PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dla projektu STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA
Opracowanie:
mgr inż. arch. KATARZYNA SALABURA
mgr inż. arch. MARIA MODZELEWSKA
mgr JADWIGA MACEK
Konsultacje:
mgr inż. PIOTR PROKOPCZUK
NOWY SĄCZ – CZERWIEC 2018 R./LIPIEC 2019 R. SPIS TREŚCI:
I. Podstawa prawna i cel opracowania. II. Główne cele projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami. III. Metoda opracowania. IV. Propozycje metody i częstotliwości monitoringu skutków realizacji ustaleń zmiany studium. V. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. VI. Charakterystyka stanu środowiska przyrodniczego na obszarach objętych zmianą studium oraz przewidywanym oddziaływaniem. a) Budowa geologiczna, geomorfologiczna i gleby. b) Warunki klimatyczne i jakość powietrza. c) Warunki hydrograficzne i hydrogeologiczne. d) Przyroda ożywiona. e) Walory krajobrazowe i widokowe VII. Obszary podlegające ochronie na terenie opracowania. VIII. Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska przy braku realizacji ustaleń zmiany studium. IX. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym oraz sposoby w jakich te cele zostały uwzględnione w projekcie zmiany studium. X. Przewidywane znaczące oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000. XI. Przewidywane znaczące oddziaływanie na poszczególne komponenty środowiska. XII. Rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000. XIII. Rozwiązanie alternatywne do rozwiązań zawartych w projekcie zmiany studium lub wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych. XIV. Streszczenie.
Złącznik graficzny do prognozy - skala 1: 10 000
------2 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
I. PODSTAWA PRAWNA I CEL OPRACOWANIA.
Niniejsze opracowanie sporządzono w oparciu o art. 17 pkt 4 „Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” z dnia 27 marca 2003 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 ze zmianami) oraz art. 46 „Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko” z dnia 3 października 2008 roku, (tekst jednolity Dz. U z 2017 r. poz.1405). Prognozę oddziaływania na środowisko opracowano zgodnie z art. 51 „Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko” z dnia 3 października 2008 roku, (tekst jednolity Dz. U z 2017 r. poz.1405), ze szczególnym uwzględnieniem zakresu i stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania, uzgodnionych z Regionalną Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie, Wydział Spraw Terenowych w Tarnowie i Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Brzesku. Celem prognozy jest przedstawienie i ocenienie wpływu realizacji ustaleń zawartych w zmianie „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa na elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego, a w szczególności na ludzi, powietrze, powierzchnię ziemi łącznie z glebą, kopaliny, wody powierzchniowe i podziemne, klimat, świat zwierzęcy i roślinny – we wzajemnym powiązaniu, ekosystemy oraz krajobraz, a także dobra materialne i dobra kultury oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000, Prognoza powinna jednocześnie przedstawiać możliwości rozwiązań eliminujących lub ograniczających szkodliwe oddziaływanie na środowisko wynikające z realizacji ustaleń projektowanej zmiany studium. Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko wykonana dla zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa zgodnie z Uchwałą Nr XVIII/106/16 z dnia 15 kwietnia 2016 r. Rady Gminy Iwkowa z dnia 15 kwietnia 2016 r., w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany „Studium…”.
II. GŁÓWNE CELE PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU I JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI.
Przedmiotem zmiany „Studium…” jest obszar gminy Iwkowa w jej granicach administracyjnych. Celem zmiany ww. „Studium…”, przyjętego Uchwałą Nr XXXIII/94/2001 Rady Gminy Iwkowa z dnia 31 stycznia 2001 r., jest sporządzenie nowego dokumentu wymaganego ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 ze zmianami), czyli „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa”. Nowy dokument stworzy warunki dla zrównoważonego rozwoju gminy, uwzględniając zmianę przepisów prawa oraz polityki przestrzennej gminy w zakresie gospodarki przestrzennej. Celem zmiany „Studium…” jest też uwzględnienie wniosków zgłaszanych przez właścicieli
------3 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
terenów i potencjalnych inwestorów, przy uwzględnieniu bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę. Zakres Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa dotyczy określenia: 1. Kierunków zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz przeznaczeniu terenów, w tym wynikających z audytu krajobrazowego, uwzględniając bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę. 2. Kierunków i wskaźników dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny przeznaczone pod zabudowę i tereny wyłączone z zabudowy, uwzględniając bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę. 3. Obszarów oraz zasad ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego. 4. Obszarów oraz zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. 5. Kierunków rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej. 6. Obszarów, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym. 7. Obszarów, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa. 8. Obszarów, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszarów przestrzeni publicznej. 9. Obszarów, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne. 10. Kierunków i zasad kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej. 11. Obszarów szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszarów osuwania się mas ziemnych. 12. Obszarów wymagających przekształceń, rehabilitacji, rekultywacji lub remediacji. 13. Obszarów zdegradowanych. 14. Granic terenów zamkniętych i ich stref ochronnych.
Część szczegółowa ustaleń „Studium…” określa kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania Gminy Iwkowa i zmiany w strukturze przestrzennej gminy oraz kierunki i wskaźniki w zakresie przeznaczenia, sposobów zagospodarowania i użytkowania terenów. Określa kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, zasady ochrony środowiska i jego zasobów, zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, a także obszary na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego. W części szczegółowej określona została również polityka Samorządu Gminy Iwkowa w zakresie opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz zmian obowiązujących planów. W zapisach „Studium…” znajdują się ustalenia wiążące przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i ich zmian. Gmina Iwkowa nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego, natomiast Uchwałą Nr ------4 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
XVIII/107/16 z dnia 15 kwietnia 2016 r. Rada Gminy Iwkowa zdecydowała o przystąpieniu do jego sporządzenia.
1. Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb zmiany "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa".
Na podstawie analizy uwarunkowań, w opracowaniu ekofizjograficznym sporządzonym w 2016 roku, wydzielono 3 podstawowe kompleksy przyrodniczo – funkcjonalne oraz potencjalne obszary do realizacji szczególnych funkcji turystycznych. A - kompleksy przyrodniczo – ekologiczne; B - kompleksy przyrodniczo - rolne , w tym: Be - do ekstensywnego użytkowania rolniczego, Bi – do intensywnego użytkowania rolniczego; C - kompleksy osadnicze, w tym: Cr – osadniczo - rolny, Ck – koncentracja zabudowy mieszkaniowej, usługowej; PT - potencjalne obszary do realizacji funkcji turystycznych.
A– Kompleksy przyrodniczo – ekologiczne obejmują: kompleksy leśne, w tym kompleksy zaliczone do obszarów węzłowych o znaczeniu regionalnym i lokalnym, o wysokich wartościach biotycznych i ekologicznych. W ich obrębie znajdują się strefy korytarzy ekologicznych rangi regionalnej, liczne obszary źródliskowe, polany śródleśne. Użytkowanie turystyczne ma tu charakter ekstensywny. Są tu ujęcia wód podziemnych; strefy ekotonowe od kompleksów leśnych o szerokościach zależnych m.in. od wielkości i stopnia zwartości kompleksu leśnego; charakteru aktualnego użytkowania i zagospodarowania; odległości od już istniejącej zabudowy; ekspozycji krajobrazowej i walorów widokowych. Znajduje się tu punktowa zabudowa; strefy ekologiczne potoków (wykreślone na załączniku graficznym w terenach nieleśnych z uwzględnieniem ustaleń zawartych w rozdz. 6), w których mieści się część obszarów zagrożonych zjawiskami powodziowymi. W strefach tych zawierają się lokalne korytarze migracyjne związane z ciekami i ich otoczeniem; strefy do kształtowania połączeń ekologicznych o znaczeniu regionalnym.
W obrębie kompleksów przyrodniczo – ekologicznych proponuje się: utrzymanie priorytetu dla funkcji przyrodniczych i ekologicznych, poprzez realizację kompleksowej ochrony bioróżnorodności i powiązań ekologicznych; zrównoważony rozwój gospodarki leśnej poprzez m.in.: stabilizację naturalnych procesów przyrodniczych oraz realizację funkcji pozaprodukcyjnych lasów; prowadzenie przebudowy struktury gatunkowej drzewostanu na obszarach, gdzie występuje niezgodność z warunkami siedliskowymi; dolesienia w terenach przyleśnych, o trudnych warunkach morfologicznych, mało przydatnych dla funkcji osadniczych, wykluczenie z zalesienia w szczególności: śródleśnych polan oraz otoczenia punktów i ciągów widokowych; preferencję dla trwałych użytków zielonych, jako najbardziej właściwego kierunku ------5 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
użytkowania rolniczego w strefach ekotonowych; utrzymanie istniejącej roślinności przypotokowej pełniącej funkcję obudowy biologicznej oraz jej rekonstrukcja w miejscach, gdzie uległa uszczupleniu, przy preferencji dla gatunków o wymaganiach zgodnych z warunkami siedliskowymi; utrzymanie naturalnego charakteru koryt; umacnianie brzegów wskazane jedynie w celu ochrony przed skutkami erozji bocznej przy preferencji dla materiału naturalnego (faszyna, kamień); zakaz przekrywania naturalnych cieków oraz realizacji przepustów o przekrojach niedostosowanych do walorów hydrologicznych i ekologicznych cieku; podjęcie działań na rzecz poprawy standardów jakości wód cieków (działania te obejmują m.in. uporządkowanie gospodarki wodno – ściekowej w obrębie całych zlewni); zakaz zmian warunków gruntowo – wodnych mogących skutkować zmianami warunków siedliskowych, w tym kompleksowego odwadniania; zakaz realizacji grodzeń o konstrukcjach ograniczających swobodną migrację zwierzyny, lub im zagrażających; w miejscach krzyżowania się tras migracyjnych zwierzyny i dróg umieścić właściwe znaki drogowe (ostrzegawcze); likwidację dzikich wysypisk śmieci; zakaz wycinki drzew oraz usuwania zadrzewień za wyjątkiem działań: związanych z realizacją racjonalnej gospodarki leśnej; ochroną sanitarną; związanych z bezpieczeństwem ludzi; bezwzględna ochrona środowiska gruntowo – wodnego przed zanieczyszczeniem; utrzymanie istniejącej zabudowy z zakazem lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej oraz innych obiektów, których funkcjonowanie może negatywnie oddziaływać na struktury przyrodniczo – ekologiczne;
W obrębie kompleksów przyrodniczo – ekologicznych możliwy jest rozwój turystyki i rekreacji, na proponowanych warunkach: zakaz uprawiania turystyki motorowej i sportów motorowych; preferencja dla ekstensywnego użytkowania turystycznego – turystyka piesza, rowerowa, narciarska – biegowa, konna; ścieżki sportowe; możliwa jest realizacja urządzonych miejsc do odpoczynku z obiektami małej architektury, wiatro i deszczochronami, przy preferencji dla naturalnych materiałów budowlanych; możliwa jest realizacja funkcji edukacyjnych: ścieżek dydaktycznych, ścieżek przyrodniczo – ekologicznych, których celem jest m.in. prezentacja specyficznych walorów środowiska przyrodniczego, sposobów jego ochrony, zasad ekorozwoju, itp., wraz z punktami widokowymi, stanowiskami obserwacyjnymi, tablicami informacyjnymi i obiektami małej architektury (służącymi tylko w/w celom).
B– Kompleksy przyrodniczo – rolne Obejmują obszary pozostające w użytkowaniu rolniczym, w terenach dolinnych, stokowych oraz wierzchowinowych, z punktową zabudową (głównie zagrodową).
------6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Bi – Kompleksy przyrodniczo - rolne do intensywnego użytkowania rolniczego Obejmują tereny rolne o wysokich klasach bonitacyjnych gleb, korzystnych warunkach agroklimatycznych, potwierdzone wysokim wskaźnikiem waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, wskazane do utrzymania i dalszego rozwoju funkcji rolnej (w tym rolnictwa przemysłowego).
W obrębie kompleksu Bi proponuje się: utrzymanie aktualnego kierunku użytkowania gruntów (grunty orne, sady, trwałe użytki zielone), z preferencją dla gruntów ornych; ochronę różnorodności biologicznej, w tym zachowanie w jak największym zakresie zadrzewień śródpolnych, ekosystemów siedlisk wilgotnych; racjonalne stosowanie chemicznych środków ochrony roślin oraz nawozów sztucznych i naturalnych, w celu ochrony środowiska gruntowo – wodnego przed zanieczyszczeniem; utrzymanie istniejącej zabudowy; ograniczenie realizacji nowej zabudowy.
Be – Kompleksy przyrodniczo – ekologiczne do ekstensywnego użytkowania rolniczego Obejmują tereny rolne o średnich lub niskich klasach bonitacyjnych gleb, o obniżonym wskaźniku waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, głównie w terenach stokowych (o zróżnicowanych kątach nachylenia) i wierzchowinowych. Ich charakterystycznym elementem morfologicznym są nieckowate dolinki zboczowe o niekorzystnych warunkach gruntowo – wodnych, z kępowym zadrzewieniem i zakrzaczeniem. Występuje tu punktowo zabudowa, najczęściej zagrodowa, przysiółkowa oraz letniskowa. Oprócz funkcji rolniczej realizowana jest tu również funkcja turystyczna (wyznakowane szlaki, agroturystyka, tereny narciarskie).
W obrębie kompleksu Be proponuje się: utrzymanie dotychczasowych kierunków użytkowania rolniczego; w obrębie stoków o znacznym kącie nachylenia preferencję dla trwałych użytków zielonych; w obrębie stoków o korzystnych warunkach insolacyjnych i termicznych – preferencję dla upraw sadowniczych; zakaz zmian warunków gruntowo – wodnych oraz zakaz usuwania zadrzewienia i zakrzaczenia w obrębie nieckowatych dolinek zboczowych; ochronę różnorodności biologicznej, w tym zachowania w jak największym zakresie drobnych zagajników, zadrzewień, ekosystemów siedlisk przypotokowych i wilgotnych; racjonalne stosowanie chemicznych środków ochrony roślin oraz nawozów sztucznych i naturalnych, w celu ochrony środowiska gruntowo – wodnego przed zanieczyszczeniem; utrzymanie istniejącej zabudowy; dopuszczenie lokalizacji nowej zabudowy rekreacji indywidualnej, agroturystycznej, zagrodowej oraz mieszkaniowej (ze względów społeczno – gospodarczych) na następujących warunkach; lokalizacja obiektów wzdłuż istniejących dróg; lokalizacja obiektów w sąsiedztwie istniejących nisz osadniczych i siedlisk;
------7 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
lokalizacja obiektów w oddaleniu od istniejących nisz osadniczych pod warunkiem wcześniejszej realizacji pełnej infrastruktury, w tym wodno – ściekowej; dostosowanie architektury, kubatury i kolorystyki obiektów do walorów krajobrazowych oraz ekspozycji krajobrazowej; w terenach o wysokiej ekspozycji krajobrazowej konieczność wkomponowania obiektu w tereny zieleni wysokiej, zimozielonej w stopniu adekwatnym do stopnia ekspozycji.
C – Kompleksy osadnicze Obejmują tereny położone w partiach dolinnych, wierzchowinowych oraz stokowych (niewielki kącie nachylenia). Charakteryzują się zróżnicowanymi walorami mezoklimatycznymi, morfologicznymi, krajobrazowymi. Różna też jest intensywność dotychczasowej zabudowy, część terenów jest jeszcze nie zabudowana. Oprócz funkcji mieszkaniowej występuje tu funkcja rolnicza, usługowa, przemysłowa (drobna produkcja) oraz przestrzeń publiczna z obiektami użyteczności społecznej.
Cr – kompleksy osadniczo - rolne Kompleksy te obejmują obszary osadnicze możliwe zarówno do intensyfikacji funkcji rolniczej jak i realizacji zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej, rekreacji indywidualnej. Ich rozwojowi sprzyjają zarówno uwarunkowania przyrodnicze jak i społeczno – gospodarcze. Położone są w strefach dolinnych, jaki i stokowych oraz wierzchowinowych. Charakteryzują się zróżnicowana ekspozycją krajobrazową.
W obrębie kompleksu Cr proponuje się: oszczędne wyłączanie terenów spod użytkowania rolniczego i przeznaczania ich na inne cele; w terenach użytkowanych rolniczo racjonalne stosowanie chemicznych środków ochrony roślin oraz nawozów sztucznych i naturalnych, w celu ochrony środowiska gruntowo – wodnego przed zanieczyszczeniem; utrzymanie w jak największym zakresie istniejących zadrzewień, w celu utrzymania naturalnej bioróżnorodności; umiarkowany rozwój funkcji mieszkaniowej na następujących warunkach: ograniczenie rozpraszania zabudowy; architektura oraz kolorystyka obiektów dostosowana do walorów otoczenia i ekspozycji krajobrazowej; wskazane utrzymanie terenów biologicznie czynnych na min. 50% powierzchni działki, w tym zieleni wysokiej i wielowarstwowej w stopniu adekwatnych do powierzchni działki i kubatury obiektu; obowiązek utrwalenia skarp (naturalnych i antropogenicznych) roślinnością o silnie rozwiniętych systemach korzeniowych, a w przypadkach skrajnych – realizacja obudów kamiennych lub betonowych o konstrukcji ażurowej; zakaz realizacji budownictwa wielorodzinnego; sukcesywna eliminacja obiektów ruderalnych; zakaz realizacji obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, zgodnie z
------8 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
odrębnymi przepisami oraz realizacji usług uciążliwych i i funkcji przemysłowej; ochrona środowiska gruntowo – wodnego przed zanieczyszczeniami, m.in. poprzez realizację pełnego systemu ochrony wodno – ściekowej oraz oczyszczanie wód odprowadzanych z rejonów dróg i parkingów; preferencja dla ekologicznych nośników energii; ochrona walorów krajobrazowych; W obrębie kompleksów przyrodniczo – osadniczych możliwa jest realizacja funkcji rekreacyjno – sportowej.
Ck - Kompleksy osadnicze z koncentracją zabudowy Obejmują obszary intensywnie zabudowane w centrach osiedleńczych oraz wzdłuż dróg (dominuje funkcja mieszkaniowa, usługowa), a także obszary, które z uwagi na uwarunkowania przyrodnicze i społeczno – gospodarcze wskazane zostały do intensywnego zagospodarowania. Zasadniczo położone są w terenach o niewielkiej ekspozycji krajobrazowej, korzystnych warunkach morfologicznych sprzyjających realizacji pełnej infrastruktury technicznej. Część z nich (nisze osadnicze w obrębie dolinek potoków), charakteryzuje się gorszymi warunkami wentylacyjnymi. Z uwagi na większą ilość emitorów zanieczyszczeń, okresowo pogarszaniu mogą ulegać wskaźniki aerosanitarne i klimat akustyczny.
W obrębie kompleksu Ck proponuje się: utrzymanie oraz rozwój funkcji istniejących funkcji, na następujących warunkach: uporządkowanie struktury funkcjonalno – przestrzennej, poprzez realizację pasów zieleni izolacyjnej (wielowarstwowej, przy preferencji dla gatunków zimozielonych); rozgraniczających tereny o różnym przeznaczeniu; preferencja dla zmiany kierunków użytkowania rolniczego w kierunku upraw szklarniowych oraz hodowli zamkniętych (m.in. z uwagi na jakość środowiska przyrodniczego); dla nowej zabudowy: wskazana powierzchnia nowo wyznaczanych działek budowlanych, pod zabudowę mieszkaniową min. 10 arów; architektura oraz kolorystyka obiektów dostosowana do walorów otoczenia i ekspozycji krajobrazowej; wskazane utrzymanie terenów biologicznie czynnych, w tym zieleni wysokiej lub wielowarstwowej na min. 30% powierzchni działki; wskazany zakaz realizacji budownictwa wielorodzinnego; zakaz realizacji obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, zgodnie z odrębnymi przepisami oraz realizacji usług uciążliwych i funkcji przemysłowej uciążliwej; sukcesywna eliminacja obiektów ruderalnych; obowiązek utrwalenia skarp (naturalnych i antropogenicznych) roślinnością o silnie rozwiniętych systemach korzeniowych, a w przypadkach skrajnych – realizacja obudów kamiennych lub betonowych o konstrukcji ażurowej; bezwzględna ochrona środowiska gruntowo – wodnego przed zanieczyszczeniami, m.in.
------9 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
poprzez realizację pełnego systemu ochrony wodno – ściekowej oraz oczyszczanie wód odprowadzanych z rejonów dróg, parkingów, placów manewrowych, terenów składowisk, itp.; preferencja dla ekologicznych nośników energii; zachowanie szczególnej dbałości o walory estetyczne wzdłuż głównych dróg, w obrębie stref/punktów istniejącej i projektowanej infrastruktury reklamowej (urządzeń i obiektów, w tym m.in. billboardów, wydruków wielkoformatowych, telebimów, banerów, szyldów, tablic informacyjnych).
PT - potencjalne obszary do realizacji szczególnych funkcji turystycznych Wyznaczone zostały w terenach o wysokich walorach przyrodniczych, położonych z dala od istniejących centrów osadniczych, w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących wyznakowanych szlaków. Wykorzystano tu najbardziej wartościowe atuty gminy Iwkowa, czyli wysokie walory krajobrazowe, kulturowe oraz ciszę i spokój.
W terenach oznaczonych na załączniku graficznym jako PT proponuje się: zagospodarowanie turystyczne, bądź związane z obsługą ruchu turystycznego; zakaz lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej; obowiązek utrzymania istniejącego zadrzewienia w jak największym zakresie; możliwość realizacji zabudowy (domki rekreacyjne, niewielkie pensjonaty), przy następujących ograniczeniach: obowiązek realizacji obiektów parterowych (ewentualnie z poddaszem użytkowym); architektura obiektów powinna nawiązywać do tradycji regionalnych, a ich kolorystyka stonowana i harmonizująca z otoczeniem; ochrona środowiska gruntowo – wodnego przed zanieczyszczeniami, m.in. poprzez realizację pełnego i szczelnego systemu ochrony wodno – ściekowej; preferencja dla ekologicznych nośników energii; zakaz realizacji grodzeń o konstrukcjach zagrażających lub uniemożliwiających swobodne przemieszczanie się zwierzyny.
2. Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz decyzje WZ i ULCP.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 ze zmianami), w studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu. Dlatego też istotnym jest uwzględnienie w studium wydanych decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o pozwoleniu na budowę oraz ustaleń obowiązujących na terenie gminy planów miejscowych. Na terenie Gminy Iwkowa, obowiązuje tylko jeden miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Wojakowa – stacja narciarska, przyjęty uchwałą Nr XVII/107/08 Rady Gminy Iwkowa z dnia 12 września 2008 r. i obejmuje obszar o niewielkiej powierzchni - 11,44 ha. Dlatego też polityka lokalizacyjna na obszarze gminy opierała się na decyzja WZ, których od roku 2009 –
------10 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
do grudnia 2015 wydano około 500, w tym ok 240 dotyczyło zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.
3. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego, przyjęty dnia 22 grudnia 2003 roku przez Sejmik Województwa Małopolskiego (Uchwałą nr XV/174/03), zmieniony Uchwałą nr XLVII/732/18 z dnia 26 marca 2018 roku.
Zgodnie z art. 9 ust. 2 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 ze zmianami), organ sporządzający studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, ma obowiązek uwzględnienia w nim m.in. ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa. W "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa", zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym należy uwzględnić ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art.11. pkt 4.) oraz, o ile nie ma w nim zadań rządowych, programy w rozumieniu art. 48 ust. 1 uopizp służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i uzgodnić go z wojewodą (art.11 pkt 6) w zakresie zgodności z ustaleniami ww. programów. Studium należy również uzgodnić z zarządem województwa w zakresie zgodności z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art.11 pkt 6.).
W planie województwa określone zostały działania i zadania z zakresu gospodarki przestrzennej, których realizacja, niezbędna dla osiągnięcia założonych w nim celów, leży w kompetencji rządu lub Samorządu województwa. Zgodnie z art. 9 ust. 2 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 ze zmianami), organ sporządzający studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, ma obowiązek uwzględnienia w nim m.in. ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa. W "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa", zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym należy uwzględnić ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art. 11. pkt 4.) oraz, o ile nie ma w nim zadań rządowych, programy w rozumieniu art. 48 ust. 1 uopizp służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i uzgodnić go z wojewodą (art.11 pkt 6) w zakresie zgodności z ustaleniami ww. programów. Studium należy również uzgodnić z zarządem województwa w zakresie zgodności z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art.11 pkt 6.).
26 marca 2018 roku, Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął Uchwałą Nr XLVII/732/18 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego, którego ustalenia są wiążące dla „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa”.
