Ársskýrsla 2006 Persónuvernd
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Persónuvernd Ársskýrsla 2006 Persónuvernd Ársskýrsla 2006 Ársskýrsla 2006 Ársskýrsla 2006 3 Ljósmyndir: Bjarni Eiríksson Umbrot og prentun: Ísafoldarprentsmiðja ISSN 1670-3782. 4 Formáli forstjóra Þessi ársskýrsla, fyrir árið 2006, er sú 25. sem komið hefur út frá því að fyrstu lög um meðferð persónuupplýsinga öðluðust gildi hér á landi. Af því tilefni er vert að fara yfir þessar skýrslur og athuga hvaða breytingar hafa orðið á starfinu á þeim aldarfjórðungi sem liðinn er frá gildistöku fyrstu laganna, 1. janúar 1982. Fyrst vekur athygli sú mikla aukning sem hefur orðið á fjölda þeirra mála sem komið hafa til umfjöllunar. Má í dæmaskyni nefna að árið 1982 bárust tölvunefnd, forvera Persónuverndar, 59 erindi, árið 1987 bárust henni 119 erindi og árið 1997 voru þau orðin 439. Árið 2002 bárust Persónuvernd 606 erindi en á síðasta ári voru þau orðin 764. Við nánari athugun kemur einnig í ljós mikil breyting á efni málanna. Skráning og önnur meðferð heilsufarsupplýsinga, einkum vegna vísindarannsókna, var t.d. sá málaflokkur sem hvað fyrirferðarmestur var á borði tölvunefndar um langt skeið. Eftir að ný lög öðluðust gildi og Persónuvernd tók til starfa í ársbyrjun 2001 varð allnokkur breyting á þessu. Eins og ársskýrsla þessi ber með sér er fjölbreytileiki mála mikill og er svo komið að starfsemin snertir nær öll svið mannlífsins. Hæst ber aukning í fjölda mála sem tengjast Netinu og rafrænni vöktun. Þá er ljóst að í starfi Persónuverndar, sem og evrópskra systurstofnana hennar, ber nú mun meir en áður á umfjöllun og samvinnu um mál er tengjast starfsemi lögreglunnar. Setning laga um meðferð persónuupplýsinga, bæði hér á landi og annars staðar, átti eink- um rætur að rekja til þeirrar stórauknu getu sem fylgdi framþróun tölvutækninnar við vinnslu persónuupplýsinga og þeirra afleiðinga sem hún bauð upp á í starfsemi ríkisvaldsins. Í þings- ályktunartillögu sem samþykkt var árið 1976, um að skora á ríkisstjórnina að semja frumvarp til laga um verndun einstaklinga gagnvart vinnslu persónuupplýsinga, var t.d. komist svo að orði að vernda yrði friðhelgi manna og persónuréttindi gegn „undramætti tölvutækninnar.“ Var þá einkum litið til mikilvægis þess að verja rétt manna til að haga lífi sínu, skoðunum eða athöfn- um að vild, þ.e. án þess að eiga á hættu afskipti og íhlutun ríkisvaldsins. Enda þótt yfirferð yfir fyrri ársskýrslur sýni að lengst af hafi fremur reynt á þörf fyrir vernd- un einstaklingana í samskiptum þeirra innbyrðis heldur en gagnvart ríkisvaldinu hefur, eins og áður segir, orðið viss breyting hér á. Sér hennar einkum stað í alþjóðlegu samhengi. Má sem dæmi nefna að á vorfundi evrópskra persónuverndarstofnana, sem haldinn var á Kýpur fyrr í þessum mánuði, voru samþykktar tvær yfirlýsingar er tengjast meðferð persónuupplýsinga í dóms- og löggæslumálum. Önnur yfirlýsingin lýtur að stefnu um aukin upplýsingaskipti milli evrópskra löggæslustofn- ana. Sú stefna byggir á Haag-áætluninni sem samþykkt var í árslok 2004 og er ætlað að styrkja frelsi, öryggi og réttlæti í Evrópusambandinu, en hún var m.a. samþykkt með hliðsjón af þeim atburðum sem urðu í Bandaríkjunum árið 2001 og í Madrid árið 2004. Í Kýpur-yfirlýsingunni kemur fram að í löggjöf sem byggi á þessari áætlun verði að tryggja jafnvægi á milli almanna- öryggis og grundvallarréttarins til persónuverndar. Hin yfirlýsingin lýtur að tillögu ráðherraráðs Evrópusambandsins að rammaákvörðun um meðferð persónuupplýsinga í dóms- og löggæslu- málum er varða afbrot. Lýtur yfirlýsingin að ýmsum atriðum sem bæta verði úr til að tryggja samræmi við grundvallarreglur evrópskra réttarreglna á sviði persónuverndar. Löggæslustofnanir, eins og aðrir, hafa tekið tæknina í sína þjónustu og með því öðlast stór- aukna möguleika á vinnslu persónuupplýsinga. Slíkt er vissulega til þess fallið að styrkja starf- semi þeirra, en aldrei má þó undir höfuð leggjast að virða stjórnarskrárvarin mannréttindi og tryggja jafnvægi á milli þeirra og annarra hagsmuna. 5 Persónuvernd ber að standa vörð um vernd einstaklinga, bæði í samskiptum þeirra innbyrðis og gagnvart ríkisvaldinu. Vegna þeirra miklu breytinga sem orðið hafa á alþjóða- og upplýsinga- samfélaginu undanfarin ár er orðið mikilvægara en fyrr að í því skyni taki hún virkan þátt í sam- starfi á innlendum, evrópskum og alþjóðlegum vettvangi – og ekki aðeins við systurstofnanir sínar heldur einnig aðra aðila, þ.m.t. þá sem koma að dóms- og löggæslumálum. 23. maí 2007 Sigrún Jóhannesdóttir 6 Efnisyfirlit 1. Almennt 1.1. Stofnunin Persónuvernd ................................................................................................. 9 1.2. Um stjórn og starfsfólk á árinu 2006 ............................................................................... 