Masterplan Put Rimskih Careva Skracena Verzija.Pdf
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Sadržaj I POLAZNE OSNOVE...............................................................................................1 II RADNE PROCEDURE ...........................................................................................2 III SITUACIONA ANALIZA..........................................................................................3 IV TRŽIŠNA ANALIZA ................................................................................................5 V BENČMARK ANALIZA ...........................................................................................6 VI VIZIJA...................................................................................................................26 VII CILJEVI RUTE......................................................................................................27 VIII TURISTIČKE FASCINACIJE RUTE .....................................................................28 IX POZICIONIRANJE RUTE....................................................................................30 X PROGRAMI KONKURENTNOSTI........................................................................30 XI KLJUČNI PROJEKTI ............................................................................................33 XII PLAN MARKETINGA............................................................................................36 XIII UPRAVLJAČKI MODEL .......................................................................................46 IV MODEL RASTA....................................................................................................48 XV AKCIONI PLAN ....................................................................................................49 I POLAZNE OSNOVE Ekonomski fakultet iz Beograda je na javnom tenderu koji je raspisalo Ministarstvo trgovine, turizma i usluga Republike Srbije, Beograd, Nemanjina broj 22-26, a zahvaljujući dugogodišnjem iskustvu u razvojnim turističkim projektima ove vrste, dobio pravo na izradu Poslovnog (master) plana za područje u Istočnoj Srbiji koji podrazumeva razvoj kulturnoistorijske rute vezane za starorimsko nasleđe, onako kako je dato u javnom pozivu Ministarstva, kao jednog od prioriteta turističkog razvoja u Srbiji. Potreba za Master planom ove tematske rute proizlazi iz sledećih obeležja: • neiskorišćeni i nevalorizovani visokovredni kulturni resursi; • neiskorišćena mogućnost u domenu razvoja atraktivnih turističkih proizvoda; • slabo razvijena turistička industrija s nezadovoljavajućim rezultatima poslovanja; • opasnost od devastiranja visokovrednog prostora; • značajan uticaj na razvoj turizma kao mogućeg generatora privrednog razvoja i faktora povećanja kvaliteta života lokalnog stanovništva; i • turizam kao investiciona mogućnost sa atraktivnim prinosima na investicije. Master plan razvoja tematske kulturne rute će stvoriti okvire za usklađen, harmoničan sistem istraživanja, zaštite i turističke upotebe (interpretacije) rute i njenih klučnih atrakcija/lokaliteta, i time, uz ostale master planove, dati osnove za aktiviranje malog i srednjeg biznisa i perspektivan razvoj regije i osiguranje kvaliteta života njenog stanovništva. U izradi projekta uzete su u obzir sledeće osnovne odrednice: • Strategija razvoja turizma Republike Srbije, naročito u pogledu vizije razvoja turizma, održivosti razvoja turizma, te podsticanja strategija turističkog razvoja srpskih regija sa ključnim turističkim proizvodima, kao i plan konkurentnosti i marketinški plan; i • postojeća organizacija turističkog sistema u zemlji. Osnovni zaključci na osnovu uvida u dokumentaciju i iskustva su sledeći: • postoji interes da se njegovim razvojno investicionim aktivnostima inicira oživljavanje ovog prostora kao internacionalne turističke destinacije; • radi se o atraktivnom prostoru koji ne funkcioniše kao usklađeni sistem ponude i iskustava, niti kao razvijena internacionalna tržišna turistička struktura koja se može značajnije internacionalno komercijalizovati; • postoje jaki regionalni i lokalni interesi za razvojem turizma kao potencijalnim pokretačem privrednog napretka i blagostanja stanovništva; • postoji problem nedostajućeg efikasnog modela upravljanja razvojnim procesom generalno, i modela upravljanja rutom specifično, kao i nedostatka identifikovanih jakih igrača koji će se uključiti u proces; i • postoji jaka potreba za kontrolisanim razvojem i zaštitom prostora. 