Uva-DARE (Digital Academic Repository)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

Inside the Social Open Method of Coordination: The hard politics of ‘soft’ governance

Vanhercke, B.W.R.

Publication date 2016 Document Version Final published version

Link to publication

Citation for published version (APA): Vanhercke, B. W. R. (2016). Inside the Social Open Method of Coordination: The hard politics of ‘soft’ governance.

General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)

Download date:29 Sep 2021

Inside the Social Open Method of Coordination The Hard Politics of ‘Soft’ Governance

Bart VANHERCKE

Produced by Plan 2000 Inc - 1060 Brussels

Cover illustration ‘Amazonite-Morganite’ © by Karina Eibatova

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means – electronic, mechanical, photocopying or otherwise – without prior written permission of the author.

Vanhercke, Bart (2016) Inside the Social Open Method of Coordination: the Hard Politics of ‘Soft’ Governance, Doctoral thesis, Amsterdam Institute for Social Science Research (AISSR), University of Amsterdam.

Inside the Social Open Method of Coordination The Hard Politics of ‘Soft’ Governance

ACADEMISCH PROEFSCHRIFT

Ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Amsterdam Op gezag van de Rector Magnificus Prof. dr. D.C. VAN DEN BOOM

Ten overstaan van een door het College voor Promoties ingestelde commissie, in het openbaar te verdedigen in de Agnietenkapel op donderdag 31 maart 2016, te 14.00 uur

Door

Bart Wilhelmus R. VAN HERCKE

Geboren te Ndekesha, Congo

Promotiecommissie:

Promotor: Prof. dr. J.H. Zeitlin Universiteit van Amsterdam Copromotor: Prof. dr. J. Visser Universiteit van Amsterdam

Overige leden: Prof. dr. B.M. Burgoon Universiteit van Amsterdam Prof. dr. M. Ferrera University of Milan Prof. dr. A.C. Hemerijck Vrije Universiteit Amsterdam Dr. R.M. Sanchez Salgado Universiteit van Amsterdam Prof. dr. F.I.P. Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam

Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen

The research for this PhD beneﬁted from the funding by the Shifts in Governance Programme of the Dutch Science Foundation (NWO), the Belgian Science Policy Oﬃce (Society and Future Research Programme) and the European Commission. All opinions, interpretations, errors and omissions are the sole responsibility of the author.

To those dearly departed Hilde, Joris, Jos B., Jos M. and Opa

To the littl’uns who grew so tall while this book was being written Sander, Charlotte and Pieter

To my love and soulmate Veerle

CONTENTS

DANKBETUIGING ...... v

CHAPTER 1: The hard politics of ‘soft’ governance: setting the scene ...... 1 Introduction: the founding fathers’ fundamental assumptions ...... 1 1.1 The debate about ‘social Europe’ five decades on ...... 3 1.2 Open coordination and new modes of governance ...... 12 1.3 How the EU and its Member States interact: a ‘Europeanisation’ perspective ...... 22 1.4 Research design: questions, hypothesis and case studies ...... 27 1.5 Research methodology: collecting the data ...... 36 1.6 PhD outline and acknowledgements ...... 47

CHAPTER 2: Political spill-over, changing advocacy coalition, path dependency or domestic politics? Theorizing the emergence of the Social OMC’s...... 89 Introduction: why did they do it? ...... 89 2.1 Theories of European Integration: between eclecticism and ‘grand theory’ ...... 90 2.2 Ten steps towards the launch of the social protection OMC’s ...... 103 2.3 Theorizing the emergence of the social protection OMC’s ...... 107 2.4 Conclusions: towards a constructivist interpretation of neofunctionalism ...... 112

