Forensic Use of Y-Chromosome DNA: a General Overview

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Forensic Use of Y-Chromosome DNA: a General Overview Hum Genet DOI 10.1007/s00439-017-1776-9 REVIEW Forensic use of Y‑chromosome DNA: a general overview Manfred Kayser1 Received: 5 February 2017 / Accepted: 8 March 2017 © The Author(s) 2017. This article is an open access publication Abstract The male-specific part of the human Y chromo- different forensic applications of Y-chromosome DNA are some is widely used in forensic DNA analysis, particularly described. To illustrate the necessity of forensic Y-chromo- in cases where standard autosomal DNA profiling is not some analysis, the investigation of a prominent murder case informative. A Y-chromosomal gene fragment is applied for is described, which initiated two changes in national foren- inferring the biological sex of a crime scene trace donor. sic DNA legislation both covering Y-chromosome use, and Haplotypes composed of Y-chromosomal short tandem was finally solved via an innovative Y-STR dragnet involv- repeat polymorphisms (Y-STRs) are used to characterise ing thousands of volunteers after 14 years. Finally, expecta- paternal lineages of unknown male trace donors, especially tions for the future of forensic Y-chromosome DNA analy- suitable when males and females have contributed to the sis are discussed. same trace, such as in sexual assault cases. Y-STR haplo- typing applied in crime scene investigation can (i) exclude male suspects from involvement in crime, (ii) identify the Making the case with a case paternal lineage of male perpetrators, (iii) highlight multi- ple male contributors to a trace, and (iv) provide investi- May 30, 1999, Queensday in The Netherlands: As every gative leads for finding unknown male perpetrators. Y-STR year, the Dutch were celebrating their Queen’s birthday haplotype analysis is employed in paternity disputes of with concerts, flea markets, and public and private parties male offspring and other types of paternal kinship test- all over the country. Marianne Vaatstra, a 16-year-old girl ing, including historical cases, as well as in special cases from the small village Zwaagwesteinde in the province of missing person and disaster victim identification involv- Friesland, went for partying to the nearby village Kollum, ing men. Y-chromosome polymorphisms are applied for from where she never returned home alive. On her bicy- inferring the paternal bio-geographic ancestry of unknown cle ride back home at night, she was raped and murdered trace donors or missing persons, in cases where autoso- nearby the village Veenklooster, with her throat being slit, mal DNA profiling is uninformative. In this overview, all and traces of semen found in and on her body. No human eyewitness was available. No hit of the standard autosomal DNA profile obtained from the semen stains was found in This article is dedicated to the 25 years of forensic Y-chromosome research and applications, since the description the national criminal offender DNA database, which started of the first Y-chromosomal STR marker published in this journal in 1997 and, therefore, only included a few hundred per- (Roewer et al. Hum Genet 1992; 89:389–94), and its immediate sons by mid-1999. use in forensic casework (Roewer and Epplen Forensic Sci Int A suspect from Zwaagwesteinde was arrested weeks 1992; 53:163–171). later, but got released soon after, because his stand- * Manfred Kayser ard autosomal DNA profile did not match the one from [email protected] the semen trace. Due to the murder scene’s location in close proximity to a political asylum seeker centER, the 1 Department of Genetic Identification, Erasmus MC University Medical Center Rotterdam, PO Box 2040, 3000 investigation also focused on the asylum seekers from CA Rotterdam, The Netherlands this center. A man from Iraq, who left the center in the 1 3 Hum Genet night of the murder and, therefore, raised suspicion, was The investigation of the Vaatstra case is unique in the tracked down by INTERPOL in Istanbul, but found inno- way that it stimulated two national law adaptations, both cent because of his non-matching standard autosomal covering the forensic use of Y-chromosome DNA, albeit for DNA profile; as was a man from Afghanistan. By Decem- different purposes. In 2003, likely stimulated by the Vaat- ber 1999, approximately 150 persons, whom the investi- stra case and the previous attempts to solve it including the gators somehow linked with the case (but without enough illegally applied Y-chromosome ancestry testing, the Dutch evidence to make them case suspects), were voluntarily parliament approved the first adaptation of the forensic asked for a DNA sample; none of their standard auto- DNA legislation. This law allows and regulates the forensic somal DNA profiles matched the one obtained from the use of DNA information regarding bio-geographic ancestry semen trace. and externally visible characteristics for investigative intel- Soon