------11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
W ww. planie, ustalono, iż celem rozwoju przestrzennego Małopolski jest utrzymanie, a często poprawienie stanu środowiska i podniesienie jakości krajobrazu i zasobów kultury, przy zapewnieniu warunków do stabilnego wzrostu gospodarczego i podniesienia standardów jakości życia mieszkańców. Kluczowe zasady polityki przestrzennej sformułowane w Planie Województwa, istotne dla rozwoju Gminy Iwkowa, których realizacja wymaga skoordynowanych działań na poziomie regionalnym i lokalnym, to m.in.: 1. Oszczędne gospodarowanie przestrzenią zurbanizowaną i racjonalne jej wykorzystanie rozumiane m.in. jako: a) koncentracja rozwoju w terenach już zurbanizowanych, b) zapobieganie rozpraszaniu zabudowy. 2. Oszczędne gospodarowanie zasobami naturalnymi i dbałość o poprawę jakości środowiska poprzez m.in. ochronę wód i zwiększanie retencji naturalnej oraz ochrona ekosystemów leśnych i zwiększanie lesistości. 3. Zachowanie bioróżnorodności w najcenniejszych obszarach poprzez m.in. ochronę ciągłości ekologicznej w skali ponadregionalnej, regionalnej i lokalnej. 4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego i krajobrazu poprzez m.in. rozwój różnych form turystyki zachowującej potencjał i wartości środowiska przyrodniczo- kulturowego i krajobrazu. 5. Zmniejszanie ryzyka katastrof naturalnych, w tym m.in. powstrzymanie zabudowy na terenach osuwiskowych.
Zgodnie z ww. Planem Zagospodarowania Województwa Małopolskiego, gmina Iwkowa została zaliczona została do obszaru funkcjonalno-krajobrazowego – Terytorium "OGRÓD", tj. obszaru atrakcyjnego krajobrazowo i kulturowo, w którym priorytetowym zadaniem jest ochrona krajobrazu, wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki. Obszar Terytorium "Ogród" o wysokich walorach przyrodniczych, o bardzo niskim wskaźniku urbanizacji - 10%, wymaga więc działań zarówno w sferze rozwoju rolnictwa jak i turystyki. Ze względu na trudność uprawy ziem w tym obszarze, głównie za sprawą ukształtowania terenu i dużych przewyższeń względnych, szansą jest rozwój, wsparcie i promocja rolnictwa z zachowaniem metod tradycyjnych. Ważnym elementem winna być kontynuacja rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki w zakresie lokalnych specjalizacji rolniczych, sadowniczych, pszczelarskich, a także prowadzenia upraw winorośli. Obszar ten sprzyja funkcjonowaniu stadnin i tworzeniu szlaków turystyki konnej. W zakresie turystyki należy rozwijać w obszarze "Ogród" szlaki i infrastrukturę uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i konnej, budować wieże widokowe (na wzniesieniach), chronić miejsca widokowe, tworzyć tzw. miejsca zatrzymania i odpoczynku w obszarach atrakcyjnych krajobrazowo. Ochrona wartości obszaru Ogród, wymaga przyjęcia takich kierunków rozwoju gminy Iwkowa, aby możliwe było równoważenie interesów ochrony środowiska oraz interesów sfery społecznej i gospodarczej artykułowanych przez jej mieszkańców, ponieważ zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym wywołują w środowisku przyrodniczym i kulturowym różnorakie skutki, które niestety w dużym stopniu są często niekorzystne. Istotna jest również poprawa dostępności transportowej obszaru Ogród, w tym Gminy Iwkowa. Kluczowe znaczenie ma w tym przypadku budowa drogi szybkiego ruchu DK75 Brzesko – Nowy Sącz. Jest ona ważna nie tylko dla przyszłości Nowego Sącza, ale poprawi także dostępność całego subregionu, w tym Gminy Iwkowa. ------12 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Priorytetowym działaniem w obszarze Ogród winna być ochrona krajobrazu, co oznacza potrzebę m.in. utworzenia nowego, Żegocińsko- Łososińskiego Parku Krajobrazowego, będącego częścią karpackiego korytarza ekologicznego Pogórzy. Południowa część Gminy Iwkowa położona jest w korytarzu ekologicznym - Korytarz Karpacki Pogórzy, w którym nadrzędną zasadą zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z ustaleniami Planu Województwa musi pozostać priorytet ochrony zasobów przyrodniczych i krajobrazowych. W przypadku korytarzy biegnących przez tereny zabudowy rozproszonej, w celu zachowania powiązań przyrodniczych, obowiązuje zakaz tworzenia nowych barier, przegradzania istniejących tras migracji, a tam, gdzie kolizje są niemożliwe do uniknięcia, zapewnienie przejść i połączeń w formie sztucznej. W zakresie rozwoju gospodarczego w obszarze Ogród, kluczowe znaczenie ma odpowiednie uprofilowanie rolnictwa, a mianowicie: a) wsparcie wysokiej jakości produkcji rolniczej wytwarzanej lokalnie i tradycyjnymi metodami, odpowiednio certyfikowanej miejscem pochodzenia i sposobem produkcji, b) wsparcie zakładania sadów i winnic, zwiększania ich powierzchni z możliwością otwarcia dla małego ruchu turystycznego, c) rozwijanie pszczelarstwa na obszarach wolnych od chemicznych środków ochrony, d) wspieranie rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki np. w formułach Miodowa kraina, Wieś dla dzieci, Wieś dla seniorów, Małopolska w siodle. Rozwój gospodarczy w obszarze Ogród opierać się winien także o funkcje turystyczne, co oznacza m.in.: a) rozwój szlaków i infrastruktury uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i konnej, b) budowę wież widokowych (np. na niektórych wzniesieniach), przeciwdziałanie zarastaniu miejsc widokowych, c) wyznaczenie odpowiednio oznakowanych szlaków drogowych (tras widokowych) i budowa miejsc zatrzymania w obszarach atrakcyjnych krajobrazowo. Poprawy wymaga infrastruktura (w tym np. modernizacja istniejących i budowa nowych oczyszczalni ścieków w Iwkowej – Kątach).
Plan Województwa nie zakłada żadnych inwestycji o znaczeniu ponadlokalnym na terenie gminy Iwkowa. Natomiast przewiduje: a) budowę oczyszczalni w Kątach na potoku Dobrocieszka; b) realizacje drogi DK-75 (S-75), Sądeczanka) relacji Brzesko Nowy Sącz; c) utworzenie w północno-wschodniej części Beskidu Wyspowego, z doliną rzeki Łososiny w jego osi, Parku Krajobrazowego Łososińsko- Żegocińskiego obejmującego południową części gminy Iwkowa.
Zgodnie z Planem Województwa, gminy winny dążyć do takich efektów, jak np.: a) eliminacja ogrodzeń działek mieszkalnych za pomocą prefabrykatów betonowych, zwłaszcza kolorowo lakierowanych, b) stosowanie ogrodzeń metalowych (siatka) przede wszystkim jako podbudowę pod żywopłoty, c) eliminacja jaskrawych (nietradycyjnych) kolorów na elewacjach budynków jednorodzinnych (np. kolory: fioletowy, zielony, karminowy), ------13 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
d) ograniczenie stosowania dachów płaskich na budynkach jednorodzinnych, e) zwiększanie nasadzeń drzewami dużymi, charakterystycznymi dla polskiego krajobrazu (jesion, klon, kasztan, jawor, dąb), tworzenie alej, obsadzanie lokalnych dróg (zwłaszcza lip i grabów), f) podniesienia jakości przystanków i dworców autobusowych, g) ograniczenie ilości i wielkości szyldów, h) ograniczenie reklamy zewnętrznej, a nawet jej eliminacja, przy głównych trasach turystycznych oraz na obszarach parków krajobrazowych.
4. Strategia rozwoju Gminy Iwkowa na lata 2011-2020, przyjęta uchwałą nr XLIII/265/10 Rady Gminy Iwkowa z dnia 10 listopada 2010 r.
W strategii przyjęto, iż misją jest stworzenie z Gminy Iwkowa regionu turystyczno- rekreacyjnego stanowiącego podstawę rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. W oparciu o analizę istniejącego poziomu konkurencyjności gospodarki gminy Iwkowa, przy uwzględnieniu niezbędnych potrzeb w tym zakresie i możliwości dostępu do środków finansowych, jako najważniejsze zadania realizowane na terenie gminy Iwkowa, przyjęto w Strategii m.in.: 1) Tworzenie stref aktywności gospodarczej na terenie gminy; 2) Inicjowanie scaleń gruntów; 3) Podejmowanie działań i inwestycji zwiększających atrakcyjność turystyczną gminą, w tym m.in. poprzez: budowę osady turystycznej na bazie funkcjonującego już skansenu, budowę i modernizację szlaków turystycznych oraz ścieżek pieszo-rowerowych, stworzenie miejsc atrakcyjnych dla turystyki rodzinnej (wraz z opracowaniem programu wypoczynku); 4) Wspieranie rozwoju agroturystyki i turystyki weekendowej, w tym budowa bazy noclegowej, gastronomicznej oraz rekreacyjnej na terenie gminy, a także budowa i modernizacja zaplecza sportowego; 5) Rewitalizacja przestrzeni publicznej, w tym m.in. poprzez jej estetyzację, uporządkowanie zieleni oraz zagospodarowanie niewykorzystanych miejsc zgodnie z potrzebami mieszkańców gminy; 6) Budowa, rozbudowa i modernizacja miejsc spędzania czasu wolnego z dostosowaniem do poszczególnych grup wiekowych, w tym m.in. poprzez: a) budowę basenu, b) budowę ośrodka rekreacyjnego dla dzieci i młodzieży; 7) Rozwój kultury poprzez stworzenie nowych oraz modernizację istniejących ośrodków kultury, a także rozbudowa ich oferty programowej; 8) Budowa oczyszczalni ścieków oraz modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacyjnej; 9) Remont i budowa dróg na terenie gminy celem tworzenia sieci wzajemnie uzupełniającej się oraz łączenia ich z drogami powiatowymi, wojewódzkimi i krajowymi; 10) Budowa mieszkań komunalnych, socjalnych i chronionych.
------14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
5. Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Brzeskiego na lata 2016 - 2025.
Program zawiera ogólną charakterystykę Powiatu: położenie geograficzne, budowę geologiczną, geomorfologiczną oraz sytuację gospodarczą i demograficzną. Ponadto w Programie znajduje się diagnoza stanu poszczególnych elementów środowiska: powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleb. Zawiera również ocenę środowiska przyrodniczego, siedlisk zwierzęcych, obszarów chronionych, opisany jest wpływ uciążliwości akustycznej i promieniowania elektromagnetycznego. W Programie przedstawiono też aktualny stan gospodarki odpadami i gospodarki wodno – ściekowej. W Programie zawarto informacje dotyczące sposobu zarządzania Programem i możliwych form finansowania działań proekologicznych oraz harmonogram inwestycyjnych zadań dla Powiatu. Z zakresu ochrony środowiska wyznaczono następujące cele dla Powiatu Brzeskiego: poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz ochrona zasobów środowiska dla rozwoju Powiatu Brzeskiego, poprawa stanu powietrza atmosferycznego, poprawa stanu wód i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi oraz ochrona przed powodzią. Wymienione w "Harmonogramie realizacji przedsięwzięć na lata 2016 - 2019" inwestycje w gminie Iwkowa obejmują: wydatki inwestycyjne na modernizację i budowę dróg gminnych, związane z realizacją celu: "ochrona powietrza, ochrona przed hałasem, ochrona wód powierzchniowych i podziemnych"; budowę oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej, związaną z realizacją celu: "ochrona wód powierzchniowych i podziemnych";
III. METODA OPRACOWANIA.
Niniejszą prognozę opracowano na podstawie wizji terenowej oraz analizy materiałów dotyczących informacji o stanie środowiska przyrodniczego. Przy sporządzaniu prognozy zastosowano metody stacjonarno – analityczne oraz metody porównawcze prac. Do opracowania niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały:
Opracowanie Ekofizjograficzne dla potrzeb zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Iwkowa Biuro Urbanistyczne – Jadwiga Macek, 2016; Kleczkowski A.S., Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce wymagających ochrony 1: 500 000; Liro A. (red.), Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET – POLSKA. Fundacja IUCN POLAND. Warszawa 1995; Mapa sozologiczna w skali 1: 50 000 – GUGIK – 2000;
------15 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Mapa hydrogeologiczna Polski 1:50 000, arkusz Brzesko 999 (M-34-78-A). PIG Warszawa 1997r.; Korytarze ekologiczne na terenie województwa małopolskiego. RDOS Kraków 2012; Architektura krajobrazu – Bogdanowski - PWN. 1979 r.; Ochrona przyrody i krajobrazu – Szczęsny – PWN. 1982 r.; Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka – praca zbiorowa – PWN 1976 r.; Prognozowanie skutków przyrodniczych planów zagospodarowania przestrzennego – poradnik metodyczny. Kraków 1998r.; Przewoźniak M., Kształtowanie środowiska przyrodniczego miast. Wydz. Architektury PG. Gdańsk 2002r.; Informacja o stanie środowiska powiat brzeski 2012. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Delegatura w Tarnowie. Tarnów 2013r.; Informacja o stanie środowiska powiat brzeski 2013. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Delegatura w Tarnowie. Tarnów 2014r.; Informacja o stanie środowiska powiat brzeski 2014. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Delegatura w Tarnowie. Tarnów 2015r.; Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Brzeskiego na lata 2016 - 2025; Uchwała nr XLV/693/18 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 29 stycznia 2018 r. w sprawie obszaru Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego (Dz. Urz. Woj. Małop. 2018. 1166). Rozporządzenie Nr 4/2014 Dyrektora RZGW w Krakowie z dnia 16 stycznia 2014 w sprawie korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły. Strategia Rozwoju Gminy Iwkowa na lata 2011-2020.; Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Iwkowa na lata 2016-2024, przyjęty Uchwałą Nr XXXVI/225/17 Rada Gminy w Iwkowej z dnia 25 wrzesnia 2017 r. Mapa hydrogeologiczna Polski 1:50 000, arkusz Brzesko 999 (M-34-78-A). PIG Warszawa 1997
Analizowano wpływ i ewentualne skutki realizacji poszczególnych ustaleń studium na takie elementy środowiska jak wody powierzchniowe, podziemne, powierzchnię ziemi, krajobraz, zdrowie ludzi, świat roślinny, zwierzęcy, we wzajemnym powiązaniu tych elementów środowiska. Analiza skutków realizacji ustaleń zmiany studium na środowisko nie ograniczała się wyłącznie do obszaru obejmującego same ustalenia, ale wykraczała poza ich zasięg. Teren objęty opracowaniem nie jest monitorowany, w związku z czym, brak jest badań o stanie środowiska i identyfikacji jego zagrożeń. W prognozie analizowano trafność doboru rozwiązań niektórych (znanych na etapie opracowania prognozy) systemów infrastruktury technicznej w aspekcie poziomu zabezpieczenia środowiska. W prognozie uwzględniono skutki dotychczasowego zagospodarowania terenu jak i te wynikające z ustaleń dotychczas obowiązującego studium. Zakres oceny dostosowano do specyfiki działalności projektowanej na terenie będącym przedmiotem opracowania oraz terenach sąsiednich.
------16 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
IV. PROPOZYCJE METODY I CZĘSTOTLIWOŚCI MONITORINGU SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM.
W celu określenia skutków realizacji ustaleń studium proponuje się dokonanie przez osobę wyznaczoną przez Wójta Gminy, wizji terenowej w rejonie zmiany studium. Wskazane jest by wizja była prowadzona raz na cztery lata, zgodnie z zapisami ustawy o planowaniu przestrzennym, dotyczącymi sporządzenia analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym (co byłoby podstawą do sporządzenia analizy skutków realizacji studium na środowisko). Wizja powinna być przeprowadzona w celu określenia skutków wywołanych w środowisku w wyniku realizacji studium. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą, korzystające ze środowiska są zobowiązane do prowadzenia automonitoringu w zakresie wytwarzanej emisji i poboru wody. Metodyka i częstotliwość monitoringu jest ściśle określona w Prawie Ochrony Środowiska, Prawie Wodnym i Ustawie o odpadach oraz w przepisach wykonawczych do w/w ustaw. Dane te służą do naliczania opłat za gospodarcze korzystanie środowiska. Ww. dane mogą być wykorzystane w celu określenia skutków wywołanych w środowisku w wyniku powstania określonej działalności.
V. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO.
Teren opracowania położony jest w odległości co najmniej ok. 40 km od granicy państwa. Projektowana zmiana studium przewiduje lokalizację na terenie gminy głównie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej oraz usługowej. Tereny o funkcji produkcyjno - usługowej zajmują niewielkie obszary z istniejącymi już obiektami. Charakter i zasięg potencjalnych oddziaływań na środowisko będzie niewielki i ograniczony praktycznie do terenu gminy. Dlatego też nie przewiduje się transgranicznego oddziaływania na środowisko, projektowanej zmiany studium.
VI. CHARAKTERYSTYKA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ODDZIAŁYWANIEM. a) Budowa geologiczna, geomorfologiczna i gleby.
Budowa geologiczna.
Pod względem geologicznym gmina Iwkowa położona jest w obrębie Karpat Zewnętrznych (M. Książkiewicz) zbudowanych z kredowych i paleogeńskich utworów fliszowych.
------17 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Pod względem geologicznym znajduje się w obrębie trzech jednostek tektonicznych: jednostki śląskiej, jednostki grybowskiej i jednostki magurskiej. Jednostka śląska występuje w północnej części gminy. Najstarszymi utworami są tu łupki (łupki cieszyńskie występujące fragmentarycznie przy granicy z gminą Rajbrot oraz czarne łupki wierzowskie – w północnej i zachodniej części gminy). Warstwy piaskowcowe reprezentowane są przez: warstwy lgockie (piaskowce, łupki), warstwy godulskie (piaskowce, łupki), warstwy istebniańskie (piaskowce, zlepieńce). Utwory jednostki grybowskiej odsłaniają się na powierzchni w strefie Michalczowej (centralna część gminy). Profil serii Michalczowej tworzą m.in.: piaskowce cienko i średnioławicowe (odsłaniające się w Kątach, Iwkowej i Drużkowie Pustym); łupki pstre; warstwy hieroglifowe z cienkoławicowym piaskowcami i łupkami; eoceńskie zielone łupki; wapienie; piaskowce gruboławicowe z wkładkami wapieni organodetrytycznych; rogowce. Jednostka magurska występuje w południowo-zachodniej części gminy. W północnej części zachował się oderwany płat tektoniczny płaszczowiny magurskiej – czapka Iwkowej. Najstarszymi utworami budującymi tę jednostkę są piaskowce cienko- i średnioławicowe oraz łupki występujące w okolicach Dobrocieszy. Na nich zalegają łupki pstre (wzdłuż brzegu płaszczowiny magurskiej oraz wokół czapki Iwkowej). U czoła płaszczowiny magurskiej w okolicach Wojakowej występują piaskowce ciężkowickie – piaskowce z Wojakowej (gruboławicowe, gruboziarniste nierzadko zlepieńcowate). Na tym terenie dominują warstwy podmagurskie, które charakteryzują się występowaniem w równym stosunku grubo łupliwych łupków i piaskowców glaukonitowych, czasami z przewagą łupków. Młodsze od nich są warstwy magurskie facji glaukonitowej, które budują grzbiet Kopiec w zachodniej części gminy. Na utworach fliszowych niezgodnie zalegają osady transgresywne miocenu. Są one reprezentowane przez iły oraz mułki z wkładkami i soczewkami lignitów (formacja z Iwkowej o miąższości dochodzącej do 500 m - w dolince potoku Bela oraz w dolinkach jej dopływów), a także przez zlepieńce i piaskowce z wkładkami iłowców (formacja z Beli o miąższości około 200 m - w górnym części dolinki potoku Bela). Na charakteryzowanym obszarze utwory fliszowe są lokalnie pokryte utworami czwartorzędowymi o różnej genezie i miąższości. Najstarszymi osadami, należącymi do zlodowaceń południowopolskich, są osady serii glacjofluwialnej o znacznej miąższości (do 30 m na prawym brzegu Beli w Iwkowej). Seria ta reprezentowana jest głównie przez utwory fliszowe pochodzące z jednostki śląskiej oraz materiał eratyczny pochodzący ze Skandynawii. Pokrywy taras średnich w dolinie Białej oraz znaczne powierzchnie den dolin Białej i Beli budują żwiry, piaski i gliny rzeczne zlodowaceń środkowo- i północnopolskich. W obrębie stoków i u ich podnóża występują gliny deluwialne, piaski i iły z rumoszem, piaski i gliny zwietrzelinowe, a także koluwia osuwiskowe. Te ostatnie powstają najczęściej na wychodniach warstw podmagurskich, pstrych łupków, warstw z Jaworzynki, krośnieńskich, piaskowcowo-łupkowych i łupkowych, przekładających piaskowce warstw istebniańskich i ciężkowickich. Utwory holoceńskie, wykształcone w postaci żwirów, piasków i glin oraz namułów wypełniają dna płaskodennych dolinek potoków. Specyficzna i zróżnicowana budowa geologiczna i geomorfologiczna powoduje, że na obszarze opracowania występują różnego rodzaju zjawiska morfogenetyczne. Współczesne
------18 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
procesy erozyjne i denudacyjne, które w dalszym ciągu modelują powierzchnię ziemi, występują na większości charakteryzowanego terenu. Zagrożenia osuwiskowe w gminie Iwkowa zostały zdiagnozowane w ramach projektu „System Osłony Przeciwosuwiskowej SOPO. Etap II – Kartowanie i wykonywanie map osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi dla obszaru Karpat polskich oraz monitorowanie wybranych osuwisk w Karpatach”. Wykonane zostało opracowanie (2009) „Mapa osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi – Gmina Iwkowa, powiat brzeski, województwo małopolskie”. Głównym celem opracowania było rozpoznanie i udokumentowanie osuwisk oraz terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi na obszarze gminy Iwkowa, wraz z charakterystyką geomorfologiczną i geologiczną osuwisk, ustaleniem przyczyn ich powstania, oceną stopnia aktywności osuwisk oraz możliwości ich dalszego rozwoju. Opracowanie to ma być instrumentem wspomagającym przy sporządzaniu planów zagospodarowania przestrzennego, poprzez rezygnację z zabudowy lub jej znaczne ograniczenie w obszarze osuwisk. Na terenie gminy Iwkowa rozpoznano łącznie 149 osuwisk, w tym 11 aktywnych, 74 okresowo aktywnych, 52 nieaktywne, 12 złożonych (z różnym stopniem aktywności) oraz 9 terenów zagrożonych ruchami masowymi – patrz załącznik graficzny. Wszystkie osuwiska zajmują łącznie obszar o powierzchni 4,29 km². Osuwiska te wykazują duże zróżnicowanie pod względem wielkości, charakteru, a także częstotliwości występowania. Ich rozmieszczenie związane jest z wykształceniem litostratygraficznym oraz warunkami tektonicznymi obszaru. Pod względem częstości występowania osuwisk gminę Iwkowa można podzielić na trzy obszary: centralna część gminy, gdzie nie stwierdzono występowania osuwisk, co jest związane z niewielkimi deniwelacjami terenu oraz małym nachyleniem stoków; południowo – zachodnia i zachodnia część gminy (obręb Beskidu Wyspowego), gdzie wyznaczono 93 osuwiska, co stanowi 62% wszystkich osuwisk gminy. Osuwiska te charakteryzują się dużymi powierzchniami. Występuje tu ścisła korelacja pomiędzy budową geologiczną a częstością występowania osuwisk. północna część gminy (w obrębie Pogórza Wiśnickiego). Tu występują osuwiska o mniejszej powierzchni.
Największą liczbę osuwisk zaobserwowano w strefie nasunięć jednostki magurskiej na jednostkę przedmagurską oraz w północno–zachodniej części gminy w obrębie izolowanego płata, będącego oderwanym fragmentem płaszczowiny magurskiej. Są to osuwiska o dużych powierzchniach rzędu (od kilku do kilkudziesięciu hektarów, jak np. osuwisko w Wojakowej, którego powierzchnia wynosi ok. 38 ha). Są one w większości obsekwentne, skalno-zwietrzelinowe i charakteryzują się znacznymi wysokościami skarpy głównej dochodzącymi do 12 m. Najniebezpieczniejszy jest zespół graniczących ze sobą osuwisk o dużych powierzchniach (od 5 do 20 ha), znajdujących się w południowej części gminy. Szczególne zagrożenie stanowią osuwiska aktywne, powodujące zniszczenia infrastruktury przesyłowej, drogi gminnej oraz domów mieszkalnych, a także stanowiące zagrożenie dla pozostałych, sąsiadujących z nimi zabudowań (szczególnie położonych
------19 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
powyżej skarpy górnej). Pozostałe nieaktywne oraz okresowo aktywne osuwiska mogą stanowić zagrożenie w przypadku ich uaktywnienia się. Pozostałe osuwiska zlokalizowane są na północ i na wschód od linii nasunięcia jednostki przedmagurskiej na jednostkę śląską. Są to osuwiska o niewielkich powierzchniach, maksymalnie do 3 ha, skalno-zwietrzelinowe i zwietrzelinowe, gdzie wysokość skarpy głównej nie przekracza 10 m. Tutaj znajduje się osuwisko, którego skarpa główna ma rekordową w skali gminy wysokość - 24 m. Większość osuwisk na obszarze gminy Iwkowa znajduje się na obszarach zabudowanych. W grupie tej przeważają jednak osuwiska okresowo aktywne lub nieaktywne, które jedynie w przypadku ponownego uaktywnienia się mogą stanowić zagrożenie dla znajdujących się w ich obrębie lub pobliżu obiektów. Ruchy masowe występują na stokach o różnej ekspozycji, gdzie kąt nachylenia waha się w granicach 8°-19°. Ze względu na kierunek przemieszczania materiału skalnego w stosunku do położenia warstw podłoża, na badanym terenie występują wszystkie typy osuwisk. Wiele osuwisk, zwłaszcza nieaktywnych lub okresowo aktywnych, słabo zaznacza się w terenie. Granice osuwisk są wyrównywane przez uprawę ziemi, tarasowanie pól uprawnych, zabudowę i spływ wód opadowych i roztopowych.