CHAPTER 3: Variations in institutionalisation of the Social OMC’s: the choice for non- constitutionalisation and the emergence of ‘hard soft law’ ...... 121 3.1 Policy coordination after Lisbon ...... 121 3.2 Social inclusion: a sense of urgency, leading to a full-blown OMC...... 125 3.3 Pensions: a more prudent approach, leading to a ‘partial’ OMC ...... 132 3.4 Health care: the European Commission’s purposive opportunism, Member States’ foot-dragging and discursive juggling ...... 138 3.5 Beyond the surface of the streamlined Social OMC ...... 144 3.6 Making sense of differences and similarities in ‘soft law’ modalities and procedures: the concept of legalization ...... 146 3.7 Conclusion: the emergence of ‘hard soft law’ ...... 154

CHAPTER 4: Benchmarking social Europe a decade on: demystifying the OMC’s learning tools ...... 163 4.1 Introduction: puzzle, scope and limitations ...... 163 4.2 Setting the scene: from an unidentified political object to the OMC ...... 165 4.3 Benchmarking within the Social Open Method of Coordination (2000–2010): how did it really work? ...... 170 4.4 Europe 2020 Strategy: is there still room for social benchmarking? ...... 187 4.5 Wrapping things up: benchmarking in the social OMC demystified ...... 192

i Inside the Social Open Method of Coordination: the Hard Politics of ‘Soft’ Governance

CHAPTER 5: Delivering the goods for Europe 2020? The Social OMC’s adequacy and impact re-assessed ...... 199 5.1 Introduction...... 199 5.2 The edequacy of the Social OMC’s toolbox: mixed evidence (at best) ...... 200 5.3 Assessing the impact of the Social OMC: procedural and substantive effects ‘on the ground’...... 207 5.4 Mechanisms of change: explaining the discrepancy between the OMC’s adequacy and impact ...... 213 5.5 Conclusions and next steps ...... 214

CHAPTER 6: The OMC and domestic social policy making in Belgium and France – Window dressing, one-way impact, or reciprocal influence? ...... 223 6.1 Theoretical lenses for studying mechanisms and eﬀects of ‘soft’ governance ...... 224 6.2 Traces of Eve: the (in)eﬀectiveness of the OMC in action ...... 225 6.3 Summary and conclusions ...... 243

CHAPTER 7: Against the odds. The OMC as a selective amplifier for reforming Belgian pension policies ...... 251 7.1 ‘Soft law’ versus sticky entities ...... 252 7.2 The ‘soft’ governance of pensions in Europe: where it all began ...... 253 7.3 Accounts of the pension OMC in action ...... 254 7.4 Theoretical perspectives and research methodology ...... 255 7.5 Assessing the effectiveness of the OMC in action ...... 259 7.6 Conclusions ...... 265

CHAPTER 8: The OMC and beyond: ‘soft-to-hard-to-soft’ governance of health care in the EU ...... 273 8.1 Introduction...... 273 8.2 The Open Method of Coordination in health care: emergence and key features ...... 274 8.3 Looking for a needle in a haystack: the impact of the health care OMC at the domestic level ...... 283 8.4 Tracing EU significance: a patchwork of ‘soft’ governance and instrument hybridity ...... 286 8.5 Explaining limited substantive impact: lack of ownership and actor rivalry? ...... 292 8.6 Wrapping things up: ‘soft-to-hard-to-soft’ governance in the EU ...... 296

CHAPTER 9: The European Social Fund and domestic activation policies: Europeanization mechanisms ...... 305 9.1 Case and analytical framework ...... 307 9.2 Data and methods ...... 310 9.3 The impact of the ESF on local and regional activation policies: reviewing the empirical evidence ...... 311 9.4 Tracing mechanisms of change and explaining regional differences ...... 316 9.5 Conclusions ...... 321

ii Table of Contents

CHAPTER 10: Inside the Social Open Method of Coordination: retrospect and prospect ...... 331 Introduction ...... 331 10.1 Why did they do it? Of windows and opportunities ...... 331 10.2 From Paris (1972) to Lisbon (2000): revisiting the ten steps towards the Social OMC ...... 334 10.3 Variations of institutionalisation of the Social OMC: revisiting the legalization framework ...... 339 10.4 Adequacy: can the OMC deliver the goods? ...... 342 10.5 Coming to terms with the impact of the Social OMC: did it matter after all? ...... 343 10.6 Explaining discrepancies in OMC research: adequacy versus impact ...... 348 10.7 Actors: academics, stakeholders and (small) Member States ...... 350 10.8 Mechanisms of change: leverage, learning, socialization and peer pressure ...... 355 10.9 Theoretical implications: Social Europe, Europeanisation and new governance ...... 362 10.10 The hard politics of new governance: wider relevance and next steps ...... 368

