FILMMUZIEKMAGAZINE DAN JONES – Componist van On Chesil Beach NUMMER 198 – 47ste JAARGANG – JULI 2018 1 Score 198 Juli 2018 47ste jaargang ISSN-nummer: 0921- 2612 Het e-zine Score is een uitgave van de stichting FILMMUZIEKMAGAZINE Cinemusica, het Nederlands Centrum voor Filmmuziek REDACTIONEEL Informatienummer: +31 050-5251991 Nederlandse films hebben in de regel muziek van eigen bo- dem. Een enkele keer wordt een componist uit het buitenland E-mail: voor de taak benaderd originele muziek te schrijven. Onlangs [email protected] zagen we dat bij het jammerlijk geflopte epos Redbad van Roel Reiné. Die werkte net als bij Michiel de Ruyter met de Kernredactie: Paul Canadese filmcomponist Trevor Morris samen. Stevelmans en Sijbold In deze Score leest u een interview met het Britse multitalent Tonkens Dan Jones. Die schreef drie jaar geleden een betoverende, Aan Score 198 werkten avontuurlijke score voor de thriller De reünie van regisseur mee: Paul Stevelmans Menno Meyjes. Helaas was de film geen groot succes, maar en Sijbold Tonkens wat blijft is de inventieve muziek die in deze film een wel- haast perfect huwelijk aanging met het geluidsontwerp. Jones Eindredactie: Paul houdt er ook interessante ideeën op na over de werking van Stevelmans muziek in films en daarnaast hoe de componist het publiek op ongebruikelijke wijze bij de film kan betrekken middels het bescheiden inzetten van muziek. U leest het interview met Vormgeving: Paul Jones op de volgende pagina’s. Stevelmans Met dank aan: Dan Jones, Hanna Arslan, INHOUDSOPGAVE Christophe Beck, Costa Communications, Stuart 3 Dan Jones - Interview Balcomb 8 Christophe Beck - Interview 13 Sol Kaplan - Portret 19 Artie Kane - Boekbespreking 21 Recensies 2 DE KUNST VAN KORTE MUZIEKSTUKJES Dan Jones over zijn score voor On Chesil Beach On Chesil Beach, Dominic Cooke’s verfilming van Ian McEwans gelijknamige roman, zit vol muziek. Tussen verscheidene vioolstukken van grote componisten zoals Schubert en Beetho- ven horen we originele muziek van Dan Jones die de psychologische ontwikkeling van een jong stel benadrukt dat uit elkaar gaat gedurende hun huwelijksnacht en dat elkaar later in een concertzaal weer tegenkomt. Jones sprak uitvoerig met Score over zijn muziek voor On Chesil Beach, maar ook over zijn muziek voor een Nederlandse film die drie jaar geleden weinig kijkers trok. televisie (Any Human Heart, 2011) en in de triphopscene in zijn thuisstad Bristol. In On Chesil Beach maken we kennis met een jong stel genaamd Florence en Edward (gespeeld door Saoirse Ronan en Billy Howle) die tijdens hun huwelijksnacht door een woordenwisseling niet in staat zijn de huwelijksdaad te voltrekken, waarna ze elk hun eigen weg gaan. Als er één instrument is dat zowel de klassieke stukken als de originele score kenmerkt, dan is dat de viool. Jones: ‛Florence, het personage waar alles om draait, is violiste in een strijkkwartet, dat een levensader voor haar vormt en gedurende haar hele bestaan wellicht de allergrootste passie is. We hebben ernaar gestreefd de ziel van Florence op de soundtrack muzikaal weer Dan Jones. te geven.՚ Jones zocht naar iemand met een speciale gave in het bespelen van de viool. De Britse componist Dan Jones (1970) De Amerikaanse violiste Esther Yoo mag dan wel betrekkelijk onbekend zijn in kruiste vervolgens zijn pad, hij vond het Nederland, toch zijn enkele films met zijn bijzonder om met haar te werken. ‛Ze is muziek in ons land uitgebracht zoals Sha- een begaafd musicus, maar wat onze dow of The Vampire (2000), Max (2002), samenwerking helemaal compleet maakte, In Tranzit (2008) en My Scientology Movie was dat ze heel erg geïnteresseerd was in (2015). Vorig jaar werd hij genomineerd het verhaal. Dominic Coke bezocht de voor de Discovery Award bij de World opnamen met haar en het was net alsof hij Soundtrack Awards voor zijn score voor haar wist te regisseren als een van de leden Lady Macbeth. De klassiek geschoolde van de cast omdat ze de roman had gelezen componist heeft veelvuldig gewerkt voor en het verhaal zo goed had begrepen. Ik 3 meen dat ze op dat punt ook gesprekken ziek is de helft van mij en de andere helft voerde met Ian McEwan, waardoor we is klassieke muziek. Heel veel van dat haar als dramatisch medewerkster en als laatste is gekozen door Ian McEwan en begenadigd muzikante gingen zien.