Kesan-Kesan Penambakan Laut Di Malaysia
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
KESAN-KESAN PENAMBAKAN LAUT DI MALAYSIA Imej © Victor Barro 1 KANDUNGAN Pengenalan 3 Ciri-ciri Zon Persisiran Pantai di Malaysia 4 Projek Penambakan Laut di Malaysia 5 Projek Penambakan di Pulau Pinang 5 Projek Penang South Reclamation 7 Projek Penambakan Laut di Negeri-negeri Lain 8 Kesan Penambakan Laut 10 Rumusan 17 Rujukan 18 Terbitan Sahabat Alam Malaysia (SAM) ini mengenai kesan penambakan laut terhadap alam sekeliling dan sosio-ekonomi masyarakat persisiran pantai adalah berdasarkan hasil kajian dan tinjauan luar SAM. Laporan ini menunjukkan penambakan laut telah menyebabkan kemusnahan habitat persisiran pantai semula jadi serta menjejaskan sektor perikanan dan kepelbagaian biologi. Sumber pendapatan dan kelangsungan hidup nelayan juga terjejas. Hentikan Projek Tambak Laut! Diterbitkan oleh SAHABAT ALAM MALAYSIA (Friends of the Earth Malaysia) No 1 Jalan Joki, 11400 Penang, MALAYSIA Tel: 04-8276930 Fax: 04-8276932 https://www.foe-malaysia.org Rekabentuk: Consumers’ Association of Penang Dicetak oleh Jutaprint 2 Solok Sungai 3, Sungai Pinang 11600 Pulau Pinang, MALAYSIA 2 PENGENALAN Nelayan dan masyarakat pesisir di Malaysia juga tidak terlepas daripada ancaman projek penambakan yang semakin meluas contohnya di Kedah, Pulau Pinang, Perak, Melaka, Johor, Pahang “Lautan kita menghadapi masalah yang dan Kelantan. serius dan kemerosotannya semakin menimbulkan bahaya kepada nyawa, Beratus-ratus hektar kawasan menangkap ikan dan habitat marin telah hilang kerana kegilaan untuk kehidupan dan kesejahteraan masyarakat. penambakan. Sebagai contoh di Pulau Pinang, Sempena Hari Laut Sedunia pada 8 Jun kerajaan negeri bercadang untuk menebusguna 2017, Wu Hongbo, Setiausaha Agung 4,500 ekar kawasan laut di selatan pulau ini, Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) dengan mengabaikan kehidupan masyarakat DESA berkata, “Daya tampung lautan kita nelayan dan sumber marin di sini. telah mencapai hadnya. Keadaan laut kita Perlombongan pasir laut dan batu agregat yang amat membimbangkan.” digunakan untuk pembangunan dan penambakan Lautan yang sihat adalah penting untuk juga meningkat dengan ketara, memberi kesan kelangsungan kehidupan, membasmi kemiskinan kepada flora dan fauna dasar laut. Berjuta-juta dan menggalakkan kemakmuran rakyat dan tan pasir dan batu-batan perlu dilombong untuk negara. Lautan dan laut juga merupakan sinki mewujudkan tanah baru. karbon dioksida terbesar. Tetapi lautan mempunyai Pengorekan dan pengeluaran agregat dari zon hadnya juga dan gangguan akan mengakibatkan benthik (dasar laut) memusnahkan organisma, kesan yang merosakkan untuk seluruh dunia. habitat serta ekosistem dan amat memberi kesan Walaupun lautan dan laut kita amat penting, ianya kepada komposisi biodiversiti. Kajian menunjukkan terus terjejas oleh aktiviti manusia. bahawa ini membawa kepada penurunan bersih Salah satu aktiviti yang merosakkan ialah dalam kepadatan dan kepelbagaian fauna atau pembangunan pesat di persisiran pantai dan perubahan dalam komposisi spesies. projek penambakan laut yang telah merompak Zon dan masyarakat persisiran pantai adalah penggunaan serta akses nelayan dan masyarakat