LIST OF ABBREVIATIONS ...... 387

EXECUTIVE SUMMARY ...... 391 Introduction ...... 391 1. Methods and case studies ...... 391 2. Inside the Social OMC: Key findings ...... 392 3. Theoretical implications and wider relevance ...... 396 Conclusion ...... 398

iii

DANKBETUIGING

Dag Hilde. Je hebt zoveel belangrijke momenten met ons gedeeld. De ‘Potestraat’ in Winksele, het roept nog steeds dons bij me op: nestdiertje dat slaapt. De tijd die je was gegund bleek veel te kort: voor Karen, voor Jef, voor je vijf prachtige kleinkinderen – voor ons allen die door jou werden geraakt. Eén van de beelden die me is bijgebleven: jij, ondanks je ziekte, aan de lange tafel, omringd door papieren. ‘Ooit schrijf ik een doctoraat’, zei je dan. Geen idee, als twaalfjarige, wat dat precies inhield, maar het maakte wel indruk op je zoon: het zaadje was geplant.

Aan de KULeuven brachten kleppers als Jaak Billiet, Karel Dobbelaere, Wilfried Dumon, Emmanuel Gerard, Rudi Laermans, Frans Lammertyn, Geert Loosveldt en Koen Matthys me de ‘sociologische verwondering’ bij, maar ook de interesse voor kwalitatieve onderzoeksmethoden. De flamboyante Yvo Nuyens leerde me de academische literatuur over sociale ongelijkheid in de gezondheid kritisch te lezen. Annelies en Philippe, Annick en Louis, Nathalie en Wim: het waren niet alleen de studiegenoten van het eerste uur. De hele ‘socio-kliek’ werd een groep vrienden voor het leven. Samen met Anja Declercq, Liesbeth De Laet, Jan Van Bavel en de andere medestudenten sleurden ze me door de helse zomer van 1992.

Mede dankzij het werk van Rosemie Bruynooghe (die me kordaat van geneeskunde naar sociale wetenschappen verwees), Fred Louckx en Rita Schepers werd de medische sociologie m’n eerste academische liefde. Die kon zich verder ontplooien op het Centre de sociologie de la santé van de Université Libre de Bruxelles. Mijn collega’s Anne Herscovici, Guy Lebeer en Madeleine Moulin (immer met pijp), maar ook Mateo Alaluf, Anne Geraets en Patricia Schmitz boden – van maart 1995 tot april 1996 – een veilige plek voor een jonge, enigszins ontwortelde onderzoeker. Later zou de band met de ULB, via Amendine Crespy, Maria João Rodrigues en Mario Telo, nog verder worden versterkt.

Toen in 1995 een brand uitbrak in het seinhuis in Brussel-Noord en de hele Noord- Zuidverbinding uitviel, wachtte ik samen Jo Antoons lang op een trein: Jo liet zich toen ontvallen dat haar werkgever, het Observatoire social européen (OSE), op zoek was naar een Nederlandstalige onderzoeker. Philippe Pochet werd een voortreffelijke leermeester, hij wakkerde meteen mijn passie aan voor Europa en vooral voor de sociale dimensie van de Economische en Monetaire Unie, die we later als een ‘oxymoron’ zouden omschrijven. Van Luc Carton en Jan Vranken leerde ik in die eerste OSE-periode (juni 1996 – september 1999) de kneepjes van het publiceren kennen, voornamelijk in een onderzoek over ‘20 jaar OCMW’. Via de Digest van de Journal of European Social Policy kwam Graham Room in het vizier: hij was een strenge docent, maar leerde me de essentie van academisch schrijven in het Engels. Tijdens de Baltic Summer School on Social Security (Tallinn, augustus 1997) scherpten Danny Pieters, Virginija Poskute, Paul Schoukens en Fritz Von Nordheim m’n interesse voor Europese sociale zekerheid verder aan. Europa kwam steeds meer in het vizier.

