanych z funduszy zewn ętrznych.

100 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

3. Promowanie działalno ści organizacji pozarz ądowych oraz udzielanie im pomocy w pozyskiwaniu środków z innych ni ż bud żet gminy źródeł finansowania.

Kierunki działa ń do celu operacyjnego 3. Wspieranie dialogu społeczno ści lokalnej z władzami samorz ądowymi: 1. Podejmowanie inicjatyw maj ących na celu wzmacnianie dialogu władz samorz ądowych z mieszka ńcami. 2. Poszerzenie dost ępu informacyjnego do planowanych przez samorz ąd zamierze ń o charakterze społecznym i gospodarczym. podmioty partnerzy źródła finansowania czas realizacji odpowiedzialne Rada Gminy, Urz ąd Organizacje Bud żet samorz ądowy Działania ci ągłe Gminy, Gminny pozarz ądowe, inne (gminny, powiatowy) 2018-2023 Ośrodek Pomocy podmioty i centralny, fundusze Społecznej i inne prowadz ące zewn ętrzne, m.in. jednostki działalno ść po żytku fundusze Unii organizacyjne gminy. publicznego, Europejskiej, inne Ko ściół, społeczno ść programy, lokalna. organizacje pozarz ądowe, sponsorzy indywidualni.

3. WSKA ŹNIKI REALIZACJI CELÓW, ZKŁADANE REZULTATY cel strategiczny wska źniki realizacji celu zakładane rezultaty 1. Przeciwdziałanie - liczba osób ubogich, - wzrost liczby osób ubóstwu, bezrobociu bezrobotnych i bezdomnych zaktywizowanych, i bezdomno ści obj ętych prac ą socjaln ą, - niwelowanie zagro żeń - liczba dzieci z rodzin ubogich maj ących wpływ na obj ętych wsparciem, utrwalanie si ę zjawiska - liczba beneficjentów systemu marginalizacji pomocy społecznej obj ętych i wykluczenia wsparciem z powodu ubóstwa społecznego, bezrobocia i bezdomno ści, - wzrost liczby - wielko ść stopy bezrobocia, inwestorów - liczba osób bezrobotnych w zainteresowanych gminie, w tym liczba osób tworzeniem nowych obj ętych przez Powiatowy miejsc pracy, Urz ąd Pracy ró żnymi formami - podniesienie jako ści wsparcia, usług świadczonych - liczba opracowanych i przez instytucje gminy.

101 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

realizowanych projektów w zakresie aktywizacji grup zagro żonych wykluczeniem społecznym oraz liczba osób nimi obj ętych, - liczba osób bezdomnych, którym zapewniono schronienie. 2. Wspieranie rodzin, - liczba rodzin obj ętych prac ą - sprawnie funkcjonuj ący podnoszenie poziomu socjaln ą, system wsparcia rodzin, i jako ści ich - liczba rodzin obj ętych wsparcie dzieci i młodzie ży, funkcjonowania, asystentów rodziny, uprzedzaj ący sytuacje dbało ść o rozwój dzieci - liczba szkole ń i projektów kryzysowe i młodzie ży, adresowanych do rodzin, i zapewniaj ący zaspokajanie potrzeb - liczba rodzin obj ętych ró żnorodne formy mieszka ńców wsparciem z systemu pomocy pomocy, m.in. w zakresie ochrony społecznej, świadcze ń w kształceniu zdrowie. rodzinnych i alimentacyjnych, i wszechstronnym - liczba osób i rodzin obj ętych rozwoju, poradnictwem - sprawny system specjalistycznym, profilaktyki i - liczba osób obj ętych pomoc ą rozwi ązywania terapeutyczn ą i rehabilitacyjn ą, problemów uzale żnie ń - liczba rodzin obj ętych oraz przemocy wsparciem psychologicznym w rodzinie, oraz z systemu pomocy - poprawa kondycji społecznej z powodu zdrowotnej alkoholizmu, narkomanii mieszka ńców gminy. i przemocy w rodzinie, - liczba przedsi ęwzi ęć realizowanych w ramach działalno ści informacyjnej i edukacyjnej, - liczba interwencji przeprowadzonych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, - liczba osób obj ętych oddziaływaniem zespołu interdyscyplinarnego, - liczba uczniów ucz ęszczaj ących do klas integracyjnych, - liczba uczniów obj ętych nauczaniem indywidualnym, - liczba przedsi ęwzi ęć w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej,

