www.gaelsceal.ie An bhfuil Lá na fuascailte eagla ort? do Ghaillimh L. 31 L. 23 Domhnach Gugalaí Gug, mo Badly na Cruaiche chircín dubh! Drawn Boy L. 16 L. 20 L. 22

€1.65 (£1.50) Ag Cothú Phobal na Gaeilge 23.07.2010 Uimh. 18 •

Ceapachán Frank Feighan Cimí i mBun Agóide le hAnton Mac Cába suas le 23 uair sa lá. Mar chuid den leis na grúpaí Poblachtacha ar fad. Tá an aon am amháin.” cáinte agóid, briseadh na leithris agus na siad iontach aontaithe sa rud atá siad a Dar léi gur thosaigh an agóid mar TÁ 30 cime Poblachtach, gur easaon- doirtil sna cillíní. dhéanamh, iad ag labhairt d’aon nach raibh an dara rogha ag na cimí. Le Meadhbh Ní Eadhra tóirí a dtromlach, ar agóid i Magh Dúirt Marian Price go raibh na cimí ghuth.” “Cuireadh iachall orthu é a dhéanamh Gabraí sa Tuaisceart ón gCáisc. Dúirt ag doirteadh múin agus eiscréide Dúirt Marian Price gurbh fhéidir an – ní rud é a dhéanfadh daoine dá stu- MAR thoradh ar cheapachán Marian Price ó Chumann Fóirithinte amach as na cillíní. “Le seachtain rud a shocrú go réidh. Níl na cimí ag aim féin,” ar sise. Frank Feighan ina urlabhraí na Meirleach Poblachtach Éireannach anuas, rinne na húdaráis na cillíní a iarraidh an iomarca. An rud atá dá Tá easaontóirí ina gcimí i bPort Gaeltachta ar Fhine Gael, tá go raibh cúrsaí go dona, agus go raibh shéalú,” ar sise. “As measc an aon éileamh ag na cimí ná go mbeadh Laoise chomh maith. Dúirt Josephine míshásamh léirithe ag cuid eagla uirthi go n-éireodh siad níos fhear is tríocha ar an sciathán, tá deireadh le córas na gluaiseachta Hayden, thar ceann Sinn Féin de phobal na Gaeilge mar measa. tríocha ar an agóid. Tá fear amháin rialaithe. “Níl cead amach as an chillín Poblachtach, nach raibh na fadhbanna gheall ar an gcinneadh. Is cimí atá ar an sciathán Poblach- measartha aosta, sna seascaidí, agus acu ach amháin má tá triúr oifigeach céanna le coinníollacha ansin, ach an Sheol an t-údar Gabriel tach atá i gceist. Tá siad ag gearán go na fir den bharúil gurbh fhearr dó gan príosúin in éineacht leo,” ar sise. “Agus príosún bheith aosta agus iontach as Rosenstock litir chuig Fine bhfuil siad dá gcoinneáil ina gcillíní páirt a ghlacadh ann. Baineann na fir ní ligtear ach duine amháin amach ag dáta. Gael le déanaí ag lorg soiléir- iú i dtaca leis an gcinneadh seo. Sa litir, deir sé nach fiú dúinn urlabhraí a thabhairt Mol an Ceoltóir air “óir baineann urlabhra le PIC: LEON FARRELL PHOTOCALL IRELAND. Goan ag cumas teanga agus cumarsáide go bunúsach, éadáil nach bhfuil ag an Uasal Feighan i nGaeilge.” éirí as Sheol Fine Gael teach- taireacht ar ais chuig an Tá Cathal Uasal Rosenstock, i mBéarla, Goan chun ag rá nach é Frank Feighan seasamh TD an chéad urlabhra síos óna Ghaeltachta le Gaeilge “teo- phost mar ranta”, agus nach raibh ach Ard- beagán Gaeilge ag Síle de Stiúrthóir Valera, a bhí mar Aire ar RTÉ tar éis Gnóthaí Gaeltachta tráth. I dó tréimhse 7 litir atá sínithe ag deichniúr mbliana a chaitheamh sa phost. pearsa aitheanta agus atá D’fhógair RTÉ i ráiteas inné gur foilsithe ar lch 15 de ghlac siad le cinneadh Chathail Gaelscéal, maítear gur cháin Goan seasamh síos agus go bhfuil Fine Gael an ceapachán úd siad chun an próiseas chun Ard- sin ag an am, mar gheall Stiúrthóir nua a cheapadh a thosú nach raibh Gaeilge líofa ag go luath. Deir cathaoirleach Síle De Valera. Tá daoine bhord RTÉ Tom Savage “tá a eile i ndiaidh scríobh chuig mharc féin fágtha ag Cathal Goan, Fine Gael freisin mar gheall ní amháin ar RTÉ ach mar an t- air seo agus is léir go bhfuil aon duine a rinne bainistíocht ar míshástacht agus fearg ar an dá chraoltóir phoiblí sa tír, ar chuid de phobal na Gaeilge thionscail an chraolacháin phoiblí mar gheall ar dhearcadh uile.” Beidh post an Ard- Fhine Gael i leith na Gaeilge, Stiúrthóra á fhógairt ag Bord RTÉ agus mar gheall ar an bhf- taobh istigh de roinnt seachtain. reagra lag, dar leo, atá Kate O' Dowd (7) agus Sharon Shannon ag seoladh 'Ceili Culture' go hoifigiúil. Is féile í seo a dhéanann ceiliúradh ar stair D’aontaigh Cathal Goan fanacht tugtha ag an pháirtí ar an agus ar thodhchaí cheol, ealaín agus chultúr na hÉireann. Ar an 14ú agus 15ú Lúnasa a bheidh an fhéile ar siúl i gcearnóg sa phost go dtí go mbeidh a gceist go dtí seo. an Meeting House i mBarra an Teampaill, Baile Átha Cliath. Ar na ceoltóirí a bheidh ag glacadh páirte san fhéile tá Shane chomharba ceaptha. MacGowan, Damien Dempsey, Paddy Casey agus Sharon Shannon ar ndóigh, i measc neart eile. 2 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 1 NUACHT NÁISIÚNTA Cloigeann gan chorp Luach PIC: LAURA HUTTON/PHOTOCALL IRELAND. €5.5m de Deighilt faoi mhaoin an Údaráis ar Cheist na an margadh Le Treasa Bhreathnach

TÁ 250,000 méadar cearnógach nó suas le 700 aonad ar fáil le nÍobartach ligean ar léas ag Údarás na Gaeltachta timpeall na tíre. Níl ach timpeall 70% acu siúd ligthe le hAnton Mac Cába Is léir ón bhfreagairt a fuair dtiocfadh na sceimhlitheoirí amach ar léas i láthair na huaire moladh seo an Ghrúpa go amach agus an fhírinne a rá mar “tá an 30% atá fágtha i DHIÚLTAIGH próiséas bhfuil deighilt ann maidir le faoin rud a rinne siad.” ndroch-chaoi agus níl siad feiliú- comhairliúcháin ó thuaidh ceist na n-íobartach. Tríd is Tá an bharúil sin coitianta nach le ligean, leithéid Choláiste do mholadh ón nGrúpa tríd, bheadh náisiúnaithe i sa phobal Protastúnach, ní i Íosagáin i mBaile Bhúirne” a deir Comhairliúcháin Ar An Am bhfabhar aitheantas a thab- measc polaiteoirí Aontach- Peadar Ó hUallacháin, Bainisteoir Atá Thart go ndíolfaí £12,000 hairt do na híobartaigh uilig. tacha amháin. Maoine agus Innealtóireachta (€14,298.25) le teaghlach Diúltaíonn Aontachtóirí do Tá Kenny Donaldson ag Údarás na Gaeltachta. In gach íobartaigh de chuid na mholadh ar bith a cuirfeadh obair le Fundúireacht Oir- eagraíochtaí a ligeann léasanna dTrioblóidí. Orthu siúd a comhaltaí den IRA ar Dheisceart Fhear Manach, a tráchtála leis an earnáil phríob- rinne achainí sa phróiseas, comhchéim le comhaltaí na dhéanann freastal ar dhaoine háideach agus phoiblí bhí sé nor- dhiúltaigh 20 as 28 bhfórsaí slándála. a d’fhulaing de bharr fheach- málta go n-ardófaí cíosanna ar eagraíocht agus 169 as 174 Dúirt foinse go raibh tuigb- tais an IRA. Dar leis nár Jamie Herbert (8) agus é mar dhuine den 500 duine a ndearnadh áitreabh le blianta beaga anuas. duine aonair. heáil aige ar obair an Ghrúpa mhothaigh na daoine sa adhlacadh orthu mar chuid den Fhéile Dhomhanda Cloicheán ag Mar aon le hOifig na nOibreacha Bhí comh-chathaoirligh ar gur labhair sin le cuid mhór ghrúpa sin úinéireacht ar trá Cheann Chlochair an deireadh seachtaine seo caite. Poiblí, mar shampla, bhí an an Ghrúpa: Robin Eames, iar- daoine, polaiteoirí ina measc, bith ar an tuarascáil. tÚdarás dlite chun cíos a ardú Ard-Easpag Ard Mhacha de ó achan taobh den phobal. Ní “Tá an téarma ‘combatant’ amháin agus conarthaí a athnu- chuid Eaglais na hÉireann, raibh sa díolaíocht ach ann le hiarracht a dhéanamh achan ar na foirgnimh agus aon- agus Denis Bradley, iar-sha- moladh amháin. ar ghníomhartha na bhfórsaí aid a bhí ligthe amach ar cíos acu. gart Caitliceach as Doire. Mar Ó na freagraí a fuair siad, slándála a chur ar Poist le MFG Ach, deir Peadar Ó hUallacháin sin, tugtar ‘Eames-Bradley’ bhí siad den bharúil go raibh comhchéim leis na sceimh- “Ní raibh aon mhéadú costais ar an Ghrúpa in amannaí. moltaí s’acu inghlactha. litheoirí. Ní aontaíonn siad léasa ar an chuid is mó d’fhoirgn- Nuair a tógadh an raic, bhí na leis an insint sin.” imh an Údaráis ó 2008. Cé go polaiteoirí ina dtost. Dar le Donaldson nach Rosmuc i mbaol raibh sé de cheart againn an cíos Ní fios cén chéad chéim bhfuil íobartaigh ar aon a ardú gach uair a athnuaitear eile a ghlacfar. Dúirt Francie intinn, ná baol air: “Tá TÁ míshásamh ar oibrithe acu féin ar an staid conradh, ní dhearna muid é seo. Molloy, Urlabhraí Íobartach daoine ag caint faoi de chuid MFG i Rosmuc mar airgeadais le cuid mhaith In amanna nuair a bhí deacrach- Shinn Féin, gur léir nach Choimisiún Fírinne. Ó go bhfuil sé ráite leo go míonna. taí ollmhóra ag comhlachtaí d’ís- mbeadh páirtithe polaitiúla thaobh fhreagracht an Stáit gcaithfear ciorruithe móra a Tá seo ag tarlú ag an am ligh muid an cíos cé nach raibh sé Trevor Ó Clochartaigh ar aon intinn faoin gceist. Dar de, tá comhaid de chineál dhéanamh ar an mbuiséad céanna leis an mbord a bhei- dlíthiúil dúinn é seo a Bainisteoir Tionscadail 00353-91-536201 leis gurb é a bhí riachtanach éigin ann. Ní féidir an dual- ansin, rud a chiallóidh go th ag smaoineamh ar phost dhéanamh.” [email protected] ná modh chun teacht ar an gas céanna a chur ar bhféadfadh suas le seisear an Phríomhfheidhmean- I láthair na huaire tá an tÚdarás bhfírinne agus go mbeadh paraimíleataigh.” as naonúr oibrí ansin a naigh a fhógairt, a meastar ag iarraidh roinnt foirgneamh Patricia Ní Chonghaile gné idirnáisiúnta leis. Tugadh faoi fhadhb na n- bpoist a chailleadh. Tá siad tuarastal de thart ar agus talaimh a dhíol agus is é €5.5 Comhordaitheoir Táirgíochta 00353-91-536201 Dúirt ceannaire an SDLP, íobartach a maraíodh sa ag lorg cruinniú leis na hAirí €80,000 sa bhliain a bheith milliún an sprioc ba mhaith leo a [email protected] Margaret Ritchie, gur gá tab- Deisceart de bharr Thri- Éamon Ó Cuív agus Pat ag dul leis. bhaint amach thar thréimhse dhá hairt faoin am a chuaigh oblóidí an Tuaiscirt. In 2003, Carey leis an gcás a phlé go Tá imní ar fhoireann Ros- bhliain. Tá luach €2 mhilliún Ciarán Dunbar thart ar bhonn eiticiúil le bunaíodh Fondúireacht práinneach leo. muc go bhfuil iarracht ar Euro díolta ag an Údarás i Eagarthóir 00353-91-536201 sochaí shlán a chothú: Chuimhneacháin agus Deir siad go ndúirt Ardb- bun an oifig i Rosmuc a dhú- mbliana agus iad an –dearfach go [email protected] “Caithfidh próiseas fírinne socraíodh ar €15,000 a dhíol hainistíocht an chomhlachta nadh agus fáil réidh le suas ndíolfaí leathmhilliún eile roimh ar bith cloí le próis chuí, an le teaghlach achan duine a leo an tseachtain seo go le seisear oibrithe ansin. Ní dheireadh na bliana seo. Cial- Treasa Bhreathnach dlí agus na dualgaisí maraíodh. I measc na gcosnódh sé €233,000 as raibh Cathaoirleach MFG laíonn sé seo, mar a sheasann Soláthróir Ábhair idirnáisiúnta, agus tá sé de dteaghlach a fuair dío- seo go deireadh na bliana sásta ráiteas ar bith a rudaí faoi láthair, go mbeidh spri- 00353-91-536201 [email protected] dhualgas ach go háirithe laíochtaí bhí teaghlach John chun tuarastail a íoc agus dhéanamh i leith na gceis- oc dhíolacháin de €3.5 milliún ag orthu siúd a bhí i gceannas ar McDowell as an Chill Chaoil nach bhfuil fágtha sa teanna seo. an Údarás an bhliain seo Gráinne McElwain eagraíochtaí stáit agus grúpaí ar an Dún. Ba chomhalta den bhuiséad ach €154,000. Iar- Chuir an Roinn Gnóthaí chugainn. Is ceantálaithe áitiúla Soláthróir Ábhair sceimhleoireachta, UVF é, a maraíodh i 1969 radh orthu breathnú ar Pobail, Comhionannais & den chuid is mó a úsáideann an 00353-91-536201 [email protected] gníomhartha s’acu a aithint agus é ag leagan buama ag roghanna le ciorruithe a Gaeltachta in iúl go bhfuil tÚdarás agus iad ag iarraidh a n- agus a mhíníú.” stáisiún ginte leictreachais ag dhéanamh, ina measc gear- iniúchadh leanúnach fós ar áitreabh a dhíol. Mar eagraíocht Meadhbh Ní Eadhra Dar le Jeffrey Donaldson Béal Átha Seannaigh. radh siar breise ar phá, sos siúl ag POBAL maidir le rialtais caithfidh an tÚdarás Soláthróir Ábhair ón DUP nach féidir dul ar Ní raibh conspóid ar bith gairme, nó iomarcaíocht gnóthaí MFG agus nach rialacha soláthraí phoiblí a 00353-91-536201 [email protected] aghaidh le moltaí an Ghrúpa, faoin bhFondúireacht. Dar le dheonach a ghlacadh. bhfuil aon chinneadh déan- leanacht rud a chiallaíonn go agus go bhfuil sé riachtanach daoine a phléann le cúrsaí Maíonn na hoibrithe gur i ta fós acu ach an oiread gcaithfidh siad dul leis an bealach eile a fháil: íobartach, is léir go bhfuil an gCiarraí a dhéantar bainistiú faoin gcónascadh atá molta bpraghas is ísle agus tá sé faighte “An rud atá de dhíth ar phian iontach beo ar fad ó ar na buiséid agus nach acu idir MFG agus Údarás na amach acu thar na blianta gurb iad Baineann Gaelscéal úsáid as Gaelspell agus Ceart, dhaoine ná fírinne agus ceart thuaidh. Mar sin, níltear bhfuil eolas cruinn faighte Gaeltachta. na ceantálaithe áitiúla, seachas na bogearraí a chabhraíonn le litriú agus gramadach na Gaeilge, www.cruinneog.com dá muintir. Ba mhaith leo go réidh dá leithéidí. cinn náisiúnta, is saoire. GAELSCÉAL NUACHT 3 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

An tiománaí traenach is óige in Éirinn Polaiteoirí PIC: SASKO LAZAROV/PHOTOCALL IRELAND ar ais ar scoil don Samhradh

Le Treasa Bhreathnach th ag an salachar uile faoi na fothoghcháin leis seo. Ní féidir linn Is cosúil nach ndearna ár bpo- dearmad a dhéanamh gur i nDún laiteoirí a ndóthain oibre i rith na na nGall a bhí sí ag labhairt, bliana, mar is ag Scoil Samhraidh toghcheantar a bhfuil 16 mhí caite atá an chuid is mó acu an tseach- aige gan Teachta Dála. Síleann tain seo. Is sna Gleannta i nDún na Dara Calleary (FF) gur cheart go nGall atá siad ag freastal ar Scoil mbreathnófaí ar an cheist ar cheart Samhraidh MacGill agus iad ag a comhghleacaithe, an Seanadóir déanamh anailíse ar na córais Ivor Callely, a chaitheamh amach polaitiúla, eacnamaíochta agus as an bpáirtí. Clifton Flewitt, Rúnaí gníomhach ar Chumann Gal Caomhnaithe Éireann (Irish Steam Preservation Society) agus Ruby riaracháin a rinne scrios ar an eac- Dar le Leo Varadkar (FG), “tá Conroy (3) ó Phort Laoise agus í réidh leis an inneall gaile a thiomáint. Beidh an 46ú Railí Gaile ar siúl sa Sráidbhaile i namaíocht, agus réitigh éagsúla ar luach fadtéarmach Nama gContae Laoise ar an 1ú agus an 2ú Lúnasa. na fadhbanna uile. áiféiseach.” Cé nach bhfuil aon Bhuel, is é seo ba cheart dóibh a rogha againn ach glacadh le Nama bheith ag plé ach is cosúil go bhfuil ag an bpointe seo, síleann Varadkar roinnt dár bpolaiteoirí ag úsáid na nár cheart dúinn a bheith ag súil le Mí-úsáid ghnéasach sa Scoile Samhraidh mar ardán chun luach eacnamaíochta fad téarmach a gclár gnó féin a chur chun cinn uaidh. Tuaisceart á plé i Stormont Roinn an Taoisigh agus chun iarracht a dhéanamh Dar le Dan Boyle (CG) dá ndúnfaí Department of the Taoiseach fanacht lárnach i meon an náisiúin Anglo Irish Bank thar thréimhse Le Meadhbh Ní Eadhra tríd ceann línte na bpáipéar nuach- ama níos gaire, bheadh sé níos ta a bhaint amach. Is é ceann de na saoire orainn uile. Mar atá inste ag BHÍ cruinniú ag íospartaigh de mhí-úsáid páistí i bealaí is éifeachtaí le seo a roinnt mhaith eacnamaithe linn dTuaisceart na hÉireann leis an gCéad-Aire Peter RANNA / OIFIGÍ RIALTAIS dhéanamh ná ionsaí a dhéanamh thar na blianta, tá Colm McCarthy, Robinson agus leis an Leas-Chéad-Aire Martin RÁITIS STRAITÉISE 2011-2013 ar an bhfreasúra. de cháil an Bord Snip Nua, den McGuinness i Stormont maidin inné. Mhair an cru- B’fhearr le Garrett Fitzgerald, a tuairim go raibh sé de chumas inniú ar feadh thart ar uair an chloig agus bhí sé mar IARRATAS AR AIGHNEACHTAÍ d’oscail doirse na scoile an Domh- againn an ghéarchéim eacna- chuid d’fheachtas atá ar siúl chun brú a chur ar rial- nach seo caite, an milleán a chur maíochta a sheachaint. Deir sé tas Thuaisceart na hÉireann tabhairt le fios gur thar- Faoi fhorálacha an Achta um Bhainistíocht na Seirbhíse Poiblí, 1997, tá gach Roinn Rialtais agus Oifigí Sceidealta orainn féin mar gur muidne a chomh maith faoi na meáin chu- la mí-úsáid ghnéasach in institiúidí ó thuaidh. Tá áirithe ag ullmhú a gcuid Ráiteas Straitéise don tréimhse chaith na vótaí do na “rógairí marsáide, nach raibh an comhaltaí den Tionól Reachtach i ndiaidh vótáil a 2011-2013 faoi láthair. Leagann na Ráitis Straitéise neamhurchóideacha.” Deir an Bre- díospóireacht phoiblí ar pholasaí dhéanamh cheana féin ar son fiosrúcháin ar mhí- amach spriocanna ardleibhéil na Ranna/nOifigí, chomh itheamh Adrian Hardiman faoin eacnamaíochta sách dáiríre agus úsáid sna hinstitiúidí. Ach, tá frustrachas ar an maith leis na straitéisí a mbainfear úsáid astu chun iad a moladh gur cheart fáil réidh le go bhfuil a lán de na mórbhileoga toscaireacht d’íospartaigh a bhí i láthair ag an gcru- bhaint amach. Soláthraíonn na Ráitis chomh maith eolas Bunreacht na hÉireann agus imithe go híosmharghadh.” inniú inné mar gheall ar an easpa dul chun cinn atá maidir leis an mbealach a ndéanfaidh gach eagraíocht doiciméid cosúil le Fórógra 1916 a Tá deis ag freastalaithe an 30ú déanta maidir leis an bhfiosrúchán. Táthar ag iar- monatóireacht ar an dul chun cinn maidir lena chur ina áit, “ ní chiallaíonn bun- bliain de Scoil Samhradh MacGill raidh go mbunófar imscrúdú fiosrúcháin cosúil leis spriocanna a bhaint amach trí aschuir, torthaí agus reacht pronunciamento” (fógra níos mó na 60 cainteoir a chlois- na tuairiscí Ryan agus Murphy a bhí ann sa deis- táscairí feidhmíochta intomhaiste a aithint. poiblí de chuspóirí). Síleann Mary teáil le linn na scoile seachtaine ceart. Deir feachtasóirí go bhfuil sé tábhachtach go Chun cabhrú le Ranna/Oifigí aonair a bhfís straitéiseach O’Rourke (FF) gur cheart go agus níl mórán dabht ann go mbei- n-admhóidh an rialtas go raibh mí-úsáid ag tarlú a shainmhíniú do na chéad trí bliana eile, tugtar mbeadh reifreann againn ar chear- dh ceannlíne nó dhó sa bhreis mar go bhfuil an stát freagrach as páistí a chuirtear cuireadh anois do pháirtithe leasmhara (e.g. custaiméirí, ta reachtaíochta páistí láithreach bainte amach acu faoin am a dhún- in institiúid ar bith. grúpaí úsáideoirí, gairmiúil, trádáil agus eagraíochtaí agus nár cheart baint ar bith a bhei- far doirse na scoile arís amárach. eile, gnólachtaí príobháideacha, úsáideoirí seirbhíse, agus daoine aonair) a gcuid tuairimí a chur isteach maidir le cruth agus ábhar na Ráiteas Straitéise nua seo. D’fhéadfadh roinnt de na Ranna/Oifigí teagmháil a dhéanamh go díreach le príomhgheallsealbhóirí d’fhonn déantús na n-aighneachtaí a spreagadh. Cá bhfuil mo chuid airgid? Is féidir eolas breise ar an bpróiseas seo agus ar conas aighneachtaí a dhéanamh le Ranna/Oifigí aonair a fháil ag www.onegov.ie, trí ghlaoch a chur ar (01) 6194468, Le Treasa Bhreathnach Níor thug ach 50% de chus- amháin atá ag déanamh aisío- aistarraingt. nó trí scríobh chuig Máirín Ní Bhéicigh Uasal, Athchóiriú taiméirí a mbotún faoi deara ca lena gcustaiméirí faoi Leis an chamscéim áirithe seo na Seirbhísí Poiblí, Roinn an Taoisigh, Sráid Mhuirfean AN ndeachaigh tú riamh ag an nuair a thóg an banc an t- láthair ach síltear go mbeidh ní thógfadh na robálaithe an Uachtarach, Baile Átha Cliath 2. meaisín bainc, chuir tú do airgead amach as a gcuntais cé gá ag na bainc uile aisíoc a chéad nóta ná an nóta ar bHun Tabhair ar aird le do thoil gur chóir gach aighneacht a chárta isteach agus ansin nach raibh an t-airgead tógtha dhéanamh dá gcustaiméirí an mhoill airgid , agus sa chaoi chur ar aghaidh chuig an Roinn/Oifig Rialtais chuí roimh bhuail an fón, nó rith na páistí as an meaisín ag an gcus- mar gur ghlac siad ar fad na seo cuireadh an dallamullóg ar Dé hAoine an 6 Lúnasa, 2010. amach sa trácht agus rinne tú taiméir. Tá sé beartaithe ag an céimeanna frith-chalaoise an meaisín. Roimh na céimean- dearmad glan ar do chuid air- mbanc €3 mhilliún euro a (anti fraud) céanna ba chúis na frith-chalaoise, shíl an gid? Bhuel, má rinne tú a lei- aisíoc leis na custaiméirí nár leis na fadhbanna seo uile. meaisín bainc nach raibh aon théid, tá tú i gcomhluadar thóg a gcuid airgid le linn an Cuireadh na céimeanna frith- airgead tógtha amach as an maith. Rinne 43,000 cus- ama seo. Tá 14,000 dá gcus- chalaoise i bhfeidhm chun iar- meaisín, rud a thug deis do taiméir eile de chuid Bhanc na taiméir féin i gceist agus racht a dhéanamh dul i ngleic dhaoine tuilleadh aistarraingthe hÉireann an rud ceannann 29,000 custaiméirí de chuid le camscéim ina n-úsáidtear a dhéanamh. Goideadh céanna idir 2005 agus 2009. bainc eile. Banc na hÉireann cárta bréagach chun airgead a €50,000 leis an chamscéim seo. GAELSCÉAL 4 • NUACHT Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 Doire ainmnithe mar Chathair Chultúrtha 2013

Le Meadhbh Ní Eadhra Bhí Doire in iomaíocht le beagnach sráideanna agus atá go fóill ag tabhairt Fuair an chathair tacaíocht ó gach phobal na Gaeilge sa chathair ag rá, “ tá 30 cathair eile agus bhí sí ar an ngear- aghaidh bhródúil ar an domhan,” a comhairle sa Tuaisceart, gach páirtí bláthú ar chultúr na cathrach seo le AINMNÍODH Doire mar chathair rliosta le Sheffield, Birmingham agus deir Gearóid Ó hEára, iarmhéara polaitiúil agus ó dhaoine mór le rá blianta beaga anuas agus anois tá muid chultúrtha 2013 na Ríochta Aontaithe Norwich sular roghnaíodh í mar Dhoire. cosúil le Seamus Heaney, Seamus chun sin a thabhairt chuig leibhéal eile an tseachtain seo caite, agus tá ceil- bhuaiteoir an chomórtais agus mar an Beidh mórimeachtaí 2013 ar siúl i Deane, Liam Neeson, Brendan Glee- agus é a chur ar stáitse domhanda.” iúradh á dhéanamh acu go fóill. Cé go chéad chathair riamh ar bronnadh an gcathair Dhoire, agus beidh son, Nadine Coyle, Phil Coulter, Dana, I measc na bpleananna atá ag an mbíonn cathracha ar fud na hEorpa in teideal seo uirthi. infheistíocht agus deiseanna oibre gur Ferghal Sharkey agus Snow Patrol, gcathair anois tá sé i gceist acu cur iomaíocht do Chathair Chultúrtha na “Is aitheantas é an bua seo ar spio- fiú na milliúin punt iad ag teacht chun agus iad ag dul san iomaíocht don isteach ar Oireachtas 2013 bheith ann, hEorpa, seo an chéad uair riamh go rad, láidreacht agus cruthaitheacht an na cathrach. Tá an chathair ag dúil le chomórtas seo. Fleadh Cheoil na hÉireann a thabhairt raibh comórtas ann do chathair phobail seo a d’fhulaing dífhostaíocht, 3000 post a chruthú agus infheistíocht Labhair Gearóid Ó hEára ar son na ó thuaidh agus Fleadh Cheoil Uladh a chultúrtha na Ríochta Aontaithe. leithcheal, coimhlint fhíochmhar ar na de £22m. cultúrlainne úire i nDoire, agus ar son lonnú sa chathair.

Tacaíocht Chitty Chitty tuaithe don Bang Bang! Phobal ‘LADT’

Le Róisín Ní Éalaí agus, mar sin, téann go leor acu i dtreo Bhaile Átha Cliath agus SEOLADH clár nua Dé Máirt cathracha eile sa tslí agus go seo caite agus is í an aidhm atá mbeidh siad in ann saol sóisial- leis ná feabhas a chur ar sheirb- ta oscailte a bheith acu chomh hísí agus gréasáin tacaíochta maith le rochtain a bheith acu atá ar fáil don phobal Leispi- ar sheirbhísí ar nós tionscadal ach, Aerach, Déghnéasach sláinte fir aeracha. agus Trasinscneach (LADT) in Tá trí oibrí forbartha curtha Éirinn, iad siúd atá amuigh ar fáil anois ag ‘LGBT Diversi- faoin tuath ach go háirithe. Dar ty’, duine san Iarthuisceart, leis an chlár ‘LGBT Diversity’, duine i lár tíre agus duine eile Na haisteoirí Darren Bennet mar Caractacus Potts, Katie Ray mar Truly Scrumptious, agus na páistí Mia Jenkins mar Jemima agus bíonn na daoine LADT atá ag sa taobh thoir theas d’Éirinn. Is Max Weitzman mar Jeremy agus iad ar fad i mBaile Átha Cliath mar chuid den dráma Chitty Chitty Bang Bang. Tá an dráma ar siúl cur fúthu faoin tuath ag í an aidhm atá ag na hoibrithe anois go dtí 14ú Lúnasa. PIC: LEON FARRELL/PHOTOCALL IRELAND fulaingt tréimhsí fada aon- seo ná cabhrú le daoine i raithe agus leithcheala. gceantair thuaithe mórcheis- Shínigh an tUachtarán Máire teanna a bhaineann le daoine Mhic Ghiolla Íosa an Bille um leispiacha, aeracha, dégh- Lizzie McAnespie ar lár Páirtíocht Shibhialta an tseach- néasacha agus trasinscneacha Scéim nua do tain seo, in Áras an Uachtaráin. a chomhtháthú sa tsochaí In ainneoin an dul chun cinn phríomhshrutha. le hAnton Mac Cába thscéal leis an teaghlach. atá déanta le gairid, i leith cear- Beidh siad ag déanamh Ba bhuille trom do Lizzie bás cheannaitheoirí tí ta agus comhionannas daoine anailíse ar a bhfuil de dhíth sna TÁ máthair duine de na híobar- na hiníne ba shine léi, Eilís, dhá LADT, deir bainisteoir ‘LGBT ceantair éagsúla i leith taigh ab aitheanta de na Tri- bhliain ó shoin. B’í Eilís a spreag Diversity’, Derek McDonnell, tacaíochta do dhaoine leis- oblóidí ó thuaidh marbh in aois an feachtas le ceart a fháil d’ Le Meadhbh Ní Eadhra Cuirfidh an Chomhairle 91 go bhfuil sé fós deacair ar líon peacha, aeracha, dégh- a ceithre scór bliain. Cuireadh Aodán. áitreamh ar an margadh mar suntasach daoine cur fúthu ina néasacha agus trasinscneacha alltacht ar an tír mí Feabhra Cuireadh Lizzie Déardaoin ag SEOLADH scéim nua cíosa chuid den scéim seo, i Rial- bpobail áitiúla agus iad agus na seirbhísí a chur ar fáil 1988 nuair a scaoil saighdiúir an Chlárach i gCo darb ainm “rent-to-buy” i to, san Fhionnghlas agus i ‘amuigh’. dóibh, an tacaíocht a thabhairt mac Elizabeth (Lizzie) McAne- Mhuineacháin, san uaigh mBaile Átha Cliath Dé nGlas Naíon. Deir sé freisin gurb í an chúis dóibh i ngrúpaí tacaíochta, spie. Bhí Aodán McAnespie ag chéanna le hAodán, tar éis Máirt. Is é seo an chéad Tá formhór thithíocht leis na fadhbanna seo ná easpa traenáil tuisceana agus eolas a teacht amach as cluiche peile Aifrinn in Achadh na Cloiche. scéim dá chineál ach táthar inacmhainne (affordable aitheantais go mbíonn daoine scaipeadh. ag Achadh na Cloiche i dTír Maireann a fear céile John, a ag súil go leathnófar amach housing) na Comhairle, a LADT i ngach pobal agus Más suim leat eolas a fháil, tá Eoghain i lár an lae, é ag siúl clann Margo, Seán, Vincent ar bhonn náisiúnta é má bhí ann mar gheall ar an mothaíonn siad nach bhfuil sonraí teagmhála ar shuíomh chuig siopa chun milseáin a agus Gerard, a deartháir Frank, éiríonn leis. Tá an Roinn tobthitim (slump) sa mhar- siad in ann ról iomlán a bheith an chláir ag cheannach. Dhá bhliain ó shin agus a deirfiúracha Annie agus Comhshaoil, Oidhreachta & gadh príobháideach, díolta acu ina gceantair dhúchasacha www.lgbtdiversity.com ghabh rialtas na Breataine lei- Bernadette. Rialtais Áitiúil i ndiaidh anois. cead a thabhairt do Deir an Chomhairle gurb é Chomhairle Cathrach Bhaile príomhbhuntáiste na Átha Cliath le bheith mar an scéime nua seo ná gur féidir 12 Iúil ina Shaoire Phoiblí ar fud fad na tíre? chéad údarás áitiúil leis an le ceannaitheoirí tí 80% den scéim a chur i bhfeidhm. chíos a íocann siad thar Le Treasa Bhreathnach mholadh McDowell tá sé ag iarraidh go bairt. Tá an scéim seo bunaithe thréimhse trí bliana a chur i mbeadh an saoire poiblí céanna i D’iarr McDowell, an iar Aire Dlí agus ar scéimeanna den chineál dtreo luach ceannaigh an tí, TÁ moladh á dhéanamh ag iar chean- gceist i bPoblacht na hÉireann chomh Cirt, an é nach raibh in Aontas an céanna san earnáil phríob- agus an troscán ar fad a fháil naire An Páirtí Daonlathach, Michael maith. Dar le McDowell, más fíor Aoine Chéasta ach greimlín (plástar) háideach, ina mbíonn cean- mar chuid den mhargadh. McDowell gur cheart gur lá saoire Poblachtánaigh muid agus dá mbeadh thar ceann créacht oscailte, fabh- naitheoirí tí in ann teach a Beidh praghsanna thart ar phoiblí é an 12ú Iúil ar fud fad na tíre. ciall ar bith leis an bpíosa oráiste inár taithe. Bhí Michael McDowell ag caint fháil ar cíos ar feadh suas le 10% níos saoire ná gnáth- Is lá saoire poiblí é an 12ú Iúil cheana mbrat náisiúnta bheadh sé d’aidhm ag Scoil Samhradh MacGill i gContae trí bliana sula ndéanann phraghsanna agus beidh féin i dTuaisceart Éireann agus faoi againn sochaí chuimsitheach a fhor- Dhún na nGall an tseachtain seo. siad cinneadh é a chean- rátaí cíosa 20% níos ísle. nach nó gan é a cheannach. GAELSCÉAL NUACHT 5 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 • Sprechen Sie Gaeilge? Tugann Diarmuid Johnson léargas ar an Ghaeilge sa Ghearmáin