De overstap in 1999 naar dat andere Observatorium, dat voor ‘Gezondheid en Welzijn’ (Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad) was dan ook maar van korte duur. Toch waren die enkele weken van intense samenwerking met Myriam De

v Inside the Social Open Method of Coordination: the Hard Politics of ‘Soft’ Governance

Spiegelaere en Truus Roesems, onder het goedkeurend oog van Luc Notredame, van grote waarde. Al was het maar omdat ik er leerde hoe Europese ‘soft’ governance gebruikt wordt om enige richting te geven aan het armoedebeleid in het Brusselse institutionele kluwen. De manier waarop Annette Perdaens me de Brusselse armoede ‘van onderuit’ liet zien zal ik niet licht vergeten.

Datzelfde jaar begon een nieuw avontuur: Frank Vandenbroucke gaf me het vertrouwen om, als jonge snaak, de Europese en internationale dossiers aan te sturen op het kabinet van de Minister van Sociale Zaken en Pensioenen (1999–2003). De belangrijkste opdracht: een ambitieus Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie (juli-december 2001) vorm geven. Dat deden we met een dream team van collega’s, die vaak vrienden werden voor het leven: Yamila Idrissi (van wie ik leerde dat je ook anders aan politiek kan doen), Eric Marlier (die samen met Tony Atkinson, Bea Cantillon en Brian Nolan de indicatoren van Laken tot leven bracht), Greet Vermeylen, Jan De Preter (toen al diplomaat, zij het nog avant la lettre) en Hendrik Deroo. Vanuit de Europese Commissie en het federale Ministerie van Sociale Zaken (vóór de Copernicaanse omwenteling) zorgden steunpilaren als Gabrielle Clotuche, Hendrik Larmuseau, Annemie Pernot (het voelde als familie), Carine ‘1408’ Pigeon, Herwig Verschueren (mijn eerste officiële bezoeker op het kabinet), Elise ‘SPC’ Willame en Odile Quintin voor veel méér dan de concrete uitwerking van het Voorzitterschap.

Ontmoetingen met inspirerende figuren als Tony Atkinson, Laurence Bovy, Raoul Briet, Hugo Brauwers, Luc Coene, Alistair Darling, Jan De Bock, Jo De Cock, Anna Diamantopoulou, Michel Jadot, Patrick Janssens, Koen Lenaerts, Roger Liddle, Martin McKee, David Miliband, Elias Mossialos, Ann Neels, Laurette Onkelinx, Peter Moors, Miet Smet, David Stanton, Steve Stevaert, Johan Vandenbussche, Anne Van Lancker, Pol Verhaevert, Guy Verhofstadt, José Vieira da Silva en Lode Willems maakten het gebrek aan work-life balance in die periode enigszins goed.

Op het kabinet van de minister van Werk en Pensioenen (2003-2004) leerde ik onder andere Yasmine Kherbache kennen als een uitstekende juriste, maar ook de samenwerking met de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (WASO) was een echte leerschool. Het was fijn samenwerken met Thérèse Boutsen, Guy Cox, Michel De Gols en François Vandamme. Voor de talloze Europese pensioendiscussies kon ik altijd te rade bij Henk Becquaert, terwijl we samen met Johan Kips en Ri De Ridder met Londen onderhandelden over patiëntenmobiliteit – en Steven Janssen zorgde voor de rest. Van Tom Van Puyenbroeck leerde ik alles over speechwriting, onder andere over de 'Actieve Welvaartsstaat'; inzake timing gaat mijn leerproces onverminderd verder. Hoe Frank Van Massenhove het kabinet van wilde veulens zo vlot heeft laten draaien is me nog steeds een raadsel. Allicht hadden Christiane Denayer en Franske er ook iets mee te maken. Van Frank Vandenbroucke leerde ik dat evidence based politics geen holle slogan hoeft te zijn; telkens als we nota’s of speeches moesten herschrijven, putten we troost uit het adagio ‘un effort intellectuel n’est jamais perdu’. Voor een man met een missie en een politicus met een project wil een mens al eens iets extra’s doen. Ik beschouw hem, zonder meer, als mijn intellectueel kompas.