after the crime happened, the local population ligence purposes to find unknown perpetrators of crime that strongly expressed its belief that the perpetrator must be cannot be identified by any other means. Moreover, in April one of the asylum seekers from the center, if only because 2012, the Dutch DNA legislation was adapted for a second of the assumed to be non-European manner of slit-throat time, allowing the forensic use of DNA for familial search- murder. This led to serious conflicts between the local pop- ing. Familial searching typically refers to the use of DNA ulation and asylum seekers in the center as well as between evidence to find in criminal offender or suspect databases the local population and police authorities. In the difficult relatives of unknown perpetrators, whose standard autoso- situation of increasing social unrest, the public prosecu- mal DNA profiles are not yet included in such database and tor in charge of the case turned to Peter de Knijff from the who, therefore, cannot be identified with DNA directly. Forensic Laboratory for DNA Research (FLDO), Depart- Two active ways of DNA-based familial searching ment of Human Genetics, Leiden University Medical regulated by this law were generally suitable to the Vaat- Center. Ordered by the public prosecutor, FLDO obtained stra case, and were thus applied to the case soon after the a Y-chromosome STR profile from the semen trace to infer law adaptation was put in place. The first is searching the trace donor’s paternal bio-geographic ancestry. By com- the standard autosomal STR profiles of known offenders paring it with those stored in the Y-chromosome Haplotype stored in the national DNA database for those that show Reference Database (YHRD) (www.yhrd.org), as well as strong similarity to the one from the crime scene trace. others (published and unpublished) available to him, de This approach can highlight close relatives of an unknown Knijff concluded that the semen donor’s paternal ancestors perpetrator being already included in the DNA database, are likely to originate from North-western Europe. With which provides that investigative leads to eventually find this result, it became clear to the investigators that they the unknown perpetrator not yet included in the DNA data- should rather widen their search for the unknown perpetra- base. Because of the use of autosomal STRs in standard tor among the Dutch European population. Although many DNA profiling, this approach is most suitable to trace close local people were still reluctant to believe that the murderer relatives (parents, children, and siblings). Distant relatives was one of them, the results of this Y-chromosome bio-geo- are difficult, if not impossible, to be traced with autosomal graphic ancestry test calmed down some of the social unrest STRs due to occurring DNA recombination events that in the region. However, the perpetrator was not found, and produce dissimilarities with every subsequent generation. the Vaatstra case became a cold case for many years, until a Applying this approach in the Vaatstra case in 2012, when different forensic use human Y-chromosome DNA eventu- 142,120 persons were included in the national offender ally allowed for solving this murder case, albeit not before DNA database, revealed 121 men for whom an increased 14 years after it occurred. probability to be related with the unknown perpetrator was This forensic use of Y chromosome DNA was remark- estimated. able in two ways. First, although, at that time, Y-STR pro- Next, the special force team from police and prosecu- filing for paternal lineage identification was already intro- tion, including forensic coordinator Ron Rintjema and duced to forensics, for which Peter de Knijff together with tactical coordinator Jelle Tjalsma, in collaboration with Lutz Roewer from the Institute of Legal Medicine, Charité Charissa van Kooten and Arnoud Kal from the Nether- University Medicine Berlin were the leading scientists (de lands Forensic Institute (NFI) performed Y-STR profil- Knijff et al. 1997; Kayser et al. 1997, Roewer et al. 1992, ing in selected men included in the national DNA data- 1996; Roewer and Epplen 1992), its forensic use for bio- base. In The Netherlands, DNA samples of persons from geographic ancestry inference was not. Second, at that time the national DNA database are kept, instead of being in The Netherlands, forensic DNA analysis was regulated destroyed after standard DNA profiling as in some other by a law from 1994, under which only autosomal STR pro- countries. This is because the investigative use of the filing was legally allowed, but DNA inference of bio-geo- DNA samples from persons whose STR profile is stored graphic ancestry was not. in the national DNA database, involving additional DNA 1 3 Hum Genet testing, is legally allowed. For the purpose of familial Y-STR-based kinship approach via distributed brochures, searching in the Vaatstra case, DNA samples from males leaflets, and a dedicated Website.
