TENTAKULAT E KRIMIT NDËRKOMBËTAR Zonat Problematike Të Krimit Të Organizuar Nga Vendet E Ballkanit Perëndimor
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
RAPORT STUDIMOR TENTAKULAT E KRIMIT NDËRKOMBËTAR Zonat Problematike të Krimit të Organizuar nga Vendet e Ballkanit Perëndimor WALTER KEMP KORRIK 2020 TENTAKULAT E KRIMIT NDËRKOMBËTAR TENTAKULAT E KRIMIT NDËRKOMBËTAR Zonat Problematike të Krimit të Organizuar nga Vendet e Ballkanit Perëndimor W Walter Kemp Korrik 2020 MIRËNJOHJE DHE FALËNDERIME Ky raport është hartuar nga Observatori i Shoqërisë Civile Kundër Krimit të Organizuar në Evropën Juglindore (SEE-Obs). SEE-Obs është një platformë që mbledh së bashku dhe fuqizon organizata të shoqërisë civile në Shqipëri, Bosnjë Hercegovinë, Kosovë, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, dhe në Serbi. Observatori kërkon t’i krijojë mundësi shoqërisë civile që të identifikojë, analizojë dhe të krijojë një tabllo të prirjeve dhe tendencave kriminale, si dhe ndikimin e tyre mbi trafiqet e paligjshme, qeverisjen, zhvillimin, marrëdhëniet ndëretnike, sigurinë dhe respektimin e ligjit. SEE-Obs mbështet organizatat e shoqërisë civile në punën e tyre për monitorimin e zhvillimeve dhe tendencave të krimit të organizuar në nivel kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar. Observatori u krijua në vitin 2018, pas takimit të Londrës mbi vendet e Ballkanit perëndimor, në kuadër të Procesit të Berlinit. Ky raport bazohet mbi të dhëna, informacione dhe analiza të mbledhura nga organizata dhe aktivistë të shoqërisë civile nga vendet e Ballkanit perëndimor, me ndihmën dhe kontributin e një grupi prej 15 studiuesish dhe ekspertësh. I falënderojmë për ndihmesën e vyer përgjatë këtij procesi, si dhe për angazhimin e hapur dhe konstruktiv gjatë punës studimore. Të dhënat nga puna kërkimore u analizuan dhe u përmblodhën nga Walter Kemp, me ndihmën e Fatjona Mejdinit, Ugi Zvekic, Fabian Zhillës, dhe Kristina Amerhauser. Ky raport u hartua me mbështetjen financiare të Fondit për Konfliktet, Stabilitetin, dhe Sigurinë të Mbretërisë së Bashkuar (United Kingdom’s Conflict, Stability and Security Fund). Përmbajtja e këtij raporti është përgjegjësi vetëm e Iniciativës Globale Kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar, dhe nuk pasqyron domosdoshëmrisht pikëpamjet e Mbretërisë së Bashkuar. NË LIDHJE ME AUTORIN Walter Kemp drejton zyrën e studimeve në Iniciativën Globale Kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar (GI-TOC), dhe drejton Observatorin e Shoqërisë Civile Kundër Krimit të Organizuar në Evropën Juglindore (SEE-Obs). Më parë ka mbajtur një sërë postesh të rëndësishme në Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, ka qenë zëvendës president i Institutit Ndërkombëtar të Paqes (International Peace Institute), si dhe ka punuar si zëdhënës dhe autor deklaratash e fjalimesh pranë Zyrës mbi Drogën dhe Krimin të Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Është autor i një sërë punimesh mbi parandalimin e konflikteve, marrëdhëniet midis krimit dhe konflikteve, si dhe mbi çështje që lidhen me sigurinë në Evropë. © 2020 Global Initiative Against Transnational Organized Crime. Të gjitha të drejtat e Asnjë pjesë e këtij publikimi nuk mund të riprodhohet apo transmetohet në çfarëdolloj forme apo mënyre pa miratimin me shkrim të Global Initiative Kopertina nga Flame Design Hartografia: Paulina Rosol-Barrass Për çdo informacion, ju lutemi të kontaktoni: The Global Initiative Against Transnational Organized Crime Avenue de France 23 Geneva, CH-1202 Switzerland www.globalinitiative.net PËRMBAJTJA Përmbledhje ekzekutive �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 1 Zona problematike në botë ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������2 Konteksti: Shpërngulja si pasojë e trazirave ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������4 Periudha komuniste: Krimi i organizuar në Jugosllavi dhe Shqipëri ������������������������������������������������������ 7 Shqipëri ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������8 Lidhja me Turqinë ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������9 Lufta dhe pasojat e saj ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������11 Kriminelët në vijën e frontit �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 11 Sanksionet dhe ‘fabrika e krimit’ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 12 Shpërthimi i një vale krimi brenda vendit ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 13 Shembja e piramidës shqiptare �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 15 Krim dhe konflikt në Kosovë ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 15 Shtet mafioz ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 16 Mblidh mendjen ose mblidh plaçkat ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 17 Shqiptarët zgjerojnë territorin ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 19 Shpërngulja dhe diaspora ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 20 Evropa Perëndimore................................................................................................................................................. 22 Itali: Partnerë në krim ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 24 Spanjë: Nga hajdutë në bosë ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 27 Hollandë: ‘Jugomafia’ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 29 Republika Çeke ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 32 Afrika e Jugut �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 35 Importim kriminelësh ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 35 Krejçir dhe Gavriç ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 36 Larje hesapesh ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 37 Aktorë të rinj në skena të reja? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 39 Turqi: Porta e hyrjes për në lindje �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������41 Lidhje të forta midis Turqisë dhe Ballkanit �������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 41 Nga valixhet tek kamionët ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 42 Thithja e investimeve dhe tregtisë ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 43 ‘Korridori Ballkanik’ i heroinës ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 44 Kanabis dhe super marihuana ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 46 Trafikimi i emigrantëve ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 47 Amerika Latine ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 51 Zanafilla e grupeve të kokainës �������������������������������������������������������������������������������������� 51 Pse Amerika Latine është vend kaq tërheqës ���������������������������������������������������������������53 Në vendin e duhur dhe në kohën e duhur ��������������������������������������������������������������������� 55 Roli i grupeve nga vendet e Ballkanit perëndimor ��������������������������������������������������������56 Korridoret dhe mënyrat e trafikimit �������������������������������������������������������������������������������60 Metoda të tjera të trafikimit të drogës ���������������������������������������������������������������������������64