Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna Do Roku 2024

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024

Jasienica Rosielna, luty - czerwiec 2015 roku

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

SPIS TRE ŚCI

I. DIAGNOZA ILO ŚCIOWA ...... 5 1. OTOCZENIE LOKALNE I REGIONALNE ...... 5 1.1. POŁO ŻENIE GMINY JASIENICA ROSIELNA ...... 5 1.2. MIEJSCE GMINY W SIECI OSADNICZEJ ...... 13 2. MIESZKA ŃCY GMINY (POTENCJAŁ LUDZKI) ...... 16 2.1. DEMOGRAFIA ...... 16 2.1.1. Ludno ść ogółem w 2013 r., miejsce w województwie, zmiany ludno ści w latach 2010-2013 ...... 16 2.1.2. Struktura wieku i płci ...... 16 2.1.3. Ruch naturalny ...... 18 2.1.4. Ruch w ędrówkowy ...... 21 2.1.5. Prognoza ludno ści ...... 22 2.2. KAPITAŁ LUDZKI ...... 23 3. ZASPOKAJANIE POTRZEB MIESZKA ŃCÓW ...... 28 3.1. ZABEZPIECZENIE MATERIALNE ...... 28 3.1.1. Rynek pracy ...... 28 3.1.2. Bezrobocie ...... 28 3.1.3. Status materialny i źródła utrzymania mieszka ńców ...... 29 3.2. SCHRONIENIE ...... 31 3.3. BEZPIECZE ŃSTWO ŻYCIA , ZDROWIA I MIENIA ...... 32 3.4. OCHRONA ZDROWIA I ŻYCIA ...... 49 3.5. OPIEKA ...... 52 3.5.1. Opieka nad dzie ćmi ( żłobek i przedszkole) ...... 52 3.5.2. Opieka nad osobami starszymi ...... 53 3.5.3. Opieka nad osobami niepełnosprawnymi ...... 53 3.5.4. Opieka społeczna ...... 53 3.6. ROZWÓJ LUDZI ...... 55 3.6.1. Przedszkola (prywatne i publiczne) ...... 55 3.6.2. Szkoły podstawowe (prywatne i publiczne) ...... 58 3.6.3. Gimnazja (prywatne i publiczne) ...... 59 3.6.4. Kształcenie na poziomie ponadgimnazjalnym ...... 59 3.6.5. Kształcenie dorosłych ...... 60 3.6.6. Kształcenie na poziomie wy ższym ...... 62 3.6.7. Inne placówki edukacji i wychowania specjalnego ...... 62 3.7. KULTURA , SPORT , REKREACJA , WYPOCZYNEK , PRZYJEMNO ŚCI (OFERTA ) ...... 62 3.8. KONTAKTY SPOŁECZNE , WI ĘŹ GRUPOWA , TO ŻSAMO ŚĆ Z GMIN Ą...... 64 3.8.1. Kapitał społeczny ...... 64 3.9. SWOBODA I ŁATWO ŚĆ KONTAKTÓW PRZESTRZENNYCH ...... 66 3.9.1. Powi ązania komunikacyjne i transportowe gminy ...... 66 3.9.2. Telekomunikacja i Interneta ...... 67 4. ZASOBY TECHNICZNE ...... 69 4.1. BUDYNKI I OBIEKTY U ŻYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ ...... 69 4.2. ENERGETYKA ...... 82 4.3. INFRASTRUKTURA DROGOWA ...... 84 4.3.1. Powi ązania transportowe ...... 85 4.3.2. Ilo ść i jako ść dróg w Gminie Jasienica Rosielna ...... 87 5. POTENCJAŁ I ŁAD PRZESTRZENNY ...... 89 5.1. STRUKTURA PRZESTRZENNA GMINY ...... 89 5.2. DOKUMENTY I DECYZJE W GOSPODARCE PRZESTRZENNEJ I PRZEWIDYWANE W NICH ZMIANY ...... 91 5.3. TERENY ROZWOJOWE – OFERTY INWESTYCYJNE ...... 91 6. POTENCJAŁ EKOLOGICZNY ...... 93

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

6.1. GOSPODARKA WODNO -ŚCIEKOWA ...... 93 6.2. OCZYSZCZANIE GMINY I GOSPODARKA ODPADAMI STAŁYMI ...... 101 7. POTENCJAŁ PRZYRODNICZY ...... 103 7.1. WALORY PRZYRODNICZE I KRAJOBRAZOWE ...... 103 7.2. STAN ŚRODOWISKA ...... 106 8. POTENCJAŁ KULTUROWY ...... 111 8.1. DZIEDZICTWO MATERIALNE ...... 111 8.2. DZIEDZICTWO DUCHOWE ...... 119 8.3. DZIEDZICTWO SPOŁECZNE ...... 120 8.4. INSTYTUCJE KULTURY ...... 120 9. POTENCJAŁ TURYSTYCZNY ...... 124 10. POTENCJAŁ INSTYTUCJONALNY...... 129 10.1. WŁADZE I ADMINISTRACJA I ICH ZASOBY ...... 129 10.2. INNE PODMIOTY INSTYTUCJONALNE DZIAŁAJ ĄCE W GMINIE ...... 130 10.3. INNE DZIAŁANIA PROROZWOJOWE I ICH SKUTECZNO ŚĆ ...... 131 10.4. WSPÓŁPRACA REGIONALNA I MI ĘDZYNARODOWA ...... 131 11. GOSPODARKA I STRUKTURA GOSPODARKI ...... 132 11.1. STRUKTURA PODMIOTOWA I POTENCJAŁ GOSPODARKI ...... 132 11.2. STRUKTURA RODZAJOWA GOSPODARKI ...... 132 11.3. INFORMACJE O WYBRANYCH SEKCJACH I SEGMENTACH GOSPODARKI ...... 137 11.3.1. Działalno ść produkcyjna ...... 137 11.3.2. Działalno ść budowlana ...... 138 11.3.3. Rolnictwo ...... 138 11.3.4. Turystyka i gastronomia ...... 143 11.3.5. Pozostałe usługi ...... 143 11.3.6. Usługi otoczenia biznesu ...... 144 12. POTENCJAŁ MATERIALNO-FINANSOWY GMINY ...... 145 12.1. MAJ ĄTEK KOMUNALNY ...... 145 12.1.1. Nieruchomo ści budynkowe i inne komunalne obiekty/urz ądzenia ...... 145 12.1.2. Grunty komunalne ...... 146 12.1.3. Potencjał podmiotów z udziałem własno ści komunalnej ...... 146 12.1.4. Ewentualne inne składniki majatku komunalnego ...... 146 12.2. BUD ŻET I INWESTYCJE GMINY ...... 147 12.2.1. Dochody bud żetu gminy ...... 147 12.2.2. Wydatki bud żetu gminy ...... 147 12.2.3. Inwestycje gminne ...... 149 II. DIAGNOZA JAKO ŚCIOWA ...... 151 WPROWADZENIE ...... 151 1. ANALIZA PROBLEMÓW GMINY ...... 154 1.1. PROBLEMY W ZAKRESIE ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKA ŃCÓW ...... 154 1.1.1. Zabezpieczenie materialne ...... 154 1.1.2. Schronienie ...... 154 1.1.3. Bezpiecze ństwo życia, zdrowia i mienia ...... 154 1.1.4. Ochrona zdrowia i życia ...... 154 1.1.5. Opieka ...... 155 1.1.6. Rozwój ludzi ...... 155 1.1.7. Kultura, sport, rekreacja, wypoczynek, przyjemno ści ...... 155 1.1.8. Kontakty społeczne, wi ęź grupowa, to żsamo ść z gmin ą ...... 155 1.1.9. Swoboda i łatwo ść kontaktów przestrzennych ...... 156 1.2. PROBLEMY W ZAKRESIE POTENCJAŁÓW I ZASOBÓW GMINY ...... 156 1.2.1. Zasoby techniczne ...... 156 1.2.2. Potencjał i ład przestrzenny ...... 156 1.2.3. Potencjał kulturowy ...... 157 1.2.4. Potencjał ekologiczny ...... 157

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

1.2.5. Potencjał ludzki ...... 157 1.3. PROBLEMY W ZAKRESIE GOSPODARKI I PROMOCJI ...... 157 1.3.1. Mikroprzedsi ębiorstwa, M ŚP, du że przedsi ębiorstwa, rolnictwo, turystyka, rynek pracy, instytucje otoczenia biznesu, konkurencyjna współpraca, polityka gospodarcza i promocja gminy ...... 157 2. CZYNNIKI ROZWOJOWE ...... 159 2.1. CZYNNIKI ROZWOJOWE W ZAKRESIE ZASPOKAJANIA POTRZEB MIESZKA ŃCÓW ...... 159 2.2. CZYNNIKI ROZWOJOWE W ZAKRESIE POTENCJAŁÓW I ZASOBÓW GMINY ...... 161 2.3. CZYNNIKI ROZWOJOWE W ZAKRESIE GOSPODARKI I PROMOCJI GMINY ...... 163 III. STRATEGIA ROZWOJU GMINY JASIENICA ROSIELNA...... 165 1. WPROWADZENIE ...... 166 2. ZAŁO ŻENIA STRATEGII ...... 168 3. MISJA GMINY ...... 169 4. CELE GMINY JASIENICA JOSIELNA ...... 170 4.1. CELE STRATEGICZNE ...... 170 4.2. DRZEWO CELÓW STRATEGICZNYCH ...... 171 4.3. ZADANIA REALIZACYJNE DLA POSZCZEGÓLNYCH CELÓW OPERACYJNYCH ...... 173 4.4. LISTA DOKUMENTÓW GMINY O ZNACZENIU STRATEGICZNYM ...... 184 4.5. OCENA ZGODNO ŚCI STRATEGII Z DOKUMENTAMI ZEWNETRZNYMI ...... 184 IV. WDRA ŻANIE STRATEGII GMINY ...... 193 1. WPROWADZENIE ...... 193 2. ZASADY ZARZ ĄDZ ĄNIA STRATEGI Ą ...... 193 3. PROGRAMOWANIE ROZWOJU GMINY (ELEMENTY SYSTEMU ZARZADZANIA STRATEGI Ą) ...... 195 4. SYSTEM MONITOROWANIA ...... 196 5. WSKA ŹNIKI DLA POSZCZEGÓLNYCH CELÓW OPERACYJNYCH I ZADA Ń REALIZACYJNYCH ...... 197 6. WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI SPOŁECZNYMI PRZY REALIZACJI STRATEGII ...... 219 SPIS ILUSTRACJI ...... 221 MAPY ...... 221 ZŁ ĄCZNIK - RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO PRZEPROWADZONEGO W ŚRÓD MIESZKA ŃCÓW GMINY W RAMACH PROJEKTU "STRATEGIA ROZWOJU GMINY JASIENICA ROSIELNA DO ROKU 2024" ...... 224

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wst ęp Szanowni Pa ństwo, Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024 to jeden z najwa żniejszych dokumentów przygotowywanych przez samorz ąd gminny. Okre śla ona priorytety i cele polityki rozwoju społeczno-gospodarczego prowadzonego na obszarze jego działania. Niniejsza, jest pierwszym dokumentem w którego tworzeniu uczestniczyłam. Potrzeba aktualizacji Strategii oparta była o wiele istotnych przesłanek. Na pierwszy plan wysuwa si ę wymóg dostosowania zapisów dokumentu do nowej sytuacji społeczno-gospodarczej, a tak że fakt, i ż perspektywa czasowa wcze śniejszego opracowania dobiegała ko ńca. Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024 nie ogranicza si ę w swych zapisach wył ącznie do zada ń realizowanych przez gminne władze samorz ądowe. Dokument ujmuje równie ż zapisy, które maj ą by ć wyzwaniem dla całej społeczno ści lokalnej i wszystkich instytucji działaj ących na terenie Gminy. Budowanie i rozwijanie aktywnych partnerstw lokalnych prowadzi ć mo że do realizacji wielu prorozwojowych działa ń. Wszyscy jednak zdajemy sobie spraw ę, że takie partnerstwa nie s ą zjawiskiem, które mog ą si ę łatwo rozpocz ąć i zafunkcjonowa ć spontanicznie. Z drugiej jednak strony, mamy wiele przykładów lokalnych organizacji i instytucji aktywnie wpływaj ących na nasze otoczenie. Zach ęcam Pa ństwa do współpracy. Jestem równie ż przekonana, że dokument Strategii pozwoli na jej zainicjowanie, nakierowanie i intensyfikowanie. Wyra żam przekonanie, że nowa Strategia b ędzie odpowiedzi ą na potrzeby i oczekiwania wszystkich mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna. Ponadto w kolejnej perspektywie funduszy europejskich da mo żliwo ść pozyskania zewn ętrznych środków finansowych na istotne dla jej rozwoju przedsi ęwzi ęcia. Dzi ęki zaanga żowaniu przedstawicieli samorz ądu, organizacji publicznych, przedsi ębiorców i lokalnych liderów życia społecznego, dokument ten stanowi syntez ę świadomych wyborów i rekomendacji przedstawicieli różnych społeczno ści tworz ących wspólnot ę samorz ądow ą. Jestem bardzo wdzi ęczna za udział i współprac ę w pracach nad Strategi ą Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024.

Urszula Brzuszek Wójt Gminy Jasienica Rosielna

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

I. DIAGNOZA ILO ŚCIOWA 1. Otoczenie lokalne i regionalne 1.1. Poło żenie Gminy Jasienica Rosielna Poni żej przedstawiono poło żenie Gminy Jasienica Rosielna w jednostkach administracyjnych wy ższego rz ędu – kraju, województwie oraz powiecie. Poło żenie w jednostkach administracyjnych wy ższego rz ędu

Województwo podkarpackie zostało utworzone 1 stycznia 1999 roku z poł ączenia trzech województw: rzeszowskiego, przemyskiego i kro śnie ńskiego oraz cz ęś ci tarnobrzeskiego i tarnowskiego. Zajmuje powierzchnię 17 845 km 2. Region poło żony jest w południowo-wschodniej cz ęś ci kraju; wschodni ą granic ę województwa stanowi granica pa ństwowa z Ukrain ą (obwód lwowski i obwód zakarpacki), południow ą – granica ze Słowacj ą (kraj preszowski). Na górze Kremenaros (Krzemieniec) – 1221 m n.p.m. w Bieszczadach stykaj ą si ę granice Polski, Słowacji i Ukrainy, z tego wzgl ędu słup graniczny postawiony na Krzemie ńcu oznaczony jest numerem I. Podkarpackie graniczy równie ż z województwami: lubelskim, świ ętokrzyskim i małopolskim.

Podkarpackie jest regionem o charakterze rolniczo- przemysłowym. Liczba ludno ści województwa podkarpackiego wynosi przeszło 2 129 tys. ludno ści (według danych Urz ędu Statystycznego w Rzeszowie, W dniu 1 stycznia 1999 roku wprowadzono w Polsce nowy grudzie ń 2013 r.) Najwi ększa podział administracyjny. gęsto ść zaludnienia wyst ępuje w miastach i całym pasie Obowi ązuj ący od 1975 roku dwustopniowy podział środkowym województwa, administracyjny zast ąpiono podziałem trójstopniowym, najmniejsza w cz ęś ci w którego skład wchodz ą województwa, powiaty i gminy. południowej i wschodniej. Nowy podział administracyjny, od chwili jego wprowadzenia w 1999 roku, uległ niewielkim modyfikacjom. W 2002 roku

utworzono 7 nowych powiatów i jedn ą now ą gmin ę oraz zlikwidowano 12 gmin, w 2003 roku zlikwidowano jeden powiat Pod wzgl ędem administracyjnym województwo dzieli si ę na 159 gmin, 21 powiatów Powiat brzozowski – jeden z 380 powiatów w Polsce (jeden z 21 powiatów (przywrócony nast ępnie w 2013 roku), w 2010 roku utworzono ziemskich oraz 4 miasta na prawach powiatu (Rzeszów, Krosno, Tarnobrzeg, w województwie podkarpackim), utworzony w 1999 r. w ramach reformy jedn ą now ą gmin ę. Dodatkowo co roku nast ępuj ą niewielkie Przemy śl). Od 1 stycznia 2002 roku liczba powiatów powi ększyła si ę o powiat leski administracyjnej. Jego siedzib ą jest miasto Brzozów. korekty granic województw, powiatów i gmin. z gminami: Baligród, Cisn ą, Lesko, Olszanica, Solina. Stolic ą województwa W skład powiatu wchodz ą: Obecnie (stan na 1 stycznia 2014 r.) Polska dzieli si ę na 16 i najwi ększym o środkiem miejskim jest Rzeszów licz ący ok. 180 tys. ludno ści. Inne Gminy miejsko-wiejskie: województw, 380 powiatów i 2479 gmin. miasta z najwi ększ ą liczb ą ludno ści to Przemy śl (64,7 tys.), Stalowa Wola (63,3 tys.), • Brzozów. Mielec (60,7 tys.), Tarnobrzeg (48,6 tys.) i Krosno (47,3 tys.) Gminy wiejskie:

• Domaradz, • Dydnia, • Haczów, • Jasienica Rosielna, • Nozdrzec. Powierzchnia powiatu wynosi 539 km 2.

Źródło: opracowanie własne na podstawie źródeł internetowych

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Gmina Jasienica Rosielna jest jednostk ą administracyjn ą o statusie gminy wiejskiej. Nale ży do powiatu brzozowskiego le żą cego w środkowej cz ęś ci województwa podkarpackiego. Gmina sąsiaduje z nast ępuj ącymi gminami powiatu brzozowskiego: gmin ą Domaradz, gmin ą Brzozów, gmin ą Haczów oraz z gmin ą Korczyna nale żą cą administracyjnie do powiatu kro śnie ńskiego. Całkowita powierzchnia Gminy Jasienica Rosielna wynosi 57km 2 (5706ha). W skład Gminy Jasienica Rosielna wchodz ą nast ępuj ące miejscowo ści wiejskie:

− Jasienica Rosielna, − Blizne, − Orzechówka, − Wola Jasienicka. Poło żenie geograficzne Poło żenie geograficzne Gminy Jasienica Rosielna wyznaczaj ą współrz ędne 49°45 ′03 ″N szeroko ści geograficznej północnej i 21°56 ′23 ″E długo ści geograficznej wschodniej.

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Jasienica_Rosielna_(gmina) Poło żenie historyczne Najwcze śniejsze ślady osadnictwa w tym rejonie datowane s ą na okres wczesnego neolitu. Pó źniej zjawiły si ę na tych terenach rozmaite osiadłe ludy okre ślane ogólnym mianem kultury łu życkiej (prawdopodobnie dominowały w śród nich ludy spokrewnione z Wenedami lub Dakami), zapuszczali si ę na te tereny koczowniczy Scytowie ze stepów ukrai ńskich. W tym narodowym tyglu swój udział zaznaczyli Celtowie i germa ńscy Wandalowie (od IV w. p.n.e. do ok. IV wieku n.e.) Najazd Hunów doprowadził do wielkiej w ędrówki ludów. Dla niektórych plemion (lub ich cz ęś ci), ziemie dzisiejszej Małopolski stanowiły tylko przystanek w ekspansji na Nizin ę Pano ńsk ą i dalej na Bałkany. Mało chwalebn ą rol ę w tym czasie odegrali Słowianie, byli oni sojusznikami Hunów, a pó źniej Awarów w podboju Europy. Powierzono im funkcj ę tzw. wojska pomocniczego, czyli słu żyli za zwiadowców, przewodników, przygotowywali przeprawy, zapewniali zimowe le że dla ich wojsk. Po rozbiciu i wyparciu z Europy zarówno Hunów, a pó źniej Awarów, Słowianie ruszyli ze swoich pierwotnych siedzib w rejonie Polesia, środkowego Bugu i północnego Wołynia, na opustoszałe tereny na wschód od Łaby i na Nizin ę Pano ńsk ą oraz dalej na Bałkany. Miało to miejsce w VI — VII wieku n.e., wtedy te ż pojawili si ę oni nad górn ą Wisł ą oraz nad środkowym i dolnym biegiem rzek: Skawa, Raba, Dunajec, Poprad, Biała, Wisłoka, Wisłok i San.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Nadwisłocze i Nadsanie, jako teren przej ściowy znajdowało si ę zarówno na peryferiach Pa ństwa Wi ślan, jak i organizuj ących si ę plemion ruskich. Trudno jest ustali ć, jakie plemi ę słowia ńskie zamieszkiwało te terytoria. Najpewniej z rzadka zaludnione ziemie, zamieszkiwali zarówno przedstawiciele plemion Wi ślan, L ędzian, jak i Chorwatów (Chrobatów). W wiekach: X — XI te sporne z Rusi ą tereny nosiły miano Grodów Czerwie ńskich (m.in. Czerwie ń (ob. Czermno), Socieska (ob. S ąsiadka), Woły ń, Bełz, Przemy śl i Sanok). Od 1031 do 1349 roku omawiane tereny nale żały najpierw do Rusi Kijowskiej a pó źniej do Rusi Halickiej. Materialne ślady najstarszego osadnictwa słowia ńskiego na terenie Gminy Jasienica Rosielna widoczne są na terenie wsi Blizne s ą to pochodz ące z XI-XIII wieku, pozostało ści po wczesno średniowiecznych śródle śnych osad. Niestety, do połowy XIV wieku niewiele wiadomo o dziejach tych terenów, gdy ż ziemie, na których poło żona jest Jasienica Rosielna, le żały w pasie nadgranicznych lasów u styku dwóch ruskich wło ści (odpowiedników polskich kasztelanii): sanockiej i dynowskiej (nazwy umowne, gdy ż nieznane s ą ich faktyczne nazwy) oraz niewielkiej odległo ści od Kamie ńca (ob. Odrzyko ń), który był najdalej na południowy-wschód wysuni ętym grodem polskim (nie licz ąc niewielkiego gródka w Czudcu na północy). Do II połowy XIV wieku były to prawie bezludne tereny nominalnie nale żą ce do kolejnych ksi ęstw ruskich (od poł. XIII wieku do Rusi Halickiej). Ziemia Przemyska i Sanocka została nieformalnie przył ączona do Królestwa Polskiego ju ż w pierwszym etapie podboju przez króla Kazimierza Wielkiego Rusi Halicko-Włodzimierskiej (Czerwonej) w roku 1340. Ostatecznie wł ączona została ona do Królestwa Polskiego w roku 1349. Dopiero wtedy król polski oficjalnie mógł rozpocz ąć akcj ę kolonizacyjn ą tych ziem. Od tego roku pojawiaj ą si ę pierwsze zapiski źródłowe o istnieniu miejscowo ści poło żonych bardziej na północ i wschód od Jasienicy, m.in.: Dynowa, Dydni, Temeszowa i Ulucza, jako miejscowo ści wchodz ących w skład Ziemi Sanockiej. To wła śnie Kazimierz Wielki był inicjatorem wielkiej akcji kolonizacyjnej nowo przył ączonych ziem. Istniej ące osady masowo przenoszone były z prawa ruskiego na prawo niemieckie. Lokowane były równie ż nowe wioski. W odró żnieniu od innych rejonów, król nadał rozległe tereny zasłu żonym w zdobywaniu tych ziem rycerzom (niekoniecznie polskim). I tak, w roku 1361 darował braciom Piotrowi i Pawłowi Balom herbu Gozdawa z Hoczwi (podobno pochodz ącym z W ęgier) ogromne pustkowia na terenie dzisiejszych Bieszczadów z prawem do zakładania nowych wiosek. Zreszt ą podobne przywileje nadał Kazimierz Wielki innym obdarowanym rodom: Doliwitom, Szreniawitom, Bogoriom, Wieniawitom i Leliwitom. Za panowania Kazimierza Wielkiego z pewno ści ą istniała ju ż śródle śna osada nad brzegiem Stobnicy o nazwie Bluzne, gdy ż wzmiankowana była w źródłach z roku 1366. Była to najprawdopodobniej osada zamieszkała przez ludno ść rusk ą, gdy ż wskazuje na to ruska etymologia nazwy. W odró żnieniu od poprzednich, trzynastowiecznych władców, żadnych nada ń nie dostali przedstawiciele duchowie ństwa: biskupi, klasztory. Sporo terenów król pozostawił jako dobra królewskie. Po śmierci króla Kazimierza Wielkiego w roku 1370 tron polski obj ął jego siostrzeniec Ludwik Andegawe ński, który w roku 1372 mianował namiestnikiem Rusi Halickiej i Włodzimierskiej ksi ęcia Władysława II Opolczyka. On to podzielił Ru ś Halick ą na ziemie: chełmsk ą, halick ą, lwowsk ą, przemysk ą i sanock ą. On te ż nadał herb ziemi sanockiej (w polu bł ękitnym dwugłowy orzeł złoty) wzorowany na herbie Śląska Opolskiego (w polu bł ękitnym złoty orzeł). W roku 1378 został on mianowany wielkorz ądc ą Królestwa Polskiego, a sama Ru ś Halicka na prawie dziesi ęć lat znalazła si ę we władaniu W ęgier. W ci ągu swoich dziesi ęcioletnich rz ądów Władysław okazał si ę doskonałym gospodarzem. Lokował cały szereg miejscowo ści na terenie Rusi Halickiej (w tym w ziemi sanockiej) i skutecznie je kolonizował sprowadził on tam szereg znanych pó źniej rodów rycerskich. I tak: z W ęgier przybyli — Balowie, Saksonii (Mi śni) — Fryderyk Myssnar (Ja ćmierscy) i Fredrowie, z Czech — Herburtowie, Felsztyńscy i Czeszykowie, ze Śląska — Kmitowie, a z Polski — Kamienieccy herbu Pilawa. W roku 1382 z powodu kontrowersyjnej, cz ęsto antypolskiej działalno ści (np. próba uniezale żnienia Rusi Halickiej) utracił on prawie wszystkie stanowiska i przywileje.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

W roku 1383 rz ądy przej ęła Maria Andegawe ńska, królowa W ęgier i Rusi Halickiej, która ju ż w roku 1384 bogato uposa żyła biskupstwo przemyskie dobrami ziemskimi w rejonie Brzozowa, m.in.: samym miastem Brzozowem (wtedy jeszcze wsi ą) z okolicznymi wioskami (m.in. Domaradzem, Golcow ą, Przysietnic ą i Bliznem). Wspomniane rody oraz biskupi przemyscy prowadzili nadal o żywion ą akcj ę osiedle ńcz ą na tych rzadko zaludnionych terenach, zamieszkałych przez mieszan ą ludno ść polsko-rusk ą (katolick ą i prawosławn ą). Nowych osadników sprowadzali oni głównie z rodzinnych stron, tj. ze Śląska, Niemiec i Czech. W niektórych miejscowo ściach ziemi sanockiej (w tym brzozowskiej) dominowała ludno ść niemieckoj ęzyczna. W wi ększo ści wiosek jeszcze w połowie XVI wieku u żywana była gwara, która była spauperyzowan ą mieszank ą j ęzyków: niemieckiego, polskiego i ruskiego. Liturgia rzymsko-katolicka sąsiadowała z liturgi ą prawosławn ą, a pó źniej greko-katolick ą. St ąd historyczne wzmianki o istnieniu w XIV, XV lub na pocz ątku XVI wieku w czysto ruskich wioskach ko ściołów katolickich, jak i prawosławnych cerkwi. Prawdopodobnie czternasto- i pi ętnastowieczna kolonizacja ludno ści ą polsk ą i niemieckoj ęzyczn ą w tych rejonach, nie wsz ędzie si ę powiodła. Du żo skuteczniejsza była ponowna lokacja starych wiosek i zakładanie nowych, ale ju ż na prawie wołoskim. Miało to miejsce w II połowie XV i przez cały wiek XVI oraz 1 poł. XVII wieku. Często statusu (prawa lokacyjnego) cz ęś ci wiosek nie zmieniano, lecz zasiedlano je ludno ści ą rusk ą lub rusko-wołosk ą, a tak że je ńcami (np. tatarskimi). Wtedy to powstała ok. poł. XV wieku Wola Jasienicka została zasiedlona ludno ści ą rusko-wołosk ą. Wioski obecnej Gminy Jasienica Rosielna, na przełomie XIV i XV wieku w cz ęś ci nale żały do dóbr duchownych (Blizne — od ok. 1384 roku) a w cz ęś ci do dóbr rycerskich (Jasienica, Orzechówka i Wola Jasienicka — Kamienieckich herbu Pilawa). W tym miejscu nale ży doda ć, że wszystkie wioski gminy Jasienica Rosielna powstały mi ędzy rokiem 1366 a 1440. Niedługo po lokacji Bliznego i Jasienicy wzniesiono w tych wioskach modrzewiowe ko ścioły: w Bliznem z inicjatywy biskupów przemyskich— p.w. Wszystkich świ ętych (jako parafialny), a w Jasienicy (z inicjatywy Kamienieckich) — p.w. Narodzenia NMP (jako filialny do I ćwierci XVII wieku). Ten ostatni rozebrano przed 1770 rokiem i z inicjatywy Maryanny i Ignacego Załuskich wzniesiono nowy pod nieco zmienionym wezwaniem — Niepokalanego Poczęcia NMP. Obydwa ko ścioły istniej ą do dnia dzisiejszego, z tym, że oryginalny, pi ętnastowieczny ko ściół w Bliznem jest unikatowym zabytkiem na skal ę światow ą. Od II połowy XV do roku 1772 roku, poszczególnie wioski lub ich cz ęś ci przechodziły w ró żne r ęce szlacheckie, działo si ę to na drodze koligacji mał żeńskich, spłat długów, wyroków s ądowych, spadków, darowizn, zastawów lub sprzeda ży. Wła ścicieli wiosek lub ich cz ęś ci, a tak że sołtysostw, wójtostw i wybraniectw, mo żna si ę doliczy ć na ziemi jasienickiej — kilkunastu, m.in.: wspomniani wy żej Kamienieccy herbu Pilawa; Bonerowie herbu Bonarowa; Firlejowie herbu Lewart; Wierzbowscy herbu Jastrz ębiec i Załuscy herbu Junosza. Nie ulegała zmianie sytuacja własno ściowa w Bliznem, które niezmiennie nale żało do dóbr biskupów przemyskich. Jeden z wła ścicieli jasienickiego klucza dóbr — Stanisław Bonifacy Wierzbowski herbu Jastrz ębiec dóbr, tu ż przed śmierci ą, w roku 1727 wystarał si ę u króla Augusta II Sasa o przywileje lokacyjne dla miasteczka Jasienica, które wytyczone zostało na terenie cz ęś ci wsi Jasienica. Odt ąd Jasienica składała si ę ze wsi i miasteczka, a stan ten utrzymał si ę do ko ńca I wojny światowej. Sytuacja własno ściowa nie uległa zmianie nawet po I rozbiorze Polski, kiedy to Ziemia Sanocka, wraz z całym woj. ruskim, trafiła do zaboru austriackiego. Konfiskacie uległy jedynie dobra królewskie i zakonne, a miało to miejsce w latach 1773 — 1785, kiedy to dobra te wł ączone zostały do austriackich dóbr kameralnych (rz ądowych). Reformy józefi ńskie z lat 1773 — 1785 usankcjonowały podział na posiadło ści dominalne i gminy wiejskie (tzw. posiadło ści wi ększe i posiadło ści mniejsze). Posiadło ści wi ększe (dominalne) to po prostu szlacheckie (arystokratyczne) maj ątki ziemskie, w których prawo stanowili wła ściciele, a posiadło ści mniejsze — to samorz ądowe wioski (zwierzchno ści gminne), na których czele stał wójt,

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

którego wybór ka żdorazowo zatwierdzany był przez aktualnego wła ściciela wsi. Praktycznie ten stan, w niektórych rejonach dawnej Galicji, utrzymał si ę w do II wojny światowej. 1

Jasienica Rosielna

(Iasienica — 1420 r., Iassyenycza — 1460 r., Iaszyenicza Minor i Iaszyenicza Maior — 1518 r., Paschkowka — lata 1470-80, Paszkowka — 1581 r., Jasienica — 1640 r., 1651 r.) Liczba mieszka ńców — ok. 2200. Wie ś le ży w dolinie rzeki Stobnica i potoku Jasienica na terenie Pogórza Dynowskiego. Nazwa wsi pochodzi od drzewa jesion lub zagajnika (skupiska) jesionów, w śród których zało żono wiosk ę. Najprawdopodobniej zało życielem wsi na pocz ątku XV wieku był Klemens z Moskorzewa herbu Pilawa (wzmiankowany po raz pierwszy w roku 1385). Kolejnymi wła ścicielami byli jego syn — Marcin oraz jego syn o tym samym imieniu — Marcin Kamieniecki. Ten ostatni odziedziczył Jasienic ę i Wol ę Jasienick ą w roku 1448, ale ju ż w roku 1451 odkupił te wioski jego brat Henryk, wzmiankowany w źródłach do roku 1478. Na przełomie XV i XVI wieku wła ścicielami wsi s ą bracia: Mikołaj, Jan Klemens i Marcin Kamienieccy. W dokumencie z 1442 r. wyst ępuje sołtys Stanisław z Jasienicy. W roku 1515 we wsi było 6 łanów kmiecych, młyn, karczma z browarem. Kamienieccy byli wła ścicielami Jasienicy, Woli Jasienickiej i cz ęś ci Orzechówki do roku 1525 – 27, kiedy to Marcin Kamieniecki za dług w wysoko ści 7731 florenów i dopłat ę 2000 florenów odst ąpił Jasienic ę i połow ę Orzechówki Sewerynowi Bonarowi (Bonerowi) herbu Bonarowa. W tym czasie we wsi było ju ż 9 łanów kmiecych, młyn i karczma z browarem. W roku 1552 było te ż we wsi 32 kmieci, karczma, młyn i browar. Po bezpotomnej śmierci Seweryna Bonera (syna) w roku 1592, wszystkie dobra przeszły na jego siostr ę Zofi ę z Bonerów Firlejowi, a pó źniej na jej syna Piotra Firleja (zm. w 1619 r.) Brak precyzyjnych informacji, kiedy wzniesiono pierwszy ko ściół w Jasienicy. Najprawdopodobniej pierwszy ko ściół wzniesiono tu ż po lokacji wsi w roku 1420. Był on ko ściołem filialnym parafii w Bliznem. Samodzieln ą parafi ę w Jasienicy erygowano w roku 1470. Patronat nad kościołem sprawował wtedy Henryk Kamieniecki. Pierwszym potwierdzonym źródłowo proboszczem w tym ko ściele był ks. Łukasz Giermi ński, który wzmiankowany jest w latach 1621–24. Ko ściół ten istniał do 2 połowy XVIII wieku, kiedy to z inicjatywy Maryanny i Ignacego Załuskich wzniesiono w roku 1770 nowy, funkcjonuj ący do dnia dzisiejszego ko ściół p.w. Narodzenia Naj świ ętszej Maryi Panny. Konsekracji tego ko ścioła dokonano jednak dopiero w roku 1798. Rejestr poborowy z roku 1640 podaje, że wie ś od ko ńca XVI wieku nale ży do Firlejów herbu Lewart Piotra (zm. w 1655 r.) oraz Mikołaja (zm. w 1640 r.) Wie ś Jasienica obejmowała 6 łanów kmiecych, 5 zagrodników na rolach (¼ łana), 3 zagrodników na tzw. ogrodach (ok. 1/8 łana), 3 rzemie ślników, 3 komorników z bydłem i 1 komornik bez bydła. We wsi był młyn z kołem dorocznym oraz folwark do którego nale żało 4 zagrodników na rolach. Do roku 1676 wie ś nale żała do Agnieszki z Balów Firlejowej, a pó źniej do jej córki Konstancji Teresy z Firlejów hr. Tarnowskiej herbu Leliwa. Stosunki własno ściowe we wsi nie uległy zmianie. W roku 1687 w śród wniesionych posagu przez Urszul ę hr. Tarnowsk ą — córk ę Konstancji Teresy i Kazimierza Aleksandra hr. Tarnowskich, Stanisławowi Bonifacemu Wierzbowskiemu herbu Jastrz ębiec dóbr, znalazła si ę Jasienica. Ten że, w roku 1727 wystarał si ę u króla Augusta II Sasa o przywileje lokacyjne dla miasteczka Jasienica, które rozlokowane zostało na terenie cz ęś ci wsi Jasienica. Odt ąd Jasienica składała si ę ze wsi i miasteczka. Wierzbowski zmarł bezpotomnie w roku nast ępnym. Wszystkie dobra po nim odziedziczyła jego siostra — Ludwika, wdowa po Hieronimie Załuskim herbu Junosza. Do roku 1757 wła ścicielem był Jan Prosper Załuski, a nast ępnie od roku 1757 do 1798 — Ignacy Załuski, od 1798 do 1829 — Teofil Wojciech hr.

1http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3:opracowanie-historyczno- hyraldyczne-gminy-jasienica-rosielna&catid=1:dokumenty 9

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Załuski (1760-1831), a po nim jego syn — generał Józef Bonawentura hr. Załuski (1786-1866). Kolejni Załuscy w Jasienicy: Zygmunt Bogumił hr. Załuski (1817-1872) oraz jego córka Zofia Klementyna (1854- 1939) — żona Stanisława Józefa Wysockiego herbu Godziemba (zm. w 1898 r.), która w roku 1881 otrzymała w spadku maj ątek jasienicki, który obejmował 219 mórg gruntów ornych, 29 mórg ł ąk i ogrodów, 22 morgi pastwisk i 33 morgi lasu. Ludno ść chłopska posiadała w tym czasie 1134 morgi gruntów ornych, 116 mórg ł ąk i ogrodów, 180 mórg pastwisk i 247 mórg lasu. W tym czasie wie ś i miasteczko Jasienica liczyło 1739 mieszka ńców. Miasteczko Jasienica miało co pi ątek targ oraz 3 jarmarki rocznie. Ludno ść trudniła si ę głównie tkactwem. Od samego pocz ątku miasteczko nie najlepiej funkcjonowało i współcze śni pisali: „Jasienica — miasteczko źle urz ądzone”. Do jasienickiej parafii, oprócz Jasienicy, nale żała: Orzechówka, Wola Jasienicka oraz Wólka (Wola Orzechowska), w sumie — 4885 osób. W roku 1921 wie ś i miasteczko Jasienica liczyło 2090 mieszka ńców. W tym czasie w Jasienicy nie było ju ż samorz ądu miejskiego, lecz jedynie samorz ąd gminny. Ostatnim dziedzicem maj ątku w Jasienicy był syn Stanisława Józefa, Stanisław Karol Wysocki, z którego inicjatywy dodano do pierwszego członu nazwy miasteczka przymiotnik — Rosielna. Rosielna to nazwa potoku przepływaj ącego przez Jasienic ę.2

Blizne

(Bluzne — 1366 r., Blysne — 1402 r., Blysznye, Blyszne — 1467 r., Blizne — 1587 r.) Liczba mieszka ńców — ok. 3200. Wie ś le ży na lewym brzegu rzeki Stobnica na terenie Pogórza Dynowskiego. Mo żliwe, że jaka ś osada na terenie obecnej wsi Blizne istniała przed rokiem 1340, czyli od momentu rozpocz ęcia podboju Rusi Czerwonej (Halickiej) przez króla Kazimierza Wielkiego. Nie wykluczone, że była ona zasiedlona przez ludno ść rusk ą. Generalnie tereny, nad środkowym Wisłokiem i Stobnic ą były prawie bezludne, g ęsto poro śni ęte karpack ą puszcz ą. W roku 1366 na zasadach prawa niemieckiego lokowano wie ś na tzw. „surowym korzeniu”. Zasadźcą wsi i jej pierwszym sołtysem był niejaki Falko z Krosna. Po śmierci króla Kazimierza Wielkiego w roku 1370 tron polski obj ął jego siostrzeniec Ludwik Andegawe ński, który w roku 1372 mianował namiestnikiem Rusi Halickiej ksi ęcia Władysława II Opolczyka. On to podzielił Ru ś Halick ą na ziemie: chełmsk ą, halick ą, lwowsk ą, przemysk ą i sanock ą. W roku 1378 został on mianowany wielkorz ądc ą Królestwa Polskiego, a sama Ru ś Halicka na prawie dziesi ęć lat znalazła si ę we władaniu W ęgier. W ci ągu swoich dziesi ęcioletnich rz ądów Władysław okazał si ę doskonałym gospodarzem. Lokował cały szereg miejscowo ści na terenie Rusi Halickiej (w tym w ziemi sanockiej) i skutecznie je kolonizował sprowadził on tam szereg znanych pó źniej rodów rycerskich. W roku 1382 z powodu kontrowersyjnej, cz ęsto antypolskiej działalno ści (np. próba uniezale żnienia Rusi Halickiej) utracił on prawie wszystkie stanowiska i przywileje. W roku 1383 rz ądy przej ęła Maria Andegawe ńska, królowa W ęgier i Rusi Halickiej, która ju ż w roku 1384 bogato uposażyła biskupstwo przemyskie dobrami ziemskimi w rejonie Brzozowa, m.in.: samym miastem Brzozowem z okolicznymi wioskami, m.in. Domaradzem, Golcow ą i Przysietnic ą. W tym samym czasie w nieznanych nam okoliczno ściach sołtysostwo we wsi Blizne przeszło w r ęce Laszka Wołocha. Cz ęść Bliznego nadal jednak nale żała do dóbr królewskich. W roku 1402 sołtysostwo to wykupili biskupi przemyscy, którzy poł ączyli swoje dobra w Brzozowie, Domaradzu i Golcowej w jedn ą cało ść . Król Władysław Jagiełło podj ął nieudan ą prób ę lokowania drugiej wsi Blizne. Ostatecznie w 1444 biskupi przemyscy przej ęli równie ż i królewsk ą cz ęść Bliznego. Chocia ż odr ębno ść tego drugiego Bliznego zachowała si ę przez nast ępne kilkana ście lat. W źródłach wzmiankowany jest m.in. sołtys Wojciech (Adalbertus).Ostatecznie to sołtysostwo biskupi wykupili w roku 1463. Odt ąd, przez nast ępne czterysta lat (do uwłaszczenia w roku 1850) Blizne nierozerwalnie zwi ązane zostało z biskupstwem przemyskim. Nie wiadomo w którym roku wzniesiono ko ściół p.w. Wszystkich Świ ętych w Bliznem, gdy ż pierwsza wzmianka o ko ściele parafialnym pochodzi dopiero z roku 1470. Ko ściół ten zachował si ę do dnia

2http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3:opracowanie-historyczno- hyraldyczne-gminy-jasienica-rosielna&catid=1:dokumenty 10

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

dzisiejszego i stanowi unikatowy zabytek na skal ę światow ą. Istniej ą przesłanki, i ż modrzewiowy ko ściół wzniesiono w roku 1444. W skład bli źnie ńskiej parafii weszły wioski: Jasienica i Orzechówka. Po ostatecznym ukształtowaniu si ę wsi, na przełomie XV i XVI wieku było w niej 44–47 gospodarstw kmiecych na 18–20 łanach, 2 folwarki (ex-sołtysie) ka żdy na 4 łanach, grunty pleba ńskie (na 2 łanach) oraz karczma, młyn o dwóch kołach, sadzawki rybne oraz tzw. skotnica obejmuj ąca 1 łan. W roku 1589 sytuacja niewiele si ę zmieniła, z tym, że rejestr wymienia we wsi 7 zagrodników z rol ą i 2 komorników z bydłem oraz 4 komorników bez bydła. Stanowili oni podstawow ą sił ę najemn ą w folwarkach oraz u bogatych kmieci. Rejestr poborowy z roku 1640 podaje, że wie ś obejmowała 28 łanów (wraz z gruntami folwarcznymi) oraz 3 role po 1/4 łana (zapewne karczmy), 1 młyn sołtysi o 1 kole, 7 zagrodników na tzw. ogrodach, 2 komorników z bydłem oraz 4 komorników bez bydła. W roku 1674 parafia w Bliznem do świadczyła niszczycielskiego najazdu tatarsko-kozackiego. Z tym wydarzeniem wi ąż e si ę legenda cudownego ocalenia wzi ętych w jasyr mieszka ńców Bliznego, których z r ąk tatarskich na górze Św. Michała odbił oddział wojska anielskiego ubranego w białe szaty. Na pami ątk ę tego wydarzenia wzniesiono tu kaplic ę wła śnie pod wezwaniem św. Michała Archanioła. W roku 1756 kaplic ę t ę rozebrano i w roku 1760 wzniesiono na jej miejscu ko ściół klasztorny kapucynów. Ko ściół ten, tj. p.w. Zjawienia Świ ętego Michała Archanioła został rozebrany po roku 1788,czyli po kasacji zakonu kapucynów. W roku 1877 wzniesiono now ą kaplic ę (pod tym samym wezwaniem), która istnieje do dnia dzisiejszego. Zgodnie ze spisem z roku 1748 wie ś Blizne zamieszkiwało 132 rodziny: 97 rodzin kmiecych, 10 zagrodników, 20 chałupników oraz 5 rodzin komorników. Kmiecie gospodarowali ju ż na tzw. ćwierciach, tj. ¼ łana (ok. 6–7 ha). W śród 97 kmieci, 3 gospodarowało na 4 ćwierciach (ok. 28 ha); 32 — na 2–3 ćwierciach (13–20 ha); 45 — na 1–2 ćwierciach (6–12 ha), a 8 rodzin kmiecych miało mniej ni ż 1 ćwier ć (4–5 ha). Ponadto we wsi były dwie karczmy oraz 2 młyny (jeden opuszczony). Istniej ący w dawnych wiekach urząd sołtysi nie został zlikwidowany, ale ograniczono jego kompetencje. Sołtys stał si ę „le śniczym”, którego obowi ązkiem był nadzór nad biskupimi lasami. Folwark sołtysi był ju ż w II poł. XVIII bardzo niewielki, bez karczmy, browaru i młyna z 1 poddanym chałupnikiem. Pot ęż ny był za to folwark biskupi, który obejmował ok. 11 łanów gruntów ornych (ok. 300 ha), 1 ½ łana ł ąk, ¾ łana ogrodów i sadów i kilkadziesi ąt łanów lasu. W folwarku był dwór zarz ądcy, czworaki dla czeladzi, komory, alkierze, 2 stajnie i wozownia, chlewy, spichlerz, kuchnia oraz kilka stodół i brogów. Do folwarku nale żał młyn, browar oraz 2 karczmy. W Bliznem był tak że maj ątek pleba ński (prawdopodobnie na 2 łanach gruntów ornych, ł ące i ogrodach), który składał si ę z: plebanii, folwarku obejmuj ącego: 2 stajnie, stodoł ę i spichlerz z wozowni ą. Plebanowi podlegało 4 kmieci, 3 zagrodników oraz 19 chałupników. W roku 1780 było ju ż 199 rodzin (gospodarstw), w tym: 151 — kmiecych, 15 — zagrodniczych, 17 — chałupniczych i 16 komorniczych. Z oczywistych względów obszar gruntów kmiecych uległ dalszemu pomniejszeniu. „Norm ą” stawały si ę gospodarstwa ¾ –1½ ćwierciowe (4–7 hektarowe). Jednak w ko ńcu XVIII wieku a ż 1982 morgi z 2430 nale żało do chłopów. Natomiast lasy, w zdecydowanej wi ększo ści nale żały do wła ścicieli wsi — biskupów przemyskich. W roku 1850 Blizne, jako jednowioskowa gmina licz ąca ponad 2200 mieszka ńców weszła w skład powiatu brzozowskiego. W latach 1926-30 ziemie folwarku biskupiego zostały rozparcelowane w śród miejscowych chłopów. 3

Orzechówka

(Orzeszkow — 1426, Orzechowka — 1436, Orzyechownycza — 11460, Orzechowka— 1581, 1640, 1651). Liczba mieszka ńców — ok. 1600. Wie ś le ży nieco na południowy-wschód od Jasienicy Rosielnej nas rzek ą Stobnic ą. Najprawdopodobniej zało życielem wsi na pocz ątku XV wieku był Klemens z Moskorzewa herbu Pilawa (wzmiankowany po raz pierwszy w roku 1385). Kolejnymi wła ścicielami byli jego syn Marcin i

3http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3:opracowanie-historyczno- hyraldyczne-gminy-jasienica-rosielna&catid=1:dokumenty 11

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

wnuk o tym samym imieniu Marcin Kamieniecki. Ten ostatni odziedziczył Jasienic ę w roku 1448 (prawdopodobnie cz ęść ). Kamienieccy byli wła ścicielami Jasienicy, Woli Jasienickiej i cz ęś ci Orzechówki do roku 1525–27, kiedy to Marcin Kamieniecki za dług w wysoko ści 7731 florenów i dopłat ę 2000 florenów odst ąpił Jasienic ę i połow ę Orzechówki Sewerynowi Bonarowi (Bonerowi) herbu Bonarowa. Po bezpotomnej śmierci Seweryna Bonera (syna) w roku 1592, wszystkie dobra przeszły na jego siostr ę Zofi ę z Bonerów Firlejowi, a pó źniej na jej syna Piotra Firleja (zm. w 1619 r.) Rejestr poborowy z roku 1640 podaje, że wie ś od ko ńca XVI wieku nale ży do Firlejów herbu Lewart (Piotra (zm. w 1655 r,) oraz Mikołaja (zm. w 1640 r.). We wsi jest du żych łanów, 4 zagrodników na rolach (¼ łana), 4 komorników z bydłem i rzemie ślnik oraz młyn z kołem dorocznym. Do roku 1676 wie ś nale żała do Agnieszki z Balów Firlejowej, a pó źniej do jej córki Konstancji Teresy z Firlejów hr. Tarnowskiej herbu Leliwa. Stosunki własno ściowe we wsi nie uległy zmianie. W roku 1687 w śród wniesionych posagu przez Urszul ę hr. Tarnowsk ą — córk ę Konstancji Teresy i Kazimierza Aleksandra hr. Tarnowskich, Stanisławowi Bonifacemu Wierzbowskiemu herbu Jastrz ębiec dóbr, znalazła si ę Orzechówka. Wierzbowski zmarł bezpotomnie w roku nast ępnym. Wszystkie dobra po nim odziedziczyła jego siostra — Ludwika, wdowa po Hieronimie Załuskim herbu Junosza. Do roku 1757 wła ścicielem był Jan Prosper Załuski, a nast ępnie od roku 1757 do 1798 — Ignacy Załuski, od 1798 do 1829 — Teofil Wojciech hr. Załuski (1760-1831), a po nim jego syn — generał Józef Bonawentura hr. Załuski (1786-1866). Kolejni Załuscy w Jasienicy i Orzechówce: Zygmunt Bogumił hr. Załuski (1817-1872) oraz jego córka Zofia Klementyna (1854-1939) — żona Stanisława Józefa Wysockiego herbu Godziemba (zm. 1898 r.) W roku 1881 maj ątek ziemski we wsi nale żał do Zofii Załuskiej, córki Zygmunta Bogumiła Załuskiego i obejmował 199mórg gruntów ornych, 26 mórg ł ąk i ogrodów, 11 mórg pastwisk i 490 mórg lasu. Ludno ść chłopska posiadała w tym czasie 1148 mórg gruntów ornych, 121 mórg ł ąk i ogrodów, 200 mórg pastwisk i 109 mórg lasu. W tym czasie wie ś Orzechówka liczyła 1735 mieszka ńców (w tym Wola Orzechowska — 407 osób). Ludno ść oprócz uprawy roli, zajmowała si ę rzemiosłem, głownie tkactwem. Ostatnim dziedzicem (do II wojny światowej) maj ątku w Jasienicy był syn Stanisława Józefa, Stanisław Karol Wysocki. 4

Wola Jasienicka

(Wola Iaszyeniczka lub Krzyesczyanowa Wola — 1460, Nowa Iaszyenycza — 1505, Wola Czarna — 1581, Jasienska Wola — 1640, 1651). Liczba mieszka ńców — ok. 700. Wie ś le ży u podnó ża pasma Połomu (445 m n.p.m.) w dolinach potoków wpływaj ących do Rosielnej. Co prawda pierwsza wzmianka o wsi Wola Jasienicka pochodzi z roku 1460, ale wie ś zapewne powstała kilkana ście lat wcze śniej, ale ju ż po lokowaniu wsi Jasienica. Najprawdopodobniej gdy po ojcu przejmował w roku 1448 swój dział Marcin Kamieniecki herbu Pilawa, to wie ś Wola Krze ścianowa była ju ż zorganizowana. W roku 1451 odkupił t ę wie ś od niego rodzony brat Henryk, wzmiankowany w źródłach do roku 1478. Na przełomie XV i XVI wieku wła ścicielami wsi s ą bracia: Mikołaj, Jan Klemens i Marcin Kamienieccy. Kamienieccy byli wła ścicielami Jasienicy, Woli Jasienickiej i cz ęś ci Orzechówki do roku 1525–27, kiedy to Marcin Kamieniecki za dług w wysoko ści 7731 florenów i dopłat ę 2000 florenów odst ąpił Jasienic ę i połow ę Orzechówki Sewerynowi Bonarowi (Bonerowi) herbu Bonarowa. Po bezpotomnej śmierci Seweryna Bonera (syna) w roku 1592, wszystkie dobra przeszły na jego siostr ę Zofi ę z Bonerów Firlejowi, a pó źniej na jej syna Piotra Firleja (zm. w 1569 r.) Rejestr poborowy z roku 1640 podaje, że wie ś od ko ńca XVI wieku nale ży do Firlejów herbu Lewart (Piotra (zm. w 1655 r,) oraz Mikołaja (zm. w 1640 r.) We wsi jest sołtysostwo na 1 du żym łanie,

4http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3:opracowanie-historyczno- hyraldyczne-gminy-jasienica-rosielna&catid=1:dokumenty 12

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

1 łan kmieci, 6 zagrodników na rolach (1/4 łana), 1 zagrodnik na tzw. ogrodzie (ok. 1/8 łana), 8 komorników z bydłem i 2 komornik bez bydła. Do roku 1676 wie ś nale żała do Agnieszki z Balów Firlejowej, a pó źniej do jej córki Joanny ( żony Stanisława Witowskiego), a nast ępnie do Dominika Wielowiejskiego. Stosunki własno ściowe we wsi nie uległy zmianie. Kolejnym wła ścicielem wsi została Konstancja Teresa z Firlejów hr. Tarnowska herbu Leliwa, córka Agnieszki z Balów Firlejowej. W roku 1687 w śród wniesionych posagu przez Urszul ę hr. Tarnowsk ą — córk ę Konstancji Teresy i Kazimierza Aleksandra hr. Tarnowskich, Stanisławowi Bonifacemu Wierzbowskiemu herbu Jastrz ębiec dóbr, znalazła si ę Wola Jasienicka. Wierzbowski zmarł bezpotomnie w roku nast ępnym. Wszystkie dobra po nim odziedziczyła jego siostra — Ludwika, wdowa po Hieronimie Załuskim herbu Junosza. Do roku 1757 wła ścicielem był Jan Prosper Załuski, a nast ępnie od roku 1757 do 1798 — Ignacy Załuski, od 1798 do 1829 — Teofil Wojciech hr. Załuski (1760-1831), a po nim jego syn — generał Józef Bonawentura hr. Załuski (1786-1866). Kolejni Załuscy w Jasienicy, Orzechówce i Woli Jasienickiej: Zygmunt Bogumił hr. Załuski (1817-1872) oraz jego córka Zofia Klementyna (1854-1939) — żona Stanisława Józefa Wysockiego herbu Godziemba (zm. 1898 r.) W roku 1721 na szczycie góry Połom wzniesiono kapliczk ę p.w. św. Piotra i Pawła, a na jej miejscu kolejn ą w roku 1819 i ta zachowała si ę do dnia dzisiejszego. W tym czasie wi ększo ść mieszka ńców wsi była Rusinami. Wszyscy oni wymarli na choler ę w czasie epidemii w roku 1875. Na cmentarzu znajdowała si ę kaplica z ko ńca XVIII wieku (spłon ęła w roku 1870). W roku 1881 maj ątek ziemski we wsi nale żał do Załuskich z Jasienicy i obejmował tylko 1 morg ę ł ąki i 417 mórg lasu. Ludno ść chłopska posiadała w tym czasie 606 mórg gruntów ornych, 46 mórg ł ąk i ogrodów, 143 morgi pastwisk i 294 mórg lasu. W tym czasie wie ś Wola Jasienicka liczyła 900 mieszka ńców. We wsi dominowała ludno ść polska, ale kilka procent stanowili rusi ńscy greko-katolicy, którzy mieli swoj ą parafi ę w Jabłonicy Polskiej. Ostatnim dziedzicem (do II wojny światowej) maj ątku w Jasienicy był syn Stanisława Józefa, Stanisław Karol Wysocki. 5

1.2. Miejsce Gminy w sieci osadniczej Podstawowe jednostki osadnicze to miasto i wie ś, które tworz ą wzajemnie powi ązane układy, tzw. sieci osadnicze. Układ osadniczy Polski tworzy 57 470 jednostek osadniczych, z czego 883 to jednostki miejskie, a 56 587 to jednostki wiejskie. Gmin ę Jasienica Rosielna, jako sie ć osadnicz ą tworzy 4 jednostki osadnicze - wsie, tj.: − Jasienica Rosielna, − Blizne, − Orzechówka, − Wola Jasienicka. Rozmieszczenie jednostek osadniczych i ludno ści na terenie Polski było ści śle zale żne od środowiska przyrodniczego (najwi ęcej ludzi mieszka na terenach nizinnych i w dolinach rzek), przeszło ści historycznej i zmiany granic Polski (st ąd migracje ludno ści, zwłaszcza po okresach rozbiorów i wojen światowych) oraz migracji ludzi na tereny przemysłowe (za prac ą, tam gdzie rozwijał si ę przemysł). Sie ć osadnicza wykazuje te ż silny zwi ązek z rozmieszczeniem ludno ści i g ęsto ści ą zaludnienia (liczba osób na 1 km 2 powierzchni), która jest uwarunkowana czynnikami społecznymi i przyrodniczymi, co decyduje równie ż o rozmieszczeniu wsi i miast. Gmina Jasienica Rosielna zlokalizowana jest na wschodzie kraju, gdzie g ęsto ść sieci osadniczych wynosi od 10 do 15 miejscowo ści na 100 km 2, z reguły s ą to jednostki o liczbie mieszka ńców powy żej 1000. Analizowana gmina nale ży do najmniejszych obszarowo gmin wiejskich powiatu brzozowskiego (mniejsza jest tylko gmina Domaradz). Jej powierzchnia liczy 57 km 2 i zamieszkuje j ą, według stanu na koniec grudnia 2013 roku

5http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3:opracowanie-historyczno- hyraldyczne-gminy-jasienica-rosielna&catid=1:dokumenty 13

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

7722 osób, co daje g ęsto ść zaludnienia na poziomie 135 osób/ km 2 (najwy ższa g ęsto ść zaludnienia wśród gmin wiejskich powiatu brzozowskiego). Poni żej zamieszczony wykres prezentuje porównanie wszystkich gmin tworz ących powiat brzozowski.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, Bank Danych Lokalnych Polskie osadnictwo wyró żnia kilka typów wsi. Na ich rozmieszczenie wpływała rze źba terenu, dost ępno ść terenów wodnych, żyzno ść gleb i tradycja. Podkarpackie wsie, charakteryzuje typ wielodro żnicy (zwarta zabudowa rozci ąga si ę wzdłu ż przecinaj ących si ę ulic) i ulicówki (zwarta zabudowa rozci ąga si ę wzdłu ż jednej ulicy, po obu jej stronach). Rozmieszczenie ludno ści w gminie jest bardzo nierównomierne. Wi ększe skupiska ludno ści wyst ępuj ą wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych, rzadsze zabudowania wyst ępuj ą wzdłu ż ci ągów w terenach wy żej wzniesionych i w śród kompleksów pól uprawnych. Najwi ęcej przysiółków posiadaj ą Jasienica Rosielna oraz Orzechówka. Blizne charakteryzuje si ę zwart ą zabudow ą, zlokalizowan ą w pobli żu drogi Domaradz- Sanok, natomiast Wola Jasienicka posiada tylko jeden przysiółek (ze wzgl ędu na du że zalesienie terenu oraz rze źbę wzgórkow ą). Najwi ększ ą miejscowo ści ą w Gminie Jasienica Rosielna jest Blizne, które zajmuje niemal 40% jej powierzchni. Zamieszkuje tu około 41% mieszka ńców gminy. Miejscowo ściami o podobnej wielko ści s ą Orzechówka i Jasienica Rosielna, tyle że drug ą z miejscowo ści zamieszkuje wi ększa liczba osób. Najmniejsz ą z wsi, Wol ę Jasienick ą, zamieszkuje około 10% mieszka ńców gminy. 6

6http://www.gops.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1&Itemid=3 14

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Poni żej zamieszczona mapa prezentuje map ę topograficzn ą miejscowo ści tworz ących Gmin ę Jasienica Rosielna.