á deich mbliana ann ó bunaíodh SKSK (Studien- haus für Keltische Sprachen und Kulturen) inKönigswinter, Bonn, an Ghearmáin.T Ó 2000 i leith tá cúrsaí chuid de chlár imeachtaí SKSK,' arsa d'fhoireann na hollscoile in Bonn. tacaíochta. Íocann siad táille ball- Gaeilge á dtairiscint ann trí mheán na sé. 'Reachtálaimid cúrsaí a mhaire- Is cúis mórtais do SKSK 'Tháinig Hugo Hamilton i mbliana,' raíochta gach bliain, agus tá a líon ag Gearmáinise maraon le cúrsaí sna ann deich seachtaine'. I measc na arsa sé, agus bhí oíche Bhriotánach fás. teangacha Ceilteacha eile. 'Is í SKSK múinteoirí Gaeilge eile atá ann, tá go dtagann daoine go againn le deireanas chomh maith.' Maraon leis na cúrsaí teanga a an t-aon áit san Eoraip a bhfuil a lei- beirt chéimithe de chuid Ollscoil Königswinter ag freastal I measc na n-áiseanna atá in ionad chuireann SKSK ar bun, tá sraith théid ar fáil,´ arsa an Dr Arndt Wig- Bonn, Harold Flohr agus Marcel ar chúrsaí teanga ann ó SKSK, tá leabharlann bhreá a bhfuil foilseachán acu chomh maith. Dhá ger, duine de lucht bunaithe an ion- Bubert. ábhar go leor ann i nGaeilge, agus imleabhar a foilsíodh go n-uige seo. aid. Tá béim san ionad ar chaighdeán Feidhmíonn SKSK le cúnamh air- cheithre chearn na tuilleadh dá réir sna teangacha Ceil- Orthu sin tá 'Éigse Chonamara', caint ard teagaisc, agus ar fheabhas an gid ó Chiste na Gaeilge, scéim a bhu- Gearmáine teacha eile. Agus tá cáil nach beag ar a tógadh ó phobal Chonamara san ábhair a thugtar do na daltaí. naigh Éamon Ó Cuív, TD. Íoctar an ionad. Is cúis mórtais do SKSK go am atá caite, móide dlúthdhiosca. I measc na múinteoirí Gaeilge atá riarthóir an ionaid leis an airgead seo, dtagann daoine go Königswinter ag Beathaisnéis Naïg Rozmor, scríbh- gníomhach in SKSK faoi láthair tá maraon leis an gcíos atá ar na seom- freastal ar chúrsaí teanga ann ó chei- neoir ón mBriotáin, atá sa chéad Lorcán Mac Cumhaill. Is de bhunadh raí. Is iad na daltaí féin a íocann na thre chearn na Gearmáine, agus thar imleabhar eile atá beartaithe. 'Tá súil Bhaile Átha Cliath Lorcán, agus é múinteoirí ar gach cúrsa faoi leith. 'Ó tír isteach, ó Lucsamburg, cuir i gcas. againn go mbainfimid blianta fada lonnaithe in Düsseldorf le tamall de am go chéile bíonn imeachtaí breise Tá cuid de na daoine seo ina mbaill eile amach faoi ráchairt,' arsa Arndt bhlianta anuas. 'Bíonn ranganna againn freisin,' arsa an Dr Gisbert de chumann tacaíochta SKSK. Tá Wigger. Tá tuilleadh eolais le fáil faoi Gaeilge againn in Düsseldorf mar Hemprich, ball de SKSK, agus ball ceithre scór ball sa chumann SKSK ar www.sksk.de. An Réalta is mó riamh aimsithe

Le Róisín Ní Éalaí níos troime ná an ghrian. an ghrian inti, i dtús a D’aimsigh réalteolaithe ón shaoil. TÁ sé fógartha ag réalteo- mBreatain an réalta, le Tá an réalta ag dó gás hid- laithe go bhfuil curiarrachtaí teileascóp mór sa tSile, gur rigine chomh tapai sin, go briste ag an réalta ollmhór, leis an Réadlann Dheis- meastar go bhfuil sé meá- R136a1, a aimsíodh ó réad- ceartach Eorpach é. naosta, ag 1 mhilliún bliain lann sa tSile. Ceapadh roimh Le meáchan beagnach 265 d’aois, i gcomparáid leis an an réalta seo a aimsiú, gurbh uair níos troime ná an ghri- ghrian, atá tuairim is 5 í an teorainn mhéide le an, ceaptar go raibh toirt bhilliún bliain d’aois le 5 haghaidh réalta ná 150 uair thart ar 320 uair níos mó ná bhilliún eile le dul aici. 6 NUACHT IDIRNÁISIÚNTA GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010

Iardheachtóir Caife ina uachtarán An seolfar ár Cac Cait Le Treasa Bhreathnach le Alex Hijmans Léiríonn sracfhéachaint ar BHÍ an Chomhairle in Salvador, an Bhrasaíl staitisticí daonáirimh cén gcuid sonraí Ioslamach i mbun cain- fáth: tá cónaí ar 350,000 teanna teasaí agus iad ag TOGHADH Desi Bouterse duine as Suranam san Ísiltír – iarraidh cinneadh a (64) ina uachtarán ar Shu- tuismitheoirí daoine ar nós dhéanamh an gcuirfidís ranam (Suriname) an tseach- Ruud Gullit agus Nigel de cosc ar Mhoslamaigh an tain seo. Ní hé an chéad uair é Jong ina measc. Níl ach caife ‘Kopi Luwak’ a ól. go bhfuil Bouterse i 470,000 duine ina gcónaí i pearsanta go Sa deireadh thiar thall gcumhacht sa tírín beag seo i Suranam féin. níl aon chosc curtha ar dtuaisceart Mheiriceá Theas: Ba ábhar suntais é toghadh Mhoslamaigh an caife is is é a bhí i gceannas ar iardheachtóra ina uachtarán, daoire ar domhan a ól. dheachtóireacht mhíleata ní hamháin san Ísiltír, ach ar Bhí an Chomhairle fhuilteach sa tír idir 1980 fud Mheiriceá Theas, mór- Ioslamach ag agus 1986. roinn inar mhair nach mór hIosrael? díospóireacht an raibh Cuireadh cúigear déag a gach tír faoi scáth deachtóra an caife neamhghlan bhí i gcoinne a réimis mhílea- sna 1980í. Tá Bouterse féin, mar go dtagann na ta chun báis le linn ‘Dhún- arb é uachtarán Veiniséala, Le Meadhbh Ní Eadhra pónairí ó chac na sib- mharuithe Mhí na Nollag’ i Hugo Chávez, a laoch mór, héide (civet), ainmhí atá 1982, an eachtra is duibhe i TÁ rialtas na hÉireann ag iar- cosúil leis an gcat. stair an tírín óig, a bhain raidh cosc a chur ar an Aontas Pioctar na pónairí neamhspleáchas amach ón “Táimse ag síneadh Eorpach sonraí pearsanta de caife ó fhuílleach na sib- Ísiltír i 1975. Tá na dún- mo láimhe amach bhaill an Aontais a sheoladh héide tar éis dóibh na mharuithe seo, a bhfuil chuig Iosrael. Is é an tAire Dlí torthaí is aibí a ithe. Tá Bouterse cúisithe ina leith, á chuig gach uile agus Cirt Dermot Ahern atá ag costas $500 ar chilea- scrúdú ag cúirt speisialta i dhuine. Ach ní féidir cur brú ar an AE gan sonraí den gram de na pónairí agus Suranam go fóill. linn ligint d’eachtran- chineál seo a chur ar fáil do ní tháirgtear ach 200 Lena chois sin, tá Bouterse rialtas Iosrael. Chomh maith cileagram in aghaidh na á lorg ag Interpol: gearradh naigh saol mhuintir leis sin, deir an tAire Ahern go bliana. Tá roinnt áitean- téarma príosúin 11 bhliain air Shuranam a shocrú.” mbeidh sé ag déanamh gach na san Indinéis ina san Ísiltír i 1999 – gan é i iarrachta tacaíocht a fháil ó dtáirgtear an caife seo, láthair – maidir le man- stáit eile san Aontas Eorpach ar Iáva, Sumatra agus an gaireacht drugaí go beag beann ar an gcáineadh an gceist seo. Léiríonn an tSualaivéis ina measc. hidirnáisiúnta. idirnáisiúnta. “Táimse ag ghníomhaíocht seo an imní atá Cruthóidh an stair achran- síneadh mo láimhe amach ar rialtas na hÉireann faoin nach seo deacrachtaí do chuig gach uile dhuine. Ach úsáid a bhain dúnmharfóirí ó Bouterse, nár fhág Suranam ó ní féidir linn ligint d’each- Iosrael as ocht bpas Éirean- Atriail ar eisíodh barántas Interpol ina trannaigh saol mhuintir Shu- nacha i ndúnmharú Mahmoud leith. Cé gur féidir leis taisteal ranam a shocrú.” al-Mabhou in Dubai i mí go hidirnáisiúnta anois toisc Idir an dá linn tá a shocrú Eanáir. Tá Iosrael ag iarraidh ar Haradinaj go bhfuil díolúine féin déanta ag an bhfear gnó rialtais Eorpacha faomhadh a thaidhleoireachta aige, dúirt óg, André Brands. Tá André thabhairt do ráiteas a deir go na Aire Gnóthaí Eachtracha na daichead bliain d’aois; bhí bhfuil cead ag Iosrael teacht ar hÍsiltíre, an tír is mó a bhfuil Suranam mar chuid den shonraí pearsanta mhuintir na Cosaive plé ag Suranam léi, an tseach- Ísiltír nuair a rugadh é. hEorpa. Tá oifigigh Éirean- tain seo nach mbeadh fáilte “Roimh an toghchán seo, nacha áfach, ag iarraidh go roimh Bouterse san Ísiltír dúirt mé liom féin: muna dta- gcuirfear deireadh leis an Le Meadhbh Ni Eadhra ‘ach amháin chun an téarma gann Bouterse i gcumhacht, bpróiseas faoina bhfuil rialtais Fómhair. Deir an tAire Ahern pasanna dá gcuid i gcalaois príosúin a gearradh air a fanfaidh mé agus déanfaidh Eorpacha le glacadh le ráiteas go gcreideann sé go mbeidh aitheantais freisin. “Tá sé táb- Tá iar PríomhAire na chaitheamh ann.’ mé mo chuid in atógáil na an Choimisiúin. Gan an dearb- muintir na Breataine imníoch hachtach go léireoidh muid go Cosaive, Ramush Harad- Tá eacnamaíocht agus, go tíre. Ach má bhíonn an bua hú sin, níl cead sonraí pearsan- faoin aistriú agus stóráil eolais bhfuil muintir na hÉireann inaj, le hatriail a fháil, deimhin, cuid mhór de shaol aige, baileoidh mé liom. Tá ta a sheoladh chuig Iosrael. a bheadh á dhéanamh ag Ios- buartha faoi seo, agus tá sé sin dhá bhliain i ndiaidh dó sóisialta agus cultúrtha Shu- post faighte san Eoraip agam Beidh plé fhoirmiúil ag tarlú ar rael ar shonraí mhuintir na déanta againn,” ar sé. a bheith éigiontaithe as ranam fite fuaite san Ollainn. cheana féin.” an gceist seo i mí Mheán hEorpa, mar gur úsáid Iosrael dúnmharú, céasadh agus éigniú. Deir Uachtarán ar an mBinse Coiriúil Idirnáisiúnta, Patrick Robinson, go Smachtbhannaí Mheiriceá Aiséirí Ceausescu ndearnadh imeaglú ar fhinnéithe ag an gcéad triail agus go bhfuil gá ar an Chóiré Thuaidh Le Treasa Bhreathnach laithe samplaí DNA an tseach- leis an dara triail sa chás tain seo, cé go mbeidh tréimhse seo. Deir sé freisin gur TÁ eolaithe sa Rómáin tar éis 6 mhí ann go dtí go mbeidh theip ar an seomra tri- Le Treasa Bhreathnach smachtbhannaí arís dá agus gnóthaí eile Nicolae Ceausescu agus a bhean torthaí na dtástálacha cinnte. alach na céimeanna cuí mbeadh an Chóiré Thuaidh mídhleathacha dá gcuid thar Elena a athnochtadh (exhume) Chonaic mac pósta Ceausescu a thógáil le cinntiú nár D’ATHfhógair Rúnaí Stáit in ann oibriú lena lear. Tagann an t-aighneas chun cinntiú gurb iad atá curtha na coirp a athnochtadh agus tharla an t-imeaglú sin Mheiriceá Hilary Clinton, gcomharsana. Deir Hilary seo uile tar éis gur scaoileadh ina n-uaigheanna. Rinne clann síleann sé gur aithin sé an cóta agus go raibh triail agus í ar cuairt go dtí an Crios Clinton gurb é aidhm na torpedo le long chogaidh na Ceausescu iarratas go ndéanfaí geimhridh a bhí ar a athair pósta. chothrom ann. Maíonn Dímhíleataithe tacaíocht smachtbhannaí nua ná cosc a Cóiré Theas agus chuaigh sé na coirp a athnochtadh mar nach Is é Gelu Voican-Voiculesc, iar- an tUasal Robinson go Mheiriceá don Chóiré Theas. chur ar an Chóiré Thuaidh béal faoi i mí an Mhárta agus gcreideann siad gurb iad atá oifigeach rialtas na réabhlóide, a bhféadfadh tábhacht ar Tá Meiriceá chun smachtb- airm a dhíol nó aon earra dá cailleadh 46 duine. Chuir an curtha ann. rinne maoirseacht ar adhlacadh leith a bheith ag baint hanna (sanctions) sa bhreis a leithéid a dhíol agus chun bac Chóiré Theas agus Meiriceá Creidtear gur cuireadh an Ceausescu agus deir sé anois go leis na finnéithe sa chás ghearradh ar an Chóiré a chur orthu só an tsaoil a an milleán ar an gCóiré bheirt in uaigheanna gan mhar- bhfuil súil aige go gcuiridh seo agus mar sin go Thuaidh. fháil sa tír sin. Tá sé mar Thuaidh don eachtra seo. cáil tar éis gur cuireadh chun torthaí an DNA deireadh leis na raibh “iomrall ceartais” Le linn cuairte go dtí an aidhm acu, chomh maith, go Dhiúltaigh an Chóiré báis iad i ndiaidh dóibh iarracht ceisteanna uile faoi na coirp san ann. Níl dáta socraithe Crios Dímhíleataithe dúirt gcuirfí deireadh le gnóthaí Thuaidh freagracht a ghla- a dhéanamh éalú tar éis réabh- uaigh. go fóill don atriail. Hilary Clinton go mbainfí na núicléacha na Cóiré Thuaidh cadh don eachtra seo. lóid na tíre i 1996. Thóg paiteo- GAELSCÉAL NUACHT GHAEILGE 7 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

Tá na Normannaigh ag teacht! Pobal na Gaeilge - Barraigh

le hAnton Mac Cába raidió ar líne an oileáin, bhfuil athrú áirithe air sin seo ar fáil. Díolfar £1,200 de bharr na bunsco- TÁ Bord na Gàidhlig ag (€1,433.10) le Gàidhlig san laíochta Gàidhlig: “Tá níos díol Deontaisí £4,000 Dachaigh (Gàidhlig sa mó muiníne ag daoine óga (€4,796.06) le ceithre bhaile) le ranganna, grúpaí Gàidhlig a labhairt, agus fhiontar leis an Gàidhlig a comhrá agus a leithéidí a níos mó muiníne ag daoine neartú ar oileáin Bharraigh chur ar fáil do strainséirí níos aosta labhairt leo i agus Bhatarsaigh in Inse atá ina gcónaí ar an oileán. nGàidhlig.” Beart táb- Gall na hAlban. Is mar Díolfar £1,800 (€2,149.36) hachtach don ghlúin óg ná chuid den scéim Taic le hIonad Teaghlach Bhar- go bhfuil postanna ar fáil Freumhan Coim- raigh chun grúpa sna meáin ag daoine óga le hearsnachd (Tacú le máithreacha agus leanaí a Gàidhlig. Préamhacha Pobail) na chur ar bun. Mar sin féin, tá an tean- deontaisí. Go dtí 15 bliana ó shoin, ga faoi bhrú. Dúirt an Tá Barraigh ar cheann de bhí meath tubaisteach ag Comhairleoir Donald Man- na ceantair Ghaeilge is teacht ar an teanga. Níl an ford gur tharla athruithe ó láidre in Albain, agus meath céanna ann níos bhí sé óg: “Bhíodh sé sa tacaíocht phobail ag an mó. Leath-dhosaen bliain teach, ach ní ar an scoil. teanga. De réir ó shoin bhí a dhá oiread Anois, tá sé dá theagasc dhaonáireamh 2001, bhí páistí ar an bhunscoil sna scoileanna, ach níl sé Gàidhlig ag 70% den 1,078 Bhéarla i mBà an Chaistil dá labhairt go coitianta.” duine ann. Ceanglaíonn agus a bhí ar an bhunscoil Cuireann sé fáilte roimh cabhsa an t-oileán le Batar- Gàidhlig. Tá anois níos mó dheontaisí, ní fá choinne saigh. Bhí Gàidhlig ag 59% ar an bhunscoil Gàidhlig. ranganna Gàidhlig den 94 duine ansin. Tá athrú ar dhearcadh tui- amháin, ach fá choinne Tá trí dheontas dá ndíol. smitheoirí. Dar leofa anois dóigheanna chun seans a Díolfar £1,000 (€1,194.28) go bhfuil sé tábhachtach thabhairt d’fhoghlaimeoirí le hoiliúint ar scileanna an teanga a labhairt le é a labhairt: “Go fiú má raidió a thabhairt do páistí. Dála Ghaeltachtaí dhéanann tú rud a thea- dhaoine óga, agus tús na hÉireann, Béarla is mó a gasc d’achan uile dhuine, eolais a thabhairt dóibh ar labhraíonn an ghlúin óg déanfaidh tú dearmad air an scannánaíocht. Cuir- eatarthu féin. Dar le Jessie muna bhfuil seans agat Lachlan (2) agus Hannah Gaynor (5) ó Chumann Stair Bheo Fhine Gall agus iad ag Féile Rós Bhaile fidh Siar FM, stáisiún Mac Nèill ó Siar FM go úsáid a bhaint as.” Átha Cliath. PIC: SASKO LAZAROV/PHOTOCALL IRELAND.

Suíomh Bailte Fearainn gréasáin Fhear Manach Slán nua ag le hAnton Mac Cába difriúla dá gcur i bhfeidhm ag eagraíochtaí difriúla. Mar sin, Féile Gaeilge na Tíre Leabhar TÁ ainmneacha na níos mó ná bhí fadhbanna ann agus 3,000 baile fearainn i bhFear daoine ag cur isteach ar chár- Manach slán. Tá seo de bharr taí creidmheasa, fóin póca Breac cinnidh a rinne an Chomhair- agus a leithéidí. le. “Bhí an-chuid Le Caitríona Ní Chadhain Tá Fear Manach ar an t-aon díospóireachta ar an cheantar comhairle ó thuaidh Chomhairle le cúpla bliain TÁ athdhearadh iomlán mar a bhfuil ainm an bhaile anuas,” ar sise. “Tá na déanta ar shuíomh fearainn sa seoladh poist. Comhairleoirí iontach tógtha Kila idirlín Leabhar Breac. Is Tugadh isteach uimhreacha faoi na bailtí fearainn. Ba foilsitheoirí leabhair bóthair agus cóid poist i 1974 mhaith leo go mbeadh na Ghaeilge iad Leabhar sa 25 comhairle eile. hainmneacha ann.” Liam Ó Maonlaigh Bhí riamh tacaíocht tras- Rachaidh an Chomhairle i Breac atá lonnaithe in ● Indreabhán i gContae na páirtí ag ainmneacha na gcomhairle leis na pobail Mo Hat Mo Gheansaí Bréag Gaillimhe. mbailte fearainn i bhFear áitiúla faoi na hainmneacha ● Tá leathanaigh eolais Manach. Nuair a bhí tromlach atá le bheith ar na bóithre. Bráithre Franzini Eamon & Michael faoi leabhair agus údair ar an chomhairle ag Aon- Dúirt an Comhairleoir Rogers Ceol Tec ● Brídín Shéan Bridey ● Tri Lasadh le fáil ar an suíomh. dachtóirí le hocht mbliana ó go bhfuil an Chomhairle ag Chomh maith leis sin is 1989, níor athraigh siad an obair leis an gCumann Karoake GAA ● Siopa Údar ● Fibín ● Aonach Bia Orgánach féidir anois leabhair a córas. Le tamall de bhlianta, Lúthchleas Gael leis an ● cheannach ón siopa áfach, níl siad chomh láidir ar Ghaeilge a chur chun cinn. Tá Imram - Seomra filíochta Seomra Scannáin ar siúl i rith an lae leabhar leis an gcóras an cheist. ainmneacha bailte fearainn PayPal. Tá anois uimhir tí agus ina gcuid thábhtachtach de Tá neart litríocht ainm bóthair le bheith leis an seo. Ghaeilge le fáil ar an bhaile fearainn, mar thoradh Eagraíodh cruinnithe, mar Ticéidí: [email protected] nó Facebook: picnicrathchairn suíomh, ina measc tá ar chainteanna leis an Phost ar pléadh agus míníodh ainm- saothar ó Dharach Ó Sco- Ríoga agus le forais eile. Dúirt neacha na mbailte fearainn. laí, Máire Mhac an tSaoi, an Comhairleoir Patricia “Tá bród orm féin gurb as an Liam Mac Cóil agus eile. Rodgers, cathaoirleach phobal mé féin,” ar sise. www.grafaici.ie

Bronnfar duaiseanna Choiste Timpeallachta na “Taobh liom, tá teach Comharchumann Rath Chairn & Pobal Gaeilge ar an chéad deich gcus- Comhairle, go raibh comh- pobail beag agus reilig. B’as atá a reachtáil taiméar a bhaineann lachtaí reachtúla ag cur seoltaí sin a fuair an baile fearainn a úsáid as an suíomh chun i bhfeidhm. ainm. leabhar a cheannach. Bhí daoine trína chéile dá bharr seo, nó bhí seoltaí 8 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 2 NUACHT RÉIGIÚNACH

Cailleadh mórchuid de na CONNACHT Iascairí Óga postanna le linn 2001 agus 2003 a Saol sa phríosún do dúirt Nic Grianna, nuair a bhí na comhlachtaí móra idirnáisiúnta ag NUACHT Chonamara íosghrádú nó ag bogadh go tíortha BRONNFAR teastais an “Cúrsa i mharú in Indreabhán le costais níos ísle. mBunscileanna Cheird na hIas- caireachta” ar ghrúpa 14 dhéagóir as Conamara Theas d’aois 14/15 inniu. Le Caitríona Ní Chadhain gur cheap sé gur mharaigh Fidler an Bronnfar na teastais do na modúil bhean, ach nach bhfhéadfadh sé a Cúram FETAC leibhéal a trí i GEARRADH príosún saoil an bheidh cinnte mar go bhfuil sé dall. Loingseoireacht agus Deisiú Ean- tseachtain seo ar an bhfear a Nuair a shroich Gardaí an teach gach, ag Gairmscoil na bPiarsach i mharaigh Nicola Vonkova (19) i bhí Fidler trína chéile. Threoraigh Oistéapóróis Ros Muc ag a 1.30. gCartúr Leathan in Indreabhán i mí sé iad go dtí taobh an tí, áit a raibh Chuir VEC Ros Muc, Bord Iascaigh Iúil 2008. an corp. Rinneadh an glaoch ar son do Bhéal a' Mhara (BIM) agus Údarás na D’admhaigh Jakub Fidler (24) gur an chúisí, a dúradh, a bhí ag iar- Gaeltachta an cúrsa ar bun. dhúnmharaigh sé an déagóir trí í a raidh é féin a thabhairt suas chuig Clúdaíonn an cúrsa réimse ábhar thachtadh am éigin idir 20 -21 Iúil na gardaí. Mhuirthead Seoltar scéalta chuig: thar cheithre seachtaine, idir 2008. Tháinig Fidler go hÉirinn ag tús [email protected] loingseoireacht, dheisiú eangach, Is as Poblacht na Seice don bheirt. mhí Iúil 2008 chun obair Le Piaras Ó Raghallaigh thógáil bád, innealtóireacht mhuirí Ba chairde iad a chas ar a chéile fad thírdhreachaithe a dhéanamh do agus teagmháil raidió. is a bhí siad ag obair i siopa Tesco i Coleman. Tá sé ráite go raibh THUG AN Taoiseach Brian Cowen “Is cuid ríthábhachtach é an tion- bPoblacht na Seice. airgead dlite ag Fidler do Michael cuairt speisialta ar Bhéal a' Mhuirt- scal iascaireachta do go leor pobal ar An oíche a maraíodh í, thosaigh Coleman, agus go raibh sé ag head ag an deireadh seachtaine le an gcósta, agus is iontach an rud é na argóint eatarthu agus iad ag siúl ar déanamh na hoibre seo mar hIonad Sláinte Swanick a oscailt go ‘Gleeks’ na mná agus fir óga seo a fheiceáil ag ais ón trá, mar gheall ar Nicola a chúiteamh air sin. hoifigiúil. cur suime san tionscal bia mara bheith ag léamh teachtaireachtaí Chuir máthair na mn a maraíodh, Bhog an Dochtúir Keith Swanick Ceathrún Rua áitiúil i rith a laethanta saoire,” a Jakub ar an ríomhaire. Magdalena Vonkova, síos ar a ó Chaislean Riabhach go Béal a' dúirt Bob Walsh, teagascóir traenála Bhí Nicola ina cónaí in Indreab- hiníon mar dhuine “thar a bheith Mhuirthead trí bliana ó shin le seal le Caitríona Ní Chadhain le BIM. hán mar chuiditheoir do Michael féin-íobartach.” a ghlacadh ar chleachtadh Tugann tionscal na hiascaireachta Coleman, fear dall ó Cheanada a Throid Nicola ar son cearta ain- míochaine sa bhaile. Rinneadh TÁ ‘Glee’ ag teacht chomh fada leis níos mó ná €700 milliún isteach in bhfuil cónaí air sa cheantar ar feadh mhithe agus d’eagraigh sí urraíocht obair dheisiúcháin agus athfhor- an gCeathrú Rua leis na ‘Galway City eacnamaíocht na hÉireann gach bli- roinnt blianta. Chaith seisean ar son clinic do pháistí i bPoblacht bartha ar sheansiopa pluiméara Cougars’. Beidh míreanna stáitse ó ain, agus fostaíonn sé níos mó na tréimhse ag maireachtáil i na Seice. D&S i lár an bhaile. Glee agus High School Musical á 1,300 duine i gceantar na Gaillimhe bPoblacht na Seice chomh maith. Is é seo an chéad chiontú ag an Tá trealamh nua-aimseartha múineadh ag campa samhraidh slu- amháin. Ag thart ar 2.30am ar an 21 Iúil, gcúisí. Chuir Fidler a chuid aiféala ceannródaíoch san Ionad Sláinte aspreagtha (cheerleading) a bheidh á ghlaoigh Michael ar na Gardaí, ag rá faoin eachtra in iúl sa chúirt. nua le seirbhís tástála oistéapóróis, reáchtáil in Óstán an Dóilín an fisiteiripe, cosliacht, tástáil deireadh seachtaine seo. Beidh deis ultrafhuaime, seirbhís asma agus ag gach páiste a thógann páirt sa Údarás Mhaigh Eo. Dúirt Bainisteoir laíonn nach raibh ach 33 post glan seirbhís diaibéitis ar fáil ann. champa cur isteach ar thrialacha slu- Cumarsáide an Údaráis, Siubhán cruthaithe ag an Údarás, a dúirt sé. Níl ach áit amháin eile sa chontae aspreagtha na Gaillimhe i mí Lúnasa. Nic Grianna, gur caitheadh an méid Mhínigh Nic Grianna go bhfuil ina bhfuil seirbhís tástála Is sraith theilifíse cheoldrámaíochta mí-shásta le céanna airgid is a chaith aon suas le €75 milliún de cháin sa bhli- oistéapóróis, sin i gCaisleán an é Glee a bhfuil cáil idirnáisiúnta eagraíocht forbartha eile sa tír cé go ain á íoc ag comhlachtaí atá ag fáil Bharraigh. bainte amach aige. Tá an campa ar Ring bhfuil an tÚdarás ag feidhmiú i tacaíochta ó Údarás na Gaeltachta, Beidh cúram fiacla agus siúl ó 26-30 Iúil. Tá sé feiliúnach do réigiún tíreolaíoch níos dúshlánaí. rud a thaispeánann luach ar airgead cogaslann á gcur ar fáil ag Ionad pháistí idir 7 agus 15 mbliana d’aois, Le Piaras Ó Raghallaigh Cháin an Teachta Ring an tÚdarás don cháiníocóir. Sláinte Swanick chomh maith. buachaillí agus cailíní araon. mar nach raibh ach 13,763 post Dúirt sí gur buntáiste mór é seo B'as Baile Chruaigh ó dhúchas do DHIÚLTAIGH Údaras na Gaeltachta cruthaithe acu sa Ghaeltacht thar don státchiste agus nach féidir mháthair an dochtúra Swanick, don mhéid a bhí le rá ag an Teachta thréimhse 12 bhliain, cé gur cait- comparáid a dhéanamh ar an méid Maimie Nee Leneghan. Dála Michael Ring an tseachtain seo headh €243 milliún ann. postanna a cruthaíodh ag tabhairt Chaith an dochtúir Swanick a Aer Acla caite faoin airgead amú a chaith Cailleadh 13,730 post sa tréimhse san áireamh an méid a cailleadh sa óige sa cheantar áit ar fhreastail sé siad ar chruthú post i nGaeltacht chéanna dar le Ring, rud a chial- tréimhse idir 1997 agus 2009. ar Scoil Náisiúnta Dhroim Slaoid. le Caitríona Ní Chadhain