1 II RADNE PROCEDURE U toku izrade Master plana rute korišćene su sledeće radne procedure: • kabinetsko istraživanje opšte društveno-ekonomske situacije, a naročito dosadašnjih razvojnih performansi turističke industrije na području obuhvata opština Požarevac, Veliko Gradište, Golubac, Majdanpek, Kladovo, Negotin, Zaječar, Knjaževac, Svrljig i Niš; • detaljni uvid i evaluacija dosad izrađenih programa i studija turističkog razvoja šireg područja kroz koje prolazi ruta i pojedinih njegovih delova; • uvid u postojeće kartografske podloge, te analiza važećih planova prostornog i urbanističkog razvoja, kao i planova i sistema važeće zaštite prostora ovog područja; • tržišna analiza sadašnjeg stanja srpske turističke privrede, analize međunarodnih turističkih trendova, kretanja srpskog turističkog tržišta i uvid u dobru praksu razvoja kulturnih ruta u područjima sa sličnim karakteristikama; • ciljane radionice sa ključnim predstavnicima javnog sektora iz domena kulture i kulturnog turizma, kao i sa predstavnicima privatnog sektora; • fizički obilazak terena i stvaranja fotodokumentacije o ključnim elementima sadašnjeg lanca vrednosti na ruti; • individualni intervjui i razgovori s ključnim igračima u domenu kulturne politike i kulturnog turizma Srbije i odnosnog područja; i • nekoliko stručnih rasprava članova projektnog tima. Sprovedena procedura je odraz strukture i zahteva internacionalno relevantne metodologije u izradi Master planova koja na najbolji način udovoljava postavljenim zadacima naručioca. 2 III SITUACIONA ANALIZA Turističko područije kroz koje prolazi ruta, onako kako je to dato projektnim zadatkom, predstavlja područje itinirera koji se prostire od grada Niša i arheološkog lokaliteta Medijana do Trajanove table u opštini Kladovo. Ovde moramo da naglasimo da pravi itinerer Put rimskih careva mora obuhvatiti i druge značajne lokalitete. Tu nesumnjivo spadaju Viminacium (kod Kostolca), Sirmium (Sremska Mitrovica) i Beograd (Singidunum) kao nesumljivi turistički hub (čvorište). Perspektivno, ovde treba uključiti i Caričin grad kod Lebana. Držeći se projektnog zadatka, ipak nismo mogli da mimoiđemo Viminacium jer se logično uklapa u ovaj itinerer, te je stoga deo ovog projekta, uz napomenu da smo spremni, po posebnom projektnom zahtevu Ministarstva, proširiti ovaj plan i na spomenute lokalitete. Drugim rečima, projekat tretira planiranje sistema profesionalne interpretacije ove rute, uključujući i same lokalitete, a ključni su, dakle, Naissus/Mediana, Romuliana, Trajanov most, Dijana, Trajanova tabla i Viminacium. Reč je o području koje se pruža pravcem, prateći saobraćajni pravac: Niš – Svrljig – Knjaževac – Zaječar – (Gamzigrad) – Zaječar – Negotin – Kladovo – Donji Milanovac – Golubac – Veliko Gradište – Požarevac (Kostolac), i u administrativnom smislu, obuhvata delove opština Niš, Svrljig, Knjaževac, Zaječar, Negotin, Kladovo, Majdanpek, Golubac, Veliko Gradište i Požarevac. Geografski položaj područja je relativno dobar zbog blizine koridora E-75 u krajevima rute, ali s obzirom na obuhvat teritorije, dosta je loše povezano poprečnim saobraćajnicama. Lokalitet Medijana udaljen je od Beograda oko 230 km, lokalitet Romuliana oko 250 km (a od Niša oko 100 km), dok je lokalitet Trajanova tabla udaljen od Beograda oko 200km (a od Niša takođe oko 200km). Viminacium je od Beograda udaljen oko 100 km. Projekat pretpostavlja postavljanje kulturnoistorijskog itinerera vezanog za starorimsko nasleđe. Projekat mora uključiti adekvatno osposobljavanje i označavanje panoramskih puteva od Niša do Zaječara i dalje prema Đerdapu. Projektom treba obuhvatiti bolje putno povezivanje sadašnjeg putnog koridora X prema Zaječaru i prema Knjaževcu. 3 Na ruti se nalazi veliki broj kulturnoistorijskih spomenika koji datiraju od doba neoloita, rimskog perioda i srpskog srednjeg veka. Projekat pretpostavlja postavljanje kulturnoistorijskog itinerera vezanog za starorimsko nasleđe. Najznačajniji kulturnoistorijski spomenici iz rimskog perioda su: • Mediana koja potiče iz IV veka. Pored značajnih arheoloških iskopina vezano za ovaj lokalitet značajna je i činjenica, koja se navodi u nekim izvorima, da je u palati boravio Konastatin Veliki koji je rođen u Nišu; • Timacum Minus, rimski logor i utvrđenje, čiji temelji datiraju iz prvog veka naše ere i traju kasnije do Justinijanove obnove carstva u VI veku. Lokalitet se nalazi severno od Knjaževca; • Vrelo Šarkamen je rezidencijalno-memorijalni tetrarhijski carski kompleks koji potiče s kraja III i početka IV veka. Nalazi se u blizini Negotina; • Felix Romuliana je rezidencija imperatora Gaja Valerija Galerija Maksimilijana (297-311), mesto u kome je on rođen, sahranjen i uznesen među bogove. Lokalitet je sredinom 2007. godine ušao na UNESCO-vu listu svetske kulturne baštine. Nalazi se u Gazigradskoj banji nadomak Zaječara; • Trajanova tabla koja je bila postavljena iznad puta koji su gradili rimski imperatori. Tablu je postavio car Trajan 100. godine kada je završen put. Tabla se danas nalazi iznad toka Dunava dok je put potopljen; • Trajanov most koji je od kamena izgradio car Trajan 103. - 105. godine, tokom drugog pohoda rimskog cara Trajana na Dačane. Izgled mosta