mudah terancam dengan projek penambakan laut persisiran pantai kepada sumber pantai dan marin. buatan manusia. Fenomena meraih lautan ini melenyapkan sumber marin dan ruang pergantungan nelayan dan Hentikan Penambakan Laut! masyarakat pesisir. Hentikan Perampasan Laut! Projek tambak laut di Johor telah merampas kawasan nelayan dan sumber marin. Imej © Victor Barro Masyarakat persisiran pantai bergantung kepada sumber laut dan persisiran pantai untuk kehidupan dan mata pencarian mereka. Imej © SAM 3 CIRI-CIRI ZON PERSISIRAN Bersepadu 2005): PANTAI DI MALAYSIA I. Mengandungi habitat dan ekosistem (seperti muara sungai, terumbu karang, rumput laut) yang menyediakan sumber (contohnya Keluasan tanah Malaysia ialah 329,750 km2, ikan, minyak, mineral) dan perkhidmatan merangkumi Semenanjung Malaysia (131,590 (contohnya perlindungan semulajadi km2), Sarawak (124,449 km2) dan Sabah (73,711 daripada ribut serta ombak besar, rekreasi) km2). untuk komuniti persisiran pantai. Panjang garis pantai adalah 2,031km di II. Bercirikan persaingan untuk sumber tanah Semenanjung Malaysia, 1,035km di Sarawak dan dan laut serta ruang bagi pelbagai pihak 1,743km di Sabah. berkepentingan, dan lazimnya menyebabkan konflik serius dan pemusnahan fungsi Garis pantai Malaysia adalah berubah-ubah penting sumber tersebut. Pihak daripada teluk berpemandangan indah yang berkepentingan adalah kumpulan dalam diapit oleh tanjung tinggi berbatu sehinggalah sesuatu komuniti yang mempunyai minat tanah pamah lumpur cetek yang menyempadani khas atau terlibat dalam penggunaan hutan paya laut. sumber yang dianggap sebagai milik awam. Di pantai timur Semenanjung Malaysia, hasil III. Berfungsi sebagai sumber atau tunggak enapan yang tinggi daripada luahan sungai utama ekonomi negeri yang mana dan persekitaran ombak yang lebih kuat sebahagian besar daripada Keluaran Dalam mewujudkan teluk berpasir berbentuk cangkuk. Negara Kasar bergantung kepada aktiviti seperti perkapalan, pembangunan industri Sementara itu, di pantai barat, persekitaran minyak dan gas, perlancongan; dan ombak Selat Melaka yang sederhana membentuk pantai lumpur yang luas dan hutan IV. Biasanya berkepadatan tinggi dan dipilih pantai yang kaya dengan kepelbagaian biologi. untuk kawasan pembangunan perbandaran. Bentuk-bentuk yang serupa mencirikan pantai- pantai di Sarawak dan Sabah walaupun terdapat Zon persisiran pantai amat penting dari segi kawasan berpasir tertentu yang sangat rata. ekologi kerana ia menyediakan perkhidmatan ekosistem yang mustahak untuk komuniti Bahan-bahan pantai termasuklah campuran persisiran pantai. Namun demikian pasir, kelodak, malah kulit kerang dengan kebelakangan ini, zon persisiran pantai sering tompokan kerikil dan singkapan batuan di sana dieksploit untuk tujuan pembangunan. Salah sini (Jabatan Pengairan dan Saliran, 2015). satu pembangunan yang biasa dikaitkan dengan zon persisiran pantai ialah projek penambakan. Malaysia mempunyai ciri-ciri berikut di persisiran pantainya (Pengurusan Persisiran Pantai Imej © SAM 4 PROJEK PENAMBAKAN LAUT ke laut dari paras air rendah, adalah dikawal oleh DI MALAYSIA pihak Negeri. Dasar laut dan perairan selepas had ini sehingga ke sempadan pelantar benua adalah di bawah bidangkuasa