SEOLFAR dlúthdhiosca nua Des Caf- ferkey ‘Achill Air’, ar an 29ú Iúil, i dTí Sárthaispeántas sa tSeanscoil Ghielty ar Oileán Acla. Is ceoltóir traidisiúnta é Des, a bhfuil clú bainte amach aige ar fud Le Trevor Ó Clochartaigh ann i ndáiríre – ach chaon tháinig Mairéad Ní Chuaig i na hÉireann de bharr a chumais mar chuid acu déanta go paiteanta. láthair mar an deoraí cheoltóir i réimse leathan d’uirlisí, SARTHAISPEÁNTAS ag sárch- Is é a laghad a locht. Bhí uaim uaigneach. Bhí Bridie Ní Chur- go háirithe ar an bhfeadóg mhór. liar, le tacaíocht ó shárfhoire- tuilleadh de Mhac Dara Ó raoin, Josie Ó Cualáin agus Beidh meascán de cheol traidis- ann. Sin an léirmheas a dhéan- Fátharta mar Mháirtín a chlois- Páidí Breathnach thar cionn ins iúnta agus saothar nua le cloisteáil ar fainn ar léiriú na Taibhdheirce teáil ag aithris eachtraí saoil an na róil éagsúla a bhí acu féin an albam. Ina measc siúd a bheidh ar ‘Éistigí.... Caithfear Éis- Chadhnaigh. Bhí uaim tuil- chomh maith. Bhí an léiriú tait- ag seinm in éineacht le Des ar an teacht’, le Joe Steve Ó Neach- leadh de charachtracht neamhach agus spreagúil agus oíche beidh Tony Quinn ar an tain, bunaithe ar shaol agus ghleoite Joe Steve & Mháirín Uí spiorad an Chadhnaigh go mbodhrán, Laoise Kelly ar an shaothar Mháirtín Uí Chad- Neachtain, Dhiarmada Mhic an brath go láidir i Seanscoil gcláirseach, Tony Byrne ar an hain. Tá an léiriú ilmheán seo Adhastair agus Eoghainín Mhic Sailearna. Tá deis agatsa é a ngiotár agus Trevor Hutchinson ar mar chuid d’Fhéile Ealaíon na Dhiarmada a fheiceáil. Chuir fheiceáil go dtí an Domhnach an dord. Beidh albam cláirsí Laoise Gaillimhe. Meascán de mhíre- glór aoibhinn, taibhseach 25 Iúil – ná caill é! Kelly ‘Ceist’ á sheoladh ar an oíche anna drámata, amhráin, ceol Róisín Elsafty fuarchrith ionam Eolas breise ag: chomh maith. agus corrsteip dhamhsa atá cúpla uair agus b’álainn mar a www.antaibhdhearc.com Tuilleadh eolais ag www.myspace/descafferkey GAELSCÉAL RÉIGIÚNACH 9 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 • MUMHAIN Trodaí Taekwondo Mhúscraí Buacach NUACHT Le Seán Ó Loingsigh d’fhoireann sinsir na hÉireann a bhuaigh bonn ain d’aois. Ghnóthaigh sé a chéad chrios dubh óir in aghaidh na Gréige i speáráil foirne san trí bliana dár gcionn, agus tá crios dubh sa tríú D’FHILL foireann na hÉireann abhaile an fhéile Taekwondo, agus bhain sé dhá bhonn grád aige ó 2007. Tá sé féin ag múineadh na n- tseachtain seo caite le boinn buaite acu ag cré-umha i mbriseadh clár agus i speáráil aonair ealaíon oscartha anois d’fhoghlaimeoirí Taek- Craobhchomórtas agus Féile Dhomhanda Taek- in aghaidh Malaeisiaigh. Nuair a bhí an fhéile wondo i Ráth Luirc, Ceann Tuirc agus i nDroim wondo sa Chóiré Theas, mac léinn 22 bliain thart, reáchtáladh Craobhchomórtas Taekwon- Collachair. d’aois ó Bhaile Bhúirne ina measc. do ITF an Domhain in Ollscoil Cheongju, Tá naoi ngrád nó ‘dan’ mar a thugtar air ag Bhí Diarmuid Mac Suibhne mar mar a bhuaigh fear Bhaile Bhúirne baint leis an Taekwondo agus tá an Suibhneach dhuine de 40 d’fhoireann na hÉire- dhá bhonn cré-umha i speáráil ag súil go mbainfidh sé amach an cheathrú dan ann a bhí ag iomaíocht i measc foirne agus i mbriseadh clár i an bhliain seo chugainn. 2,000 ball ar fhoirne ó bhreis is gcomórtas foirne sinsir chomh Is fada an bóthar é mar go gcaitear fanacht sa 30 tír a ghlac páirt sna comór- maith. dan ar feadh an mhéid chéanna bliain agus an tais i gcúige Chung Cheong “Cheapas féin go n-éireodh uimhir ina bhfuil tú - ceathrú dan, ceithre bliana Seoltar scéalta chuig: Thuaidh. níos fearr liom, ach bhí sé go agus mar sin de go dtí go sroichfidh tú grád an [email protected] Reáchtáladh an fhéile maith,” a dúirt Diarmuid. ardmháistir ag grád a naoi. Is é an seachtú dan dhomhanda Taekwondo ar Agus nuair a cuireadh céim an mháistir, mar a bhfuil Don Dalton. dtús, tionól de dhá eagraíocht críoch leis an gcraobhchomór- Tá céim sa stair agus i nGaeilge ag Diarmuid dhomhanda go bhfuil a tas, ghlac an Suibhneach páirt i Mac Suibhne ó Ollscoil Chorcaí, agus bhfréamhacha acu sa Chóiré seimineár Taekwondo faoi stiúir ghnóthaigh sé céim mháistir sa pholaitíocht i Mí Scéalta Chorca Thuaidh agus Theas, an deighilt i mháistrí Taekwondo ó thíortha ar Mheán Fómhair anuraidh. Tá bliain shaor ó Dhuibhne bhfeidhm ansin chomh maith sna fud an domhain, an Máistir agus chúrsaí ollscoile tógtha aige ó shin agus é ag healaíona oscartha. Uachtarán ITF Éireann Don Dalton ina measc, múineadh an Taekwondo, ach tá sé chun fil- Le Breandán Mac Gearailt Bhí foireann na hÉireann ag iomaíocht faoi chomh maith le huachtarán agus Ardmháistir leadh ar an ollscoil an bhliain acadúil seo bhrat an ITF (International Taekwondo Federa- eagraíocht dhomhanda ITF an lae inniu, Jung chugainn chun tabhairt faoin Ardteastas tion), eagraíocht a bhunaigh an Ginearál Choi Hwa Choi. Oideachais. Is ceoltóir é Diarmuid chomh Taispeántas Hong Hi ón gCóiré Thuaidh sna 1960í sular Ba le ranganna traenála faoi stiúir Don Dalton maith, agus cé nach n-ólann sé deochanna bunaíodh an WTF (World Taekwondo Federa- ó Bhiorainn, oirthear Mhúscraí, a thosaigh Diar- meisciúla, seinneann sé an bainseó le grúpa BHÍ an saol agus a mháthair i láthair tion) sa Chóiré Theas i 1973. muid Mac Suibhne leis an Taekwondo i Halla an mac léinn i gCorcaigh darb ainm The Thirsty ag Taispeántas Talmhaíochta, Cear- Bhí an Suibhneach mar bhall de chúigear Pharóiste i mBaile Bhúirne nuair a bhí sé 11 bli- Scholars. daíochta agus Tís Chorca Dhuibhne a reáchtáladh i Marglann an Daingin an Domhnach seo caite. “Bhí an-lá peántas agus bhíodar ann ina ceol, amhráin agus seo siúd. Is beag thuaidh i dtreo Liatroma i mí Eanáir againn,” arsa Rúnaí an Choiste, scraith: Jackie Healy-Rae, TD, agus in aon chor a ólann deoch ar maidin Dráma Bhéara 1603. Tá cáil ar Aidan Dooley de Pádraig de Brún ó Bhaile an Ghóilín. a mhac Michael, Comhairleoir Con- anois. bharr a dhráma aonair ‘Tom Crean - “Is mó athrú chun feabhais atá tae, Feargus O’Dowd, TD gurb ó Buaileann daoine isteach ag Antarctic Explorer’ gur éirigh thar tagtha ó thosnaigh an Taispeántas Chill Chúile a athair, Tom Sheehan, teacht ón obair agus ólann cuid acu agus Ceol ó barr leis san ionad céanna i sa bhliain 1964,” ar sé. Is deacair é a TD ón Ráth Mhór agus na Comhair- cúpla pionta agus seans go n-íos- nGuagán Barra anuraidh, agus chreidiúint, ach tá Pádraig ina leoirí Contae Mícheál Ó Cathail, faidís greim. Téann siad abhaile Mhúscraí táthar ag súil leis na sluaite arís dá Rúnaí ón gcéad lá. Séamus Mac Gearailt agus Míchéal agus fanann siad ag baile,” arsa gais- seó nua a leanfaidh san amharclann Dúirt sé go raibh méadú thar Ó Sé. cíoch Ard an Bhóthair. Le Seán Ó Loingsigh cois locha go dtí an 15 Lúnasa. cuimse tagtha ar an raon comórtas B’iad na príomhdhuaiseoirí ná “Cinnte is saol nua i bhfad níos Idir an dá linn beidh ceoltóirí atá anois acu, mar go bhfuil siad Seosamh Ó Siochrú ó Bhaile an déine é don tábhairneoir faoin AN tseachtain seo chugainn i agus amhránaithe proifisiúnta ó bog ar an aimsir. “Nuair a thosnaío- Ghoilín, le gamhain Limousine, tuath agus glac leis go mbeidh leá is nGuagán Barra cuirfear tús le séasúr Ghaeltacht Mhúscraí ag seinm i gce- mar is i bPairc [Peile] an Ághasaigh Seosamh Ó Maoileoin ó Imeall Átha baolach ar scata tábhairní de tho- amharclainne cois locha leis an olchoirm in Óstán Ghuagán Barra a bhíomar. Bhí sé sin go breá agus le beithíoch Aberdeen Angus, agus radh an athrú saoil,” dar leis. Sa dráma aon fhir ‘O’Sullivan Béara, anocht (Aoine an 23 Iúil) faoi scáth fuilleach slí againn, ach dá mbeadh Dara Ó Murchú ón Tobar, Lios Póil, samhradh buaileann scata turasóirí the last Gaelic Chieftain’. na gluaiseachta Ceol ó Mhúscraí. an lá fliuch chrothódh sé fadhban- le bó fhreaslannach, Seán Ó Muirc- isteach chuige ach caitear gach cóir Is é an laoch aisteoireachta Aidan Cuireadh an eagraíocht seo ar bun i na, rud a tharla roinnt uaireanta, heartaigh ó Bhaile an Lóchaigh i a chur orthu sin chomh maith, a Dooley a bheidh ag cur an chéad dtús na bliana chun margaíocht a agus bhí orainn aistriú go dtí Rannóg na gCaorach Sléibhe, Fear- deir sé. taispeántas domhanda den dráma dhéanamh orthu féin agus a Amharclann an Phoenix. Le blianta gal Ó Sé ó Ard an Bhóthair i Rannóg Thuigfeá go mbíonn tarrac thar nua seo i láthair in ollphobal le hais ndlúthcheirníní. maithe tá an Mharglann againn na gCaorach Ísleán, Pádraig Ó Cuinn meon ag turasóirí ar thábhairne Óstán Ghuagán Barra oíche Dé Is iad na hamhráin a bheidh chun agus tarrac ar shlí ann agus bíonn agus Eoghan Ó Muircheartaigh iad Pháidí ach féachaint ar na fallaí atá Céadaoin seo chugainn, an 28 Iúil cinn anocht le Noel Shine agus puball againn do na comórtais bhia. beirt ó Chorraghráig, Paróiste tuilte le pictiúirí den saibhir agus (8.00). Mary Greene, a n-iníon óg Ellie “Tá baill choiste mar Shéamus Ó Múrach, i Rannóg na Reathaithe. B’í daibhir, an mórchúiseach agus Beidh Dooley ag glacadh páirt Shine, chomh maith le Fiona Kelle- Rócáin ó Shráid Eoin, Bob Ó Maighréad Uí Shíthigh ó Bhaile an umhal. Dónal Cam Ó Súilleabháin, her agus Ger Wolfe. Cé go gcanann Conchúir ón gClochán, agus Pádraig Mhuilinn, an Daingean, a Sort dánlainne ann féin é. Ach Taoiseach Bhéara a sheas an fód in Peadar Ó Riada chomh maith, Ó Fearghaíl ó Dhun Sian, imithe ar ghnóthaigh an gradam “An Bhean bhain sé an-taithneamh agus ard- aghaidh arm Shasana i dtús an 17ú táthar ag súil go seinnfidh sé cúpla shlí na fírinne, ach tá daoine óga Ba Ghléasta” ag an Taispeántas, shólás as na cúig bliana is fiche atá haois go dtí gur chaith sé féin agus port sa cheolchoirm a thosóidh ar a tagtha ar bord. Ar an Domhnach bhí Nóirín Ui Chinnéide ó Bhaile na imithe tharainn agus tá sé sin á 1,000 dá threibh máirseáil ó 8.30. Mícheál Ó Glíosáin ó Chill Airne linn Buaile a thuill gradam ‘Granny chomóradh aige an tseachtain seo. atá 97 bliain d’aois. Ghaelach’ an Taispeántais, agus b’é “Tá filí, rinceoirí, ceoltoirí agus Bhí sé ina mholtóir ar Rannóga na Muiris Ó Fiannachta, file, scéalaí amhránaithe againn agus beidh gCaorach i 1964 nuair a thosnaío- agus feirmeoir ó Bhaile an Chóta, féasta mór againn ar an Satharn seo mar. Tá sé go seamhrach fós,” arsa Fionn Trá “An Fear Ba Ghléasta” ag ina mbeidh daoine againn ó na Daonscoil na Mumhan 2010 Pádraig. Admhaíonn Pádraig go an dTaispeántas. Gaeltachtaí ar fud na tíre,” arsa i gColáiste na Rinne, Rinn ó gCuanach, Co. Phort Láirge bhfuil go leor oibre ag baint le hea- Páidí. “Beidh an Moinsíneoir Ó grú an Taispeántais a thosnaíonn Fiannachta i mbun dáin agus tar éis Lá ’le Pádraig agus a altaithe, Séamus Ó Beaglaoich i Satharn 14 – Satharn 21 Lúnasa chríochnaíonn i mí Mheán Fómhair. Comóradh mbun ceoil, agus aíonna mar Sheán Is ar son an phobail agus an Ó Liatháin, Colm Ó Méalóíd agus cheantair i gcoitinne atá Pádraig fós “TÁ saol na dtábhairneoirí iom- Séamus Ó Dubhánaigh inár dteann- Seachtain thaithneamhach thairbhiúil i nGaeltacht na nDéise . . . ar an stiúir. Thug Pádraig Ó Cíob- paithe tóin thar ceann,” arsa an fear ta.” Léachtaí, ranganna, siúl sléibhe,céilithe, ceol, amhránaíocht, háin ó Rathanáin, Fionn Trá, faobhair, Páidí Ó Sé ó Ard an Tuigtear dúinn go mbeidh an filíocht,craic agus cairdeas. ardmholadh don Bhrúnach, “fear Bhóthair, an tseachtain seo. Tá craoltóir Mícheál Ó Sé agus Pat Rab- ciúin socair críochnúil nár iarr Páidí, go bhfuil ocht mbonn sinsir bitte, TD orthu siúd eile a bheidh ag Teastas ar fáil. riamh aon saghas aitheantais,” ar caide uile-Éireann aige, ag greadach bhóithrín na smaointe in Aitheanta ag an Roinn Oideachais agus Scileanna sé. Dar le Diarmaid Ó Murchú ó comóradh 25 bliain mar thábhair- Ard an Bhóthair ar an Satharn. Bhaile Móir, gur “fear iontach é go neoir. “Mo ghraidhn do cheann,” ar Chuir Finbarr Furey tús leis an spórt www.daonscoil.com bhféadfá brath air agus lánmhuinín sé, “ní dhéanfá an beart mar tháb- agus leis an gceol oíche Dé Luain Ríomhphost: [email protected] a bheith agat as.’ Tagann scata de hairneoir tuaithe olc ná maith anois seo caite, oíche a leanfaidh go Guthán : 01 280072 087 9711091 shaol na polaitíochta go dtí an Tais- gan mar thús bia a bheith ar fáil, Domhnach. 10 RÉIGIÚNACH GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010

sheachtaine a bhfuil réimse leathan mbliana. Is ar 7pm tráthnóna Dé ULAIDH d’imeachtaí, Luain i Lár-Ionad Chlós an Gháis, ceardlanna agus cúrsaí Gaeilge ar Sagart Meiriceánach Bóthar Lecky i nDoire a bheidh an fáil ann. Bíonn freastal mór ar an comóradh. Labharfaidh Emmet NUACHT imeacht bliain i ndiaidh bliana. O’Connor, staraí go bhfuil neart leab- Bíonn breis agus 3,000 duine ó aois- Eiseachadta go har scríofa aige, ar stair ghluaiseacht ghrúpaí difriúla páirteach sna an lucht oibre; Bernadette himeachtaí le linn na seachtaine. McAliskey, Sóisialach agus Beidh an dianchúrsa Gaeilge ar bun hÉirinn iarfheisire parlaiminte; agus Tomaí arís i mbliana i dTeach Mhic Reach- McKearney, eagraí ceardchumainn tain, san Le Judy Ní Ógáin i ‘South Bend’ i mí na Samhna agus iarstailceoir ocrais Poblachtach. Iontaobhas 174 i dtuaisceart Bhéal 2009, dúirt Markey leis an I ndiaidh na cainte, beidh amhráin Feirste. DÉANADH sagart 82 bliain d'aois mbuachaill óg “you are a lovely agus bia ann. Is é Comhchoiste a bhí ina chónaí í Meiriceá a wee fellow” cúpla nóiméad sular Dhoire Shaoir atá ag reáchtáil an eiseachadadh ar ais go hÉirinn tharla an eachtra atá curtha ina chomórtha. de bharr líomhaintí mí-úsáid leith. Ionad Caitheamh ghnéis atá curtha ina leith, Sa dara heachtra, maítear gur ceann acu a tharla i gCo. Dhún thug Markey an buachaill óg ar Seoltar scéalta chuig: Aimsire ‘Aura’ i na nGall. thuras cairr tar éis shochraid a Beirt fhear as [email protected] Deimhníodh le gairid gur athar agus go ndúirt Markey le Leitir Ceanainn tógadh an tUrramach Francis máthair an bhuachalla go raibh Ghaoth Markey ó Phríosún Contae sé ag iarraidh cabhrú leis an Cáinte Naomh Seosamh, i ‘South Bend’ déagóir gan a bheith ag Dobhair ag in Indiana Mheiriceá, an smaoineamh an iomarca ar bhás Scoláireachtaí Le Judy Ní Ógáin deireadh seachtaine seo caite a athar. taisteal thar agus gur tugadh ar ais go hÉirinn Stop Markey a charr gar do Fulbright TÁ an tIonad Caitheamh Aimsire é. I measc na gcúiseanna a stábla agus rinne sé ionsaí gnéis na tonnta ar 'Aura' i Leitir Ceanainn cáinte, de bhaineann le hÉirinn atá curtha i ar an mbuachaill, de réir na bharr nach reáchtáiltear a ndóthain leith an tsagairt, tá líomhain go líomhaintí atá déanta. D’inis an ‘jetskis’ Bronnta ar beirt ceolchoirmeacha agus ócáidí móra ndearna sé buachaill óg 15 bliana t-íospartach dá bhean chéile ann. Tá 'Jedward' le bheith ar stáitse d'aois a éigniú, le linn agus do chomhairleoir faoi na Le Judy Ní Ógáin fhear as Tír san ionad ag deireadh mí Lhúnasa, oilithreacht reiligiúnach i nDún hionsaithe gnéis in 2005 agus ach braitear nár mhór go leor na nGall agus arís tar éis chuaigh sé chuig na gardaí ina TÁ beirt fhear as Gaoth Dobhair fós Chonaill imeachtaí móra eile dá leithéid a shochraid athair an bhuachalla, i dhiaidh sin. ag ceiliúradh tar éis dóibh a ndúsh- mhealladh isteach, chun go mbainfí gContae na Gaillimhe. I mí Feabhra, chaith bre- lán pearsanta a bhaint amach – is é Le Judy Ní Ógáin níos mó tairbhe as an ionad. Sa chéad eachtra, tá sé curtha itheamh ó Chúirt Dúiche sin taisteal ó Éirinn go hOileán Ag cruinniú de chuid Chomhairle ina leith gur lean sé an buachaill Mheiriceá i ‘South Bend’ Mhanann ar fheithicilí scairdsciála TÁ scoláireacht 'Fulbright' go Bhaile Leitir Ceanainn an tseachtain óg isteach i seomra folctha poiblí achomharc Markey amach, (jetskis). Meiriceá bronnta ar bheirt fhear óga seo caite, chuir roinnt des na ag an ionad oilithreachta. De réir achomharc lena raibh sé ag iar- as Tír Chonaill. Ag searmanas comhairleoirí a mí-shástacht in iúl, an bharántais ghabhála a comh- raidh an t-eiseachadadh a speisialta i mBaile Áth Claith, maidir leis an líon beag imeachtaí a daíodh i gCúirt Dúiche Mheiriceá sheachaint. bhronn an Teachta Dála agus Aire bhíonn ar siúl ann. D’aontaigh na Gnóthaí Eorpacha, Dick Roche, agus baill bualadh le bainistíocht an ion- Ambasadóir Mheiriceá, Dan Rooney, aid go luath, chun plé a dhéanamh ar Larkin na himeachtaí móra a bhí ar scoláireacht 'Fulbright' ar Mhaitiú de bhealaí eile chun imeachtaí agus stáitse san ionad roimhe seo ar nós: Comóradh Hál ó Leitir Ceanainn agus ar Sheán ceolchoirmeacha móra a mhealladh Riverdance, Phil Coulter, Daniel Ó Curraighín ón Charraig chun a chun na háite. O’Donnell, ilchomórtais James Connolly bheith mar Mhúinteoirí Cúnta i Dúirt an Comhairleoir Ciarán Bro- dornálaíochta agus chispheile dTeanga Iasachta Fulbright (i gan go bhfeiceann siad amhránaithe chomh maith le clár teilifíse Ryan le hAnton Mac Cába nGaeilge) ag Coláiste 'Elms' i Massa- & bannaí ceoil mór le rá ag teacht Tubridy. “Ní hé caighdeán na n- chusetts, agus ag Ollscoil Naomh chuig ionaid ar nós Dhoire, imeachtaí atá á cheistiú, ach líon na DÉANFAR comóradh i nDoire Dé Tomás i Minnesota. Chaisleán an Bharraigh i Maigh Eo n-imeachtaí” a deir an tUasal Larkin. Luain ar 100 bliain, cothrom an lae, ó Eamonn Ó Duibhir Tá Maitiú díreach tar éis Dioplóma agus Bhéal Feirste, agus nach bhfuil Dúirt urlabhraí de chuid an ionaid d’fhill James Connolly ó Mheiriceá. Iarchéime a chríochnú in Ollscoil na Leitir Ceanainn sa chiorcal céanna ‘Aura’ gur ionad spóirt é an t-ionad Ar 26ú Iúil 1910, ar ché Dhoire, leag hÉireann, Gaillimh agus sin ar chúis éigin. go príomha agus nár tógadh an t- an Sóisialach mór cos ar thalamh na chríochnaigh Seán céim i nGaeilge & Luaigh an Comhairleoir Dessie ionad lena úsáid mar ionad ócáidí. hÉireann den chéad uair le seacht Iriseoireacht in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath le gairid. Bronntar scoláireachtaí ‘Fulbright’ ar bhonn bliantúil ar scoláirí Éirean- nacha, ar mhic léinn agus ar dhaoine gairmiúla chun cúrsaí iarchéime agus taighde a dhéanamh ag leibhéal ardoideachais agus in institiúidí gaolmhara i Meiriceá. Tá deiseanna tugtha ag na Tomas Mac Aoidh scoláireachtaí seo do scoláirí Éirean- nacha, do mhic léinn agus do Rinne Tomás Mac Aoidh ó Dhob- dhaoine gairmiúla chun staidéar, hair agus Éamonn Ó Duibhir ó léachtóireacht agus taighde a Mhachaire Gathlán an turas an dhéanamh ag príomh-ollscoileanna deireadh seachtaine seo caite nuair a agus institiúidí i Meiriceá ó 1957. d’fhág siad cuan Chill Chaoil i gCo. an Dúin lena mbealach a dhéanamh go 'Port Erin' ar Oileán Mhanann, turas timpeall 50 míle chaon treo. Scoil Samhraidh Ag labhairt dhó tar éis an turais, dúirt Tomás Mac Aoidh: “D’fhág Mhic Reachtain muid Contae an Dúin ar maidin Dé Sathairn agus thóg an turas beagán TÁ Scoil Samhraidh Mhic Reachtain os cionn dhá uair an chloig. Bhí an ar cheann de na himeachtaí Gaeilge aimsir go dona agus bhí orainn tais- is mó agus is tábhachtaí in Éirinn teal thríd ceo don chuid is mó den taobh amuigh d’Oireachtas na bhealach. D’fhan muid ar Oileán Gaeilge. Lonnaithe i dTuaisceart Mhanann thar oíche agus d’fhill Bhéal Feirste, is é an rud atá i gceist muid ar ais ar Chontae an Dúin ar an leis an Scoil Samhraidh ná féile Páistí ag baint suilt as Coláiste Charn Tóchair 2010 Domhnach. Bhí sé beartaithe againn GAELSCÉAL RÉIGIÚNACH 11 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

filleadh ar maidin Dé Domhnaigh, ach de bharr na drochaimsire, ní raibh LAIGHIN muid ábalta Oileán Mhanann a fhágáil Ceanncheathrú nua Choláiste na go dtí tar éis a dó a chlog”. Thaistil siad ar dhá fheithicil scaird- NUACHT sciála trí shuíochán, atá níos mó ná na bhFiann i mBaile an Bhairínigh gnáthfheithicilí scairdsciála. Chríochnaigh siad an dúshlán gan Le Meadhbh Ní Eadhra faidh fás go brách ar líon na nGaeilgeoirí sa tír seo,” ar cabhair ó aon bhád tacaíochta agus sí. “Tar éis os cionn 30 bliain a chaitheamh ag reáchtáil níor stop siad le linn an turais, ach D’OSCAIL an Coláiste Samhraidh, Coláiste na bhFi- gréasán náisiúnta de chlubanna óige trí Ghaeilge, chun na comhordanáidí ar an tre- hann, a doirse an tseachtain seo caite i mBaile an thuig muid go raibh gá le Lár-Ionad Óige a bhunú alamh ‘GPS’ (a bhí ar na feithicilí Bhairínigh i nDroim Rí. Tá foirgneamh ceannaithe ag chun spreagadh a thabhairt do dhaoine óga an scairdsciála) a sheiceáil, lena chinntiú Coláiste na bhFiann ann chomh maith le 20 acra ón Ghaeilge a labhairt. go rabhadar ag dul an treo ceart. Ord Sailíseach. Bhíodh Coláiste Talmhaíochta na Cuirfidh an t-ionad nua seo áiseanna iontacha ar fáil Sailíseach suite ann roimhe seo. Beidh ceanncheathrú do dhaoine óga in go leor réimsí éagsúla. Beidh Choláiste na bhFiann lonnaithe i nDroim Rí anois, stiúideo taifeadta, stiúideo damhsa, áiseanna spóirt agus beidh siad ag bogadh ó Bhaile na Manach i agus ionad eachtraíochta san áireamh ann. Chomh 13 chiliméadar mBaile Átha Cliath. Ag labhairt ag seoladh oifigiúil na maith leis sin, beidh áiseanna ann dóibh siúd le spéis de Chanáil Seoltar scéalta chuig: háise nua i mBaile an Bhairínigh an tseachtain seo san ealaín, sa drámaíocht, sa ríomhaireacht, sa ghri- [email protected] caite, dúirt Príomhfheidhmeannach Choláiste na anghrafadóireacht agus i staidéar daonnachtaí eile. Níl bhFiann, Caitríona Ní Cheallaigh, go raibh gá leis na spás ar bith fágtha ar chúrsaí an Choláiste i mBaile an Uladh le háiseanna cearta do dhaoine óga ionas gur féidir leo Bhairínigh an Samhradh seo, ach beidh coláistí an Ghaeilge a úsáid mar theanga bheo agus ionas go samhraidh eile de chuid Choláiste na bhFiann ag hathoscailt mbeidh idirghníomhaíocht ann as Gaeilge. teacht le chéile le haghaidh lá spraoi, trí mheán na “Mura gcuirtear na háiseanna sin ar fáil, ní thioc- Gaeilge, roimh dheireadh an tSamhraidh. le hAnton Mac Cába Bás ag rásaí i gCeanannas don TÁ Uiscebhealaí Éireann ag dul i leis. Anuraidh, maraíodh Padraig Céime sa Ghaeilge ar bhonn páirt- gcomhairle leis an Bhord Pleanála Campbell ó Chontae na hIarmhí, Óige Camros ag aimseartha. Leanfaidh na cúrsaí seo faoi phlean le 13 chiliméadar de dara bliain as a agus bhí seisean ag cleachtadh do ar aghaidh má léiríonn dóthain Chanáil Uladh a athoscailt. Beidh seo rása ag an am freisin. Ba é bás ceiliúradh daoine spéis iontu. Ta gach eolas le idir an Éirne i bhFear Manach agus chéile Phadraig an chéad bhás riamh i stair fáil ar www.rathchairn.net nó Cluain Eois i gContae Mhuineacháin. Le Meadhbh Ní Eadhra cúig bliana déag na rásaí seo. Cé gur ilchineálacht glaoigh ar 046 9432068. Agus ná Dúirt urlabhraí thar ceann an Bhoird thug teaghlach an Uasail Larkin le déanaigí dearmad go mbeidh Picnic go rabhthas ag deimhniú arbh é an DON dara bliain as a chéile, fios gur cheart do na rásaí dul ar chultúrtha Ráth Chairn ar siúl amárach an lá ar Bord a bheadh ag déileáil leis, fán maraíodh fear ag Rásaí Bóithre i aghaidh, cuireadh rásaí an Domh- fad le ceol ó Kila, Liam Ó Maonlaí Acht um Pleanáil agus Forbairt (Bon- gCeanannas i gContae na Mí. Tharla naigh ar ceal mar gheall ar Le Meadhbh Ní Eadhra agus go leor eile! neagar Straitéiseach). Cosnóidh an an eachtra thragóideach seo oíche dhrochaimsir. Bhí Stephen ag obair fiontar €35 milliún. Ba í an Chomhair- Shathairn, le linn do Stephen Larkin mar mheicneoir i gContae Ard BHÍ ÓIGE Camros páirteach in le Aireachta Thuaidh Theas a a bheith ag cleachtadh do rása. Ba as Mhacha agus bhuaigh sé a chéad imeacht a tharraing aird ar Cluichí GAA shocraigh air trí bliana ó shin. Ach is é Áth Mhic Giolla i gContae an Dúin do rása gluaisrothair i gContae Thír ilchineálacht chultúrtha le déanaí, stát-chiste na hÉireann a dhíolfaidh Stephen, agus maireann triúr páiste Eoghain ceithre seachtaine ó shin. nuair a tháinig grúpaí óige ón East- agus Damhsa na as. Dúirt urlabhraí thar ceann Uisceb- óin, ón bPolainn agus ón Ísiltír ar healaí Éireann go bhfuil súil acu tús a cuairt chuig cumann gasóg Camros. Briotáine sa chur leis an obair an bhliain seo Tháinig na grúpaí seo le chéile le chugainn. Osclaíodh Canáil Uladh in bheith páirteach i gclár darb ainm Chlub 1841. “Surviving Cultural Diversity”, agus Chuaigh sé ó Loch nEathach go dtí a mhair ar feadh seachtaine. Ghlac Le Kate Fennell an Éirne i ndeisceart Fhear Manach. ceannairí na ngrúpaí seo páirt i gclár Ach faoina 1880í, ní raibh an chuid a “Youth in Action” agus is as sin a MÁ tá fonn ort féachaint ar na cluichí bhí siar ó Bhaile Mhuineacháin inse- tháinig an clár nua. Bhí go leor Gaelacha i gcomhluadar Gaelach olta. Chuaigh an bád deireanach ó gníomhaíochtaí éagsúla á dhéanamh buail síos chuig Club an Chonartha ar Loch nEathach go Baile ag na daoine óga agus mar chuid den Shráid Fhearchair amárach agus ar Mhuineacháin in 1929. Dar leis an tseachtain, chuir siad dialann scan- an Domhnach áit a mbeidh siad ag scríbhneoir Darach McDonald as Clu- náin de na himeachtaí go léir le taispeáint na gcluichí go léir ar an ain Eois gur fiontar riachtanach é. “Tá chéile. Bhí imeachtaí ceiliúrtha ar scáileán óna 3 a chlog ar an Satharn frustrachas millteanach i gCluain siúl in Camross ag deireadh na agus óna 2 a chlog ar an Domhnach. Eois mar nach bhfuil sé ceangailte leis seachtaine, agus chuir James Dee- Más damhsa atá mar shuim agat is an Éirne,” ar seisean. “Is trua nach gan, Cathaoirleach ar Chomhairle féidir sult a bhaint as damhsa na féidir Canáil Uladh ina hiomláine a Contae Laoise, fáilte roimh na grúpaí Briotáine Dé hAoine seo chugainn, athoscailt, agus uiscebhealaí móra na go léir agus dúirt go raibh sé ag súil 30 Iúil i gClub an Chonartha. Tosóidh hÉireann ar fad a cheangal lena gur fhoghlaim siad go leor ón tseach- sé ar a 9.30i.n. agus tá saorchead chéile.” tain agus go mbeadh neart cairdis isteach. Freisin, beidh amhráin ón nua cruthaithe acu mar gheall ar an Bhriotáin le cloisteáil mar chuid gclár. d’fhéíle na gCultúr Domhanda i nDún Laoghaire an deireadh seach- “Ó Alba go Béal taine seo. Tuilleadh eolais ó www.breizheire.net agus www.festi- Feirste” Cúrsaí á reachtáil valofworldcultures.com

CLOISFEAR ceol Gaelach ó Albain ag an tAcadamh i agus Dún na nGall ag ceolchoirm a bheidh ar siúl i mBéal Feirste an nGaeltacht Rath Amanna oscailte tseachtain seo chugainn. Is iad na ceoltóirí a bheidh le cloisteáil ná Chairn nua Áras Maeve Mc Kinnon agus Lauren Mac Call, Ewan Mac Pherson, Doimnic Mac Le Kate Fennell Chrónáin Giolla Bhríde agus Griogair Labhruidh. Is ar an gCéadaoin 28 Iúil TÁ an deis ann an Fómhar seo clárú i TÁ amanna oscailte nua ag Ionad ag a 8.30in a bheidh “Ó Alba go Béal gcomhair cúrsa Dioplóma sa Cultúrtha Áras Chrónáin anois. Feirste” ar siúl sa Halla Mór, Iontabhas Ghaeilge nó Cúrsa Aistriúcháin Beidh siad ar oscailt gach Déardaoin 174 ar Bhóthar Aontroma, i mBéal Gaeilge-Béarla i Ráth Chairn a bhei- go Domhnach óna leath i ndiaidh a Feirste. dh á chur ar fáil ag muintir an hocht san oíche. Beidh níos mó ceoil Tá tuilleadh eolais ar fáil ag suíomh Bébhinn Ní Riagáin ón Nás agus Cormac Moore ón Camembert Quartet Acadaimh ó Ollscoil na agus cainte ná riamh ar siúl san Áras Chumann Cultúrtha Mhic Reachtain: agus Halla Thomas Prior i nDroichead na Dothra á shroicheadh acu chun a hÉireann,Gaillimh. Freisin, sa anois agus beidh seisiúin ceoil ann http://www.ccmr156.com/. bpósadh a cheiliúradh. bhFómhar 2011 cuirfear tús le Cúrsa ceithre oíche den tseachtain. 12 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 3 TUAIRIMÍ Ardán: Ollghéilleadh Gáis an Chéid seo

