UCHWAŁA Nr 161/XX/09 RADY GMINY STARA BIAŁA Z Dnia 9

UCHWAŁA Nr 161/XX/09

RADY GMINY STARA BIAŁA

z dnia 9 czerwca 2009r.

w sprawie przyjęcia aktualizacji „Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Stara Biała na lata 2009 – 2016” wraz z „Programem usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Stara Biała na lata 2009-2032”.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorzņdzie gminnym (tj. z 2001r. Dz.U. Nr 142 poz. 1591 z póŎn. zm.), art. 14 ust. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (t. j. Dz.U. z 2007r. Nr 39, poz. 251 z póŎn. zm.), po zaopiniowaniu przez Zarzņd Województwa Mazowieckiego oraz Za- rzņd Powiatu Płockiego, Rada Gminy Stara Biała uchwala, co nastňpuje: § 1. Przyjmuje siň aktualizacjň „Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Stara Biała na lata 2009 – 2016” wraz z „Programem usuwania wyrobów zawierajņcych azbest z terenu gminy Stara Biała na lata 2009- 2032” stanowiņce załņcznik nr 1 do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza siň Wójtowi Gminy Stara Biała. § 3. Uchwała wchodzi w Őycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzňdowym Woje- wództwa Mazowieckiego.

Przewodniczņcy Rady: Jan Wrześniewski

Załņcznik nr 1 do uchwały nr 161/XX/09 Rady Gminy Stara Biała z dnia 9 czerwca 2009r.

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY STARA BIAŁA NA LATA 2009-2016

1. Wstňp Uchwalona w roku 2001 ustawa o odpadach okreŌla zasady postňpowania z odpadami w sposób zapewnia- jņcy ochronň Őycia i zdrowia ludzi oraz ochronň Ōrodowiska, zgodnie z zasadņ zrównowaŐonego rozwoju, a w szczególnoŌci z zasadami zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczania ich iloŌci i negatywnego oddziaływania na Ōrodowisko, a takŐe odzysku, wykorzystywania, recyklingu i unieszkodliwiania. Opracowanie planu gospodarki odpadami na szczeblu gminy jest obowiņzkiem okreŌlonym w rozdziale 3 ustawy o odpadach. Zgodnie z tymi przepisami organy administracji samorzņdowej sņ zobowiņzane do opracowania planów gospodarki odpadami dla właŌciwego sobie obszaru. Rolņ tych planów jest objňcie zagadnieŊ w zakresie m.in. zapobiegania powstawaniu odpadów, bezpiecznego nimi gospodarowania, ze szczególnym uwzglňdnieniem gospodarowania odpadami niebezpiecznymi i komunalnymi oraz ograniczenia iloŌci składowanych odpadów. Ich głównym zadaniem i celem jest doprowadzenie do ograniczania składowania odpadów, głównie poprzez odzysk surowców wtórnych i zagospodarowanie odpadów biodegradowalnych. Bňdzie to moŐliwe dziňki uwzglňdnieniu potrzeby utworzenia oraz utrzymania zintegrowanej i wystarczajņcej w skali kraju sieci instalacji do unieszkodliwiania odpadów. Bňdzie to wymagało koordynacji działaŊ pomiňdzy organami administracji publicznej róŐnych szczebli, a w szczególnoŌci sņsiadujņcych ze sobņ gmin oraz współpracy miňdzy administracjņ i przedsiňbiorcami. Sporzņdzanie gminnego planu gospodarki odpadami jest procesem wieloetapowym i cyklicznie ponawia- nym, obejmujņcym: - zaplanowanie procesu planowania i wybór zespołu opracowujņcego projekt planu gospodarki odpadami, - ocenň realizacji obowiņzujņcego planu gospodarki odpadami, - zebranie podstawowych informacji charakteryzujņcych obszar, dla którego sporzņdzany lub aktualizo- wany jest plan gospodarki odpadami, w tym okreŌlenie: - okreŌlenie aktualnego stanu gospodarki odpadami, - połoŐenia obszaru, z ewentualnym jego podziałem na rejony pomocnicze (w szczególnoŌci, sołectwa, strefy przemysłowe czy rejony obsługi), - sytuacji demograficznej i gospodarczej, w tym przedstawienie informacji o iloŌci i rozmieszczeniu ludnoŌci, z uwzglňdnieniem zabudowy zagrodowej oraz jedno- i wielorodzinnej, rodzaju i zakresu działalnoŌci, wskutek której sņ wytwarzane odpady, w obiektach infrastruktury, terenach zieleni i za- drzewieŊ, - danych dotyczņcych działalnoŌci przemysłowej, w tym przedstawienie informacji o liczbie podmiotów wraz z rodzajem ich produkcji lub działalnoŌci oraz okreŌleniem wielkoŌci podmiotów - w podziale na małych, Ōrednich i duŐych przedsiňbiorców, - ustalenie przewidywanych zmian czynników zwiņzanych z gospodarkņ odpadami, - wariantowe przedstawienie strategii oraz celów i zadaŊ, - wybór strategii oraz celów i zadaŊ po przeprowadzeniu konsultacji z zainteresowanymi podmiotami, - ustalenie długoterminowego programu strategicznego obejmujņcego okres co najmniej 8 lat, - ustalenie krótkoterminowego planu działaŊ obejmujņcego okres 4 lat, - przeprowadzenie analizy oddziaływania projektu planu na Ōrodowisko, - opracowanie projektu planu gospodarki odpadami, - przeprowadzenie procesu konsultacji i opiniowania, - uchwalenie planu. Gminny plan gospodarki odpadami, obejmujņcy wszystkie rodzaje odpadów komunalnych, w szczególno- Ōci odpady komunalne ulegajņce biodegradacji, odpady opakowaniowe oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych, okreŌla (zgodnie z obowiņzujņcym rozporzņdzeniem Ministra ŋrodowiska z dnia 13 marca 2006r., zmieniajņcym rozporzņdzenie w sprawie sporzņdzania planów gospodarki odpadami): 1) aktualny stan gospodarki odpadami, w tym: a) rodzaj, iloŌń i Ŏródła powstawania odpadów, b) rodzaj i iloŌń odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku, c) rodzaj i iloŌń odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania, d) istniejņce systemy zbierania odpadów, e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowņ instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, f) wykaz podmiotów prowadzņcych działalnoŌń w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, g) identyfikacjň problemów w zakresie gospodarowania odpadami, uwzglňdniajņce podstawowe informacje charakteryzujņce z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporzņdzany plan gospodarki odpadami, a w szczególnoŌci połoŐenie geograficzne, sytuacjň demograficznņ, sytu- acjň gospodarczņ oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogņce mień wpływ na lokalizacjň instalacji gospodarki odpadami; 2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym równieŐ wynikajņce ze zmian demogra- ficznych i gospodarczych; 3) cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiņgania; 4) działania zmierzajņce do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym: a) działania zmierzajņce do zapobiegania powstawaniu odpadów, b) działania zmierzajņce do ograniczenia iloŌci odpadów i ich negatywnego oddziaływania na Ōrodowi- sko, c) działania wspomagajņce prawidłowe postňpowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, d) działania zmierzajņce do redukcji iloŌci odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów; 5) rodzaj i harmonogram realizacji przedsiňwziňń oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizacjň; 6) sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe słuŐņce realizacji zamierzonych celów, z uwzglňd- nieniem harmonogramu uruchamiania Ōrodków finansowych i ich Ŏródeł; 7) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalajņcy na okreŌlenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadaŊ zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzglňdnieniem ich jakoŌci i iloŌci.”. Plany takie opracowywane sņ na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Krajowy plan gospodarki odpadami jest opracowywany przez ministra właŌciwego do spraw Ōrodowiska, a uchwalany przez Radň Ministrów. Projekt wojewódzkiego, powiatowego lub gminnego planu gospodarki odpadami opracowujņ organy wykonawcze województwa, powiatu lub miasta i gminy. Stanowi on czňŌń odpowiedniego programu ochrony Ōrodowiska i jest tworzony w trybie i na zasadach okreŌlonych w przepisach o ochronie Ōrodowiska. Projekty planów sņ opiniowane: - projekt planu krajowego - przez zarzņdy województw, - projekt planu wojewódzkiego - przez ministra właŌciwego do spraw Ōrodowiska, organy wykonawcze powiatów i gmin z terenu województwa, - powiatowego - przez zarzņd województwa oraz przez ograny wykonawcze gmin z terenu powiatu, - projekt planu gminnego - przez zarzņd województwa oraz przez zarzņd powiatu. Nie udzielenie opinii w terminie dwu miesiňcy uznaje siň za opiniň pozytywnņ. Samorzņdy, bňdņce członkami zwiņzków miňdzygminnych, mogņ opracowań jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmujņcy zadania powiatowego planu gospodarki odpadami, podobnie zarzņ- dy powiatów. Organy wykonawcze województwa, powiatu i gminy składajņ co 2 lata, odpowiednio, sejmi- kowi województwa, radzie powiatu i radzie gminy, sprawozdanie z realizacji. Podlegajņ one aktualizacji nie rzadziej niŐ co 4 lata. Plany wszystkich szczebli muszņ tworzyń spójnņ całoŌń. W niniejszym planie opisano sposób realizacji celów i zadaŊ dla Gminy Stara Biała które wynikajņ bezpo- Ōrednio z celów i zadaŊ okreŌlonych dla tego obszaru, a zapisanych w Planach Gospodarki Odpadami dla Powiatu Płockiego i Województwa Mazowieckiego. Zakres czasowy niniejszego opracowania obejmuje okres 2009-2016 traktowany jako okres strategiczny ze szczególnym uwzglňdnieniem lat 2009-2012 dla których ustala siň krótkoterminowy plan działaŊ.

1.1. Charakterystyka gminy Gmina Stara Biała połoŐona jest w województwie mazowieckim, w bezpoŌrednim sņsiedztwie miasta Płoc- ka i PKN „Orlen” S.A. LeŐy nad północnym brzegiem Wisły. Siedziba gminy mieŌci siň w miejscowoŌci Biała. BezpoŌrednio gmina graniczy: - od strony południowej – z rz. Wisłņ, - od strony południowo – wschodniej – miasto Płock, - od strony wschodniej – graniczy z gminņ Bielsk i Radzanowo, - od strony północnej – graniczy z gminņ Gozdowo, - od strony zachodniej – graniczy z gminņ BrudzeŊ DuŐy. Gmina Stara Biała znajduje siň na terenie Kotliny Płockiej. Kotlina Płocka znajduje siň pomiňdzy Pojezie- rzem DobrzyŊskim na północy a Pojezierzem Kujawskim na południu. Składa siň z dwóch mikroregionów: rozległego piaszczystego tarasu z formami polodowcowymi i wydmami na lewym brzegu Wisły oraz tarasu zalewowego. Omawiany obszar obejmuje nastňpujņce jednostki geomorfologiczne: wysoczyznň lodowco- wņ, poziomy wodnolodowcowe oraz doliny rzeczne. W południowo-zachodniej czňŌci gminy znajduje siň czňŌń BrudzeŊskiego Parku Krajobrazowego wraz z otulinņ i NadwiŌlaŊski Obszar Chronionego Krajobrazu. Powierzchnia gminy wynosi 111 km2 (uŐytki rolne: 76%, uŐytki leŌne: 11%). Gmina stanowi 6,18% powierzchni powiatu. Zamieszkuje jņ 10357 osób (stan na 31 grudnia 2008r.). W skład gminy wchodzņ 24 sołectwa: Biała, Brono- wo Kmiece, Bronowo Zalesie, Brwilno, Dziarnowo, Kamionki, Kobierniki, Kowalewko, Kruszczewo, MaŊko- wo, Maszewo, Maszewo DuŐe, MiłodróŐ, Nowa Biała, Nowe Draganie, Ulaszewo, Nowe Proboszczewice, Nowe Trzepowo, Srebrna, Stara Biała, Stare Proboszczewice, TrzebuŊ, Włoczewo, Wyszyna. W sumie gmina liczy 28 miejscowoŌci (pozostałe miejscowoŌci: Ludwikowo, Nowe Bronowo, Ogorzelice, Stare Draga- nie). Gmina Stara Biała charakteryzuje siň dobrym wskaŎnikiem bonitacji gleb wartoŌci ok.1,0; pokrywajņ jņ gleby płowe i bielicowe wytworzone z piasków gliniastych i słabogliniastych. Zaliczane sņ one do kompleksu Őytniego b. dobrego i pszennego dobrego. PrzewaŐajņ gleby dobrej i Ōredniej jakoŌci, a udział gleb słabych i najsłabszych jest doŌń mały. Gleby dobrej jakoŌci IIIa, IIIB, IVa klasy stanowiņ 75% gruntów ornych. Zajmujņ duŐe zwarte kompleksy w północnej i Ōrodkowej czňŌci gminy, sņ zasobne w składniki pokarmowe, o pra- widłowych stosunkach wodno – powietrznych, odpowiednie do uprawy wszystkich roŌlin przy wysokiej kulturze rolnej. Grunty orne klasy III i IV podlegajņ ochronie przed zmianņ uŐytkowania. Gleby V i VI klasy gruntów ornych – najsłabsze uŐytki rolne, zajmujņ obszar połoŐony miňdzy Ulaszewem i Maszewem oraz wystňpujņ w formie niewielkich płatów wzdłuŐ doliny rzeki Wierzbicy, a takŐe na północ od Nowych Pro- boszczewic oraz w rejonie wsi Nowe Draganie, Kobierniki i Srebrna. Sņ ubogie w składniki pokarmowe, o duŐej przepuszczalnoŌci, trwale lub okresowo za suche. W dolinach rzek i lokalnych zagłňbieniach wystňpu- jņ gleby o róŐnych klasach bonitacyjnych, znajdujņ siň one na stromych krawňdziach, sņ naraŐone na ero- zjň. Sņ to gleby bagienne, mułowo - torfowe, lokalnie czarne ziemie deluwialne. Na obszarach tych wystň- pujņ trwałe uŐytki zielone Ōredniej jakoŌci (kl. III i IV) oraz słabej jakoŌci (V-VI). Warunki wilgotnoŌciowe sņ tu zróŐnicowane, przewaŐnie sņ to gleby o właŌciwych stosunkach wodno – powietrznych dla uŐytków zielonych. Według danych z GUS na koniec 2006r. Ōrednia gňstoŌń zaludnienia wynosiła 91 osób na 1 km2. Przyrost naturalny był bardzo niski i siňgał ok. 37 osób rocznie. Gmina Stara Biała jest typowņ podmiejskņ gminņ rolniczo-przemysłowņ. Rolnictwo jest na wysokim poziomie. W gminie prowadzona jest intensywna uprawa zbóŐ – szczególnie pszenicy, rzepaku i buraków cu- krowych. Na terenie gminy głównie hoduje siň trzodň chlewnņ. Na terenie gminy Stara Biała znajduje siň 828 gospodarstw. Południowņ czňŌń gminy stanowiņ tereny inwestycyjne, zdominowane przez budownic- two mieszkaniowe jednorodzinne, jak równieŐ przez przemysłowo-produkcyjno-usługowe.

Mapa 1. Gmina Stara Biała na tle powiatu płockiego.

2. Aktualny stan gospodarki odpadami 2.1. DziałalnoŌń Zwiņzku Gmin Regionu Płockiego Gmina Stara Biała działalnoŌń w zakresie gospodarki odpadami prowadzi w oparciu o działalnoŌń Zwiņzku Gmin Regionu Płockiego. Zwiņzek Gmin Regionu Płockiego rozpoczņł swojņ działalnoŌń 14 kwietnia 1994r. z chwilņ rejestracji w Urzňdzie Rady Ministrów. Działa na podstawie ustawy z dnia 8 maja 1990r. o samorzņdzie terytorialnym (Dz.U. Nr 13 z 1996 roku, poz. 74 z póŎniejszymi zmianami). W chwili obecnej Zwiņzek zrzesza 16 gmin. Ogółem gminy tworzņce Zwiņzek zajmujņ powierzchniň 1 709,06 km², którņ zamieszkuje około 222 tysiņce mieszkaŊców (w tym miasto Płock 128 tysiňcy). Do zadaŊ ZGRP naleŐy m. in.: - reprezentowanie wspólnych interesów gmin wchodzņcych w skład Zwiņzku, - restrukturyzacja regionu w celu pełnego wykorzystania potencjału ludzkiego i rzeczowego oraz przeciw- działania bezrobociu, - inicjowanie tworzenia kompleksowej infrastruktury społecznej, gospodarczej i technicznej a w szczegól- noŌci proekologicznej infrastruktury technicznej, - inicjowanie i prowadzenie programu edukacji ekologicznej społeczeŊstwa, - poszukiwanie nowatorskich rozwiņzaŊ gospodarczych i ekonomicznych w przedmiocie działania Zwiņz- ku, - promocja gospodarcza gmin - członków Zwiņzku, - organizowanie szkoleŊ dla gmin - członków Zwiņzku z zakresu działania Zwiņzku, - opracowywanie ekspertyz i analiz w zakresie zgłaszanym przez gminy - członków Zwiņzku, - utrzymanie kontaktów z podmiotami polskimi i zagranicznymi w celu wymiany doŌwiadczeŊ oraz podejmowania wspólnych działaŊ w szczególnoŌci proekologicznych, - organizowanie przedsiňwziňń i imprez kulturalnych, oŌwiatowych i sportowych o zasiňgu ponadgminnym. Priorytetowym zadaniem Zwiņzku jest rozwiņzanie problemu utylizacji odpadów o zasiňgu ponadgminnym - wspólna budowa systemu odbioru, gromadzenia i utylizacji odpadów komunalnych, w tym systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych. Plany na przyszłoŌń - Rozwój Programu gospodarki odpadami na terenie Zwiņzku, z zakresie odpadów wielkogabarytowych, niebezpiecznych. - WdroŐenie akcji informacyjno-edukacyjnej „Dni Recyklingu Szkła” dla miasta Płocka i pozostałych gmin (od jesieni 2004 roku), polegajņcej na zbiórce opakowaŊ szklanych. Akcja skierowana jest do całych spo- łecznoŌci lokalnych Zwiņzku. - Kontynuacja programu selektywnej zbiórki i gromadzenia odpadów komunalnych. - Rozwój konkursu „Segreguj odpady” - na terenie miasta Płocka oraz pozostałych gmin - członków Zwiņzku. - WdroŐenie programu „Gminna sień edukacyjnych oczyszczalni hydroponicznych drogņ do zrównowaŐe- nia gospodarki wodnej”. - Realizacja zadaŊ w ramach Projektu Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL pn. „Partnerstwo Zielona Szansa” na rzecz zielonych miejsc pracy. - Kontynuacja we współpracy z Regionalnym Centrum Edukacji Ekologicznej programu promocji alternatywnych Ŏródeł energii „Siňgnij po SłoŊce”, polegajņcym na wykorzystaniu wodnych kolektorów sło- necznych wykonanych metodņ „zrób to sam”. 2.2. Rodzaj, iloŌń i Ŏródła powstawania odpadów, w tym komunalnych Przy tworzeniu niniejszego Planu Gospodarki Odpadami, w szczególnoŌci analizie stanu istniejņcego, w sektorze gospodarki odpadami wykorzystano nastňpujņce Ŏródła danych: - Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010. - Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007 – 2011 z uwzglňdnieniem lat 2012 – 2015 (aktualizacja). - Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Płockiego na lata 2008 – 2012 z uwzglňdnieniem lat 2013 – 2016 (aktualizacja). - Gminny PGO (GPGO) dla gminy Stara Biała (uchwalony dnia 3 listopada 2005, nr 154 /XXI/05). - Sprawozdanie z realizacji GPGO. - Dane Głównego Urzňdu Statystycznego. - Dane WIOŋ. - Informacje z gminy. Do odpadów komunalnych nie zalicza siň odpadów przemysłowych oraz odpadów z laboratoriów i innych Ŏródeł, które ze wzglňdu na masowoŌń lub szkodliwoŌń wymagajņ odrňbnego postňpowania. Odpady komunalne sņ mieszaninņ wielu materiałów zuŐytych w wyniku konsumpcji. ōródłami wytwarzanych odpadów komunalnych sņ: - gospodarstwa domowe (w których powstajņ miňdzy innymi takie odpady jak: wielkogabarytowe oraz odpady niebezpieczne), - obiekty infrastruktury, - obszary ogrodów, parków, cmentarzy, targowisk, - ulice i place. Zarówno iloŌń wytwarzanych odpadów komunalnych, wskaŎnik ich nagromadzenia, jak struktura oraz skład sņ uzaleŐnione od poziomu rozwoju gospodarczego, zamoŐnoŌci społeczeŊstwa jak i sposobu Őycia, gospodarowania zasobami i konsumpcji dóbr materialnych, a nawet od bardzo subiektywnych cech charakte- rologicznych mieszkaŊców. Wiedza o tym jest istotnņ informacjņ w projektowaniu systemów zagospodarowania odpadów. NaleŐy bowiem brań pod uwagň fakt, Őe w zaleŐnoŌci od lokalizacji, stopnia rozwoju gospodarczego, dostawy gazu bņdŎ jej braku, rodzaju mieszkalnictwa itp. rozbieŐnoŌci jakoŌciowe i iloŌciowe we wskaŎnikach nagromadzenia i morfologii odpadów mogņ byń bardzo duŐe. Projektujņc system dobrze jest posługiwań siň danymi rzeczywistymi zebranymi w terenie, którego dotyczyń bňdzie dany plan. 2.3. Opis celów i załoŐeŊ z poprzedniego GPGO dla Gminy Stara Biała Tabela 1. Zadania iloŌciowe i jakoŌciowe przewidziane do realizacji w gminie Stara Biała w poprzednim GPGO Lp. Przedmiot działania Zakres działania Czas realizacji 1. Sektor komunalny Objňcie zorganizowanņ zbiórkņ odpadów komunal- 2006 nych 95 % mieszkaŊców gminy Rozwój systemu selektywnej zbiórki surowców wtór- 2006-2011 nych w systemie workowym lub systemu dwupojem- nikowym WdroŐenie i rozwój systemu selektywnej zbiórki od- padów ulegajņcych biodegradacji wystňpujņcych w strumieniu odpadów komunalnych WdroŐenie i rozwój systemu zbiórki odpadów wielkogabarytowych i remontowo-budowlanych Rozwój systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych wystňpujņcych w strumieniu odpadów komunalnych Organizacja zbiórki zuŐytych opon i wyeksploatowanych pojazdów od mieszkaŊców Organizacja systemu zbiórki złomu elektrycznego i elektronicznego (od uŐytkowników indywidualnych – poprzez sklepy lub punkt zbierania odpadów niebezpiecznych) Organizacja zbiórki zuŐytych olejów od mieszkaŊców Likwidacja nielegalnych składowisk odpadów tzw. „dzikich wysypisk” Edukacja ekologiczna mieszkaŊców gminy w zakresie wprowadzanego systemu gospodarki odpadami 2. Sektor gospodarczy Organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i transpor- 2006-2007 tu dla odpadów powstajņcych w sektorze małych i Ōrednich przedsiňbiorstw WdraŐanie technologii BAT oraz zarzņdzania Ōrodowi- 2006-2011 skowego Zwiňkszenie kontroli nad odpadami powstajņcymi w 2006-2007 zakładach przemysłu rolno-spoŐywczego i objňcie ich ewidencjņ; stworzenie szczelnego system nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i nisz- czenia odpadów pochodzenia zwierzňcego szczegól- nego ryzyka (SRM) oraz wysokiego ryzyka (HRM) Organizacja systemu zbiórki odpadów budowlanych; 2006-2007 osiņgniňcie poziomu 90% odzysku gruzu budowlanego; zmniejszenie iloŌci odpadów remontowo- budowlanych unieszkodliwianych poprzez składowa- nie Organizacja systemu zbiórki złomu elektrycznego i 2006-2007 elektronicznego poprzez dystrybutorów sprzňtu elektrycznego lub bezpoŌrednio do zakładów demontaŐu lub punkt zbierania odpadów niebezpiecznych Edukacja ekologiczna wytwórców odpadów w zakre- 2006-2011 sie prawidłowych sposobów postňpowania z odpadami oraz ich obowiņzków wynikajņcych z obowiņzu- jņcych uregulowaŊ prawnych Monitoring gospodarki odpadami w sektorze gospo- 2006-2011 darczym 3. Odpady niebezpieczne Organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i transpor- 2006-2011 tu dla odpadów niebezpiecznych powstajņcych w sektorze małych i Ōrednich przedsiňbiorstw Organizacja zbiórki odpadów medycznych z indywidualnych praktyk lekarskich Podnoszenie ŌwiadomoŌci w zakresie prawidłowych 2006-2007 sposobów postňpowania z odpadami medycznymi w słuŐbie zdrowia Organizacja zbiórki odpadów medycznych w gabinetach weterynaryjnych Podnoszenie ŌwiadomoŌci w zakresie prawidłowych sposobów postňpowania z odpadami weterynaryj- nymi w gabinetach weterynaryjnych Rozwój zbiórki baterii i akumulatorów małogabaryto- wych ze Ŏródeł rozproszonych Organizacja zbiórki odpadowych olejów ze Ŏródeł rozproszonych (małe i Ōrednie przedsiňbiorstwa oraz indywidualni posiadacze) Inwentaryzacja wyrobów zawierajņcych azbest 2006 Opracowanie harmonogramu usuwania azbestu 2006-2011 Monitoring usuwania wyrobów zawierajņcych azbest Rozwój systemu gospodarowania zwłokami zwierzň- cymi Organizacja zbiórki wycofywanych z eksploatacji urzņdzeŊ elektrycznych i elektronicznych Edukacji ekologiczna wytwórców odpadów niebezpiecznych w zakresie prawidłowych sposobów postň- powania z odpadami

2.4. Zrealizowane zadania z poprzedniego GPGO dla gminy Stara Biała Tabela 2 Stan realizacji zadaŊ z zakresu gospodarki odpadami w gminie Stara Biała na dzieŊ 31 grudnia 2006r., z uwzglňdnieniem niektórych informacji wg stanu na dzieŊ 31 grudnia 2007r. L.p. Przedmiot działania Zakres działania Stan realizacji 1. Ustawodawstwo gminne opracowanie i uchwale- Uchwalenie Planu Gospodarki Odpadami dla gminy nia Gminnego Planu Stara Biała uchwałņ Rady Gminy Nr 154/XXI/2005 w Gospodarki Odpadami dn. 03.11. 2005r. w sprawie uchwalenia „Programu Ochrony ŋrodowiska dla Gminy Stara Biała” i „ Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Stara Biała”, sta- nowiņcego czňŌń Programu. opracowanie i uchwale- Uchwalenie regulaminu utrzymania czystoŌci i po- nie Regulaminu utrzy- rzņdku na terenie gminy uchwałņ Rady Gminy Stara mania czystoŌci i porzņd- Biała nr 177/XXV/2006 z dnia 27 kwietnia 2006r. ku na terenie gminy Wymagania, jakie powinien spełniań przedsiňbiorca Stara Biała ubiegajņcy siň o uzyskanie zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych od właŌcicieli nieruchomoŌci oraz o uzyskanie zezwolenia na opróŐnianie zbiorni- ków bezodpływowych i transport nieczystoŌci cie- kłych na terenie gminy Stara Biała, okreŌlono zarzņ- dzeniem nr 23 Wójta Gminy Stara Biała z dnia 22 wrzeŌnia 2006r. w sprawie okreŌlenia i podania do publicznej wiadomoŌci ww. wymagaŊ. Wszyscy przedsiňbiorcy, którzy posiadali zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych wystņpili z wnio- skami o wydanie nowych zezwoleŊ. Wnioski te speł- niły wymagania okreŌlone ustawņ z dnia 13 wrzeŌnia 1996r. o utrzymaniu czystoŌci i porzņdku w gminach (t. j. Dz.U. Nr 236 z 2005r., poz. 2008). 2. Usługi zbierania odpadów Objňcie 95 % mieszkaŊ- Zgodnie z prowadzonņ ewidencjņ umów na dzieŊ komunalnych niesegregowa- ców gminy zorganizowa- 31.12.2007r. na terenie gminy Stara Biała podpisane nych nym odbiorem odpadów były 1042 umowy, co stanowiło 50% mieszkaŊców komunalnych zobowiņzanych do podpisania tych umów. Przyczynņ nieobjňcia wszystkich mieszkaŊców zorga- nizowanym odbiorem odpadów komunalnych jest mała ŌwiadomoŌń ekologiczna mieszkaŊców gminy oraz niski poziom dochodów niektórych rodzin. 3. Selektywna zbiórka odpadów Wprowadzenie nowego Wprowadzono zbiórkň odpadów niebezpiecznych w komunalnych systemu zbierania odpa- systemie zbiórki objazdowej. Program ten jest koor- dów niebezpiecznych dynowany przez Zwiņzek Gmin Regionu Płockiego, a rolņ Urzňdu Gminy Stara Biała jest wczeŌniejsze przeprowadzenie akcji informacyjnej wŌród miesz- kaŊców. Zgodnie z obecnie obowiņzujņcymi przepisami obo- wiņzek selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych spoczywa na mieszkaŊcach, zaŌ firmy posiadajņce zezwolenie na odbiór odpadów komunalnych majņ obowiņzek je odbierań. Na terenie gminy w małym stopniu funkcjonuje system selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych (np. przeterminowane leki, farby i lakiery, zuŐyte baterie, Ōwietlówki), o czym Ōwiadczy np. to, Őe zlokalizowany na terenie Spółdzielni Usług Rolniczych w Białej pojemnik z podziałem na róŐne rodzaje odpa- dów niebezpiecznych nie jest wykorzystywany. W szkołach na terenie gminy zorganizowano zbiórkň baterii. Akcja jest koordynowana przez ZGRP, a za zagospodarowanie odpadów odpowiedzialny jest Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobierni- kach we współpracy z organizacjņ odzysku „REBA”. Organizowanie gospodarki Rozwój selektywnej Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych na odpadami opakowaniowymi zbiórki odpadów uŐy- terenie gminy funkcjonuje od 2000r. Zbierane sņ na terenie gminy, w tym selek- tecznych: szkło, tworzywa nastňpujņce rodzaje odpadów: makulatura, tworzywa tywnego zbierania finansowa- sztuczne,złom, makulatu- sztuczne, szkło. nego z opłat produktowych i ra IloŌń pojemników do selektywnej zbiórki odpadów opłat pobieranych przez orga- (74 szt.) jest wystarczajņca i umoŐliwia dostňp dla nizacje odzysku. wszystkich mieszkaŊców gminy. W wiňkszych miej- scowoŌciach, w których nie ma rozstawionych po- jemników funkcjonuje zbiórka odpadów opakowaniowych za pomocņ worków, która w całoŌci jest finansowana ze Ōrodków gminy. 4. Rozwój selektywnej zbiórki Wprowadzenie selektyw- W gminie Stara Biała przewaŐa zabudowa jednoro- odpadów ulegajņcych biode- nej zbiórki odpadów dzinna i zagrodowa, w zwiņzku z czym duŐa iloŌń gradacji, w tym odpadów ulegajņcych biodegrada- mieszkaŊców kompostuje odpady organiczne na zielonych i organicznych z cji w budownictwie jed- terenach własnych posesji w przydomowych kompo- gospodarstw domowych. norodzinnym i zagrodo- stowniach. Pozostali wrzucajņ odpady organiczne do wym pod kņtem kompo- pojemników na odpady niesegregowane, zaŌ firmy stowania w ogrodach odbierajņce odpady nie zbierajņ oddzielnie odpadów przydomowych. biodegradowalnych, gdyŐ nie posiadajņ dodatkowego sprzňtu do gromadzenia i odbierania takich odpa- dów. Na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach zlokalizowany jest biostabilizator przystosowany do produkcji kompostu z odpadów biodegradowalnych. Rozwój selektywnej zbiórki Wprowadzenie selektyw- W 2006 roku przeprowadzono zbiórkň zuŐytego sprzň- odpadów wielkogabaryto- nej zbiórki odpadów tu elektrycznego i elektronicznego (w tym wielkoga- wych. wielkogabarytowych oraz barytowy sprzňt AGD) w ramach zbiórki odpadów Działania organizacyjne w celu zuŐytego sprzňtu elek- niebezpiecznych w systemie zbiórki objazdowej bez- zapewnienia w 2006r. zbiórki trycznego i elektronicz- poŌrednio od mieszkaŊców. Zebrano 500 kg urzņdzeŊ na poziomie 20% odpadów nego zawierajņcych freony i 2400 kg zuŐytych urzņdzeŊ wielkogabarytowych. elektrycznych i elektronicznych zawierajņcych niebezpieczne składniki. W 2007 roku zebrano: 1055 kg urzņdzeŊ zawierajņcych freony, 720 kg zuŐytych urzņ- dzeŊ nie zawierajņcych niebezpiecznych elementów i 2175 kg zawierajņcych niebezpieczne elementy. Niektóre z odpadów wielkogabarytowych np. zuŐyty sprzňt AGD oddawane sņ przedsiňbiorcom produku- jņcym sprzňt przy zakupie nowych urzņdzeŊ. Rozwój selektywnej zbiórki WdroŐenie i rozwój sys- Zbiórka gruzu budowlanego organizowana jest przez odpadów budowlanych wcho- temu zbiórki odpadów przedsiňbiorstwo wywozowe na podstawie indywi- dzņcych w strumieŊ odpadów remontowo – budowla- dualnej umowy mieszkaŊców z przedsiňbiorcami komunalnych. Działania orga- nych. zgodnie z zasadņ zanieczyszczajņcy płaci. Odpady nizacyjne w celu zapewnienia budowlane mogņ byń przekazywane równieŐ przed- w 2006r. zbiórki na poziomie siňbiorcom z Nowej Białej, którzy prowadzņ działal- 15% odpadów budowlanych w noŌń w zakresie odzysku odpadów budowlanych. skali kraju. Recykling odpadów budowlanych wchodzņcych w strumieŊ odpadów komunalnych prowadzony jest w oparciu o istniejņce zakłady odzysku odpadów budowlanych funkcjonujņcych na terenie gminy: - Firma „SPEC-KOP” Roboty Ziemne Specjalistyczne Małe Góry, gm. Gņbin, 09-522 Dobrzyków, Lokalizacja Zakładu Nowa Biała, gmina Stara Biała (decyzja: Oŋ.I.7644-3/111/2006 z dn. 09.10.06r. termin waŐno- Ōci: 9.10.2016r.), - Firma Transport Krajowy i Zagraniczny, Kobierniki 30, 09-413 Sikórz, gm. Stara Biała (decyzja Oŋ.I.7644- 3/77/2002 z dn. 25.10.2002r. termin waŐnoŌci: 10.07.2012r.). 5. Edukacja ekologiczna Edukacja ekologiczna Konkurs edukacyjny dla młodzieŐy „Segreguj Odpa- mieszkaŊców z uwzglňd- dy”, prowadzony przez Zwiņzek Gmin Regionu Płoc- nieniem specyfiki zbiera- kiego przy udziale Urzňdu Gminy. nych selektywnie odpa- Inne akcje informacyjno – edukacyjne na rzecz eduka- dów cji ekologicznej realizowane np. w ramach „Sprzņta- nie ŋwiata”; wydruk ulotek „Zanim posegregujesz” rozprowadzanych wŌród mieszkaŊców Maszewa D. i MaŊkowa przed wprowadzeniem zbiórki systemem workowym

Tabela 3. Koszty poniesione na realizacjň zadaŊ okreŌlonych w gminnym planie gospodarki odpadami w latach 2004-2006. Lp. Nazwa zadania Kwota przewidziana Koszty poniesione ōródło finansowania na zadanie w latach w latach 2004-2006 2004-2011[tys. PLN] [tys. PLN] I. Przedsiňwziňcia w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi 1. Odbiór i transport komunalnych od- b.d. 43,03 BudŐet gminy padów zmieszanych (w tym składo- wanie) z obiektów UG II. Przedsiňwziňcia w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi 1. Selektywna zbiórka odpadów opako- b.d. 62,93 GFOŋiGW waniowych III. Przedsiňwziňcia w zakresie gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym 1. Brak danych IV. Przedsiňwziňcia w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi 1. Zbiórka odpadów niebezpiecznych w 34,4 20,81 GFOŋiGW systemie objazdowym budŐet gminy V. Podnoszenie stanu ŌwiadomoŌci społecznej, edukacja ekologiczna 1. Druk ulotek „Zanim posegregujesz”, 80,0 2,5 GFOŋiGW udział społeczeŊstwa w szkoleniach, zakup worków i rňkawic do akcji „Sprzņtanie ŋwiata” SUMA (I+II+IV+V) 129,87

PowyŐsze dane finansowe pochodzņ ze sprawozdania z realizacji pierwszego uchwalonego dla gminy Stara Biała Planu Gospodarki Odpadami i dotyczņ okresu 2004-2006. W 2007 roku nadal prowadzono zbiórkň odpadów opakowaniowych systemem workowym i za pomocņ pojemników (koszt 31973,96zł), zbierano odpady niebezpieczne (w 2007r. była to zbiórka bezpłatna), zaku- piono rňkawice do akcji „Sprzņtanie Ōwiata” (koszt 26zł, worki otrzymano bezpłatnie od firmy „SŁAWPOL” z Bronowa Kmiecego) oraz opłacono przejazd autobusowy dzieci ze szkół połoŐonych na terenie gminy Stara Biała, które brały udział w „Programie aktywnej edukacji na rzecz selektywnej zbiórki odpadów – Tro- piciele odpadów” (koszt 692,31zł). Finansowanie działaŊ z zakresu gospodarki odpadami odbywa siň głównie z: Gminnego Funduszu Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej i budŐetu gminy. W kolejnych latach naleŐy dņŐyń do zwiňkszania Ōrod- ków finansowych zarówno ze Ŏródeł zewnňtrznych jak i Ōrodków własnych.

2.5. Oszacowanie aktualnie powstajņcej iloŌci odpadów komunalnych 2.5.1. Przeglņd przeprowadzonych badaŊ Na terenie gminy nie prowadzono szczegółowych badaŊ dotyczņcych iloŌci i składu morfologicznego od- padów komunalnych; informacje na temat iloŌci i składu morfologicznego powstajņcych odpadów komunalnych sņ bardzo niejednorodne. Czňsto dane pochodzņ z firm zajmujņcych siň usuwaniem odpadów, któ- re generujņ je na róŐne sposoby. Informacje odnoŌnie iloŌci odpadów na terenie gminy mogņ byń niedoszacowane, poniewaŐ wiele podmio- tów gospodarczych (małych firm, placówek handlowych) nie prowadzi dokumentacji zwiņzanej z ewidencjņ jakoŌciowņ, oraz iloŌciowņ odpadów zgodnie z obowiņzujņcym prawem. Nie od wszystkich wymagane jest prowadzenie takiej ewidencji odpadów (rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 11 grudnia 2001r. w sprawie rodzajów odpadów lub ich iloŌci, dla których nie ma obowiņzku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorii małych i Ōrednich przedsiňbiorstw, które mogņ prowadziń uproszczonņ ewidencjň odpadów (Dz.U. Nr 152, poz. 1735). Konsekwencjņ tego sņ braki w wojewódzkiej bazie danych i obarczenie błňdem bilansowania strumienia odpadów w zakresie wytwarzania, odzysku, unieszkodliwiania odpadów. Analizujņc stan aktualny gospodarki odpadami komunalnymi stwierdzono, Őe na terenie gminy funkcjonuje system zbiórki odpadów niesegregowanych oraz system selektywnej zbiórki odpadów (szkło, papier, metale, tworzywa sztuczne) i zbiórka odpadów niebezpiecznych wystňpujņcych w strumieniu odpadów komunalnych tj. zbiórka zuŐytych baterii w szkołach. Według Sprawozdania z realizacji gminnego PGO za lata 2004-2006 iloŌń odpadów komunalnych wytworzonych w 2007 roku to 950,34 Mg, w 2006 - 789,37 Mg, w 2005 - 849,33 Mg. W 2008r. natomiast wytworzo- no 1133 Mg zmieszanych odpadów komunalnych. Według analizy wskaŎnikowej oszacowano iloŌń wytworzonych odpadów komunalnych w gminie na poziomie 1130,09 Mg. Na róŐnicň w bilansie odpadów wpływa kilka czynników: stosowanie róŐnych sposo- bów zagospodarowywania odpadów remontowo-budowlanych, wielkogabarytowych, niekontrolowanego spalania odpadów (np. tworzyw sztucznych, papieru i kartonu) w paleniskach indywidualnych, wykorzystanie popiołu ze spalania paliw do posypywania dróg, a takŐe nielegalne deponowanie odpadów w Ōrodowi- sku tzw. „dzikie składowiska”. Zgodnie z prowadzonņ ewidencjņ umów na dzieŊ 31.12.2007r. na terenie gminy Stara Biała podpisane były 1042 umowy, co stanowi 50% mieszkaŊców zobowiņzanych do podpisania tych umów. Na dzieŊ 31.12.2008r. iloŌń wzrosła do 1314. IloŌń odpadów komunalnych podlegajņcych składowaniu, szczególnie odpadu o kodzie 200301 (niesegregowane odpady komunalne) uległa istotnemu zmniejszeniu. Wynika to z faktu, Őe na terenie gminy funkcjonuje selektywna zbiórka odpadów komunalnych za pomocņ duŐej iloŌci pojemników rozstawionych na terenie gminy oraz za pomocņ worków w Maszewie DuŐym, wschodniej czňŌci MaŊkowa i Kobiernikach. Od 2008 zbiórkņ odpadów opakowaniowych jest objňte równieŐ Maszewo i Brwilno.

