Internacia Kongresa Universitato Sanmarineca Universitata Sesio
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
La tekstoj de la Internacia Kongresa Universitato (IKU), de 1997 eldonataj ĉiujare Universala Esperanto-Asocio kiel la IKU-libro, fariĝis la plej altnivela regula scienca eldonaĵo en Esperanto. En ĉi tiu IKU-libro aperas la tekstoj de naŭ IKU-prelegoj el kiuj tri estas samtempe kursoj de Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS), okazintaj kadre de la 72-a sesio de IKU-AIS, dum la 104-UK en Finnlando. Ĉi-jare, unuafoje la IKU-libro enhavas aldonan parton: naŭ AIS-kursoj kaj prelegoj de la 36-a Sanmarineca Universita Sesio (SUS) de AIS, okazinta dum la Baltiaj Esperanto-Tagoj (BET-55) Internacia Kongresa en Litovio. Universitato Enhavo 72-a sesio IKU Lahtio, Finnlando Bister / Lindstedt – La sveda lingvo en Finnlando 20 — 27 de julio 2019 Stria – La finna(j) lingvo(j) en Svedio Nordenstorm – Sameoj – unu popolo en kvar landoj Raola – Fiziko-kemia kompreno de la koloroj en nia universo Sanmarineca Fettes – Indiĝenaj lingvoj kaj la streboj al daŭripovo ® Lins – Rudolf Carnap, la esperantisto Universitata Sesio Madella – La granda diktatoro kaj la historio de la metaforo de kinarta Esperanto Ŝevĉenko – Esperanta libroeldonado en Moskvo: historio kaj nuntempo 36-a sesio Tuider – Alfred Hermann Fried. Pacifisto kaj esperantisto – iluzio kaj vizio Panevėžys, Litovio Wandel – Teleskopoj en la Spaco: de Hubble ĝis James Webb 6 – 14 de julio 2019 SUS Wandel – Teleskopoj en la Spaco: de Hubble ĝis James Webb Heiligenbrunner – Pi, la historio de fama nombro Heiligenbrunner – Gravitaj Ondoj Maitzen – Magnetsteloj – enigmaj ekzotuloj inter junaj kaj masecaj steloj Nevelsteen – Oftaj eraroj kaj novaj vortoj en Esperanto. Bitlibroj kaj bitgazetoj en Esperanto. 200+ Esperantaj markonomoj en Benelukso Raola – Mediprotektada Kemio Striganova – Fikcia literaturo. Ĉu formo de eskapismo? Ŝevĉenko – Modernaj sociaj retoj kaj Esperanto Westermayer – Plastaĵoj en la Diversaj Akvosferoj Red. Anna Striganova, Dmitrij Ŝevĉenko, Amri Wandel Scienca Kafejo Internacia Kongresa Universitato. 72-a sesio Sanmarineca Universitata Sesio. 36-a sesio 36-a Sesio. sesio Sanmarineca Universitata 72-a Universitato. Kongresa Internacia Eldonejo «Impeto» Litova Esperanto-Asocio Universala Esperanto-Asocio Internacia Kongresa Universitato 72-a sesio Lahtio, Finnlando 20 — 27 de julio 2019 Sanmarineca Universitata Sesio 36-a sesio Panevėžys, Litovio 6 – 14 de julio 2019 Red. Anna Striganova, Dmitrij Ŝevĉenko, Amri Wandel Eldonejo «Impeto» Litova Esperanto-Asocio 2019 UDC 811.922 Internacia Kongresa Universitato 72-a sesio. Lahtio, Finnlando. 20 — 27 de julio 2019 Sanmarineca Universitata Sesio 36-a sesio.Panevėžys, Litovio. 6 – 14 de julio 2019 Redaktoroj: Anna Striganova, Dmitrij Ŝevĉenko, Amri Wandel La tekstoj de la Internacia Kongresa Universitato (IKU), de 1997 eldonataj ĉiujare kiel la IKU-libro, fariĝis la plej altnivela regula scienca eldonaĵo en Esperanto. En ĉi tiu IKU-libro aperas la tekstoj de naŭ IKU-prelegoj el kiuj tri estas samtempe kursoj de Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS), okazintaj kadre de la 72-a sesio de IKU-AIS, dum la 104-UK en Finnlando. Ĉi-jare, unuafoje la IKU-libro enhavas aldonan parton: naŭ AIS-kursoj kaj prelegoj de la 36-a Sanmarineca Universita Sesio (SUS) de AIS, okazinta dum la Baltiaj Esperanto-Tagoj (BET-55) en Litovio. Dankon al Edmund Grimley-Evans, Brian Moon, Yannick kaj Janine Dumoulin, Claude Nourmont, Jouko Lind stedt, Harri Laine, Sten Johansson, Leif Nordenstorm, Gavriel Zeevi kaj multaj aliaj pro helpo pri provlegado kaj tradukado de tiu ĉi eldono. Kun aŭspecio de Universala Esperanto-Asocio Akademio Internacia de la Sciencoj Litova Esperanto-Asocio ISBN 978-5-7161-0306-1 © «Impeto», aranĝo, 2019 Enhavo Antaŭparolo ............................................................................................................................................................... 6 La Rektoro de Internacia Kongresa Universitato Jouko Lindstedt............................................ 10 . IKU 1(1) / AIS – Melina Bister kaj Jouko Lindstedt La sveda lingvo en Finnlando ............................................................................................................................ 13 IKU 1(2) / AIS – Ida Stria La finna(j) lingvo(j) en Svedio ............................................................................................................................ 24 IKU 2 / AIS – Leif Nordenstorm Sameoj – unu popolo en kvar landoj ............................................................................................................ 32 IKU 3 / AIS – Orlando E. Raola Fiziko-kemia kompreno de la koloroj en nia universo .......................................................................... 