Źródło: http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

2. Mieszka ńcy gminy (potencjał ludzki) 2.1. Demografia O pozycji i potencjale analizowanego obszaru w znacznym stopniu decyduje ludno ść i jej kondycja. To wła śnie mieszka ńcy wraz z dost ępnymi zasobami naturalnymi tworz ą podstawy do rozwoju obszaru, który zamieszkuj ą. Z tego te ż wzgl ędu konieczne jest prze śledzenie platformy rozwojowej Gminy Jasienica Rosielna wła śnie pod k ątem zasobów ludzkich i szerzej społeczno-ekonomicznych. 2.1.1. Ludno ść ogółem w 2013r., miejsce w województwie, zmiany ludno ści w latach 2010-2013 W ko ńcu 2013 r. liczba ludno ści faktycznie zamieszkuj ącej Gmin ę Jasienica Rosielna wynosiła 7 722 osoby, tj. o blisko 1,50% wi ęcej w stosunku do 2010 roku. Poni żej zamieszczono wykres prezentuj ący zmiany liczby ludno ści faktycznie zamieszkuj ącej Gmin ę Jasienica Rosielna w latach 2010-2013. Wykres 1. Zmiany liczby ludno ści faktycznie zamieszkuj ącej Gmin ę Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 Liczba mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna według faktycznego miejsca zamieszkania (stan na 31 XII) 7800

7750 7734 7722

7700

7650 7635 7608 7600

7550

7500 2010 2011 2012 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, Bank Danych Lokalnych Pomimo zmian jakie zachodziły w liczbie ludno ści w Gminie Jasienica Rosielna (wzrost w latach 2010- 2012 i nieznaczny spadek w 2013 roku) w badanym okresie charakteryzuje si ę ona ogóln ą tendencj ą wzrostow ą. W 2013 roku liczba mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna stanowiła blisko 0,40% mieszka ńców województwa podkarpackiego. G ęsto ść zaludnienia w analizowanej jednostce w 2013 roku wyniosła 135 osób na km 2, przy warto ści 123 osoby na km 2 notowanej w powiecie brzozowskim i 119 osób na km 2 w województwie podkarpackim. 2.1.2. Struktura wieku i płci Struktura ludno ści według płci i wieku daje podstaw ę do okre ślenia wielu społeczno – ekonomicznych konsekwencji tak na dzi ś jak i na przyszło ść . Pomaga okre śli ć zapotrzebowanie na miejsca w szkole, nowe miejsca pracy czy te ż oszacowa ć przyszł ą liczb ę mał żeństw w celu zaprognozowania potrzeb mieszkaniowych. Relacja ilo ści osób w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym jest pierwszym wa żnym wska źnikiem sytuacji demograficznej analizowanego obszaru. Relacje te dla Gminy Jasienica Rosielna w roku 2013 przedstawiały si ę nast ępuj ąco: • odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym (w wieku do 17 lat) – 22,8%; • odsetek osób w wieku produkcyjnym (kobiety 18-59 lat, m ęż czy źni 18-64 lata) – 62,9%; • odsetek osób w wieku poprodukcyjnym (kobiety w wieku powy żej 60 lat, m ęż czy źni powy żej 65 lat) – 14,3%.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Zamieszczona poni żej tabela przedstawia struktur ę ludno ści ze wzgl ędu na ekonomiczne grupy wieku mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna, w odniesieniu do danych dla jednostek porównywalnych. Tabela 1. Struktura wieku według grup ekonomicznych w 2013 r. Ludno ść w wieku poprodukcyjnym nieprodukcyjny poprodukcyjny przed- produk- popro- na 100 osób w Jednostka terytorialna m na 100 osób m na 100 osób produkcyjnym cyjnym dukcyjnym wieku w wieku w wieku przedprodukcyjny produkcyjnym produkcyjnym [%] [%] [%] m Gmina Jasienica 22,8 62,9 14,3 59,1 62,6 22,7 Rosielna Województwo podkarpackie (gminy 20,3 63,2 16,4 58,2 80,9 26,0 wiejskie) POLSKA (gminy wiejskie) 20,4 63,3 16,3 58,0 80,0 25,8 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Z powy ższego zestawienia wynika, i ż blisko 2/3 mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna to ludno ść w wieku produkcyjnym (18-59/64 lata). Nieprzerwanie od roku 2010 liczebno ść tej grupy ro śnie. Liczebno ść osób w grupie poprodukcyjnej (od 59/64 lat), w analizowanym okresie obejmuj ącym lata 2010-2013 utrzymywała si ę na podobnym poziomie. Z kolei w grupie osób w wieku przedprodukcyjnym (do 18 lat) odnotowano spadek liczebno ści. Zaistniała sytuacja spowodowana jest wydłu żeniem życia ludno ści przy równoczesnym niskim poziomie liczby urodze ń. Prognozy przewiduj ą pogł ębianie si ę tej tendencji. Wykres 2. Ludno ść wg grup wiekowych w Gminie Jasienica Rosielna (stan na 2013 rok) ludno ść w wieku ludno ść w wieku poprodukcyjnym przedprodukcyjn 14,3% ym 22,8%

ludno ść w wieku produkcyjnym 62,9% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Bank Danych Lokalnych Wska źnik obci ąż enia demograficznego jest miar ą pokazuj ącą relacj ę pomi ędzy liczb ą osób w wieku poprodukcyjnym i w wieku produkcyjnym (dokładnie: liczba osób w wieku emerytalnym na 100 osób pracuj ących) . Zbyt wysokie warto ści tego wska źnika, sk ądinąd korzystnie świadcz ące o zamo żno ści i zdrowotno ści danego społecze ństwa, s ą jednak niekorzystne z punktu widzenia finansów publicznych (mała liczba osób płac ących podatki przy du żej liczbie osób korzystaj ących ze świadcze ń pomocy społecznej, ochrony zdrowia itp.). W Polsce (w gminach wiejskich) w 2013 roku na 100 osób w wieku zdolno ści do pracy przypadało 58 osób w wieku nieprodukcyjnym. W Gminie Jasienica Rosielna warto ść wska źnika jest wy ższa i na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 59,1 osób w wieku nieprodukcyjnym. Jest to warto ść najwy ższa na tle średniej liczonej dla pozostałych jednostek porównywalnych.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 3. Wska źniki obci ąż enia demograficznego w Gminie Jasienica Rosielna (stan na 2013 rok) ludnośc w wieku ludność w wieku poprodukcyjnym na nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku 100 osób w wieku produkcyjnym; 22,7 produkcyjnym; 59,1

ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjny; 62,6

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Bank Danych Lokalnych W Polsce wska źnik obci ąż enia jest ci ągle niewysoki na tle takich pa ństw jak Włochy, Niemcy czy Grecja. Jeste śmy wi ęc społecze ństwem relatywnie młodym. Jednak że przy tak niskim poziomie urodze ń i długim czasie trwania życia, sytuacja ta b ędzie si ę szybko zmieniała. W Polsce według stanu z ko ńca grudnia 2013 r., kobiety stanowiły 51,6% w ogólnej liczbie ludno ści. Zgodnie z prognoz ą stanu i struktury ludno ści z 2010 r. nie zmieni si ę to w przyszło ści. Przewaga liczebna kobiet narasta silnie wraz z wiekiem. W młodszych grupach wieku jest wi ęcej m ęż czyzn, ró żnica maleje przy przechodzeniu do kolejnych grup wieku, za ś po osi ągni ęciu równowagi w grupie wieku 40-44 lata dla ludno ści Polski nast ępne grupy wieku charakteryzuj ą si ę zwi ększaj ącą si ę przewag ą liczebn ą kobiet. Tabela 2. Udział kobiet W grupie wiekowej Typy jednostek terytorialnych Ogółem 0-19 20-39 40-59 60 i wi ęcej Gmina Jasienica Rosielna 958 1 220 994 765 3 937 Województwo podkarpackie (gminy wiejskie) 103 559 139 967 115 472 101 959 460 957 POLSKA (gminy wiejskie) 1 239 597 1 640 641 1 418 171 1 219 971 5 518 380 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Na 100 m ęż czyzn w Gminie Jasienica Rosielna przypada 104 kobiety, podczas gdy w gminach wiejskich w kraju i w gminach wiejskich województwa podkarpackiego odpowiednio po 101 kobiet. 2.1.3. Ruch naturalny Zjawiska społeczno-demograficzne, takie jak zawieranie i rozwi ązywanie mał żeństw, urodzenia i zgony, zwi ązane z naturaln ą, biologiczn ą reprodukcj ą ludno ści okre śla si ę mianem ruchu naturalnego. W analizie ruchu naturalnego podstawowe znaczenie maj ą charakterystyki nat ęż enia urodze ń i zgonów, gdy ż oprócz struktury według wieku czynniki te wpływaj ą na przebieg procesu reprodukcji ludno ści. Zawieranie i rozwi ązywanie mał żeństw wpływa głównie na kształtowanie si ę liczby urodze ń oraz na zmian ę struktury ludno ści według stanu cywilnego. Poni ższa tabela przedstawia zestawienie ruchu naturalnego Gminy Jasienica Rosielna na tle jednostek porównywalnych na przestrzeni lat 2010 – 2013.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 3. Urodzenia, zgony, przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców w poszczególnych latach 2009-2013 Gmina Województwo POLSKA Typy jednostek terytorialnych Jasienica podkarpackie POLSKA (gminy wiejskie) Rosielna (gminy wiejskie) Urodzenia na 1000 mieszka ńców 13,8 10,8 11,4 10,7 2010 Zgony na 1000 mieszka ńców 7,5 9,2 10,1 9,8 Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców 6,3 1,6 1,3 0,9 Urodzenia na 1000 mieszka ńców 11,4 10,4 10,8 10,1 2011 Zgony na 1000 mieszka ńców 10,0 9,3 10,0 9,8 Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców 1,4 1,1 0,8 0,3 Urodzenia na 1000 mieszka ńców 14,5 10,3 10,7 10,0 2012 Zgony na 1000 mieszka ńców 8,4 9,3 10,1 10,0 Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców 6,1 1,0 0,6 0,0 Urodzenia na 1000 mieszka ńców 10,2 9,9 10,2 9,6 2013 Zgony na 1000 mieszka ńców 7,6 9,3 10,0 10,1 Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców 2,6 0,6 0,2 -0,5 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Współczynnik urodze ń (rodno ści ) – liczba urodze ń żywych na 1000 ludno ści w 2013 roku w Gminie Jasienica Rosielna wyniósł 10,2 wobec 13,8 w 2010 r. Przeci ętnie w kraju na 1000 ludno ści rodziło si ę 9,6 dzieci, w tym najwi ęcej w województwie wielkopolskim – 11,0, a najmniej w opolskim – 8,6. Na przestrzeni badanego okresu w Gminie Jasienica Rosielna nast ąpił znacz ący spadek wska źnika, co obrazuje poni żej zamieszczony wykres. W 2013 roku współczynnik urodze ń (rodno ści) w Gminie Jasienica osi ągn ął warto ść porównywaln ą z warto ści ą charakteryzuj ącą gminy wiejskie w kraju. Wykres 4. Urodzenia na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 Urodzenia na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna

6,3 6,1

2,6

1,4

2010 2011 2012 2013

Źródło: opracowanie własne W 2013 r. surowy współczynnik zgonów (umieralno ść ), czyli liczba zarejestrowanych w danym roku zgonów na 1000 ludno ści w Gminie Jasienica Rosielna, ukształtował si ę na poziomie 7,6. W porównaniu do 2010 r. nat ęż enie zgonów (umieralno ść ) w Gminie Jasienica Rosielna utrzymało si ę w zasadzie na tym samym poziomie. Współczynnik umieralno ści w województwie podkarpackim w 2013 r. (w gminach wiejskich) wyniósł 9,3%, co oznacza, że na 1000 ludno ści przypadało 9,3 zgonów (dla Polski wska źnik ten wyniósł 10,1%). Liczba zgonów przypadaj ąca na 1000 mieszka ńców na obszarach wiejskich w kraju wyniosła 10,0%. Na tle jednostek porównywalnych surowy współczynnik zgonów (umieralno ść ) w Gminie Jasienica Rosielna osi ągn ął najni ższ ą warto ść .

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 5. Zgony na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 Zgony na 1000 mieszkańców w Gminie Jasienica Rosielna

6,3 6,1

2,6

1,4

2010 2011 2012 2013

Źródło: opracowanie własne W przeliczeniu na 1000 ludno ści przyrost naturalny w Gminie Jasienica Rosielna kształtował si ę na poziomie plus 2,6 (wobec plus 6,3 w 2010 r.) W Polsce współczynnik przyrostu naturalnego na koniec grudnia 2013 r. wynosił minus 0,5. Wykres 6. Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców w Gminie Jasienica Rosielna

6,3 6,1

2,6

1,4

2010 2011 2012 2013

Źródło: opracowanie własne Nat ęż enie zawierania zwi ązków mał żeńskich oceni ć mo żna za pomoc ą ogólnego współczynnika mał żeństw brutto , wyra żaj ącego liczb ę zawartych mał żeństw w danym roku przypadaj ącą na 1000 ludno ści. Tabela 4. Mał żeństwa zawarte i rozwody na 1000 mieszka ńców w latach 2010-2013 Gmina Typy jednostek terytorialnych Jasienica Województwo podkarpackie POLSKA Rosielna Mał żeństwa zawarte na 1000 mieszka ńców 7,8 6,2 5,9 2010 Rozwody przeprowadzone na 1000 mieszka ńców 0,0 0,98 1,59 Mał żeństwa zawarte na 1000 mieszka ńców 8,7 5,8 5,4 2011 Rozwody przeprowadzone na 1000 mieszka ńców 0,0 1,11 1,68 2012 Mał żeństwa zawarte na 1000 mieszka ńców 9,8 5,6 5,3

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Rozwody przeprowadzone na 1000 mieszka ńców 0,0 1,05 1,67 Mał żeństwa zawarte na 1000 mieszka ńców 9,2 5,0 4,7 2013 Rozwody przeprowadzone na 1000 mieszka ńców 0,3 1,1 1,7 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS W 2013 roku w Gminie Jasienica Rosielna współczynnik ten wynosił9,2% i był o 1,4% mniejszy ni ż w roku 2010. W kraju i w województwie zmniejszył si ę o 1,2%.

Wykres 7. Mał żeństwa zawarte na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013

Źródło: opracowanie własne W analizowanym okresie czasowym obejmuj ącym lata 2010-2013 tylko w 2013 roku doszło do 2 rozwodów na terenie Gminy Jasienica Rosielna, co w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców dało nam wska źnik 0,3 (znacz ąco ni ższy ni ż w kraju i województwie), za ś na 1000 zawartych mał żeństw przypadło blisko 28 rozwodów. 2.1.4. Ruch w ędrówkowy Obok przyrostu naturalnego, czynnikiem wpływaj ącym bezpo średnio na rozwój ludno ści, tj. powoduj ącym wzgl ędnie trwałe zwi ększenie b ądź zmniejszenie liczebno ści populacji, a tak że wpływaj ąc na jej rozmieszczenie s ą migracje, czyli przemieszczenia ludno ści zwi ązane ze zmian ą stałego miejsca zamieszkania lub miejsca czasowego pobytu. Wielko ść i kierunek migracji oraz ich nat ęż enie zale żą od wielu przyczyn, w śród których najcz ęś ciej wymienia si ę przyczyny o charakterze ekonomicznym (np. podj ęcie pracy, poprawa sytuacji materialnej). Poni ższa tabela przedstawia zestawienie ruchu w ędrówkowego mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna na tle jednostek porównywalnych w latach 2010 – 2013. Tabela 5. Zameldowania i wymeldowania na pobyt stały w poszczególnych latach 2010-2013 Gmina Województwo POLSKA Typy jednostek terytorialnych Jasienica podkarpackie (gminy POLSKA (gminy wiejskie) Rosielna wiejskie) zameldowania 56 8 416 147 721 437 867 2010 wymeldowania 54 7 893 113 651 439 981 zameldowania 73 8 590 144 259 435 470 2011 wymeldowania 57 8 001 115 042 439 804 zameldowania 53 7 768 135 160 409 861 2012 wymeldowania 47 7 611 110 138 416 478 zameldowania 69 8 670 145 977 439 478 2013 wymeldowania 78 8 521 122 428 459 382 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Podsumowanie Obserwowane w ostatnich latach zmiany demograficzne wskazuj ą, że sytuacja ludno ściowa Gminy Jasienica Rosielna jest do ść trudna, perspektywa znacz ących zmian gwarantuj ących stabilny rozwój demograficzny jest wci ąż odległa. Szczególnie niekorzystne zmiany wyst ępuj ą w trendzie urodze ń, co b ędzie miało negatywny wpływ na przyszł ą dzietno ść , zwłaszcza wobec utrzymuj ącej si ę wysokiej skali emigracji Polaków za granic ę (szczególnie emigracji czasowej ludzi młodych). Niski poziom dzietno ści przy jednoczesnym korzystnym zjawisku, jakim jest wydłu żanie si ę trwania życia b ędą powodowa ć zmniejszanie si ę poda ży siły roboczej na rynku pracy oraz wzrost liczby i odsetka ludzi w starszym wieku, jako efektu zaawansowanego procesu starzenia si ę polskiego społecze ństwa. 2.1.5. Prognoza ludno ści Wyniki najnowszej długookresowej prognozy ludno ści dla Gminy Jasienica Rosielna na lata 2015-2035 wskazuj ą, że w perspektywie najbli ższych 21 lat, tzw. horyzontu prognozy, liczba ludności na analizowanym obszarze b ędzie systematycznie zmniejsza ć si ę do roku 2035. Przewiduje si ę, że w 2015 roku ludno ść Gminy Jasienica Rosielna wyniesie 7 700 osób, w 2020 – 7 627 osób, w 2025 – 7 534 osób, w 2030 – 7 414 osób, za ś w 2035 roku 7 258 osób, przy zało żeniu scenariusza prognozy okre ślanego jako najbardziej realistyczny. Tabela 6. Prognoza ludno ści według płci na lata 2015-2035 Gmina Jasienica Rosielna Rok Ogółem Męż czy źni Kobiety 2015 7700 3774 3926 2016 7687 3768 3919 2017 7673 3761 3912 2018 7658 3753 3905 2019 7643 3746 3897 2020 7627 3738 3889 2021 7610 3730 3880 2022 7592 3721 3871 2023 7574 3712 3862 2024 7554 3702 3852 2025 7534 3693 3841 2026 7513 3682 3831 2027 7490 3671 3819 2028 7466 3659 3807 2029 7441 3647 3794 2030 7414 3634 3780 2031 7386 3620 3766 2032 7356 3605 3751 2033 7325 3590 3735 2034 7293 3575 3718 2035 7258 3557 3701 Prognoza została przyj ęta na podstawie opracowania „Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2014 – 2050 (http://stat.gov.pl/obszary ematyczne/ludnosc/prognoza- ludnosci/prognoza-dla-powiatow-i-miast-na-prawie-powiatu-oraz-podregionow-na-lata-2014-2050- opracowana-w-2014-r-,5,5.html), które zawiera prognoz ę dla powiatu brzozowskiego, która stała si ę podstaw ą do wyliczenia przyj ętych powy żej warto ści.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Prognoza ludno ści dla Gminy Jasienica Rosielna do 2035 roku 7800 7700 7600 7500 7400 7300 7200 7100 7000

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 Źródło: opracowania własne na podstawie danych GUS Poni żej zamieszczono prognoz ę liczby ludno ści dla Gminy Jasienica Rosielna według ekonomicznych grup wieku w wybranych latach 2015 -2035 . Wyszczególnienie 2015 % 2020 % 2025 % 2030 % 2035 % ogółem 7700 100 7627 100 7534 100 7414 100 7258 100 przedprodukcyjny 1553 20 1452 19 1382 18 1259 17 1164 16 produkcyjny 4861 63 4839 63 4719 63 4639 63 4516 62 poprodukcyjny 1286 17 1336 18 1433 19 1516 20 1578 22 Liczba osób w wieku produkcyjnym w całym okresie prognozy - będzie ulega ć systematycznemu zmniejszaniu z poziomu 4 861 w 2015 roku do 4 516 w 2035, a zatem o 345 osób. Znacz ące zmiany wyst ąpi ą tak że wewn ątrz struktury wieku produkcyjnego ludno ści, tj. pomi ędzy wiekiem mobilnym (18- 44 lata) oraz niemobilnym (45-60/65 i wi ęcej). B ędzie obserwowane dynamiczne starzenie si ę struktury ludno ści w wieku produkcyjnym. Wspomniane zmiany spowodują gwałtowne zmniejszanie si ę i starzenie si ę zasobów pracy, a w konsekwencji pogarszanie si ę poda ży siły roboczej na lokalnym rynku pracy. Zmiany struktury ludno ści w wieku produkcyjnym b ędą dotyczyły nie tylko rozmiarów poda ży zasobów siły roboczej, ale tak że zmian w relacji do innych grup wieku ludno ści. Udział osób w wieku produkcyjnym w ogólnej strukturze ludno ści Gminy Jasienica Rosielna zmniejszy si ę o 1 punkt procentowy w perspektywie do 2035 roku, za ś osób w wieku produkcyjnym mobilnym zmniejszy si ę o ponad 9 pkt. Jednocze śnie wzro śnie udział osób w wieku produkcyjnym niemobilnym do poziomu 31% w 2035 roku (23% w 2015 roku). Wspomniane zmiany jak równie ż wydłu żanie si ę dalszego trwania życia b ędą powodowa ć przyspieszenie procesu starzenia si ę polskiego społecze ństwa. Z kolei liczba osób w wieku przedprodukcyjnym z 1 553 w 2015 roku spadnie do 1 164 w 2035, tj. o 4 punkty procentowe, za ś w wieku poprodukcyjnym z 1 286 w 2015 roku wzro śnie do 1 578 w 2035 roku. 2.2. Kapitał ludzki Na kapitał ludzki składaj ą si ę: zasób wiedzy, umiej ętno ści, zdrowie i energia witalna, postawy, aktywno ść społeczna, przedsi ębiorczo ść , mobilno ść i tzw. kompetencje cywilizacyjne (zdolno ść do współpracy, innowacji, umiej ętno ści organizacyjne) , stosunek do warto ści przyrodniczych i kulturowych, zasiedziało ść i poczucie to żsamo ści z gmin ą. Niektóre aspekty wiedzy i umiej ętno ści niektórych grup ludno ści (absolwentów szkół podstawowych i gimnazjów) oceniaj ą wyniki sprawdzianów dla ko ńcz ących te szkoły. Za wska źnik zasobów wiedzy mo żna przyj ąć poziom wykształcenia społecze ństwa, jednak że dane znajduj ące w si ę w Banku Danych Lokalnych nie pozwalaj ą na tak ą analiz ę. W niniejszym opracowaniu

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

do okre ślenia zasobów wiedzy zostały wykorzystane dane o wynikach z egzaminów na koniec 6 klasy szkół podstawowych, egzaminów gimnazjalnych dost ępnych na stronie Okr ęgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. Sprawdzian Podstaw ą prawn ą przeprowadzenia sprawdzianu jest Rozporz ądzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. nr 83, poz. 562, z pó źn. zm.) Celem sprawdzianu na koniec 6 klasy szkół podstawowych jest zbadanie, w jakim stopniu uczniowie ko ńcz ący szóst ą klas ę opanowali umiej ętno ści opisane w standardach wymaga ń egzaminacyjnych. Podczas sprawdzianu bada si ę umiej ętno ści: − czytania, − pisania, − rozumowania, − korzystania z informacji, − wykorzystywania wiedzy w praktyce. Poni ższe tabele obejmuj ą zestawienie wyników sprawdzianu uczniów i szkół podstawowych na przestrzeni lat 2010-2014 w Gminie Jasienica Rosielna. Prezentowane wyniki zostały obliczone z uwzgl ędnieniem wył ącznie arkusza standardowego. Tabela 7. Wyniki sprawdzianu uczniów i szkół podstawowych w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010- 2014 Liczba uczniów z wynikiem redni redni

Wyszczególnie ś

e e Rok nie Pisanie Pisanie Ogółem Ogółem praktyce praktyce Czytanie Czytanie informacji informacji rednim e wiedzy w e wiedzy niskim Lb. uczniów Lb. uczniów Wynik Wynik Rozumowani ś Wykorzystani Korzystanie z Korzystanie wysokim (max. 40 pkt.) pkt.) 40 (max.

Szkoła 29 24,90 76% 47% 68% 54% 62% 62% 20% 63% 17% 2010 Podstawowa 15 26,60 82% 67% 71% 60% 45% 66% 0% 87% 13% 2011 im. Kr. 21 25,62 58% 70% 60% 75% 63% 64% 5% 66% 29% 2012 Wł. Jagiełły i 19 21,32 63% 46% 56% 54% 47% 53% 32% 57% 11% 2013 Kr. Jadwigi w Orzechówce, 18 28,67 77% 67% 73% 74% 69% 72% 11% 62% 27% 2014 Orzechówka 5 Szkoła 12 24,67 71% 57% 57% 60% 60% 62% 17% 59% 24% 2010 Podstawowa 9 24,11 79% 33% 71% 81% 50% 60% 22% 66% 12% 2011 im. ks. 13 22,92 66% 48% 54% 79% 51% 57% 31% 39% 30% 2012 bpa Jakuba 11 27,18 91% 72% 59% 61% 47% 68% 18% 45% 37% 2013 Glazera w Woli Jasienickiej, Wola 9 23,89 73% 38% 51% 81% 68% 60% 22% 55% 23% 2014 Jasienicka 108 Szkoła 32 28,41 74% 79% 70% 69% 59% 71% 6% 50% 44% 2010 Podstawowa w 19 24,74 84% 63% 59% 54% 41% 62% 26% 52% 22% 2011 Jasienicy 31 22,39 53% 67% 45% 71% 49% 56% 22% 61% 17% 2012 Rosielnej, 39 21,28 67% 55% 46% 55% 39% 53% 26% 62% 12% 2013 Jasienica Rosielna 223 25 27,12 81% 58% 64% 72% 65% 68% 8% 68% 24% 2014 Szkoła 42 25,10 73% 50% 68% 69% 57% 63% 17% 62% 21% 2010 Podstawowa 53 24,72 83% 53% 64% 57% 47% 62% 18% 63% 19% 2011 im. św. 32 24,44 65% 54% 53% 73% 66% 61% 12% 66% 22% 2012 Michała 37 23,57 72% 55% 56% 62% 49% 59% 24% 54% 22% 2013 Archanioła W Bliznem, 35 27,26 84% 55% 61% 73% 71% 68% 15% 51% 34% 2014 Blizne 439a Średnia wyników uczniów i szkół podstawowych Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010-2014 29 25,77 74% 58% 66% 63% 60% 65% 15% 59% 27% 2010 Średnia dla 24 25,04 82% 54% 66% 63% 46% 63% 17% 67% 17% 2011 Gminy Jasienica 24 23,84 61% 60% 53% 75% 57% 60% 18% 58% 25% 2012 Rosielna 27 23,34 73% 57% 54% 58% 46% 58% 25% 55% 21% 2013 22 26,74 79% 55% 62% 75% 68% 67% 14% 59% 27% 2014 Źródło: http://www.oke.krakow.pl/inf/ 24

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

W Gminie Jasienica Rosielna do sprawdzianu w 2014 roku przyst ąpiło 87 uczniów klas szóstych. Statystyczny ucze ń rozwi ązuj ący arkusz standardowy w gminie uzyskał na sprawdzianie 26, 74 punktów. Według danych za 2014 rok najlepiej została opanowana przez uczniów szkół podstawowych zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna umiej ętno ść czytania. Za zadania sprawdzaj ące tę umiej ętno ść uczniowie otrzymali średnio 79% punktów mo żliwych do uzyskania. Niewiele słabsze wyniki osi ągn ęli z korzystania z informacji – 75%. Najsłabiej uczniowie opanowali umiej ętno ść pisania uzyskuj ąc średnio 55% mo żliwych do zdobycia punktów. Za zadania z obszaru rozumowanie pisz ący otrzymali średnio 62% punktów mo żliwych do uzyskania, za ś za wykorzystanie wiedzy w praktyce 68%.

Odsetek uczniów z wynikiem niskim w okresie 2010-2014 charakteryzuje ogólna tendencja rosn ąca. W 2014 roku uczniów z wynikiem niskim było o 1% mniej ni ż w roku 2010.

Liczba uczniów z wynikiem średnim (najwi ększy udział w strukturze wyników), którzy w skali staninowej uzyskali od 4 do 6 punktów utrzymuje si ę od 5 lat na podobnym poziomie (blisko 60%) z wyj ątkiem roku 2011, kiedy 67% uczniów uzyskało wynik średni.

Ogólna tendencja charakteryzuj ąca procent uczniów, którzy uzyskali na sprawdzianie średni wynik jest spadkowa.

Z kolei odsetek uczniów z wynikiem wysokim (od 7 do 9 punktów w skali staninowej) w 2014 roku, w porównaniu do 2010 roku utrzymał si ę na takim samym poziomie, aczkolwiek w latach 2011-2013 osi ągn ął ni ższe warto ści.

Wykres poni żej przedstawia procent uczniów rozwi ązuj ących na sprawdzianie zadania w arkuszu standardowym którzy uzyskali na sprawdzianie okre ślon ą liczb ę punktów stopnia skali staninowej.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 8. Odsetek uczniów z wynikiem niskim, średnim i wysokim w Gminie Jasienica Rosielna w roku 2014

Źródło: opracowanie własne Egzamin gimnazjalny Egzamin gimnazjalny przeprowadza si ę w ostatnim roku nauki w gimnazjum na mocy art. 9 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 7 wrze śnia 1991 r. o systemie o światy (Dz. U z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z pó źn. zm.) Egzamin gimnazjalny obejmuje wiadomo ści i umiej ętno ści zawarte w wymaganiach okre ślonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego w odniesieniu do wybranych przedmiotów nauczanych w trzecim i wcze śniejszych etapach edukacyjnych. Egzamin ma form ę pisemn ą. Przyst ąpienie do egzaminu jest warunkiem uko ńczenia gimnazjum, ale nie okre śla si ę minimalnego wyniku, jaki zdaj ący powinien uzyska ć, tote ż egzaminu nie mo żna nie zda ć. Egzamin gimnazjalny składa si ę z trzech cz ęś ci: humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej i cz ęś ci dotycz ącej j ęzyka obcego nowo żytnego. Prace egzaminacyjne sprawdzaj ą wykwalifikowani egzaminatorzy według jednolitych kryteriów. Wynik procentowy to odsetek punktów (zaokr ąglony do liczby całkowitej), które zdaj ący zdobył za zadania mierz ące wiadomo ści i umiej ętno ści z danego zakresu. Poni ższe tabele obejmuj ą zestawienie wyników egzaminów gimnazjalnych na przestrzeni lat 2012 – 2014 przeprowadzonych w Gminie Jasienica Rosielna.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 8. Średnie wyniki uczniów i szkół w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2012-2014 CZ ĘŚĆ

CZ ĘŚĆ HUMANISTYCZNA MATEMATYCZNO ‐

Ą JĘZYK ANGIELSKI JĘZYK NIEMIECKI JĘZYK ROSYJSKI zakresy: PRZYRODNICZA zakresy:

‐ (%) (%) NAZWA SZKOŁY ‐ ROK (%) STANIN STANIN LICZBA UCZNIÓW* (STANIN) (STANIN) WYNIK P. WYNIK P. WYNIK P. WYNIK P. WYNIK P. WYNIK P. RZEDMIOTY J.POLSKI (%) MATEMATYKA PODSTAWOWY PODSTAWOWY PODSTAWOWY PODSTAWOWY ROZSZERZONY ROZSZERZONY ROZSZERZONY L. UCZ. POZIOM L. UCZ. POZIOM L. UCZ. POZIOM L. UCZ. POZIOM L. UCZ. POZIOM L. UCZ. POZIOM L. UCZ. POZIOM % ZUCZNIÓW DYSLEKSJ PRZYRODNICZE HISTORIA WOS WOS HISTORIA MATEMATYKA (%) MATEMATYKA (%) PODSTAWOWY (%PODSTAWOWY J. POLSKI (STANIN) (%)PODSTAWOWY (%)PODSTAWOWY ROZSZERZONY (%) ROZSZERZONY (%) ROZSZERZONY (%) ROZSZERZONY HISTORIA WOS WOS HISTORIA PRZYRODA (STANIN)PRZYRODA

27 7,4 69,9 6 62,3 6 55,7 7 53,6 6 27 64,2 5 27 42,2 ------2014 Gimnazjum w Jasienicy 42 12 64,5 6 55,1 5 49,8 6 65,1 7 41 62,6 5 41 37,8 1 98,0 9 1 57,5 - - - - 2013 Rosielnej 51 0 74,0 7 66,1 7 55,9 7 55,4 7 51 68,3 5 48 46,1 6 55,0 0 1 70,0 - - - - 2012

15 6,7 67,1 5 61,0 6 48,6 6 51,4 5 14 59,8 4 14 35,9 1 32,5 1 ------2014 Gimnazjum im. Kr.Wł. Jagiełły i Św. Kr. Jadwigi 27 7 58,1 4 61,9 7 64,0 8 63,2 7 26 50,2 3 26 30,0 1 35,0 2 1 7,5 - - - - 2013 w Orzechówce 22 5 62,3 4 58,0 4 57,7 7 48,8 5 22 50,9 3 22 32,6 ------2012

53 0,0 65,5 5 56,9 5 43,2 5 49,9 5 50 56,5 4 50 30,4 - - - - - 3 35,8 3 18,3 2014 Zespół Szkół w Bliznem ‐ Gimnazjum w 41 7 63,8 6 57,5 5 51,2 6 61,3 6 41 56,4 4 39 30,9 - - - - 2 43,0 2 11,3 2013 Bliznem im. Św. Michała Archanioła 53 6 64,1 5 61,6 6 45,0 5 49,8 5 53 53,6 4 51 29,0 - - - - - 2 51,3 2 21,3 2012 95 5 67,5 5 60,1 6 49,2 6 51,6 5 30 60,2 4 30 36,2 1 32,5 1 - - 3 35,8 3 18,3 2014 Średnia dla gimnazjów w 110 9 62,1 5 58,2 6 55,0 7 63,2 7 36 56,4 4 35 32,9 1 66,5 6 1 32,5 2 43 2 11,3 2013 gminie Jasienica Rosielna 126 4 66,8 5 61,9 6 52,9 6 51,3 6 42 57,6 4 40 35,9 6 55 0 1 70 2 51,3 2 21,3 2012 Źródło: http://www.oke.krakow.pl/inf/ W Gminie Jasienica Rosielna do egzaminu w 2014 roku przyst ąpiło 95 uczniów szkół gimnazjalnych. Statystyczny ucze ń rozwi ązuj ący arkusz standardowy w Gminie Jasienica Rosielna uzyskał na egzaminie z cz ęś ci humanistycznej 63,8 punktów według skali staninowej (czyli o 0,55 punktu mniej ni ż w roku 2012), z cz ęś ci matematyczno – przyrodniczej 50,4 punktów według skali staninowej (czyli o 1,70 punktu mniej ni ż w roku 2012). Najwi ęcej uczniów szkół gimnazjalnych przyst ąpiło do egzaminu z j ęzyka angielskiego (głównie na poziomie rozszerzonym) uzyskuj ąc średnio 35,9%.Najlepsze wyniki z egzaminu w 2014 roku uczniowie Gimnazjum w Jasienicy Rosielnej.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

3. Zaspokajanie potrzeb mieszka ńców 3.1. Zabezpieczenie materialne 3.1.1. Rynek pracy Poni żej zamieszczona tabela prezentuje wska źniki charakteryzuj ące rynek pracy w Gminie Jasienica Rosielna. Tabela 9. Wska źniki charakteryzuj ące rynek pracy w Gminie Jasienica Rosielna Liczba mieszka ńców Liczba pracuj ących Gminy w wieku mieszka ńców Gminy Jasienica Dojazdy do pracy aktywno ści zawodowej Rosielna Liczba osób Rok Liczba mieszka ńców Dane pracuj ących na Gminy Jasienica ogółem ogółem męż czy źni kobiety dost ępn ą terenie Gminy Rosielna pracuj ących na rok Jasienica Rosielna poza gmin ą spoza gminy 2012 3221 656 269 387 913 179 Saldo przyjazdów i wyjazdów do pracy: - 734 2006 Liczba osób przyje żdżaj ących do pracy 2013 3215 689 276 413 przypadaj ąca na 1 osob ę wyje żdżaj ącą do pracy:0,20 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS oraz Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Powy ższe dane pokazuj ą, że w grupie wiekowej 15 - 74 lat w 2013 roku, w wieku aktywno ści zawodowej było 3215 osoby zamieszkałe w Gminie Jasienica Rosielna. W tej grupie pracowało ponad21% z ogółu ludno ści w wieku aktywno ści zawodowej. Pozostałe osoby pozostawały w takich grupach, jak: bezrobotni, bierni zawodowo, b ądź o nieustalonym statusie na rynku pracy. Brak aktywno ści zawodowej skorelowany jest tak że z wiekiem - bierne s ą głównie osoby dojrzałe (po 45. roku życia). Pozostawanie nieaktywnym zawodowo ma ścisły zwi ązek m.in. z nabywaniem praw emerytalnych. Miejsce zamieszkania (miasto/wie ś) jest tak że skorelowane ze statusem poszczególnych osób na rynku pracy. Ni ższy współczynnik aktywno ści zawodowej oraz ni ższe zatrudnienie jest na obszarach wiejskich, do jakich nale ży analizowana Gmina Jasienica Rosielna. Oczywi ście nie bez znaczenia jest te ż wykształcenie. Bierni zawodowo to głównie osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym. Liczba osób przyje żdżaj ących do pracy przypadaj ąca na 1 osob ę wyje żdżaj ącą do pracy wyniosła wówczas 0,20. 3.1.2. Bezrobocie Kolejnym elementem charakteryzuj ącym rynek pracy jest poziom bezrobocia w danej jednostce. W okresie obejmuj ącym lata 2010 - 2014, najwi ększa liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyst ąpiła w grudniu 2014 roku i wyniosła wówczas 945 osób. Najmniejsze warto ści dotycz ące liczby zarejestrowanych bezrobotnych ogółem oraz udziału bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym wyst ąpiły w 2010 roku, wynosz ąc odpowiednio 748 osób oraz 15,99%. Tabela 10. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych z Gminy Jasienica Rosielna Liczba Udział % bezrobotnych Liczba zarejestrowanych zarejestrowanych W tym zarejestrowanych w liczbie Rok bezrobotnych na 1000 ludno ści bezrobotnych kobiety ludno ści w wieku produkcyjnym ogółem w wieku produkcyjnym 2010 748 415 159 15,99 2011 797 476 168 16,85 2012 911 471 189 18,91 2013 919 479 189 18,93 2014 945 489 b.d. b.d. Źródło: dane PUP oraz obliczenia własne Wska źnik procentowego udziału kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w gminie w analizowanym okresie charakteryzowała ogólna tendencja spadkowa, aczkolwiek o niewielkiej dynamice. W 2014 roku procentowy udział kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł 51% i zmniejszył si ę w stosunku do 2010 roku o 3,7%. Kobiety nadal jednak stanowi ą wi ększo ść wśród osób zarejestrowanych, jako bezrobotne. Tabela 11. Bezrobotni zarejestrowani wg płci w Gminie Jasienica Rosielna i w jednostkach porównywalnych w grudniu 2013 roku Bezrobotni zarejestrowani wg płci Ogółem Męż czy źni Kobiety Gmina Jasienica Rosielna 919 440 479

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Województwo podkarpackie (gminy wiejskie) 72040 36122 35918 Polska (gminy wiejskie) 679373 334269 345104 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, Powiatowy Urz ąd Pracy w Brzozowie Wojewódzki Urz ąd Pracy w Rzeszowie, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej W stosunku do roku 2010 liczba ofert pracy na brzozowskim rynku pracy w grudniu 2013 roku wzrosła o blisko 55%. Tabela 12. Liczba ofert pracy w powiecie brzozowskim Rok Liczba ofert pracy 2010 1843 2011 1063 2012 1365 2013 1482 2014 1420 Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Brzozowie Poni żej zamieszczono dost ępne dane statystyczne (Statystyczne Vademecum Samorz ądowca) charakteryzuj ące brzozowski rynek pracy w 2013 roku.

Źródło: http://rzeszow.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_podkarpackie/portrety_powiat%C3%B3w/powiat_brzozowski.pdf 3.1.3. Status materialny i źródła utrzymania mieszka ńców Status materialny Zgodnie z przeprowadzonym w 2013 roku przez Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) sonda żem zdecydowana wi ększo ść badanych Polaków uwa ża si ę za osoby średnio zamo żne i co za tym idzie, zalicza siebie do warstwy średniej i osób ciesz ących si ę średnim szacunkiem społecznym. To przede wszystkim status materialny decyduje o przypisywaniu sobie okre ślonej pozycji w strukturze społecznej. Jak zauwa żono, w Polsce niezmiennie dominuje niska lub co najwy żej przeci ętna ocena własnej pozycji społecznej. Na skali od 1 do 9 - gdzie 1 oznacza klas ę nisk ą, a 9 wysok ą - 44,7%. badanych umiejscowiło si ę poni żej środka. Dokładnie w centrum podziałki umie ściło si ę 40,5% respondentów, za ś 12,4% lokowało si ę wy żej. Średnia arytmetyczna wskaza ń wyniosła 4,21. Przyjmuj ąc, że na skali warto ści od 1 do 3 oznacza warstw ę nisk ą, od 4 do 6 - średni ą, a od 7 do 9 - wy ższ ą, CBOS zauwa ża, że 67,9% uczestników sonda żu zaliczyło si ę do klasy średniej. Za reprezentantów warstwy ni ższej uwa ża si ę 27,3%, za ś klasy wy ższej - 2,4%. Na pytanie, w którym miejscu skali respondenci byli 10 lat temu, połowa badanych (50,5%) odpowiedziała, że w tym samym punkcie, co teraz. Niemal jedna trzecia (29,5%) uważała, że ich pozycja uległa pogorszeniu, za ś jedna pi ąta (20%) wskazała na popraw ę. Badani najcz ęś ciej oceniali, że ich pozycja wzrosła na tle statusu ich dziadków i rodziców. 57% ankietowanych uwa żało, że zajmuje wy ższ ą pozycj ę ni ż ich dziadkowie. 18% badanych okre śla swoj ą pozycj ę jako tak ą sam ą jak pozycja dziadków, a 11% - jako ni ższ ą. Poczucie awansu w porównaniu

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

z rodzicami ma 42% uczestników sonda żu. Niemal tyle samo (40%) uwa ża, że ich status jest taki sam, a 16% - że gorszy ni ż ojca i matki. Jak wskazuje CBOS, niezmiennie przewa ża poczucie awansu w stosunku do poprzednich pokole ń, przy czym o ile w odniesieniu do dziadków oceny w tym wzgl ędzie s ą do ść stabilne, to w porównaniu z rodzicami przekonanie o to jest wyra żane coraz rzadziej. Polacy niezmiennie - jak zauwa ża CBOS - w wi ększo ści uwa żaj ą si ę za średnio zamo żnych (tak zadeklarowało 69% badanych). 28% uwa ża si ę za biednych, a jeden procent - za bogatych. Jak napisano w raporcie, w ci ągu ostatniej dekady wyra źnie ubyło osób zaliczaj ących si ę do biednych (o 12 pkt. proc.), przybyło za ś uwa żaj ących si ę za średnio zamo żnych (o 10 pkt. proc.) 7. Źródła utrzymania mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna Źródła utrzymania gospodarstwa domowego (główne i dodatkowe) wynikaj ą z indywidualnych źródeł dochodów uzyskiwanych przez poszczególnych członków gospodarstwa domowego. Decyduj ące znaczenie dla okre ślenia źródeł utrzymania gospodarstwa domowego ma rodzaj przewa żaj ącego dochodu osi ąganego ł ącznie przez członków danego gospodarstwa, które ustala si ę poprzez ł ączenie indywidualnych dochodów poszczególnych osób, pochodz ących z tego samego źródła. Główne źródło utrzymania gospodarstwa domowego jest to źródło, z którego pochodzi przewa żaj ąca cz ęść środków w bud żecie domowym, przeznaczona na potrzeby wszystkich członków gospodarstwa Dost ępne dane dotycz ące źródła utrzymania mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna pochodz ą z Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku. Wykres 9.Struktura gospodarstw według źródła dochodów

4% z dochodem z działalności rolniczej 26% 40% z dochodem z emerytury i renty

22% z dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej 8%

z dochodem z pracy najemnej

z dochodem z innych niezarobkowych źródeł poza emeryturą i rentą

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku Z powy żej zamieszczonego wykresu wynika, że najwi ęcej gospodarstw domowych w Gminie Jasienica Rosielna utrzymuje si ę z działalno ści rolniczej (40%), nast ępnie z emerytury i renty (22%) oraz z pracy najemnej (26%), z kolei najmniej gospodarstw utrzymuje si ę z innych niezarobkowych źródeł poza emerytur ą i rent ą (4%), czyli zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków pomocy społecznej itp.. Dochód z pozarolniczej działalno ści gospodarczej deklarowało 8% gospodarstw domowych. Z przedstawionych powy żej informacji wynika, że rolnictwo ma du że znaczenie w gospodarce Gminy Jasienica Rosielna. Dopłaty bezpo średnie do gospodarstw rolnych po akcesji do Unii Europejskiej (w zale żno ści od powierzchni i rodzajów zasiewów) stanowi ą ok. 50% dochodów rolników. Wyniki bada ń bud żetów gospodarstw domowych wskazuj ą jednak, że dochody gospodarstw rolników s ą ni ższe ni ż innych grup (z wyj ątkiem gospodarstw domowych robotników i rencistów). Średnie wynagrodzenie w gospodarstwach domowych w powiecie brzozowskim , do którego administracyjnie nale ży Gmina

7CBOS przygotował opracowanie w oparciu o wyniki dwóch bada ń przeprowadzonych w dniach 5-12 wrze śnia i 3-9 pa ździernika metod ą wywiadów bezpo średnich na reprezentatywnych losowych próbach dorosłych mieszka ńców Polski licz ących odpowiednio 911 i 1066 osób. 30

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Jasienica Rosielna stanowi ą blisko 78% wynagrodzenia w kraju oraz wysoka stopa bezrobocia , która na koniec grudnia 2014 roku wyniosła na analizowanym obszarze 21,8%, przy warto ści 11,5% notowanej wówczas w kraju i 14,4% w województwie podkarpackim spowodowały, że Gmina Jasienica Rosielna znajduje si ę na obszarze o najwy ższym w Polsce zagro żeniu ubóstwem, a co za tym idzie najni ższym wska źnikiem dochodu do dyspozycji. 3.2. Schronienie Według dost ępnych danych statystycznych (stan na 31 grudnia 2013 r.) zasoby mieszkaniowe gminy stanowiło 2 068 mieszka ń o ł ącznej powierzchni u żytkowej 172 025m 2, w których znajdowało si ę 8 798 izby. W porównaniu z 2000 r. zasoby mieszkaniowe gminy powi ększyły si ę o 64 mieszka ń. Gmina Jasienica Rosielna administracyjnie zlokalizowana jest w województwie podkarpackim, w którym w latach 2002-2011 wyst ąpił przeszło 12 procentowy przyrost mieszka ń, co dało województwu trzecie pod wzgl ędem najwy ższej warto ści przedmiotowego wska źnika miejsce w kraju. Wska źniki warunków mieszkaniowych: m 2 na osob ę, osób na izb ę w roku 2009, 2011 i 2013 w Gminie Jasienica Rosielna i jednostkach porównywanych przedstawia poni żej zamieszczona tabela. Tabela 13. Wska źniki warunków mieszkaniowych Powierzchnia u żytkowa w m 2 Liczba osób Przeci ętna liczba izb Wyszczególnienie 1 mieszkania na 1 osob ę na 1 mieszkanie na 1 izb ę w mieszkaniu 2009 2011 2013 2009 2011 2013 2009 2011 2013 2009 2011 2013 2009 2011 2013 79,8 81,8 83,1 3,7 0,9 Gmina Jasienica R 21,34 21,68 22,28 3,78 3,73 0,90 0,88 4,07 4,21 4,25 1 6 8 4 2 Woj. 87,9 90,3 91,1 3,7 0,9 Podkarpackie 23,51 23,80 24,37 3,79 3,74 0,89 0,87 4,15 4,27 4,29 1 1 2 4 0 (gminy wiejskie) POLSKA 87,6 91,2 92,2 3,4 0,8 25,74 26,80 27,52 3,40 3,35 0,79 0,78 4,14 4,30 4,32 (gminy wiejskie) 8 6 5 1 2 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, obliczenia własne Zgodnie z zamieszczon ą powy żej tabel ą dane charakteryzuj ące Gmin ę Jasienica Rosielna nie odbiegaj ą znacz ąco od danych charakteryzuj ących porównywane jednostki (województwo i kraj), aczkolwiek warto ści analizowanych wska źników dotycz ących powierzchni u żytkowej odpowiednio 1 mieszkania i na 1 osob ę w 2013 roku s ą ni ższe w Gminie Jasienica Rosielna w porównaniu z krajem i województwem podkarpackim. Liczba osób przypadaj ących na 1 mieszkanie była ni ższa w Gminie Jasienica Rosielna od analizowanego wska źnika w województwie, ale wy ższa od warto ści notowanych w kraju, co świadczy o wy ższym standardzie zamieszkania w gminie w porównaniu z krajem, ale nieco ni ższym ni ż w województwie. Liczb ę osób przypadaj ących na 1 izb ę charakteryzowała warto ść nieco wy ższa ni ż w kraju i w województwie podkarpackim. Przeci ętna liczba izb w mieszkaniach zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna była ni ższa ni ż w województwie i kraju. Wraz z pogarszaj ącą si ę sytuacj ą makroekonomiczn ą oferta deweloperów jest dostosowywana do zmieniaj ących si ę warunków rynkowych tj. skupienie si ę na inwestycjach z lokalami 2-3 pokojowymi i rezygnacja z wielkopowierzchniowych mieszka ń. Prowadzi to do dalszego wyhamowania cz ęś ci opisanych wy żej wska źników. Analizuj ąc wska źniki warunków mieszkaniowych dla Gminy Jasienica Rosielna, stwierdza si ę że w 2013 r. przeci ętne mieszkanie składało si ę z 4,25 izb, a jego powierzchnia u żytkowa wynosiła 83,18 m 2. W porównaniu z 2009 r. wielko ść przeci ętnego mieszkania wzrosła o 3,37 m 2. Poni żej zamieszczono zestawienie danych charakteryzuj ących mieszkania oddane do u żytku na terenie Gminy Jasienica Rosielna w latach 2005 - 2013. Tabela 14. Charakterystyka mieszkań oddanych do u żytku Liczba mieszka ń Powierzchnia u żytkowa Liczba mieszka ń oddanych do u żytku Wyszczególnienie oddanych do u żytku mieszka ń oddana do u żytku na 1000ludno ści 1000zawartych mał żeństw 2005 2013 2005 2013 2005 2013 2005 2013 Gmina Jasienica Rosielna 9 28 1258 3804 1,22 3,63 1,58 4,83 Woj. Podkarpackie 1 780 2 464 241 657 337 808 1,94 2,91 318 483 (gminy wiejskie) POLSKA (gminy 27 366 41 500 3 767 832 5 770 348 2,99 3,77 4976 8469 wiejskie) Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Zgodnie z obowi ązuj ącym dla Gminy Jasienica Rosielna Programem czynszowym poni żej zaprezentowano stawki czynszów komunalnych (bez opłat za świadczenia) najni ższe, najwy ższe, średnie.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 15. Obowi ązuj ące stawki czynszu w zasobach komunalnych w Gminie Jasienica Rosielna w 2011, 2012 i 2013 roku (w zł na 1m 2 p.u. miesi ęcznie) Rok Wyszczególnienie Stawki czynszu w zł miesi ęcznie na 1m 2 p.u. 2011 Średnio 3,40 Gmina Jasienica 2012 Średnio 3,29 Rosielna 2013 Średnio 3,20 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Poni żej zamieszczona tabela przedstawia liczb ę i kwot ę dodatków mieszkaniowych wypłacanych w latach: 2010, 2011, 2012, 2013. Tabela 16. Liczba i kwota dodatków mieszkaniowych wypłacanych w latach: 2010, 2011, 2012, 2013 Dodatki mieszkaniowe liczba kwota Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013 szt. zł Gmina Jasienica Rosielna 64 38 40 43 9341 7775 8937 9021 Woj. Podkarpackie (gminy wiejskie) 14 966 13055 11864 11195 2003605 1914090 1883471 1839654 POLSKA (gminy wiejskie) 353990 333311 322461 316221 51582801 51701812 53536494 55063686 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Dodatek mieszkaniowy jest powszechnym i okresowym świadczeniem pieni ęż nym, wynikaj ącym z przepisów Ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 1998r. Nr 120, poz. 787 z pó źniejszymi zmianami). Dodatek mieszkaniowy stanowi ró żnic ę pomi ędzy wydatkami mieszkaniowymi przypadaj ącymi na normatywn ą powierzchni ę u żytkow ą zajmowanego lokalu mieszkalnego, a cz ęś ci ą wydatków ponoszon ą przez osob ę, której przyznany jest dodatek. Przy obliczaniu wysoko ści dodatku brane s ą pod uwag ę wydatki (ponoszone przez gospodarstwo domowe) zwi ązane z czynszem, kosztami eksploatacji, jak równie ż opłatami za energi ę ciepln ą, wod ę i odbiór nieczysto ści ciekłych. Od 2004 r. wypłata dodatków mieszkaniowych stanowi – zgodnie z art. 10 ust.1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 71, poz. 734, ze zm.) – zadanie własne gminy. Poni żej zamieszczona tabela przedstawia wyposa żenie mieszka ń w instalacje – udział % w Gminie Jasienica Rosielna i jednostkach porównawczych. Tabela 17. Wyposa żenie mieszka ń w instalacje Wyszczególnienie Wodoci ąg[%] Kanalizacja[%] Gaz[%] Łazienka [%] Centralne ogrzewanie [%] Gmina Jasienica 90,0 55,2 79,5 80,0 70,0 Rosielna Woj. Podkarpackie 90,8 48,8 60,6 82,3 65,4 (gminy wiejskie) POLSKA (gminy 91,5 32,8 21,9 81,4 69,9 wiejskie) Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS Na tle jednostek porównywanych Gmina Jasienica Rosielna posiada porównywalne wyniki w zakresie wyposa żenia mieszka ń w wodoci ąg i centralne ogrzewanie. Ni ższ ą warto ść wska źnika w przypadku mieszka ń zlokalizowanych na terenie Gminy Jasienica Rosielna dotyczy wyposa żenia w łazienk ę. Du żą dysproporcj ą w porównaniu z jednostkami porównywalnymi charakteryzuje si ę stopie ń wyposa żenia mieszka ń w gminie w gaz (57,6%, 38,7%). 3.3. Bezpiecze ństwo życia, zdrowia i mienia Ochrona bezpiecze ństwa ludzi oraz utrzymanie bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego W sprawach ochrony bezpiecze ństwa ludzi oraz utrzymania bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego oraz w post ępowaniu administracyjnym, w sprawach zwi ązanych z wykonywaniem zada ń i kompetencji Policji, je żeli ustawy nie stanowi ą inaczej, na terenie powiatu brzozowskiego, do którego administracyjnie nale ży Gmina Jasienica Rosielna organem wła ściwym jest Komendant Powiatowy Policji w Brzozowie. Struktura organizacyjna Komendy Powiatowej Policji w Brzozowie

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

W skład Komendy Powiatowej Policji w Brzozowie wchodz ą: I. Kierownictwo 1. Komendant Powiatowy Policji, nadzoruj ący słu żbę prewencyjn ą, 2. Zast ępca Komendanta Powiatowego Policji, nadzoruj ący słu żbę kryminaln ą. II. Komórki organizacyjne w słu żbie kryminalnej 1. Wydział Kryminalny III. Komórki organizacyjne w słu żbie prewencyjnej 1. Wydział Prewencji i Ruchu Drogowego, 2. Jednoosobowe Stanowisko do spraw prasowo-informacyjnych, 3. Posterunek Policji w Domaradzu, 4. Posterunek Policji w Dydni, 5.Posterunek Policji w Haczowie, 6. Posterunek Policji w Nozdrzcu. IV. Komórki organizacyjne wspomagaj ące działalno ść Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym 1. Zespół Kadr i Szkolenia, 2. Zespół ds. Prezydialnych, 3. Zespół Finansów i Zaopatrzenia, 4. Zespół Ł ączno ści i Informatyki, 5. Zespół ds. Ochrony Informacji Niejawnych. Zakres obowi ązków głównych stanowiska pracy prezentuje poni żej zamieszczone zestawienie Komendant Powiatowy Policji sprawuje nadzór nad: − Wydziałem Kryminalnym, − Zespołem Kadr i Szkolenia, − Zespołem ds. Prezydialnych, − Zespołem ds. Finansów i Zaopatrzenia, − Zespołem ł ączno ści i Informatyki, − Zespołem ds. Ochrony Informacji niejawnych, − Jednoosobowym Stanowiskiem Do Spraw Prasowo – Informacyjnych. I Zast ępca Komendanta Powiatowego Policji sprawuje nadzór nad: − Wydziałem Prewencji i Ruchu Drogowego, − Posterunkiem Policji w Domaradzu, − Posterunkiem Policji w Dydni, − Posterunkiem Policji w Haczowie, − Posterunkiem Policji w Nozdrzcu. Zasoby sprz ętowe KPP w Brzozowie stanowi ą − Sprz ęt transportowy, − Sprz ęt kwaterunkowo-gospodarczy, − Sprz ęt techniki biurowej, − Sprz ęt żywno ściowy, − Sprz ęt mundurowy, − Sprz ęt techniki specjalistycznej, − Sprz ęt kulturalno-oświatowy, − Sprz ęt sportowy, − Sprz ęt p.po ż., − Sprz ęt warsztatowy i mpis, − Sprz ęt uzbrojenia, − Sprz ęt remontowo-budowlany,

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− Sprz ęt informatyki i ł ączno ści, − Środki trwałe. Zasoby kadrowe KPP w Brzozowie: Stan kadrowy komendy Powiatowej Policji w Brzozowie na dzie ń 24.07.2014 roku przedstawia si ę nast ępuj ąco: Stan etatowy − 95 etatów policyjnych; − 21 etatów cywilnych. Stan zatrudnienia − 93 funkcjonariuszy policji; − 10 pracowników korpusu słu żby cywilnej; − 11 pracowników bez mno żnikowych.

Tabela 18. Wybrane kategorie zdarze ń zaistniałych w 2014 roku w poszczególnych gminach powiatu brzozowskiego Przeciwko życiu Przeciwko Kradzie ż Kradzie ż cudzej Uszkodzenie Wyszczególnienie i zdrowiu mieniu z włamaniem rzeczy mienia Brzozów 8 153 31 55 24 Domaradz 1 22 4 4 7 Dydnia 2 26 12 8 4 Haczów 3 35 9 8 6 Nozdrzec 0 19 6 7 0 Jasienica Ros. 1 18 3 7 4 Źródło: Biuletyn Tabela 19. Topografia niektórych przest ępstw na terenie Gminy Jasienica Rosielna w 2014 r. 2014r.

Kradzie ż Miejscowo ść Kradzie ż rzeczy cudzej Bójka, pobicie Uszkodzenie mienia z włamaniem

Jasienica R. 1 4 1 - Blizne 3 2 - - Orzechówka - 2 - - Wola Jasienicka - - - 1 Razem 4 8 1 1 Źródło: SWD Ochrona ludno ści, ochrona przeciwpo żarowa oraz ratownictwo Ochron ę ludno ści, ochron ę przeciwpo żarow ą oraz ratownictwo na terenie powiatu brzozowskiego, do którego administracyjnie nale ży Gmina Jasienica Rosielna zapewnia Komenda Powiatowa Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Brzozowie. Informacja o Komendzie Powiatowej Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Brzozowie Komenda Powiatowa Pa ństwowej Stra ży Po żarnej stanowi aparat pomocniczy komendanta powiatowego, przy pomocy którego wykonuje on swoje zadania. Ustawy o ochronie przeciwpo żarowej i o Pa ństwowej Stra ży Po żarnej okre śliły form ę organizacyjn ą komendy powiatowej. Komend ą powiatow ą kieruje komendant, przy pomocy zast ępcy i kierowników komórek organizacyjnych. W skład Komendy Powiatowej Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Brzozowie wchodzi jednostka ratowniczo- ga śnicza oraz nast ępuj ące komórki organizacyjne: 1. wydział operacyjno-rozpoznawczy, 2. wydział organizacyjno-kwatermistrzowski, 3. samodzielne stanowisko pracy d.s. finansowych, 4. jednostka ratowniczo-ga śnicza.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Komenda Powiatowa PSP w Brzozowie realizuje zadania zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym tut. Komendy. Zadania realizowane przez komendanta powiatowego Państwowej Stra ży Po żarnej 1. Komendant powiatowy wykonuje zadania i kompetencje Pa ństwowej Stra ży Po żarnej na obszarze powiatu, a w szczególno ści: 1). jest organem wła ściwym w post ępowaniu administracyjnym, w sprawach zwi ązanych z wykonywaniem zada ń i kompetencji Pa ństwowej Stra ży Po żarnej, je żeli ustawy szczególne nie stanowi ą inaczej, 2). w razie stwierdzenia naruszenia przepisów przeciwpo żarowych, uprawniony jest w drodze decyzji administracyjnej do: 1. nakazania usuni ęcia stwierdzonych uchybie ń w ustalonym terminie, 2. wstrzymanie robót (prac), zakazania u żywania maszyn, urz ądze ń lub środków transportowych oraz eksploatacji pomieszcze ń, obiektów lub ich częś ci, je żeli stwierdzone uchybienia mog ą powodowa ć zagro żenie życia ludzi lub bezpo średnie niebezpiecze ństwo powstania po żaru, 2. przynajmniej raz w roku składa informacj ę o stanie bezpiecze ństwa ochrony przeciwpo żarowej oraz o zagro żeniach po żarowych powiatu, 3. wykonuje polecenie otrzymane od przewodnicz ącego zarz ądu gminy lub powiatu w zakresie wła ściwo ści Pa ństwowej Stra ży Po żarnej, zmierzaj ące do usuni ęcia bezpo średniego zagro żenia bezpiecze ństwa wspólnoty samorz ądowej, 4. informuje niezwłocznie komendanta wojewódzkiego Pa ństwowej Stra ży Po żarnej, je żeli nie jest w stanie wykona ć polecenia, które otrzymał od przewodnicz ącego zarz ądu gminy lub powiatu, 5. współpracuje z rad ą powiatu w zakresie uchwalania bud żetu powiatu, 6. współpracuje z zarz ądem powiatu w zakresie wykonywania bud żetu powiatu, 7. przedkłada staro ście do zatwierdzenia programy działania komendy powiatowej, 8. przedstawia radzie powiatu wnioski w sprawie stanowienia aktów prawa miejscowego, 9. zajmuje stanowisko w sprawie przekazywania do u żytku obiektów budowlanych, 10. uzgadnia plany operacyjno - ratownicze działa ń podejmowanych na wypadek nadzwyczajnych zagro żeń na terenie jednostek organizacyjnych, eksploatuj ących instalacje mog ące spowodowa ć nadzwyczajne zagro żenie środowiska. 11. przeprowadza kontrole na zlecenie starosty, 12. uczestniczy w pracy zespołu do spraw ochrony przeciwpo żarowej i ratownictwa, w którym pełni funkcj ę zast ępcy przewodnicz ącego, 13. uzgadnia wszelkie sprawy dotycz ące ochrony przeciwpo żarowej, okre ślone w statucie ochotniczej stra ży po żarnej. 14. w komendzie powiatowej wraz z jednostk ą ratowniczo-ga śnicz ą, jest wła ściwy do mianowania stra żaka na stanowisko słu żbowe, przenoszenia na inne, powierzania pełnienia obowi ązków słu żbowych na innym stanowisku, zawieszania w czynno ściach słu żbowych albo zwalniania ze słu żby, 15. na obszarze powiatu, jest wła ściwy do delegowania lub przenoszenia do innej jednostki organizacyjnej Pa ństwowej Stra ży Po żarnej, 16. uzgadnia okre ślone przez organizatora imprezy masowej, szczegółowe zasady post ępowania w przypadku powstania po żaru lub innego miejscowego zagro żenia w obiekcie, w którym planuje si ę przeprowadzenie imprezy, 17. opiniuje wniosek organizatora imprezy masowej o wydanie zezwolenia. na przeprowadzenie imprezy masowej. 2. Ponadto, zadania komendanta powiatowego s ą nast ępuj ące: 1. kierowanie komend ą powiatow ą PSP, 2. organizowanie jednostek ratowniczo - ga śniczych, 3. organizowanie na obszarze powiatu krajowego systemu ratowniczo-ga śniczego, 4. dysponowanie oraz kierowanie siłami i środkami krajowego systemu ratowniczo - ga śniczego na obszarze powiatu poprzez swoje stanowisko kierowania, 5. organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczej, 6. współdziałanie z komendantem gminnym ochrony przeciwpo żarowej, je żeli komendant taki został zatrudniony w gminie, 7. rozpoznawanie zagro żeń po żarowych i innych miejscowych zagro żeń, 8. opracowywanie planów ratowniczych na obszarze powiatu,

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

9. nadzorowanie przestrzegania przepisów przeciwpo żarowych, 10. wykonywanie zada ń z zakresu ratownictwa, 11. wst ępne ustalanie przyczyn oraz okoliczno ści powstania i rozprzestrzeniania si ę po żaru oraz miejscowych zagro żeń, 12. organizowanie szkolenia i doskonalenia po żarniczego, 13. szkolenie członków ochotniczych stra ży po żarnych, 14. współdziałanie z zarz ądem powiatowym Zwi ązku Ochotniczych Stra ży Po żarnych Rzeczypospolitej Polskiej Jednostki zlokalizowane na terenie powiatu brzozowskiego nale żą ce do Krajowego Systemu Ratowniczo - Ga śniczego

Źródło: http://www.straz.brzozow.pl/index.php?go=site&id=51&sw=0 Legenda:

- KP PSP w Brzozowie

- Jednostka OSP wł ączona do KSRG Jednostka Ratowniczo-Ga śnicza KP PSP w Brzozowie liczy 36 stra żaków i działa na obszarze typowo rolniczo-turystycznym, pagórkowatym i pokrytym w 13% lasami mieszanymi i cz ęś ciowo iglastymi o powierzchni 6700 hektarów. Ł ączna powierzchnia powiatu wynosi 541,1 km 2 i zamieszkuje na nim ok. 67 tys. mieszka ńców. Graniczy z północy z powiatem rzeszowskim i strzy żowskim, ze wschodu z powiatem przemyskim, z południa z sanockim, i z zachodu z powiatem kro śnie ńskim. Oprócz rzek Sanu, Wisłoki i Stobnicy oraz licznych dopływów mniejszych potoków i strumyków, s ą dodatkowo ziemne zbiorniki wodne, betonowe zbiorniki wodne i zastawki wodne 8. Działania interwencyjne odnotowane w KP PSP w Brzozowie od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. prezentuje poni żej zamieszczona tabela.