Tabela 4. IloŌń i rodzaj odpadów wytworzonych na terenie gminy w latach 2004-2006, z podziałem wg ko- dów odpadów. 2004 2005 2006 Kod odpadu Masa [Mg] Masa [Mg] Masa [Mg] 020280* 1,200 - - 020780 - 5987,0 4556,5 2004 2005 2006 Kod odpadu Masa [Mg] Masa [Mg] Masa [Mg] 070213 - 79 66,7 080399 - 0,9 - 100101 - 35,0 41,0 130205* 1,860 2,390 - 130206* 0,040 0,003 0,001 130208* - - 0,480 130502* - 1,900 - 150101 218,4 1,4 55,8 150102 724,4 352,5 130,7 150104 362,0 294,6 439,1 150105 31,0 - - 150107 726,5 - 271,8 150202* 0,030 0,003 0,007 160103 42,2 17,1 17,3 160104* - 9,085 - 160107* 0,050 0,250 0,058 160114* - - 0,076 160116 - - 0,1 160117 9,7 46,7 51,5 160119 0,1 1,7 160120 - - 1,3 160213* 0,007 0,150 160214 - - 0,6 160601* 0,140 0,070 0,592 160805* 0,250 0,010 0,010 170101 - - 3014,3 170107 - - 1771,8 170405 - - 1,2 170504 - - 14137,5 180103* - - 0,483 190501 9340,2 12673,0 16556,6 190599 2484,1 2948,4 3085,1 190801 - - 442,7 190802 - - 254,2 190902 - - 1057,1 191201 510,0 333,3 306,7 191202 168,7 217,4 - 191203 0,5 - - 191204 59,5 1,7 0,5 191205 149,1 337,0 367,6 191207 - 112,7 141,7 191211* - 1,198 0,716 191212 10836,7 12885,1 14403,6 200101 - - 3,8 200102 - - 0,6 200139 - - 0,8 200201 - - 1,3 200306 - - 88,8

Na terenie gminy funkcjonuje Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach. ZUOK jest obiektem pozwalajņcym na prowadzenie kompleksowej gospodarki odpadami komunalnymi. Powierzchnia zaj- mowanego przez ZUOK terenu wynosi ok. 52,06 ha. Odpady niesegregowane oraz surowce wtórne sņ wy- woŐone do ZUOK w Kobiernikach. Selektywna zbiórka jest realizowana od 1999r. Na terenie gminy rozstawionych sņ 74 pojemniki o pojemnoŌci 1,1 m3: 30 pojemników do zbiórki metali i tworzyw sztucznych, 32 pojemników do zbiórki szkła, 12 pojemników do zbiórki makulatury. Ponadto ustawiony jest 1 pojemnik na 8 rodzajów odpadów niebezpiecznych. Pojemniki opróŐniane sņ po napełnieniu, na telefoniczne zgłoszenie.

Tabela 5. IloŌń i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania na terenie gminy w latach 2004-2006. 2004 2005 2006 Kod Oznaczenie Oznaczenie Oznaczenie Masa Masa Masa odpadu procesu procesu procesu (Mg) (Mg) (Mg) unieszkodliwiania unieszkodliwiania unieszkodliwiania 200203 5,9 D1,D3,D5,D7,D12 48,3 D1,D3,D5,D7,D12 - - 200301 655,1 D1,D3,D5,D7,D12 53,6 D1,D3,D5,D7,D12 - - 200303 - - 4,9 D1,D3,D5,D7,D12 - - 200306 189,7 D1,D3,D5,D7,D12 76,9 D1,D3,D5,D7,D12 88,8 D1,D3,D5,D7,D12 200307 - - 71,8 D1,D3,D5,D7,D12 - - 200399 1,9 D1,D3,D5,D7,D12 - - - -

IloŌń odpadów komunalnych podlegajņcych składowaniu, szczególnie odpadu o kodzie 200301 (niesegregowane odpady komunalne) uległa istotnemu zmniejszeniu. Wynika to z faktu, Őe na terenie gminy funkcjonuje selektywna zbiórka odpadów komunalnych. Głównymi Ŏródłami wytwarzania odpadów komunalnych na terenie gminy Stara Biała sņ: - gospodarstwa domowe, - obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieŌlnicze, szkolnictwo, i inne.

Tabela 6. IloŌń i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie gminy w latach 2004-2006. 2004 2005 2006 Kod odpadu Masa Oznaczenie Masa Oznaczenie Masa Oznaczenie (Mg) procesu odzysku (Mg) procesu odzysku (Mg) procesu odzysku 200101 0,1 R11,R12,R13,R14 0,5 R11,R12,R13,R14 - - 200102 - - 5,8 R11,R12,R13,R14 - - 200108 - - 32,0 R3 73,0 R3 200110 0,2 R11,R12,R13,R14 1,9 R11,R12,R13,R14 4,7 R11,R12,R13,R14 200121* 0,113 R11,R12,R13,R14 - - - - 200136 0,1 R11,R12,R13,R14 - - - - 200138 - - 3,5 R11,R12,R13,R14 - - 200139 1,8 R11,R12,R13,R14 1,2 R11,R12,R13,R14 - - 200140 - - 0,6 R11,R12,R13,R14 - - 200199 12,6 R11,R12,R13,R14 2,4 R11,R12,R13,R14 2,0 R11,R12,R13,R14 200201 835,0 R11,R12,R13,R14 624,1 R3 708,2 R3 200202 - - 1,5 R11,R12,R13,R14 39,8 R11,R12,R13,R14 200203 - - - - 0,8 R11,R12,R13,R14 200301 34563,5 R11,R12,R13,R14 41156,2 R11,R12,R13,R14 44425,8 R11,R12,R13,R14 200303 682,2 R11,R12,R13,R14 821,0 R3 748,1 R3 200306 75,7 R11,R12,R13,R14 - - - - 200307 354,6 R11,R12,R13,R14 284,6 R11,R12,R13,R14 459,4 R11,R12,R13,R14 200399 1,4 R11,R12,R13,R14 - - - -

W gminie Stara Biała stopniowo wzrasta iloŌń odzyskiwanych zmieszanych odpadów komunalnych (kod 200301). Wzrasta teŐ iloŌń odzyskanej odzieŐy (kod 200110), a w odniesieniu do roku 2004 zwiňkszył siň odzysk odpadów z czyszczenia ulic i placów (200303), a takŐe odpadów wielkogabarytowych (kod 200307).

Tabela 7. IloŌń i rodzaje odpadów (z wyłņczeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie gminy w latach 2004-2006.

2004 2005 2006 Kod Masa Oznaczenie Masa Oznaczenie Oznaczenie odpadu Masa (Mg) (Mg) procesu odzysku (Mg) procesu odzysku procesu odzysku 020103 54,8 R11,R12,R13,R14 - - - - 020203 2,3 R11,R12,R13,R14 - - - - 020304 - - - - 98,5 R3 020382 - - - - 263,0 R3 020403 - - - - 26,7 R3 020501 - - - - 10,0 R3 020705 - - 18,1 R3 - - 2214,5 R10 020780 - - - - 2342,0 R11,R12,R13,R14 030199 - - - - 22,6 R3 030399 - - 1,0 R3 4,0 R3 040280 - - 28,3 R3 297,2 R3 070180 - - - - 47,4 R3 070213 - - 4,9 R11,R12,R13,R14 - - 070612 292,2 R11,R12,R13,R14 510,2 R3 882,9 R3 070699 - - 5,4 R3 - - 100101 - - - - 41,0 R11,R12,R13,R14 120199 - - 46,2 R11,R12,R13,R14 - - 130508* 27,280 R11,R12,R13,R14 - - - - 409,8 R3 150101 481,2 R11,R12,R13,R14 460,0 R3 293,0 R11,R12,R13,R14 150102 437,4 R11,R12,R13,R14 465,5 R11,R12,R13,R14 - - 150104 0,9 R11,R12,R13,R14 2,8 R11,R12,R13,R14 - - 150105 11,9 R11,R12,R13,R14 - - - - 150106 63,5 R11,R12,R13,R14 89,1 R11,R12,R13,R14 387,4 R11,R12,R13,R14 150107 572,2 R11,R12,R13,R14 633,0 R11,R12,R13,R14 - - 150110* 0,960 R11,R12,R13,R14 - - - - 150202* 0,070 R11,R12,R13,R14 - - - - 150203 1,0 R11,R12,R13,R14 0,3 R11,R12,R13,R14 - - 160103 4,7 R11,R12,R13,R14 2,0 R11,R12,R13,R14 - - 160104* - - 61,120 R11,R12,R13,R14 - - 160106 - - 4,6 R11,R12,R13,R14 - - 160107* 0,120 R11,R12,R13,R14 - - - - 160117 - - 1,5 R11,R12,R13,R14 - - 2004 2005 2006 Kod Masa Oznaczenie Masa Oznaczenie Oznaczenie odpadu Masa (Mg) (Mg) procesu odzysku (Mg) procesu odzysku procesu odzysku 160119 0,6 R11,R12,R13,R14 1,8 R11,R12,R13,R14 - - 160120 1,4 R11,R12,R13,R14 0,6 R11,R12,R13,R14 - - 1602 0,7 R11,R12,R13,R14 - - - - 160213* 0,113 R11,R12,R13,R14 - - - - 160214 1,4 R11,R12,R13,R14 2,1 R11,R12,R13,R14 - - 160216 0,2 R11,R12,R13,R14 0,2 R11,R12,R13,R14 - - 160304 5,8 R11,R12,R13,R14 - - - - 160380 - - 9,6 R3 1317,9 R3 160601* 0,040 R11,R12,R13,R14 - - - - 160708* - - - - 0,120 R11,R12,R13,R14 15145,7 R11,R12,R13,R14 170101 290,2 R11,R12,R13,R14 8014,3 R11,R12,R13,R14 5000 R10 170102 28,5 R11,R12,R13,R14 2,1 R11,R12,R13,R14 10,2 R11,R12,R13,R14 170103 3,4 R11,R12,R13,R14 - - 123,5 R11,R12,R13,R14 170107 - - 1382,5 R11,R12,R13,R14 1771,8 R11,R12,R13,R14 170182 - - 0,1 R11,R12,R13,R14 - - 170201 - - - - 1,0 R11,R12,R13,R14 170203 15,5 R11,R12,R13,R14 14,3 R11,R12,R13,R14 - - 170204* 0,150 R11,R12,R13,R14 - - - - 170380 - - 10,2 R11,R12,R13,R14 20,8 R11,R12,R13,R14 170503* 51,280 R11,R12,R13,R14 215,580 R11,R12,R13,R14 480,580 R11,R12,R13,R14 667,9 R11,R12,R13,R14 170504 52,6 R11,R12,R13,R14 33479,3 R11,R12,R13,R14 16573,2 R10 170506 - - - - 7800,0 R11,R12,R13,R14 170604 5,0 R11,R12,R13,R14 112,6 R11,R12,R13,R14 47,2 R11,R12,R13,R14 170802 1,9 R11,R12,R13,R14 3,3 R11,R12,R13,R14 1,0 R11,R12,R13,R14 170904 83,5 R11,R12,R13,R14 557,7 R11,R12,R13,R14 51,6 R11,R12,R13,R14 190307 1941,6 R11,R12,R13,R14 520,3 R11,R12,R13,R14 - - 190801 - - - - 540,3 R3 190802 541,9 R11,R12,R13,R14 197,1 R3 306,7 R11,R12,R13,R14 190809 - - - - 253,8 R3 190814 - - - - 88,0 R3 190902 941,0 R11,R12,R13,R14 1089,3 R3 1063,4 R3 190903 - - - - 2,4 R3 191201 - - - - 1,0 R11,R12,R13,R14 191204 13,1 R11,R12,R13,R14 36,8 R11,R12,R13,R14 - - 191211* - - 2,7 R11,R12,R13,R14 - -

Jak wynika z powyŐszego zestawienia iloŌń odzyskiwanych odpadów o kodach: 070612 (osady z zakłado- wych oczyszczalni Ōcieków inne niŐ wymienione w 070611), 150106 (zmieszane odpady opakowaniowe), 170503* (gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierajņce substancje niebezpieczne) i 170504 (gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niŐ wymienione w 170503) w latach 2004, 2005 i 2006 regularnie wzrastała.

2.5.2. Przyjňta metodologia PoniewaŐ na terenie objňtym opracowaniem nie przeprowadzono szczegółowych badaŊ dotyczņcych do- kładnej morfologii powstajņcych odpadów komunalnych, w opracowaniu tym posłuŐono siň wskaŎnikami literaturowymi i danymi uzyskanymi przez autorów podczas wczeŌniejszych prac. Morfologiň oraz iloŌci odpadów powstajņce na terenie gminy Stara Biała moŐna oszacowań na podstawie zmodyfikowanych wskaŎników z pierwszego KPGO. W Sprawozdaniu z realizacji tego Planu za okres od 29 paŎdziernika 2002r. do 29 paŎdziernika 2004r. (Sprawozdanie z KPGO) stwierdzono, iŐ wskaŎniki przyjňte w pierwszym KGPO sņ zawyŐone. W opracowanym i przyjňtym w 2006 roku drugim KPGO (tzw. KPGO 2010) nie podano szczegółowych wskaŎników na 1 mieszkaŊca. Dlatego aby urealniń wskaŎniki z pierwszego KGPO dotyczņce wielkoŌci nagromadzenia oraz morfologii odpadów komunalnych na potrzeby niniejszego Planu majņc na wzglňdzie jego przeszacowanie jak podano w Sprawozdaniu z KPGO, zmodyfikowano je aby lepiej zobrazowań sytuacje w gminie, przyjmujņc wielkoŌń produkowanych odpadów przez jednego statystycznego mieszkaŊca do 112 kg na rok.

2.5.3. IloŌń i skład morfologiczny odpadów komunalnych na terenie gminy Stara Biała według zmodyfikowanych wskaŎników z KPGO

W tabelach poniŐej zestawiono iloŌci i skład morfologiczny odpadów wytwarzanych przez 1 mieszkaŊca gminy Stara Biała w ciņgu roku według zmodyfikowanych wskaŎników z KPGO, a takŐe iloŌci i morfologiň odpadów komunalnych ogółem wytworzonych na terenie gminy Stara Biała.

Tabela 8. IloŌń i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych przez 1 mieszkaŊca w roku 2007r.

Lp. StrumieŊ odpadów komunalnych 2007 % Kg/M/r 1 Kuchenne ulegajņce biodegradacji 19,77 22,14 2 Odpady zielone 2,20 2,46 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 6,30 7,06 4 Opakowania z papieru i tektury 11,50 12,88 5 Opakowania wielomateriałowe 1,29 1,44 6 Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 10,37 11,61 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 4,30 4,82 8 Tekstylia 2,66 2,98 9 Szkło nieopakowaniowe 0,46 0,52 10 Opakowania ze szkła 7,09 7,94 11 Metale 2,68 3,00 12 Opakowania z blachy stalowej 1,10 1,23 13 Opakowania z aluminium 0,32 0,36 14 Odpady mineralne 3,00 3,36 15 Drobna frakcja popiołowa 8,41 9,42 16 Wielkogabarytowe 5,98 6,70 17 Budowlane 11,96 13,40 18 Niebezpieczne w strumieniu komunalnym 0,60 0,67 Razem 100 111,99

Według powyŐszej tabeli statystyczny mieszkaniec gminy wytwarza w ciņgu roku 111,99 kg odpadów komunalnych.

Tabela 9. IloŌń i skład morfologiczny odpadów komunalnych ogółem wytworzonych na terenie gminy Stara Biała w 2007 roku

Lp. StrumieŊ odpadów komunalnych 2007 % Mg/r 1 Kuchenne ulegajņce biodegradacji 19,77 223,42 2 Odpady zielone 2,20 24,86 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 6,30 71,20 4 Opakowania z papieru i tektury 11,50 129,96 5 Opakowania wielomateriałowe 1,29 14,58 6 Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 10,37 117,19 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 4,30 48,59 8 Tekstylia 2,66 30,06 9 Szkło nieopakowaniowe 0,46 5,20 10 Opakowania ze szkła 7,09 80,12 11 Metale 2,68 30,29 12 Opakowania z blachy stalowej 1,10 12,43 13 Opakowania z aluminium 0,32 3,62 14 Odpady mineralne 3,00 33,90 15 Drobna frakcja popiołowa 8,41 95,04 16 Wielkogabarytowe 5,98 67,58 17 Budowlane 11,96 135,16 18 Niebezpieczne w strumieniu komunalnym 0,60 6,78 Razem 100 1130,09

Z tabeli powyŐej wynika, iŐ według zmodyfikowanych wskaŎników z KPGO na terenie gminy Stara Biała w 2007 roku powstało 1130,09 Mg odpadów komunalnych (z wykazów przedsiňbiorców wynika, Őe zebrali oni 950,34 Mg).

2.5.4. Odpady opakowaniowe Odpady opakowaniowe stanowiņ istotny element kilku strumieni odpadów komunalnych. Zostały wiňc one juŐ ujňte w oszacowaniu dokonanym wyŐej oraz w obliczeniach prognostycznych zamieszczonych dalej. Jednak ze wzglňdu na ich specyfikň oraz ze wzglňdu na ich specjalne potraktowanie przez ustawodawcň, omówiono je równieŐ jako oddzielnņ grupň. Mimo Őe osiņganie okreŌlonych poziomów recyklingu odpa- dów opakowaniowych nie jest zadaniem gminy, niemniej jednak działania w tym zakresie wspierane bňdņ przez Organizacje Odzysku, a zwiņzane z tym przychody mogņ mień wpływ na finansowanie zbiórki selektywnej surowców. Niezbňdny do osiņgniňcia poziom recyklingu odpadów opakowaniowych wynika z ustawy o obowiņzkach przedsiňbiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001r. (Dz.U. Nr 63, poz. 639 ze zmianami). Z uwagi na postňp technologiczny, jaki dokonał siň w zakresie wytwarzania materiałów opakowaniowych i opakowaŊ, polegajņcy na znacznym obniŐeniu ich masy, a takŐe ze wzglňdu na koniecznoŌń przeprowadzania przez przedsiňbiorców redukcji masy opakowaŊ w systemach pakowania towarów (redukcja u Ŏródła zgodnie z normņ PN-EN 13428:2005 (U) Opakowania - Wymagania dotyczņce wytwarzania i składu - Zapo- bieganie poprzez redukcjň u Ŏródła) w latach 2007-2018 nie przewiduje siň znaczņcego wzrostu masy odpa- dów opakowaniowych. Prognozy zuŐycia poszczególnych grup opakowaŊ nie wskazujņ na potencjalne zmiany struktury odpadów opakowaniowych. Do roku 2018 dominujņcymi z uwagň na masň bňdņ odpady z tektury/papieru, odpady ze szkła oraz odpady z tworzyw sztucznych. W perspektywie lat 2007-2018 oczekuje siň równieŐ pozytywnych zmian w zakresie przydatnoŌci odpadów do recyklingu materiałowego oraz odzysku energii. Wynika to z koniecznoŌci przeprowadzania ocen zgod- noŌci opakowaŊ z normami zharmonizowanymi PN-EN 13430:2005 (U) Opakowania - Wymagania dotyczņ- ce opakowaŊ przydatnych do odzysku przez recykling materiałowy i PN-EN 13431:2005 (U) Opakowania - Wymagania dotyczņce opakowaŊ przydatnych do odzysku w postaci energii, w tym okreŌlenie minimalnej wartoŌci opałowej.

W gospodarce odpadami opakowaniowymi w okresie od 2007 roku do 2018 roku przyjňto jako cel nadrzňd- ny rozbudowň systemu, aby osiņgnņń cele okreŌlone w tabeli poniŐej:

Tabela 11. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2018. L.p. Rodzaj produktu, 2007 2010 2018 z którego powstał odpad poziom % poziom % poziom % odzysk recykling odzysk recykling odzysk recykling 1 Opakowania (ogółem) 50 25 60 55-80 60 55-80 2 Opakowania z tworzyw sztucznych - 25 - 22,5 - 22,5 3 Opakowania z aluminium - 40 - 50 - 50 4 Opakowania ze stali - 20 - 50 - 50 5 Opakowania z papieru i tektury - 48 - 60 - 60 6 Opakowania ze szkła - 38 - 60 - 60 7 Opakowania z materiałów natural- - 15 - - - - nych (drewna i tekstyliów) 8 Opakowania z drewna - - - 15 - 15

Analiza sytuacji w gminie Stara Biała w odniesieniu do odpadów opakowaniowych Wprowadzone ustawņ regulacje dotyczņce recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych (Ustawa o obowiņzkach przedsiňbiorców, opłacie produktowej oraz opłacie depozytowej Dz.U. Nr 63 z 2001r., poz. 639 ze zmianami) powinny zwiňkszyń zainteresowanie ich zagospodarowaniem. Zachňty finansowe, stosowane przez organizacje zajmujņce siň na mocy cytowanej ustawy rozliczaniem wypełniania obowiņzku recyklingu dla przedsiňbiorstw, powinny byń wystarczajņcym bodŎcem do podjňcia działaŊ w tym kierunku. Jedynym sposobem pozyskania odpadów opakowaniowych jest zbiórka selektywna, tj. organizacja własnej zbiórki, lub współpraca z juŐ istniejņcņ firmņ, zajmujņcņ siň zbieraniem i/lub recyklingiem odpadów opakowaniowych. Z ustawy z dnia 11 maja 2001r. o obowiņzkach przedsiňbiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z ze zmianami) wynika, Őe główny ciňŐar odzysku odpadów opakowaniowych spoczywa na przedsiňbiorcach, wprowadzajņcych na rynek krajowy opakowania. Zapisy cyt. ustawy oraz jej rozporzņdzeŊ wykonawczych nakładajņ na przedsiň- biorców obowiņzek uzyskania okreŌlonych poziomów odzysku i recyklingu opakowaŊ. W GPGO załoŐono, Őe obowiņzki w zakresie odzysku odpadów opakowaniowych realizowań bňdņ głownie przedsiňbiorcy. Na terenie gminy Stara Biała odpady opakowaniowe od mieszkaŊców zbierane sņ w wyniku prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. Selektywna zbiórka jest realizowana od 1999 roku. Na terenie gminy rozstawione sņ 74 pojemniki o pojem- noŌci 1,1 m3: 30 pojemników do zbiórki metali i tworzyw sztucznych, 32 pojemników do zbiórki szkła, 12 pojemników do zbiórki makulatury. Ponadto ustawiony jest 1 pojemnik na 8 rodzajów odpadów niebezpiecznych. Pojemniki opróŐniane sņ po napełnieniu, na telefoniczne zgłoszenie.

Zestawienie iloŌci i lokalizacji pojemników do selektywnej zbiórki odpadów (stan na 31.12.2007r.) przedstawiono poniŐej: 1. Biała (osiedle): metale i plastiki – 2, szkło – 2, makulatura – 2, 2. Bronowo Kmiece: metale i plastiki – 1, szkło – 1, 3. Brwilno: metale i plastiki – 2, szkło – 2, makulatura – 1 (zestaw 1+1+1 w DPS Antoniówka od 2004r.), 4. Dziarnowo: metale i plastiki – 1, szkło – 1, 5. Kamionki: metale i plastiki – 1, szkło – 1, 6. Kowalewko: metale i plastiki – 1, szkło – 1, 7. Maszewo: metale i plastiki – 1, szkło – 1, makulatura – 1, 8. MaŊkowo – metale i plastiki – 1, szkło – 2, 9. MiłodróŐ: metale i plastiki – 1, szkło – 2, 10. Nowa Biała: metale i plastiki – 1, szkło – 1, 11. Nowe Proboszczewice: metale i plastiki – 7, szkło – 7, makulatura – 1, 12. Nowe Trzepowo: metale i plastiki – 1, szkło – 1, 13. Ogorzelice: metale i plastiki – 3, szkło – 3, makulatura – 3, 14. Srebrna: metale i plastiki – 3, szkło – 3, makulatura – 2, 15. Stara Biała: metale i plastiki – 1, szkło – 1, makulatura – 1, 16. Stare Proboszczewice: metale i plastiki – 1, szkło – 1, 17. TrzebuŊ - metale i plastiki – 1, szkło – 1, 18. Wyszyna: metale i plastiki – 1, szkło – 1. Razem: metale i plastik – 30 sztuk, szkło – 32 sztuki, makulatura – 12 sztuk (ogółem 74 pojemniki).

IloŌń pojemników do selektywnej zbiórki odpadów (74 szt.) jest wystarczajņca i umoŐliwia dostňp do nich dla wszystkich mieszkaŊców gminy. W wiňkszych miejscowoŌciach, w których nie ma rozstawionych po- jemników funkcjonuje zbiórka odpadów opakowaniowych za pomocņ worków, która w całoŌci jest finansowana ze Ōrodków gminy. Selektywna zbiórka jest finansowana ze Ōrodków Gminnego Funduszu Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej. Koszt prowadzenia selektywnej zbiórki w 2003 roku wyniósł 21336,27zł, w 2004 roku koszt odbioru pojemników wyniósł 21483,36zł oraz 6350zł netto za wprowadzonņ w kwietniu 2004 roku zbiórkň surowców systemem workowym w miejscowoŌci Maszewo DuŐe oraz wschodniej czňŌci wsi MaŊkowo. Łņczny koszt zbiórki odpadów opakowaniowych za lata 2004-2006 wyniósł 62 930zł, w 2007 roku 31973,96zł, w 2008 – 35693zł. W ramach akcji uŌwiadamiajņcej rozpowszechniono ulotki informacyjne oraz umieszczono napisy na pojemnikach. W latach 2004-2008 ze strumienia odpadów komunalnych wysegregowano z terenu gminy Stara Biała na- stňpujņce iloŌci surowców wtórnych:

Tabela 12. Rodzaj i iloŌń wysegregowanych odpadów opakowaniowych na terenie gminy w Mg

Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 /rok (pojemniki) (pojemniki) (pojemniki) (pojemniki+worki) (pojemniki+worki) Plastiki 12,29 18,25 20,59 38,3 55,16 Szkło 41,24 42,56 33,76 55,3 67,76 Makulatura 7,47 3,6 7,63 14,7 6,58 Razem 61 64,41 61,98 108,3 129,5

Do iloŌci z 2006 naleŐy dołņczyń 18,66 Mg zmieszanych odpadów opakowaniowych, pochodzņcych ze zbiór- ki workowej prowadzonej w 2006r. w Maszewie DuŐym, wschodniej czňŌci MaŊkowa i Kobiernikach (w 2005r. ze zbiórki w Maszewie DuŐym i MaŊkowie zebrano 13,94 Mg odpadów opakowaniowych). W 2007 w systemie workowym (Maszewo DuŐe, MaŊkowo, Kobierniki) zebrano odpowiednio: 8,4 Mg makulatury, 12,55 Mg tworzyw sztucznych i 12,55 Mg szkła. W systemie pojemnikowym 6,3 Mg makulatury, 25,72 Mg tworzyw sztucznych i 42,76 Mg szkła. W 2008 w systemie workowym (Maszewo DuŐe, MaŊkowo, Kobierniki, Maszewo i Brwilno) zebrano odpowiednio: 9,17 Mg metali, 10,58 Mg tworzyw sztucznych i 22,56 Mg szkła. W systemie pojemnikowym 6,58 Mg makulatury, 44,58 Mg tworzyw sztucznych i 45 Mg szkła. Zgodnie z załoŐeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami w roku 2006 załoŐono nastňpujņce poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, w stosunku do roku 1995: - opakowaniowych z papieru i tektury 45% recyklingu, - opakowaniowych ze szkła 35% recyklingu, - opakowaniowych z tworzyw sztucznych 22% recyklingu, - opakowaniowych metalowych 35% recyklingu, - opakowaniowych wielomateriałowych 20% recyklingu, Na terenie gminy realizowano działania edukacyjno-informacyjne poŌwiňcone prawidłowemu postňpowa- niu z odpadami opakowaniowymi, np. rozpropagowano przygotowanņ przez Zwiņzek Gmin Regionu Płoc- kiego we współpracy z Regionalnym Centrum Edukacji Ekologicznej ulotkň dla mieszkaŊców gminy czy teŐ rozdawano ulotki dot. właŌciwej segregacji odpadów.

2.5.5. Odpady biodegradowalne Ograniczenie iloŌci składowanych odpadów ulegajņcych biodegradacji to jeden z najwaŐniejszych celów wynikajņcych z Dyrektywy 99/31/WE i polskiego prawa, a takŐe podpisanych przez Polskň zobowiņzaŊ prze- dakcesyjnych. Zgodnie z ustawņ o odpadach, iloŌń odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji kierowanych do składowania w kolejnych latach winna wynosiń: w 2010 roku - 75%, w 2013 roku - 50%, w 2020 roku - 35%. wagi całkowitej iloŌci odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji wytworzonej w 1995r. W sektorze komunalnym odpady ulegajņce biodegradacji to: odpady kuchenne, zielone, papier i tektura, niektóre tekstylia (np. bawełniane). W gminie Stara Biała przewaŐa zabudowa jednorodzinna i zagrodowa, w zwiņzku z czym duŐa iloŌń miesz- kaŊców kompostuje odpady organiczne na terenach własnych posesji w przydomowych kompostowniach. Pozostali wrzucajņ odpady organiczne do pojemników na odpady niesegregowane, zaŌ firmy odbierajņce odpady nie zbierajņ oddzielnie odpadów biodegradowalnych, gdyŐ nie posiadajņ dodatkowego sprzňtu do gromadzenia i odbierania takich odpadów. Na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach zlokalizowany jest biostabilizator przystosowany do produkcji kompostu z odpadów biodegradowalnych.

2.5.6. Odpady wielkogabarytowe i elektryczne Na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach znajduje siň plac do składowania odpadów wielkogabarytowych. Niektóre z odpadów wielkogabarytowych np. zuŐyty sprzňt AGD oddawane sņ przedsiňbiorcom produkujņcym sprzňt przy zakupie nowych urzņdzeŊ. Zbiórki odpadów wielkogabarytowych i zuŐytego sprzňtu elektrycznego i elektronicznego na terenie gminy Stara Biała organizowane sņ akcyjnie.

2.5.7. Odpady niebezpieczne w odpadach komunalnych Zgodnie z obecnie obowiņzujņcymi przepisami obowiņzek selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych spoczywa na mieszkaŊcach, zaŌ firmy posiadajņce zezwolenie na odbiór odpadów komunalnych majņ obowiņzek je odbierań. Na terenie gminy w małym stopniu funkcjonuje system selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych (np. przeterminowane leki, farby i lakiery, zuŐyte baterie, Ōwietlówki), o czym Ōwiadczy np. to, Őe zlokalizowany na terenie Spółdzielni Usług Rolniczych w Białej pojemnik z podziałem na róŐne rodzaje odpadów niebezpiecznych nie jest wykorzystywany. Wprowadzono zbiórkň odpadów niebezpiecznych w systemie zbiórki objazdowej. Program ten jest koordy- nowany przez Zwiņzek Gmin Regionu Płockiego, a rolņ Urzňdu Gminy Stara Biała jest wczeŌniejsze przeprowadzenie akcji informacyjnej wŌród mieszkaŊców. W szkołach na terenie gminy zorganizowano zbiórkň baterii. Akcja jest koordynowana przez ZGRP, a za zagospodarowanie odpadów odpowiedzialny jest Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach we współpracy z organizacjņ odzysku „REBA”. Program edukacji w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi prowadzony jest w formie spotkaŊ z radnymi i sołtysami, wydawania informatorów o szczegółach przeprowadzanych akcji zbierania odpadów niebezpiecznych.

2.6. Inne odpady problemowe i niebezpieczne 2.6.1. Odpady medyczne i weterynaryjne Odpady medyczne Odpady medyczne sņ to odpady pochodzņce z zakładów opieki zdrowotnej i z oŌrodków zdrowia (szpitali, klinik, domów opieki). Odpady powstajņce w placówkach medycznych reprezentujņ materiał o bardzo zróŐ- nicowanym poziomie zagroŐenia chemicznego i sanitarnego, jak równieŐ właŌciwoŌci fizycznych. W praktyce, przy braku właŌciwie zorganizowanych systemów kontroli, ograniczania i segregacji odpadów medycznych sņ one bardzo zróŐnicowanņ mieszankņ wszelkich typów odpadów – od typowych odpadów komunalnych, poprzez toksyczne chemikalia, a koŊczņc na odpadach zainfekowanych biologicznie. Generalnie odpady medyczne, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego dzieli siň na trzy grupy: - odpady bytowo-gospodarcze (komunalne) zmiotki, szmaty, makulatura, resztki pokonsumpcyjne – nie stanowiņce zagroŐenia; - odpady specyficzne, które ze wzglňdu na swój charakter zanieczyszczenia drobnoustrojami mogņ stwa- rzań zagroŐenie dla ludzi i Ōrodowiska. Do grupy tej zaliczane sņ zuŐyte materiały opatrunkowe, sprzňt jednorazowego uŐytku, szczņtki pooperacyjne i posekcyjne, materiał biologiczny oraz odpady ze szpitali i oddziałów zakaŎnych; - odpady specjalne, do których zaliczane sņ: substancje radioaktywne, pozostałoŌci cytostatyków i cyto- toksyków, przeterminowane Ōrodki farmaceutyczne, uszkodzone termometry, Ōwietlówki itp. Odpady z pierwszej grupy nie stwarzajņ zagroŐenia dla Ōrodowiska, odpady z grupy drugiej i trzeciej sņ to specyficzne odpady medyczne i stanowiņ najwiňkszy problemem, powinny byń gromadzone selektywnie gdyŐ wymagajņ unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania. Głównym Ŏródłem powstawania odpadów medycznych na terenie gminy sņ dwie przychodnie lekarskie, dwa gabinety lekarskie oraz dwa gabinety dentystyczne. Zasadniczym problemem sņ odpady specyficzne, które ze wzglňdu na swój charakter zanieczyszczenia drobnoustrojami mogņ stwarzań zagroŐenie dla ludzi i Ōrodowiska. Odpady weterynaryjne Zgodnie z definicjņ zamieszczonņ w Ustawie o odpadach (Dz.U. 2007 Nr 39, poz. 251 tekst ujednolicony) przez odpady weterynaryjne rozumie siň odpady powstajņce w zwiņzku z badaniem, leczeniem zwierzņt lub Ōwiadczeniem usług weterynaryjnych, a takŐe w zwiņzku z prowadzeniem badaŊ naukowych i doŌwiadczeŊ na zwierzňtach. Na terenie gminy funkcjonujņ trzy praktyki weterynaryjne. Na terenie gminy, ani nawet powiatu płockiego, nie ma podmiotów zajmujņcych siň bezpiecznym zbieraniem i unieszkodliwianiem odpadów weterynaryjnych. Gmina Stara Biała podpisała umowň na odbiór pa- dłych zwierzņt ze specjalistycznņ firmņ „HETMAN” z Bedlna pow. Kutnowski. Odbiór ten jest bezpłatny. Z danych poprzedniego PGO wynika, Őe w ramach umowy zlecono firmie HETMAN odbiór i utylizacjň na- stňpujņcych zwierzņt: 2003r. – 10 sztuk bydła, 5 sztuk trzody chlewnej, 1 koŊ, 2004r. – 20 sztuk bydła, 10 sztuk trzody chlewnej, 2 konie, 1 owca, do koŊca paŎdziernika 2005r. – 36 sztuk bydła i 6 sztuk trzody chlewnej, 2007 – 34 sztuki bydła, 17 sztuk trzody chlewnej, 3 konie, 1 sarna (w sumie 18 590 kg), 2008 – 35 szt. bydła, 30 szt. trzody, 5 szt. sarny i 2 dziki (w sumie ok. 15 100 kg). Czasem jednak padłe zwierzňta sņ grzebane w przypadkowych miejscach przez ich właŌcicieli, co stwarza zagroŐenie epidemiologicznego skaŐenia wód, gleby, powietrza i dzikich zwierzņt przez rozkładajņce siň zwłoki padliny.

2.6.2. Pojazdy wycofane z eksploatacji Majņcy miejsce w ostatnich latach w Polsce rozwój motoryzacji stwarza koniecznoŌń prowadzenia racjonal- nej gospodarki odpadami pochodzņcymi z eksploatacji i złomowania pojazdów. Gwałtowny wzrost liczby samochodów oraz ich struktura wiekowa, w której znaczny procent stanowiņ pojazdy stare i wyeksploato- wane, powodowań bňdņ stały wzrost odpadów pochodzņcych z ich rozbiórki. W kraju nie prowadzono reje- stru zawierajņcego informacje dotyczņce liczby złomowanych w ciņgu roku pojazdów, struktury wiekowej parku samochodowego, liczby i lokalizacji firm zajmujņcych siň skupem i odzyskiem materiałów z wyeksploatowanych samochodów. Dane, które sņ dostňpne, a dotyczņ iloŌci wycofanych pojazdów, majņ charakter szacunkowy oparty na badaniach ankieterskich (CBOS, Pentor, lokalne media), lub badaniach prowa- dzonych przez zainteresowane instytuty. Na terenie gminy funkcjonujņ dwie stacje demontaŐu pojazdów posiadajņcych nadane przez wojewodň mazowieckiego uprawnienia do wydawania zaŌwiadczeŊ o złomowaniu samochodu. Sņ to: ZUOK Kobierni- ki Sp. z o.o. oraz „AUTO-ZŁOM” Stanisław Łojewski, Maszewo DuŐe 92 (decyzja o znaku WŋR.V.PS.6620/7/07 z dnia 12.01.2007r. wydana przez Wojewodň Mazowieckiego, waŐna do 12.01.2017r.).

2.6.3. ZuŐyte opony Dokładne okreŌlenie iloŌci zuŐytych opon jest trudne do wyszacowania ze wzglňdu na brak ewidencji w tym zakresie. Stan gospodarki zuŐytymi oponami w kraju ulega i bňdzie ulegań znaczņcym zmianom dziňki wprowadzo- nym nowym uregulowaniom prawnym. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach wprowadziła zakaz składowania opon, zakaz ten wszedł w Őycie z dniem 1 lipca 2003r. dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006r. obowiņzuje dla czňŌci opon (tj. opon pociňtych). Zasadniczym zadaniem pozostaje organizacja zbierania zuŐytych opon ze Ŏródeł rozproszonych, w tym od mieszkaŊców. Przedsiňbiorcy, posiadajņcy zezwolenia na prowadzenie działalnoŌci w zakresie gospodarowania odpadami, obsługujņ głównie punkty usługowe zwiņzane z przemysłem i usługami motoryzacyjny- mi. Na terenie gminy Stara Biała nie funkcjonuje zbiórka zuŐytych opon. Dlatego teŐ okreŌlenie iloŌci zuŐytych opon jest utrudnione. Wg poprzedniego PGO iloŌń zuŐytych opon w 2003r. kształtowała siň na poziomie ok. 35 Mg (oszacowano na podstawie iloŌci zarejestrowanych samochodów, przyjmujņc wymianň opon Ōred- nio co 3-4 lata).

2.6.4. Pestycydy Odpady te zostały ujňte w grupie odpadów niebezpiecznych wytwarzanych jako frakcja odpadów komunalnych. Głównym problemem jest ich selektywna zbiórka i koszty utylizacji. Zadania te, zgodnie z zapisami KPGO, obciņŐajņ samorzņdy. MoŐliwoŌci obciņŐenia kosztami tych zabiegów mieszkaŊców sņ nader ograniczone ze wzglňdu na barierň finansowņ, a przede wszystkim mentalnņ. Mowa tu o: przeterminowanych i niewykorzystanych Ōrodkach ochrony roŌlin i opakowaniach po nich, niewykorzystanych i przeterminowanych nawozach sztucznych. Wytwórcy tych odpadów nie majņ w praktyce Őadnych obowiņzków i nie podlegajņ Őadnym restrykcjom z tytułu niewłaŌciwego postňpowania z odpadami niebezpiecznymi. Jedynie przepisy o opłacie depozytowej, wymuszajņce na producentach substancji niebezpiecznych pobieranie kaucji za wprowadzane do obrotu opakowania oraz obligujņce ich jednoczeŌnie do odbioru zuŐytych opakowaŊ, ograniczajņ w wņskim zakresie iloŌń odpadów niebezpiecznych przedostajņcych siň w sposób niekontrolowany do Ōrodowiska. Jedynie niewielka czňŌń tych odpadów lokowana jest na składowiskach spełniajņcych wymogi ochrony Ōrodowiska lub jest spalana w profesjonalnych spalarniach. Spalanie odpadów w piecach, kotłowniach lub w instalacjach nie przystosowanych do termicznego unieszkodliwiania odpadów, prowadzi do emisji pyłów zawierajņcych metale ciňŐkie, wňglowodory, dioksyny oraz substancji gazowych (m.in. chlorowodoru, chloru, tlenków azotu, dwutlenku siarki, róŐnych zwiņzków organicznych). CzňŌń tych emitowanych do atmosfery zanieczyszczeŊ, ulegajņcych róŐnym przemianom fizy- ko-chemicznym, opada nastňpnie na powierzchniň ziemi. Niektóre substancje toksyczne pozostajņ w popie- le i ŐuŐlu. Z uwagi na wysokie ceny tych Ōrodków, w chwili obecnej tylko nieznaczna ich czňŌń ulega przeterminowa- niu. Powstajņ natomiast odpady opakowaniowe po Ōrodkach ochrony roŌlin. Zgodnie z Ustawņ o opakowaniach i odpadach opakowaniowych producenci i importerzy sņ zobowiņzani do odbierania na własny koszt opakowaŊ wielokrotnego uŐytku, w tym opakowaŊ po wykorzystanych Ōrodkach ochrony roŌlin. Na terenie gminy nie ma mogilników z przeterminowanymi Ōrodkami ochrony roŌlin. Na terenie gminy Stara Biała nie prowadzi siň inwentaryzacji przeterminowanych Ōrodków ochrony roŌlin. Aktualnie na terenie Spółdzielni Usług Rolniczych w Białej znajduje siň pojemnik na odpady niebezpieczne, do którego mieszkaŊcy mogņ dostarczań m.in. przeterminowane Ōrodki ochrony roŌlin i opakowania po nich. Odpady te sņ odbierane równieŐ w ramach zbiórki objazdowej.