51 IKU 4 – Mark Fettes Indiĝenaj lingvoj kaj la streboj al daŭripovo .............................................................................................. 67 IKU 5 – Ulrich Lins Rudolf Carnap, la esperantisto .......................................................................................................................... 78 IKU 6 – Alessandra Madella La granda diktatoro kaj la historio de la metaforo de kinarta Esperanto ...................................... 86 IKU 7 – Dmitrij Ŝevĉenko Esperanta libroeldonado en Moskvo: historio kaj nuntempo ......................................................... 102 IKU 8 – Bernhard Tuider Alfred Hermann Fried. Pacifisto kaj esperantisto – iluzio kaj vizio ............................................... 109 IKU 9 – Amri Wandel Teleskopoj en la Spaco: de Hubble ĝis James Webb ........................................................................... 133 La Rektoro de Sanmarineca Universitata Sesio Amri Wandel ................................................. 148 SUS 1 – Amri Wandel Teleskopoj en la Spaco: de Hubble ĝis James Webb ............................................................................ 150 SUS 2 – Alfred Heiligenbrunner Pi, la historio de fama nombro ....................................................................................................................... 151 SUS 3 – Alfred Heiligenbrunner Gravitaj Ondoj ........................................................................................................................................................ 161 SUS 4 – Hans Michael Maitzen Magnetsteloj – enigmaj ekzotuloj inter junaj kaj masecaj steloj .................................................... 166 SUS 5 – Yves Nevelsteen Oftaj eraroj kaj novaj vortoj en Esperanto. Bitlibroj kaj bitgazetoj en Esperanto. 200+ Esperantaj markonomoj en Benelukso .......................................................................................... 173 SUS 6 – D-ro Orlando E. Raola Mediprotektada Kemio ....................................................................................................................................... 176 SUS 7 – Anna Striganova Fikcia literaturo. Ĉu formo de eskapismo? ................................................................................................ 182 SUS 8 – Dmitrij Ŝevĉenko Modernaj sociaj retoj kaj Esperanto ............................................................................................................ 189 SUS 9 – D-ro Manfred Westermayer Plastaĵoj en la Diversaj Akvosferoj ................................................................................................................ 190 Scienca Kafejo ...................................................................................................................................................... 192 5 Antaŭparolo Amri Wandel, IKU-sekretario, Prezidanto de AIS La Internacia Kongresa Universitato (IKU) estas unu el la plej popularaj kaj ŝatataj programeroj de la Universala Kongreso. Jam tradicia parto de IKU estas la komuna sesio kun Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS), tradicio, kiun mi havis la honoron iniciati en 1995, dum la UK en Tampereo. En Lahtio ni festas do arĝentan kvaron-jarcentan jubileon, en la sama kongreslando. Ankoraŭ pri historio, antaŭ 94 jaroj okazis la unua sesio de la Internacia Somera Universitato. En 1981, okaze de la unua sud-hemisfera UK, la nomo estis modifita al Internacia Kongresa Universitato. En 2008 ekfunkciis la Internacia Vintra Universitato (IVU), kiu daŭre okazas dum la jarfinaj internaciaj kunvenoj en Germanio (antaŭe Internacia Festivalo kaj sekve Novjara Renkontiĝo kaj Luminesk’). Ekde 2015 (Lillo) regule okazas apud IKU la Scienca Kafejo, kiu prezentas pli mallongajn, popularnivelajn sciencajn prelegojn. La tekstoj de la IKU-prelegoj, kunmetitaj en la IKU-libro, estas la plej altnivela regula scienca eldonaĵo en Esperanto. La IKU-libro, regule aperanta ekde 1997, estas ankaŭ rete havebla ekde 2005, en la IKU-paĝo http://uea.org/teko/IKU, kie troviĝas ankaŭ du antaŭaj IKU-volumoj (1998 kaj 2002). Ĉi-jare okazas kadre de IKU naŭ prelegoj kaj 3 AIS-kursoj, kies plenaj tekstoj, zorge verkitaj de la prelegantoj, konsistigas la unuan parton de tiu ĉi libro. Aldone okazas kvar prelegoj de la Scienca Kafejo, kies resumoj troviĝas fine de la libro. Ĉi-jare, unuafoje la IKU- libro havas aldonan parton: naŭ AIS-kursoj kaj prelegoj de la 36-a Sanmarineca Universita Sesio (SUS36), unuafoje okazanta dum la Baltiaj Esperanto-Tagoj (BET-55). Jam la trian jaron sinsekve, la IKU-libro aperas ne broŝurforme sed en vera libro- formato. La lastaj kvar volumoj estis produktitaj ekster la Centra Oficejo: la IKU-libro por UK en Nitra estis presita en Hungario. La seula IKU-libro (2017) estis presita en koreia presejo. La lastaj du estis, unuafoje, eldonitaj ne de UEA: la pasintjara (Lisbono) estis