W granicach gminy Iwkowa wyznaczono 9 terenów zagrożonych ruchami masowymi. Tereny te obejmują zbocza o zróżnicowanym nachyleniu i ekspozycji, w obrębie których zachodzi erozyjna działalność cieków powierzchniowych. Tereny zagrożone ruchami masowymi wyznaczone zostały w zachodniej części gminy pomiędzy Iwkową a Wojakową, na południowym –zachodzie i na południu w Grabiach, Granicach i Dobrocieszy, na północnym i południowym stoku Góry Szczełby, a także na wschodzie gminy wzdłuż rzeki Beli. Największy powierzchniowo teren zagrożony ruchami masowymi rozciąga się pomiędzy Iwkową a Wojakową i w przybliżeniu pokrywa się z oderwanym płatem płaszczowiny magurskiej. Głównym kryterium, na podstawie którego obszar ten uznano za teren zagrożony, było występowanie w podłożu silnie zaburzonych tektonicznie utworów oraz sprzyjająca powstawaniu osuwisk budowa geologiczna. Pozostałe tereny zagrożone w Grabiach, Dobrocieszy, Granicach i na zboczach Góry Szczełby wyznaczono na podstawie sprzyjającej powstawaniu osuwisk budowie geologicznej podłoża, a także ze względu na fakt, że na obszarach o podobnej budowie geologicznej odnotowano już występowanie osuwisk o dużych powierzchniach. Decydującym kryterium wyznaczenia terenów zagrożonych wzdłuż rzeki Beli było duże nachylenie stoków (11° –19°), które, dodatkowo, porozcinane są licznie tu występującymi ciekami powierzchniowymi. Na obszarach osuwiskowych często odsłaniają się warstwy łupkowe i piaskowcowe (ze zlepieńcami). Szczegółowa charakterystyka osuwisk i terenów zagrożonych przedstawiona jest w kartach rejestracyjnych, które znajdują się w bazie danych SOPO.
Na terenie gminy Iwkowa, zgodnie z danymi Państwowego instytutu Geologicznego nie ma udokumentowanych złóż kopalin, a tym samym terenów i obszarów górniczych. Występują tu jednak m.in.: surowce ilaste (gliny zwietrzelinowe warstw magurskich o lokalnym znaczeniu, wydobywane z okresowo czynnych glinianek); ------20 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
surowce skalne (piaskowce w odsłonięciach) – piaskowce istebniańskie, piaskowce glaukonitowe. Funkcjonujący dawniej kamieniołom w Połomie Małym prowadził eksploatację piaskowca na potrzeby lokalne; surowce okruchowe (piaski zwietrzelinowe oraz czwartorzędowe utwory piaszczysto – żwirowe), ich eksploatacja została praktycznie zaniechana.
Morfologia terenu. Zasadniczy trzon współczesnej rzeźby terenu obszaru opracowania ukształtował się w trzeciorzędzie i czwartorzędzie. Czynniki morfogenetycznymi były: fałdowanie alpejskie oraz działalność lądolodów. Obecnie dynamika rozwoju rzeźby jest niższa, dominuje erozja, denudacja oraz ruchy neotektoniczne starszego podłoża podnoszące Karpaty fliszowe i przesuwające je ku północy w tempie 1-3 cm rocznie. Charakteryzowany obszar leży zasadniczo w obrębie Pogórza Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego (Kondracki). Według innego podziału fizycznogeograficznego (Starkel), na terenie gminy wyróżnia się jeszcze fragment subregionu Pogórze Ciężkowickie wraz z Płaskowyżem Rożnowskim i Kotliną Iwkowej (centralna i wschodnia część gminy). Pogórze Wiśnickie obejmuje północną cześć gminy. Charakteryzuje się wydłużonymi, szerokimi oraz spłaszczonymi garbami o przebiegu zbliżonym do równoleżnikowego, które oddzielone są wąskimi obniżeniami pochodzenia erozyjnego. Najwyższe wyniesienia to Piekarska Góra (500 m n.p.m.), Szpilówka (512 m n.p.m.) oraz Bukowiec (494 m n.p.m.). Deniwelacje tego obszaru wynoszą około 150 metrów. Beskid Wyspowy wraz z subregionem Grzbietów Kamionnej i Jaworza, obejmuje północno – zachodnią część charakteryzowanego terenu. Morfologia terenu charakteryzuje się tu występowaniem izolowanych wzniesień górskich, które są ostańcami denudacyjnymi piaskowców magurskich o wysokościach od 491–585 m n.p.m. Najwyższe wzniesienia terenu gminy Iwkowa to Kopiec (585 m n.p.m.), Szczełba (510 m n.p.m.) oraz Góry Sołtysie (491 m n.p.m.). Deniwelacje pomiędzy grzbietami i dolinami potoków są znaczne i często przekraczają 200 m. Płaskowyż Rożnowski obejmuje tereny przy wschodniej granicy gminy. Region ten składa się z szeregu grzbietów i spłaszczonych garbów o średnich wysokościach około 400 m n.p.m., rozciętych dolinami dopływów Białej i Łososiny. Kotlina Iwkowej, której główną formę stanowi dolina potoku Bela, wypełniona jest osadami rzecznymi i charakteryzuje się niewielkimi deniwelacjami terenu, nie przekraczającymi 20 metrów. Ograniczona jest od północy wyniesieniami Pogórza Wiśnickiego, od południa Beskidem Wyspowym, a od wschodu wzniesieniami zachodniej części Płaskowyżu Rożnowskiego. Rzędne wysokościowe obszaru opracowania wahają się od 251 m n.p.m. (południowo –wschodnią część gminy - ujście potoku Dobrocieszka do Białki) do 585 m n.p.m. (szczyt Kopiec - południowo –zachodnia część gminy). Całkowita deniwelacja sięga 234 m.
Współczesne modelowanie powierzchni ziemi na terenie gminy Iwkowa odbywa się również poprzez: denudację zboczy. Wody opadowe i roztopowe spływając po stoku przemieszczają
------21 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
zwietrzelinę (zmywanie, spłukiwanie warstwowe oraz linijne). Natężenie erozji liniowej zależy m.in. od kąta nachylenia stoku, użytkowania gruntów oraz natężenia opadów/roztopów. Wąwozy stokowe (często wcześniej użytkowane jako drogi) w czasie gwałtownych ulew/roztopów stają się korytami cieków epizodycznych. Denudacja zbocza to również spłukiwanie gleb w kierunku den dolinek. Szczególnie zagrożone są te fragmenty stoków, które pozbawione zostały naturalnego zadarnienia i są użytkowane jako grunty orne. Według badań porównawczych (Barański 1990), w terenach pogórskich średnie roczne spływy gleb wynoszą: dla stoków ornych (niesterasowanych) – 2500 m³/km², dla pastwisk 3,3 m³/km², dla łąk 0,4 m³/km² oraz dla lasów 0,03 m³/km². W zależności od jakości gruntu i stopnia nasiąknięcia wodą, a więc jego płynności, mogą to być spływy gliniasto-gruntowe, błotno-gliniaste, błotno-gruzowe lub gruzowo-błotne zwane kamienistymi. W obrębie stoków, gdzie występują gleby wytworzone na glinach pyłowych (w terenach rolnych, szczególnie wczesną wiosną i jesienią), powszechnie występuje erozja powierzchniowa, erozja liniowa (bruzdowanie) oraz sufozja, które aktywizują ruchy grawitacyjne gruntów; rozcinanie i modelowanie zboczy, poprzez ich rozcinanie w obrębie nieckowatych dolinek zboczowych, będących w części również obszarami źródliskowych dla cieków stałych i okresowych; działalność potoków. W obrębie dolinek potoków erozja denna prowadzi do ustawicznego pogłębiania koryta. Jest ona szczególnie silna w dolinkach charakteryzujących się dużym spadkiem w profilu podłużnym, po wystąpieniu silnych opadów lub gwałtownych roztopów. Skutki erozji bocznej (głównie na zakolach oraz w terenach wypłaszczonych), widoczne są w postaci zerw, obsunięć, obrywów brzegów oraz pogłębiających się meandrów. Intensyfikacja erozji bocznej występuje w okresach silniejszych wezbrań. Formy akumulacji rzecznej - drobne kamieńce i łachy występują punktowo, w terenach gdzie spadek w profilu podłużnym cieku jest niewielki; zjawiska morfodynamiczne zachodzące w obrębie skarp, zarówno naturalnych jak i antropogenicznych, szczególnie wtedy, gdy pozbawione zostały naturalnego zadarnienia i roślinności drzewiasto – krzewiastej. Zachodzą wtedy intensywne procesy spełzywania, osypywanie się materiału zwietrzelinowego oraz glin, powstają zerwy i zsuwy.
Na obszarze opracowania niektóre formy morfologiczne terenu są również pochodzenia antropogenicznego: powierzchnie splantowane, nasypy, skarpy, niewielkie wyrobiska poeksploatacyjne – gliny zwietrzelinowej i surowców okruchowych, itp. Specyficzna budowa geologiczna i morfologiczna charakteryzowanego terenu różnicuje warunki infiltracyjne podłoża oraz jego możliwości retencyjne. Mało przepuszczalne łupki ilaste fliszu, gliniaste aluwia i deluwia, silnie nasiąkają wodą w okresach opadowych i roztopowych, przez co ograniczana jest infiltracja wód w głębsze podłoże. Na obszarach lokalnych wypłaszczeń lub nieckowatych obniżeń, mogą w związku z tym powstawać siedliska okresowo wilgotne. W terenach, gdzie podłoże budują warstwy piaskowca (głównie strefy wierzchowinowo - grzbietowe) wskaźniki infiltracyjne i retencyjno – alimentacyjne są zdecydowanie wyższe.
------22 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Gleby. Warunki glebowe obszaru opracowania, z uwagi na zróżnicowaną budowę geologiczną, morfologię, roślinność i warunki topoklimatyczne, wykazują duże zróżnicowanie. Występują tu: gleby pseudobielicowe na lessach i utworach lessopodobnych (klasy bonitacyjne IIIa, IIIb i punktowo IVa). Zajmują ok. 42% powierzchni gminy (głównie stoki wzniesień) i zaliczane są do średnio urodzajnych; gleby brunatne wyługowane i pseudobielicowe na zwietrzelinach łupków i piaskowców silnie węglanowych (klasy bonitacyjne IVa i IVb). Zajmują ok. 27% powierzchni gmin. Należą do kompleksu 11 – zbożowego górskiego; gleby kompleksu 12 – owsiano -ziemniaczanego górskiego, silnie wyługowane i zakamienione. Zajmują ok. 19% powierzchni gminy, występują na stokach o znacznym kącie nachylenia (klasy bonitacyjne V i lokalnie IVb); mady brunatne, namyte, wyługowane. Zajmują ok. 11% powierzchni gminy, występują głównie w obrębie den dolin płaskodennych (klasy bonitacyjne IV, a lokalnie IIIb). Charakteryzują się nadmiernym uwilgoceniem (trwałym lub okresowym). Należą do kompleksu 8 – zbożowo – pastewnego mocnego; gleby klasy VI znajdujące się na terenach o bardzo silnych spadkach terenu oraz w strefach wierzchołkowych (powyżej 500 m n.p.m.). Zajmują ok. 1% powierzchni gminy.
Na terenie gminy Iwkowa odczyn gleb jest kwaśny (ok. 4,0 pH w glebach leśnych) lub słabo kwaśny w glebach ornych (pH w granicach 5,9 – 6,1). Wyższe wartości pH (6,5-7,4) stwierdza się w warstwach ornych wapnowanych, gdzie występuje również węglan wapnia w ilościach 2-3%. Na obszarze opracowania nie występują gleby organiczne.
Największe zagrożenie wartości gleb powodują procesy erozyjne i osuwiskowe. Erozji gleb sprzyjają następujące czynniki: morfologia (duża ilość stoków o nachyleniu powyżej 12– 20%), występowanie opadów o charakterze nawalnym, znaczny udział cząstek ilastych i gliniastych w glebie, który to zwiększa podatność gleb na rozmywanie. Obniżenie wartości gleb jest również następstwem działalności ludzkiej: nadmiernego wylesiania, niewłaściwej uprawy roli (orka wzdłuż stoku) i niekorzystnej struktury upraw (np. uprawa roślin okopowych na stromych stokach). Zanieczyszczenie gleb jest często następstwem zastosowania niewłaściwych działań agrotechnicznych. Lokalnie, procesy osuwiskowe prowadzą do degradacji naturalnych profili glebowych. Klasyfikacja bonitacyjna gruntów ornych na terenie gminy Iwkowa przedstawia się następująco: klasa III – 7,34%, klasa IV – 69,12%, klasa V- 21,39%, klasa VI – 2,11%. Średni wskaźnik klas bonitacyjnych wynosi 4,18 i jest najwyższy wśród gmin powiatu brzeskiego b) Warunki klimatyczne i jakość powietrza. Na obszarze gminy Iwkowa, warunki klimatyczne wynikają zarówno z wyniesienia nad poziom morza, jak i morfologii terenu. Zgodnie z klasyfikacją (Hess 1965), występuje tu piętro umiarkowanie ciepłe (ze średnią temperaturą roczną 6°C-8°C). Na charakteryzowanym obszarze nie prowadzi się stałych obserwacji i pomiarów ------23 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
meteorologicznych. Prezentowane poniżej dane pochodzą z interpolacji danych gromadzonych przez stacje IMGiW zlokalizowane w rejonie obszaru opracowania. Średnia roczna temperatura waha się od 8,3ºC w partiach najniższych do ok. 7ºC w partiach szczytowych. Najniższe występują w dnach dolin i osiągają wartości ok. 6,5ºC. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec z temperaturami odpowiednio 18,2ºC i ok.17,0ºC.
Liczba dni gorących (tmax >25ºC) waha się pomiędzy 39 a 32). Długość okresu wegetacyjnego (ze średnią dobową >5ºC) trwa 210 – 220 dni. Okres korzystny dla intensywnego rozwoju roślin (ze średnią dobową >10ºC) wynosi ok.160 dni. Liczba dni z mrozem i przymrozkiem zmienia się od 115 do ponad 135. W dnach dolin może wynosić około 125. Długość okresu bezprzymrozkowego waha się od 170 do 155 dni. W rozkładach temperatur widoczny jest wpływ form terenu (wklęsłe, wypukłe). Na obszarze opracowania, w dolinach, przy antycyklinalnej pogodzie (szczególnie w okresie jesienno – zimowym) mogą tworzyć się lokalne zastoiska chłodnego powietrza, czemu towarzyszą inwersje termiczne. Opady; Rozkład sum opadów na obszarze gminy Iwkowa jest uzależniony od wysokości nad poziom morza oraz ekspozycji terenu względem wiatrów deszczonośnych. Sumy roczne opadów wahają się od ok. 650 do 750 mm. Maksima odnotowuje się w miesiącach letnich (dodatkowo występują wtedy deszcze nawalne), zaś minima w okresie zimowym, gdzie opady są retencjonowane w postaci pokrywy śnieżnej. Liczba dni z pokrywą śnieżną waha się od 70-90, a długość potencjalnego okresu jej występowania to 115-140 dni. Średnia ilość z dni z burzą to 24-26 rocznie, zaś ich częstość koncentruje się w miesiącach letnich (prawie ¾). Prawdopodobieństwo wystąpienia gradu w okresie od maja do września, w powiecie brzeskim jest równe 0,5%. Gradobicia są najbardziej prawdopodobne w lipcu i maju. Warunki anemometryczne; Na terenie gminy Iwkowa od października do stycznia oraz w marcu występuje przewaga cyrkulacji zachodniej, w pozostałych miesiącach – przewaga adwekcji północnej. Istotne znaczenie ma również cyrkulacja wschodnia (lipiec, sierpień). Średnie roczne prędkości wiatru wahają się pomiędzy 2 m/s a 4 m/s. Częstość występowania cisz wiatrowych określa się na 20%. Obszarami o obniżonych warunkach wentylacyjnych są doliny potoków, a terenami najlepiej przewietrzanym są partie wierzchowinowo – grzbietowe. W sezonie jesienno – zimowym pojawiają się ciepłe wiatry fenowe, z kierunku południowego, których prędkość może przekraczać 15 m/s. Powodują one m.in.: gwałtowne topnienie pokrywy śnieżnej, bądź jej wywiewanie; sprzyjają przesuszaniu gruntu i przemarzaniu roślin; pogarszają warunki bioklimatyczne; powodują nierzadko szkody gospodarcze. Warunki insolacyjne; Średnie roczne zachmurzenie wynosi 64%-68%. W sezonie letnim wykazuje ono tendencje do wzrostu z wysokością nad poziom morza, zaś w sezonie zimowym występuje tendencja odwrotna. Najpogodniejszym miesiącem jest wrzesień. Sumy roczne usłonecznienia wahają się w granicach 1400-1600 godzin. Najkorzystniejsze warunki insolacyjne występują na stokach o ekspozycji południowej, które na terenie
------24 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
gminy zajmują spore powierzchnie (skutek równoleżnikowego przebiegu pasm górskich).
Na obszarze opracowania, uwzględniając wpływ morfologii terenu na warunki klimatyczne, można wyróżnić 3 typy klimatów lokalnych: klimat form wklęsłych (doliny potoków), gdzie parametry termiczno – wilgotnościowe są gorsze, częściej występują przymrozki, tworzą się zastoiska chłodnego powietrza, przewietrzalność jest ograniczona, wskaźniki insolacyjne są niższe; klimat stref wierzchowino – grzbietowych, o dobrej wentylacji, korzystniejszych parametrach termiczno – wilgotnościowych oraz insolacyjnych, bez zastoisk chłodnego powietrza; klimat stoków (powyżej zasięgu zastoisk chłodnego powietrza), gdzie lokalne parametry klimatyczne są uzależnione od ekspozycji, w tym od ekspozycji na napływ wiatrów deszczonośnych. Najkorzystniejsze w skali opracowania warunki insolacyjne występują na stokach o ekspozycji południowej. c) Warunki hydrograficzne i hydrogeologiczne.
Wody powierzchniowe. Obszar gminy Iwkowa położony jest w zdecydowanej większości w dorzeczu rzeki Dunajec. Głównym ciekiem odwadniającym charakteryzowany teren jest potok Białka, który przyjmuje liczne prawe i lewe dopływy, a wśród nich Belę, Żebraczkę, Dobrocieszkę oraz drobne, często bezimienne cieki (zarówno stałe jak i okresowe). Niewielki fragment terenu w północno – wschodniej części gminy odwadniany jest przez potok Zelina (lewy dopływ Dunajca). Również niewielki fragment w północno – zachodniej części odwadniany jest przez Piekarski Potok (dopływ Uszwicy) – tu przebiega dział wodny rozdzielający dorzecza dwóch prawych dopływów Wisły, tj. Dunajca i Uszwicy. Potok Białka jest lewym dopływem rzeki Łososiny (poza obszarem opracowania), a ta z kolei - lewym dopływem Dunajca (na wysokości zbiornika Czchowskiego). Ma swoje źródła w miejscowości Wojakowa, na wysokości ok. 380 m n.p.m., na południowo – wschodnich stokach przełęczy oddzielającej Kobyłę od Rogozowej. Spływa szeroką doliną przez Wojakową, Porąbkę Iwkowską, Kąty i Łęki. Potok Bela ma swoje źródła na wschodnich stokach Rogozowej, na wysokości ok. 420 m n.p.m.. Spływa przez Iwkową i Porąbkę Iwkowską. Na obszarze opracowania gęstość powierzchniowej sieci hydrograficznej jest stosunkowo wysoka. Potoki są ciekami typu pogórskiego, z dużą zmiennością przepływów. Średnie stany wody wykazują najniższe wartości w październiku oraz w miesiącach zimowych. Najwyższe natomiast występują w marcu (roztopy) oraz czerwiec- lipiec (deszcze nawalne i rozlewne). Bardzo wysokie zmienności przepływów wynikają przede wszystkim: z małych zdolności retencyjnych gleby i wierzchnich warstw geologicznych; niskiej powierzchnia terenów zalesionych; kształtu zlewni; gęstej sieci dróg (szybki odpływ rowami); ustawicznego zmniejszania się powierzchni terenów biologicznie czynnych; odwadniania terenu. Cieki te charakteryzują się zasilaniem gruntowo - deszczowo – śnieżnym. Występują tu zarówno cieki stałe jak i okresowe. Cieki okresowe pojawiają się ------25 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
najczęściej po większych opadach i roztopach, a w przypadku długotrwałego utrzymywania się niżówek hydrologicznych nie pojawiają się przez kilka lat. Epizodyczne cieki pojawiają się najczęściej w nieckowatych dolinkach zboczowych oraz na śródpolnych drogach. Średni roczny jednostkowy odpływ w zlewni Białki (szacowany na podstawie badań porównawczych) wynosi ok. 8-9 dm³/km², a współczynnik odpływu 40-45%. W obrębie koryt potoków (górny i środkowy bieg cieku) zachodzą intensywne zjawiska erozyjne. Na skutek erozji wgłębnej pogłębiane są dna koryt, powstają głęboko wcięte dolinki potoków, miejscami o cechach dolinek wciosowych (V-kształtnych, o stromych zboczach, z wychodniami odporniejszych warstw piaskowcowych). W terenach o mniejszym spadku w profilu podłużnym cieku (tereny wypłaszczeń), zaczyna dominować erozja boczna, gdzie na skutek podcinania brzegów na zakolach (zerwy) dochodzi do meandrowania cieku i poszerzania koryta. Miejscami dochodzi tu do akumulacji materiału transportowanego przez potok. Dla potoków płynących w gminie Iwkowa nie ma wyznaczonych terenów szczególnego zagrożenia powodziowego (ISOK). Na podstawie obserwacji terenowych (morfologia koryta i dolinki potoku) oraz wywiadów z mieszkańcami można stwierdzić, że czasie wezbrań, wody powodziowe potoków w górnych i środkowych biegach mieszczą się w swoich głęboko wyerodowanych korytach. Dla dolnych odcinków cieków wody powodziowe mogą w skrajnych przypadkach zalewać cały obszar płaskodennych dolinek. Możliwe jest również podtapianie strefy przypotokowej na skutek podwyższania się poziomu wód gruntowych przy długo utrzymujących się wysokich stanach wód potoków. Strefy możliwych zjawisk powodziowych zawierają się w strefach ekologicznych cieków, za wyjątkiem szerokich dolinek większych cieków, gdzie podtopienia mogą pojawiać się w całej strefie dolinnej (tu strefa możliwych zjawisk powodziowych jest szersza niż strefa ekologiczna. Mają one charakter orientacyjny, gdyż zjawiska powodziowe w terenach przypotokowych mogą ulegać intensyfikacji na skutek różnych, pozaprzyrodniczych czynników (realizacja przepustów o zbyt małych przekrojach w stosunku do warunków hydrologicznych cieków, ich niedrożność, degradacja obudowy biologicznej cieku, zawężanie przekroju koryta poprzez jego obudowanie, itp.). Z uwagi na różnice w faktycznym przebiegu cieków w terenie, a przebiegiem cieków wyrysowanym na mapach topograficznych, wykreślone na załączniku graficznym strefy ekologiczne cieków i strefa możliwych zjawisk powodziowych, mają charakter jedynie orientacyjny. Pozostałe elementy hydrograficzne na obszarze opracowania to: źródła (punktowe). Występują najczęściej w strefie podgrzbietowej, gdzie woda krąży w głęboko spękanych piaskowcach. Najczęściej są typu szczelinowego lub szczelinowo – warstwowego, charakteryzują się średnią wydajnością, o niewielkiej zmienności wypływu i opóźnionej reakcji na długotrwałe zjawiska pogodowe. Dają początek stałym ciekom. Najbardziej znane źródła na terenie gminy Iwkowa to Źródełko Powstańców dające początek Piekarskiemu Potokowi (na zboczu Piekarskiej Góry) oraz Źródło św. Urbana dające początek jednemu z dopływów Beli – potokowi Urban (południowy stok góry Bukowiec). Na załączniku graficznym dla źródeł punktowych, wykreślono obszary źródliskowe; obszary wysięków powierzchniowych. Zajmują powierzchnie od kilku do kilkudziesięciu arów, na zboczach o różnym kącie nachylenia, w charakterystycznych nieckowatych obniżeniach. Powstają najczęściej przy szerokim kontakcie skał piaskowcowych i ------26 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
nieprzepuszczalnych, przy odpowiednim kącie upadu warstw. Najczęściej dają początek ciekom stałym i okresowym. Ponieważ są zależne od zasobności płytkich poziomów wodonośnych, stąd ich wydajność i powierzchnie są zmienne i wykazują ścisłą korelację z aktualnymi warunkami pogodowymi oraz stopniem nasiąknięcia gruntu. Na załączniku graficznym wykreślono obszary źródliskowe dla obszarów wysięków powierzchniowych; małe zbiorniki wodne. Na charakteryzowanym obszarze nie występują naturalne powierzchniowe zbiorniki wodne. Nieliczne istniejące stawy mają charakter antropogeniczny (niecka), a ich zasilanie jest wynikiem dopływu wód z płytkich poziomów wodonośnych. Ich powierzchnie nie przekraczają kilku arów. Znaczna część z nich w ubiegłych latach wyschła lub zarosła; trwałe i okresowe podmokłości. Występują lokalnie, w niewielkich obniżeniach terenu (lub nawet na spłaszczeniach), w szerokich dolinkach potoków oraz w obszarach źródliskowych. Powszechnie pojawiają się w rowach przydrożnych, gdzie wypłaszczenia uniemożliwiają naturalny spływ wody. Stagnowanie wód (opadowych, roztopowych, spływających naturalnie spływem śródglinowym) wiąże się z występowaniem w płytkim podłożu warstw nieprzepuszczalnych. Ich powierzchnie oraz trwałość cechują się wysoką zmiennością i są uzależnione od aktualnych warunków pogodowych. Większość trwałych i okresowych podmokłości występujących na charakteryzowanym obszarze ma genezę naturalną. Część jest skutkiem działań człowieka, polegających na zatamowaniu naturalnego spływu śródglinowego (nasypy wzdłuż dróg, ogrodzeń, itp). Terenom wilgotnym towarzyszy typowa fitocenoza.