Toen Frank Vandenbroucke in 2004 voor de Vlaamse regering koos, was het even worstelen: die zomervakantie in Toscane was er een van (job)onzekerheid. Tot op een mooie avond Jelle Visser

vi Dankbetuiging aan de lijn hing: of ik een doctoraat wilde schrijven in Amsterdam, ‘want ik hoorde via via dat je wel een nieuwe uitdaging kan gebruiken’. Jelle kon toen al verrassend uit de hoek komen. Het werd een volmondig ‘ja’, zeker omdat ik deel zou uitmaken van het programma ‘Governance as learning’, dat op zijn beurt onderdeel uitmaakte van het programma ‘Shifts in Governance: Problems of Legitimacy and Accountability’ van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Ik ben de NWO, en dus de Nederlandse belastingbetaler, oprecht dankbaar voor deze uniek kans.

Vooral de periode 2006 – 2009 was er één van zeer intense samenwerking: met mede PhD- studenten Gerben Korthouwer en Nynke Wiekenkamp (we werden de ‘Drie Musketiers’ genoemd), maar ook Birgitte Bentzen, Rob De Boer en later Minna Van Gerven, creëerden we een echte leeromgeving. Centraal daarbij stonden de regelmatige leessessies die meestal plaatsvonden in Den Haag (bij Anton Hemerijck op de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, WRR), maar vaak ook in Amsterdam (bij Jelle Visser, op het Amsterdam Institute for Advanced Labour Studies, AIAS). Tijdens een cruciale tiendaagse troffen we elkaar in Madison, Wisconsin (bij Jonathan Zeitlin, op het Center for World Affairs and the Global Economy, WAGE): Maurizio Ferrera gaf me met de historische roman ‘An Instance of the Fingerpost’ van Iain Pears een gouden tip die me zou helpen met de constructie van m’n theoretisch raamwerk. Samen met Anton, Jelle en Jonathan becommentarieerden we elkaars stukken (soms tot op het bot), en lazen we Crouch, Ebbinghaus, Hall, Marks, Palier, Pierson, Scharpf, Schmitter, Schmidt, Streeck, Thelen en zovele anderen. Die leessessies vormen de grondvesten van dit boek. Marc van der Meer speelde een essentiële rol door telkens opnieuw de vertaalslag te maken naar het eigen proefschrift; hij was ook een beetje onze huispsycholoog, want academische ‘leessessies’ kunnen er in Nederland soms ruw aan toe gaan.

De grondvesten werden verder versterkt door regelmatige bijeenkomsten in Amsterdam van de PhD-cursussen ‘Methodology Clinic’ (Bernhard Kittel en Annette Freyberg-Inan) en ‘Theory in Action’ (Dick Houtman). Die brachten me in contact met mede PhD-studenten als Luc Fransen, Corina Hendriks en Hester Houwing, die het ‘learning’-concept graag op de rooster legden en me daar een grote dienst mee bewezen. Deze cursussen moedigden me ook aan om persoonlijk contact te leggen met externe academici. Dat leidde onder meer tot een ‘case study research’- lunch met John Gerring en mailuitwisseling met Liesbeth Hooghe, die me schreef: ‘your empirical material speaks for itself, so go light on theory’. Waarna ze me prompt haar laatste multi-level governance-theorie toestuurde. Tijdens de jaren dat ik regelmatig naar Amsterdam ging, waren Teun Bijvoet, Anneke Dammers, José Komen, Miriam May en Hermance Mettrop steeds erg behulpzaam. Dat Hans Sonneveld, Anita Hardon en later Matthijs Kalmijn en Joris De Vries al die tijd vertrouwen bleven stellen in de goede afloop van het proefschrift was niet vanzelfsprekend. Ik ben er hen oprecht dankbaar voor.