8http://www.straz.brzozow.pl/ z dnia 12.02.2015 36

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Źródło: http://www.straz.brzozow.pl/akcje/statystyka W analizowanym 2013 roku w Gminie Jasienica Rosielna odnotowano najwi ęcej interwencji KP PSP wśród wszystkich gmin wiejskich powiatu brzozowskiego. Zasoby sprz ętowe Obecne wyposa żenie jednostki stanowi ą: ‹ pojazdy Lp. Marka i typ pojazdu Oznaczenie po żarnicze Rok produkcji 1. Renault Midlum 300 dxi GBA 2,5/24 2010 2. Star- Man l-80 GCBA 4/24 2003 3. Star Man m-90 GBA 2/16 2005 4. Man sh-24 SHD 24 2012 5. Star 200 ci ęż arowy SKw 1988 6. Volkswagen bus t 4 SBus 1993 7. Opel Vectra SOp 2000 8. Fiat Doblo SOp 2004 9. Nissan Qashqai SOp 2010 10. Landrover Defender 90 SLRw 1994 ‹ przyczepy Lp. Typ przyczepy Rok produkcji 1. przyczepa do przewozu pontonu 1979 2. przyczepa oddymiaj ąca / pompowa 1978 3. przyczepa do przewozu łodzi 2006 4. przyczepa do przewozu agregatu pr ądotw. 2011 ‹ motopompy po żarnicze Lp. Typ i oznaczenie pompy /wydajno ść Rok produkcji 1. M-800 Tohatsu Model vc72as 800 l/min 2005 2. Pompa szlamowa PS-75S 800 l/min 2000 3. Pompa szlamowa PD-40 1600 l/min 2004 4. Pompa szlamowa PS-75S 800 l/min 1999 5. Pompa szlamowa SST-50 HONDA 700l/min 2009 6. Pompa szlamowa WT40X HONDA 1600l/min 2009 7. Pompa pływaj ąca NIAGARA 1200l/min 2000 ‹ inny wa żniejszy sprz ęt ratowniczy Lp. Typ i oznaczenie Ilo ść 1. Ponton motorowy 6-osobowy 2. Łód ź wiosłowa/motorowa 6-osobowa 3. Łód ź z włókna szklanego KS 310 3-osobowa 4. Sanie wodno-lodowe 1 kpl. 5. Piła tarczowa do betonu i stali 3 szt. 6. Pilarka do drewna 4 szt. 7. Poduszki pneumatyczne niskiego podnoszenia 2 szt. 8. Poduszki pneumatyczne wysokiego podnoszenia 2 szt. 9. Zestawy hydrauliczne do ci ęcia i rozpierania 2 kpl. 10. Agregat pr ądotwórczy z zestawem o świetleniowym 4 kpl. Zasoby kadrowe

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Zgodnie z regulaminem w tut. Komendzie zatrudnionych jest 50 funkcjonariuszy, 2 pracowników słu żby cywilnej i 1 pracownik słu żby pomocniczej w wymiarze ½ etatu. Kadr ę komendy stanowi ą V oficerowie - 10 funkcjonariuszy, V aspiranci – 15 funkcjonariuszy, V podoficerowie – 18 funkcjonariuszy, V szeregowcy – 7 funkcjonariuszy. W systemie zmianowym zatrudnionych jest 41 stra żaków - ratowników i 5 dy żurnych PSK, natomiast system codzienny to 9 funkcjonariuszy i 2 pracowników słu żby cywilnej. Zadania i obowi ązki wynikające z ustawy o Pa ństwowej Stra ży Po żarnej i innych przepisów komenda tut. realizuje w oparciu o obowi ązuj ący Regulamin Organizacyjny KP PSP w Brzozowie. Zasoby lokalowe Siedzib ą Komendy Powiatowej PSP i JRG PSP w Brzozowie jest budynek remizy z roku 1964, przy ul. Mickiewicza 1. Powierzchnia zabudowy cało ści wynosi 559 m 2, powierzchnia u żytkowa 1 281m 2, powierzchnia całkowita 1 688 m 2, kubatura 6 500 m 3.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

CHARAKTERYSTYKA Lp. OCENA WYST ĄPIENIA ZAGRO ŻENIA ZAGRO ŻENIA

Poło żenie geograficzne Gminy Jasienica Rosielna sprawia, że przez jej teren przebiegaj ą: − droga krajowa Nr 9: Barwinek (przej ście graniczne) - Domaradz - Rzeszów, − droga wojewódzka nr 886 Domaradz - Sanok prowadz ąca w kierunku Bieszczad. Przez te szlaki odbywa si ę du ży ruch turystyczny zwłaszcza w okresach letnich oraz przewozy materiałów niebezpiecznych. Przej ście Graniczne w Barwinku powoduje, że przez gmin ę odbywa si ę transport materiałów niebezpiecznych ze Słowacji, Ukrainy i Białorusi obj ętych Konwencj ą ADR. S ą to materiały ciekłe zapalne i gazy techniczne stwarzaj ące mi ędzy innymi ryzyko wybuchu (np. 1 Zagro żenia komunikacyjne paliwa, LPG, aceton, amoniak), ale równie ż przewóz czystego tlenu, chlorowcopochodnych, nawozów sztucznych, czy środków owadobójczych i ochrony ro ślin. Periodycznie realizowane s ą tez dostawy źródeł promieniotwórczych u żywanych do celów lecznictwa w Szpitalu Specjalistycznym w Brzozowie. Zagro żenie jakie ma miejsce podczas przewozu w/w materiałów stwarza zagro żenie zarówno w obszarach zabudowanych jak i poza nim. Kierowcy przewo żą cy materiały niebezpieczne, zarówno tranzytem jak i docelowo do Polski, napotykaj ą na trudne warunki jazdy. Składaj ą si ę na nie ró żnorodne i niesprzyjaj ące ukształtowanie terenu, niedostateczn ą jako ść dróg, trudne warunki atmosferyczne panuj ące przez ponad pół roku. Najbardziej zagro żonym odcinkiem transportu drogowego ze wzgl ędu na ilo ść przewo żonych TSP, jest odcinek trasy Wola Jasienicka – Jasienica Rosielna. Ponad 80% ogólnej liczby miejscowych zagro żeń przypada na t ę drog ę.

Na zagro żenie po żarowe gminy szczególny wpływ maj ą: − zakłady przetwórstwa drzewnego; − rozwijaj ąca si ę sie ć stacji paliw płynnych; − zakłady eksploatacji złó ż ropy naftowej; − po żary w rolnictwie (głównie po żary budynków inwentarskich i wypalanie pozostało ści ro ślinnych); − wypalanie traw. 2. Zagro żenie po żarowe Na terenie gminy znajduj ą si ę te ż obiekty zabytkowe architektury drewnianej i murowanej wpisane do rejestru zabytków województwa podkarpackiego, a nawet na Światow ą List ę Dziedzictwa Kulturowego (ko ściół w Bliznem). S ą one obj ęte ścisł ą ochron ą konserwatorsk ą na mocy ustawy o ochronie dóbr kultury i jako takie powinny by ć i s ą zabezpieczone przed po żarem i kradzie żą . Zagro żenie po żarowe stwarzaj ą równie ż lasy. Ze wzgl ędu na drzewostan mieszany, o strukturze wielopi ętrowej, podbudowany poszyciem li ściastym i bogatym runem zło żonym z wielu gatunków ro ślin zielonych – lasy w całym powiecie zakwalifikowano do III kategorii zagro żenia po żarowego. Okresy wiosenne oraz długotrwałe susze wpływaj ą niekorzystnie na bezpiecze ństwo obszarów le śnych bezpo średnio przyległych do nie użytkowanych obszarów rolnych, ze wzgl ędu na wypalanie traw. Zmiany klimatyczne na przestrzeni ostatnich lat powoduj ą nasilanie si ę na terenie gminy zagro żeń powodziowych. Cało ść gminy poło żona jest w zasi ęgu rzeki Stobnica, IV rz ędu w stosunku do Wisły oraz jej dopływów: potok Rosielna, Rędzina, Ł ądzierz i szereg 3. Powodzie i zatopienia innych, bezimiennych. Tereny zagro żone to tereny s ąsiaduj ące z rzekami, obejmuj ące miejscowo ści: Jasienica Rosielna i Blizne. Zagro żenie stanowi ą rzeka Stobnica i potok Rosielna. W szczególno ści wyst ępuje zagro żenie przez powodzie roztopowe oraz wezbrania wodami opadowymi. Silne wiatry – huragany, Odmian ą huraganów w Polsce s ą wyst ępuj ące sporadycznie tr ąby powietrzne o zasi ęgu oddziaływania kilkudziesi ęciu metrów i na 4. zawieje i zamiecie śnie żne długo ści do kilku kilometrów. Huragany według wieloletnich obserwacji stacji synoptycznych mog ą wyst ępowa ć w całym obszarze kraju.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Silne wiatry mog ą powodowa ć zakłócenia w komunikacji w wyniku powalonych drzew na drogach oraz zakłócenia w dostawie energii elektrycznej spowodowane zerwaniami linii elektrycznych oraz szkody w budynkach. Por ą zimow ą wiatry powoduj ą zawieje śnie żne, które stwarzaj ą utrudnienia w komunikacji w niektórych regionach gminy oraz mog ą powodowa ć zakłócenia w dostawie energii elektrycznej oraz zaopatrzenia w żywno ść dla ludno ści. Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

Ochotnicze Stra że Po żarne (OSP) w Gminie Jasienica Rosielna W Gminie Jasienica Rosielna funkcjonuje 4 jednostki Ochotniczej Stra ży Po żarnej: w miejscowo ściach: Jasienica Rosielna, Blizne, Orzechówka, Wola Jasienicka. Jednostki OSP z miejscowo ści Blizne, Jasienica Rosielna są w Krajowym Systemie Ga śniczym. W zakresie działa ń dotycz ących ochrony przeciwpo żarowej w jednostkach OSP prowadzona jest popularyzacja ochrony przeciwpo żarowej w śród młodzie ży poprzez organizowane pogadanek na temat przyczyn powstawania po żarów i innych zagro żeń i zdarze ń oraz ich zapobiegania w placówkach szkolno-oświatowych na terenie gminy. Charakterystyk ę jednostek OSP działaj ących na terenie gminy przedstawia poni żej zamieszczone zestawienie.

Przynale żno ść do Krajowego Zasoby sprz ętowe Zakres prowadzonych przez Wyszczególnienie Systemu Ratowniczo- Zasoby ludzkie jednostki jednostki jednostk ę działa ń Ga śniczego Pompa szlamowa-1, pompa Zarz ąd OSP Blizne: − gaszenie pożarów na terenie po żarnicza Tohatsu-1, pompa Prezes – Zarych Kazimierz własnego działania (8 szlamowa Honda WT40X-1, Wiceprezes – Półchłopek Maciej w 2014r.) samochód Star-1, samochód Naczelnik – Tarnawski − zagro żenia miejscowe na Ford-1, w ąż tłoczny 75-34, Władysław terenie własnego działania (21 radiotelefon-2, hydrofor-1, Zast ępca Naczelnika – Jarosz w 2014r.) agregat pr ądotwórczy-1, Robert − zagro żenia miejscowe poza hydronetka-1, kompresor-1, Gospodarz – Strącel Stanisław terenem własnego działania (3 rozdzielacz-1, pr ądownica-1, Sekretarz – Zawidlak Jakub w 2014r.) prostownik-1, motopompa Skarbnik – Stanek Zbigniew Jednostka OSP Blizne Niagara-2, ubrania koszarowe- Członkowie OSP Blizne – 65 przynale ży do Krajowego OSP w Bliznem 11, ubrania bojowe-6, drabina-1, osób. Systemu Ratowniczo- hełm-9, deska ortopedyczna-1, Ga śniczego myjka karcher 1.7 kW-1, pawilon poliester i ścianki-1, odkurzacz przemysłowy-1, apteczka-1, mundury-4, opryskiwacz-1, kurtka stra żacka-3, kołowrót ratowniczy-1, ubranie specjalne- 3, kamizelka asekuracyjna-2, buty gumowe-2, kombinezon do pracy w wodzie-2, wąż ss ący 110-8, wąż tłoczny 52-28, ł ącznik

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

52/75-2, smok ss ący-2, nasada 110-2, szlifierka elektryczna-1, podno śnik hydrauliczny-1, syrena elektryczna-2, kanister-3, beczka 200l-2, toporek ci ęż ki-1, pasy bojowe-10, bosak-1, pr ądownica-5, prostownik-1, motopompa M-800-1, ga śnica-2, imadło-1, łopata-2, zasysacz linowy-1, drabina-4, zatrza śniki- 2, aparat natryskowy-2, podpinka linowa-2, siekiera-2, łam-1, skrzynka narz ędziowa-1, przekładnia z silnika-1, r ękawice ochronne-3, aparat telefoniczny- 2, kurtka sztormiak-5, mundur wyj ściowy-8, czapki rogatywki- 32, podkoszulki-9, dresy-9, krzesło-60, plandeka-1, spodnie dresowe-10, bluzy dresowe-10, ustnik do sztucznego oddychania-1, ci śnieniomierz-1, resuscytator-1, kołnierz ortopedyczny-1, zestaw przeciwdeszczowy-1, butla turystyczna-1, toporek stra żacki- 6, zatrza śnik du ży stop aluminium-6, kominiarka stra żacka-6, koszulka strażacka T-SHIRT-5, hełm dla MDP-10, rzutka ratownicza-1, szelki bezpiecze ństwa-2, zbijak do szyb-1 Motopompa po żarnicza Tohatsu Zarz ąd OSP Jasienica − gaszenie po żarów na terenie M8/8 VC72AS-1, motopompa Rosielna: własnego działania (6 w Jednostka OSP Jasienica Niagara-1, samochód Star-1, Prezes – Szarek Tadeusz 2014r.) Rosielna przynale ży do OSP w Jasienicy Rosielnej samochód-1, linka stra żacka-2, Wiceprezes – Preisner Piotr − Krajowego Systemu zagro żenia miejscowe na rozdzielacz-2, urz ądzenie-1, Naczelnik – Le śniak Adolf Ratowniczo-Ga śniczego terenie własnego działania (14 pr ądownica-4, hełm-8, drabina-1, Zast ępca Naczelnika – Ch ęć w 2014r.) piła motorowa do metalu-1, Marek

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

agregat o świetleniowy-1, Gospodarz – Le śniak Tomasz − zagro żenia miejscowe poza hydronetka-1, spr ęż arka- Sekretarz – Szarek Mariusz terenem własnego działania (3 kompresor-1, smok ss ący-1, Skarbnik – Szewczyk Stanisław w 2014r.) wąż 75-6, w ąż 52-5, w ąż tłoczny Członkowie OSP Jasienica 75-1, w ąż -4, w ąż tłoczny w-75- Rosielna – 38 osób. 20/AL.-4, motopompa 800-1, ubrania stra żackie-8, ubrania ochronne specjalne-5, ubrania ćwiczebne-2, ubrania koszarowe-2, kombinezon-1, buty specjalne-8, deska ortopedyczna-1, myjka karcher 1.4 KW-1, apteczka-1, kosa AGROMA-1, kołowrót ratowniczy-1, kamizelka asekuracyjna-2, buty gumowe-2, syrena elektryczna-1, pr ądownica 52-2, pr ądownica 75-1, w ąż tłoczny W52/20/ŁA-3, czapki rogatywki-22, mundur-1, aparat telefoniczny-1, bosak ci ęż ki-1, przeł ącznik 75/72-2, radiostacja Motorola-2,, prostownik-1, syrena r ęczna-1, kanister-3, zbiornik brezent-1, szpada ogrodowa-1, ogrzewacz wn ętrz-1, butla gazowa-1, imadło-1, latarka-2, słupołazy-1, widły-4, noszak do w ęż y-1, w ąż 110-4, pompa szlamowa-1, aparat telefoniczny-1, kurtka sztormiak-5, mundury ocieplane- 3, mundur wyj ściowy-13, kurtka ocieplana-10, pas z toporkiem- 10, spodnie sportowe-10, krawat stra żaka-10, sznur galowy-6, sznur do koszuli-6, noszak do węż y-3, ga śnica samochodowa- 1, buty specjalne-10, buty bojowe-2, kombinezon-9, w ąż

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

tłoczny 52-2, dres m ęski-10, dres damski-10, ustnik do sztucznego oddcychania-1, ci śnieniomierz-1, resuscytator-1, kołnierz ortopedyczny-1, zestaw przeciwkleszczowy-1, w ąż 72-2, wąż zbrojony-15, r ękawice specjalne-10, tłumice metalowe ze stylem teleskopowym-5, toporek stra żacki-6, zatrza śnik du ży stop aluminium-6, kominiarka stra żacka-6, koszulka stra żacka T-SHIRT-5, rzutka ratownicza-1, szelki bezpiecze ństwa-2, r ękawice stra żackie-4, ubranie koszarowe- 3, zbijak do szyb-1 Pompa szlamowa-1, pompa Zarz ąd OSP Orzechówka: − gaszenie po żarów na terenie szlamowa honda WT30X-1, Prezes – Le śniak Henryk własnego działania (2 w motopompa po żarnicza Tohatsu Naczelnik – Ku śnierczyk Adolf 2014r.) M8/8 VC72AS-1, samochód-1, Zast ępca Naczelnika – Wilusz − zagro żenia miejscowe na wąż 52-2, w ąż 75-6, w ąż tłoczny Andrzej terenie własnego działania (1 75-2, w ąż W-75-1, hełm-6, Gospodarz – Le śniak Kazimierz w 2014r.) ubrania koszarowe-21, mundur Sekretarz – Folta Kazimierz wyj ściowy-16, buty specjalne-4, Skarbnik – Cwynar Adam ubrania stra żackie-8, mundur-3, Członkowie OSP Orzechówka – ubrania koszarowe-10, pr ądnica- 52 osoby. Jednostka OSP Orzechówka nie 3, akumulator-2, rozdzielacz-1, przynale ży do Krajowego OSP w Orzechówce gazowy ogrzewacz-1, Systemu Ratowniczo- hydronetka-1, kompresor-1, Ga śniczego syrena elektryczna-2, generator pr ądu-1, drabina-3, myjka karcher 1.7 kw-1, pilarka spalinowa-1, mundur stra żaka-7, wąż ssawny-1, w ąż ssawny 110- 1, buty stra żackie gumowe OFFICER-2, smok ssawny-1, rozdzielacz kulowy B/CBC-1, ubranie specjalne-3 buty gumowe-2, kombinezon na

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

szerszenie-2, w ąż tłoczny W-52- 12, noszak do w ęż y, hełm MDP- 9, hełm ozdobny-10, kurtka sztormiak-4, czapki rogatywki- 40, koszule wyj ściowe-36, czapka róg-kuta-4, pas główny-3, dresy-9, r ękawice-2, podkoszulki MDP-9, buty-10, ubrania- koszula-4, pagony do koszul-3, pasy bojowe-10, toporki bojowe- 10, pochewka do toporka-5, pas z toporkiem-9, prostownik-1, pr ądownica pionowa-1, ga śnica samochodowa-2, ga śnica-1, beczka na paliwo-2, karnister-2, zbiornik wodny-1, drabina-2, imadło-1, skrzynka narz ędziowa- 1, podno śnik-1, zestaw narz ędzi- 1, linka torlenowa-1, przeł ączniki-2, zatrza śniki-4, trójk ąt ostrzegawczy-1, apteczka samochodowa-1, radiostacja-1, syrena elektryczna-1, biurko-1, szafa-1, krzesło-40, waga stołowa-1, stół-4, nakrycie na stoły-3, motopompa-1, kombinezon gumowy-5, koszula biała-3, podkoszulka MDP-3, rękawice specjalne-5, pagony do koszuli-3, podkoszulka z napisem STRA Ż-8, tłumice met. ze stylem klek-5, kominiarki-6, sznur galowy-1, czapka rogówka-3, koszulka stra żacka T-SHIRT-5, hełm dla MDP-10, rękawice stra żackie-4, zbijak do szyb-1 OSP w Woli Jasienickiej Jednostka OSP Wola Jasienicka Pompa szlamowa-1, motopompa Zarz ąd OSP Wola Jasienicka: − gaszenie po żarów na terenie nie przynale ży do Krajowego pływaj ąca Niagara 1 M4/2-1, Prezes – Śnie żek Stanisław własnego działania (2 w samochód Żuk-1, wąż ssawny Naczelnik – Śnie żek Bogdan 2014r.)

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Systemu Ratowniczo- 110-1, w ąż tłoczny-52, mundur Zast ępca Naczelnika – Gargasz − zagro żenia miejscowe na Ga śniczego wyj ściowy-15, ubrania Marek terenie własnego działania (1 wyj ściowe-3, ubrania ochronne- Gospodarz – Lenart Jan w 2014r.) 4, pr ądownica-1, rozdzielacz-1, Sekretarz – Kobiałka Grzegorz hełm-18, buty specjalne-4, Skarbnik – Pigo ń Wiesław radiotelefon-1, hydronetka-1, Członkowie OSP Wola ubrania ochronne specjalne-2, Jasienicka – 20 osób. mundur stra żaka-1, buty stra żackie-4, myjka karcher 1.4 kW-1, ubrania stra żackie-2, prostownik 540 12/24V-1, kompresor-1, mundur-1, drabina- 1, kurtka stra żacka-2, ubranie specjalne-3, buty gumowe-2, wąż 75-1, w ąż gumowy-1, w ąż tłoczny 75-2, w ąż tłoczny 52-1, smok ss ący-1, motopompa 800- 1, karnister-2, beczka 200l-1, zbiornik brezent-1, bosak podr ęczny-1, pochewka do toporka-8, toporek-8, toporek ci ęż ki-1, pasy bojowe-11, mundur wyj ściowy-10, sznur galowy-6, kurtka sztormiak-3, czapki rogatywki-4, ubrania koszarowe-8, dresy-9, podkoszulki-9, pr ądownica-3, ga śnica-1, buty-1, drabina-1, klucz do hydrantu-1, regał-1, kilof-1, podpinka linowa-2, klucze-1, syrena ręczna-1, syrena elektryczna-1,wąż 52-1, wąż 72-2, tłumice met. ze stylem telek.-5, koszulka stra żacka T- SHIRT-5, r ękawice stra żackie-4, ubrania koszarowe-3, zbijak do szyb-1, biurko-1, kalkulator-1, piecz ątka nagłówkowa-1, piecz ątka imienna-1, poduszka do piecz ątek-1, stół drewniany-

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

15, ławka drewniana-30, krzesło- 2, szafka wisz ąca-1, taczka budowlana-1, łopata w ęglowa-1, szpadel ogrodowy-1 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Tabela 20. Udział z działaniach ratowniczych jednostek OSP z Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2014 Liczba zagro żeń Ogółem Miejscowo ść Po żary Miejscowe zagro żenia Alarmy fałszywe (siedziba Na terenie Poza terenem Na terenie Poza terenem Na terenie Poza terenem Na terenie Poza terenem jednostki OSP) własnego własnego własnego własnego własnego własnego własnego własnego działania działania działania działania działania działania działania działania Rok 2010 OSP w Jasienicy 2 - 36 3 - - 38 3 Rosielnej OSP w Bliznem 6 - 74 3 - - 80 3 OSP w 2 - 3 - - - 5 - Orzechówce OSP w Woli - - 2 2 - - 2 2 Jasienickiej Rok 2011 OSP w Jasienicy 7 - 10 - - - 17 - Rosielnej OSP w Bliznem 8 - 12 - - - 20 - OSP w - 1 - - - - - 1 Orzechówce OSP w Woli - 3 - - - - - 3 Jasienickiej Rok 2012 OSP w Jasienicy 15 - 10 - - - 25 - Rosielnej OSP w Bliznem 14 - 10 - - - 24 - OSP w 2 1 - - - - 2 1 Orzechówce OSP w Woli 1 - - - - - 1 - Jasienickiej Rok 2013 OSP w Jasienicy 2 - 7 1 - - 9 1 Rosielnej OSP w Bliznem 9 - 17 - 1 - 27 - OSP w - - 1 - - - 1 - Orzechówce OSP w Woli - - 4 - - - 4 - Jasienickiej

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Rok 2014 OSP w Jasienicy 6 - 14 3 - - 20 3 Rosielnej OSP w Bliznem 8 - 21 3 - - 29 3 OSP w 2 - 1 - - - 3 - Orzechówce OSP w Woli 2 - 1 - - - 3 - Jasienickiej Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna W analizowanym okresie obejmuj ącym lata 2010-2014 jednostki OSP z Gminy Jasienica Rosielna najcz ęś ciej wyje żdżały do miejscowych zagro żeń (zdarzenie wynikaj ących z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody, nieb ędących po żarem ani kl ęsk ą żywiołow ą, stanowi ących zagro żenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobie żenie lub którego usuni ęcie skutków nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków) - 70%. 30% wyjazdów skierowanych było do po żarów. W analizowanym okresie nie odnotowano alarmów fałszywych.

Wykres 10. Struktura działa ń ratowniczych, w których uczestniczyły jednostki OSP z Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010-2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 11. Liczba zagro żeń, w których usuwaniu uczestniczyły jednostki OSP z Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010-2014 Liczba zagrożeń, w których usuwaniu uczestniczyły jednostki OSP z Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010-2014

133

61 53

41 42

2010 2011 2012 2013 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna W analizowanym okresie obejmuj ącym lata 2010-2014 liczba zagro żeń, w których usuwaniu uczestniczyły jednostki OSP z Gminy Jasienica Rosielna charakteryzowała ogólna tendencja spadkowa.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

3.4. Ochrona zdrowia i życia Opieka zdrowotna to ogół środków maj ących na celu zapobieganie i leczenie chorób populacji. Realizowana jest za pomoc ą systemu opieki zdrowotnej. System opieki zdrowotnej na analizowanym obszarze świadczy usługi z zakresu ambulatoryjnej i stacjonarnej opieki zdrowotnej. Ambulatoryjna opieka zdrowotna Świadczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej dla mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna realizowane są przez : Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” w Jasienicy Rosielnej i Orzechówce; MKmedyk Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Bliznem oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej KAMED w Bliznem, w ramach którego funkcjonuje hospicjum domowe oraz piel ęgniarska opieka długoterminowa. Celem działania w/w podmiotów jest udzielanie świadcze ń zdrowotnych słu żą cych zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia ludno ści zamieszkuj ącej wzgl ędnie przebywaj ącej na obszarze jego działania. Do podstawowych działa ń nale ży w szczególno ści: o udzielanie świadcze ń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej i stomatologicznej, o udzielanie świadcze ń diagnostycznych, o udzielanie świadcze ń z zakresu rehabilitacji leczniczej, o orzekanie o stanie zdrowia, o prowadzenie o światy zdrowotnej i działalno ści z zakresu promocji zdrowia, o organizowanie w ustalonym zakresie opieki medycznej w sytuacjach awaryjnych i kl ęsk żywiołowych. Wymienione powy żej podmioty na podstawie umów najmu u żytkuj ą maj ątek nieruchomy, którym wła ścicielem jest gmina. Wła ścicielem maj ątku nieruchomego w/w podmiotów jest Gmina Jasienica Rosielna. SP ZOZ u żytkuje maj ątek na podstawie umowy najmu.

Liczba udzielonych świadcze ń przez w/w podmioty w 2014 roku mieszka ńcom Gminy Jasienica Rosielna 51 988. Ponadto na terenie Gminy Jasienica Rosielna funkcjonuj ą: • Gabinet stomatologiczny w Bliznem, • Gabinet stomatologiczny w Jasienicy Rosielnej, • Gabinet fizjoterapii w Bliznem, • Gabinet fizjoterapii w Jasienicy Rosielnej, • Apteka w Jasienicy Rosielnej, • Punkt Apteczny w Bliznem, • Apteka OMEGA w Jasienicy Rosielnej Poni żej zamieszczona tabela prezentuje ambulatoryjn ą opiek ę zdrowotn ą i apteki w Gminie Jasienica Rosielna według stanu na koniec 2013 roku. Tabela 21. Ambulatoryjna opieka zdrowotna i apteki w Gminie Jasienica Rosielna według stanu na koniec 2013 roku Liczba ludno ści na Ambulatoryjna opieka zdrowotna Apteki WYSZCZEGÓLNIENIE 1 aptek ę ogólnodost ępne zakłady opieki zdrowotnej Praktyki lekarskie ogólnodost ępn ą Województwo podkarpackie 1 087 563 629 3 385 1 punkt apteczny, Gmina Jasienica Rosielna 1 2 2 apteki 7 722 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych Stacjonarna opieka zdrowotna Opieka zdrowotna o charakterze stacjonarnym świadczona jest w szpitalach ogólnych oraz innych zakładach opieki zdrowotnej, takich jak: zakłady psychiatryczne, zakłady opieki długoterminowej (zakłady opieku ńczo-lecznicze, piel ęgnacyjno-opieku ńcze, hospicja) oraz zakłady lecznictwa uzdrowiskowego. Mieszka ńcy Gminy Jasienica Rosielna w zakresie stacjonarnej opieki zdrowotnej, korzystaj ą z usług:

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Szpitala Specjalistycznego w Brzozowie Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego im. Ks. B. Markiewicza, będącego pomiotem leczniczym funkcjonuj ącym jako samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej. Siedzib ą Szpitala jest miasto Brzozów - ul. ks. Józefa Bielawskiego 18. Obszarem działania Szpitala w zakresie opieki zdrowotnej jest Powiat Brzozowski. W zakresie działania Podkarpacki O środek Onkologiczny obejmuje teren makroregionu południowo - wschodniej Polski. Szpital mo że udziela ć świadcze ń zdrowotnych dla ludno ści z pozostałej cz ęś ci kraju i cudzoziemcom na podstawie ogólnie obowi ązuj ących przepisów. Inicjatorem budowy Domu Zdrowia – pó źniejszego szpitala w Brzozowie był Ks. Józef Bielawski. 7 lutego 1938 r. na walnym zebraniu oddziału PCK w Brzozowie podj ęto decyzj ę o budowie szpitala licz ącego 50 łó żek. Plan przewidywał funkcjonowanie 3 oddziałów: Chirurgicznego, Wewn ętrznego, i Poło żniczo - Ginekologicznego, z pokojem dla noworodków sal ą operacyjn ą, porodow ą, pokojem dla lekarza i piel ęgniarki. Powy ższy plan uzyskał akceptacj ę Zarz ądu Okr ęgu PCK-a w Przemy ślu oraz na wniosek Starostwa w Brzozowie został zatwierdzony przez Urz ąd Wojewódzki we Lwowie. Budow ę szpitala poparły nie tylko ró żne instytucje ale równie ż społecze ństwo Brzozowskie. Oficjalnego otwarcia szpitala dokonano 29 czerwca 1950 r. a pierwszym dyrektorem został Antoni Kisiel. W roku 1954 uko ńczono budow ę drugiego budynku, w którym mie ścił si ę 20 łó żkowy Oddział Dzieci ęcy, Pogotowie Ratunkowe, Apteka Szpitalna, pomieszczenie dla administracji. Do roku 1960 Szpital Powiatowy w Brzozowie liczył 120 łó żek, zatrudniał 8 lekarzy, 24 piel ęgniarki, 29 salowych i 29 osób innego personelu. Wykaz jednostek organizacyjnych Szpitala Specjalistycznego w Brzozowie Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego im. Ks. B. Markiewicza. SZPITAL OGÓLNY ‹ Izba Przyj ęć , ‹ Oddział Pomocy Dora źnej i Podstacja w Nozdrzcu, ‹ Oddział Chirurgii Ogólnej, ‹ Oddział Chorób Wewn ętrznych z Pododdziałem Reumatologii, ‹ Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym, ‹ Oddział Dzieci ęcy, ‹ Oddział Noworodkowy, ‹ Oddział Ginekologiczno - Poło żniczy z Pododdziałem Ginekologii Onkologicznej, ‹ Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, ‹ Blok Operacyjny, ‹ Apteka, ‹ Oddział Dzienny Psychiatryczny, ‹ Piel ęgniarska opieka długoterminowa, ‹ Zespół Leczenia Środowiskowego, ‹ Szpitalny Oddział Ratunkowy. PODKARPACKI O ŚRODEK ONKOLOGICZNY IM. KS. B. MARKIEWICZA ‹ Zakład Radioterapii, ‹ Oddział Chirurgii Onkologicznej, ‹ Oddział Chemioterapii, ‹ Oddział Radioterapii, ‹ Poradnia Chirurgii Onkologicznej, ‹ Poradnia Chemioterapii, ‹ Poradnia Radioterapii, ‹ Poradnia Ginekologii Onkologicznej, ‹ Poradnia Urologiczna, ‹ Zakład Patomorfologii, ‹ Pracownia Endoskopii, ‹ Oddział Medycyny Paliatywnej, ‹ Hospicjum Domowe, ‹ Poradnia Onkologiczna,

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

‹ Poradnia Genetyczna Onkologiczna, ‹ Poradnia Hematologii Onkologicznej, ‹ Oddział Hematologii Onkologicznej, ‹ Oddział Ortopedii Onkologicznej, ‹ Zakład Medycyny Nuklearnej, ‹ Oddział Dzienny Chemioterapii i Hematologii Onkologicznej, ‹ Zakład Brachyterapii, ‹ Zakład Fizyki Medycznej. PORADNIE SPECJALISTYCZNE ‹ Poradnia Dermatologiczna, ‹ Poradnia Zdrowia Psychicznego, ‹ Poradnia Terapii Uzale żnienia i Współuzale żnienia od Alkoholu, ‹ Poradnia Medycyny Pracy, ‹ Poradnia Ginekologiczno-Poło żnicza, ‹ Poradnia Endokrynologiczna, ‹ Poradnia Kardiologiczna, ‹ Poradnia Reumatologiczna, ‹ Poradnia Neurologiczna, ‹ Poradnia Chirurgiczna, ‹ Poradnia Urazowo-Ortopedyczna, ‹ Poradnia Rehabilitacyjna, ‹ Poradnia Neonatologiczna, ‹ Poradnia Chorób Metabolicznych. ZAKŁADY I PRACOWNIE DIAGNOSTYCZNE ‹ Laboratorium Centralne, ‹ Pracownia Serologii Transfuzjologicznej, ‹ Bank Krwi, ‹ Pracownia EKG, ‹ Zakład Radiologii i Diagnostyki Obrazowej, ‹ Zakład Rehabilitacji Leczniczej, ‹ Pracownia Anatomii Patologicznej, ‹ Centralna Sterylizacja, ‹ Laboratorium Mikrobiologiczne, ‹ Pracownia Rezonansu Magnetycznego, ‹ Pracownia USG, ‹ Pracownia Tomografii Komputerowej. Zatrudnienie w Szpitalu Specjalistycznym w Brzozowie Podkarpackim O środku Onkologicznym im. Ks. B. Markiewicza kształtuje si ę obecnie na poziomie 1 105 osób, (w tym 129 lekarzy) uwzgl ędniaj ąc jedynie zatrudnienie na podstawie umowy o prac ę. Aktualnie szpital posiada 482 łó żka szpitalne i 3 karetki. Szpital zapewnia kompleksow ą opiek ę medyczn ą, dobrej jako ści wyposa żenie medyczne oraz pobyt w komfortowych warunkach (pokoje 1, 2 lub 3 osobowe). W roku 2013 do szpitala przyj ęto 24 576 osób. Średni czas pobytu w szpitalu wynosi 5 dni. Nale ży zaznaczy ć, i ż dane te dotycz ą jedynie oddziałów szpitalnych z wył ączeniem Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Gospodarka finansowa Szpitala prowadzona jest w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, pokrywaj ącego z posiadanych środków i uzyskanych przychodów koszty działalno ści i zobowi ązania na zasadach okre ślonych w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91 poz.408 z pó źn. zm.) i ustawie z dnia 30 czerwca 2005r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249 poz. 2104 z pó źn. zm.) Zakłady opieki długoterminowej Mieszka ńcy Gminy Jasienica Rosielna wymagaj ący opieki długoterminowej s ą kierowani do najbli ższych placówek świadcz ących takie usługi, tj.:

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Dom Pomocy Społecznej w Brzozowie– Spokojna Przystań rozpocz ął swoj ą działalno ść w I-szym kwartale 1992 roku na bazie budynku hotelu robotniczego. Po wykonaniu prac adaptacyjnych powstał obiekt mog ący da ć zamieszkanie dla 100 osób. Lokalizacja domu jest w małej dzielnicy przemysłowo – mieszkalnej Brzozowa zwanej Widacz. Dom jest w pełni przystosowany do poruszania si ę osób niepełnosprawnych. Przed budynkiem wykonana jest pochylnia dla wózków inwalidzkich a wewn ątrz jest winda osobowa przeznaczona do przewozu wózków i łó żek. Budynek w cz ęś ci mieszkalnej ma cztery kondygnacje. Mieszka ńcy mieszkaj ą w dwuosobowych pokojach, maj ą do swej dyspozycji świetlic ę, pracowni ę terapeutyczn ą i kaplic ę. Pokoje mieszkalne wyposa żone s ą w sygnalizacj ę przyzywow ą, instalacje sygnalizacji po żarowej (monitoring PSP), instalacje TV we wszystkich pokojach, instalacje radiow ęzła a tak że całodobowy monitoring kamerami TV terenu wokół budynku. Obiekt dost ępny dla mieszka ńców przystosowany jest do poruszania na wózkach inwalidzkich. Opieka medyczna zapewniona jest cał ą dob ę przez wykwalifikowany personel medyczny. W Domu znajduje si ę gabinet zabiegowy i dy żurka piel ęgniarek. Posiadamy równie ż gabinety fizykoterapii i kinezyterapii. Zakłady lecznictwa uzdrowiskowego W Gminie Jasienica Rosielna nie wyst ępuj ą miejscowo ści posiadające status uzdrowiska. Najbli ższe ośrodki profilaktyczne i lecznicze – zlokalizowane w województwie podkarpackim - znajduj ą si ę w − Pola ńczyku w odległo ści 65,2 km od miejscowo ści Jasienica Rosielna − Iwoniczu- Zdroju w odległo ści 27,2 km od miejscowo ści Jasienica Rosielna − Rymanowie Zdroju w odległo ści 31,0 km od miejscowo ści Jasienica Rosielna − Hory ńcu Zdroju w odległo ści 145,5 km od miejscowo ści Jasienica Rosielna. W zale żno ści od rodzaju schorzenia mieszka ńcy Gminy Jasienica Rosielna korzystaj ą z ofert wszystkich sanatoriów krajowych, których lokalizacj ę przedstawia poni żej zamieszczona mapa.

Źródło: Walory uzdrowiskowe. Sanatoria w Polsce, Sabina Tkocz, Kraków 2006 3.5. Opieka 3.5.1. Opieka nad dzie ćmi ( żłobek i przedszkole) Na terenie Gminy Jasienica Rosielna nie funkcjonuj ą żłobki. Opieka nad dzie ćmi świadczona jest przez zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna 3 przedszkolach publicznych i 4 oddziałach przedszkolnych zlokalizowanych przy placówkach oświatowych w gminie, których charakterystyk ę prezentuje podrozdział 3.6.1.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

3.5.2. Opieka nad osobami starszymi W zakresie opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi Gminny O środek Pomocy Społecznej w Jasienicy Rosielnej współdziała przede wszystkim z nast ępuj ącymi instytucjami i podmiotami: − Dom Pomocy Społecznej w Brzozowie – Spokojna Przysta ń,

Na terenie Gminy Jasienica Rosielna nie ma obiektów słu żą cych opiece nad osobami przewlekle chorymi i w stanie terminalnym. Mieszka ńcy Gminy Jasienica Rosielna wymagaj ący takiej opieki, s ą kierowani do:

− placówek świadcz ących takie usługi zlokalizowanych w powiecie brzozowskim, tj.: Dom Pomocy Społecznej w Brzozowie– Spokojna Przystań, który rozpocz ął swoj ą działalno ść w I-szym kwartale 1992 roku na bazie budynku hotelu robotniczego. Po wykonaniu prac adaptacyjnych powstał obiekt mog ący da ć zamieszkanie dla 100 osób. Lokalizacja domu jest w małej dzielnicy przemysłowo – mieszkalnej Brzozowa zwanej Widacz. Dom jest w pełni przystosowany do poruszania si ę osób niepełnosprawnych. Przed budynkiem wykonana jest pochylnia dla wózków inwalidzkich a wewn ątrz jest winda osobowa przeznaczona do przewozu wózków i łó żek. Budynek w cz ęś ci mieszkalnej ma cztery kondygnacje. Mieszka ńcy mieszkaj ą w dwuosobowych pokojach, maj ą do swej dyspozycji świetlic ę, pracowni ę terapeutyczn ą i kaplic ę. Pokoje mieszkalne wyposa żone s ą w sygnalizacj ę przyzywow ą, instalacje sygnalizacji po żarowej (monitoring PSP), instalacje TV we wszystkich pokojach, instalacje radiow ęzła a tak że całodobowy monitoring kamerami TV terenu wokół budynku. Obiekt dost ępny dla mieszka ńców przystosowany jest do poruszania na wózkach inwalidzkich. Opieka medyczna zapewniona jest cał ą dob ę przez wykwalifikowany personel medyczny. W Domu znajduje si ę gabinet zabiegowy i dy żurka piel ęgniarek. Placówka posiada równie ż gabinety fizykoterapii i kinezyterapii. − najbli żej zlokalizowanych instytucji/podmiotów w województwie podkarpackim świadcz ących usługi w tym zakresie, tj. w Rzeszowie, ewentualnie na oddziały paliatywne Wojewódzkiego Szpitala Podkarpackiego im. Jana Pawła II w Kro śnie oraz Szpitala Specjalistycznego w Brzozowie Podkarpackiego O środka Onkologicznego im. Ks. B. Markiewicza 3.5.3. Opieka nad osobami niepełnosprawnymi Niepełnosprawni mieszka ńcy Gminy Jasienica korzystaj ą z oferty specjalistycznych usług świadczonych przez Środowiskowy Dom Samopomocy w Bliznem. Obecnie 33 podopiecznych. Pochodz ą oni z gmin: Jasienica Rosielna, Domaradz i Brzozów. Dla tych, którzy maj ą trudno ści z samodzielnym dojazdem do o środka, zapewniany jest transport autobusem do i z ośrodka. Autobus jest komfortowo wyposa żony. Usługi specjalistyczne w postaci terapii zaj ęciowej prowadzone s ą w pracowniach: plastyczno-witra żowej, form przestrzennych, kulinarnej i krawieckiej. Świadczona jest tak że profesjonaln ą pomoc piel ęgniarsk ą i psychologiczn ą. Ponadto uczestnicy maj ą do dyspozycji sale: sensoryczn ą, rehabilitacji fizycznej, bilardow ą, tenisa stołowego, telewizyjn ą wraz z jadalni ą oraz bibliotek ę. Wszystkie sale terapeutyczne wyposa żone s ą w wysokiej klasy sprz ęt AGD, RTV, sportowy, sensoryczny i stolarski. W ŚDS prowadzi si ę tak że uzupełniaj ące formy terapii dostosowane do mo żliwo ści psychoruchowych uczestnika, równie ż jego zainteresowa ń, s ą to: muzykoterapia, teatroterapia, profilaktyka zdrowotna z farmakoterapi ą. Terapia społeczna słu ży natomiast przede wszystkim relaksowi, wypoczynkowi, poznawaniu nowych, turystycznie atrakcyjnych miejsc. O środek zapewnia ciepły posiłek, mo żliwo ść korzystania z pryszniców oraz pralni 9. 3.5.4. Opieka społeczna Gminny O środek Pomocy Społecznej w Jasienicy Rosielnej został utworzony z dniem 1 maja 1990 roku na podstawie Uchwały Gminnej Rady Narodowej w Jasienicy Rosielnej z dnia 27 lutego 1990 roku w sprawie utworzenia jednostki bud żetowej – Gminny O środek Pomocy Społecznej w Jasienicy Rosielnej oraz Zarz ądzenia Naczelnika Gminy Jasienica Rosielna z dnia 30 kwietnia 1990 roku w sprawie utworzenia Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Jasienicy Rosielnej. Zorganizowany został na bazie Działu Słu żb Społecznych Zespołu Opieki Zdrowotnej w Brzozowie oraz wła ściwej komórki organizacyjnej Urz ędu Gminy w Jasienicy Rosielnej. Jego siedzib ą został budynek administracyjny Urz ędu Gminy, gdzie GOPS mie ści si ę do dnia dzisiejszego.

9 http://www.sds.blizne.pl/onas.html z dnia 13.02.2015 53

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Gminnemu O środkowi Pomocy Społecznej został nadany statut, który zmieniał si ę dwukrotnie. Uchwał ą Rady Gminy z dnia 29 maja 2001 roku został uchwalony nowy statut GOPS w Jasienicy Rosielnej. Gminny O środek Pomocy Społecznej jest samodzieln ą jednostk ą organizacyjn ą nie posiadaj ącą osobowo ści prawnej, działaj ącą jako jednostka bud żetowa Gminy Jasienica Rosielna. Ośrodek realizuje zadania gminy w zakresie pomocy społecznej – własne oraz zlecone z zakresu administracji rz ądowej, nało żone ustawami albo wykonywane na podstawie porozumień z organami administracji rz ądowej, a tak że inne zadania wynikaj ące z przepisów prawa. Gminny O środek Pomocy Społecznej podlega bezpośrednio Radzie Gminy Jasienica Rosielna. Jest podstawow ą jednostk ą organizacyjn ą systemu pomocy społecznej w tej gminie. Współdziała on z prowadz ącymi działalno ść na terenie gminy organizacjami społecznymi, ko ściołem katolickim, zwi ązkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi w celu realizacji okre ślonych zada ń z zakresu pomocy społecznej 10 . W 2014 roku najwi ęcej wniosków o pomoc napłyn ęło od grupy osób - z powodu ubóstwa. Skutkowało to przyznaniem pomocy rodzinom licz ącym ł ącznie 1516 osób. 335 rodzin uzyskało pomoc po zło żeniu wniosku o pomoc z powodu bezrobocia, co stanowiło drug ą co do wielko ści grup ę osób, której przyznano pomoc. Najmniej wniosków zostało zło żonych z powodu zdarzenia losowego. Tabela 22. Pomoc społeczna wg powodów udzielenia w 2011-2014 r. Wyszczególnienie 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok Liczba Liczba Liczba Liczba Powody przyznania Liczba Liczba Liczba Liczba osób w osób w osób w osób w pomocy rodzin rodzin rodzin rodzin rodzinach rodzinach rodzinach rodzinach Ubóstwo 322 1237 360 1335 392 1436 411 1516 Sieroctwo 2 6 2 6 1 2 3 9 Bezdomno ść 1 1 1 1 1 1 0 0 Potrzeba ochrony 86 518 92 546 92 542 101 578 macierzy ństwa Bezrobocie 250 965 276 1012 318 1153 335 1208 Niepełnosprawno ść 70 231 74 248 74 244 75 261 Długotrwała lub ci ęż ka 132 322 135 305 136 303 149 363 choroba Bezradno ść w sprawach opieku ńczo wychowawczych i 1 3 3 16 5 22 8 39 prowadzenia gospodarstwa domowego Alkoholizm 7 17 8 21 9 31 13 35 Narkomania 0 0 0 0 1 1 0 0 Trudno ści w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z 0 0 2 8 0 0 0 0 zakładu karnego Zdarzenie losowe 3 7 4 18 2 5 1 1 Źródło: Dane GOPS w Jasienicy Rosielnej Tabela 23. Wydatki na pomoc społeczn ą, w tym w ramach zada ń własnych oraz w ramach zada ń zleconych w latach 2011-2014 Rok Wydatki ogółem Wydatki w ramach zada ń własnych Wydatki w ramach zada ń zleconych 2011 2 148 656,29 2 148 656,29 - 2012 2 385 370,43 2 385 370,43 - 2013 3 696 924,60 2 818 181,86 878 742,74 2014 5 704 395,60 1 057 467,19 2 646 928, 37 Źródło: Dane GOPS w Jasienicy Rosielnej Tabela 24. Pomoc społeczna wg rodzajów świadcze ń w latach 2013-2014 Świadczenia pieni ęż ne Świadczenia Liczba osób obj ętych Jednostka w tym zasiłek Ogółem niepieni ęż ne pomoc ą społeczn ą stały okresowy celowy 2013 76 039 151 1 703 74 185 98 076 1 774 2014 74 430 149 1 794 72 487 98 894 1 831 Źródło: Dane GOPS w Jasienicy Rosielnej

10 http://www.gops.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2&Itemid=4 z dnia 12.02.2015 54

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 25. Pomoc społeczna wg rodzajów świadcze ń w latach 2013-2014 Świadczenia pieni ęż ne w PLN Świadczenia Jednostka w tym zasiłek Ogółem niepieni ęż ne stały okresowy celowy 2013 1 337 405 61 273 905 721 370 411 7 809 2014 1 430 824 64 468 981 385 386 771 6 972 Źródło: Dane GOPS w Jasienicy Rosielnej W 2014 roku na świadczenia pieni ęż ne przeznaczono ogółem 1 430 824,00 zł, w tym na zasiłek okresowy przeznaczono 981 385,00 zł, co stanowiło 68,6% całej sumy przeznaczonej na świadczenia. Najmniej środków spo śród świadcze ń pieni ęż nych przeznaczono na zasiłek stały 64 468,00 zł. W 2014 r. pomoc ą społeczn ą obj ętych zostało 1096 rodzin. Tabela 26. Pomoc społeczna w latach 2011-2014 Korzystaj ący z pomocy społecznej Udział % w ogólnej Rok osoby rodziny liczbie osób 2011 1641 471 21,0 2012 1686 493 21,0 2013 1789 530 23,0 2014 1842 543 23,0 Źródło: Dane GOPS w Jasienicy Rosielnej

W okresie obejmuj ącym lata 2011-2014 najwi ęcej osób skorzystało z pomocy społecznej w 2014 roku, a najmniej w 2011 roku. Udział procentowy osób korzystaj ących z pomocy społecznej do ogólnej liczby osób ukazuje tendencj ę rosn ącą. 52% ludno ści Gminy Jasienica Rosielna pozostaje trwale w złej sytuacji materialnej.

GOPS w Jasienicy Rosielnej zatrudnia 29 osób, w tym: − kierownik – wykształcenie wy ższe , − ksi ęgowa – wykształcenie wy ższe , − pedagog – wykształcenie wy ższe, − psycholog – wykształcenie wy ższe, − referent – wykształcenie zawodowe, − kasjer – wykształcenie zawodowe (1/16 etatu), − 4 pracowników socjalnych – wykształcenie 3 wy ższe, 1 śr. zawodowe, − 15 opiekunek GOPS - wykształcenie podstawowe 2, zawodowe 3, średnie 10, − sprz ątaczka – wykształcenie zasadnicze (1/2 etatu), − asystent rodzinny – wykształcenie wy ższe − 2 pomoce administracyjne – wykształcenie wy ższe. 3.6. Rozwój ludzi 3.6.1. Przedszkola (prywatne i publiczne) W Gminie Jasienica Rosielna działają 3 przedszkola publiczne i 4 oddziały przedszkolne zlokalizowane przy placówkach oświatowych w gminie. Na rok szkolny 2013/2014 zorganizowano ogółem 14 oddziałów przedszkolnych we wszystkich placówkach przedszkolnych prowadzących działalność na terenie Gminy Jasienica Rosielna i przyjęto 313 dzieci . Poniżej zamieszczona tabela prezentuje charakterystykę przedszkola i oddziałów przedszkolnych funkcjonujących w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2011-2013, według danych GUS (Bank danych lokalnych). Tabela 27. Charakterystyka przedszkoli w gminie i jednostkach porównywalnych w latach 2011-2013 Ogółem Oddziały Miejsca Dzieci Jednostka 201 201 201 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 1 2 3

Gmina Przedszkola 3 3 3 5 6 6 120 140 143 121 143 143 Jasienic Oddziały a przedszkoln 4 4 4 8 7 8 175 175 175 160 133 170 Rosielna e

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Woj. podkarpackie 177 196 209 468 506 559,03 10920 11969 12884 10557 11622 12462 (gminy wiejskie) POLSKA 238 251 269 7148,1 7639,1 8383,6 15937 17166 18655 15437 16646 18012 (gminy wiejskie) 7 0 0 0 5 7 2 1 7 3 3 1 Źródło: Bank danych lokalnych GUS oraz dane Urz ędu Gminy Zgodnie z poniżej zamieszczonym wykresem obrazującym zmiany w liczbie dzieci w przedszkolu i oddziałach przedszkolnych w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2011-2013, na tle jednostek porównywalnych zarówno w Gminie Jasienica Rosielna, jak i w jednostkach porównywalnych obserwuje się wzrost liczby wychowanków, aczkolwiek z różną częstotliwością. W Gminie Jasienica Rosielna odnotowano najniższą dynamikę wzrostu liczby wychowanków (11%). Najwyższą dynamikę wzrostu odnotowano w gminach wiejskich województwa podkarpackiego (18%). Niższą dynamiką charakteryzowały się gminy wiejskie w kraju 16%. Tabela 28. Zmiany w liczbie dzieci w przedszkolu i oddziałach przedszkolnych w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2011-2013 na tle jednostek porównywalnych

180121 POLSKA (gminy wiejskie) 166463 154373

12462 Woj. podkarpackie 11622 (gminy wiejskie) 10557

170 Gmina Jasienica Rosielna (dzieci w oddziałach 133 przedszkolnych) 160

143 Gmina Jasienica Rosielna (dzieci w 143 przedszkolach) 121

0 50000 100000 150000 200000

dzieci w 2013 dzieci w 2012 dziecki w 2011

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (Bank danych lokalnych) Z kolei analizując liczebność wychowanków w grupach wiekowych: 3-, 4-, 5- i 6-latków, najliczniej do przedszkola oraz oddziałów przedszkolnych działających w Gminie Jasienica Rosielna uczęszczają 5- latki (31%), i 6-latki (25%). Najmniejszą grupę stanowią dzieci w wieku 3 lat. Udział 4-latków w przedmiotowej strukturze wynosi 27%. Taka struktura wynika przede wszystkim z obowiązku szkolnego dla dzieci.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 12. Struktura wiekowa dzieci w wieku przedszkolnym

dzieci w wieku 6 dzieci w wieku 3 lat; 25% lat; 17%

dzieci w wieku 4 lat; 27% dzieci w wieku 5 lat; 31%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (Bank danych lokalnych) W Polsce nie ma obecnie ogólnopolskich przepisów określających maksymalną liczbę uczniów w klasie. W rozporządzeniu (z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół), określono maksymalną liczebność klas, ograniczając ją do 26 osób, jednak odnosi się ono wyłącznie do edukacji wczesnoszkolnej (tj. klas I-III szkół podstawowych) i nie jest rygorystycznie przestrzegane. W Gminie Jasienica Rosielna liczba dzieci na oddział nie odbiegała od średniej dla jednostek porównywalnych i tak w roku 2013 wynosiła 22 (średnia dla gmin wiejskich województwa podkarpackiego wyniosła wówczas 22, a dla gmin wiejskich dla kraju 21). Tabela 29. Liczba dzieci na oddział Liczba dzieci na oddział 2011 2012 2013 Gmina Jasienica Rosielna 22 21 22 Województwo podkarpackie (gminy wiejskie) 23 23 22 POLSKA (gminy wiejskie) 21 21 21 Źródło: Bank danych lokalnych GUS

Wykres 13.Liczba dzieci na oddział w Gminie Jasienica Rosielna 22,2 22 22 22 21,8 21,6 21,4 21,2 21 21 20,8 20,6 20,4 2011 2012 2013

Liczba dzieci na oddział w Gminie Jasienica Rosielna Liniowy (Liczba dzieci na oddział w Gminie Jasienica Rosielna)

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (Bank danych lokalnych)

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Żłobki i przedszkola mają duże znaczenie nie tylko dla rozwoju dziecka, ale i dla organizacji życia pracujących rodziców. W Gminie Jasienica Rosielna nie brakuje miejsc w przedszkolu, a wręcz odwrotnie oferowane miejsca w 2013 roku zostały wykorzystane w 100%. Jednakże, należy wziąć pod uwagę, że nie wszyscy rodzice planują pozostawienie dzieci w przedszkolach. Tabela 30. Liczba dzieci na 1 miejsce w przedszkolu Liczba dzieci na oddział 2011 2012 2013 Gmina Jasienica Rosielna 0,92 0,92 0,96 Województwo podkarpackie (gminy wiejskie) 0,97 0,97 0,97 POLSKA (gminy wiejskie) 0,97 0,97 0,97 Źródło: Bank danych lokalnych GUS W przedszkolach prowadzonych przez Gminę Jasienica Rosielna opłacie podlegają świadczenia przekraczające realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Ustalona została opłata za każdą rozpoczętą godzinę świadczeń udzielanych przez przedszkola w wymiarze przekraczającym 5 godzin bezpłatnego nauczania w wysokości 1 zł za godzinę zajęć. Opłaty te pobierane są za miesiąc z góry. 3.6.2. Szkoły podstawowe (prywatne i publiczne) W roku szkolnym 2013/14 Gmina Jasienica Rosielna prowadziła 4 szkoły podstawowe. Ogółem w 34 oddziałach przebywało 548 uczniów, spo śród których na 1 oddział przypadało średnio ok. 16. Najmniej uczniów na oddział w liczbie 7 przypada w Szkole Podstawowej w Woli Jasienickiej, a najwi ęcej w liczbie 26 w Szkole Podstawowej w Jasienicy Rosielnej. Kształcenie w zakresie szkoły podstawowej w Gminie Jasienica Rosielna w roku szkolnym 2013/14 prowadziło 46,76 nauczycieli. Tabela 31. Szkoły podstawowe w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2013/14 Liczba Liczba nauczycieli uczniów na 1 Nazwa szkoły uczniów na pomieszcze ń Etatów uczniów oddziałów pomieszczenie Osób Etatów 1 oddział do nauczania /ucznia do nauczania Zespół Szkół w Bliznem w skład którego wchodzi Szkoła 344 18 19,11 21 16,38 40 36,92 0,11 Podstawowa i Gimnazjum Zespół Szkół w Jasienicy Rosielnej w skład którego wchodzi Szkoła 289 16 18,06 23 12,57 34 30,56 0,11 Podstawowa i Gimnazjum Zespół Szkół w Orzechówce w skład którego wchodzi Szkoła 184 9 20,44 12 15,33 27 24,64 0,13 Podstawowa i Gimnazjum Szkoła Podstawowa w Woli Jasienickiej 51 6 8,5 8 6,38 14 10,60 0,21 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Szkoły podstawowe w Gminie Jasienica Rosielna w 2013 roku były w 100% wyposa żone w komputery przeznaczone do u żytku uczniów z dost ępem do Internetu. Na 1 komputer z dost ępem do Internetu w 2012 roku przypadało w gminie 8,08 uczniów, podczas gdy na obszarach wiejskich województwa podkarpackiego 6,06, a w kraju 7,35. Liczba komputerów z dost ępem do Internetu przeznaczonych do użytku uczniów przypadaj ąca na 1000 uczniów w Gminie Jasienica Rosielna w analizowanym 2012 roku wyniosła 183 i osi ągn ęła warto ść ni ższą ni ż na obszarach wiejskich województwa i ni ższ ą ni ż na obszarach wiejskich w kraju. Liczba pracowni komputerowych na 1000 uczniów na koniec 2012 roku w Gminie Jasienica Rosielna wyniosła 9 i równie ż była ni ższa od warto ści notowanej w jednostkach porównywalnych. Tabela 32. Komputeryzacja szkół podstawowych w gminie i jednostkach porównywalnych udział % szkół wyposa żonych w uczniowie przypadający liczba komputerów z liczba pracowni komputery przeznaczone do u żytku na 1 komputer z dost ępem do Internetu komputerowych na Jednostka uczniów z dost ępem do Internetu dost ępem do Internetu na 1000 uczniów 1000 uczniów terytorialna szkoły podstawowe dla dzieci i młodzie ży bez specjalnych 2011 2012 2011 2012 2012 2012

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Gmina Jasienica 100,00 100,00 9,17 8,08 183 9 Rosielna Polska- gminy 93,35 54,57 7,76 7,35 186 10 wiejskie Podkarpackie- 92,07 94,12 6,37 6,06 208 12 gminy wiejskie Źródło: Bank danych lokalnych GUS i obliczenia własne 3.6.3. Gimnazja (prywatne i publiczne) W roku szkolnym 2013/14 do 3 gimnazjów zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna ucz ęszczało 324 uczniów w 15 oddziałach. Średnio na jeden oddział przypadało 21,60 uczniów. Najwi ęcej uczniów ucz ęszczało do Gimnazjum w Bliznem, a najwy ższy współczynnik uczniów przypadaj ących na 1 oddział był w Orzechówce i wynosił on 23,33. Tabela 33. Szkoły gimnazjalne w Gminie Jasienica Rosielna Liczba Nazwa szkoły uczniów na 1 pomieszcze ń uczniów na 1 pomieszczenie do uczniów oddziałów oddział do nauczania nauczania Zespół Szkół w Bliznem - 130 6 21,66 6 21,66 Gimnazjum Zespół Szkół w Jasienicy 124 6 20,7 10 12,4 Rosielnej -Gimnazjum Zespół Szkół w 70 3 23,33 5 14 Orzechówce - Gimnazjum Źródło: Bank danych lokalnych GUS i obliczenia własne Stopie ń skomputeryzowania szkół gimnazjalnych zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna jest wy ższy w porównaniu do obszarów wiejskich kraju i województwa podkarpackiego. Udział % szkół wyposa żonych w komputery przeznaczone do u żytku uczniów z dost ępem do Internetu w Gminie Jasienica Rosielna, w roku 2012 wynosił 100% i w ciągu roku nie uległ zmianie. Na 1 komputer z dost ępem do Internetu w 2012 roku przypadało blisko 6 uczniów. Liczba komputerów z dost ępem do Internetu przeznaczonych do u żytku uczniów przypadaj ąca na 1000 uczniów w Gminie Jasienica Rosielna wyniosła wówczas 214. Była to warto ść znacznie wy ższa od notowanej wówczas w jednostkach porównywalnych. Liczba pracowni komputerowych na 1000 uczniów na analizowanym obszarze w roku 2012 wyniosła 23 i była to równie ż warto ść znacznie wy ższa ni ż w województwie i w kraju . Tabela 34. Komputeryzacja szkół gimnazjalnych w Gminie Jasienica Rosielna i jednostkach porównywalnych udział % gimnazjów liczba komputerów uczniowie przypadaj ący liczba pracowni wyposa żonych w komputery z dost ępem do na 1 komputer z komputerowych przeznaczone do u żytku uczniów Internetu na 1000 dost ępem do Internetu na 1000 uczniów Jednostka terytorialna z dost ępem do Internetu uczniów szkoły gimnazjalne dla dzieci i młodzie ży bez specjalnych

2011 2012 2011 2012 2012 2012 Gmina Jasienica Rosielna 100,00 100,00 6,35 5,76 214 23 82,33 Polska - gminy wiejskie 82,72 9,29 8,58 156 6

Podkarpackie - gminy wiejskie 81,73 85,33 7,85 0,03 164 9 Źródło: Bank danych lokalnych GUS i obliczenia własne 3.6.4. Kształcenie na poziomie ponadgimnazjalnym

Młodzie ż z Gminy Jasienica Rosielna mo że ucz ęszcza ć do szkół ponadgimnazjalnych lokalizowanych przede wszystkim w Brzozowie i Kro śnie.