Le Thérèse Ruane shiúl saor in aisce d’ollchomhlachtaí baint saibhris agus tairbhe as gás agus haghaidh seirbhísí riachtanacha do idirnáisiúnta agus a leithéid. Is é Oll- acmhainní nádúrtha na nÉireannach! phobal na hÉireann. (Tá scair 82% ag á an ghéarchéim gheillea- ghéilleadh Gáis an Chéid seo é. In 2006, d’athghabh rialtas na muintir na Bolaive). grach sa stát seo ag dul in Sa Fhrainc, sa Rúis, sa Bholaiv, agus Bolaive a gcuid acmhainní nádúrtha, Tá acmhainneacht ollmhór sna lim- olcas gach lá. Táimid in go leor leor tíortha eile, rinne na a gcuid ola agus gáis, ar ais ó na cor- istéir eile ola agus gháis atá amuigh ó bancbhriste, tá cúlú eacna- rialtais idirbheartaíocht leis na comh- paráidí ilnáisiúnta agus rinneadh iad a chósta thiar na tíre seo, imchuach an maíochta domhanda ann, lachtaí gáis agus ola ar na téarmaí, ar náisiúnú ar mhaithe le muintir na tíre. Torcáin, togra na Dubhaise, Dún Ttá cúrsaí feirmeoireachta agus ias- na coinníollacha, ar na rátaí cánacha Faoi láthair, úsáidtear an brabús chun Chaoin agus go leor eile. Tá sé thar am caireachta buailte, tá fiontair bheaga agus ríchíosa agus ar úinéireacht stáit tograí a chur chun cinn maidir le ár n-acmhainní nádúrtha a náisiúnú agus mheánmhéide ag fulaingt. Gach na n-acmhainní. I gcónaí bíonn na hoideachas, sláinte, scéimeanna le agus idirbheartaíocht a dhéanamh in lá, tá gearradh siar ar sheirbhísí riach- comhlachtaí ag gearán, ach i gcónaí haghaidh pinsinéirí, páistí agus teagh- athuair ar chonarthaí amhrasacha na tanacha na tíre seo, seirbhísí sláinte, glacann siad leis na coinníollacha nua. laigh na tíre. nóchaidí ar mhaithe le muintir na tíre oideachais, leasa shóisialaigh srl - rud Cén fáth? Mar is gnó brabúsach ar fad I bhfómhar na bliana 2008, chaith seo. Lena chois sin, táim ag iarraidh ar atá ag dul i bhfeidhm ar na daoine é. Ach, anseo in Éirinn, a mhalairt de mé féin sé seachtaine sa Bholaiv agus na ceardchumainn, tríd an gcomh- leochaileacha sa phobal. scéal atá i gceist. chonaic mé dom féin éifeacht na pháirtíocht shóisialta, athshocrú a Cuireann sé ionadh an domhain Táimid ag tabhairt ola agus gás na dtograí seo ar chosmhuintir na tíre dhéanamh ar na ceadúnais agus na orm, le gach gearradh siar nua, le gach tíre seo uainn saor in aisce mar gheall agus an tairbhe a bhaineann siad astu. conarthaí amhrasacha maidir lenár n- athchóiriú nua, nach bhfuil trácht ar ar chonarthaí lofa a rinne airí chiste ola agus gáis, airgead a fuair an Chonaic mé pobail agus cosmhuintir a acmhainní nádúrtha chun saibhreas bith ag an rialtas seo ar athchóiriú a éilitheacha Fhianna Fáil ag tús na 4.8 milliún duine san Iorua ón gcáin bhí dóchasach do thodhchaí a gclann an pheitriliam a úsáid ar son mhuintir dhéanamh ar earnáil ola agus gháis na nóchaidí. Is conarthaí iad a ar ola agus gás de bharr úinéireacht a agus iad ag teacht chucu féin tar éis na na tíre seo. tíre seo. Bíonn saincheist úinéireacht mbaineann corparáidí ilnáisiúnta - bheith ag an stát ar na holacheantair, mblianta de choilíniú, bochtaineacht, Ní ar na bainc agus forbróirí agus saothrú na n-acmhainní agus ní muintir na hÉireann - tairbhe agus ó dhíbhinn ón scair de 67% atá deachtóireacht agus saint na gcor- amháin is cóir an milleán a chur mar nádúrtha - ola agus gás na mara - chun agus brabús astu. Is cion coiriúil é. Tá acu i Statoil ASA, an comhlacht fuin- paráidí ilnáisiúnta. Anois go bhfuil gheall ar an ngéarchéim gheilleagrach cinn in aigne na ndaoine níos mó gach sé thar am na conarthaí sin a shocrú as nimh is mó sa tír. ceannaireacht pholaitiúil láidir sa tír reatha; is féidir an milleán a chur lá. Tá daoine ag fiafraí cén fáth go an nua. Lena chois sin, an bhliain seo caite, sin, tá seans as an nua acu. freisin ar an míbhainistíocht mbaineann an Iorua níos mó tairbhe Is scannal amach is amach é nuair a cheannaigh an Iorua scair mhór ar os Cá bhfuil an cheannaireacht sin sa mheargánta agus ligean le sruth luach agus leasa as acmhainní nádúrtha na chuirtear i gcomparáid é leis an tslí cionn dhá billiún euro in Shell, tír seo? Tá sé dochreidte nach bhfuil na mbilliún dár n-acmhainní hÉireann ná muidne féin, saoránaigh stuama inar bhain rialtais i ndiaidh a maoinithe ag státchiste saibhris, ard- atheagar ar bith beartaithe ar thion- nádúrtha - Ollghéilleadh Gáis an an stáit seo. chéile san Iorua úsáid as acmhainní cheannasach na hIorua. Léiríonn an scal ola agus gáis na tíre seo. Dá Chéid seo, gan dabht. Tá daoine ag fiafraí cén fáth go gáis agus ola na hIorua le blianta infheistíocht sin gur imreoir lárnach í mbeadh scair 10% fiú amháin ag Is ball de chuid Sinn Féin ar bhfuilimid ag fáil réidh lenár n- anuas. An bhliain seo caite, mar an Iorua i dtionscadal gáis na Coiribe muintir na hÉireann i dtogra gáis na Chomhairle Bhaile Chaisleán an Bhar- acmhainní féin agus á dtabhairt ar shampla, chuir an Iorua €21 billiún sa agus go mbeidh muintir na hIorua ag Coiribe, bheadh billiún euro againn le raigh í Thérèse Ruane. Is ionann na deora

ag coinneáil siar iad siúd atá beo. na ndaoine a maraíodh ó dheas le linn agus iad ag iarraidh próiseas a bhunú a sraithmharfóir UVF, a mharaigh ar a Lena gceart a thabhairt dóibh, rinne na dTrioblóidí. bheadh inghlactha ag gach taobh. laghad 15 duine, ar phá-rolla an RUC i an tOirmhinneach Robin Eames agus Íocaíocht a rinneadh gan raic gan Túsphointe a bhí in Eames/Bradley. gceantar Mount Vernon i mBéal Denis Bradley a ndícheall chun múnla chonspóid. Bhí easnamh ann, ceart go leor, ach ba Feirste Thuaidh feadh na dTrioblóidí. de shórt éigin a leagan síos. Tugadh droim láimhe do mholadh é an ball laige is mó aige ná go raibh Agus mar is eol dúinn ó fhiosrúchán Le hEoghan Ó Néill An tseachtain seo caite, áfach, sin Eames / Bradley agus do gach rialtas na Breataine le bheith i gcean- Stevens agus ó fhiosrúcháin eile, bhí tugadh droim láimhe dá gcuid moltaí moladh eile dá ndearna siad. nas ar an phróiseas. an fear a thug grianghraf de Pat Finu- agus, lena chois, rinneadh díspeagadh Rud a fhágann nach bhfuil aon Níl agus ní raibh rialtas na Breataine cane dá mharfóirí, an fear a chuir an orthu beirt. mhúnla ar bith anois againn ná aon neodrach i gcogadh an tuaiscirt. Bhris gunna ar fáil dóibh, an fear a thiomáin í thig linne é a Lascadh iad roimhe seo, ar ndóigh, fhócas don phlé seo maidir le haimsiú siad gach riail sa leabhar, go hoscailte na marfóirí chuig an teach agus an fear dhéanamh. Dar leat go as a bheith ag moladh go mbeadh na fírinne. (Domhnach na Fola, imtheorannú, a tharraing an truicear, bhí siad uilig ar mbeadh sé sin soiléir íocaíocht £12,000 do ghaolta na Rud a fhágann go bhfuil gach dream piléir phlaisteacha), agus go rúnda phá-rolla MI5/an RUC. faoin am seo - do pho- ndaoine a maraíodh sna Trioblóidí. sa tuaisceart míshásta agus den (Brian Nelson, armáil na ndílseoirí Sa deireadh, tá caolseans ann go laiteoirí, do thráchtairí Moladh é sin a bhí ciallmhar, dar bharúil nach bhfuiltear ag caitheamh paraimíleatacha, dúnmharú Pat Finu- mbeidh próiseas ceart fiosrúcháin agusN don phobal in Éirinn agus sa liom, nó thug sé aitheantas oifigiúil do go cothrom leis na daoine a maraíodh cane, buamáil Bhaile Átha Cliath). agus athmhuintearais sa tuaisceart Bhreatain. gach duine a maraíodh, gan idirdhealú ar an taobh s’acu. Ní fiú a bheith ag iarraidh ar rialtas mar níor mhaith le rialtas na Breataine Ach ní fheiceann siad é. a dhéanamh eatarthu. Agus faoi mar a tharlaíonn am an na Breataine a bheith á bhfiosrú féin. a bpeacaí a léiriú os comhair an tsaoil. Ní aithníonn siad go fóill nach bhfuil Táthar ann a déarfadh gur mhasla é fhrustrachais, tosófar ar chaint anois Ní dhéanfadh siad é ar shlí chothrom. Agus níor mhaith le polaiteoirí agus ar ár gcumas próiseas a chur ar bun a airgead a bhronnadh ar dhaoine ar faoin Afraic Theas agus faoi Choiste na Nó is mó atá le cailleadh ag bunaíocht ‘ceannairí pobail’ náisiúnacha ná aon- dhéanfadh fiosrúchán cothrom ar maraíodh mac leo sna Trioblóidí, nó Fírinne a bunaíodh ansin. na Breataine ná ag aon dream eile. tachtaithe go nochtfaí cuid de na rudaí mharú 3,673 duine le linn na dTri- iníon nó athair nó matháir leo. Moladh Ach san Afraic Theas, ba iad ‘an Chaith corradh is 20,000 náisiúnaí déistineacha a rinne siad sin le linn an oblóidí. Coiste na Fírinne, nó cibé conspóideach gan dabht, ach túspho- lucht sceimhle’ (an ANC) agus lucht a tréimhse faoi ghlas sa tuaisceart as a chogaidh. ainm a ba mhian leat a thabhairt air. inte a bhí ann a leag síos an prionsabal dtacaíochta, an cine dubh, a bhunaigh bheith páirteach sna Trioblóidí. Dream ón taobh amuigh an t-aon Ní thig linne é a dhéanamh. nach bhfuil céimiúlacht ann i measc Coimisiún na Fírinne agus a d’úsáid é Mar gheall air sin, tá cuid mhór dream amháin a d’fhéadfadh próiseas Agus seachas caint a thuilleadh faoi na marbh. chun peacaí an rialtais bháin a scrúdú. eolais againn faoi mharú an 2,151 iontaofa a chur sa tsiúl. muidne ár bpeacaí féin a fhiosrú, ba Agus mar a dúirt Eames agus Ba iad na buaiteoirí a rinne an duine sin ar mharaigh grúpaí Poblach- In éagmais a leithéide, beimid cheart go ligfí do dhream ón taobh Bradley, ní cúiteamh a bhí i gceist acu. scrúdú ar dhrochghníomhartha na tacha iad. fágtha ag síorachrann faoi cén dream a amuigh theacht isteach leis an rud a Ghlac siad leis nárbh fhéidir luach a gcaillteoirí. Ach is scéal i bhfolach inniu féin é ba chiontaí as na Trioblóidí agus ár dhéanamh dúinn. chur ar bheatha dhuine. Íocaíocht Sa tuaisceart, ní raibh buaiteoir ann. scéal Bhrainse Speisialta an RUC/MI5 gcluasa lán le macallaí na marbh Eagras idirnáisiúnta neamhspleách. shiombálach a bhí i gceist; a bhí Leamhsháinn a bhí ann agus b’éigean agus a ról siúd in armáil agus in eagrú seachas macallaí an aosa óig sin ar Agus ba cheart go ndéanfaí go luath bunaithe ar an íocacaíocht €15,000 a do gach uile dream géilleadh. dílseoirí paraimíleatacha. mhaith leo bogadh ar aghaidh chuig é nó tá an síorachrann faoi na mairbh thug rialtas na 26 Chontae do ghaolta Rud a d’aithin Eames agus Bradley Mar a thug Nuala O’Loan le fios, bhí sochaí nua iarsheicteach. GAELSCÉAL TUAIRIMÍ 13 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 • Ní den chéad uair tá mearbhall orm

anois tar éis a gcuid maoin dodhéanta. orainn ar oileán beag bídeach ar ar ndóigh ach breathnaím orm féin intealachtúil a easpórtáil agus Mar an gcéanna agus muid ag imeall na hEorpa. Tá domhan mór le agus ar an Mór-Roinn i dtéarmaí gur tagann ioncam uaidh sin, abhaile go trácht ar theorainneacha caithfidh feiceáil againn agus is locht orainn é cuid den Aontas Eorpach mo thír hÉirinn. Dá mhéad easpórtáil den muid freisin tosú ag breathnú ar mura gcuireann muid an stró orainn bheag. Nuair atá mise i gCiarraí tá sórt seo gur féidir linn a dhéanamh bhealaí nua maidir le heisimirce féin dul agus é a bhlaiseadh. mé i gCiarraí san Eoraip mar atá Bor- Le Conall Ó Móráin is ea is fearr an scéal don eacna- agus inimirce. Bhí am ann gurbh Tá a fhios agam go maith gur difir- deaux san Eoraip. Anois má maíocht againn é. Seo foinse teacht fhocal scanrúil an focal eisimirce iúil an scéal ar fad é dóibh siúd go bhogaim go dtí Bordeaux an bhfuil isteach nó ioncam na tíre ar a mar go mbíodh ar Sheán nó Máire gcaithfidh dul ar eisimirce cheal mé tar éis dul ar eisimirce nó an ndíolann comhlachtaí cáin agus a an tír d’fhágáil agus gur mhór an oibre agus cheal na scileanna atá ag bhfuil mé fós sa bhaile? hí am ann tráth nuair a choimeádann seirbhísí rialtais ag teastáil chun obair d’fháil sa bhaile. Tháinig na mílte Polannach go dhéanadh duine rith. Agus ar ndóigh rud an-tar- Tá ceist seo na scileanna agus na hÉirinn, na hÉireannaigh nua mar a táirgeadh ar earra, raingteach maidir leis an ngeilleagar Má chaitheann tú ceithre scolaíochta ag croílár aon thugtar orthu, agus le dhá bhliain Bchuireadh i mbosca é seo ná gur cuma cá bhfuil comh- lá i Londain agus trí lá in díospóireachta faoi eisimirce. anuas tá na mílte acu tar éis muid agus d’easpórtáladh é lacht lonnaithe, in Éirinn nó san Ind, Daoine gan scileanna a bhformhór d’fhágáil arís agus Londain ar a dtri- thar lear. Mar a chéile le daoine, i gCeatharlach nó i nGort an Choirce. Éirinn an féidir baile a acu siúd go mbíonn orthu obair all, chun dul ag obair ar infreas- nuair a d’imíodh duine thar lear ag Níl bac in aon chor orthu siúd atá ag thabhairt ar an áit seo? bhunúsach a lorg thar sáile. truchtúr na gcluichí Oilimpeacha a obair deirtí go raibh an duine sin tar tabhairt faoin sórt seo oibre de bharr Ach má tá cónaí ormsa i San Fran- bheidh dá rith sa Ríocht Aontaithe i éis dul ar imirce. Ach tá an saol iad bheith rófhada ón margadh. seans nach bhfillfeadh siad ar an dtír cisco agus má bhogaim, ar thóir 2012. An bhfuil na Polannaigh sin athraithe go hiomlán. Díolann an tír Margadh oscailte domhanda atá arís cheal pósta nó adhlactha. Ach oibre, go Nua-Eabhrach, ní cheaptar tar éis sinne d’fhágáil agus, dá bhrí seo luach níos mó de sheirbhísí thar anois ann agus, ag dul le hábaltacht arís tá an saol athraithe go mill- go bhfuil mé tar éis dul ar eisimirce. sin, an bhfuil siad tar éis dul ar lear anois ná mar a dhíolann muid dearaidh agus cumas cruthaitheach, teanach mór. Is é an chéad rud go Ar an mbonn céanna má lonnaím eisimirce nó an bhfuil siad ar a d’earraí crua. Thóg an coincheap tá an t-ádh linne go bhfuil fíorchu- dteastaíonn ó chéimí ollscoile nó mé féin i mBéal Feirste ó Bhaile Átha mbealach abhaile arís tar éis cuairt seo, go mbeadh muid ábalta earraí mas díolacháin againn freisin. coláiste tríú leibhéal a dhéanamh Cliath ní cheapann aon duine go fhada a thabhairt orainne? ‘boga’ a dhíol thar sáile, roinnt ama Chomh maith le hioncam a thuil- ná, ar a laghad, bliain a chaitheamh bhfuil mé tar éis dul ar eisimirce in Agus anois cá seasann mo chairde ar m’intinn tuiscint iomlán bheith leamh tá buntáiste eile le trádáil san Astráil nó pointí is faide uainn ainneoin go bhfuil mé tar éis teo- a oibríonn i Londain i rith na seach- agam air ach i ndáiríre mise atá dúr agus geilleagar domhanda. Déanann más ann dóibh. rainn a thrasnú. Má théim go taine agus a fhilleann ar an tír seo seachas an coincheap. sé cealú ar theorainn mar níl a lei- Deir tuarascáil na hInstitiúide um Londain ag obair, áfach, féachtar air agus ar a dteaghlach ar an Aoine An bealach is simplí le théid de rud ann agus teorainn ag an Thaighde Eacnamaíochta agus sin mar eisimirce. Thabharfadh sé chun an deireadh seachtaine fada a smaoineamh air ná díriú ar chomh- idirlíon. Fiú údaráis na Síne Sóisialta (ESRI) a foilsíodh lá nó dhó seo le fios go mbíonn orainn dhá chaitheamh anseo, sa bhaile. Nó an lacht innealtóireachta. Má tá siad tuigeann siad an méid sin in ain- ó shin go mb’fhéidir go mbeidh cheannteideal a chomhlíonadh seo baile? Má chaitheann tú ceithre siúd ag dearadh droichead san Araib neoin na n-iarrachtaí atá dá eisimirce ón tír seo chomh hard le ionas gur féidir a rá go bhfuil duine lá i Londain agus trí lá in Éirinn an Shádach, abraimis, agus cuireann ndéanamh acu cinsireacht a 160,000 duine sna cúig bliana atá tar éis dul ar eisimirce, sin fad agus féidir baile a thabhairt ar an áit seo? siad a gcuid pleananna go dtí an dhéanamh ar innill chuardaigh amach romhainn. Ach is í an cheist teorainn. Ní den chéad uair tá mearbhall Araib Shádach i ríomhphost, tá siad cosúil le Google. Tá sé beagnach ná céard is ciall leis seo? Tá cónaí Ach is Eorpach mise. Éireannach orm. Cearta Féinchosanta le Moladh Ag stiúrú an lucht

ach cheap mé le blianta, ó thosaigh mé mar iriseoir agus mé ar dualgas sna cúirteanna, go raibh an dlí ar thaobh an ghadaí agus an buirgléara i bhfad rómhór. Le Bernie Ní Fhlatharta Nach bhfuil sé de cheart againn ár maoin, go speisialta an teach ina bhfuil muid inár gcónaí, a chosaint? Tá an teaghlach in ainm is a bheith mar aoi dheireadh thiar thall tá chroí an phobail, tá sé sin ráite i mBun- uinéirí tí ag fáil aitheantais gur reacht na hÉireann, ach faoi láthair cén leo a maoin agus ní leis na buir- tslándáil atá muid a fháil in aghaidh buir- Fgléirí. Níor thuig mé riamh cén gléirí ná aon bhriseadh isteach orainn? fáth a raibh a leithéid in ann Deirimse nach bhfuil aon chearta sib- cúiteamh a fháil ó árachás an teaghlaigh. hialta ag aon ghadaí na buirgléir a lea- Briseann siadsan isteach i do theach agus gann cos isteach ar thalamh nó teach má ghortaíonn siad iad féin, tá tusa príobháideach. ciontach! Ach anois tá dlí nua á phlé a Go bunúsach cé na cearta atá ag dul thabharfaidh roinnt cumhachta dúinn dóibh nuair a chuireann siadsan isteach inár dtithe chun ár maoin a chosaint.Faoi orainne. Níl aon chearta tuillte acu. láthair is cuma cén tslándáil in aghaidh Caithfear rialacha a leagan síos a buirgléirí atá sa teach agat, tá tú ciontach thugann ómós do chearta an duine ina má ghortaíonn siad iad féin agus iad i theach féin. mbun a ngnó - sin thusa a robáil! Bheadh sé iontach ar fad muna Cuireann sé seo ag smaoiniú mé ar an mbeadh gá le rialacha ar chor ar bith agus fheirmeoir sin i Sasana a chaith buirgléir go mbeadh meas ag gach uile dhuine ar agus a mharaigh gadaí a bhí ag déanamh an duine eile. Bheadh deireadh le dún- iarrachta briseadh isteach. mharú, gadaíocht, bréaga. . . gach uile Níos gaire don bhaile tá Pádraig Nally a pheaca in aghaidh an duine. mharaigh fear a bhí ag déanamh an rud Ach sin ‘Utopia’ agus ní dóigh liom go

céanna i gCo Mhaigh Eo. bhfeicfidh mise ná tusa an saol sin sa ré Ag stiúrú an lucht Níl mise ag iarradh aon duine a mharú seo faraor. 14 TUAIRIMÍ GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010

Gaelscéal An Chuasnóg, Baile Ard Eagarfhocal An Spidéal, Co. na Gaillimhe Caithfear Éisteacht!

SIN an mana a bhí ag Máirtín Ó sin in Éirinn an lae inniu? Tá rud beag. Tús an aistir sin ná an hathruithe a theastaíonn ag an Cadhain agus cuireadh é sin in iúl muid ag feidhmiú taobh istigh fhreagracht phearsanta a ghla- leibhéal sin chomh maith. Ach, arís le léiriú de shaol agus den dlí, ach an bhfuil muid ag fei- cadh. Cén duine againn nár má tá dream ag labhairt amach shaothar an Chadhnaigh ag Taib- dhmiú mar is ceart? Ní gá ach chaith an iomarca, nach chun cearta saoránaigh a cho- hdhearc na Gaillimhe i rith na breathnú ar bhua na Mí ar chon- ndeachaigh rud beag thar fóir in saint agus a neartú, níl aon seachtaine. Meas tú nach tae Lú, galamaisíocht Ivor Callely amanna le linn ré an Tíogair mhaith dóibh labhairt leo féin. Ní mbeadh díomá, go deimhin can- os comhair choiste an tSeanaid, Cheiltigh? An té atá gan pheaca mór do na ceannairí atá againn - tal, ar fhathach litríochta agus gnóthaí Fingleton, Fitzpatrick, mar a déarfá caithidís an chéad ó thaobh polaitíochta, institiúidí, fealsúnachta an Chré Dhuibh dá na forbróirí agus na hinstitiúidí chloch. Ach, tá gá labhairt amach cultúir agus pobail - a bheith ann dtiocfadh sé ar ais agus Éire na airgeadais le feiceáil go bhfuil ar na cúrsaí seo. Tá gá plé a agus toilteanach an teach- mílaoise nua seo a fheiceáil? muid mar náisiún imithe ar strae dhéanamh leis an aos óg maidir taireacht a chloisteáil. Chuige sin Bhí seisean ag agóid ar son ar fad ó fhís an Chadhnaigh. Ach, le céard atá ceart agus cóir, caithfidh siadsan breithiúnas a chearta na cosmhuintire, níl deireadh an scéil scríofa fós. seachas díreach céard atá thabhairt orthu féin agus ar a chothrom na féinne do chách Bhí an Cadhnach mar chuid de dleathach. Caithfidh muid an spi- bhfuil siad ag déanamh chun an agus shaoirse cainte, chultúrtha ghluaiseacht leathan pobail. Lab- orad seo a mhúscailt sa bpobal go ceart agus an chóir sin a chur agus eacnamaíochta muintir na hair siad amach agus throid siad háitiúil, go réigiúnach agus go chun cinn i ndáiríre. Ní mór hÉireann. Bhí spiorad an chirt ar son a gcearta. Tá an mianach náisiúnta. Ansin amháin is féidir dúinn labhairt amach, ach ní mór agus na córa ina chroí agus ina sin fós ionainn ach go mb’fhéidir linn labhairt go muiníneach ar an dóibhsan éisteacht. ..Caithfear aisling. Ach, cá bhfuil an spiorad go dteastaíonn an tine a fhadú stáitse domhanda faoi na éisteacht!

LITREACHA chuig an Eagarthóir Cuirtear litreacha chuig [email protected]. Iarrtar oraibh a bheith chomh gonta agus is féidir.

Litir Neandartal 'Wilma'. sapiens ag plé go collaí leis an Néandartálach ag plé go collaí le duine cuid mhaith dá éirim aigne a Glactar coitianta leis go bhfuil Néandartálach san Eoraip agus san chéile, cathain a rinneadh aon fháil ar ais le 12,000 bliain, is léir go A Eagarthóir, a Chara, na hAfracaigh beagáinín beag Áise, ach nach raibh aon phlé collaí chine amháin daonna den dá bhfuilimid fós ag broic le laigí móra Chuir mise an-spéis san alt le Pól difriúil leis an gcuid eile den chine ag homo sapiens sapiens na chineál. Níl fianaise ar bith gur spioradálta agus moráltachta. Mac Cana a foilsíodh ar lch 20 in daonna trí chéile. Cad ina thaobh hAfraice leis an Néandartálach. mhair an Néandartálach níos faide Do Chara, Gaelscéal an 16 Iúil, 2010, 'An Néan- nó conas? Is é an chúis atá leis gur Tátal eile atáthar a bhaint as, nach ná 26,000 bliain ó shin. Músclaíonn Séamas de Barra, dartálach --- beo go fóill. Cá háit? as an Afraic a leath an cine daonna ón lánúin chéanna go bunúsach a sé ceist eile: cathain a tháinig an 83 Mulláin Beaufort, Ráth Fearnáin, Ionainn féin!', ach ní fheadar i ar fud an domhain, agus gur tho- shíolraigh a bhfuil de dhaoine duine daonna chun cinn? Is léir ar Baile Átha Cliath 14. dtaobh Néandartálach Mhic Cana. saigh an cine daonna ar athrú ó daonna ar an saol sa lá atá inniu fhianaise na n-iontaisí go Is é an chéad rud atá le tabhairt d'fhág sinsir na coda eile againn an ann. Ach níl sé sin loighciúil. Is é ndeachaigh homo sapiens sapiens i faoi deara ar an bpictiúr den Néan- Afraic. Níl sna hathruithe sin ach tuairim fhormhór na n-eolaithe i bhfad chun tosaigh ar na homainidí A Eagarthóir, dartálach atá ag gabháil leis an alt a athruithe an-mhion ar fad ó thaobh gcónaí, dála an scéil, go bhfuil sé le go léir eile timpeall 30,000 míle bli- Ba mhaith liom tagairt a dhéanamh dhealraithí is atá sé linne inniu. Go na géinitice de, agus na tátail léamh ar an DNA gur ó aon lánúin ain ó shin, i gcúrsaí mhéid na do litir an “Tuaisceartach deimhin, is minic a chonaic mé féin atáthar a bhaint as an staidéar is amháin a shíolraigh a bhfuil de hinchinne ag homo sapiens sapi- Lagchroíoch” in eagrán na seach- daoine mar é lasmuigh de thithe déanaí ar an Néandartálach, níl siad dhaoine daonna ar an saol. Tá ens. Agus rud is inspéise ná sin féin, taine seo. Do tagair mise cheana don tábhairne ar fud na tíre. Ní dóigh le baint dáiríre. Cuir i gcás tá fianaise na heolaíochta ag teacht le gur laghdaigh ar mhéid na _ dúchasach atá fé chaibidil aige ina liom go rachadh sé síos rómhaith le ciníocha Afracacha ar beag gruaig a teagasc na hEaglaise Caitlicí ina hinchinne ag homo sapiens sapiens litreach. Tá spiorad ailt 31 beo folláin hAdolf Hitler gan an máistirchine a fhásann ar a gceann. Tá ciníocha thaobh sin [feic leat Humanis idir 30,000 bliain ó shin agus i RnaG agus TG4 – is cuma cad a bheith á shamhlú le gach uile pháirt Áiseacha ann nach mbíonn clúmh Generis an Phápa Pius XII (1950)]. 12,000 bliain ó shin. Creideann na mhaíonn said mar mhalairt air. den Ghearmáin. Is é an tuiscint a nó fionnadh orthu. Formhór na Nuair a bhíonn cine an-láidir ann, Críostaithe i bPeaca an tSinsir, agus Tá láithreoirí na cláracha mún- bhí go dtí seo ar an Néandartálach nAfracach tá col acu le bainne, agus de réir a chéile éiríonn leo an na droch-iarmhairtí a bhí air sin. laithe go maith thar na blianta i gur homainid ba ea é ceart go leor tá an ceathrú cuid de na Cúgasaigh iasacht a ruaigeadh as a gcoim- Ach ní droch-iarmhairtí spioradálta gcéard na cinsireachta ag leithéidí ach nár dhuine daonna é. Na [Caucasians] atá ar an gcuma pléasc. Is iontach le rá é go bhfuil amháin a bhí air ach droch- Póilín agus Páidí. Dá bhrí sin cad eile hargóintí go léir i gcoinne an Néan- chéanna. Agus ar a shon sin is uile 82% de mhuintir na hÉireann ar iarmhairtí ó thaobh éirime aigne a dhéanfadh mac an chait ach luch a dartálach a bheith ina dhuine daon- bíonn dreamanna carthanachta ag aon dul ó thaobh géinitice de leis an chomh maith, 'dorchú na mharú. Sé mo bharúil ná go_ na na, tá siad á gceistiú an-mhór i maíomh as an obair mhór go léir a chéad dream a bhain Éire amach hintleachta' mar a thugtaí ar a lei- láithreoirí an rud beagnach ar eagla láthair na huaire. Ar a shon sin is bhíonn siad a dhéanamh nuair a idir 15,000 agus 16,000 bliain ó théid. Is iontach le rá é, ach más ag go gcaillfeadh siad a bpostanna dá uile ní chreidimse gurb iad na tátail chuireann siad ba agus gabhair shin. Ó Thír na mBascach a tháinig dul in olcas a bhí homo sapiens ndéanfadh said a mhalairt. Is rud chearta atá á mbaint ag na heo- chun na hAfraice! an chéad dream sin, agus níl ach sapiens idir 30,000 bliain ó shin fíor bhaolach í an fhírinne. laithe as an staidéar is déanaí atá Fuair lucht taighde amach le difríocht an-bheag ar fad idir 82% agus 12,000 bliain ó shin, gur tho- Ní gá don “Tuaisceartach déanta ar rian na Néandartálach ar déanaí nach bhfuil aon rian den de mhuintir na hÉireann agus saigh fás iontach 12,000 bliain ó Lagchroíoch” a bheith mó buartha Eoráisigh an lae inniu. Ní chreidim, Néandartálach ar Afracaigh an lae muintir Thír na mBascach sa lá atá shin. Is ansin a tosaíodh ar an ansin sna críocha gafa, mar tiocfaidh cuir i gcás, nach ón aon lánúin inniu, ach idir 1% agus 4% de inniu ann. bhfeirmeoireacht. 6000 bliain ó deireadh le ré na mbréag mar a tha- amháin a shíolraigh gach a bhfuil ghéinte na nEoráiseach, is géinte Ach tá ceisteanna an-inspéise shin a chonacthas na chéad gann deireadh le gach rud eile. A de dhaoine daonna ar an saol inniu, iad a bhí sa Néandartálach chomh múscailte ag lucht taighde ar an chathracha ar an saol. Agus in 1969 thúisce is fearr. tugaimis 'Ádamh' agus 'Éabha' ar maith. Is é an tátal mór atáthar a Néandartálach. Cuir i gcás, má bhí chuaigh daoine daonna isteach ar Is mise, an lánúin úd, nó 'Fred' agus bhaint as sin go raibh homo sapiens homo sapiens sapiens agus an an nGealach. Má éirigh leis an Antón Breathnach. GAELSCÉAL Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 TUAIRIMÍ • 15 Éire Crp. ina féimheach faraor