3. Wspieranie osób - liczba osób w wieku - zwi ększenie udziału starszych oraz poprodukcyjnym i ich udział seniorów i osób niepełnosprawnych w ogóle mieszka ńców, dotkni ętych

102 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

- liczba osób dotkni ętych niepełnosprawno ści ą niepełnosprawno ści ą (w oparciu w życiu społecznym o dane GOPS-u oraz PCPR-u), i zawodowym, - liczba osób starszych i - podniesienie jako ści niepełnosprawnych obj ętych świadczonych im usług, prac ą socjaln ą, - ułatwienie dost ępu do - liczba osób starszych informacji o mo żliwych i niepełnosprawnych obj ętych formach wsparcia, wsparciem z systemu pomocy - podniesienie społecznej, atrakcyjno ści oferty - liczba osób obj ętych usługami w zakresie mo żliwo ści opieku ńczymi oraz sp ędzania czasu specjalistycznymi usługami wolnego przez osoby opieku ńczymi, starsze - liczba ofert pracy dla osób i niepełnosprawne, niepełnosprawnych. - integracja - liczba przedsi ęwzi ęć ze środowiskiem, organizowanych z my ślą - rozszerzenie o aktywnym sp ędzaniu czasu wolontariatu. przez osoby starsze i niepełnosprawne.

4. Zapewnienie - liczba popełnionych - zmniejszenie zagro żenia bezpiecze ństwa i wykrytych przest ępstw, w tym przest ępczo ści ą, mieszka ńcom gminy z udziałem nieletnich, - zwi ększenie - liczba opracowanych bezpiecze ństwa uczniów i realizowanych programów na terenie placówek profilaktyczno-edukacyjnych oświatowych, w szkołach oraz liczba osób - zwi ększenie poczucia nimi obj ętych, bezpiecze ństwa - liczba zrealizowanych mieszka ńców gminy, inwestycji w celu poprawy - poprawa bezpiecze ństwa bezpiecze ństwa na drodze. na drodze.

5. Rozwój kapitału - liczba szkole ń i innych form - profesjonalna kadra społecznego doskonalenia zawodowego, pomocy społecznej, i ludzkiego w których uczestniczyła kadra - wysoka jako ść pomocy społecznej, świadczonych usług, - liczba organizacji - zró żnicowane i pozarz ądowych w gminie, efektywne formy w tym funkcjonuj ących współpracy z sektorem w obszarze polityki społecznej, pozarz ądowym, - liczba wspólnych przedsi ęwzi ęć - wi ększa aktywno ść ró żnych podmiotów mieszka ńców gminy, podejmowanych w celu - wzrastaj ąca liczba rozwi ązywania problemów inicjatyw lokalnych. społecznych, - liczba projektów słu żą cych aktywizacji społecznej i zawodowej mieszka ńców, w tym współfinansowanych

103 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

z funduszy zewn ętrznych. - liczba wspieranych przez samorz ąd gminy organizacji pozarz ądowych, - liczba spotka ń przedstawicieli samorz ądu gminy z mieszka ńcami.

4. PROGNOZA ZMIAN

Wdro żenie projektowanych działa ń zaplanowanych w ramach celów wypracowanych w niniejszym dokumencie powinno przyczyni ć si ę m.in. do: 1. w zakresie Celu strategicznego 1. Przeciwdziałanie ubóstwu, bezrobociu i bezdomno ści: • poprawy sytuacji rodzin i osób ubogich, • uwra żliwienia społeczno ści lokalnej na problem ubóstwa, • podniesienia kompetencji zawodowych osób bezrobotnych i zwi ększenia ich szans na podj ęcie zatrudnienia na otwartym rynku pracy, • zwi ększenia liczby osób zaktywizowanych zawodowo, • zmniejszenia skali zjawiska tzw. dziedziczenia bezrobocia, • zwi ększenia liczby miejsc pracy, • zmniejszenia liczby osób bezrobotnych, • eliminowania zjawiska dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć na rynku pracy, • wzrostu liczby podmiotów gospodarczych, • zmniejszenia liczby beneficjentów pomocy społecznej, 2. w zakresie Celu strategicznego 2. Wspieranie rodzin, podnoszenie poziomu i jako ści ich funkcjonowania, dbało ść o rozwój dzieci i młodzie ży, zaspokajanie potrzeb mieszka ńców w zakresie ochrony zdrowie: • spadku liczby rodzin zmagaj ących si ę z problemami opieku ńczo-wychowawczymi, • poszerzenia wiedzy w zakresie wła ściwego wypełniania ról rodzicielskich, • zwi ększenia dost ępno ści wsparcia dla rodzin, • podniesienia jako ści kształcenia i wsparcia w placówkach o światowych, • zwi ększenia szans edukacyjnych dla dzieci maj ących problemy w nauce,