Poni żej przedstawiono wykaz szkół ponadgimnazjalnych dla młodzie ży

V zlokalizowanych w Brzozowie

‹ I Liceum Ogólnokształc ące im. Króla Kazimierza Wielkiego w Brzozowie,

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

‹ Zespół Szkół Ekonomicznych im. Komisji Edukacji Narodowej w Brzozowie, ‹ Zespół Szkół Budowlanych im. Tadeusza Ko ściuszki w Brzozowie.

V zlokalizowanych w Kro śnie

‹ III Liceum Ogólnokształc ące w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. II Armii Wojska Polskiego, ‹ II Liceum Ogólnokształc ące im. Konstytucji 3 Maja, ‹ I Liceum Ogólnokształc ące im. M. Kopernika, ‹ Technikum nr 1 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. J. Szczepanika, ‹ Technikum nr 2 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. S. Szpetnara, ‹ Technikum nr 3 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. S. Staszica, ‹ Technikum nr 4 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. I. Łukasiewicza, ‹ Technikum nr 6 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 6, ‹ Technikum Uzupełniaj ące na Podbudowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. S. Staszica, ‹ Technikum w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. II Armii Wojska Polskiego, ‹ VI Liceum Ogólnokształc ące w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. I. Łukasiewicza, ‹ V Liceum Ogólnokształc ące w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. J. Szczepanika, ‹ Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. S. Szpetnara, ‹ Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. S. Staszica, ‹ Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. I. Łukasiewicza, ‹ Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 6 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 6, ‹ Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 7 w Specjalnym O środku Szkolno-Wychowawczym im. M. Grzegorzewskiej, ‹ Zespół Szkół Ogólnokształc ących, ‹ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. ks. Stanisława Szpetnara, ‹ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. Stanisława Staszica w Kro śnie, ‹ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Ignacego Łukasiewicza, ‹ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. II Armii Wojska Polskiego, ‹ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 6. Dost ępno ść czasoprzestrzenna • Miejscowo ść Jasienica Rosielna jest oddalona od Brzozowa o 11,6 km. Miejscowo ść posiada dobre poł ączenie autobusowe z Brzozowem. Od poniedziałku do pi ątku w kierunku Brzozowa odbywa si ę dziennie 15 poł ącze ń od godziny 5 do 19 ( średnio co godzin ę), co zapewnia dobr ą dost ępno ść czasoprzestrzenn ą Gminy Jasienica Rosielna z Brzozowem, gdzie s ą zlokalizowane szkoły ponadgimnazjalne dla młodzie ży. • Miejscowo ść Jasienica Rosielna jest oddalona od Krosna o 24 km. Miejscowo ść posiada dobre poł ączenie autobusowe z Krosnem. Od poniedziałku do pi ątku w kierunku Krosna odbywa si ę dziennie 12 poł ącze ń od godziny 6.30 do 14.30 ( średnio co 2,5 godziny), co zapewnia dobr ą dost ępno ść czasoprzestrzenn ą Gminy Jasienica Rosielna z Krosnem, gdzie s ą zlokalizowane szkoły ponadgimnazjalne dla młodzie ży.

3.6.5. Kształcenie dorosłych

Gmina Jasienica Rosielna nie prowadzi instytucji kształcenia dorosłych. Placówki realizuj ące edukacj ę dorosłych, w tym kształcenie ustawiczne prowadzone s ą przez Miasto Krosno i Województwo Podkarpackie jako organy prowadz ące m.in.:

− Podkarpackie Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Krośnie – Oddział Podkarpackiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie

Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie jest wojewódzk ą, publiczn ą placówk ą przekształcon ą z Podkarpackiego O środka Doskonalenia Nauczycieli w Rzeszowie, zgodnie z Uchwał ą Nr XVII/184/03 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 15 grudnia 2003 r.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Struktura i zakres zada ń placówki został okre ślony w rozporz ądzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2003 r. w sprawie warunków i trybu tworzenia, przekształcania i likwidowania oraz organizacji i sposobu działania placówek doskonalenia nauczycieli (...) oraz w Statucie Podkarpackiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli z dnia 15 grudnia 2003 r.

W skład PCEN w Rzeszowie wchodz ą trzy Oddziały:

− Oddział w Kro śnie, − Oddział w Przemy ślu, − Oddział w Tarnobrzegu.

Obszary aktywno ści funkcjonowania PCEN obejmuj ą przede wszystkim:

− diagnozowanie potrzeb edukacyjnych dyrektorów, pracowników nadzoru pedagogicznego oraz jednostek samorz ądu terytorialnego w zakresie zarz ądzania o świat ą; − doskonalenie i dokształcanie o światowej kadry kierowniczej, nauczycieli i pracowników szkół i placówek; − realizacj ę zada ń edukacyjnych zleconych przez Podkarpackiego Kuratora O światy; − współprac ę ze szkołami wy ższymi, stowarzyszeniami, organizacjami itp. w celu wymiany do świadcze ń i realizacji wspólnych projektów; − współprac ę z centrami edukacyjnymi w Polsce; − tworzenie podstaw współpracy ze strukturami Unii Europejskiej, zwłaszcza przy realizacji programów pomocowych i edukacyjnych wspieraj ących rozwój regionalny; − tworzenie płaszczyzn współpracy ze środowiskami polonijnymi regionów o ściennych w zakresie wdra żania reformy o światy i nowoczesnych metod nauczania.

Zakładane priorytety:

− przygotowanie kadry kierowniczej szkół ponadgimnazjalnych do wprowadzenia zmian strukturalnych kształcenia ogólnego i zawodowego; − doskonalenie kadry kierowniczej szkół i placówek w zakresach wynikaj ących z diagnozy i bie żą cych potrzeb; − doskonalenie JST i KO; − doskonalenie doradców metodycznych - pomoc w realizacji zada ń wynikaj ących ze zmiany statusu i zakresu obowi ązków; − kursy kwalifikacyjne; − ocenianie zewn ętrzne i wewn ętrzne; − techniki informatyczne w dydaktyce; − edukacja niestacjonarna - poprzez Internet (pilotażowo). 11

− Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej i Nowoczesnych Technologii w Kro śnie

W 2012 powstało Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej i Nowoczesnych Technologii przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 3 w Kro śnie. Na powierzchni 3,8 tys. m² powstało siedemna ście nowych, wyposa żonych w nowoczesny sprz ęt pracowni i laboratoriów oraz trzy pracownie lotnicze. Centrum kształci przyszłych pracowników, przede wszystkim dla bran ży lotniczej. W pracowniach praktyczne umiej ętno ści zdobywaj ą nie tylko uczniowie, ale równie ż studenci kro śnie ńskiej Pa ństwowej Wy ższej Szkoły Zawodowej oraz bezrobotni w ramach współpracy z urz ędem pracy. 12

− Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego w Kro śnie

Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego w Kro śnie jest placówk ą o światow ą, która od roku 1975 – roku powstania – do chwili obecnej, prowadzi działalno ść edukacyjn ą w systemie szkolnym i pozaszkolnym oraz realizuje ró żnorodne formy i metody edukacji ustawicznej. Realizuj ąc swoje

11 http://www.pcen.pl/o-pcen-ie.html 12 http://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,391567,w-krosnie-utworzono-centrum-nowoczesnych-technologii.html 61

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

zadania statutowe, ZSKU w Kro śnie upowszechniało i nadal to czyni nowatorskie rozwi ązania edukacyjne, takie jak kształcenie modułowe, umo żliwiaj ąc w ten sposób doskonalenie zawodowe oraz przekwalifikowywanie si ę osób dorosłych. Ewidentnym dowodem wprowadzania nowych i nowoczesnych form nauczania było utworzenie Regionalnego O środka Kształcenia na Odległo ść (ROKNO), który jest dot ąd, jedynym O środkiem na terenie Podkarpacia, wykorzystuj ącym e-learning w procesie kształcenia młodzie ży i osób dorosłych, w tym tak że, co jest istotne, osób niepełnosprawnych. Zatem, Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego w Kro śnie jest placówk ą, która daje szerokie mo żliwo ści kształcenia si ę, bez wyj ątku, wszystkim – młodzie ży, dorosłym, sprawnym i niepełnosprawnym, a tak że mieszkaj ącym w najbardziej oddalonych od Krosna zak ątkach powiatu, województwa, wreszcie kraju.

Oferta edukacyjna szkół ponadgimnazjalnych dla młodzie ży: TECHNIK CYFROWYCH PROCESÓW GRAFICZNYCH Oferta edukacyjna szkół ponadgimnazjalnych dla dorosłych: LICEUM OGÓLNOKSZTAŁC ĄCE 3 - letnie na podbudowie gimnazjum, 8 - letniej szkoły podstawowej lub szkoły zawodowej. 13 oraz przez ró żne podmioty gospodarcze posiadaj ące odpowiedni ą certyfikacj ę Kuratorium O światy w Rzeszowie.

3.6.6. Kształcenie na poziomie wy ższym

Kształcenie na poziomie wy ższym dla mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna zapewniaj ą uczelnie wy ższe zlokalizowane w regionie (Krosno, Jasło, Rzeszów, Sanok, Jarosław, Przemy śl, Stalowa Wola) i ponadregionalne uczelnie wy ższe.

3.6.7. Inne placówki edukacji i wychowania specjalnego

Gmina Jasienica Rosielna nie prowadzi placówek kształcenia i wychowania specjalnego. Organem prowadz ącym ten typ placówek jest Powiat Brzozowski. W Brzozowie działa Specjalny O środek Szkolno - Wychowawczy (SOSW) w Brzozowie im. bł. ks. Bronisława Markiewicza.

SOSW jest placówk ą obejmuj ącą opiek ą edukacyjn ą, wychowawcz ą i przygotowaniem do życia zawodowego i społecznego kolejne roczniki dzieci i młodzie ży niepełnosprawnej zamieszkałej na terenie powiatu brzozowskiego. O środek obejmuje kształceniem, wychowaniem i rewalidacj ą uczniów upo śledzonych umysłowo w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym oraz gł ębokim.

W O środku funkcjonuje: − Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, − Szkoła Podstawowa, − Gimnazjum, − Szkoła Ponadgimnazjalna Przysposabiaj ąca do Pracy, − Internat.

3.7. Kultura, sport, rekreacja, wypoczynek, przyjemno ści (oferta) Placówki kulturalne Organizatorem życia kulturalnego w gminie jest Gminny O środek Kultury w Jasienicy Rosielnej usytuowany w parku gminnym. Ośrodek prowadzi o żywion ą działalno ść opart ą na rozbudzeniu zainteresowa ń artystycznych, zaspokojeniu potrzeb intelektualnych w śród dzieci i młodzie ży oraz pobudzeniu do aktywno ści społecznej mieszka ńców w swoim środowisku. Jednostka posiada trzy placówki filialne w Bliznem, Orzechówce i Woli Jasienickiej, dzi ęki temu społeczno ść danej miejscowo ści ma mo żliwo ść rozwijania zainteresowa ń poprzez sekcje plastyczn ą, teatraln ą, poetyck ą, i czytelnicz ą. Wyposa żenie Gminnego O środka Kultury w sal ę widowiskow ą na 160 miejsc z zapleczem daje mo żliwo ść do realizowania pomysłów amatorskiego ruchu

13 http://www.krosno.pl/pl/dla-mieszkancow/oswiata/szkoly-ponadgimnazjalne/zs-ksztalcenia-ustawicznego/ 62

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

artystycznego oraz wyst ępów profesjonalnych zespołów teatralnych natomiast hala wykorzystywana jest do urz ądzania wystaw w zakresie malarstwa, rze źby i rękodzieł artystycznych. Anga żuj ąc si ę w wiele przedsi ęwzi ęć kulturalnych i sportowo – rekreacyjnych dla młodzie ży szkolnej i dla dorosłych organizuje wielu rozgrywek, turniejów i imprez sportowych wykorzystuj ąc stadion, kort tenisowy, boisko do gry w piłk ę siatkow ą i koszykową a tak że rozgrywki szachowe, bilardowe i tenisa stołowego. Przy Gminnym O środku Kultury oraz jego filiach działaj ą biblioteki, które oprócz zada ń merytorycznych zajmuj ą si ę mi ędzy innymi organizacj ą konkursów mobilizuj ąc młodych ludzi do odkrywania umysłów i walorów naszej gminy. Najwa żniejszy z elementów składaj ący si ę na poj ęcie biblioteki s ą zbiory biblioteczne. Ich wielko ść oraz warto ść merytoryczna stanowi o charakterze, roli i znaczeniu biblioteki w środowisku, które obsługuje. Poniewa ż biblioteki funkcjonuj ą w środowisku ludzi potrzebuj ących dopływu aktualnych informacji, zobowi ązane s ą gromadzi ć i udost ępnia ć zbiory ze wszystkich dziedzin wiedzy. Maj ą one obowi ązek dostarcza ć swojemu kr ęgowi odbiorców potrzebn ą literatur ę, która słu żyć ma kształceniu, wychowaniu i kulturalnej rozrywce 14 . Działalno ść artystyczna Gminny O środek Kultury szczególny nacisk kładzie na aktywizacj ę społeczn ą poprzez anga żowanie si ę w ró żne działania artystyczne z uwzgl ędnieniem młodych ludzi, dla których kreatywne i twórcze zaj ęcia, są sposobem na unikanie wszelkich zagro żeń patologicznych. Udział młodzie ży w zaj ęciach teatralnych pozwala na kreowanie osobowo ści, otwartego my ślenia, odwagi i przekonania do własnej warto ści. Od wielu lat w Gminnym O środku Kultury działa zespół teatralny Feniks, maj ący na swoim koncie wiele spektakli o charakterze religijnym, natomiast w okresie letnim na scenie plenerowej prezentuj ą si ę zespoły muzyczne, kapele ludowe oraz dzieci ęce zespoły artystyczne. W działalno ści artystycznej sporą grup ę stanowi ą hafciarki, koronczarki, rze źbiarze w kamieniu i w drewnie, malarze oraz metaloplastycy, którzy swoim zaanga żowaniem i pasj ą uatrakcyjniaj ą gmin ę swoj ą prac ą. Za spraw ą Jana Winiarskiego Dyrektora Gminnego O środka Kultury, została utworzona kapela ludowa Bli źnianie. Kapela stanowi opraw ę muzyczn ą w ró żnego rodzaju imprezach okoliczno ściowych nie tylko na terenie gminy Jasienica Rosielna. Dzi ęki swemu zaanga żowaniu jej członkowie staraj ą si ę aby prezentowane utwory stanowiły odzwierciedlenie rodzimego folkloru. Imprezy cykliczne organizowane przez Gminny O środek Kultury V Jarmark Folklorystyczny, V Wystawa Malarstwa i rzeźby twórców nieprofesjonalnych, V Konkurs na "Najpi ękniejszy ogród - balkon", V Turniej w Piłce No żnej o puchar Wójta, V Dzie ń Dziecka, V Jubileusz Par Mał żeńskich, V Spotkanie ze Św. Mikołajem, V Konkurs i wystawa wyrobów Wielkanocnych, V Zabawy ogrodowe, V Turniej piłki siatkowej osób niezrzeszonych, V Przegl ąd dzieci ęcych zespołów artystycznych w kategoriach: teatr, taniec i muzyka, V Zawody sportowo-po żarnicze jednostek OSP V Turniej Sportowy Kół Gospody ń Wiejskich Imprezy kulturalno - rozrywkowe V wyst ępy go ścinne –zaproszonych zespołów rozrywkowych oraz ludowych V plener malarski, V rajd turystyczny V dzie ń lokacji Bliznego, V konkursy czytelnicze.

14 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=34&Itemid=13 z dnia 18.02.2015 63

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Ponadto przy parafiach działaj ą V KSM - Katolickie Stowarzyszenie Młodzie ży w Bliznem, V AK - Akcja Katolicka, V Ko ściół Domowy "Ruch Światło - Życie" - zgromadzenie rodzin w "Kr ęgach Domowego Ko ścioła", V Rady Duszpasterskie, V Ministranci - słu żba liturgiczna, V Schole - śpiewaj ące zespoły ko ścielne, V Chór ko ścielny, V Stowarzyszenie Przyjaciół Bliznego. Inicjatywy wydawnicze w Gminie V "Blizne - klejnot Pogórza" - Mariusz Czuba, Blizne 1996, V "Ko ściół w Bliznem" - Mariusz Czuba, Rzeszów 1996, V "Ko ściół w Jasienicy Rosielnej" - Mariusz Czuba, Rzeszów 1998, V "Jasienica Rosielna zarys historii i wspomnie ń" - Hieronim Wysocki, Kraków - Jasienica Rosielna 2000, V "W gminie Jasienica Rosielna" - Kinga Trygar, Krosno 1999, V "Armia Krajowa w Brzozowskiem" - Tadeusz Gierlach, Krosno 1997 15 . Sport i rekreacja Do najwa żniejszych organizowanych rozgrywek w gminie zaliczane s ą: V Turniej Piłki No żnej o Puchar Wójta, V Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Dyrektora Gminnego O środka Kultury, V Turnieje: bilarda, szachowe, tenisa stołowego, tenisa ziemnego, piłki siatkowej. Jednak najwi ększ ą popularno ści ą w Gminie Jasienica Rosielna ciesz ą si ę biegi przełajowe i ogólna dost ępno ść do boisk wielofunkcyjnych, placów zabaw, ście żek spacerowych i obiektów sportowych znajduj ących si ę na terenie parku. Na terenie gminy działa Klub Sportowy „Bł ękitni” poprzez swoj ą pasj ę i oferowan ą prac ę społeczn ą dru żyna dba o dobre imi ę klubu oraz o jak najlepsze wyniki reprezentuj ąc gmin ę w wielu zawodach sportowych z dziedziny piłki no żnej. Cykliczne uczestnictwo w ró żnego typu zawodach sportowych dało im zwyci ęstwo w wielu rozgrywkach, szereg pami ątkowych dyplomów oraz pi ęknych pucharów a nawet niejednokrotnie z tytułem Mistrza Powiatu 16 .

3.8. Kontakty społeczne, wi ęź grupowa, to żsamo ść z Gmin ą 3.8.1. Kapitał społeczny Kapitał społeczny obejmuje umiej ętno ść współpracy, zaufanie, normy i powi ązania. Jego produktywno ść objawia si ę w gospodarce (koordynacja działa ń, zwi ększenie zdolno ści adaptacji do zmieniaj ących si ę warunków), w sferze publicznej (wzorce, siła nap ędowa społecze ństwa obywatelskiego) i w rozwi ązywaniu problemów społecznych (mo żliwo ść uzupełniania niedoborów innych kapitałów i konwersji na kapitał ludzki – wiedz ę i umiej ętno ści). Podobnie jak dla kapitału ludzkiego, s ą to cechy jako ściowe. Jako miernik ilustruj ący pewien aspekt kapitału społecznego mo żna zastosowa ć wska źniki liczb stowarzysze ń i organizacji społecznych oraz fundacji na 10 000 ludno ści. Tabela 35. Stowarzyszenia i organizacje społeczne oraz fundacje w 2012 r. Stowarzyszenia Stowarzyszenia i organizacje Fundacje na Wyniki 2012 Fundacje i organizacje społeczne społeczne na 10 000 ludno ści 10 000 ludno ści Gmina Jasienica R 12 1 15,51 1,29 Woj. Podkarpackie 4,5 tys. 0,1 tys. 21,2 0,7 POLSKA 67,9 tys. 7,1 tys. 17,6 1,8 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS

15 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=13&Itemid=14 z dnia 18.02.2015 16 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=38&Itemid=16 z dnia 18.02.2015 64

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

W Gminie Jasienica Rosielna liczba stowarzysze ń i organizacji społecznych na 10 000 ludno ści jest mniej od notowanej w województwie podkarpackim i mniej od notowanej w kraju. Z kolei liczba fundacji na 10 000 ludno ści w Gminie Jasienica Rosielna w 2012 roku była wy ższa od notowanej w województwie podkarpackim i wy ższa od notowanej wówczas w kraju. Na terenie Gminy Jasienica Rosielna działa 15 organizacji pozarz ądowych (stan na 30.06.2014), a s ą to: - Stowarzyszenie Przyjaciół Bliznego, - OSP Jasienica Rosielna, - OSP Blizne, - OSP Orzechówka, - OSP Wola Jasienicka - Gminny Ludowy Klub Sportowy „Bł ękitni”, - Akcja Katolicka – Parafia Rzymsko-Katolicka w Jasienicy Rosielnej - Akcja Katolicka – Parafia Rzymsko-Katolicka w Bliznem - Katolickie Stowarzyszenie Młodzie ży w Orzechówce - Chór w Bliznem - Fundacja „Buczek” w Orzechówce - Stowarzyszenie Kobiet w Jasienicy Rosielnej GOSPOSIADA - Stowarzyszenie Kobiet w Orzechówce - Koło Gospody ń Wiejskich w Bliznem - Koło Gospody ń Wiejskich w Woli Jasienickiej.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

3.9. Swoboda i łatwo ść kontaktów przestrzennych 3.9.1. Powi ązania komunikacyjne i transportowe gminy Poł ączenia komunikacji autobusowej w Gminie Jasienica Rosielna zapewniaj ą: Arriva BusTransport Polska Sp. z o.o. Arriva Bus Transport Polska świadczy nast ępuj ące usługi: − autobusowe przewozy pasa żerskie na liniach lokalnych i dalekobie żnych, − usługi miejskiego transportu pasa żerskiego na zlecenie, − przewozy szkolne, − wynajem autobusów na przewozy krajowe i zagraniczne, − zarz ądzaniem i prowadzeniem transportu miejskiego, − zarz ądzaniem i prowadzeniem transportu lokalnego i regionalnego.

Źródło: http://www.arrivabus.pl/images/zalaczniki/Folder_Korporacyjny_Arriva.pdf

Do miejscowo ści zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna z Brzozowa odbywa si ę dziennie średnio1 poł ączenie na godzin ę. Dla obsługi ruchu pasa żerskiego na terenie gminy zlokalizowanych jest 51 przystanków autobusowych. Prywatni przewo źnicy Usługi transportu na terenie Gminy Jasienica Rosielna świadcz ą te ż prywatni przewo źnicy. S ą to: ‹ „Jacek” Firma Przewozowa, Jacek Lega, Krosno, ul. Kolejowa 27 Na trasie Brzozów – Stara Wie ś – Orzechówka – Jasienica Rosielna – Wola Jasienicka wykonywanych jest 8 kursów dziennie. 17 ‹ Neobus POLSKA Sp. z o.o., Niebylec 163

17 http://www.krosno24.pl/busy.php?podstr=rozklady/jacek7 66

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Na trasie Podkarpacie – Wrocław wykonywanych jest 5 kursów dziennie. Na trasie Podkarpacie – Warszawa wykonywanych jest 7 kursów dziennie. 18 Przystanek zlokalizowany jest w miejscowo ści Blizne. ‹ Markos Bus, Sanok, ul. Mokra 12a Na trasie Brzozów – Strzy żów – Ropczyce – Kraków wykonywane s ą 4 kursy dziennie. 19 Przystanek zlokalizowany jest w miejscowo ści Blizne. ‹ ARRIVA Sp. z o.o. o/Sanok ul. J.Bema 38-500 Sanok Trasa Sanok – Brzozów – Orzechówka – Jasienica Podlas ‹ Czesław Krupa FUH „BUSIK” ul. S. Bieszczada 38, 38-400 Krosno Trasa Krosno - Wola Jasienicka – Blizne – Brzozów ‹ Przewóz osób DROMADER ul. Spacerowa 30, 38-481 Rymanów Zdrój Trasa Golcowa – Domaradz – Brzozów Wy żej przedstawione firmy posiadają stosowne zezwolenia na regularny przewóz drogowy osób. 3.9.2. Telekomunikacja i Internet Województwo podkarpackie nale ży do obszarów Polski, gdzie infrastruktura przewodowa nie jest rozbudowana w sposób wystarczaj ący. Nasycenie usługami telefonii stacjonarnej jest znacznie mniejsze w porównaniu ze średnim dla Polski, a nawet w stosunku do województw s ąsiednich. Na 100 mieszka ńców województwa podkarpackiego przypada jedynie około 21 abonentów telefonii stacjonarnej, podczas gdy średnio w Polsce 31. Dost ępno ść usług telekomunikacyjnych na terenie województwa jest zróżnicowana. Wi ększa liczba linii telefonicznych przypada na obszary o charakterze miejskim, co oznacza, że na terenach wiejskich dost ęp do usług telefonii stacjonarnej jest du żo ni ższy ni ż średnia dla województwa – 21 linii na 100 mieszka ńców20 . Rysunek 1. Stan szkieletowych sieci informatycznych w województwie podkarpackim (stan na 2011 r.).

Województwo podkarpackie charakteryzuje si ę średnim zag ęszczeniem sieci telekomunikacyjnych. Liczba telefonicznych łączy głównych sieci publicznych wynosiła 360,5 ty ś., co stanowiło 4% wszystkich łączy głównych w Polsce (8,2 mln). Pomimo stałego wzrostu sieci stacji bazowych telefonii i nadajników radiowych, w województwie wyst ępuj ą obszary o ograniczonej dost ępno ści sieci operatorów sieci mobilnych. Mieszka ńcy niektórych południowych rejonów województwa s ą zagro żeni wykluczeniem cyfrowym. Na terenach wiejskich województwa wyst ępuje zdecydowanie gorsza dost ępno ść do usług szerokopasmowych w porównaniu z dost ępno ści ą do takich usług na terenach miejskich. Źródło: Podkarpackie Biuro Planowania Przestrzennego w Rzeszowie

18 http://www.neobus.pl/rozklad-jazdy/ 19 http://markosbus.com.pl/linia-regularna/rozklad-jazdy/ 20 http://www.mielec.pl/data/documents/str_strategia_woj_podkarpackie.pdf z dnia 18.02.2015 67

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Rysunek 2. Stan światłowodowych linii informatycznych podwieszanych na liniach NN i SN w województwie podkarpackim

Źródło: Podkarpackie Biuro Planowania Przestrzennego w Rzeszowie Przepustowo ść sieci bezprzewodowych kształtuje si ę średnio w zakresie od 256 kbps do 2048 kbps. Niskie przepustowo ści sieci bezprzewodowych oferowane przez operatorów lokalnych wynikaj ą z braku dost ępno ści do szybkich łączy dostawców usług internetowych. Jest to pr ędko ść mniejsza, ni ż uwa żana za standardow ą na wi ększo ści obszaru kraju. Pozwala ona głównie na przegl ądanie stron internetowych, pobieranie danych czy korzystanie z multimediów on-line sprawia ju ż wi ększe problemy. Wymaga to o wiele dłuższego czasu oczekiwania na buforowanie danych. W przypadku operatorów kablowych przepustowo ści s ą znacznie wi ększe, jednak operatorzy ci nie s ą dost ępni we wszystkich miejscowo ściach badanych gmin.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4. Zasoby techniczne 4.1. Budynki i obiekty u żyteczno ści publicznej Infrastruktura kulturalna

Poni żej zamieszczona tabela przedstawia stan techniczny infrastruktury kulturalnej zlokalizowanej w Gminie Jasienica Rosielna i zakres bie żą cych potrzeb inwestycyjno – remontowych. Obiekt/rok Stan Wykonane dotychczas prace remontowe Zakres potrzeb inwestycyjno - oddania do Powierzchnia u żytkowa obiektu/układ funkcjonalny Rodzaj wyposa żenia techniczny i modernizacyjne w obiekcie remontowych na najbli ższe lata użytku Powierzchnia Obiekt jest wyposa żony w: Gminny O środek użytkowa - sale muzyczn ą Kultury obiektu: 200 2 - sal ę tenisa stołowego w Jasienicy m - sal ę bilarda − termomodernizacja budynku − wykonanie płytki odbojowej Rosielnej - pomieszczenie sportowe − malowanie dachu − wymiana wykładziny na wykładzin ę z - ła źni ę sportowców Obiekt oddano do − - szatni ę wymiana rynien atestem użytku w 1986 - bibliotek ę dobry roku

Powierzchnia Obiekt jest wyposa żony w: użytkowa Placówka filialna obiektu: 127 - bibliotek ę 2 - świetlic ę GOK m w Bliznem − zmiana lokalizacji biblioteki Obiekt oddano do dobry − adaptacja nowych pomieszcze ń dla potrzeb biblioteki: − remont toalety w świetlicy użytku w 1995 ogrzewanie, płytki podłogowe roku

Obiekt jest wyposa żony w:

- świetlic ę - bibliotek ę Placówka filialna GOK w Orzechówce − malowanie pomieszcze ń świetlicy − zmiana uciepłownienia − malowanie wewn ętrzne Obiekt oddano do dobry − wymiana zniszczonych płytek podłogowych użytku w 1999 roku

Powierzchnia u żytkowa obiektu: 75 m2

Obiekt jest wyposa żony w:

- świetlic ę - bibliotek ę Placówka filialna GOK w Woli Jasienickiej − zmiana uciepłownienia − malowanie wewn ątrz Obiekt oddano do dobry − termomodernizacja budynku użytku w 2000 roku

Powierzchnia u żytkowa obiektu: 70 m2

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− termomodernizacja budynku − malowanie dachu

− wymiana rynien Obiekt jest wyposa żony w: dobry

- czytelni ę komputerow ą Biblioteka w - pomieszczenie biblioteczne Jasienicy − malowanie pomieszcze ń biblioteki Rosielnej

Obiekt oddano do użytku w 1986 roku

Powierzchnia u żytkowa obiektu: 133 m2

Muzeum Parafialne w Bliznem Muzeum mie ści si ę w drewnianej wikarówce - Muzeum parafialne posiada w swoich zbiorach dobry Remont kamiennej podmurówki, ścian zewn ętrznych, wymiana zbudowanej przed 1699 roku przedmioty pochodz ące z ko ścioła. Znajduje si ę podłóg i izolacji przeciwwilgociowej, wymiana tynków Obiekt oddano do tam ponadto r ękopis "Willa Blizne episcopalis wewn ętrznych, adaptacja poddasza, remont CO, instalacji Wymiana pokrycia gontowego dachu 2 użytku w 2012 Powierzchnia u żytkowa obiektu: 150m visitatia 1745". 21 Szaty liturgiczne, paramenty elektrycznej, odgromowej, impregnacja dachu gontowego – prace roku liturgiczne, świeczniki, kadzielnice, inne. 2010-2011,2015 remont ppo ż. Sygnalizacji napadu.

Izba Pami ęci przy Zespole Szkół Izba Pami ęci posiada w swoich zbiorach wiele Potrzeba zatrudnienia kustosza na kilka Jasienicy przedmiotów kultu religijnego pochodz ących z godzin w tygodniu by muzeum żyło oraz Rosielnej ko ścioła parafialnego w Jasienicy Rosielnej, dobry Nie dotyczy. potrzeba doposa żenia w gabloty i szafy Obiekt oddano do ponadto wiele przedmiotów użytku codziennego przeszklone w celu lepszej ekspozycji użytku w 2010 oraz sprz ętu słu żą cego do pracy na roli. eksponatów roku

Powierzchnia użytkowa pomieszcze ń: 58m2

Powstała poprzez zabudowanie cz ęś ci pod ł ącznikiem budynku Szkoły Podstawowej z hal ą sportow ą.

Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

21 http://www.polska.travel/pl/unesco/kosciol-w-bliznem/ 70

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Infrastruktura o światowa

Szkoły podstawowe i gimnazja funkcjonuj ące na terenie Gminy Jasienica Rosielna posiadaj ą do ść dobr ą baz ę lokalow ą, która nie wymaga remontów kapitalnych. Prowadzone w latach 2010-2014 remonty bie żą ce i prace adaptacyjne utrzymywały baz ę w dotychczasowym standardzie, podnosz ąc jej estetyk ę i funkcjonalno ść . Poni żej zamieszczona tabela przedstawia stan techniczny szkół funkcjonuj ących w Gminie Jasienica Rosielna i zakres bie żą cych potrzeb inwestycyjno – remontowych. Tabela36. Stan techniczny szkół funkcjonuj ących w Gminie Jasienica Rosielna i zakres bie żą cych potrzeb inwestycyjno – remontowych Wykonane dotychczas prace Rodzaj wyposa żenia Stan Zakres potrzeb inwestycyjno - Szkoła/ rok oddania do u żytku Powierzchnia u żytkowa obiektu remontowe dydaktycznego techniczny remontowych na najbli ższe lata i modernizacyjne w obiekcie

− rozbudowa szkoły w Bliznem Zespół Szkół (segment dydaktyczny, basen, Wymiana rynien, remont elewacji, w Bliznem, remont izolacji pionowej małej sali Komputery stacjonarne i sala gimnastyczna, system w skład którego wchodzi gimnastycznej, remont kominów, przeno śne, rzutniki, krzesła i stoły dobry grzewczy z wykorzystaniem Szkoła Podstawowa ogrodzenia, chodnika do przedszkola, uczniowskie, tablice interaktywne energii niekonwencjonalnej – i Gimnazjum kolektory słoneczne) wymiana posadzki na korytarzach Budynek A oddano do u żytku − dobudowa ł ącznika szkoły podstawowej 22.09.1993 r., budynek B 13.11.1992 r. − wymiana posadzki na korytarzu − wykonanie obserwatorium

Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=37&Itemid=15 Powierzchnia u żytkowa obiektu: budynek A – 1450 m 2,budynek B – 1640 m 2.

− rozbudowa szkoły W szkole jest 12 sal lekcyjnych, w w Orzechówce (ł ącznik – cz ęść − tym laboratorium do nauczania dydaktyczna, sala gimnastyczna z rozbudowa szkoły − języków obcych, 24 stanowiska z zapleczem, przebudowa - zmiana ogrodzenie budynku szkoły Zespół Szkół − tablic ą multimedialn ą oraz klasa ogrzewania na gazowe) wymiana cz ęś ci stolarki okiennej w Orzechówce, − matematyczna i polonistyczna − termomodernizacja (ocieplenie wymiana wykładzin w szatni w skład którego wchodzi dobry − Szkoła Podstawowa, Gimnazjum z tablic ą multimedialn ą. W trzech stropu nad star ą cz ęś ci ą szkoły, doposa żenie boiska do piłki r ęcznej − i Przedszkole klasach s ą rzutniki z laptopami. remont kotłowni, ocieplenie klatki wymiana podłogi w czytelni − Obiekt oddano do u żytku w 1864 roku. Szkoła posiada wyposa żon ą schodowej, biblioteki) wyposa żenie stołówki w sprz ęt siłownie i salk ę do gimnastyki − wymiana podłogi w Sali gastronomiczny korekcyjnej. gimnastycznej − utwardzenie parkingu − wymiana drzwi wewn ętrznych Źródło: w starym budynku http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=37&Itemid=15 Powierzchnia u żytkowa obiektu: 1375 m2.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− rozbudowa szkoły w Jasienicy Rosielnej (segment dydaktyczny, ł ącznik, sala gimnastyczna z zapleczem, przebudowa – zmiana ogrzewania na gazowe) − − w ramach termomodernizacji wymiana rynien w starym budynku wymieniono stolark ę okienn ą i szkoły ocieplono strop nad hal ą sportow ą − malowanie elewacji − przebudowa wej ścia do budynku − utwardzenie fragmentu placu przyszkolnego Zespół Szkół szkoły − − zwi ększenie liczby miejsc w Jasienicy Rosielnej, utworzenie łazienki dla dzieci 5, 6- parkingowych w skład którego wchodzi letnich Tablice multimedialne, projektory,2 − − doposa żenie szatni szkolnych w Szkoła Podstawowa siłownia pracownie informatyczne − szafki i Gimnazjum dobry plac zabaw − remont posadzki na korytarzu szkoły Obiekt oddano do u żytku w 1911 r. wyposa żone w komputery − szkolne miejsce zabaw stacjonarne i przeno śne. − wymiana podłóg w salach podstawowej (najstarsza cz ęść ), hal ę sportow ą z − łącznikiem w roku 2000, zaplecze hali lekcyjnych szkoły podstawowej i doposa żenie stołówki, remont w roku 2001, nowe wej ście w roku cz ęś ci sal gimnazjum magazynu kuchni − 2014. − malowanie sal lekcyjnych i wymiana drzwi w gimnazjum i na korytarzy parterze szkoły podstawowej − Źródło: − remont cz ęś ci dachu na starym remont łazienek w szkole http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=37&Itemid=15 budynku podstawowej − Powierzchnia użytkowa obiektu: 2848 m2. − remont podmurówki najstarszego rozbudowa monitoringu budynku − doposa żenie − wykonanie drogi dojazdowej do gimnazjum − utworzenie przyszkolnego muzeum − wykonanie drogi dojazdowej do muzeum − remont – przebudowa szkoły w Woli Jasienickiej (zaplecza socjalnego, zmiana ogrzewania na gazowe) − zmiana wej ścia do budynku szkoły (wykonanie zadaszenia przez Sale wyposa żone w projektor szatni ę) − multimedialny, tablice − termomodernizacja odnowienie parkietu na sali interaktywne, komputer z (ocieplenie stropu, wykonanie gimnastycznej − ocieplenie dachu na poddaszu i dost ępem do Internetu, pracownia nowej elewacji, wymiana zagospodarowanie całego poddasza komputerowa z projektorem oświetlenia, wymiana okien i drzwi) − − wyposa żenie stołówki w sprz ęt Szkoła Podstawowa w Woli i tablic ą interaktywn ą -24 zmiana pokrycia dachu z eternitu dobry gastronomiczny Jasienickiej stanowiska, pracownia j ęzykowa - na blach ę − − wykonanie ogrodzenia boiska z Obiekt oddano do u żytku w 1985 roku 24 stanowiska, projektor i tablica wykonanie remontu łazienki z dostosowaniem do dzieci naturaln ą traw ą interaktywna, komputer z przedszkolnych − modernizacja terenu przed Internetem, sala gimnastyczna, − wykonanie płytki odbojowej z budynkiem szkoły (poło żenie siłownia, boisko wielofunkcyjne, kostki brukowej wokół budynku nowego asfaltu) − plac zabaw. − zamontowanie fotoogniw remont ogrodzenia Źródło: − wykonanie gabinetu higieny http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=37&Itemid=15 szkolnej i siłowni z pomieszczenia Powierzchnia u żytkowa obiektu: 1054m2. starej kotłowni − wykonanie podjazdu i łazienki dla osób niepełnosprawnych − wykonanie boiska wielofunkcyjnego i placu zabaw

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− remont wej ścia głównego wraz z Pomoce dydaktyczne (m.in. − remont kotłowni bram ą i chodnikiem biblioteczka dla dzieci, k ąciki − − remont instalacji elektrycznej utwardzenie placu od strony kuchni tematyczne, gry dydaktyczne, − Przedszkole w Jasienicy Rosielnej dostateczny − cz ęś ciowa wymiana rynien wymiana podłóg w salach zabaw klocki, pomoce do ćwicze ń Obiekt oddano do u żytku w 1963 roku i monta ż śniegołapów − dostosowanie łazienek do potrzeb gimnastycznych, zabawki) sprz ęt − drobne, bie żą ce remonty wewn ątrz dzieci 3-4 letnich audio, plac zabaw, meble budynku − powi ększenie powierzchni przedszkola − odgrzybianie

Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=37&Itemid=15 Powierzchnia u żytkowa obiektu: 184 m2

− termomodernizacja budynku − (wymiana stolarki, ocieplenie wymiana drzwi wej ściowych (od elewacji i stropu) ŚDS.) Wyposa żenie w pomoce w − − modernizacja kuchni Przedszkole w Bliznem adaptacja strychu na dwie sale dobry − zakup zmywarki do kuchni Ponad 100 letni obiekt oddano pod pomoce dydaktyczne, sprz ęt zaj ęć − wymiana posadzki w holu nadzór Gminy w 1991 r nagła śniaj ący, meble. − wykonanie placu zabaw − wykonanie parkingu − wykonanie magazynu na strychu − wykonanie podjazdu dla − wykonanie izolacji poziomej w niepełnosprawnych jadalni i holu Źródło: − wymiana drzwi wej ściowych http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=37&Itemid=15 Powierzchnia u żytkowa obiektu: 256 m2 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Infrastruktura sportowo-rekreacyjna

Poni żej zamieszczona tabela prezentuje charakterystyk ę wszystkich obiektów sportowych i rekreacyjnych zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna. Tabela 37. Wykaz i specyfikacja obiektów o charakterze sportowym i rekreacyjnym zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna Zakres potrzeb Rodzaj nawierzchni/ Maksymalna inwestycyjno - Obiekt Rok powstania obiektu Powierzchnia obiektu Technologia wykonania Układ funkcjonalny obiektu Rodzaj wyposa żenia liczba remontowych na budynku użytkowników najbli ższe lata − płyta boiskowa wykonana z poliuretanu, na którym Boisko do gry w mo żna gra ć w siatkówk ę, Zagospodarowanie obiektu stanowi ą 2 płyty koszykówk ę, siatkówkę koszykówk ę oraz boiskowe: do gry w piłk ę no żną oraz boisko oraz tenisa ziemnego, tenisa ziemnego – wielofunkcyjne (do gry w siatkówk ę, − płyta boiskowa pokryta Czyszczenie, Orlik powierzchnia 613 m 2. koszykówk ę oraz tenisa ziemnego) i Obiekt jest o świetlony, ogrodzony oraz sztuczn ą traw ą - do gry w 40 w Jasienicy Boisko do gry w piłk ę budynek zaplecza socjalnego (magazyn monitorowany. Boiska posiadaj ą wyposa żenie uzupełnianie piłk ę no żną Rosielnej no żną – powierzchnia sprz ętu gospodarczo – sportowego, dwie sportowe. granulatu − zaplecze socjalne 1 860 m 2. szatnie, wraz z zespołami higieniczno – przystosowane dla osób Zaplecze socjalne: sanitarnymi, pomieszczenie trenera, toaleta Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl niepełnosprawnych powierzchnia 60 m 2. dla niepełnosprawnych). wykonane w technologii Obiekt oddano do u żytku w 2013 roku. tradycyjnej murowanej, − nocne oświetlenie.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− płyta boiskowa wykonana Boisko do gry w z poliuretanu, na którym siatkówk ę, mo żna gra ć w Zagospodarowanie obiektu stanowi ą 2 płyty koszykówk ę oraz koszykówk ę, siatkówk ę boiskowe: do gry w piłk ę no żną oraz boisko tenisa ziemnego – oraz tenisa ziemnego, wielofunkcyjne (do gry w siatkówk ę, 2 − płyta boiskowa pokryta Czyszczenie, powierzchnia 613 m . koszykówk ę oraz tenisa ziemnego) i Obiekt jest o świetlony, ogrodzony oraz Orlik Boisko do gry w piłk ę sztuczn ą traw ą - do gry w 40 budynek zaplecza socjalnego (magazyn monitorowany. Boiska posiadaj ą wyposa żenie uzupełnianie w Bliznem no żną – powierzchnia piłk ę no żną sprz ętu gospodarczo – sportowego, dwie sportowe granulatu 2 − zaplecze socjalne 1 860 m . szatnie, wraz z zespołami higieniczno – Zaplecze socjalne: przystosowane dla osób sanitarnymi, pomieszczenie trenera, toaleta 2 niepełnosprawnych Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl powierzchnia 60 m . dla niepełnosprawnych). wykonane w technologii Obiekt oddano do u żytku w 2011 tradycyjnej murowanej, roku. − nocne oświetlenie. − płyta boiskowa wykonana Boisko do gry w z poliuretanu, na którym siatkówk ę, mo żna gra ć w Zagospodarowanie obiektu stanowi ą 2 płyty koszykówk ę oraz koszykówk ę, siatkówk ę boiskowe: do gry w piłk ę no żną oraz boisko tenisa ziemnego – oraz tenisa ziemnego, wielofunkcyjne (do gry w siatkówk ę, 2 − płyta boiskowa pokryta Czyszczenie, powierzchnia 613 m . koszykówk ę oraz tenisa ziemnego) i Obiekt jest o świetlony, ogrodzony oraz Orlik Boisko do gry w piłk ę sztuczn ą traw ą - do gry w 40 budynek zaplecza socjalnego (magazyn monitorowany. Boiska posiadaj ą wyposa żenie uzupełnianie w Orzechówce no żną – powierzchnia piłk ę no żną sprz ętu gospodarczo – sportowego, dwie sportowe granulatu 2 − zaplecze socjalne 1 860 m . szatnie, wraz z zespołami higieniczno – Zaplecze socjalne: przystosowane dla osób sanitarnymi, pomieszczenie trenera, toaleta 2 niepełnosprawnych Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl powierzchnia 60 m . dla niepełnosprawnych). wykonane w technologii Obiekt oddano do u żytku w 2013 tradycyjnej murowanej, roku . − nocne oświetlenie.

Boisko do gry w piłk ę no żną – 800 m 2, − płyta boiskowa wykonana Boisko Czyszczenie, ręczn ą – 800 m 2, z poliuretanu, na którym Wielofunkcyjne Zagospodarowanie obiektu stanowi płyta 20 uzupełnianie koszykówk ę – 332,20 mo żna gra ć w Obiekt jest ogrodzony w Woli boiska wielofunkcyjnego. m2, tenis ziemny – koszykówk ę, piłk ę no żną, poliuretanu Jasienickiej 260,86 m 2, siatkow ą – siatkówk ę, tenis ziemny 162m 2 powierzchni Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl Obiekt oddano do u żytku w 2011 roku.

− wymiana pozostałych grzejników Obiekt jest wyposa żony w: − wymiana płytek Budynek w którym - hala basenowa, Obiekt został wykonany w − wymiana armatury mie ści si ę basen Układ funkcjonalny obiektu tworz ą - niecka basenów, − wymiana Basen pod natryskami posiada nast ępuj ącą technologii Myrtha 16.67 x nast ępuj ące pomieszczenia: - natryski i ubikacje, instalacji w Zespole Szkół w − wymiana powierzchni ę 319,2 m2. 8.0m - natryski - korytarz, centralnego Blizne sanitariatów Basen posiada - ubikacje - klatka schodowa, ogrzewania − długo ść : 16,75 m i - maszynownia - korytarz drugi, − wymiana wymiana szeroko ść 8 m. - pomieszczenie do uzdatniania wody, grzejników chloratora − Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl - pomieszczenie. wymiana suszarek, kratek ściekowych, Obiekt oddano do u żytku w 1999 lamp UV roku. i elektrozaworów

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Plac zabaw został wyposa żony w nast ępuj ące elementy: piaskownica, zestaw zabawowy składaj ący si ę m.in. z: wie ża sze ściok ątna z daszkiem, wie ża kwadratowa z daszkiem, zje żdżalnia, ślizg rurowy, kładka linowa, most linowy, tunel linowy, ścianka wspinaczkowa- Czyszczenie, Plac Zabaw Teren, na którym wej ście linowe, ścianka wspinaczkowa – Plac zabaw zajmuje Plac zabaw stanowi otwarta przestrze ń malowanie, w Parku zorganizowano plac zabaw paj ęczyna, komin linowy, pomost belkowy, koci 35 2 ograniczona ogrodzeniem przeznaczona do w Jasienicy powierzchni ę 900 m . posiada nawierzchni ę grzbiet, drabinka wej ściowa, hu śtawka podwójna uzupełnianie zabaw. Rosielnej trawiast ą. z siedziskiem zamykanym, hu śtawka wagowa, wyposa żenia karuzela na fundamencie betonowym, Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl samochód, ławka piknikowa, hu śtawka spr ęż ynowiec, hu śtawka spr ęż ynowiec Obiekt oddano do u żytku w 2010 podwójna, altana na fundamencie, bramka z roku. koszem, tablica informacyjna, ławka parkowa, kosz parkowy. Plac zabaw został wyposa żony w nast ępuj ące elementy: piaskownica, zestaw zabawowy składaj ący si ę m.in. z: wie ża sze ściok ątna z daszkiem, wie ża kwadratowa z daszkiem, Teren, za którym zje żdżalnia, kładka linowa, most linowy, ścianka Czyszczenie, Plac Zabaw Plac zabaw zajmuje zorganizowano plac zabaw Plac zabaw stanowi otwarta przestrze ń przy wspinaczkowa- wej ście, , pomost belkowy, malowanie, 30 przy Przedszkolu powierzchni ę 566 m 2. posiada nawierzchni ę budynku przedszkola w Bliznem, jest hu śtawka podwójna z siedziskiem zamykanym, uzupełniania w Bliznem żwirow ą. ogrodzony i monitorowany. hu śtawka wagowa, karuzela na fundamencie wyposa żenia betonowym, samochód, ławka piknikowa, hu śtawka spr ęż ynowiec, hu śtawka spr ęż ynowiec Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl podwójna, altana na fundamencie, bramka z Obiekt oddano do u żytku w 2010 koszem, tablica informacyjna, ławka parkowa, roku. kosz parkowy. Plac zabaw został wyposa żony w nast ępuj ące elementy: piaskownica, zestaw zabawowy składaj ący si ę m.in. z: wie ża kwadratowa z daszkiem, wie ża kwadratowa, zje żdżalnia, ślizg rurowy, kładka linowa, most linowy, tunel linowy, Teren, za którym ścianka wspinaczkowa- wej ście, ścianka Czyszczenie, Plac Zabaw przy Plac zabaw zajmuje zorganizowano plac zabaw Plac zabaw stanowi otwarta przestrze ń przy wspinaczkowa – paj ęczyna, komin linowy, malowanie, Szkole 20 powierzchni ę 365,60 budynku Szkoły Podstawowej w Woli pomost belkowy, koci grzbiet, drabinka Podstawowej w 2 posiada nawierzchni ę uzupełniania m . Jasienickiej, jest ogrodzony i monitorowany. wej ściowa, hu śtawka podwójna z siedziskiem Woli Jasienickiej trawiast ą. wyposa żenia zamykanym, hu śtawka wagowa, karuzela na fundamencie betonowym, samochód, ławka Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl piknikowa, hu śtawka spr ęż ynowiec, hu śtawka Obiekt oddano do u żytku w 2010 spr ęż ynowiec podwójna, altana na fundamencie, roku. bramka z koszem, tablica informacyjna, ławka parkowa, kosz parkowy. Plac zabaw został wyposa żony w nast ępuj ące elementy: piaskownica, zestaw zabawowy składaj ący si ę m.in. z: wie ża sze ściok ątna z daszkiem, wie ża kwadratowa z daszkiem, wie ża stra żacka, zje żdżalnia, pomost belkowy, most Teren, na którym Czyszczenie, linowy, kładka linowa, ścianka wspinaczkowa Plac zabaw zajmuje zorganizowano plac zabaw malowanie, Plac Zabaw w wej ście, , wej ście linowe, linka, ścianka linowa, 30 2 Plac zabaw jest ogrodzony, monitorowany. Orzechówce powierzchni ę 920 m . posiada nawierzchni ę hu śtawka podwójna z siedziskiem zamykanym, uzupełnianie trawiast ą. hu śtawka wagowa, karuzela na fundamencie wyposa żenia

Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl betonowym, samochód, ławka piknikowa, hu śtawka spr ęż ynowiec, hu śtawka spr ęż ynowiec Obiekt oddano do u żytku w 2010 podwójna, altana na fundamencie, bramka z roku. koszem, tablica informacyjna, ławka parkowa, kosz parkowy.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Plac zabaw został wyposa żony w nast ępuj ące elementy:piaskownica, zestaw zabawowy składaj ący si ę m.in. z: wie ża sze ściok ątna z daszkiem, wie ża kwadratowa z daszkiem, wie ża stra żacka, zje żdżalnia, pomost belkowy, most Teren, na którym Czyszczenie, linowy, kładka linowa, ścianka wspinaczkowa Plac zajmuje zorganizowano plac zabaw malowanie, Plac zabaw przy wej ście,wej ście linowe, linka, ścianka linowa, 30 2 Plac zabaw jest ogrodzony, monitorowany. ZS w Bliznem powierzchni ę 400 m . posiada nawierzchni ę hu śtawka podwójna z siedziskiem zamykanym, uzupełnianie trawiast ą. hu śtawka wagowa, karuzela na fundamencie wyposa żenia betonowym, samochód, ławka piknikowa, hu śtawka spr ęż ynowiec, hu śtawka spr ęż ynowiec Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl podwójna, altana na fundamencie, bramka z Obiekt oddano do u żytku w 2010 koszem, tablica informacyjna, ławka parkowa, roku. kosz parkowy. Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Pozostałe budynki u żyteczno ści publicznej Poni żej zamieszczona tabela prezentuje charakterystyk ę pozostałych budynków u żyteczno ści publicznej zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna. Wykonane dotychczas prace Zakres potrzeb inwestycyjno - Stan Budynek/rok oddania do u żytku Powierzchnia u żytkowa obiektu/ Układ funkcjonalny obiektu Rodzaj wyposa żenia remontowe remontowych na najbli ższe techniczny i modernizacyjne w obiekcie lata

Obiekt jest wyposa żony w: Urz ąd Gminy Jasienica Rosielna − instalacj ę elektryczn ą, Poprawa elewacji zewn ętrznej, Dobry Prace remontowe wewn ątrz budynku. Obiekt oddano do u żytku w 1975 roku − modernizacja dachu. instalacj ę gazow ą, − centralne ogrzewanie, Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl − instalacj ę wod-kan. Powierzchnia u żytkowa obiektu: 608,2m2 Budynek, w którym mie ści si ę Urz ąd Gminy Jasienica Rosielna układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: - pokoje, - łazienki

Obiekt jest wyposa żony w: Wymiana okien i drzwi Ochotnicza Stra ż Po żarna w zewn ętrznych, modernizacja − instalacj ę elektryczn ą, Orzechówce Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl − Średni Drobne remonty wewn ątrz budynku. instalacji CO, docieplenie Obiekt oddano do u żytku w 1976 roku instalacj ę gazow ą, budynku, wymiana podłogi na 2 − Powierzchnia u żytkowa obiektu: 436,30 m centralne ogrzewanie, sali widowiskowej. − klimatyzacj ę. Budynek, w którym mie ści si ę Ochotnicza stra ż Po żarna w Orzechówce układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: − sale, − gara ż OSP, − pomieszczenia OSP, − filia GOK, − biblioteka.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obiekt jest wyposa żony w: Budynek został poddany w 2010 roku − instalacj ę elektryczn ą, Dom Stra żaka Blizne pracom termomodernizacyjnym, Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl − Dobry Bie żą ce remonty wewn ątrz Obiekt oddano do u żytku w latach 80-tych wod – kan, zamontowano układ klimatyzacyjny, budynku. Powierzchnia u żytkowa obiektu: 885 m2 − systemy alarmowe OSP, wymieniono podłog ę na sali − układ klimatyzacyjny. widowiskowej. Budynek, w którym mie ści si ę Dom Stra żaka w Bliznem układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: − gara ż OSP, − pomieszczenia OSP, − biblioteka GOK, − filia GOK, − sala widowiskowa, − zaplecze kuchenne, − pokój sołtysa, − pomieszczenie handlowe.

Obiekt jest wyposa żony w:

Budynek Ochotniczej Stra ży Po żarnej w − instalacj ę elektryczn ą, Monta ż klimatyzacji, zakup Jasienicy Rosielnej instalacj ę gazow ą, Średni wyposa żenia (krzesła, stoły), remont Poprawa elewacji zewn ętrznej, Obiekt oddano do u żytku w 1971 roku − podłogi na sali widowiskowej. modernizacja dachu, wymiana Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl centralne ogrzewanie, klimatyzacj ę. okien, drzwi zewn ętrznych, Powierzchnia u żytkowa obiektu: 661 m2 ocieplenie budynku Budynek, w którym mie ści si ę Ochotnicza Stra ż Po żarna układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: − sala, − kuchnia, − gara ż OSP, − pomieszczenia pod wynajem

Obiekt jest wyposa żony w: Budynek pełni funkcj ę − użytkow ą dla OSP Wola sie ć wodoci ągow ą, W roku 2014 został przeprowadzony − Jasienicka, znajduj ę si ę w nim kanalizacyjn ą, remont: została wykonana instalacja sprz ęt ga śniczy ochotniczej Dom Stra żaka w Woli Jasienickiej − elektryczn ą, CO, gazowa, wod-kan, system Konserwacja istniej ących stra ży po żarnej. Organizowane Obiekt oddano do u żytku w latach 70-tych. − CO, klimatyzacyjny, zainstalowana instalacji. są w nim równie ż imprezy i − instalacja fotowoltaiczna, wymienione instalacj ę gazow ą, zabawy okoliczno ściowe. okna i drzwi zewn ętrzne. − układ klimatyzatorów, Stan techniczny ocenia si ę jako − instalacje fotowoltaiczn ą, dobry. − systemy alarmowe OSP.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl Powierzchnia u żytkowa obiektu: 481 m2 Budynek, w którym mie ści si ę Dom Stra żaka w Woli Jasienickiej układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: Parter: − gara ż − pom. socjalne − pom. gospodarcze, − biuro OSP, − hydrofornia, − kotłownia, − chłodnia, − hol − łazienka, − biuro, − wiatrołap Pi ętro − świetlica ze scen ą − pom. Pomocnicze, − hol.

Obiekt jest wyposa żony w: − kuchni ę wraz z Dom Ludowy w Woli Jasienickiej Dobry Konserwacja istniej ącej Obiekt oddano do u żytku w latach 70-tych kompleksowym Budynek w roku 2011 przeszedł wyposa żeniem, instalacji. wyremontowany w 2011. gruntowny remont. − instalacj ę wodno – Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl kanalizacyjn ą. Powierzchnia u żytkowa obiektu:146 m2 Budynek, w którym mie ści si ę Dom Ludowy w Woli Jasienickiej układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: − kuchnia, − łazienki, − WC dla niepełnosprawnych, − sala do imprez i spotka ń.

Obiekt jest wyposa żony w: − sie ć wodoci ągow ą, Gminny O środek Pomocy Społecznej w − Konserwacja istniej ących Jasienicy Rosielnej sie ć kanalizacyjn ą, sie ć Bardzo dobry Budynek jest stosunkowo nowy, instalacji. Obiekt oddano do u żytku w 2013 roku. teleinformatyczn ą, oddany do u żytku w 2013 roku. − wind ę dla osób niepełnosprawnych.