Recommended publications
  • 210430 Reacties Kollumerzwaag En Veenklooster 22KB
    Reacties uit Kollumerzwaag & Veenklooster betreffende het voorgenomen besluit Friese plaatsnamen in te voeren. 1 Wij willen graag reageren op de nieuwe namen op de plaatsnaamborden. Het is de grootste onzin die er bestaat. Ze hebben bij de gemeente binnenkort een te kort van 8 Miljoen euro. Deze plaatsnaamborden zijn ook duur, het is allemaal geldverspilling. En de burger draait er weer voorop. Ze moeten beter en zuiniger met ons geld om gaan. Dus die plaatsnamen in het fries zijn wij poer op tegen. 2 Naar aanleiding van de nieuwsbrief betreffende het invoeren van Friestalige plaatsnamen: Wat is er mis met een Fries én Nederlands plaatsnaambord ? Waarom moet er geld worden uitgegeven om dat weer te gaan veranderen alsof de gemeente Noardeast-Fryslân bulkt van het geld ? Is het niet veel belangrijker om daar waar nodig de borden te voorzien van beide schrijfwijzen zodat ook niet-Friezen op hun plaats van bestemming terecht komen ? Mijn zus weet het nu maar voor die tijd zag zij totaal geen verband tussen De Westereen en Zwaagwesteinde om maar een voorbeeld te noemen. Om te eindigen: regeren is vooruit zien en dat geldt ook voor dit onderwerp. 3 N.a.v. jullie oproep om te reageren op het voornemen van Noardeast Fryslan om Friestalige plaatsnamen in te voeren, reageer ik. Persoonlijk ben ik van mening dat we weliswaar trots mogen en moeten zijn op het Fries, maar tegelijkertijd moeten we niet vergeten dat wij in een wereld leven die groter is dan alleen Fryslan. Een niet-friese chauffeur bijvoorbeeld zal veel moeite kunnen hebben om Feankleaster te vinden, als hij bij de V van Veenklooster zoekt.
    [Show full text]
  • Kollumerland En Kruisland.Pdf
    Monumenten Inventarisatie Project concept GEMEENTEBESCHRIJVING KOLLUMERLAND EN NIEUW KRUISLAND PROVINCIE FRIESLAND - REGIO NOORD > : INHOUDSOPGAVE INLEIDING 2 BODEMGESTELDHEID 2.1 Ontstaansgeschiedenis en Bodemsoorten 3 2.2 Reliëf 4 2.3 Waterbeheersing 4 2.3.1 Zeewering 4 2.3.2 Afwatering 5 3 GRONDGEBRUIK, VERKAVELING EN LANDSCHAPSBEELD 3.1 Grondgebruik 6 3.2 Verkaveling 6 3.3 Landschapsbeeld 6 4 INFRASTRUCTUUR 4.1 Waterwegen 7 4.2 Landwegen 7 4.3 Spoorweg 7 4.4 Gas, electriciteit en drinkwatervoorziening 8 5 MIDDELEN VAN BESTAAN 8 6 NEDERZETTINGEN 6.1 Algemeen 9 6.2 Dorpen 9 6.3 Gehuchten en verspreide bebouwing 14 LITERATUUR 15 BIJLAGE I BEVOLKINGSONTWIKKELING 17 1 INLEIDING De gemeente Kollumerland en Nieuw Kruisland ligt in het oosten van Friesland in de regio Noord. De gemeente grenst in het westen aan de gemeente Dantumadeel, in het noordwesten aan Dongeradeel, in het noordoosten en oosten aan de provincie Groningen en in het zuiden aan de gemeente Achtkarspelen in de regio Oost. In de gemeente Kollumerland ca. liggen de nederzettingen Augs- buurt, Burum, Kollum, Kollumerpomp, Kollumerzwaag, Munnekezijl, Oudwoude, De Triemen, Veenklooster, Warfstermolen, Westergeest en Zwagerbosch. De oppervlakte van de gemeente bedraagt 116,35 km2 waarvan 6,2 km2 tot het binnenwater behoort. Op 1 januari 1989 telde de gemeente 12.437 inwoners. 2 BODEMGESTELDHEID 2.1 Ontstaansgeschiedenis en bodemsoorten Binnen het grondgebied van de gemeente Kollumerland kunnen twee gebieden worden onderscheiden, namelijk een pleistoceen dekzand- gebied in het zuidwesten - dat (landschappelijk) wel tot de Friese Wouden wordt gerekend - en het door de zee gevormde kwel- dergebied dat het overige en grootste deel van de gemeente be- slaat.