freagraí cuí agus bronntar iad i tíre “seasmhach” in áit “diúltach” bhfoirm tuairiscí cuimsitheacha, mar a bhí, fós féin tá an rátáil is údarásacha. fearr Aa1 cailte againn le dhá bhli- Deirtear faoi fhírinneacht na n- ain anuas agus muid ag íoc go daor iliomad pobalbhreitheanna a fhe- as. Le Páidí Ó Lionáird icimid na laethanta seo go Táim nach mór críochnaithe ach bhfaightear na freagraí ag brath ar fan liom don deireadh mar is dóigh na ceisteanna a chuirtear agus go liom go bhfuil sé tábhachtach go ndréachtar na ceisteanna ag brath léann tú an méid seo. á beagán tuisceana agam ar cé atá ag díol as an bpobalbhrei- Thit luach an Euro fá 10% le bli- i dtaobh cúrsaí eacna- th. Ar ndóigh bheadh sé ró-éasca ain anuas in aghaidh an Dollair. maíochta – fíor-bheagán. Thit sé de bharr go bhfuil amhras Tuigim go mbaineann go faoi mhéadú ar easnamh buiséid i leor dár luach eacna- I súile na gcomharsan, dtíortha an AE, an Ghréig, an Tmaíochta le luach táirgíochta agus Spáinn agus Éire ina measc. Chial- táimid go hiontach. easpórtála na tíre. Tuigim gur as lódh sé seo amhras faoi inniúlacht seo ar fad a ríomhtar GDP agus GNP Táimid ag dul i ngleic aisíoc na bhfiacha náisiúnta. I agus an difríocht eatarthu. Ar lenár bhfadhbanna sainte measc na gcúiseanna go bhfuil eas- ndóigh tuigim freisin gur fearr i dar leo. Dá mbeadh an namh ar bhuiséad na hÉireann tá bhfad é má bhíonn 90,000 duine sé seo - go bhfuil fiche dó billiún dífhostaithe seachas 456,000 faoi fhírinne ar eolas acu. Euro caite againn ag cobhsú ár mar atá faoi láthair agus ag dul i gcórais bhaincéireachta. Sin méid, nó níos fearr fós, muna glacadh leis gur mar seo a bhíonn i €22,000,000,000.00 agus an mbíonn duine ar bith dífhostaithe ngach cás nuair is rud é nach formhór de curtha i bpoll gan tóin in aon chor. ndíoltar as an bhformhór mór darb ainm Anglo Irish. Ina dhiaidh sin, níl tuairim agam díobh ach le díolachán na nuachtán I súile na gcomharsan, táimid go agus chaithfinn tráthnóna (an- de bharr a dtoraidh. Ach fós, is fiú hiontach. Táimid ag dul i ngleic fhada agus b’fhéidir meisciúil) a smaoineamh air. lenár bhfadhbanna sainte dar leo. chaitheamh i dteannta mo chomh- Ní shásaíonn sé seo an Taoiseach Dá mbeadh an fhírinne ar eolas cholúnaí Conall Ó Móráin chun aon áfach. Ní shásaíonn sé an acu. ghreim a fháil ar mhionsonraí áisíneacht rátáil fiacha Moody’s Seachtain inar dearbhaíodh ealaín an airgeadais. ach an oiread. Cosúil liomsa tá duine d’iar-laochra na tíre ina Chuala ár dTaoiseach, Brian Moody’s amhrasach faoi na fógairtí fhéimheach agus duine dár bpo- Cowen, agus é ag tabhairt amach seo ar fad ach tá Moody’s difriúil laiteoirí ina fhéimheach go mórál- faoi iriseoirí agus na meáin de uaimse sa tslí is nach féidir liomsa ta, tá siad araon ag lorg trua agus bharr tuairisciú “…forleatach, diúl- ealaín nach dtuigim. ar idir 1,800 agus 1,900 gnó nó aon ní a dhéanamh faoi. Trí rátáil maithiúnais ag an am céanna tach…” a bheith ins na meáin ar fad Má táimid tagtha as an gcúlú eac- comhlacht gnó i mbliana amháin na tíre a laghdú go Aa2 in áit Aa1 uainn. faoi staid eacnamaíochta na tíre. namaíochta, conas go bhfuil na agus go dteipfidh ar thuilleadh an mar a bhí, is féidir le Moody’s cur Caithfidh Seán Fitzpatrick Bhí sé ag tabhairt amach mar, go scuainí dóil ag dul i bhfad gach bhliain seo chugainn?! An bhfuil na lenár gcruatan go mór. Méadaíonn maireachtáil ar pé blúire hoifigiúil, agus tagann na húdaráis seachtain? Má táimid tagtha as healaíontóirí seo as a meabhair? An an t-íosghrádú seo costas aisíoc flaithiúlachta a cheadóidh a bhean ar fad lena chéile ar an gceann seo, conas go dtuarann na heacna- bhfuilimidne as ár meabhair le iasachtaí leatsa agus liomsa fá 1% chéile dó. Níl aici ach cnubadh go bhfuil Éire Crp. tar éis teacht as maithe (na daoine céanna a aon- héisteacht leo? An bhfuil aon rogha nó 2% nó 5% ag brath ar cé mhéad a €3.6m. an bpoll domhain ina raibh sí, go taíonn go bhfuil sé thart) go gcaill- againn? Nó an é go bhfreagraíonn chosnóidh sé ar ár mbainc airgead Caithfidh Ivor Callely náire 20 lá bhfuil an cúlú eacnamaíochta thart fidh na mílte eile a bpoist sa bhliain siad na ceisteanna a chuirtear a cheannach ar na margaí ar fionraí ón Seanad a fhulaingt gan go hoifigiúil agus go bhfeabhsóidh amach romhainn? Má tá an taobh orthu? Ceisteanna atá dírithe agus idirnáisiúnta. In ainneoin gur chuir tuarastal ná costais. dath na spéire agus caighdeán eile den stoirm bainte amach pointeáilte i dtreo an ghloine leath- Dietmar Hornung, ainilísí Moody’s Sin an méid a chaithfidh siad san amhráin na Eoraifíse freisin. againn, conas go dtuarann na lán a chur os ár gcomhair. Íocann d’Éirinn, aguisín lena tharrain- a aisíoc. Íocfaidh muidne an chuid Anois seo cuid (bheag) den healaíontóirí céanna go dteipfidh na ranna éagsúla rialtais as a gcuid greacht á rá go bhfuil geilleagar na eile as a saint siúd áfach.

LITREACHA chuig an Eagarthóir

Gaeilgeoirí mí shasta mar urlabhraí Gaeltachta muna neofá go bhfuil freagra ‘báúil’ mBéarla thar acmhainn neamhiontas Fhine Gael i dtaca le cleachtais Fine bhfuil urlabhra na Gaeltachta aige? Gribben i mBéarla. Tá easpa cumarsáide an ghnáthdhuine san leis an nGaeilge agus an Cuireadh an cheist réasúnta seo rianúlachta i bhfreagra Gribben abairt seo. Ag deireadh na teach- nGaeltacht trí chéile. Is é an Gael i leith na Gaeilge chuig Vincent Gribben- 'Head of chomh maith. Nuair a ceapadh Síle taireachta, áfach, míníonn Gribben neamhiontas sin a thug orthu A Eagarthóir, a chara, Internal Communication, Fine De Valera mar aire Gaeltachta dúinn go bhfuil dáir suirí ar urlabhraí Gaeltachta a cheapadh a Gael' - le déanaí. Ba dhóigh le cháin Fine Gael an cea- Frank Feighan agus go labhróidh ar neamhchead do Téann focal le gaoth agus téann duine ar an dteideal mórthaibh- pachán sin go láidir. dteastaíonn uaidh siúl mhuintir na Gaeltachta. Tá ceist buille le cnámh. Ábhar maíte ag seach réamhluaite go mbeadh Bhí an ceart ar fad amach le Conradh na amháin againn. Cathain a dhéan- Fine Gael le fada an lá anois is ea ealaín na cumarsáide go paiteanta acu. Is léir anois, Gaeilge!!! faidh Fine Gael leorghníomh sa an ‘bhá’ atá acu leis an nGaeilge. Ar ag an t-uasal Gribben. Tá fabhban- áfach, gur ‘bá’ aon 3 His discussions bhfaillí seo? eagla aon mhíthuisceana, áfach, na cumarsáide i bhFine Gael, fara- uaire ab ea í sin ag to date Conradh ‘Bá’? Ní leor focail mhóra agus b’fhéidir nár mhiste an focal sin or. Grinnigh an freagra ‘báúil’ a Fine Gael. Mhínigh na Gaeilge have mogaill fholmha a thuilleadh. ‘bá’ a thabhairt chun léire ábhairín fuaireamar ar an gceist a sheola- an ‘ceannasaí been cordial and faoi mar a réalaíodh í go cruthanta mar chuige i nGaeilge. cumarsáide’ dúinn constructive. Beannacht, i bhFine Gael le déanaí. Níos túisce 1. Frank Feighan TD is not the ansin: Abair ‘Bá’! Tá súil Liam Carson, Lillis Ó Laoire, Pádra- an mhí seo, cheap Enda Kenny an first Deputy with responsibility for 2 Frank Feighan TD agam go n-éiríonn le ic Breathnach, Brenda Ní Shúilleab- t-uasal Frank Feighan mar Gaeltacht Affairs with limited is take lessons in Irish to Frank Feighan an cliúsaí háin, Muiris Ó Meara urlabhraí Gaeltachta an pháirtí. Irish. Síle De Valera served as Min- improve his communication sin Conradh na Gaeilge a Biddy Jenkinson, Gabriel Rosen- Ardaíonn an ceapachán sin ceist ister for the Gaeltacht with limited skills in the language and is happy mhealladh gan ró-mhoill. stock, Theo Dorgan, Caitríona Ní an-bhunúsach, mar atá, conas is Irish. Ní gá go mbeifeá i do ‘chean- to do so. Caithfear a admháil go Ní bhaineann an ceapachán seo Chleirchín, Proinsias Mac a’ Bhaird féidir le Frank Feighan feidhmiú nasaí cumarsáide’ ionas go n-aith- dtéann teanntás Gribben ar an le Frank Feighan per se ach le 16 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 4 CÚRSAÍ SAOIL Caillte sa Chnoc Stair Oilithreacht Chruach Phádraig

nach Chrom Dubh a chuirtí tús le Féile Lughnasa in ómós don dia, Lugh. Tt . agus deirtear go raibh sé céasta ag deamhain a tháinig chuige i bhfoirm préachán. Tá roinnt scéalta éagsúla Le Treasa Bhreathnach ann faoi bhua Naomh Pádraig ar Chrom Dubh. I gceann de na scéalta seo deirtear gurbh cheann fine (cineál taoisigh) é Crom Dubh a d’iarr Naomh eidh oilithreacht thraidis- Pádraig rud le n-ithe air. Sheol Crom iúnta Chruach Phádraig ar Dubh a tharbh chuig Naomh Pádraig siúl ar an Domhnach an 25ú ag súil go maródh sé an naomh, ach den mhí seo. Is oilithreacht ghéill an tarbh don naomh agus lig sé bhliantúil í seo atá á dó é a mharú agus é a ithe. Bhí Crom déanamhB ag muintir na tíre seo le os Dubh ar buile agus d’iarr sé ar Naomh cionn 5,000 bliain. Cé go bhfuil Cru- Pádraig a tharbh a thabhairt ar ais dó, ach Phádraig aitheanta mar chnoc táb- agus fios maith aige nárbh fhéidir leis hachtach do Chríostaithe na tíre bhí é seo a dhéanamh. Rinne Naomh tábhacht stairiúil ag baint leis an Pádraig an tarbh a aiséirí tríd a chuid gcnoc seo in aimsir na bPágánach cnámh agus craicinn a chur ar ais le chomh maith. Is é ‘Domhnach na Cru- chéile. Tá dhá insint éagsúla ar aiche’ a thugtar ar an Domhnach dheireadh an scéil seo. Sa chéad deireanach i mí Iúil, an Domhnach a insint deirtear go ndeachaigh éacht dhreapann na mílte duine an Chru- Naomh Pádraig chomh mór sin i ach, ach tá roinnt ainmneacha eile ar bhfeidhm ar Chrom Dubh gur iom- an lá seo sa stair, ‘Domhnach Chrom paigh sé láithreach ar an Dubh’ ceann acu sin. gCríostaíocht. Sa dara hinsint deirtear Ba é Crom Dubh ceann de na déithe gur iompaigh a tharbh féin ar an is tábhachtaí a bhí ag na Ceiltigh agus gceann fine agus gur mharaigh sé é. tá scéal dheireadh a shaoil fite fuaite i Cibé cén scéal atá fíor, má tá aon scéal Naomh Pádraig agus tús na cheann acu, tá sé iomlán soiléir go Críostaíochta in Éirinn. Deirtear gurbh luaitear Naomh Pádraig le deireadh ré é Cruach Phádraig áit chónaithe na bPágánach agus le tús na Chrom Dubh, nó Cruachán Aigli mar a Críostaíochta in Éirinn. Bhíodh tairbh thugadh Págánaigh air. Ba shuíomh á n-íobairt i gCois Fharraige, Co na iontach tábhachtach é Cruachán Aigli Gaillimhe agus i Lughnas in Albain do Phágánaigh. Sa stair, ba ar Dhomh- suas go dtí an t-ochtú haois déag ag tús mhí Lúnasa. Tá roinnt suíomh eile ar fud na tíre a héadh daoine chun ofráil a bhaineann le bua Naomh Pádraig ar na dhéanamh do Chrom Dubh ina áit Págánaigh agus tá roinnt réalteolaithe chónaithe (Cruachán Aigli nó Cruach ann a shíleann go bhfuil baint nach Phádraig). Bhí tábhacht faoi leith aige mór acu le turas cónochta (equinox do mhná chomh maith - chodlaídís ar journey) a rinne Naomh Pádraig a an sliabh thar oíche ar Dhomhnach chríochnaigh ag Cruach Phádraig. I Chrom Dubh ag ceapadh go mbeadh leabhar a scríobh Anthony Murphy sé ina chabhair dá dtorthúlacht. agus Richard Moore, Island of the Set- Deirtear go ndéanadh daoine íobairt ting Sun: In Search of Ireland’s do Chrom Dubh gach bliain chun Ancient Astronomers d’úsáid siad fómhar maith a chinntiú, an chéadgh- Google Earth chun nasc a dhéanamh in as gach clann agus an chéadghin idir shuímh thábhachta Naomh beostoic as gach teach. Tá sé ráite i Pádraig ó Chnoc Shláine go dtí Cruach dtaobh Naomh Pádraig go raibh an Phádraig. D’aimsigh siad ailíniú cos- bua aige ar na déithe Págánacha uile ar meolaíoch (cosmological alignment) thug muintir na tíre onóir dóibh agus 127 km ar fad ó Chnoc Shláine go Cru- ar an dóigh sin go rar chreideamh na ach Phádraig go Cruachan Aí, Ros bPágánach. Comáin, áit chónaithe Mhedb, ban- I dtochailt a rinneadh ar Chruach ríon, agus ar deireadh go Tóchar Phádraig i 1994 fuarthas dún Ceilteach Phádraig, Maigh Eo. ar bharr an tsléibhe agus fuarthas Ní hamháin go bhfuil tábhacht séipéal déanta as cloch a mheastar gur Phágánach, Chríostaíoch agus chos- tógadh é idir 430 agus 890 A.Daibh an meolaíoch ag baint leis an gcnoc cáil- bua ag an gCríostaíoch iúil seo ach fuarthas amach sna 1980í Rinnlá agus oíche ar an gcnoc i 441 go bhfuil aibhneacha óir ag cais- A.D. e Naomh Pádraig troscadh 40 mirneach tríd an sliabh. Tá 12 fhéith GAELSCÉAL CÚRSAÍ SAOIL 17 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

óir sa sliabh a bhfheadfaí 700,000 tonna óir a tháirgeadh uathu. Tar éis gur thosaigh muintir Mhaigh Eo ag agóidíocht in aghaidh mianadóireach- ta ar Chruach Phádraig bhuadar an cath agus sa lá atá inniu ann tá cosc ar mhianadóireacht i gceantair áirithe i Maigh Eo, Cruach Phádraig ina measc. Tá Cruach Phádraig 640 méadar ar airde agus deirtear go ndreapann níos mó ná 100,000 duine an sliabh gach bliain. Ar Dhomhnach na Cruaiche, an Domhnach beag seo, beidh suas le 30,000 duine ag déanamh oilithreach- ta ar an gcnoc. Tá muintir na tíre seo agus níos faide i gcéin ag déanamh an turas oilithreachta seo ar feadh na mblianta. Go traidisiúnta bhíodh roin- nt daoine ag déanamh na hoilithreachta agus iad cosnocht agus roinnt eile á déanamh i lár na hoíche go dtí gur chuir an Eaglais Chaitliceach iallach oifigiúil ar dhaoine gan drea- padh san oíche in 1974. Dóibh siúd nach ndeachaigh in airde ar an gcnoc riamh cheana, tá ábhar spéise go leor ann ar an mbealach suas agus ar bharr an tsléib- he, taobh amuigh de na hoilithrigh gan bróga ná stocaí orthu. Tá Teampall Phádraig le feiceáil ar bharr an tsléibhe agus Leaba Phádraig chomh maith. Thóg an tAthair Ó Stiofáin séipéal sealadach ar an sliabh in 1883 ach ní go dtí 1905 ar tógadh an séipéal atá fós le feiceáil ann inniu. Cuireadh píosa leis an séipéal seo in 1961. Sa bhliain 1000 A.D. bhí aighneas idir Ardeaspag Thuama agus Ardeas- pag Ard Mhacha faoi úinéireacht Theampall Phádraig ar mhullach an tsléibhe. Sa deireadh thiar thall rinne an Pápa breithiúnas gur le hArdeaspag Thuama an Teampall in 1216. Bhí dlúthcheangal ag na Pápaí éagsúla le Críostaithe a rinne an oilithreacht ar Chruach Phádraig síos tríd na blianta. In 1500 A.D. agus in 1750 A.D d’fhógair dhá phápa éagsúla, Eugene IV agus Paul V, go mbeadh maithiúnas ar a bpeacaí acu siúd a thug cuairt ar an sli- abh chun an oilithreacht a dhéanamh. Tá trí stáisiún traidisiúnta oilithreachta ar an sliabh. Is é an Is é easpa éadaí oiriúnacha ceann de daoine fásta agus daoine óga araon. go mbainfidh tú barr an tsléibhe chéad stáisiún ná Leacht Benáin atá na fadhbanna is mó a fheiceann Anuraidh, faraor, bhuail taom croí fear Sheol Crom Dubh a amach agus go dtiocfaidh tú ar ais arís suite ag bun an tsléibhe. Tá sé de nós Cumann Tarrthála Sléibhte Mhaigh Eo amháin agus é ar bharr an tsléibhe tharbh chuig Naomh slán sábháilte - agus níos tábhachtaí ag daoine siúl seacht n-uaire timpeall agus iad ag iarraidh a bheith cinnte agus fuair sé bás. Chuaigh foireann ná gach rud eile go mbainfidh tú sult Leacht Benáin ag rá na bpaidreacha ‘Ár gur féidir le gach duine an sliabh a Mhaigh Eo i gcabhair ar bhean a bhí 8 Pádraig ag súil go as an dreapadh. nAthair’, ‘Is é do Bheatha a Mhuire’ dhreapadh go sábháilte. Tá dhá mí torrach chomh maith agus sa maródh sé an naomh, • Bí ag súil lena bheith ar an agus ‘An Chré’ seacht n-uaire. fhoireann déag ag Cumann Tarrthála deireadh thiar thall bhí sí togha. Is ar ach ghéill an tarbh sliabh ar feadh idir 3 agus 6 uair a Tá an dara stáisiún den oilithreacht Sléibhte na hÉireann. Is é turas chón an tsléibhe a tharlaíonn an chuid chloig. ar mhullach an tsléibhe agus tá trí cinn bliantúil oilithreachta suas Cruach is mó de thimpistí agus anois tá don naomh agus lig sé • Tabhair éadaí leat atá feiliú- de nósanna ag baint leis an stáisiún Phádraig an lá is gnóthaí do na foirne Cumann Tarrthála Mhaigh Eo ag iar- dó é a mharú agus é a nach d’aimsir an gheimhridh. seo. Caithfear dul ar do ghlúine agus uile, lá a bhíonn na foirne uile faoi raidh go ndéanfar an píosa seo den sli- ithe. D’fhéadfadh an aimsir a bheith 10 na paidreacha thuas luaite a rá seacht stiúir fhoireann Mhaigh Eo agus iad abh a chothabháil chun baol timpistí a gcéim Celsius níos fuaire ar bharr an n-uaire, ansin caithfear a bheith ag guí uile réidh chun dul i gcabhair ar éinne laghdú. Cé go n-ardaíodh an cheist tsléibhe ná ag an mbun. ar son an Phápa agus ansin siúl tim- a bhfuil cabhair de dhíth orthu agus seo cheana faoi chothabháil an tsléib- • Caith bróga cearta – moltar peall ar an séipéal beag cúig huaire iad ag dreapadh suas nó anuas an sli- he bhí ceist ann maidir le cé a thóg- duit buataisí a chaitheamh déag agus ‘Ár nAthair’ agus ‘Is é do abh. Beidh idir 130 agus 150 duine ó fadh an dualgas orthu féin. • Tabhair do dhóthain bia agus Bheatha a Mhuire’ a rá cúig huaire chumainn tharrthála na tíre seo agus ó Tá ceithre pháirtí leasmhara ar an dí leat – ní alcól atá i gceist anseo. déag. chumainn i Sasana ar an sliabh ó sliabh: na feirmeoirí a bhfuil • Is féidir le maidí siúil a bhei- Bíonn nósmhaireacht uimhir a mheán oíche amárach go dtí go coimíneacht acu ar an sliabh, an th úsáideach ach bí cúramach leo. seacht i bhfeidhm arís sa tríú cuid den déanach ar an Domhnach, chomh Eaglais Chaitliceach, Comhlachas For- • Bí iontach cúramach ar do stáisiún seo nuair a chaithfear siúl maith le foireann ó Chumann Tar- bartha Mhuraisc agus Comhairle Con- bhealach síos an sliabh. Tarlaíonn a timpeall ar Leaba Phádraig ag rá ‘Ár rthála an PSNI den chéad uair riamh. tae Mhaigh Eo. Deir Dick Harnedy, lán timpistí ar an mbealach síos mar nAthair’, ‘Is é do Bheatha a Mhuire’ Bíonn comhoibriú i gceist Domhnach Oifigeach Caidrimh Phoiblí do Chu- go mbíonn tuirse ar dhaoine ag an agus ‘An Chré’ seacht n-uaire. Is ag na Cruaiche idir Cumann Tarrthála mann Tarrthála Mhaigh Eo, “Tá neart bpointe seo. Reilig Mhuire atá an tríú stáisiún de Mhaigh Eo, héileacaptar an Airm agus samplaí le feiceáil ar shléibhte ar fud • Ná tosaigh ag rith ar do chuid na hoilithreachta, áit a gcaith- Ord Mhálta. na tíre seo agus thar lear, Beinn Neib- bhealach síos. fear na paidreacha a rá seacht n-uaire Glaoitear amach ar Chumann Tar- his ar cheann de na samplaí is fearr.” • Smaoinigh go cúramach sula arís agus tú ag siúl timpeall ar gach rthála Mhaigh Eo timpeall 50 uair in Más ag smaoineamh ar Chruach dtógann tú páistí an bealach ar fad go carn cloch atá ann. Sa deireadh, siúil aghaidh na bliana chun dul i gcabhair Phádraig a dhreapadh i mbliana atá tú, dtí barr an tsléibhe. Má tharlaíonn sé timpeall ar an Reilig uile seacht n- ar dhaoine ar Chruach Phádraig. tá roinnt leideanna ag Cumann Tar- go bhfuil an dreapadh iomarcach do uaire agus tú ag guí. Bíonn gortuithe éagsúla ar dhaoine, rthála Mhaigh Eo duit chun a chinntiú na páistí, gabh síos arís. 18 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 5 TEICNEOLAÍOCHT & GNÓ Mearbhall na bhFón Póca

Caitheann Diarmuid Ó Muirgheasa súil ar an teicneolaíocht soghluaiste is nuálaí

Le Diarmuid Ó Muirgheasa Kin, agus cé nach bhfeicfear lasmuigh des na Stáit Aontaithe iad, tá cleas ion- á an-chuid cainte déanta sna tach cliste acu nach bhfuil ag aon fhón meáin i gcoitinne maidir le eile, agus is é sin go gcoimeádann siad gléasanna so-ghluaiste nua cóip ar-líne de chuile rud ar an bhfón, na laethanta seo, agus ní idir phictiúirí, fhíseáin agus eile. Má haon eisceacht é Gaelscéal. chailleann tú an fón, níl le déanamh TTá sé ráite faoin gcolún seo gur minic agat ach ceann nua a fháil agus logáil nach mbíonn ann ach liosta des na isteach sa chuntas Live agus beidh gléasanna nua ó Microsoft, Apple agus chuile rud ar ais mar a bhí. Tá leagan lag cairde, ach an chúis atá leis seo ná an de seo ag an iPhone agus Android, ach ghluaiseacht do-chreidte tapa i mar- bí ag súil le feabhas mór sa chúpla mí gadh a athraíonn ó sheachtain go atá romhainn. Ní fada go mbeidh néal- seachtain agus ó mhí go mí i modhanna ríomhaireacht mar chuid lárnach d’aon a thógann blianta in earnálacha eile. fhón a cheannaíonn tú, agus an cin- Mar shampla de seo, féach dul chun neadh a dhéanann tú idir Google, cinn Android, an córas oibriúcháin Apple, Microsoft, Blackberry nó eile d’fhóin ó Google, agus na gléasanna a iontach tábhachtach ar fad mar gheall théann leis. ar cé chomh deacair ‘s a bheidh sé Ó eisíodh an bogearra ar dtús beagán bogadh ó dhéantóir go déantóir. os cionn bliana ó shin seoladh cúig lea- Ná dearmad ach oiread Nokia, fós an gan éagsúla de, agus an séú ceann ag déantóir fóin is mó ar domhan agus teacht go luath. Ó thaobh na bhfón féin beagnach dosaen fón eisithe acu san de, i mí na Samhna seo caite b’é an am céanna, ina measc sin an N900. Tá Motorola Droid an fón Android is fearr a an N900 tábhachtach ós rud é bhí ar fáil. I mí na Nollag, tháinig an gurb é an chéad fhón ó Nokia é Hero ó HTC, agus ní raibh ach cúpla a ritheann ar an gcóras oib- seachtain eile caite nuair a tháinig feab- riúcháin Maemo, agus ós rud é gur has eile, an Nexus One, eisithe faoi cosúil go mbeidh Maemo mar fhreagra ainm Google ach arís deartha ag HTC. Nokia ar Android agus iOS, freagra ar a Bhí cúpla seachtain chiúin ina dhiaidh bhfuil an margadh ag fanacht le fada. sin gur bhuail an HTC Incredible an De réir na dtuairiscí tá sé rud beag margadh, ag baint na corónach de garbh go fóill, ach is tús iontach suim- Nexus One, agus ní raibh ach cúpla iúil é le caibidil nua i stair Nokia, agus seachtain eile caite nuair a d’athraigh murab ionann agus mórán des na an choróin lámha arís eile nuair a gléasanna thuasluaite tá sé ar fáil in d’eisigh HTC an Evo. Agus anois, Éirinn ó Vodafone nó O2. díreach le cúpla lá anuas, tá an choróin i Agus sin ar fad gan trácht ar Palm, ndiaidh bogadh arís, agus an Motorola Samsung, Sony-Ericsson agus an Droid X mar churadh. Ar feadh tamail- iliomad comhlachtaí eile atá i mbun fíochmhar. Má chuireann tú do lámh ar gléas nua. Is cosúil go réitíonn an cás an lín, ar aon nós. dearadh agus eisiú amhail ‘s dá mbeadh an gcuid mhí-cheart den fhón agus gan fhadhb ós rud é nach gá ach teagmháil Agus é sin ar fad ar siúl ní raibh na duais ann don chomhlacht leis an Má chailleann tú an ach dhá nó trí bharra glacachta agat, idir do lámh agus pointe ar leith ar an comhlachtaí eile ag fanacht socar ach gcatalóg is do-thuigthe. fón, níl le déanamh cailleann tú do nasc leis an ngréasán, bhfón a sheachaint, ach deirtear go n- oiread. Tá suas le dosaen fón eisithe ag An áit is mó suim sa mhargadh do agat ach ceann nua a agus é seo de bharr cinneadh dearaidh oibríonn píosa seilitéipe chomh maith RIM (Blackberry) ó mhí na Samhna seo dhaoine, áfach, ná Apple. Cé nach mbo- a ghlac Apple go luath i ndearadh an céanna! Beidh le feiscint an bhfuil a caite, agus cé go bhfuil sos beag á ghla- gann siad ag an luas céanna le comh- fháil agus logáil ghléis nua. ndóthain déanta acu le dílseacht a cadh ag Microsoft sula seolann siad lachtaí eile, is cosúil go rabhadar ag isteach sa chuntas Ar deireadh, beagnach mí i ndiaidh choimeád, nó an bhfuil dochar fad- Windows Mobile 7 ghlacadar fós an t- bogadh ró-thapa ar aon nós leis an Live agus beidh chuile don ghléas bheith ar fáil, tá Apple i ndi- téarmach déanta acu don bhranda. am chun dhá fhón nua, ar a nglaonn iPhone nua. Muna bhfuil cloiste agat aidh glacadh leis go bhfuil fadhb ann, Eiseofar an iPhone i ndeisceart na siad an Kin 1 agus Kin 2, a sheoladh. Cé faoi, tá fadhb le haeróg an ghléis, agus rud ar ais mar a bhí agus cás saor in aisce nó aisíocaíocht a tíre an 30 Iúil, ar fáil ar O2, Vodafone nár díoladh mórán aonad de cheachtar Apple go dtí le déanaí á shéanadh go thairiscint d’éinne a cheannaigh an agus Three GAELSCÉAL TEICNEOLAÍOCHT & GNÓ 19 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 • Athbhreithniú ar Chlár Díolúine Cairtéil

Le Treasa Bhreathnach Faoi na leasuithe atá Ghlac an tÚdarás €600,000 beagnach ar choir- he atá beartaithe nó an bhfuil e. Is féidir aighneacht a sheo- beartaithe acu a dhéanamh tá Iomaíochta agus an Stiúrthóir pigh ón am sin i leith. Is éard aon mholadh eile acu féin. Is ladh tríd an ghnáthphost D’IARR an tÚdarás sé i gceist go mbeadh níos mó Ionchúiseamh Poiblí leis an atá i gceist le cairtéal ná é an spriocdháta ná an 3ú chuig: Comhairliúchán ar an Iomaíochta an tseachtain seo cinnteachta ag daoine atá ag gClár Díolúine Cairtéil in comhaontú idir eagraíochtaí, Meán Fómhair ag 5i.n. agus gClár Díolúine Cairtéil, An aighneachtaí ón bpobal maid- déanamh iarratais ar 2001. Is cion coiriúil é aon a bhíonn i gcomórtas le chéile b’fhearr dá seolfaí na hiar- tÚdarás Iomaíochta, Teach ir leis an athbhreithniú atá dhíolúine ó níos mó ná Ball- ghníomhaíocht chairtéil in go hiondúil, chun praghsan- ratais ar ríomhphost chuig Parnell, 14 Cearnóg Parnell, beartaithe ar an gClár stát amháin den Aontas Eor- na, margaíocht agus comórtas [email protected] Baile Átha Cliath 1. Díolúine Cairtéil. Is éard atá pach. Is féidir go dtiocfadh a dtionscail a choinneáil faoi mar aidhm leis an gClár athrú ar an gceannaire a “Múchann cairtéil an smacht. Dúirt an Breitheamh Díolúine Cairtéil ná sprea- bhíonn ar chairtéal le linn iomaíocht agus McKechnie agus é ag tabhairt gadh a thabhairt do bhaill de tréimhse na mball sa chairtéal breithiúnais ar chás cúirte san chairtéil faisnéis a thabhairt agus mar gheall air sin, tá sé i déanann siad Ard-Chúirt le déanaí, Folúntais in aghaidh a gcairtéal féin gceist leasú a dhéanamh ar an damáiste do shaoirse “Múchann cairtéil an agus díolúine a fháil ó gclár le nach féidir le daoine a eacnamaíochta agus iomaíocht agus déanann siad ionchúiseamh. bhí ina gceannairí ar chairtéal damáiste do shaoirse eacna- Is iarracht iad na leasuithe iarratas a dhéanamh riamh ar tráchtála.” maíochta agus tráchtála.” Tá seo de chuid an Údaráis dhíolúine. Tá roinnt leasuit- an tÚdarás Iomaíochta, i Iomaíochta agus an he eile beartaithe don Chlár Éirinn ó 1996 i leith. Ón mbli- gcomhpháirtíocht leis an Stiúrthóra Ionchúiseamh Díolúine Cairtéil. Más mian ain 2006 ar aghaidh bhí 32 Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí an clár a dhéanamh leat eolas a fháil ar na leasuit- ciontú de bharr Poiblí, ag iarraidh a chloisteáil níos follasaí agus níos meall- he uile téigh chuig gníomhaíochtaí cairtéil ann ón bpobal an amhlaidh go n- Cuirtear fáilte roimh iarratais ar na poist seo a leanas: taí d’iarrthóirí ar dhíolúine. www.tca.ie agus gearradh fíneálacha de aontaíonn siad leis na leasuit- Coláiste na hEolaíochta Apple Leithscéalach Ollamh Bunaithe/Pearsanta le Fisic €500,000 sa bhreis Fheidhmeach (Optaic Thurgnamhach nó faoi iPhone4 Fótónaic Thurgnamhach) don chéad ionad Tuarastal: €113,604 x 6 = €145,952 sa bhliain Le Meadhbh Ní Eadhra bhfuil áibhéil á déanamh ar an (Ollamh Bunaithe), bhfadhb seo agus go bhfuil €133,001 sa bhliain (Ollamh Pearsanta) traenála ola agus TÁ Steve Jobs i ndiaidh leith- formhór den 3 mhilliún cus- Spriocdháta: 5.00 i.n., Dé hAoine, 8 Deireadh Fómhair 2010. scéal a ghabháil faoi na fad- taiméir a cheannaigh iPhone hbanna atá ag an iPhone nua, le 22 lá anuas sásta. Maíonn sé an iPhone 4. Deir sé go dtab- go bhfuil fadhbanna den Leabharlann Shéamais Uí gáis in Éirinn harfaidh a chomhlacht, Apple, chineál seo ag go leor fón nua- Argadáin cásanna saor in aisce do gach aimseartha eile. “Is dúshlán é le Caitríona Ní Chadhain labhairt ag an oscailt oifigiúil. duine a cheannaigh nó a seo don tionscal ar fad,” ar sé. Cartlannaithe ar Conradh (go dtí an 31 Nollaig Soláthraíonn an comhlacht, a cheannóidh iPhone suas go Tá Apple le leagan bán den OSCLAÍODH go hoifigiúil an bhunaigh beirt deartháireacha as dtí deireadh Mí Mheán iPhone a chur amach ar an 2011) (2 Phost) chéad ionad traenála in Éirinn Leitir Ceanainn, sainchúrsaí a Fómhair ar a laghad. Tá go margadh freisin ach táthar ag Tuarastal: €39,846 x 7 = €49,303 sa bhliain. (Leabharlannaí don tionscal ola agus gáis chomhlíonann na riachtanais leor gearán déanta ag cus- súil go mbeidh moill air seo Cúnta Grád 2), easchósta ar an Fhál Charrach i éigeantacha d’iontrálaithe nua taiméirí mar nach bhfuil na mar gheall ar na fadhbanna go €47,197 x 5 = €56,511 sa bhliain (Leabharlannaí nDún na nGall. Tá infheistíocht atá ag dul isteach sa tionscal ola gutháin nua ag glacadh le léir. Tá Apple ag seoladh an Cúnta Grád 1) bhreise de €500,000 beartaithe agus gáis. glaonna i gceart. Ní féidir iPad in Éirinn inniu. Is Spriocdháta: 5.00 i.n., Dé hAoine, 30 Iúil 2010 don chomhlacht Feidhm Mara “Is údar misnigh é a fheiceáil lámh a leagan ar chúinne clé ríomhaire táibléid é seo ar a Teo chun cúrsaí nua sláinte agus go bhfuil oiliúint chreidiúnaithe an ghutháin gan cur isteach ar bhfuil an-tóir ar fad - tá trí Sonraí / nós imeachta le haghaidh iarratais: sábháilteachta a chur ar fáil faighte ag os cionn 400 duine ghlaonna. Tá sé ráite ag Apple mhilliún iPad díolta ar fud an Tá tuilleadh eolais agus foirmeacha iarratais ar fáil ó láithreán dírithe ar an tionscal ola agus cheana féin sa tamall gairid atá an go n-aisíocfaidh siad éinne domhain ó Mhí Aibreáin i gréasáin Acmhainní Daonna: http://www.nuigalway.ie/vacancies gáis. comhlacht ag feidhmiú,” a dúirt gur mhaith leo a iPhone a leith. Beidh an leagan 16GB An Oifig Acmhainní Daonna, OÉ Gaillimh, Gaillimh. Cruthóidh sé seo 12 phost nua Pádraig Ó hAoláin, Príomhfhei- thabhairt ar ais go dtí an den iPad ar díol ar €499 agus T: 353 91 492151; R: [email protected] ardoilte, rud a mhéadóidh líon na dhmeannach Údarás na comhlacht. an leagan 64GB ar díol ar bhfostaithe go 25. “Is deasham- Gaeltachta a thug tacaíocht don Deir an tUasal Jobs go €799. pla é Feidhm Mara Teo a léiríonn togra. Tá trealamh oiliúna ardte- Coláiste an Leighis, an Altranais an dóigh gur féidir le comhlacht icneolaíochta san ionad: ion- beag Éireannach atá lonnaithe samhlóir héileacaptair, báid agus agus na nEolaíochtaí Sláinte faoin tuath a bheith chun cinn sa áit chomhraic dóiteáin inar féidir mhargadh domhanda,” a dúirt an ionsamhlú a dhéanamh ar na Folúntais Léachtóir (Téarma Seasta) le tAire Oideachais agus Scileanna, coinníollacha ar rigí ola agus gáis hOtairinealaraingeolaíocht / Cláraitheoir le Máire Ní Chochlainn agus í ag amach ón chósta. hOtairinealaraingeolaíocht Tuarastal: €62,059 - €81,431 sa bhliain Glór na nGael Teo / www.udar.ie Spriocdháta: Déardaoin, 5 Lúnasa 2010. Sonraí / nós imeachta le haghaidh iarratais: Folúntais Chun tuilleadh eolais a fháil agus chun cur isteach ar an bpost OIFIGEACH MARGAÍOCHTA Otairinealaraingeolaíochta seo, tabhair cuairt, le do thoil, ar Tá Oifigeach Margaíochta á lorg, ar chonradh bliana, publicjobs.ie don siopa-ar-líne, www.udar.ie. Is fostóir comhionannas deiseanna í Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. Tuarastal : 24,000 in aghaidh na bliana