Źródło: http://www.gops.jasienicarosielna.pl Powierzchnia u żytkowa obiektu: 693 m2

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Pomieszczenia, w których mie ści si ę Gminny O środek Pomocy Społecznej obejmuj ą: − świetlic ę spotka ń integracyjnych, − zaplecze świetlicy socjoterapeutycznej, − szatni ę, − schowek higieniczno – sanitarny, − punkt informacyjny, − pokój socjologa, − pokój psychologa, − przedsionek, − pokój pedagoga, − pokój psychologa, − pokój socjalny, − pokój doradcy zawodowego, − pokój wolontariuszy, − pokój pracowników socjalnych, − poradnictwo specjalistyczne, − pokój interwencji kryzysowy, − pokój terapeuty ds. uzale żnie ń, − wypo życzalni ę sprzętu rehabilitacyjnego, − punkt informacji dla osób niepełnosprawnych.

Obiekt jest wyposa żony w:

− sie ć wod – kan, Środowiskowy Dom Samopomocy Źródło: http://www.sds.blizne.pl/onas.html elektryczn ą, wind ę, sprz ęt Bardzo dobry w Bliznem Powierzchnia u żytkowa obiektu:726 m2 Poddasze budynku zostało Utrzymanie istniej ącego stanu. Obiekt funkcjonuje od ponad 10 lat. i urz ądzenia słu żą ce do wyko ńczone w 2014 roku. Budynek, w którym mie ści si ę Środowiskowy Dom Samopomocy wykonywania zada ń układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: statutowych. Parter: Powierzchnia u żytkowa: 232,5 m² - pracownia kulinarna, wc przy pracowni kulinarnej, magazyn, pokój zespołu wspieraj ąco- aktywizuj ącego (socjalny), jadalnia, pokój kierownika i głównego ksi ęgowego, pracownia plastyczno-witra żowa, wc dla kobiet, wc dla męż czyzn, szatnia dla uczestników, łazienka. Pi ętro, poddasze: Powierzchnia u żytkowa: 250,5 m² - pracownia krawiecka, pracownia rozmaito ści z bibliotek ą, świetlica, pokój indywidualnego poradnictwa i piel ęgniarki, sala sensoryczna, pokój wycisze ń, wc dla kobiet, wc dla m ęż czyzn.

MKmedyk Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Bliznem Obiekt oddano do użytku w 1974 roku. Obiekt jest wyposa żony w: Lokale u żytkowe zajmuj ą powierzchni ę Bie żą ce remonty wewn ątrz − Dobry 229,71m 2 i obejmuj ą gabinet fizjoterapii, instalacj ę wodno – Budynek wyremontowany w 2010 r. budynku. stomatologiczny, punkt apteczny, ZPOZ. kanalizacyjn ą. Lokale mieszkalne zajmuj ą powierzchni ę 114,70 m 2. Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl Powierzchnia u żytkowa obiektu: 344,41 m2

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Budynek, w którym mie ści si ę Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Bliznem układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: − dwa mieszkania, − punkt apteczny, − gabinet fizjoterapii, − gabinet stomatologiczny, − pokój piel ęgniarek, − pokój lekarza, − kotłownia, − pom. gospodarcze.

Obiekt jest wyposa żony w: NZOZ mie ści si ę w prywatnym Wykonanie elewacji budynku. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej − instalacj ę gazow ą, lokalu. Budow ę obiektu zako ńczono KAMED w Bliznem − instalacj ę elektryczn ą, Zamontowanie windy. po 2000 r. Budow ę obiektu zako ńczono po 2000 r. − instalacj ę internetow ą, Rozwój opieki dziennej. Poprawa dojazdu do budynku. − instalacj ę telefoniczn ą. Powierzchnia u żytkowa obiektu: 80m2 Budynek, w którym mie ści si ę Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej KAMED w Bliznem układem funkcjonalnym obejmuje następuj ące pomieszczenia: korytarz przed rejestracj ą, poczekalnia, korytarz przed WC dla pacjentów, WC dla pacjentów, WC dla personelu, gabinet zabiegowy, pomieszczenie socjalne.

Obiekt jest wyposa żony w: Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” − instalacj ę wod – kan, Bie żą ce remonty wewn ątrz w Jasienicy Rosielnej − Dobry Remontowany w roku 2010 r. instalacj ę elektryczn ą, budynku. Obiekt oddano do u żytku w 1971 roku Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl − pochylni ę dla osób niepełnosprawnych. Powierzchnia u żytkowa obiektu wynosi ł ącznie: 711,44m 2 w tym lokale użytkowe 337,54 m 2i mieszkalne 373,90 m 2. Lokale użytkowe s ą wykorzystywane na potrzeby: gabinetu stomatologicznego, apteki, NZOZ. Budynek, w którym mie ści si ę Zakład Opieki Zdrowotnej w Jasienicy Rosielnej układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: gabinet lekarski, pokój piel ęgniarek, apteka, gabinet stomatologiczny.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obiekt jest wyposa żony w: Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” Wymiana okien i drzwi − instalacj ę wodoci ągow ą, w Orzechówce Dobry Bie żą ce remonty. zewn ętrznych, ocieplenie − Obiekt oddano do u żytku w 1976 roku. instalacj ę kanalizacyjn ą, budynku. − instalacj ę elektryczn ą. Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl Powierzchnia u żytkowa obiektu: 735,60 m 2. Budynek, w którym mie ści si ę Zakład Opieki Zdrowotnej w Orzechówce układem funkcjonalnym obejmuje nast ępuj ące pomieszczenia: gara ż OSP, sala widowiskowa, zaplecze kuchenne, filia GOK wraz z bibliotek ą, gabinet lekarski, biuro sołtysa.

Obiekt jest wyposa żony w: − instalacj ę centralnego Powierzchnia u żytkowa obiektu: 34,97 m2 Gabinet stomatologiczny Blizne ogrzewania, Remonty wynikaj ące z zalece ń Wymiana instalacji elektrycznej, Dobry Pomieszczenia, w którym mie ści si ę Gabinet stomatologiczny Blizne − instalacj ę elektryczn ą, słu żb kontrolnych. wymiana glazury na podłodze. obejmuj ą: gabinet stomatologiczny, korytarz, WC. − instalacj ę wodno- kanalizacyjn ą.

Obiekt jest wyposa żony w:

− instalacj ę centralnego Bie żą ce remonty. Powierzchnia u żytkowa obiektu: 34,6 m2 Gabinet stomatologiczny Jasienica ogrzewania, Utworzenie pomieszczenia Remonty wynikaj ące z zalece ń słu żb Rosielna − Dobry socjalnego, dostosowanie Pomieszczenia, w którym mie ści si ę Gabinet instalacj ę elektryczn ą, kontrolnych. stomatologiczny Jasienica Rosielna obejmuj ą: gabinet − instalacj ę gazow ą, toalet do potrzeb osób stomatologiczny, rejestracj ę, poczekalni ę, WC. − instalacj ę wodno- niepełnosprawnych. kanalizacyjn ą.

Obiekt jest wyposa żony w: Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w − instalacj ę elektryczn ą, Zły Bliznem − instalacj ę wodoci ągow ą, Remonty wynikaj ące z zalece ń słu żb Przebudowa kontrolnych. Obiekt oddano do u żytku w 2000 roku. − instalacj ę kanalizacyjn ą, − instalacj ę technologiczn ą. Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl Powierzchnia u żytkowa obiektu: 238 m 2. Pomieszczenia, w którym mie ści si ę Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji w Bliznem obejmuj ą: biuro, zaplecze socjalne, sanitariaty, pomieszczenie techniczne. Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4.2. Energetyka Energia elektryczna Dost ępno ść do sieci energetycznej posiadaj ą wszystkie gospodarstwa domowe. Sie ć energetyczna jest w pełni zmodernizowana, dlatego te ż system energetyczny w miejscowo ściach na terenie gminy znajduje si ę w bardzo dobrym stanie technicznym. Przez teren gminy przechodz ą linie elektroenergetyczne 15KV, 110KV, 400KV. Wszystkie miejscowo ści w Gminie Jasienica Rosielna posiadaj ą o świetlenie uliczne. Gazownictwo i zaopatrzenie w energi ę ciepln ą Sie ć gazowa średniopr ęż na o długo ści 112,9 km pokrywa gmin ę i zapewnia dopływ gazu ziemnego do wszystkich gospodarstw. Ten rodzaj no śnika stosuje si ę w gospodarstwach domowych w zasadzie do celów kuchennych i wytwarzania ciepłej wody u żytkowej, rzadko do ogrzewania pomieszcze ń. Podstawowe dane charakteryzuj ące sie ć gazow ą w Gminie Jasienica Rosielna na koniec 2013 roku i jej odbiorców przedstawia poni żej zamieszczona tabela. Tabela 38. Podstawowe dane charakteryzuj ące sie ć gazow ą w Gminie Jasienica Rosielna na koniec 2013 roku i jej odbiorców cza

ą ca ca cy 3 ń

ą ą 3 ść czynnej czynnej czynnej w mw mw ść ść ść tys. m tys. m ycie gazu w Ludno ycie gazu naycie gazu w w mieszka ż ż ogrzewanie ogrzewaj korzystaj do budynków Odbiorcy gazu Odbiorcy gazu mieszkalnychi z sieci gazowej Zu Zu Długo Długo Długo niemieszkalnych sieci rozdzielczej sieciprzesyłowej sieci ogółem m w Czynneprzył Wyszczególnienie mieszkania gazem

Gmina Jasienica 89 801 4 931 84 870 1 818 1 633 181 605,1 152,7 6 136 Rosielna Źródło: dane GUS, Bank Danych Lokalnych W Gminie Jasienica Rosielna dominuj ą domowe kotłownie c.o. na paliwo stałe: w ęgiel lub drewno, albo mieszane. Odnawialne zasoby energetyczne Zgodnie z prawem energetycznym, odnawialnym źródłem energii nazywa si ę źródło wykorzystuj ące w procesie przetwarzania energi ę wiatru, promieniowania słonecznego, geotermaln ą, fal, pr ądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energi ę pozyskiwan ą z biomasy, biogazu wysypiskowego, a tak że biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szcz ątek ro ślinnych i zwierz ęcych.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Energia wiatru

Źródło: PILOTOWY PROGRAM WYKONAWCZY DO STRATEGII ROZWOJU ENERGETYKI ODNAWIALNEJ W ZAKRESIE WZROSTU PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL ĘDNIENIEM ENERGETYKI WIATROWEJ NA LATA 2003-2005 Na podstawie mapy wiatrów w Polsce zamieszczonej powy żej mo żna stwierdzi ć, że teren powiatu brzozowskiego, w którego granicach administracyjnych le ży analizowana Gmina Jasienica Rosielna posiada korzystne warunki do rozwoju elektrowni wiatrowych. Energia słoneczna Usłonecznienie, definiowane jest jako średnia liczba godzin słonecznych w ci ągu roku. Około 80% całkowitej rocznej sumy usłonecznienia przypada na sze ść miesi ęcy sezonu wiosenno-letniego, od pocz ątku kwietnia do ko ńca wrze śnia, przy czym czas operacji słonecznej w lecie wydłu ża si ę do 16 godz./dzie ń, natomiast w zimie skraca si ę do 8 godzin dziennie. W Polsce usłonecznienie wynosi od 1 400 do 1 700 godzin rocznie. Zgodnie z przedstawionymi poni żej mapami w Gminie Jasienica Rosielna usłonecznienie wynosi od 1 450 do 1 500 godzin, co pozwala na uzyskanie całkowitej energii cieplnej ze sło ńca na poziomie 956kWh/m 2 w ci ągu roku. W Polsce w ci ągu roku mo żna liczy ć na całkowit ą energi ę ciepln ą uzyskan ą ze sło ńca w przedziale od 900 kWh/m 2 do 1 200 kWh/m 2.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Źródło: http://ogrzewanieelektryczne.blogspot.com/2012/04/nasonecznienie-usonecznienie-staa.html http://www.mae.com.pl/odnawialne-zrodla-energii-energia-sloneczna.html Energia geotermalna Polska ma bardzo dobre warunki geotermalne, gdy ż 80% powierzchni kraju jest pokryte przez 3 prowincje geotermalne: centralno europejsk ą, przedkarpack ą i karpack ą. Temperatura wody dla tych obszarów wynosi od 30-130°C (a lokalnie nawet 200°C), a gł ęboko ść wyst ępowania w skałach osadowych od 1 do 10 km. Gmina Jasienica Rosielna posiada zatem dobre warunki do pozyskania energii geotermalnej. Energia fal, pr ądów i pływów morskich, spadku rzek Lokalizacja Gminy Jasienica Rosielna uniemo żliwia pozyskanie tego rodzaju energii. Energia pozyskiwana z biomasy, biogazu wysypiskowego, a tak że biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szcz ątek ro ślinnych i zwierz ęcych Z uwagi na to, że Gmina Jasienica Rosielna ma charakter rolniczy może pozyskiwa ć energi ę z biomasy. Gmina Jasienica Rosielna nie posiada składowiska odpadów, ani zakładu utylizacji zwierz ąt st ąd nie mo że pozyskiwa ć biogazu wysypiskowego, czy biogazu powstałego w procesach rozkładu składowanych szcz ątek ro ślinnych i zwierz ęcych. Gmina Jasienica Rosielna posiada oczyszczalnie ścieków (gminna oczyszczalnia ścieków mechaniczno- biologiczna o przepustowo ści 1000 m 3/d typu HYDROCENTRUM zlokalizowana w miejscowo ści Blizne oraz oczyszczalnia o przepustowo ści 2 x 125 m3/d stanowi ąca własno ść Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Jasienicy Rosielnej) i mo że pozyskiwa ć biogaz powstały w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków.

4.3. Infrastruktura drogowa Dost ępno ść komunikacyjna stanowi jeden z podstawowych warunków skutecznego rozwoju społeczno – gospodarczego gminy. Zajmuj ąca północno-wschodni ą cz ęść powiatu brzozowskiego Jasienica Rosielna jest gmin ą o dobrze rozwini ętej sieci komunikacyjnej. Przez jej teren przebiegaj ą wa żne drogi przelotowe do przej ścia granicznego ze Słowacj ą w Barwinku oraz w Bieszczady.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4.3.1. Powi ązania transportowe Lokalizacja Gminy Jasienica Rosielna w regionie (w zasi ęgu oddziaływania miasta Brzozów i Krosno) sprzyja jej dost ępno ści komunikacyjnej. Sie ć transportow ą gminy tworzy system transportu drogowego, który w sposób po średni (dzi ęki dobremu poł ączeniu drogowemu z Brzozowem, Krosnem, Sanokiem i Rzeszowem) jest w pełni powi ązany z układem krajowym i mi ędzynarodowym, co stwarza dogodne warunki do rozwoju powi ąza ń komunikacyjnych z całym województwem podkarpackim i Polsk ą. Dost ępno ść komunikacyjna realizowana jest przede wszystkim przez transport drogowy. Jasienica Rosielna zlokalizowana jest w odległo ści: − 46,4 km - (około 47 min tras ą: DK19/E371) od autostrady A4 (Rzeszów) A4 jest cz ęś ci ą biegn ącej z Europy Zachodniej na Ukrain ę trasy, le żą cej w Trzecim Transeuropejskim Korytarzu Transportowym. Przecina on Polsk ę od zachodniej granicy z Niemcami w J ędrzychowicach k. Zgorzelca przez m.in. Wrocław, Opole, Katowice, Kraków, Tarnów, Rzeszów do przej ścia granicznego z Ukrain ą w Korczowej.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Autostrada A4

Źródło: https://www.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/s/sprawdz-na-mapie-przygotowanie-d_3198/mapa%20_pbdk_06_02_2015.pdf

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Poni żej zamieszczona mapa przedstawia wykaz dróg krajowych (w tym autostrad i szybkiego ruchu) zlokalizowanych w województwie podkarpackim. Mapa 1. Wykaz dróg krajowych (w tym autostrad i szybkiego ruchu) zlokalizowanych w województwie podkarpackim

Źródło: http://www.gddkia.gov.pl/pl/a/7462/mapa-drog-wojewodztwa-podkarpackiego 4.3.2. Ilo ść i jako ść dróg w Gminie Jasienica Rosielna Poni żej zamieszczona tabela prezentuje ilo ść i jako ść dróg w Gminie Jasienica Rosielna.

Tabela 39. Drogi i ich stan Długo ść W tym o nawierzchni twardej Drogi w tym w stani e technicznym km km % dobrym przeci ętnym złym Krajowe 5,7 5,7 100 5,7 0 0 wojewódzkie 6,0 6,0 100 6,0 0 0 Powiatowe 30,6 30,6 100 20,0 10,6 0 Gminne 43,1 34,9 81 18,0 10,0 6,90 Razem 85,4 77,2 90,4 49,7 20,6 6,90 Udział % 100,00 90,4 64,4 26,7 8,9 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Długo ść dróg publicznych ogółem w gminie wynosi 85,4 km w tym gminnych na 1 mieszka ńca wynosi 0,005km. Poza sieci ą dróg publicznych na terenie gminy przebiegaj ą równie ż drogi dojazdowe do pól – drogi wiejskie, których ł ączna długo ść wynosi 195,0 km. Drogi powiatowe i gminne ł ącz ą miejscowo ść Jasienic ę Rosieln ą z drog ą krajow ą nr 9 Radom - Barwinek jako drog ą mi ędzynarodow ą E - 371, przebiegaj ąc w zachodniej cz ęś ci miejscowo ści Orzechówka stwarzaj ąc bezpo średni ą mo żliwo ść dogodnego poł ączenia komunikacyjnego z przej ściem granicznym w Barwinku, przez który odbywa si ę mi ędzynarodowy tranzyt turystyczny i towarowy a tak że z stacj ą kolejow ą towarowo - osobow ą znajduj ącą si ę przy drodze w Targowiskach oraz z drog ą wojewódzk ą nr 886 Domaradz – Sanok, prowadz ącą w kierunku Bieszczad. Przebiegaj ące przez teren Jasienicy Rosielnej drogi to wa żne

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

w znaczeniu krajowym szlaki komunikacyjne stwarzaj ące dogodne poł ączenie, które sprzyja walorom gminy. 22 Poni żej zamieszczona tabela prezentuje warto ść nakładów na utrzymanie, w tym remonty dróg gminnych i obiektów mostowych w porównaniu z potrzebami.

Tabela 40. Warto ść nakładów w 2014 roku na utrzymanie, w tym remonty dróg gminnych i obiektów mostowych w porównaniu z potrzebami Nakłady na utrzymanie: Potrzeby zwi ązane z utrzymaniem: w tym na w tym na w tym na w tym na warto ść remonty warto ść remonty remonty dróg remonty dróg ogółem obiektów ogółem obiektów gminnych gminnych [PLN] mostowych [PLN] mostowych [PLN] [PLN] [PLN] [PLN] 198,0 192,0 6,0 500,0 380,0 120,0 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Kolej Na terenie Gminy Jasienica Rosielna nie ma infrastruktury kolejowej.

22 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=33&Itemid=12 88

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

5. Potencjał i ład przestrzenny 5.1. Struktura przestrzenna gminy Gmina Jasienica Rosielna jest jednostk ą administracyjn ą o statusie gminy wiejskiej. Wchodzi w skład powiatu brzozowskiego poło żonego w południowej cz ęś ci województwa podkarpackiego. Od północy sąsiaduje terytorialnie z gmin ą Domaradz, od wschodu z gmin ą Brzozów, od południa z gmin ą Haczów, a od zachodu z gmin ą Korczyna. W obszarze administracyjnym gminy wyodr ębniono nast ępuj ące miejscowo ści: − Jasienica Rosielna, − Blizne, − Orzechówka, − Wola Jasienicka.

Źródło: opracowanie własne na podstawie zasobów internetowych

Główne wymiary gminy w granicach administracyjnych (odległo ści od najbardziej wysuni ętych cz ęś ci gminy)prezentuje poni żej zamieszczona mapa.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Źródło: opracowanie własne na podstawie zasobów internetowych

Struktura funkcjonalno – przestrzenna gminy charakteryzuje si ę zabudow ą zagrodow ą i miejscami zwart ą jednorodzinn ą, ukształtowan ą historycznie w formie du żych jednostek osadniczych. Sie ć osadnicza poł ączona jest systemem komunikacji drogowej. Nie wyst ępuje sie ć kolejowa. Jasienica Rosielna - gminny ośrodek administracyjno – usługowy pełni funkcj ę lokalnego o środka w hierarchii osadnictwa. Poło żenie Gminy Jasienica Rosielna oraz uwarunkowania istniej ące na jej obszarze pozwalaj ą na podział gminy na dwie jednostki funkcjonalne: − Strefa potencjalnego rozwoju osadnictwa Strefa ta obejmuje tereny zainwestowane gminy w postaci: istniej ącego i projektowanego budownictwa mieszkaniowego, obszarów usług, obszarów działalno ści gospodarczej, cmentarzy oraz potencjalnych mo żliwo ści ich rozwoju. Strefa ta ści śle wi ąż e si ę z istniej ącą Wyodr ębniaj ące si ę i projektowan ą infrastruktur ą techniczn ą w postaci: linii elektroenergetycznych cz ęś ci gminy (wioski, wysokich napi ęć , wodoci ągów przesyłowych, kanalizacji, gazoci ągów itp.). wysokopr ęż nych, ropoci ągów itd. Główne funkcje rozwojowe na tym obszarze są nast ępuj ące: − mieszkalnictwo; − funkcja przemysłowo – usługowa; − pozyskiwanie ropy naftowej i gazu. Funkcjami uzupełniaj ącymi s ą rekreacja i wypoczynek oraz uzupełnianie wzajemnych usług w relacji gmina - miasto Brzozów. Przekształcenia w tej jednostce osadniczej dotyczy ć b ędą budowy i modernizacji układu komunikacyjnego tj. przebudowy drogi ekspresowej, która b ędzie przechodzi ć przez miejscowo ść Jasienica Rosielna oraz przebudowy dróg powiatowych i gminnych. Rozwój tej jednostki b ędzie nast ępował w oparciu o istniej ące zasoby i infrastruktur ę społeczn ą, obejmował b ędzie rozwój infrastruktury technicznej na istniej ących rezerwach terenowych oraz rozwój

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

mieszkalnictwa przy zagwarantowaniu mieszka ńcom jak najlepszego środowiska życia (mieszkanie, usługi, praca, wypoczynek). − Strefa terenów otwartych Strefa ta obejmuje obszar lasów, terenów rolnych, terenów chronionych. Zakłada si ę, że głównymi funkcjami tej jednostki jest: − rolnictwo, zwłaszcza na glebach najwy ższych klas bonitacyjnych; − gospodarka le śna; − ochrona przyrody i krajobrazu. Funkcjami uzupełniaj ącymi s ą rekreacja i wypoczynek, głównie agroturystyka. Przekształcenia tego obszaru dotyczy ć b ędą modernizacji rolnictwa, zalesiania obszarów nie nadaj ących si ę dla rozwoju rolnictwa, budowy potrzebnej infrastruktury technicznej oraz stwarzanie mo żliwo ści ochrony terenów najcenniejszych pod wzgl ędem przyrodniczym i kulturowym. Sie ć komunikacyjna, droga powiatowa wzdłu ż której zlokalizowana jest zabudowa Ukształtowanie centrum jednorodzinna oraz zabudowa handlowo- usługowa (sklepy, OSM oraz budynek gminy administracyjny. 5.2. Dokumenty i decyzje w gospodarce przestrzennej i przewidywane w nich zmiany Obecnie na terenie Gminy Jasienica Rosielna nie ma uchwalonego planu zagospodarowania przestrzennego . Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jasienica Rosielna Kierunki zagospodarowania przestrzennego i polityka przestrzenna, zostało uchwalone uchwał ą nr XXIX/217/2002 Rady Gminy z dnia 30 kwietnia 2002 r. Pierwsza zmiana studium została uchwalona uchwał ą nr XXI/184/2008 Rady Gminy z dnia 7 listopada 2008 r. − 2010 – 50 decyzji o warunkach zabudowy, Liczba decyzji o warunkach zabudowy − 2011 – 57 decyzji o warunkach zabudowy, wydawanych w kolejnych latach 2010-2013 − i sumaryczne powierzchnia obj ętych nimi 2012 – 52 decyzje o warunkach zabudowy, terenów − 2013 – 51 decyzji o warunkach zabudowy, − 2014 – 46 decyzji o warunkach zabudowy, Wydatki na sporz ądzone projekty decyzji Wydatki na sporz ądzanie dokumentów planowania przestrzennego o warunkach zabudowy w latach 2010 – 2014 wyniosły 155 379,90 zł Wydatki na odszkodowania i wykup gruntów – wynikaj ące z uchwalenia planów miejscowych (art. 36 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) 0,00 zł w kolejnych latach 2010-2014 – ogółem i na 1 mieszka ńca gminy 5.3. Tereny rozwojowe – oferty inwestycyjne Tabela 41. Tereny rozwojowe – oferty inwestycyjne Stopie ń Odległo ść Odległo ść Rodzaj Sytuacja Lp. Przeznaczenie Powierzchnia wyposa żenia od drogi od własno ści planistyczna (uzbrojenia) tranzytowej centrum sie ć Obszar kanalizacyjna, potencjalnego Teren rolny energetyczna, mienie 1. 2,4876 ha 100 m 300 m rozwoju (zalewowy) gazowa komunalne turystyki droga i sportu dojazdowa Obszar potencjalnego Teren rolny rozwoju najbardziej działalno ści przydatny dla droga mienie gospodarczej i 2. 1,2978 ha 300 m 2,5 km rozwoju dojazdowa komunalne istniej ące rolnictwa tereny (zalewowy) produkcyjne i działalno ści gospodarczej Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

6. Potencjał ekologiczny 6.1. Gospodarka wodno-ściekowa Obszary wiejskie wyró żniaj ą si ę mniejszym ni ż w miastach wyposa żeniem w podstawowe urz ądzenia infrastruktury technicznej, a jednocze śnie szybko wzrastaj ącymi nakładami na ten cel. Wiele programów wdro żonych po 1990 r. maj ących na celu pomoc w wyposa żenie wsi w urz ądzenia infrastruktury technicznej, wspieranych były zarówno środkami krajowymi, bud żetowymi i samorz ądowymi, funduszami ochrony środowiska, fundacji działaj ących w obszarze rolnictwa i wsi, jak i środkami pochodz ącymi z pomocy UE (programy Phare, SAPARD, fundusze strukturalne) oraz kredytami Banku Światowego i Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Sie ć wodoci ągowa Zgodnie z definicj ą układ przewodów wodoci ągowych znajduj ących si ę poza budynkami odbiorców, zaopatruj ących w wod ę ludno ść lub zakłady produkcyjne stanowi sie ć wodoci ągow ą. Na terenie gminy wybudowana została sie ć wodoci ągowa o długo ści 45 569,00 m w Bliznem i 4500,00 m w Jasienicy Rosielnej, z której korzysta ok. 1 575 mieszka ńców. Korzysta z niej 20% ogółu mieszka ńców gminy, podczas gdy na obszarach wiejskich województwa podkarpackiego 67%, a w kraju 76%. Tabela 42. Długo ść czynnej sieci wodoci ągowej rozdzielczej (km) Wyszczególnienie 200 9 2013 Polska (obszar wiejski) 152719,9 163144,2 Województwo Podkarpackie (obszar wiejski) 8145,3 8322,3 Gmina Jasienica Rosielna 5,4 3,4 Źródło: dane GUS, Bank Danych Lokalnychorazhttp://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_conten t&view=article&id=33&Itemid=12

Ilo ść wody dostarczanej gospodarstwom domowym w Gminie Jasienica Rosielna w 2013 r. wynosiła 18,1 dam 3. Tabela 43. Woda dostarczona gospodarstwom domowym w dam 3 Wyszczególnienie 2009 2013 Polska (obszar wiejski) 275627,7 295970,0 Województwo Podkarpackie (obszar wiejski) 15602,1 15962,3 Gmina Jasienica Rosielna 18,2 18,1 Źródło: dane GUS, Bank Danych Lokalnych

Zgodnie z poni żej zamieszczonymi danymi zu życie wody w Gminie Jasienica Rosielna w2013roku w stosunku do 2009 roku nieznacznie si ę zmniejszyło. Tabela 44. Zu życie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszka ńca w m 3 Wyszczególnienie 200 9 201 3 Polska (obszar wiejski) 25,6 27,0 Województwo Podkarpackie (obszar wiejski) 16,9 17,4 Gmina Jasienica Rosielna 2,4 2,3 Źródło: dane GUS, Bank Danych Lokalnych

Wska źnik: długo ść sieci / 1 odbiorc ę, na 1 mieszka ńca korzystaj ącego w gminie i w jednostkach porównywanych prezentuje poni żej zamieszczona tabela.

Tabela 45. Długo ść sieci wodoci ągowej /1 odbiorc ę, na 1 mieszka ńca korzystaj ącego w gminie i w jednostkach porównywanych Dynamika w latach Ogółem (2009 r. = 100) Jednostka 200 9 201 3 2009-2013 [km/osoba] [km/osoba] Polska (obszar wiejski) 0,0142 0,0148 105% Województwo Podkarpackie (obszar wiejski) 0,0088 0,0091 103% Gmina Jasienica Rosielna 0,0007 0,0004 61% Źródło: Dane GUS, Bank Danych Lokalnych

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Zgodnie z powy żej zamieszczonymi danymi w 2013 roku, w stosunku do roku 2009 nast ąpił wzrost analizowanego wska źnika na obszarach wiejskich w kraju oraz w województwie podkarpackim. W Gminie Jasienica Rosielna analizowany wska źnik charakteryzował si ę znaczn ą tendencj ą spadkow ą. Uj ęcia wody, z których jest zasilany gminny wodoci ąg: Źródłem zasilania sieci wodoci ągowych w Gminie s ą własne uj ęcia wód gł ębinowych: − 7 studni gł ębinowych w miejscowo ści Blizne, ka żda o gł ęboko ści 100m: P4, P15, P5, P16, P17, P18, P19, − 2 studnie gł ębinowe w miejscowo ści Jasienica Rosielna: S-1 bis o gł ęboko ści 40 m, S-2 bis o gł ęboko ści 50m.

1. Stacja uzdatniania wody w Bliznem. Parametry eksploatacyjne:

Zasoby Depresja Gł ęboko ść Promie ń leja Nr studni eksploatacyjne eksploatacyjna [m] zapuszczania pompy Depresyjnego [m] [m 3/h] P4 2,8 39,0 - 130,64 P5 3,0 37,0 - 125,84 P15 6,0 9,0 - - P16 3,5 7,0 - - P17 3,5 22,5 - 92,99 P18 6,0 6,1 - - P19 6,0 6,5 - - 2. Stacja uzdatniania wody w Jasienica Rosielna. Parametry eksploatacyjne:

Zasoby Gł ęboko ść Depresja Promie ń leja Nr studni eksploatacyjne zapuszczania pompy eksploatacyjna [m] Depresyjnego [m] [m 3/h] [p.p.t.] S-1 bis 2,0 13,0 25 176 S-2 bis 2,0 14,2 31 131,7 Sie ć kanalizacji sanitarnej Charakterystyk ę sieci kanalizacji sanitarnej zlokalizowanej w Gminie Jasienica Rosielna przedstawia poni żej zamieszczona tabela. Tabela 46. Charakterystyka sieci kanalizacji sanitarnej zlokalizowanej w Gminie Jasienica Rosielna Jednostka Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 2013 miary długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej km 10,8 10,3 41,9 43,2 43,2 długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej będącej w zarz ądzie 43,2 km 9,8 10,3 41,9 43,2 bądź administracji gminy długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej b ędącej w zarz ądzie 43,2 bądź administracji gminy eksploatowanej przez jednostki km 9,8 10,3 41,9 43,2 gospodarki komunalnej poł ączenia prowadz ące do budynków mieszkalnych i 1441 szt. 804 808 1371 1416 zbiorowego zamieszkania ścieki odprowadzone dam 3 182,0 162 153 145 146 ludno ść korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej osoba 2647 2718 4095 4227 4262 Źródło: Dane GUS, Bank Danych Lokalnych

Według danych GUS w 2013 roku długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej w granicach gminy wyniosła 43,2 km i jej długo ść zwi ększyła si ę od 2009 roku o 32,4 km. Do przedmiotowej sieci kanalizacyjnej w 2013 roku podł ączonych było 1441 budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Z sieci kanalizacyjnej korzystało wówczas 4262 mieszka ńców, co stanowiło 55,2% ogółu ludno ści zamieszkuj ącej Gmin ę Jasienica Rosielna. Ścieki w ilo ści 146,0 dam 3 zostały odprowadzone do oczyszczalni ścieków.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wska źnik: długo ść sieci / 1 odbiorcę, na 1 mieszka ńca korzystaj ącego w gminie i w jednostkach porównywanych prezentuje poni żej zamieszczona tabela . Tabela 47. Długo ść sieci kanalizacyjnej /1 odbiorc ę, na 1 mieszka ńca korzystaj ącego w gminie i w jednostkach porównywanych Ogółem Dynamika w latach (2009 r. = 100) Jednostka 2009 2013 2009-2013 [km/osoba] [km/osoba] Polska (obszar wiejski) 0,0037 0,0052 142% Woj. Podkarpackie (obszar wiejski) 0,0072 0,0100 139% Gmina Jasienica Rosielna 0,0015 0,0056 385% Źródło: Dane GUS, Bank Danych Lokalnych

Zgodnie z powy żej zamieszczonymi danymi we wszystkich analizowanych jednostkach nast ąpił wzrost warto ści wska źnika: długo ść sieci/1 osob ę korzystaj ącą z sieci kanalizacyjnej, przy czym w Gminie Jasienica Rosielna dynamika wzrostu była najwy ższa w analizowanym porównaniu. Długo ść sieci kanalizacyjnej w relacji do długo ści sieci wodoci ągowej w 2013 roku w Gminie Jasienica Rosielna wyniósł 12,7, podczas gdy w gminach wiejskich kraju 0,4, a Podkarpacia 1,1.

Na terenie gminy zlokalizowane s ą 2 oczyszczalnie ścieków. Charakterystyk ę lokalnych oczyszczalni ścieków w Gminie Jasienica Rosielna przedstawia poniżej zamieszczony opis.

1. Oczyszczalnia ścieków Blizne

Źródło: http://marekmcwiakala.pl/gal_foto/przemyslowe.htm

Oczyszczalnia ścieków w miejscowo ści Blizne została oddana do u żytku w 2000 r., Teren oczyszczalni ścieków w chwili obecnej wykorzystany jest pod zabudow ę obiektów technologicznych, słu żą cych do oczyszczania ścieków oraz obiektów towarzysz ących, zwi ązanych z eksploatacj ą obiektów technologicznych. Poni żej zamieszczono wykaz istniej ących obiektów oczyszczalni ścieków: 1. Pompownia ścieków 2. Krata schodkowa 3. Piaskownik 4. Reaktor wielofunkcyjny typu „Hydrocentrum” 5. Stacja dmuchaw 6. Budynek technologiczno-socjalny

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

7. Punkt zlewny 8. Piaskownik punktu zlewnego 9. Zbiornik retencyjno-uśredniaj ący punktu zlewnego 10. Zbiornik osadu nadmiernego 11. Składowisko osadu 12. Filtr gruntowy 13. Studzienka pomiarowa 14. Stacja trafo 15. Studnia kopana 16.Wiaty gospodarcze Na terenie oczyszczalni ścieków znajduje si ę równie ż sie ć mi ędzyobiektowych przewodów technologicznych, elektrycznych i AKPiA, sie ć kanalizacji zakładowej i sie ć wodoci ągowa. Obiekty poł ączone s ą ze sob ą i z drog ą dojazdow ą układem komunikacji zakładowej, składaj ącej si ę z dróg, placów i chodników. Około 55% terenu oczyszczalni zajmuje ziele ń. Rodzaj technologii Aktualnie obowi ązuj ące pozwolenie wodnoprawne (wydane przez Starost ę Brzozowskiego decyzj ą z dnia 10 lipca 2008 r. znak SR.6223-03/08) udziela Zakładowi Wodoci ągów i Kanalizacji Gminy Jasienica Rosielna zgody na wprowadzenie do powierzchniowych wód płyn ących rzeki Stobnicy, w km 22+179, oczyszczonych ścieków komunalnych z istniej ącej oczyszczalni ścieków poło żonej w miejscowo ści Blizne, gm. Jasienica Rosielna, w ilo ści:

3 Qh maks .= 98 m /h

3 Qd śr. = 769 m /d o nast ępuj ącym składzie:

BZT 5 – 25 mg/l i poni żej ChZT – 125 mg/l i poni żej Zawiesiny ogólne – 35 mg/l i poni żej Aktualny stan oczyszczalni ścieków jest zgodny ze stanem projektowym. Ścieki dowo żone transportem asenizacyjnym oraz dopływaj ące z sieci kanalizacyjnej po podczyszczeniu doprowadzane s ą do komory rozdzielczej reaktora wielofunkcyjnego. Ścieki dowo żone transportem asenizacyjnym cedzone s ą na kracie przy komorze zlewnej oraz podczyszczane w piaskowniku i gromadzone z zbiorniku retencyjno- uśredniaj ącym, z którego tłoczone s ą równomiernie do komory rozdzielczej reaktora „Hydrocentrum”. Oba rodzaje ścieków dopływaj ą do kraty g ęstej schodkowej i piaskownika poziomo-wirowego umieszczonego w komorze rozdzielczej reaktorów wielofunkcyjnych. W komorze tej pozbawione zanieczyszcze ń mineralnych ścieki mieszane s ą z osadem czynnym recyrkulowanym przy pomocy podno śników powietrznych z komór bezci śnieniowych reaktorów wielofunkcyjnych. Mieszanina ścieków i osadu trafia najpierw do komór ci śnieniowych, gdzie w warunkach wysokiego obci ąż enia zachodzi redukcja w ęgla organicznego i współbie żna denitryfikacja azotu azotanowego pochodz ącego z komór bezci śnieniowych i doprowadzonego do komór ci śnieniowych po fazie spustu. Kolejna faza biologicznego oczyszczania ścieków przebiega w komorach bezci śnieniowych, dok ąd mieszanina ścieków i osadu czynnego przepływa otworami umieszczonymi przy dnie ściany odgradzaj ącej obie komory. W czasie fazy tlenowej zawarto ść obu komór: ci śnieniowej i bezci śnieniowej mieszana jest i napowietrzana spr ęż onym powietrzem wtłaczanym rusztami napowietrzaj ącymi wyposa żonymi w dyfuzory z elastycznymi membranami. Tłoczone powietrze dostarcza tlen niezb ędny dla procesów życiowych biomasy oraz zapewnia odpowiednie mieszanie dla utrzymania kłaczków osadu czynnego w postaci zawiesiny równomiernie wypełniaj ącej reaktor. Z chwil ą, gdy poziom ścieków w komorze oczyszczania osi ągnie odpowiedni poziom lub gdy upłynie czas fazy napowietrzania, zostaje wstrzymany dopływ spr ęż onego powietrza do reaktora. Rozpoczyna si ę cykl sedymentacji. Dopływaj ące do komory ci śnieniowej ścieki gromadzone s ą w reaktorze

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

i powoduj ąc powolne i stopniowe podwy ższanie si ę poziomu ścieków w obu komorach oczyszczania. Po upływie czasu fazy beztlenowej nast ępuje kolejna faza tlenowa lub po osi ągni ęciu poziomu maksymalnego oraz zadawalaj ącym opadni ęciu osadu zdekantowane ścieki oczyszczone w sposób swobodny lub wymuszony przy pomocy spr ęż onego powietrza wtłaczanego do komory ci śnieniowej przelewaj ą si ę do koryt zbiorczych i dalej odpływaj ą kanałem zrzutowym do odbiornika. W momencie, gdy poziom cieczy w komorze ci śnieniowej osi ągnie poziom minimalny zostaje odci ęty dopływ spr ęż onego powietrza i otworzony zawór odpowietrzaj ący. Tym samym rozpoczyna si ę kolejny cykl oczyszczania - napełniania reaktora i kolejny cykl biochemicznego oczyszczania ścieków. Od chwili zako ńczenia procesu napowietrzania, powstaj ące w komorze oczyszczania warunki beztlenowe sprzyjaj ą kumulacji fosforanów w biomasie osadu czynnego oraz umo żliwiaj ą procesy denitryfikacji uwalniaj ące azot cz ąsteczkowy usuwany w fazie tlenowej do atmosfery. Zag ęszczony i bogaty w fosfor osad nadmierny jest usuwany z reaktora przy pomocy podno śnika powietrznego pod koniec cyklu spustu ścieków oczyszczonych. Osad nadmierny odpompowywany jest do zbiornika osadu nadmiernego, sk ąd przekazywany jest do stacji odwadniania osadu wyposa żonej w pras ę do odwadniania osadu. Planowana jest rozbudowa i przebudowa oczyszczalni ścieków w Bliznem w latach 2016 – 2020. Po rozbudowie i przebudowie oczyszczalnia ścieków w Bliznem przyjmowa ć b ędzie ścieki z obszaru Aglomeracji Jasienica Rosielna, składaj ącej si ę z nast ępuj ących sołectw, w których eksploatowana (b ądź projektowana) jest sie ć kanalizacji sanitarnej (liczba osób korzystaj ących z kanalizacji po dostosowaniu gminy do warunków okre ślonych w Dyrektywie 91/271/EWG): • w gminie Jasienica Rosielna (7650 M) – sołectwa: Jasienica Rosielna, Orzechówka, Blizne, Wola Jasienicka • w gmina Brzozów (4110 M) – sołectwo Stara Wie ś Sumaryczna liczba osób 11760 M. • ścieki bytowe z niewielkich zakładów usługowych (213 RLM). Do wymiarowania oczyszczalni przyj ęto ładunek ( ścieki dopływaj ące z kanalizacji i ścieki dopływaj ące z punktu zlewnego): Ogółem – 12000 RLM Ilo ść ścieków powstaj ących na terenie aglomeracji:

3 3 Qd, śr =1344 m /d ( Qh,maks =172 m /h). Po rozbudowie, ścieki odprowadzane b ędą (jak dotychczas) kanałem zamkni ętym i wylotem DN400 do rzeki Stobnicy w km 22+179 jej biegu. Przyjmuje si ę, że dopuszczalne maksymalne wska źniki zanieczyszcze ń w ściekach oczyszczonych, odpływaj ących z oczyszczalni ścieków b ędą odpowiadały rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 16 grudnia 2014 r., poz. 1800) i b ędą wynosi ć zgodnie z zał ącznikiem nr 2 do w/w rozporz ądzenia: • Pi ęciodniowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT5), oznaczone z dodatkiem inhibitora nitryfikacji - 25 mg/l • Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZTCr) oznaczone metod ą dwuchromianow ą - 125 mg/l • Zawiesiny ogólne - 35 mg/l

• Azot ogólny (suma azotu Kjeldahla (N Norg + N NH4 ), azotu azotynowego i azotu azotanowego) 15 mg/l • Fosfor ogólny 2 mg/l Aby spełni ć te wymagania oczyszczalnia składa ć si ę b ędzie z:

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

a) w cz ęś ci mechanicznej z sita zintegrowanego z piaskownikiem napowietrzanym zlokalizowanego na przewodzie ścieków tłoczonych z kanalizacji i z punktu zlewnego ścieków dowo żonych, b) w cz ęś ci biologicznej z napowietrzanych spr ęż onym powietrzem semiperiodycznych reaktorów biologicznych z tlenow ą stabilizacj ą osadu i zintegrowanym usuwaniem zwi ązków w ęgla, azotu i fosforu (C, N, P). c) w cz ęś ci osadowej ze zintegrowanej płuczki do skratek i płuczki piasku, napowietrzanej komory nadmiernego osadu czynnego, pompowni osadu ustabilizowanego, urz ądzenia do mechanicznego odwadniania i higienizacji wapnem osadu oraz zadaszonego magazynu osadu nadmiernego. OBIEKTY PROJEKTOWANE 1. Pompownia ścieków (projektowana) 2. Pompownia ścieków II stopnia 3. Pompownia wody technologicznej 4. Pompownia wód deszczowych 5. Zbiornik retencyjny ścieków 6. Zbiornik retencyjny ścieków dowo żonych 7. Komora rozdzielcza 8. Studnia pomiarowa 9. Reaktor wielofunkcyjny projektowany 10. Stacja dmuchaw projektowana 11. Studnia pomiarowa ścieków oczyszczonych projektowana 12. Budynek oczyszczania mechanicznego 13. Pompownia ścieków dowo żonych 14. Budynek wielofunkcyjny 15. Silos na wapno 16. Stacja dozowania PIX 17. Filtr powietrza I 18. Filtr powietrza II W ramach rozbudowy oczyszczalni ścieków zostanie rozebrany mur oporowy i zlikwidowany nasyp dookoła istniej ącego reaktora wielofunkcyjnego typu „Hydrocentrum”. Zostanie równie ż wykonana uzupełniaj ąca sie ć mi ędzyobiektowych przewodów technologicznych, elektrycznych i AKPiA, przebudowa wewn ętrznych dróg i chodników oraz budowa nowego ogrodzenia uwzgl ędniaj ąca zabezpieczenie terenu oczyszczalni przed przenikaniem wód zalewowych - powodziowych w formie panelowych barier przeciwpowodziowych. Planowane przedsi ęwzi ęcie obejmuje teren istniej ącej oczyszczalni ścieków.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

2. Oczyszczalnia ścieków Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej

Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=30&Itemid=9

Ścieki przemysłowe stanowi ące mieszanin ę ścieków przemysłowych z zakładu produkcyjnego Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Jasienicy Rosielnej wraz ze ściekami bytowymi oczyszczane s ą na mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków typu „HEKTOBLOK” z zastosowaniem chemicznego str ącania fosforu. Parametry oczyszczalni:

3 Qmax.h = 100 m /h

3 Qśr.dob = 108,2 m /d

3 Qmax.roczne = 32 780 m /rok Ścieki dopływaj ące na oczyszczalni ę s ą to ścieki przemysłowe powstałe w trakcie produkcji mleka, sera, masła i innych produktów, jak równie ż ścieki bytowe powstałe w trakcie u żywania przez pracowników urz ądze ń sanitarnych. W skład mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków wchodz ą nast ępuj ące urz ądzenia: − studnia zbiorcza z krat ą koszow ą (przepompownia) − studzienka pompowa − 2 zbiorniki typu „HEKTOBLOK” Studnia zbiorcza ścieków z krata koszowa wykonana została w postaci podziemnego zbiornika o pojemno ści czynnej 5 m 3 i wymiarach w świetle murów 120 x 2,10 m. Wewn ątrz studni znajduje si ę wył ącznik pływakowy w rurze osłonowej φ 300 mm, który steruje prac ą pomp. W marcu 2007 r. zamontowano sito pionowe do separacji skratek. Studzienka z pompami wykonana jest z typowych kr ęgów betonowych o średnicy φ 1,8 m. W studzience zainstalowane s ą dwie pompy pionowe typu 80Z2K- 6p( w tym jedna rezerwowa) o wydajno ści Q = 30- 36 m 3/h. Kró ćce ssawne pomp φ 100 mm wprowadzone s ą do studni zbiorczej ścieków. Zbiorniki osadu czynnego typu „HEKTOBLOK” wykonane s ą w kształcie żelbetowych walców o średnicy wewn ętrznej 15,00 m i wysoko ści 720 m. Pojemno ść ka żdego zbiornika V = 1140 m 3. Wewn ątrz ka żdego zbiornika zainstalowany jest aerator turbinowy o średnicy D = 3,0m, z silnikiem o mowy N s = 30 kW i zdolno ści natlenienia OC= 50 kg O 2/h. W lipcu 2009 r. został wymieniony aerator w jednym z dwóch zbiorników „HEKTOBLOK” . W celu intensyfikacji procesów oczyszczania ścieków wprowadzono chemiczne str ącanie fosforu. W tym celu została zainstalowana w grudniu 2006 r. stacja PIX-u dozuj ąca środek bezpo średnio d studni

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

zbiorczej cieków (przepompowni). Instalacja ustawiona na pokrywie zbiorczej składa si ę z dwupłaszczowego zbiornika PIX-u wraz z pompka dozuj ącą. Surowe ścieki z Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Jasienicy Rosielnej po przepłyni ęciu przez krat ę koszow ą, gdzie zostaj ą pozbawione grubszych zanieczyszcze ń pływaj ących, s ą gromadzone w studni zbiorczej ścieków. Po osi ągni ęciu maksymalnego eksploatacyjnego napełnienia studni wł ącza si ę pompa, która tłoczy ścieki do jednego ze zbiorników „HEKTOBLOK”. Przy pracy dwóch zbiorników, zbiorniki napełniane są i opró żniane na przemian. Z ka żdym zbiornikiem współpracuj ą po dwie przepustnice z nap ędem elektrycznym, zainstalowane na przewodzie zasilaj ącym i spustowym. Zbiorniki osadu czynnego „HEKTOBLOK” pracuj ą w oparciu o technologi ę osadu czynnego niskoobci ąż onego. Opró żnianie zbiornika wywołane jest zadziałaniem układu z przeka źnikami czasowymi. Układ uruchamiany jest r ęcznie. Po upływie czasu zadanego, przeka źnikiem nast ąpi zatrzymanie aeratora, a o godzinnej sedymentacji zostanie automatycznie otwarta zasuwa na przewodzie spustowym i sklarowane ścieki b ędą odpływały do odbiornika. Oczyszczone na oczyszczalni ścieki przemysłowe odprowadzane s ą poprzez istniej ący wylot urz ądzenia kanalizacyjnego φ 300 mm do powierzchniowych wód płyn ących potoku Rosielna. Ścieki odprowadzone – ilo ść ogółem i na 1 mieszka ńca korzystaj ącego z sieci w latach 2009 i 2013, w Gminie Jasienica Rosielna i w jednostkach porównywanych przedstawia poni żej zamieszczona tabela. Tabela 48. Ilo ść ścieków na 1 mieszka ńca korzystaj ącego z sieci w latach 2009 i 2013, w gminie i w jednostkach porównywanych Ogółem Dynamika w latach (2009 r. = 100) Jednostka 2009 2013 2009-2013 [dam 3/osoba] [dam 3/osoba] Polska (obszar wiejski) 0,0111 0,0136 122% Woj. Podkarpackie (obszar wiejski) 0,0136 0,0171 126% Gmina Jasienica Rosielna 0,0245 0,0189 77% Źródło: Dane GUS, Bank Danych Lokalnych

Oczyszczalnia obsługuje około 6500 mieszka ńców. Zarz ądzanie systemem wodoci ągowo-kanalizacyjnym Cało ść infrastruktury wodno-kanalizacyjnej jest zarz ądzana i utrzymywana w stanie ci ągło ści świadczenia usług dostawy wody i odbioru ścieków przez Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Gminy Jasienica Rosielna w Bliznem. Podstawowym przedmiotem działania zakładu jest wykonywanie zada ń w zakresie: 1. Zbiorowe zaopatrzenie w wod ę w zasi ęgu działania wodoci ągu, 2. Zbiorowe odprowadzanie ścieków w ramach działania sieci kanalizacyjnej.

Zakład jako samorz ądowa jednostka bud żetowa nie posiadaj ącą osobowo ści prawnej świadczy powy ższe usługi zgodnie z ustaw ą z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z pó ź. zm.) i Regulaminem dostarczania wody i odprowadzania ścieków, zatwierdzonym Uchwał ą Nr VI/51/2003 Rady Gminy w Jasienicy Rosielnej z dnia 9 lipca 2003 roku i uchwał ę zmieniaj ącą Nr IV/25/94 z dnia 7 grudnia 1994 roku oraz zawartymi umowami na dostaw ę wody lub odprowadzenie ścieków. Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Gminy Jasienica Rosielna w Bliznem nadzoruje i utrzymuje w ci ągłej eksploatacji nast ępuj ące sieci i urz ądzenia: sie ć kanalizacyjn ą w miejscowo ściach Blizne, Jasienica Rosielna, Orzechówka i Stara Wie ś; sie ć wodoci ągow ą w miejscowo ści Blizne i Jasienica Rosielna oraz gminn ą oczyszczalni ę ścieków.

100

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Zakład dysponuje mieniem komunalnym przekazanym przez Gmin ę. Ogólny zakres działania Zakładu okre śla jego statut. Zakład na bie żą co monitoruje i dokonuje pomiarów ilo ści pobranej wody, sprzeda ży wody, odprowadzanych oczyszczonych ścieków do odbiorników jak i dokonuje zgodnie z przepisami prawa bada ń jako ści dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków.

Poni żej zaprezentowano podstawowe dane ekonomiczno-finansowe Zakładu

REALIZACJA PRZYCHODÓW, WYDATKÓW I KOSZTÓW

ZAKŁADU WODOCI ĄGÓW I KANALIZACJI GMINY JASIENICA ROSIELNA W BLIZNEM ZA 2014 r.

PRZYCHODY Usługa Plan Wykonanie Wpływy z usług : - za dostarczon ą wod ę, odprowadzone ścieki, energi ę 469000 468065,15 Odsetki 500 496,81 Dotacje przedmiotowe z bud żetu gminy 214 953,71 214 953,71 w tym: 10 938,90 10 938,90 a) na pokrycie ró żnicy cen wody 204 014,81 204 014,81 b) na pokrycie ró żnicy cen ścieków 0 0 Rozliczenie z lat ubiegłych 0 0 Nadwy żka śr.obrot. pozostaw. w zakładzie 1 088 712,31 1 088 712,31 Inne zwi ększenia 150 187,23 Stan śr. obrot. na pocz. okresu sprawozdawczego Ogółem przychody 1 773 316,02 1 772 515,67

KOSZTY i inne obci ąż enia wykonanie Plan Wyszczególnienie wydatki koszty Wydatki osobowe nie zalicz. do wynagrodze ń 600,00 528,45 528,45 Wynagrodzenia pracowników wraz z pochodnymi 350 583,24 345 064,30 345 850,03 Zakup materiałów do wodoci ągu i oczyszczal. ścieków, 43 254,53 41 403,08 41 536,43 druków oraz inne drobne zakupy Energia elektryczna 138 000,00 128 916,30 137 275,31 Usługi remontowe 22 000,00 15 985,00 21 985,00 Usługi zdrowotne - bad. profil. pracowników 1 000,00 458,60 458,60 Usługi pozostałe 36 140,00 31 329,24 31 812,30 Usługi: dost ęp do internetu, tel.stacjon.,komórk 4 600,00 3 958,22 4 063,59 Podró że słu żbowe, ryczałt sam. 8 565,47 7 610,48 7 610,48 Ró żne opłaty i składki 15 180,00 8 964,96 8 964,96 Odpisy na zakładowy fundusz świad.socjal. 8 565,47 8 565,47 8 565,47 Podatek od nieruchomo ści 54 368,00 54 368,00 54 368,00 Podatek od towarów i usług VAT 0,00 6 973,00 0,00 Odsetki od nietermin. wpłat podatku 0,00 0,00 0,00 Pozostałe odsetki 0,00 0,00 0,00 Koszty post ępowania s ądowego 0,00 628,10 628,10 Koszty szkole ń pracowników 2 000,00 1 900,00 1 900,00 Wpłata nadwy żki środ.obrotowych 0,00 0,00 0,00 Stan śr. obrot. na koniec okresu sprawozdaw 150,00 31 664,83 9 813,02 Razem koszty 1 773 316,02 688 318,03 1 772 515,67 Kanalizacja deszczowa Na terenie Gminy Jasienica Rosielna nie wyst ępuje sie ć kanalizacji deszczowej. 6.2. Oczyszczanie gminy i gospodarka odpadami stałymi

101

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Ilo ść odpadów komunalnych powstaj ących w gminie (wg rodzajów) prezentuje poni żej zamieszczone zestawienie: − odpady komunalne zmieszane: 282,4 Mg, − odpady komunalne zebrane selektywnie: 190,3 Mg. Wyszczególnienie Ogółem Razem: 190,3 papier i tektura --- szkło 82,4 tworzywa sztuczne 60,6 Odpady komunalne metale --- zebrane selektywnie odzie ż i tekstylia tony 0,2 w ci ągu roku niebezpieczne 7,6 wielkogabarytowe 26,6 o kodach: 20 01 23, 20 01 35, 20 01 9,3 36 biodegradowalne 3,6 szt. 7 istniej ące – stan w dniu 31. XII m2 735 Nielegalne wysypiska zlikwidowane szt. --- odpady komunalne zebrane podczas --- tony likwidacji dzikich wysypisk Budynki mieszkalne obj ęte zbiórk ą odpadów komunalnych Ogółem Gromadzenie i wywóz zbiorniki bezodpływowe 418 nieczysto ści ciekłych – oczyszczalnie przydomowe szt. 1 stan w dniu 31. XII stacje zlewne 1 Zgromadzone odpady zostały przekazane do nast ępuj ących sortowni: Sortownia Odpadów Komunalnych, zmieszanych i z selektywnej zbiórki/kompostownia, ul. Białobrzeska 108, 38-400 Krosno. Na terenie Gminy Jasienica Rosielna istnieje tak że Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych na obszarze Zakładu Wodoci ągów i Kanalizacji w Bliznem 36-221 Blizne 240a, który funkcjonuje od 02.12.2014 r i w roku 214 nie zostały przyj ęte żadne odpady komunalne.