104 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

• zró żnicowania form sp ędzania czasu wolnego oraz wzrostu liczby dzieci i młodzie ży z nich korzystaj ących, • poszerzenia wiedzy mieszka ńców w zakresie profilaktyki uzale żnie ń, • zwi ększenia dost ępno ści wsparcia dla osób uzale żnionych i współuzale żnionych, • zmniejszenia skali przemocy w rodzinie, • polepszenia dost ępu do podstawowych usług zdrowotnych, jak równie ż specjalistycznych usług medycznych, • poszerzenia wiedzy mieszka ńców w zakresie profilaktyki zdrowotnej i zdrowego trybu życia, • zwi ększenia liczby mieszka ńców aktywnych fizycznie i stosuj ących si ę do zasad zdrowego trybu życia, 3. w zakresie Celu strategicznego 3. Wspieranie osób starszych oraz niepełnosprawnych: • zapobiegania wykluczeniu cyfrowemu osób starszych i niepełnosprawnych, • zwi ększenia udziału seniorów i osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, • aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, • uwra żliwienia społecze ństwa na potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych, • podniesienia jako ści usług świadczonych osobom starszym i niepełnosprawnym, • poprawy komfortu funkcjonowania osób starszych i niepełnosprawnych w środowisku zamieszkania, 4. w zakresie celu strategicznego 4. Zapewnienie bezpiecze ństwa mieszka ńcom: • spadku przest ępczo ści, w tym w śród nieletnich, • poszerzenia wiedzy uczniów w zakresie przest ępczo ści i jej skutków, • zapobiegania patologiom w śród nieletnich, • umocnienia współpracy s ąsiedzkiej w walce z przest ępczo ści ą, • zwi ększenia bezpiecze ństwa na drodze, 5. w zakresie celu strategicznego 5. Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego: • profesjonalizacji kadry pomocy społecznej, • podniesienia jako ści świadczonych usług, • zró żnicowania form i zwiększenia efektywno ści współpracy z organizacjami pozarz ądowymi,

105 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

• zwi ększenia aktywno ści mieszka ńców, wzrostu liczby inicjatyw społecznych, • podniesienia poziomu wiedzy mieszka ńców o podejmowanych przez samorz ąd działaniach i zamierzeniach • integracji społeczno ści lokalnej.

5. RAMY FINANSOWE

Ustawa o pomocy społecznej (Art. 16b ust. 2 pkt 3 lit. c) nakłada obligatoryjny wymóg okre ślenia ram finansowych strategii. W pierwszym roku wdra żania dokumentu zało żono, że koszt realizacji przyj ętych celów powinien wahać si ę w granicach 15,3 mln zł. Orientacyjne kwoty, uwzgl ędniaj ące realia roku przyj ęcia do realizacji zało żeń programowych, s ą przedstawione w poni ższej tabeli oraz w formie graficznej na wykresie.

Tabela 52. Ramy finansowe Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 szacunkowa wielko ść wydatków (w złotych) w latach: 2018 2019 2020 2021 2022 2023 15.300 000 15.500 000 15.850 000 16.100 000 16.300 000 16.600 000

Wykres 21. Szacunkowa wielko ść wydatków (w zł) w poszczególnych latach realizacji strategii