    [Show full text]
  • Toelichting Bij De Subsidieregeling Dorpen- En
    Toelichting bij de Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget Noardeast-Fryslân Algemeen Met ingang van 1 januari 2020 is er – voorlopig voor de duur van 4 jaar – een budget beschikbaar voor leefbaarheid in dorpen en wijken van Noardeast-Fryslân. Via een algemene bijeenkomst is informatie opgehaald bij dorpen en wijken over de wensen omtrent de besteding van dit budget. Dit heeft de basis gelegd voor de huidige subsidieregeling. Op subsidies zijn verschillende wetten en regelingen van toepassing en die wetten bestaan uit meerdere (hiërarchische) lagen. De Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget maakt daar onderdeel van uit. Daarbij geldt: hoe ‘hoger’ de wet, hoe abstracter. Wetten die boven de Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget staan zijn de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de Algemene subsidieverordening gemeente Noardeast-Fryslân (Asv). De Awb bevat de algemene normen. Met name titel 4.1, over beschikkingen in het algemeen, en de titel 4.2, over subsidies, zijn hierbij van belang. De Asv, een gemeentelijke regeling, bevat meer bijzondere normen . Belangrijk is, dat normen die op een hoger niveau al zijn geformuleerd, op een lager niveau niet meer worden herhaald. Dit betekent dat de Asv altijd in samenhang met de Awb moet worden gelezen en dat in de nadere regels geen normen staan die al in de Asv en de Awb genoemd worden. De Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget gemeente Noardeast-Fryslân bepaalt aan welke activiteiten of initiatieven subsidie wordt verleend. In de subsidieregeling zijn een aantal artikelen opgenomen, verdeeld over vier paragrafen. In paragraaf 2 wordt de regeling basisondersteuning dorpsbelangen en wijkraden toegelicht. Dit is een jaarlijkse aan te vragen subsidie.
    [Show full text]
  • Gemeentepagina
    GEMEENTEPAGINA Voor alle inwoners van de gemeente Noardeast-Fryslân 15 juli 2020 Vergunningen n Metslawier Gemeentehuis CONTACT • Balthasar Bekkerstrjitte 15, het plaatsen Postadres: Postbus 13, 9290 AA Kollum Ontvangen aanvragen van 2 dakramen (aanvraag is ontvangen alleen open Telefonische bereikbaarheid: omgevingsvergunning op 2 juli 2020). op afspraak Tel. (0519) 29 88 88 n Augsbuurt Maandag t/m donderdag: 08:30-16:30 uur Vrijdag: 08:30-12:00 uur • Hesseweg 3, het plaatsen van een n Niawier De gemeente Noardeast-Fryslân WhatsApp: 06 12 08 30 46 hekwerk rondom een te plaatsen heeft haar dienstverlening aange- • Tsjerkepaad 8, het bouwen van een Website: www.noardeast-fryslan.nl foliebassin (aanvraag is ontvangen op 6 nieuwe woning (aanvraag is ontvangen past in verband met het Coronavi- E-mail: [email protected] juli 2020). op 9 juli 2020). rus. De gemeentehuizen in Kollum • Brongersmaweg 1, het vernieuwen van en Ferwert zijn tot nader order OPENINGSTIJDEN GEMEENTEHUIZEN de schuur achter de woning (aanvraag is n Paesens gesloten. Een bezoek aan het ge- ontvangen op 7 juli 2020). • De Buorren 32, 32 A en 32 B, het De gemeente Noardeast-Fryslân uitbreiden en verbouwen van het café meentehuis is uitsluitend mogelijk heeft haar dienstverlening aangepast n Blije (aanvraag is ontvangen op 3 juli 2020). op afspraak in Dokkum. • Unemastraat 41, het uitbreiden van de in verband met het coronavirus. Een garage (aanvraag is ontvangen op 3 juli n Warfstermolen Twijfelt u aan de noodzakelijkheid bezoek aan het gemeentehuis is 2020). • Gruytsweg 17, het aanbrengen van een van uw komst neem dan contact alleen nog in Dokkum op afspraak walbeschoeiing (aanvraag is ontvangen mogelijk (0519) 29 88 88.