Ilo ść odebranych z obszaru gminy Rodzaj odebranych z obszaru gminy nieczysto ści ciekłych nieczysto ści ciekłych [m 3] Ścieki komunalne 1326,5

Osi ągni ęty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia nast ępuj ących frakcji odpadów komunalnych: papieru, 29,8 metali, tworzyw sztucznych i szkła [%]

102

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

7. Potencjał przyrodniczy 7.1. Walory przyrodnicze i krajobrazowe Charakterystyka fizyczno-geograficzna Podział fizycznogeograficzny obszaru Gminy Jasienica Rosielna przedstawia poni ższa tabela. Nazwa jednostki podziału regionalnego Symbol Makroreg ion REGION KARPACKI dziesi ętny Prowincja KARPATY ZACHODNIE (Z PODKARPACIEM ZACHODNIM I PÓŁNOCNYM) 51 Podprowincja ZEWNETRZNE KARPATY ZACHODNIE 513 Makroregion POGÓRZE ŚRODKOWOBESKIDZKIE 513.6 513.64 Mezoregion POGÓRZE DYNOWSKIE

Mikroregion - - Źródło: Fizycznogeograficzna regionalizacja Polski wg Jerzego Kondrackiego Mapa 2. Lokalizacja Jasienicy Rosielnej na tle podziału fizyczno-geograficznego województwa podkarpackiego na mezoregiony

Źródło: http://www.wlad.com.pl/wojewodztwo_podkarpackie.htm

103

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Gmina Jasienica Rosielna jest poło żona w regionie Pogórza Środkowobeskidzkiego, w subregionie zwanym Pogórze Dynowskie a dokładnie w południowej cz ęś ci województwa podkarpackiego i w północno-wschodniej cz ęś ci powiatu brzozowskiego.23 Rze źba terenu Gmina Jasienica Rosielna charakteryzuje si ę urozmaicon ą rze źbą terenu gdy ż około 95% obszaru gminy jest terenem falistym o krajobrazie wy żyn i pogórzy krzemianowych. Powierzchnia gminy ogółem wynosi 5706 ha. Wyst ępuj ą w niej trzy rodzaje rze źby: pas ci ągn ący si ę środkiem obszaru gminy wzdłu ż doliny rzeki Stobnicy posiada rze źbę płaskorówninn ą, charakteryzuj ącą si ę fragmentami niskofalistymi i niskopagórkowatymi, o wysoko ściach wzgl ędnych od 3 do 20 m z przewag ą nachyle ń od 2 do 60 o. Pas terenu przyległy od zachodu do doliny Stobnicy charakteryzuje si ę falist ą i pagórkowat ą rze źbą terenu z fragmentami niskofalistymi i niskopagórkowatymi o wysoko ściach wzgl ędnych od 20 - 50 m z przewag ą nachyle ń od 4 do 8 o. Za ś na kra ńcach wschodnich i zachodnich gminy, obejmuj ących zachodni ą cz ęść Woli Jasienickiej oraz wschodni ą cz ęść Bliznego, spotykamy obszar o rze źbie wzgórzowej z fragmentami wysokopagórkowatej o wysoko ściach wzgl ędnych 35 - 100 m z przewag ą nachyle ń stoków od 8 do 15 o. Od zachodu i południa gmina otoczona jest wałem wzgórz wchodz ących w skład pasma Suchej Góry (wys. 591m). Od wschodu obszar ten ogrodzony jest pasmem wzniesie ń wzdłu ż doliny Stobnicy ci ągn ących si ę od Domaradza w kierunku południowego wschodu w stron ę doliny Sanu z kulminacj ą na górze Św. Michała nad centrum Bliznego. Najwy ższe wzniesienie na terenie gminy znajduje si ę w Woli Jasienickiej jest to góra Połom posiadaj ąca wysoko ść 455 m n.p.m. 24 Klimat Obszar Gminy Jasienica Rosielna zaliczany jest do karpackiej dzielnicy klimatycznej. Warunki klimatyczne kształtowane s ą tu głównie przez ukształtowanie powierzchni. Poło żenie w obr ębie Pogórza Dynowskiego, o znacznych ró żnicach wysoko ści bezwzgl ędnych wpływa na zró żnicowanie klimatu lokalnego. Wraz ze wzrostem wysoko ści klimat staje si ę coraz chłodniejszy i wilgotniejszy, warunki klimatyczne uzale żnione s ą równie ż od ekspozycji stoków. Na omawianym obszarze mo żna wyró żni ć dwa pi ętra klimatyczne: umiarkowane ciepłe obejmuj ące głównie obni żenia terenu i umiarkowanie chłodne wyst ępuj ące na terenie Pogórza Dynowskiego. Pi ętra te nale żą do pluwialnego typu klimatu. Gmina znajduje si ę w strefie wiatrów wiej ących w jesieni i zimie z południowego zachodu i południowego wschodu. S ą to wiatry o charakterze fenowym powoduj ące zmiany termiczne i wilgotno ściowe. Średnia temperatura roczna w pi ętrze umiarkowanie ciepłym waha si ę w granicach od 6 °do 8 °C, a w pi ętrze umiarkowanie chłodnym od 4°do 6 °C. Średnia temperatura zimy spada od -3° do -4°C, natomiast średnia temperatura lata waha si ę od 17° do 18°C. Miesi ącem najzimniejszym jest stycze ń, za ś najcieplejszym lipiec. Wyst ępuje tu zjawisko inwersji temperatury, w w ąskich dolinkach tworz ą si ę zastoiska chłodnego powietrza, powoduj ąc, że środkowe i górne partie wzniesie ń s ą cieplejsze. Przeci ętna roczna ilo ść opadów wynosi od 750 mm do 800 mm. Ich rozkład w ci ągu roku jest nierównomierny, najwi ększa ilo ść przypada na okras letni (250-400mm), a najmniejsza na okres zimowy(80-180mm). Średnia liczba dni z pokryw ą śnie żną kształtuje si ę w granicach od 60 do 150. Pokrywa śnie żna pojawia si ę najcz ęś ciej w drugiej połowie listopada lub na pocz ątku grudnia, natomiast jej zanik ma miejsce na przełomie marca i kwietnia. Wiatry wykazuj ą stosunkowo mał ą sił ę. Najcz ęś ciej wyst ępuj ą do ść umiarkowane o sile 5-10 m/s, przewa żnie z kierunków południowo-zachodniego i południowego. Jesieni ą wyst ępuje zdecydowana przewaga wiatrów wschodnich i północno-wschodnich, natomiast miesi ące: czerwiec, lipiec, sierpie ń, wykazuj ą przewag ę wiatrów zachodnich. W ostatnim czasie coraz cz ęś ciej wyst ępuj ą wiatry o pr ędko ściach powy żej 20m/s wyrz ądzaj ące du że szkody w drzewostanach, sieci elektrycznej i w zabudowaniach. Z poło żenia geograficznego, rze źby, ekspozycji i nachylenia stoków wynikaj ą pewne osobliwo ści lokalnego klimatu. Nale żą do nich: wy ższe temperatury jesieni ni ż na wiosn ę, okresy nagłych odwil ży w sezonie jesienno- zimowym, okresy mro źnej, słonecznej pogody w sezonie zimowo- wiosennym, silne spadki temperatury w dolinach i obni żeniach śródgórskich inwersje temperatury, znaczne kontrasty termiczne na stokach w zale żno ści od ekspozycji. Oprócz osobliwo ści termicznych obszar wyró żniaj ą równie ż du że pr ędko ści wiatru w

23 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=26&Itemid=5 24 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=26&Itemid=5 104

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

wy ższych partiach gór, wiatry fenowe, obfite opady pó źną wiosn ą i wczesnym latem, długotrwało ść opadów, oraz wyst ępuj ąca tu silna gołoled ź.25 Gleby Obszar Gminy Jasienica Rosielna charakteryzuje si ę małym zró żnicowaniem pod wzgl ędem rodzajów, gatunków i typologii gleb oraz ich przydatno ści rolniczej. Na przewa żaj ącej cz ęś ci obszaru gminy (ok. 90%) wyst ępuj ą gleby powstałe w wyniku wietrzenia piaskowców i łupków kro śnie ńskich okresu trzeciorz ędowego. Wytworzyły si ę gleby o składzie mechanicznym pyłów, glin, piasków i iłów pylastych w typie: brunatny kwa śny, pseudobielicowy lub brunatny wyługowany. Ich warto ść zale ży od składu mechanicznego, a przede wszystkim od poło żenia, tj. od nachylenia i ekspozycji stoku. Na ogół s ą to gleby słabe, kwa śne, mało zasobne w składniki pokarmowe (fosfor, potas), zaliczone w wi ększo ści do 4 - tej klasy bonitacyjnej. Około 60% ogólnej powierzchni gruntów ornych gminy poło żonych na tych glebach spełnia warunki produkcyjne kompleksu 10 – go, czyli pszennego górskiego. S ą to przewa żnie gleby typu pseudobielicowego, dość gł ębokie, poło żone na płaskowy żach i łagodnych zboczach o dosłonecznionej ekspozycji i uregulowanych stosunkach wodno - powietrznych. Poło żone na tym terenie u żytki zielone zaliczone do kompleksu 2z (u żytki zielone średnie). Do kompleksu 11 - go (zbo żowy górski) nale ży ok. 25 % powierzchni gruntów ornych gminy. S ą to gleby usytuowane na średnich stokach o wystawie północnej i wschodniej. W przewa żaj ącej cz ęś ci reprezentuj ą typ brunatny kwa śny o składzie mechanicznym pyłów zwykłych i ilastych oraz glin średnich i ci ęż kich pylastych. Cz ęść z nich podlega silnej erozji wodnej. Na grzbietach i stromych zboczach wyst ępuj ą gleby o niewielkiej warto ści rolniczej, trudne lub bardzo trudne do uprawy. Zaliczono je do kompleksu 12 - go, najsłabszego, zbo żowo - pastewno - górskiego. U żytki rolne na tym terenie znalazły si ę w kompleksie 3z - użytków zielonych słabych, ze wzgl ędu na nisk ą jako ść porostu, okresowy niedobór wilgoci i stromo ści poło żenia. Ponad 2% gruntów ornych gminy znalazło si ę w kompleksie 14 - tym, co oznacza, że gleby te nie nadaj ą si ę do uprawy płu żnej i nale ży je przeznaczy ć pod u żytki zielone. Około 2% ogólnej powierzchni ziemi u żytkowanej rolniczo w gminie stanowi ą tereny rolniczo nieprzydatne. S ą to grunty poło żone na stromych stokach podlegaj ących silnym wymywaniom powierzchniowym. Gleby te s ą płytkie, silnie szkieletowe, okresowo za suche i nadaj ą si ę jedynie pod zalesienie. W obni żeniach terenu i u podnó ży stoków oraz w dolinach rzek i potoków wyst ępuj ą gleby aluwialne tj. mady i gleby stałych tarasów akumulacyjnych, o składzie mechanicznym pyłów, glin i iłów. Gleby te zaliczane s ą do najlepszych w gminie, ale zajmuj ą niewielk ą powierzchni ę rz ędu kilku procent ogólnej powierzchni gruntów ornych. Cz ęść z nich spełnia warunki produkcyjne kompleksu 3-go pszennego wadliwego, a pozostałe znajduj ą si ę w kompleksie 8-mym tj. zbo żowo pastewnym mocnym. 26 Surowce mineralne Na terenie Gminy Jasienica Rosielna wyst ępuj ą kopaliny pospolite z dwóch grup surowcowych: skały krzemionkowe zwi ęzłe (piaskowce) oraz surowce ilaste. Skały wyst ępuj ą w rejonie Bliznego, maj ą znaczenie surowcowe. Mi ąż szo ść serii zło żowej wynosi około 100 m przy generalnej przewadze piaskowców nad łupkami. S ą to jasnoszare, drobnoziarniste i porowate piaskowce o ławicach do 1,5 m. Towarzysz ą im piaskowce średnioławicowe, szare, zbite, słabe i porowate. Piaskowce te tworz ą wychodnie w rejonie Góry św. Michała i tam były w przeszło ści eksploatowane. W rejonie Gminy Jasienica Rosielna wyst ępuj ą piaskowce dolnolgockie z gezami. Osi ągaj ą mi ąż szo ść około 100 m przy przewadze piaskowców nad łupkami. S ą to przewa żnie grubo i średnioławicowe, zwi ęzłe piaskowce, miejscami o charakterze gezowym. W obr ębie gminy wyst ępuj ą gliny lessopodobne i zwietrzelinowe, które mog ą stanowi ć surowiec ilasty dla przemysłu ceramiki budowlanej. Gliny lessopodobne i zwitrzelinowe s ą stosowane do produkcji cegły pełnej. W miejscowo ści Blizne (za cmentarzem) istniała cegielnia, gdzie eksploatowano gliny lessopodobne i zwietrzelinowe do produkcji cegły pełnej. Eksploatacja została zaniechana. 27

Budowa geologiczna Pogórze Dynowskie wykazuje skomplikowan ą budow ę geologiczn ą, powstał ą wskutek silnych ruchów tektonicznych. Obszar ten zbudowany jest ze skał nale żą cych do zespołu naprzemianległych warstw

25 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jasienica Rosielna na lata 2006-2013. Jasienica Rosielna 2006. s. 11-12 26 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jasienica Rosielna na lata 2006-2013. Jasienica Rosielna 2006. s. 12-13 27 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jasienica Rosielna na lata 2006-2013. Jasienica Rosielna 2006. s. 38-40 105

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

łupków ilastych i marglistych, mułowców, piaskowców oraz zlepie ńców. Osady te, zwane fliszem, osadzały si ę przez 110 milionów lat w podłu żnych basenach morskich, w obr ębie geosynkliny karpackiej. W zwi ązku z t ą budow ą podkre śli ć nale ży, że na tym terenie wyst ępuj ą zło ża ropy naftowej (Wara, Grabownica, Turze Pole) i gazu ziemnego oraz nieliczne źródła mineralne o ró żnych wła ściwo ściach leczniczych (Brzozów). Flora Pogórze Dynowskie, na którym le ży du ża cz ęść lasów w Gminie Jasienica Rosielna odznacza si ę wysok ą lesisto ści ą. Lasy stanowi ą własno ść skarbu pa ństwa, mienia komunalnego oraz osób fizycznych. Około 30% gruntów le śnych stanowi ą so śniny porolne, które znajduj ą si ę w ró żnych fazach przebudowy. Drzewostany o charakterze naturalnym wyst ępuj ą w przyszczytowych partiach suchej Góry. Godne uwagi s ą te ż drzewostany jodłowe na granicy z gmin ą Korczyna, odznaczaj ące si ę dobrym stanem zdrowotnym i wielopokoleniow ą struktur ą. Ze wzgl ędu na słabe wykorzystanie gruntów rolnych kilkaset hektarów ziemi podlega procesom naturalnej sukcesji. Mo żna tu obserwowa ć interesuj ące zjawisko samoistnego wkraczania lasu na ziemie, które człowiek niegdy ś wyrywał pierwotnej puszczy pod upraw ę. Dominuj ący typ siedliskowy lasu w Gminie Jasienica Rosielna to las wy żynny. W składzie gatunkowym lasów na interesuj ącym nas obszarze prym wiedzie buk - 40% udziału. Liczna jest jodła - 32% , sosna - 18%, d ąb - 4%. Pozostałe 5% stanowi ą: jesion, brzoza, osika, grab, modrzew, olcha czarna, czere śnia. Wyst ępuje tu równie ż cis, a z gatunków obcych sosna wejmutka, daglezja zielona, sosna czarna. Bogactwo gatunków drzewiastych to charakterystyczna cecha szaty ro ślinnej. Osobliwo ści ą tej cz ęś ci regionu jest wyst ępowanie lasów o charakterze regla dolnego, tworzonego przez buczyn ą karpack ą. Ró żnorodno ść drzewostanów przekłada si ę na bogactwo gatunków runa le śnego. Obecne s ą w nim zarówno gatunki wschodniokarpackie (sałatnica le śna, kostrzewa górska), jak i zachodniokarpackie (przytulia okr ągłolistna, kosmatka żółtawa, pi ęciornik omszony). Wyst ępuj ą tu te ż subendemity karpackie ( żywiec gruczołowaty, żywokost sercowaty, lepi ęż nik wyłysiały). Ponad 40 gatunków to ro śliny chronione (skrzyp olbrzymi, paprotka zwyczajna, pióropusznik strusi, pokrzyk wilcza jagoda, wawrzynek wilcze łyko). Interesuj ące zbiorowiska ro ślinne występuj ą na najwy ższych i odsłoni ętych szczytach Pogórza. Fauna Gmina Jasienia Rosielna wyró żnia si ę bogactwem fauny. Z bezkr ęgowców na uwag ę zasługuj ą: chroniony chrz ąszcz, jelonek rogacz, wyst ępuje tak że szereg rzadkich gatunków motyli podlegaj ących ochronie gatunkowej m.in.: pa ź żeglarz, pa ź królowej, niepylak mnemozyna, mieniak - stró żnik, tęczowiec. Kr ęgowce reprezentowane s ą m.in. przez kumaka górskiego, traszk ę karpack ą, traszk ę górsk ą, salamandr ę plamist ą, pliszk ę górsk ą, muchówk ę białoszyjn ą, puszczyka uralskiego, dzi ęcioła białogrzbietego. Wyst ępuj ą tu gatunki typowo nizinne: traszka grzbieniasta, grzebiuszka ziemna, żaba moczarowa, żaba śmieszka, kumak nizinny. S ą tak że: traszka karpacka, bocian czarny, orlik krzykliwy, puchacz, puszczyk uralski, żołna, nocek Bechsteina, pilch, żoł ędnica, smu żka, wydra, bóbr, kuna. Oprócz rzadkich gatunków wyst ępuj ą zwierz ęta łowne: lis, jenot, dzik. Oprócz ochrony biocenoz celowa jest ochrona gniazdowania gatunków zagro żonych takich jak: bocian czarny, orlik krzykliwy, puchacz. Na terenie gminy działaj ą Koło Łowieckie Ostoja – obejmuj ące swoim zasi ęgiem miejscowo ść Blizne, Koło Łowieckie Ponowa działaj ące na terenie miejscowo ści Wola Jasienicka i cz ęść m. Jasienica Rosielna oraz Koło Łowieckie Ba żant na terenie miejscowo ści Orzechówka. 28 7.2. Stan środowiska Obszary chronione w otoczeniu istniej ące i planowane Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku ustanowiła dziesi ęć form ochrony przyrody. Poza ochron ą gatunkow ą ro ślin, zwierz ąt i grzybów s ą to parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, u żytki ekologiczne, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Poni żej zamieszczony opis przedstawia charakterystyk ę istniej ących na terenie Gminy Jasienica Rosielna form ochrony przyrody.

28 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jasienica Rosielna na lata 2006-2013. Jasienica Rosielna 2006. s. 41-42 106

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Podstawowymi składnikami systemu ochrony przyrody na terenie Gminy Jasienica Rosielna s ą: − Obszar chroniony w ramach sieci NATURA 2000: „Ostoja Czarnorzecka” (PLH180027) - obszar specjalnej ochrony (OSO), − Czarnorzecko-Strzy żowskie Park Krajobrazowy, − Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu, − Rezerwaty przyrody „Rezerwat Kretówki”, − Pomniki przyrody.

− Obszar chroniony w ramach sieci Natura 2000 „Ostoja Czarnorzecka” Powierzchnia: 1946.6 ha Kod obszaru: PLH180027 Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) Status obszaru: obszar zatwierdzony Decyzj ą Komisji Europejskiej Opis: Ostoja obejmuje zwarty kompleks le śny porastaj ący pasmo Suchej Góry (585 m n.p.m.) i pasmo Królewskiej Góry (554 m n.p.m.) - najwy ższych wzniesie ń Pogórza Dynowskiego. Od strony południowej góruje nad Kotlin ą Jasielsko-Kro śnie ńsk ą z rozległ ą dolin ą Wisłoka, od północy i północnego zachodu otoczony jest przez inne pasma Pogórza Dynowskiego - Czarny Dział (G. Kiczora 516 m n.p.m.), Pasmo Brzezanki (477 m n.p.m.) i Pasmo Jazowej (Czarnówka 492 m n.p.m.), oddzielone dolinami potoków: Kopytko (m. W ęglówka) i Kro ścienka (m. Krasna). Obszar znajduje si ę na terenie gmin: Jasienica Rosielna, Wojaszówka, Korczyna, Strzy żów.

Obszar ten zajmuje wschodni ą cz ęść Gminy Jasienica Rosielna. Cenne siedliska le śne z Zał ącznika I Dyrektywy Siedliskowej (uboga buczyna karpacka, kwaśna buczyna, jedliny, podgórski ł ęg jesionowy, bagienna olszyna górska i 0,25 ha jaworzyny z j ęzycznikiem wykształconej na stromym stoku opadaj ącym do potoku Marcinek) zajmuj ą 95% powierzchni. W granicach obszaru bytuje również do ść liczna populacja kumaka górskiego i traszki karpackiej – gatunków z Dyrektywy Siedliskowej. Stanowisko ma istotne znaczenie równie ż dla ochrony populacji nietoperzy z zał ączników Dyrektywy Siedliskowej: mopka Barbastella barbastellus, nocka du żego Myotis myotis i nocka Bechsteina Myotis bechsteini. 29

− Czarnorzecko-Strzy żowskiego Parku Krajobrazowego Znacz ącym zasobem przyrodniczym gminy jest poło żenie jej cz ęś ci na terenie Czarnorzecko- Strzy żowskiego Parku Krajobrazowego. Czarnorzecko - Strzy żowski Park Krajobrazowy został utworzony w 1993 r. w celu ochrony i udost ępniania dla turystyki, wypoczynku i nauki unikatowej przyrody, naturalnie wykształconych krajobrazów oraz warto ści kulturowych fragmentów Pogórza Strzy żowskiego i Dynowskiego. Park ma charakter rolniczo - le śny. Powierzchnia parku w gminie Jasienica Rosielna wynosi 1 384 ha.W drzewostanach przewa ża jodła, a nast ępnie jodła i sosna zwyczajna. Osobliwo ści ą jest wyst ępowanie pi ętra regla dolnego, które jest typowe dla wy ższych pasm karpackich. Charakterystycznym elementem jest szeregpiaskowcowych wychodni skalnych malowniczo ukształtowanych przez erozj ę. Zasady gospodarowania na terenie Parku s ą okre ślone w Rozporz ądzeniach Wojewodów. W celu zabezpieczenia Parku przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewn ętrznych i ochrony warto ści estetycznych krajobrazu wokół Parku utworzono otulin ę. Park chroni i udost ępnia dla turystyki, wypoczynku i nauki unikaln ą przyrod ę, obejmuje tereny le żą ce na pograniczu Pogórza Strzy żowskiego i Dynowskiego. Najwy ższe partie Pogórzy wchodz ące w skład parku porastaj ą lasy bukowo-jodłowe, nale żą ce do regla dolnego - pi ętra charakterystycznego dla pasm beskidzkich.

29 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Jasienica Rosielna 107

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Charakterystycznym elementem krajobrazu parku jest mozaika pól uprawnych wynikaj ąca z rolniczo- le śnego charakteru parku i du żego rozdrobnienia gospodarstw. Park posiada wiele cennych zabytków: ko ściołów i cerkwi, zespołów dworskich, miejsc pami ęci narodowej. Aktywn ą form ą wypoczynku - poł ączonego z poznawaniem przyrody a tak że pi ękna krajobrazu parku, mo że by ć zwiedzanie ście żek przyrodniczych, tras rowerowych czy szlaków turystycznych. Stref ą ochronn ą parku stanowi Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu. Park ma charakter rolniczo - le śny. Grunty le śne i rolne stanowi ą ogółem 94,2% powierzchni Parku, przy czym lasy zajmuj ą 48,2% tej powierzchni.30

− Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu został utworzony w 1998 r. na mocy rozporz ądzenia Wojewody Kro śnie ńskiego Nr 10 z dnia 2 lipca 1998 r. w sprawie utworzenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa kro śnie ńskiego (Dz. Urz. Województwa Kro śnie ńskiego Nr 17 poz.22). Obszar ten wchodzi w skład spójnego ekologicznie systemu obszarów chronionych i umo żliwia ochron ę całego bogactwa naturalnego w jego pełnej ró żnorodno ści biologicznej. Dla zachowania wysokich walorów krajobrazowych oraz celem zapewnienia wzgl ędnej równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych w w/w rozporz ądzeniu okre ślono zasady gospodarowania na terenie obszaru chronionego krajobrazu. Obszar ten jest otulin ą dla Czarnorzecko-Strzy żowskiego Parku Krajobrazowego. Zajmuje powierzchni ę 9489 ha i znajduje si ę na terenie gmin: Brzozów, Domaradz, Haczów, Jasienica Rosielna, Korczyna, Kro ścienko, Wojaszówka. W gminie Jasienica Rosielna zajmuje powierzchni ę 1646 ha. W jego wschodniej cz ęś ci wyst ępuj ą skupiska cisa pospolitego, które obj ęto ochron ą w ramach rezerwatów „Cisy w Malinówce” i „Kretówki”. W drzewostanach przewa ża jodła , a nast ępnie jodła i sosna zwyczajna. Osobliwo ści ą jest wyst ępowanie pi ętra regla dolnego, które jest typowe dla wy ższych pasm karpackich. Charakterystycznym elementem jest szereg piaskowcowych wychodni skalnych malowniczo ukształtowanych przez erozj ę.

− Rezerwaty Rezerwat przyrody „Kretówki” „Kretówki” to rezerwat chroni ący bardzo cenn ą populacj ę cisa pospolitego. Zajmuje powierzchni ę 95,27 ha i znajduje si ę na terenie Gminy Jasienica Rosielna i Haczów. Został utworzony w 1959 roku. Naliczono tu ponad 460 drzew. Wiele z nich to egzemplarze wiekowe, maj ące niekiedy 250 lat i bardzo okazałe. Osi ągaj ą wysoko ść nawet 15 metrów, a najgrubszy ma 48 cm obwodu. Cisy rosn ą w lesie bukowo-jodłowym w małych grupach lub pojedynczo. W rezerwacie wytyczono ście żkę przyrodniczo-dydaktyczn ą. Cis pospolity wyst ępuje prawie w całej Europie. Najcz ęś ciej spotykany jest jednak w Karpatach, w lasach mieszanych z dominacj ą buka. Cisy osi ągaj ą wysoko ść od 18 do 20 metrów, rosn ą bardzo wolno, ale żyj ą bardzo długo, bo nawet tysi ąc i wi ęcej lat. To drzewa dwupienne, kwiaty m ęskie i żeńskie wyst ępuj ą na osobnych egzemplarzach (zdarzaj ą si ę przypadki obojnactwa). Drewno cisa jest twarde, spr ęż yste i odporne na gnicie. Od wieków było wi ęc cenione jako surowiec do wyrobu broni (łuków, kusz), a tak że mebli i przedmiotów domowego u żytku. Cała ro ślina jest truj ąca, z wyj ątkiem osnówki na nasionach, któr ą zjadaj ą ptaki. 31 − Pomniki przyrody: Na terenie podworskiego parku krajobrazowego zlokalizowane s ą liczne pomniki przyrody, ich rodzaje i poło żenie na terenie gminy przedstawiono w poni ższym zestawieniu: − lipa - obwód pnia 450 cm, wys. drzewa 25 m, wiek około 350 lat, rosn ąca w miejscowo ści Blizne, własno ść Parafii Rzymsko - Katolickiej, − 8 dębów - rosn ących w miejscowo ści Jasienica Rosielna, obwody pni od 275 - 360 cm, wysoko ść od 17 - 21 m, wiek około 250 lat, − 5 d ębów - rosn ących w miejscowo ści Jasienica Rosielna, obwody pni: 435cm, 350 cm,– 320 cm, 290 cm, 330 cm, wysoko ść 18 m, 22 m, 25 m, 18 m, 20 m, wiek od 250 do 400 lat, własno ść : mienie gminy,

30 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Jasienica Rosielna 31 http://www.zielonepodkarpacie.pl/obszary-chronione/rezerwaty-przyrody/kretowki/ 108

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− lipa - rosn ąca w miejscowo ści Jasienica Rosielna, obwód pnia 386 cm, wysoko ść 25 m, wiek około 300 lat, własno ść mienie gminy, − dąb szypułkowy - rosn ący w miejscowo ści Jasienica Rosielna nad rzek ą Rosieln ą, obwód pnia 400 cm, wysoko ść 26 m, wiek około 350 lat, własno ść mienie gminne, − dąb szypułkowy - obwód pnia 430 cm, wys. drzewa 20 m, wiek około 250 lat, rosn ący w miejscowo ści Blizne, własno ść Parafii Rzymsko - Katolickiej, − dąb szypułkowy - obwód pnia 410 cm, wys. drzewa 22 m, wiek około 450 lat, rosn ący w miejscowo ści Blizne obok budynku ko ścielnego, własno ść Parafii Rzymsko -Katolickiej, − 4 lipy drobnolistne - rosn ące w miejscowo ści Blizne na cmentarzu, obwody: 310 cm, 430 cm, 460 cm, 510 cm, wysoko ść : 17 m, 19 m, 18 m, 19 m, wiek około 300 - 450 lat, własno ść Parafii Rzymsko - Katolickiej. 32 − Dąb szypułkowy rosn ący w miejscowo ści Wola Jasienicka, obwód pnia 370 cm, wysoko ść 25 m, własno ść prywatna − Lipa rosn ąca w miejscowo ści Wola Jasienicka, obwód pnia 670 cm, wysoko ść 25 m, własno ść prywatna − 7 d ębów szypułkowych rosn ących w miejscowo ści Jasienica Rosielna wokół Ko ścioła, obwody pni 380-525 cm, własno ść Parafia Rzymsko-Katolicka. Źródła zanieczyszcze ń środowiska (powietrza, wód) w otoczeniu i mo żliwy wpływ na gmin ę: Z uwagi na brak aktualnego opracowania dotycz ącego zanieczyszczenia środowiska w Gminie Jasienica Rosielna, poni żej zamieszczono dane o stanie środowiska w województwie podkarpackim, które zostały zaczerpni ęte z opracowania: „ Ocena stanu środowiska w woj. podkarpackim”. Jako ść powietrza Z raportu WIO Ś za 2010 r. wynika, że w regionie zanieczyszczenia gazowe tj. dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek w ęgla, benzen i ozon osi ągały na terenie województwa niskie warto ści st ęż eń. Natomiast od kilku lat w regionie utrzymuje si ę du że zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM10. Problem stanowi ą pyły wydzielane przez gospodarstwa domowe. Ich najwi ększe st ęż enie pojawia si ę w okresie zimowym, sezonie grzewczym. W 2010 r. przekroczenie dopuszczalnego st ęż enia średniorocznego stwierdzone zostało w Jarosławiu (112% normy), Ja śle (110% normy), Mielcu (102% normy) i Przemy ślu (128% normy). Natomiast w Rzeszowie, Kro śnie i Nisku st ęż enie średnioroczne pyłu PM10 stanowiło 95-100% normy. Znacz ący wpływ na poziom zanieczyszczenia powietrza w regionie ma równie ż benzo(a)piren obecny w pyle zawieszonym PM10. Jego średnioroczne st ęż enia przekroczyły warto ść docelow ą we wszystkich punktach pomiarowych (Rzeszów, Nisko, Mielec, Przemy śl, Jasło, Jarosław, Krosno). Jako ść powietrza ma ogromy wpływ na zdrowie człowieka. Dwutlenek siarki niekorzystnie działa na drogi oddechowe i struny głosowe. Tlenek w ęgla powoduje ci ęż kie zatrucia, w niektórych przypadkach mo że prowadzi ć do śmierci organizmu. Niebezpieczne s ą pyły, zwłaszcza te najdrobniejsze, które mog ą prowadzi ć do zapalenia górnych dróg oddechowych, spowodowa ć choroby alergiczne, astm ę, a tak że nowotwory płuc, gardła, krtani. Szczególne niebezpiecze ństwo stwarza benzo(a)piren, zwi ązek o silnym działaniu rakotwórczym. Jako ść wód W 2010 r. Wojewódzki Inspektorat Środowiska obj ął monitoringiem 40 rzek i 2 zbiorniki zaporowe w 55 punktach pomiarowo-kontrolnych. W 2010 r. II klas ę jako ści wód, czyli dobry stan lub potencjał ekologiczny, okre ślono dla wód górnego biegu Jasiołki, Osławy, rzeki Kalniczka (zlewnia Osławy) oraz rzeki Wisłoki od uj ścia potoku Chotowskiego do Rzeki. Znaczn ą cz ęść wód rzecznych zaliczono do III klasy i okre ślono dla nich umiarkowany stan lub potencjał ekologiczny. Najmniej korzystnie, na poziomie IV klasy (stan/potencjał słaby) sklasyfikowane zostały wody w rzekach Mrowla, Ślączka i Stobnica, poło żonych w zlewni rzeki Wisłok. O wyniku klasyfikacji najcz ęś ciej decydowały elementy biologiczne, natomiast w przypadku wska źników fizykochemicznych - substancje biogenne (zwi ązki azotu i fosforu). W dwóch rzekach uchodz ących do Wisły: Mokrzyszówka i Trze śniówka stwierdzono wysokie zasolenie wód. Głównym źródłem zanieczyszcze ń wód powierzchniowych s ą ścieki komunalne, które w przypadku nieodpowiedniego oczyszczenia wnosz ą do wód takie substancje jak azot i fosfor. Wyst ępuj ące w nadmiernej ilo ści mog ą wpływa ć u człowieka na powstawanie chorób nowotworowych.

32 Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Jasienica Rosielna 109

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Hałas i pola elektromagnetyczne Głównym źródłem emisji hałasu do środowiska w województwie podkarpackim jest komunikacja drogowa. Najtrudniejsze warunki ruchu, wyst ępuj ą w du żych miastach oraz w mniejszych miejscowo ściach w rejonach przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich. W 2010 r. WIO Ś wykonał pomiary hałasu drogowego w Przemy ślu, Kro śnie i Strzy żowie. Pomiary wykonano ł ącznie w 12 punktach pomiarowo-kontrolnych. We wszystkich stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych w stosunku do funkcji spełnianej przez teren. Najwi ęcej przekrocze ń odnotowano w klasach: >5-10 dB i >10-15 dB. Hałas wywiera negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Mo że spowodowa ć m.in. uszkodzenie słuchu, zakłócenia mowy, bóle mięś ni i stawów, zaburzenia w przewodzie pokarmowym; wpływa na wcze śniejsze starzenie si ę i mo że skróci ć życie nawet o 12 lat. W 2010 r. WIO Ś w Rzeszowie przeprowadził badania poziomów pól elektromagnetycznych w 45 punktach pomiarowych zlokalizowanych w miejscach dost ępnych dla ludno ści na obszarach miejskich i wiejskich. Analiza wyników bada ń nie wykazała przekrocze ń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Najwi ększe średnie poziomy pól elektromagnetycznych wyst ępuj ą w du żych aglomeracjach, gdzie w tym samym czasie aktywnych jest wiele źródeł promieniowania.

110

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

8. Potencjał kulturowy Zachowane dziedzictwo materialne, duchowe i społeczne (intelektualne) Gminy Jasienica Rosielna stanowi jej potencjał kulturowy, który znacz ąco wpływa na rozwój społeczny i gospodarczy lokalnego środowiska. Poni żej zamieszczony opis identyfikuje analizowany potencjał gminy w poszczególnych sferach. 8.1. Dziedzictwo materialne W dziedzinie materialnej potencjał kulturowy Gminy Jasienica Rosielna obejmuje: − zabudowania sakralne, dworskie oraz parki podworskie, tj.: Miejsc Obiekt Datowanie Krótka charakterystyka obiektu Zdj ęcie obiektu owo ść

Świ ątynia fundacji Załuskich usytuowana na wzgórzu wśród drzew, w którym przepi ękne wn ętrze ko ścioła Barokowy, pokrywa iluzjonistyczna polichromia autorstwa Jana drewniany Tabi ńskiego wspaniale zharmonizowana ko ściół pw. z pó źnobarokow ą architektur ą świ ątyni. Niepokalanego 1770 r. Pami ątki jakie zachowały si ę po pierwszym Pocz ęcia jasienickim ko ściele to XV-wieczny dzwon z napisem Naj świ ętszej minuskułowym oraz murowana kaplica 1891 roku, Marii Panny Jasienica Rosielna Jasienica Rosielna która przylega do ko ścielnego ogrodzenia.

Źródło:http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&v iew=article&id=40&Itemid=18

111

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Dawniej własno ść rodu Załuskich, a nast ępnie Wysockich. Stanowi go zespół XVIII wiecznych ogrodów powstałych jako ogrody krajobrazowe w stylu angielskim o powierzchni 14ha. Dzisiaj nie pozostało zbyt wiele z zabudowa ń Park podworski XVIII w. dworskich, jedynie resztki kolumnowego portyku, piwnica rz ądcówka w której mie ści si ę obecnie Przedszkole oraz kilka wiekowych drzew pochodz ących przede wszystkim z II połowy XIX wieku i pocz ątku XX wieku, świadcz ą o dawnej świetno ści dworu.

Źródło: http://www.polskaniezwykla.pl/web/gallery/photo,254846.html

Wzniesiony w połowie XV wieku. Najwi ększym walorem tej zabytkowej świ ątyni jest wn ętrze a przede wszystkim polichromia pokrywaj ąca ściany przedstawiaj ąca tzw. "Liber - pauperum" (ksi ęgę ubogich) czyli obrazkowy przekaz biblijny dla ludzi nie wykształconych, która pochodzi z XVI-XVII

Pó źnogotycki wieku a jej najstarsze elementy to rok 1549. Oprócz ko ściół pw. polichromii warto zwróci ć uwag ę na cudown ą figur ę XV w. Wszystkich Matki Boskiej Łaski Pełnej z drewna lipowego Blizne Blizne Świ ętych nieznanego autorstwa z około 1500r. w bocznym ołtarzu oraz XVII-wieczny obraz Zwiastowania Naj świ ętszej Marii Panny Źródło: w głównym ołtarzu. Ko ściół w uznaniu wyj ątkowych http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=ar walorów historycznych i artystycznych w 2003 roku ticle&id=40&Itemid=18 został umieszczony na Li ście Światowego Dziedzictwa Naturalnego i Kulturalnego UNESCO.

112

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wotum dzi ękczynne po naje ździe Tatarów. Wzniesiona, w obecnym kształcie przez Kaplica pw. św. 1877 r. mieszka ńców Bliznego Michała w roku 1877 na miejscu zlikwidowanego klasztoru OO. Kapucynów.

Źródło: http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/18842,blizne-kaplica- sw--michala-archaniola.html

Na obelisku znajduje si ę tablica z nazwiskami poległych mieszka ńców tej miejscowo ści. Obelisk Pami ątkowy XX w. znajduje si ę w centralnej cz ęś ci miejscowego obelisk cmentarza upami ętniaj ąc pami ęć o tych, którzy polegli

Orzechówka za wolno ść naszej ojczyzny.

Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=a rticle&id=40&Itemid=18

113

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Jest zabytkowym elementem po małym ko ściółku, jaki stał na wzniesieniu Połom o wysoko ści 445 m Kapliczka św. 1819 r. n.p.m. Przy zej ściu od kapliczki w kierunku Piotra i Pawła południowym znajduje si ę tajemniczy głaz, na którym widnieje nieco niewyra źny napis „Tu poległ Tadeusz”.

Źródło: http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=a rticle&id=40&Itemid=18 Wola Jasienicka WolaJasienicka

Ma ona kształt słupa przeci ętego półkolist ą arkad ą, która zbudowana została na Połomi przez Rusinów w Kamienna połowa XIX 1875 roku a w roku 1986 dzwonnica stan ęła koło dzwonnica w. starego ko ścioła w Woli Jasienickiej i stoi tam do dnia dzisiejszego.

Źródło: http://zabytki-podkarpacie.pl/Kapliczka---Wola- Jasienicka_f_14_ido_538 Źródło: dane z Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna oraz na podstawie zasobów internetowych Kapliczki

Zasób zabytków b ędących świadectwem prywatnej pobo żno ści stanowi ą kapliczki budowane przez mieszka ńców gminy. Głównie s ą to kapliczki słupowe stawiane na postumencie; z jedn ą lub dwiema wn ękami, w których ustawiano rze źby/obrazy.

114

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Lp. Obiekt Datowanie Lokalizacja k. ko ścioła Blizne 1. Kapliczka - murowana 1875-1899 dgr. 3552/1 k. budynku 46 Blizne 2. Kapliczka - murowana 1930 dgr. 2080/1 k. budynku 126 Blizne 3. Kapliczka - murowana 1920 dgr. 2755 k. budynku 319 Blizne 4. Kapliczka - kamienna 1875-1899 dgr. 3304 k. budynku 322 Blizne 5. Kapliczka - kamienna 1875-1899 dgr. 5925/1 k. sklepu Blizne 6. Kapliczka - murowana 1875-1899 dgr. 1745 k. budynku 530 Blizne 7. Kapliczka - murowana 1888 dgr. 8170/1 k. budynku 520 Blizne 8. Kapliczka - murowana 1930 dgr. 8112/1 k. budynku 325 Blizne 9. Kapliczka - murowana 1937 dgr. 5923/1 k. budynku 72 Blizne 10. Kapliczka - murowana 1910 dgr. 2649 Przy drodze powiatowej – mała strona 11. Kapliczka - murowana 1934 Dgr. 2982 k. ko ścioła 37 Jasienica Rosielna 12. Kaplica Matki Bo żej - murowana 1891 dgr. 784 k. budynku 42 Jasienica Rosielna 13. Kapliczka - kamienna 1918 dgr. 1446 k. budynku 147 Jasienica Rosielna 14. Kapliczka - kamienna 1890-1910 dgr. 2801 k. budynku 154 Jasienica Rosielna 15. Kapliczka - murowana 1850-1899 dgr. 2637 k. budynku 167 Jasienica Rosielna 16. Kapliczka - kamienna 1850-1899 dgr. 3412/3 k. budynku 199 Jasienica Rosielna 17. Kapliczka - kamienna 1890-1910 dgr. 1325/2 Naprzeciw Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 18. Kapliczka - kamienna 1875-1899 dgr. 1181/2 k. budynku 352 Jasienica Rosielna 19. Kapliczka - kamienna 1890-1910 dgr. 501 k. budynku 462 Jasienica Rosielna 20. Kapliczka - kamienna 1900 dgr. 1832 21. Kapliczka MB Bolesnej - kamienna 1650-1860 Droga do Orzechówki, ok. 200 m od cmentarza 22. Kapliczka - kamienna 1875-1899 obok szkoły Jasienica Rosielna

115

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

dgr. 1350/1

23. przy drodze na Płosin ę Doln ą Kapliczka - kamienna 1875-1899 dgr. 488/2 24. k. budynku 30 Jasienica Rosielna Kapliczka św. Floriana - murowana 1775-1825 dgr. 1423 25. k. budynku 411 Jasienica Rosielna Kapliczka - kamienna 1890-1910 dgr. 372 26. przy drodze krajowej Nr 9 – Płosina Kapliczka - murowana 1875-1899 dgr. 383/2 27. k. budynku 39 Jasienica Rosielna Kapliczka - kamienna 1789-1886 dgr. 869 28. k. budynku 406 Jasienica Rosielna Kapliczka - kamienna 1867 dgr. 971/1 29. k. budynku 450 Jasienica Rosielna Kapliczka - kamienna 1850-1890 dgr. 1841/1 30. k. budynku 80 Wola Jasienicka Kapliczka - murowana 1775-1825 dgr. 339 31. k. budynku 49 Wola Jasienicka Kapliczka - kamienna 1872 dgr. 1883 32. obok starego ko ścioła Wola Jasienicka Kapliczka – dzwonnica- murowana 1875 dgr. 844 33. przy drodze do Woli Komborskiej Kapliczka - kamienna 1890-1910 dgr. 338 34. k. budynku 149 Wola Jasienicka Kapliczka - kamienna 1930 dgr. 1483 35. k. budynku 9 Wola Jasienicka Kapliczka - kamienna 1910 dgr. 1497 36. k. budynku 121 Wola Jasienicka Kapliczka - kamienna 1934 dgr. 839 37. k. budynku 36 Wola Jasienicka Kapliczka - kamienna 1880 dgr. 1497 38. k. budynku 89 Wola Jasienicka Kapliczka - kamienna 1820 dgr. 1767 39. Szczyt Góry Połom Kapliczka - kamienna 1819 dgr. 1497 40. Droga Orzechówka – Jasienica (przed drog ą na Podlesie) Kapliczka - kamienna 1850-1899 dgr. 1102/2 41. k. budynku 156 Orzechówka Kapliczka - kamienna 1850-1899 dgr. 1096/4 42. k. budynku 164 Orzechówka Kapliczka - kamienna 1927 dgr. 1259/1 43. Kapliczka - kamienna 1918 k. budynku 40 Wola Jasienicka

116

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

dgr. 1877 44. Orzechówka – środek Kapliczka - kamienna 1915-1920 dgr. 1894 45. Orzechówka – Zagórze ( w polach) Kapliczka - kamienna 1870-1890 dgr. 2964/2 46. przy drodze gminnej Orzechówka – Miasteczko Kapliczka - kamienna 1905 dgr. 1605 47. przy drodze gminnej Orzechówka – Miasteczko Kapliczka - kamienna 1940 dgr. 1482 48. przy drodze gminnej Orzechówka – Podlesie Kapliczka - kamienna 1962 dgr. 291/1 49. k. budynku 196 Orzechówka Kapliczka - kamienna 1930 dgr. 155/1 50. k. budynku 273 Orzechówka Kapliczka - kamienna 1926 dgr. 794 51. k. budynku 271 Orzechówka Kapliczka – kamienno-murowana 1800 dgr. 787 52. naprzeciw budynku nr 251 w Orzechówce Kapliczka św. Floriana - kamienna 1750 dgr. 868 53. Przy drodze gminnej Orzechówka - Dół Widacz Kapliczka - kamienna 1880 dgr. 771 54. k. budynku 213 Orzechówka Kapliczka - kamienna 1879 dgr. 378/2 55. Droga Orzechówka - Zagórze Kapliczka - kamienna 1960 dgr. 2799/2 56. k. budynku 310 Orzechówka Kapliczka - kamienna 1946 dgr. 2003

117

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Budownictwo drewniane W Gminnej Ewidencji Zabytków (GEZ) gminy Jasienica Rosielna uj ętych zostało 89 obiektów drewnianych budownictwa mieszkalnego i gospodarczego: Blizne-71, Jasienica Rosielna-11, Orzechówka-6, Wola Jasienicka-1. Zasób drewnianego budownictwa mieszkalnego i gospodarczego gminy Jasienica Rosielna jest jeszcze ci ągle poka źny, chocia ż z roku na rok ulega uszczupleniu. Przyczyn ą tego – w przypadku gminy Jasienica Rosielna - stosunkowo powolnego procesu są rozbiórki starych budynków czy ich znaczne przekształcanie podczas remontów. Inna przyczyna prowadz ąca w ostateczno ści do rozbiórki obiektów lub - stosunkowo rzadko - do pozostawienia ich nieuchronnemu losowi tj. zniszczeniu to brak użytkownika i wynikaj ący z tego brak dbało ści o stan budynków. Obserwuj ąc to zjawisko od wielu lat mo żna stwierdzi ć, że jest to z wielu wzgl ędów proces nieuchronny i nieunikniony, wobec którego stajemy bezradni i praktycznie jedyn ą szans ą na przetrwanie pami ęci o lokalnych, ludowych tradycjach budowlanych jest przenoszenie najciekawszych przykładów tego budownictwa do istniej ących skansenów, tworzenie lokalnych miniskansenów, dokumentacja istniej ącego jeszcze zasobu w postaci kart ewidencyjnych czy nawet w najprostszej formie dokumentowania – fotografii. Drewniane budownictwo mieszkalne (tak ludowe jak i ponadregionalne) gminy Jasienica Rosielna charakteryzuje si ę du żą ró żnorodno ści ą tak w zakresie rozplanowania jak i bryły i formy. Obok najprostszych układów jednotraktowych: sie ń-izba, izba-sie ń-komora, izba-sie ń-komora-stajnia, poprzez półtoratraktowe izba-sie ń-komora i stajnia, zagrody jednobudynkowe, po układy dwutraktowe. Na całym obszarze gminy zachowały si ę wolnostoj ące budynki gospodarcze - głównie stodoły, rzadziej spichlerze i stajnie. Bardzo licznie wyst ępuj ą one w Bliznem. W zdecydowanej wi ększo ści posiadaj ą one konstrukcj ę zr ębow ą. Szczególnie interesuj ące s ą tutaj stodoły wyst ępuj ące w kilku typach. Wie ś Orzechówka słyn ęła z wyst ępuj ących w jej krajobrazie wiatraków, słu żą cych do mielenia zbo ża. Zacz ęto je budowa ć na pocz ątku XX wieku. Znajdowały si ę przy ka żdym zasobniejszym gospodarstwie. Wiatraki z Orzechówki posiadały konstrukcj ę szkieletow ą, szalowan ą deskami. Charakterystyczn ą ich cech ą było umieszczanie wysoko, nieraz tu ż pod wałem, belki, która przenosiła ci ęż ar całego budynku na wkopanego w ziemi ę „króla”. Wn ętrze budynku posiadało jedn ą kondygnacj ę. Kamienie żarnowe umieszczone były na wysoko ści około jednego metra. Obecnie na terenie wsi znajduje si ę jeden obiekt tego typu.33 Wykaz zabytków architektury zamyka si ę liczb ą170obiektów z czego tylko 9 zostało wpisanych do Rejestru Zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, ich wykaz prezentuje poni żej zamieszczona tabela.

Zabytki zlokalizowane w Gminie Jasienica Rosielna wpisane do rejestru zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Numer w Obiekt Miejscowo ść wojewódzkim Numer dgr. Datowanie rej. zabytków A-62 z Kościół parafialny p.w. Wszystkich 27.11.1952 2 poł. Blizne 3552/3 Świętych A-1297 XV,XVII,XIX 01.12.2014 A-329 z 20.03.1995 Plebania, ob. wikarówka Blizne 3552/1 XVIII A-1254 03.06.2014 A-329 z 20.03.1995 Spichlerz (lamus) Blizne 3552/1 k. XVIII A-1254 03.06.2014 A-329 z 20.03.1995 Szkoła parafialna i organistówka Blizne 3552/2 1866 A-1254 03.06.2014

33 Adamski, J.F. Brzozów i powiat brzozowski. Krosno: Roksana. 2002. s. 163 118

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

A-329 z 20.03.1995 Stodoła Blizne 3552/1 XIX A-1254 03.06.2014 A-330 z Kaplica p.w. św. Michała Archanioła Blizne 6999/2 1877 20.03.1995 A-64 z Kościół parafialny p.w. Jasienica 27.11.1952 784 1770 Niepokalanego Poczęcia NMP Rosielna A-1290 26.11.2014 Jasienica A-166 z 10. 07. Kostnica na cmentarzu parafialnym 811/2 k.XIX Rosielna 2006 Jasienica A-13 z Park dworski 568 XVIII-XIX Rosielna 19.07.2000 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 8.2. Dziedzictwo duchowe Według akt wizytacyjnych biskupów przemyskich, na wzgórzu Świ ętego Michała, przez miejscowych nazywane Michałkiem, za czasów swojego proboszczowania w Bliznem (1670-1684), ks. Józef Nałogowski wybudował kaplic ę pw. św. Michała. Miało to by ć wotum za cudowne ocalenie w tym miejscu sze ść dziesięciu mieszka ńców Bliznego wzi ętych w jasyr, podczas najazdu tatarskiego w 1624 r. Tatarów miało przep ędzi ć liczne wojsko, zjawiaj ące si ę w białych szatach. Wydarzenie to wi ązało si ę z blisko ści ą uroczysto ści św. Michała, st ąd wiara w Jego duchow ą tu obecno ść i obron ę. Od tego czasu, wzgórze bliznie ńskie stało si ę miejscem kultu św. Michała, W doroczne jego świ ęto odprawiano uroczyst ą Sum ę z wystawieniem Naj świ ętszego Sakramentu i procesj ą eucharystyczn ą. W nabo żeństwach tych uczestniczyli zazwyczaj mieszkańcy wszystkich okolicznych wiosek. W połowie XVIII w., kaplica zbudowana z drewna jodłowego wymagała remontu. Powiadomiony o tym biskup przemyski Wacław Hieronim Sierakowski, podj ął własny patronat nad wzgórzem św. Michała. Polecił rozebra ć dotychczasow ą kaplic ę, a na jej miejscu wystawił murowan ą świ ątyni ę pw. Zjawienia Świ ętego Michała Archanioła. Kapucyni z Krosna przej ęli murowany ko ściół i drewniane zabudowania w 1760 r., jako klasztorn ą rezydencj ę. W 1768 r. przygotowali wybudowan ą świ ątyni ę do konsekracji. W 1778 r. rezydencj ę na Michałku obsługiwało pi ęciu kapłanów zakonnych i trzech braci. W 1788 r. nast ąpiła kasata zakonu, zarz ądzon ą przez austriacki urz ąd - cyrkuł sanocki. Kapucy ńska rezydencja w Bliznem istniała zaledwie 28 lat i od strony lokalizacji wi ązała si ę z niefortunn ą decyzj ą władz ko ścielnych. Usytuowana na górze, oddalona kilometrami od najbli ższych miejscowo ści, była bardziej podobna do dawnych eremów, ani żeli do klasztoru, którego zakonnicy - zgodnie ze swoimi regułami - mieli pracowa ć duszpastersko w środowiskach miejskich. Dzisiaj na miejscu bliznie ńskiego klasztoru stoi murowana kaplica pw. św. Michała. Zbudował j ą w 1877 r. miejscowy proboszcz ks. Józef Januszkiewicz. Zarówno w dniu odpustu, jak i w innym czasie zmierzaj ą ku niej liczni wierni. Ułatwieniem jest asfaltowa droga wiod ąca z Bliznego do Golcowej, okr ąż aj ąca michałkow ą gór ę.34 Na górze Połomi w Woli Jasienickiej zbudowano świ ątyni ę, do dzi ś w ludowej tradycji zwan ą cerkwi ą. Prawdopodobnie była ona pod wezwaniem Św. Piotra i st ąd druga nazwa góry, powszechnie u żywana przez mieszka ńców Woli czy s ąsiedniej Jasienicy - Świ ęty Pieter. Mo żliwe te ż, że przekonanie o istnieniu cerkwi na Połomi wzi ęło si ę z faktu, że do pocz ątku XV w., kiedy to okolice Jasienicy po raz pierwszy wzmiankowane s ą w dokumentach, na Woli Jasienickiej mieszkali Rusini, którzy przecie ż jeszcze do 1945 zamieszkiwali pobliskie wsie takie jak Krasna czy W ęglówka. Na miejscu cerkwi ludzie postawili najprawdopodobniej drewnian ą kaplic ę, ju ż w obrz ądku rzymsko-katolickim, jako że po przyj ęciu prze Mieszka I chrztu od niemieckich dostojników ko ścielnych, mnisi metodia ńscy zostali przep ędzeni. Kaplica drewniana jednak nie oparła si ę próbie czasu. W 1819 Stanisław Świerk, bogaty chłop mieszkaj ący u podnó ża Połomi, ufundował kamienn ą kaplic ę słupow ą. Została ona wykonana przez słyn ących z kunsztu miejscowych kamieniarzy, a kamie ń pozyskano na miejscu, na szczycie góry. Bardzo mo żliwe, że to od tego trudnego rzemiosła góra swoj ą nazw ę wzi ęła. Kaplica stoi do dzi ś, podobnie jak do dzi ś dnia, w pierwszy dzie ń Wielkanocy na szczycie góry odprawia si ę modły za pierwszych mieszka ńców Woli, według tradycji zmarłych na zaraz ę a maj ących spoczywa ć na cmentarzu poni żej szczytu Połomi. Przy starodawnej kaplicy słupowej ustawiono współczesn ą ju ż rze źbę Św. Piotra, wykonan ą przez Tadeusza Śnie żka, lokalnego kamieniarza i rze źbiarza która

34 http://www.niedziela.pl/artykul/45523/nd/zdjecia 119

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

w doskonały sposób udowadnia że budowanie nowego wcale nie musi odbywa ć si ę kosztem niszczenia reliktów przeszło ści, a wr ęcz przeciwnie, nowe i stare mo że wspaniale si ę uzupełnia ć i współgra ć ze sob ą.35 Żydzi mieszkali w Jasienicy Rosielnej prawdopodobnie ju ż w momencie uzyskania przez miejscowo ść praw miejskich (1727 r.). W 1765 r. było ich w miasteczku 58. Nale żeli wówczas do kahału rymanowskiego. W kolejnych latach ich liczba si ę zwi ększała: w 1785 r. do 115, a w 1835 r. – 214 Żydów. W połowie XIX w. tutejsi Żydzi mieli własn ą gmin ę wyznaniow ą, do której nale żeli m.in. ich współwyznawcy z Domaradza. W miasteczku istniała bożnica i cmentarz. W 1870 r. jasienicka gmina żydowska liczyła 870 osób. Posiadała własn ą szkoł ę i dwóch rabinów. Natomiast w samym miasteczku odnotowano 10 lat pó źniej 600 Żydów na ogóln ą liczb ę 1379 mieszka ńców. W 1900 r. gmina żydowska liczyła 1118 osób, co stanowiło najwi ększy odsetek w historii miasteczka. Pó źniej, mimo wzrostu liczby mieszka ńców Jasienicy do 2090 osób, Żydów ubywało i w 1921 r. mieszkało ich tam tylko 479. W 1929 r. było tu 7 wyszynków, w tym 5 w r ękach żydowskich. Do 1939 r. liczebno ść gminy żydowskiej wzrosła do 520 osób. Proces rozwoju gminy został zahamowany wraz z wybuchem II wojny światowej. W latach 1939–1940 Niemcy przesiedlili do Jasienicy Rosielnej cz ęść Żydów z Krosna. W czerwcu 1942 r. utworzyli dla nich getto. Około 40 Żydów jasienickich przez pewien czas pracowało przy budowie fortyfikacji koło Dynowa. Młodzi żydowscy męż czy źni z Jasienicy pracowali równie ż w niemieckich nazistowskich obozach pracy w Ja śliskach i w Płaszowie. W getcie znale źli si ę tak że Żydzi z Bliznego, Domaradza, Golcowej, Gwo źnicy, Orzechówki, Wesołej i Woli Jasienickiej (ł ącznie ok. 1500 osób). Likwidacja getta rozpocz ęła si ę 11.08.1942 r.: gestapowcy z Krosna wspomagani przez oddział policji ukrai ńskiej otoczyli rankiem Jasienic ę, Żydzi zostali wyp ędzeni z domów. W czasie akcji zastrzelono 7 z nich. Po dokonaniu selekcji grup ę zdrowych i silnych m ęż czyzn wywieziono samochodami do stacji kolejowej w Kro śnie, sk ąd wywieziono ich do Krakowa–Podgórza. Młode Żydówki i starsze dzieci wywieziono samochodami do stacji kolejowej Iwonicz. Starców, kobiety i dzieci rozstrzelano na miejscowym cmentarzu żydowskim. Zgin ęły wówczas 624 osoby. Ciała pomordowanych pochowano we wspólnej mogile. Niemcy zniszczyli równie ż bó żnic ę oraz cmentarz żydowski, na którym nie pozostała ani jedna macewa. 36 8.3. Dziedzictwo społeczne Gmina Jasienica Rosielna ma swój wkład w dorobek krajowej kultury. Świadczy ć mog ą o tym tak wybitne postacie w swych dziedzinach jak np.: Imi ę i nazwisko Działalno ść Sztuka Franciszek Krzysik (Krzysikiewicz) artysta malarz Kazimierz Gustaw Zemła artysta rze źbiarz, pedagog Stanisław Tabisz malarstwo Tadeusz Śnie żek rze źba w kamieniu Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 8.4. Instytucje kultury Organizatorem życia kulturalnego w gminie jest Gminny O środek Kultury w Jasienicy Rosielnej usytuowany w parku gminnym. Jednostka posiada trzy placówki filialne w Bliznem, Orzechówce i Woli Jasienickiej. Do głównych zada ń O środka Kultury nale ży: 1) prowadzenie wielokierunkowej działalno ści w zakresie kultury, edukacji kulturalnej i wychowania przez sztuk ę poprzez: a) organizowanie wystaw artystycznych i wernisa ży, b) organizowanie przedstawie ń teatralnych, koncertów, projekcji filmów, c) organizowanie i wspieranie imprez artystycznych i rozrywkowych, d) prowadzenie zaj ęć i warsztatów artystycznych oraz kół zainteresowa ń, e) prowadzenie i organizowanie działalno ści zespołów muzycznych, tanecznych i folklorystycznych,

35 http://karpacko.blogspot.com/2012/04/poom-gora-pamieci.html 36 http://www.sztetl.org.pl/pl/article/jasienica-rosielna/5,historia/ 120

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

f) tworzenie, udost ępnianie i dokumentowanie dóbr i warto ści kultury, g) edukacj ę kulturaln ą i wychowanie przez sztuk ę, h) sprawowanie opieki nad zabytkami, i) tworzenie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz zainteresowania wiedz ą i sztuk ą, j) tworzenie warunków dla rozwoju folkloru, a tak że r ękodzieła ludowego i artystycznego, k) rozpoznawanie, rozbudzanie i zaspokajanie potrzeb oraz zainteresowa ń kulturalnych, l) upowszechnianie wiedzy o kulturze, w tym o kulturze regionalnej, 2) prowadzenie spraw z zakresu turystyki, rekreacji i sportu: a) współdziałanie z instytucjami zwi ązanymi ze sportem i kultur ą fizyczn ą w rozwijaniu i zaspokajaniu potrzeb mieszka ńców gminy b) popularyzacja, rozwój i upowszechnianie kultury fizycznej, turystyki i rekreacji ruchowej, c) udzielanie pomocy organizacyjnej animatorom kultury, organizacjom społecznym i stowarzyszeniom w przeprowadzaniu imprez o charakterze kulturalno – sportowym i rekreacyjnym; 3) promocj ę kultury Gminy Jasienica Rosielna i lokalnych twórców kultury poprzez: a) organizacj ę i udział w wystawach promocyjnych, b) prowadzenie działalno ści wydawniczej, opracowywanie i rozpowszechnianie materiałów promocyjnych, c) promowanie przedsi ęwzi ęć na terenie gminy zwi ązanych z rozwojem gospodarczym. Zasoby ludzkie GOK-u tworz ą: − Dyrektor GOK – Jan Winiarski, − Główny Ksi ęgowy – Konrad Szarek.

Gminna Biblioteka Publiczna (GBP) w Jasienicy Rosielnej

Źródło: http://rzeszow.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_podkarpackie/portrety_gmin/brzozowski/jasienica_rosielna.pdf

Gminna Biblioteka Publiczna działa na podstawie Statutu Gminnego O środka Kultury w Jasienicy Rosielnej (Uchwała Gminnej Rady Narodowej nr XXII/72/83 z dnia 04 marca 1983 r. w sprawie nadania statutu Gminnemu O środkowi Kultury w Jasienicy Rosielnej z pó źn. zm.). Biblioteka Publiczna funkcjonuje strukturach GOK-U i pełni rol ę biblioteki gminnej. Organizatorem Biblioteki jest Gmina Jasienica Rosielna. Nadzór nad Bibliotek ą sprawuje Wójt Gminy Jasienica Rosielna. Nadzór merytoryczny w zakresie realizacji przez Bibliotek ę zada ń zwi ązanych z jej współdziałaniem w ogólnokrajowej sieci bibliotecznej sprawuje Miejska Biblioteka Publiczna w Brzozowie realizuj ąca zadania biblioteki powiatowej. Do szczegółowego zakresu działania Biblioteki nale ży: 1) gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych, 2) obsługa u żytkowników, przede wszystkim udost ępnianie zbiorów oraz prowadzenie działalno ści informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorach własnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej, a tak że współdziałanie z archiwami w tym zakresie, 3) prowadzenie działalno ści bibliograficznej, dokumentacyjnej, naukowo-badawczej, edukacyjnej i popularyzatorskiej,

121

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4) udost ępnianie zbiorów na miejscu, wypo życzanie na zewn ątrz, prowadzenie wymiany mi ędzybibliotecznej, 5) organizowanie czytelnictwa i udostępnianie materiałów bibliotecznych mieszka ńcom Gminy, 6) współdziałanie z innymi bibliotekami i instytucjami kultury w zakresie rozwijania czytelnictwa i zaspokajania potrzeb o światowych i kulturalnych społeczno ści Gminy, 7) tworzenie i udost ępnianie baz danych katalogowych, bibliograficznych i faktograficznych, 8) organizowanie i prowadzenie ró żnych form pracy z czytelnikiem, słu żą cych popularyzacji ksi ąż ki, sztuki i nauki oraz upowszechnianiu dorobku kulturalnego gminy.

Muzeum Parafialne w Bliznem Wła ścicielem/organizatorem Muzeum jest Parafia rzymsko-katolicka p.w. Wszystkich Świ ętych w Bliznem. Muzeum mie ści si ę w drewnianej wikarówce - zbudowanej przed 1699 r. i posiada w swoich zbiorach przedmioty pochodz ące z drewnianego ko ścioła pw. Wszystkich Świ ętych w Bliznem. Znajduje si ę tam ponadto r ękopis "Willa Blizne episcopalis visitatia 1745". W obej ściu pleba ńskim zachował si ę budynek gospodarczy wzniesiony około połowy XIX wieku, drewniany, o konstrukcji sumikowo-łątkowej, kryty słom ą. W cz ęś ci północnej wozownia. Ciekawymi przykładami drewnianego budownictwa s ą tak że: szpital dla ubogich z połowy XIX wieku oraz wybudowana w 1866 roku szkoła parafialna. Izba Pami ęci przy Zespole Szkół Jasienicy Rosielnej Obiekt oddano do u żytku w 2010 roku. W swoich zbiorach posiada wiele przedmiotów kultu religijnego pochodz ących z Ko ścioła Parafialnego w Jasienicy Rosielnej, a tak że wiele przedmiotów u żytku codziennego. Organizacje pozarz ądowe Na terenie Gminy Jasienica Rosielna działa 7 organizacji pozarz ądowych (stan na 30.06.2014), a s ą to: − Stowarzyszenie Kobiet "GOSPOSIADA' w Jasienicy Rosielnej; − Towarzystwo Rozwoju i Promocji Jasienicy Rosielnej; − Stowarzyszenie Kobiet w Orzechówce; − Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi Orzechówka; − Stowarzyszenie pn. Chór Parafialny "SONATA' w Bliznem; − Stowarzyszenie "Antidotum" w Bliznem; − Stowarzyszenie Przyjaciół Bliznego. 37 Zespoły artystyczne Od wielu lat w Gminnym O środku Kultury działa zespół teatralny Feniks, maj ący na swoim koncie wiele spektakli o charakterze religijnym. Za spraw ą Jana Winiarskiego Dyrektora Gminnego O środka Kultury, została utworzona kapela ludowa Bli źnianie . Kapela stanowi opraw ę muzyczn ą w ró żnego rodzaju imprezach okoliczno ściowych nie tylko na terenie gminy Jasienica Rosielna. Dzi ęki swemu zaanga żowaniu jej członkowie staraj ą si ę aby prezentowane utwory stanowiły odzwierciedlenie rodzimego folkloru. 38 Pierwotny skład kapeli stanowiło 11 osób, w tym 7 instrumentalistów i 4 śpiewaczki. Kapela powstała w 2006 roku i miała okazje wyst ępowa ć mi ędzy innymi na: Zje ździe Kapel ludowych w powiecie brzozowskim, Muzykowaniu Kapel Pogranicza w Iwoniczu-Zdroju, Do żynkach Powiatowych i Parafialnych oraz wielu imprezach lokalnych: Piknikach Rodzinnych, Dniu Babci i Dziadka, Kiermaszach Sztuki Ludowej, a nawet prowadzi ć orszak prymicyjny. W 2008 roku zespół nagrał pierwsz ą płyt ę w studio nagraniowym Radia Rzeszów. Od tamtej pory kapela bierze udział w plebiscycie kapel ludowych Radia Rzeszów, w którym przewa żnie zajmuje

37 http://www.powiatbrzozow.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=196&Itemid=109 38 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=13&Itemid=14 122

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

miejsce w pierwszej dziesi ątce po śród 80 innych kapel z Podkarpacia. Kapela Bli źnianie bazuje głównie na pie śniach pochodz ących z przekazu ustnego: od rodziców lub dziadków. 39

39 http://cit.muzeum.brzozow.pl/?page_id=1187 123

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

9. Potencjał turystyczny Poszczególne miejscowo ści Gminy Jasienica Rosielna charakteryzuj ą si ę wieloma walorami poprzez pi ękn ą panoram ę, cenne zabytki a przede wszystkim szlaki turystyczne, które sprzyjaj ą wyprawom rowerowym i pieszym w ędrówkom.