2.6.5. Oleje odpadowe Oleje odpadowe, a w tym oleje smarowe lub przemysłowe, w szczególnoŌci zuŐyte oleje silników spalino- wych i oleje przekładniowe, a takŐe oleje hydrauliczne stanowiņ grupň 13. Głównym Ŏródłem powstawania tego typu odpadów sņ stacje obsługi pojazdów, bazy transportowe oraz maszyny i urzņdzenia, w których wystňpuje olej. W motoryzacji oleje odpadowe powstajņ w trakcie wymiany olejów silnikowych i przekładniowych z pojazdów samochodowych, a takŐe na skutek eksploatacji po- jazdów samochodowych np. w postaci odpadów z odwadniania w separatorach. Odpady olejowe poddawane sņ procesowi odzysku lub unieszkodliwiania w istniejņcych na terenie kraju instalacjach. Elementem gospodarki odpadami olejowymi, który według zebranych informacji i dostňpnej wiedzy jest bardzo słaby i niedostatecznie rozwiniňty jest zbiórka tych odpadów. Zbiórka odpadów, a w szczególnoŌci olejów przepracowanych jest i bňdzie trudna ze wzglňdu na to iŐ jest to odpad, który powstaje w duŐym rozproszeniu. Zachodzi obawa Őe w dniu dzisiejszym jest duŐo tego odpadu przetrzymywanego przez rolników i uŐytkowników samochodów samodzielnie wymieniajņcych olej. Dotyczy to takŐe innych urzņdzeŊ wykorzystywanych w gospodarstwach domowych. ZuŐyte oleje powstajņce w gminie Stara Biała oszacowano na poziomie ok. 20 Mg. Aktualnie na terenie Spółdzielni Usług Rolniczych w Białej znajduje siň pojemnik na odpady niebezpieczne, do którego miesz- kaŊcy mogņ dostarczań m.in. zuŐyte oleje.

2.6.6. Baterie i akumulatory ŋrodki transportu, oprócz olejów odpadowych sņ Ŏródłem akumulatorów wielkogabarytowych. Poza tym powstaje duŐa iloŌń akumulatorów małogabarytowych i baterii. Akumulatory samochodowe stanowiņ odpad niebezpieczny. ŋrednia trwałoŌń akumulatora waha siň w granicach 3 – 5 lat i zaleŐy głównie od inten- sywnoŌci eksploatacji i przebiegu pojazdu. Ocenia siň, Őe w wyniku nieprawidłowej obsługi 20-30% akumu- latorów przedwczeŌnie zatraca swoje właŌciwoŌci. ZuŐyte akumulatory sņ nabywane od ich uŐytkowników poprzez sień skupu (sklepy motoryzacyjne, stacje paliw, stacje obsługi, bazy transportowe, zakłady mechaniczne). Organizowane sņ równieŐ okresowe lub stałe zbiórki w wyznaczonych punktach lub na tzw. „zawołanie”. Gospodarkň bateriami i akumulatorami powinna wspomóc organizacja odzysku REBA, która powstała w Warszawie. Odbiera ona kaŐdņ iloŌń wysegregowanych baterii i akumulatorów. Na terenie gminy Stara Biała funkcjonuje selektywna zbiórka zuŐytych baterii w szkołach. Akcja jest koordynowana przez ZGRP, a za zagospodarowanie odpadów odpowiedzialny jest Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach we współpracy z organizacjņ odzysku „REBA”.

2.6.7. Odpady zawierajņce azbest Azbest był szeroko stosowany do produkcji płyt i rur azbestowo-cementowych stosowanych jako pokrycia dachowe i do wykonywania instalacji wodociņgowych i kanalizacyjnych. SzkodliwoŌń azbestu dla zdrowia ludzkiego Azbest jest nazwņ handlowņ grupy minerałów włóknistych, które pod wzglňdem chemicznym sņ uwodnio- nymi krzemianami magnezu, Őelaza, wapnia i sodu. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien, zawieszonych w powietrzu. Dopóki włókna nie sņ uwalniane do powietrza i nie wystň- puje ich wdychanie, wyroby z udziałem azbestu nie stanowiņ zagroŐenia dla zdrowia. Na wystňpowanie i typ patologii wpływa rodzaj azbestu, wymiary tworzņcych go włókien i ich stňŐenie oraz czas trwania nara- Őenia. Biologiczna agresywnoŌń pyłu azbestowego jest zaleŐna od stopnia penetracji i liczby włókien, które uległy retencji w płucach, jak równieŐ od fizycznych i aerodynamicznych cech włókien. Klasyfikacja wyrobów zawierajņcych azbest: Wyroby zawierajņce azbest klasyfikowane sņ w dwóch klasach, przyjmujņc jako kryterium zawartoŌń azbestu, stosowane spoiwo oraz gňstoŌń objňtoŌciowņ wyrobu. Klasa I obejmuje wyroby o gňstoŌci objňtoŌciowej mniejszej od 1000 kg/m3 definiowane jako „miňkkie”, zawierajņce powyŐej 20% (do 100%) azbestu. Wyroby te łatwo ulegajņ uszkodzeniom mechanicznym, czemu towarzyszy znaczna emisja włókien azbestu do otoczenia. NajczňŌciej stosowanymi w tej klasie były wyroby tekstylne z azbestu uŐywane przez pracowników w celach ochronnych, koce gaŌnicze, szczeliwa plecione, tektury uszczelkowe m.in. w sprzňcie AGD, płytki podłogowe PCW oraz materiały i wykładziny cierne. Ocena wielkoŌci produkcji wymienionych wyrobów oraz iloŌci aktualnie uŐytkowanych jest niemoŐ- liwa do przeprowadzenia. Klasa II obejmuje wyroby o gňstoŌci objňtoŌciowej powyŐej 1000 kg/m3 definiowane jako „twarde”, zawie- rajņce poniŐej 20% azbestu. W wyrobach tych włókna azbestowe sņ mocno zwiņzane, a w przypadku mechanicznego uszkodzenia (np. pňkniňcia) ma miejsce stosunkowo niewielka emisja azbestu do otoczenia w porównaniu z wyrobami klasy I. Natomiast niebezpieczeŊstwo dla zdrowia ludzi i Ōrodowiska stwarza mechaniczna obróbka tych wyrobów (ciňcie, wiercenie otworów) oraz rozbijanie w wyniku zrzucania z wyso- koŌci w trakcie prac remontowych. Z zaliczanych do tej klasy wyrobów najbardziej w Polsce rozpowszech- nione sņ płyty azbestowo-cementowe faliste oraz płyty azbestowo-cementowe „karo” stosowane jako pokrycia dachowe, szczególnie na terenach wiejskich oraz płyty płaskie wykorzystywane jako elewacje w budownictwie wielokondygnacyjnym na osiedlach miejskich. W znacznie mniejszych iloŌciach produkowane i stosowane były inne wyroby azbestowo - cementowe, z których naleŐy wymieniń przede wszystkim rury słuŐņce do wykonywania instalacji wodociņgowych i kanalizacyjnych oraz w budownictwie jako przewody kominowe i zsypy. Finansowanie usuwania wyrobów azbestowych Wszystkie wyroby posiadajņce gňstoŌń objňtoŌciowņ mniejszņ niŐ 1000 kg/m3 oraz zuŐyte wyroby o gňsto- Ōci wiňkszej niŐ 1000 kg/m3 (azbestowo-cementowe) powinny byń usuniňte na koszt właŌciciela. W rozpo- rzņdzeniu okreŌlono zasady usuwania tych wyrobów, sposób pakowania i oznakowania powstałych odpa- dów zawierajņcych azbest do przewiezienia na miejsce składowania. Wykonawca prac zobowiņzany jest do wykazania braku zanieczyszczenia azbestem miejsc wykonywania robót przez przedstawienie wyników po- miarów stňŐeŊ pyłów azbestu w przypadku usuwania ponad 500 m2 wyrobów. Wytyczne dla jednostek samorzņdu dotyczņce przygotowania szczegółowych roboczych planów gospodarki odpadami w zakresie usuwania wyrobów zawierajņcych azbest. Podstawņ do ich opracowania jest dokonanie rozpoznania stopnia zuŐycia tych wyrobów, które sņ zabudo- wane na konkretnych obiektach. Uzyskane dane powinny byń gromadzone przez samorzņd gminy, a na- stňpnie przekazywane do samorzņdu powiatowego. Tak, wiňc niezbňdnym jest rozpowszechnienie wŌród społecznoŌci lokalnej informacji o skutkach dla zdrowia i Ōrodowiska powodowanych przez azbest i wyroby zawierajņce azbest, zorganizowanie fachowej pomocy wszystkim właŌcicielom obiektów przez samorzņdy powiatów i gmin przy wypełnianiu arkuszy ocen ujňtych w rozporzņdzeniu, przekazywanie informacji o moŐliwoŌciach uzyskiwania pomocy kredytowej na modernizacje obiektów, itp. Przy wypełnianiu arkuszy ocen naleŐy szczególnņ uwagň zwróciń na prawidłowy opis obiektów publicznych, jak na przykład: drogi, place, szkoły, przedszkola, Őłobki, szpitale, domy kultury i tym podobne obiekty, które bňdņ w przyszłoŌci mogły korzystań finansowo ze wsparcia z zewnņtrz i których oczyszczenie z azbestu powinno nastņpiń w pierwszej kolejnoŌci. W wypadkach wņtpliwych koniecznym moŐe byń wystņpienie do odpowiednich jednostek o przeprowadzenie monitoringu zagroŐonych rejonów (obiektów) i ustalenie stopnia emisji pyłu i włókien azbestu. PoŐytecznym bňdzie teŐ przedstawienie wyników monitoringu na mapie, natomiast koniecznym moŐe okazań siň podejmowanie działaŊ administracyjnych w stosunku do właŌcicieli lub zarzņd- ców obiektów szczególnie zagroŐonych. Najtrudniejszym okazań siň moŐe zainicjowanie powstania zwiņz- ków gmin dla budowy składowisk odpadów zawierajņcych azbest oraz wykazanie ekonomicznych korzyŌci takich przedsiňwziňń, lub poszukiwanie inwestorów i podejmowanie inicjatyw lokalizacyjnych, współpraca z przedsiňbiorstwami zajmujņcymi siň usuwaniem wyrobów zawierajņcych azbest, prowadzenie lokalnej polityki społecznej w zakresie opłat za składowanie odpadów zawierajņcych azbest, szczególnie w stosunku do uboŐszych właŌcicieli obiektów. Do dnia 30.03.2008r. do Urzňdu Gminy wpłynňło ponad 500 informacji o wyrobach zawierajņcych azbest i miejscach ich wykorzystania. Ze złoŐonych informacji wynika, Őe na terenie gminy Stara Biała na budynkach zlokalizowanych było 184 840 m2 płyt azbestowych falistych i płaskich. Do wszystkich mieszkaŊców, którzy złoŐyli ww. informacjň, zostały przesłane pisma o moŐliwoŌci skorzystania w 2008 roku z dofinansowania demontaŐu i utylizacji pokryń zawierajņcych azbest. W wyniku tych pism złoŐono 70 wniosków na łņcznņ iloŌń 11 191 m2 (na usuniňcie i utylizacjň) oraz 1346 m2 (na utylizacjň). Ostatecznie dokonano zdjňcia 8138 m2 oraz odbioru zdjňtych wczeŌniej 2278 m2 płyt azbestowych. ŋrodki pochodziły z dotacji WFOŋiGW w Warszawie oraz z budŐetu gminy. W listopadzie 2008r. opracowano „Program usuwania wyrobów azbestowych z terenu gminy Stara Biała”, w ramach działalnoŌci Zwiņzku Gmin Regionu Płockiego, z uwzglňdnieniem harmonogramu usuwania wy- robów azbestowych. Program ten stanowi załņcznik nr 1 do Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Stara Biała. Na najbliŐsze lata planowane jest takŐe dofinansowanie do usuwania wyrobów zawierajņcych azbest dla mieszkaŊców gminy z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony ŋrodowiska. Zgodnie z „Programem usuwania wyrobów zawierajņcych azbest z terenu Województwa Mazowieckiego” w razie stwierdzenia koniecznoŌci usuniňcia wyrobów zawierajņcych azbest, naleŐy podjņń moŐliwie jak najszybciej prace, majņce na celu eliminacjň Ŏródeł emisji włókien azbestowych do otoczenia. Prace polega- jņce na usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest muszņ byń odpowiednio przygotowane poprzez: - przeprowadzenie ewidencji jakoŌciowej i iloŌciowej przewidzianych do usuniňcia materiałów zawierajņ- cych azbest; - przygotowanie i zatwierdzenie planu prac (plan prac zawiera m.in. opis zabezpieczenia obiektu prac przed zanieczyszczeniem otoczenia azbestem, harmonogram prac z podaniem ich lokalizacji wraz z okre- Ōleniem iloŌci powstajņcych odpadów na poszczególnych etapach prac, informacjň o Ōrodkach zabezpie- czajņcych pracowników, sposób zabezpieczenie odpadów, okreŌlenie miejsca składowania odpadów); - zgłoszenie usuniňcia wyrobów zawierajņcych azbest w starostwie powiatowym; - okreŌlenie miejsca i czňstotliwoŌci badaŊ zawartoŌci włókien azbestu w powietrzu, podczas wykonywania prac i po ich zakoŊczeniu; - zgłoszenie prac do inspektora nadzoru budowlanego oraz okrňgowego inspektora pracy (zgłoszenie zawiera: rodzaj i nazwa wyrobów zawierajņcych azbest, termin rozpoczňcia i planowanego zakoŊczenia prac, adres obiektu, kopiň aktualnej oceny stanu wyrobów zawierajņcych azbest, okreŌlenie liczby pra- cowników, którzy bňdņ przebywań w kontakcie z azbestem). Prace polegajņce na usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest muszņ byń wykonywane przez przeszkolo- nych pracowników, którzy zostali maksymalnie ochronieni przed jego szkodliwoŌciņ dla zdrowia (stosowanie sprzňtu zabezpieczajņcego układ oddechowy, stosowanie odpowiedniej odzieŐy ochronnej). W celu zminimalizowania pylenia włókien azbestowych naleŐy nawilŐań wyroby wodņ przed ich usuwaniem i utrzymywań w stanie wilgotnym przez cały czas pracy. JeŌli jest to technicznie moŐliwe naleŐy demontowań całe wyroby bez jakiegokolwiek uszkadzania. Odspajanie materiałów trwale zwiņzanych z podłoŐem naleŐy wykonywań za pomocņ narzňdzi rňcznych lub wolnoobrotowych, wyposaŐonych w miejscowe instalacje odciņgajņce powietrze. Szczegółowe informacje dotyczņce tematyki wyrobów zawierajņcych azbest przedstawiono w „„Programie usuwania wyrobów azbestowych z terenu gminy Stara Biała”, stanowiņcym załņcznik nr 1 do Planu Go- spodarki Odpadami dla gminy Stara Biała.

2.6.8. Farby i lakiery Odpady farb i lakierów powstajņ zarówno w duŐych zakładach, zajmujņcych siň produkcjņ farb, klejów oraz działalnoŌciņ poligraficznņ, jak równieŐ w licznych, rozproszonych zakładach produkcyjnych i usługowych, naleŐņcych generalnie do wszystkich branŐ przemysłowych. Ponadto, w mniejszym stopniu, Ŏródłem farb i lakierów sņ gospodarstwa domowe. Zarówno róŐnorodnoŌń branŐ, w których powstawań mogņ odpady kwalifikowane do grupy 08, jak i ich liczba i rozproszenie znacznie utrudniajņ przeprowadzenia analizy szacunkowej rzeczywistej masy powsta- jņcych odpadów, jak i metod dalszego z nimi postňpowania. MieszkaŊcy gminy Stara Biała maja moŐliwoŌń dostarczenia odpadów farb i lakierów oraz opakowaŊ po nich do pojemnika na odpady niebezpieczne na terenie Spółdzielni Usług Rolniczych w Białej. Okresowa zbiórka odpadów niebezpiecznych tj. pozostałoŌci farb i lakierów oraz opakowaŊ po nich prowadzona jest równieŐ w systemie objazdowym przez firmy uprawnione, które przekazujņ je zgodnie z wymogami do utylizacji.

2.6.9. PCB PCB były szeroko stosowane w wielu gałňziach przemysłu, głównie w przemyŌle elektrycznym, jako mate- riały elektroizolacyjne i chłodzņce w kondensatorach i transformatorach, jako ciecze sprňŐarkowe i hydrauliczne. ōródłem wytwarzania odpadów zwierajņcych PCB sņ operacje: - wymiany płynów transformatorowych; - wycofywania z eksploatacji transformatorów i kondensatorów oraz innych urzņdzeŊ zawierajņcych PCB wyprodukowanych w latach 1960-1985. Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze Ōrodowiska zgodnie z obowiņzujņcymi w kraju przepisami prawnymi ma nastņpiń w 2010 roku. W kraju nie ma aktualnie instalacji mogņcej bezpiecznie niszczyń kondensatory zawierajņce PCB. Kondensa- tory zawierajņce PCB unieszkodliwiane sņ jedynie w instalacjach zagranicznych. Odbiór i przekazanie do zniszczenia za granicņ kondensatorów z PCB realizowane jest przez dwie firmy posiadajņce stosowne zezwolenia tj.: - POFRABAT Sp. z o.o. w Warszawie (firma posiada oddział w Katowicach) przekazuje kondensatory do termicznego unieszkodliwienia firmie francuskiej TREDI kontrolowanej przez rzņd francuski. - INTEREKO Sp. z o.o. w Opolu przekazuje kondensatory z PCB do Belgii, gdzie w instalacjach firmy INDAVER prowadzone jest ich termiczne unieszkodliwianie. Termiczne unieszkodliwianie płynów zawierajņcych PCB, pochodzņcych z transformatorów i innych urzņ- dzeŊ elektroenergetycznych oraz ich dekontaminacja realizowana jest w dwóch krajowych instalacjach, zlokalizowanych w: - Zakładach Azotowych ANWIL S.A. we Włocławku - Zakładach Chemicznych ROKITA S.A. w Brzegu Dolnym. Dekontaminacja urzņdzeŊ z PCB realizowana jest przez Przedsiňbiorstwo Usług Specjalistycznych i Projektowych CHEMEKO Sp. z o.o. we Włocławku. W wojewódzkiej bazie danych o odpadach prowadzonej przez Marszałka Województwa oraz w bazie SIGOP prowadzonej przez WIOŋ nie zidentyfikowano na terenie powiatu płockiego wystňpowania odpadów zawie- rajņcych PCB.

2.6.10. ZuŐyte urzņdzenia elektryczne i elektroniczne ZuŐyte urzņdzenia elektryczne i elektroniczne generalnie pochodzņ z dwóch Ŏródeł: gospodarstw domowych oraz innych uŐytkowników – przemysł, instytucje, biura, szpitale, handel, inni. Ustawa o zuŐytym sprzňcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2005r. Nr 180, poz. 1495) nakłada obo- wiņzek odbioru zuŐytego sprzňtu przez sprzedawców detalicznych i hurtowych, podczas zakupu nowego sprzňtu tego samego typu. Obowiņzek ten obowiņzuje sprzedawców od 1 lipca 2006r. Na terenie gminy Stara Biała nie prowadzono dotņd badaŊ strumienia odpadów – zuŐytych urzņdzeŊ elektrycznych i elektronicznych, stņd teŐ nie ma Őadnych danych statystycznych. Udział poszczególnych grup urzņdzeŊ elektrycznych i elektronicznych jest trudny do okreŌlenia. Na Proekologiczne podejŌcie do zagospodarowania zuŐytych urzņdzeŊ nakazuje przedłuŐanie okresu uŐyt- kowania. W ostatnich latach iloŌń złomowanych urzņdzeŊ elektrycznych i elektronicznych wyraŎnie wzrasta. Jest to wynikiem szybkiego postňpu technologicznego i tym samym szybkiego starzenia siň eksploatowa- nych urzņdzeŊ. Dotyczy to głównie sprzňtu komputerowego, ale takŐe sprzňtów gospodarstwa domowego, urzņdzeŊ radiowych i telewizyjnych, wyposaŐenia biur itp. Dynamika wzrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest znacznie wyŐsza niŐ innych rodzajów odpadów. Na podstawie badaŊ w krajach Unii Euro- pejskiej zakłada siň, Őe iloŌń tych odpadów wzrasta o 3÷5% w skali roku. Charakterystyka jakoŌciowa (skład materiałowy) tych odpadów bňdzie ulegała zmianie min. na skutek ograniczania stosowania substancji niebezpiecznych. Bezpieczne unieszkodliwienie tych urzņdzeŊ jest szczególnie waŐne ze wzglňdu na zawarte w nich substancje szkodliwe, jak ołów, rtňń, kadm, chrom, PCV i in. Od 2006 roku na terenie gminy Stara Biała zuŐyte urzņdzenia elektryczne i elektroniczne (w tym wielkogaba- rytowy sprzňt AGD) odbierane sņ w systemie zbiórki objazdowej bezpoŌrednio od mieszkaŊców. W 2006 roku w ramach zbiórki odpadów niebezpiecznych zebrano: 500 kg urzņdzeŊ zawierajņcych freony i 2400 kg zuŐytych urzņdzeŊ elektrycznych i elektronicznych zawierajņcych niebezpieczne składniki. W roku 2007 z terenu gminy zebrano: - 200123 (Urzņdzenia zawierajņce freony) – 1,055 Mg, - 200135 (ZuŐyte urzņdzenia elektryczne i elektroniczne inne niŐ wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawiera- jņce niebezpieczne składniki) – 2,175 Mg, - 200136 (ZuŐyte urzņdzenia elektryczne i elektroniczne inne niŐ wymienione w 20 01 21, 20 01 23 i 20 01 35) – 0,72 Mg. W roku 2008 z terenu gminy zebrano: - 200123 (Urzņdzenia zawierajņce freony) – 0,2 Mg, - 200135 (ZuŐyte urzņdzenia elektryczne i elektroniczne inne niŐ wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawiera- jņce niebezpieczne składniki) – 4,535 Mg, - 200133 (Baterie i akumulatory) – 0,03 Mg, - 200127 (Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i Őywice zawierajņce substancje niebezpieczne – 0,46 Mg, - 150110 (Opakowania zawierajņce pozostałoŌci substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone np. Ōrodkami ochrony roŌlin) – 0,004 Mg, - 200119 (ŋrodki ochrony roŌlin I i II klasy toksycznoŌci) – 0,009 Mg, - 200121 (lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierajņce rtňń) – 0,005 Mg.

2.6.11. Osady Ōciekowe Osady Ōciekowe to odpady pochodzņce z oczyszczalni Ōcieków komunalnych (miejskich, gminnych, przydomowych). ŋcieki komunalne wytwarzane w gminie Stara Biała oczyszczane sņ w 5 oczyszczalniach Ōcieków: gminnej w Nowych Proboszczewicach i przejňtej przez gminň oczyszczalni od Administracji Zasobów Mieszkanio- wych w Ogorzelicach, miejskiej w Maszewie, OŌrodka PKN Orlen – Pałacu w Srebrnej, Domu Pomocy Spo- łecznej w Brwilnie oraz w 48 przydomowych oczyszczalniach Ōcieków. Oczyszczalnia gminna w miejscowoŌci Nowe Proboszczewice Gminna oczyszczalnia Ōcieków typu mechaniczno-biologicznego znajduje siň w Nowych Proboszczewicach. WłaŌcicielem i uŐytkownikiem oczyszczalni jest Urzņd Gminy w Starej Białej. Oczyszczalnia została uruchomiona w 2001r. ŋcieki sņ oczyszczane metodņ złoŐa fluidalnego, która stanowi połņczenie metody osadu czynnego z złoŐem biologicznym. Projektowane obciņŐenie oczyszczalni wynosiło < 2000 RLM, faktyczna liczba osób obsługiwanych przez oczyszczalniň wynosi < 2000. Oczyszczalnia funkcjonuje przez 365 dni w roku, Ōrednia iloŌń oczyszczanych Ōcieków wynosi ok. 150 m3/d. Do oczyszczalni nie sņ doprowadzane Ōcieki przemysłowe. Oczyszczalnia posiada pozwolenie wodnoprawne nr Oŋ.II.6223-2/30/2006 wydane przez Starostň Płockiego, waŐne do 30.09.2016r. na odprowadzanie Ōcieków i eksploatacjň. Osady Ōciekowe sņ poddawane stabilizacji tlenowej, fermentacji beztlenowej oraz odwadnianiu w workow- nicach. Osady Ōciekowe po odwodnieniu w urzņdzeniu DRAIMAD pakowane sņ do worków hydrofobo- wych, które wiņŐņ zawartņ w osadzie wodň. Od 2004 roku osady sņ przekazywane do Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach. Skratki i piasek składowane sņ na składowisku odpadów w ZUOK. Oczyszczalnia w miejscowoŌci Maszewo W miejscowoŌci Maszewo n/Wisłņ funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia Ōcieków ze wspo- maganiem chemicznym. WłaŌcicielem i uŐytkownikiem oczyszczalni sņ „Wodociņgi Płockie” Sp. z o.o. Oczyszczalnia została uruchomiona w 1975r. ŋcieki sņ oczyszczane poprzez: mechaniczne oddzielenie za- nieczyszczeŊ stałych, rozkład zanieczyszczeŊ przez osad czynny, oddzielanie mechaniczne biomasy od oczyszczonych Ōcieków i fermentacjň beztlenowņ oddzielonych osadów w pozyskaniem i wykorzystaniem biogazu. Obecny układ technologiczny oczyszczalni w Maszewie nie daje moŐliwoŌci usuniňcia zwiņzków azotu i fosforu, a takŐe BZT5 w stopniu gwarantujņcym spełnienie wymagaŊ obowiņzujņcych przepisów. Konieczna jest pilna modernizacja obiektu pod kņtem uzupełniania technologii o procesy nitryfikacji i denitryfikacji, a takŐe biologicznej defosfatacji. „Wodociņgi Płockie” Sp. z o.o. przystņpiły do realizacji przedsiňwziňcia pn. „Uporzņdkowanie gospodarki Ōciekowej na terenie miasta Płocka”, którego najwaŐniejszym zadaniem jest „Rozbudowa i przebudowa oczyszczalni Ōcieków w Maszewie”. Czynione sņ starania o pozyskanie Ōrodków na realizacjň projektu z Funduszu SpójnoŌci na lata 2007 – 2013. Projektowane obciņŐenie oczyszczalni wynosiło 195000 RLM, a rzeczywista liczba osób obsługiwanych przez oczyszczalniň wynosi 120 000. Oczyszczalnia obsługuje miasto Płock oraz czňŌń gminy Stara Biała. Osady Ōciekowe sņ zagňszczane, odwadniane w wirówkach oraz poddawane fermentacji beztlenowej. Od- wodnione i ustabilizowane osady sņ przekazywane uprawnionemu odbiorcy do kompostowania lub do wykorzystania pod uprawy energetyczne, skratki i piasek z piaskowników, ze wzglňdu na duŐņ zawartoŌń substancji organicznych sņ przekazywane do kompostowania. Zrealizowanie inwestycji ma równieŐ rozwiņ- zań problem gospodarki odpadowej, a przede wszystkim osadowej. Oczyszczalnia na osiedlu Ogorzelice Na osiedlu Ogorzelice funkcjonuje oczyszczalnia Ōcieków typu mechaniczno-biologicznego. Jej właŌcicie- lem do wrzeŌnia 2008r. była Agencja NieruchomoŌci Rolnych O/T w Warszawie, filia w Łodzi, a uŐytkowni- kiem było Gospodarstwo Mieszkaniowe CieŌlin. Obecnie oczyszczalnie tň przejņł do eksploatacji Urzņd Gminy Stara Biała. Oczyszczalnia została uruchomiona w 1985r. Oczyszczanie Ōcieków zachodzi przez kontakt Ōcieków z błonņ biologicznņ, która wyrasta samoczynnie na powierzchni wypełniajņcej złoŐe biologicz- ne. Projektowane obciņŐenie oczyszczalni wynosi 346 RLM, a faktyczna liczba obsługiwanych osób wynosi 200. Oczyszczalnia pracuje przez 365 dni w roku, Ōrednia iloŌń dopływajņcych Ōcieków wynosi 11m3/d, a maksymalna 16 m3/d. Oczyszczalnia posiada pozwolenie wodnoprawne Starosty Płockiego Nr OS.II.6223- 2/41/03/04, waŐne do 31.1.2014r. Oczyszczalnia Domu Pomocy Społecznej w Brwilnie Na terenie Domu Pomocy Społecznej w miejscowoŌci Brwilno w gminie Stara Biała funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia Ōcieków typu PURATOX 3-25-150. Jej właŌcicielem jest Starostwo Powia- towe w Płocku. Oczyszczalnia została uruchomiona 6.11.2002r. ŋcieki oczyszczane sņ poprzez napowietrzanie i sedymentacjň przy wykorzystaniu osadu czynnego. Projek- towane obciņŐenie oczyszczalni wynosi 180 RLM, a faktyczna liczba obsługiwanych mieszkaŊców wynosi 146. Oczyszczalnia pracuje przez 365 dni w roku, Ōrednia iloŌń oczyszczanych Ōcieków wynosi 27 m3/d, a maksymalna 30 m3/d. Do oczyszczalni nie sņ doprowadzane Ōcieki przemysłowe. Oczyszczalnia posiada pozwolenie wodnoprawne Nr OS.II.6223-2/40/03-04 wydane przez Starostň Płockiego, waŐne do 31.1.2014r. Oczyszczalnia OŌrodka „Srebrna-Pałac” W miejscowoŌci Srebrna funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia Ōcieków, bňdņca własnoŌciņ OŌrodka „Srebrna-Pałac” PKN ORLEN. Obecnie PKN Orlen S.A. posiada wydane w dniu 19.04.2004r. pozwolenie wodnoprawne (znak Oŋ.II.6223-2/4/04) udzielajņce pozwolenia na odprowadzanie Ōcieków z OŌrodka w Srebrnej, waŐne do dnia 30.04.2014. W skład oczyszczalni wchodzņ nastepujņce elementy: sito z transportem Ōlimakowym Ř 300/3, bioblok typu B-50 pracujņcy jako I0 oczyszczania, bioblok typu PS-50 pracujņcy jako II0 oczyszczania Ōcieków, studnia kontrolna, studnia pomiarowa. Osady z oczyszczalni Ōcieków z terenu gminy Stara Biała sņ wywoŐone do Kobiernik do Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych. W Kobiernikach frakcja organiczna odpadów, zmieszana w okresie wegetacyjnym z odpadami zielonymi oraz odwodnionymi osadami Ōciekowymi, kierowana jest do procesu kompostowania prowadzonego w biostabilizatorze bňbnowym obrotowym firmy HORSTMANN, pracujņcym podobnie jak w technologii MUT-DANO. Po około 36 godzinach kompost ŌwieŐy trafia na pryzmy układane pod wiatņ. Formowanie i przewietrzanie pryzm prowadzone jest przy pomocy urzņdzenia samojezdnego tzw. przerzucarki. Projektowana moc przerobowa kompostowni to 17 750 Mg/rok. Projektowany system gospodarki osadami Ōciekowymi w gminie Stara Biała Projektowany system gospodarki osadami Ōciekowymi w gminie Stara Biała oparty bňdzie nadal na dowo- Őeniu odwodnionych osadów do Kobiernik i kompostowaniu. Z uwagi na rolnicze zagospodarowanie terenu, mniejszy udział terenów zdegradowanych oraz lepszņ jakoŌń wytwarzanych osadów preferowanymi kierunkami postňpowania z osadami Ōciekowymi w regionie bňdzie ich wykorzystanie w celach przyrodni- czych (rekultywacja terenów), po uprzedniej obróbce nadajņcej osadom cechy produktu łatwego do zastosowania. Wyjņtkiem sņ tereny, na których zakłada siň rozwój rolnictwa ekologicznego, turystyki, o charakterze uzdrowiskowym lub chronione w jakikolwiek inny sposób. Zakłada siň kompostowanie osadów razem z innymi odpadami organicznymi (słoma, trociny, itp.). MoŐliwe bňdzie kompostowanie osadów Ōciekowych wraz frakcjņ organicznņ odpadów komunalnych lub kompostem z tych odpadów. IloŌń oczyszczanych w gminie Stara Biała Ōcieków systematycznie wzrasta, co łņczy siň z dynamicznņ roz- budowņ sieci kanalizacyjnej. Wymiernym efektem jest wzrastajņcy odsetek mieszkaŊców obsługiwanych przez oczyszczalnie, oraz ciņgły wzrost iloŌci komunalnych osadów Ōciekowych. W perspektywie do 2015 roku, strategiň w gospodarce osadami Ōciekowymi wyznaczań bňdņ działania zmierzajņce do wyeliminowania składowania osadów, bezpieczne stosowanie osadów w Ōrodowisku oraz bezpieczne ich unieszkodliwianie (w tym rozwój metod termicznego przekształcania). Cele dla gminy Stara Biała w zakresie gospodarki osadami Ōciekowymi sņ nastňpujņce: 1. Zwiňkszenie iloŌci komunalnych osadów Ōciekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do Ōrodo- wiska. 2. Całkowite ograniczenie składowania osadów Ōciekowych do roku 2015. 3. Zwiňkszenie iloŌci osadów Ōciekowych przekształcanych termicznie do co najmniej 20% wytwarzanej iloŌci w roku 2011. 4. Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczņcych bezpieczeŊstwa sanitarnego i chemicznego. 5. Zmniejszenie stopnia obciņŐenia osadów Ōciekowych szkodliwymi substancjami i organizmami chorobo- twórczymi poprzez ograniczenie zrzutu zanieczyszczeŊ pochodzenia przemysłowego, trafiajņcych do komunalnych oczyszczalni Ōcieków. 6. Sukcesywne wykorzystywanie osadów Ōciekowych nagromadzonych na terenach oczyszczalni Ōcieków, do osiņgniňcia 30% wykorzystania nagromadzonych osadów w roku 2011.

2.7. Istniejņce systemy zbierania odpadów komunalnych Na terenie gminy Stara Biała zbiórkň i transport odpadów komunalnych prowadzņ 3 firmy, posiadajņce zezwolenia na prowadzenie działalnoŌci w zakresie zbierania i transportu odpadów komunalnych wydane przez Starostň Płockiego oraz zezwolenia na prowadzenie działalnoŌci gospodarczej w zakresie odbioru odpadów komunalnych wydane przez Wójta Gminy Stara Biała.

2.8. Wykaz podmiotów prowadzņcych działalnoŌń w zakresie gospodarki odpadami Zezwolenie na prowadzenie działalnoŌci w zakresie zbierania i/lub transportu odpadów komunalnych niesegregowanych (kod 20 03 01) posiadajņ: 1. EKO-MAZ, ul. GierzyŊskiego 17 09 – 407 Płock Tel. 024 263 62 92 – zezwolenie na zbieranie, decyzja SP o znaku Oŋ.I.7644-3/162/2003, 2. REMONDIS – Oddział Płock ul. Przemysłowa 32 tel. 024 268 10 60 262 56 45 3. SITA Płocka Gospodarka Komunalna Spółka z o.o. ul. Przemysłowa 31 tel.: 024 262 20 53 024 262 45 84 wew.25 fax: 024 262 22 44

Poza tym zgodň Starosty Płockiego na prowadzenie działalnoŌci w zakresie zbierania i/lub transportu odpa- dów komunalnych innych niŐ ww. posiadajņ: 1. „SO” Józef Sobiesiak – decyzja nr Oŋ.I.7644-3/142/2003, 2. EKO-MAZ, Płock, ul. GierzyŊskiego 17 – zezwolenie na zbieranie, decyzja SP o znaku Oŋ.I.7644- 3/162/2003.

2.9. Rodzaj i rozmieszczenie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w szczególnoŌci odpa- dów komunalnych. Instalacje do odzysku odpadów na terenie gminy Stara Biała Nazwa zakładu Decyzja Metoda Rodzaj odpadów poddawanych odzyskowi odzysku Firma „SPEC-KOP” Roboty Oŋ.I.7644-3/111/2006 R14 01 04 08 - Odpady Őwiru lub skruszone Ziemne Specjalistyczne z dn. 09.10.06r. skały inne niŐ wymienione w 01 04 07 Małe Góry, gm. Gņbin termin waŐnoŌci: 01 04 09 - Odpadowe piaski i iły 09-522 Dobrzyków 9.10.2016r. 02 03 01 - Ziemia sucha, ziemia mokra, w Lokalizacja Zakładu Nowa tym kamienie Biała, gmina Stara Biała 10 12 08 - Wybrakowane wyroby cera- miczne, cegły, kafle, i ceramika budowlana (po przeróbce termicznej) 10 13 82 - Wybrakowane wyroby 16 07 99 - Ziemia, piasek, miał z czyszczenia wagonów dostarczajņcych złom 16 11 04 - Okładziny piecowe i materiały ogniotrwałe z procesów metalurgicznych inne niŐ wymienione w 16 11 03 17 01 01 – odpady betonu oraz gruz beto- nowy z rozbiórek i remontów 1701 02 – gruz ceglany 1701 03 – odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposaŐenia 1701 07 – zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych, elementów wyposaŐenia inne niŐ wymienione w 170106 170201 – drewno 170202 – szkło 170380 – odpadowa papa 17 04 01 – miedŎ, brņz, mosiņdz 17 04 02 – aluminium 17 04 05 – Őelazo i stal 17 04 06 - cyna 17 04 11 kable inne niŐ wymienione w 17 04 10 170407 – mieszaniny metali 170504 – gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niŐ wymienione w 170503 1170508 – tłuczeŊ torowy (kruszywo) inny niŐ wymieniony w 170507 19 12 09 – minerały 20 02 02 - gleba i ziemia, w tym kamienia Zakład Transportu i Sprzňtu Oŋ.I.7644-3/81/2006 R14 16 08 01 – zuŐyte katalizatory zawierajņce CiňŐkiego „TRANS-KOP” z dn.19 09.2006r. złoto, srebro, ren, rod, pallad, iryd lub SiecieŊ termin waŐnoŌci: platynň (z wyłņczeniem 16 08 07) Zakład Nowa Biała 10.07.2012r. 16 08 03 – zuŐyte katalizatory zawierajņce metale przejŌciowe lub ich zwiņzki inne niŐ 09-411 Stara Biała wymienione w 16 08 02 16 08 04 – zuŐyte katalizatory stosowane do katalitycznego krakingu w procesie fluidyzacyjnym (z wyłņczeniem 16 08 07) 16 11 06 Okładziny piecowe i materiały ogniotrwałe z procesów niemetarulgicz- nych inne niŐ wymienione w 1611 05 17 01 01 – odpady betonu oraz gruz beto- nowy z rozbiórek i remontów 1701 02 – gruz ceglany 1701 03 – odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposaŐenia 1701 07 – zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych, elementów wyposaŐenia inne niŐ wymienione w 170106 170201 – drewno 170202 – szkło 170381 – odpady z remontów i przebudo- wy dróg 17 01 82 – inne nie wymienione odpady 17 03 80 – odpadowa papa 170504 – gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niŐ wymienione w 170503 17 05 06 – urobek z pogłňbiania inny niŐ wymieniony w 17 05 05 170508 – tłuczeŊ torowy (kruszywo) inny niŐ wymieniony w 170507 17 06 04 Materiały izolacyjne inne niŐ wymienione w 17 06 01 i 17 06 03 17 08 02 materiały konstrukcyjne zawiera- jņce gips inne niŐ wymienione w 17 08 01 17 09 04 – zmieszane odpady z budowy, remontów i demontaŐu inne niŐ wymienione w 17 09 01, 17 09 02, 17 09 03 19 09 05 – nasycone lub zuŐyte Őywice jonowymienne 19 09 99 – inne niewymienione odpady 20 02 02 - gleba i ziemia, w tym kamienia 20 03 03 – odpady z czyszczenia ulic i pla- ców Firma Transport Krajowy Oŋ.I.7644-3/77/2002 R14 170101 – odpady betonu oraz gruz beto- i Zagraniczny z dn. 25.10.2002r. nowy z rozbiórek i remontów Kobierniki 30, termin waŐnoŌci: 170102 – gruz ceglany 09-413 Sikórz 10.07.2012r. 170107 – zmieszane odpady z betonu, gm. Stara Biała gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych, elementów wyposaŐenia inne niŐ wymienione w 170106 170504 – gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niŐ wymienione w 170503 170506 – urobek z pogłňbiania inny niŐ wymieniony w 170505 Zakład Utylizacji Odpadów Pozwolenie zintegro- R3 Odpady organiczne wyselekcjonowane Komunalnych – Kobierniki wane - decyzja Woje- z odpadów komunalnych, osady Ōciekowe 09-411 Stara Biała wody Mazowieckiego z dnia 16.06.2004r., znak WŋR.I/6640/3/1/04). Pozwolenie jest waŐne do 30.06.2011r. Firma Handlowo-Usługowa Oŋ.I.7644-3/92/2003 R15 07 02 13 –odpady z produkcji, przygoto- „BARTOCHA” z dn.14.09.2004r. wania obrotu i stosowania tworzyw Mirosław Bartocha termin waŐnoŌci: sztucznych w Chorzowie 14.09.2014r. 12 01 05 – odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki tworzyw Filia Proboszczewice Nowe 6 sztucznych 09-411 Stara Biała 15 01 02 –odpady opakowaniowe z two- gm. Stara Biała rzyw sztucznych 19 12 04 –tworzywa sztuczne i guma Biuro Obrotu Artykułami Oŋ.I.7644-3/19/2004 R14 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucz- Rolnymi „HURTMARKET” z dn.19.03.2004r. nych Zbigniew KawczyŊski termin waŐnoŌci: MaŊkowo 61 19.03..2014r. 09-411 Stara Biała gm. Stara Biała PPHU „SPRINTER” Oŋ.I.7644-3/78/2004 R14 16 02 14 – zuŐyte urzņdzenia inne niŐ wy- Marcin Załňski z dn.11.08.2004r. mienione w 16 02 09 do 16 02 13 Biała 13 termin waŐnoŌci: 09-411 Stara Biała 11.08.2014r. gm. Biała Stara Przedsiňbiorstwo Usługowo- Oŋ.I.7644- R14, 02 07 80 – wytłoki, osady moszczowe i Produkcyjne „KOW-ROL” w 3/137/2004/2005 pofermentacyjne, wywar Srebrnej z dn.12.01.2005r. 02 07 01 – odpady mycia, oczyszczania i 09-411 Stara Biała termin waŐnoŌci: mechanicznego rozdrabniania surowców 31.01.2015r. 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury 15 01 03 – opakowania z drewna R10 02 07 80 – wytłoki, osady moszczowe i pofermentacyjne, wywar (wywar) 02 07 05 – osady z zakładowych oczyszczalni Ōcieków