Comhar Teo. Féach www.glornangael.ie le haghaidh réimse samplach Tá Comhar – ceann de na teidil is so-aitheanta agus is mó cáil i saol cúraimí, cáilíochtaí riachtanacha agus eolas breise. na Gaeilge ó 1942 i leith – ag lorg duine cumasach chun dul i mbun Seol d'iarratas mar aon le C.V. roimh 5.00 i.n, 30/07/2010, chuig cúraim pháirtaimseartha mar Bhainisteoir ar ghnó na hirise, An Ceannasaí díolaíocht agus cumarsáid san áireamh, ag plé leis na coláistí tríú Glór na nGael Teo leibhéal go háirithe. Ráth Chairn Baile Atha Buí, Ní mór tuilleadh eolais faoin chúram a fháil ó Co. na Mí [email protected] Guthán : 046 - 9430974 Seoltar iarratas mar aon le C.V faoi 5.00 in, 12 Lúnasa 2010, chuig Ríomhphost : [email protected] Cathaoirleach Comhar, 5 Rae Mhuirfean, Baile Átha Cliath 2 nó Tá an post seo páirt-mhaoinithe ag Údarás na Gaeltachta www.nuigalway.ie chuig [email protected] 20 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 6 COMHSHAOL Gugalaí Gug, mo chircín dubh! Tosaíonn Conn Ó Muíneacháin a fheirme chirce féin

á tá tú ag cuimhneamh ar shicíní a fháil, is í an chomhairle is fearr a Md’fhéadfainn a thab- hairt duit ná seo. Má tá páistí agat, ná habair leo é mura bhfuil tú sásta é a dhéanamh anois, díreach, gan mhoill! Murar tógadh le héanlaith tú, tá seans ann go bhfuil tú cosúil liom féin. Is é sin le rá, go mbeadh spéis agat d’uibheacha féin a bheith agat, geonaíl shuaimhneach na gcearc a chloisteáil sa chúlghairdín, agus uaireanta, fiú, sicín breá rósta a ithe don dinnéar ó d’ál féin! Má tá tú cosúil liomsa, cuire- ann tu an aisling sin ar an méar fhada, agus bíonn tú sásta leis sin go dtí go ndeir do pháistí leat, “A Dhaid, cathain a gheobhaimid na sicíní?” Anois, ar nós go leor tuismitheoirí eile, tá orm beart a chur le briathar! Go fírinneach, tá sé an-éasca tabhairt faoi bhuachail- leacht sicíní sa lá tá inniu ann. Agus Ré an Tíogair ag trá in Éirinn, tá Ré an tSicín sa Chúlghairdín anois ann, agus tá go leor daoine ag cur spéise i saol níos traidisiúnta agus níos féin- mharthanaí. Níl rud ar bith níos faiseanta i láthair na huaire ná ál sicíní ar chúl an tí, is cuma an teach sin a bheith suite i lár na tuaithe nó i gcroí na cathrach. Ní mór a bhíonn ag teast- áil chun sicíní a choimeád. Is leor méadar cearnach nó dhó de spás le haghaidh cró cearc a bheidh mór a dhóthain do thrí nó ceithre éan. Má tá cúpla méadar cearnach lena chois sin iata isteach ionas gur féidir leo rith thart, tá feirm bheag sicíní agat! Cúig bliana ó shin, is dóiche ná a mhalairt go mbíodh ort do chró féin a dhéanamh, ach tá siopaí peataí ar fud na tíre dá ndíol anois. Tosnaíonn na praghasanna thart ar €250, seachadadh féidir iad a cheannach agus iad níos breis agus 350 ubh in aghaidh na easpa spáis aige nó aici. Is féidir bia agus tógáil san áireamh. Maidir leis na óige, chomh luath agus a bhíonn Níl rud ar bith níos bliana. Is féidir iad a cheannach ar circe a cheannach a chomhlíonann a éanlaith féin, tá rogha leathan ann don clúmh iomlán orthu, ach ní fios ag an thart ar €7. Tá locht eile ar na hibridí, is gcuid riachtanas go léir, agus íosfaidh té atá ag iarraidh sicíní a bheith aige aois sin an fireann nó baineann iad. faiseanta i láthair na é sin nach maireann siad chomh fada siad fuíollach na cistine chomh maith. mar chaitheamh aimsire. Tá breis agus Uaireanta is féidir socrú a dhéanamh le huaire ná ál sicíní ar céanna le cuid de na póir thraidisiúnta. Ní mór a chinntiú go bhfuil gre- 100 pór éagsúil ann, agus tréithe ar soláthróir go ndíolfaidh sé ál sicíní óga Ach is iomaí bagairt eile atá ann ar anchlocha nó gaineamh ar fáil sa leith acu. Tá leithéidí na Cóisiní a leat ar an gcoinníoll go nglacfaidh sé na chúl an tí, is cuma an bheatha agus ar shláinte éanlaith ghairdín - slogann siad é chun cuidiú bhfuil clúmh agus cleití taibhseacha coiligh ar ais uait nuair a bheidh a teach sin a bheith chlóis. Tá baol i gcónaí ann go scriosfar leis an díleá, ach mura bhfuil a leithéid acu agus a mbíonn tóir orthu mar dtréithe léirithe acu. I gcás na bpór trai- suite i lár na tuaithe d’ál le galar éigin - gan trácht ar na sion- i do ghairdín is féidir é a cheannach. Ní pheataí agus mar éanlaith seó. Ach ní disiúnta, is féidir eireoga atá ar tí breith naigh. Mar a dúirt cara liom, “Go n-éirí mór glanadh suas ina ndiaidh chomh bhíonn siad chomh maith sin chun uib- a cheannach ar thart ar €25 an ceann. nó i gcroí na cathrach. leat agus do chuid sicíní. Croch suas maith. Is féidir crónna a cheannach a heacha a bhreith. Tá leithéidí Sussex Ach tá rogha níos saoire sa lá tá inniu fógra don sionnach!” Ní miste tagairt bhfuil tráidirí fúthu a chuidíonn le agus Rhode Island Rua ann, póir thrai- ann ar a dtugtar na hibridí. Is póir iad do na bantaim chomh maith. Gearrc- glanadh an chaca, agus freisin tá crón- disiúnta fheirme atá go maith ag breith seo a forbraíodh go speisialta ar hearca is ea iad seo, iad díreach cosúil na ar féidir leat iad a bhogadh thart go (agus go maith ar an mbord). Tá na mhaithe leis an ubhfheirmeoireacht leis an ngnáthchearc ach go bhfuil 1/4 dtí talamh nua i do ghairdín. Maidir héin seo go maith ag gor freisin. De thionsclaíoch. Níl siad chomh dathúil den mheáchan acu. Bíonn na huib- liom féin, táim ag obair chun tigín beag ghnáth, ceannaítear cearca agus iad ar leis na cearca traidisiúnta ach tá siad ar heacha níos lú chomh maith, ach beire- ina mbíodh gineadóir leictreach tráth a tí breith den chéad uair, nuair a bhíonn fheabhas ar fad chun uibheacha a bhre- ann siad chomh minic céanna. Is rogha dheisiú. Beidh roinnt Sussex Geal ar siad thart ar sé mhí d’aois. Cinnte is ith. Na hibridí is fearr, béarfaidh siad mhaith iad na bantaim don té a bhfuil an bhfara ann go luath! GAELSCÉAL COMHSHAOL 21 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

€10,000 i ngradaim do Srónbheannach maraithe thógálaithe ag póitseálaithe na tíre Le Treasa Bhreathnach Le Treasa Bhreathnach TÁ níos mó srónbheannach á marú ag SEOLADH comórtas nua gradam an póitseálaithe na hAfraice Theas ná tseachtain seo ina bhfuil €10,000 le riamh cheana a deir oifigigh fhiadhúlra buachan ag lucht tógála na tíre. Iar- na hAfraice. An tseachtain seo rtar ar thógálaithe proifisiúnta, idir mharaigh póitseálaithe an srónbhean- ailtirí, forbróirí agus innealtóirí, cur nach baineann deireanach san ana- isteach ar Isover Energy Efficiency clann dúlra Krugersdorp. Awards a thugann aitheantas D’úsáid siad gunnaí suaimhneasáin d’fhoirgnimh nua agus athchóirithe (tranquilisers) agus héileacaptar chun atá tíosach ar fhuinneamh. Beidh an t-ainmhí a ghabháil. Ghearr siad a buaiteoir an ghradaim mar ionadaí hadharc di le sábh slabhrach agus na hÉireann ag searmanas Eorpach i d’fhág siad an srónbheannach ann Maidrid i mí Bhealtaine 2011. chun bás a fháil. Thóg sé naoi n-uaire Dúirt Kieran Holohan ó ISOVER an chloig ar oifigigh a lao a ghabháil Ireland, “Tá na gradaim seo ag díriú chun go bhféadfaí é a thabhairt slán. ar dhá mhórcheist - cosaint don tim- Maraíodh 129 srónbheannach dá n- adharca anuraidh san Afraic Theas, ach go dtí seo i mbliana tá 136 acu maraithe “Tá na gradaim seo ag cheana féin. Tá saineolaithe fiadhúlra díriú ar dhá mhórcheist - ag iarraidh go dtógfar céimeanna éige- andála mar iarracht chun dul i ngleic le cosaint don timpeallacht póitseálaithe na tíre. Tá tóir ar adharca agus forbairt ar na srónbheannach san Áise do leigheas chaighdeán agus ar traidisiúnta agus is féidir le póit- chompord na seálaithe níos mó ná milliún Euro a fháil ar adharca srónbheannach. bhfoirgneamh ina Measann caomhnóirí nach bhfuil ach gcónaímid agus ina 18,000 srónbheannach dubh agus bán n-oibrímid gach lá.” fágtha sa tír.

peallacht agus forbairt ar chaighdeán agus ar chompord na bhfoirgneamh ina gcónaímid agus ina n-oibrímid gach lá.” Tá sé i gceist go ndéanfaidh na gradaim seo ceil- iúradh ar thíosacht fuinnimh i Fodhlíthe Uiscebhealaí Éireann dtograí cónaithe agus neamhchó- naithe ar fud na tíre. Tá rialúchán Le Treasa Bhreathnach bíodh caitheamh aimsire nó cúrsaí ag staidéar na bhfodhlíthe agus iar- phróiseas comhairliúcháin ar na nua tógála i bhfeidhm in Éirinn agus tráchtála i gceist. rtar orthu an scéal a phlé go hin- fodhlíthe. Ní thosófar ar an dara athrú meoin tagtha ar mhuintir na TÁ tús curtha ag an eagras Uisceb- Tá an chéad chéim den phróiseas mheánach le lucht a réimse féin sula céim go dtí go mbeidh anailís, tíre le blianta beaga anuas. Dá bharr healaí Éireann leis an gcéad chéim i comhairliúcháin dírithe ar scair- dtagann siad ar ais chuig Uisceb- athbhreithniú agus staidéar déanta seo tá níos mó daoine ná riamh bpróiseas comhairliúcháin maidir shealbhóirí, ar eagraíochtaí a healaí Éireann le freagra aonarach. ar an gcéad chéim. cheana ag athchóiriú a gcuid tithe. leis na fodhlíthe a bhaineann leis an dhéanann ionadaíocht ar dhaoine a Mar gheall ar dhifríochtaí reach- Is próiseas comhairliúcháin Caithfear cur isteach ar an gcomór- seacht gcinn d’uiscebhealaí atá bhaineann leas as na huiscebhealaí taíochta i dTuaisceart Éireann beidh phoiblí atá i gceist don dara céim den tas seo roimh 8 Deireadh Fómhair faoina chúram. Is éard atá i gceist leis agus ar eagraíochtaí a bhféadfadh na fodhlíthe nua d’uiscebhealaí an phróiseas seo. Chun tuilleadh eolais 2010 agus tograí atá ar an bhfód le na fodhlíthe seo ná bainistíocht na n- fodhlíthe dul i bhfeidhm ar a gcearta Tuaiscirt á dtabhairt isteach am éigin a fháil ar an bpróiseas seo seol ríomh- níos lú ná 5 bliana amháin atá uiscebhealaí a shoiléiriú agus na reachtúla. eile. phost chuig: ceadaithe. dualgais a bhíonn ar dhaoine a Beidh deis ag na scairshealbhóirí Is é 15ú Deireadh Fómhair an spri- byelaw.consultation@water- bhaineann úsáid astu a shoiléiriú, tréimhse 12 seachtaine a chaitheamh ocdháta don chéad chéim den waysireland.org. €8m le caitheamh ar Shliabh a’ Liag

Le Seán Ó Curraighín bairt mhór turasóireachta atá ann bliantúil nuair a bheidh an fhorbairt phobal áitiúil go mbeidh barraíocht ratais a cuireadh chun cinn, táthar don cheantar Gaeltachta. Ag labhairt críochnaithe. tráchtálaíochta ar na haillte. Dúirt an ag súil go mbeidh idir €7-€8 milliún TÁ deontas de bheagnach €2 le Gaelscéal, dúirt an Comhairleoir Rinneadh an t-iarratas don Comhairleoir Contae Breandán Ó caite ar Shliabh a’Liag faoi 2013 faoin mhilliún ceadaithe ag Fáilte Éireann Contae Breandán Ó Beirn go bhfuil mhaoiniú trí chomhpháirtíocht atá Beirn gurb í príomhsprioc an tion- am a thiocfaidh an Plean Forbartha d’fhorbairt áiseanna turasóireachta sé muiníneach go mbeidh deontas ar bun idir Comhairle Chontae Dhún scadail nach mbeidh truailliú á Náisiúnta 2007-2013 chun críche. bheanna Shliabh a’Liag i nDún na €1.4 milliún i ndán don sliabh trí na nGall, Fáilte Éireann, Údarás na dhéanamh ar an chomhshaol Bunófar eagraíocht neamh- nGall. Deir an Tánaiste, Máire Ní thionscnamh trasteorann i gceann Gaeltachta agus grúpaí áitiúla. áitiúil”. Beidh maor sléibhe á spleách chun monatóireacht a Chochláin, gur dul chun cinn ion- dhá mhí. Deir Paddy Clark, seandálaí áitiúil fhostú amach anseo chun turasóirí a dhéanamh ar fhorbairt Shliabh tach atá sa mhaoiniú do De réir obair chúnta atá ar siúl ag agus úinéir ionad cultúrtha Tí-Línn stiúradh,” arsa an comhairleoir. a’Liag. Beidh ionadaí ó Fáilte Éire- thurasóireacht sa chontae. Comhairle Chontae Dhún na nGall ,go bhfuil súil aige go gcuirfidh “an Cuirfear tús leis an fhorbairt i mí ann, Údarás na Gaeltachta, Beidh 50% den mhaoiniú á tabharfaidh 160,000 duine cuairt ar deontas le rochtain chun an tsléibhe Dheireadh Fómhair ionas nach Comhairle Chontae Dhún na nGall chaitheamh ar infreastruchtúr áitiúil Shliabh a’Liag i mbliana, méadú 33% agus go gcríochnófar an cosán gcuirfear isteach ar an séasúr agus grúpaí pobail ar an choiste seo. faoi scáth na Chomhairle Contae ar anuraidh. siúlóide. Tá stair sheandálaíochta ag turasóireachta. Tá teorainn ama 18 “Cuirfear tús le bunú an choiste le agus 50% a chaitheamh ar an sliabh I gceann trí bliana táthar ag súil go baint leis an chúlchríoch a théann mí i bhfeidhm chun an deontas a linn an Gheimhridh,” arsa an trí thairiscint oscailte. mbeidh 250,000 duine ag tabhairt siar 5,000 bliain.” chaitheamh. comhairleoir Ó Beirn. Tá cuma ar an scéal gur tús for- cuairte ar na haillte ar bhonn Is ábhar imní i measc cuid den De réir figiúir atá ar fáil ó na hiar- 22 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 7 BEATHA An Buachaill sa Bhaile Fréamhacha Éireannacha ag Badly Drawn Boy

Bhí Damon Gough, nó “An t-amhrán is fear liom féin, sílim, ná laim fúmsa trí mo chuid ceoil, ach bréag a ‘What’s Around the Block’. Tá sé ar mo bheadh i go leor de freisin. Sílim go dta- Badly Drawn Boy mar is chéad albam. Casaim an t-amhrán sin ag gaim trasna mar dhuine deas, báúil, ach i fearr aithne air, ag casadh ceolchoirmeacha i gcónaí. Taitníonn sé ndáiríre is beagán de asshole mé!” ar sé ag leis an slua, agus liomsa, agus mothaíonn gáire. Ní raibh sé i gceist ag Damon riamh ceoil i nGaillimh an sé go maith i gcónaí é a sheinm. ” a bheith ina cheoltóir. deireadh seachtaine seo Scríobhann sé formhór dá chuid “Botún mór a bhí ann,” ar sé. “Bhí mé amhrán i rith na hoíche, le gloine fíona, ag déanamh iarrachta a bheith mar caite mar chuid d’Fhéile agus é ar a sháimhín só. É sin, nó go luath innealtóir fuaime i stiúideo taifeadta agus Ealaíon na Gaillimhe. ar maidin, nuair a éiríonn sé chun a lá amháin phioc mé suas cúpla uirlis mar pháistí a chur chun na scoile. go raibh leadrán orm. Tharla sé trí thimp- Labhair MEADHBH NÍ “Tá uair an bhreacsholais ann, nuair iste. Fuair mé amach go raibh mé in ann EADHRA leis an gce- nach mbíonn tú ag smaoineamh go scríobh le ceol.” Badly Drawn Boy i mbun cheoil De Sathairn. róshoiléir, ach tagann smaointe chugat. Cad as ar tháinig an t-ainm Badly oltóir iomráiteach seo a Creidim go bhfuil an smaoineamh a Drawn Boy? bhain duais Mercury bhíonn agat ar lá ar leith sainiúil don lá “Bhí mé féin agus cara liom ag caint sin, agus mura dtapaíonn tú an agus ag ól cúpla gloine beorach. Bhí mo agus a scríobh an ceol smaoineamh sin, caillfear é.” chara ag breathnú ar chartún ar an teilifís Deir Damon go mbíonn sé ag agus bhí carachtar breactha ann, cosúil le don scannán ‘About a taifeadadh rudaí ar téipthaifeadán. scribble. Tarraingíodh go dona ar fad é, “Bíonn go leor raiméise á taifeadadh agus is uaidh sin a tháinig m’ainm! Is Boy’ i measc go leor eile. agam ach ansin, go tobann, tagann fuath liom é, ach caithfidh mé é a choin- smaoineamh suimiúil chugam,” ar sé. neáil. Bhí sé go maith dom go dtí seo, agus Ba bhreá le Damon gearrscéal nó is duine dílis mé.” úrscéal a scríobh, ach ní dóigh leis go Is There Nothing We Could Do is ainm en chéad uair riamh, bhí bhfuil an cumas aige. don albam is deireanaí a d’eisigh Damon, ceolchoirm ag Badly Drawn “Sílim gur mhaith le gach duine go agus beidh trí albam eile, atá mar chuid de Boy i nGaillimh Dé Sathairn mbeidís in ann leabhar a scríobh,” ar sé. thríológ darb ainm It’s What I’m Thinking, seo caite, agus de réir deal- “Labhair mé leis an údar Nick Hornby á n-eisiúint amach anseo. raimh, bhí áthas an domhain nuair a chum mé an ceol don scannán Photographing snowflakes is ainm don Dar an gceoltóir iomráiteach seo cósta an About a Boy. Dúirt mé leis gur bhreá liom chéad albam sa tríológ, a bheidh ar fáil i iarthair a shroicheadh. Bhuail Sharon Ní Bheoláin le Badly Drawn Boy agus é i nGaillimh dá úrscéal a scríobh. Dúirt Nick liomsa go mí Dheireadh Fómhair. “Is as Éirinn dom go teicniúil,” ar sé. cheolchoirm ag an deireadh seachtaine. PICS: COLM HOGAN. raibh brionglóid aige amhrán 3 nóiméad a “Tagairt atá ansin don rud a dhéanaim “Tá an ceathrú cuid díom Éireannach, scríobh, ach nach bhféadfadh sé. Ceapaim agus mé ag scríobh amhráin. Bíonn greim mar gurb as Ros Comáin do mo sheantui- leveller faoin am sin!” féin go bhfuil sé an-éasca amhráin a á fháil agam ar nóiméad ar leith sa saol,” a smitheoirí. Bhí brionglóid agam i gcónaí D’fhás Damon aníos in Bolton, baile atá “Sílim go dtagaim scríobh.” Maidir lena mhodh scríbh- deir Damon. tiomáint trasna na hÉireann i veain cham- suite 20 míle ó Mhanchain i Sasana, ach tá neoireachta, scríobhann sé an fonn ar Cé go bhfuil an oiread sin taithí aige ar pála leis na páistí agus dul go Gaillimh cónaí air i Manchain le cúig bliana déag trasna mar dhuine dtús i gcónaí. cheolchoirmeacha agus ar a bheith ag agus ar ais.” anuas. deas, báúil, ach i “Tagann na focail amach as cruth an casadh os comhair na sluaite, bíonn sé Tá mac agus iníon aige, an bheirt acu “Tá sé deacair a bheith ag casadh i Man- ndáiríre is beagán de cheoil,” ar sé. neirbhíseach i gcónaí, seachas má bhíonn faoi dheich mbliana d’aois. chain, uaireanta. Nuair a bhíonn aithne ag Filleann Damon ar cheol The Smiths gach rud iomlán foirfe! “Faoi láthair, tá siad an-mheasúil, agus daoine ort agus nuair a bhíonn siad ar an asshole mé!” agus Bruce Springsteen i gcónaí, agus tá Tá sé d’aidhm ag Damon dlúthdhiosca tá siad airdeallach faoin rud a bhíonn ar eolas faoi do chuid ceoil, éiríonn siad an-mheas aige orthu. le go leor seanamhráin dá chuid nár siúl agam. Ceapann siad go bhfuil mé cineál fuarchúiseach, agus b’fhéidir nach “Níl a fhios agam conas a scríobh Bruce eisíodh riamh a chur ar fáil amach anseo, maith go leor. Bhí siad thuas ar stáitse ndéanann siad iarracht dul agus tú a fhe- píosa chomh mór le Born to Run gan é ach ach deir sé go bhfuil sé i gcónaí ag breath- liom cúpla uair. Tá mé ag fanacht go dtí go iceáil.” Ag caint faoina chuid amhrán, deir 25 bliain d’aois!” ar sé. nú chun tosaigh. Beidh sé ag dul ar cham- mbíonn siad ina ndéagóirí agus ansin Damon go mbíonn an ghráin aige orthu go An dtugann amhráin Damon léargas chuairt timpeall na Breataine san déarfaidh siad nach bhfuil maitheas ar léir uaireanta, ach ansin go dtaitníonn dúinn air féin mar dhuine? fhómhar agus beidh sé ag casadh in Éirinn bith ionam! Is dócha go mbeidh mé i mo siad go léir leis arís. “Is dócha go bhféadfá go leor a fhogh- arís mar chuid de sin.

Tá sí go hiomlán Táirgí nádúrtha . . . Aloe Lámhdhéanta ar an Vera gcaighdeán is airde

Eco Galway, 46 The New Glebe, Tuam, Co. Galway. Tel: 093-27033, Mobile: 087 7422807, Email: pat @ ecogalway.com GAELSCÉAL BEATHA 23 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 • NUACHT Litríochta Le Meadhbh Ní Eadhra

fiosraíonn siad saol daoine An bhfuil sé tógtha leis an nuair a dúradh liom go mbeadh chun scéalta a aimsiú. taobh dorcha den saol? air éirí as a phost sna péas agus “Caithfidh muid na rudaí “Caithfidh tú a bheith má é 60 bliain d’aois, bhí díomá an móra a léiriú trí na rudaí beaga,” bhíonn tú ag scríobh leabhar domhain orm. Ní raibh ach dhá ar sé, ag caint faoin scríbh- mar seo,” ar sé. “Tá sé ar nós leabhar fágtha go dtí go An bhfuil neoireacht. Nuair a iarrann rollercoaster, ach is féidir leat mbeadh deireadh le saol Rebus Philip King soiléiriú air maidir imeacht uaidh am ar bith gur mar phóilín!” leis seo, deir sé gur cheart do Ní bhíonn pleananna fada ná scríbhneoir rud a thaispeáint go leor oibre déanta ag Ian sula don léitheoir ar bhealach Tá scríbhneoir ar nós dtosaíonn sé ag scríobh. caolchúiseach in ionad é a rá “voyeur proifisiúnta” “Cumaim mo chuid scéalta amach díreach. fad is a bhím ag scríobh,” ar sé. eagla ort? Ní oibríonn scéalta Ian agus fiosraíonn siad Mar sin, téann sé ar thuras amach mar a bhíonn sé ag súil, i saol daoine chun anaithnid lena chuid scríbh- gcónaí. Mar shampla, bhí sé ar scéalta a aimsiú neoireachta. Tá Ian ar bhliain intinn aige go mbeadh shaor faoi láthair agus cé go carachtar ar leith lárnach i scéal bhfuil sé ag baint suilt as rudaí a bhí á scríobh aige, ach mian leat!” nua a thriail agus as an tsaoirse maraíodh an duine sin ar Labhraíonn sé faoi Rebus, an atá aige, tá sé ag súil le tús a chur leathanach 50. príomhcharachtar i gceann de le húrscéal nua i mí Dheireadh “Agus ansin bhí corp eile ar na sraitheanna leabhair atá foil- Fómhair nó i mí na Samhna. mo lámha agam!” ar sé. sithe aige, ar nós gur fíordhuine Beidh an scríbhneoir Is breá le Ian a bheith ag é. Albanach seo ag scríobh leis go scríobh, mar “nuair a bhíonn tú “Maireann sé san fhíor-am,” ceann tamall maith eile de réir ag scríobh is féidir le rudaí titim ar sé. “Éiríonn sé níos sine de dealraimh. Tá an leabhar is amach mar a theastaíonn uait.” réir mar a bhíonn na leabhair á deireanaí uaidh, The Com- “Ní tharlaíonn sin san fhíor scríobh agam. Mar sin, nuair a plaints, ar díol anois, agus an- shaol,” ar sé. shroich sé 58 bliain d’aois, agus tóir ar fad air go dtí seo.

Tagann an coirscéalaí Ian Rankin go Gaillimh

Le Meadhbh Ní Eadhra maith d’aoisghrúpaí, ach go bhaineann le coirscéalta, agus leor acu níos sine ná Ian féin, faoin dearcadh atá ag daoine BHÍ slua mór i láthair in Óstán rud a bhí suimiúil. ina leith. Tá go leor ann, a deir an Radisson i gceartlár na Gail- Is duine greannmhar, Ian, nach bhfuil báúil do na limhe oíche Dé Máirt, agus iad macánta agus cliste é Ian coirscéalta agus nach gceapann ag éisteacht le caint an scríbh- Rankin de réir cosúlachta, gur “litríocht cheart” atá sna neora cháiliúil Ian Rankin. Tá duine atá iontach bródúil as leabhair a scríobhann sé. clú agus cáil bainte amach ag an seánra na gcoirscéalta agus “Cathain a bheidh leabhar scríbhneoir Albanach seo as a duine a bhí i gcónaí ag iarraidh ceart á scríobh agat, a Ian?” a chuid coirscéalta agus ficsean a scríobh. d’fiafraigh duine éigin de baineann léitheoirí ar fud an Is scéalaí é gan aon amhras cheana, agus iad lándáiríre. Ní domhain sult as na leabhair a agus fad is a bhí sé ag caint, bhí gá a rá go raibh Ian iontach fear- scríobhann sé agus na scéalta a an lucht féachana ag gáire go gach faoi sin. Tá go leor béime insíonn sé. Tá Dún Éideann lár- minic agus iad ag baint suilt as ar áit agus ar reacaireacht láidir nach ina chuid scéalta agus tá carachtar an scríbhneora thraidisiúnta i gcoirscéalta, ar cosúlachtaí ann idir an bealach chlúitigh seo. Labhair sé go sé, rud a thaitníonn leis. Tá a a léiríonn James Joyce cathair gasta ach go soiléir agus ba léir ngrúpa féin ag na scríbhneoirí Bhaile Átha Cliath sa leabhar go raibh neart le rá aige agus coirscéalta, agus bíonn a gcru- Ulysses, agus an bealach a neart le plé. Shíl mé gur chuir innithe féin acu. Tá lucht léiríonn Ian cathair Dhún Philip King, a chuir faoi agal- léitheoireachta agus lucht Éideann ina chuid leabhar. lamh é, an iomarca béime ar an leanúna mór acu freisin, a deir Cruthaítear mapa den chathair spéis atá ag Ian sa cheol, go Ian, ag gáire, rud nach mbíonn tríd na leabhair agus cuirtear háirithe mar nár mhair an t- ag go leor údar a scríobhann an-bhéim ar áit. Tá Dún agallamh ach uair an chloig. litríocht “cheart”! Éideann ar nós carachtair sna Chomh maith leis sin, bhí Mothaíonn Ian go mbíonn scéalta. díomá ar dhaoine mar nár léigh “rud éigin amuigh ansin i gcó- Ba é seo an chéad uair do Ian Ian óna chuid saothar, cé gur naí a mbíonn eagla ar dhaoine teacht go Gaillimh, agus tugadh fógraíodh go ndéanfadh sé roimhe”. Tá gné dhorcha ag cuireadh dó mar chuid d’Fhéile amhlaidh. baint lena chuid scríbh- Ealaíon na Gaillimhe. Cé go Tá cúirt ann anois a ainm- neoireachta, agus dar leis tá raibh sé le teacht chun na níodh as Ian Rankin, agus deir litríocht na hAlban dorcha go cathrach mar chuid d’fhéile sé gur chóir dó a bheith ann, is maith. Rinne sé tagairt do leab- Idirnáisiúnta Cúirt i Mí dócha, mar gheall ar na “coire- hair ar nós The Strange Case of Aibreáin, cuireadh bac air de anna in aghaidh na litríochta” Dr Jeckyll and Mr Hyde cúpla bharr an luaithreamháin bhol- atá déanta aige. Lean gáire ón uair i rith na hoíche. cánaigh. Bhí go leor ban sa lucht éisteachta é sin, ach d’ar- Tá scríbhneoir ar nós “voyeur lucht féachana, agus meascán daigh sé ceist faoin luach a proifisiúnta”, arsa Ian, agus 24 BEATHA GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 TEILIFÍS agus RAIDIÓ

Tionól Féach ar: RTÉ: ‘Skippers’, Sraith nua déantar cur síos ar an scéal ag tosú ar an Domhnach ar atá mar chúlra ag tionscal TG4: ‘Turas i mBaol: An 8.30i.n. a bhreathnaíonn an bhréidín. Beidh an clár Domhanda tSibéir – An Bealach Ó ar scipéirí bháid ias- seo le feiceáil an Déar- Thuaidh’. Seo sraith clár caireachta na tíre. Sa daoin seo chugainn ar ina léirítear an turas is ársa chéad chlár den tsraith 9i.n. Raidió ar domhan. Taistealaíonn dírítear ar bheirt iar- Dermot Somers ar fud thógálaithe atá ag iarraidh thuaisceart na Sibéire in a mbealach a dhéanamh Pobail san éineacht le teaghlach fáin i agus iad ag iascaireacht. gcarr sleamhnáin atá á BBC Alba: ‘Cló Mór’. Déan- tharraingt ag fianna rua. tar bréidín na Hearaidh in Airgintín Dé Domhnaigh ar 8.30i.n. Inse Gall agus sa chlár seo Le Treasa Bhreathnach

TÁ Craol, an eagraíocht tacaíochta agus ionadaíochta do raidió pobail in Éirinn, ag tacú le craoltóirí pobail atá ag iarraidh an deis a thapú dul chuig an Tionól Domhanda do chraoltóirí Raidió Pobail. Is in Buenos Aires san Airgintín a bheidh an tionól ar siúl ón 8 go dtí an 13 Samhain. Beidh níos mó ná 400 craoltóir pobail as breis agus 110 tír ag glacadh páirte ann. Is é seo an chéad uair a bheidh an tionól ar siúl i Meiriceá Theas, an áit ar thosaigh an ghluaiseacht raidió pobail an chéad lá riamh. Cuireadh tús leis an tionól i 1983 nuair a chas grúpa craoltóirí raidió pobail le chéile i Montréal, Ceanada. Ag an gcruinniú sin rinne siad cinneadh casadh le chéile gach bliain chun forbairt raidió pobail go Tá Gráinne Seoige chun bogadh go ITV domhanda a phlé. I láthair na huaire le bheith mar chuid den foireann tá os cionn 3,000 ball ann. Tá Craol ag eagarthóireacht ar an clár 'Daybreak'. iarraidh ar chraoltóirí nó ar léiritheoirí Ní chiallaíonn sé seo nach mbeidh sí le raidió pobail ar mian leo dul chuig an feiceál ar RTÉ arís, tá sé i gceist aici tais- tionól iarratas a chur chucu sna seach- til idir London agus Baile Átha Cliath tainí beaga amach romhainn ar agus roinnt obair a dhéanamh do RTÉ mhaoiniú i leith na gcostas a go fóill, mar shampla 'The All Ireland bhaineann le freastal ar an ócáid san Talent Show' agus 'Up for the Match'. Airgintín.