Na atrakcyjno ść turystyczn ą Gminy Jasienica Rosielna składaj ą si ę:

− urozmaicona rze źba terenu i stosunkowo czyste środowisko, − tereny chronione, − du że kompleksy le śne, ciekawa i ró żnorodna flora i fauna, − czyste rzeki i potoki, − warto ściowe zabytki. Walory antropogeniczne (kulturowe) Celem ruchu turystycznego s ą zlokalizowane w Gminie Jasienica Rosielna elementy kultury materialnej i duchowej (zabytki, folklor, obiekty kultury narodowej), tj.: − drewniany ko ściół pw. Niepokalanego Pocz ęcia Naj świ ętszej Marii Panny z 1770r. w Jasienicy Rosielnej, − park podworski w Jasienicy Rosielnej, − Izba Pami ęci przy Zespole Szkół Jasienicy Rosielnej, − drewniany pó źnogotycki ko ściół pw. Wszystkich Świ ętych z połowy XV wieku w Bliznem, − kaplica pw. św. Michała w Bliznem, − Muzeum Parafialne w Bliznem − kapliczka św. Piotra i Pawła z 1819 r. w Woli Jasienickiej, − kamienna dzwonnica z około połowy XIX wieku. Infrastruktura turystyczna Obiekty oraz urz ądzenia turystyczne, które maj ą na celu słu żenie przyje żdżaj ącym do Gminy Jasienica Rosielna turystom - zaspokajaniu ich potrzeb zwi ązanych z biern ą oraz aktywn ą turystyk ą, tzw. infrastruktur ę turystyczn ą tworz ą: • baza noclegowa: Wyszczególnienie Adres Ilo ść miejsc noclegowych Agro - Jasienica Rosielna Lucyna Białek Jasienica Rosielna 339 16 Agroturystyka Gertruda Golis Orzechówka 104 10 Agroturystyka Dorota Le śniak Jasienica Rosielna 95 8 Agroturystyka Krystyna Zych Orzechówka 172 10 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna • baza gastronomiczna: − BAR GESTA w Jasienicy Rosielnej, − BAR „Nocne życie” w Bliznem. • obiekty sportowe i rekreacyjne: − basen kryty: Zespół Szkół w Bliznem, − Orlik w Jasienicy Rosielnej, − Orlik w Bliznem, − Orlik w Orzechówce, − boisko wielofunkcyjne w Woli Jasienickiej, − plac zabaw przy Przedszkolu w Bliznem, − plac Zabaw w Parku w Jasienicy Rosielnej, − plac Zabaw przy Szkole Podstawowej w Woli Jasienickiej,

124

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− zbiornik retencyjny w Bliznem, − plac zabaw Orzechówka, − stadion Park Gminny Jasienica. Dwucz ęś ciowy zbiornik retencyjny w miejscowo ści Blizne został oddany do u żytku w maju 2001 roku. Powierzchnia zbiornika górnego wynosi 2,8 ha, za ś dolnego 8,66 ha. W zalewie wyst ępuj ą nast ępuj ące gatunki ryb: karpie, liny, karasie, jazie, płocie, okonie i szczupaki. Zarz ądc ą zbiornika retencyjnego jest Podkarpacki Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Rzeszowie za ś administratorem Gmina Jasienica Rosielna. Zbiorniki s ą doskonałym miejscem łowiskowym. 40

• szlaki turystyczne: W Pogórzu Dynowskim istnieje wiele nie oznaczonych tras turystycznych. Najciekawsze z nich to pasmo wzgórz ci ągn ących si ę od Brzozowa przez Parnas, Michałek, Chyb do Domaradza a tak że trasa prowadz ąca przez Brzozów (Brzozów Zdrój), Orzechówk ę, Jasienicę Rosieln ą, Wol ę Jasienick ą a ż do Odrzykonia. Kolejna trasa to malownicza ście żka na Gór ę Św. Michała w miejscowo ści Blizne. To idealne miejsce dla osób ceni ących sobie spokój i cisz ę a krajobraz roztaczaj ący si ę ze szczytu góry na dolin ę rzeki Stobnicy to jedno z nielicznych miejsc posiadaj ących pi ękn ą panoram ę nie tylko na wie ś Blizne ale tak że na pobliskie miejscowo ści. W Jasienicy Rosielnej biegnie ście żka ł ącz ąca najbardziej atrakcyjne miejsca tej miejscowo ści. Wędruj ąc tras ą poprzez miejscowy kirkut z mogił ą ofiar z okresu II wojny światowej, park podworski z okazami drzew pomnikowych i ruinami dworu Wysockich, ko ściół parafialny z 1770 roku oraz zagajnik le śny z naturalnym zastoiskiem wodnym i bogata ro ślinno ści ą. Wola Jasienicka to nie tylko teren Czarnorzecko-Strzy żowskiego Parku Krajobrazowego, przez który wiedzie urokliwa trasa rezerwatu "Prz ądki" i zamku "Kamieniec", ale równie ż na szczycie wzgórza „Połom” w tej miejscowo ści znajduje si ę wspaniała kapliczka a pi ękny widok jaki rozpo ściera si ę na cał ą wie ś i okolice. Szlak Architektury Drewnianej Jedn ą z najwi ększych i najbardziej atrakcyjnych pod wzgl ędem historycznym tras turystycznych przechodz ących przez region brzozowski to Szlak Architektury Drewnianej licz ący 134 km. Trasa nr I ukazuje nam w powiecie Brzozów pi ękne obiekty zabytkowe jako najstarsze zachowane ko ścioły drewniane charakteryzuj ące si ę wybitnymi walorami architektonicznymi. Przebieg trasy zaczyna si ę w Kro śnie i biegnie poprzez miejscowo ści: Bonarówka, Lutcza, Golcowa, Domaradz, Jasienica Rosielna, Blizne, Humniska, Jabłonka, Dydnia, Ja ćmierz, Trze śniów, Haczów, Targowiska, Rymanów- Zdrój, Królik Polski, Bałucianka, Klimkówka, Iwonicz-Zdrój, Iwonicz, Rogi, Wietrzno i Wrocanka. Jednak

40 http://www.wedkuje.pl 125

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

pocz ątek trasy w powiecie Brzozowskim zaczyna si ę od Golcowej – Ko ściół parafialny pw. św. Barbary i Narodzenia NMP z XV wieku poprzez Domaradz - Ko ściół parafialny pw. św. Mikołaja z XV wieku, Jasienic ę Rosieln ą - Ko ściół parafialny pw. Niepokalanego Pocz ęcia NMP z 1770 roku, Blizne - Ko ściół parafialny pw. Wszystkich Świ ętych z poł. XV wieku, Humniska - Ko ściół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa z połowy XV wieku, Jabłonk ę - Ko ściół parafialny pw. Matki Boskiej Cz ęstochowskiej z 1936 roku, Dydni ę - Dawna plebania z 1917 roku, Ja ćmierz - Ko ściół parafialny pw. Wniebowzi ęcia Naj świ ętszej Marii Panny z połowy XVII wieku, Trze śniów - Zespół dworski w parku krajobrazowym z I połowy XIX wieku a tak że Haczów - Dawny ko ściół parafialny pw. Wniebowzi ęcia NMP i św. Michała Archanioła z I połowy XV wieku. Szlak Światowego Dziedzictwa Naturalnego i Kulturalnego UNESCO Id ąc szlakiem Światowego Dziedzictwa Naturalnego i Kulturalnego UNESCO w województwie podkarpackim, istniej ą dwa zabytki kultury materialnej: Ko ściół pw. Wniebowzi ęcia NMP i św. Michała Archanioła z I połowy XV wieku w Haczowie i Zespół Ko ścielno-Pleba ński pw. Wszystkich Świ ętych w Bliznem. Obydwa zabytki zostały wpisane na list ę UNESCO w 2003 r. i cho ć nie s ą gotyckimi katedrami stanowi ą budowle unikatowe i nadzwyczajne tym cenniejsze i warte uwagi, że ich losy nie szcz ędziły wojny i zawirowania dziejowe. 41 Mi ędzyprzedmiotowa ście żka dydaktyczna w Jasienicy Rosielnej Staraniem Gimnazjum w Jasienicy Rosielnej, stworzono ście żkę, której celem jest uatrakcyjnienie zaj ęć lekcji historii, geografii i biologii. W pi ęciu punktach miejscowo ści, w najbli ższej okolicy szkoły zlokalizowano przystanki z tablicami [po świ ęconymi poszczególnym zagadnieniom. S ą to: cmentarz żydowski, miejsce eksploatacji glinki ceramicznej, park podworski, drewniany ko ściół parafialny z 1770 roku, zastoisko wodne z bogat ą ro ślinno ści ą.42 Trasy Nordic Walking Nordic Walking Park „Gmina Jasienica Rosielna”, to jeden z sze ściu tego typu parków wytyczonych na obszarze działania Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Ziemia Brzozowska”. W skład Parku wchodz ą 4 trasy: żółta – pętla o długo ści 5,4 km; zielona – pętla o długo ści 8,2 km; czerwona – pętla o długo ści 10,3 km i czarna – pętla o długo ści 14,4 km. Wej ście na trasy zlokalizowano na terenie parku gminnego w Jasienicy Rosielnej. Trasy poprowadzone s ą chodnikami, drogami asfaltowymi i gruntowymi duktami. Na trasach zamontowano tablice zawieraj ące propozycje ćwicze ń do samodzielnego wykonania oraz punkty pomiaru t ętna. Trasy posiadaj ą punkty wspólne i pokrywaj ą si ę na pewnym odcinku. Umo żliwia to dowolne wydłu żanie lub skracanie przej ść albo zmian ę kierunku marszu. Oferta tras skierowana jest zarówno do entuzjastów nordic walkingu,jak i do biegaczy, rowerzystów czy narciarzy biegowych. 43 Charakterystyka ruchu turystycznego w gminie Ruch turystyczny to „zjawisko społeczne polegaj ące na dobrowolnym, przestrzennym przemieszczaniu si ę ludzi na obszary i do miejscowo ści turystycznych.44 Poni żej rozpatrywano ruch turystyczny przyjazdowy, obejmuj ący osoby przyje żdżaj ące do Gminy Jasienica Rosielna. Tabela 49. Ruch turystyczny (tury ści krajowi) w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2009 – 2013 Polacy korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania 45 Ruch turystyczny 2009 2010 2011 2012 2013 Gmina Jasienica Rosielna 1300 1357 1401 1452 1466

41 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=39&Itemid=17 42 http://cit.muzeum.brzozow.pl/?page_id=124 43 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=509:inwestycje-w-infrastruktur- to-nie-wszystkie-projekty-o-dofinansowanie-ktorych-ubiega-si-gmina&catid=1:dokumenty 44 A. Kornak, Ekonomika turystyki, PWN, Warszawa 1985, s. 47. 45 Korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania to osoby, które korzystaj ą z usług noclegowych w takich obiektach jak: hotele, motele, pensjonaty, inne obiekty hotelowe, domy wycieczkowe, schroniska, schroniska młodzie żowe, szkolne schroniska młodzie żowe, o środki wczasowe, o środki kolonijne, ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, o środki wypoczynku sobotnio-niedzielnego oraz świ ątecznego, zespoły domków turystycznych, kempingi, pola. biwakowe, pokoje go ścinne, kwatery agroturystyczne oraz pozostałe obiekty niesklasyfikowane. 126

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Województwo podkarpackie 209315 215157 218428 229617 246555 (gminy wiejskie) Polska (gminy wiejskie) 2942090 3068662 3135933 3406451 3467343 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

Polacy korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w Gminie Jasienica Rosielna w roku 2013 stanowili 0,6% turystów odwiedzaj ących gminy wiejskie województwa podkarpackiego i 0,04% odwiedzaj ących gminy wiejskie w kraju. Wykres 14. Polacy korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w Gminie Jasienica Rosielna

Polacy korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w Gminie Jasienica Rosielna 140

120

100

0 2009 2010 2011 2012 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

W badanym okresie obejmuj ącym lata 2009-2013 obserwuje si ę tendencj ę wzrostow ą w ruchu turystycznym w Gminie Jasienica Rosielna. Taka sama tendencja charakteryzuje liczb ę turystów zagranicznych korzystaj ących z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania z Gminie Jasienica Rosielna. Tabela 50. Ruch turystyczny (tury ści zagraniczni) w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2009 – 2013 Tury ści zagraniczni korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego Ruch turystyczny zakwaterowania 2009 2010 2011 2012 2013 Gmina Jasienica Rosielna 77 99 108 110 113 Województwo podkarpackie 7945 8766 10314 14549 18130 (gminy wiejskie) Polska (gminy wiejskie) 276625 293060 310145 347525 365687 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

127

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 15. Tury ści zagraniczni korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w Gminie Jasienica Rosielna

Tury ści zagraniczni korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w Gminie Jasienica Rosielna 140

120

100

0 2009 2010 2011 2012 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

128

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

10. Potencjał instytucjonalny 10.1. Władze i administracja i ich zasoby Liczba pracowników Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna na dzie ń 31.12.2014 r. wynosiła 30 osób . Struktura wykształcenia pracowników Urz ędu jest nast ępuj ąca: Wykształcenie Wyszczególnianie stanowisk Wykształcenie Wykształcenie Wykształcenie zasadnicze pracy wy ższe średnie podstawowe zawodowe Przedstawiciele władz publicznych 3 - - - Kierownicy referatów 4 - - - Inspektorzy 12 3 - - Specjali ści 1 2 - - Referenci 2 0 - - Pracownicy 2 1 - gospodarczy Razem 22 7 1 0 Pracownicy Urz ędu Gminy s ą zobowi ązani do podnoszenia swoich kompetencji poprzez wszelakie kursy i szkolenia poprawiaj ące kwalifikacje urz ędników. Pracownicy Urz ędu Gminy uczestnicz ą w obowi ązkowych szkoleniach dotycz ących m.in. zakresu KPA, instrukcji kancelaryjnej oraz etyki. Dodatkowo wielu z nich indywidualnie podejmuje studia zarówno licencjackie, magisterskie jak i podyplomowe. Budynek Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna o powierzchni u żytkowej 608,2 m2 jest odpowiedni do potrzeb, funkcjonalne i wła ściwie wyposa żony. Dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych i odpowiada obowi ązuj ącym przepisom prawa powszechnego, wydanym w ich delegacji normom oraz normom przyj ętym dobrowolnie (w obszarze przeznaczonym do bezpo średniej obsługi klienta). Dla zapewnienia wła ściwego funkcjonowania Urz ędu i nale żytej obsługi obywateli ustanowiono nast ępuj ącą struktur ę organizacyjn ą:

Obecne potrzeby w zakresie elektronicznych form kontaktu z urz ędami s ą prawdopodobnie wynikiem przyzwyczajania si ę i stopniowej akceptacji elektronicznego kontaktu w sprawach urz ędowych. Wraz z wchodzeniem w dorosło ść nowych pokole ń, dla których Internet jest naturalnym środowiskiem komunikowania si ę, proces ten b ędzie przyspieszał. Istnieje oczywi ście mo żliwo ść wpływania na tempo procesu akceptacji poprzez odpowiednie kampanie informacyjne i promocyjne. W Urz ędzie Gminy Jasienica Rosielna wprawdzie obowi ązuj ącą form ą załatwiania spraw jest tzw. System tradycyjny, nie mniej jednak po wprowadzeniu w 2011 r. normy jako ści ISO 9001-2008 opracowane zostały przez poszczególne referaty urz ędu karty usług, opisuj ące sposób załatwiania spraw przez interesantów z równoczesn ą mo żliwo ści ą pobrania wzoru wniosków i formularzy. Karty te

129

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

zamieszczone s ą na stronie www.jasienicarosielna.pl w zakładce ISO-9001 – załatwianie spraw. Łącznie jest to 120 kart aktualizowanych na bie żą co w ramach obowi ązuj ących procedur. Urz ąd Gminy czerpie informacje na temat oceny sprawno ści i kompetencji obsługi interesantów głównie z wyników ankiet, które s ą przeprowadzane w śród mieszka ńców. Równie ż podzi ękowania i oczekiwania interesantów kierowane bezpo średnio do pracowników, kierowników referatów czy wójta mog ą stanowi ć źródło informacji na temat funkcjonowania Urz ędu. Ponadto sam Urz ąd wykonuje liczne analizy pod kątem ilo ści załatwionych spraw i przyjmowanych wniosków, co pozwala na stworzenie statystyk i wprowadzenie ewentualnych zmian w zakresie funkcjonowania Urz ędu w celu poprawy wyników statystycznych. Ka żda uwaga, spostrze żenie, jest analizowana i o ile to mo żliwe Urz ąd stara si ę uwzgl ędnia ć to w pracy. Tabela 51. Ocena sprawno ści i kompetencji obsługi interesantów Sposoby oceny sprawno ści i k ompetencji obsługi Cz ęstotliwo ść samooceny i wpływania skarg interesantów Wyniki ankiet przeprowadzonych w śród Dokonuje si ę analizy ankiet raz w roku. mieszka ńców. W ubiegłym roku wpłyn ęły 4 odwołania od decyzji W urz ędzie są wykonywane analizy pod k ątem administracyjnej, nie wpłyn ęła żadna skarga. ilo ści załatwionych spraw i przyjmowanych wniosków.

Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Wyniki przeprowadzonego w 2014 roku badania ankietowego dotycz ące stopnia zadowolenia mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna zaprezentowano poni żej. Badanie zadowolenia klienta dokonywane jest w oparciu o ankiety pozostawione w Urz ędzie Gminy Jasienica Rosielna. Badanie przeprowadzane jest corocznie, bierze w nim udział mała liczba osób, mimo zach ęty ze strony pracowników. Zauwa ża si ę brak zrozumienia ze strony klientów do przeprowadzenia badania. Klienci tłumacz ą si ę cz ęsto brakiem czasu, stwierdzeniami, że s ą obsługiwani w sposób zadawalaj ący i nie widz ą potrzeby pisania o tym. Z analizy zło żonych 28 ankiet (15 kobiet, 13 m ęż czyzn, w wi ększo ści z terenów wiejskich w ró żnych przedziałach wiekowych wynika, że dost ępno ść miejsc na parkingu jest bardzo dobra i dobra, w niektórych odpowiedziach wystarczaj ąca; oznakowanie budynku zewn ętrzne i wewn ątrz oceniono w wi ększo ści jako wystarczaj ące; sposób i jako ść udzielania informacji oraz realizacja usług przez pracowników została oceniona bardzo dobrze (15 osób) i dobrze (12 osób); jako ść obsługi w ka żdym ankietowanym przypadku oceniono na bardzo dobrze i dobrze; czas oczekiwania na przyj ęcie przez pracownika mie ści si ę w przedziale od 5 do 15 minut z przewag ą krócej ni ż 5 minut; w pytaniu o trudno ści napotykane podczas załatwiania spraw nie wyst ąpiły odpowiedzi negatywne; wszyscy ankietowani jako ść otrzymanej usługi ocenili na bardzo dobr ą i dobr ą a pracowników ocenili jako uprzejmych i życzliwych, kompetentnych od których uzyskali sprawnie wyczerpuj ącą informacj ę; odno śnie zmian wpływaj ących na polepszenie jako ści świadczonych usług wskazano w dwóch przypadkach zmian ę godzin pracy (bez podania propozycji zmiany) oraz w jednym przypadku zmian ę sposobu informacji.

Łączna ilo ść ankietowanych 28 w tym Kobiet 15 Męż czyzn 13 10.2. Inne podmioty instytucjonalne działaj ące w gminie Jednostkami bud żetowymi działaj ącymi w Gminie Jasienica Rosielna s ą:

− Zespół Szkół w Jasienicy Rosielnej, − Zespół Szkół w Bliznem, − Zespół Szkół w Orzechówce, − Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Gminy Jasienica Rosielna w Bliznem, − Szkoła Podstawowa im. Ks. Jakuba Glazera w Woli Jasienickiej,

130

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− Przedszkole w Jasienicy Rosielnej, − Przedszkole w Bliznem, − Gminny O środek Pomocy Społecznej w Jasienicy Rosielnej, − Środowiskowy Dom Samopomocy w Bliznem, − Gminny O środek Kultury w Jasienicy Rosielnej, 10.3. Inne działania prorozwojowe i ich skuteczno ść Dokumenty strategiczne tworzone przez jednostki samorz ądu terytorialnego definiuj ą wizj ę przyszło ści, pozwalaj ą okre śli ć cele na nadchodz ące lata oraz zaplanowa ć działania podejmowane dla ich osi ągni ęcia. Posiadanie dobrze opracowanej strategii oraz towarzysz ących jej planów rozwoju staje si ę niezb ędnym warunkiem ubiegania si ę o środki dost ępne w ramach funduszy europejskich. Wnikliwie opracowana i konsekwentnie wdra żana strategia rozwoju stanowi ą jeden z elementów przyci ągaj ących inwestorów, dla których stabilna wizja rozwoju miejsca, w którym działaj ą lub zamierzaj ą działa ć jest bardzo istotnym czynnikiem w planowaniu inwestycji. Poni ższe zestawienie prezentuje dokumenty strategiczne obowi ązuj ące w Gminy Jasienica Rosielna. Dokumenty strategiczne Gminy Jasienica Rosielna: − Plan Rozwoju Lokalnego Gminy na lata 2007-2013, − Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych w Gminie Jasienica Rosielna, − Plan Odnowy Miejscowo ści na lata 2008-2015, − Gminny Program Ochrony Środowiska, − Plan Gospodarki Odpadami. 10.4. Współpraca regionalna i mi ędzynarodowa Gmina Jasienica Rosielna jest członkiem Zwi ązku Gmin Brzozowskich, którego zało życielami s ą równie ż: − Gmina Brzozów, − Gmina Domaradz, − Gmina Dydnia, − Gmina Haczów, − Gmina Nozdrzec. Siedzib ą Zwi ązku jest miasto Brzozów. Cele Zwi ązku: 1. Reprezentowanie Gmin wobec administracji rz ądowej w zakresie działania Zwi ązku. 2. Inspirowanie, koordynacja i reprezentowanie wspólnych interesów Zwi ązku, a w szczególno ści: a) ochrony środowiska - wywóz nieczysto ści stałych i płynnych oraz unieszkodliwianie odpadów, b) poboru, eksploatacji i przerobu kruszywa budowlanego, c) rozwoju i promowania kultury i sztuki ludowej oraz sportu i turystyki, d) ochrony przeciwpo żarowej, prowadzenia wspólnej działalno ści gospodarczej.

131

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

11. Gospodarka i struktura gospodarki 11.1. Struktura podmiotowa i potencjał gospodarki W Gminie Jasienica Rosielna działalno ść prowadzi 408 podmiotów gospodarczych (dane GUS według stanu na koniec 2013 roku), z czego 95% swoj ą działalno ść prowadzi w sektorze prywatnym. W ko ńcu 2013 w Gminie Jasienica Rosielna było o 86 podmiotów gospodarczych wi ęcej ni ż w 2000 r. i o 231 ni ż w 1995 r. Były to nie tylko podmioty gospodarcze, ale wszystkie zarejestrowane w REGON-ie. Ich zbiorowo ść ilo ściowo charakteryzuje poni ższa tabela. Tabela 52. Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów własno ści i rodzajów Jednostka Sektor Rodzaje Rok Warto ść terytorialna własno ści Ogółem 19 Sektor Pa ństwowe i samorz ądowe jednostki prawa publiczny 17 bud żetowego Gmina Ogółem 389 Osoby fizyczne prowadz ące 2013 347 Jasienica działalno ść gospodarcz ą Sektor Rosielna Spółki handlowe 10 prywatny Spółdzielnie 4 Fundacje 1 Stowarzyszenia i organizacje społeczne 12 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych W strukturze podmiotów gospodarczych według rodzaju prowadzonej działalno ści przewa żaj ą podmioty prowadz ące pozostał ą działalno ść (262). 139 podmiotów działa w zakresie przemysłu i budownictwa, a 7 w rolnictwie, le śnictwie, łowiectwie i rybactwie. Wska źnik liczebno ści firm (dotyczy osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą) na 100 osób w wieku produkcyjnym w Gminie Jasienica Rosielna ma warto ść ni ższ ą od notowanej w jednostkach porównywalnych). Liczba jednostek nowo zarejestrowanych na 10000 ludno ści w Gminie Jasienica Rosielna jest wy ższa ni ż w kraju i w województwie podkarpackim. Tabela 53.Podmioty gospodarcze: osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarczą oraz jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludno ści. (stan na koniec 2013 r.) Osoby fizyczne prowadz ące Jednostki nowo zarejestrowane Jednostka terytorialna działalno ść gospodarcz ą na 100 w rejestrze REGON na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym ludno ści. Gmina Jasienica Rosielna 7,1 92 Woj. Podkarpackie – (gminy wiejskie) 7,2 57 Polska – (gminy wiejskie) 9,1 72 Źródło: GUS, Bank danych lokalnych

Tabela 54. Podmioty gospodarki narodowej według klas wielko ści (stan na konie 2013 r.) Według klas wielko ści - o liczbie pracuj ących Jednostka terytorialna Ogółem 0 - 9 10 - 49 50 - 249 250 - 999 1000 i wi ęcej Gmina Jasienica Rosielna 408 391 16 1 0 0 Źródło: GUS, Bank danych lokalnych W strukturze podmiotów gospodarczych według klas wielko ści w Gminie Jasienica Rosielna dominuj ą mikroprzedsi ębiorstwa i stanowi ą one blisko 96%, nast ępnie przedsi ębiorstwa małe blisko 4%. 11.2. Struktura rodzajowa gospodarki Do najcz ęś ciej stosowanych mierników struktury rodzajowej gospodarki nale ży struktura zatrudnienia, która według dost ępnych danych GUS w województwie podkarpackim, do którego administracyjnie nale ży Gmina Jasienica Rosielna w latach 2007-2011 prezentowała si ę nast ępuj ąco. Tabela 55. Pracuj ący według sekcji PKD w latach 2007-2011 na Podkarpaciu ROK Sekcja wg PKD 2007 2008 2009 2010 2011 Ogółem (ty ś osób) 844 896 880 837 832

132

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Rolnictwo, łowiectwo i le śnictwo; rybactwo (ty ś osób) 210 206 204 189 174 Przemysł i budownictwo (ty ś osób) 240 249 243 239 252 Usługi (ty ś osób) 395 440 433 409 407 Źródło: GUS, Bank danych lokalnych

Tabela 56. Pracuj ący według sektorów ekonomicznych w latach 2007-2011 na Podkarpaciu ROK Sektor przemysłowy 2007 2008 2009 2010 2011 Ogółem w ty ś osób 825 873 887 835 824 Sektor rolniczy w ty ś osób 210 199 200 187 179 Sektor przemysłowy w ty ś osób 229 250 250 238 251 Sektor usługowy w ty ś osób 386 424 437 409 394 Źródło: GUS, Bank danych lokalnych Specyfik ą Gminy Jasienica Rosielna jest du ża liczba podmiotów zatrudniaj ących do 9 osób (mikroprzedsi ębiorstw), 16 podmiotów zatrudnia od 10 do 49 osób. Na terenie Gminy Jasienica Rosielna jest 1 podmiot gospodarczy zatrudniaj ący powy żej 50 osób. Poni żej zaprezentowane dane przedstawiaj ą dynamik ę podmiotów gospodarczych działaj ących na terenie Gminy Jasienica Rosielna w latach 2007-2011 według sekcji PKD 2004 i PKD 2007 oraz w roku 2012 (na tle jednostek porównywalnych). Tabela 57. Podmioty wg sekcji PKD 2004 i PKD 2007 PKD 2004 PKD 2007 Sekcje PKD ROK Sekcje PKD ROK 2007 2008 2009 2009 2010 2011 A 15 14 11 A 11 9 8 B 0 0 0 B 1 2 4 C 1 1 1 C 52 62 59 D 54 56 53 D 0 0 0 E 2 2 1 E 2 2 2 F 74 81 72 F 72 79 85 G 89 86 85 G 84 89 91 H 2 2 3 H 25 28 35 I 20 21 24 I 3 4 10 J 4 4 5 J 8 12 14 K 27 25 26 K 5 10 9 L 6 6 6 L 2 3 3 M 12 13 13 M 12 14 17 N 7 7 8 N 4 3 2 O 19 19 23 O 6 6 6 P 0 0 0 P 13 13 13 Q 0 0 0 Q 7 8 9 ogółem 332 337 331 R 5 8 6 S i T 19 18 19 U 0 0 0 ogółem 331 370 392 Źródło: dane GUS , Bank Danych Lokalnych Legenda: Sekcja A – Rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo Sekcja B – Górnictwo i wydobywanie Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe Sekcja D – Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą, gor ącą wod ę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Sekcja E – Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą

133

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Sekcja F – Budownictwo Sekcja G – Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle Sekcja H – Transport i gospodarka magazynowa Sekcja I – Działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Sekcja J – Informacja i komunikacja Sekcja K – Działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa Sekcja L – Działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści Sekcja M – Działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna Sekcja N – Działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść wspieraj ąca Sekcja O – Administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P – Edukacja Sekcja Q – Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Sekcja R – Działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą Sekcja S – Pozostała działalno ść usługowa Sekcja T – Gospodarstwa domowe zatrudniaj ące pracowników; gospodarstwa domowe produkuj ące wyroby i świadcz ące usługi na własne potrzeby Sekcja U – Organizacje i zespoły eksterytorialne

134

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 58. Liczba podmiotów gospodarczych według sekcji w 2012 i 2013 roku

Podmioty gospodarcze według sekcji A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S i T U

2012 rok Gmina Jasienica Rosielna 7 3 52 0 2 74 92 38 8 17 7 3 19 5 6 15 7 7 24 0 Województwo podkarpackie (gminy 2184 111 5920 44 195 8110 12866 3894 1457 704 1087 335 2323 733 1074 2174 1632 1241 3341 0 wiejskie) 5234 2530 1090 1759 1299 4059 1592 1364 2678 2731 1444 4432 Polska (gminy wiejskie) 46315 1318 83792 1073 3634 121227 201624 1 5 3 8 7 9 6 8 4 4 3 7 9 2013 rok Gmina Jasienica Rosielna 7 2 55 0 2 80 100 38 9 17 6 3 21 6 6 15 9 7 25 0 Województwo podkarpackie (gminy 2198 115 6150 58 204 8509 13025 3973 1514 763 1086 348 2502 893 1078 2230 1732 1278 3514 0 wiejskie) 139 8641 141 391 12599 20664 5342 2594 1204 1809 1366 4414 1819 1369 2775 2927 1502 4676 Polska (gminy wiejskie) 45913 1 3 3 3 6 1 8 9 8 7 2 9 0 8 6 6 0 4 0 Źródło: dane GUS , Bank Danych Lokalnych Legenda: Sekcja A – Rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo Sekcja B – Górnictwo i wydobywanie Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe Sekcja D – Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą, gor ącą wod ę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Sekcja E – Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą Sekcja F – Budownictwo Sekcja G – Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc motocykle Sekcja H – Transport i gospodarka magazynowa Sekcja I – Działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Sekcja J – Informacja i komunikacja Sekcja K – Działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa Sekcja L – Działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści Sekcja M – Działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna Sekcja N – Działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść wspieraj ąca Sekcja O – Administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P – Edukacja Sekcja Q – Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Sekcja R – Działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą Sekcja S – Pozostała działalno ść usługowa Sekcja T – Gospodarstwa domowe zatrudniaj ące pracowników; gospodarstwa domowe produkuj ące wyroby i świadcz ące usługi na własne potrzeby

135

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Sekcja U – Organizacje i zespoły eksterytorialne

136

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

11.3. Informacje o wybranych sekcjach i segmentach gospodarki Dominuj ącą rol ę w gospodarce Gminy Jasienica Rosielna odgrywa rolnictwo i drobne zakłady produkcyjno - usługowo - handlowe. Na terenie gminy świadczone s ą: usługi ogólnobudowlane i instalacyjne, geodezyjne i projektowe. Funkcjonuje tu te ż wiele zakładów z bran ży mechanicznej: mechanika samochodowa, lakiernictwo, blacharstwo, ślusarstwo usługowe, diagnostyka, stacje kontroli pojazdów, elektromechanika, kowalstwo artystyczne, galwanizatorstwo. Ponadto prowadzona jest działalno ść z zakresu fryzjerstwa, weterynarii, krawiectwa, organmistrzostwa, protetyki, stomatologii, wideofilmowania, nauki jazdy, z bran ży informatycznej, a tak że zakłady zajmuj ące si ę mi ędzy innymi obróbk ą kamienia, grawerowaniem tablic nagrobkowych i produkcj ą nagrobków. Wśród wi ększych zakładów z sektora prywatnego, działaj ących na terenie Gminy Jasienica Rosielna należy wymieni ć: − Przetwórstwo Drzewne "DREWGER" w Jasienicy Rosielnej, − Firma „Amanda” produkcja i sprzeda ż bielizny, odzie ży dla dzieci i dorosłych w Woli Jasienickiej, − Zakład Mechaniki Pojazdowej, Stacja Kontroli Pojazdów, Pomoc Drogowa w Jasienicy Rosielnej, − Firma „SKARPOL” produkcja obuwia, usługi ogólnobudowlane, mechanika, handel samochodami, paliwami i cz ęś ciami oraz artykułami spo żywczymi w Jasienicy Rosielnej, − Firma „JANROB” handel stały artykułami spo żywczo – przemysłowymi w Jasienicy Rosielnej, − Firma „GESTA” handel, gastronomia w Jasienicy Rosielnej, − Firma „GEDAR” produkcja krawiecka w Orzechówce, − Przedsi ębiorstwo Usługowo Handlowe „ELSERWIS” w Jasienicy Rosielnej, − Usługowy Zakład Budownictwa Ogólnego w Bliznem, − Firma „DROBEK” rozbiór tuszek drobiowych w Bliznem, − Ferma Drobiu Bogdan Lipi ński, Antonii Lipi ński w Orzechówce, − Zakład Opieki Zdrowotnej "Zdrowie" w Jasienicy Rosielnej i Orzechówce, − "MKmedyk" Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Bliznem, − Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Kamed" w Bliznem, − Gabinet Stomatologiczny w Jasienicy Rosielnej, − Gabinet Stomatologiczny w Blizem, − Gabinet Fizjoterapii w Blizem i Jasienicy Rosielnej, − Apteka w Jasienicy Rosielnej, − Punkt Apteczny w Bliznem, − Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska w Jasienicy Rosielnej.46

11.3.1. Działalno ść produkcyjna Aktualnie w Gminie Jasienica Rosielna ponad 13% podmiotów gospodarczych posiada profil produkcyjno - wytwórczy. W gminie funkcjonuje kilkana ście prywatnych zakładów zajmuj ących si ę przetwórstwem drzewnym m. in.: wyrobem klepek parkietowych, boazerii, mebli, wyrobów artystycznych z drzewa, wyrobów bednarskich i innych. Do najwi ększych w tej dziedzinie zaliczy ć nale ży Przetwórstwo Drzewne "DREWGER" zajmuje si ę m.in. produkcj ą wyrobów tartacznych, stolarskich i ciesielskich dla budownictwa. Ponadto w Gminie Jasienica Rosielna swoj ą siedzib ę ma Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska w Jasienicy Rosielnej , która powstała od 1927 roku a pierwszymi jej założycielami byli Ks. dziekan Józef Królicki, Hrabia Stanisław Wysocki i dyrektor szkoły Henryk Kraus. W latach 1992 - 2002 zdecydowanie poprawiono warunki produkcji. Produkcja odbywa si ę na nowoczesnych liniach produkcyjnych a wysok ą, jako ść produkowanych wyrobów gwarantuje do świadczona załoga. Obecnie produkuje ponad 40 asortymentów ró żnego rodzaju wyrobów mlecznych wg własnych receptur, jako produkty regionalne bez konserwantów i we własnych opakowaniach ekologicznych. Spółdzielnia prowadzi działalno ść skupow ą poprzez skup mleka, produkcj ę artykułów nabiałowych i handel hurtowy i detaliczny, przede wszystkim na terenie

46 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=32&Itemid=11 137

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Podkarpacia zaopatruj ąc w swoje produkty własne sklepy firmowe i hurtownie. Ci ęż ka praca, inwestycje, a przede wszystkim certyfikaty wyrobów ekologicznych stały si ę przepustk ą w handlu dla spółdzielni mleczarskiej. Dzi ś fabryka z regionalnymi wyrobami nie obawia si ę nawet silnej konkurencji z zachodu Europy, której nabiał zdominował sieciowe sklepy w Polsce, gdy ż swoj ą działalno ści ą skupow ą obejmuje rolnicze gospodarstwa rodzinne w 41 wsiach na terenie 6 gmin .47

Źródło: http://marekmcwiakala.pl/gal_foto/przemyslowe.htm

11.3.2. Działalno ść budowlana Działalno ść budowlana obejmuje szeroki wachlarz usług, m.in.: − usługi w zakresie wykonywania robót budowlanych (malowanie, wykładanie podłóg i ścian), − usługi w zakresie przygotowania terenu pod budow ę (roboty ziemne, wykonywanie wkopów, rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych), − usługi w zakresie wykonywania budynków i budowli (wykonywanie konstrukcji i pokry ć dachowych, wykonywanie specjalistycznych robót budowlanych, budownictwo ogólne i in żynieria l ądowa, wykonywanie robót budowlanych drogowych, budowa obiektów in żynierii wodnej wykonywanie pozostałych robót ogólnobudowlanych w zakresie obiektów in żynierskich), − usługi w zakresie wykonywania instalacji budowlanych (wykonywanie instalacji elektrycznych, wykonywanie robót budowlanych izolacyjnych, wykonywanie instalacji cieplnych, wodnych, wentylacyjnych i gazowych, wykonywanie instalacji centralnego ogrzewania i wentylacyjnych, wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych. W chwili obecnej w Gminie Jasienica Rosielna do ść liczn ą grup ę stanowi ą podmioty gospodarcze z bran ży ogólnobudowlanej i instalacyjnej, zaliczaj ąc do nich: murarzy, tynkarzy, zbrojarzy, cie śli, malarzy, tapeciarzy, cykliniarzy i posadzkarzy, za ś z bran ży instalacyjnej: instalatorzy instalacji elektrycznych, gazowych, centralnego ogrzewania. W sekcji budowlanej (F: Obiekty budowlane i roboty budowlane) według danych GUS na koniec 2013 roku działa 80 podmiotów gospodarczych. 11.3.3. Rolnictwo Na przestrzeni ostatnich lat proces zmniejszenia się liczby ludno ści zamieszkuj ącej obszary wiejskie i utrzymuj ącej si ę z rolnictwa znacznie przyspieszył. Ludno ść wiejska utrzymuje si ę głównie z pracy najemnej, z rent i emerytur, czy turystyki wiejskiej, ostatnio bardzo popularnej. Zwi ększa si ę te ż znaczenie terenów wiejskich jako miejsca zamieszkania ludno ści pracuj ącej w miastach. A podejmowanie działalno ści pozarolniczej wspierane jest ze środków publicznych w ramach programów współfinansowanych przez UE. W analizowanej Gminie Jasienica Rosielna zgodnie z zamieszczonym poni żej wykresem rolnictwo jest jednym ze źródeł utrzymania dla ponad 40% gospodarstw domowych (dane Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku), podczas gdy w 2002 roku było ich 9%. Wbrew powszechnie panuj ącym na

47 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=32&Itemid=11 138

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

obszarach wiejskich trendom w Gminie Jasienica Rosielna da si ę zauwa żyć wzrost udziału gospodarstw ze źródłem utrzymania z rolnictwa w ogóle gospodarstw rolnych w gminie (działalno ść rolnicza od 2004 roku wspierana jest w ramach programów współfinansowanych przez UE). Wykres 16. Struktura gospodarstw według źródła dochodów

4% z dochodem z działalności rolniczej 26% 40% z dochodem z emerytury i renty

z dochodem z pozarolniczej 22% działalności gospodarczej 8%

z dochodem z pracy najemnej

z dochodem z innych niezarobkowych źródeł poza emeryturą i rentą

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku Poni żej zamieszczony opis przedstawia charakterystyk ę warunków do prowadzenia działalno ści rolniczej w Gminie Jasienica Rosielna oraz sam ą prowadzon ą na analizowanym obszarze działalno ść rolnicz ą. Warunki glebowe Obszar Gminy Jasienica Rosielna charakteryzuje si ę małym zró żnicowaniem pod wzgl ędem rodzajów, gatunków i typologii gleb oraz ich przydatno ści rolniczej. Na przewa żaj ącej cz ęś ci obszaru gminy (ok. 90%) wyst ępuj ą gleby powstałe w wyniku wietrzenia piaskowców i łupków kro śnie ńskich okresu trzeciorz ędowego. Wytworzyły si ę gleby o składzie mechanicznym pyłów, glin, piasków i iłów pylastych w typie: brunatny kwa śny, preudobielicowy lub brunatny wyługowany. Ich warto ść zale ży od składu mechanicznego, a przede wszystkim od poło żenia, tj. od nachylenia i ekspozycji stoku. Na ogół s ą to gleby słabe, kwa śne, mało zasobne w składniki pokarmowe (fosfor, potas), zaliczone w wi ększo ści do 4 – tej klasy bonitacyjnej. Około 60% ogólnej powierzchni gruntów ornych gminy poło żonych na tych glebach spełnia warunki produkcyjne kompleksu 10 – go czyli pszennego górskiego. S ą to przewa żnie gleby typu pseudobielicowego, do ść gł ębokie, poło żone na płaskowy żach i łagodnych zboczach o dosłonecznionej ekspozycji i uregulowanych stosunkach wodno – powietrznych. Poło żone na tym terenie u żytki zielone zaliczone do kompleksu 2z (u żytki zielone średnie).Do kompleksu 11 – go (zbo żowy górski) nale ży ok. 25 % powierzchni gruntów ornych gminy. S ą to gleby usytuowane na średnich stokach o wystawie północnej i wschodniej. W przewa żaj ącej częś ci reprezentują typ brunatny kwa śny o składzie mechanicznym pyłów zwykłych i ilastych oraz glin średnich i ci ęż kich pylastych. Cz ęść z nich podlega silnej erozji wodnej. Na grzbietach i stromych zboczach wyst ępuj ą gleby o niewielkiej warto ści rolniczej, trudne lub bardzo trudne do uprawy. Zaliczono je do kompleksu 12 – go, najsłabszego, zbo żowo – pastewno – górskiego. Użytki rolne na tym terenie znalazły si ę w kompleksie 3 z – użytków zielonych słabych, ze wzgl ędu na nisk ą jako ść porostu, okresowy niedobór wilgoci i stromo ści poło żenia. Ponad 2% gruntów ornych gminy znalazło si ę w kompleksie 14 – tym, co oznacza, że gleby te nie nadaj ą si ę do uprawy płu żnej i nale ży je przeznaczy ć pod u żytki zielone. Około 2% ogólnej powierzchni ziemi u żytkowanej rolniczo w gminie stanowi ą tereny rolniczo nieprzydatne. S ą to grunty poło żone na stromych stokach podlegaj ących silnym wymywaniom powierzchniowym. Gleby te s ą płytkie, silnie szkieletowe, okresowo za suche i nadaj ą si ę jedynie pod zalesienie.

139

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

W obni żeniach terenu i u podnó ży stoków oraz w dolinach rzek i potoków wyst ępuj ą gleby aluwialne tj. mady i gleby stałych tarasów akumulacyjnych, o składzie mechanicznych pyłów, glin i iłów. Gleby te zaliczane s ą do najlepszych w gminie, ale zajmuj ą niewielk ą powierzchni ę rz ędu kilku procent ogólnej powierzchni gruntów ornych. Cz ęść z nich spełnia warunki produkcyjne kompleksu 3-go pszennego wadliwego, a pozostałe znajduj ą si ę w kompleksie 8-mym tj. zbo żowo pastewnym mocnym. Użytki zielone poło żone na tych glebach zaliczane s ą do kompleksu 1z – użytków zielonych bardzo dobrych i dobrych. Wyszczególnienie kompleksów przydatno ści rolniczej gleb na terenie Gminy Jasienica Rosielna. I Grunty orne

Lp. Udział w ogólnej powierzchni u żytków rolnych w % 1. Kompleks 3-ci- pszenny wadliwy 0,3 2. Kompleks 8-my- zbo żowo – pastewny mocny 1,0 3. Kompleks 10-ty pszenny górski 47,7 4. Kompleks 11-ty- zbo żowy górski 18,0 5. Kompleks 12-ty- zbo żowo pastewny górski 2,1 6. Kompleks 14-ty- grunty orne przeznaczone pod u ż. ziel. 1,8 II U żytki zielone Lp. Udział w ogólnej powierzchni u żytków rolnych w % 1. 1z – użytki zielone bardzo dobre i dobre 0,3 2. 2z – użytki zielone słabe i bardzo słabe 25,8 3. 3z – użytki zielone słabe i bardzo słabe 3,0

140

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Powierzchnie poszczególnych u żytków rolnych według klas gleboznawczych zestawiono w poni ższej tabeli. Tabela 59. Powierzchnia u żytków rolnych w Gminie Jasienica Rosielna z podziałem na klasy gleboznawcze Miejscowo ść Użytki rolne – powierzchnia w ha Gru nty orne Łąki Pastwiska

Klasa RII RIIIa RIIIb RIVa RIVb RV RVI Razem ŁII ŁIII ŁIV ŁV ŁVI Razem PsII PsIII PsIV PsV PsVI Razem gleboznawcza Blizne 0,45 0,83 99,94 549,31 154,33 42,46 20,87 868,19 37,76 179,70 175,52 58,49 27,06 478,53 - 3,69 15,94 2,95 1,75 24,33 Jasienic a - 0,90 58,63 329,52 163,48 52,21 14,36 619,10 1,94 48,14 115,74 53,77 22,66 242,25 - 0,69 6,10 0,56 - 7,35 Rosielna Orzechówka - 15,30 83,20 368,63 51,57 11,92 0,97 531,59 0,34 88,65 122,73 30,55 6,85 249,12 - 8,61 28,19 6,94 2,26 46,00 Wola - 3,96 7,03 47,63 35,66 94,68 17,00 205,96 0,35 13,39 45,77 47,11 9,53 116,15 0,33 1,56 11,24 14,09 - 67,57 Jasienicka Razem: 0,45 20,99 248,8 1295,09 405,04 201,27 53,20 2224,84 40,39 329,88 459,76 189,92 66,10 1086,05 0,33 14,55 61,47 24,54 4,01 145,25 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Legenda: Grunty orne Klasa II – gleby orne bardzo dobre Klasa III a – gleby orne dobre Klasa III b – gleby orne średnio dobre Klasa IV a – gleby orne średniej jako ści, lepsze Klasa IV b – gleby orne średniej jako ści, gorsze Klasa V – gleby orne słabe Klasa VI – gleby orne najsłabsze Łąki ŁII – łąki bardzo dobre ŁIII – łąki dobre ŁIV – łąki średnie ŁV – łąki słabsze ŁVI – łąki najsłabsze Pastwiska PsII – pastwiska bardzo dobre PsIII – pastwiska dobre PsIV – pastwiska średnie PsV – pastwiska słabsze PsVI – pastwiska najsłabsze

141

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Na terenie Gminy Jasienica Rosielna w 2010 roku działalno ść rolnicz ą prowadziło 1 216 gospodarstw (wszystkie to gospodarstwa indywidualne), spo śród 1 696 gospodarstw rolnych ogółem. W strukturze gospodarstw według powierzchni przewa żaj ą gospodarstwa o areale do 1 ha, blisko 43% stanowi ą gospodarstwa o powierzchni od 1 do 5 ha. Pozostałe gospodarstwa mieszcz ą si ę w przedziale od 5 do 10 ha (2,13%). Na terenie Gminy Jasienica Rosielna nie ma gospodarstw rolnych o powierzchni powy żej 10 ha. Tabela 60. Udział gospodarstw rolnych według powierzchni w 2010 roku (%)

Gospodarstwa rolne według powierzchni do 1 ha 1 - 5 ha 5 - 10 ha 10 - 15 ha 15 ha i wi ęcej (udział %) Gmina Jasienica Rosielna 55,36% 42,51% 2,13% 0,00% 0,00% Polska 31,39% 37,84% 15,44% 6,69% 8,64% Województwo podkarpackie 44,56% 45,54% 7,42% 1,24% 1,24% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku

Wykres 17. Gospodarstwa rolne według powierzchni (udział %) w roku 2010

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku W strukturze gospodarstw rolnych według pogłowia zwierz ąt gospodarskich na terenie Gminy Jasienica Rosielna przewa żaj ą gospodarstwa hoduj ące drób, w nast ępnej kolejno ści bydło, trzod ę chlewn ą i konie. Tabela 61. Gospodarstwa rolne według pogłowia zwierz ąt gospodarskich w 2010 roku Liczba gospodarstw według pogłowia zwierz ąt trzoda bydło konie drób gospodarskich chlewna Gmina Jasienica Rosielna 237 182 24 511 Województwo podkarpackie 41 706 33 239 10 285 109 662 Polska 525 472 397 676 101 256 788 968 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku Znaczna cz ęść gospodarstw specjalizuje si ę w produkcji wielokierunkowej, obejmuj ącej warto ść produkcji ro ślinnej, zwierz ęcej, ł ącznie z produktami zu żytymi na pasze we własnym gospodarstwie oraz produktami nierolniczymi pozyskiwanymi tak że w niektórych gospodarstwach.

142

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 62. Gospodarstwa rolne według zasiewów wybranych upraw w 2010 roku Liczba gospodarstw według zasiewów uprawy warzywa zbo ża ziemniaki wybranych upraw przemysłowe gruntowe Gmina Jasienica Rosielna 622 751 12 45 Województwo podkarpackie 126 721 120 777 8 264 17 882 Polska 1 296 681 747 749 134 430 110 210 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku 11.3.4. Turystyka i gastronomia Turystk ę postrzega si ę głównie jako dziedzin ę gospodarki stwarzaj ącą nowe miejsca pracy i przenosz ącą popyt z regionów bogatszych do ubo ższych. Rozwój turystyki zajmuje czołow ą pozycj ę w programach aktywizacji społeczno ści lokalnych. W krajach o wysokim poziomie życia społecznego turystyka jest uwa żana za czwarty, po pracy, mieszkaniu i samochodzie miernik jako ści życia. Zmiany stylu życia i charakteru konsumpcji społecze ństwa wpływaj ą na obecny kształt i funkcjonowanie rynku turystycznego. B ędą one nadawa ć ton i kierunek zmian w przyszło ści. Turystyka stanowi dziedzin ę aktywno ści bardzo mocno powi ązan ą z wszelkimi tendencjami w zakresie potrzeb, motywacji i uzgodnie ń. Znacz ącą rol ę w rozwoju turystyki odgrywaj ą lokalne społeczno ści, które stanowi ą pierwsze ogniwo procesu kształtowania rzeczywisto ści ekonomicznej i społecznej. Inicjatywa wynikaj ąca z ch ęci poprawy warunków życia i oczekiwane bod źce ekonomiczne sprawiaj ą, że turystyka w Gminie Jasienica Rosielna mo że stanowi ć czynnik mobilizuj ący i aktywizuj ący dla mieszka ńców w sferze zawodowej. Tereny wiejskie, do jakich nale ży Gmina Jasienica Rosielna to doskonałe miejsce do rozwoju oferty wypoczynku, opartego na walorach środowiska i aktywno ści rekreacyjnej, o której atrakcyjno ści decyduje mo żliwo ść poznania walorów przyrodniczych, kulturowych i historycznych miejsca/regionu oraz interaktywne metody prezentacji lokalnych zwyczajów, sposobów gospodarowania, tradycyjnej wytwórczo ści, itp. Wśród wielu czynników maj ących wpływ na wybór wypoczynku na wsi znajduj ą si ę: − go ścinno ść ; − cisza i spokój; − zadowalaj ący komfort mieszkania; − bliski kontakt z przyrod ą; − relatywnie ni ższe ni ż w o środkach miejskich i centrach turystycznych ceny; − malowniczy, najcz ęś ciej niezepsuty zabudow ą krajobraz; − mo żliwo ść skorzystania z wycieczek pieszych i rowerowych. Obecnie w turystyce obserwuje si ę ogólne trendy, które mo żna zawrze ć w stwierdzeniu, że tury ści poszukuj ą aktywnych form wypoczynku, które umo żliwiaj ą wyciszenie si ę, a jednocze śnie wymagaj ą wysiłku fizycznego. Turystyka wiejska to nie tylko wypoczynek, ale równie ż warto ści edukacyjne i poznawcze. Czynnik ekonomiczny sprawia, i ż jest ona niezwykle atrakcyjna dla społeczno ści lokalnych, daj ąc mo żliwo ść zwi ększenia dochodów gospodarstw rolniczych oraz tworzenie nowych miejsc pracy w oparciu o rozwój usług około turystycznych. Turystom mo żna organizowa ć wypoczynek pobytowy oraz objazdowy, co zwi ększa liczb ę potencjalnych go ści maj ących mo żliwo ść wyboru formy urlopu, ale tak że ilo ść osób potrzebnych do ich obsłu żenia. W Gminie Jasienica Rosielna w bran ży turystycznej (sekcja I: Usługi zwi ązane z zakwaterowaniem i usługi gastronomiczne) działa 9 podmiotów gospodarczych. Potencjał turystyczny Gminy Jasienica Rosielna został przedstawiony w rozdziale 9 niniejszej strategii. 11.3.5. Pozostałe usługi W Gminie Jasienica Rosielna znajduj ą si ę nast ępuj ące sklepy samoobsługowe: • Delikatesy ALTA Jasienica Rosielna 271; • Delikatesy CENTRUM Blizne 676a; • Delikatesy HIT-POL w Jasienicy Rosielnej • Delikatesy GROSZEK w Jasienicy Rosielnej • Delikatesy EURO w Orzechówce

143

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Sklepy firmowe Okr ęgowej Spółdzielni Mleczarskiej: • Jasienica Rosielna, budynek Banku, • Jasienica Rosielna (sklep wielobran żowy), • Blizne. Szpitale Na terenie Gminy Jasienica Rosielna nie ma zlokalizowanych szpitali. Tutejsi mieszka ńcy w zakresie stacjonarnej opieki zdrowotnej, korzystaj ą przede wszystkim z usług Szpitala Specjalistycznego w Brzozowie Podkarpackiego O środka Onkologicznego im. Ks. Bronisława Markiewicza (11 km od Jasienicy Rosielnej). Przychodnie Świadczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej dla mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna realizowane są przez 6 przychodni: • MKedyk Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Bliznem, • Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej KAMED w Bliznem, • Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” w Jasienicy Rosielnej, • Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” w Orzechówce, • Gabinet stomatologiczny Blizne, • Gabinet stomatologiczny Jasienica Rosielna.

Gabinety fizjoterapii • Blizne, • Jasienica Rosielna. Apteki • Blizne - 1 • Jasienica Rosielna - 2.48

11.3.6. Usługi otoczenia biznesu W Gminie Jasienica Rosielna znajduj ą si ę nast ępuj ące placówki bankowe: • Podkarpacki Bank Spółdzielczy o/Jasienica Rosielna, Jasienica Rosielna 255A.

48 http://www.jasienicarosielna.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=44&Itemid=19 144

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

12. Potencjał materialno-finansowy gminy 12.1. Maj ątek komunalny 12.1.1. Nieruchomo ści budynkowe i inne komunalne obiekty/urz ądzenia Ustawow ą definicj ę mienia komunalnego zawiera art. 43 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym (Dz.U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591 - z pó źniejszymi zmianami). Zgodnie z tym przepisem mieniem komunalnym jest własno ść i inne prawa maj ątkowe, nale żą ce do poszczególnych gmin i ich zwi ązków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsi ębiorstw. W skład mienia komunalnego wchodz ą zatem wył ącznie prawa maj ątkowe, nie wchodz ą natomiast prawa niemaj ątkowe, w stosunku zarówno do dóbr materialnych, jak i niematerialnych. Oprócz własno ści gminie i innym gminnym osobom prawnym mog ą przysługiwa ć inne prawa maj ątkowe, np. u żytkowanie wieczyste, ograniczone prawa rzeczowe, wierzytelno ści itp. Mienie komunalne to tak że środki finansowe, które mog ą pochodzi ć z ró żnych źródeł. Generalnie mo żna stwierdzi ć, że mienie komunalne obejmuje aktywa. Poni żej zamieszczono wykaz mienia komunalnego Gminy Jasienica Rosielna według stanu na dzie ń 31.12.2014r. Wyszczególnienie Warto ść brutto w PLN Budynki, Budowle WDK Orzechówka 1 525 020,00 Ośrodek Zdrowia Blizne 471 366 729,64 Urz ąd Gminy Jasienica Rosielna 240 647 486,16 „Dom nauczyciela” Blizne 458 79 195,00 Środowiskowy Dom Samopomocy Blizne 123a 878 071,96 Przedszkole Blizne 123 374 465,29 Budynek Zaplecza Turystycznego Blizne 432a 475 585,33 Zespół Szkół Blizne 439a 7 780 937,70 Ośrodek Zdrowia Jasienica Rosielna 312 718 051,68 Budynek „Agronomówka” Jasienica Rosielna 324 87 431,75 Budynek Jasienica Rosielna 294 44 171,31 Budynek Jasienica Rosielna 325 (lokale mieszkalne + przedszkole) 66 800,00 Zespół Szkół Jasienica Rosielna 223 4 857 929,77 Zespół Szkół Orzechówka 5 1 665 979,12 Dom Ludowy Wola Jasienicka 34 460 871,08 Szkoła Podstawowa Wola Jasienicka 1 434 884,28 ZWiK Blizne 240a 29 047 880,24 Gminny O środek Kultury Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna W Gminie Jasienica Rosielna jest 15 mieszka ń komunalnych b ędące w średnim stanie technicznym. Ich ł ączna powierzchnia u żytkowa wynosi 840,1 m 2 oraz 4 mieszka ń socjalnych o powierzchni 84,81 m2. W zasobach komunalnych 2 lokale s ą pustostanem. W Gminie Jasienica Rosielna jest 19 lokali u żytkowych o ł ącznej powierzchni 896,653 m 2, b ędących w średnio dobrym stanie technicznym. Wpływy z wynajmu lokali komunalnych (czynsz, ciepło, energia elektryczna za okres od 1 stycznia 2014r. do 31 grudnia 2014 r.) prezentuje poni żej zamieszczona tabela: Lokale mieszkalne : Czynsz 45 592,80 Ciepło 0,00 Energia elektryczna 48,66 Razem: 45 641,46

Lokale u żytkowe: Czynsz 92 544,29 Ciepło 12 433,49

145

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Razem: 104 977,78

Lokale socjalne: Czynsz 736,60 Ciepło 720,00 Razem: 1456, 60 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna W latach 2013 i 2014 nie dokonano sprzeda ży żadnego z mieszka ń komunalnych. 12.1.2. Grunty komunalne Powierzchnia gruntów komunalnych Gminny zasób nieruchomo ści tworz ą nieruchomo ści, które stanowi ą przedmiot własno ści gminy i nie zostały oddane w u żytkowanie wieczyste. Zasób nieruchomo ści umo żliwia skuteczn ą realizacj ę polityki przestrzennej i inwestycyjnej gminy. Powierzchnia nieruchomo ści stanowi ących własno ść Gminy Jasienica Rosielna i nie oddanych w u żytkowanie wieczyste wynosi 3,8697 ha a grunty oddane w dzierżaw ę: 9,4324 Szczegółowe zestawienie powierzchni stanowi ących zasób Gminy Jasienica Rosielna. Sposób u żytkowania w ha Obr ęb Grunty Grunty Grunty rolne Grunty pod Grunty Drogi Lasy zabudowane rolne zakrzaczone zabudow ę ró żne Blizne 1,84 46,42 12,16 0,76 0,24 0,16 17,63 Jasienica 5,04 33,76 2,64 46,72 3,41 - 13,19 Rosielna Orzechówka 1,09 28,87 2,15 46,56 0,07 - 4,22 Wola 0,21 15,42 0,63 22,31 0,10 - 2,09 Jasienicka Razem 8,18 124,47 17,58 116,35 3,82 0,16 37,13 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Formy udost ępniania nieruchomo ści zasobu Gminy Jasienica Rosielna w 2014 roku. Dzier żawa gruntów (w ha) 9,4324 Najem lokali u żytkowych (w szt.) 11 Najem lokali mieszkalnych (w szt.) 19 Użyczenie (w szt.) --- Trwały zarz ąd (w ha) 834,5 m 2 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Zbycie nieruchomo ści z zasobu Gminy Jasienica Rosielna w 2014 roku (według prognozy). Sprzeda ż nieruchomo ści rolnych i le śnych (ha) 0,13 Sprzeda ż nieruchomo ści budowlanych (ha) 0 Sprzeda ż budynków (szt.) 0 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Dochody z gospodarki nieruchomo ściami w 2014 roku. Sprzeda ż nieruchomo ści 1289,36 Dochody z dzier żawy 1200,79 Dochody z najmu 0,00 Razem 2490,15 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 12.1.3. Potencjał podmiotów z udziałem własno ści komunalnej Nie dotyczy. 12.1.4. Ewentualne inne składniki majatku komunalnego Nie dotyczy.