Tussen september 2004 en januari 2006 combineerde ik de eerste doctoraatsinspanningen met een deeltijdse baan in het Europees Parlement: samen met collega’s Jos Bertrand, Jan Moens, Marieke Merckx en Sonja Steenhaut voorzagen we parlementsleden Mia De Vits, Said El Khadraoui, Kathleen Van Brempt en Anne Van Lancker van de nodige voorbereiding. Het was een unieke ervaring in Europese beleidsvoering, en ik leerde dat de interne markt (inclusief de machinerichtlijn) soms ‘sociaal beleid onder de radar’ toelaat: een belangrijke verrijking van m’n

vii Inside the Social Open Method of Coordination: the Hard Politics of ‘Soft’ Governance

‘zicht op Europa’. Dat laatste werd verder uitgebreid door de verschillende golven van interviews die ik het voorbije decennium afnam. Meer dan honderd Europese en nationale ambtenaren, sociale stakeholders (vertegenwoordigers van vakbonden, werkgevers en NGO’s), politici en academici leverden een schat aan informatie voor m’n doctoraat, ondanks hun drukke agenda’s; ik ben hen meer dan erkentelijk.

In februari 2006 haalde Philippe Pochet me terug naar het Observatoire social européen, voornamelijk om de coördinatie op te nemen van het onderzoeksproject ‘ETOS.BE’ over de Europeanisering van het sociaal en werkgelegenheidsbeleid in België, Frankrijk en Nederland. Samen met Gert Verschraegen (met wie ik graag eet en publiceer) en partner in crime Mieke Beckers gingen we de uitdaging aan. Het was het begin van drie jaar intensieve samenwerking met Jos Berghman, Olivier Paye, Pierre-Paul Van Gehuchten, Pascale Vielle en Yannick Vanderborght. Ik heb zoveel geleerd van de onderzoekers van de Belgische, Franse en Nederlandse teams: Gaëlle Hubert, Philippe Reyniers, Rika Verpoorten en Selma Bellal (BE); Marie-Pierre Hamel (FR); en Nuria Ramos Martin en Minna van Gerven (NL). De interdisciplinaire inzichten die we samen verwierven in ETOS.be waren van heel groot belang voor m’n proefschrift: in die periode werd in het bijzonder de analyse van de wisselwerking tussen Europese beleidsinstrumenten gemaakt. Het project zorgde ook voor een blijvende entente met de Université Saint-Louis (FUSL) in Brussel, waar Denis Duez me in het academiejaar 2013-2014 als Professeur Associé aan boord haalde. Hij maakte me er fijntjes attent op dat dit soort benoemingen nog vlotter loopt mèt een PhD op zak. Peer pressure, prima.

De fijne samenwerking met Jos Berghman tijdens het ETOS.be-project leidde er ook toe dat hij me, in 2008, binnenhaalde als ‘Vrijwillig Medewerker’ op het Centrum voor Sociologisch Onderzoek (CESO). Het maakte de contacten met CESO- en HIVA-collega’s Wouter De Tavernier, Patrick Develtere, Veerle Draulans, Bart Meuleman, Ides Nicaise, Jozef Pacolet, Hans Peeters, Valeria Pulignano, Monique Ramioul, Marc Swyngedouw, Loes Vandenbroucke, Guy Van Gyes, Geert Van Hootegem, Ine Van Hoyweghen, Wim van Oorschot en Johan Wets er alleen maar intenser op. Christien en Elke, ik blijf hopen dat we ooit nog eens samen kroketjes gaan eten. Sofie, Marina en Martine, jullie zijn altijd heel geduldig geweest, bij nog maar eens een verhuis. De personeelskaart van de KU Leuven gaf me ook toegang tot de Researchers’ zone van de Bibliotheek Sociale Wetenschappen (SBIB), waar ik in de laatste rechte (sic) lijn de Inleiding en de Conclusies van m’n proefwerk heb geschreven. Chris, Karen, Kris, Guy, Veerle en Silvia van het SBIB-team: jullie proactieve dienstverlening is voortreffelijk en ronduit hartverwarmend. Aan de medegebruikers van de Researchers’ zone uit zoveel landen, en in het bijzonder Cajetan Coelho en Veronica Russu: dank voor de gezamenlijke koffie, de nootjes en de schouderklopjes.