Instalacje do unieszkodliwiania odpadów na terenie gminy Stara Biała Odpady z terenu gminy Stara Biała wywoŐone sņ do ZUOK w Kobiernikach. Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach Na terenie gminy funkcjonuje Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach. ZUOK jest obiektem pozwalajņcym na prowadzenie kompleksowej gospodarki odpadami komunalnymi. Powierzchnia zaj- mowanego przez ZUOK terenu wynosi ok. 52,06 ha. Na terenie tym zlokalizowane sņ: - zaplecze administracyjno-socjalne, - waga samochodowa i brodzik dezynfekcyjny, - hala przyjňń i segregacji odpadów, - obiekty kompostowni odpadów, - wiata magazynowa na wysegregowane surowce wtórne, - place na składowanie odpadów wielkogabarytowych i gotowego kompostu, - deponator do magazynowania wysegregowanych odpadów niebezpiecznych, - plac do składowania torfu wydobywanego z Rynny Kobiernickiej, - składowisko odpadów złoŐone z czterech kwater: dwóch starych (I zamkniňta i zrekultywowana; II – za- mkniňta i zrekultywowana) oraz dwóch nowych (01 w trakcie eksploatacji oraz 02 przygotowana do eksploatacji). Eksploatacjň kwater według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami przewiduje siň do ok. 2012 roku z moŐliwoŌciņ rozbudowy. ZUOK posiada pozwolenie zintegrowane z dnia 07.05.2007r. o znaku WŋR.I.KB/6640/16/06 wydane przez Wojewodň Mazowieckiego, udzielajņce pozwolenia zintegrowanego dla instalacji do składowania odpadów z wyłņczeniem odpadów obojňtnych o zdolnoŌci przyjmowania ponad 10 ton na dobň lub o całkowitej pojemnoŌci ponad 25000 ton. Pozwolenie to waŐne jest do 31.12.2012r. W dniu 31.12.2007r. Wojewoda Mazowiecki dokonał zmian w pozwoleniu zintegrowa- nym wydajņc decyzjň znak WŋR.I.KS/6640/71/07. Termin waŐnoŌci pozwolenia zintegrowanego pozostał bez zmian. Zakład zaczņł funkcjonowań w lipcu 2000 roku. Przyjňte rozwiņzanie technologiczne pozwala na dostarcza- nie do ZUOK odpadów: - komunalnych niesegregowanych, - parkowych (zielonych) i odpadów „bio”, - odwodnionych osadów Ōciekowych z miejskiej oczyszczalni Ōcieków, - strumieni surowców wtórnych z selektywnej zbiórki odpadów. Wyładunek odpadów dowoŐonych do ZUOK nastňpuje na platformň znajdujņcņ siň w budynku przyjňń, gdzie z odpadów wysypanych na płytň wybiera siň odpady problemowe (niebezpieczne). Dalej odpady sņ załadowywane na przenoŌnik i podawane do sita bňbnowego dwusekcyjnego, gdzie sņ wydzielane trzy frakcje. Odsiana frakcja mineralna 0-20 mm jest kierowana do kontenera i wywoŐona bezpoŌrednio na składowisko. Natomiast pozostałe frakcje kieruje siň układem przenoŌników na liniň segregacji rňczno- mechanicznej celem wydzielenia surowców wtórnych (makulatura, szkło, metale, tworzywa sztuczne) oraz frakcji organicznej. Wysegregowane w ten sposób surowce sņ okresowo magazynowane pod zadaszonņ wiatņ, przy czym makulatura i tworzywa sņ wczeŌniej belowane. Natomiast frakcja organiczna odpadów, zmieszana w okresie wegetacyjnym z odpadami zielonymi, kierowana jest do procesu kompostowania prowadzonego w biostabilizatorze, pracujņcym podobnie jak w technologii MUT-DANO. Po około 36 godzinach kompost ŌwieŐy trafia na pryzmy układane pod wiatņ. Formo- wanie i przewietrzanie pryzm prowadzone jest przy pomocy urzņdzenia samojezdnego tzw. przerzucarki. PozostałoŌń po segregacji odpadów komunalnych jest belowana w formie kostek o wymiarach 0,8x0,8x1,0m i odwoŐona na składowisko. RównieŐ na składowisko trafia materiał na przesypkň po procesie odsiewania i oczyszczania kompostu. Zakład został zaprojektowany na przyjmowanie w roku 2000 odpadów komunalnych w iloŌci 44 500 ton, natomiast w roku 2015 na 64 500 ton. Dostarczone odpady komunalne niesegregowane oraz zielone kiero- wane sņ na liniň technologicznņ w celu ich dalszego przerobu (kompost). Odpady z selektywnej zbiórki sņ doczyszczane i magazynowane z przeznaczeniem do sprzedaŐy. Odpady wielkogabarytowe sņ magazynowane na placu. W wyniku segregacji i kompostowania uzyskano nastňpujņce iloŌci: - 2 976,53 Mg w 2003r. surowców wtórnych, - 7 998,12 Mg w 2003r. kompostu, - 16,08 Mg w 2003r. odpadów niebezpiecznych wyselekcjonowanych ze strumienia odpadów komunalnych. Pozostałe odpady oraz balast powstajņcy w wyniku procesu technologicznego zakładu sņ deponowane na składowisku odpadów komunalnych w Kobiernikach, stanowiņcym czňŌń zakładu. Składowisko składa siň z czterech samodzielnych kwater, których budowň i eksploatacjň prowadzono w róŐnym czasie. Obecnie kwatery Nr I i Nr II sņ nieczynne, natomiast kwatera Nr 01 i 02 sņ w trakcie eksploatacji. Kwatery eksploatowane sņ od paŎdziernika 2000r. (zakoŊczenie eksploatacji przewidziane jest na rok 2012 – brak moŐliwoŌci rozbudowy aktualnej niecki składowiska). Powierzchnia kwater wynosi 3,07 ha, pojemnoŌń 310 000 Mg. Kwatera eksploatowana posiada dwuwar- stwowe uszczelnienie dna i skarp wewnňtrznych z geosyntetycznej maty bentonitowej oraz geomembrany PEHD gruboŌci 2,0 mm. Geomembrana zabezpieczona jest geowłókninņ ochronnņ oraz Őwirowņ warstwņ filtracyjno-ochronnņ. Dno kwatery zabezpieczone jest drenaŐem podfoliowym. Nad uszczelnieniem dna kwatery ułoŐony jest drenaŐ zbierajņcy odcieki i odprowadzajņcy je do kolektora zbiorczego. Odcieki gromadzone sņ w bezodpływowym zbiorniku z którego sņ okresowo wywoŐone do oczyszczalni Ōcieków. Składowisko posiada sień piezometrów do monitorowania wód podziemnych (10 piezometrów - 8 płytkich 3-4 m, głňbokie 30 m, zakres: pH, przewodnoŌń elektryczna, OWO, Cu, Zn, Pb, Cd, Cr+6, Hg, WWA oraz dodatkowo chlorki, azot amonowy, azotynowy, ChZT(Mn), czňstotliwoŌń: 1 x na kwartał) oraz wyznaczone punkty pomiaru jakoŌci wód powierzchniowych (zakres: pH, przewodnoŌń elektryczna, OWO, Cu, Zn, Pb, Cd, Cr+6, Hg, WWA oraz dodatkowe chlorki, azotamonowy, azotynowy, ChZT(Mn), czňstotliwoŌń: 1 x na kwartał). Monitoring wód odpadowych obejmuje pH, BZT5, zawiesina ogólna, ChZT-cr, substancje ekstra- hujņce siň eterem, azot amonowy azotynowy, siarczany, Őelazo ogólne, czňstotliwoŌń: 1 x na kwartał. Nie stwierdzono oddziaływania składowiska na Ōrodowisko. Na kwaterze składowane sņ odpady balastowe powstajņce w wyniku działalnoŌci ZUOK w formie sparasowanych kostek o wymiarach 0,8m x 0,8m x 1,0m. W stanie luŎnym deponowane sņ odpady typu skratki, osady z klarowania wody itp. oraz przesypka. Prze- sypkň stanowi materiał mineralny tzw. frakcja 0-20 mm oddzielona w sposób mechaniczny w sortowni od- padów. W 2003 roku na składowisko skierowano 16 141,20 Mg w formie przesypki. StopieŊ wypełnienia składowiska ok. 25% (na koniec 2002 roku).

Tabela 13. Odpady zgromadzone na wysypisku w Kobiernikach w 2007 roku [Mg]. I półrocze 2007 II półrocze 2007 Gruz ceglany 21,7 - Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych 74,22 - materiałów ceramicznych i elementów wyposaŐenia Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z 7525,67 9561,41 mechanicznej obróbki odpadów Niesegregowane odpady komunalne 659,02 22,1 Odpady ze studzienek kanalizacyjnych 6,44 32,86 Ogółem 8287,05 9616,37 Razem 17 903,42

ZUOK w Kobiernikach posiada równieŐ pozwolenie na demontaŐ wyeksploatowanych pojazdów, decyzjņ WŋR-P/6620/18/05 z dn. 05.09.2005r. (obowiņzuje do 31.08.2015r.). IloŌń odpadów dopuszczona do odzysku: zuŐyte lub nienadajņce siň do uŐytkowania pojazdy: 450,0 Mg/rok, zuŐyte lub nienadajņce siň do uŐytkowa- nia pojazdy niezawierajņce cieczy i innych niebezpiecznych elementów: 80,0 Mg/rok. Dzikie składowiska Na terenie gminy powstajņ dzikie wysypiska. W celu likwidacji stosuje siň sukcesywne wywoŐenie Ōmieci oraz ustawianie tablic informujņcych o zakazie wyrzucania tych odpadów. Odpady usuwane sņ teŐ podczas akcji organizowanych społecznie (np. „Sprzņtanie Ōwiata”). W efekcie podjňtych działaŊ zlikwidowano wysypiska Brwilnie i Maszewie DuŐym.

3. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym równieŐ wynikajņce ze zmian de- mograficznych i gospodarczych. 3.1. Zmiany demograficzne Majņ wiele złoŐonych przyczyn, a składajņ siň na nie miedzy innymi: sytuacja gospodarcza i zwiņzane z niņ poszukiwanie przez mieszkaŊców wsi i oŌrodków popadajņcych w regres pracy, upadek jednych dziedzin wytwórczoŌci i rozwój innych, postňp w technologii produkcji, potrzeby rozwoju nowych sektorów zwiņza- nych ze Ōwiadczeniem usług. Przekształcenia na wsi wywierajņ wpływ na rozwój sieci osadniczej, strukturň zatrudnienia, rynek pracy, problemy bezrobocia, wyznaczajņ potrzeby w zakresie infrastruktury, sieci usług i sņ zaleŐne od charakteru i połoŐenia gminy.

PoniŐsza tabela zawiera prognozň dotyczņcņ liczby mieszkaŊców do roku 2015.

Tabela 14. Prognoza liczby ludnoŌci do roku 2015. 2010 2015 Gmina Stara Biała 10 740 11 587

3.2. Skład morfologiczny odpadów i jego zmiany Cechņ głównej grupy odpadów komunalnych, tj. odpadów z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury, jest brak jednorodnoŌci składu i duŐe wahania iloŌciowe i jakoŌciowe. Dokładne rozpoznanie składu odpadów wymaga prowadzenia badaŊ ich morfologii w dłuŐszym okresie czasu (kilka lat). Na terenie gminy nie prowadzono dotņd tego typu badaŊ i stņd brak danych na temat składu jakoŌciowego odpadów. Z tego wzglňdu skład morfologiczny odpadów okreŌlono na podstawie standardów przyjňtych w KPGO. Skład odpadów zaleŐy od wielu czynników, m.in. od: - WielkoŌci jednostki osadniczej - Charakteru terenu; rolniczy, przemysłowy, turystyczny, itp. - Struktury społecznej i infrastruktury komunalnej (rodzaj zabudowy, stopieŊ jej zwartoŌci, stopieŊ ucie- płowienia ze Ŏródeł centralnych, rozwoju usług, itp.) - Poziom zamoŐnoŌci społeczeŊstwa - Skład morfologiczny odpadów ulega ciņgłym zmianom. Obserwowane w ostatnich latach tendencje zmian iloŌciowych i jakoŌciowych odpadów komunalnych wskazujņ m. in. na: - Znaczny wzrost iloŌciowy (objňtoŌciowy) opakowaŊ; - Zmniejszenie iloŌci pozostałoŌci po spalaniu wňgla i koksu (wzrost alternatywnych form ogrzewania mieszkaŊ); - Utrzymanie na stałym, wysokim poziomie zawartoŌci organicznych odpadów spoŐywczych (kuchen- nych).

3.3. WskaŎniki nagromadzenia odpadów i ich zmiany WskaŎniki nagromadzenia jednostkowego odpadów komunalnych sņ podstawowymi danymi wyjŌciowymi do obliczeŊ i wszelkich rozwaŐaŊ nad problemami unieszkodliwiania, przeróbki, planowania gospodarki odpadami czy sporzņdzania prognoz zmian w czasie. WskaŎniki te sņ zróŐnicowane, podobnie jak inne wła- ŌciwoŌci technologiczne odpadów. Z wieloletnich badaŊ opisywanych w literaturze, a przede wszystkim z szacunków dokonanych w KPGO wynika, Őe wskaŎniki objňtoŌciowe nagromadzenia odpadów zarówno z terenów miejskich jak i wiejskich wzrastajņ. MoŐna zaobserwowań nastňpujņce prawidłowoŌci w zakresie zmian wskaŎników nagromadzenia: - Tempo wzrostu wskaŎnika wagowego utrzymuje siň Ōrednio na poziomie 3,3 % w skali rocznej; - Istotne znaczenie dla iloŌci powstajņcych odpadów majņ zmiany gospodarcze w kraju, w tym poziom Őycia mieszkaŊców miast i wsi. TrudnoŌci w dokonaniu prawidłowego oszacowania iloŌci odpadów, jakie bňdņ wytwarzane w przyszłoŌci polegajņ na tym, Őe jednoczeŌnie ulega zmianie wiele czynników, a wiňc, liczba ludnoŌci, skład morfologiczny odpadów, proporcje pomiňdzy mieszkajņcymi na wsi i w mieŌcie, zmiana systemu ogrzewania itp. W tej sytuacji po oszacowaniu pełnej iloŌci aktualnie powstajņcych na terenie gminy odpadów komunalnych, korzystajņc z prognozy zmian w iloŌci i składzie odpadów komunalnych, jakie powstanņ w skali kraju, okreŌlono poziomy wzrostu wskaŎników nagromadzenia i dalej, uwzglňdniajņc prognozy demograficzne, oszacowano iloŌci odpadów, jakie bňdņ powstawały na terenie gminy w przyszłoŌci. Dopiero teraz, majņc na wzglňdzie aktualne i przyszłe wskaŎniki generowania strumieni odpadów dla obszarów miejskich i wiejskich, okreŌlono wielkoŌci tych strumieni. NiezaleŐnie od tego, korzystajņc z prognozy iloŌci odpadów komunalnych, jakie powstanņ w skali kraju, okreŌlono wskaŎniki wzrostu iloŌci wszystkich odpadów komunalnych łņcznie. Wynoszņ one 14,6 % w latach 2000-2006, 13,5 % w latach 2006-2010, 13,3 % w latach 2010-2015.

Tabela 15. IloŌń i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych przez 1 mieszkaŊca w roku 2010 i 2015. Lp. StrumieŊ odpadów komunalnych 2010 2015 % Kg/M/r % Kg/M/r 1 Kuchenne ulegajņce biodegradacji 18,25 23,20 16,22 23,36 2 Odpady zielone 2,14 2,72 1,98 2,85 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 5,83 7,41 5,18 7,46 4 Opakowania z papieru i tektury 14,06 17,87 16,28 23,45 5 Opakowania wielomateriałowe 1,58 2,01 1,83 2,64 6 Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 9,12 11,59 7,49 10,79 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 5,26 6,69 6,09 8,77 8 Tekstylia 2,46 3,13 2,28 3,28 9 Szkło nieopakowaniowe 0,47 0,60 0,44 0,63 10 Opakowania ze szkła 7,88 10,02 8,46 12,18 11 Metale 2,36 3,00 2,10 3,02 12 Opakowania z blachy stalowej 1,16 1,47 1,20 1,73 13 Opakowania z aluminium 0,33 0,42 0,34 0,49 14 Odpady mineralne 2,91 3,70 2,80 4,03 15 Drobna frakcja popiołowa 6,35 8,07 5,00 7,20 16 Wielkogabarytowe 5,26 6,69 4,68 6,74 17 Budowlane 14,04 17,85 17,17 24,73 18 Niebezpieczne w strumieniu komunalnym 0,53 0,67 0,47 0,68 Razem 100 127,11 100 144,01

Jak wynika z powyŐszego zestawienia w 2010 roku statystyczny mieszkaniec gminy bňdzie wytwarzał około 127,11kg odpadów komunalnych na rok natomiast w 2015 roku wytworzy około 144,01 kg.

W tabelach poniŐej zestawiono prognozy ogólnej iloŌci odpadów komunalnych i ich skład morfologiczny wytwarzanych na terenie gminy Stara Biała w roku 2010 i 2015.

Tabela 16. IloŌń i skład morfologiczny odpadów komunalnych ogółem wytworzonych na terenie gminy Sta- ra Biała w 2010 i 2015 roku. Lp. StrumieŊ odpadów komunalnych 2010 2015 % Mg/r % Mg/r 1 Kuchenne ulegajņce biodegradacji 18,25 234,08 16,22 235,72 2 Odpady zielone 2,14 27,45 1,98 28,77 3 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 5,83 74,78 5,18 75,28 4 Opakowania z papieru i tektury 14,06 180,34 16,28 236,59 5 Opakowania wielomateriałowe 1,58 20,27 1,83 26,59 6 Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe 9,12 116,98 7,49 108,85 7 Opakowania z tworzyw sztucznych 5,26 67,47 6,09 88,50 8 Tekstylia 2,46 31,55 2,28 33,13 9 Szkło nieopakowaniowe 0,47 6,03 0,44 6,39 10 Opakowania ze szkła 7,88 101,07 8,46 122,94 11 Metale 2,36 30,27 2,10 30,52 12 Opakowania z blachy stalowej 1,16 14,88 1,20 17,44 13 Opakowania z aluminium 0,33 4,23 0,34 4,94 14 Odpady mineralne 2,91 37,33 2,80 40,69 15 Drobna frakcja popiołowa 6,35 81,45 5,00 72,66 16 Wielkogabarytowe 5,26 67,47 4,68 68,01 17 Budowlane 14,04 180,08 17,17 249,52 18 Niebezpieczne w strumieniu komunalnym 0,53 6,80 0,47 6,83 Razem 100 1282,65 100 1453,24

Jak widań na powyŐszym zestawieniu według prognoz zmodyfikowanych wskaŎników na terenie gminy Stara Biała w 2010 roku powstanie około 1282,65 Mg odpadów komunalnych, natomiast w 2015 roku od- padów powstajņcych na terenie gminy Stara Biała bňdzie około 1453,24 Mg.

3.4. Działania zmierzajņce do ograniczenia iloŌci odpadów i ich negatywnego oddziaływania na Ōrodo- wisko Problematyka ta wiņŐe siň z politykņ przedsiňbiorstw w zakresie marketingu i co za tym idzie czynienia to- warów coraz bardziej atrakcyjnymi. Wpływ na to majņ organy paŊstwa ustalajņc wysokoŌń opłat produktowych. Natomiast organy samorzņdowe mogņ, poprzez edukacjň i politykň podatkowņ prowadzonņ wobec przedsiňbiorców, stymulowań tworzenie proekologicznych wzorców postňpowania mieszkaŊców i przed- siňbiorców w zakresie stosowania biodegradowalnych lub wielokrotnego uŐytku, opakowaŊ. Kolejnym mechanizmem moŐe w tej materii byń współpraca z organizacjami promujņcymi wdraŐanie metod „czystej produkcji” certyfikatów zarzņdzania Ōrodowiskowego. Innym skutecznym Ōrodkiem zapobiegajņcym przede wszystkim negatywnemu oddziaływaniu odpadów na Ōrodowisko jest róŐnicowanie opłat w zaleŐnoŌci od stopnia ich segregacji „u Ŏródła”, co w niniejszej dokumentacji jest szeroko opisane (Działania wspomagajņce prawidłowe postňpowanie z odpadami w zakresie zbiórki, transportu oraz odzysku i unieszkodliwiania, w szczególnoŌci odpadów komunalnych). W gminie Stara Biała w celu ograniczenia iloŌci odpadów i ich negatywnego oddziaływania na Ōrodowisko bňdzie zwiňkszana skutecznoŌń selektywnej zbiórki odpadów poprzez działania edukacyjne w tym zakresie. Ponadto bňdzie egzekwowane od mieszkaŊców podpisanie umowy na odbiór odpadów, co doprowadzi do zmniejszenia iloŌci dziko składowanych odpadów, przyczyniajņc siň do zmniejszenia negatywnego oddzia- ływania na Ōrodowisko. Do ograniczenia iloŌci odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na Ōrodowisko prowadziń bňdzie równieŐ realizacja zamierzonych celów dla gminy Stara Biała, które zostały opisane w punkcie 4.2. ZałoŐone cele i projektowany system gospodarki odpadami, w tym odpadami komunalnymi i opakowaniowymi, uwzglňdniajņcy ich zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie, ze wskazaniem miejsca unieszkodliwiania odpadów.

4.1. Cele przyjňte z KPGO 2010 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. z 2007r. Nr 39, poz. 251 tekst ujednolicony), wprowa- dziła obowiņzek przygotowywania planów gospodarki odpadami, które podlegajņ aktualizacji nie rzadziej niŐ co 4 lata. Pierwszy krajowy plan gospodarki odpadami (KPGO) przyjňty został uchwałņ Nr 219 Rady Ministrów z dnia 29 paŎdziernika 2002r. (M.P. z 2003r. Nr 11, poz. 159). W 2006r. dokonano jego aktualizacji. Sprawozdanie z realizacji krajowego planu gospodarki odpadami za okres od 29 paŎdziernika 2002r. do 29 paŎdziernika 2004r. wykazało niewielki postňp w zakresie poprawy gospodarki odpadami, w szczególnoŌci odpadami komunalnymi i komunalnymi osadami Ōciekowymi. Zawarto w nim szereg rekomendacji, z któ- rych czňŌń została zrealizowana, a czňŌń jest w trakcie realizacji. Od 1 stycznia 2008r. zadania w zakresie gospodarki odpadami bňdņce dotychczas w kompetencjach wojewody zostały przeniesione do kompetencji marszałka województwa. Dziňki temu nastņpiło skupienie w jednym urzňdzie na szczeblu województwa zadaŊ w zakresie m.in. planowania gospodarki odpadami i wydawania decyzji, co powinno korzystnie wpłynņń na wdraŐanie polityki województwa w zakresie gospodarki odpadami. Ze wzglňdu na zgłaszane ze strony samorzņdów wnioski, aby w krajowym planie gospodarki odpadami okreŌliń docelowy system gospodarki odpadami oraz w bardziej konkretny sposób zadania, przyjňto nieco odmiennņ formułň Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 w porównaniu do pierwszego krajowego planu gospodarki odpadami. Plan obejmie pełny zakres zadaŊ koniecznych do zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju w sposób zapewniajņcy ochronň Ōrodowiska, uwzglňdniajņc obecne i przyszłe moŐliwoŌci i uwarunkowania ekonomiczne oraz poziom technologiczny istniejņcej infrastruktury. Plan gospodarki odpadami obejmuje odpady powstajņce w kraju, a w szczególnoŌci odpady komunalne, odpady niebezpieczne, odpady przemysłowe i inne rodzaje odpadów. Plan uwzglňdnia tendencje we współczesnej gospodarce Ōwiatowej, jak równieŐ krajowe uwarunkowania rozwoju gospodarczego. Nie przewiduje siň generalnych zmian systemu gospodarowania poszczególnymi rodzajami odpadów. Mo- gņ wystņpiń tylko korekty funkcjonujņcych systemów. Zgodnie z politykņ ekologicznņ paŊstwa głównymi kierunkami działaŊ w zakresie gospodarki odpadami sņ: wspieranie działaŊ podejmowanych przez instytucje publiczne i podmioty prywatne, które przyczyniņ siň do ograniczenia iloŌci wytwarzanych odpadów, zwiňkszenia iloŌci odpadów poddawanych odzyskowi, w tym recyklingowi, zmniejszenia iloŌci odpadów kierowanych na składowiska, sukcesywne zwiňkszanie stawek opłat za składowanie odpadów, w szczególnoŌci zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów ulegajņcych biodegradacji oraz odpadów, które moŐna poddań procesom odzysku, w tym recyklingu, a takŐe wyeliminowanie praktyk rekultywacji składowisk tego typu odpadami, kontynuacja badaŊ nad nowymi technologiami, przyczyniajņcymi siň do zapobiegania i minimalizacji powstawania odpadów oraz zmniejszenie ich negatywnego oddziaływania na Ōrodowisko, wspieranie wprowadzania niskoodpadowych technologii produkcji oraz zapewniajņcych wykorzystanie moŐliwie wszystkich składników stosowanych surowców, promowanie wdraŐania systemu zarzņdzania Ōrodowiskowego, intensyfikacja edukacji ekologicznej promujņcej minimalizacjň powstawania odpadów i właŌciwego po- stňpowania z nimi oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie, wypracowanie i monitorowanie rzeczywistych wskaŎników wytwarzania i morfologii odpadów celem zdiagnozowania potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami, wspieranie wdraŐania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalajņcych na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania, weryfikacja lokalizacji dotychczas istniejņcych składowisk odpadów oraz eliminowanie uciņŐliwoŌci dla Ōrodowiska zwiņzanych z ich składowaniem, w tym zamykanie i rekultywacja składowisk niespełniajņ- cych wymogów prawa, wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzņcych działalnoŌń w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, wprowadzenie instrumentów finansowych umoŐliwiajņcych realizacjň zadaŊ w zakresie gospodarki odpadami przez jednostki samorzņdu terytorialnego i dyscyplinujņcych samorzņdy w zakresie wykonywania przez nie obowiņzków. Celem dalekosiňŐnym tworzenia krajowego planu gospodarki odpadami jest dojŌcie do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadņ zrównowaŐonego rozwoju, w którym w pełni realizowane sņ zasady gospodarki odpadami, a w szczególnoŌci zasada postňpowania z odpadami zgodnie z hierarchiņ gospodarki odpadami, czyli po pierwsze zapobiegania i minimalizacji iloŌci wytwarzanych odpadów oraz ograniczania ich właŌciwoŌci niebezpiecznych, a po drugie wykorzystywania właŌciwoŌci materiałowych i energetycz- nych odpadów, a w przypadku gdy odpadów nie moŐna poddań procesom odzysku ich unieszkodliwienie, przy czym składowanie generalnie jest traktowane jako najmniej poŐņdany sposób postňpowania z odpadami. Realizacja tego celu umoŐliwi osiņgniňcie innych celów takich, jak: ograniczenie zmian klimatu powodowanych przez gospodarkň odpadami poprzez minimalizacjň emisji gazów cieplarnianych z technologii zagospodarowania odpadów czy teŐ zwiňkszenie udziału w bilansie energetycznym kraju energii ze Ŏródeł odnawialnych poprzez zastňpowanie spalania paliw kopalnych spalaniem odpadów pochodzenia roŌlinne- go i zwierzňcego. W zwiņzku z powyŐszym, zgodnie z politykņ ekologicznņ paŊstwa, przyjňto nastňpujņce cele główne: utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu iloŌci wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju PKB, zwiňkszenie udziału odzysku, w tym w szczególnoŌci odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony Ōrodowiska, zmniejszenie iloŌci wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, zamkniňcie do koŊca 2009r. wszystkich krajowych składowisk niespełniajņcych standardów Unii Euro- pejskiej, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek produktach i gospodarce odpadami w Polsce, przy czym wprowadzanie zmian prawa bňdzie ograniczone do niezbňdnego minimum, wynikajņcego z koniecznoŌci transpozycji prawa unijnego oraz potrzeby wprowadzenia zmian wskazanych w niniejszym Krajowym planie. Szczególny nacisk zostanie połoŐony na egzekwowania przepisów prawa w odniesieniu do gospodarki odpadami, równieŐ w kontekŌcie transgranicznego przemieszczania odpadów. Ze wzglňdu na fakt, Őe kierunki zmian prawa ochrony Ōrodowiska sņ obecnie wyznaczane głównie na poziomie Unii Europejskiej, jednym z głównych celów w zakresie gospodarki odpadami staje siň równieŐ ak- tywny udział Polski w pracach na forum Unii. Polska jako członek społecznoŌci miňdzynarodowej podpisała Konwencjň Sztokholmskņ w sprawie trwałych zanieczyszczeŊ organicznych jeszcze przed przystņpieniem do Unii Europejskiej. Ze wzglňdu na fakt, Őe Unia Europejska juŐ ratyfikowała tň Konwencjň, celem jest raty- fikowanie przez Polskň Konwencji. Dla poszczególnych grup odpadów (tj. odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych i pozostałych odpadów) sformułowano poniŐej przedstawione dodatkowe cele szczegółowe. Odpady komunalne Przyjňto nastňpujņce cele: objňcie umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkaŊców. Powinno to siň stań naj- póŎniej do koŊca 2008r., jednak naleŐy stwierdziń, nie jest to moŐliwe do zrealizowania. zapewnienie objňcia wszystkich mieszkaŊców systemem selektywnego zbierania odpadów, dla którego minimalne wymagania okreŌlono w Krajowym planie, najpóŎniej do koŊca 2008r., zmniejszenie iloŌci odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji kierowanych na składowiska od- padów, aby nie było składowanych: w 2010r. wiňcej niŐ 75%, w 2013r. wiňcej niŐ 50%, w 2020r. wiňcej niŐ 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995r.

Odpady niebezpieczne Odpady zawierajņce PCB W okresie od 2007 do 2010r. celem jest całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze Ōrodowiska poprzez kontrolowane unieszkodliwianie PCB oraz dekontaminacjň lub unieszkodliwianie urzņdzeŊ zawierajņcych PCB. W okresie od 2011 do 2018r. naleŐy dokonań likwidacji odpadów zawierajņcych PCB o stňŐeniu poniŐej 50 ppm. Oleje odpadowe W latach 2007-2018 utrzymanie poziomu odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%. ZuŐyte baterie i akumulatory Zgodnie z politykņ ekologicznņ paŊstwa celem nadrzňdnym jest rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zuŐytych baterii i akumulatorów ukierunkowanego na całkowite wyeliminowanie ich składowania. W okresie od 2007 do 2010r. naleŐy osiņgnņń co najmniej poziomy odzysku i recyklingu (zdefiniowane w ustawie z dnia 11 maja 2001r. o obowiņzkach przedsiňbiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639, z póŎn. zm.). W okresie od 2011 do 2018r. stawia siň nastňpujņce cele: osiņganie poziomów zbierania i recyklingu (zdefiniowanych i okreŌlonych w nowej dyrektywie Parla- mentu Europejskiego i Rady w sprawie baterii i akumulatorów oraz zuŐytych baterii i akumulatorów oraz uchylajņcej dyrektywņ 91/157/EWG), minimalnego poziomu zbierania zuŐytych baterii i akumulatorów (w tym akumulatorów Ni-Cd) w wy- sokoŌci 25% do 2012r.. zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. a, minimalnego poziomu zbierania zuŐytych baterii i akumulatorów w wysokoŌci 45% do 2016 roku zgodnie z art. 10 ust.2 lit. b, minimalnego poziomu recyklingu w wysokoŌci 65% Ōredniej wagi baterii i akumulatorów ołowiowo- kwasowych, w tym recykling zawartoŌci ołowiu w najwyŐszym, technicznie moŐliwym do osiņgniňcia stopniu przy jednoczesnym unikaniu nadmiernych kosztów (do 2011r.) zgodnie z art. 12 ust.4, minimalnego poziomu recyklingu w wysokoŌci 75% Ōredniej wagi baterii i akumulatorów niklowo- kadmowych, w tym recykling zawartoŌci kadmu w najwyŐszym, technicznie moŐliwym do osiņgniňcia stopniu przy jednoczesnym unikaniu nadmiernych kosztów (do 2011r.) zgodnie z art. 12 ust.4, minimalnego poziomu recyklingu 50% Ōredniej wagi innych odpadów w postaci baterii i akumulato- rów (do 2011r.) zgodnie z art. 12 ust.4, ustanowienie od 2008r. (czyli 2 lata od wprowadzenia dyrektywy) zakazu wprowadzania do obrotu: wszelkich baterii lub akumulatorów, które zawierajņ powyŐej 0,0005% wagowo rtňci, bez wzglňdu na to, czy sņ wmontowane do urzņdzeŊ, z wyłņczeniem ogniw guzikowych z zawartoŌciņ rtňci nie wyŐszņ niŐ 2% wagowo, baterii i akumulatorów przenoŌnych, które zawierajņ powyŐej 0,002% wagowo kadmu, w tym tych, które sņ wmontowane do urzņdzeŊ, z wyłņczeniem baterii i akumulatorów przenoŌnych przeznaczonych do uŐytku w: systemach awaryjnych i alarmowych, w tym w oŌwietleniu awaryjnym, sprzňcie medycznym, elektronarzňdziach bezprzewodowych. ustanowienie od 2012 roku zakazu stosowania akumulatorów niklowo-kadmowych (Ni-Cd).

Odpady medyczne i weterynaryjne W okresie od 2007r. do 2018r. celem bňdzie podniesienie efektywnoŌci selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacji odpadów u Ŏródła powstawania), co spowoduje zmniejszenie iloŌci odpadów innych niŐ niebezpieczne w strumieniu odpadów niebezpiecznych. Pojazdy wycofane z eksploatacji Zgodnie z politykņ ekologicznņ paŊstwa celem nadrzňdnym jest zapewnienie pełnej skutecznoŌci działania systemu zbierania i demontaŐu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odzysku, w tym recyklingu, odpa- dów powstajņcych z pojazdów wycofanych z eksploatacji. W zwiņzku z powyŐszym wyznacza siň nastňpujņ- ce cele czņstkowe w okresie od 2007r. do 2018r.: - dla pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1980r. osiņgniňcie po 1 stycznia 2006r. poziomów odzysku i recyklingu odpowiednio nie niŐszych niŐ 75 % i 70 % masy pojazdów przyjňtych do stacji demon- taŐu w skali roku, - dla pozostałych pojazdów osiņgniňcie po 1 stycznia 2006r. poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokoŌci odpowiednio co najmniej 85 % i 80 % masy pojazdów przyjňtych w skali roku, - uzyskanie w okresie od 1 stycznia 2015r. poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokoŌci odpowiednio co najmniej 95 % i 85 % masy pojazdów przyjňtych w skali roku. ZuŐyty sprzňt elektryczny i elektroniczny Zgodnie z politykņ ekologicznņ paŊstwa celem nadrzňdnym jest rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zuŐytego sprzňtu elektrycznego i elektronicznego ukierunkowanego na całkowite wyeliminowanie jego składowania. W zwiņzku z powyŐszym wyznacza siň nastňpujņce cele czņstkowe w okresie od 2007r. do 2018r.: osiņgniňcie od 1 stycznia 2008r. poziomów odzysku i recyklingu zuŐytego sprzňtu w wysokoŌci: dla zuŐytego sprzňtu powstałego ze sprzňtu w postaci wielkogabarytowych urzņdzeŊ gospodarstwa domowego i automatów do wydawania: poziomu odzysku w wysokoŌci 80 % masy zuŐytego sprzňtu, poziomu recyklingu czňŌci składowych, materiałów i substancji pochodzņcych ze zuŐytego sprzňtu w wysokoŌci 75 % masy zuŐytego sprzňtu; dla zuŐytego sprzňtu powstałego ze sprzňtu w postaci sprzňtu teleinformatycznego, telekomunikacyj- nego i audiowizualnego: poziomu odzysku w wysokoŌci 75 % masy zuŐytego sprzňtu, poziomu recyklingu czňŌci składowych, materiałów i substancji pochodzņcych ze zuŐytego sprzňtu w wysokoŌci 65 % masy zuŐytego sprzňtu; dla zuŐytego sprzňtu powstałego ze sprzňtu w postaci małogabarytowych urzņdzeŊ gospodarstwa domowego; sprzňtu oŌwietleniowego; narzňdzi elektrycznych i elektronicznych z wyjņtkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzňdzi przemysłowych; zabawek, sprzňtu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrzņdów do nadzoru i kontroli: poziomu odzysku w wysokoŌci 70 % masy zuŐytego sprzňtu, poziomu recyklingu czňŌci składowych, materiałów i substancji pochodzņcych ze zuŐytego sprzňtu w wysokoŌci 50 % masy zuŐytego sprzňtu; dla zuŐytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu recyklingu czňŌci składowych, materiałów i substancji pochodzņcych ze zuŐytych lamp w wysokoŌci 80 % masy tych zuŐytych lamp. osiņgniňcie od 1 stycznia 2008r. poziomu selektywnego zbierania zuŐytego sprzňtu elektrycznego i elektronicznego pochodzņcego z gospodarstw domowych w wysokoŌci 4 kg/mieszkaŊca/rok.

Pozostałe odpady ZuŐyte opony W okresie od 2007r. do 2018r. celem nadrzňdnym jest rozbudowa systemu zagospodarowania zuŐytych opon, w tym osiņgniecie poziomów odzysku i recyklingu zuŐytych opon: 2007r. – odzysk - 75%; recykling – 15% 2010r. – odzysk - 85%; recykling – 15% 2018r. – odzysk - 100%; recykling – 20% Odpady z budowy, remontów i demontaŐu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej W okresie od 2007r. do 2018r. celem nadrzňdnym jest rozbudowa systemu selektywnego zbierania odpa- dów z remontów, budowy i demontaŐu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej do odzysku, aby osiņgnņń nastňpujņce poziomy odzysku: 50% w 2010r. oraz 80% w 2018r. Komunalne osady Ōciekowe W perspektywie do 2018r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami Ōciekowymi sņ nastňpu- jņce: całkowite ograniczenie składowania osadów Ōciekowych, zwiňkszenie iloŌci komunalnych osadów Ōciekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do Ōrodo- wiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi, maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczņcych bezpieczeŊstwa sanitarnego i chemicznego, zgodnie z celami przedstawionymi na Rysunku poniŐej

Rysunek 1 Zmiany w strukturze odzysku i unieszkodliwiania osadów z komunalnych oczyszczalni Ōcieków w perspektywie do 2018r.

Odpady opakowaniowe W gospodarce odpadami opakowaniowymi w okresie od 2007r. do 2018r. przyjňto jako cel nadrzňdny roz- budowň systemu, aby osiņgnņń cele okreŌlone w tabeli 1 poniŐej:

Tabela 17. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2018. L.p. Rodzaj produktu, 2007 2010 2018 z którego powstał odpad poziom % poziom % poziom % odzysk recykling odzysk recykling odzysk recykling 1 Opakowania (ogółem) 50 25 60 55-80 60 55-80 2 Opakowania z tworzyw sztucznych - 25 - 22,5 - 22,5 3 Opakowania z aluminium - 40 - 50 - 50 4 Opakowania ze stali - 20 - 50 - 50 5 Opakowania z papieru i tektury - 48 - 60 - 60 6 Opakowania ze szkła - 38 - 60 - 60 7 Opakowania z materiałów naturalnych - 15 - - - - (drewna i tekstyliów) 8 Opakowania z drewna - - - 15 - 15

Odpady z wybranych gałňzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza problemy. W okresie od 2007r. do 2010r. przyjmuje siň nastňpujņce cele: zwiňkszenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku do 82% w 2010r. oraz zwiňkszenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowa- niem do 5% w 2010r., natomiast w okresie od 2011r. do 2018r. nastňpujņce cele: zwiňkszenie udziału odpa- dów poddawanych procesom odzysku do 85% w 2018r. oraz zwiňkszenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem do 7% w 2018r.

4.2. Zakładane cele i proponowany system gospodarki odpadami dla gminy Stara Biała Cele krótkoterminowe – 2009 – 2012 objňcie 100% mieszkaŊców gminy zorganizowanņ zbiórka odpadów komunalnych, lepsza koordynacja działaŊ w zakresie wprowadzania selektywnej zbiórki odpadów komunalnych u Ŏró- dła oraz zorganizowanie i podniesienie skutecznoŌci selektywnej zbiórki odpadów w tym szczególnie odpadów opakowaniowych i komunalnych ulegajņcych biodegradacji, rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, a takŐe odpadów elektrycznych i elektronicznych, podnoszenie ŌwiadomoŌci ekologicznej i społecznej wŌród mieszkaŊców gminy, minimalizacja iloŌci deponowanych na składowiskach odpadów niesegregowanych poprzez uzyskanie poziomów odzysku i recyklingu odpadów, wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów ulegajņcych biodegradacji w budownictwie jednorodzin- nym pod kņtem kompostowania w ogródkach przydomowych, wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów ulegajņcych biodegradacji w budownictwie wielorodzin- nym alternatywnie do obecnego systemu zbiórki odpadów, skierowanie w roku 2009 na składowiska odpadów innych niŐ niebezpieczne i obojňtnych nie wiňcej niŐ 90% (wagowo) całkowitej iloŌci odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji (w stosunku do roku 1995), likwidacja zanieczyszczenia Ōrodowiska powodowanego przez nielegalne deponowanie odpadów w Ōro- dowisku, rekultywacja składowiska odpadów przemysłowych w Nowych Proboszczewicach. opracowanie harmonogramu usuwania wyrobów zawierajņcych azbest, poprawa funkcjonowania monitoringu w zakresie gospodarki odpadami. Cele długoterminowe – 2013 – 2016 doskonalenie organizacji systemu gospodarki odpadami komunalnymi, dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, dalszy rozwój ŌwiadomoŌci ekologicznej i społecznej mieszkaŊców, dalszy rozwój odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych a takŐe odpadów elektrycznych i elektronicznych na terenie gminy, rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji w zabudowie jedno- i wielorodzinnej, skierowanie w roku 2012 na składowiska odpadów innych niŐ niebezpieczne i obojňtnych nie wiňcej niŐ 63% (wagowo) całkowitej iloŌci odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji (w stosunku do roku 1995), osiņgniňcie docelowo zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: odpady wielkogabarytowe - 55% odpady budowlane - 45% odpady niebezpieczne (ze strumienia odpadów komunalnych) - 57%, minimalizacja iloŌci deponowanych na składowiskach odpadów niesegregowanych poprzez uzyskanie poziomów odzysku i recyklingu odpadów, likwidacja zanieczyszczenia Ōrodowiska powodowanego przez nielegalne deponowanie odpadów w Ōro- dowisku.