    [Show full text]
  • Brass Bands of the World a Historical Directory
    Brass Bands of the World a historical directory Kurow Haka Brass Band, New Zealand, 1901 Gavin Holman January 2019 Introduction Contents Introduction ........................................................................................................................ 6 Angola................................................................................................................................ 12 Australia – Australian Capital Territory ......................................................................... 13 Australia – New South Wales .......................................................................................... 14 Australia – Northern Territory ....................................................................................... 42 Australia – Queensland ................................................................................................... 43 Australia – South Australia ............................................................................................. 58 Australia – Tasmania ....................................................................................................... 68 Australia – Victoria .......................................................................................................... 73 Australia – Western Australia ....................................................................................... 101 Australia – other ............................................................................................................. 105 Austria ............................................................................................................................
    [Show full text]
  • JAARGANG 13 / NR. 48 Juni 2018 Meckama State
    MeckaMaatje JAARGANG 13 / NR. 48 Juni 2018 Meckama State Het huisblad van Meckama State Redactie: te Kollum wordt verspreid onder Elisia van der Veen ksw - alle bewoners in Meckama State Gerda van der Meulen Verzorging - cliënten Thuiszorg Josephine van Dijk Verzorging - cliënten dagverzorging Zwaantje Broersma Secretariaat -1e contactpersonen bewoners ksz Verschijning 2018 Inleveren kopij maart vóór 7september a.s. bij de juni redactie of mailen naar september [email protected] december Digitale versie https://www.noorderbreedte.eu/meckama-state/is-meckama-state/ons-bewonersblad Inhoud Van de redactie ..................................................................................................................... 3 Tegeltje tegeltje ..................................................................................................................... 3 Van de regiomanager ............................................................................................................ 4 Borre Jan ............................................................................................................................... 5 Zomertijd en liedjes die daarbij horen .................................................................................... 6 Inzet van het verzorgend wassen .......................................................................................... 9 Merels ..................................................................................................................................10 Wensboom ...........................................................................................................................11
    [Show full text]
  • Bodemkaart Van Schaal I:Jo O Oo Nederland
    B lade West Leeuwarden Blad 6 Oost Leeuwarden Bladen 2 West en Oost (vaste land) Bodemkaart van Schaal i:jo o oo Nederland Uitgave 1981 Stichting voor Bodemkartering De minister van Landbouw en Visserij heeft de Stichting voor Bodem- kartering opgedragen een bodemkaart van Nederland te vervaardigen op de schaal l : 50 000. Deze kaart wordt uitgegeven in bladen, genum- merd volgens onderstaande indeling van de Topografische Kaart. Bij de kaartbladen behoort een toelichting, die vaak voor enkele bladen is gecombineerd. Kaart en toelichting vormen één geheel en vullen elkaar aan. Men moet du$ beide bronnen raadplegen, als men geïnformeerd wil zijn over de bodemgesteldheid van een bepaald gebied. De uitgave is verkrijgbaar bij de boekhandel en bij PUDOC, Postbus 4, Wageningen. De kaart is ook los verkrijgbaar (gevouwen en ongevouwen) bij de Stichting voor Bodemkartering, Staringgebouw, Marijkeweg 11, post- bus 98, Wageningen; (tel. 08370-1 91 00). Bovendien worden werk- bladen uitgegeven, paarop zijn alle onderscheidingen van de bodem- kaart aangegeven, maar de kaartvlakken zijn niet gekleurd. Deze werk- bladen zijn o.a. bestemd voor gebruikers die de kaarteenheden voor een speciaal doel zouden willen samenvatten, of die bepaalde facetten van de bodemgesteldheid willen bestuderen. De Stichting voor Bodemkartering is steeds bereid nadere inlichtingen en adviezen hierover te geven. Bladindeling van de BODEMKAART van NEDERLAND schaal 1:50000 Bodemkaart van Nederland Schaal i :jo ooo Toelichting bij de kaartbladen 6 West Leeuwarden 6 Oost Leeuwarden en het vaste land van de kaartbladen 2 West Schiermonnikoog en 2 Oost Schiermonnikoog Wapeningeno o 1981/ Stichting voor Bodemkartering Druk: Van der Wiel-Luyben B.