Specyficznym elementem morfologiczno – hydrologicznym obszaru opracowania są nieckowate dolinki stokowe, o silnie niekorzystnych warunkach gruntowo – wodnych. W ich obrębie pojawiają się wysięki wód gruntowych (najczęściej okresowe i uzależnione od warunków pogodowych), których wydajność jest ściśle związane z wielkością i intensywnością opadów. Są również potencjalnie terenami predysponowanymi do inicjowania zjawisk morfodynamicznych, cechują się plastycznością podłoża, są częściowo zadrzewione i zakrzaczone, częściowo podmokłe. Procesy w nich zachodzące modelują współcześnie morfologię zboczy.
Wody podziemne. Warunki hydrogeologiczne gminy Iwkowa wynikają bezpośrednio z budowy geologicznej podłoża, typu pokrywy oraz morfologii terenu. Generalnie, wody podziemne występują w trzech poziomach: poziom czwartorzędowy szerokich dolin rzecznych Związany jest z aluwiami rzecznymi. Najlepiej wykształcony w szerokich dolinkach rzek (głównie Białka i Bela). Posiada korzystne parametry hydrologiczne, m.in. warstwa wodonośna, którą stanowią żwiry, piaski i pospółki może osiągać miąższość do 3 m. Zasilany jest przez infiltrację wód opadowych, roztopowych na obszarze zlewni. Zwierciadło wody podziemne ma charakter swobodny i wykazuje wahania sezonowe m.in. ze względu na więź hydrauliczną z wodami w/w cieków. Cieki te zasadniczo drenują warstwę wodonośną na terenach przyległych do koryt. Jedynie w czasie wezbrań zasilają warstwę wodonośną podnosząc jej zwierciadło do głębokości ok. 0,3-
------27 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
0,5 m (średnio występuje na głębokości 1,5-2,0 m p.p.t.). Charakteryzowana warstwa wodonośna jest słabo izolowana od powierzchni terenu, gdyż nadkład (o niewielkiej miąższości) stanowią głównie piaski gliniaste i ilaste (lokalnie mady), które nie izolują przed przenikaniem ewentualnych zanieczyszczeń z powierzchni ziemi. Powierzchniowy zasięg tego poziomu wodonośnego nawiązuje zasadniczo do terasy rędzinnej cieków. Wydajność lokalizowanych tu studni z reguły przekracza 5 m3/h; poziom czwartorzędowy w dolinkach mniejszych cieków Charakteryzuje się dużo mniejszą miąższością warstwy wodonośnej (0,5-0,7 m), nie ma tu zwierciadła ciągłego, miejscami nie pojawia się w ogóle. Wydajność lokalizowanych w jego obrębie studni jest niska i nie przekracza 2 m3/h (głównie z uwagi na obecność piasków gliniastych i namułów); poziom czwartorzędowy w pokrywach stokowych Ma zwierciadło płytkie, nieciągłe i nie przedstawia większej wartości użytkowej, silnie reaguje na aktualne warunki opadowe, jego wydajność jest zmienna; poziom trzeciorzędowy Występuje w obrębie łupkowatych iłów mioceńskich (centralna część gminy - gdzie wykształcił się w postaci wód w obrębie soczewek piasków, pośród warstw ilastych) oraz w obrębie płaszczowiny magurskiej (południowa część gminy – gdzie występuje w postaci soczewek, ma zwierciadło nieciągłe). Wydajność tego poziomu jest niewielka i słabo reagująca na warunki atmosferyczne; poziom kredowy Występuje w obrębie silnie sfałdowanych utworów płaszczowiny śląskiej. Liczne spękanie ułatwiają infiltrację wód opadowych i roztopowych. Obszary alimentacyjnego wód tego poziomu to najwyższe partie pasm górskich otaczających obszar opracowania. Poziom ten jest dość zasobny w wodę, która na skutek długiej migracji charakteryzuje się wysokimi wskaźnikami jakości.
Na terenie gminy Iwkowa nie występują Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. Obszar objęty opracowaniem charakteryzuje się stosunkowo małymi zasobami wód podziemnych, posiadających znaczenie użytkowe. Poza wschodnią granicą gminy Iwkowa znajduje się GZWP - 436 Zbiornik warstw Istebna (Ciężkowice). Jest to zbiornik typu TrF - KF fliszowy, trzeciorzędowo-kredowy, szczelinowo-porowy, o całkowitej powierzchni 104 km². Średnia głębokość ujęć wynosi 60 m, wydajność eksploatacyjna waha się od 2 do 23 m³/h, a szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą 3,5 tys.m³/dobę. W wielu publikacjach o tematyce hydrologicznej i w dostępnych dokumentach planistycznych pojawia się informacja o obecności w północno - zachodniej części gminy LZWP - IBŁ (Iwkowa – Bochnia – Łapanów). Zbiornik ten określa się jako zbiornik fliszowy, TrF-Kr szczelinowo-porowy o powierzchni całkowitej ok.145 km². Średnia głębokość ujęć wynosi 10-40 m, a średnia wydajność eksploatacyjna 0,5-4 m³/h, szacunkowe zasoby dyspozycyjne 1 tys.m³/dobę. Zgodnie z informacjami RZGW Kraków zbiornik ten nie jest dokładnie rozpoznany pod względem hydrologicznym i przestrzennym, nie jest również przewidziany do takiego rozpoznania, w związku z czym nie ma podstaw do określenia wymogów ochronnych dla wód tego zbiornika.
------28 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
d) Przyroda ożywiona. Flora Zgodnie z regionalizacją przyrodniczoleśną (Trampler, Dmyterko, Girżda, Sierpińska 1988), obszar gminy Iwkowa leży w krainie karpackiej, na pograniczu dwóch dzielnic: Pogórza Środkowobeskidzkiego (mezoregion Pogórze Wielicko – Rożnowskie) oraz Beskidu Makowskiego i Wyspowego (mezoregion Beskid Wyspowy).
Ekosystemy leśne. Na terenie gminy Iwkowa powierzchnie leśne obejmują 1327,57 ha, co stanowi jedynie 27,3% powierzchni gminy. Lesistość gminy jest niższa od średniej wojewódzkiej, która wynosi 28,4% i średniej krajowej równej 28,9%, ale jest wyższa od średniej powiatu brzeskiego, która w 2014 roku wynosiła 18,8%. Lesistość gminy w zasadzie nie uległa zmianie przez okres ostatniej dekady. W przeważającej części są to lasy stanowiące własność osób fizycznych administrowane przez Starostwo Powiatowe w Brzesku (1254 ha, tj., ponad 97%), zaś pozostałe są własnością gminy (1,5 ha – 4,3%) oraz Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych (33,16 ha 95,7%). Większe kompleksy leśne zachowały się w paśmie Szpilówka – Bukowiec (północna i północno - wschodnia część gminy), w paśmie Rogozowa – Sołtysie Góry (zachodnia część gminy) oraz w paśmie Kopca (południowo – zachodnia część). Centralna część charakteryzowanego obszaru jest praktycznie bezleśna. Na pozostałym obszarze lasy uległy znacznej fragmentacji, zachowały się jedynie w terenach nieprzydatnych do zagospodarowania przez człowieka, a ich powierzchnie nie przekraczają kilku hektarów. Ich wartość biotyczna oraz ekologiczna jest zdecydowania niższa niż dużych kompleksów leśnych, również ze względu na niższą zgodność siedliskową. Zróżnicowanie warunków geologicznych podłoża, a w konsekwencji warunków glebowych i wilgotnościowych oraz zróżnicowanie morfologiczne spowodowały, że na obszarze opracowania występują różne typy siedliskowe lasów. W całym Nadleśnictwie Brzesko udział siedlisk leśnych z przewagą gatunków liściastych (lasowych) wynosi 91%, z przewagą gatunków iglastych – 7%, zaś pozostałe 2% stanowią olsy i lasy łęgowe. Podstawowymi gatunkami lasotwórczymi są: sosna i modrzew (30%), jodła (23%), buk (26%), dąb, jesion, klon, jawor (13%), domieszkowo – olcha (3%), brzoza (2%), inne (3%). Głównymi siedliskami leśnymi na terenie gminy Iwkowa są siedliska: lasu górskiego (LG), najczęściej na glebach brunatnych kwaśnych powstałych ze zwietrzeliny piaskowców i łupków. W strukturze gatunkowej dominuje buk i jodła, w podszycie spotyka się m.in. leszczynę, bez koralowy, trzmielinę. Runo wykazuje duże zróżnicowanie gatunkowe i sezonowe, pojawiają się tu m.in. liczne gatunki żywca, marzanka wonna, kopytnik leśny, żywokost bulwiasty, zawilec gajowy, narecznica szerokolistna, kostrzewa leśna. Występuje w zachodniej i południowo – zachodniej części gminy; lasu mieszanego górskiego (LMG), na glebach słabiej wykształconych. W strukturze gatunkowej dominują jodła, buk, świerk, a domieszkowo – modrzew, jawor, brzoza, osika. Głównymi gatunkami podszytu są jarząb, leszczyna, kruszyna, bez koralowy, wiciokrzew. Występuje w zachodniej części gminy; ------29 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
lasy łęgowego górskiego (LłG), na madach inicjalnych i słabo wykształconych. Drzewostan panujący tworzy olsza, w domieszce świerk, brzoza, jesion, klon. W podszycie m.in. wierzby krzewiaste, kruszyna. W runie występują m.in. szałwia lepka, lepiężnik biały i wyłysiały. Występuje lokalnie wzdłuż cieków, powyżej 300 m n.p.m.; lasu wyżynnego (Lwyż), na glebach brunatnych właściwych, kwaśnych, bądź wyługowane. Drzewostan tworzą buk i jodła, a domieszkowo występują : modrzew, dąb, świerk, jawor, klon, lipa, brzoza, w drugim piętrze grab. Gatunki podszytowe to m.in. leszczyna, kruszyna, jarząb; las mieszany wyżynny (Lmwyż), na glebach brunatnych kwaśnych lub wyługowanych. Drzewostan tworzy głównie buk, a domieszkowo występują sosna, dąb bezszypułkowy, świerk, jodła, modrzew, osika, brzoza, w drugim piętrze grab. Podszyt tworzą leszczyna, kruszyna, jarząb; ols typowy (Ol), gdzie drzewostan tworzy olsza czarna, a gatunkiem domieszkowym jest brzoza. Słabo rozwinięty podszyt tworzy m.in. porzeczka czarna i jarzębina. Runo, o charakterystycznej kępkowo – dolinowej budowie tworzą gatunki turzyc wysokich. Na kępach wokół drzew występują m.in. gatunki borów mieszanych, borówka czarna.
W charakteryzowanych terenach leśnych skład gatunkowy drzewostanu nie zawsze jest zgodny z warunkami siedliskowymi. Niejednokrotnie gatunki lasotwórcze tych lasów wprowadzono w sposób sztuczny, stąd powstały pozaplanowe lasy brzozowe, sośniny na niewłaściwych siedliskach, zdewastowane lasy mieszane i zarośla o niskiej produktywności, ale o dużej bioróżnorodności. Większe kompleksy leśne obszaru opracowania pełnią w strukturze przyrodniczo – ekologicznej różnorakie funkcje: funkcja biotyczna – jako regionalne i lokalne obszary węzłowe, które charakteryzują się wysoką bioróżnorodnością gatunków drzew, krzewów, roślin zielnych. Występują tu zarówno gatunki powszechne, jak i rzadkie, w tym gatunki chronione. Wysoka bioróżnorodność, zróżnicowanie siedliskowe, obecność polan śródleśnych oraz stref ekotonowych stanowiących naturalne strefy buforowe pomiędzy terenami przyrodniczymi a zainwestowanymi, sprzyja bytowaniu, żerowaniu i przemieszczaniu się wielu gatunków zwierząt związanych z siedliskami leśnymi oraz łąkowo – zadrzewieniowymi. Stąd kompleksy te pełnią również istotną funkcję ekologiczną będąc zasadniczym elementem funkcjonowania regionalnych połączeń ekologicznych; funkcja wodochronna – m.in. poprzez zatrzymywanie opadów i osadów (deszcz, śnieg, mgła, rosa, szadź) przez korony drzew i powolne ich oddawanie oraz właściwości chłonne runa, ściółki, próchnicy i pokryw glebowych, co sprzyja wyrównywaniu okresowych deficytów wody oraz powierzchniowego spływu wód (zmniejsza się zagrożenie powodziowe). Infiltracja wód w terenach leśnych jest lokalnie 20 – krotnie większa, niż na terenach rolnych. Gleby leśne o miąższości 1m mogą w normalnych warunkach przyjąć około 2000 m3 wody opadowej na 1 ha; funkcja glebochronna – m.in. poprzez ograniczanie intensywności zjawisk denudacyjnych, w tym procesów osuwiskowych, stabilizację gruntu, zmniejszanie wielkości erozji gleb. W obrębie koryt rzek i potoków – poprzez zabezpieczanie przed skutkami erozji bocznej;
------30 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
funkcja krajobrazotwórcza. Obecność terenów leśnych wpływa również korzystnie na warunki mikroklimatyczne, m.in. poprzez łagodzenie parametrów termiczno– wilgotnościowych, zmniejszanie porywistości wiatrów w najniższych partiach troposfery, nasycenie powietrza atmosferycznego olejkami eterycznymi.
Ekosystemy łąkowe. Na obszarze opracowania występują dwa typy zespołów łąkowych. Są to: zespół łąk stale lub okresowo wilgotnych (rząd Molinietalia); zespół łąk świeżych (rząd Arrhenatheretalia). Porastają tereny o podwyższonej wilgotności gleby (dodatkowo zasilanymi wodami spływającymi po stoku, wodami z potoków – w wyniku zatapiania lub podtapiania wodami powodziowymi). Obydwa zespoły wymagają gleby żyznej lub średnio żyznej. Są to zbiorowiska wtórne. Ich skład gatunkowy zależny jest od charakteru gospodarowania oraz intensywności i rodzaju nawożenia.
Ekosystemy wodne. W obszarach trwale podmokłych oraz w stawach, występują zbiorowiska roślinności wodnej. W zbiornikach eutroficznych, o mulistym lub organiczno – mineralnym podłożu występuje zespół rdestnicy lśniącej (Potamogetonetum lucentis), natomiast w zbiornikach mezotroficznych i eutroficznych, o podłożu organicznym (torfiastym) występuje zespół rdestnicy połyskującej (Potamogetonetum natantis). Powszechnie, w obydwu typach zbiorników, spotyka się zespoły lilii wodnych oraz turzyc.
Roślinność synantropijna. Występuje jako roślinność segetalna – wysiewana z nasionami roślin uprawnych (pola, ogrody, itp.) oraz roślinność ruderalna – wkraczająca na grunty odłogowane lub towarzysząca terenom zagospodarowanym przez człowieka (osiedla, tereny przydrożne, linie komunikacyjne, tereny przemysłowe, itp.). Gatunki synantropijne charakteryzują się zróżnicowaną ekspansywnością. W agrocenozach występują m.in.: mak polny, kąkol polny, miotła zbożowa, komosa biała, rdest plamisty, rdest kolankowy, gwiazdnica pospolita, gorczyca polna, perz właściwy, rumian polny, jasnota różowa, niezapominajka polna, powój polny. Agrocenozy ze względu na zróżnicowaną strukturę upraw wzmacniają bioróżnorodność obszaru (gatunkową i ekosystemową). Gatunki ruderalne zasiedlają podłoża zmienione przez człowieka, szczególnie otoczenie budynków, drogi i przydroża, parkingi, place, tereny przemysłowe, itp. Często są to rośliny lubiące gleby bogate w sole mineralne i związki azotowe. Typowe siedlisko to murawa wydeptywiskowa z babka większą, rdestem ptasim i wiechlina roczną. Gatunkami dominującymi są również gwiazdnica pospolita, lniczka mała, rukiewnik wschodni, perz właściwy, żółtlica owłosiona, mniszek pospolity, konyza kanadyjska.
Kępowe zadrzewienia i zakrzaczenia.
------31 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Na obszarze opracowania, zarówno w terenach osiedleńczych, jak i w terenach rolnych (użytkowanych i odłogowanych) występują grupy zadrzewień i zakrzaczeń, najczęściej w formie kępowej, rzadziej szpalerowej. Skład gatunkowy tych zbiorowisk, będących najczęściej wynikiem naturalnej sukcesji, nawiązuje do warunków siedliskowych, przy czym w większości przypadków dominują tu gatunki pionierskie, silnie ekspansywne. W strukturze przyrodniczej obszaru pełnią ważne funkcje ekologiczne (jako płaty i mikropłaty ekologiczne), funkcje p/erozyjne (stabilizujące grunt i zabezpieczające przed nadmierną erozją gleb) oraz funkcje krajobrazotwórcze (jedynie lokalnie, gdyż na terenach odłogowanych zadrzewienie i zakrzaczenia ma charakter chaszczy).
Najcenniejsze drzewa objęte zostały ochroną, jako pomniki przyrody. Na terenie gminy Iwkowa za takie uznano: lipa drobnolistna (Tilia Cordata) -2 szt., w Iwkowej (przy drodze Tymowa – Łososina Górna, obok kapliczki), nr rejestru woj. 120206-001, Dec. L.A.K.11/Bz/2/Kr/34 Woj. Kraków z dn,30.09.1934 r., Zarz. Nr 2/87 Woj. Tarnow. z dn.26.02.1987 r., lipa drobnolistna (Tilia Cordata)-1 szt, jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) -4 szt., nr rejestru woj. 120206-002, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-003, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-004, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-005, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-006, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-007, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-008, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-009, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-010, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-011, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); ------32 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-012, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-013, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); dąb szypułkowy (Quercus robur), nr rejestru woj. 120206-014, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), nr rejestru woj. 120206-015, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), nr rejestru woj. 120206-016, w Kątach (park koło dworu), Rozp. Nr 24/97 Woj. Tarnow. z dn. 07.05.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Tarnow. Nr 6, poz.38); lipa szerokolistna (Tilia platypchyllos), nr rejestru woj. 120206-017, w miejscowości Dobrociesz 36, Rozp. Nr 49/98 Woj. Tarnow. Z dn.22.09.1988 r. (Dz. Urz. Woj. Tarn. Nr 19, poz 238); buk pospolity (Fagus silvatica), nr rejestru woj. 120206-018, Wojakowa – Góry 74, Rozp. Nr 14/02 Woj. Małop. Z dn. 31.01.2002 r. (Dz. Urz. Woj. Małop. Nr 22, poz. 431). Fauna.