De combinatie van gezin, betaalde arbeid en een proefschrift was niet altijd evident. Eén man bleef me al die jaren bij de leest houden, ook op die momenten dat ik het voelde wegglijden: Jonathan Zeitlin. Steeds weer die vragen (via mail, via Skype): ‘Hoe gaat het met je PhD? Wanneer krijg ik nog eens een stuk te lezen?’ Peer pressure: niets ‘zachts’ aan. Jonathan is niet alleen ‘Mr. OMC’: hij is ook m’n academische benchmark, toonbeeld van gastvrijheid, multitalige alleslezer, coauteur en zoveel meer. Zonder hem had ik het niet gehaald, punt. Maar ook anderen bleven ‘hameren’: Anton Hemerijck (‘Bart, the only good PhD is a finished PhD’) en Jelle Visser (op een zonnig terras in Antwerpen zette je de puntjes op de ‘i’ – en mij terug op de sporen). Ik

viii Dankbetuiging ben Jonathan Zeitlin, Jelle Visser, Brian Burgoon, Maurizio Ferrera, Anton Hemerijck, Rosa Sanchez Salgado en Frank Vandenbroucke dankbaar dat ze in m’n Promotiecommissie wilden zetelen, en voor de rol die elk van hen in m’n doctoraatstraject heeft gespeeld. Jos Berghman was ook één van de volhouders: ‘We gaan nog eens een pizza eten, dan kan je daarna je conclusies schrijven’. Hij was lid van de OSE Scientific Advisory Board. De plannen voor gezamenlijke projecten, inclusief als lid van de OSE Raad van Bestuur, kregen stilaan vorm. Jos Berghman’s onverwachte overlijden in 2014 voelt nog steeds aan als een groot verlies.

Ook mijn OSE-collega’s bleven herhalen dat ik het écht wel kon. Net als de leden van de Raad van Bestuur (onder leiding van, achtereenvolgens, Pierre Jonckheer en Marc Sapir) en de OSE Scientific Advisory Board, die me voluit steunden: bijzondere dank aan Iain Begg, Janine Goetschy, Ana Marta Guillén, Jane Jenson, George Ross en Pascale Vielle.

Cruciaal was ook de steun van mijn beide vaders: Ben Vanhercke (tijdens de legendarische wandelingen op de zeedijk in Middelkerke) en Jef Van Langendonck (‘Bartje, je bent al lang klaar, dien het nu eens gewoon in’). M’n tantes en nonkels (zo zeggen we dat in het schoon Vlaams) Agnes, An, Dirk, Frank, Jan en Peter: ik heb veel gehad aan jullie lieve aanmoedigingen. Mijn dierbare collega’s Françoise Verri en Denis Bouget speelden het eindspel streng maar rechtvaardig: ze namen collegiaal m’n taken over en de mail werd afgesloten, ‘jusqu’au finish’. Denis, je bent de gedroomde ‘PhD endgame coach’: soms als een pater familias, soms als een pitbull, altijd met mededogen. Valérie Cotulelli en Françoise zorgden ervoor dat een ruwe collectie van hoofdstukken, papers en artikels eerst een manuscript werd, en vervolgens een boek. Dank voor jullie efficiëntie en flexibiliteit. Aan alle OSE-collega’s: dank voor jullie geduld, het is nu écht voorbij.