    [Show full text]
  • Gemeente Op Maat 2010
    Kollumerland en Nieuwkruisland 1 Verklaring van tekens . = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim − = nihil − = (indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met 0 (0,0) = het getal is kleiner dan de helft van de gekozen eenheid niets (blank) = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen 2010−2011 = 2010 tot en met 2011 2010/2011 = het gemiddelde over de jaren 2010 tot en met 2011 2010/’11 = oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz., beginnend in 2010 en eindigend in 2011 2008/’09−2010/’11 = oogstjaar, boekjaar enz., 2008/’09 tot en met 2010/’11 In geval van afronding kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen. Colofon Uitgever Inlichtingen Centraal Bureau voor de Statistiek Tel. (088) 570 70 70 Henri Faasdreef 312 Fax (070) 337 59 94 2492 JP Den Haag Via contactformulier: www.cbs.nl/infoservice Prepress en druk Bestellingen Centraal Bureau voor de Statistiek E-mail: [email protected] Grafimedia Fax (045) 570 62 68 Omslag Internet Teldesign, Rotterdam www.cbs.nl Kengetal: A-127 ISBN: 978-90-357-1848-7 © Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen, 2011. Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld. 2 Inhoud Enkele gebruikte afkortingen 2 Leeswijzer 5 1 Bevolking 6 1.1 Aantal inwoners 6 1.2 Bevolkingssamenstelling 7 1.3 Bevolkingsontwikkeling 9 2 Bouwen en wonen 13 2.1 Woonruimtevoorraad 13 2.2 Nieuwbouw en onttrekking 13 2.3 Woningwaarde 15 3 Bedrijven 17 3.1 Bedrijfsvestigingen 17 3.2 Werkgelegenheid 18 3.3 Bedrijfsgegevens 20 4 Onderwijs 22 4.1
    [Show full text]
  • FG02 R10 Kerspelpaad
    1.3 St 92 roo 3.4 76 Triemen bosse trekvaartr Zevenhuizen 3.7 Kollum 94 Burum 3.8 Kollumersweach 1.5 Feankleaster (Kollumerzwaag) (Veenklooster) 1.9 6 2.1 3Augsbuurt . 97 . 3 96 Fogelsangh 8 N355 2.3 72 State 61 62 3.6 1.4 1.9 Buitenpost De Westerein 2.2 Zandbulten 80 (Zwaagwesteinde) .9 79 7 98 Botanische Tuin Fryslân Zwaagwesteinde .5 Bûtenpost Gerkeskleaster 1 4.2 73 99 1.0 (Buitenpost) 2.5 (Gerkesklooster) Sweagerbosk 3.0 (Zwagerbosch) N355 1.7 01 02 0.5 07 Kuikhorne 74 Twizel Dorp Twizelerheide (Twijzel) 2.1 2 . N358 (Twijzelerheide) .2 1.6 2 3 1 .9 21 Blauforlaet 2.2 2.9 75 03 (Blauwverlaat) 06 1.1 Reahel 1.7 .2 1 (Rohel) 05 N355 69 2.0 