Na terenie gminy Iwkowa, znaczne zróżnicowanie warunków siedliskowych, morfologicznych, wodnych, mezoklimatycznych oraz charakter i intensywność zagospodarowania i użytkowania obszaru opracowania, w różny sposób wpłynęły na występowanie różnych gatunków zwierząt oraz liczebność poszczególnych populacji. Większość z tych gatunków związana jest z terenami leśnymi, przyleśnymi oraz otwartymi terenami rolno – zadrzewieniowymi, część z siedliskami wodnymi i przywodnymi, część towarzyszy terenom osiedleńczym. Ssaki reprezentują: parzystokopytne - dzik (Sus scrofa), sarna (Capreolus capreolus) i jeleń (Cervus elaphus); drapieżne - lis (Vulpes vulpes), borsuk (Males males), wydra (Lutra lutra), kuna leśna (Martes martes), tchórz (Mustela sputorius), łasica łaska (Mustela nivialis), gronostaj (Mustela erminea), jenot (Nyctereutes procyonoides); nietoperze - nocek duży (Myotis myotis), nocek Natterera (Myotis Nattereri), nocek rudy (Myotis daubentoni); owadożerne - jeż wschodni (Erinaceus concolor), kret (Talpa europaca), liczne ryjówki; gryzonie - mysz domowa (Mus musculus), szczur wędrowny (Rattus norvegicus), badylarka (Micromys minutus), mysz polna (Apodemus agrarius), mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus), mysz leśna (Apodemus flavicollis), nornica ruda (Clethrionomys glareolus), darniówka zwyczajna (Pitymus subterraneus), nornik zwyczajny (Microtus arvalis), nornik bury (Microtus agrestis). Bogaty jest świat awifauny. W terenach leśnych, a okresowo również w otwartych terenach rolno – zadrzewieniowych pojawiają się: jastrząb (Accipiter gentilis), krogulec (Accipiter nisus), myszołów zwyczajny (Buteo buteo), jarząbek (Tetrastes bonasia), gołąb
------33 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
grzywacz (Columba palumbus), turkawka (Streptopelia turtur), kukułka (Cuculus canorus), puszczyk (Strix aluco), dzięcioły: czarny (Dryocopus martius), duży (Dendrocopus major), średni (Dendrocopus medius), dzięciołek (Dendrocopus minor), skowronek borowy (Lullula arborea), wilga (Oriolus oriolus), sójka (Garrulus glandarius), kawka (Corvus monedula), wrona (Corvus corone), kruk (Corvus corax), sikory: uboga (Parus palustris), czubatka (P. cristatus), sosnówka (P. ater), modra (P. caeruleus), bogatka (P. major), kowalik (Sitta europaea), pełzacz leśny (Certhia familiaris), strzyżyk (Troglodytes troglodytes), pleszka (Phoenicurus phoenicurus), rudzik (Erithacus rubecula), kos (Turdus merula), drozd śpiewak (Turdus philomelos), pokrzewka czarnołbista (Sylvia antricapilla), piecuszek (Phylloscopus trochilus), pierwiosnek (Phylloscopus collybita), świstunka leśna (Phylloscopus sibilatrix), mysikrólik (Regulus regulus), świergotek drzewny (Anthus trivialis), gąsiorek (Lanius collurio), szpak (Sturnus vulgaris), zięba (Fringilla coelebs), orzeł bielik (Haliaeetus albicilla), orlik krzykliwy (Aquilla pomarina), rybołów (Paudion baliaetus), pustułka (Falco tinnunculus), kobuz (Falco subbuteo), siniak (Columba oenas), trzmielojad (Pernis apivorus), bocian czarny (Ciconia nigra), sikora czarnogłówka (Parus montanus) i czyżyk (Carduelis spinus). W dolinach rzek i potoków, wśród mozaiki łąk, pastwisk, pól i nadrzecznych zarośli spotyka się m.in.: kuropatwę (Perdix perdix), bażanta (Phasianus colchicus), derkacza (Crex crex), sieweczkę rzeczną (Charadrius dubius), czajkę (Vanellus vanellus), brodźca piskliwego (Tringa hipoleucos), gołębia grzywacza (Columba palumbus), zimorodka (Alcedo atthis), dudka (Upupa apops), skowronka polnego (Alauda arvensis), brzegówkę (Riparia riparia), srokę (Pica pica), pluszcza (Cinclus cinclus), pokląskwę (Saxicola rubetra), kląskawkę (Saxicola torquata), słowika szarego (Luscinia luscinia), kwiczoła (Turdus pilaris), łozówkę (Acrocephalus palustris), pokrzewkę czarnołbistą (Sylvia atricapilla), cierniówkę (Sylvia communis), piecuszkę (Phylloscopus trochilus), pliszkę siwą (Motacilla alba), gąsiorka (Lanius collurio), mazurka (Passer montanus), ziębę (Fringilla coelebs), dzwońca (Chloris chloris), szczygła (Carduelis carduelis), makolągwę (Acanthis cannabina), trznadla (Emberiza citrinella). W terenach osiedleńczych gniazdują m.in.: bocian biały (Ciconia ciconia), sierpówka (Streptopelia decaocto), płomykówka (Tyto alba), jerzyk (Apus apus), oknówka (Delichon urbica) i gawron (Corvus frugilegus). W otwartych terenach rolnych występują m.in. kuropatwa (Perdix perdix), przepiórka (Coturnix coturnix), bażant (Phasianus colchicus), skowronek polny (Alauda arvensis), pokrzewka cierniówka (Sylvia communis), gąsiorek (Lanius collurio) i trznadel (Emberiza citrinella). Świat płazów reprezentują: salamandra plamista (Salamandra salamandra), kumaki (Bombina sp.), rzekotka drzewna (Hyla arboreta), ropucha szara (Bufo bufo), żaba wodna (Rana esculenta) i żaba trawna (Rana temporaria). Wśród gadów można spotkać m.in.: gniewosza plamistego (Coronella austriaca), jaszczurkę zwinkę (Lacerta agilis), jaszczurkę żyworodną (Zootoca vivipara), padalca (Anguis fragilis), zaskrońca (Natrix natrix), żmiję zygzakowatą (Vipera berus). e) Walory krajobrazowe i widokowe. Walory krajobrazowe gminy Iwkowa z uwagi na uwarunkowania morfologiczne oraz pokrycie terenu są zróżnicowane. Za obszary o najwyższych walorach krajobrazowych ------34 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
uznano partie wierzchowinowo – grzbietowe. Występują tu ciekawe wnętrza krajobrazu naturalnego i seminaturalnego, które tworzą malowniczą mozaikę leśno - łąkowo – rolną. Z bezleśnych odcinków dróg, prowadzonych wierzchowinami i najwyższymi partiami stoków, rozciągają się szerokie, wieloplanowe panoramy widokowe na zalesione wzniesienia m.in. Pogórza Wiśnickiego, Pogórza Rożnowskiego, Beskidu Sądeckiego, Beskidu Wyspowego. Bezleśne szczyty wzniesień, grzbietów, wierzchowin czy garbów to również interesujące punkty widokowe z wielokierunkową panoramą. Za ciekawe i wartościowe wnętrza krajobrazu naturalnego, seminaturalnego i kulturowego na charakteryzowanym obszarze można uznać: kompleksy leśne, ze zróżnicowanymi siedliskami leśnymi, enklawami łąk i strefami przyleśnymi; koryta oraz tereny przypotokowe z bystrzami (w górnych biegach), meandrami (w dolnych biegach) oraz naturalną roślinnością łęgową; miejsca wychodni ostańców piaskowcowych; otwarte tereny rolno – zadrzewieniowe tworzące malowniczą mozaikę („Szlak iwkowskich ról”); pomniki przyrody oraz ich bezpośrednie otoczenie; wartościowe obiekty krajobrazu kulturowego oraz ich otoczenie, w tym m.in.: Kościół Cmentarny z II połowy XV wieku p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Iwkowej (modrzewiowy), który jest usytuowany na niewielkim wzgórzu powyżej prawego brzegu rzeki Beli, otoczony pięknymi, starymi drzewami (modrzewie i dęby); kościół parafialny p.w. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej w Wojakowej, którego założenia pochodzą z XIV w.; zespół dworsko-parkowy w Kątach, położony na wzgórzu, z licznymi okazałymi drzewami objętymi ochroną jako pomniki przyrody. Po zachodniej stronie parku, w miejscu dawnego folwarku, spotkać można ruiny kamiennego spichlerza z przełomu XVI i XVII wieku; Krzyż i Źródełko Powstańców w Iwkowej pod Piekarską Górą; Pustelnia św. Urbana wraz z kapliczką, która w lesie pod Bukowcem stoi już od XVII wieku; liczne kapliczki przydrożne z otaczającymi je okazałymi drzewami.
Walory krajobrazowe gminy Iwkowa, z uwagi na położenie w Obszarze Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego, podlegają ochronie prawnej.
VII. OBSZARY PODLEGAJĄCE OCHRONIE NA TERENIE OPRACOWANIA.
Obszar gminy Iwkowa w całości znajduje się w Obszarze Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego - Uchwała Nr XVIII/301/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 lutego 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Małop. z dnia 20 marca 2012 r. Nr 2012, poz. 1196), zmieniona uchwałą nr XLV/693/18 z dnia 29 stycznia 2018 r. (Dz. Urz. Woj. Małop. z dnia 9 lutego 2018 r., poz. 1166). OChK obejmuje również tereny położone ------35 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
na północ od gminy Iwkowa, tj. gminę Gnojnik oraz część gmin: Czchów, Zakliczyn, Wojnicz, Dębno, Nowy Wiśnicz, Bochnia, Brzesko, Rzezawa, Zakliczyn, Żegocina i Łapanów. Na Obszarze wprowadzone są ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów leśnych, nieleśnych oraz wodnych, w celu zachowania ich trwałości i różnorodności biologicznej. Obszar ten jest cennym pod względem przyrodniczym, również z uwagi na położenie w rejonie styku i mieszania się gatunków górskich i nizinnych. Wśród zbiorowisk leśnych dominuje buczyna karpacka oraz żyzne jedliny i grądy. Obszar ten charakteryzuje się również wysokimi walorami krajobrazowymi. Na terenie gminy Iwkowa, nie występują obszary objęte ochroną w ramach struktur ekologicznych NATURA 2000. W szerszym otoczeniu gminy Iwkowa funkcjonują różne formy ochrony przyrody: 1. Obszary Chronionego Krajobrazu: OChK Zachodniego Pogórza Wiśnickiego, OChk Pogórza Ciężkowickiego, Bratucicki OchK, Radłowsko – Wierzchosławicki OchK, Południowomałopolski OchK; 2. Parki Krajobrazowe: Wiśnicko -Lipnicki PK, Ciężkowicko – Rożnowski PK; 3. Rezerwaty: Bukowiec (gmina Czchów), Kamień – Grzyb (gmina Nowy Wiśnicz), Panieńska Góra (gmina Wojnicz), Styr (gmina Zakliczyn); 4. Obszary NATURA 2000: Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk: PLH120085 – Dolny Dunajec, PLH120096 – Białowodzka Góra nad Dunajcem, PLH120052 – Ostoje Nietoperze Beskidu Wyspowego, PLH120047 – Ostoja w paśmie Brzanki, PLH120087 – Łososina, PLH- 120066 – Dębówka nad rzeka Uszewką, PLH120048 – Nowy Wiśnicz. Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków : PL151 – Lasy Radłowskie, PLB 120002 – Puszcza Niepołomicka.
------36 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Położenie gminy Iwkowa na tle obszarów objętych prawną ochroną przyrody
W strukturze ekologicznej Małopolski, północno – wschodni, północny i częściowo zachodni zalesiony fragment gminy Iwkowa pełni funkcję korytarza ekologicznego w systemie powiązań ekologicznych pomiędzy biocentrami przyrodniczymi, w tym chronionymi w formie obszarów NATURA 2000, parków narodowych i rezerwatów przyrody (RDOŚ Kraków). Korytarz ten łączy Puszczę Niepołomicką i Lasy Radłowskie z karpackimi kompleksami leśnym położonymi od nich na południe. Z rzeką Dunajec i jej otoczeniem związany jest korytarz ekologiczny rangi międzynarodowej, wyznaczony krajową siecią ekologiczną ECONET. Potencjalne trasy migracyjne dużych zwierząt mogą łączyć północno – wschodnią, zalesioną część gminy Iwkowa z doliną Dunajca. Poza ww. korytarze ekologiczne przebiegają terenami przywodnymi wzdłuż potoku Białka i dalej terenami lasów i zadrzewień wzdłuż wschodniej granicy gminy.
Położenie gminy Iwkowa w strukturze ekologicznej Małopolski
------37 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
VIII. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM.
Na obszarze opracowania monitoring jakości elementów środowiska przyrodniczego, w tym jakości wód powierzchniowych, powietrza atmosferycznego oraz hałasu, prowadzi WIOŚ w Krakowie – Delegatura w Tarnowie. Przytoczona poniżej ocena stanu jakości poszczególnych elementów środowiska dokonana została w oparciu o dane zebrane w roku 2014 („Informacja o stanie środowiska w powiecie brzeskim w 2014 r.”).
Powietrze atmosferyczne. Wyniki oceny poszczególnych zanieczyszczeń powietrza w strefie małopolskiej, do której należy powiat brzeski wykazały, że zanieczyszczenia gazowe tj. SO2, NO2,, CO, C6H6, O3 (dla kryterium ochrona zdrowia) oraz SO2, NOX i ozon (dla kryterium ochrony roślin) nie przekraczały obowiązujących dla tych substancji poziomów dopuszczalnych. Pozwoliło to na zakwalifikowanie strefy pod względem zanieczyszczenia tymi substancjami do klasy A, dla obu kryteriów. Ponadnormatywne zanieczyszczenie powietrza w strefie pyłem zawieszonym PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenem w pyle PM10, mierzonym w kryterium ochrony zdrowia, klasyfikuje strefę do klasy C. Dla powiatu brzeskiego (w tym gminy Iwkowa): stężenie średnioroczne z pomiarów 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10 wynosiło 29,4 µg/m³, tj. 73,5% Da. Stężenie 24-godzinne przekroczyło poziom dopuszczalny 12 razy w okresie prowadzenia pomiarów, który objął 32% dni w roku. Najniższe wartości stężeń notowano w czerwcu i lipcu, a najwyższe w lutym, wrześniu i listopadzie. Stężenia średnioroczne PM10 – do 35 μg/m³ – wskazują na nie przekroczenie normy; stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym wynosiło 3,5 ng/m³ przy wartości dopuszczalnej 1,0 ng/m³. Pomiary były prowadzone przez 30% dni w roku. Najwyższe stężenia notowano w miesiącach: luty, grudzień i listopad a najniższe w czerwcu. Średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu w pyle PM10 wskazuje na 3,5 krotne przekroczenie normy
Stan wód powierzchniowych. W roku 2014 klasyfikację stanu wód powierzchniowych dla powiatu brzeskiego przeprowadzono w oparciu o wyniki badań monitoringowych wód w 10 punktach pomiarowo- kontrolnych, zlokalizowanych w 7 jednolitych częściach wód powierzchniowych, na 6 rzekach i 1 zbiorniku: Raba, Gróbka, Uszewka, Uszew, Uszwica, Dunajec, Zbiornik Rożnów. Oceniane jednolite części wód mają status wód silnie zmienionych. Punkty pomiarowo-kontrolne monitoringu lokalizowane są w oparciu o wykazy wód, zaktualizowane charakterystyki jednolitych części wód, a także wykazy wielkości emisji, o których mowa w art. 113 ustawy – Prawo wodne, przekazane przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW) do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, z uwzględnieniem danych własnych WIOŚ o emisjach do wód. Na obszarze opracowania nie prowadzi się stałego monitoringu jakości wód powierzchniowych. Główny potok odwadniający prawie całą gminę czyli Białka, stanowi dopływ Łososiny, a ta uchodzi do Dunajca na wysokości cofki Zbiornika Czchowskiego.
------38 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Klasyfikacja stanu ekologicznego i chemicznego rzek w jcw Dunajec od początku Zbiornika Rożnów do końca Zbiornika Czchów (2015), przedstawia się następująco: klasyfikacja jakości wód w zakresie elementów biologicznych wykazała II klasę jakości wód; klasyfikacja jakości wód w zakresie elementów hydromorfologicznych wykazała I klasę czystości; klasyfikacja jakości wód w zakresie elementów fizykochemicznych wykazała I klasę czystości; potencjał ekologiczny (określony wynikami badań wskaźników biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych) wskazuje poziom dobry; stan chemiczny wód wskazuje poziom dobry.
Charakter oraz intensywność obecnego zagospodarowania i użytkowania gminy Iwkowa może mieć wpływ na okresowe lub lokalne podwyższenia niektórych wskaźników zanieczyszczeń wód płynących. Należeć do nich mogą m.in. związki azotowe i biogenne spływające z pól oraz zanieczyszczenia bytowe (b. niski wskaźnik kanalizacji). W obszarach jednolitych części wód powierzchniowych, zgodnie z rozporządzeniem dyrektora RZGW w Krakowie nr 4/2014 z 16.01.2014r. zmienionym rozporządzeniem dyrektora RZGW w Krakowie z 10.10.2017r., status oraz ocena potencjału wód przedstawia się następująco: PLRW20000214739 (Dunajec od początku zbiornika Rożnów do końca zbiornika Czchów) - silnie zmieniona część wód o dobrym potencjale, zagrożona osiągnięciem celów środowiskowych; PLRW2000122147529 (Tymówka) i PLRW2000122147289 (Białka) naturalna część wód, o dobrym stanie ekologicznym i chemicznym wód, niezagrożona osiągnięciem celów środowiskowych; PLRW2000142147273 (Łososina od Słopniczanki do pot. Stańkowskiego) - naturalna część wód o dobrym stanie ekologicznym i chemicznym, niezagrożona osiągnięciem celów środowiskowych.
Stan wód podziemnych. Na terenie gminy Iwkowa aktualnie nie prowadzi się monitoringu jakości wód podziemnych. Wg materiałów archiwalnych (WIOŚ – Tarnów), jakość wód podziemnych - czwartorzędowych jest obniżona (II klasa, a miejscami III). Badania jakości wody wykazały ponadnormatywne ilości manganu, żelaza i podwyższoną mętność – co jest zjawiskiem naturalnym i związanym z litologią osadów czwartorzędowych, ale także ponadnormatywne zawartości amoniaku i bakterii typu kałowego, które pochodzą z nawożenia gruntów, chemizacji i ze ścieków bytowych. Na podstawie analizy budowy geologicznej, morfologii terenu, typu oraz kwasowości gleb, charakteru i intensywności użytkowania, można domniemywać, że jakość płytkich poziomów wodonośnych może być w dalszym ciągu obniżona. Głębokie poziomy wodonośne- trzeciorzędowe i kredowe, z uwagi na dość skuteczną izolację od przenikania ewentualnych zanieczyszczeń z powierzchni gruntu – powinny wykazywać wysoką jakość. Spodziewać się można I, a miejscami II klasy czystości.
------39 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
W obszarach jednolitych części wód podziemnych PLGW2000150 (zgodnie z rozporządzeniem dyrektora RZGW w Krakowie nr 4/2014 z 16.01.2014 zmienionym rozporządzeniem dyrektora RZGW w Krakowie z 10.10.2017r.), stan ilościowy i chemiczny wód oceniono jako dobry. Niezagrożona jest też osiągnięci celów środowiskowych.
Wody opadowe. Na obszar powiatu brzeskiego wody opadowe w 2014 roku wniosły: 909 ton siarczanów, 733 tony azotu ogólnego, 377 ton wapnia, 327 ton chlorków, 302 tony azotu amonowego, 169 ton azotynów i azotanów, 146 ton sodu, 142 tony potasu, 56 ton magnezu, 23,4 tony fosforu, 16 ton cynku, 3 tony miedzi, 1,62 tony wolnych jonów wodorowych, 1,02 tony ołowiu, 0,26 tony niklu, 0,094 tony chromu i 0,066 tony kadmu. Roczny sumaryczny ładunek jednostkowy badanych substancji zdeponowany na obszar powiatu brzeskiego wyniósł 46,3 kg/ha i był niższy w porównaniu z rokiem ubiegłym o 12%. Ładunek jednostkowy (wyrażony w kg/ha) zdeponowany na obszar powiatu brzeskiego dla badanych substancji nie przekroczył poziomu wojewódzkiego. Hałas. Na terenie gminy Iwkowa nie prowadzi się monitoringu jakości klimatu akustycznego. Z uwagi na brak większych źródeł propagacji dźwięku (punktowych i liniowych), można przyjąć, iż nie ma tu przekroczeń wartości poziomów akustycznych.
Poziom pól elektromagnetycznych. Z przeprowadzonych w 2014 roku pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku wynika, iż w żadnym punkcie na terenie województwa małopolskiego nie wystąpiły przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. W powiecie brzeskim w 2014 roku pomiary monitoringowe pól elektromagnetycznych wykonano w jednym punkcie, zlokalizowanym w Czchowie (typ: pozostałe miasta). Uzyskana średnia wartość natężenia PEM była poniżej 0,3 V/m 7 (wartość dopuszczalna 7 V/m). Średnia arytmetyczna z pomiarów w województwie w pozostałych miastach tej kategorii wyniosła 0,29 V/m, co stanowiło 4% wartości dopuszczalnej.
Jakość gleb. Na obszarze opracowania nie prowadzono monitoringu jakości gleb. Zjawisko eutrofizacji gleb może pojawiać się punktowo, w sąsiedztwie terenów zainwestowanych o nieuregulowanej gospodarce ściekowej oraz w rejonie gospodarstw o profilu hodowlanym. Występuje tu zróżnicowane zakwaszenie środowiska glebowego (w większości naturalne), co wynika bezpośrednio z typu litologicznego skał, z którego te gleby powstały. Podwyższone wskaźniki zanieczyszczeń metalami ciężkimi lub substancjami ropopochodnymi, mogą występować jedynie lokalnie, wzdłuż dróg o większym natężeniu ruchu komunikacyjnego, parkingów, placów manewrowych.
Walory krajobrazowe. Ocena jakości walorów krajobrazowych obarczona jest znaczną dozą subiektywizmu. Zróżnicowane walory krajobrazowe obszaru opracowania są wynikiem uwarunkowań
------40 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
przyrodniczych oraz kierunków i intensywności dotychczasowego użytkowania i zagospodarowania. Krajobraz gminy Iwkowa w ograniczonym zakresie zachował cechy i walory krajobrazu naturalnego, pozostały one głównie we wnętrzach leśnych, polanach śródleśnych, w terenach przypotokowych (szczególnie w górnych odcinkach). Krajobraz harmonijny tworzą m.in. rozległe przestrzenie rolnicze z zadrzewieniami i zakrzaczeniami śródpolnymi oraz strefy ekotonowe od kompleksów leśnych. Interesującymi wnętrzami krajobrazu kulturowego (również o wysokich walorach przyrodniczych) są m.in. zabytkowe kościoły wraz z otoczeniem, kapliczki w sąsiedztwie okazałych drzew, zespół dworsko-parkowy w Kątach.
Ogólna jakość walorów krajobrazowych obszaru gminy Iwkowa została uszczuplona, m.in. poprzez: wylesienia i fragmentację kompleksów leśnych; rozproszenie zabudowy; poszerzanie terenów budowlanych, wchodzenie z zabudową w strefy przypotokowe, strefy przyleśne, w wyższe partie stoków o dużej ekspozycji krajobrazowej (tu realizacja inwestycji wiąże się przeważnie z terasowaniem stoku, powstawaniem kolejnych skarp nie zawsze właściwie utrwalonych i zabezpieczonych przed osuwaniem oraz osypywaniem się materiału zwietrzelinowego) oraz w strefy wierzchowinowo – grzbietowe; degradację estetyczną niektórych odcinków potoków (szczególnie w centrach osadniczych) poprzez likwidację roślinności przypotokowej, lokalizację zabudowy i dróg w bezpośrednim sąsiedztwie koryta, obecność dzikich wysypisk śmieci; obecność terenów odłogowanych, zarośniętych roślinnością ruderalną lub pokrytymi wczesnymi stadiami sukcesji (dominują gatunki ekspansywne, pionierskie). Dotyczy to m.in. niewielkiej części terenów rolniczych oraz terenów przydrożnych; niedostosowanie architektury i kolorystyki obiektów do walorów otoczenia; mały udział zieleni, w tym zieleni wysokiej, wokół nowo powstających obiektów; obecność (nielicznych) obiektów mieszkalnych i gospodarczych o tradycyjnej architekturze (w większości opuszczonych i zdewastowanych).
Na obszarze gminy zlokalizowane są 3 obiekty wpisane do rejestru zabytków: Kościół cmentarny w Iwkowej z 2 poł. XV w. (nr rejestru A-172, decyzja z 1979 r.), pustelnia – kapliczka w Iwkowej, ok. XVIII w. (nr rejestru A- 28/M, decyzja z 08.07.2005 r.), prezbiterium gotyckie kościoła z XIV w. w Wojakowej (nr rejestru A-15 z 9.04.1968 r.) , obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków (chałupy, domy, stodoły, kapliczki, cmentarze oraz dwór w Kątach i park w Iwkowej) oraz 60 stanowisk archeologicznych (8 osad i 52 ślady archeologiczne).
------41 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
IX. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA PRZY BRAKU REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM.
Problemem w zagospodarowaniu obszaru gminy jest znaczne, postępujące rozproszenie zabudowy w południowej części gminy, wynikające zarówno z tradycyjnej przysiółkowej zabudowy wsi (dobra prywatne, szlacheckie, folwarki), ale również braku planu miejscowego (liczne WZ). Znaczne powierzchnie zagrożone osuwaniem się mas ziemnych, na których jest już zrealizowana zabudowa, stwarzają ograniczenia w zainwestowaniu i znacznie podrażają koszty realizacji inwestycji. Ponadto gmina ma mały potencjał wód powierzchniowych oraz relatywnie niskie zasoby wód podziemnych, które w przypadku intensywnego rozwoju gminy, połączonego ze znacznym zwiększeniem zapotrzebowania na wodę, mogą okazać się niewystarczające i stanowić barierę w rozwoju gminy. Aktualnie, obszar objęty opracowaniem pełni różnorakie funkcje: przyrodniczą, ekologiczną, rolną, mieszkaniową, usługową, przemysłową i turystyczną. Z punktu widzenia przyrodniczego i społeczno - gospodarczego wszystkie wymienione wyżej funkcje powinny i mogą być utrzymane, choć ich intensywność winna uwzględniać również przydatność środowiska przyrodniczego i jego uwarunkowania. Ponieważ gmina przystąpiła do opracowania planu zagospodarowania przestrzennego (obecnie nie posiada planu), z uwagi na ochronę jej walorów oraz ograniczenie negatywnych zmian w środowisku wywołanych chaotyczną zabudową, koniecznym jest opracowanie nowego dokumentu studium, który zawierał będzie wszystkie wymagane przepisami prawa ustalenia i stwarzał warunki dla racjonalnego zagospodarowania obszarów. Brak realizacji ustaleń zmiany studium, spowoduje, iż stan ładu urbanistyczno - architektonicznego, w tym krajobrazu oraz prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody nie ulegnie poprawie. Nie zostaną również zrealizowane potrzeby społeczno - gospodarcze mieszkańców związane z podniesieniem standardu zamieszkiwania oraz stworzeniem warunków dla rozwoju turystyki i wypoczynku.
X. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIEDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ORAZ SPOSOBY W JAKICH TE CELE ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM.
Gmina Iwkowa położona jest poza obszarami Natura 2000. W całości gmina położona jest w Obszarze Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego - Uchwała nr XLV/693/18 z dnia 29 stycznia 2018 r. (Dz. Urz. Woj. Małop. z dnia 9 lutego 2018 r., poz. 1166). W Obszarach Chronionego Krajobrazu sposób zagospodarowania terenów winien być podporządkowany zaostrzonym rygorom korzystania ze środowiska zgodnie z ustalonymi działaniami w zakresie czynnej ochrony ekosystemów i zakazami zawartymi w ww. uchwale Sejmiku Województwa Małopolskiego.