՚ staat als zodanig in het script, het gaat hier om de muziek die we Florence horen spe- len. Maar Dominic en ik meenden dat we ook het bestaan van Florence als een klas- siek speler in delen van de non-diëgetische muziek, de muziek die als underscore dient, wilden laten weerklinken. De dood en het meisje, Haydn’s Eerste Strijk- kwartet, al deze muziek is voor Florence als klassiek muzikant van levensbelang. Ik heb mijn eigen muziek opzettelijk eenvou- dig gehouden om voldoende ruimte te Saoirse Ronan in On Chesil Beach. creëren, anders was de score te druk ge- Heeft zij dankzij haar spel aan de film of worden. Maar gaandeweg het verloop van de muziek een extra dimensie toegevoegd? de film hebben we zeker bewuste keuzen ‛Absoluut, wat mij betreft. Wanneer je met gemaakt teneinde de wereld van Florence een gevierd artiest werkt waarvoor je zo nu te verbeelden. Op weer andere momenten en dan eenvoudige stukken schrijft, dan keken we welke muziek het beste zou gaan zullen deze uitvoerenden die composities werken: of een klassiek stuk of muziek van een uitstraling en een pracht verlenen die Dan Jones.՚ ze anders niet zouden hebben gekregen. Deze muziek kan dus nog meer verfijnd Tegen het einde van de film worden de ori- worden door het vakmanschap van deze ginele scorestukken langer. ‛Klopt. Als de spelers. De score is deels orkestraal, ander- relatie eenmaal voorbij is en elk een eigen zijds is hij elektronisch en een onderdeel weg is ingeslagen, is niet langer sprake van van dat laatste was het digitaal verlengen een uitgelaten romance. We zien dan wat van het geluid van de pianoversie van Sym- er allemaal terechtkomt van Ed en naar phonic Dances van Rachmaninov, een stuk mijn mening ligt het perspectief tegen het dat een centrale rol in het verhaal vervult. einde veel meer bij hem. Mijn muziek Dit muziekstuk was door Ian McEwan moest dat onderstrepen. Florence is hele- gekozen voor zowel roman als film. In maal verknocht aan haar strijkkwartet en deze voortzetting van het geluid heb ik de kijker krijgt aan het einde van de film te Esther’s vioolspel geplaatst. Dankzij haar zien hoe groot dit succes voor haar is ge- enorme spelkracht werkte het, omdat het worden.՚ Is het juist te stellen dat de klas- soms enkel om een frasering ging of twee sieke muziek meer gericht is op Florence of drie behoorlijk lange noten. Uiteindelijk en jouw muziek meer op Ed? ‛Tot op ze- horen we dan de stem van Florence, haar kere hoogte wel, maar Ed komt ook in rock angst en haar schreeuw om hulp.՚ of blues tot zijn recht. Het speelse, diep- gaande gesprek aan het begin van de film, Script wanneer ze over het strand lopen, gaat fei- telijk over twee botsende werelden, waar- De soundtrack van de film kent vioolmu- bij ze allebei alles middels een eigen muzi- ziek van Bach, Haydn, Beethoven, Mozart kale ervaring zien. Florence vertaalt dan en Schubert. Aanvankelijk is er niet veel Ed’s beschrijving van een blues akkoord- originele muziek van Jones. ‛Van de mu- 4 progressie in klassieke termen. We horen wat is de psychologische focus ervan? Vol- dan veel populaire muziek uit die tijd naast gens mij is muziek voor alle filmcompo- de klassieke stukken.՚ nisten bij uitstek verbonden met psycho- logische motieven en als je dat goed voor Korte muziekstukjes elkaar krijgt, heeft de muziek een hoge ma- Dan Jones is een meester van erg korte te aan zeggingskracht. De muziek drukt muziekstukjes, die soms bestaan uit niet dan heel langzaam iets uit wat precies ten meer dan een enkel akkoord. Een onge- goede komt aan het verhaal.՚ makkelijk gevoel dat de hoofdfiguren omgeeft wordt in deze muziekjes beklem- toond. ‛Je kunt je niet voorstellen hoeveel werk ermee gemoeid is om deze akkoorden correct te laten klinken. Sommige bestaan uit simpele tonen die door het BBC Natio- nal Orchestra of Wales worden gespeeld. We hebben tijdens de sessies ongelooflijk ons best gedaan de kleuren juist te krijgen. Ik denk dat de hedendaagse luisteraar net als de hedendaagse bioscoopbezoeker Billy Howle in On Chesil Beach. veeleisend is in zoverre dat deze een ver- Jones legt vervolgens uit wat de rol van het fijnd gehoor heeft voor de helderheid van publiek kan zijn wanneer emotie in het spel opnamen. Dankzij de huidige digitale is. ‛Ik ben er een groot voorstander van dat transparantie gaan we tot het uiterste, wat het publiek zelf in zekere mate bepaalt wat betekent dat we steeds gedetailleerder te de emotie is, zodat de muziek dat niet werk kunnen gaan. Net zo goed kunnen dwingend voorschrijft. In sommige geval- kleine nuancen heel wat informatie bevat- len kan sprake zijn van emotionele dubbel- ten. Het publiek staat nu veel minder open zinnigheid. Een mooi voorbeeld is een film voor geluid dat ontzettend luid is. Het heeft die ik nog niet zo lang geleden heb gedaan, allemaal te maken met de omstandigheden: namelijk Lady Macbeth waarvoor eigenlijk enerzijds kijken we naar actiefilms met nauwelijks muziek is gebruikt. William minutieus uitgewerkte scores die overwel- Oldroyd, de regisseur, en ik waren over- digend klinken, maar in een film als de eengekomen dat we niet voor het publiek onze moet je behoedzaam blijven omgaan wilden spreken. We vonden dat het publiek met de rollen van de acteurs.՚ zich zelf gevoelsmatig diende te identifi- Hoe moeilijk is het om dergelijke korte, ceren met de personages teneinde zelf effectieve akkoorden te schrijven? ‛Dat is hieruit conclusies te trekken.