Persekutuan. Penambakan tanah adalah didefinisikan sebagai Biasanya permohonan untuk penambakan laut penambahan tanah di laut, tanah lembap atau adalah dikemukakan kepada pihak berkuasa badan air lain, dan pembaikpulihan produktiviti tempatan atau kerajaan negeri yang seterusnya atau penggunaan tanah yang telah termusnah akan mendapatkan pandangan dan ulasan oleh aktiviti manusia atau terganggu oleh daripada pelbagai agensi Kerajaan sebelum fenomena semulajadi (Glosari Statistik Alam mengemukakan kepada EXCO Negeri untuk Sekitar, 1997). kelulusan. Terdapat dua jenis penambakan laut iaitu Penambakan laut untuk guna tanah perumahan jenis pulau atau jenis semenanjung. Jenis dan industri semakin signifikan di Malaysia pulau adalah dalam bentuk pulau buatan selepas 1970an lanjutan daripada pembangunan yang terasing dari persisiran pantai sedia ada pesat perbandaran dan peningkatan kos sementara yang jenis semenanjung adalah tanah di bandaraya utama di persisiran pantai. bersambung dengan persisiran pantai tanah Banyak projek penambakan secara kecilan telah besar. Projek penambakan laut Malaysia dilaksanakan di Pulau Pinang, Melaka, Labuan, sebelum ini lebih kepada jenis semenanjung Langkawi, Kota Kinabalu sama ada oleh sektor tetapi pada kebelakangan ini jenis pulau buatan awam atau swasta. semakin meningkat. Walau bagaimanapun pada masa kini beberapa Di bawah Perlembagaan Persekutuan, tanah buah negeri seperti Johor, Melaka, Pulau Pinang, adalah di bawah bidangkuasa Negeri dan Negeri Sembilan dan Perak telah memulakan dengan itu kesemua projek penambakan laut projek penambakan laut secara besar- perlu mendapatkan kelulusan Kerajaan Negeri besaran untuk membentuk bank tanah dan sebelum dilaksanakan. Kesemua tanah termasuk melaksanakan projek pembangunan skala besar. persisiran pantai sehingga 3 batu nautika arah PROJEK PENAMBAKAN Seri Tanjung Pinang Fasa 1 (97 ha) dan Fasa 2 (307 DI PULAU PINANG ha) di Tanjong Tokong, bahagian timur-laut Pulau Pinang. Penambakan untuk Fasa 1 bermula pada tahun 1997 tetapi tertangguh untuk sementara waktu semasa Krisis Kewangan Asian pada 1998, Banyak projek penambakan laut telah dilaksanakan manakala Fasa 2 bermula pada 2014. di Pulau Pinang sebelum ini. Sebelum tahun 2008, kerajaan Pulau Pinang yang dahulu telah Tanah persisiran pantai telah ditambak untuk menambak seluas 1,765 hektar tanah di bahagian pulau. Pemaju IJM terpaksa membina Lebuhraya Tun Dr Lim Chong Eu (sebelum ini dikenali sebagai Jelutong Expressway) sebagai ganti untuk hak penambakan di persisiran pantai Jelutong pada tahun 1990an. Projek lebuhraya sepanjang 17.84 km ini menghubungi aliran trafik dari pusat bandar George Town ke Batu Maung di tenggara Pulau. Seluas 396 hektar tanah telah ditambak oleh E&O untuk projek Nelayan Pulau Pinang membantuh projek tambak laut. Imej © SAM 5 projek Wellness City of Dreams di Persiaran telah mengumumkan bahawa projek PTMP Gurney, dekat Gurney Plaza, kira-kira 1 km selatan bernilai RM27 billion “mungkin dibiayai” melalui dari Tanjong Tokong. Kawasan seluas 24 ha telah lelongan dua bidang tanah yang ditambak dalam ditambak oleh Tropicana Ivory Sdn Bhd untuk bentuk pulau buatan (930ha and 445 ha masing- projek Penang World City, di lokasi penambakan masing).