9 1.3. Almennt um starfið ........................................................................................................ 10 1.4. Um fjárreiður .................................................................................................................. 11 2. Hlutverk Persónuverndar 2.1. Nánar um ýmis verkefni Persónuverndar 12 2.1.1. Um leyfisveitingar og tilkynningar ...................................................................... 13 2.1.2. Um úttektir ......................................................................................................... 14 3. Umfjöllun um ýmis mál; leyfisveitingar, úrskurðir, álit, umsagnir og svör við fyrirspurnum 3.1. Leyfisveitingar................................................................................................................. 15 3.1.1. Veitt starfsleyfi ...................................................................................................... 15 3.1.2. Leyfi vegna vísindarannsókna á heilbrigðissviði ..................................................... 16 3.2. Nánar um ýmis mál ........................................................................................................ 26 3.2.1. Persónugreinanlegur rannsóknargagnagrunnur – mál 2005/621 .......................... 26 3.2.2. Listi yfir banaslys á Netinu – mál 2005/460 ........................................................ 26 3.2.3. Heimildir þjónustuaðila til að afhenda vinnuveitendum upplýsingar um tölvunotkun starfsmanna – mál 2005/593 .................................................... 28 3.2.4. Rafræn vöktun á heimavist – mál 2005/444 ........................................................ 31 3.2.5. Skráning á upplýsingum um hnupl – mál 2005/619 ........................................... 34 3.2.6. Uppfletting í vanskilaskrá Lánstrausts hf. – mál 2005/517 .................................. 35 3.2.7. Uppfletting í sjúkraskrá – mál 2005/479 ............................................................. 38 3.2.8. Frumvarp um greiningardeildir lögreglu – mál 2006/114 .................................... 42 3.2.9. Öflun kennitölu í gjaldeyrisviðskiptum – mál 2005/263 ..................................... 43 3.2.10. Kvörtun vegna umfjöllunar fjölmiðils vísað frá – mál 2006/67 ............................ 45 3.2.11. Samræmd úttekt á „99. gr. skráningum“ í Schengen-upplýsinga- kerfið – mál 2006/158 ........................................................................................ 47 3.2.12. Lífkennavegabréf og skilríkjaskrá – mál 2006/199 ............................................... 47 3.2.13. Rafræn vöktun á veitingastað – mál 2005/579 .................................................... 48 3.2.14. Tölvupóstur starfsmanns skoðaður – mál 2005/251 ............................................ 52 3.2.15. Miðlun sýslumannsins á Keflavíkurflugvelli á persónuupplýs- ingum úr lögregluskýrslu – mál 2006/120 ........................................................... 54 3.2.16. Meðferð upplýsinga um mætingar í grunnskóla – mál 2006/135 ......................... 57 7 3.2.17. Kynning á hugmyndum að skipulagi íslenskrar leyniþjónustu – mál 2006/456 ............................................................................................................ 59 3.2.18. Eftirlit sýslumannsembættisins á Keflavíkurflugvelli með innflutningi flugliða á vörum inn í landið – 2006/232 ............................................................ 59 3.2.19. Afhending skattframtala til lífeyrissjóðs – mál 2006/436 ..................................... 61 3.2.20. Miðlun upplýsinga til fjármálafyrirtækja um framvísun falsaðrar bankaábyrgðar og handtöku – mál 2006/92 ........................................................ 63 3.2.21. Miðlun upplýsinga um greiðslu skuldar frá yfirvöldum til Lánstrausts hf. – mál 2006/558 ........................................................................... 70 4. Erlent samstarf 4.1. Samstarf norrænna persónuverndarstofnana .................................................................... 72 4.2. Samstarf evrópskra persónuverndarstofnana .................................................................... 72 4.3. Alþjóðlegt samstarf ......................................................................................................... 72 4.4. Samstarf á vettvangi Evrópuráðsins ................................................................................. 72 4.5. Nánari umfjöllun um einstaka þætti erlends samstarfs sem tilgreint er hér að framan ...... 72 4.5.1. Um fund starfsmanna norrænna persónuverndarstofnana ................................... 72 4.5.2. Um fundi starfsmanna evrópskra persónuverndarstofnana ................................... 73 4.5.3. Um starf vinnuhóps samkvæmt 29. gr. tilskipunar 95/46/EB .............................. 73 4.5.4. Um vorfund forstjóra evrópskra persónuverndarstofnana ...................................