2023 16600000

2022 16300000

2021 16100000

2020 15850000

2019 15800000

2018 15 300 000

0 3 000 000 6 000 000 9 000 000 12 000 000 15 000 000 18 000 000

106 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

6. WDRO ŻENIE STRATEGII, MONITOROWANIE JEJ REALIZACJI, EWALUACJA

Koordynatorem realizacji działa ń wyznaczonych w Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 b ędzie Gminny O środek Pomocy Społecznej. Monitoring zapisów strategicznych b ędzie prowadzony przez Zespół, w którego skład wejd ą m.in.: przedstawiciele podmiotów realizuj ących strategi ę i współdziałaj ących w jej realizacji, w tym pracownicy Gminnego O środka Pomocy Społecznej. Gromadzone dane pozwol ą zidentyfikowa ć problemy, które pojawi ą si ę w trakcie wdra żania dokumentu, oraz stwierdzi ć, czy wyznaczone w dokumencie strategii działania przynoszą zakładane zmiany. Zespół monitoruj ący post ęp wdra żania zapisów strategicznych b ędzie przedstawiał ocen ę skuteczno ści polityki społecznej prowadzonej w gminie Wójtowi i Radzie Gminy, sugeruj ąc przyj ęcie proponowanych rozwi ąza ń (np. programów celowych) oraz, w przypadku stwierdzenia istotnych zmian społecznych, podj ęcie ewentualnych działa ń koryguj ących i prac maj ących na celu aktualizacj ę obowi ązuj ącej strategii. Do oceny stopnia wdro żenia wyznaczonych działa ń zostan ą wykorzystane sformułowane w dokumencie wska źniki monitoringowe. W miar ę rozwoju systemu monitorowania dokumentu b ędą mogły zosta ć zidentyfikowane nowe wska źniki, które w odpowiedni sposób b ędą charakteryzowały przebieg realizacji podejmowanych działa ń. Dane zebrane i opracowane w procesie monitoringu posłu żą do ewaluacji strategii, której ogólnym celem jest podwy ższanie stopnia adekwatno ści, efektywno ści i znaczenia rezultatów wynikaj ących z realizacji strategii. Głównym zadaniem ewaluacji jest d ąż enie do stałego ulepszania skuteczno ści i efektywno ści interwencji, rozumiane nie tylko jako pozytywne efekty społeczne lub gospodarcze zwi ązane bezpo średnio ze strategi ą, lecz tak że jako zwi ększenie przejrzysto ści i promowania działa ń podejmowanych przez władze lokalne.

7. PROGRAMY I PROJEKTY W ramach Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin mog ą by ć realizowane programy i projekty zgodne z przyj ętymi w dokumencie działaniami.

7.1. PROGRAMY Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 będzie realizowana w szczególno ści poprzez poni żej wymienione programy:

107 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

1. Gminny Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych; 2. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii; 3. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie; 4. Gminny Program Wspierania Rodziny; 5. Gminny Program Na Rzecz Osób Starszych; 6. Roczny program współpracy Gminy Lubin z organizacjami pozarz ądowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalno ści po żytku publicznego i o wolontariacie.

7.2. PROJEKTY

W ramach strategii mog ą by ć realizowane projekty odzwierciedlaj ące potrzeby i zamierzenia gminy oraz jej mieszka ńców w zakresie rozwi ązywania problemów społecznych. Ich realizacja uzale żniona b ędzie od mo żliwo ści finansowych gminy oraz warunków koniecznych do uzyskania dotacji ze źródeł zewn ętrznych. Na bie żą co monitorowane b ędą potrzeby w tym zakresie i projekty b ędą do tych potrzeb dostosowywane.

UWAGI KO ŃCOWE

Zapisy zawarte w Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 b ędą realizowane w ramach przyj ętych działa ń w zale żno ści od posiadanych przez samorz ąd gminy i pozyskanych z zewn ątrz środków finansowych. Dla osi ągni ęcia wyznaczonych w dokumencie celów konieczne b ędzie współdziałanie ró żnych podmiotów funkcjonuj ących w obszarze polityki społecznej, w tym tych, które działaj ą na wy ższym szczeblu administracyjnym. Autorzy dokumentu pragn ą zło żyć serdeczne podzi ękowania wszystkim, którzy uczestniczyli w jego budowie, przyczyniaj ąc si ę do identyfikacji problemów społecznych wyst ępuj ących w gminie. Jednocze śnie chc ą wyrazi ć nadziej ę na dalsz ą współprac ę w realizacji zapisów strategii.