------42 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Na OCHK wprowadza się ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów, w celu zachowania ich trwałości oraz zwiększania różnorodności biologicznej. 1. Ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów leśnych obejmują: 1) utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych; 2) sprzyjanie tworzeniu zwartych kompleksów leśnych; 3) ochrona i odtwarzanie stref ekotonowych, celem zwiększenia bioróżnorodności; 4) utrzymywanie i odtworzanie ciągłości i drożności leśnych korytarzy ekologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości migracji dużych ssaków i ptaków; 5) zalesianie i zadrzewianie gruntów mało przydatnych do produkcji rolnej i nie przeznaczonych na inne cele, z wyłączeniem terenów na których występują nieleśne siedliska przyrodnicze podlegające ochronie, siedliska rzadkich i chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt związanych z ekosystemami nieleśnymi, a także miejsca pełniące funkcje punktów i ciągów widokowych na terenach o dużych wartościach krajobrazowych; 6) pozostawianie drzew o charakterze pomnikowym, drzew dziuplastych, części drzew obumarłych, aż do całkowitego ich rozkładu; 7) zachowanie śródleśnych cieków, mokradeł, polan, torfowisk, wrzosowisk, muraw kserotermicznych i piaskowych oraz polan o wysokiej bioróżnorodności; 8) utrzymanie odpowiedniego poziomu wód gruntowych dla zachowania siedlisk wilgotnych i bagiennych; 9) zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 10) działania na rzecz czynnej ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów. 2. Ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów nieleśnych obejmują: 1) przeciwdziałanie procesom zarastania łąk i pastwisk cennych ze względów przyrodniczych i krajobrazowych; 2) zachowanie śródpolnych torfowisk, obszarów wodno-błotnych, oczek wodnych wraz z pasem roślinności stanowiącej ich obudowę biologiczną oraz obszarów źródliskowych cieków; 3) kształtowanie zróżnicowanego krajobrazu rolniczego poprzez zachowanie mozaiki pól uprawnych, miedz, płatów wieloletnich ziołorośli, a także ochronę istniejących zadrzewień i zakrzewień śródpolnych i przydrożnych; 4) prowadzenie zabiegów agrotechnicznych z uwzględnieniem wymogów zbiorowisk roślinnych i zasiedlających je gatunków fauny, zwłaszcza ptaków (odpowiednie terminy, częstość i techniki koszenia); 5) utrzymanie poziomu wód gruntowych odpowiedniego dla zachowania bioróżnorodności;
------43 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
6) zachowanie i odtwarzanie korytarzy ekologicznych; 7) zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów; 8) działania na rzecz czynnej ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów. 3. Ustalenia w zakresie czynnej ochrony ekosystemów wodnych obejmują: 1) zachowanie śródleśnych zbiorników wód powierzchniowych wraz z ich naturalną obudową biologiczną; 2) utrzymanie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych, a także wokół naturalnych zbiorników wodnych, w tym starorzeczy i oczek wodnych, w postaci pasów szuwarów, zakrzewień i zadrzewień, jako naturalnej obudowy biologicznej, celem zwiększenia bioróżnorodności oraz ograniczenia spływu substancji biogennych; 3) prowadzenie prac regulacyjnych cieków wodnych tylko w zakresie niezbędnym dla ochrony przeciwpowodziowej i w oparciu o zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich; 4) zwiększanie retencji wodnej, odtwarzania funkcji obszarów źródliskowych o dużych zdolnościach retencyjnych; 5) utrzymywanie i odtwarzanie ciągłości i drożności korytarzy ekologicznych opartych o ekosystemy wodne, celem zachowania dróg migracji gatunków; 6) działania na rzecz czynnej ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Cele ochrony środowiska zawarte w ww. ustaleniach dotyczących czynnej ochrony ekosystemów leśnych, ekosystemów nieleśnych, ekosystemów wodnych, zostały uwzględnione: w części ogólnej studium określającej uwarunkowania i cele zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa. Przyjęto, iż cele strategiczne pozwalające na realizację celu głównego którym jest: „Zrównoważony rozwój gminy gwarantujący stworzenie przyjaznej przestrzeni dla mieszkańców i turystów poprzez podnoszenie atrakcyjności turystyczno – wypoczynkowej, wykorzystując potencjał związany z położeniem geograficznym i atrakcyjnością dla osadnictwa.” to m.in.: racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych, społecznych i gospodarczych dla rozwoju gminy poprzez stworzenie warunków do inwestowania na terenach korzystnych pod względem ekofizjograficznym, z uwzględnieniem ochrony przyrody i krajobrazu; zapobieganie degradacji krajobrazu; utrzymanie tożsamości kulturowej gminy Iwkowa, w tym ochrona niezabudowanych terenów otwartych; w ustaleniach szczegółowych określających politykę przestrzenną gminy oraz kierunki rozwoju w dziedzinach związanych z gospodarką przestrzenną poprzez : ------44 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
uwzględnienie w strukturze funkcjonalno przestrzennej strefy przyrodniczej o funkcji leśnej i rolniczej (tereny otwarte z zakazem nowej zabudowy), obejmującej większe kompleksy lasów oraz tereny rolne, możliwe do zalesień. W obrębie ww. strefy wydzielono: obszary o ograniczonej zabudowie - obejmujące obszary wyłączone z zabudowy (oznaczone symbolem ZL tereny lasów wg ewidencji, oznaczone symbolem ZLP tereny parków leśnych, oznaczone symbolem ZU tereny zieleni urządzonej, tereny wód płynących wraz z obudową biologiczną, oznaczone symbolami R.1 - tereny rolne) i obszary chronione przed zabudową (oznaczone symbolem ZC i ZC1 tereny parafialnych cmentarzy wyznaniowych, oznaczone symbolem R2 tereny rolne z istniejącą zabudową) oraz obszary i elementy struktury funkcjonalno-przestrzennej o szczególnych rygorach zagospodarowania w tym lokalne ciągi migracyjne związane z rzekami i potokami. przyjęte kierunki i zasady kształtowania leśnej i rolniczej przestrzeni produkcyjnej, zmierzające do : - wzmocnienia funkcji ekologicznych lasów, zmniejszenia fragmentacji kompleksów leśnych poprzez zalesianie części terenów rolnych, przy równoczesnej ochronie przed zalesianiem polan śródleśnych; - ochrony otwartych przestrzeni rolnych, utrzymania zadrzewień śródpolnych i trwałych użytków zielonych oraz zalesiania terenów o znacznym nachyleniu; przyjęte kierunki kształtowania środowiska zmierzające do: - zachowania i wzmocnienia osnowy ekologicznej Gminy Iwkowa, jako podstawy racjonalnego wykorzystania potencjału środowiska i kształtowania równowagi ekologicznej obszaru gminy, poprzez: wzmocnienie struktury płatów i korytarzy ekologicznych przez dolesienia, zadrzewienia i zakrzewienia terenów w ich otoczeniu, zwiększanie spójności osnowy ekologicznej gminy poprzez tworzenie łączników między poszczególnymi elementami systemu oraz zwiększanie spójności osnowy ekologicznej gminy i jej otoczenia, wzmocnienie i wprowadzenie obudowy biologicznej cieków przez zadrzewienia i zakrzewienia, w celu kształtowanie korzystnych warunków do wypełniania funkcji hydrosanitarnej, ekologicznej i krajobrazowej, nie tworzenie nowych i nieintensyfikowanie istniejących barier antropogenicznych w systemie osnowy ekologicznej, które tworzą przede wszystkim obiekty osadnicze i infrastrukturalne „przegradzające" korytarze ekologiczne i zaburzające przez to ciągłość przestrzenną systemu, - przestrzeganie zasad ochrony ustalonych w statutach Obszarów Chronionego Krajobrazu; - zapewnienie ochrony zachowawczej pomnikom przyrody.
Na terenie OCHK zakazuje się:
1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
------45 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; 2) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych. 3) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów; 4) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych; 5) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 6) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno- błotnych; 7) lokalizowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości: 50 m od linii brzegów rzek Uszwica i Kisielina; 10 m od linii brzegów pozostałych rzek i naturalnych zbiorników wodnych; z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej.
1. Zakaz, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko wykazała brak negatywnego wpływu na ochronę przyrody i ochronę krajobrazu obszaru chronionego krajobrazu lub dla których Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie nie stwierdził konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
W projekcie studium w obszarach do zabudowy obejmujących obszary zabudowane, w tym do przekształceń oraz obszary rozwoju zabudowy, nie przewiduje się lokalizacji ww. przedsięwzięć. Zgodnie z definicją usług zamieszczoną w projekcie studium, z ww. wyłączone są przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. We wszystkich terenach, w których w studium dopuszcza się lokalizacje usług komercyjnych oznaczonych symbolami: MNU, MNR, U, wprowadzono zapis o zakazie realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko, za wyjątkiem obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej, komunikacji oraz tych, dla których przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak znaczącego wpływu na środowisko lub inwestycja została zwolniona z ww. obowiązku. W terenach oznaczonych na symbolem PU - obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, w tym związanych z produkcją rolniczą wprowadzono zakaz realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na ------46 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
środowisko, za wyjątkiem obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej i komunikacji. W projekcie studium nie wskazuje się terenów dla lokalizacji urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW. 2. Zakaz, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3 nie dotyczy:
1) wydobywania kamienia, żwiru i piasku i innych materiałów z wód w związku z utrzymaniem wód, śródlądowych dróg wodnych oraz remontem urządzeń wodnych, wykonywane w ramach obowiązków właściciela wód, o których mowa w art. 394 ust. I pkt 12 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. 2017 poz. 1566); 2) terenów objętych koncesjami na wydobywanie kopalin ze złóż wydanymi na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2126); 3) terenów przeznaczonych na cele wydobywania skał i minerałów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, obowiązujących w dniu wejścia w życie niniejszej uchwały; 4) terenów przeznaczonych na cele wydobywania skał i minerałów w uchwalonych po dniu wejścia w życie niniejszej uchwały miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, dla których przeprowadzona procedura strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę Obszaru. Na obszarze gminy Iwkowa brak jest udokumentowanych złóż surowców, w związku z czym nie przewiduje sie wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów.
3. Zakazy, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 2, 4, 5 nie dotyczą: 1) wykonywania koniecznych prac bezpośrednio związanych z robotami budowlanymi dopuszczonymi do realizacji na Obszarze przez właściwe organy na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1332 z późn. zm.): a) na terenach przeznaczonych pod zabudowę w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; b) poprzedzonymi ostatecznymi decyzjami o warunkach zabudowy; W projekcie studium tereny wskazane do zabudowy obejmują tereny zabudowane oraz tereny wskazane dla rozwoju funkcji osiedleńczych, przy uwzględnieniu potrzeb wynikających z korzystnej prognozy demograficznej, wykonanego bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz uwarunkowań ekofizjograficznych ze szczególnym uwzględnieniem terenów zagrożonych procesami geodynamicznymi (ruchy masowe) i hydrologicznymi (tereny narażone na podtopienia).
------47 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Gmina Iwkowa nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego, a zapotrzebowanie na nowe tereny przeznaczone pod zainwestowanie, znacznie przekracza chłonność wolnych od zabudowy działek, położnych w zespołach zwartej struktury funkcjonalno- przestrzennej poszczególnych miejscowości. Tereny wskazane dla rozwoju funkcji osiedleńczych wskazane na załączniku graficznym do prognozy wynikają z uwzględnienia prowadzonej przez gminę polityki lokalizacyjnej, w tym znacznej ilości decyzji WZ oraz wniosków złożonych do studium przez mieszkańców gminy. Stanowią one poszerzenie istniejących już terenów, a sposób ich zagospodarowania ustalony będzie w planie miejscowym o przystąpieniu do opracowania którego, Rada Gminy zdecydowała podejmując 15 kwietnia 2016 roku stosowną uchwałę. Realizacja polityki przestrzennej zapisanej w studium nastąpi na etapie planu miejscowego i nie spowoduje złamania zakazu wymienionego w § 3 ust. 1 pkt 2, a dotyczącego likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych. Istniejąca na obszarze opracowanie obudowa biologiczna cieków, w tym cieków okresowych, które tworzy naturalna roślinność drzewiasto – krzewiasta z udziałem roślin zielnych, zostanie uszczuplona jedynie w miejscu przepraw (drogi śródpolne – dojazdowe do pól, sieci infrastruktury technicznej). W opracowaniu ekofizjograficznym zinwentaryzowano biogrupy zadrzewień i zakrzaczeń, a ich ochronę uwzględniono w tekście studium. Zgodnie z ustaleniami studium, wskazany na rysunku studium zasięg obszarów wskazanych do zainwestowania, ostatecznie zostanie ustalony w planie miejscowym przy uwzględnieniu:
lokalnych uwarunkowań ekofizjograficznych, w tym skarp, lokalnych podmokłości, terenów osuwiskowych oraz narażonych na niebezpieczeństwo powodzi;
pasa stanowiącego obudowę biologiczną potoków, wolnego od zabudowy, przy czym w związku z położeniem gminy w Obszarze Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego, obowiązuje odsunięcie nowych obiektów budowlanych, co najmniej o 10 metrów od rzek, tj. cieków naturalnych, z uwzględnieniem istniejącego zainwestowania oraz wyjątków wynikających z uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego. W ustalonych w studium kierunkach i zasadach kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, chroni się istniejące w terenach otwartych zadrzewienia śródpolne wskazując tereny rolne jako element systemu przyrodniczego gminy, podlegający ochronie przed nową zabudową. Z uwagi na konieczność przeciwerozyjnego zagospodarowania stoków, w ustaleniach studium ustala się utrzymanie w terenach R1 zadrzewień śródpolnych i trwałych użytków zielonych oraz zalesianie terenów o znacznym nachyleniu. Obszarami wyłączonymi w studium z zabudowy są zarówno tereny rolne jak i tereny obudowy biologicznej cieków (ekologicznego otoczenia), obejmujące terasy i zarośla nadrzeczne. W studium wskazuje się na konieczność przekształcania terenów zarośli wzdłuż cieków w pełnowartościowe zespoły łęgowe drzewiasto - krzewiaste po obu stronach koryt cieków wodnych, o składzie gatunkowym dostosowanym do warunków siedliskowych. W objętych zakazem lokalizacji nowej ------48 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
zabudowy terenach rolnych R1 oraz terenach rolnych R2, w których dopuszcza się nową zabudowę zagrodową i zabudowę związaną z produkcją rolniczą, lokalizacja terenów możliwych do zabudowy i terenów do utrzymania zabudowy istniejącej zostanie wskazana w planie miejscowym, przy uwzględnieniu uwarunkowań ekofizjograficznych oraz prawnych, w tym wynikających z położenia gminy w Obszarze Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego. W ustalonych w studium zasadach zagospodarowania obszarów zabudowanych i wskazanych do zabudowy (MNU, MNR, ML, UTS, US, U, PU, IT), ochronie podlegają zadrzewienia śródpolne i przydrożne. W ww. obszarach ustala się konieczność uwzględnienia przy zagospodarowaniu terenów istniejących zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych oraz ochrony zieleni nieurządzonej i towarzyszącej istniejącej zabudowie. W ustaleniach studium uwzględniony został zakaz wymieniony w § 3 ust. 1 pkt 4, dotyczący wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych. Realizacja polityki przestrzennej zapisanej w studium, która nastąpi na etapie planu miejscowego, nie spowoduje realizacji inwestycji związanych z prowadzeniem prac noszących znamiona trwałego przekształcenia rzeźby terenu. Prace budowlane, w tym w szczególności prace ziemne związane z realizacją zabudowy, ograniczone będą do niezbędnego minimum, z obowiązkiem właściwego zabezpieczenia środowiska gruntowo – wodnego (również w trakcie budowy), a teren po zakończeniu budowy zostanie uporządkowany w sposób, który zmierzał będzie do przywrócenia stanu pierwotnego. Zgodnie z ustaleniami studium:
na obszarach do zabudowy, obejmujących tereny w różnym stopniu już zabudowane (zurbanizowane) oraz tereny niezainwestowane, przeznaczone do zabudowy (do urbanizacji), z zabudowy należy wyłączyć obszary o niekorzystnych warunkach ekofizjograficznych;
rozwój zainwestowania na obszarach rozwoju zabudowy winien mieć charakter umiarkowany (niska intensywność zabudowy), z uwzględnieniem walorów krajobrazowych, szczególnie w obrębie wzgórz oraz z uwzględnieniem dostępności do infrastruktury technicznej i komunikacji,
na terenach, które położone są w obszarach udokumentowanych osuwisk aktywnych, osuwisk okresowo aktywnych i nieaktywnych oraz w terenach zagrożonych ruchami masowymi, (wskazanych na „Mapach osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi – Gmina Iwkowa, powiat brzeski, województwo małopolskie” w ramach SOPO - Warszawa 2009 r., A. Wójcik), obowiązuje ograniczenie wyznaczania w planach miejscowych nowej zabudowy. Możliwe jest utrzymanie istniejącej zabudowy z możliwością jej przebudowy i odbudowy, zrealizowanych głównie na podstawie decyzji wz, na zasadach określonych w dokumentacji geologiczno - inżynierskiej, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ewentualna realizacja inwestycji w ww. terenach, jak też zabezpieczanie osuwisk, muszą być poprzedzone opracowaniem dokumentacji geologiczno –inżynierskiej, zgodnie z obowiązującymi przepisami,
------49 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Z pracami ziemnymi trwale zniekształcającymi rzeźbę terenu, związana będzie realizacja projektowanej drogi krajowej (w ramach przebudowy drogi krajowej DK 75 klasy GP na odc. Brzesko-Nowy Sącz). Jest to zadanie inwestycyjne wskazane w Programie Budowy Dróg Krajowych i Autostrad na lata 2014-2023 (z perspektywa do 2025 r.), a przebieg ww. drogi pokazany jest na studium jako przebieg orientacyjny. Dopiero decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (planowana na 2020 r.) wskaże ostatecznie korytarz drogi do realizacji, ponieważ istnieje kilka wariantów przebiegu drogi. Zakaz dokonywania zmian stosunków wodnych, wymieniony w § 3 ust. 1 pkt 4, nie będzie łamany, ponieważ nie przewiduje się, iż realizacja zabudowy na wskazanych w studium obszarach, będzie powodowała ingerencję w środowisko gruntowo - wodne, w sposób, który wpłynąć może na poziom i stan sanitarny zarówno wód podziemnych, jak i wód powierzchniowych Z uwagi na niewielkie zasoby wód powierzchniowych oraz relatywnie niskie zasoby wód podziemnych, w studium ograniczono tereny wskazane do zabudowy na obszarze gminy. Wyłączono z zabudowy strefy obudowy biologicznej potoków, w których dopuszczono ustalenie w planach miejscowych zasad odbudowy i przebudowy istniejących budynków, z zakazem ich rozbudowy i nadbudowy oraz realizacji nowych. Nie przewiduje sie w studium piętrzenia potoków, stąd podłużne i poprzeczne przekroje koryt cieków pozostaną bez zmian (za wyjątkiem naturalnych procesów erozji wgłębnej, które to pogłębiają dna cieków) oraz, lokalnie występującej, erozji bocznej. Projektowane zainwestowanie nie powinno w sposób znaczący wpłynąć na wartości aktualnych wskaźników retencji oraz spływu powierzchniowego. Wskaźniki te mogłyby nieznacznie wzrosnąć jedynie w sytuacji, gdyby wskazano w studium większe obszary do wylesienia lub znaczące powierzchnie zostałyby utwardzone i pozbawione pokrycia biologicznie czynnego. W studium ochronie podlegają tereny leśne oznaczone symbolem ZL, wskazuje się też tereny do zalesień. Ochronie przed zabudowa podlegają również tereny rolne R1 i R2, w obrębie których na stokach o znacznym nachyleniu wskazane jest użytkowanie ziemi jako trwałych użytków zielonych (łąki, pastwiska) oraz przeciwerozyjne zagospodarowanie stoków. We wskazanych w studium do zabudowy obszarach, w planach miejscowych uwzględnione zostaną lokalne uwarunkowania ekofizjograficzne, wyłączone zostaną m.in. podmokłości, tereny osuwiskowe oraz narażone na niebezpieczeństwo powodzi. W zakresie zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzenia i unieszkodliwiania ścieków komunalnych i deszczowych zakłada się:
rozbudowę i przebudowę sieci wodociągowych magistralnych oraz rozdzielczej, w tym jej uszczelnianie;
systematyczne przyłączanie do sieci wodociągowych nowych odbiorców, szczególnie w terenach działalności produkcyjnej,
budowę, przebudowę i rozbudowę obiektów związanych z zaopatrzeniem w wodę, takich jak: stacje uzdatniania oraz zbiorniki wody,
------50 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
budowę sieci kanalizacji sanitarnej, w szczególności w granicach Aglomeracji ściekowej Iwkowa. Poza terenami Aglomeracji (Wojakowa, Dobrociesz i Połom Mały), zakłada się realizację oczyszczalni przydomowych lub wybieralnych zbiorników bezodpływowych, z których ścieki przewożone będą do najbliżej położonej oczyszczalni ścieków, c) działań związanych z eksploatacją złóż kopalin zgodnie z koncesjami na wydobywanie kopalin ze złóż wydanymi na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2017 poz. 2126). Na obszarach położonych w granicach gminy Iwkowa nie ma udokumentowanych złóż kopalin, w związku z powyższym nie przewiduje sie również działań związanych z ich eksploatacją. 4. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 6 dotyczący likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych nie będzie łamany, ponieważ nie przewiduje się likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych, z uwagi na brak ich występowania na obszarze gminy; 5. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 7 dotyczący lokalizowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości: 50 m od linii brzegów rzek Uszwica i Kisielina; 10 m od linii brzegów pozostałych rzek i naturalnych zbiorników wodnych nie będzie łamany, ponieważ na obszarze gminy nie przewiduje się lokalizacji nowych obiektów budowlanych na obszarach położonych w pasie szerokości 10 m od rzek. W przyjętych w studium kierunkach polityki przestrzennego zagospodarowania gminy ustalono, iż kierunki zmian w strukturze przestrzennej uwzględniać muszą ograniczenia wyznaczania nowych terenów budowlanych w strefach obudowy biologicznej cieków wodnych, przy czym w związku z położeniem gminy w Obszarze Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego, obowiązuje odsunięcie nowych obiektów budowlanych, co najmniej o 10 metrów od rzek, tj. cieków naturalnych, z uwzględnieniem istniejącego zainwestowania oraz wyjątków wynikających z uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego. Korytarze ekologiczne na obszarze gminy przebiegają: wzdłuż północno – wschodniej i północnej granicy gminy obejmując istniejące zwarte kompleksy leśne; wzdłuż zachodniej granicy gminy łącząc istniejące kompleksy leśne, terenami przywodnymi wzdłuż potoku Białka i dalej terenami lasów i zadrzewień wzdłuż wschodniej granicy gminy.
W obszarach ww. korytarzy przebiegających wzdłuż zachodniej granicy gminy oraz terenami przywodnymi wzdłuż potoku Białka i dalej terenami lasów i zadrzewień wzdłuż wschodniej granicy gminy, zlokalizowane są tereny osiedleńcze wsi Wojakowa, Porąbka Iwkowska i Połom Mały. Ww. wsie charakteryzują sie zabudową rozproszoną, która zlokalizowana jest zarówno wzdłuż głównych dróg przebiegających w dolinach potoków, jak i w terenach tradycyjnych przysiółków o zwyczajowych nazwach: Piechówka, Roztoka, Góry,
------51 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Nowa Wieś, Podjaszczurowa, Górakówka, Zagórze, Podgórki, Kotliny, Markówka, Psia Góra, Jamrozowo, Karwalowo. Wskazane w studium tereny do zabudowy, z uwagi na ich zakres oraz funkcję, nie powinny w sposób istotny wpłynąć negatywnie na warunki sprzyjające funkcjonowaniu korytarzy ekologicznych. Korytarz ekologiczny przebiegający wzdłuż potoku Białka obejmuje tereny osiedleńcze wzdłuż istniejącej drogi publicznej, które zajmują zarówno tereny już zabudowane jak również nowe tereny, które w części są usankcjonowaniem wydanych decyzji WZ. Częściowo stanowią one uzupełnienia istniejącej już zabudowy wynikające z uwzględnienia wniosków mieszkańców. Zachowany zostanie natomiast wolny od zabudowy teren obudowy biologicznej potoku, jak również towarzyszące mu tereny leśne i zadrzewione. Tereny wskazane w studium do zabudowy w obszarze korytarza ekologicznego przebiegającego wzdłuż wschodniej granicy gminy (głownie tereny MNR), obejmują przede wszystkim istniejącą zabudowę przysiółkową wsi Porąbka Iwkowska i Połom Mały. Kontrowersyjna nowa zabudowa wskazana w jego obszarze i przewidziana dla lokalizacji obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, w tym związanych z przetwórstwem rolnym, zlokalizowana jest w rejonie istniejącego już punktu selektywnej zbiorki odpadów we wsi Iwkowa. Usytuowanie ww. terenów w omawianej lokalizacji wynika również z bezpośredniego sąsiedztwa projektowanej drogi krajowej (w ramach przebudowy drogi krajowej DK 75 klasy GP na odc. Brzesko-Nowy Sącz), której przebieg w studium wskazany został orientacyjnie. Droga ww. realizowana będzie zgodnie z Programem Budowy Dróg Krajowych i Autostrad na lata 2014-2023 i przecina też kompleksy leśne zlokalizowane w obszarze korytarza ekologicznego przebiegającego wzdłuż północnych granic gminy. Skutki jakie wywoła realizacja ww. drogi na funkcjonowanie i drożność korytarzy ekologicznych w gminie Iwkowa z uwagi na brak ostatecznych przesądzeń lokalizacyjnych są trudne do ocenienia. Dopiero decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (planowana na 2020 r.) wskaże ostatecznie korytarz dla przebiegu drogi oraz określi warunki realizacji inwestycji zapewniające ochronę środowiska, w tym drożności korytarzy ekologicznych. Nowe, wskazane w studium tereny zabudowy rekreacji indywidualnej w obszarach korytarzy ekologicznych, z uwagi na skalę ich oddziaływania oraz fakt, iż obejmują tereny już częściowo zabudowane budynkami o ww. funkcji nie powinny wpłynąć na ograniczenie drożności korytarzy. Zabudowa rekreacji indywidualnej z uwagi na czasowe tylko jej użytkowanie oraz ustalenia studium ograniczające powierzchnię zabudowy do 20%, a w wypadku wiosek rekreacyjnych 30% terenu inwestycji, ogranicza jej oddziaływanie na sąsiednie tereny rolne i leśne.