04 Vijvertuin 08 kanaal De Waterjuffer 66 K 1.0 2 u .1 Margriet i 4 1.9 k . Prinses h 4 o r Stiensgea n 4.3 s 71 Jakob's Tuin (Augustinusga) t Kootstertille e 72 r 70 v .5 a 3 1.9 a r 4.3 .0 t 73 0.7 Surhuizum 5 Jistrum Drogeham Reaskuorre 11 (Eestrum) 120.5 1.1 2.3 13 1.1 09 (Roodeschuur) 74 Peebos 10 Skûlenboarch 3.0 1.6 (Schuilenburg) N369 2.2 23 2.6 2 Natuurtuin . 3.4 Bergumer 8 N980 Hamsherne Merelhof 3.6 N358 (Hamshorn) meer 2.1 Surhuisterveen 76 75 0.6 It Heechsân 77 Kornhorn 2.3 (Hoogzand) 16 14 1.7 Harkema N981 83 2.1 Opende Eastermar 0.8 (Oostermeer) 79 1.9 15 1.9 17 0.8 N981 2.1 2.6 78 18 2.0 0.7 82 Witveen 2.6 Boelenslaan 3.3 4.0 De Leijen 3.0 19 Kerspelpaad 44 km ca.
    [Show full text]
  • Open Akkercomplexen in Friesland
    OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Jeroen Wiersma 1 OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Groningen, november 2013 Auteur: Jeroen Wiersma Onder Begeleiding van: prof. dr. ir. Th. (Theo) Spek (hoogleraar Landschapsgeschiedenis, RUG) Tweede lezer: dr. Oebele Vries (Universitair docent Oudfries en Friese Geschiedenis RUG) Deze masterscriptie is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Faculteit der Letteren. VOORWOORD De masterscriptie die voor u ligt is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis. Deze master heb ik gevolgd aan de Rijksuniversiteit Groningen, nadat ik aan dezelfde universiteit mijn Bachelor in Geschiedenis had behaald. Al vanaf het derde studiejaar heeft de regionale agrarische geschiedenis mij weten te boeien. Tijdens mijn masteropleiding ben ik vooral geïnteresseerd geraakt in de bodemkunde als bron voor onderzoek. Het bestuderen van de open akkercomplexen in Friesland, met speciale aandacht voor de ikkers van Westergeest heeft mij de mogelijkheid geboden om meer thuis te raken in de regionale agrarische geschiedenis, en tevens ervaring op te doen met de praktische kant van de bodemkunde. Graag wil ik mijn begeleider prof. dr. ir. Theo Spek bedanken voor alle inspirerende contactmomenten en ondersteunende commentaren. Dankzij zijn kennis van zaken die hij op enthousiaste manier met mij heeft gedeeld ben ik tot aan de eindstreep gemotiveerd gebleven. Het was dr. Oebele Vries die mij heeft geïntroduceerd in de boeiende geschiedenis van Westergeest en omstreken.