‘Buillí’ - Éist leis: Do Ghuth sraith nua Le Treasa Bhreathnach TÁ tús curtha ag Galway Bay FM le clár nua seachtainiúil Gaeilge ceoil ar darb ainm ‘Do Ghuth’. Is í Eibh- lín Ní Chlochartaigh-Bairéad láithreoir na sraithe a dhíreoidh Nuacht 24 ar phobal na Gaeilge i gcathair na Gaillimhe. Le Treasa Bhreathnach Is iar-oibrí í Eibhlín le Conradh na Gaeilge i nGaillimh agus is é TÁ Nuacht 24 ag cur leis an tseirbhís ar an Conradh a bheidh ag léiriú na líne le sraith nua ceoil, Buillí. Is í sraithe. Beidh agallaimh, ceol , Méabh Ní Thuathaláin láithreoir na scéalta agus eolas ar imeachtaí sraithe agus beidh sí ag cur ceoltóirí Gaelacha na cathrach le cloisteáil agus bannaí ceoil faoi agallamh. Tá ar an gclár. Alalé, Casadh, Caoimhín Mac Giolla Ní hé seo an chéad uair d’Eibh- Catháin agus Chrissy McCullagh i lín a bheith le cloisteáil ar Gal- measc na gceoltóirí a bheidh le clois- way Bay FM. Bhíodh an-tóir ar teáil le linn na sraithe. Dar le Méabh, RTÉ Raidió na Gaeltachta: ‘An Beaglaoich a bheidh mar bheirt de chuireann an clár i láthair. Anocht an gclár a bhíodh á chur i láthair cuireann an tseirbhís úr seo, Buillí, le Saol ó Dheas’. Craolfar an clár seo na haíonna a bheidh ar an gclár. ar 9i.n. aici roinnt blianta ó shin, tarraingteacht Nuacht 24 agus deir sí beo ó Thigh Tábhairne Pháidí Uí Inniu ar 12.08i.n. Tipp FM: ‘Cairt Bheo’. Clár curtha i ‘Blúiríní Eolais’. go bhfuil sí cinnte go mbainfidh an Shé i gCiarraí mar chuid den Newstalk: ‘Splanc’. Is clár seach- láthair ag Trystan Russell ina Beidh deis agaibh ‘Do Ghuth’ a lucht féachana sult mór as. Beidh chomóradh ceathrú céid a bheidh tainiúil é seo ina phléitear gach nascann sé a chion ar an gceol lena chloisteáil gach Máirt ar Galway eagrán nua de Buillí ar fáil ar shuíomh ar bun ann. Is í Helen Ní Shé a rud - ceol, cúrsaí reatha, sport, chion ar an nGaeilge. Bíonn an Bay FM ó 8i.n. go dtí 10i.n. Nuacht 24 gach Aoine i rith an bheidh sa chathaoir agus is iad imeachtaí sna contaetha ar fad ina clár seo le cloisteáil gach maidin tsamhraidh. www.nuacht24.com Páidí Ó Sé agus Séamus Ó measc. Is é Ronán Ó Muirthile a Dé Sathairn ó 8i.n go dtí 10i.n. GAELSCÉAL BEATHA 25 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

Ceoltóir na Seachtaine Rodrigo y Labhraíonn Caitríona Ní Chadhain le Damien Dempsey Gabriela ag Féile Céard atá ar siúl agat faoi Cén sórt stíle a bheidh leis an láthair? albam? Ealaíon na Tá mé triail é a dhéanamh níos Tá mé díreach tagtha abhaile ó bríomhaire ná albaim a bhí Gaillimhe Londain, bhí mé ag déanamh agam cheana, ach níl mé cinnte gig agus taifeadadh ann. Tá mé fós an bhfeileann sé sin dom. Le Caitríona Ní Chadhain sa bhaile anois don samhradh. Tá ábhar níos dorcha dearfaí ann, má dhéanann sé sin ciall! BHÍ an bháisteach ag Tá tú ag obair ar albam nua, síleadh go flaithiúil ar an cén chaoi a bhfuil ag éirí leis? Cá has a dtagann inspioráid? Mháirt, agus na sluaite ag Beidh sé tamall eile fós. Tógann Óna bheith ag léamh agus ag déanamh a mbealaigh trí na sé píosa orm, scríobhfainn 10 n- labhairt le daoine don chuid is locháin uisce go dtí an Big amhrán sula mbeadh ceann mó. Bhí mé ag léamh aréir faoin Top. Agus na tinte á bhfadú maith agam. chéad Ghorta Mór in Éirinn; timpeall na cathrach, bhí ‘bliain an tsléachta’ a tugadh splanc eile á lasadh ar an air. stáitse mór. Léiríonn Rodri- go y Gabriela fíor-chumas an ghiotáir.

Ní chloiseann tú mórán faoi, agam gur sin a bhí mé ag iar- leagan de m’amhrán ‘Factories, ach bhásaigh leathmhilliún raidh a dhéanamh. Bhí sé go Train and Houses’. Tá sé go duine, i dtír nach raibh inti ach hiontach fócas a bheith agam. hálainn, cur chuige difriúil, an dhá mhilliún ag an am. Sin Feiceann tú roinnt gasúr agus bhfuil a fhios agat. duine i ngach ceathrar. Tá mé níl a fhios acu céard le ag smaoineamh ar rud éigin a déanamh leo féin. Níl aon Sheinn tú in Inis Oírr anuraidh scríobh mar gheall air sin. aidhm acu. Bhí an t-ádh orm ar agus beidh tú ann arís i an gcaoi sin. mbliana, an bhfuil tú ag súil Cén sórt próiseas scríbh- leis? neoireachta a bhíonn agat? Cé hiad na ceoltóirí a raibh Tá, bhí sé iontach an uair Athraíonn sé, fonn ar dtús go tionchar mór acu ort? dheireannach. Bhí na daoine leor den am. Tá neart leabhar Na laochra giotáir i dtús báire, an-deas. Rinne siad iarracht nótaí agam, tagann smaointe Jimi Hendrix agus Thin Lizzy. neart Gaeilge a mhúineadh chugam agus mé ag siúl na Thaitin Christy Moore, Planxty dúinn. Tá trá dheas ann le Cruthaíonn siad sráide nó ag léamh nuachtáin. agus na Dubliners i gcónaí liom. haghaidh snámha freisin. fuaimeanna nach dtagann ó Breacaim síos i gcónaí iad. Ansin tá Sinéad O’Connor, na sé shreang go héasca. Leo Pogues, Bob Marley. Cén áit is fearr leat seó a féin tá siad ar fheabhas, le Cén uair a bhí a fhios agat gur dhéanamh? Aon áit a bhfuil an chéile tá siad dochreidte. Tá mhaith leat a bheith i do che- Agus tá aithne agat ar roinnt slua bríomhar agus ag canadh an t-albam nua 11:11 in oltóir? acu sin anois, nach bhfuil? amach. Is maith liom nuair a ómós do na ceoltóirí a Thosaigh mé ag seinm ceoil Tá, bhí Sinéad ag taifeadadh bhíonn ‘buzz’ maith timpeall d’imir tionchar ar a gceol. nuair a bhí mé 12 bhliain d’aois. san áit chéanna a raibh mé ag na háite. Chloisfeá rian de Metallica Nuair a thosaigh mé bhí a fhios déanamh an albaim. Rinne sí agus Led Zeppelin ag sleamhnú isteach agus ag meascadh go héasca le stíl na beirte Meicsiceach. Cuireadh fáilte mhór roimh Folúntais an bheirt, a thosaigh amach ag seinm ar Shráid Grafton, agus atá anois ag casadh ar stáitsí timpeall na cruinne. Tuairisceoir/Taighdeoir Raidio Ní féidir dearmad a dhéanamh ar Wallis Bird ach an oiread, a bhí mar Tá folúntas ag Edgecast Media do Thaighdeoir/ thaca acu. Bhí paisean dá Tuairisceoir ar shraith nua raidio náisiúnta seachtainiúil, ag plé ceol le mothú san ollphobal cúrsaí eolaíochta agus timpeallachta. don bhean óg as Contae na Mí. Bhris sí dhá shreang ar Conradh 4 mhí, lonnaithe i gContae an Chláir. Ardchaighdeán an ngiotár agus thuirsigh sí Gaeilge riachtanach. amach an ‘amp’ leis an Taithí bliain amháin ar a laghad ag obair ar an raidio. Carr ag bhfuinneamh a chuir sí teastáil. Beidh buntáiste ag iarrthóir atá cleachtaithe ar mheáin isteach ina cuid amhráin. idirlín agus ar mheáin sóisialta Mar sin féin, choinnigh sí an lucht féachana léi, lena      meangadh gáire ollmhór agus a pearsantacht, fad is a [email protected] roimh 31 Iúil 2010 bhí an trealamh á dheisiú thart timpeall uirthi. 26 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 8 OIDEACHAS Easaontas faoi theagasc Lucht na reiligiúnach ag cothú trioblóide Gaelscolaíochta ag Cathaoirleach Chumann Daonnachta na hÉireann éirithe as tarraingt le chéile Le Meadhbh Ní Eadhra taine céanna. Le Meadhbh Ní Eadhra “Caillteanas” a bheidh ann Together, Paul Rowe, nach faoi chreidimh reiligiúnacha Bronnfar seic ar Ghaelscoil don ghrúpa tagartha, ar siad. bhfuil sé seo fíor ar chor ar agus neamhreiligiúnacha BEIDH oíche bailithe airgid Ráth Tó ar an oíche fosta. Seo FÓGRAÍODH Dé Luain go Freastalaíonn scoileanna bith. mar chuid d’fhóram ann ar son Ghaelscoil an Gaelscoil atá lonnaithe i bhfuil Dick Spicer, Cathaoir- gairmoideachais Bhaile Átha Deir Educate Together go oideachasúil. tSeanchaí in Óstan an Europa gContae na Mí. Cé gur éirigh leach ar bhord Chumann Cliath ar dhaltaí “le gach gcuireann siad clár cuim- Tarraingíodh aird ar an i mBéal Feirste Dé Sathairn leis an scoil critéir na Roinne Daonnachta na hÉireann, ag cineál creidimh, nó gan crei- gCoiste Gairmoideachais níos 31ú Iúil. Is iad Iontaobhas na Oideachais ó dheas a chomh- éirí as a phost mar gheall ar deamh ar bith”. luaithe an mhí seo freisin mar Gaelscolaíochta i gcomhar le líonadh, ar fháth amháin nó easaontas faoin mbealach a “Tá ár gcuid scoileanna “Tá ár gcuid gheall ar theagasc reiligiú- Cumann Cultúrtha Mhic fáth eile ní bhfuair siad an t- múintear reiligiún in dhá tiomanta do chuimsiú, scoileanna tiomanta nach. Rinne Oifig an Reachtain a reáchtálfaidh an aitheantas a bhí tuillte acu. scoil nua de chuid an Choiste comhionannas agus cothro- Choimisinéara Sonraí oíche seo, a bheidh mar an Beidh TACA, an carthanas a Gairmoideachais, Scoil mas a chur ar fáil, de réir mhi- do chuimsiú, teagmháil le Coistí Gair- 11ú oíche mhór a eagraíodh bhailíonn airgid ar son na Ghráinne agus Scoil Choilm. anta na dtuismitheoirí,” a comhionannas agus moideachais Bhaile Átha san óstán chun airgead a Gaelscolaíochta ó thuaidh, ag Is scoileanna píolótacha iad deir siad. cothromas a chur ar Cliath, Chill Dara, agus Chon- bhailiú ar son na Gaelsco- bronnadh £2,000 ar an scoil. seo agus tá an Cumann Daon- In alt a foilsíodh ar The Irish tae na Mí maidir le laíochta. Anuraidh bailíodh £12,600 nachta mar chuid de ghrúpa Times Dé Luain, maíodh go fáil, de réir mhianta foirmeacha iarratais do chúig Tá Gaelscoil an tSeanchaí ar mhaithe le Naíscoil tagartha atá ag forbairt clár leanann scoileanna de chuid na dtuismitheoirí,” bhunscoil. De réir dealraimh, lonnaithe i Machaire Fíolta i Uachtar Tíre ag an ócáid seo. ilchreidmheach don dá scoil. Educate Together múnla a deir siad. bhí sé le tuiscint ó na nDoire. Is scoil í seo nach Creideann Iontaobhas na Deir CGO Chontae Átha Francach de theagasc foirmeacha seo go mbeadh bhfuil aitheanta ag an Roinn Gaelscolaíochta gur féidir leo Cliath go bhfuil “aiféala” reiligiúnach, múnla a eolas pearsanta faoi reiligiúin Oideachais, ach tá sí beo go na figiúirí sin a shárú i orthu faoi Dick Spicer ag éirí chruthaíonn réimse saolta sitheach ocht mbliana ar fáil a na ndaltaí á dháileadh ar fóill mar gheall ar mbliana de bharr an méid as a phost mar chathaoirleach (secular sphere) sa seomra spreagann páistí chun a bhunscoileanna áitiúla eile, ghníomhaíochas agus tacaíochta atá faighte acu go ar bhord Chumann Daon- ranga. Ach, deir Príomhfhei- bhféiniúlacht féin a fhorbairt, rud a chuir as do dhaoine. flaithiúlacht an phobail dtí seo. Beidh taispeántas nachta na hÉireann. dhmeannach Educate fad is a fhoghlaimíonn siad Deir CGO Chontae Átha áitiúil. Tá lucht na scoile ag ceoil agus damhsa ar an sean- Cliath “go bhféadfadh cruth na súil go mbainfidh siad an nós ar siúl ar an oíche freisin foirme reatha an tuairim mhíc- tairseach amach sa todhchaí agus amhránaithe agus heart a chruthú, is é sin go ach tá ga le cuidiú ó phobal damhsóirí cosúil le Pádraig Ó bhféadfaí mionsonraí na Gaeilge le go dtarlóidh sé Sé agus Jon Saunders i comhcheangal creidmheach a sin. Tá an tAire Oideachais ó láthair. Deir Maighréad Ní roinnt ar scoileanna, rud nach thuaidh, Caitríona Ruane, i Chonghaile, rúnaí Chumann fíor.” measc an 350 atá deimhnithe Cultúrtha Mhic Reachtain, go Tá sé ráite ag CGOnna Chill don ócáid. bhfuil siad “fíorbhuíoch” do Dara agus na Mí freisin nach Beidh deireadh á chur le phobal labhartha na Gaeilge raibh sé i gceist go roinnfí na Scoil Shamhraidh Mhic ar fud na tíre atá ag tacú leis sonraí sin ar scoileanna eile, Reachtain an deireadh seach- an oíche seo. agus gur míthuiscint a bhí ann. An Teastas i Múineadh na Gaeilge d’Aosaigh (TMGA)

Beidh cúrsa bliana páirtaimseartha ar siúl in Ollscoil na hÉireann Má Nuad ó mhí Mheán Fómhair 2010 a bhfuil sé mar aidhm aige deis a thabhairt do dhaoine cáilíocht phroifisiúnta a bhaint amach i dteagasc na Gaeilge do dhaoine fásta.

Feidhmeanna an chúrsa Fáilteofar roimh iarratas ar na poist seo a leanas: x Cuirfear oiliúint ar rannpháirtithe a dhíríonn ar an taighde is deireanaí sa teangeolaíocht fheidhmeach, a chuirfidh go mór le scileanna teagaisc na rannpháirtithe Roinn na Gaeilge x Beidh cur amach cuimsitheach ag rannpháirtithe ar an Teastas Eorpach Gaeilge (TEG) Léachtóir/ Léachtóir Cúnta - post ar chonradh cúig bliana Léachtóir/ Léachtóir Cúnta - post ar chonradh dhá bhliain Soláthar agus struchtúr an chúrsa TUARASTAL: LÉACHTÓIR CÚNTA: €46,474 - €76,853 x Beidh an cúrsa á reáchtáil in Ollscoil na hÉireann Má Nuad. € € x Beidh 10 gceardlann ar siúl i rith na bliana acadúla (Satharn 10 r.n.-5 i.n.). LÉACHTÓIR: 50,159 - 81,401 Tuilleadh eolais agus foirmeacha iarratais ar fáil ar: www.spd.dcu.ie/vacancies Riachtanais Iontrála agus Costas nó trí theaghmáil a dhéanamh le: Caighdeán ard Gaeilge, idir scríobh agus labhairt. Taithí mhúinteoireachta ina Mary Donnelly, Bainisteoir Acmhainní, Coláiste Phádraig, Droim Conrach, Baile Átha Cliath 9 buntáiste. Beidh ar iarrthóirí scrúdú scríofa agus agallamh a dhéanamh. Teil: 01 8842023; Ríomhphost: [email protected]

Dátaí Tábhachtacha a bhfuil foirmeacha iarratais comhlánaithe le seoladh chuici: Spriocdháta d'iarratais: 3.09.2010 faoi 12.00 méan lae Dé hAoine, 13 Lúnasa 2010 Fostóir comhionannais is ea Coláiste Phádraig Gréasán: http://www.nuim.ie/language/courses/cert-irish.shtml Guthán: 01-7086417 / 01 7083737 Ríomhphost: [email protected] Coláiste Phádraig, Droim Conrach, Baile Átha Cliath 9 COLÁISTE DE CHUID OLLSCOIL CHATHAIR BHAILE ÁTHA CLIATH GAELSCÉAL OIDEACHAS 27 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

Crosfhocal 23.07.2010 Uachtarán nua insealbhaithe ag Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath

Le Meadhbh Ní Eadhra “Tá misean an ardoideachais níos tábhachtaí anois ná riamh IS é an tOllamh Brian Mac Craith don tír seo, ach tá brú á chur ar Uachtarán nua Ollscoil Chathair ollscoileanna mar gheall ar Bhaile Átha Cliath (DCU). Tá go bhuiséid laghdaithe, ardú ar líon leor dúshláin os a chomhair agus na mac léinn agus éileamh ar ndóigh tá deireadh curtha ar ollmhór. Mar sin, tá caighdeán an bhealach le ré i saol na hollscoile, oideachais a chuireann muid ar agus iad ag fágáil slán le Ferdi- fáil faoi bhagairt uafásach.” nand von Prondynski. Chaith Tá an tOllamh an-phaiseanta Prondynski deich mbliana mar faoi DCU agus deir sé go bhfuil sé Uachtarán na hOllscoile agus is an-bhuíoch as oidhreacht iad beag duine nár chuala trácht air i siúd a tháinig roimhe agus go rith an ama sin. bhfuil sé ag dúil leis na dúshláin Bhíodh an tUasal MacCraith na hÉireann a sholáthar, go ach aidhmeanna foghlama agus os a chomhair. mar Ollamh Fhisice in Ollscoil háirithe inár gceantar féin.” forbartha. “Tá mé muiníneach go n- NODANNA Chathair Bhaile Átha Cliath agus Is é an tOllamh MacCraith an Tá sé fógartha ag an Uasal Mac- éireoidh linn na dúshláin sin a chomh maith leis sin, bhíodh sé tríú hUachtarán a bhí ag DCU ó Craith go mbeidh bord comhair- shárú agus ní hamháin sin ach TRASNA mar stiúrthóir ar an Institiúid bunaíodh é mar NIHE i 1980. Bhí leach fiontraíochta á bhunú ag barr feabhais a bhaint amach sna 1 Bó óg (3) Diagnóisic Bithleighis. Is ionad os cionn 1200 ball foirne, mac DCU. Beidh ionchur domhanda réimsí atá mar chroílár na 6 Dearbhaigh, i mbealach thar a bheith brodúil (5) eolaíochta, innealtóireachta agus léinn, ionadaithe rialtais agus agus náisiúnta ag an mbord seo hollscoile seo: múineadh agus 8 Iarnóin (9) teicneolaíochta é seo. Rinneadh tuilleadh i láthair ar champas chun comhairle a thabhairt ar foghlaim, taighde agus 10 Slog siar uisce nó deoch eile (2) insealbhú ar Bhrian MacCraith DCU agus é á insealbhú. riachtanais fhiontraíochta ón nuálaíocht, agus tionchar mhór a 12 Toradh crainn feá, coille srl: dearcán mar shampla (3) mar Uachtarán DCU an tseach- Cén fís atá ag an Uachtarán nua oideachas. Chomh maith leis sin, bheith againn ar an gceantar seo 13 Téigh i ndiaidh, nó tabhair tacaíocht d'fhoireann (4) 15 Drong, grúpa mór daoine (4) tain seo caite. Deir an tUachtarán seo do thodhchaí DCU ? beidh sraith léachtaí Nobel Lau- agus ar an tír seo sna deich 18 Béal (3) nua go mbeidh DCU mar Ollscoil Feiceann sé DCU mar fhórsa reate ar siúl, ócáid bhliantúil ina mbliana amach romhainn.” 19 Prios, áit ina gcoinnítear bia sa chistin (5) fiontraíochta nua-aimseartha “sainiúil agus nuálach” in dtiocfaidh Laureate Nobel go Ina bhlag, deir Ferdinand von 20 Deacair, rud nach bhfuil bog (4) agus idirghníomhach, agus go ardoideachas, bunaithe ar chei- DCU chun léacht phoiblí a thab- Prondynski go mbeidh Ollscoil 21 Ar barr, thart (2) mbeidh luach mhór ag an ollscoil thre bhun phrionsabail. Ina hairt. Tá ciste d’aon mhilliún Chathair Bhaile Átha Cliath ag 22 Dath an tsionnaigh (3) don náisiún agus do na mic léinn, script, cuireann sé go leor béime Euro le cur ar fáil chun cabhair a leanacht ar aghaidh le clár oibre 23 Rud atá tuillte agat faoin dlí (5) a bheidh i gceannas ar an gcéad ar fhiontraíocht agus ar an eacna- thabhairt do chomhlachtaí teic- lán le hathruithe agus forbairt, 25 Ábhar a ndéantar buama as (8) ré eile de stair na hÉireann. maíocht, rud a ardaíonn ceis- neolaíochta nach bhfuil ach ag faoi chinnireacht Bhrian Mac- 26 Uimhir a bhfuil sé náid ann (7) “Ní ollscoil seanfhaiseanta, teanna faoi chúrsaí oideachais go tosú amach, agus tá cúrsa nua sa Craith. Cé go bhfuil a ról mar 27 Dán fada a insíonn scéal éigin (4) traidisiúnta muid agus níor ginearálta agus faoin treo ina Bhainistiú Eitlíochta le tosú san Uachtarán agus (go minic) 28 Briseadh as a chéile go foréigneach (7) cheart go mbeadh muid ag iar- bhfuil sé ag dul. Fhómhar. aghaidh phoiblí na háite, thart raidh a bheith. Tagann ár misean Tá gnó, cúrsaí airgeadais, an Cé go bhfuil go leor pleananna anois, tá sé muiníneach go SÍOS ón gcúlra atá againn, ónár eacnamaíocht agus oideachas á agus go leor tograí ag an rachaidh an ollscoil ó neart go 2 Méadaigh, fás (2) luachanna agus ón mbunús a bhí mheascadh le chéile agus tá Uachtarán nua agus ag DCU, deir neart. Deir sé freisin gur dócha 3 Tá ceann acu ar do dhá láimh (5) le bunú DCU sa chéad dul síos, sé daoine ann a deir gur cheart an tOllamh MacCraith go bhfuil nach n-imeoidh sé as radharc an 4 Cur siar go dáta eile (5) 5 Stoirm (4) sin go mbeidh ról lárnach againn oideachas a choinneáil mar rud go leor dúshláin agus deacrachtaí phobail go hiomlán. An mbeidh 6 Fuaim a thagann ar ais chugat (7) i ngníomhaíochtaí eacna- eile ar fud, rud nach bhfuil ann faoi láthair do réimse an blag ag an Uachtarán Brian Mac- 7 Tráchtáil, díol agus ceannach (3) maíochta a thapú agus todhchaí aidhmeanna eacnamaíocha aige, ardoideachais. Craith? Beidh le feiceáil! 9 Fiche (4) 11 Áit gur féidir leat ábhar léitheoireachta a fháil ar iasacht (11) 14 Daoine a mbíonn freagrach as cruinneas agus líne thuair imíochta nuachtán (11) Cúrsaí ionduchtúcháin ar fáil do 16 David Norris, Piaras Ó Dochartaigh, Mary O Rourke mar shampla (9) 17 Bláth, nó spéirbhean atá páirteach i bhféile Thrá Lí (3) 19 Baintear úsáid as seo le stop a chur ar ghluaisteán (6) mhúinteoirí nua-cháilithe 20 Ainmhithe oibre nó rásaíochta, eacha (7) 23 An struchtúir nó creatlach laistigh den chorp (6) Le Treasa Bhreathnach mbeidh tábhacht faoi leith ag ranga. Is iad an Chomhairle harfar an clár ionduchtúcháin 24 Áit ard, charraigeach le himeall contúirteach (4) baint leis seo do mhúinteoirí Theagaisc a bheidh freagrach as agus promhadh isteach ar Beidh deis ag múinteoirí nua- nua-cháilithe agus iad ag iar- an gclár ionduchtúcháin ó mhí bhonn céimeanna ó mhí Mheán Crosfhocal cháilithe cúrsa ionduchtúcháin raidh dul i dtaithí ar an seomra Mheán Fómhair 2012 ach tab- Fómhair seo chugainn. (induction) a dhéanamh faoi 16.07.2010 phleananna a d’fhógair an tAire Buaiteoir na Seachtaine Oideachais agus Scileanna, seo: Mary Coughlan, inné ag Scoil Maire Uí Chonghaile Samhraidh MacGill. Beidh an Cnoc a dTua clár tacaíochta ionduchtúcháin Casla ar fáil do mhúinteoirí bunscoile Co na Gaillimhe i mbliana agus do mhúinteoirí iarbhunscoile ón bhliain seo Scoláireachtaí €2,000 ar fáil! chugainn. Duais na seachtaine Tá sé d’aidhm ag an gclár ion- MSc i nGnó agus i dTeicneolaíocht an Eolais Bronnfar rogha leabhar Gaeilge ar bhuaiteoir na seachtaine. duchtúcháin caighdeán na Ní mór iarratais a bheith ar ais roimh 28 Iúil, 2010 chuig: múinteoirí a ardú agus Cúrsa suimiúil solúbtha ar bhonn páirtaimseartha. Léachtaí 8 deireadh seachtaine sa bhliain. Crosfhocal, Gaelscéal, An Chuasnóg, An Spidéal, Co na Gaillimhe. tacaíocht a thabhairt do mhúin- Deiseanna gairme den scoth do chéimithe. Ainm ...... teoirí nua-cháilithe. Beidh na cúrsaí seo á Déan d'iarratas ar líne ag www.pac.ie roimh 31 Iúil 2010 reáchtáil in ionad oideachais ar Seoladh ...... Breis eolais: www.dcu.ie/fiontar fi[email protected] 01 700 5614 feadh 20 uair an chloig ar a laghad le linn na scoilbhliana, Táillí laghdaithe, agus scoláireachtaí ar fáil don MSc. Uimhir Fóin...... taobh amuigh d’uaireanta scoile. Deir an Roinn Fiontar - i lár an aonaigh i bhforbairt na Gaeilge Oideachais agus Scileanna go 28 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 9 I MEASC AN PHOBAIL Ba bhreá linn pictiúir leatsa i Gaelscéal agus ar ár suíomh idirlín. Má tá ócáid nó imeacht pobail nó sóisialta ar siúl agat, is féidir grianghraif de a sheoladh chugainn ag [email protected] Ní mór go mbeadh caighdeán réasúnta ins na pictiúir agus cead faighte agat chun iad a fhoilsiú ó na daoine atá le feiceáil iontu. Cuirfidh muid na cinn is fearr i gcló anseo agus ar www.gaelsceal.ie

Bernie agus Máire Bean Uí Fhlatharta ag oíche oscailte ‘Éistigí... Caithfear Éisteacht!’ i Seanscoil Sailearna, Indreabhán GRIANGHRAF: MIKE SHAUGHNESSY ‘An Fiach Fiáin’, paráid Macnas na Gaillimhe An t-aisteoir Mairéad Ní Chuaig ar stáitse sa dráma 'Éistigí... Caithfear Éisteacht!' i Seanscoil Sailearna. Is í a dhéanann páirt Mháirín sa dráma PIC: CATHAL Ó CUAIG

Nóirín Ní Nuadháin, an Spidéal le Fedelmaagus Helena Ní Raighne, Coill Rua, ag oscailt ‘Éistigí... Caithfear Éisteacht!’ PIC: MIKE SHAUGHNESSY

‘An Fiach Fiáin’, carachtair pháráid Macnas na Gaillimhe

Phós Tommy Mac Gearailt agus Geraldine O'Sullivan i Séipéal Inse Dé hAoine seo caite. Is ón bhFeothanaigh Tommy, mac le Bean na gCultacha Stephanie Healy, ag réiteach amach Bhríd Ní Laoise & Bríd Ní Neachtain ag ‘Éistigí... Caithfear Éisteacht!’, Eileen & Joe gur leo Tigh Tábhairne An Cúinne. Is ó Inse Geral- Churraoin don stáitse, le haghaidh 'Éistigí... Caithfear Éis- PIC:MIKE SHAUGHNESSY dine agus is iad Mary & John O'Sullivan a tuismitheoirí. teacht!' PIC: CATHAL Ó CUAIG GAELSCÉAL SPÓRT 29 Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 •