XI. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIE NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000.
Realizacja zmiany studium nie będzie oddziaływała niekorzystnie na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000. Na terenie gminy Iwkowa, nie występują obszary objęte ochroną w ramach struktur ekologicznych NATURA 2000. Najbliżej obszaru gminy zlokalizowane są: ------52 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
specjalny Obszar Ochrony Siedlisk: PLH120085 – Dolny Dunajec, zlokalizowany w odległości minimum 2,5 km od wschodnich granic gminy Iwkowa. Ostoję Dolnego Dunajca (1300 ha) tworzy rzeka Dunajec na odcinku od zapory w Czchowie do ujścia do Wisły wraz z dopływami: - potokiem Paleśnianka od mostu na trasie Zakliczyn - Jastrzębia koło miejscowości Bieśnik, - potokiem Siemiechówka od mostu na trasie Zakliczyn - Siemiechów wraz z dopływem Brzozowianka od drugiego mostu w Brzozowej (w przysiółku Stępówka). Ważna ostoja wielu gatunków ryb cennych z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia. Rybostan zdominowany jest przez reofilne ryby karpiowate: brzanę, klenia, jelca, świnkę i ukleję. Występują tu również głowacica, pstrąg potokowy, certa, szczupak, boleń, okoń, sandacz i jazgarz. Na odcinku Dunajca poniżej zbiornika w Czchowie zaznacza się wpływ ichtiofauny zbiornika i w zespole typowo rzecznych gatunków ryb pojawiają się gatunki limnofilne karpiowate: leszcz, płoć i krąp oraz ryby okoniowate. Obszar jest prezentowany przez minoga strumieniowego, bolenia, brzanki; głowacza białopłetwego w regionie kontynentalnym.
specjalny Obszar Ochrony Siedlisk: PLH120052 – Ostoje Nietoperze Beskidu Wyspowego. Obszar utworzony dla ochrony kolonii rozrodczych podkowca małego, nocka orzęsionego i nocka dużego. "Ostoje nietoperzy Beskidu Wyspowego" tworzy jedenaście enklaw. Każda z nich obejmuje obiekt lub obiekty, w których zamieszkują kolonie rozrodcze, i obszary żerowania nietoperzy. Najbliżej obszaru gminy, tj. w odległości minimum 1000 m od południowych granic gminy znajduje się kolonia rozrodcza podkowca małego, nocka dużego i nocka orzęsionego na strychu kościoła w Kamionce Małej. Nieco dalej zlokalizowane są kolonie rozrodcze podkowca małego, nocka dużego i nocka orzęsionego na strychach kościołów w Ujanowicach, Jaworznej i Żmiącej oraz kolonia rozrodcza podkowca małego na strychu kościoła w Laskowej. Na terenie ostoi stwierdzono występowanie 3 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Są to: 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo - Fagenion), 9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae - Fagenion) oraz 9180 Jaworzyny i lasy klonowo - lipowe na stokach i zboczach (Tilio - Acerion), w tym 9180-2 Jaworzyna z języcznikiem zwyczajnym (Phyllitido - Aceretum). Zgodnie z Planem Zadań Ochronnych, obszar gminy Iwkowa znajduje się poza trasami przelotów oraz terenami żerowisk nietoperzy.
specjalny Obszar Ochrony Siedlisk: PLH120087 – Łososina, zlokalizowany w odległości minimum 1,2 km od wschodnich granic gminy Iwkowa. Obszar obejmuje: - rzekę Łososinę na odcinkach: — od km 0+500 do km 23+125, czyli od mostu drogowego przez Łososinę w ciągu drogi Witowice Dolne — Rożnów do ujścia lewobrzeżnego dopływu Rozdziele w okolicach Laskowej, w przedziale wysokości od 233-309 m n.p.m., —od km 27+500 do km 38+570, czyli od mostu drogowego przez Łososinę w ciągu drogi do miejscowości Rozpite w Laskowej do mostu
------53 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
drogowego w ciągu lokalnej drogi Tymbark — Piekiełko, w przedziale wysokości od 325-383 m n.p.m., — od km 40+100 do km 43+265, czyli od mostu łączącego prawobrzeżna i lewobrzeżna część miejscowości Tymbark do jednego z progów w miejscowości Podłopień, w przedziale wysokości od 391 do 423 m n.p.m. - rzekę Słopniczankę na odcinku od km 1+700 do km 4+775, czyli od mostu w ciągu drogi krajowej nr 28 Wadowice-Nowy Sącz do mostu przez Słopniczankę w centrum miejscowości Słopnice, w przedziale wysokości od 402 do 433 m n.p.m. Obszar utworzony dla ochrony brzanki Barbus peloponnesius, kod: 2503 oraz siedlisk przyrodniczych: łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), kod: 91E0. Ponadto w standardowym formularzu danych (2009.03) wymienia się łososia szlachetnego (Salmo salar), kod: 1106, z oceną populacji D (nieznacząca, a więc gatunek nie stanowi przedmiotu ochrony w przedmiotowym obszarze) oraz siedlisko przyrodnicze: zarośla wierzbowe na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (Salici-Myricarietum część - z przewagą wierzb), kod: 3240, z oceną stopnia reprezentatywności D (nieznacząca, a więc siedlisko przyrodnicze nie stanowi przedmiotu ochrony w przedmiotowym obszarze).
XII. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIE NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA.
Realizacja polityki przestrzennej zapisanej w studium, spowoduje pewne zmiany w środowisku, nieuniknione przy realizacji ustaleń planu miejscowego sporządzonego na podstawie studium. Dotyczyć będzie to spowodowanych realizacją inwestycji: - zmian w krajobrazie, - emisji zanieczyszczeń do atmosfery; - wytwarzania ścieków i odpadów bytowych; - hałasu komunikacyjnego; - ingerencji w środowisko gruntowo-wodne.
Krajobraz. Krajobraz obszaru opracowania niewątpliwie ulegnie zmianie, gdyż zmiana studium dopuszcza wprowadzenie nowej zabudowy jako poszerzenia terenów już zabudowanych. Wpływ przekształceń ograniczony będzie jednak tylko do skali lokalnej, a skala przekształceń zależeć będzie od zagospodarowania poszczególnych działek. Ustalenia studium nakładają obowiązek realizacji obiektów jako niskich w rozumieniu prawa budowlanego oraz zabudowy o dużym udziale powierzchni biologicznie czynnej, co ułatwi umiejętne wkomponowanie jej w otaczający krajobraz. Budynki wyższe możliwe są jedynie w przypadku zabudowy związanej z produkcją rolniczą i przetwórstwem rolnym oraz zabudowy produkcyjnej i usługowej. Tereny wskazane dla lokalizacji ww. funkcji wskazano w obszarach o niewielkiej ekspozycji w krajobrazie. Zapisy studium w zakresie wskaźników kształtowania zabudowy, uwzględnione w planie miejscowym, przyczynią się do uporządkowania terenu, co jest oddziaływaniem pozytywnym.
------54 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
Oddziaływanie projektowanego zagospodarowania należy określić jako: bezpośrednie, długoterminowe i stałe.
Wody powierzchniowe i podziemne.
Realizacja inwestycji w obszarach wskazanych do zabudowy wpłynie na zmiany stosunków wodnych spowodowane odwodnieniem obszarowym wokół obiektów kubaturowych. Wpływ ten może zaznaczyć się w zmianach dróg przepływu wody podziemnej w osadach czwartorzędowych, nie zagraża jednak zasobom wód podziemnych. Lokalna zmiana stosunków wodnych związana z powstaniem obiektów nie spowoduje trwałego obniżenia poziomu wód gruntowych. Tereny podmokłe pozostają w dotychczasowym użytkowaniu. Projektowane zmiany spowodować mogą również zanieczyszczenie środowiska gruntowo - wodnego w przypadku złej gospodarki wodno – ściekowej oraz gospodarki odpadami. Zgodnie z zapisami studium ścieki bytowe z terenu Aglomeracji odprowadzane będą do sieci kanalizacji, natomiast wody opadowe do kanalizacji deszczowej oraz do wód i gruntu po wcześniejszym ich podczyszczeniu. Na terenach położonych poza zasięgiem gminnego systemu kanalizacyjnego oraz w terenach o niskiej intensywności zabudowy i w terenach o zabudowie rozproszonej, w studium przewiduje się stosowanie indywidualnych i grupowych rozwiązań w zakresie unieszkodliwiania ścieków. Odprowadzenie większości ścieków komunalnych do kanalizacji sanitarnej poprawi jakość wód w omawianym obszarze, co będzie miało korzystny wpływ na stan wód JCWP w jakich zlokalizowany jest teren gminy. W związku z tym cele środowiskowe dla jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych zostaną zrealizowane. Oddziaływanie projektowanego zagospodarowania na wody powierzchniowe i podziemne należy określić jako: neutralne, bezpośrednie, krótkoterminowe i chwilowe.
Szata roślinna i zwierzęca. Realizacja zabudowy w obszarach wskazanych w studium dla funkcji osiedleńczych spowoduje częściową likwidację roślinności w miejscach powstania obiektów kubaturowych i infrastruktury powierzchniowej. Główne przeobrażenia szaty roślinnej związane są z następującymi czynnikami: - nieodwracalną likwidacją pokrywy roślinnej w miejscu budowy obiektów kubaturowych, - chwilową likwidacją pokrywy roślinnej w miejscach prowadzenia prac budowlanych, która po zakończeniu realizacji zagospodarowania zastąpiona zostanie przez zespoły roślinności urządzonej. Oddziaływanie na rośliny i zwierzęta można określić jako bezpośrednie i pośrednie, długoterminowe i stałe.
Powietrze atmosferyczne. Realizacja zabudowy w obszarach wskazanych w studium dla funkcji osiedleńczych, może być przyczyną zwiększenia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
------55 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
pochodzącego od ogrzewania obiektów mieszkalnych i usługowych. Nastąpić może również niewielkie zwiększenie zanieczyszczenia powietrza, związane z niewielkim również wzrostem ruchu komunikacyjnego. Na etapie sporządzania studium brak jest konkretnych danych dotyczących wzrostu natężenia komunikacyjnego w zawiązku z ewentualnym przebiegiem przez gminę Iwkowa projektowanej drogi ekspresowej łączącej Nowy Sącz z Autostradą A4 w Brzesku. Ponadto w ustaleniach studium nie wskazuje się terenów pod produkcję uciążliwą, co eliminuje zagrożenia dla powietrza atmosferycznego na terenie opracowania. Wprowadza sie natomiast zapis o konieczności uwzględnienia zasad wynikających z Uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Oddziaływanie projektowanego zagospodarowania na powietrze atmosferyczne należy określić jako: bezpośrednie, krótkoterminowe i długoterminowe, chwilowe i stałe.
Klimat akustyczny. Realizacja zabudowy w obszarach wskazanych w studium dla funkcji osiedleńczych, może być przyczyną zwiększenia hałasu związanego głównie ze wzrostem ruchu komunikacyjnego związanego z dojazdem do zabudowy mieszkaniowej, jak i terenów usługowych. Zwiększenie emisji hałasu nastąpi również na etapie budowy poszczególnych obiektów, jednak uciążliwość ta będzie krótkotrwała i ograniczy się do czasu budowy. Realizacja nowej zabudowy mieszkaniowej, jednorodzinnej, usług, składowania i produkcji, spowoduje pojawienie się zwiększonego ruchu samochodowego, co będzie skutkowało wystąpieniem hałasu komunikacyjnego. W terenach zabudowy wielofunkcyjnej, usługi nie mogą być usługami uciążliwymi i przekraczać dopuszczonego poziomu hałasu, jak dla terenów na cele mieszkaniowo – usługowe, to jest wg obowiązujących przepisów 55 dB w porze dnia i 45 dB w porze nocy. Nie prognozuje się, aby uciążliwość hałasu komunikacyjnego stwarzały zagrożenie przekroczenia określonego dopuszczalnego poziomu hałasu. Na etapie sporządzania studium brak jest konkretnych danych dotyczących rodzaju produkcji i usług jak i związanej z nią emisją hałasu. Nie ma również żadnych danych dotyczących wzrostu poziomu hałasu komunikacyjnego w zawiązku z ewentualnym przebiegiem przez gminę Iwkowa projektowanej drogi ekspresowej łączącej Nowy Sącz z Autostradą A4 w Brzesku. Oddziaływanie projektowanego zagospodarowania na klimat akustyczny należy określić jako: bezpośrednie, krótkoterminowe i chwilowe.
Powierzchnia ziemi łącznie z glebą. Na omawianym terenie, rzeźba terenu jest zmienna i wielu miejscach sprzyja powstawaniu zjawisk morfodynamicznych. Nie przewiduje się drastycznych zmian ukształtowania powierzchni na skutek wprowadzania zabudowy i ciągów komunikacyjnych. Warstwa glebowa ulegnie częściowemu przemieszaniu w skutek prowadzenia robót ziemnych, co dotyczy obszarów do tej pory użytkowanych rolniczo, które w studium wskazuje się do innego przeznaczenia. Zmiany te będą obejmowały przeniesienie mechaniczne warstwy glebowej i zaburzenia układu warstw w profilu pionowym
------56 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
(fundamenty), przykrywanie gleb warstwami podglebia i skały macierzystej. Znacząca część gleb zachowa właściwości, nie będzie już jednak pełnić funkcji rolniczych. Może też nastąpić miejscowe skażenie gleb w przypadku awarii maszyn i urządzeń oraz na wskutek przenikania zanieczyszczeń z dróg dojazdowych, placów oraz parkingów. W terenach osuwiskowych (osuwiska aktywne ciągle i okresowo wraz ze strefą buforową) ewentualna realizacja inwestycji, jak też zabezpieczanie osuwiska, winna być poprzedzona opracowaniem dokumentacji geologiczno – inżynierskiej. Oddziaływanie projektowanego zagospodarowania na powierzchnię ziemi łącznie z glebą należy określić jako: bezpośrednie, krótkoterminowe, chwilowe i stałe.
Zdrowie ludzi. Wpływ na zdrowie ludzi, będzie związany z okresowym pogorszeniem warunków życia (hałas, wzrost zanieczyszczenie powietrza, itp.) na etapie realizacji inwestycji, które powstaną po opracowaniu planu miejscowego, którego ustalenia będą niesprzeczne z ustaleniami opracowywanego dokumentu nowego Studium. Prognozuje się, iż skala spodziewanych emisji zanieczyszczeń (tj.: zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, ścieki, odpady stałe, hałas) nie będzie stanowić zagrożenia dla zdrowia ludzi. Nie wskazuje się bowiem na obszarze gminy obszarów dla lokalizacji produkcji stwarzającej uciążliwość dla środowiska. Ponadto na obszarze całej gminy wprowadzono w studium zapis o zakazie realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko, za wyjątkiem obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej, komunikacji oraz tych, dla których przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak znaczącego wpływu na środowisko lub inwestycja została zwolniona z ww. obowiązku .
XIII. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE I OGRANICZENIE NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000.
Ustalenia studium sprzyjające ochronie krajobrazu. Zgodnie z przyjętymi w projekcie studium kierunkami ochrony krajobrazu, na obszarze gminy winny obowiązywać następujące zasady: ustalenie ram dla działalności inwestycyjnej w planach miejscowych i konsekwentne przestrzeganie zasad zagospodarowania przestrzennego, zapewniających ochronę krajobrazu i jego walorów, a wpływających na zahamowanie dalszej degradacji krajobrazu, utrzymanie zwartej formy zespołów wiejskich i ochrona skali zabudowy terenów zainwestowanych oraz przeznaczonych do zabudowy. Wskazane nawiązywanie nowej architektury do wzorców budownictwa tradycyjnego (proporcje budynków, formy dachów, detale),
------57 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
ochrona krajobrazu kulturowego – „otwartego”, niezabudowanego, posiadającego dużą wartość kulturową w znacznej części Gminy, zwłaszcza w Iwkowej; maksymalna ochrona przed zabudową terenów otwartych o najwyższych walorach krajobrazowych, w tym terenów rolnych z czytelnym pierwotnym układem łanów ograniczenie procesu rozpraszania zabudowy na stokach poprzez koncentrację obiektów kubaturowych w ściśle określonych terenach; ochrona przed zabudową terenów otwartych, w tym zieleni śródpolnej i przyrzecznej, z dopuszczeniem lokalizacji w ściśle określonych terenach urządzeń służących funkcji sportowej i rekreacyjnej; zachowanie i odsłaniania (odtworzenia) otwarć widokowych różnej rangi, poprzez ochronę przed dalszą zabudową oraz zadrzewianiem i zalesianiem ciągów i punktów widokowych różnej rangi (obowiązek ochrony przedpola). utworzenie stref ochrony konserwatorskiej dla najcenniejszych obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków, będących świadectwem cennych wartości kulturowych gminy Iwkowa;
Zgodnie z ww. zasadami, w projekcie studium rejony punktów widokowych, stanowią rejony lokalizacji przestrzeni publicznych. Zgodnie z ustaleniami studium w ww. obszarach: możliwa jest realizacja w miejscach punktów widokowych pokazanych na rysunku nr 2 „Kierunki zagospodarowania przestrzennego – przeznaczenie terenów”, ogólnodostępnych przestrzeni publicznych, wyposażonych w obiekty architektury parkowej o wysokości nie większej niż 4 metry (dla obsługi uczestników turystyki pieszej i rowerowej oraz użytkowników dorożek konnych i sań) oraz miejsca lokalizacji platform widokowych, urządzonych miejsc do odpoczynku z ławkami i koszami na śmieci, w tym dla aktywności ruchowej na świeżym powietrzu. wskazana ochrona przedpoli widokowych, poprzez zakaz zalesień, zadrzewień i ograniczenie zabudowy rejonów ciągów i punktów widokowych wyznaczonych na rysunku nr 2 (Kierunki zagospodarowania przestrzennego - przeznaczenie terenów). możliwe jest wykorzystanie tych terenów dla organizacji imprez masowych oraz lokalizacji nowej zabudowy związanej z obsługą rekreacji (amfiteatry, parki sportowe, pola namiotowe i biwakowe, parkingi rowerowe). w planach miejscowych, należy szczegółowo określić ich zasięg oraz tereny do zainwestowania. Obowiązywać winien zakaz lokalizacji nowych budynków, za wyjątkiem istniejącej zabudowy oraz obiektów socjalno - administracyjnych i sanitariatów związanych z funkcjonowaniem terenów rekreacji. należy wprowadzić zakaz lokalizacji komercyjnych nośników informacji wizualnej w stosownej uchwale rady gminy. Możliwa jest lokalizacja nośników informacji wizualnej, związanych z okresowymi, okazjonalnymi imprezami masowymi, w tym sportowymi i rekreacyjnymi oraz jednorodnych stylistycznie tablic informacyjnych lokalizowanych przez gminę.
------58 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
W terenach rolnych, oznaczonych symbolem R2, wskazane jest ograniczenie lokalizacji nowej zabudowy zagrodowej, a tereny dla jej lokalizacji należy wskazać w planach miejscowych. W terenach rolnych oznaczonych symbolami R1, na etapie opracowania planów miejscowych, należy wprowadzić zakaz lokalizacji nowej zabudowy i dopuścić możliwość przebudowy, odbudowy zabudowy istniejącej oraz jej rozbudowy związanej z poprawą standardu zamieszkiwania.
W obszarach zabudowanych, w tym do przekształceń oraz obszarach rozwoju zabudowy, rozwój zainwestowania winien mieć charakter umiarkowany (niska intensywność zabudowy), z uwzględnieniem walorów krajobrazowych, szczególnie w obrębie wzgórz.
1. w oznaczonych symbolem MNU, terenach zabudowy mieszkaniowej i usługowej, z dopuszczeniem zabudowy rekreacji indywidualnej: graniczna wysokość nowych budynków, uzależniona od ich funkcji i sąsiedztwa nie powinna przekroczyć 12 metrów dla budynków usługowych i mieszkalno – usługowych oraz mieszkalnych jednorodzinnych, w tym z pokojami na wynajem. w planach miejscowych maksymalna powierzchnia zabudowy, ustalona dla terenu inwestycji, w zależności od funkcji terenów nie powinna przekroczyć: 50% dla zabudowy usługowej i mieszkalno – usługowej; 40% dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usług hotelarskich. W planach miejscowych wskaźnik terenów biologicznie czynnych, w zależności od funkcji terenów nie może być mniejszy niż: 30% powierzchni terenu inwestycji dla zabudowy mieszkalno – usługowej i usługowej; 40% powierzchni terenu inwestycji dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej; ochronie podlegają obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków i gminnej ewidencji zabytków. obowiązywać winna ochrona zieleni nieurządzonej i towarzyszącej istniejącej zabudowie, a także ograniczanie jej przeznaczania pod zainwestowanie;
2. w oznaczonych symbolem MNR, terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej: w ustaleniach planów miejscowych, graniczna wysokość nowych budynków nie może przekroczyć 10 metrów, a związanych z produkcją rolniczą i przetwórstwem rolnym - 12 metrów, z możliwością jej zwiększenia wynikającą ze specyfiki funkcji obiektu (np. silosy) oraz procesów technologicznych. Wskaźnik terenów biologicznie czynnych, nie może być mniejszy niż 40% powierzchni terenu. dla nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zaleca się minimalną wielkość działki 1 000 m2, a dla zagrodowej 1 200 m2, z koniecznością jej powiększenia przy wprowadzeniu funkcji towarzyszącej (zabudowy rekreacji indywidualnej, obiektów produkcji rolniczej i przetwórstwa rolnego czy usług turystycznych),
------59 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
na etapie opracowania planów miejscowych wskazane jest wyodrębnienie zabudowy zagrodowej oraz terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, gdyż należy jednoznacznie zdefiniować funkcję terenów przeznaczonych do zabudowy, ochronie podlegają obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków i gminnej ewidencji zabytków.
3. w oznaczonych symbolem ML, terenach zabudowy rekreacji indywidualnej, w tym w zieleni urządzonej: powierzchnia zabudowy nie może przekroczyć 20%, natomiast w wypadku wiosek rekreacyjnych 30% terenu inwestycji, a graniczna wysokość budynków 7 metrów; możliwa realizacja zabudowy rekreacji indywidualnej lub osad regionalnych jako zespołów budynków (co najmniej 5) lub w formie wiosek rekreacyjnych powierzchnia zabudowy budynków służących obsłudze wiosek rekreacyjnych lub osad regionalnych nie może przekroczyć 5% terenu inwestycji, a graniczna wysokość budynków 10 metrów;
4. w oznaczonych symbolem UTS, terenach rekreacji i sportu (tereny zróżnicowanej aktywności fizycznej, głównie na świeżym powietrzu z lokalizacja urządzeń terenowych oraz obiektów służących ich obsłudze, w tym turystyki pieszej, rowerowej, również typu single track, konnej, edukacyjnej): granice terenów dla lokalizacji obiektów i urządzeń, szczególnie obiektów budowlanych, w wyznaczonych na rysunku studium terenach rekreacji i sportu należy uściślić na etapie opracowania planów miejscowych, uwzględniając ochronę środowiska, przyrody oraz gruntów rolnych i leśnych. Dopuszcza się, na obrzeżach terenów UTS, w terenach wyznaczonych w planach miejscowych, lokalizację bazy noclegowej na około 50 miejsc noclegowych, w tym hotelarskiej lub wiosek rekreacyjnych, w tym, w formie osad regionalnych. Powierzchnia zabudowy budynków służących obsłudze terenów nie może przekroczyć 5% terenu inwestycji, a graniczna wysokość budynków 12 metrów;
5. w oznaczonych symbolem U, terenach koncentracji usług publicznych i komercyjnych (istniejące tereny usług, głównie w obszarach centrów wsi i pojedyncze obiekty na terenie poszczególnych sołectw): przy realizacji nowej zabudowy w ww. terenach winien obowiązywać zakaz przekraczania wysokości 15 metrów. W planach miejscowych możliwe jest określenie zasad realizacji części mieszkalnej w budynkach usługowych oraz zachowania istniejącej zabudowy mieszkaniowe; maksymalna powierzchnia zabudowy, nie może przekroczyć 60% terenu inwestycji, a wskaźnik terenów biologicznie czynnych, w zależności od funkcji terenów nie może być mniejszy niż 20% powierzchni terenu inwestycji; ochronie podlegają obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków i gminnej ewidencji zabytków; obowiązywać winna ochrona zieleni nieurządzonej i towarzyszącej istniejącej zabudowie, a także ograniczanie jej przeznaczania pod zainwestowanie;
------60 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
6. w oznaczonych symbolem PU terenach obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, w tym związanych z produkcją rolniczą (zajmujące niewielkie obszary z istniejącymi obiektami, położone wzdłuż dróg publicznych - gminnych i powiatowych, zlokalizowane we wszystkich sołectwach za wyjątkiem wsi Połom Mały i Drużków): przy realizacji nowej zabudowy oraz rozbudowie i nadbudowie budynków istniejących winien obowiązywać zakaz przekraczania wysokości 15 m; maksymalna powierzchnia zabudowy, w zależności od lokalizacji i programu funkcjonalnego terenu nie może przekroczyć 60%. Wskaźnik terenów biologicznie czynnych, nie może być mniejszy niż 20% powierzchni terenu inwestycji;
Ustalenia studium sprzyjające ochronie wód powierzchniowych i podziemnych.