Gmina Stara Biała powinna: 1. W najbliŐszym czasie naleŐy na podstawie istniejņcych przepisów prawnych: - zwiňkszyń kontrolň organów wykonawczych gminy nad prawidłowoŌciņ postňpowania z odpadami, w szczególnoŌci kontrolň udokumentowania przez właŌcicieli nieruchomoŌci korzystania z usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych, a ponadto naleŐy wzmóc nadzór nad przewoŎnikami w zakresie rozliczeŊ z iloŌci odpadów odbieranych od mieszkaŊców, - zwiňkszyń kontrolň i egzekwowanie realizacji przepisów w wydawanych decyzjach w zakresie gospodarki odpadami; - przy realizacji programów nauczania przywiņzywań wiňkszņ wagň do gospodarki odpadami oraz kształtowania właŌciwych postaw i nawyków u dzieci i młodzieŐy, - poprzez publiczne regionalne Ōrodki masowego przekazu emitowań programy i reklamy dotyczņce gospodarki odpadami. 2. Biorņc pod uwagň fakt, Őe do zadaŊ własnych gminy naleŐy m.in. organizowanie selektywnego zbierania odpadów, jak równieŐ zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz planowanie gospodarki odpadami, naleŐy wzmocniń moŐliwoŌci tworzenia przez samorzņdy lokalne efektywnych i zgodnych z wymogami ochrony Ōrodowiska, a jednoczeŌnie za- bezpieczajņcych interesy mieszkaŊców systemów zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Słu- Őyń temu moŐe ułatwienie gminom wykorzystywania przepisów ustawowych, które juŐ dziŌ umoŐliwiajņ przejmowanie od właŌcicieli nieruchomoŌci obowiņzku w zakresie przekazywania odpadów komunalnych do dalszego zagospodarowania. Zadania te powinny byń realizowane przez gminň, jeŐeli to tylko moŐliwe, we współpracy z przedsiňbiorcami, przy zachowaniu reguł konkurencji, które zagwarantujņ w sposób naturalny ich wykonywanie za rozsņdnņ cenň. Proces tworzenia gminnych systemów zbierania i unieszkodliwiania odpadów powinien obligatoryjnie wykorzystywań procedury zamówieŊ publicznych oraz reguły partnerstwa publiczno – prywatnego wynikajņce z ustawy o partnerstwie publiczno – prawnym (Dz.U. z 2005r., Nr 169, poz. 1420). SłuŐņce temu nowe rozwiņzania prawne powinny zabezpieczyń interesy tych przedsiňbiorców obecnie działajņcych na rynku, którzy prowadzņ swojņ działalnoŌń zgodnie z wymaganiami prawa. Wprowadzenie postulowanego ułatwienia jest istotne z punktu widzenia ra- cjonalizacji nadzoru nad całym systemem gospodarki odpadami komunalnymi, szczególnie w Ōwietle wymagaŊ wynikajņcych z prawa Unii Europejskiej oraz potrzeby rozsņdnego wykorzystania Ōrodków pomocowych. 3. NaleŐy objņń wszystkich mieszkaŊców zorganizowanymi systemami zbierania odpadów, w szczególno- Ōci odpadów opakowaniowych, odpadów niebezpiecznych pochodzņcych z gospodarstw domowych, odpadów ulegajņcych biodegradacji z uwzglňdnieniem selektywnej zbiórki „u Ŏródła”, aby zapewniń odpowiednie poziomy odzysku i recyklingu. Ponadto naleŐy zgodnie z wydanymi aktami prawnymi stwo- rzyń gminne punkty zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych. 4. NaleŐy wzmóc ofertň edukacyjnņ dla małych i Ōrednich przedsiňbiorstw o moŐliwoŌci wykorzystywania Ōrodków z WFOŋiGW, NFOŋiGW oraz Ōrodków unijnych w zakresie dostosowania prowadzonej gospodarki odpadami do standardów unijnych.

4.3. Działania zmierzajņce do zapobiegania powstawaniu odpadów Ustawa o odpadach wymaga podjňcia działaŊ zapobiegajņcych powstawaniu odpadów oraz Ōrodków ma- jņcych zapewniń poprawň gospodarki odpadami. Ustawa stanowi takŐe, Őe ktokolwiek podejmuje działania, których skutkiem moŐe byń powstawanie odpadów, powinien zaplanowań, zaprojektowań i prowadziń swo- jņ działalnoŌń tak, aby zapobiegań powstawaniu odpadów lub ograniczań iloŌń wytwarzanych odpadów i ich szkodliwy wpływ na Ōrodowisko podczas produkcji, eksploatacji i po zakoŊczeniu uŐytkowania produk- tów. Faktyczne moŐliwoŌci gminy w tym zakresie sņ jednak doŌń ograniczone. W przekonaniu autorów najbardziej skuteczne sņ mechanizmy finansowe, którymi moŐe ona posługiwań siň w odniesieniu do odpa- dów komunalnych, co w niniejszym opracowaniu znajduje odzwierciedlenie. Natomiast w przypadku odpa- dów przemysłowych o kształcie stymulatorów decyduje ustawodawca. Podczas wydawania pozwoleŊ, zezwoleŊ lub przyjmowania informacji o sposobach gospodarowania odpadami naleŐy bardzo dokładnie weryfikowań, najlepiej przy pomocy niezaleŐnych biegłych, dane zawarte we wnioskach pod kņtem BAT (problematyka ta jest ŌciŌle zwiņzana z wdroŐeniem procedur dotyczņcych uzyskiwania pozwoleŊ zintegrowanych), po to by ograniczań legalne wytwarzanie nadmiernej iloŌci odpa- dów. Kolejnym krokiem weryfikacji wniosków musi byń poziom odzysku i recyklingu wytwarzanych podczas produkcji odpadów. Ponadto istotnym elementem działania samorzņdu musi byń edukacja przedsiňbior- ców, zwłaszcza tych mniejszych, gdyŐ poziom ich wiedzy w tym zakresie jest zatrwaŐajņcy. Zapobieganie i minimalizacja wytwarzania odpadów Zapobieganie dotyczy wszystkich uczestników Őycia produktu, tj. projektantów, producentów, dystrybuto- rów, a takŐe konsumentów, a z chwilņ gdy produkt staje siň odpadem komunalnym, takŐe władz lokalnych odpowiedzialnych za gospodarkň odpadami komunalnymi. Pod pojňciem „zapobieganie” rozumie siň wszystkie działania zlokalizowane zasadniczo przed wytworzeniem odpadu lub przed jego przejňciem przez słuŐby komunalne, które pozwalajņ: zmniejszyń iloŌciowo strumieŊ odpadów, które wymagałyby usuniňcia, zmniejszyń uciņŐliwoŌń odpadów jako takich oraz ich przeróbki, ułatwiń usuwanie (odzysk, unieszkodliwianie) odpadów, a w szczególnoŌci wykorzystanie pozostałoŌci poprocesowych. Redukcja iloŌci wytwarzanych odpadów moŐe byń osiņgniňta poprzez: zmniejszenie wytwarzania odpadów, głównie w wyniku oddziaływaŊ na zachowania mieszkaŊców podczas zakupów oraz stosowania produktów, zmiany wytwarzanych odpadów w kierunku poŐņdanych, specyficznych materiałów, które dadzņ wtórny obieg (wykorzystanie) odpadom wytwarzanym, W efekcie zapobiegania i redukcji iloŌci wytwarzanych odpadów: nastņpi redukcja prognozowanego znacznego wzrostu iloŌci odpadów, bňdņcego głównie rezultatem wzrostu iloŌci odpadów opakowaniowych oraz budowlanych, nastņpi redukcja wzrostu kosztów, bňdņcych efektem modernizacji gospodarki odpadami - akcja eduka- cyjna i uŌwiadamiajņca na rzecz minimalizacji wytwarzania odpadów moŐe istotnie wpłynņń na zmniejszenie kosztów gospodarki odpadami, zatem władze lokalne majņ uzasadnienie dla zarezerwowania w swoim ogólnym budŐecie wydatków na wspomaganie redukcji odpadów u Ŏródeł, ograniczone zostanņ problemy zwiņzane z koniecznoŌciņ poszukiwania nowych lokalizacji dla instalacji przeróbki odpadów – istnieje potrzeba jak najlepszego i jak najdłuŐszego wykorzystywania instalacji,

W gminie Stara Biała realizowane bňdņ nastňpujņce cele prowadzņce do zapobiegania powstawania odpa- dów: edukacja społeczna, kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji na obszarach z zabudowņ jednorodzinnņ, działania wspomagajņce prawidłowe postňpowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania, wydawanie decyzji zezwalajņcych na wytwarzanie odpadów i kontrole tych decyzji, szczególnie pod kņ- tem stosowania technik niskoodpadowych, propagowanie idei czystej produkcji i stosowania technologii zmniejszajņcych materiałochłonnoŌń, pomoc w zdobywaniu certyfikatów ISO 14000 i EMAS, zwiňkszanie ŌwiadomoŌci u wytwórców, premiowanie pozytywnych postaw producentów poprzez stosowanie zachňt ekonomicznych.

4.4. Działania zmierzajņce do redukcji iloŌci odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów Na odpady biodegradowalne składajņ siň: - bioodpady kuchenne i ogrodowe, - odpady z terenów zielonych, - odpady papieru i tektury opakowaniowe, - inne odpady papieru i tektury Dla bioodpadów oraz nieopakowaniowych odpadów papieru i tektury nie ustalono wymaganych stopni recyklingu. Poziomem odniesienia dla oceny zmniejszenia zawartoŌci odpadów biodegradowalnych w odpadach składowanych jest rok 1995. Z unijnej dyrektywy składowiskowej 1999/31/EC wynikajņ jednoznacz- ne wymagania dotyczņce zmniejszenia iloŌci odpadów biologicznie rozkładalnych usuwanych na składowi- ska. Przyjmujņc jej załoŐenia, zawartoŌń odpadów biodegradowalnych w komunalnych odpadach składo- wanych nie moŐe przekroczyń: - w roku 2010 - 75 % masy bioodpadów składowanych w roku 1995, - w roku 2013 - 50 % masy bioodpadów składowanych w roku 1995, - w roku 2020 - 35 % masy bioodpadów składowanych w roku 1995.

Plan redukcji iloŌci odpadów komunalnych ulegajņcych biodegradacji, kierowanych na składowiska odpa- dów dla gminy Stara Biała. Działania zmierzajņce do redukcji odpadów ulegajņcych biodegradacji kierowanych na składowiska odpa- dów bňdņ polegały głównie na: - ograniczaniu iloŌci powstajņcych odpadów, - promowaniu selektywnych metod zbiórki powstajņcych odpadów ulegajņcych biodegradacji, - zagospodarowaniu odpadów ulegajņcych biodegradacji innym niŐ składowanie. Przyjňto, iŐ na terenie gminy Stara Biała w 1995 roku mieszkało 8 782 osób (dane GUS na 31.12.1995r.), taka liczba mieszkaŊców wytworzyła około 193,2 Mg odpadów biodegradowalnych. Daje to nastňpujņce, maksymalne iloŌci odpadów ulegajņcych biodegradacji kierowanych do składowania na składowisku: 1) do 31 grudnia 2010 roku - 144,9 Mg, 2) do 31 grudnia 2013 roku - 96,6 Mg, 3) do 31 grudnia 2020 roku - 67,62 Mg. W latach 2009 – 2016 osiņgniňcie załoŐonych stopni redukcji masy odpadów ulegajņcych biodegradacji na terenie gminy Stara Biała nastņpi poprzez nastňpujņce działania: - popularyzacja kompostowania odpadów organicznych przez mieszkaŊców we własnym zakresie, - edukacja ekologiczna w zakresie prowadzenia kompostowania w przydomowych kompostownikach, pokazanie moŐliwoŌci zbudowania kompostownika najtaŊszym kosztem np. skrzynia z desek, - kompostowanie odpadów organicznych w kompostownikach przydomowych i wykorzystanie kompostu na gruncie rolnym, - skarmianie zwierzņt domowych jadalnymi odpadami „kuchennymi”, - zakup pojemników do selektywnej zbiórki bioodpadów - zbieranie zmieszanych odpadów komunalnych systemem dwu pojemnikowym – odpady ulegajņce biodegradacji zbierane razem z odpadami mineral- nymi w jednym pojemniku. W drugim pojemniku zbierane bňdņ wszystkie suche surowce wtórne. Kompostowaniu moŐna poddań ponad 35 % odpadów domowych, czyli w wymiernym stopniu zmniejszyń iloŌń odpadów wymagajņcych usuniňcia z posesji, a co z tym zwiņzane, znacznie obniŐyń koszty wywozu odpadów. UwaŐa siň, Őe najlepsze efekty uzyskuje siň kierujņc do kompostowania odpady ulegajņce biodegradacji, takie jak: trawy, listowie drzew i krzewów, popielňgnacyjne i pouŐytkowe czňŌci roŌlin ozdobnych i uŐytkowych, z rabat ogródków działkowych i przydomowych, popielňgnacyjne i pouŐytkowe czňŌci roŌlin z polowej i szklarniowej uprawy warzyw, rozdrobnione gałňzie drzew i krzewów, zepsute i przeterminowane pasze i Ōrodki ŐywnoŌci, trociny i kora drzewna, rozkładalne organiczne odpady domowe w skład których wchodzņ: odpady spoŐywcze - roŌlinne i zwierzňce, niekiedy takŐe papier - głównie gazetowy i opakowaniowy. NajproŌciej proces kompostowania prowadzi siň w pryzmie kompostowej ułoŐonej bezpoŌrednio na gruncie. Jednak pryzma taka nie jest zbyt estetyczna, przez co coraz rzadziej znajduje zastosowanie w zabudowie jednorodzinnej. Obecnie na rynku dostňpna jest szeroka oferta gotowych urzņdzeŊ do przydomowego kompostowania bio- odpadów. Dostňpne sņ kompostowniki drewniane i z tworzyw sztucznych, o pojemnoŌci od kilkuset litrów do ponad 1 m3. Rynek oferuje urzņdzenia o róŐnych rozwiņzaniach technicznych: od prostych otwartych skrzynek bez dna do kompostowników zamkniňtych o izolowanych termicznie Ōcianach, z moŐliwoŌciņ re- gulacji dostňpu powietrza. Dostňpne sņ urzņdzenia z dwoma otworami – zasypowym i opróŐniajņcym - do ciņgłego prowadzenia kompostowania oraz wyłņcznie z otworem zasypowym do kompostowania w cyklach czasowych - gotowy kompost usuwany jest po rozbieraniu całej kompostowanej masy. NiezaleŐnie od przyjňtego rozwiņzania waŐne jest stworzenie optymalnych warunków dla przebiegajņcego procesu. Dobry kompostownik zapewnia: dobre napowietrzanie kompostowanego materiału, odprowadzanie nadmiaru wilgoci z pryzmy przy moŐliwoŌci nawadniania materiału, dostňpnoŌń do gotowego kompostu w trakcie trwania procesu, stałe warunki prowadzonego procesu, umoŐliwiajņce aktywnoŌń mikroorganizmów takŐe przy nieko- rzystnych warunkach pogodowych.

Tabela 18 Porównanie róŐnych rozwiņzaŊ kompostowania przydomowego zalety wady pryzma kompostowa brak nakładów inwestycyjnych niska estetyka prowadzenia procesu moŐliwoŌń duŐego przerobu kompostu koniecznoŌń uszczelnienia podłoŐa prosty kompostownik niskie koszty niska trwałoŌń urzņdzenia drewniany moŐliwoŌń samodzielnego wykonania proces prowadzony porcjowo koniecznoŌń uszczelnienia podłoŐa „zaawansowany” wysoka trwałoŌń urzņdzenia wysokie koszty inwestycyjne kompostownik przyspieszony proces kompostowania ciņgły proces kompostowania

4.5. ZałoŐone cele gospodarki odpadami sektora komunalnego Przyjňto zasadnicze załoŐenie, Őe gospodarka odpadami w gminie Stara Biała bňdzie realizowana jako system zintegrowany, zgodny z zasadami zrównowaŐonego rozwoju. Zintegrowana gospodarka odpadami jest procesem systematycznego wdraŐania rozwiņzaŊ organizacyjnych technologicznych i strategicznych, zapewniajņcych minimalizacjň wytwarzania odpadów oraz racjo- nalny odzysk lub unieszkodliwianie wszystkich wytwarzanych odpadów przy spełnieniu wymagaŊ ochrony Ōrodowiska oraz minimalizacji całkowitych kosztów. WdroŐenie zintegrowanej gospodarki odpadami w gminie Stara Biała bňdzie opierań siň na piňciu podstawowych zasadach, tj.: uwzglňdnieniu w planowaniu koncepcji gospodarki odpadami kombinacji wielu metod postňpowania z nimi (odzysku, przekształcania, unieszkodliwiania) bez dyskryminowania Őadnej z metod przed rozpoczň- ciem prac planistycznych. Z reguły, skojarzenie kilku metod daje lepsze efekty niŐ wybór tylko jednej z nich, lub stosowanie rozwiņzaŊ przeciwstawnych. przeanalizowaniu w programie strategicznym kilku scenariuszy o zróŐnicowanych udziałach poszczegól- nych metod postňpowania z odpadami, a nastňpnie wyborze optymalnego scenariusza przy uwzglňd- nieniu kryteriów technologicznych, ekonomicznych i ekologicznych. uwzglňdnieniu w planowaniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami wszystkich uwarunkowaŊ, w tym: politycznych, społeczno-gospodarczych, technicznych, technologicznych, finansowych, organizacyjnych, Ōrodowiskowych. bieŐņcym monitoringu i kontroli systemu w trakcie jego realizacji i eksploatacji, reagowanie na zmiany uwarunkowaŊ, które stanowiły podstawň opracowania koncepcji i programu strategicznego zintegrowanej gospodarki odpadami (w tym np. iloŌci, składu i właŌciwoŌci odpadów, podstaw prawnych gospodarki odpadami, analiz marketingowych dotyczņcych odzyskiwanych surowców, energii itp.) i wprowadzanie niezbňdnych korekt. uzyskaniu społecznej akceptacji dla projektowanej strategii zintegrowanej gospodarki odpadami. Prawidłowa gospodarka odpadami naleŐy do zasadniczych problemów ochrony Ōrodowiska. Nowa polska legislacja z zakresu ochrony Ōrodowiska oraz gospodarki odpadami postawiła szereg wymagaŊ dotyczņ- cych sposobu rozwiņzania tego problemu. Do zasadniczych instrumentów, które umoŐliwiņ rozwój racjo- nalnej gospodarki odpadami, naleŐy zaliczyń opracowywanie i wdraŐanie planów gospodarki odpadami na wszystkich poziomach podziału administracyjnego kraju, od skali krajowej do poziomu gminnego. Opracowany Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO 2010) stanowi poziom odniesienia dla regionalnych (wojewódzkich) planów gospodarki odpadami. Jest on jednoczeŌnie odzwierciedleniem strategii gospodarki odpadami przyjňtej przez rzņd dla wypełnienia zobowiņzaŊ wynikajņcych z krajowego oraz unijnego prawa gospodarki odpadami, a takŐe szeregu dokumentów krajowych i zagranicznych dotyczņcych zasad i strategii zrównowaŐonego rozwoju. KPGO 2010, okreŌlił zasadnicze potrzeby w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: w zakresie zbiórki odpadów – objňcie 100 % mieszkaŊców zorganizowanņ zbiórkņ odpadów komunalnych i stworzenie jednolitego w skali kraju systemu ewidencji powstajņcych odpadów i wywoŐonych przez słuŐby specjalistyczne oraz zdecydowany rozwój systemów selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów ulegajņcych biodegradacji, w zakresie wdraŐania systemowych rozwiņzaŊ w gospodarce odpadami – organizacja minimum kilku- dziesiňciu w skali kraju ponadgminnych struktur gospodarki odpadami komunalnymi dla realizacji wspólnych przedsiňwziňń, planowanie i realizacja rozwiņzaŊ kompleksowych, zintegrowanych, uwzglňd- niajņcych wszystkie wytwarzane odpady, moŐliwe do wspólnego zagospodarowania, niezaleŐnie od Ŏró- dła ich pochodzenia, w zakresie techniczno-technologicznym – intensyfikacja procesów przekształcania odpadów przed skła- dowaniem poprzez wdraŐanie metod biologicznych, mechaniczno-biologicznych i termicznych, w zakresie podnoszenia ŌwiadomoŌci społecznej – szeroka akcja edukacyjno-uŌwiadamiajņca z wykorzystaniem wszystkich dostňpnych metod i Ōrodków. Przyjňto siedem zasadniczych załoŐeŊ dla rozwoju gospodarki odpadami moŐliwych do realizacji w gminie Stara Biała: zintegrowane podejŌcie do gospodarki odpadami, zapewnienie zorganizowanej zbiórki całej iloŌci wytwarzanych odpadów, minimalizacja iloŌci odpadów oraz zmniejszenie ich potencjału szkodliwoŌci, wzrost recyklingu, w tym recyklingu organicznego, składowanie odpadów wczeŌniej przekształconych, zwiňkszony udział społeczny w procesie podejmowania decyzji, efektywna ochrona zdrowia i Őycia ludnoŌci oraz Ōrodowiska przed odpadami. Realizacja tych załoŐeŊ jest zgodna z głównymi zasadami gospodarowania odpadami wynikajņcymi z prawa unijnego i krajowego, a w szczególnoŌci z: hierarchiņ postňpowania z odpadami, zasadņ bliskoŌci, zasadņ samowystarczalnoŌci w skali kraju (i regionu) - stworzenia zintegrowanej sieci instalacji i urzņ- dzeŊ i pozwoli na osiņgniňcie zasadniczego celu - wdroŐenia najlepszej praktycznej (wykonalnej) opcji gospodarowania odpadami, spełniajņcej wymogi ochrony Ōrodowiska.

4.5.1. Selektywna zbiórka odpadów komunalnych KoniecznoŌń wprowadzenia systemu selektywnej zbiórki odpadów na terenie gminy wynika z obowiņzku nałoŐonego na gminň przez zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. z 2007r. Nr 39, poz. 251 tekst ujednolicony) oraz ustawy z dnia 13 wrzeŌnia 1996r. o utrzymaniu czystoŌci i porzņdku w gminach (Dz.U. z 2005 Nr 236, poz. 2008 tekst ujednolicony). Osiņgniňcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga realizacji nastňpujņ- cych działaŊ: kontrolowania przez gminy stanu zawieranych umów przez właŌcicieli nieruchomoŌci z firmami odbiera- jņcymi odpady, co skutkowań bňdzie objňciem stosownymi umowami 100 % mieszkaŊców kraju; kontrolowania przez gminy sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadajņce zezwolenia na prowadzenie działalnoŌci w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właŌcicieli nieruchomoŌci ustaleŊ zawartych w ww. zezwoleniach dotyczņcych metod oraz miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów; doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu od- padów komunalnych.

4.5.2. ZałoŐenia odnoŌnie segregacji odpadów. WłaŌciciele nieruchomoŌci majņ obowiņzek selektywnego zbierania odpadów komunalnych, z podziałem na: odpady surowcowe w tym: makulatura i opakowania kartonowe, butelki szklane, tworzywa sztuczne (opakowania chemii gospodarczej, butelki PET, torebki plastikowe i reklamówki), puszki metalowe itp.; odpady biodegradowalne, o ile nie sņ zagospodarowane we własnym zakresie: odpady kuchenne odpady zielone (roŌlinne) odpady zmieszane, (niesegregowane bņdŎ balast z popiołem); ponadto, w dostosowaniu do indywidualnych potrzeb, naleŐy wyodrňbniań: odpady wielkogabarytowe; odpady budowlane; odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych;

4.5.3. Sposoby segregacji odpadów na terenie gminy Stara Biała. Dla potrzeb selektywnej zbiórki odpadów stosuje siň odpowiednio oznakowane (logo, adres, nr telefonu i nazwa przedsiňbiorstwa wywozowego oraz rodzaj zbieranego asortymentu odpadów) pojemniki lub worki. Sposób segregacji dla gminy Stara Biała: - zabudowa jednorodzinna – system segregacji „u Ŏródła” czyli pojemniki lub worki do segregacji umiejscowione na posesji. Segregacja u Ŏródła bňdzie równieŐ zastosowana w zabudowie wielorodzinnej w miejscach gdzie nie moŐliwe jest ustawienie kontenerów do segregacji „na donoszenie” - zabudowa wielorodzinna – system segregacji „na donoszenie” czyli zestawy kontenerów na poszcze- gólne frakcje odpadów umiejscowione w ogólnodostňpnych punktach. Alternatywnym rozwiņzaniem jest równieŐ zbieranie odpadów w dwóch workach lub pojemnikach z podzia- łem na odpady „suche i mokre”. Odpady surowcowe: a) w zabudowie jednorodzinnej składane bňdņ one do pojemników lub worków i przekazywane podmiotowi uprawnionemu zgodnie z harmonogramem; b) w zabudowie wielorodzinnej składane bňdņ w zestawach kontenerów umieszczonych w ogólnodostňp- nych punktach. IloŌń takich punktów bňdzie ustalona w oparciu o zasadň, Őe 1 punkt powinien przypadań na ok. 150 mieszkaŊców; Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych w lokalnych punktach ich gromadzenia (zestawach pojem- ników) obejmujņca papier, szkło kolorowe i białe, tworzywa sztuczne oraz opakowania wielomateriałowe w gminie Stara Biała bňdzie prowadzona zgodnie z rozporzņdzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 paŎdziernika 2005r. w sprawie szczegółowego sposobu postňpowania z odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2005r. Nr 219, poz. 1858): - Do pojemników na papier, tekturň opakowaniowņ i nieopakowaniowņ nie naleŐy wrzucań odpadów, których moŐliwoŌń odzysku jest wņtpliwa, m.in.: opakowaŊ z pozostałoŌciņ (np. ŐywnoŌci, wapna, cementu), opakowaŊ wielowarstwych, kalki technicznej, prospektów, foliowanych i lakierowanych katalo- gów. - Do pojemników na opakowania szklane naleŐy wrzucań szkło z podziałem na białe – kolorowe; Nie nale- Őy natomiast wrzucań odpadów, których moŐliwoŌń odzysku jest wņtpliwa, m.in.: ceramiki (porcelana, naczynia typu arco, talerze, doniczki), luster, szkła budowlanego (szyby okienne, szkło zbrojone), szyb samochodowych, szklanych opakowaŊ farmaceutycznych i chemicznych z pozostałoŌciami zawartoŌci. - Do pojemników na opakowania z tworzyw sztucznych oraz wielomateriałowe nie naleŐy wrzucań odpa- dów, których moŐliwoŌń odzysku jest wņtpliwa, m.in.: tworzyw sztucznych pochodzenia medycznego, mokrych folii, opakowaŊ i butelek po olejach i smarach, puszek i pojemników po farbach i lakierach, opakowaŊ po Ōrodkach chwasto- i owadobójczych

Odpady ulegajņce biodegradacji: a) w zabudowie jednorodzinnej, o ile nie sņ zagospodarowywane we własnym zakresie, zbierane bňdņ do pojemnika lub worka na odpady biodegradowalne i przekazywane podmiotowi uprawnionemu; b) w zabudowie wielorodzinnej odpady te bňdņ składane do specjalnych pojemników ustawionych przy zestawach kontenerów do segregacji odpadów surowcowych. Powstajņce na terenie nieruchomoŌci odpady biodegradowalne, które nie sņ gromadzone w workach przeznaczonych do ich zbiórki, mogņ byń kompostowane we własnym zakresie przez właŌcicieli nieruchomoŌci: 1) połoŐonych na terenach wiejskich; 2) ogrodów i działek połoŐonych na terenach ogrodów działkowych; 3) gospodarstw rolnych na terenach miejskich. Kompostowanie odpadów nie moŐe byń uciņŐliwe. Odpady zmieszane (niesegregowane): W tym balast i popiół składane bňdņ do pojemników lub kontenerów i przekazywane podmiotowi uprawnionemu. W wypadku zanieczyszczenia lub zmieszania róŐnych rodzajów odpadów zbieranych selektywnie bňdņ one traktowane jako odpady niesegregowane (zmieszane). Odpady wielkogabarytowe: O ile nie bňdņ zagospodarowywane we własnym zakresie, bňdņ wystawiane w uzgodnionym miejscu, z którego bňdņ odbierane przez podmiot uprawniony podczas akcyjnych zbiórek tych odpadów. Odpady budowlane: Odpady stanowiņce pozostałoŌci po remoncie i modernizacji lokali, np. gruz itp., bňdņ gromadzone w specjalnych pojemnikach (kontenerach), w sposób niepowodujņcy pylenia. Odpady niebezpieczne: Wytwarzane w grupie odpadów komunalnych, bňdņ przekazywane do gminnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych. Bňdņ przeprowadzane równieŐ zbiórki akcyjne odpadów niebezpiecznych na terenie gmin naleŐņcych do ZGRP. Dodatkowo odpady takie jak: Odpady medyczne, Bňdņ tak jak obecnie odbierane przez specjalistyczne firmy posiadajņce stosowne zezwolenia i transportowane poza teren gminy do podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem. Odpady weterynaryjne, Bňdņ tak jak obecnie odbierane przez specjalistyczne firmy posiadajņce stosowne zezwolenia i transportowane poza teren gminy do podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem. Przeterminowane lekarstwa, Odpady z tej grupy bňdņ zbierane selektywnie w pojemnikach ustawionych w Punktach Aptecznych na terenie gminy. Nastňpnie bňdņ transportowane poza teren gminy do specjalistycznych podmiotów zajmujņ- cych siň ich unieszkodliwianiem Pojazdy wycofane z eksploatacji, Odpady tego typu bňdņ trafiań do funkcjonujņcych na terenie gminy dwóch stacji demontaŐu pojazdów posiadajņcych nadane przez wojewodň mazowieckiego uprawnienia do wydawania zaŌwiadczeŊ o złomo- waniu samochodu. Sņ to: ZUOK Kobierniki Sp. z o.o. oraz „AUTO-ZŁOM” Stanisław Łojewski, Maszewo DuŐe 92 (decyzja o znaku WŋR.V.PS.6620/7/07 z dnia 12.01.2007r. wydana przez Wojewodň Mazowieckiego, waŐna do 12.01.2017r. ZuŐyte opony, Odpady tego typu bňdņ odbierane w gminnym punkcie zbiórki odpadów niebezpiecznych. Bňdņ równieŐ odbierane podczas zbiórek akcyjnych. Nastňpnie bňdņ transportowane poza teren gminy do specjalistycznych podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem. Pestycydy, Odpady tego typu bňdņ odbierane w gminnym punkcie zbiórki odpadów niebezpiecznych. Bňdņ równieŐ odbierane podczas zbiórek akcyjnych. Nastňpnie bňdņ transportowane poza teren gminy do specjalistycznych podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem Oleje odpadowe, Odpady tego typu bňdņ odbierane w gminnym punkcie zbiórki odpadów niebezpiecznych. Bňdņ równieŐ odbierane podczas zbiórek akcyjnych. Nastňpnie bňdņ transportowane poza teren gminy do specjalistycznych podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem Odpady zawierajņce azbest, Odpady azbestowe bňdņ usuwane przez specjalistyczne firmy posiadajņc e stosowne zezwolenia a nastňp- nie wywoŐone na odpowiednie składowiska odpadów niebezpiecznych poza teren gminy w celu unieszkodliwienia. Farby i lakiery, MieszkaŊcy gminy Stara Biała maja moŐliwoŌń dostarczenia odpadów farb i lakierów oraz opakowaŊ po nich do pojemnika na odpady niebezpieczne na terenie Spółdzielni Usług Rolniczych w Białej. Odpady tego typu bňdņ odbierane równieŐ w gminnym punkcie zbiórki odpadów niebezpiecznych, a takŐe podczas zbió- rek akcyjnych. Nastňpnie odpady tego typu bňdņ transportowane poza teren gminy do specjalistycznych podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem ŋwietlówki, Odpady tego typu bňdņ gromadzone w specjalnych pojemnikach rozstawionych w gminnym punkcie zbiór- ki odpadów niebezpiecznych. Bňdņ równieŐ odbierane podczas zbiórek akcyjnych. Nastňpnie bňdņ transportowane poza teren gminy do specjalistycznych podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem Baterie i akumulatory, Odpady tego typu bňdņ gromadzone w specjalnych pojemnikach rozstawionych w obiektach edukacyjnych oraz w budynku UG. Odpady tego typu bňdņ odbierane w gminnym punkcie zbiórki odpadów niebezpiecznych. Bňdņ równieŐ odbierane podczas zbiórek akcyjnych. Nastňpnie bňdņ transportowane poza teren gminy do specjalistycznych podmiotów zajmujņcych siň ich unieszkodliwianiem ZuŐyty sprzňt elektryczny i elektroniczny: Pochodzņcy z gospodarstw domowych właŌciciele nieruchomoŌci: a) przekazujņ do sprzedawcy detalicznego lub hurtowego, jeŐeli nabywajņ sprzňt nowy tego samego rodzaju; b) przekazujņ do punktu zbierania, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o zuŐytym sprzňcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2005r. nr 180, poz. 1495); c) wystawiajņ w miejscu odbierania odpadów, w terminach podanych przez podmiot uprawniony do odbioru odpadów komunalnych; Komunalne osady Ōciekowe Projektowany system gospodarki osadami Ōciekowymi w gminie oparty bňdzie na dowoŐeniu odwodnionych osadów do miňdzygminnej kompostowni na terenie ZUOK w Kobiernikach.

4.5.4. Rodzaje urzņdzeŊ przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych Pojemniki i kontenery przeznaczone do gromadzenia odpadów komunalnych powstałych na terenie nieru- chomoŌci spełniań muszņ nastňpujņce wymagania: - muszņ byń dostosowane do urzņdzeŊ załadowczych pojazdów słuŐņcych do ich opróŐniania, - muszņ spełniań wymagania okreŌlone w Polskich Normach, - wprowadzane do uŐytku nowe pojemniki muszņ posiadań, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 sierp- nia 2002r. o systemie oceny zgodnoŌci (Dz.U. nr 166, poz.1360 z póŎn. zm.), certyfikat lub deklaracjň zgodnoŌci. Proponuje siň nastňpujņce rodzaje i pojemnoŌci urzņdzeŊ przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych: - kosze uliczne o pojemnoŌci od 20 l do 110 l; - worki na odpady surowcowe o pojemnoŌci 80 l, 100 l, 120 l, 240 l; - pojemniki na odpady surowcowe o pojemnoŌci 110 l, 120 l, 240 l, 1100 l; - pojemniki na odpady biodegradowalne o pojemnoŌci 120 l, 240 l; - pojemniki na odpady zmieszane o pojemnoŌci 110 l, 120 l, 240 l, 1100 l; - kontenery przeznaczone do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych o pojemnoŌci od 800 l do 7000 l; - kontenery na odpady zmieszane o pojemnoŌci od 700 l do 8000 l;

4.5.5. PojemnoŌń urzņdzeŊ do zbierania odpadów. Dla nieruchomoŌci z lokalami mieszkalnymi sumaryczne pojemnoŌci poszczególnych rodzajów urzņdzeŊ do zbierania odpadów bňdņ ustalone przez właŌciciela nieruchomoŌci i podmiot uprawniony, w oparciu o tygodniowe wskaŎniki nagromadzenia odpadów oraz dostosowany do nich cykl odbioru - minimum: - 3 litry/mieszkaŊca dla odpadów biodegradowalnych; - 2 litry/mieszkaŊca dla odpadów surowcowych; - 5 litrów/mieszkaŊca dla odpadów komunalnych zmieszanych. Dla nieruchomoŌci z lokalami uŐytkowymi sumaryczne pojemnoŌci poszczególnych rodzajów urzņdzeŊ do zbierania odpadów bňdņ ustalone przez właŌciciela nieruchomoŌci i podmiot uprawniony w oparciu o przy- jňte tygodniowe wskaŎniki nagromadzenia odpadów (łņcznie wszystkich rodzajów) oraz dostosowany do nich cykl odbioru, wynoszņce - minimum: - dla zakładów rzemieŌlniczych, produkcyjnych i usługowych o charakterze produkcyjnych - 10 l na kaŐde- go zatrudnionego; - dla lokali usługowych o charakterze nieprodukcyjnym – 6 litrów na kaŐdego zatrudnionego; - dla lokali handlowych: - do 1000 m2 – na kaŐde 100 m2 pojemnik o pojemnoŌci co najmniej 100 l - powyŐej 1000 m2 – pojemnik o pojemnoŌci co najmniej 1000 l - dla lokali gastronomicznych - 10 l na jedno miejsce konsumpcyjne; - dla punktów handlowych i gastronomicznych poza lokalem - 10 l na kaŐdego zatrudnionego pracownika, jednak co najmniej jeden pojemnik o pojemnoŌci 100 l; - dla ulicznych punktów tzw. małej gastronomii - co najmniej jeden pojemnik 100 l. Dla nieruchomoŌci z obiektami uŐytecznoŌci publicznej sumaryczne pojemnoŌci poszczególnych rodzajów urzņdzeŊ do zbierania odpadów bňdņ ustalone przez właŌciciela nieruchomoŌci i podmiot uprawniony w oparciu o przyjňte tygodniowe wskaŎniki nagromadzenia odpadów (łņcznie wszystkich rodzajów) oraz dostosowany do nich cykl odbioru, wynoszņce - minimum: - dla szkół wszelkiego typu, przedszkoli, Őłobków – 3 litry na kaŐdego studenta, ucznia, dziecko i pracownika; - dla szpitali (z wyłņczeniem oddziałów zakaŎnych), internatów, sanatoriów, hoteli, pensjonatów itp. - 10 l na jedno łóŐko; - dla urzňdów, instytucji, biur itp. – 3 litry na kaŐdego pracownika.

4.5.6. CzňstotliwoŌń pozbywania siň odpadów komunalnych z terenu nieruchomoŌci oraz terenów przeznaczonych do uŐytku publicznego

Dla gminy Stara Biała proponuje siň nastňpujņce czňstotliwoŌci wywozu poszczególnych rodzajów odpa- dów komunalnych: dla odpadów surowcowych: - w zabudowie jednorodzinnej – co najmniej raz na miesiņc rodzina wieloosobowa (od 3 osób wzwyŐ) i co najmniej raz na kwartał rodzina o mniejszej liczbie osób (do 2 osób), - w wielorodzinnej oraz lokalach uŐytkowych i uŐytecznoŌci publicznej - na bieŐņco, tak aby pojemniki nie ulegały przepełnieniu, jednak nie rzadziej niŐ jeden raz na miesiņc; dla odpadów biodegradowalnych: - w zabudowie jednorodzinnej oraz lokalach uŐytkowych i uŐytecznoŌci publicznej - dwa razy w miesiņcu w okresie od 1 paŎdziernika do 30 kwietnia; jeden raz w tygodniu w pozostałych czňŌciach roku, - w zabudowie wielorodzinnej - tak aby pojemniki nie ulegały przepełnieniu; minimum cztery razy w mie- siņcu dla odpadów komunalnych zmieszanych: - w zabudowie jednorodzinnej, wielorodzinnej, lokalach uŐytkowych i uŐytecznoŌci publicznej - nie rzadziej niŐ jeden raz na miesiņc, tak aby pojemniki nie ulegały przepełnieniu, dla odpadów niebezpiecznych – co najmniej jeden raz w roku, w przypadku poŌrednictwa mobilnego punktu odbioru; odpady wielkogabarytowe, budowlane bňdņ odbierane na indywidualne zgłoszenie; Odpady niesegregowane oraz surowce wtórne sņ wywoŐone do ZUOK w Kobiernikach.