Poc ar an Am Cinniúnach Anois

Chnoc Le Gráinne McElwain nach bhfuil aige ach radharc imeallach na súl. Le bliain TÁ seans ann anois nach mbei- anuas, chaith Jason agus a Comórtas Poc dh an lúthchleasaí óg ó Dhoire chóitseálaí Stephen Maguire am Jason Smyth ag rith i gCraobh- ag traenáil in Florida, Meiciceá Fada beartaithe chomórtas na hEorpa i ag obair faoi stiúir Lance Brau- mBarcelona an tseachtain seo man atá mar chóitseálaí ag do Bhéal Feirste chugainn mar gheall ar ghortú Tyson Gay. Réitigh Stephen theannán na hioscaide atá ag agus Lance chomh maith sin Meadhbh Ní Eadhra cur as dó. Ní raibh sé in ann rith lena chéile go bhfuil Stephen ag i gComórtas Náisiúnta Lúthch- obair anois mar leas-chóitseálaí BEIDH comórtas Poc Fada ar siúl leasaíochta na hÉireann cúpla aige. Ba bhuille mór é do sprio- ar an Satharn 7 Lúnasa in Stor- seachtain ó shin mar gheall ar canna Jason muna mbeadh sé in mont mar chuid d’Fhéile an an ghortú sin ach ainmníodh é ann a dhul san iomaíocht i Phobail in Iarthar Bhéal Feirste. ar fhoireann na hÉireann le gCraobhchomórtas na hEorpa, Tá an comórtas seo á eagrú i déanaí agus tabharfar gach mar go bhfuil sé ag iarraidh a gcomhar le ceannaire Shinn Féin, seans dó rith sa rás 100 méadar. bheith ar an chéad lúthchleasaí Gerry Adams. Deir sé go bhfuil Níl Jason ach 23 bliain d’aois Para-oilimpeach chun páirt a áthas air tacaíocht a thabhairt agus faoi láthair is é an dara ghlacadh sa Chraobhchomór- don chomórtas. Beidh an comór- duine is gasta sa tír é taobh thiar tas. Déanfar cinneadh an mbei- tas ar siúl mar chuid de shraith de Paul Hession. Ní amháin go dh sé in ann rith sna laethanta imeachtaí de chuid Chumann bhfuil sé fíorspeisialta mar amach romhainn. Trí lúthch- Jason Smyth ar a bhealach Lúthchleas Gael atá beartaithe lúthchleasaí ach tá dhá bhonn leasaí is tríocha as Éirinn atá le chun an dara rása i don fhéile. Roinnt blianta ó shin óir buaite aige sna cluichí Para- bheith i mBarcelona le Colin gcomórtas 100m na d'eagraigh Féile an Phobail oilimpeacha in 2008 nuair a Griffin, Steven Colvert agus bhfear a bhuachan ag comórtas Poc Fada mar chuid dá bhris sé curiarracht an domhain Rory Chesser ag fáil cuiridh le Craobhacha Foirne na clár. Bhí an-tóir air agus tá sé ar sna rásaí 100 agus 200 méadar. déanaí chuig na cluichí. Is i hEorpa i mBúdapeist na siúl gach bliain ó shin i leith ag Ag ocht mbliana d’aois fuair gcampa traenála i Murcia sa hUngaire. GRIANGHRAF: TOMAS Club Uí Dhonnabháin Rossa. Ag Smyth amach go raibh an galar Spáinn atá foireann na hÉireann GREALLY / SPORTSFILE an ócáid i mbliana beidh comór- Stargardt air agus ciallaíonn sin faoi láthair. tais shinsearacha na bhfear agus na mban, Comórtas Poc Fada do dhaoine mór le rá, agus blitz- chomórtas camógaíochta agus iomána do pháistí faoi dheich mbliana d’aois. Beidh foirne ó DVD do chúl báirí gach cearn de Bhéal Feirste ag glacadh páirte sa bhlitzchomór- D’ÉISIGH an CLG, i gcomhar leis an ina Chathaoirleach ar an Choiste tas. Tá cuireadh tugtha do oiliúnóir báireoireachta Micí Ó Sé Náisiúnta Cóitseála agus Forbartha Chomhaltaí den Tionól Reach- agus Forás na Gaeilge, DVD nua oiliú- Cluichí “..Tá áthas orm go bhfuil tach chun páirt a ghlacadh in na as Gaeilge 'Slí an Bháireora' nó uirlis den chineál seo ann anois agus 'Poc Fada na nIomráiteach' in 'The Way of the Goalkeeper' an teide- go mbeidh sé an-úsáideach ag éineacht le réaltaí spóirt aithean- al atá ar an DVD a dhíríonn ní daoine a bheidh in ann é a íoslódáil ta. Tá cuireadh roimh iar- hamháin ar na gnéithe teicniúla den ón suíomh idirlín. Léiríonn sé an iomaitheoirí páirt a ghlacadh sna bháireoireacht ach freisin ar an ról ceangal speisialta atá idir an CLG comórtais shinsearacha do mhná fíorleithleach agus eisceachtúil a agus an Ghaeilge”. agus fir. Ina measc siúd a bheidh bhíonn ag an bháireoir ar pháirc na Dúirt Ferdie Mac an Fhailigh, i láthair ag an ócáid tá Sambo himeartha. Príomhfheidhmeannach Fhoras na McNaughton, Davy Fitzgerald, Tá taithí na mblianta ag an Chiar- Gaeilge “..Tá mé an-sásta a bheith Damian Fitzhenry, Brendan raíoch Micí Ó Sé ag cóitseáil cúl báirí i páirteach leis an fhorbairt nua seo Cummins, Gregory O'Kane agus ngrád na mionúr, sa ghrád f-21 agus i agus beidh an DVD seo ina uirlis Brian McGilligan. Is é Martin ngrád na sinsear i gCiarraí. Chaith sé luachmhar do chlubanna agus Donnelly as Baile Átha Cliath, a tréimhse chomh maith le foirne Ros scoileanna mar aon”. bhíonn ag díol uirlisí cumhachta Comáin, Luimnigh, na Mí, Chill Dara Beifear in ann an DVD a íoslódáil ó agus oiriúintí, atá ina phríomhur- agus na hIarmhí. láithreán gréasáin CLG www.gaa.ie raitheoir ar an ócáid. Is trí mheán na Gaeilge atá an DVD Iar chúlbáire Chiarraí Diarmuid Murphy ag seoladh a dlúthdhiosca Micí Ó agus freisin ó www.gaeilge.ie ar fad agus luaigh Liam Ó Néill atá Sé i bPáirc an Chrócaigh. GRIANGHRAF: RAY MCMANUS / SPORTSFILE An Tour De France ar ais ag barr a mhaitheasa

Le Páidí Ó Lionáird Roimh dheireadh an cúigiú staid freisin aige. Níos mó ná sin, níor na meicniúla aige) chuaigh sé fearr sa Tour, ní dócha go bhfuil déag, bhí Andy Schleck i seilbh chonaic Contador é ag éalú mar chun cinn ina thoirneach agus as a dhóthain déanta aige le Conta- I ndiaidh 3,487.4 cileaméadar an gheansaí bhuí agus, le 31 sin bhí leis in ainneoin go raibh san ar aghaidh, ní bheadh ceist dor a chloí. Beidh 3,600 km rásaíochta tiocfaidh toradh soicind farasbairr ar an Alexander Vinokourov, garda ach cé mhéad ama a chaillfeadh rothaithe acu faoi thrathnóna Dé deimhnitheach Tour De France Spainneach, cheapfaí gur aige a cosanta Chontador, sa tóir air. Schleck. Ar deireadh chonacthas Domhnaigh. Ba cheart geansaí 2010 ó staid an lae amáirigh. Deir bheadh an geansaí sin go dtí an Ansan, nuair nach mbeadh go raibh a dhóthain ama goidte buí a bhronnadh orthu ar fad ar lucht rásaíochta rothar nach triail ama amárach. Níorbh shin éinne ag súil lena leithéid de ag Contador leis an ngeansaí buí an ábhar go gcríochnaíonn siad bhfuil aon áit le dul i bhfolach sa a bheadh i ndán dó áfach. mhí-ádh, léim slabhra a rothair á thógaint agus 8 soicind le rás chomh dúshlánach sin. triail ama. Pointe go pointe in Nuair a chinn sé ar éalú ón de na fáinní. Rud fánach ach spáráil aige – an méid céanna Mar a deir siad, nochtfaidh aghaidh an chloig. An cúrsa peleton agus óna chéile nuair a theip air é a chur ar ais an ama lenar bhuaigh Greg Lemond siad iad fein dúinn amárach agus céanna do gach uile dhuine acu comhraice Contador ar an chéad uair, bhuail taom scaoill é ar Laurent Fignon i 1989. beidh muid ag faire ar gach seo, 180 de na rothaithe is fearr gcileaméadar deireannach den agus thapaigh an Spáinneach a Tá Contador slán áfach. Bíodh casadh troitheáin de chlabhsúr ar thalamh na cruinne. Mar a Port de Bales, bhí an chuma ar an dheis. In aghaidh omerta an is go bhfuil go leor oibre Earraigh an Tour De France is spleodraí le sheasann cúrsaí, tá a thríú Tour scéal go n-eireodh leis. Bhí bear- spóirt (nach n-ionsaítear an déanta ag Schleck le Fabian Can- glúin anuas. Féach ar an gcríoch ag Alberto Contador le cailliúint. na oscailte aige agus lúth na gcos gheansaí buí nuair atá fadhban- cellara, an rothaí triail ama is ar TG4. 30 SPÓRT GAELSCÉAL • Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 An Choimhlint ag Géarú Deireadh seachtaine suimiúil eile Gaelspóirt amach romhainn

Londain nó Laois agus is dócha go deireadh déanta an Domhnach seo. siad críochnaithe fós le bua cuim- mbeidh sé tamall eile go dtí go An mbeidh Co. Lú Tá súil agam go dtosnóidh bainis- sitheach ar Mhuineachán . Ní bheidh mbuafaidh siad arís. ábalta iad féin a teoir na Gaillimhe John McIntyre Joe aon fhoireann róshásta iad a fháil sna An ceist mhór fós i mbliana ná an Canning ag uimhir a ceathair déag, pé cluichí ceathrú ceannais ach caith- mbeidh aon athrú ar barr ag deireadh ghríosadh don dúsh- foireann a thugann sé dos na páipéirí, fimid fanacht go dtí go mbeidh Le John Allen Mheán Fómhair? lán ollmhór atá amach agus go bhfágfaidh sé Damian Hayes deireadh déanta an deireadh seach- Bhuel ag tógaint fhianaise an rompu i gcoinne BÁC? in aice leis. taine seo. deireadh seachtaine seo caite san Is deacair buaiteoir a phiocadh ach Thíos i bPáirc na nGael i Luimneach iomáint is iad foireann na nDéise atá is dóigh liom, má éiríonn leis na Tio- tabharfaidh an fhoireann bhaile á an séasúr CLG ag treab- ar shála na gCat na laethanta seo. bradaigh Canning a choimeád ar scór aghaidh ar Chorcaigh i gcluiche thar a hadh léi ; foirne eile agus Nach iontach an bua a bhí acu i íseal, go beidh an lá leo. bheith deacair don dá fhoireann. Cad deireadh déanta acu an nDurlas Éile agus an seanlaoch Dan Sa chluiche eile iomána ba dheacair é mar mhí-ádh atá ar Luimneach le Tdeireadh seachtaine seo Shanahan ag soláthar an scóir chin- gan do gheall a chur ar Chorcaigh. cúpla bliain anuas agus iad ag cail- caite. Go dtí seo, i mo niúnaigh an uair seo. Anois tá coicís Cinnte cuirfidh tuirse agus gortuithe leadh sna nóiméid dheireanacha i thuairim , bhí i bhfad níos mó cluichí eile acu chun iad féin a ullmhú don isteach orthu ach fós ba cheart go gcoinne Chiarraí i mbliana agus i maithe sa pheil . Tugann sé spreagadh leathchraobh i gcoinne na Gaillimhe mbeidís róláidir d’Aontroim. Cé go gcoinne Chorcaí anuraidh. dos na foirne eile nuair a thagann nó Thiobraid Árann. raibh bua iontach ag an bhfoireann ó Nach deas dá bhfaigheadh laoch foireann nua chun cinn. Tarlaíonn sé Tabharfaidh siadsan aghaidh ar a Chúige Uladh an Satharn seo caite mar John Galvin luach saothar éigin sin minic go leor sa pheil ach is rí- chéile ar an Domhnach. Táimid ag súil ceapaim go bhfuil an iomad taithí fós sara n-éiríonn sé as an imirt ach is annamh a tharlaíonn sé san iomáint. le hardchoimhlint anseo. Tá na Tio- ag Corcaigh. dóigh liom, le cabhair an dá chluiche Tá sé dochreidte go bhfuil beagnach bradaigh i ndiaidh cúpla athrú a Is buille marfach é do Bhaile Átha atá buaite ag Corcaigh le coicís anuas, nócha Craobh na hÉireann buaite dhéanamh le déanaí, an ceann is Cliath gur chailleadar an cluiche sin i agus an painéal sách láidir atá acu, go eatarthu ag Cill Chainnigh , Corcaigh suimiúla ná go bhfuil Shane McGrath gcoinne Aontroma agus tá trua agam mbeidh air fanacht bliain eile. agus Tiobraid Árann ó 1884, agus na ag caitheamh geansaí uimhir a haon dóibh mar tá obair iontach á déanamh Ní bheidh mórán idir na foirne sna Cait ar bharr an dréimire agus tríocha déag na laethanta seo agus dár ndóigh sa phríomhchathair chun an iomáint a cluichí peile eile . An mbeidh Co. Lú dó buaite acu . geansaí uimhir a seacht á chaitheamh fhorbairt agus is spreagadh mór é dos ábalta iad féin a ghríosadh don dúsh- Gan dabht is iad Ciarraí atá ar barr ag lánchúlaí 2009 Pádraig Maher. na hógánaigh nuair a bhíonn an lán ollmhór atá amach rompu i sa pheil agus tríocha dó buaite acu Ach is deacair iad a thomhas mar fhoireann sinsir ag dul go maith. Ach gcoinne BÁC agus an mbeidh freisin le BÁC sa dara háit agus dhá fhoireann. I ndiaidh sárthaispéantais i tá deireadh leo don séasúr seo agus Muineachán agus Sligeach ábalta chraobh is fiche acu. Gaillimh le naoi gCraobh na hÉireann anuraidh bhío- an-díomá orthu gan dabht. tosnú arís le meon dearfach? Táimid gcinn atá sa triú háit . Tá Corn Sam mar go léir ag súil go mbeidís ullamh Tá ardmholadh ag dul d’fhoireann ag feitheamh go foighneach ar fhrea- Mhic Uidhir buaite ag naoi bhfoireann do Chill Chainnigh i mbliana ach go Ros Comáin a thug leo Craobh Chon- graí na gceisteanna sin . déag ach níl ach aon fhoireann déag i dtí seo ní fhacamar mórán fianaise go nacht sa pheil an Domhnach seo caite. Tríd is tríd tá deireadh seachtaine ndiaidh an corn iomána a bhuachaint. bhfuil siad chomh maith agus a bhío- Beidh súil ghéar á coiméad acu ar suimiúil eile Gaelspóirt amach Maidir le cuid de na foirne sin, tá sé dar naoi mí ó shin. Beidh níos mó thorthaí an deireadh seachtaine . romhainn. tamall fada ó bhuaigh Ciarraí, eolais againn fúthu nuair a bheidh Thaispéain Tír Eoghain nach bhfuil Beir Bua.

SÚIL ar an Liathróid Le Gráinne McElwain

Dé Sathairn 24ú Iúil-Peil dtí an pháirc pheile ceart an uair seo. Níor imir Muineachán v Cill Dara siad go maith in aghaidh Uíbh Fhailí agus Babhta 4 de na Babhtaí Cáilithe braitheann go leor ar mheon Shligigh ar an lá. Páirc an Chrócaigh @ 3.00i.n Tá imní faoi Daniel Hughes, An Dún le gortú Deacair a rá cé chomh maith is a bheidh coise agus beidh an choimhlint i lár na páirce Muineachán tar éis an drochthaispeántas a an-tábhachtach don dá fhoireann. bhí acu in aghaidh Thír Eoghain. Ní bheidh JP Bua: Sligeach Mone ná Vincent Corey ar fáil do Mhuineachán mar gheall ar ghortú agus sin Dé Domhnaigh 25ú Iúil- Iomáint buille mór don chontae. Tá rudaí ag dul go Aontroim v Corcaigh maith do Chill Dara. Bhí Eamon Callaghan ar An Cluiche Ceathrú Ceannais fheabhas in aghaidh Dhoire ag aimsiú 1-4. Seo Páirc an Chrócaigh @ 2.00i.n. an cúigiú deireadh seachtaine as a chéile a Gan dabht beidh Corcaigh díomhach tar éis bheidh Cill Dara ag imirt ach tá imní faoi dóibh cailleadh in aghaidh Phort Láirge i ghortú ar an tosaí Tomás O’Connor. Seo an gCluiche Ceannais na Mumhan ach beidh siad chéad uair go gcasfaidh na foirne seo in sásta leis an tarraingt. Ní fios an mbeidh Seán aghaidh a chéile sa Chraobh ó 1930. An Paul Shiels, Aontroim. Óg Ó hAilpín (teannán na hioscaide) ar fáil, ghaoth sna seolta ag Cill Dara. Bua: Cill Dara GRIANGHRAF: BRIAN LAWLESS/SPORTSFILE Jerry O’Connor (teannán na hioscaide), Shane O’Neill (teannán na hioscaide) agus Ronan Tógadh Nicholas Murphy Chorcaí den pháirc An Lú v Baile Átha Cliath Curran (gortú ceathrún). Beidh Aontroim in aghaidh Loch Garman mar gheall ar ghortú Babhta 4 de na Babhtaí Cáilithe muiníneach tar éis an bhua mhaith in aghaidh súl ach beidh sé in ann imirt amárach. D’imir Páirc an Chrócaigh @ 5.00i.n. Bhaile Átha Cliath ach beidh an lá le Corcaigh. imreoirí Luimnigh cluichí lena gclubanna an Tiocfaidh an Lú ar ais go láthair na coire agus Bua: Corcaigh deireadh seachtaine seo caite agus tháinig iad ag iarraidh rudaí a chur ina gceart tar éis gach imreoir fríd slán. Ní ró-mhaith a d’éirigh an díomá uafásach a bhí orthu tar éis Chluiche Bernard Brogan, Áth Cliath. Gaillimh v Tiobraid Árann Ger Farragher, Gaillimh. le Luimneach sna babhtaí cáilithe cheana Ceannais Laighean in aghaidh na Mí. Dúirt GRIANGHRAF: RAY MCMANUS/SPORTSFILE An Cluiche Ceathrú Ceannais GRIANGHRAF: DAVID MAHER/SPORTSFILE agus beidh sé an-deacair dóibh in aghaidh Peter Fitzpatrick go bhfuil na himreoirí ag súil Páirc an Chrócaigh @ 4.00i.n. Chorcaí. go mór le dul ar ais ann agus go bhfuil an Corcaigh v Luimneach Níor imir Gaillimh go maith in aghaidh Chill braid Árann tar éis buanna maithe in aghaidh Bua: Corcaigh eachtra curtha taobh thiar díobh anois. Bhí Babhta 4 de na Babhtaí Cáilithe Chainnigh i gCluiche Ceannais Laighean ach Loch Garman agus Uíbh Fhailí. Beidh Tiobraid bua maith ag Baile Átha Cliath ar Ard Mhacha Páirc na nGael, Luimneach @ 7.00i.n. caithfidh siad a bheith go maith chun an lámh Árann ag súil le cluiche in aghaidh Phort An Dún v Sligeach ach tá siad ag brath go mór ar Bernard Brogan Arís ní raibh éinne ag iarraidh bualadh le Cor- in uachtar ar fháil ar an Domhnach. Tá gortu- Láirge sa chéad bhabhta eile agus má imríonn Babhta 4 de na Babhtaí Cáilithe chun na scóranna a fháil. D’aimsigh sé 0-9 an caigh ach ní bheidh faitíos ar fhir Mickey Ned ithe ag cur as do Niall Healy,Damien siad chomh maith agus is féidir leo, ba chóir Páirc Brefini Kingspan, An Cabhán @ lá sin agus tá níos mó ag teastáil ó Bhaile Átha rompu. Chaill siad in aghaidh Chorcaí i Joyce,Richie Cummins agus Cyril Donnellan go mbeadh an lá leo. 7.00i.n. Cliath chun seo a bhaint. gCluiche Ceannais na Mumhan anuraidh agus ach tá an bhainistíocht muiníneach go mbei- Bua: Tiobraid Árann. Beidh an Dún ag iarraidh go rachaidh siad go Bua: Baile Átha Cliath sin cluiche ba chóir a bheith buaite acu. dh siad ábalta imirt. Tá na seolta faoi Thio- GAELSCÉAL Dé hAoine, 23 Iúil, 2010 SPÓRT • 31 Rugbaí na dTrí Náisiún

Mhínigh Pe ter de Villiers, bainis- tseachtain seo caite. laistigh den fhoireann don chluiche mbeidh sé in ann ceannasaíocht na Súil chun cinn teoir na hAfraice Theas, an tuiscint “Tá dhá chluiche chrua taobh seo.” foirne a iompar. taobh thiar den chinneadh. thiar dínn," a deir de Villiers, "ach Níl an stair ar thaobh na Spring- Tá brú millteanach ar Robbie ar an Astráil V “Léiríonn statisticí gurb é dromchla má cloímid lenár struchtúir agus ár boks. Níl bua faighte acu in aghaidh Deans, bainisteoir na Wallabies, imeartha an staidiam Suncorp an ndeiseanna a thapú, creidim go na hAstráile i Suncorp sna cúig agus gan cluiche buaite acu. Thab- an Afraic Theas ceann is sciobthaí sa Vodacom bhfuil an cumas sa bhfoireann seo chluiche a imríodh eatarthu go dtí harfadh bua i mBrisbane roinnt Super 14 (Corn Clubanna na dTrí toradh a bhaint amach.” seo. Ach seo deis chun é sin a chur faoisimh dó roimh theacht na All Náisiún) agus caithfimid bheith Chaill de Villiers an tosach, ina cheart agus iarracht a Blacks go Melbourne ar an Satharn Le Cillian Ó Conchúir ullamh do chluiche níos tapúla.” Andries Bekker, le gortú a fuair sé dhéanamh comórtas Trí Náisiún na dár gcionn. “Táimid tar éis súil a Tagann imreoir nua Uladh, Ruan in aghaidh na All Blacks, mar aon le bliana seo a shábháil. chaitheamh ar an Afraic Theas agus DHÁ chluiche imeartha, dhá Pienaar (ag uimhir a naoi), chomh Jean de Villiers agus Bakkies Botha, Tá beocht agus óige i lár na an Nua-Shéalainn. Níl aon amhras chluiche caillte agus dhá imreoir ar maith le Gio Aplon (ar an gcliathán) atá beirt ar fionraí. Ach deir sé go páirce ag an Astráil, le Will Genia faoin dúshlán atá roimh na him- fionraí. Leis seo i gcúl a gcinn tá agus Ryan Kankowski (cúltosaí bhfuil an tacaíocht bhreise acu. (ag uimhir a naoi) agus Quade reoirí tar éis an méid a chonaicea- cheithre athrú déanta ag an Afraic cliatháin) isteach chun roinnt luais “Is míbhuntáiste é ach ca ith- Cooper (ag uimhir a 10) ag stiúradh mar sna cluichí sin. Tá na trí fhoire- Theas don 15 imreoir a thabhar- a thabhairt don fhoireann nár fimid déileáil leis. Cuid den na foirne agus gan iad ach 22. Níl ann is fearr i rangú an IRB sa faidh aghaidh ar an Astráil i mBris- léirigh mórán sa teip 17-31 in chluiche atá ann. Ca ithfimid fei- cluiche Trí Náisiún imeartha ag chomórtas agus táimid sna sála ar bane ar an Satharn. aghaidh an Nua-Shéalainne an dhm a bhaint as an láidreacht at á Cooper go dtí seo agus feicfear an an dís eile.” Lá na fuascailte Níos Astrálaigh ná na hAstrálaithe iad féin

do Ghaillimh? Le Gráinne McElwain anuraidh bhí ochtar againn Tosnóidh an Comórtas ar an agus anois tá 36 duine ann. Ní 1ú Lúnasa agus beidh sé ar siúl Agallamh le John McIntyre, Bainisteoir na Gaillimhe BEIDH Éire ag glacadh páirte i chaithfidh na rialacha a bhei- ar feadh seachtaine. Beidh gCraobh na hEorpa sa Pheil th ar eolas agat agus tá gach ceithre chluiche againn agus Le Gráinne McElwain Astrálach den chéad uair cumas peileadóra againn” ansin an Cluiche Ceannais. riamh ag tús na míosa seo Le cúpla bliain anuas, bhí Bheinn dóchasach”. Cé nár eidh Gaillimh ar chugainn i gCóbanhávan, an roinnt daoine ag gearán faoi thosaigh na Magpies go dtí an ais ar an bhóthar Dánmhairg agus i Malmo na pheileadóirí CLG ar nós bhliain seo caite, beidh an Domhnach Sualainne. Roghnófar imreoirí Tommy Walsh agus Tadhg Declan Coyne ón chlub mar beag seo in don fhoireann sin ó na Kennelly ag fágáil na tíre chun ionadaí ar phainéal na hÉire- aghaidh Thio- clubanna atá scaipthe ar fud dul go dtí an Astráil ag imirt ann. braidB Árann agus iad ag iar- na tíre. peile ansin. An mbíonn aon I 2012, beidh Craobh an raidh go mbeidh taispeántas Creid nó é nó ná creid ach duine ag tabhairt amach Domhain ar siúl i Melbourne níos fearr ag na himreoirí ná bunaíodh an chéad chlub dóibh faoi? na hAstráile. “ Bíonn an mar a bhí acu i gCluiche Peile Astrálaí i mBaile Átha “Níl muid ag cuartú comórtas ar siúl gach trí Ceannais Laighean. “Bhí an- Cliath i 1999, na Dublin imreoirí chun iad a réiteach le bliana agus bhuaigh Éire é in díomá orainn gur chaill muid Demons. Thosaigh Colm dul amach go dtí an Astráil. 2002, an chéad uair a ghlac in aghaidh Chill Chainnigh. Cronin, fear as Cnoc Mór i Gach duine a bheas ag imirt muid páirt ann” a deir Ciarán. Theip ar ár muinín tar éis an Maigh Eo, an club le beirt eile linn, is ar mhaithe leis an “Tháinig muid sa cheathrú áit chluiche sin agus bhí orainn agus mheall sé Ciarán Ó chraic agus an spraoi atá siad in 2005 agus 2008. Ó 2002 ar amharc ar na deacrachtaí a hEadhra as Maigh Eo chomh ann. Cinnte fuair muid cuidiú aghaidh chuir Cumann Peile bhí againn” a deir John maith chun a bheith páirteach ó chóitseálaithe Collingwood na hAstráile infheistíocht McIntyre, bainisteoir na ann. Ag an am céanna bhí club a bhíonn anseo ag amharc ar mhór isteach sa chluiche i Gaillimhe. Chaith foireann i mBéal Feirste á bhunú, na imreoirí óga ach ní dóigh liom dtíortha ar nós na Nua - na Gaillimhe cúpla lá an Belfast Red Backs agus tho- go mbeidh siad ag iarraidh Shéalainne, Nua-Ghuine Pha- tseachtain seo caite i John- saigh an dá chlub ag obair lena éinne de dhream s’againne a pua agus na hAfraice Theas. stown House i gCo. na Mí ag chéile chun baill nua a mheal- ghoid” a deir Ciarán. Mar shampla tá idir fiche agus iarraidh na deacrachtaí sin a ladh. D’éirigh leo 40 ball a Gach seachtain bíonn tríocha míle duine ag imirt réiteach. Bainisteoir na Gaillimhe, John McIntyre. GRIANGHRAF: DAVID MAHER / SPORTSFILE fháil an bhliain sin agus, in cluichí ar siúl sa tSraith peil Astrálach san Afraic “Níor imir muid go maith 2000, bunaíodh trí chlub eile i Náisiúnta atá 10 mbliana in Theas anois. Níl aon ar an lá, níor úsáid muid bliana anuas”. dabht, is iad atá mar rogha gCorcaigh, Muileann gCearr Éirinn i mbliana agus seo an infheistíocht in Éirinn agus seilbh na liathróide mar is “Chonaic mé Tiobraid na n-údár agus tá níos mó agus Droichead Átha. Inniu tá chéad bhliain ag na Midwest beidh sé speisiúil a fheiceáil ceart agus nuair a bhí an Árann i bPortlaoise an taithí acu ná mar atá níos mó ná 300 duine ag imirt Magpies a bheith páirteach cén sórt feabhais atá tagtha ar tseilbh againn, ní dhearna Domhnach seo caite agus againne. Is é an phríomhrud peil Astrálach le clubanna in ann. “Chaill muid an chéad dá na foirne sin ó shin”. muid go leor damáiste. Ní cosúil linne, chaill siad a atá muid a chuartú ná tais- Éirinn. chluiche ach bhuaigh muid in Le déanaí, bunaíodh foire- raibh muid ag gluaiseacht bhféin-mhuinín tar éis dóibh peántas maith ó na leaids. Tá Is iad na Midwest Magpies i aghaidh South Dublin Swans, ann do mhná i nDoire agus tá mar ba cheart dúinn a bheith cailleadh in aghaidh Chorcaí. a fhios againn go bhfuil muid gCathar na Gaillimhe an club ceann de na foirne is láidre sa pleananna ann foireann eile a agus muid ar an ionsaí” a Níor chuir Loch Garman níos fearr mar fhoireann ná is deireanaí a bunaíodh. tSraith. B’shin é ár gcéad bhua bhunú i mBaile Átha Cliath go deir John. “Ní raibh muid ag mórán dua orthu agus ní mar a bhí muid in aghaidh “Shocraigh cúpla duine de na mar fhoireann” a deir Ciarán. luath. Má tá tú ag iarraidh iarraidh cailliúint in aghaidh raibh Uíbh Fhailí chomh Chill Chainnigh agus tá muid leaids club a bhunú i nGail- Ach ag díriú isteach ar cluiche a fheiceáil sa pheil Chill Chainnigh ach ní féidir maith in aghaidh Thiobraid ag iarraidh sin a thaispeáint. limh” a deir Ciarán Ó Chomórtas na hEorpa, cén Astrálach, beidh cluichí ar siúl le héinne aon bheart a Árann agus a bhí nuair a chas Níl ach cúig chluiche fágtha i hÉadhra, Uachtarán Shraith sort seans atá ag Éirinn i an deireadh seachtaine seo. dhéanamh ón taobhlíne siad orainne. B’fhéidir nár lig gCraobh na hÉireann agus tá Peile Astrálaí na hÉireann, mbliana? “Tá an-seans Beidh na Midwest Magpies sa muna bhfuil an liathróid Tiobraid Árann dóibh imirt muid ag iarraidh a bheith ag “agus fuair muid geansaithe ó againn” a deir Ciarán. “Seo an bhaile amárach in aghaidh na agat. Tá foireann iontach ag nó b’fhéidir go raibh Uíbh imirt sa chéad bhabtha eile. Collingwood, club mór san chéad bhliain de chomórtas Leeside Lions as Corcaigh ar Cill Chainnigh, cur chuige Fhailí tuirseach, níl a fhios Tá deis fuascailte againn in Astráil,agus chaith roinnt mar seo agus beidh muid i Pháirc Pheile an GMIT ag a cliniciúil acu, muiníneach as agam”. aghaidh na dTiobradach cóitseálaithe a gcuid ama linn ngrúpa A leis an Ghearmáin, 2.00i.n. a chéile agus tá taithí acu a “Ach tá foireann iontach agus caithfidh muid an deis ag traenáil agus ag míniú an An Chróit agus an tSualainn. Tuilleadh eolais ar na Midwest bheith ag buachaint le cúig ag na Tiobradaigh. Gan sin a thapú”. chluiche dúinn. Is ag méadú Tá an spórt an-mhór sna Magpies nó eolas eile faoin spórt ar: an t-am ar fad atá an club, tíortha Lochlannacha. www.midwestmagpies.com www.gaelsceal.ie SPÓRT Déan teagmháil linn ag [email protected] • 23.07.2010 GRIANGHRAF: PAT MURPHY / SPORTSFILE

Na capaill ag déanamh a mbealaigh chuig tús cliathrása núíosach Gheata Naomh Séamus ag ráschúrsa na Gaillimhe anuraidh. Na Rásaí Móra i nGaillimh

sa tír”. Beidh seacht lá rásaíochta ar €250,000 ar fáil don Guinness Gal- éadach is fearr ar an lá. Is é an siopa mbliana. Bhris sé a lámh ag mar- siúl agus anuraidh d’fhreastail way Hurdle. Anthony Ryan’s as Gaillimh a bheidh caíocht ar Celestial Halo in Aintree i 150,000 duine ar an ócáid. Cé go Tá an Galway Plate buaite ag an mar urraitheoir ar an duais seo. mí Aibreáin agus níl biseach tagtha ar bhfuil an cúlú eacnamaíochta ag cur traenálaí Dermot Weld ceithre huaire Chomh maith leis sin bronnfar €1500 an láimh go fóill. Feicfear Davy Rus- isteach ar gach duine i láthair na le fiche bliain agus tá an-seans ag a don háta is fearr ar an lá. sell ag marcaíocht ann mar go bhfuil Le Gráinne McElwain huaire, tá coiste an ráschúrsa chapall Majestic Concorde sa rás seo. Caithfidh Bairbre Power, sé ar ais ar a shean léim tar éis dó a muiníneach go dtiocfaidh na sluaite Ar an Déardaoin, sa Galway Hurdle, Eagarthóir Faisin ón Irish Independ- rúitín a bhriseadh dhá mhí ó shin i amach. is ar Overturn, a bhuaigh an ent, Glenda Gilson, mainicín agus Lios Tuathail. Is iad an Galway Plate agus an Gal- Northumberland Plate le déanaí, a láitheoir teilifíse le Exposé ar TV3 Osclóidh Daithí Ó Sé TG4 an Fhéile osnóidh féile rásaíochta way Hurdle na rásaí is mó a bheidh ar bheas an t-airgead ag dul ach tá gach agus PJ Gibbons, eagarthóir ón iris ar an Luan seo agus ina chomluadar na Gaillimhe an Luan seo siúl i rith na seachtaine. Tá duine ag súil le rás maith idir é agus Social & Personal an cinneadh mór a beidh na himreoirí rugbaí Ronan chugainn agus mar a deir urraitheoir nua ar an Galway Plate i Dirar atá ag 7/1 faoi láthair. dhéanamh. O’Gara agus Tommy Bowe agus Tbainisteoir an ráschúrsa mbliana le Tote Ireland tagtha Seo lá na mban chomh maith agus Cé gur bhuaigh Ruby Walsh an Gal- beidh Dónal Barry agus Ger Far- John Moloney “Seo ceann isteach. Tabharfar €200,000 do seans iontach do bhean ghalánta way Plate anuraidh ar Oslot, ní bhei- ragher ann ó fhoireann iomána na de na féilte spóirt agus ócáidí is mó bhuaiteoir an rása agus beidh duais duais €12,000 a bhuachan don dh sé ag glacadh páirte san fhéile i Gaillimhe.