Dat het boek er nu ligt, is mede te danken aan de vele coauteurs en redacteurs met wie ik de voorbije jaren mocht werken, en waardoor ik stapje per stapje de analyse van Europese ‘soft’ governance kon verdiepen: het was een privilege om te publiceren met en voor László Andor, Rita ‘black box’ Baeten, Sonja Bekker, Egidijus Barcevicius, Denis Bouget, Margherita Bussi, Geert Campaert, Romana Careja, Luc Carton, Sebastiano Cincinnato, Michael Coucheir, Christophe Degryse, Caroline de la Porte, Ivan Dumka, Alan Fenna (mate, wonderful to see you in Melbourne), Hugh Frazer, Dalila Ghailani, Paolo Graziano, Scott Greer, Anne-Catherine Guio, Susanna Gürocak, Marie-Pierre Hamel, Tammy Hervey, Martin Heidenreich, Charlotte Hick, Maria Jepsen, Riley Johnson, Yves Jorens, Régine Kiasuwa, Felix Knuepling, Sandra Kröger, Peter Lelie, Eric Marlier, John Morley, Elias Mossialos, David ‘Iole’ Natali, Ides Nicaise, Matthieu Paillet, Ramón Peña-Casas, Philippe Pochet, Madeleine Read, Philippe Reyniers, Sebastiano Sabato, Dorte Sindbjerg Martinsen, Furio Stamati, Rudi Van Dam, Frank Vandenbroucke, Yannick Vanderborght, Pierre-Paul Van Gehuchten, Minna Superwoman van Gerven, Amy Verdun, Rika Verpoorten, Gert Verschraegen, Hans Vollaard, Jan Vranken, Lena Wegener, Timo Weishaupt, Tereza Wennerholm Caslavska, Donna Wood, Jonathan Zeitlin en Astrid Zwinkels. Ook de vertalers/editors die veel van deze teksten verzorgden, en dus mee mijn ‘discours’ in het Engels en Frans bepaalden, ben ik dankbaar: Janet Altman (die in 2012 te vroeg stierf), Rachel Cowler, Edgar Szoc en Christina Thomas.

ix Inside the Social Open Method of Coordination: the Hard Politics of ‘Soft’ Governance

Vele anderen droegen minstens evenveel bij door hun begrip over mijn beperkte beschikbaarheid. Vooreerst mijn zus Karen: I carry your heart with me. I carry it in my heart. Maar ook Oma Lieve, mijn meter Mia Bertmans en peter Guido Vanhercke. Mijn zussen en broers Anne, Antoine, Astrid, Jacques, Stef, Pauline, Patricia en Piet (‘stief-’ en ‘half-’ doen we niet meer). M’n schoonbroers en -zus Vykintas, Koen en Sandra, coole Bonnie Erna en Bompa Roger. Er waren m’n trouwe buddy Michiel De Gieter, longtime companion Johan Van Schaeren; en vriendin Kristel Vreys: ze gaf me moed, en koffie op de hoek bij Sint-Jacob. Wie me via een anonieme e-mailaccount vele maanden lang ‘PhD tips and tricks’ doorstuurde, zal ik waarschijnlijk nooit te weten komen.

Dat we als gezin de voorbije jaren zijn doorgekomen, mag op zich een mirakel genoemd worden. Sander, Charlotte en Pieter ben ik eeuwig dankbaar dat ze me in het weekeinde stelselmatig aan de essentie van het leven herinnerden: zijzelf. Veerle, dank dat je m’n zielsverwant bent gebleven, zelfs al fladderde ik vaker dan anders naar andere mentale oorden. Het was altijd zalig thuiskomen. Je hebt me gedurende al die jaren nooit (echt) gevraagd om op te geven: straffe Madam. Je kan me nog steeds, met een kwinkslag, weer boven de waterlijn halen. En dat ademt zoveel prettiger. Ik kijk zo uit naar kortere werkdagen en laptoploze vakanties.

Lieve Hilde, ik zal je missen op 31 maart in de Agnietenkapel. Maar je ziet, Musuibwe is in goede handen.

Bart Vanhercke Leuven, 1 maart 2016