    [Show full text]
  • Blz 11 Tm 14 Landsch
    Landschapstypering LANDSCHAPSTYPEN 12 LANDSCHAPSTYPEN Bedijkingenlandschap Mengvorm Westergeest Mieden- Mengvorm ontginnings- Oudwoude landschap Mengvorm Kollum Landgoederen- landschap Woudontginnings- landschap schaal 1:50.000 LANDSCHAPSTYPEN LANDSCHAPSTYPEN 13 Het landschap in de gemeente Kollumerland Het woudontginningslandschap beeld van verruiging van de weilanden. Op willekeurige plekken Belangrijkste kenmerken van dit landschapstype zijn de houtwallen slaan wilgen, elzen en vlierstruwelen op. Daardoor wordt de in met eiken en elzen op de hogere en de elzensingels langs de sloten Zwagermieden voortzettende opstrekkende verkaveling van het Het landschap in de gemeente Kollumerland (exclusief het voormalige in de lager liggende delen. Hierdoor wordt de noord-zuid richting woudontginningslandschap minder herkenbaar. Lauwersmeergebied) is op basis van onder andere bodemgesteldheid, van de opstrekkende verkaveling duidelijk zichtbaar. Verspreid in het bodemgebruik, natuurlijke waarden, ontstaansgeschiedenis gebied liggen pingo’s en dobben. De lintbebouwing staat van oudsher Het landgoederenlandschap rond Veenklooster en verschijningsvorm in te delen in vier duidelijk verschillende langs de veelal oost-west lopende hoofdontsluiting en de haaks Het landgoederenlandschap rond Veenklooster is op te vatten als landschapstypes. Daarnaast zijn er drie gebieden die als mengvormen daarop staande wegen. Dit heeft geleid tot een aaneenschakeling een bijzondere vorm van het woudontginningslandschap. Kern van tussen de verschillende typen zijn te karakteriseren. van een groot aantal dorpen en dorpjes: Triemen, Zwaagwesteinde, dit landschapstype rond de vroegere kloosterplaats is het landgoed Kollumerzwaag, Zwagerbosch, Zandbulten en Zwagerveen. Van Fogelsanghstate met zijn tuinen in de Engelse landschapsstijl In het noorden van de gemeente ligt het bedijkingenlandschap op de recenter datum zijn de meer kernvormige uitbreidingen van deze (Roodbaard). Vanuit dit landgoed waaieren, in verschillende richtingen, zeeklei.
    [Show full text]
  • Bestemmingsplan Kollumerzwaag
    Bestemmingsplan Kollumerzwaag VASTGESTELD Bestemmingsplan Kollumerzwaag VASTGESTELD Inhoud Toelichting en bijlagen Regels en bijlagen Verbeelding 25 juni 2009 Projectnummer 120.00.05.39.00 Toelichting 120.00.05.39.00.toe Inhoudsopgave 1 I n l e i d i n g 5 2 Bestaande situatie 7 2.1 Ligging en historie van Kollumerzwaag 7 2.2 De functionele structuur 7 2.3 De ruimtelijke structuur 14 3 Beleidskaders 17 3.1 Provinciaal beleid 17 3.2 Regionaal beleid 18 3.3 Gemeentelijk beleid 18 4 M i l i e u 23 4.1 Wegverkeerslawaai 23 4.2 Spoorweglawaai 24 4.3 Luchtkwaliteit 24 4.4 Hinder van bedrijven 25 4.5 Leidingen 26 4.6 Archeologie 26 4.7 Ecologie 29 4.8 Waterparagraaf 32 4.8.1 Inleiding 32 4.8.2 Nationaal beleid 33 4.8.3 Rol van de gemeente en van het waterschap in het waterbeheer 34 4.8.4 Water in het Bestemmingsplan Kollumerzwaag 35 4.8.5 Wateradvies 35 4.9 Externe veiligheid 36 4.10 Bodemverontreiniging 37 5 Juridische vormgeving 39 5.1 Bestemmingsplanprocedure 39 5.2 Afstemming op andere wetten en verordeningen 41 5.3 Regeling hoofdgebouwen, aanbouwen, uitbouwen en bijgebouwen 42 6 Planbeschrijving 45 6.1 Algemeen 45 6.2 De ruimtelijke structuur 45 6.2.1 Woningbouw 45 6.3 Ruimtelijke kwaliteit 48 120.00.05.39.00.toe 6.4 De functionele structuur 52 6.4.1 Bedrijvigheid 52 6.4.2 Infrastructuur 53 6.5 Toelichting op de bestemmingen 53 6.6 Belemmeringen 56 6.6.1 Laagvliegroute 56 6.6.2 Straalverbindingen 57 6.6.3 Prostitutie 57 7 Economische haalbaarheid 59 8 Inspraak en overleg 61 8.1 Inspraak 61 8.1.1 Inspraak 2002 61 8.1.2 Inspraak 2008 65 8.2 Overleg ex artikel 3.1.1 Bro 69 8.2.1 Overleg 2002 69 8.2.2 Overleg 2008 77 Bijlagen 120.00.05.39.00.toe I n l e i d i n g Het voorliggende bestemmingsplan heeft betrekking op de bebouwde1 kom van Kollumerzwaag.
    [Show full text]