W przyjętych w projekcie studium zasadach ochrony środowiska i jego zasobów zakłada się m.in. : kompleksowe wyposażenia terenów w systemy i urządzenia ochronne, w szczególności zbiorcze systemy kanalizacyjne, a w koniecznych wypadkach w obiekty do podczyszczania ścieków; wzmocnienie i wprowadzenie obudowy biologicznej cieków przez zadrzewienia i zakrzewienia, w celu kształtowanie korzystnych warunków do wypełniania funkcji hydrosanitarnej, ekologicznej i krajobrazowej; ochronę przed zmianą przeznaczenia terenów leśnych i przestrzeni otwartych.
Dla realizacji ww. zasad, zgodnie z przyjętymi w projekcie studium kierunkami rozwoju systemów infrastruktury technicznej w zakresie zaopatrzenia w wodę zakłada się: dalsze korzystanie z wodociągu gminnego oraz ujęć wody: "URBAN", "SZKOŁA PODSTAWOWA IWKOWA NAGÓRZE" i "SZPILÓWKA", zlokalizowanych w Iwkowej oraz w Porąbce Iwkowskiej "PSIA GÓTRA" i Połomie Małym, ale w dużym stopniu z prywatnych ujęć wód (własnych studni); rozbudowę i przebudowę sieci wodociągowych magistralnych oraz rozdzielczej, w tym jej uszczelnianie; systematyczne przyłączanie do sieci wodociągowych nowych odbiorców, szczególnie w terenach działalności produkcyjnej; budowę, przebudowę i rozbudowę obiektów związanych z zaopatrzeniem w wodę, takich jak: stacje uzdatniania oraz zbiorniki wody.
W zakresie odprowadzanie i unieszkodliwianie ścieków komunalnych i deszczowych zakłada się: budowę sieci kanalizacji sanitarnej, w szczególności w granicach Aglomeracji ściekowej Iwkowa; przyłączanie nowych i istniejących budynków do sieci (równoważna liczba mieszkańców RLM - 4125 z oczyszczalnią ścieków w sołectwie Kąty). Budowa kolektora sanitarnego w miejscowości: Iwkowa (część), Kąty i Porąbka Iwkowska;
------61 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
poza terenami Aglomeracji (Wojakowa, Dobrociesz i Połom Mały) realizację oczyszczalni przydomowych lub wybieralnych zbiorników bezodpływowych, z których ścieki przewożone będą do najbliżej położonej oczyszczalni ścieków; rozbudowę i przebudowa sieci kanalizacji deszczowej oraz wspieranie działań polegających na zagospodarowaniu wód deszczowych „u źródła” oraz ich retencji, a także ograniczenie realizacji powierzchni szczelnych w ustaleniami planów miejscowych; poza zasięgiem gminnego systemu kanalizacyjnego oraz w terenach o niskiej intensywności zabudowy i w terenach o zabudowie rozproszonej, możliwe dopuszczenie indywidualnych i grupowych rozwiązań w zakresie unieszkodliwiania ścieków.
W zakresie gospodarki odpadami zakłada się: prowadzenie gospodarki odpadami komunalnymi zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Iwkowa, a także odrębnych ustaw (Gmina Iwkowa na podstawie Planu gospodarki odpadami dla województwa małopolskiego należy do Regionu Tarnowskiego i odpady zmieszane komunalne mogą być przewożone do Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Regionie Tarnowskim); prowadzenie selektywnej gospodarki odpadami komunalnymi, która winna być realizowana przy pomocy PSZOK (Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych); nie składowanie na obszarze gminy Iwkowa odpadów przemysłowych, w tym niebezpiecznych. Odbiorem odpadów od poszczególnych wytwórców zajmują się i będą się zajmować specjalistyczne firmy, posiadające odpowiednie zezwolenia w tym zakresie.
W strukturze przestrzennej gminy wskazano w obszarach wyłączonych z zabudowy tereny wód płynących wraz z obudową biologiczną. Zgodnie z ustaleniami studium: tereny obudowy biologicznej cieków (ekologicznego otoczenia), obejmujące terasy zalewowe i zarośla nadrzeczne, należy wyłączyć z zabudowy. Stanowią one ciągi migracyjne związane z wodami i w większości tereny narażone na zalewanie wodami powodziowymi. Wskazane przekształcenie terenów zarośli wzdłuż cieków w pełnowartościowe zespoły łęgowe drzewiasto - krzewiaste po obu stronach koryt cieków wodnych, o składzie gatunkowym dostosowanym do warunków siedliskowych; wskazane w zmianie studium lokalne ciągi migracyjne, należy uściślić w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i ograniczyć lokalizację nowej zabudowy kubaturowej, przy uwzględnieniu terenów narażonych na zalewanie oraz terenów już zabudowanych. Zakres możliwej przebudowy, odbudowy, rozbudowy i nadbudowy istniejących budynków należy ustalić w planach miejscowych.
Ochronie przed zabudową podlegają również oznaczone w studium symbolem ZL kompleksy leśne oraz parki leśne ZLP, które pełnią m.in. funkcje retencjonowania wody. Ponadto w terenach rolnych oznaczonych symbolem R1, wskazano tereny do zalesień, które zgodnie z ustaleniami studium winny objąć w pierwszej kolejności tereny położone w ciągu korytarzy ekologicznych.
------62 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
W strukturze ekologicznej Małopolski, północno – wschodni, północny i częściowo zachodni, zalesiony fragment gminy Iwkowa pełni funkcję korytarza ekologicznego w systemie powiązań ekologicznych pomiędzy biocentrami przyrodniczymi, w tym chronionymi w formie obszarów NATURA 2000, parków narodowych i rezerwatów przyrody (RDOŚ Kraków). Korytarz ten łączy Puszczę Niepołomicką i Lasy Radłowskie z karpackimi kompleksami leśnym położonymi od nich na południe.
Ustalenia studium sprzyjające ochronie szaty roślinnej. W przyjętych w projekcie studium zasadach ochrony środowiska i jego zasobów zakłada się m.in. : wzmocnienie struktury płatów i korytarzy ekologicznych przez dolesienia, zadrzewienia i zakrzewienia terenów w ich otoczeniu; zwiększanie spójności osnowy ekologicznej gminy poprzez tworzenie łączników między poszczególnymi elementami systemu oraz zwiększanie spójności osnowy ekologicznej gminy i jej otoczenia; wzmocnienie i wprowadzenie obudowy biologicznej cieków przez zadrzewienia i zakrzewienia, w celu kształtowanie korzystnych warunków do wypełniania funkcji hydrosanitarnej, ekologicznej i krajobrazowej; nie tworzenie nowych i nieintensyfikowanie istniejących barier antropogenicznych w systemie osnowy ekologicznej, które tworzą przede wszystkim obiekty osadnicze i infrastrukturalne „przegradzające" korytarze ekologiczne i zaburzające przez to ciągłość przestrzenną systemu; ochronę przed zmianą przeznaczenia terenów leśnych; ochronę przed zabudową przestrzeni otwartych; ochronę gatunkową roślin, grzybów i zwierząt - ochrona okazów gatunków oraz siedlisk i ostoi roślin, zwierząt i grzybów, poprzez ich zabezpieczanie przed zagrożeniami zewnętrznymi; uaktywnienie biologiczne pozostałości terenów zdewastowanych (klepiska, wydepczyska itp.) oraz wzmocnienie terenów aktywnych biologicznie przez wprowadzanie uzupełniających biogrup drzew i krzewów; ochrona pomników przyrody (18 obiektów wymienionych w tekście studium).
W strukturze przestrzennej gminy wskazano w obszarach wyłączonych z zabudowy: oznaczone symbolem ZL tereny lasów w tym oznaczone symbolem ZLP tereny parków leśnych; oznaczone symbolem ZU tereny zieleni urządzonej; tereny wód płynących wraz z obudową biologiczną. Zaleca się, aby w planach miejscowych odsunąć zabudowę na co najmniej 15 m (po obu stronach cieku), licząc od krawędzi skarpy brzegowej. W strefach możliwych zjawisk powodziowych, w których zawierają się również tereny obudowy biologicznej cieków oraz strefy przypotokowe konieczne dla zapewnienia warunków dla funkcjonowania ciągów migracyjnych związanych z ciekami. Zgodnie z ustaleniami studium tereny te winny być użytkowane jako zieleń łęgowa oraz łąki i pastwiska, przy czym dopuszcza się ustalenie w planach miejscowych zasad odbudowy i przebudowy
------63 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
istniejących budynków, z zakazem ich rozbudowy i nadbudowy oraz realizacji nowych; oznaczone symbolami R1 - tereny rolne.
W obszarach do zabudowy oznaczonych symbolami: MNU, MNR, ML, U, wprowadzono zapis o obowiązku ochrony zieleni nieurządzonej i towarzyszącej istniejącej zabudowie, a także ograniczanie jej przeznaczania pod zainwestowanie. Wprowadzono również ograniczenia w powierzchni zabudowy oraz minimalny wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej : w terenie MNU w zależności od funkcji maksymalna powierzchnia zabudowy, ustalona dla terenu inwestycji, nie powinna przekroczyć: 50% dla zabudowy usługowej i mieszkalno – usługowej; 40% dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usług hotelarskich. Wskaźnik terenów biologicznie czynnych, w zależności od funkcji terenów nie może być mniejszy niż: 30% powierzchni terenu inwestycji dla zabudowy mieszkalno – usługowej i usługowej; 40% powierzchni terenu inwestycji dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej; w terenie MNR wskaźnik terenów biologicznie czynnych, nie może być mniejszy niż 40% powierzchni terenu; w terenie ML powierzchnia zabudowy nie może przekroczyć 20%, natomiast w wypadku wiosek rekreacyjnych 30% terenu inwestycji; w terenie U maksymalna powierzchnia zabudowy, nie może przekroczyć 60% terenu inwestycji, a wskaźnik terenów biologicznie czynnych, w zależności od funkcji terenów nie może być mniejszy niż 20% powierzchni terenu; w terenie PU maksymalna powierzchnia zabudowy, w zależności od lokalizacji i programu funkcjonalnego terenu nie może przekroczyć 60%. Wskaźnik terenów biologicznie czynnych, nie może być mniejszy niż 20% powierzchni terenu inwestycji.
Ustalenia studium sprzyjające ochronie powierzchni ziemi, łącznie z glebą. Na obszarze gminy Iwkowa wskazano obszary aktywnych osuwisk, okresowo aktywnych osuwisk i nieaktywnych) i tereny zagrożone osuwaniem – wg SOPO. Zgodnie z ustaleniami projektu studium: na terenach osuwiskowych (osuwiska aktywne i okresowo aktywne wraz ze strefą buforową) należy na etapie zmiany planów miejscowych wykluczyć lokalizację zabudowy, a działalność człowieka należy znacznie ograniczyć. Ewentualna realizacja inwestycji, również na terenach osuwisk nieaktywnych, jak też zabezpieczanie osuwiska, musi być poprzedzona opracowaniem dokumentacji geologiczno –inżynierskiej; w obszarach osuwiskowych należy ograniczać nową zabudowę, a dla każdej inwestycji należy wprowadzić w zmianach planów miejscowych obowiązek wykonania dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Przede wszystkim należy wykluczyć realizację na ww. terenach tzw. zabudowy ciężkiej (duże kubatury) i stosować lekkie techniki zabudowy (zabudowa drewniana, lekkie konstrukcje, itp.). Przy każdej inwestycji obowiązuje zabezpieczenie terenu poprzez realizację odwodnienia.
------64 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
W projekcie studium ochronie podlegają tereny rolne, które oznaczono symbolami R1 i R2. Tereny R1 to niezabudowane przestrzenie otwarte bez prawa nowej zabudowy, należące do systemu przyrodniczego gminy. Zgodnie z ustaleniami studium w terenach tych ustalono m.in. następujące kierunki zagospodarowania sprzyjające ochronie powierzchni ziemi, łącznie z glebą : gospodarka rolna w tym na terenach położonych na glebach klasy III winna być realizowana w harmonii z ekologiczną i ochronną rolą otwartych przestrzeni rolnych. Wskazane użytkowanie ziemi jako trwałych użytków zielonych (łąki, pastwiska) oraz przeciwerozyjne zagospodarowanie stoków - utrzymanie zadrzewień śródpolnych i trwałych użytków zielonych; możliwa jest realizacja dolesień, w tym zalesienia głównie gruntów klasy IV, V i VI, nieużytków oraz gruntów, które uległy samozalesieniu, również położonych w obszarach osuwiskowych.
Tereny R2 to tereny rolne, w których możliwa jest lokalizacja zabudowy zagrodowej i wykorzystanie ww. oraz zabudowy istniejącej dla funkcji agroturystycznej. Zgodnie z ustaleniami studium w terenach tych ustalono m.in. następujące kierunki zagospodarowania sprzyjające ochronie powierzchni ziemi, łącznie z glebą: w planach miejscowych, należy wskazać tereny dla lokalizacji zabudowy zagrodowej. Możliwe wykorzystanie dla potrzeb agroturystyki istniejącej i nowej zabudowy zagrodowej oraz możliwość lokalizacji nowej zabudowy związanej z produkcją rolniczą.
Ustalenia studium sprzyjające ochronie powietrza atmosferycznego.
W przyjętych w projekcie studium zasadach ochrony środowiska i jego zasobów zakłada się m.in. : kształtowania korzystnych, ekologicznych warunków życia ludzi poprzez m.in.: - poprawę warunków aerosanitarnych przez całkowitą eliminację punktowych źródeł zanieczyszczeń wykorzystujących paliwa stałe; - ograniczenie uciążliwości akustycznych i aerosanitarnych komunikacji samochodowej; - preferencje dla komunikacji proekologicznej (bezspalinowej); - ochronę i uzupełnienia drzew przy drogach (przy nowych nasadzeniach wskazane stosowanie gatunków adekwatnych geograficznie, ale odpornych na zanieczyszczenia pyłowe i gazowe pochodzące z komunikacji samochodowej); prowadzenie przez Samorząd Gminy polityki rozwoju społeczno - gospodarczego, która będzie stwarzać warunki dla: - realizowania i korzystania z niekonwencjonalnych rozwiązań ekologicznych np. nowych źródeł energii (pompy cieplne, urządzenia wykorzystujące energię słońca);
------65 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
- zmiany nośników energii w kierunku czynników ekologicznych, ograniczania ilości wytwarzanych odpadów i wdrażania recyklingu, przebudowy systemu ciepłowniczego i komunikacyjnego.
Dla realizacji ww., zgodnie z przyjętymi w projekcie studium kierunkami rozwoju systemów infrastruktury technicznej w zakresie zaopatrzenia w ciepło: utrzymuje się jako główne źródła zaopatrzenia w ciepło, gaz sieciowy oraz indywidualne paleniska. Dopuszcza się ogrzewanie olejowe oraz na gaz płynny i energię elektryczną; przewiduje się rozwój źródeł odnawialnych, w szczególności z wykorzystaniem energii słonecznej; przewiduje się systematyczną eliminację emisji niskiej poprzez m.in. zakaz wykorzystywania do spalania niskiej jakości paliwa, a także odpadów w paleniskach domowych, przy uwzględnieniu zasad wynikających z Uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw; przewiduje się budowę i rozbudowę układów lokalnej rozproszonej kogeneracji, tj. skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej.
XIV. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM LUB WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAN ALTERNATYWNYCH.
Zmiana studium wynika z wykonanej przed opracowaniem ww. projektu studium, analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym. Zmiana studium stworzy warunki dla zrównoważonego rozwoju gminy, uwzględniając zmianę przepisów prawa oraz polityki przestrzennej gminy w zakresie gospodarki przestrzennej. Celem zmiany „Studium…” jest też uwzględnienie wniosków zgłaszanych przez właścicieli terenów i potencjalnych inwestorów, przy uwzględnieniu bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz uwarunkowań demograficznych. Projekt zmiany studium uwzględnia uwarunkowania rozwoju gminy oraz ekofizjograficzne predyspozycji terenów do pełnienia różnorodnych funkcji. Ustalenia zmiany studium będą miały bezpośredni wpływ na przyjęte w planie miejscowym rozwiązania, a tym samym na jakość życia mieszkańców gminy i warunku wypoczynku dla turystów. Na terenach wskazanych do zainwestowanych powstaną nowe miejsca pracy i podniesiony zostanie standard zamieszkiwania oraz wypoczynku. Dlatego też nie zawiera rozwiązań alternatywnych.
------66 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
XV. STRESZCZENIE.
Celem zmiany „Studium… jest sporządzenie nowego dokumentu wymaganego ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 roku, czyli „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Iwkowa”. Nowy dokument tworzy warunki dla zrównoważonego rozwoju gminy, uwzględniając zmianę przepisów prawa oraz politykę przestrzenną gminy Iwkowa w zakresie gospodarki przestrzennej. Celem zmiany „Studium…” jest też uwzględnienie części wniosków zgłaszanych przez właścicieli terenów i potencjalnych inwestorów, przy uwzględnieniu bilansu terenów przeznaczonych pod zabudowę. Postawiona po analizie i ocenie uwarunkowań diagnoza aktualnej sytuacji społeczno - gospodarczej gminy Iwkowa, pozwoliła na rozpoznanie obiektywnych okoliczności jej rozwoju w zakresie zagospodarowania przestrzennego (synteza zjawisk istniejących w przestrzeni, procesów przyrodniczych, demograficznych i rynkowych). Dlatego też postawiony został nowy długookresowy cel zagospodarowania przestrzennego Gminy Iwkowa, a w konsekwencji nowe cele strategiczne pozwalające na jego realizację i określenie kierunków polityki przestrzennego zagospodarowania gminy Iwkowa i zmian w jej strukturze przestrzennej. Ustalenia „Studium…” określają kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania Gminy Iwkowa i zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz kierunki i wskaźniki w zakresie przeznaczenia, sposobów zagospodarowania i użytkowania terenów, uwzględniając bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę, uwarunkowania demograficzne oraz ekofizjograficzne predyspozycje terenów do pełnienia różnorodnych funkcji . Określają kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, zasady ochrony środowiska i jego zasobów, zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, a także obszary na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego. W zapisach „Studium…” znajdują się ustalenia wiążące przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i ich zmian. Na terenie gminy Iwkowa, nie występują obszary objęte ochroną w ramach struktur ekologicznych NATURA 2000. Poza wschodnią granicą gminy funkcjonuje Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk PLH120085 – Dolny Dunajec - w odległości
------67 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
minimum 2,5 km Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk PLH120087 – Łososina w odległości minimum 1,2 km. Poza południową granicą funkcjonuje Obszar Ochrony Siedlisk: PLH120052 – Ostoje Nietoperze Beskidu Wyspowego - zgodnie z Planem Zadań Ochronnych obszar gminy Iwkowa znajduje się poza trasami przelotów oraz terenami żerowisk nietoperzy. Realizacja studium nie jest zagrożeniem dla naturalnych siedlisk i gatunków o znaczeniu wspólnotowym zgodnie z Dyrektywą Siedliskową. Nie powoduje też ograniczeń w migracji zwierząt, a zarazem nie zmniejsza spójności między istniejącymi i projektowanymi obszarami natura 2000. Ustalenia studium nie będą mieć negatywnego wpływu na funkcjonowanie korytarzy ekologicznych. Uwzględniają bowiem w kierunkach zagospodarowania przestrzennego i wskaźnikach w zakresie przeznaczenia oraz sposobów zagospodarowania i użytkowania terenów, przebieg korytarzy ekologicznych. W strukturze ekologicznej Małopolski, północno – wschodni, północny i częściowo zachodni zalesiony fragment gminy Iwkowa pełni funkcję korytarza ekologicznego. Korytarz ten łączy Puszczę Niepołomicką i Lasy Radłowskie z karpackimi kompleksami leśnym położonymi od nich na południe. Z rzeką Dunajec i jej otoczeniem związany jest korytarz ekologiczny rangi międzynarodowej, wyznaczony krajową siecią ekologiczną ECONET. Cała gmina położona jest w Obszarze Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego, w związku z czym w zapisach studium uwzględnione zostały zakazy oraz działania w zakresie czynnej ochrony ekosystemów zawarte w stosownej Uchwale Sejmiku Województwa Małopolskiego . Zmiany w: krajobrazie, środowisku gruntowo – wodnym, emisji zanieczyszczeń atmosferycznych, klimacie akustycznym oraz szacie roślinnej będą wynikiem realizacji ustaleń planów miejscowych, które powstaną po przyjęciu przez Radę Gminy nowego dokumentu studium. Na wskutek zmiany studium wystąpią niewielkie zmiany w krajobrazie związane z budową w obszarach wskazanych w ww. dokumencie do zabudowy obiektów kubaturowych. W celu ochrony przed degradacją krajobrazu ustalenia studium zobowiązują do realizacji obiektów o wysokości 10 m dla zabudowy mieszkaniowej, 12 m dla zabudowy usługowej i mieszkaniowo- usługowej oraz 15 m dla zabudowy produkcyjnej. Nastąpią też niewielkie zmiany w szacie roślinnej. Ustalenia studium przewidują, że powierzchnia terenów biologicznie czynnych dla zabudowy jednorodzinnej wyniesie 40% pow. działki, a dla zabudowy
------68 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA
usług i produkcji 20%. Nie powinno nastąpić zanieczyszczenie środowiska gruntowo – wodnego, ściekami komunalnymi w przypadku realizacji systemów infrastrukturalnych. Prace ziemno - budowlane, związane z realizacją lokalizowanych na podstawie planów miejscowych obiektów, wpłyną na okresowe zmiany przepływu wód powierzchniowych i w utworach czwartorzędowych, nie zagrażają jednak zasobom wód podziemnych. Obiekty kubaturowe i niezbędna infrastruktura, spowodują niewielkie zmniejszenie infiltracji opadowej. Na wskutek powiększenia terenów zainwestowanych nastąpić może lokalne zwiększenie emisji zanieczyszczeń atmosferycznych pochodzących od ogrzewania obiektów kubaturowych oraz zwiększonego ruchu komunikacyjnego. Zwiększenie emisji powinno być jednak nieznaczne, w przypadku przestrzegania zakazu stosowania do ogrzewania paliw niskoemisyjnych i przy uwzględnieniu zasad wynikających z Uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Na etapie zmiany studium nie jest przesądzony przebieg przez teren gmin projektowanej drogi ekspresowej łączącej Nowy Sącz z Autostradą A4 w Brzesku oraz skala ewentualnego jej oddziaływania. Może nastąpić natomiast niewielki wzrost emisji hałasu związany ze zwiększonym ruchem samochodowym do nowo powstałych obiektów i powstaniem ewentualnych zakładów przetwórstwa rolnego, mogących emitować hałas. Nie prognozuje się, aby uciążliwość hałasu komunikacyjnego stwarzała zagrożenie przekroczenia określonego dopuszczalnego poziomu hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej. Zmiana studium nie powoduje transgranicznego oddziaływania na środowisko i nie spowoduje negatywnego oddziaływania na zdrowie ludzi.
Projektowane zainwestowanie nie wkracza w tereny najcenniejsze przyrodniczo. Jest również zgodne z wytycznymi zawartymi w opracowaniu ekofizjograficznym oraz przepisami prawa dotyczącymi ochrony środowiska.
------69 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, dla projektu zmiany STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY IWKOWA PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE – BIURO URBANISTYCZNE MARIA MODZELEWSKA