108 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

SPIS TABEL I WYKRESÓW

Tabele Tabela 1. Struktura wiekowa ludno ści gminy w latach 2015-2017 ...... 19 Tabela 2. Ruch naturalny ludno ści gminy w latach 2015-2017 ...... 20 Tabela 3. Ruch migracyjny ludno ści gminy w latach 2015-2017...... 20 Tabela 4. Infrastruktura techniczna w gminie w 2017 r...... 22 Tabela 5. U żytki rolne, lasy i grunty le śne...... 23 Tabela 6. Podmioty gospodarki narodowej w gminie wg rejestru REGON w latach 2015-2017...... 24 Tabela 7. Zasoby mieszkaniowe w gminie w latach 2015-2017...... 24 Tabela 8. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2015-2017 ...... 25 Tabela 9. Placówki wychowania przedszkolnego i o światowe w gminie w roku szkolnym 2017/2018...... 26 Tabela 10. Placówki kulturalne w gminie w 2017 roku...... 28 Tabela 11. Zakłady opieki zdrowotnej w gminie w 2017 roku...... 29 Tabela 12. Schorzenia dzieci i młodzie ży w wieku 0-18 lat z powiatu w 2017 roku ...... 30 Tabela 13. Schorzenia ludno ści powiatu w wieku 19 lat i wi ęcej w 2017 roku...... 30 Tabela 14. Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzie ży z powiatu w 2017 roku ...... 31 Tabela 15. Obiekty sportowo-rekreacyjne, place zabaw i parki w gminie w 2017 roku ...... 33 Tabela 16. Obiekty noclegowe i gastronomiczne w gminie w 2017 roku ...... 37 Tabela 17. Dane dotycz ące procedury „Niebieskie Karty” na terenie gminy w latach 2015-2017 ...... 39 Tabela 18. Stan zatrudnienia w GOPS-ie oraz potrzeby w tym zakresie na koniec 2017 roku ...... 40 Tabela 19. Wykształcenie kadry GOPS-u oraz potrzeby w tym zakresie na koniec 2017 roku ...... 41 Tabela 20. Środki finansowe wydatkowane przez gmin ę na pomoc mieszka ńcom gminy w latach 2015-2017...... 42 Tabela 21. Beneficjenci pomocy społecznej w gminie w latach 2015-2017 ...... 42 Tabela 22. Struktura wiekowa beneficjentów pomocy społecznej w gminie w 2017 r...... 43 Tabela 23. Aktywno ść zawodowa beneficjentów pomocy społecznej w gminie w 2017 r...... 43 Tabela 24. Powody przyznania pomocy społecznej w gminie w latach 2015-2017 ...... 44 Tabela 25. Formy wsparcia udzielanego w gminie przez GOPS w latach 2015-2017 ...... 45 Tabela 26. Skierowania i pobyt w domach pomocy społecznej w latach 2015-2017...... 46 Tabela 27. Warto ść świadcze ń rodzinnych przyznanych w gminie w latach 2015-2017 ...... 46 Tabela 28. Świadczenia rodzinne przyznane w gminie w latach 2015-2017...... 46 Tabela 29. Świadczenie wychowawcze – Program Rodzina 500+ przyznane w gminie w 2017 r...... 47 Tabela 30. Świadczenia alimentacyjne przyznane w gminie w latach 2015-2017 ...... 48 Tabela 31. Jednostki wsparcia spoza gminy, z oferty których korzystali mieszka ńcy gminy w 2017 roku...... 48 Tabela 32. Działalno ść PCPR-u w odniesieniu do ludno ści gminy w zakresie pieczy zast ępczej w latach 2015-2017...... 49 Tabela 33. Organizacje pozarz ądowe w gminie w 2017 roku...... 50 Tabela 34. Parafie Ko ścioła rzymskokatolickiego i prawosławnego w gminie w 2017 roku...... 52 Tabela 35. Bezrobotni w gminie i ich udział w liczbie ludności gminy w wieku produkcyjnym w latach 2015-2017...... 58 Tabela 36. Stopa bezrobocia w powiecie, województwie i w kraju w latach 2015-2017...... 58 Tabela 37. Bezrobotni w powiecie na koniec 2017 roku według wieku, czasu pozostawania bez pracy, sta żu pracy i wykształcenia...... 58 Tabela 38. Bezrobotni w powiecie na koniec 2017 roku według wybranych rodzajów działalno ści ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy...... 60 Tabela 39. Środki finansowe przeznaczone w gminie w latach 2015-2017 na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów uzale żnie ń oraz przemocy w rodzinie...... 62 Tabela 40. Wykaz jednostek udzielaj ących wsparcia mieszka ńcom gminy z powodu uzale żnie ń i przemocy w rodzinie...... 63 Tabela 41. Lokalny rynek napojów alkoholowych w gminie w latach 2015-2017...... 63 Tabela 42. Działalno ść GKRPA w latach 2015-2017 w zakresie profilaktyki i rozwi ązywania problemów uzale żnie ń w gminie ...... 64 Tabela 43. Działalno ść Zespołu Interdyscyplinarnego w latach 2015-2017...... 65