4.6. Harmonogram realizacji przedsiňwziňń i koszty wdraŐania PGO W celu poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, oraz rozwoju systemu na terenie gminy Stara Biała naleŐy zrealizowań przedsiňwziňcia opisane w harmonogramie na lata 2009 – 2016

Tabela 19. Harmonogram najwaŐniejszych przedsiňwziňń na lata 2009-2016 oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizacjň oraz potencjalne Ŏródła ich finansowania. Lp. Przedsiňwziňcie Okres Instytucja odpo- Przewidywane ōródło realizacji wiedzialna nakłady finansowania [zł] 1 Objecie 100% mieszkaŊców gminy 2009 - 2010 UG 25000 budŐet gminy, zorganizowanņ zbiórkņ odpadów Ōrodki własne firm komunalnych. zajmujņcych siň gospodarkņ odpadami na terenie gminy, 2 Zwiňkszenie skutecznoŌci selek- 2009 – 2011 UG, firmy zajmu- 120000 budŐet gminy, tywnej zbiórki odpadów surowco- jņce siň gospo- GFOŋiGW, Ōrodki wych od mieszkaŊców oraz od darkņ odpadami własne firm zajmu- małych i Ōrednich podmiotów go- na terenie gminy jņcych siň gospo- spodarczych darkņ odpadami na terenie gminy, 3 Rekultywacja składowiska odpa- 2009-2010 PKN ORLEN S.A. b.d ŋrodki PKN dów przemysłowych w Nowych ORLEN S.A. Proboszczewicach 4 Rozwój systemu gromadzenia 2009 – 2016 firmy zajmujņce 200000 budŐet gminy, odpadów zielonych, niebezpiecz- siň gospodarkņ GFOŋiGW Ōrodki nych, wielkogabarytowych i bu- odpadami na własne firm zajmu- dowlanych, odpadów elektrycz- terenie gminy, jņcych siň gospo- nych i elektronicznych UG darkņ odpadami na terenie gminy, 5 Opracowanie gminnego planu 2009-2010 UG 500 budŐet gminy usuwania wyrobów zawierajņcych azbest 5 Inwentaryzacja wyrobów zawiera- 2009 – 2032 UG 1000 właŌciciele nieru- jņcych azbest na terenu gminy chomoŌci, budŐet gminy 6 Rozwój ŌwiadomoŌci ekologicznej 2009 – 2016 UG, firmy zajmu- 10000 budŐet gminy, mieszkaŊców w zakresie postňpo- jņce siň gospo- GFOŋiGW wania z odpadami darkņ odpadami na terenie gminy 7 Udział gminy w Zwiņzku Gmin 2009-2016 UG 2.654,91 budŐet gminy Regionu Płockiego rocznie

Na obecnym etapie planowania bardzo trudno jednoznacznie okreŌliń konkretne kwoty niezbňdne do realizacji poszczególnych punktów ujňtych w harmonogramie. Spowodowane jest to faktem, iŐ bardzo duŐo zaleŐy od dostňpnoŌci Ōrodków zarówno własnych w gminie, a takŐe Ōrodków w podmiotach zewnňtrznych, takich jak np. WFOSiGW. W efekcie koszt zadaŊ podanych powyŐej (oprócz rekultywacji w Nowych Pro- boszczewicach) dotyczy Ōrodków urzňdu gminy.

5. ōródła finansowania zadaŊ w zakresie ochrony Ōrodowiska i gospodarki odpadami Realizacja poszczególnych projektów zwiņzanych z gospodarkņ odpadami moŐliwa jest przez wykorzystanie Ōrodków finansowych pochodzņcych z: budŐetów gmin, Narodowego Funduszu Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŋiGW) w ramach projektu „Ochrona powierzchni ziemi i wód poprzez zapobieganie powstawaniu odpadów, ich zagospodarowanie oraz rekultywacjň terenów zdegradowanych”, WFOŋiGW, Powiatowych i gminnych funduszy ochrony Ōrodowiska i gospodarki wodnej, unijnych Ŏródeł współfinansowania inwestycji z zakresu gospodarki odpadami: Program Operacyjny „Infrastruktura i Ōrodowisko” w ramach Funduszu SpójnoŌci (lata 2007 2013); Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego: Regionalny Program Operacyjny dla w Województwa Kujawsko-Pomorskiego OŌ priorytetowa 5. ŋrodowisko i energetyka przyjazne Ōrodowisku. W ramach tego priorytetu bňdņ mo- gły byń dofinansowane nastňpujņce typy projektów z zakresu gospodarki odpadami: 1. budowa i rozbudowa regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych, w tym takich ich elementów jak: stacje przeładunkowe odpadów, instalacje do odzysku lub recyklingu, systemy selektywnego zbierania odpadów; 2. rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów, w tym składowisk odpadów niebezpiecznych; 3. budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji i urzņdzeŊ do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych, odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz odpadów zawierajņcych azbest wraz z systemami ich zbiórki. OŌ priorytetowa 8. Lokalna infrastruktura ochrony Ōrodowiska. W ramach tego priorytetu planowane jest dofinansowanie nastňpujņcych typów projektów z gospodarki odpadami: 1. rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów, w tym składowisk odpadów niebezpiecznych oraz likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów; 2. budowa lub rozbudowa punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; 3. budowa, rozbudowa lub przebudowa kompostowni odpadów; 4. likwidacja mogilników. Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich - Program Rozwoju Obszarów Wiejskich OŌ priorytetowa III. Podstawowe usługi dla gospodarki i ludnoŌci wiejskiej. W ramach tego działania Ōrodki mogņ byń przeznaczone na tworzenie systemów zbierania, segregacji i wywozu odpadów komunalnych.

6. Analiza oddziaływania projektu planu na Ōrodowisko oraz wnioski z analizy i sposób ich uwzglňd- nienia w planie Dziňki wprowadzeniu systemowego podejŌcia do gospodarowania odpadami na terenie gminy Stara Biała bňdņ osiņgane podstawowe cele w zakresie zmniejszania iloŌci odpadów trafiajņcych do Ōrodowiska, a po- wstajņce odpady w coraz wiňkszym stopniu bňdņ odzyskiwane i wykorzystywane ponownie. Celem realizacji tego systemu bňdzie kierowanie na składowisko wyłņcznie tych odpadów, których nie da siň wyelimi- nowań lub ponownie przerobiń. Składowanie pozostałoŌci bňdzie odbywań siň w sposób dopuszczalny z punktu widzenia ochrony Ōrodowiska i rozwoju zrównowaŐonego. Bardzo istotnym elementem podczas wdraŐania i rozwoju systemu bňdzie respektowanie zasad gospodarowania odpadami na kaŐdym etapie realizacji zamierzenia. Pamiňtań jednak trzeba o naturalnym skņdinņd zjawisku konfliktu interesów zakłócajņcych logikň selekcji strumieni materiałowych.

Wnioski z analizy WdroŐenie Planu Gospodarki Odpadami na trenie gminy Stara Biała spowoduje m.in.: sprostanie wymogom prawa polskiego i Unii Europejskiej w dziedzinie gospodarowania odpadami; wprowadzenie kompleksowego systemu gospodarki odpadami; optymalizacjň transportu i tym samym minimalizacje jego uciņŐliwoŌci; maksymalny odzysk surowców wtórnych; likwidacjň „dzikich” składowisk odpadów; zminimalizowanie zagroŐenia i niekorzystnego oddziaływania na wody podziemne, powierzchniowe, gleby i powietrze; zminimalizowanie uciņŐliwoŌci dla mieszkaŊców i uŐytkowników Ōrodowiska; ograniczenie uciņŐliwoŌci hałasowych i odorowych; wzrost ŌwiadomoŌci ekologicznej w społeczeŊstwie.

7. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów (wdraŐania) pozwalajņcy na okreŌlenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadaŊ zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzglňdnieniem ich jakoŌci i iloŌci 7.1. WdroŐenie Z punktu widzenia realizacji Planu moŐna wyodrňbniń cztery grupy podmiotów uczestniczņcych w nim z uwagi na rolň, jakņ pełniņ. Sņ to: podmioty uczestniczņce w organizacji i zarzņdzaniu – Urzņd Gminy podmioty realizujņce zadania – uczestnicy rynku usług w zakresie gospodarki odpadami, podmioty kontrolujņce przebieg realizacji i efekty planu – Wójt, Rada Gminy społecznoŌń – mieszkaŊcy - jako główny podmiot odbierajņcy wyniki działaŊ planu. Włņczanie do procesu wdraŐania szerokiego grona partnerów zwiňksza prawdopodobieŊstwo jego akceptacji i powoduje przejmowanie przez nich współodpowiedzialnoŌci tak za sukcesy jak i poraŐki. Stņd tak waŐnym elementem jest uspołecznienie zarówno procesu planowania jak i podejmowania decyzji oraz przejrzystoŌń procedur z udziałem partnerów społecznych. Istotne jest równieŐ zsynchronizowanie Planu z innymi programami działajņcymi w regionie, w celu zapewnienia maksymalnej ich synergii. Podjňcie part- nerskiej współpracy z lokalnymi i regionalnymi władzami UE oraz przedsiňbiorcami prywatnymi, instytu- cjami publicznymi i organizacjami miňdzynarodowymi umoŐliwia skorzystanie z doŌwiadczeŊ innych ob- szarów lokalnych / regionalnych, które zostały juŐ zrestrukturyzowane lub sņ w trakcie procesu róŐnicowa- nia i modernizowania swojej gospodarki. NajwaŐniejsze zadania do realizacji podczas wdraŐania Planu: przekonanie o potrzebie i przygotowanie mieszkaŊców do wdroŐenia, ostateczna weryfikacja danych przyjňtych do obliczeŊ, nowelizacja prawa miejscowego pod kņtem dostosowania do potrzeb systemu (regulamin, ceny maksymalne), załoŐenie baz danych, opracowanie systemu logistycznego, weryfikacja treŌci pozwoleŊ na odbiór odpadów komunalnych, zakup i dostarczenie mieszkaŊcom, którzy nie mieli ich, pojemników oraz podpisanie nowych umów, masowe kontrole realizacji przez mieszkaŊców i przedsiňbiorców obowiņzków ustawowych, opracowanie projektów budowlanych i uzyskanie pozwoleŊ na budowň, przygotowanie i złoŐenie wniosków do instytucji wspomagajņcych, wdroŐenie mechanizmów ekonomicznych majņcych zmobilizowań przewoŎników do podjňcia efektywnej selekcji „u Ŏródła”, pierwsza weryfikacja realizacji Planu.

7.2. Prawo lokalne (regulaminy) Opracowanie i uchwalenie regulaminu jest obowiņzkiem ustawowym i jego aktualizacja powinna byń czň- Ōciņ procedury przygotowania Planu Gospodarki Odpadami. Powinien on opisywań szczegółowo wszystkie istniejņce sposoby gromadzenia, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych obowiņzujņce w gminie, a takŐe zobowiņzywań mieszkaŊców do okreŌlonych, zgodnych z zasadami przyjň- tymi w planie, zachowaŊ. Prawo lokalne (regulamin) w zakresie utrzymania czystoŌci i porzņdku stanowi podstawň prawnņ postňpo- wania z odpadami komunalnymi osób prywatnych i przedsiňbiorców, a to z kolei stwarza warunki do wdro- Őenia planu gospodarki odpadami, eksploatacji systemów zbierania, transportu, odpadów, egzekwowania przepisów i ewentualnych sankcji za ich nieprzestrzeganie. Plan gospodarki odpadami nie daje Gminie uprawnieŊ do podejmowania decyzji administracyjnych, bowiem nie jest prawem miejscowym. Pełne wdroŐenie przewidzianych Planem systemów zbierania odpa- dów stanie siň moŐliwe jedynie przy jednoczesnym wprowadzeniu odpowiednich przepisów prawa lokalnego. Informacje o uchwaleniu regulaminu naleŐy podań, w sposób zwyczajowo przyjňty, do publicznej wiadomoŌci, a takŐe przekazań okreŌlonym grupom uczestników systemu. Regulamin utrzymania czystoŌci i porzņdku w gminie powinien byń dostosowany do gminnego planu gospodarki odpadami w terminie nie dłuŐszym niŐ trzy miesiņce od daty jego uchwalenia. Regulamin obowiņzuje wytwórców odpadów oraz firmy wywozowe. DziałalnoŌń wykonawców regulujņ umowy i posiadane decyzje administracyjne.

7.3. Ewidencja i monitoring – zasady ogólne Zgodnie z treŌciņ ustawy o odpadach (oraz rozporzņdzeniami wykonawczymi do niej) wszystkie wytwarzane odpady powinny podlegań ewidencji iloŌciowo-jakoŌciowej. Ewidencja dotyczy wszystkich posiadaczy odpadów z wyjņtkiem gospodarstw domowych (ewidencja tych odpadów winna byń prowadzona przez podmioty prowadzņce działalnoŌń wywozowņ. Dodatkowo osobnņ ewidencje prowadzi siň na składowisku odpadów). Ustawa o odpadach stanowi równieŐ, Őe przez urzňdy marszałkowskie prowadzone sņ bazy danych pozwa- lajņce na bilansowanie ich w skali województwa, powiatu i gminy. Bazy te stanowiņ element systemu monitoringu. Powinien on byń podstawowym Ŏródłem informacji o odpadach wykorzystywanym przy opraco- wywaniu, wdraŐaniu i ocenie realizacji planów gospodarki odpadami. Podstawowym celem systemów ewidencji i monitoringu jest okreŌlenie iloŌci odpadów na kaŐdym z etapów systemu gospodarowania odpadami (od wytwórców do instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów) oraz kontrola wytwórców od- padów i posiadaczy odpadów prowadzņcych działalnoŌń w zakresie zbierania i transportu odpadów oraz odzysku i unieszkodliwiania. Monitoring wdraŐania planu oznacza, Őe regularnie oceniane i analizowane bňdņ: stopieŊ realizacji przyjňtych celów i wykonania działaŊ, rozbieŐnoŌń pomiňdzy przyjňtymi celami i działaniami, a ich wykonaniem, przyczyny tych rozbieŐnoŌci. Wójt bňdzie oceniał, co pewien okres czasu wdroŐenia planu i bňdzie przygotowywał raport z wykonania planu. Mierniki społecznych efektów wdraŐania planu sņ wielkoŌciami wolnozmiennymi. Sņ wynikiem badaŊ opinii społecznej i specjalistycznych opracowaŊ słuŐņcych jakoŌciowej ocenie udziału społeczeŊstwa w działa- niach na rzecz poprawy stanu Ōrodowiska, a takŐe ocenie odbioru przez społeczeŊstwo efektów planu przez iloŌń i jakoŌń interwencji. W oparciu o analizň Wójt bňdzie mógł oceniań społeczny odbiór realizacji planu. Zadaniem systemu monitoringu, kontroli i egzekwowania przepisów jest zapewnienie, aby wszystkie jednostki zobligowane do posiadania okreŌlonych zezwoleŊ czy pozwoleŊ (w zakresie gospodarowania odpadami) rzeczywiŌcie je posiadały i spełniały wszystkie warunki okreŌlone w decyzjach administracyjnych. Na podstawie zbiorczych zestawieŊ danych uzyskanych od posiadaczy odpadów i informacji uzyskanych od wojewodów i starostów, marszałek województwa bňdzie prowadziń wojewódzkņ bazň danych dotyczņcņ wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem zezwoleŊ udzielonych w zakresie wytwarzania odpadów i gospodarki odpadami. Marszałek przygotowuje raport wojewódzki i przekazuje go ministrowi właŌciwemu do spraw Ōrodowiska.

Główne zadania zwiņzane z monitoringiem, kontrolņ i egzekwowaniem przepisów to: monitoring i kontrola instalacji gospodarki odpadami, monitoring i kontrola przewoŎników i poŌredników (posiadaczy odpadów) zajmujņcych siň gospodaro- waniem odpadami, monitoring i kontrola instalacji niewymagajņcych zezwoleŊ, monitoring i kontrola przemieszczania pewnych rodzajów odpadów, monitoring i kontrola transgranicznego przemieszczania odpadów, identyfikacja nielegalnych instalacji lub działaŊ, egzekwowanie przepisów w zwiņzku z niedotrzymaniem warunków posiadania pozwoleŊ lub złamaniem wymogów czy obowiņzujņcych norm. Brak wyŐej wymienionych elementów systemu monitoringu utrudni lub wrňcz uniemoŐliwi wdroŐenie usta- lonej polityki i wykonanie zadaŊ zaplanowanych w ramach budowy systemu gospodarki odpadami. Ustawa o odpadach stanowi, Őe wszystkie przedsiňbiorstwa zajmujņce siň odzyskiem i unieszkodliwianiem oraz zbieraniem i transportem odpadów na prowadzenie tej działalnoŌci wymagajņ zezwolenia wydanego przez wojewodň lub starostň. Rutynowy monitoring i kontrola posiadaczy odpadów powinny obejmowań regularne wizyty przedstawicie- li uprawnionych organów kontrolnych, którzy np. sprawdzņ zapisy ewidencyjne, pobiorņ próbki odpadów i oceniņ wyniki działalnoŌci danego posiadacza. Władze gminy powinny współuczestniczyń i wykorzystywań zbierane w tym systemie informacje. Wyniki i informacje mogņ byń takŐe udostňpnione do publicznego wglņdu, jeŐeli takie sņ załoŐenia polityki władz lokalnych. Na wszelkie naruszenia warunków posiadania decyzji administracyjnych lub inne wykroczenia naleŐy reagowań natychmiast i w sposób stanowczy, zwłaszcza, jeŌli mogņ one spowodowań powaŐne zagroŐenia dla Ōrodowiska lub zdrowia ludzkiego. Wprowadzenie i stosowanie formalnych systemów zarzņdzania Ōrodowiskowego i systemów kontrolnych zwiņzanych z działalnoŌciņ i instalacjami odpadowymi (takich jak normy z serii ISO 14000) moŐe ułatwiń monitoring i egzekwowanie przepisów.

7.4. Monitoring i ocena realizacji zamierzonych celów w gminie Wójt w cyklu dwuletnim przedkłada radzie informacjň o postňpach w realizacji Planu. W zwiņzku z tym konieczne jest okreŌlenie mierzalnych wskaŎników umoŐliwiajņcych dokonanie takiej oceny. Ponadto, warto podczas weryfikacji Planu próbowań odpowiedzień na nastňpujņce pytania: czy zostały rozwiņzane podstawowe problemy zidentyfikowane w poprzednim planie? czy pojawiły siň nowe problemy? czy osiņgniňto cele postawione w polityce? czy zostały wykonane zadania postawione w poprzednim planie? W jakim stopniu? JeŌli nie, to dlaczego? czy zostały wykonane zadania postawione przed administracjň? W jakim stopniu? czy zostały wdroŐone inne działania, np. czy zostały spełnione warunki umów przez zawierajņce je strony? JeŌli nie, to dlaczego? Podczas weryfikacji naleŐy koniecznie wykonań ponownņ analizň problemów i strumienia odpadów. Polity- ka i postawione przez niņ cele najprawdopodobniej nie ulegnņ zmianom, jednakŐe naleŐy zweryfikowań wyznaczone zadania. JeŌli wykonanie zadaŊ odbiega znaczņco od załoŐeŊ, naleŐy rozwaŐyń wprowadzenie zmian zmierzajņcych do lepszej wykonalnoŌci zadaŊ planu. Z drugiej strony, jeŐeli zadania zostały wykonane, naleŐy przygotowań nowe kierunki działaŊ oraz zadania ambitniejsze, zgodnie z wymogami prawa sta- nowiņcymi o koniecznoŌci stałej poprawy sytuacji w gospodarce odpadami. Na procedurň weryfikacyjnņ składajņ siň nastňpujņce etapy: weryfikacja załoŐeŊ i warunków podstawowych, sprawdzenie, czy zadania zostały wykonane (analiza dlaczego tak lub nie), weryfikacja analizy strumienia odpadów z uwzglňdnieniem nowych elementów wprowadzonych do systemu w ramach poprzedniego planu, stwierdzenie, czy istnieje koniecznoŌń dokonania zmian w polityce i postawionych w niej celach ogól- nych, wyznaczenie nowych zadaŊ jeŐeli poprzednie zadania nie zostały wykonane, naleŐy wykonań: analizň - dlaczego - i odpowiednio wyznaczyń nowe zadania; jeŌli poprzednie zadania zostały wykonane – wyznaczyń nowe, ambitniejsze, weryfikacja programu długoterminowego (jeŐeli wystņpi taka potrzeba), zdefiniowanie nowych projektów i inicjatyw lub powtórzenie starych, jeŌli wciņŐ sņ istotne i nie zostały wdroŐone (w takim przypadku naleŐy zbadań, dlaczego i wyciņgnņń odpowiednie wnioski), zbadanie skutków i konsekwencji nowego planu, zwłaszcza w odniesieniu do budŐetu gminy i wysokoŌci opłat dla uŐytkowników, po czterech latach: sporzņdzenie nowego planu, przekazanie do opiniowania/konsultacji, zatwierdzenie nowego planu przez radň.

8. Streszczenie w jňzyku niespecjalistycznym Zgodnie z Politykņ ekologicznņ paŊstwa i przepisami ustawy o odpadach, plany gospodarki odpadami mu- szņ byń opracowane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Plany te sņ realizowane dla osiņgniňcia celów załoŐonych w polityce ekologicznej paŊstwa, a takŐe stworzenia w kraju zintegrowanej sieci instalacji i urzņdzeŊ do odzysku i unieszkodliwiania odpa- dów. Plan gospodarki odpadami okreŌla: rodzaj, iloŌń i Ŏródło pochodzenia odpadów, które majņ byń poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania, rozmieszczenie istniejņcych instalacji i urzņdzeŊ do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, wraz z wy- kazem podmiotów prowadzņcych działalnoŌń w tym zakresie, działania zmierzajņce do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania iloŌci odpadów i ich negatywnego oddziaływania na Ōrodowisko oraz prawidłowego postňpowania z nimi, w tym ograniczenia iloŌci odpadów ulegajņcych biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska, projektowany system gospodarowania odpadami. Polskie uregulowania prawne w zakresie gospodarki odpadami zawarte sņ w szczególnoŌci w nastňpujņ- cych aktach: ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo ochrony Ōrodowiska, ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach, ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony Ōrodowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw, ustawa z dnia 11 maja 2001r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, ustawa z dnia 11 maja 2001r. o obowiņzkach przedsiňbiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłatach produktowych i opłatach depozytowych, ustawa z dnia 13 wrzeŌnia 1996r. o utrzymaniu porzņdku i czystoŌci w gminach. Podstawowe zasady gospodarowania odpadami wyraŐone zostały przez nastňpujņcņ hierarchiň dozwolo- nych zachowaŊ: zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczanie powstawania odpadów, odzysk z odpadów substancji, przedmiotów i produktów wraz z ich wykorzystaniem, unieszkodliwianie odpadów, z wyłņczeniem ich składowania, składowanie odpadów. Zgodnie z prowadzonņ ewidencjņ umów na dzieŊ 31.12.2007r. na terenie gminy Stara Biała podpisane były 1042 umowy, co stanowi 50% mieszkaŊców zobowiņzanych do podpisania tych umów. Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych na terenie gminy funkcjonuje od 2000r. Zbierane sņ nastň- pujņce rodzaje odpadów: makulatura, tworzywa sztuczne, szkło. IloŌń pojemników do selektywnej zbiórki odpadów (74 szt.) jest wystarczajņca i umoŐliwia dostňp dla wszystkich mieszkaŊców gminy. W wiňkszych miejscowoŌciach, w których nie ma rozstawionych pojemni- ków funkcjonuje zbiórka odpadów opakowaniowych za pomocņ worków, która w całoŌci jest finansowana ze Ōrodków gminy. Na terenie gminy funkcjonuje Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach. ZUOK jest obiektem pozwalajņcym na prowadzenie kompleksowej gospodarki odpadami komunalnymi. Powierzchnia zaj- mowanego przez ZUOK terenu wynosi ok. 52,06 ha. Odpady niesegregowane oraz surowce wtórne sņ wy- woŐone do ZUOK w Kobiernikach. Selektywna zbiórka jest realizowana od 1999r. Na terenie gminy rozstawione sņ 74 pojemniki o pojemnoŌci 1,1 m3: 30 pojemników do zbiórki metali i tworzyw sztucznych, 32 pojemniki do zbiórki szkła, 12 pojemników do zbiórki makulatury. Ponadto ustawiony jest 1 pojemnik na 8 rodzajów odpadów niebezpiecznych. Pojemniki opróŐniane sņ po napełnieniu, na telefoniczne zgłoszenie. Na terenie gminy Stara Biała zbiórkň i transport odpadów komunalnych prowadzņ firmy, posiadajņce zezwolenia wydane przez Starostwo Powiatowe w Płocku oraz pozytywnņ opiniň Wójta Gminy Stara Biała. Zezwolenie na prowadzenie działalnoŌci w zakresie zbierania i transportu odpadów komunalnych posiadajņ 3 przedsiňbiorstwa: 1. EKO-MAZ, ul. GierzyŊskiego 17 09 – 407 Płock 2. REMONDIS – Oddział Płock ul. Przemysłowa 32 09 – 407 Płock 3. SITA Płocka Gospodarka Komunalna Spółka z o.o. ul. Przemysłowa 31 09 – 407 Płock Przyjňto zasadnicze załoŐenie, Őe gospodarka odpadami w gminie Stara Biała bňdzie realizowana jako system zintegrowany, zgodny z zasadami zrównowaŐonego rozwoju. Zintegrowana gospodarka odpadami jest procesem systematycznego wdraŐania rozwiņzaŊ organizacyjnych z technologicznych i strategicznych, zapewniajņcych minimalizacjň wytwarzania odpadów oraz racjo- nalny odzysk lub unieszkodliwianie wszystkich wytwarzanych odpadów przy spełnieniu wymagaŊ ochrony Ōrodowiska oraz minimalizacji całkowitych kosztów. WdroŐenie zintegrowanej gospodarki odpadami powinno opierań siň na piňciu podstawowych zasadach, tj.: uwzglňdnieniu w planowaniu koncepcji gospodarki odpadami kombinacji wielu metod postňpowania z nimi (odzysku, przekształcania, unieszkodliwiania) bez dyskryminowania Őadnej z metod przed rozpoczň- ciem prac planistycznych. Z reguły, skojarzenie kilku metod daje lepsze efekty niŐ wybór tylko jednej z nich, lub stosowanie rozwiņzaŊ przeciwstawnych. przeanalizowaniu w programie strategicznym kilku scenariuszy o zróŐnicowanych udziałach poszczegól- nych metod postňpowania z odpadami, a nastňpnie wyborze optymalnego scenariusza przy uwzglňd- nieniu kryteriów technologicznych, ekonomicznych i ekologicznych. uwzglňdnieniu w planowaniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami wszystkich uwarunkowaŊ, w tym: politycznych, społeczno-gospodarczych, technicznych, technologicznych, finansowych, organizacyjnych, Ōrodowiskowych. bieŐņcym monitoringu i kontroli systemu w trakcie jego realizacji i eksploatacji, reagowanie na zmiany uwarunkowaŊ, które stanowiły podstawň opracowania koncepcji i programu strategicznego zintegrowanej gospodarki odpadami (w tym np. iloŌci, składu i właŌciwoŌci odpadów, podstaw prawnych gospodarki odpadami, analiz marketingowych dotyczņcych odzyskiwanych surowców, energii itp.) i wprowadzanie niezbňdnych korekt. uzyskaniu społecznej akceptacji dla projektowanej strategii zintegrowanej gospodarki odpadami. Przyjňto siedem zasadniczych załoŐeŊ dla rozwoju gospodarki odpadami moŐliwych do realizacji w gminie Stara Biała: zintegrowane podejŌcie do gospodarki odpadami, zapewnienie zorganizowanej zbiórki całej iloŌci wytwarzanych odpadów, minimalizacja iloŌci odpadów oraz zmniejszenie ich potencjału szkodliwoŌci, wzrost recyklingu, w tym recyklingu organicznego, składowanie odpadów wczeŌniej przekształconych, zwiňkszony udział społeczny w procesie podejmowania decyzji, efektywna ochrona zdrowia i Őycia ludnoŌci oraz Ōrodowiska przed odpadami. Realizacja tych załoŐeŊ jest zgodna z głównymi zasadami gospodarowania odpadami wynikajņcymi z prawa unijnego i krajowego, a w szczególnoŌci z: hierarchiņ postňpowania z odpadami, zasadņ bliskoŌci, zasadņ samowystarczalnoŌci w skali kraju (i regionu) - stworzenia zintegrowanej sieci instalacji i urzņ- dzeŊ i pozwoli na osiņgniňcie zasadniczego celu - wdroŐenia najlepszej praktycznej (wykonalnej) opcji gospodarowania odpadami, spełniajņcej wymogi ochrony Ōrodowiska.

9. Załņcznik graficzny

Rysunek 1. Lokalizacja miejsc unieszkodliwiania i odzysku odpadów na terenie Zwiņzku Gmin Regionu Płockiego

Załņcznik nr 1 do Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Stara Biała

PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST Z TERENU GMINY STARA BIAŁA na lata 2009-2032

1. WSTŇP Azbest jest minerałem znanym od kilku tysiňcy lat. Z uwagi na swoje właŌciwoŌci (elastycznoŌń, odpornoŌń na działanie czynników atmosferycznych i substancji Őrņcych, ogniotrwałoŌń) stosowany był od ponad 100 lat w wielu wyrobach przemysłowych. DziŌ wiemy, Őe stanowi on zagroŐenie dla zdrowia i Őycia ludzi, oraz Őe zagroŐenie to roŌnie w miarň starzenia siň i zuŐycia wyrobów zawierajņcych azbest. Według opinii najbardziej znanych producentów płyt azbestowo-cementowych (płyty te majņ znaczņcy udział na rynku wyrobów zawierajņcych azbest) czas uŐytkowania prawidłowo zamontowanych i konserwowanych co 5-7 lat tego rodzaju wyrobów okreŌlony jest na około 30 lat. Ten przedział czasowy stał siň podstawņ do okreŌlania obowiņzujņcych, granicznych terminów wykorzystywania wyrobów zawierajņcych azbest. W dniu 19 czerwca 1997 roku Sejm R.P. przyjņł ustawň o zakazie stosowania wyrobów zawierajņcych azbest (t.j. Dz.U. z 2004r. Nr 3, poz.20 z póŎn. zm.). Ustawa zakazuje wprowadzania na terytorium kraju azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest oraz obrotu azbestem i wyrobami zawierajņcymi ten surowiec. W ten spo- sób zamknňła ona praktycznie okres stosowania wyrobów zawierajņcych azbest w Polsce. Pozostał natomiast problem sukcesywnego usuwania zuŐytych wyrobów w sposób niezagraŐajņcy zdrowiu ludzi i zanie- czyszczaniu Ōrodowiska. Problem ten znalazł siň w zainteresowaniu Sejmu RP, który w dniu 19 czerwca 1997 roku przyjņł rezolucjň w sprawie wycofywania azbestu z gospodarki (M.P. Nr 38, poz. 373), w której wezwał Radň Ministrów do opracowania programu zmierzajņcego do wycofania azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest z terytorium Polski. Pokłosiem w/w aktów prawnych jest przyjňty przez Radň Ministrów w maju 2002r. „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest stosowanych na terytorium Polski”. Program ten jest podstawņ do opracowywania: wojewódzkich i gminnych programów usuwania wyrobów zawierajņcych azbest. Głównym celem tych programów jest usuniňcie do 2032r. z terenu Polski wszystkich wyrobów zawierajņcych azbest.

2. CELE I ZADANIA „PROGRAMU…” Głównym celem niniejszego programu jest: wyeliminowanie do 2032 roku z terenu gminy wyrobów zawierajņcych azbest zgodnie z obowiņzujņcymi przepisami prawa oraz z zapisami w obowiņzujņcych programach: wojewódzkim i powiatowym, wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkaŊców gminy zwiņzanych z wykorzysty- waniem azbestu, doprowadzenie do osiņgniňcia poŐņdanych wymogów ochrony Ōrodowiska, stworzenie warunków do wdroŐenia obowiņzujņcych przepisów prawnych i norm postňpowania z wyrobami zawierajņcymi azbest. Zadaniem programu jest: oszacowanie iloŌci wyrobów zawierajņcych azbest oraz ich rozmieszczenia na terenie gminy, okreŌlenie, na podstawie obowiņzujņcych przepisów, obowiņzków samorzņdu gminnego, właŌcicieli nieruchomoŌci oraz przedsiňbiorców w zakresie bezpiecznego uŐytkowania oraz realizacji prac polegajņ- cych na usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest, szacunkowe okreŌlenie kosztów usuwania z terenu gminy wyrobów zawierajņcych azbest oraz okreŌle- nie Ŏródeł finansowania prac z tym zwiņzanych, opracowanie harmonogramu zadaŊ zwiņzanych z realizacjņ programu oraz monitoringu realizacji tego programu,

3. CHARAKTERYSTYKA WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST Azbestem nazywa siň grupň naturalnych minerałów o krystalicznej budowie i włóknistej strukturze, odpor- nych na temperaturň, bardzo elastycznych, twardych i mocnych. Swe właŌciwoŌci azbest zawdziňcza przede wszystkim włóknistej budowie. DługoŌń włókien jest bardzo róŐna i zaleŐy od odmiany azbestu. Włókna majņ długoŌń kilku centymetrów i Ōrednicň kilku mikrometrów, a czňŌń z nich osiņga wartoŌci sub- mikronowe – zarówno długoŌci jak i Ōrednicy. WłaŌciwoŌci takie wykazujņ minerały grupy: serpentyny: chryzotyle (uwodnione krzemiany magnezu z niewielkņ domieszkņ Őelaza i glinu oraz, w zaleŐnoŌci od pochodzenia, domieszki dwutlenku tytanu, dwutlenku niklu, dwutlenku manganu, trójtlenku chromu trójwartoŌciowego); amfibole: krokidolit (uwodniony krzemian magnezowo – Őelazowy); amozyt (krzemian Őelazowo – magnezowy); antofyllit (krzemian magnezowy zawierajņcy Őelazo); tremolit; aktynolit. Obie grupy azbestów: serpentyny i amfibole róŐniņ siň miňdzy sobņ budowņ i długoŌciņ włókien oraz wła- ŌciwoŌciami chorobotwórczymi. Grupň serpentynowņ charakteryzujņ znacznie dłuŐsze włókna od grupy amfibolowej. Stosunkowo najdłuŐsze włókna ma chryzotyl i to takŐe w zaleŐnoŌci od pochodzenia. Na Ōwiecie azbest znany jest od kilku tysiňcy lat. Jego właŌciwoŌci fizykochemiczne powodowały, iŐ był stosowany w ponad kilku tysiņcach wyrobów zawierajņcych azbest, a najbardziej rozpowszechniony był w wyrobach budowlanych (głównie jako pokrycia dachowe i osłony elewacyjne), energetyce, przemyŌle chemicznym i transporcie. SłuŐył takŐe do produkcji sprzňtu gospodarstwa domowego. W Polsce jego szerokie zastosowanie nastņpiło w ostatnich 100 latach. Ten niebezpieczny surowiec impor- towano do kraju głównie z byłego ZSRR oraz z Kanady i wykorzystywano przede wszystkim do wyrobu materiałów budowlanych, pokryń dachowych oraz elewacji budynków. Szacuje siň, Őe na dachach budyn- ków i obiektach przemysłowych znajduje siň ok. 1.351.500 tys. m2 oraz ok. 600 tys. ton rur i innych wyro- bów azbestowo cementowych. Wyroby, w których był wykorzystywany azbest odznaczały siň duŐņ odpornoŌciņ na korozjň i gnicie, były ogniotrwałe oraz wytrzymałe na działanie czynników zewnňtrznych. Rodzaje oraz kierunki ich wykorzystania przedstawiono w tabeli nr 1.

Tabela nr 1 KIERUNKI WYKORZYSTANIA AZBESTU

L.p. Rodzaje wyrobów Wyroby Udział% Zastosowanie Zalety wyrobu azbestu w wyrobie 1. Wyroby azbestowo - - płyty dekarskie 5-10% - pokrycia dachowe - ogniotrwałoŌń cementowe - rury ciŌnieniowe - elewacje - odpornoŌń na korozjň i gnicie - płyty okładzinowe - wodociņgi i kanalizacje - wytrzymałoŌń mechanicznie i elewacyjne - lekkie - trwałe - niewymagajņce konserwacji 2. Wyroby izolacyjne - wata 75-100% - izolacje kotłów - odporne na wysokņ tempera- - włókniny parowych, turň - sznury silników, - trwałe - tkanina termoizolacyj- rurociņgów, na wymienników ciepła, - taŌmy zbiorników - ubrania i tkaniny termo- izolacyjne 3. Wyroby uszczelniajņce - tektura 75-100% Uszczelnienia naraŐone - odpornoŌń na wysokņ tempe- - płyty azbestowo- na: raturň kauczukowe - wysokņ temperaturň - wytrzymałoŌń na Ōciskanie - szczeliwa plecione - wodň i parň - dobra elastycznoŌń - kwasy i zasady - odpornoŌń chemiczna - oleje i gazy spalinowe 4. Wyroby cierne - okładziny cierne 30% Elementy napňdów Chroni elementy przed prze- - klocki hamulcowe grzaniem 5. Wyroby hydroizola- - lepiki asfaltowe 20-40% Materiały stosowane w cyjne - kity uszczelniajņce budownictwie - zaprawy gruntujņce - papa dachowa - płytki podłogowe 6. Inne - materiały filtracyjne w Stosowany w róŐnych przemyŌle piwowarskim przemysłach i w farmacji - wypełniacz lakierów i izolacji przewodów grzewczych - produkcja masek

Przyjmujņc jako kryterium zawartoŌń azbestu, stosowane spoiwo oraz gňstoŌń objňtoŌciowņ, wyroby zawie- rajņce azbest moŐna podzieliń na dwie klasy: - KLASA I „wyroby miňkkie” – których gňstoŌń objňtoŌciowa jest mniejsza niŐ 1000kg/m3. Sņ to słabo zwiņzane produkty azbestowe o wysokim, powyŐej 20% (nawet do 100%) udziale azbestu w produkcie oraz niskiej zawartoŌci substancji wiņŐņcej, do których zaliczamy miňdzy innymi: tynki, maty, płyty azbestowe, materiały izolujņce, papy. Wyroby te łatwo ulegajņ uszkodzeniom mechanicznym, czemu towarzyszy znaczna emisja włókien azbestu do otoczenia. NajczňŌciej stosowanymi w tej klasie były wyroby tekstylne z azbestu uŐywane przez pracowników w celach ochronnych, koce gaŌnicze, szczeliwa plecione, tektury uszczelkowe m.in. w sprzňcie AGD, płytki podłogowe PCW oraz materiały i wykładziny cierne. - KLASA II „wyroby twarde” – których gňstoŌń objňtoŌciowa jest wiňksza niŐ 1000kg/m3, zawierajņce wy- soki udział substancji wiņŐņcej, zaŌ niski (poniŐej 20%) udział azbestu, do których naleŐņ płyty faliste i płaskie, rury wodociņgowe, elementy kanalizacji. W wyrobach tych włókna azbestowe sņ mocno zwiņ- zane, a w przypadku mechanicznego uszkodzenia (pňkniňcia) ma miejsce stosunkowo niewielka emisja azbestu do otoczenia, w porównaniu z wyrobami klasy I. Natomiast niebezpieczeŊstwo dla zdrowia ludzi i Ōrodowiska stwarza mechaniczna obróbka tych wyrobów (ciňcie, wiercenie otworów) oraz rozbijanie w wyniku zrzucania z wysokoŌci w trakcie prac remontowych.

4. RODZAJE I KLASYFIKACJA ODPADÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST W wyniku demontaŐu, rozbiórki, wyburzeŊ, usuniňcia wyrobów zawierajņcych azbest z obiektów, budowli i urzņdzeŊ powstajņ odpady zawierajņce azbest. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 27 wrzeŌnia 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) ŌciŌle wymienia rodzaje odpadów zawierajņcych azbest, które zostały zaliczone do odpadów niebezpiecznych.