109 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023

Tabela 44. Negatywne zachowania i zjawiska patologiczne wyst ępuj ące w społeczno ści uczniowskiej w gminie w roku szkolnym 2016/2017...... 68 Tabela 45. Wyst ępowanie dysfunkcji i patologii w rodzinach uczniów z gminy ...... 69 Tabela 46. Osoby w wieku poprodukcyjnym w strukturze ludno ści gminy w latach 2015-2017 ...... 72 Tabela 47. Rodziny w gminie korzystaj ące z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawno ści w latach 2015-2017...... 74 Tabela 48. Orzeczenia o niepełnosprawno ści wydane mieszka ńcom gminy w latach 2015-2017 ...... 75 Tabela 49. Wsparcie udzielone przez PCPR niepełnosprawnym mieszka ńcom gminy w latach 2015-2017...... 75 Tabela 50. Udział kobiet w liczbie ludno ści gminy w latach 2015-2017 ...... 77 Tabela 51. Udział kobiet w liczbie osób bezrobotnych w gminie w latach 2015-2017...... 77 Tabela 52. Ramy finansowe Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Lubin na lata 2018-2023 ...... 106

Wykresy Wykres 1. Czy oferta opieki nad dzie ćmi do lat 3 w gminie zaspokaja potrzeby mieszka ńców? ...... 26 Wykres 2. Jak Pani/Pan ocenia ofert ę edukacyjn ą szkół w gminie?...... 27 Wykres 3. Jaka jest według Pani/Pana atrakcyjno ść i jako ść oferty kulturalnej w gminie? ...... 29 Wykres 4. Jak Pani/Pan ocenia ofert ę gminy w zakresie ochrony zdrowia mieszka ńców?...... 32 Wykres 5. Jaka jest wg Pani/Pana oferta gminy w zakresie sportu i rekreacji?...... 38 Wykres 6. Czy czuje si ę Pani/Pan bezpiecznie w miejscu zamieszkania?...... 39 Wykres 7. Jakie problemy, niekorzystne zjawiska najbardziej uwidaczniaj ą si ę w gminie?...... 53 Wykres 8. Jakie osoby, rodziny, grupy mieszka ńców gminy s ą najbardziej Pani/Pana zdaniem zagro żone marginalizacj ą i wykluczeniem społecznym?...... 54 Wykres 9. W jakich Pani/Pana zdaniem obszarach działania podejmowane na terenie gminy b ądź oferowane wsparcie s ą najbardziej niezadowalaj ące?...... 54 Wykres 10. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania w zakresie przeciwdziałania ubóstwu? ...... 55 Wykres 11. Jak Pani/Pan ocenia komunikacj ę mi ędzy władzami samorz ądowymi a mieszka ńcami? ...... 56 Wykres 12. Jak Pani/Pan ocenia realizowane w gminie działania w zakresie przeciwdziałania bezrobociu? ...... 61 Wykres 13. Czy zna Pani/Pan przypadki przemocy w rodzinie na terenie gminy lub o nich słyszała/słyszał? ...... 66 Wykres 14. Czy Pani/Pan zdaniem istnieje ryzyko nasilenia si ę zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy? ...... 66 Wykres 15. Jak Pani/Pan ocenia działania podejmowane w gminie w zakresie organizacji i zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzie ży? ...... 71 Wykres 16. Czy Pani/Pana zdaniem w działaniach realizowanych na terenie gminy uwzgl ędnia si ę potrzeby osób starszych?...... 73 Wykres 17. Czy Pani/Pana zdaniem w działaniach realizowanych na terenie gminy uwzgl ędnia si ę potrzeby osób niepełnosprawnych? ...... 76 Wykres 18. Kto jest wg Pani/Pana bardziej zagro żony dyskryminacj ą ze wzgl ędu na płe ć?...... 78 Wykres 19. Czy powinno si ę podejmowa ć w gminie działania na rzecz równo ści szans kobiet i męż czyzn lub w celu przeciwdziałania dyskryminacji ze wzgl ędu na płe ć?...... 79 Wykres 20. W jakich obszarach powinno si ę podejmowa ć w gminie działania na rzecz równo ści szans kobiet i m ęż czyzn w celu przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płe ć?...... 80 Wykres 21. Szacunkowa wielko ść wydatków (w zł) w poszczególnych latach realizacji strategii.... 106

110