W zaleŐnoŌci od Ŏródła powstawania odpadów w katalogu wymieniono 9 rodzajów odpadów zawierajņcych azbest: 1. Kod 06 07 01* Podgrupa: Odpady z produkcji… chloru i chlorowców rodzaj: Odpady azbestowe z elektrolizy 2. Kod 06 13 04* Podgrupa: Odpady z innych procesów nieorganicznych rodzaj: Odpady z przetwarzania azbestu 3. Kod 10 11 81* Podgrupa: Odpady z hutnictwa szkła rodzaj: Odpady zawierajņce azbest 4. Kod 10 13 09* Podgrupa: Odpady z produkcji spoiw mineralnych rodzaj: Odpady zawierajņce azbest z produkcji elementów azbestowo-ceramicznych 5. Kod 15 01 11* Podgrupa: Odpady opakowaniowe… rodzaj: Opakowania metali zawierajņce niebezpieczne elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) włņcznie z pustymi pojemnikami ciŌnieniowymi 6. Kod 16 01 11* Podgrupa: ZuŐyte lub nienadajņce siň do uŐytkowania pojazdy rodzaj: Okładziny hamulcowe zawierajņce azbest 7. Kod 16 02 01* Podgrupa: Odpady urzņdzeŊ elektrycznych i elektronicznych rodzaj: ZuŐyte urzņdzenia zawierajņce azbest 8. Kod 17 06 01* Podgrupa: Materiały izolacyjne oraz materiały konstrukcyjne zawierajņce azbest rodzaj: Materiały izolacyjne zawierajņce azbest 9. Kod 17 06 05* Podgrupa: Materiały izolacyjne oraz materiały konstrukcyjne zawierajņce azbest rodzaj: Materiały konstrukcyjne zawierajņce azbest

5. ZAGROŏENIA DLA ZDROWIA LUDZKIEGO WYNIKAJŅCE Z UŏYTKOWANIA WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST Wyroby zawierajņce azbest, odpady zawierajņce azbest stanowiņ bezpoŌrednie zagroŐenie dla zdrowia ludzi wówczas, gdy włókna azbestowe uwalniajņ siň i wraz z powietrzem przedostajņ siň do układu oddechowego (np. w trakcie prac demontaŐowych podczas szlifowania, ciňcia lub łamania wyrobów). Na niszczenie i w efekcie uwalnianie siň azbestu do otoczenia duŐy wpływ majņ równieŐ warunki klimatyczne oraz zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Głównym Ŏródłem skaŐenia Ōrodowiska pyłem azbestowym sņ uszkodzone powierzchnie płyt na dachach i elewacjach budynków oraz dzikie wysypiska odpadów azbestowych. Wyroby azbestowe bňdņce w dobrym stanie technicznym (nieuszkodzone) oraz odpowiednio zabezpieczone nie stanowiņ istotnego zagroŐenia dla zdrowia ludzkiego. Badania naukowe udowodniły, Őe azbest stanowi powaŐne zagroŐenie dla zdrowia w nastňpstwie długotrwałego naraŐania dróg oddechowych na wdychanie jego włókien. Oddychanie powietrzem, w którym znajdujņ siň niewidzialne dla oka włókna azbestu moŐe doprowadziń do szeregu chorób układu oddechowego, takich jak: pylica azbestowa (azbestoza), rak płuc (najpowszechniejszy nowotwór złoŌliwy powodowany przez azbest), miňdzybłoniaki opłucnej i otrzewnej (nowotwory o wysokiej złoŌliwoŌci), łagodne zmiany opłucnowe. Najwiňksze zagroŐenie dla organizmu ludzkiego stanowiņ włókna respirabilne, czyli takie, które mogņ wy- stňpowań w postaci trwałego aerozolu w powietrzu i przedostawań siň z wdychanym powietrzem do organizmu. Maja one długoŌń powyŐej 5 mikrometrów, gruboŌń nie wiňkszņ niŐ 3 mikrometry i stosunek długo- Ōci do Ōrednicy mniejszy niŐ 3:1. Włókna te wdychane do pňcherzyków płucnych, nie mogņ juŐ byń wydalo- ne. Ich szkodliwe działanie moŐe ujawniń siň dopiero po wielu latach. Im wiňcej jest włókien w powietrzu, którym oddychamy, tym wiňksze jest ryzyko zachorowania na choroby wywołane azbestem. Na wystňpowanie i typ patologii wpływa rodzaj azbestu, wymiary włókien azbestowych i ich stňŐenie oraz czas trwania naraŐenia na ich wdychanie. Głównym skutkiem zdrowotnym naraŐenia na pył azbestowy jest wzrost wystňpowania zmian opłucnowych, zwiňkszone ryzyko zachorowania na miňdzybłonniaka opłucnej i otrzewnej, a takŐe raka płuc. Brak dowodów Ōwiadczņcych o tym, Őe azbest spoŐyty w wodzie jest szkodliwy dla zdrowia, stņd nie wydaje siň konieczne zastňpowanie azbestowych instalacji wodociņgowych innymi. Prace te winny nastňpowań przede wszystkim w miarň technicznego zuŐycia rur azbestowych. Zachorowań mogņ nie tylko osoby, które miały kontakt z azbestem, ze wzglňdu na charakter wykonywanej pracy, ale i te, które naraŐone sņ na długotrwałe wdychanie włókien azbestowych o małym stňŐeniu lub na krótkotrwałe przebywanie w miejscu o ich bardzo wysokim stňŐeniu. Oznacza to, Őe wykonujņc wielokrotnie drobne naprawy w materiale zawierajņcym azbest, czy teŐ mieszkajņc w okolicy, gdzie w pobliŐu znajduje siň nielegalne składowisko wyrobów zawierajņcych azbest, jest siň naraŐonym w duŐym stopniu na zacho- rowanie. Naturalne Ŏródła emisji włókien azbestowych w praktyce majņ mniejsze znaczenie niŐ Ŏródła zwiņ- zane z działalnoŌciņ człowieka. Obecnie po zaprzestaniu produkcji wyrobów zawierajņcych azbest, tymi Ŏródłami sņ: niewłaŌciwie składowane odpady azbestowe, w tym tzw. dzikie wysypiska, szczególnie w lasach i odkry- tych wyrobiskach, uŐytkowanie wyrobów azbestowych, co w konsekwencji prowadzi do zanieczyszczenia powietrza pyłem azbestowym w wyniku: korozji i mechanicznych uszkodzeŊ płyt azbestowo-cementowych, niewłaŌciwe usuwanie z dachów i elewacji wyrobów zawierajņcych azbest, urzņdzenia grzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne i izolacje zawierajņce azbest. Sņ to Ŏródła wystňpujņ- ce wewnņtrz pomieszczeŊ. Stosowanie wyrobów azbestowych, a w konsekwencji moŐliwoŌń uwalniania włókien azbestu do Ōrodowi- ska, spowodowało wzrost zainteresowania zdrowotnymi skutkami Ōrodowiskowej ekspozycji na azbest. Najwiňksze zagroŐenie emisji szkodliwych dla zdrowia włókien azbestowych stwarza proces usuwania wy- robów zawierajņcych ten surowiec. Prace zwiņzane z usuwaniem azbestu muszņ byń prowadzone w taki sposób, aby wyeliminowań lub zminimalizowań uwalnianie siň azbestu do Ōrodowiska tak, aby nie zostały przekroczone dopuszczalne wartoŌci stňŐeŊ włókien azbestowych w powietrzu. W Polsce coraz czňŌciej spo- tykana jest praktyka samodzielnego demontaŐu przez właŌcicieli obiektów pokryń dachowych (azbestowo- cementowych) czy elewacji. Jest ona niedopuszczalna, a wszelkiego rodzaju roboty budowlano-remontowe prowadzone z udziałem wyrobów zawierajņcych azbest powinny byń wykonywane przez specjalistyczne firmy posiadajņce stosowne zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych. Wykaz podmiotów uprawnionych do prowadzenia prac zwiņzanych z usuwaniem i transportem wyrobów zawierajņcych azbest na terenie gminy podano w załņczniku nr 9. Jedynņ metodņ unieszkodliwiania odpadów azbestowych jest ich składowanie. Odpady azbestowe mogņ byń deponowane jedynie na składowiskach odpadów niebezpiecznych przeznaczonych wyłņcznie do skła- dowania odpadów azbestowych, na wydzielonych czňŌciach składowisk odpadów niebezpiecznych oraz na wydzielonych czňŌciach składowisk odpadów innych niŐ niebezpieczne, przy zachowaniu warunków technicznych dotyczņcych ich bezpiecznego składowania. W celu zabezpieczenia przed emisjņ pyłów po- wierzchniň kaŐdej kolejnej warstwy odpadów przykrywa siň foliņ lub warstwņ gruntu. Wykaz składowisk przyjmujņcych odpady zawierajņce azbest podano w załņczniku nr 6 do niniejszego programu. Metody bezpiecznego postňpowania z azbestem i materiałami zawierajņcymi azbest, poczņwszy od eksploatacji tych wyrobów poprzez usuwanie, transport i składowanie okreŌlone sņ poprzez obowiņzujņce w Pol- sce przepisy prawne.

6. PRAWNE ASPEKTY UŏYTKOWANIA I USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST Od czasu wprowadzenia ustawy z dnia 19 czerwca 1997r. o zakazie stosowania wyrobów zawierajņcych azbest (Dz.U. 1997. Nr 101, poz. 628) na terenie Polski obowiņzuje zakaz produkcji, handlu oraz stosowania wyrobów zawierajņcych azbest. W nastňpnych latach wprowadzono kolejne akty prawne ustaw i rozporzņ- dzeŊ regulujņcych kwestie zwiņzane z uŐytkowaniem i usuwaniem tego typu wyrobów. Obecnie w Polsce istnieje szereg przepisów dotyczņcych problematyki azbestu. Biorņc pod uwagň przedmiot niniejszego opracowania w załņczniku nr 1 wymieniono najwaŐniejsze ustawy i rozporzņdzenia, wg stanu na dzieŊ 30 listopada 2008r. Uzupełnieniem aktów prawnych w przedstawionym zakresie jest „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest stosowanych na terytorium Polski” przyjňty przez Radň Ministrów w dniu 14 maja 2002r. oraz lokalne programy usuwania azbestu realizowane przez gminy, powiaty i woje- wództwa. Polskie prawodawstwo dopuszcza wykorzystywanie azbestu lub wyrobów zawierajņcych azbest w uŐytko- wanych budynkach, instalacjach lub urzņdzeniach nie dłuŐej niŐ do dnia 31 grudnia 2032 roku. W sposób szczegółowy okreŌla równieŐ wymagania dotyczņce postňpowania z wyrobami i odpadami azbestowymi, obowiņzki organów administracji, a takŐe właŌcicieli i zarzņdców nieruchomoŌci w tym zakresie oraz obo- wiņzki wykonawców prac polegajņcych na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest. Obowiņzki te omówiono w punkcie 7 programu. Uregulowania prawne uŐytkowania i usuwania wyrobów zawierajņcych azbest wynikajņce z ustawy „Prawo Ochrony ŋrodowiska” Azbest zgodnie z ustawņ Prawo Ochrony ŋrodowiska obok PCB zaliczany jest do substancji stwarzajņcych szczególne zagroŐenie dla Ōrodowiska. Dalej ustawa okreŌla, Őe m.in. azbest jako substancja stwarzajņca szczególne zagroŐenie dla Ōrodowiska, powinien byń wykorzystywany, przemieszczany i eliminowany przy zachowaniu szczególnych Ōrodków ostroŐnoŌci. Instalacje lub urzņdzenia, w których jest lub był wykorzystywany azbest, powinny zostań oczyszczone lub unieszkodliwione. Ustawa nakłada na wykorzystujņcego wyroby zawierajņce azbest obowiņzek sukcesywnej ich eliminacji i obowiņzek dokumentowania rodzaju, iloŌci i miejsc ich wystňpowania oraz sposobu ich eliminowania oraz obowiņzek przedkładania wojewodzie okresowych informacji o rodzaju iloŌci i miejscach ich wystňpowania. W przypadku osób fizycznych niebņdņcych przedsiňbiorcami ustawa nakłada obowiņzek przedłoŐenia informacji o rodzaju, iloŌci i miejscach wystňpowania wyrobów zawierajņcych azbest w formie uproszczonej. Informacjň tň składa siň wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi). RównieŐ ustawa nakłada na wójta, burmistrza, prezydenta miasta obowiņzek przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, iloŌci i miejscach wystňpowania azbestu. Szczegółowe uregulowania prawne (rozporzņdzenia) regulujņce uŐytkowanie i usuwanie wyrobów zawiera- jņcych azbest Do głównych aktów prawnych regulujņcych szczegółowe wymagania i zasady uŐytkowania i usuwania wy- robów zawierajņcych azbest naleŐņ: rozporzņdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 paŎdziernika 2003r. w sprawie wymagaŊ w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urzņdzeŊ, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz.U. Nr 192, poz. 1876), rozporzņdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 w sprawie sposo- bów i warunków bezpiecznego uŐytkowania i usuwania wyrobów zawierajņcych azbest (Dz.U. Nr 71, poz. 649), rozporzņdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 paŎdziernika 2005r. w sprawie zasad bezpieczeŊstwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego uŐytkowania takich wyrobów (Dz.U. Nr 216, poz. 1824) W/w rozporzņdzenia okreŌlajņ obowiņzki samorzņdu gminnego, właŌcicieli i zarzņdców nieruchomoŌci za- wierajņcych wyroby z udziałem azbestu oraz wykonawców prac polegajņcych na zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest.

7. WYTYCZNE DLA WŁAŋCICIELI I ZARZŅDCÓW NIERUCHOMOŋCI, WYKONAWCÓW PRAC POLEGAJŅCYCH NA ZABEZPIECZANIU I USUWANIU WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST ORAZ JEDNOSTEK SAMORZŅDU GMINNEGO Obowiņzki i postňpowanie właŌcicieli i zarzņdców przy uŐytkowaniu obiektów i terenów z wyrobami zawie- rajņcymi azbest 1. Sporzņdzenie „Oceny stanu i moŐliwoŌci bezpiecznego uŐytkowania wyrobów zawierajņcych azbest”. WłaŌciciel lub zarzņdca budynku, budowli, instalacji lub urzņdzenia technicznego oraz terenu, gdzie znajdujņ siň wyroby zawierajņce azbest, ma obowiņzek sporzņdzenia - w 2 egzemplarzach „Oceny stanu i moŐliwoŌci bezpiecznego uŐytkowania wyrobów zawierajņcych azbest” (wzór w załņczniku nr 2). Wła- Ōciciele lub zarzņdcy, którzy spełnili ten obowiņzek wczeŌniej – sporzņdzajņ nastňpne „Oceny...” w terminach wynikajņcych z warunków poprzedniej „Oceny...” tzn.: - po 5-u latach, jeŐeli wyroby zawierajņce azbest sņ w dobrym stanie technicznym i nieuszkodzone, - po roku, jeŐeli przy poprzedniej „Ocenie...” ujawnione zostały drobne (do 3% powierzchni wyrobów) uszkodzenia. Wyroby, które posiadały lub posiadajņ duŐe i widoczne uszkodzenia – powinny zostań bezzwłocznie usuniňte. Jeden egzemplarz „Oceny…” właŌciciel lub zarzņdca zobowiņzany jestzłoŐyń właŌciwemu organowi nadzoru budowlanego w terminie do 30-u dni od dnia jej sporzņdzenia. Drugi egzemplarz zachowuje przy dokumentacji budynku, budowli, instalacji lub urzņdzenia przemysłowego oraz terenu – do czasu sporzņdzenia nastňpnej „Oceny…”. 2. Przeprowadzenie inwentaryzacji wyrobów zawierajņcych azbest poprzez wykonanie spisu z natury. Inwentaryzacjň naleŐało sporzņdziń do dnia 28 maja 2004r. Sposób przedstawienia wyników inwentaryzacji dotyczņcych: - wyrobów zawierajņcych azbest i miejsca ich wykorzystywania, - wyrobów zawierajņcych azbest, których wykorzystywanie zostało zakoŊczone okreŌlajņ załņczniki nr 3 i 4 do niniejszego programu. Informacjň o wyniku inwentaryzacji właŌciciel, zarzņdca lub uŐytkownik sporzņdza w dwóch egzemplarzach: - jeden egzemplarz przedkłada w formie pisemnej: a) wojewodzie – dotyczy przedsiňbiorstw b) wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta – dotyczy osób fizycznych niebňdņcych przedsiň- biorcami. drugi egzemplarz przechowuje przez okres jednego roku, do czasu sporzņdzania nastňpnej informacji. Informacje przedkłada corocznie, celem wykazania ewentualnych zmian w iloŌci posiadanych wyro- bów zawierajņcych azbest. 3. Opracowanie corocznego planu kontroli jakoŌci powietrza dla pomieszczeŊ zawierajņcych azbest. Dla kaŐdego pomieszczenia, w którym znajdujņ siň instalacje lub urzņdzenia zawierajņce azbest lub wyroby zawierajņce azbest, właŌciciel, zarzņdca lub uŐytkownik sporzņdza corocznie plan kontroli jakoŌci powietrza obejmujņcy pomiary stňŐenia azbestu. W przypadku przekroczenia najwyŐszego dopuszczal- nego stňŐenia pyłów zawierajņcych azbest w Ōrodowisku pracy, stwierdzonego w wyniku realizacji planu kontroli, dalsze wykorzystywanie instalacji lub urzņdzenia jest niedopuszczalne i konieczne jest jej oczyszczanie poprzez usuniňcie wyrobów zawierajņcych azbest lub ich wymianň. 4. Oznakowanie pomieszczeŊ, gdzie znajdujņ siň urzņdzenia lub instalacje z wyrobami zawierajņcymi azbest – odpowiednim znakiem ostrzegawczym dla azbestu (zał. nr 10 niniejszego programu). 5. Opracowanie i wywieszenie na widocznym miejscu instrukcji bezpiecznego postňpowania i uŐytkowania pomieszczenia z wyrobami zawierajņcymi azbest. 6. Zaznaczenie na planie sytuacyjnym terenu miejsc z wyrobami zawierajņcymi azbest.

Schemat procedury postňpowania:

Obowiņzki i postňpowanie właŌcicieli i zarzņdców przy usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest z obiektów lub terenów 1. Identyfikacja azbestu w wyrobach przeznaczonych do usuniňcia przez uprawnione laboratorium. WłaŌciciel lub zarzņdca budynku, budowli, instalacji lub urzņdzenia oraz terenu, gdzie znajduje siň azbest lub wyroby zawierajņce azbest – powinien dokonań identyfikacji rodzaju i iloŌci azbestu w wyrobach, przez uprawnione do takich prac laboratorium. Identyfikacja azbestu powinna nastņpiń w okresie uŐytkowania wyrobów, jeszcze przed rozpoczňciem wykonywania prac zabezpieczenia lub usuwania takich wyrobów – o ile informacja ta, nie jest podana w innych dokumentach budowy przedmiotowego obiektu. Identyfikacja azbestu jest obowiņzkiem właŌciciela lub zarzņdcy, wynikajņcym z tytułu własnoŌci oraz odpowiedzialnoŌci prawnej, dotyczņcej ochrony osób trzecich od szkód mogņcych wynikań z nieodpo- wiedniej eksploatacji przedmiotu stanowiņcego własnoŌń. Wyniki identyfikacji azbestu powinny byń uwzglňdniane przy: - Sporzņdzaniu „Oceny...” - Sporzņdzaniu informacji dla wójta, burmistrza, prezydenta miasta, - Zawieraniu umowy na wykonanie prac zabezpieczania lub usuwania wyrobów zawierajņcych azbest z wykonawcņ tych prac – wytwarzajņcym odpady niebezpieczne. WłaŌciciel lub zarzņdca moŐe zleciń innym – fachowo przygotowanym osobom lub podmiotom prawnym – przeprowadzenie czynnoŌci wykonania identyfikacji azbestu w wyrobach. W kaŐdym przypadku powinno to mień miejsce przed rozpoczňciem prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierajņcych azbest. 2. Zgłoszenie prac polegajņcych na zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest do wła- Ōciwego organu administracji architektoniczno-budowlanej. WłaŌciciel lub zarzņdca budynku, budowli, instalacji lub urzņdzenia oraz terenu z wyrobami zawierajņ- cymi azbest, ma obowiņzek zgłoszenia – na 30 dni przed rozpoczňciem prac, wniosku o pozwolenie na budowň (remont), wraz z okreŌlonymi warunkami. Wniosek powinien byń sporzņdzony z uwzglňdnie- niem przepisów wynikajņcych z ustawy – Prawo budowlane. Zatajenie informacji o wystňpowaniu azbestu w wyrobach, które bňdņ przedmiotem prac remontowo- budowlanych skutkuje – na podstawie ustawy Prawo ochrony ŋrodowiska – odpowiedzialnoŌciņ praw- nņ. 3. Uzyskanie od wykonawcy prac, pisemnego oŌwiadczenia o prawidłowoŌci wykonania robót i oczyszcze- nia z azbestu, a nastňpnie przechowywań je przez okres co najmniej 5-lat, wraz z innņ dokumentacjņ budynku, budowli, instalacji lub urzņdzenia oraz terenu.

Schemat procedury postňpowania:

Obowiņzki wykonawcy prac zwiņzanych z usuwaniem azbestu oraz postňpowanie przy pracach przygoto- wawczych do usuwania wyrobów zawierajņcych azbest a) prace przygotowawcze Wykonawcy prac polegajņcych na demontaŐu elementów azbestowych jako wytwórcy odpadów niebezpiecznych (zgodnie z w/w ustawņ o odpadach), przed przystņpieniem do wykonywania prac, zobowiņza- ni sņ do: - uzyskania, od organu ochrony ŋrodowiska – wojewoda/starosta – decyzji zatwierdzajņcej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeŐeli iloŌń odpadów przekracza 0,1 Mg rocznie (jeŐeli iloŌń wytworzonych odpadów niebezpiecznych nie przekracza 0,1 Mg rocznie naleŐy przedłoŐyń informacjň o sposobie gospodarowania wytwarzanymi odpadami), - przeszkolenia przez uprawnionņ instytucjň zatrudnionych pracowników, osób kierujņcych lub nadzo- rujņcych prace polegajņce na zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest w zakresie bezpieczeŊstwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu tych wyrobów oraz przestrzegania procedur dotyczņcych bezpiecznego postňpowania, - wyposaŐenia pracowników zatrudnionych do pracy z azbestem w odpowiednie Ōrodki ochrony indy- widualnej oraz odzieŐ i obuwie ochronne, - opracowania przed rozpoczňciem prac szczegółowego planu prac usuwania wyrobów zawierajņcych azbest. Plan prac zawiera informacje okreŌlone w obowiņzujņcych przepisach, - przed przystņpieniem do prac, wykonawca jest zobowiņzany do zgłoszenia tego faktu właŌciwemu organowi nadzoru budowlanego oraz właŌciwemu okrňgowemu inspektorowi pracy. Zgłoszenie zawiera informacje okreŌlone w obowiņzujņcych przepisach.

Schemat procedury postňpowania:

b) wykonywanie prac Przed przystņpieniem do prac polegajņcych na demontaŐu elementów zawierajņcych azbest wykonawca jest zobowiņzany odpowiednio przygotowań miejsce prowadzenia prac m.in poprzez: - odizolowanie obszaru prac od otoczenia poprzez stosowanie osłon zabezpieczajņcych przenikanie azbestu do Ōrodowiska, - ogrodzenie terenu prac z zachowaniem bezpiecznej odległoŌci od traktów komunikacyjnych dla pie- szych, przy zastosowaniu odpowiednich osłon, - umieszczenie w strefie prac w widocznym miejscu tablic informacyjnych „Uwaga! ZagroŐenie azbestem” bņdŎ „Uwaga! ZagroŐenie azbestem – krokidolitem”, - Przy pracach elewacyjnych powinny byń stosowane odpowiednie kurtyny zasłaniajņce fasadň obiektu, aŐ do gruntu, a teren wokół objňty kurtynņ, powinien byń wyłoŐony grubņ foliņ, dla łatwego oczyszczania po kaŐdej zmianie roboczej. Wszystkie prace zwiņzane z usuwaniem wyrobów zawierajņcych azbest naleŐy prowadziń w taki sposób aby uniemoŐliwiń emisjň azbestu do Ōrodowiska oraz zminimalizowań pylenie. Aby to osiņgnņń: - Wyroby azbestowe przed ich usuniňciem powinny byń nawilŐone wodņ i utrzymywane w stanie wilgotnym przez cały czas pracy. - Wyroby (płyty, kształtki, rury) naleŐy demontowań w całoŌci, w miarň moŐliwoŌci unikajņc destrukcji mechanicznej. - Do prac naleŐy uŐywań narzňdzi rňcznych lub wolnoobrotowych narzňdzi mechanicznych wyposaŐonych w miejscowe instalacje odciņgajņce powietrze. - W przypadku wystňpowania stňŐenia pyłu azbestu przekraczajņcych dopuszczalne wartoŌci dla miejsca pracy naleŐy prowadziń kontrolny monitoring powietrza. - Codziennie zabezpieczań zdemontowane wyroby i odpady zawierajņce azbest i magazynowań je na wy- znaczonym i zabezpieczonym miejscu. - usuniňte wyroby azbestowe (>1000 kg/m3, tj. płyty i czňŌci płyt azbestowo cementowych) naleŐy pa- kowań w foliň polietylenowņ o gruboŌci nie mniejszej niŐ 2 mm, - przed opakowaniem pyły azbestowe, wyroby i odpady wyrobów azbestowych miňkkich (<1000 kg/m3) naleŐy zestaliń przy uŐyciu cementu, - opakowania z odpadami powinny byń szczelnie zamkniňte i oznakowane w sposób trwały. Po zakoŊczeniu prac polegajņcych na demontaŐu elementów azbestowych naleŐy oczyŌciń teren robót i jego otoczenie. Prace porzņdkowe naleŐy wykonywań starannie stosujņc metody uniemoŐliwiajņce emisjň pyłu azbestu do Ōrodowiska (przez zastosowanie urzņdzeŊ filtracyjno-wentylacyjnych z wysoko skutecznym filtrem lub na mokro). Po wykonaniu prac wykonawca jest zobowiņzany do przedstawienia zleceniodawcy (właŌcicielowi, uŐyt- kownikowi wieczystemu lub zarzņdcy nieruchomoŌci) pisemnego oŌwiadczenia stwierdzajņcego prawidło- woŌń wykonania prac. W przypadku, kiedy przedmiotem prac były wyroby o gňstoŌci objňtoŌciowej mniejszej niŐ 1000 kg/m3 lub wyroby mocno uszkodzone i zniszczone lub prace obejmowały wyroby zawierajņce azbest krokidolit lub prowadzone były w pomieszczeniach zamkniňtych, wykonawca prac ma obowiņzek przedstawienia wyni- ków badania powietrza, przeprowadzonego przez uprawnione do tego laboratorium lub instytucji.

Schemat procedury postňpowania:

Obowiņzki gminy w zakresie przedstawiania wojewodzie informacji o wystňpowaniu wyrobów zawierajņ- cych azbest Ustawa Prawo Ochrony ŋrodowiska nakłada na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta obowiņzek okre- sowego przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, iloŌci i miejscach wystňpowania wyrobów zawie- rajņcych azbest. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 9 paŎdziernika 2002r., w sprawie sposobu przedkładania wojewodzie o rodzaju, iloŌci i miejscach wystňpowania substancji stanowiņcych szczególne zagroŐenie dla Ōro- dowiska (Dz.U. Nr. 175, poz. 1439) okreŌla terminy, formň, układ i wymagane techniki przedkładania informacji. Przesłane informacje o wyrobach zawierajņcych azbest naleŐy przedkładań wojewodzie raz na rok, do dnia 31 marca za poprzedni rok kalendarzowy, poczņwszy od danych za rok 2003. Wzór takiej informacji przedstawiono w załņczniku nr 5.

8. BILANS WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST NA TERENIE GMINY STARA BIAŁA Inwentaryzacjň wyrobów zawierajņcych azbest (eternitu) na terenie gminy Stara Biała przeprowadzono wiosnņ 2007 roku. Pomiarów iloŌci eternitu i oceny jego stanu dokonywali właŌciciele obiektów zawierajņ- cych wyroby z azbestem. Do zbierania danych posłuŐyły wzory informacji i ocen zawarte w rozporzņdzeniach regulujņcych sposoby uŐytkowania wyrobów zawierajņcych azbest. W celu uaktualnienia danych we wrzeŌniu 2008 roku podjňto ponownņ próbň inwentaryzacji, przy czym wziňli w niej udział nieliczni uŐytkownicy eternitu. W oparciu o zgromadzone dane gmina sporzņdziła bilans wyrobów zawierajņcych azbest (eternit), który obrazuje tabela nr 2. Z bilansu tego wynika, iŐ na terenie gminy Stara Biała wykorzystuje siň aktualnie ok. 185 tyŌ.m2 eternitu o masie ok. 2200 Mg. Uwzglňdniajņc powierzchniň gminy, która wynosi 111,12 km2 wskaŎnik nagromadzenia wyrobów zawiera- jņcych azbest wynosi:

2200 Mg / 111 km2 = 19,82 Mg/km2

WskaŎnik ten oscyluje w pobliŐu wskaŎnika nagromadzenia wyrobów zawierajņcych azbest wyliczonego dla powiatu płockiego ziemskiego – wynosi on 21,4 Mg/km2. Opierajņc siň na uzyskanych danych moŐna szacunkowo wyliczyń (wg aktualnych cen) koszty usuniňcia zinwentaryzowanego na terenie gminy eternitu. Biorņc pod uwagň, iŐ koszt demontaŐu, transportu i unieszkodliwienia 1m2 eternitu wynosi ok. 20zł/m2 (przybliŐone stawki negocjował Zwiņzek Gmin Regionu Płockiego w trakcie dotychczas rozstrzygniňtych przetargów) – łņczny koszt usuniňcia 185 tyŌ. m2 eternitu z terenu gminy wyniósłby:

185 000 m2 * 20zł = 3,75 mlnzł.

Do 2032 roku naleŐałoby wiňc na ten cel przeznaczyń Ōredniorocznie:

3750 tys.zł / 24 lata =156,25 tys.zł/rok

W roku 2008 gmina podjňła, za poŌrednictwem Zwiņzku Gmin Regionu płockiego, akcjň dofinansowywania wymiany pokryń dachowych z eternitu. Ze Ōrodków Gminy Stara Biała oraz dotacji uzyskanej z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej sfinansowano demontaŐ i unieszkodliwienie 8138 m2 eternitu, oraz 2278 m2 pokryń dachowych z eternitu zdemontowanych przez właŌcicieli w poprzednich latach.

NaleŐy zaznaczyń, Őe powyŐsze wyliczenia przedstawiono na iloŌci wyrobów zawierajņcych azbest, jakie zostały zgłoszone do Urzňdu Gminy Stara Biała. Dane te jednak mogņ ulec zwiňkszeniu ze wzglňdu na fakt, Őe duŐa iloŌń mieszkaŊców z róŐnych wzglňdów nie wykazała posiadania tych wyrobów na swoich nieruchomoŌciach.

Tabela nr 2 INFORMACJA O RODZAJU, ILOŋCI I MIEJSCACH WYSTŇPOWANIA WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST GMINA STARA BIAŁA

L.p. STOŁECTWO RODZAJ ZABUDOWY ILOŋŃ ETERNITU [m2] Budynki Budynki Budynki Budynki Eternit falisty Eternit płaski OGÓŁEM mieszkalne gospodarcze inwentar- inne skie m2 m2 m2 m2 m2 Mg m2 Mg m2 Mg 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 Biała 3 030 4 669,32 4 134,50 181,50 11905,32 142,86 110 0,99 12015,32 143,85 2 Bronowo Kmiece i Nowe 1844,8 2 285 2 076 69 5967,8 71,61 307 2,76 6274,80 74,38 Bronowo 3 Bronowo Zalesie 2 182 10 152 3 759 1 169 15632 187,58 1630 14,67 17262,00 202,25 4 Brwilno 617 1 991 2 520 160 5288 63,46 0,00 5288,00 63,46 5 Dziarnowo 909 4 381 2 320 50 7117 85,40 543 4,89 7660,00 90,29 6 Kamionki 2 161 4 088 5 556 922 12617 151,40 110 0,99 12727,00 152,39 7 Kobierniki 1 060 3 662 3 790 1 894 10406 124,87 0,00 10406,00 124,87 8 Kowalewko 791 2 619 1 418 332 4045 48,54 1115 10,04 5160,00 58,58 9 Kruszczewo 280 1 250 760 280 2570 30,84 0,00 2570,00 30,84 10 MaŊkowo 1 168 1 295 1 330 50 3593 43,12 250 2,25 3843,00 45,37 11 Maszewo 1 060 1 440 1 935 420 4765 57,18 90 0,81 4855,00 57,99 12 Maszewo DuŐe 3 883,19 1 541,64 595 201,28 6221,11 74,65 0,00 6221,11 74,65 13 MiłodróŐ 822,5 1 110 1 590 278 3800,5 45,61 0,00 3800,50 45,61 14 Nowa Biała 1 442 2 016 702 3960 47,52 200 1,80 4160,00 49,32 15 Stare Draganie i Nowe Draga- 908 7 391 4 479 645 13423 161,08 0,00 13423,00 161,08 nie 16 Nowe Proboszczewice i 5 049,25 4 787 1 555 400 11336,25 136,04 455 4,10 11791,25 140,13 Ogorzelice 17 Nowe Trzepowo 1 858 1 757 2 661 712 6678 80,14 310 2,79 6988,00 82,93 18 Serbrna 960 1 485 1 275 180 3900 46,80 0,00 3900,00 46,80 19 Stara Biała 2 134 7 844 5 478 3 022 18358 220,30 120 1,08 18478,00 221,38 20 Stare Proboszczewice 1 240 5 985 4 005,30 245 11400,3 136,80 75 0,68 11475,30 137,48 21 TrzebuŊ 471 3254,5 2 372 420 6403,5 76,84 114 1,03 6517,50 77,87 22 Ulaszewo i Ludwikowo 861 969 924 208 2962 35,54 0,00 2962,00 35,54 23 Włoczewo 468 2 050 660 204 3382 40,58 0,00 3382,00 40,58 24 Wyszyna 857 1 611 1 035,40 178 3401,4 40,82 280 2,52 3681,40 43,34 25 0 0,00 0,00 0,00 0,00 RAZEM [tys.]: 36,06 79,63 56,93 12,22 179,13 2,15 5,71 0,05 184,84 2,20

9. FINANSOWANIE USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJŅCYCH AZBEST Podstawowym celem „Programu…” jest usuniňcie wyrobów azbestowych z obiektów zlokalizowanych na terenie gminy, a przez to wyeliminowanie szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi i Ōrodowiska naturalnego. Specjalne procedury konieczne do wdroŐenia przy pracach zwiņzanych z demontaŐem, zbiórkņ, transportem i unieszkodliwieniem odpadów zawierajņcych azbest wymagajņ znaczņcych Ōrodków finansowych. W „Programie usuwania wyrobów zawierajņcych azbest z terenu Województwa Mazowieckiego” załoŐono, iŐ: - Ōredni koszt usuniňcia 1m2 płyty azbestowo-cementowej wyniesie 37zł/m2 - Ōredni koszt 1 m2 nowego pokrycia dachowego wyniesie ok. 40zł/m2. W trakcie przetargów organizowanych przez Zwiņzek Gmin Regionu Płockiego cenň usuniňcia 1m2 z budynku ustalono w wysokoŌci: - 2006r – SITA Sp. z o.o. – 22,9zł/m2 - 2007r. – TKJ Matuszewski – 17,97zł/m2 - 2008r. – WOLT CENTER Grzegorz Lewandowski – 15,69zł/m2 Przyjmujņc Ōredni koszt usuniňcia 1m2 eternitu na kwotň 20zł/m2 w punkcie 8 niniejszego „Programu…” wyliczono szacunkowo koszty całkowitego usuniňcia wyrobów zawierajņcych azbest z terenu gminy. Zgodnie z obowiņzujņcymi przepisami koszty zabezpieczenia i w dalszej kolejnoŌci usuwania wyrobów za- wierajņcych azbest ciņŐņ na właŌcicielach nieruchomoŌci. Z braku Ōrodków własnych na ten cel moŐe on korzystań z kredytów bankowych. Najbardziej wspiera inwestycje ekologiczne Bank Ochrony ŋrodowiska S.A. – obowiņzek kredytowania takich inwestycji naleŐy do jego obowiņzków strukturalnych BOŋ Ōwiadczy kompleksowe usługi finansowe dla podmiotów realizujņcych inwestycje w zakresie ochrony Ōrodowiska, w tym zwiņzane z usuwaniem i unieszkodliwianiem wyrobów zawierajņcych azbest, polegajņce na wymianie powierzchni dachowych lub elewacyjnych wykonanych z materiałów zawierajņcych azbest. W kosztach kwalifikowanych znajdujņ siň roboty demontaŐowe, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierajņcych azbest, zakup materiału do wykonania zamiennych pokryń dachowych lub elewacyjnych, roboty budowlano – montaŐowe zwiņzane z wykonaniem zamiennych pokryń dachowych lub elewacyjnych. BANK OCHRONY ŋRODOWISKA – kredyty preferencyjne udzielane w ramach współpracy z WFOŋiGW Wo- jewództwa Mazowieckiego. Kredytów preferencyjnych udzielanych w ramach współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony ŋrodo- wiska Województwa Mazowieckiego. Przedmiarem kredytowania moŐe byń równieŐ usuwanie i unieszkodliwianie azbestu. Z kredytu mogņ korzystań: klienci indywidualni, korporacje i jednostki samorzņdu terytorialnego. Warunki kredytowania: 1) Maksymalna kwota kredytu: do 70% zadania 2) Maksymalny okres kredytowania: 8 lat liczņc od zakoŊczenia okresu karencji 3) Okres karencji w spłacie kapitału: do 1 roku od dnia postawienia Ōrodków do dyspozycji klienta 4) Prowizje przygotowawcze: 1,5% 5) Oprocentowanie (5,3% na okres 15.07.2008) BANK OCHRONY ŋRODOWISKA – linia KfW5 w BOŋ Bank Ochrony ŋrodowiska S.A. oferuje kredyty z linii kredytowej KfW5, w ramach której finansowane sņ przedsiňwziňcia polegajņce na unieszkodliwianiu wyrobów zawierajņcych azbest. Podmiotami uprawnionymi do ubiegania siň o kredyt sņ małe i Ōrednie przedsiňbiorstwa (MSP), które nie korzystały do tej pory z finansowania w ramach programu SME Finance Facility (KfW2 i KfW4). W ramach linii KfW5 przedmiotem kredytowania objňte jest unieszkodliwianie wyrobów zawierajņcych azbest, w tym w szczególnoŌci: 1. Budowa wodociņgów w technologii rur bezazbestowych w miejsce wodociņgów z rur azbestowych (zakup i instalacja nowych rur wodociņgowych) 2. Wymiana lub zabezpieczenie powierzchni dachowych lub elewacyjnych z płyt azbestowych. Szczegółowych informacji na w/w tematy udziela Odział Ochrony ŋrodowiska BOŋ S.A. w Płocku, ul. Gra- dowskiego 11, tel. 024-268-72-05. FUNDUSZE OCHRONY ŋRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich, powiatowych i gminnych funduszy ochrony Ōrodowi- ska i gospodarki wodnej okreŌla rozdział 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo Ochrony ŋrodowiska (t.j. Dz.U. z 2006r. Nr 119 poz.902 z póŎn. zm.). Zasadniczym celem Narodowego Funduszu Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej jest wspieranie finansowe przedsiňwziňń podejmowanych dla poprawy jakoŌci Ōrodowiska w Polsce. Główne kierunki jego działalnoŌci okreŌla Polityka Ekologiczna PaŊstwa, natomiast co roku aktualizowane sņ cele szczegółowe, w tym zwłaszcza zasady udzielania pomocy finansowej oraz lista przedsiňwziňń priorytetowych. Rolņ Wojewódzkiego Funduszu Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej jest wspieranie finansowe przedsiňwziňń proekologicznych o zasiňgu regionalnym, a podstawowym Ŏródłem ich przychodów sņ wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze Ōrodowiska i administracyjnych kar pieniňŐnych. W kaŐdym województwie WFOŋiGW przygotowujņ listy zadaŊ priorytetowych, które mogņ byń dofinansowywane z ich Ōrodków oraz zasady i kryteria, które bňdņ obowiņzywań przy wyborze zadaŊ do realizacji. Fundusze, oprócz udzielania poŐyczek i dotacji mogņ równieŐ udzielań dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i poŐyczek (np. z BOŋ) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo Ochrony ŋrodowiska w dziale II rozdział 4 okreŌla równieŐ przeznaczania Ōrodków finansowych funduszy gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Zgodnie z art. 406 ustawy Ōrodki gminnych funduszy przeznacza siň na: edukacjň ekologicznņ oraz propagowanie działaŊ proekologicznych i zasady zrównowaŐonego rozwoju, wspomaganie realizacji zadaŊ paŊstwowego monitoringu Ōrodowiska, wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badaŊ stanu Ōrodowiska, a takŐe sys- temów pomiarowych zuŐycia wody i ciepła, realizowanie zadaŊ modernizacyjnych i inwestycyjnych, słuŐņcych ochronie Ōrodowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urzņdzeŊ ochrony przeciwpowodziowej obiektów małej retencji wodnej, urzņdzanie i utrzymywanie terenów zieleni, zadrzewieŊ, zakrzewieŊ oraz parków, realizacjň przedsiňwziňń zwiņzanych z gospodarkņ odpadami profilaktykň zdrowotnņ dzieci na obszarach, na których wystňpujņ przekroczenia standardów jakoŌci Ōrodowiska, wspieranie wykorzystania lokalnych Ŏródeł energii odnawialnej oraz pomoc przy wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla Ōrodowiska noŌników energii, wspieranie ekologicznych form transportu, działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpoŌrednio oddziałujņce na stan gleby, powietrza i wód, w szczególnoŌci na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujņcych metodami ekologicznymi połoŐo- nych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody, inne zadania ustalone przez Radň Powiatu, słuŐņce ochronie Ōrodowiska i gospodarce wodnej, wynikajņ- ce z zasady zrównowaŐonego rozwoju, w tym na programy ochrony Ōrodowiska. ŋrodki powiatowych funduszy przeznacza siň na wspomaganie podobnej działalnoŌci a ponadto na: realizacjň przedsiňwziňń zwiņzanych z ochronņ ziemi, inne zadania ustalane przez radň powiatu, słuŐņce ochronie Ōrodowiska i gospodarce wodnej, wynikajņ- ce z zasady zrównowaŐonego rozwoju, w tym na programy ochrony Ōrodowiska. INSTRUMENTY OFEROWANE PRZEZ WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŋRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W WARSZAWIE Wojewódzki Fundusz Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Ul. J.S. Bacha 2, 02-743 Warszawa Tel. (22) 853-53-21, fax (22) 853-53-02 e-mail: [email protected] WWW.wfosgw.pl Na 2009 rok przewidziano takŐe w ramach Priorytetu dziedzinowego IV Ochrona ziemi dofinansowanie pro- jektów z zakresu działania 5. Usuwanie i unieszkodliwianie azbestu. Wsparcie działaŊ polegajņcych na usuwaniu azbestu jest realizowane na podstawie uchwalonych Zasad przeznaczania Ōrodków WFOŋiGW na dofinansowanie działaŊ z zakresu unieszkodliwiania azbestu na terenie województwa mazowieckiego.

Beneficjenci Beneficjentami wsparcia w ramach dofinansowania usuwania wyrobów zawierajņcych azbest przez Woje- wódzki Fundusz Ochrony ŋrodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie mogņ byń: osoby prawne, osoby fizyczne, jednostki organizacyjne administracji publicznej nieposiadajņce osobowoŌci prawnej, zwiņzki celowe tych osób. Koszty kwalifikowane W ramach zadaŊ zwiņzanych z usuwaniem azbestu dofinansowywane sņ koszty demontaŐu płyt azbestowych, koszt przewiezienia azbestu z miejsca demontaŐu do miejsca unieszkodliwienia oraz koszt unieszkodliwiania azbestu. ŋrodki Funduszu nie mogņ byń przeznaczone na wykonanie nowych pokryń dachowych. Forma wsparcia Realizacja zadaŊ polegajņcych na unieszkodliwieniu azbestu moŐe byń dofinansowana w wysokoŌci do 100% kosztów kwalifikowanych w formie dotacji, a po wyczerpaniu Ōrodków na dany rok w formie poŐyczki. Dodatkowo Wojewódzki Fundusz udziela pomocy finansowej, na realizacjň zadaŊ o charakterze proekolo- gicznym w postaci dopłat ze Ōrodków Funduszu do oprocentowania preferencyjnych kredytów, udzielanych przez Bank Ochrony ŋrodowiska. Warunki dofinansowania Zgodnie z Regulaminem postňpowania w sprawach przyznania Ōrodków WFOŋiGW na dofinansowanie działaŊ z zakresu unieszkodliwiania azbestu na terenie województwa mazowieckiego dofinansowaniem mogņ byń objňte obiekty, których W odpowiedzi właŌciciel, zarzņdca lub uŐytkownik, bňdņcy osobņ prawnņ sporzņdził i złoŐył wojewodzie (od 1.01.2008r. marszałkowi województwa), właŌciciel, zarzņdca lub uŐyt- kownik, bňdņcy osobņ fizycznņ odpowiednio wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta Informacjň o wyrobach zawierajņcych azbest i miejscu ich wykorzystania. Ponadto Wnioskodawca ubiegajņcy siň o dofinansowanie (dysponujņcym obiektem na cele budowlane) zobowiņzany jest uzyskań od właŌciwych orga- nów administracji architektoniczno – budowlanej prawomocne decyzje administracyjne zwiņzane z zakre- sem wykonywanych prac oraz do przedłoŐenia Oceny stanu i moŐliwoŌci bezpiecznego uŐytkowania wyro- bów zawierajņcych azbest wykonanej zgodnie z ze wzorem zawartym w załņczniku 2 do „Programu…” Prace zwiņzane z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu muszņ byń wykonywane przez firmň posiadajņ- cņ stosowne zezwolenia na wytwarzanie, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierajņcych azbest, a wykonawca zadania powinien zostań wybrany zgodnie z ustawņ z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówieŊ publicznych. Wypłata Ōrodków odbywa siň w ramach umów cywilnoprawnych, pozłoŐeniu przez Wnioskodawcň faktury oraz protokołu potwierdzajņcego wykonanie zadania wraz z oŌwiadczeniem wykonawcy o prawidłowym wykonaniu prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego, z zachowaniem właŌciwych przepisów technicznych i sanitarnych. Termin i miejsce złoŐenia wniosku Osoby prawne oraz osoby fizyczne prowadzņce działalnoŌń gospodarczņ mogņ składań wnioski indywidualne o przyznanie dofinansowania na aktualnie obowiņzujņcych formularzu wniosku. Karta Informacyjna Zadania, wzór wniosku oraz aktualnie obowiņzujņcy wykaz załņczników moŐna uzyskań w Biurze Funduszu oraz na stronie internetowej Funduszu. Osoby fizyczne (w tym wspólnoty mieszkaniowe) nieprowadzņce działalnoŌci gospodarczej składajņ wnioski i dofinansowanie za poŌrednictwem gminy. Wnioski naleŐy składań w biurze Funduszu w Warszawie. Kompletne wnioski o dofinansowanie bňdņ rozpa- trywane wg kolejnoŌci złoŐenia do czasu wyczerpania Ōrodków wydzielonych na planie finansowym na realizacjň zadaŊ w ramach priorytetu Ochrona ziemi w danym roku.

10. KONCEPCJA ZARZŅDZANIA „PROGRAMEM…” Charakter programu powoduje koniecznoŌń koordynacji działaŊ wszystkich jednostek i instytucji przedmio- towo odpowiedzialnych za realizacjň poszczególnych zadaŊ lub poŌrednio biorņcych udział w ich realizacji. JednoczeŌnie naleŐy zauwaŐyń, iŐ na szczeblu lokalnym „Program…” powinien byń realizowany w ramach istniejņcych struktur samorzņdu terytorialnego. Nieodzownych elementem bňdzie współpraca z innymi organizacjami, instytutami badawczymi oraz mediami.

Schemat zarzņdzania „Programem usuwania wyrobów zawierajņcych azbest”

WÓJT Organizator programu

Rada Gminy w zakresie usta- Związek Gmin Regionu nowienia uchwał oraz Płockiego przyjęcia rocznych Koordynator programu sprawozdań

Komórka organizacyjna Urzędu Gminy odpowied- zialna za realizację programu

Instytuty badawcze, Organizacje laboratoria społeczne, instytucje

Właściciele obiektów Przedsiębiorcy Media lokalne ` Według „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest stosowanych na terytorium Polski” do zadaŊ samorzņdu szczebla lokalnego naleŐy: - uwzglňdnienie usuwania azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest w gminnym planie gospodarki odpadami, - przygotowanie wykazów obiektów zawierajņcych azbest oraz rejonów wystňpujņcego naraŐenia na eks- pozycjň azbestu, - przygotowanie rocznych sprawozdaŊ rzeczowo – finansowych z realizacji zadaŊ „Programu…” - współpraca z lokalnymi mediami Do zadaŊ Rady Gminy naleŐy: - uchwalenie „Programu…” - przyjmowanie rocznych sprawozdaŊ rzeczowo – finansowych z realizacji zadaŊ „Programu…” oraz zatwierdzenie harmonogramu rzeczowo – finansowego na rok nastňpny. Zwiņzek Gmin Regionu Płockiego pełni funkcjň koordynatora w zakresie dotyczņcym: - edukacji i promocji przedsiňwziňcia, - sporzņdzanie wniosków i wystňpowanie o finansowanie projektu z funduszy celowych: krajowych i zagranicznych, - wyłanianie wykonawców robót zwiņzanych z usuwaniem wyrobów zawierajņcych azbest, - nadzór nad realizacjņ robót oraz ich rozliczaniem finansowym. Obowiņzki właŌcicieli obiektów zawierajņcych azbest oraz przedsiňbiorców usuwajņcych te wyroby okre- Ōlono w punkcie 7 niniejszego „Programu…”. Instytuty badawcze i laboratoria realizowań bňdņ badania zlecone przez organizatora „Programu…”, natomiast organizacje społeczne i inne instytucje uczestniczyń mogņ laboratoria edukacji zwiņzanej z ochronņ Ōrodowiska przed negatywnymi skutkami wykorzystania azbestu. Swoje funkcje kontrolne, w oparciu o obowiņzujņce przepisy sprawowań bňdņ w trakcie realizacji programu WIOŋ, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, Powiaty, Inspektor Sanitarny.

11. HARMONOGRAM REALIZACJI „PROGRAMU…” Podstawowym celem „Programu…” jest usuniňcie z terenu gminy wyrobów zawierajņcych azbest. Jest to cel długoterminowy, aby go osiņgnņń naleŐy zaplanowań konkretne zadania wiņŐņce siň z realizacjņ celów szczegółowych. Spis tych zadaŊ zawiera poniŐszy harmonogram realizacji „Programu…”:

Tabela nr 3 HARMONOGRAM REALIZACJI „ PROGRAMU…” L.p. Zadanie Realizator Termin 1 2 3 4 1. Inwentaryzacja wyrobów zawierajņcych azbest na Gmina, właŌciciele obiektów 2009r. terenie gminy 2. Opracowanie gminnego programu usuwania wyro- Gmina, ZGRP 2009r. bów zawierajņcych azbest 3. Działania edukacyjne – informacyjne majņce na celu Gmina, ZGRP, media lokalne, pla- 2009 – 2032r. informowanie o szkodliwoŌci azbestu i bezpiecznym cówki oŌwiatowe uŐytkowaniu i usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest 4. Usuwanie wyrobów zawierajņcych azbest wraz z WłaŌciciele obiektów, przedsiňbior- 2009 – 2032r. wymianņ pokryń dachowych na nowe cy usuwajņcy wyroby 5. Coroczna aktualizacja bazy danych o obiektach za- Gmina 2009 – 2032r. wierajņcych azbest 6. Monitoring realizacji „Programu…” Gmina 2009 – 2032r. 7. Pozyskiwanie Ōrodków finansowych na realizacjň WłaŌciciele obiektów, Gmina, ZGRP 2009 – 2032r. „Programu…”

Sposób monitorowania gospodarki odpadami, w tym odpadami zawierajņcymi azbest został okreŌlony w art. 37 ustawy o odpadach. Podstawowym Ŏródłem informacji o wytwarzanych odpadach sņ bazy danych prowadzone przez Marszałka Województwa Mazowieckiego. Z uwagi na niekompletnoŌń tych baz i trudny do nich dostňp gmina musi we własnym zakresie zbierań dane, które bňdņ podstawņ do przedstawianych radzie gmin sprawozdaŊ. Jednņ z najefektywniejszych metod monitorowania programu jest kontrola wybranych wskaŎników realizacji zadaŊ.

Tabela nr 4 WskaŎniki monitorowania realizacji „Programu…” L.p. WskaŎnik Jednostka LATA 2008 2009 …. …. 1 2 3 4 5 6 7 1 IloŌń obiektów zawierajņcych wyroby z azbestu na szt. terenie gminy 2 IloŌń wyrobów zawierajņcych azbest na terenie gminy m2/Mg 3 IloŌń wytworzonych odpadów azbestowych m2/Mg 4 Procentowy udział usuniňtych odpadów zawierajņ- % cych azbest w zinwentaryzowanej masie wyrobów 5 ŋrodki finansowe wykorzystywane na realizacjň „Pro- zł/rok gramu …” w danym roku - własne - gminne

12. UWARUNKOWANIA REALIZACJI „PROGRAMU…” 1. SpójnoŌń z programami i planami na poziomie kraju, województwa i powiatu. Zgodnie z tņ zasadņ wdraŐanie programu gminnego powinno byń powiņzane z: - „Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest stosowanych na terytorium Polski”, - „Programem usuwania wyrobów zawierajņcych azbest z terenu Województwa Mazowieckiego” - „Programem usuwania azbestu oraz wyrobów zawierajņcych azbest z terenu Powiatu płockiego w latach 2008-2032” 2. Zasada ciņgłej edukacji zakresie przepisów regulujņcych zagadnienia objňte programem i egzekucja obowiņzków z nich wynikajņcych. W punkcie 7 niniejszego programu zawarto wytyczne dla właŌcicieli i zarzņdców nieruchomoŌci w zakresie dotyczņcym ich obowiņzków wynikajņcych z faktu, iŐ uŐytkujņ oni obiekty zawierajņce wyroby z azbestu. Dotychczasowa praktyka oraz doŌwiadczenia osób zwiņzanych z procesem inwentaryzacji tych wy- robów na terenie gminy pozwalajņ zauwaŐyń powszechnņ nieznajomoŌń przepisów regulujņcych te zagadnienia. Konsekwencjņ takiego stanu rzeczy jest m.in. fakt, iŐ według informacji zawartej w „programie powiatowym” tylko w około 16% budynków zlokalizowanych na terenie powiatu płockiego, zawiera- jņcych wyroby z azbestu, dokonano oceny stanu i moŐliwoŌci bezpiecznego uŐytkowania tych wyrobów i przesłano je Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego. Brak jest danych o sposobach i zakresie egzekwowania tych obowiņzków. Pamiňtań bowiem naleŐy, iŐ w przypadku braku takiej „oceny” PINB moŐe ukarań właŌciciela lub zarzņdcň obiektu mandatem do 1 ty- siņca złotych a kara ta moŐe byń nakładana wielokrotnie – aŐ do skutku. Podobnie art. 346 ustawy Prawo Ochrony ŋrodowiska przewiduje wymierzenia przez sņd grzywny za niedopełnianie obowiņzku przedłoŐenia okresowej informacji o rodzaju iloŌci i miejscach wystňpowania wyrobów zawierajņcych azbest lub za brak wymaganej dokumentacji dot. obiektów zawierajņcych azbest. Podstawowym wiňc warunkiem realizacji gminnego programu usuwania wyrobów zawierajņcych azbest jest powszechna edukacja mieszkaŊców gminy w zakresie problematyki w tym programie ujňtej, a w dalszej kolejnoŌci egzekwowanie przez powołane do tego celu urzňdy i instytucje obowiņzków wynikajņ- cych z obowiņzujņcego prawa. 3. Aktualizacja programu w trakcie jego realizacji.. Obowiņzek taki wynika z obowiņzku właŌcicieli i uŐytkowników budynków i obiektów polegajņcego na przedkładaniu corocznych informacji o wyrobach zawierajņcych azbest i miejscach ich wystňpowania do gmin, PINB i Marszałka Województwa: - oceny stanu i bezpiecznego usuwania wyrobów zawierajņcych azbest w okresie co roku lub co 5 lat (w zaleŐnoŌci od stanu technicznego wyrobów zawierajņcych azbest); - informacji o wyrobach zawierajņcych azbest, których wykorzystanie zastało zakoŊczone. 4. Monitorowanie gospodarki odpadami zawierajņcymi azbest w sposób okreŌlony w art.37 ustawy o odpadach Monitoring iloŌci, przepływu i zagospodarowania odpadów opiera siň na ich iloŌciowej o jakoŌciowej ewidencji prowadzonej przez posiadacza odpadów – wymóg ewidencjonowania odpadów został okre- Ōlony w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2007r. Nr 39 poz. 251 z póŎn. zm). Na podstawie zbiorczych zestawieŊ danych oraz informacji uzyskanych od Wojewody, starostów wójtów i burmistrzów Marszałek Województwa prowadzi Wojewódzkņ bazň danych o wytwarzaniu i gospoda- rowaniu odpadami wraz z rejestrem udzielonych zezwoleŊ w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami. 5. Stworzenie warunków technicznych i organizacyjnych do usuwania wyrobów zawierajņcych azbest. Wykonawcy robót budowlanych polegajņcych na usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest mogň pro- wadziń tň działalnoŌń wyłņcznie po uzyskaniu od starosty płockiego (wyjņtkowo od marszałka) decyzji za- twierdzajņcej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi. Decyzja ta okreŌla warunki prowadzenia takiej działalnoŌci, a na ruszenie tych warunków moŐe spowodowań cofniňcie tej decyzji. Załņcznik nr 9 zawiera wykaz przedsiňbiorstw uprawnionych do usuwania z terenu powiatu płockiego (ziemskiego) wy- robów zawierajņcych azbest. Istotnym jest, aby urzňdy i instytucje uprawnione do kontroli wykonawców robót (Starostwo Powiato- we, WIOŋ, PIS) w sposób moŐliwie skuteczny monitorowały prawidłowoŌń ich realizacji. Do najczňst- szych nieprawidłowoŌci naleŐy tu ograniczanie kosztów poprzez ignorowanie przepisów BHP przy usuwaniu azbestu, pomijanie monitoringu powietrza, niezgłaszanie iloŌci wytworzonych odpadów do bazy urzňdu marszałkowskiego i.t.p. Potencjał wykonawczy firm uprawnionych do usuwania wyrobów zawierajņcych azbest z terenu powiatu płockiego naleŐy uznań za wystarczajņcy, Problemem jest jednak brak na terenie województwa mazowieckiego składowiska do unieszkodliwiania odpadów zawierajņcych azbest. Jedyne na tym terenie składowisko w Rachocinie przyjmuje odpady tego typu wyłņcznie z powiatu sierpeckiego. Transport od- padów zawierajņcych azbest na duŐe odległoŌci w celu ich unieszkodliwienia przekracza znaczņco koszty usuwania tych odpadów. Jak sygnalizowano w punkcie 5 wykaz składowisk przyjmujņcych odpady za- wierajņce azbest zawiera załņcznik nr 6 do niniejszego „Programu…”. Wojewódzki „Program…” zakłada budowň do 2032r. na terenie Woj. Mazowieckiego 7 tego typu składowisk w tym: - 2007-2012 – 3 składowiska o łņcznej powierzchni 10 ha - 2013-2022 – 2 składowiska o łņcznej powierzchni 11 ha - 2023-2032 – 2 składowiska o łņcznej powierzchni 7 ha 6. Pozyskiwanie Ōrodków finansowych na usuwanie wyrobów zawierajņcych azbest ze Ŏródeł zewnňtrz- nych. Jak wykazuje doŌwiadczenie osób biorņcych udział w inwentaryzacji obiektów zawierajņcych azbest, in- dywidualny stosunek ich właŌcicieli do obowiņzujņcych opinii na temat szkodliwoŌci stosowania uszko- dzonych lub niewłaŌciwie konserwowanych wyrobów z azbestu oraz obowiņzku ich usuniňcia do 2032r. zaleŐy od takich czynników jak: miejsce zamieszkania (teren miejski lub wiejski), wiek a przede wszystkim warunki materialne. Istnieje kategoria właŌcicieli obiektów pokrytych eternitem (z reguły osób młodych wiekiem i dobrze sy- tuowanych), którzy koniecznoŌń wymiany pokrycia dachowego traktujņ nie tylko w kategoriach obo- wiņzku prawnego. Jest to dla nich kwestiņ istotnņ dla ochrony zdrowia najbliŐszych, potwierdzeniem wysokiego statusu materialnego a nawet przystosowaniem siň do obowiņzujņcej mody. Uzyskanie ewentualnej pomocy finansowej ze strony gminy nie jest tu warunkiem podjňcia remontu budynku. Osoby takie deklarujņ wymianň pokrycia dachowego w okresie najbliŐszych 1-3 lat. Na przeciwnym biegunie sņ właŌciciele czňŌci gospodarstw rolnych z terenów wiejskich: z reguły w po- deszłym wieku i Őyjņcych w gorszych od przeciňtnej warunkach materialnych. Ta kategoria osób przyjmuje informacje o szkodliwoŌci wykorzystywania uszkodzonego eternitu i koniecznoŌci jego usuniňcia w perspektywie najbliŐszych 24 lat z rezygnacjņ a nawet irytacjņ. Ewentualna wymiana pokryń dachowych z eternitu byłaby tu moŐliwa wyłņcznie pod warunkiem sfinansowania pełnych kosztów remontu ze Ŏródeł zewnňtrznych. Co wiňcej, czňŌń tej kategorii właŌcicieli uwaŐa, Őe byłoby to naleŐna im ze strony paŊstwa rekompensata za propagowanie w przeszłoŌci eternitu jako trwałego, funkcjonalnego i obojňtnego dla zdrowia ludzi pokrycia dachowego. Osoby takie od- mawiajņ z reguły okreŌlenia terminu usuniňcia eternitu a jeŐeli siň na to decydujņ – podajņ terminy gra- niczne (po 2030r.). Najliczniejszņ grupň uŐytkowników eternitu stanowiņ osoby o przeciňtnych dochodach, dla których pod- jňcie remontu domu jest kwestiņ istotnych wyborów czňsto powaŐnych wyrzeczeŊ i rezygnacji z zaspo- kajania innych potrzeb. Szansa sfinansowania przynajmniej czňŌci kosztów wymiany pokrycia dachowego z innych Ŏródeł stanowiń bňdzie dla nich istotnņ motywacjň do realizacji tego typu zamierzeŊ. W Ōwietle powyŐszych uwag i spostrzeŐeŊ trzeba stwierdziń, iŐ realizacja programu usuwania z terenu gminy wyrobów zawierajņcych azbest uwarunkowana jest w znacznej mierze od operatywnoŌci władz lokalnych w zakresie wykorzystywania dostňpnych Ŏródeł finansowania tego programu. Aktualnie sņ to praktycznie Ōrodki z gminnego i wojewódzkiego funduszu ochrony Ōrodowiska i gospodarki wodnej. NaleŐy jednak przypuszczań, iŐ w miarň upływu czasu zmiana obowiņzujņcych aktualnie procedur przy korzystaniu ze Ōrodków unijnych pozwoli na ich wydatkowanie równieŐ na cele okreŌlone niniejszym programem.

13. PODSUMOWANIE Azbest jest materiałem znanym od tysiňcy lat. Z uwagi na swe właŌciwoŌci stosowany był od ponad 100 lat w wielu wyrobach przemysłowych. DziŌ wiemy, Őe stanowi on zagroŐenie dla zdrowie i Őycia ludzi. Z uwagi na tň szkodliwoŌń Sejm RP przyjņł ustawň o zakazie stosowania wyrobów zawierajņcych azbest. Z kolei rzņd przyjņł „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierajņcych azbest na terytorium Polski”. Program ten jest podstawņ do opracowania programów wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Ich głównym celem jest usuniňcie do 2032r. z terenu Polski wszystkich wyrobów zawierajņcych azbest. Zada- niem niniejszego programu jest usuniňcie tych wyrobów z terenu naszej gminy. W opracowaniu uwzglňdniono aktualnie obowiņzujņce przepisy prawne regulujņce problematykň bezpiecznego uŐytkowania wyrobów zawierajņcych azbest oraz ich usuwania. W oparciu o te przepisy okreŌlono wytyczne dla gminy oraz właŌcicieli i zarzņdców nieruchomoŌci i wykonawców prac polegajņcych na zabezpieczaniu usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest. W oparciu o przeprowadzanņ na terenie gminy inwentaryzacjň wyrobów zawierajņcych azbest podano bilans tych wyrobów wyliczajņc jednoczeŌnie wskaŎniki nagromadzenia wyrobów zawierajņcych azbest (Mg/km2) oraz orientacyjne koszty usuniňcia wykorzystywanego na terenie gminy eternitu. W opracowaniu przedstawiono koncepcjň zarzņdzania programem – okreŌla ona podmioty biorņce bezpo- Ōrednio lub poŌrednio udział w realizacji „Programu…” oraz zakres ich działaŊ. Natomiast harmonogram realizacji „Programu…” zawiera konkretne zadania, których wykonanie jest niezbňdne do osiņgniňcia celu, jakim jest usuniňcie z terenu gminy wyrobów zawierajņcych azbest. Realizacja „Programu…” wymaga przeznaczenia na ten cel duŐych Ōrodków finansowych, w zwiņzku z czym odniesiono … w nim równieŐ do finansowych aspektów sprawy a zwłaszcza potencjalnych Ŏródeł finansowania planowanych zamierzeŊ. Zwrócono równieŐ uwagň na uwarunkowania, od których zaleŐy skuteczna realizacja tak okreŌlonego „Pro- gramu…”.

Załņcznik nr 1

Wykaz podstawowych aktów prawnych regulujņcych postňpowanie z wyrobami i odpadami zawierajņcymi azbest

I. USTAWY 1. Ustawa z dnia 19 czerwca 1997r. o zakazie stosowania wyrobów zawierajņcych azbest (t.j. Dz.U. z 2004r. Nr 3, poz.20 z póŎn. zm.). Ustawa zakazuje wprowadzania na polski obszar celny azbestu, wyrobów za- wierajņcych azbest, produkcji wyrobów zawierajņcych azbest oraz obrotu azbestem i wyrobami zawiera- jņcymi azbest. Zgodnie z ustawņ produkcja płyt azbestowo cementowych zastała zakoŊczona we wszystkich zakładach do 28 wrzeŌnia 1998r., a z dniem 28 marca 1999r. nastņpił zakaz obrotu tymi płytami. Do wyjņtków naleŐy azbest i wyroby zawierajņce ten surowiec dopuszczone do produkcji lub wprowadzania na polski obszar celny spoŌród wyrobów okreŌlonych w załņczniku nr 1 do ustawy. Wykaz tych wyrobów okreŌla corocznie Minister właŌciwy do spraw gospodarki w drodze rozporzņdzenia. Ustawa reguluje równieŐ zagadnienie zwiņzane z opiekņ zdrowotnņ pracowników, którzy mieli kontakt z azbestem. 2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118 z póŎn. zm.) zgodnie z art. 30 ust. 3 stanowi: WłaŌciwy organ moŐe nałoŐyń, w drodze decyzji, obowiņzek uzyskania pozwolenia na wykonanie okreŌlonego obiektu lub robót budowlanych, objňtych obowiņzkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1 w/w artykułu, jeŐeli ich realizacja moŐe naruszyń ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub m.in. moŐe spowodowań: zagroŐenie bezpieczeŊstwa ludzi lub mienia, pogorszenie stanu Ōrodowiska lub pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych. 3. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. Nr 11, poz. 84, z póŎn. zm.). Ustawa reguluje problematykň dotyczņcņ substancji i preparatów chemicznych, w tym niebezpiecznych oraz okreŌla warunki, zakazy lub ograniczenia produkcji, wprowadzania do obrotu lub stosowania substancji i preparatów chemicznych, w celu ochrony przed szkodliwym wpływem tych substancji i preparatów na zdrowie człowieka lub na Ōrodowisko. 4. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (t. j. - Dz.U. z 2007r. Nr 39, poz. 251z poŎn.zm). Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawa okreŌla zasady postňpowania z odpadami w sposób zapewniajņcy ochronň Őycia i zdrowia ludzi oraz ochronň Ōrodowiska zgodnie z zasadami zrównowaŐonego rozwoju, a w szczególno- Ōci zasady zapobiegania powstawaniu odpadów i ich negatywnego oddziaływania na Ōrodowisko, a tak- Őe odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Ustawa okreŌla obowiņzki wytwórców i posiadaczy odpa- dów, w tym m.in. odpadów niebezpiecznych. Ustawa reguluje postňpowanie w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania, w tym składowania odpadów, a takŐe wymagania techniczne i organizacyjne dotyczņce składowisk odpadów. Ustawa wprowadza obowiņzek opracowania planów gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Ustawa okreŌla m.in. zakres planów gospodarki odpadami, sposób ich opiniowania i sposób monitorowania, zasady spójnoŌci planu z planem wyŐszego szczebla oraz okreŌla rodzaj odpadów, które powinny byń ujňte na kaŐdym szczeblu ich opracowania. 5. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony ŋrodowiska (t. j. - Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150). Zgodnie z art. 1 ustawa okreŌla zasady ochrony Ōrodowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzglňdnieniem wymagaŊ zrównowaŐonego rozwoju. Ustawa reguluje m.in. opracowanie programów ochrony Ōrodowiska, prowadzenie paŊstwowego monitoringu Ōrodowiska, postulowanie w sprawie ocen oddziaływania na Ōrodowisko, ochronň powietrza przed zanieczyszczeniem i sposób postulowania z substancjami stwarzajņcymi szczególne zagroŐenie dla Ōrodowiska, ochronň powierzchni ziemi, prze- ciwdziałania zanieczyszczeniom, w tym: koniecznoŌń oznaczenia instalacji lub urzņdzeŊ, w których był lub jest wykorzystywany azbest oraz miejsc, w których on siň znajduje, koniecznoŌń udokumentowania informacji dotyczņcej m.in. wystosowania azbestu. 6. Ustawa z dnia 28 paŎdziernika 2002r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 199, poz. 1671 z póŎn. zm.).Ustawa reguluje zasady przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, wymagania w stosunku do kierowców i innych osób wykonujņcych czynnoŌci zwiņzane z tym przewozem oraz organy właŌciwe do sprawowania nadzoru i kontroli w tych sprawach. Przewóz materiałów niebezpiecznych w kraju okreŌlajņ przepisy zawarte w załņcznikach A i B do Umowy europejskiej dotyczņcej miň- dzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Przepisy umowy ADR oraz ustawy okreŌlajņ warunki załadunku i wyładunku oraz przewozu odpadów niebezpiecznych. Wymagane sņ Ōwiadectwa dopuszczenia pojazdu do przewozu materiałów niebezpiecznych wydane przez upowaŐ- nionņ stacjň kontroli pojazdów oraz szkolenie kierowcy pojazdów w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych. 7. Ustawa z dnia 22 grudnia 2004r. o zmianie ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierajņcych azbest (Dz.U. z 2005r. Nr 10, poz. 72). II. ROZPORZŅDZENIA 1. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 27 wrzeŌnia 2001r. – w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) zamieszcza rodzaje odpadów zawierajņcych azbest na liŌcie odpadów niebezpiecznych w wymienionych poniŐej grupach i podgrupach z odpowiednim przypisanym kodem klasyfika- cyjnym: 2. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 14 lutego 2006r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U. Nr 30, poz. 213). 3. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 11 grudnia 2001r. w sprawie zakresu informacji oraz wzo- rów formularzy słuŐņcych do sporzņdzania i przekazywania zbiorczych zestawieŊ danych (Dz.U. Nr 152, poz. 1737). 4. Rozporzņdzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2005r. w sprawie opłat za korzystanie ze ŋrodowiska (Dz.U. Nr 260, poz. 2176 z póŎn. zm.). 5. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 15 grudnia 2007r. w sprawie wzoru wykazów zawierajņ- cych informacje i dane o zakresie korzystania ze ŋrodowiska oraz o wysokoŌci naleŐnych opłat i sposobu przedstawiania tych informacji i danych (Dz.U. Nr 225, poz. 1935). 6. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 paŎdziernika 2002r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogņ byń składowane w sposób nie selektywny (Dz.U. Nr 191, poz. 1595). 7. Rozporzņdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie najwyŐszych dopuszczalnych stňŐeŊ i natňŐeŊ czynników szkodliwych dla zdrowia w ŋrodowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833). 8. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 5 grudnia 2002r. w sprawie wartoŌci odniesienia dla nie- których substancji w powietrzu (Dz. U z 2003r. Nr l, poz. 12). 9. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 9 grudnia 2002r. w sprawie zakresu, czasu i sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz.U. Nr 220, poz. 1858). 10. Rozporzņdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 236, poz. 1986) 11. Rozporzņdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie Ōwiadectwa dopuszczenia pojazdu do przewozu niektórych towarów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 237, poz. 2011 z póŎn. zm.). 12. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 24 marca 2003r. w sprawie szczegółowych wymagaŊ doty- czņcych lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkniňcia, jakim powinny odpowiadań poszczególne typy składowisk odpadów (Dz.U. Nr 61,poz. 549). 13. Rozporzņdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003r. w sprawie informacji dotyczņcych bezpieczeŊstwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeŊstwa i ochrony zdrowia (Dz.U. Nr 120, poz. 1126). 14. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 paŎdziernika 2003r. w sprawie wymagaŊ w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urzņdzeŊ, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz.U. Nr 192, poz. 1876). 15. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŐytkowania i usuwania wyrobów zawierajņcych azbest (Dz.U. Nr 71 poz. 649). 16. Rozporzņdzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie okreŌlenia rodzajów przedsiňwziňń mogņcych znaczņco oddziaływań na ŋrodowisko oraz szczegółowych uwarunkowaŊ zwiņzanych z kwa- lifikowaniem przedsiňwziňcia do sporzņdzenia raportu o oddziaływaniu na ŋrodowisko (Dz.U. Nr 257, poz. 2573 z póŎn.zm). 17. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrzeŌnia 2005r. sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz.U. Nr 186, poz. 1553) oraz Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 26 lutego 2006r. zmieniajņce rozporzņ- dzenie w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku od- padów danego typu (Dz.U. Nr 38, poz. 264) 18. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 paŎdziernika 2005r. w sprawie zasad bezpieczeŊ- stwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego uŐytkowania takich wyrobów (Dz.U. Nr 216, poz. 1824). 19. Rozporzņdzenie Ministra ŋrodowiska z dnia 24 marca 2003r. w sprawie szczegółowych wymagaŊ doty- czņcych lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkniňcia, jakim powinny odpowiadań poszczególne typy składowisk odpadów (Dz.U. Nr 61, poz. 549). 20. Rozporzņdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003r. w sprawie informacji dotyczņcych bezpieczeŊstwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeŊstwa i ochrony zdrowia (Dz.U. Nr 120, poz. 1126). 21. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 paŎdziernika 2003r. w sprawie wymagaŊ w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urzņdzeŊ, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz.U. Nr 192, poz. 1876). 22. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŐytkowania i usuwania wyrobów zawierajņcych azbest (Dz.U. Nr 71 poz. 649). 23. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 wrzeŌnia 2005r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz.U. Nr 186, poz. 1553). 24. Rozporzņdzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 paŎdziernika 2005r. w sprawie zasad bezpieczeŊ- stwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierajņcych azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego uŐytkowania takich wyrobów (Dz.U. Nr 216, poz. 1824).

Załņcznik nr 2

Wzory inwentaryzacji i oceny stanu technicznego wyrobów azbestowych OCENA stanu i moŐliwoŌci bezpiecznego uŐytkowania wyrobów zawierajņcych azbest*

Miejsce/ obiekt/ urzņdzenie budowlane /instalacja przemysłowa: ...... Adres miejsca/ obiektu/ urzņdzenia budowlanego/ instalacji przemysłowej: ...... Pomieszczenie:…………………………………...... Rodzaj/nazwa wyrobu1) …………………………………...... IloŌń wyrobów (m2, tony) 2) ……………………………………......

Grupa / Wyrób - rodzaj Ocena Przyjňta punktacja Nr I. Sposób zastosowania azbestu 1. Powierzchnia pokryta masņ natryskowņ z azbestem (torkret) 30 2. Tynk zawierajņcy azbest 30 3. Lekkie płyty izolacyjne z azbestem (ciňŐar obj. < 1.000 kg/m3) 25 4. Pozostałe wyroby z azbestem 10 II. Rodzaj azbestu 5. Azbest chryzotylowy 5 6. Inny azbest (np. krokidolit) 15 III. Struktura powierzchni wyrobu z azbestem 7. RozluŎniona (naruszona) struktura włókien 30 8. Mocna struktura włókien, lecz bez albo z niewystarczajņcņ powło- 10 kņ farby zewnňtrznej 9. Pomalowana i nieuszkodzona powłoka zewnňtrzna 0 IV. Stan zewnňtrzny wyrobu z azbestem 10. DuŐe uszkodzenia 303) 11. Małe uszkodzenia 104) 12. Brak 0 V. MoŐliwoŌń uszkodzenia powierzchni wyrobu z azbestem 13. Wyrób jest przedmiotem jakichŌ prac 15 14. Wyrób przez bezpoŌredniņ dostňpnoŌń naraŐony na uszkodzenia 10 (do wysokoŌci 2 m) 15. Wyrób naraŐony na uszkodzenia mechaniczne 10 16. Wyrób naraŐony na wstrzņsy i drgania 10 17. Wyrób naraŐony na działanie czynników atmosferycznych (na 10 zewnņtrz obiektu) 18. Wyrób znajduje siň w zasiňgu silnych ruchów powietrza 10 19. Wyrób nie jest naraŐony na wpływy zewnňtrzne 0 VI. Wykorzystanie pomieszczenia 20. Regularnie przez dzieci, młodzieŐ lub sportowców 35 21. Trwałe lub czňste przebywanie w pomieszczeniach innych osób 30 22. Czasowo wykorzystywane pomieszczenie 20 23. Rzadko wykorzystywane pomieszczenie 10 VII. Usytuowanie wyrobu 24. BezpoŌrednio w pomieszczeniu 30 25. Za zawieszonym, nieszczelnym sufitem lub innym pokryciem 25 26. W systemie wywietrzania pomieszczenia (kanały wentylacyjne) 25 27. Za zawieszonym szczelnym sufitem lub innym pokryciem, ponad 10 pyłoszczelnņ powierzchniņ lub poza szczelnym kanałem wentyla- cyjnym

Suma punktów oceny ...... StopieŊ pilnoŌci I 65 i wiňcej punktów (wymiana lub naprawa wymagana bezzwłocznie) StopieŊ pilnoŌci II powyŐej 35 do 60 punktów (ponowna ocena wymagana w czasie do 1 roku) StopieŊ pilnoŌci III do 35 punktów (ponowna ocena w terminie do 5 lat)

UWAGA: podkreŌliń naleŐy tylko jednņ pozycjň w grupie, jeŌli wystņpi wiňcej niŐ jedna, podkreŌliń naleŐy najwyŐszņ punktacjň. Zsumowań iloŌń punktów, ustaliń ocenň koŊcowņ i stopieŊ pilnoŌci.

...... Oceniajņcy (nazwisko i imiň) WłaŌciciel / Zarzņdca

Adres ...... Data......

1) Według klasyfikacji rodzajów wyrobów zawierajņcych azbest - podanych w załņczniku nr 1. 2) Zgodnie z inwentaryzacjņ i załņcznikiem nr 1. 3) DuŐe uszkodzenia - widoczne pňkniňcia lub ubytki na powierzchni równej lub wiňkszej niŐ 3% powierzchni wyrobu. 4) Małe uszkodzenia - brak widocznych pňkniňń, a ubytki na powierzchni mniejszej niŐ 3% powierzchni wyrobu.

Załņcznik nr 3

Załņcznik nr 4

Załņcznik nr 5

Załņcznik nr 6

SKŁADOWISKA PRZYJMUJŅCE ODPADY ZAWIERAJŅCE AZBEST

Woj. dolnoŌlņskie 1. Składowisko Odpadów Stałych „Polowice”, KGHM Polska MiedŎ SA Oddział Huta Miedzi „Legnica” Le- gnica, ul. Złotoryjska 194 (na potrzeby zakładu). 2. Składowisko Odpadów Przemysłowych, Wałbrzych ul. Górnicza 1, zarzņdzane przez Mo-BRUK Korzenna 214, pow. nowosņdecki. 3. Składowisko odpadów przemysłowych w Biechowie, KGHM Polska MiedŎ SA Oddział Huta Miedzi „Gło- gów” ŏukowice, ul. ŏukowicka 1 (na potrzeby zakładu). 4. Składowisko DolnoŌlņskiej Korporacji Ekologicznej w Oławie ul. Polna 1, DolnoŌlņska Korporacja Ekolo- giczna Sp. z o.o. Oława ul. 3 Maja 26 (azbest składowany jest po przekształceniu w procesie zestalania pod kodem 19 03 06). Woj. kujawsko-pomorskie 1. Składowisko odpadów przy ul. Lisiej, Zakłady Chemiczne „ZACHEM”, Bydgoszcz ul. Wojska Polskiego 65 (na potrzeby zakładu). 2. Zakładowe składowisko odpadów przemysłowych Anwil S.A., Włocławek ul. ToruŊska 2 (na potrzeby zakładu). Woj. lubuskie 1. Składowisko odpadów w ChróŌciku, ul. MałyszyŊska 180 Gorzów Wlkp., zarzņdzane przez Zakład Utyli- zacji Odpadów sp. z o.o Gorzów Wlkp. ul. Teatralna 49. Woj. łódzkie 1. Składowisko odpadów przemysłowych w Zgierzu, ul. Miroszewska 54, zarzņdzane przez EKO-BORUTA sp. z o.o, Zgierz ul. A. Struga 10. 2. Mokre składowisko popiołu i ŐuŐla „Bagno-LubieŊ” Elektrownia „Bełchatów” S.A., Kleszczów (na potrzeby zakładu). Woj. małopolskie 1. Składowisko odpadów niebezpiecznych w OŌwiňcimiu, ul. NadwiŌlaŊska 46. 2. Składowisko odpadów „za rz.Białņ” w Tarnowie, Zakłady Azotowe w Tarnowie-MoŌcicach S.A. ul. Kwiatkowskiego 8. 3. Składowisko komunalne w Ujkowie Starym pow.olkuski, Zakład Gospodarki Komunalnej BOLESŁAW sp. z o.o. Bolesław, ul. Osadowa. Woj. mazowieckie 1. Składowisko odpadów komunalnych w Rachocinie, Sierpc ul. Traugutta 32. Woj. podkarpackie 1. Składowisko odpadów komunalnych w Młynach pow.jarosławski, Zakład Gospodarki Komunalnej Gmi- ny Radymno z/s w Skołoszowie 341. Woj. pomorskie 1. Zakład Utylizacyjny GdaŊsk Szadółki ul. Jabłoniowa 55. Woj. Ōlņskie 1. Składowisko odpadów w Knurowie ul. Szybowa, zarzņdzane przez PPHU „KOMART” sp. z o.o., Knurów ul. Szpitalna 7. 2. Składowisko odpadów komunalnych w ŋwiňtochłowicach, MPGK sp. z o.o. ŋwiňtochłowice ul. Łagiew- nicka 7641-608. 3. Składowisko odpadów niebezpiecznych i obojňtnych w Dņbrowie Górniczej ul. Koksownicza 1, Zakłady Koksownicze „PrzyjaŎŊ”. Woj. warmiŊsko-mazurskie 1. Zakład Utylizacji Odpadów w Elblņgu, ul. Mazurska 42. Woj. wielkopolskie 1. Składowisko odpadów niebezpiecznych i innych niŐ niebezpieczne Pasieka gm. Trzemeszno, zarzņdzane przez Przedsiňbiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „IZOPOL”S.A. Trzemeszno ul. GnieŎnieŊska 4. 2. Składowisko odpadów niebezpiecznych w Koninie ul. SulaŊska 11. 3. Składowisko odpadów w Goraninie pow. KoniŊski, zarzņdzane przez Przedsiňbiorstwo Gospodarki Od- padami EKOSERWIS s.c. Wołomin ul. Partyzantów 38. Woj. zachodnio-pomorskie 1. Składowisko odpadów w m. Dalsze 36 gm. MyŌlibórz, zarzņdzane przez EKO-MYŋL Sp.z o.o. w MyŌlibo- rzu, ul. 1-go Maja 19. 2. Składowisko odpadów w Sianowie, zarzņdzane przez Przedsiňbiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp.z o.o w Koszalinie, ul. Rzeczna 14. 3. Składowisko odpadów w Marianowie ul.Jeziorna 15, zarzņdzane przez Przedsiňbiorstwo EKOMAR Spół- ka z o.o. (azbest składowany jest po przekształceniu w procesie zestalania pod kodem 19 03 06).

Załņcznik nr 7

Załņcznik nr 8

Załņcznik nr 9

Wykaz firm posiadajņcych decyzje zatwierdzajņce program gospodarki odpadami niebezpiecznymi zawiera- jņcymi azbest na terenie powiatu płockiego

Wykaz firm posiadajņcych zezwolenie na prowadzenie działalnoŌci w zakresie zbierania i transportu odpadów niebezpiecznych zawierajņcych azbest

Załņcznik nr 10

WZÓR OZNAKOWANIA WYROBÓW, ODPADÓW I OPAKOWAŉ ZAWIERAJŅCYCH AZBEST LUB WYROBY ZAWIERAJŅCE AZBEST, A TAKŏE MIEJSC ICH WYSTŇPOWANIA

Wszystkie wyroby zawierajņce azbest lub ich opakowania powinny byń oznakowane w nastňpujņcy sposób: a) oznakowanie zgodne z podanym wzorem powinno posiadań wymiary: co najmniej 5 cm wysokoŌci (H) i 2,5 cm szerokoŌci, b) oznakowanie powinno składań siň z dwóch czňŌci: górnej (h1 = 40% H) zawierajņcej literň „a” w białym kolorze na czarnym tle, dolnej (h2 = 60% H) zawierajņcej wyraŎny i czytelny napis w białym lub czarnym kolorze na czerwonym tle, c) jeŌli wyrób zawiera krokidolit, zwrot „zawiera azbest” powinien byń zastņpiony zwrotem „zawiera krokidolit/azbest niebieski”.