146

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

12.2. Bud żet i inwestycje gminy 12.2.1. Dochody bud żetu gminy W du żym stopniu odbiciem poziomu rozwoju gospodarczego gminy jest jej bud żet – dochody własne, w tym wpływy podatkowe. Bud żet Gminy Jasienica Rosielna ilustruj ą poni ższe tabele. Tabela 63. Dochody bud żetu gminy wg rodzajów w tys. zł Wyszczególnienie 2012 2013 2014 OGÓŁEM 25 903 513,00 24 419 957,30 26 424 336,82 Dochody własne 5 550 172,16 5 402 297,90 6 190 952,44 w tym: Podatek od nieruchomo ści 870 109,67 1 149 536,78 1 355 852,63 Podatek od środków transportowych 118 571,80 132 816,00 137 676,80 Podatek rolny i le śny 453 635,15 538 745,66 521 644,09 Opłata skarbowa 13 378,00 14 575,45 13 177,00 Wpływy ze sprzeda ży mienia komunalnego 170 528,12 83 835,20 119 405,48 Wpływy z usług 467 056,47 455 883,68 481 373,13 Dochody z dzier żawy i leasingu 4 926,27 4 935,16 9 330,83 Inne dochody własne 1 450 629,36 868 182,00 1 204 484,81 Udziały w podatkach stanowi ących dochód bud żetu pa ństwa 2 001 337,32 2 153 787,97 2 348 007,67 od osób prawnych 28 160,32 35 190,97 24 252,67 od osób fizycznych 1 973 177,00 2 118 597,00 2 323 755,00 Dotacje celowe z bud żetu pa ństwa 7 863 934,84 7 213 469,40 8 374 435,38 Na zadania gminy: zlecone powierzone 3 218 597,00 3 339 522,31 3 476 523,39 własne 4 645 337,84 3 873 947,09 4 897 911,99 Subwencje ogólne z bud żetu pa ństwa 12 489 406,00 11 804 190,00 11 858 949,00 Dofinansowanie zada ń własnych ze źródeł pozabud żetowych - - - Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna O mo żliwo ściach rozwojowych danej jednostki terytorialnej w du żej mierze stanowi udział dochodów własnych w dochodach ogółem. 12.2.2. Wydatki bud żetu gminy Poni żej zamieszczone tabele prezentuj ą wydatki bud żetu Gminy Jasienica Rosielna w latach 2012 – 2014.

Tabela 64. Wydatki bud żetu gminy w tys. zł Wyszczególnienie 2012 2013 2014 OGÓŁEM 25 844,34 31 420,29 28 897,08 w tym: 936,51 717,73 740,17 Dotacje Świadczenia na rzecz osób fizycznych 4 569,90 4 890,11 5 057,59 Wydatki bie żą ce jednostek bud żetowych 16 486,12 16 719,84 16 917,20 w tym: 11 163,04 11 450,48 11 462,17 Wynagrodzenia oraz składki na ubezp. społ. i f. pracy Zakup materiałów i usług 3 412,14 3 132,62 2 959,21 w tym: energia 767,71 748,44 - Rozliczenia z bankami - - - Wydatki maj ątkowe 4 788,32 9 810,34 6 922,29 W tym inwestycyjne 4 550,88 9 762,34 692,23 w tym: na budynki i budowle 4 448,92 9 037,93 5 475,39 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

147

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 65. Wydatki bud żetu gminy wg rodzajów zł WYSZCZEGÓLNIENIE 2012 2013 2014 OGÓŁEM 25 843 094 31 420 287 28 897 077 w tym: 0 0 0 Dotacje na finansowanie zada ń gospodarczych Rolnictwo 337 634 6 737 545 3 465 334 Transport 1 087 978 708 527 1 240 863 Gospodarka komunalna 618 928 1 301 088 1 116 184 Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne 557 201 643 282 1 204 492 usługi komunalne Oświata i wychowanie 10 675 559 10 976 222 12 046 217 Kultura i sztuka 477 000 1 237 375 456 515 Ochrona zdrowia 0 0 0 Opieka społeczna 6 593 850 6 627 124 6 470 023 Kultura fizyczna i sport 2 548 786 321 594 97 053 Turystyka i wypoczynek 0 0 0 Administracja samorz ądowa 1 446 996 1 520 353 1 604 850 Le śnictwo 27 547 10 572 11 204 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę 0 0 0 elektryczn ą, gaz, wod ę Działalno ść usługowa 0 0 0 Informatyka 784 323 800 78 396 Urz ędy naczelnych organów 114 101 125 215 157 482 Bezpiecze ństwo publiczne i ochrona 124 211 90 684 108011 przeciwpo żarowa Dochody od osób prawnych - - - Obsługa długu publicznego 446 475 408 305 468 437 Ró żne rozliczenia - - - Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 90 697 90 946 78 948 Edukacyjna opieka wychowawcza 695 348 297 655 293 069 Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Tabela 66. Wydatki bud żetu gminy wg rodzajów - struktura % w ogółu wydatków Wyszczególnienie 2012 2013 2014

OGÓŁEM 100,00 100,00 100,00 Rolnictwo 1,31 21,44 11,99 Transport 4,21 2,25 4,29 Gospodarka komunalna 2,39 4,14 3,86 Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne 2,16 2,05 4,17 Oświata i wychowanie 41,31 34,93 41,69 Kultura i sztuka 1,85 3,94 1,58 Ochrona zdrowia 0,00 0,00 0,00 Opieka społeczna 25,51 21,09 22,39 Kultura fizyczna i sport 9,86 1,02 0,34 Turystyka i wypoczynek 0,00 0,00 0,00 Administracja samorz ądowa 5,60 4,84 5,55 Le śnictwo 0,11 0,03 0,04 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz, wod ę 0,00 0,00 0,00

148

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Działalno ść usługowa 0,00 0,00 0,00 Informatyka 0,00 1,03 0,27 Urz ędy naczelnych organów 0,44 0,40 0,54 Bezpiecze ństwo publiczne i ochrona przeciwpo żarowa 0,48 0,29 0,37 Dochody od osób prawnych 0,00 0,00 0,00 Obsługa długu publicznego 1,73 1,30 1,62 Ró żne rozliczenia 0,00 0,00 0,00 Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 0,35 0,29 0,27 Edukacyjna opieka wychowawcza 2,69 0,95 1,01

Źródło: dane Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 12.2.3. Inwestycje gminne Realizowane w ostatnim 7-leciu przez Gmin ę Jasienica Rosielna zadania inwestycyjne wpisywały si ę w cele strategiczne okre ślone w dokumencie pod nazw ą: „Plan strategiczny Gminy Jasienica Rosielna”. Zadania te - zarówno jednoroczne jak i wieloletnie - umieszczane były w bud żecie gminy, zatwierdzanym przez Radnych Rady Gminy. Najwa żniejszym źródłem dotacji do realizowanych wówczas inwestycji były środki Unii Europejskiej, pochodz ące m.in. z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i bud żetu pa ństwa. W latach 2007-2013 Gmina Jasienica Rosielna zrealizowała 17 projektów inwestycyjnych o ł ącznej warto ści 23 437 724,17 zł, pozyskuj ąc dofinansowanie w formie dotacji w kwocie 12 191 988,20 zł były to:

Kwota Program Nazwa projektu Czas realizacji Warto ść ogółem dofinansowania Regionalny Program „Rozwój infrastruktury Operacyjny turystyczno- społecznej na Województwa terenie Gminy Jasienica Podkarpackiego na lata Rosielna poprzez 2007-2013 dostosowanie do nowych 2011 rok 865 534,04 zł 1 018 275,35 zł Działanie 7.3 funkcji u żytkowych Aktywizacja obszarów niezagospodarowanych zmarginalizowanych i niedoko ńczonych gospodarczo obiektów”. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na „Kultura, sport i zabawa to w lata 2007-2013 2011 r. 499 988,72 zł 874 205,18 zł gminie podstawa” Działanie: Odnowa i rozwój wsi Budowa kompleksu boisk 1 313 000,00 zł sportowych w ramach Ministerstwo programu „Moje boisko Sportu i Turystyki Orlik” w miejscowo ściach „Moje boisko Orlik” w latach 2010-2012 999 000,00 zł 3 867 777,27 zł Blizne, Jasienica Samorz ąd Rosielna i Orzechówka” Województwa Podkarpackiego Regionalny Program Operacyjny „Poprawa jako ści usług w Województwa zakresie pomocy społecznej Podkarpackiego na lata poprzez rozbudow ę i 2007-2013 2012 rok 1 149 608,19 zł 1 768 802,58 zł wyposa żenie budynku Działanie 5.2 administracyjnego w Infrastruktura ochrony Jasienicy Rosielnej” zdrowia i pomocy społecznej Program Rozwoju „Wzrost atrakcyjno ści Obszarów Wiejskich na turystycznej gminy poprzez lata 2007-2013 rewaloryzacj ę zabytkowego 2013 r. 493 720,00 zł 808 552,08 zł Działanie Odnowa i parku rozwój wsi w Jasienicy Rosielnej” Bud żet Województwa „Poprawa bezpiecze ństwa 2012 r. 20 000 zł 46 412,65 zł Podkarpackiego – poprzez remont obiektu

149

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Program „Bezpieczne sportowego w Jasienicy boiska Podkarpacia” Rosielnej” Regionalny Program Operacyjny Województwa „Termomodernizacja Podkarpackiego na lata budynków u żyteczno ści 990 275,31 zł 2013-2014 r. 800 437,57 zł 2007-2013 publicznej na terenie gminy Działanie: 2.2 Jasienica Rosielna” Infrastruktura energetyczna Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Działanie 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o „Jestem lepszy to wida ć…” 975 890,86 zł 975 890,86 utrudnionym dost ępie do edukacji oraz zmniejszenie ró żnic w jako ści usług edukacyjnych. „Szansa dla ka żdego – Program Operacyjny Kapitał indywidualizacja Ludzki, Działanie 9.1.2 nauczania w klasach I – Wyrównywanie szans III w Gminie Jasienica edukacyjnych uczniów z grup 151 868,90 2012 – 2013 151 868,90 zł Rosielna.” o utrudnionym dost ępie do edukacji oraz zmniejszenie ró żnic w jako ści usług edukacyjnych. Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Działanie 9.1.1 Zmniejszanie „Równy start w przyszło ść ” 2012 – 2014 421 108,44 zł 495 421,70 zł nierówno ści w stopniu upowszechniania edukacji przedszkolnej. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na „Budowa wodoci ągu i stacji lata 2007-2013 uzdatniania wody dla wsi 2013-2014 4 000 000,00 zł 10 026 284,33 zł Działanie: Podstawowe Blizne” Usługi dla gospodarki i ludno ści Wiejskiej. Regionalny Program Operacyjny „Nowoczesny rozwój Województwa placówek o światowych w Podkarpackiego na lata gminie Jasienica Rosielna 2014 r. 863 047,48 zł 1 318 708,39 zł 2007-2013 dzi ęki inwestycjom w Działanie: 5.1 przebudow ę, modernizacje i Infrastruktura wyposa żenie.” edukacyjna Narodowy Program Przebudowy Dróg Droga Blizne – Orzechówka Lokalnych - etap II 2014 274 784,00 zł 544 125,92 zł 0+000 – 0+960 Bezpiecze ństwo – Dost ępno ść - Rozwój Droga „Na Pi ątka” 0+000 – 2013 r. 77 855,34 zł 0+375 Rezerwa celowa bud żetu Przebudowa drogi - środki na usuwanie 255 723,86 zł wewn ętrznej nr ewid. 8004 2014 170 000,00 zł skutków kl ęsk Blizne – Nogajówka żywiołowych 179 990,69 zł Droga „Na Koziarza” 2014 r. 163 000,00 zł Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i „Zakup nowego wyposa żenia Gospodarki Wodnej w i uzbrojenia osobistego Rzeszowie. stra żaków z jednostek OSP 37 553,76 zł 2014 r. 30 000,00 zł Przeciwdziałanie Blizne, Jasienica Rosielna, kl ęskom żywiołowym lub Orzechówka i Wola powa żnym awariom i Jasienicka”. usuwanie ich skutków.

150

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

II. DIAGNOZA JAKO ŚCIOWA

Wprowadzenie Prace nad strategi ą były prowadzone przez Zespół Zadaniowy do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku powołany Zarządzeniem wewn ętrznym nr 18/2015 Wójta Gminy Jasienica Rosielna z dnia 7 kwietnia 2015, do którego zostało zaproszonych ponad 97 osób reprezentuj ących partnerów społeczno-gospodarczych Gminy. Praca była realizowana w ramach 3 podzespołach tematycznych: Podzespół I – do spraw Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców społecznych Infrastruktura techniczna, potencjał i ład przestrzenny, Podzespół II - do spraw zasobów i potencjał ekologiczny, potencjał ludzki, potencjał potencjałów Gminy kulturowy Podzespół III - do spraw Gospodarka i promocja Gminy gospodarczych i promocji Gminy

Dokument Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku został opracowany na podstawie wyników prac Zespołu Zadaniowego do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024 przez zespół w składzie: Przedstawiciele Urz ędu Gminy : Imi ę i nazwisko Stanowisko Kierownik Referatu Rozwoju Gospodarczego Gminy Alina Malinowska Jasienica Rosielna Wojciech W ątróbski Inspektor Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna Anna Augustyn-Masłyk Sta żysta Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna

Konsultanci Res Management s.c. (Brzozów):

1. Paweł Mentelski Konsultant i moderator, prace redakcyjne 2. Tomasz Bartnicki Konsultant i moderator, prace redakcyjne 3. Maciej Jednakiewicz Konsultant 4. Justyna Kostecka Desk research, prace analityczne i prace redakcyjne

Lista zaproszonych mieszka ńców Gminy Jasienica Rosielna na konsultacje społeczne w dniach 15 i 27 maja 2015 roku. 1) Urszula Brzuszek – Wójt Gminy Jasienica Rosielna 2) Michał Siwak – Skarbnik Gminy Jasienica Rosielna 3) El żbieta Płonka – Sekretarz Gminy Jasienica Rosielna 4) Stanisław Paj ąk – Przewodnicz ący Rady Gminy Jasienica Rosielna 5) Alina Malinowska - Kierownik Referatu Rozwoju Gospodarczego Gminy Jasienica Rosielna 6) Wojciech W ątróbski - Inspektor Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 7) Anna Augustyn - Masłyk - sta żysta Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 8) Krzysztof Śnie żek – Radny Gminy Jasienica Rosielna 9) Mariusz Masłyk - Radny Gminy Jasienica Rosielna 10) Roman Krupa - Radny Gminy Jasienica Rosielna 11) Edward Szewczyk – Radny Gminy Jasienica Rosielna 12) Beata Barska – Radna Gminy Jasienica Rosielna; Prezes Parafialnego Klubu Sportowego „ISKRA” Blizne 13) Piotr Wrona - Radny Powiatu Brzozowskiego 14) Danuta Kwolek - Pracownik socjalny GOPS w Jasienicy Rosielnej 15) El żbieta Szarek – Pracownik socjalny GOPS w Jasienicy Rosielnej

151

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

16) Dorota Ku źnar – Kierownik ŚDS w Bliznem 17) Agnieszka Gil– Główna Ksi ęgowa Referatu O światy Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 18) Maria Bieda – Dyrektor Zespołu Szkół w Bliznem 19) Krystyna Szarek – Dyrektor Zespołu Szkół w Jasienicy Rosielnej 20) Ewa Niemiec – Dyrektor Zespołu Szkół w Orzechówce, Fundacja „Buczek” w Orzechówce 21) Marek Ch ęć – Dyrektor Szkoły Podstawowej w Woli Jasienickiej 22) Jadwiga Gierlach – Dyrektor Przedszkola w Jasienicy Rosielnej 23) Jan Winiarski – Dyrektor Gminnego O środka Kultury w Jasienicy Rosielnej 24) Wanda Czernik – ZOZ „Zdrowie” Jasienica Rosielna 25) Karolina Str ącel – KAMED Blizne 26) Aleksandra Ćwi ąkała – Grzywacz – KAMED Blizne 27) Karol Gonet – Proboszcz Parafii Orzechówka 28) Stefan Krok – Kierownik ZWiK w Bliznem 29) Stefan Cwynar – Pracownik Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 30) Sebastian Le ń – Pracownik Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 31) El żbieta Długosz – Kierownik USC w Jasienicy Rosielnej 32) Stefan Mroczka - Radny Gminy Jasienica Rosielna 33) Dariusz Krupa - Radny Gminy Jasienica Rosielna 34) Józef Zarych – Sołtys wsi Blizne, Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Bliznego 35) Adolf Ku śnierczyk – Sołtys wsi Orzechówka 36) Wiesław Pigo ń – Sołtys wsi Wola Jasienicka 37) Urszula Bar ć - Nadle śnictwo Brzozów (miejscowo ść Blizne) 38) Justyna Wołoszyn – Radna Gminy Jasienica Rosielna; Przewodnicz ąca KGW Blizne 39) Anna Kielar – Stowarzyszenie Kobiet „GOSPOSIADA” w Jasienicy Rosielnej 40) Jolanta Szuba – Prezes Stowarzyszenia Kobiet w Orzechówce 41) Lucyna Glazer – Stowarzyszenie Kobiet w Orzechówce 42) Mirosław Grabo ń – Pracownik Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 43) Iwona Frydrych - Kierownik Referatu Podatków i Opłat Lokalnych Gminy Jasienica Rosielna 44) Renata Bła ż - Pracownik Urz ędu Gminy Jasienica Rosielna 45) Jan Masłyk - Radny Gminy Jasienica Rosielna 46) Adam Kwiatkowski - Radny Gminy Jasienica Rosielna 47) Mieczysław Owoc – Radny Gminy Jasienica Rosielna 48) Halina Cwynar – Radna Gminy Jasienica Rosielna 49) Zbigniew Brzana – OSM Jasienica Rosielna 50) Wojciech Tele żyński – Dyrektor PBS Oddział Domaradz 51) Mieczysław Paj ąk – Dyrektor PEKAO S.A Oddział w Brzozowie Przedsiębiorcy: 52) Zenon Gerlach - Przetwórstwo Drzewne DREWGER 53) Mirosław Brzana – Firma CYBERMAX s.c. 54) Tomasz Brzana – Firma CYBERMAX s.c. 55) Wojciech Kwolek - Firma Floro-Hum Sp. z o.o. 56) Siedleczka Jakub – Firma Floro – Hum Sp. z o. o. 57) Zbigniew Para – Firma „DROBEK” Zapisy zawarte w ocenie problemów i analizie SWOT są odzwierciedleniem sposobu widzenia aktualnej sytuacji przez członków Zespołu Zadaniowego do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna oraz wynikaj ą z analizy dokumentu Diagnoza ilo ściowa do Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku. Analiza ta ma charakter prospektywny. Oznacza to, i ż szczególne znaczenie maj ą te czynniki (problemy), które b ędą wpływały na sytuacj ę w przyszło ści.

W trakcie prac warsztatowych ich uczestnicy zidentyfikowali problemy w nast ępuj ących zakresach: - zaspokojenia potrzeb mieszka ńców gminy; - infrastruktury technicznej, ładu przestrzennego, potencjału ekologicznego, potencjału ludzkiego i potencjału kulturowego gminy; - w sferze gospodarczej i promocji gminy. Problem jest tu rozumiany, jako nieakceptowana sytuacja odnosz ąca si ę do podmiotu strategii, uniemo żliwiaj ąca utrzymanie po żą danego stanu lub osi ągni ęcie zamierzonych celów/rezultatów.

152

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Problem, to tak że nieakceptowany skutek oddziaływania wewn ętrznych lub zewn ętrznych czynników rozwojowych.

W rozdziale 1 przedstawione s ą problemy okre ślone w zespołach roboczych dla ka żdego z zakresów.

Świadomo ść i rozumienie sytuacji przedstawionej w ocenie problemów i analizie SWOT stanowiły punkt odniesienia do ustalania celów i zada ń realizacyjnych oraz miały decyduj ący wpływ na kształt strategii.

Przedstawiona w rozdziałach 1 i 2 analiza stanu Gminy Jasienica Rosielna ma charakter oceny jako ściowej, natomiast opis faktograficzny stanu gminy został zaprezentowany w Cz ęś ci I „Diagnoza ilo ściowa do Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku”.

Istotnym uzupełnieniem analizy problemów i analizy SWOT dokonanej przez Zespół Zadaniowy jest ocena sytuacji Gminy dokonana w badaniach ankietowych skierowanych do mieszka ńców Gminy. Raport z wynikami bada ń przeprowadzonych w śród mieszka ńców Gminy w okresie od 25.03.2015 do 15.04.2015 roku jest Zał ącznikiem do niniejszego dokumentu.

153

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

1. Analiza problemów gminy 1.1. Problemy w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszka ńców 1.1.1. Zabezpieczenie materialne Poj ęcie „zabezpieczenia materialnego” zawiera w sobie m.in. nast ępuj ące elementy: źródła i poziom dochodów, struktura dochodów, mo żliwo ść aktywno ści zawodowej (mo żliwo ść zachowania, odtwarzania i powi ększania dochodów), poziom satysfakcji materialnej.

W zakresie zabezpieczenia materialnego zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

− mała liczba miejsc pracy na terenie gminy, − w wi ększo ści mało stabilne zatrudnienie, − niska zasobno ść finansowa du żej cz ęś ci mieszka ńców - niski poziom wynagrodze ń (w przewa żaj ącej cz ęś ci najni ższa krajowa), − bardzo niskie dochody z rolnictwa, − du ży odsetek gospodarstw domowych, dla których podstawą utrzymania s ą niezarobkowe źródła dochodów.

1.1.2. Schronienie Poj ęcie schronienia zawiera w sobie m.in. nast ępuj ące elementy: mieszkalnictwo, mo żliwo ść samodzielnego zamieszkiwania, standard mieszka ń, typ budynków mieszkalnych, skala ewentualnej bezdomno ści.

W zakresie „schronienia” zostały zdiagnozowane następuj ące problemy:

− nie wszystkie gospodarstwa domowe maj ą dost ęp do gminnej sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej, − ograniczony dost ęp do mieszka ń komunalnych i socjalnych, − brak mieszka ń chronionych i kryzysowych, − brak uzbrojenia i słabe skomunikowanie wi ększo ści terenów pod budownictwo mieszkaniowe.

1.1.3. Bezpiecze ństwo życia, zdrowia i mienia Poj ęcie bezpiecze ństwa życia, zdrowia i mienia zawiera w sobie nast ępuj ące elementy: zagro żenia przest ępczo ści ą, zagro żenia spokoju publicznego, zagro żenia zwi ązane z ruchem komunikacyjnym, zagro żenia zdarzeniami losowymi.

W zakresie „bezpiecze ństwa życia, zdrowia i mienia” zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

− wysokie zagro żenie powodziowe, − wysokie zagro żenie zdarzeniami drogowymi na drogach krajowej i wojewódzkiej ze wzgl ędu du że nat ęż enie ruchu, − niewystarczaj ąca ilo ść chodników przy drogach publicznych przebiegaj ących przez gmin ę oraz niewystarczaj ące o świetlenie dróg, − przypadki wandalizmu, niszczenia mienia prywatnego i publicznego, − rosn ąca tendencja przemocy domowej.

1.1.4. Ochrona zdrowia i życia Poj ęcie ochrona zdrowia i życia zawiera w sobie m.in. nast ępuj ące elementy: przeci ętna długo ść trwania życia, umieralno ść niemowl ąt, zachorowalno ść , w tym na choroby przewlekłe, choroby cywilizacyjne, zagro żenia zdrowia i życia wynikaj ące z zachowa ń patologicznych, udział niepełnosprawnych, dost ęp do otwartego i zamkni ętego lecznictwa, styl życia, skala ewentualnego niedo żywienia, dost ęp do wysokiej jako ści żywno ści i wody pitnej.

W zakresie „ochrona zdrowia i życia” zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

154

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− niedostateczny dost ęp do specjalistycznej opieki zdrowotnej (długi czas oczekiwania na przyj ęcie), − niedostateczny dost ęp do podstawowej opieki zdrowotnej i rehabilitacji (długi czas oczekiwania na przyj ęcie), − niska skuteczno ść działa ń profilaktycznych, − du ża liczba dzieci z wadami postawy, otyło ści ą, − niedostateczna świadomo ść mieszka ńców gminy w zakresie zagro żeń chorobami cywilizacyjnymi - wzrost liczby osób zapadaj ących na choroby cywilizacyjne, − niedostateczna ilo ść sprz ętu rehabilitacyjnego w istniej ących wypo życzalniach, − ograniczony dost ęp do wody pitnej wysokiej jako ści – wodoci ągi lokalne i uj ęcia indywidualne, − wzrastaj ąca liczba dzieci wymagaj ących do żywiania, − wzrastaj ącą liczba młodzie ży, w tym niepełnoletniej nadu żywaj ącej alkoholu, − ujawnione przypadki u żywania narkotyków i dopalaczy.

1.1.5. Opieka Poj ęcie opieki zawiera w sobie m.in. nast ępuj ące elementy: opieka nad: dzie ćmi, niepełnosprawnymi, osobami starszymi i osobami niedostosowanymi społecznie.

W zakresie „opieki” zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

− brak zorganizowanej opieki nad dzie ćmi do lat 3, − brak opieki przedszkolnej w okresie wakacyjnym, − rosn ąca liczba osób wymagaj ących opieki dziennej i całodobowej.

1.1.6. Rozwój ludzi Poj ęcie rozwoju ludzi zawiera w sobie m.in. nast ępuj ące elementy: długo ść kształcenia szkolnego, jako ść kształcenia, poziom wykształcenia mieszka ńców, czas po świ ęcony rozwojowi fizycznemu, poziom rozwoju fizycznego, czas na rozwój emocjonalny i duchowy.

W zakresie „rozwoju ludzi” zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

− mało atrakcyjna i nieró żnorodna oferta zaj ęć pozaszkolnych.

1.1.7. Kultura, sport, rekreacja, wypoczynek, przyjemno ści Poj ęcie kultury, sportu, rekreacji, wypoczynku, przyjemno ści zawiera w sobie nast ępuj ące elementy: ilo ść czasu wolnego, dost ęp do ró żnorodnych form rekreacji i wypoczynku, jako ść (poziom rekreacji i wypoczynku), poziom biernego uczestnictwa w kulturze, poziom uczestnictwa czynnego w kulturze, dost ęp do ró żnorodnej oferty kulturalnej, mo żliwo ść oddziaływania na otoczenie materialne i społeczne.

W zakresie „kultury, sportu, rekreacji, wypoczynku, przyjemno ści” zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

− niski poziom wykorzystania oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej, − niedostateczna oferta sp ędzania wolnego czasu dla mieszka ńców.

1.1.8. Kontakty społeczne, wi ęź grupowa, to żsamo ść z gmin ą Poj ęcie kontaktów społecznych, wi ęzi grupowej, to żsamo ści z miastem zawiera w sobie m.in. nast ępuj ące elementy: swoboda i łatwo ść kontaktów przestrzennych, stopie ń integracji społeczno ści lokalnych, poczucie to żsamo ści z miastem, stopie ń zorganizowania społeczno ści lokalnych, mo żliwo ść aktywno ści pozazawodowej, uczestnictwo w zarz ądzaniu miastem, tolerancyjno ść , ofiarno ść , lojalno ść grupowa, warto ści moralne, poziom satysfakcji niematerialnej.

W zakresie „kontaktów społecznych, wi ęzi grupowej, to żsamo ści z gmin ą” zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

− niski poziom uczestnictwa mieszka ńców w zarz ądzaniu gmin ą,

155

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− słabe promowanie osób i postaw prospołecznych.

1.1.9. Swoboda i łatwo ść kontaktów przestrzennych

Poj ęcie swobody i łatwo ści kontaktów przestrzennych zawiera w sobie nast ępuj ące elementy: ró żnorodno ść , niezawodno ść i wygoda w nawi ązywaniu kontaktów, koszt kontaktów oraz czas zu żywany na realizowanie kontaktów.

W zakresie „swobody i łatwo ści kontaktów przestrzennych” zostały zdiagnozowane nast ępuj ące problemy:

− ograniczony zasi ęg i niskie parametry techniczne Internetu (niska przepustowo ść ), − ograniczony dost ęp do usług publicznych świadczonych drog ą elektroniczn ą, − brak własnego szkolnego środka transportu.

1.2. Problemy w zakresie potencjałów i zasobów gminy 1.2.1. Zasoby techniczne W skład zasobów technicznych w gminie wchodz ą budynki i budowle, infrastruktura techniczna, infrastruktura społeczna, systemy zabezpiecze ń przed: powodzi ą, ogniem i ska żeniem oraz systemy eksploatacji i odnowy zasobów technicznych.

W zakresie zasobów technicznych zdiagnozowano nast ępuj ące problemy:

− wysoka energochłonno ść mieszka ń komunalnych, − brak wolnych mieszka ń socjalnych, komunalnych, − brak mieszka ń chronionych, kryzysowych, − niezadowalaj ący stan techniczny i estetyczny niektórych budynków użyteczno ści publicznej, − niedostateczna ilo ść i niski standard miejsc parkingowych przy obiektach u żyteczno ści publicznej, − wysoki procent budynków pokrytych eternitem, − istniej ące bariery architektoniczne w niektórych budynkach u żyteczno ści publicznej, − niewystarczaj ąca baza lokalowa przedszkoli, szkół, o środków kultury i bibliotek, − niedostateczne wyposa żenie szkół, przedszkoli, o środków kultury i bibliotek − niedostatecznie rozwini ęta infrastruktura wodno-ściekowa (brak kanalizacji sanitarnej i wodoci ągów w częś ci lub cało ści niektórych sołectw, brak kanalizacji deszczowej), − przeci ętny i zły stan techniczny cz ęś ci dróg gminnych, − zły stan techniczny obiektów mostowych w ci ągach dróg gminnych (niska no śno ść ), − niewystarczaj ąca ilo ść chodników przy drogach publicznych przebiegaj ących przez gmin ę i niewystarczaj ące ich oświetlenie, − niedostatecznie rozwini ęta infrastruktura sportowo-rekreacyjna, − niedostateczna ilo ść zabezpiecze ń przeciwpowodziowych na rzekach i potokach, − niedostateczna ilo ść zabezpiecze ń przeciwpo żarowych (braki w infrastrukturze wodoci ągowej), − niedostateczne zagospodarowanie turystyczne zbiorników retencyjnych w Bliznem.

1.2.2. Potencjał i ład przestrzenny W ramach potencjału i ładu przestrzennego pod uwag ę brana jest dost ępno ść terenów i stan zagospodarowania przestrzennego.

W zakresie potencjału i ładu przestrzennego zdiagnozowano nast ępuj ące problemy:

− brak planu zagospodarowania przestrzennego gminy, − brak uzbrojenia i słabe skomunikowanie wi ększo ści terenów pod budownictwo mieszkaniowe, − niska estetyka obiektów około drogowych (np. przystanków autobusowych), − niedostateczne wyposa żenie miejsc publicznych w obiekty małej architektury,

156

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− brak monitoringu wizyjnego w miejscach przestrzeni publicznej, − brak dost ępnych uzbrojonych terenów inwestycyjnych.

1.2.3. Potencjał kulturowy Potencjał kulturowy to obiekty zabytkowe, przedmioty kultury materialnej, tradycje, zwyczaje, zdolno ść do jego zachowania, upowszechniania i udost ępniania.

W kontek ście potencjału kulturowego zdiagnozowano nast ępuj ące problemy:

− zły stan techniczny cz ęś ci obiektów zabytkowych, − niska dost ępno ść obiektów zabytkowych, − niewystarczaj ące wyeksponowanie/oznaczenie i promowanie obiektów zabytkowych, − niepiel ęgnowane tradycje i zwyczaje lokalne, − niewystarczaj ąca promocja artystów lokalnych.

1.2.4. Potencjał ekologiczny Potencjał ekologiczny to zasoby naturalne, systemy i urz ądzenia proekologiczne, a tak że eko świadomo ść .

W ramach potencjału ekologicznego wskazano nast ępuj ące problemy:

− zły stan zachowania pomników przyrody, − szkody wyrz ądzane przez dzik ą zwierzyn ę, − niska świadomo ść ekologiczna mieszka ńców gminy (istniej ące dzikie wysypiska śmieci, wypalanie traw, palenie śmieci, odprowadzanie ścieków do przydro żnych rowów i cieków wodnych), − zwi ększaj ący si ę udział odłogów/zakrzaczonych w powierzchni gruntów rolnych, − niewystarczaj ący poziom retencjonowania wód (poldery, zbiorniki), − wyeksploatowane systemy melioracyjne, − wymagaj ąca modernizacji gminna oczyszczalnia ścieków, − niewystarczaj ąca ilo ść uj ęć wody pitnej, − zbyt wysoka emisja gazów cieplarnianych i pyłów, − niedostatecznie wykorzystane odnawialne źródła energii (OZE).

1.2.5. Potencjał ludzki Poj ęcie potencjału ludzkiego zawiera przede wszystkim w sobie potencjał demograficzny/biologiczny, tak że dotyczy kwalifikacji zawodowych.

W ramach poj ęcia potencjału ludzkiego zdiagnozowano nast ępuj ące problemy:

− wysoki poziom bezrobocia, − niska aktywno ść organizacji pozarz ądowych, − słabe promowanie osób i postaw prospołecznych, − ograniczone mo żliwo ści podnoszenia kwalifikacji zawodowych na terenie gminy, − bardzo mało aktywny tryb życia mieszka ńców, − niedostateczny poziom wykorzystania gminnej oferty kulturalnej przez mieszka ńców.

1.3. Problemy w zakresie gospodarki i promocji 1.3.1. Mikroprzedsi ębiorstwa, M ŚP, du że przedsi ębiorstwa, rolnictwo, turystyka, rynek pracy, instytucje otoczenia biznesu, konkurencyjna współpraca, polityka gospodarcza i promocja gminy Problemy zgłoszone w zakresie „gospodarki i promocji Gminy”:

Podmioty gospodarcze: mikroprzedsi ębiorstwa, M ŚP:

157

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− pogarszaj ąca si ę kondycja ekonomiczna lokalnego sektora M ŚP, − brak dost ępnych uzbrojonych terenów inwestycyjnych pod lokalizacj ę b ądź rozwój przedsi ębiorstw, − brak zorganizowanego miejsca do handlu bazarowego, − bardzo słaba kondycja ekonomiczna gospodarstw rolnych.

Rynek pracy:

− niedostateczna liczba osób z kwalifikacjami zawodowymi spełniaj ącymi potrzeby i wymagania pracodawców, − odpływ wykwalifikowanej siły roboczej, − bardzo ograniczona liczba miejsc pracy na terenie gminy i w najbli ższym jej s ąsiedztwie.

Instytucje otoczenia biznesu:

− ograniczona dost ępno ść usług instytucji otoczenia biznesu w zakresie doradztwa i konsultingu.

Polityka gospodarcza i promocja gospodarcza Gminy:

− niewykorzystany i niewypromowany potencjał produkcji żywno ści ekologicznej w gminie, − słabo wykorzystane walory turystyczno-krajobrazowe gminy, − brak usystematyzowanej oferty gospodarczej gminy.

Kluczowe bran że dla rozwoju gospodarczego Gminy Jasienica Rosielna

Obecnie kluczowymi bran żami s ą:

− mleczarstwo, − przetwórstwo drewna, − handel, − rolnictwo.

158

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

2. Czynniki rozwojowe 2.1. Czynniki rozwojowe w zakresie zaspokajania potrzeb mieszka ńców W trakcie spotka ń warsztatowych uczestnicy identyfikowali czynniki sprzyjaj ące (mocne strony i szanse) oraz niesprzyjaj ące (słabo ści i zagro żenia) w sferze społecznej gminy. Identyfikacja dokonana została odr ębnie dla czynników rozwojowych wewn ętrznych (mocne strony i słabo ści), odnosz ących si ę do gminy (na które gmina w du żym stopniu mo że wpływa ć) oraz czynników rozwojowych zewn ętrznych (szanse i zagro żenia) odnosz ących si ę do otoczenia gminy (na które gmina nie mo że wpływa ć lub mo że wpływa ć tylko w bardzo ograniczonym stopniu).

Mocne strony Gminy Słabo ści Gminy

+ lokalizacja gminy przy drodze ekspresowej − poło żenie na obszarze o najwy ższym w S19; Polsce zagro żeniu ubóstwem, + ogólna tendencja wzrostowa liczby − wysoki odsetek mieszka ńców Gminy mieszka ńców gminy; korzystaj ących z pomocy społecznej + wysoka zdolno ść do samozatrudnienia – /52%ogółu mieszka ńców (tendencja wysoka przedsi ębiorczo ść mieszka ńców wzrostowa)/, (osoby fizyczne prowadz ące działalno ść − rosn ący udział ludno ści Gminy Jasienica gospodarcz ą oraz jednostki nowo Rosielna pozostaj ących trwale w złej sytuacji zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. materialnej z powodu ubóstwa (blisko 19%), ludno ści w Gminie Jasienica Rosielna − wyst ępowanie zjawiska dziedziczenia biedy stanowi ą 92, podczas gdy w gminach postawa bierna przypadki nie podejmowania wiejskich kraju 72 a województwa pracy ze wzgl ędu na zasiłek, podkarpackiego 57), − negatywne skutki migracji – eurosieroctwo, + zmieniaj ący si ę (korzystnie dla zdrowia) styl − niski poziom dochodów mieszka ńców życia mieszka ńców w zwi ązku z dost ępno ści ą w porównaniu do średniej krajowej (w relacji infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, do średniej krajowej 77,7%), + dost ępne place zabaw i boiska wielofunkcyjne − niska elastyczno ść i mobilno ść zawodowa przy szkołach i w miejscowo ściach, osób bez pracy lub zagro żonych utrat ą pracy + dobrze wyposa żone i funkcjonuj ące jednostki w podnoszeniu lub zmianie kwalifikacji OSP w ka żdej miejscowo ści gminy (2 spo śród zawodowych, 4 nale ży do Krajowego Systemu Ratowniczo- − niewystarczaj ąca aktywno ść zawodowa osób Ga śniczego), pozostaj ących bez pracy, + funkcjonuj ące na terenie Gminy organizacje − zbyt mało tworzonych nowych miejsc pracy, pozarz ądowe (na terenie Gminy Jasienica − niskie kwalifikacje zawodowe lub ich brak Rosielna na 1000 mieszka ńców przypadają 2 znacznej cz ęś ci osób bezrobotnych, organizacje pozarz ądowe, w województwie − szara strefa w zatrudnieniu – znaczny odsetek podkarpackim i kraju po 3), osób pracuj ących bez umowy; + systematyczna poprawa stanu środowiska − niskotowarowe– małe i rozdrobnione przyrodniczego (w gminie funkcjonuje gospodarstwa rolne (ponad55%to rozbudowany system selektywnej zbiórki gospodarstwa o powierzchni do 1ha, a ponad odpadów komunalnych), 42% to gospodarstwa o powierzchni do od 1 + niski poziom przest ępczo ści i zagro żenia do 5ha), spokoju publicznego(zaledwie 7% ogółu − słabe usprz ętowienie gospodarstw rolnych, przest ępstw popełnionych na terenie powiatu − niedostatecznie rozwini ęta infrastruktura brzozowskiego w 2014 roku zostało pomocy społecznej, popełnionych na terenie Gminy Jasienica − ograniczony dost ęp do miejsc u żyteczno ści Rosielna – głównie przeciwko mieniu), publicznej dla niepełnosprawnych - bariery + systematycznie rozbudowywana architektoniczne, i unowocze śniana infrastruktura techniczna, − brak planu zagospodarowania + dobrze funkcjonuj ący Gminy O środek przestrzennego gminy, Pomocy Społecznej w Jasienicy Rosielnej − brak gruntów komunalnych przeznaczonych i Środowiskowy Dom Samopomocy pod budownictwo, w Bliznem,

159

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

+ wdra żanie programów pomocowych − brak chodników przy drodze krajowej i profilaktycznych, i niewystarczaj ąca ilo ść chodników przy + istniej ące zabytki kultury i historii (zabytkowe drogach wojewódzkich, ko ścioły, cmentarze, dworki, i inne obiekty), − brak monitoringu wizyjnego w miejscach + du że zag ęszczenie ludno ści – najwy ższe przestrzeni publicznej, wśród gmin wiejskich powiatu brzozowskiego − brak pediatry na terenie gminy, (135 osób/ km 2), − niedostateczne zaplecze kuchenne + istniej ący potencjał dla rozwoju turystyki w szkołach, wiejskiej, − łatwy dost ęp do alkoholu dla młodzie ży, + wysokie walory przyrodniczo-krajobrazowe − zbyt mało programów zwi ązanych gminy, z podnoszeniem świadomo ści mieszka ńców + rozwini ęta infrastruktura sportowo- w zakresie chorób cywilizacyjnych, rekreacyjna. − nie s ą prowadzone badania jako ści wody pitnej w lokalnych wodoci ągach i uj ęciach indywidualnych, − zły stan techniczny przedszkoli w Jasienicy Rosielnej i Orzechówce, − niedostateczne wyposa żenie przedszkoli w gminie, − odpływ osób wykształconych z gminy, − brak niektórych elementów infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (skate-parków, ście żek rowerowych, torów crossowych, sprawno ściowych dróg samochodowych, parków linowych).

Szanse w otoczeniu Zagro żenia w otoczeniu

+ dofinansowanie przez Powiatowy Urz ąd − wysokie koszty prowadzenia działalno ści, Pracy w Brzozowie ró żnych form aktywizacji − skomplikowane i długotrwałe procedury zawodowej, zwi ązane z uzyskiwaniem dotacji na + realizacja przez Powiatowy Urz ąd Pracy w działalno ść gospodarcz ą i/lub działalno ść Brzozowie i Gmin ę projektów finansowanych organizacji pozarz ądowych, przez Fundusz Pracy, Europejski Fundusz − długi czas oczekiwania na usługi Społeczny (np. w ramach PO KL), w tym dla specjalistycznej opieki zdrowotnej, osób niepełnosprawnych, − drena ż siły roboczej przez wi ększe o środki + wspieranie tworzenia i utrzymania miejsc gospodarcze; pracy dla osób niepełnosprawnych przez − złe warunki makroekonomiczne do tworzenia PFRON, nowych miejsc pracy; + dost ępne kredyty hipoteczne na budow ę lub − coraz cz ęstsze przypadki wyst ępowania zakup mieszka ń, anomalii pogodowych – zjawisk + ustawowy obowi ązek współpracy samorz ądu o gwałtownym przebiegu; terytorialnego z organizacjami − niedostateczny poziom dofinansowania pozarz ądowymi w realizowaniu zada ń placówek słu żby zdrowia; publicznych. − niewydolny system współpracy lecznictwa otwartego i zamkni ętego – współpracy podmiotów publicznych i niepublicznych; − niekorzystna wysoko ść kryterium dochodowego znacznie ograniczająca liczb ę osób kwalifikuj ących si ę do obj ęcia pomoc ą społeczn ą; − wysokie koszty leczenia poza systemem NFZ; − bardzo ograniczone środki NFZ na kontrakty z lekarzami specjalistami, − ograniczaj ące regulacje w zakresie opieki medycznej w szkołach i przedszkolach, − wysokie ceny leków;

160

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− niekorzystny wpływ ni żu demograficznego na sytuacj ę systemu edukacji w Gminie; − ci ągle zmieniaj ące si ę modele nauczania – podstaw programowych; − nietrafione, przeładowane programy edukacyjne; − subwencje o światowe niepokrywaj ące faktycznych kosztów utrzymania systemu oświaty w Gminie - coraz wy ższe koszty zwi ązane z utrzymaniem szkół, − mała opłacalno ść produkcji rolnej, − trudno ści z pozyskaniem środków zast ępczych (sta że, doposa żenie stanowisk pracy), − konieczno ść zatrudnienia przez 3 mies. po uko ńczeniu sta żu, − planowane ograniczenie finansowania przez NFZ opieki długoterminowej. 2.2. Czynniki rozwojowe w zakresie potencjałów i zasobów gminy W trakcie spotka ń warsztatowych uczestnicy identyfikowali czynniki sprzyjaj ące (mocne strony i szanse) oraz niesprzyjaj ące (słabo ści i zagro żenia) w sferze zasobów i potencjałów gminy. Identyfikacja dokonana została odr ębnie dla czynników rozwojowych wewn ętrznych (mocne strony i słabo ści), odnosz ących si ę do gminy (na które gmina w du żym stopniu mo że wpływa ć) oraz czynników rozwojowych zewn ętrznych (szanse i zagro żenia) odnosz ących si ę do otoczenia gminy (na które gmina nie mo że wpływa ć lub mo że wpływa ć tylko w bardzo ograniczonym stopniu).

Mocne strony Gminy Słabo ści Gminy

+ ogólna tendencja wzrostowa liczby − przestarzałe rozwi ązania techniczne mieszka ńców gminy; zastosowane w wi ększo ści zabudowy + dodatni przyrost naturalny, użyteczno ści publicznej, + przynale żno ść do Lokalnej Grupy Działania − brak niektórych elementów infrastruktury „Ziemia Brzozowska”, sportowo-rekreacyjnej (skate-parków, ście żek + dobrze rozwini ęta sie ć komunikacyjna w rowerowych, torów crossowych, Gminie w pełni powi ązana z układem sprawno ściowych dróg samochodowych, krajowym i mi ędzynarodowym, co stwarza parków linowych), dogodne warunki do rozwoju powi ąza ń − ograniczone środki mieszka ńców gminy na komunikacyjnych z całym województwem udział w kulturze, sporcie, rekreacji, podkarpackim i Polsk ą, − ograniczone mo żliwo ści prowadzenia działa ń + lokalizacja gminy przy drodze ekspresowej statutowych przez organizacje pozarz ądowe S19; (brak do świadczenia i zdolności finansowej i + wysoki poziom zgazyfikowania miejscowo ści organizacyjnej pozyskiwania środków Gminy (ok. 80% mieszka ńców korzysta z zewn ętrznych, niedostateczny wkład własny na gazu sieciowego), rozwój), + funkcjonuj ące systemy uzdatniania wody, − brak przygotowania lub zainteresowania wod-kan. i oczyszczania ścieków; niektórych organizacji pozarz ądowych do + rozwini ęta sie ć energetyczna, realizacji zada ń własnych gminy, + interesuj ące i warto ściowe obiekty − niski stopie ń zwodoci ągowania Gminy zabytkowe zlokalizowane w Gminie (z czynnej sieci wodoci ągowej korzysta jedynie Jasienica Rosielna (Pó źnogotycki ko ściół 33% ogółu mieszka ńców gminy, pozostali pw. Wszystkich Świ ętych w Bliznem, w 2003 mieszka ńcy korzystaj ą z wodoci ągów roku został umieszczony na Li ście lokalnych i indywidualnych uj ęć wody), Światowego Dziedzictwa Naturalnego i − niezadowalaj ący stopie ń skanalizowania Kulturalnego UNESCO), Aglomeracji Jasienica Rosielna (z sieci kanalizacyjnej korzysta blisko 61,8% ogółu

161

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

+ funkcjonuj ące na terenie Gminy lokalne ludno ści zamieszkuj ącej Aglomeracj ę instytucje kultury (Gminny O środek Kultury w Jasienica Rosielna), Jasienicy Rosielnej oraz trzy placówki − brak ście żek i tras rowerowych, filialne w Bliznem, Orzechówce i Woli − wysoka energochłonno ść cz ęś ci budynków Jasienickiej), mieszkalnych i u żyteczno ści publicznej, + przebiegaj ące przez Gmin ę trasy − wzrost udziału w populacji ludno ści w wieku turystyczne, poprodukcyjnym, + uruchomiony system selektywnej zbiórki − ograniczone perspektywy rozwoju dla ludzi odpadów (segregacja odpadów u źródła – młodych, przez mieszka ńców), − nierozwini ęte doradztwo zawodowe dla + wyposa żenie niektórych jednostek OSP uczniów i dorosłych, zapewniaj ące dyspozycyjno ść do działa ń i − ograniczone środki na rozwój organizacji współpraca z KP PSP, pozarz ądowych, + istniej ące w Gminie obiekty sportowo- − niezdrowe nawyki żywieniowe, rekreacyjne. − łatwy dost ęp do u żywek z nielegalnych źródeł, − du że potrzeby zwi ązane z utrzymaniem i restaurowaniem zabytków, − niski standard cz ęś ci infrastruktury kulturalnej i cz ęś ci infrastruktury o światowej. Szanse w otoczeniu Zagro żenia w otoczeniu

+ blisko ść Rzeszowa - ośrodka − skomplikowane procedury uzyskania dotacji administracyjno-gospodarczego, zewn ętrznych na popraw ę stanu technicznego + dost ępne i planowane środki dotacyjne na zasobów komunalnych; uruchamianie i rozwój działalno ści − rosn ące koszty budowy, remontów, gospodarczej, modernizacji i utrzymania infrastruktury; + dost ępne i planowane środki dotacyjne na − skomplikowane procedury formalno-prawne rozwój infrastruktury, przygotowywania i realizacji inwestycji + dost ępne kredyty hipoteczne na budow ę lub budowlanych (np. pozwolenia na budow ę, zakup mieszka ń, nadzór, geodezja, decyzje środowiskowe); + prowadzony monitoring stanu zagro żeń na − regulacje prawne uniemo żliwiaj ące szybkie terenie gminy, ustalenie warunków zabudowy w odniesieniu + wspieranie tworzenia i utrzymania miejsc do dokumentacji formalno-prawnej; pracy dla osób niepełnosprawnych przez − wysokie koszty budowy instalacji do PFRON, wykorzystania odnawialnych źródeł energii; + dofinansowanie przez PUP ró żnych form − wysokie ceny ekologicznych no śników energii aktywizacji zawodowej. (gaz, pr ąd); − wysokie koszty modernizacji systemów grzewczych; − niedostateczna informacja na temat istniej ących kredytów i dotacji na inwestycje proekologiczne; − ograniczenia prawne zwi ązane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii np. zwi ązanych z lokalizacj ą na obszarach lub w pobli żu terenów obj ętych prawn ą ochron ą; − ograniczone mo żliwo ści utrzymania i restaurowania zabytków pozostaj ących własno ści ą osób prywatnych; − niski poziom dofinansowania remontów, rewitalizacji, konserwacji obiektów zabytkowych ze strony pa ństwa; − niedostosowania przepisów prawa w zakresie własno ści gruntów, (samoistny posiadacz – wła ściciel);

162

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− niekorzystne regulacje prawne w zakresie rozwijania OZE.

2.3. Czynniki rozwojowe w zakresie gospodarki i promocji gminy W trakcie spotka ń warsztatowych uczestnicy identyfikowali czynniki sprzyjaj ące (mocne strony i szanse) oraz niesprzyjaj ące (słabo ści i zagro żenia) w sferze gospodarki i promocji gminy. Identyfikacja dokonana została odr ębnie dla czynników rozwojowych wewn ętrznych (mocne strony i słabo ści), odnosz ących si ę do gminy (na które gmina w du żym stopniu mo że wpływa ć) oraz czynników rozwojowych zewn ętrznych (szanse i zagro żenia) odnosz ących si ę do otoczenia gminy (na które gmina nie mo że wpływać lub mo że wpływa ć tylko w bardzo ograniczonym stopniu).

Mocne strony Gminy Słabo ści Gminy

+ rozwini ęte przetwórstwo drzewne i produkcja, − brak lokalnych organizacji przedsi ębiorców, + rozpoznawalna w kraju marka OSM Jasienica − bardzo mało wolnej, wykwalifikowanej kadry Rosielna, wykonawczej (specjalistów konkretnych + atrakcyjne poło żenie gminy, zawodów zwi ązanych z pracami fizycznymi), + rozwini ęta infrastruktura techniczna na tle − słabe wyposa żenie firm w kapitał trwały i gmin o ściennych, obrotowy, + dobra dost ępno ść komunikacyjna(poło żenie − słabo rozwini ęta infrastruktura liniowa, przy planowanej drodze ekspresowej S19), − brak komunalnych terenów inwestycyjnych, + łatwa komunikacja z s ąsiednimi gminami, − mały, wewn ętrzny rynek zlece ń, + rozwini ęta sie ć dróg umo żliwiaj ąca łatwe − słabo rozwini ęta kooperacja mi ędzy firmami, przemieszczanie si ę mi ędzy miejscowo ściami − zbyt niskie zainteresowanie zakładaniem własnej gminy, firmy pomimo dotacji, + poło żenie w pobli żu granicy z Ukrain ą i ze − ograniczone mo żliwo ści mikroprzedsi ębiorstw w Słowacj ą, zakresie konkurowania poprzez niskie ceny, + walory turystyczne – zabytki, krajobraz, − zbyt niski poziom stosowania wysokich przyroda, technologii i innowacyjno ści, + rozwini ęta infrastruktura społeczna (edukacja, − wyst ępuj ące zjawisko szarej strefy zatrudnienia ochrona zdrowia, kultura, sport i rekreacja); (umowy śmieciowe), + dost ępno ść taniej (w tym wykwalifikowanej) − niski poziom stabilno ści zatrudnienia na rynku siły roboczej wynikaj ąca z wysokiego poziomu pracy, bezrobocia, − bardzo ograniczony rynek lokalny produktów i + dost ępno ść usług bankowych, usług, + dobre warunki do produkcji żywno ści o − peryferyjne poło żenie Gminy w skali kraju, wysokich parametrach jako ściowych. − du ży odpływ wykwalifikowanej kadry, − du że rozdrobnienie gospodarstw rolnych, − niska klasa bonitacyjna gruntów rolnych, poło żenie w obszarze podgórskim.

Szanse w otoczeniu Zagro żenia w otoczeniu

+ blisko ść Rzeszowa - ośrodka administracyjno- − ograniczone rynki zbytu, gospodarczego, − nieopłacalno ść produkcji rolnej, + mo żliwo ść pozyskania środków zewn ętrznych − bardzo ograniczona dost ępno ść środków na tworzenie lub rozwój przedsi ębiorstw, pomocowych na rozwój przedsi ębiorstw, + dost ępne środki dotacyjne na uruchamianie i − wysokie obci ąż enia dla pracodawców, rozwój działalno ści gospodarczej, − system szkolnictwa zawodowego niespełniaj ący + dost ępno ść usług doradczych przy oczekiwa ń absolwentów i pracodawców, pozyskiwaniu środków dla przedsi ębiorców, − zbyt małe zainteresowanie inwestorów + rozwój sektora ekonomii społecznej, lokowaniem swoich przedsi ęwzi ęć w Gminie,

163

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

+ szkolenia zawodowe realizowane przez PUP − wysokie koszty prowadzenia działalno ści Brzozów, gospodarczej: poziom podatków i ubezpiecze ń + dofinansowanie przez PUP Brzozów ró żnych społecznych, form aktywizacji zawodowej, − spowolnienie aktywno ści gospodarczej w kraju - + wspieranie tworzenia i utrzymania miejsc spadek stopy wzrostu PKB, pracy dla osób niepełnosprawnych przez − sposób przeprowadzania przetargów PFRON, (zawierania kontraktów) zorientowany na du że + dopłaty bezpo średnie (ze środków UE) do przedsi ębiorstwa, gospodarstw rolnych, − nieprzyjazno ść otoczenia prawnego w zakresie + atrakcje turystyczne w najbli ższym otoczeniu, przepisów celnych, + wzrastaj ący popyt na usługi turystyczne (w − niekorzystne (bardzo restrykcyjne) prawo tym agroturystyki), budowlane w zakresie odbioru obiektów + dost ępno ść funduszy kredytowych, budowlanych słu żą cych działalno ści po życzkowych i dotacyjnych na gospodarczej, podejmowanie i rozwijanie działalno ści − rygorystyczno ść przepisów zwi ązanych z gospodarczej, ochron ą środowiska, + blisko ść Bieszczadów i atrakcyjno ść − rozpad szkolnictwa zawodowego, turystyczna Bieszczadów, − zbyt du że obci ąż enia, fiskalne, administracyjne, + funkcjonowanie LGD „Ziemia Brzozowska”, − wysokie koszty energii, + rozwijaj ąca si ę Dolina Lotnicza, − odchodzenie wysoko wykwalifikowanych + tworzony klaster turystyczny (Rzeszów). pracowników do wi ększych o środków gospodarczych, − małe wykorzystanie potencjału wzrostu technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), − niedostateczna pomoc pa ństwa w tworzeniu miejsc pracy, − brak publicznej płaszczyzny kontaktów, konsultacji i współdziałania przedsi ębiorców z otoczeniem biznesu i z sektorem publicznym oraz organizacjami pozarz ądowymi, − wykluczenie Gminy przez wyznaczenie w strategii wojewódzkiej o środków rozwoju obejmuj ących du że miasta.

164

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

III. STRATEGIA ROZWOJU GMINY JASIENICA ROSIELNA

Prace nad strategi ą były prowadzone przez Zespół Zadaniowy do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku powołany Zarządzeniem wewn ętrznym nr 18/2015 Wójta Gminy Jasienica Rosielna z dnia 7 kwietnia 2015 r. do którego zostało zaproszonych ponad 97 osób reprezentuj ących partnerów społeczno-gospodarczych Gminy. Praca była realizowana w ramach 3 podzespołach tematycznych: Podzespół I – do spraw Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców społecznych Infrastruktura techniczna, potencjał i ład Podzespół II - do spraw zasobów i przestrzenny, potencjał ekologiczny, potencjał ludzki, potencjałów Gminy potencjał kulturowy Podzespół III - do spraw Gospodarka i promocja Gminy gospodarczych i promocji Gminy

Imi ę i nazwisko Stanowisko Alina Malinowska Kierownik Referatu Rozwoju Gospodarczego Gminy Wojciech W ątróbski Inspektor Referatu Rozwoju Gospodarczego Gminy Anna Augustyn-Masłyk Sta żysta w Referacie Rozwoju Gospodarczego Gminy

Konsultanci konsorcjum Res Management s.c. (Brzozów):

165

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

1. Wprowadzenie Gmina jest wspólnot ą samorz ądow ą tworzon ą z mocy prawa przez mieszka ńców oraz odpowiednie, w którym splataj ą si ę zło żone procesy społeczno-gospodarcze przebiegaj ące w środowisku naturalnym i w okre ślonej przestrzeni. Zaspokajanie potrzeb mieszka ńców, rozwijanie infrastruktury technicznej i społecznej, ochrona środowiska naturalnego oraz rozwój gospodarczy warunkowane s ą wieloma czynnikami zewn ętrznymi i wewn ętrznymi. Gmina jest instytucj ą, która jest ustawowo odpowiedzialna za zarz ądzanie okre ślonym kompleksem przestrzenno-terytorialnym i sferami życia publicznego – za prowadzenie polityki rozwoju. W ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju 49 w Art. 2. wskazuje si ę, że „Przez polityk ę rozwoju rozumie si ę zespół wzajemnie powi ązanych działa ń podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównowa żonego rozwoju kraju, spójno ści społeczno-gospodarczej regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjno ści gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej ”. W artykule 3 jest mowa o tym, kto ma prowadzi ć polityk ę rozwoju. I tak: - w skali kraju – Rada Ministrów; - w skali regionu – samorz ąd województwa; - w skali lokalnej – samorz ąd powiatowy i gminny. Kolejne wskazanie z cytowanej ustawy znajduje si ę w art. 4. – „Polityk ę rozwoju prowadzi si ę na podstawie strategii rozwoju” . Zatem mo żna przyj ąć , że strategie rozwoju opracowuje si ę dla instytucji, które dostarczaj ą usługi publiczne oraz inicjuj ą i wspieraj ą działania zwi ązane ze współdziałaniem partnerów społecznych w tych zakresach. Dokumenty takie winny spełnia ć standardy stosowane przez instytucje zarz ądzaj ące środkami strukturalnymi UE. Głównymi standardami s ą: prowadzenie pracy z udziałem partnerów społecznych/interesariuszy oraz zgodno ść z wymaganiami wynikaj ącymi z metodologii Zarz ądzania Cyklem Projektu (Project Cycle Management), przyj ętej przez Komisj ę Europejsk ą. Strategie mog ą by ć opracowywane, jako całkowicie nowe lub aktualizacje istniej ących dokumentów. W przypadku jednostek samorz ądu terytorialnego rekomendowane jest opracowywanie strategii zgodnie z zasadami zrównowa żonego rozwoju. Strategie rozwoju maj ą charakter ogólny i s ą nadrz ędne w stosunku do pozostałych dokumentów planistycznych danej instytucji. Bior ąc powy ższe pod uwag ę władze Gminy podj ęły decyzj ę o aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy. Od lutego br. trwały konsultacje społeczne, pracował Zespołu Zadaniowy do opracowania aktualizacji strategii, odbywały si ę warsztaty diagnostyczno-projektowe z udziałem mieszka ńców, reprezentantów instytucji, organizacji i innych podmiotów działaj ących w Gminie. Przy formułowaniu celów strategicznych uwzgl ędnione zostały wyst ępuj ące uwarunkowania zawarte m.in. w Diagnozie ilo ściowej i Diagnozie jako ściowej sytuacji społeczno-gospodarczej w Gminie Jasienica Rosielna.

Cele strategiczne dotycz ą spraw, co do których Gmina i partnerzy społeczni, ka żdy w zakresie swoich kompetencji, mog ą podejmowa ć autonomiczne działania. Autonomiczno ść działa ń oznacza, że Gmina i partnerzy społeczni maj ą do tego prawo i nie s ą uwarunkowani decyzjami zewn ętrznymi podejmowanymi poza Gmin ą.

Proponowane w strategii cele i zadania słu żą ce ich realizacji, obejmuj ą wszystkie sfery życia i funkcjonowania Gminy. W pracach nad strategi ą wyodr ębnione zostały trzy sfery funkcjonowania Gminy prezentowane poni żej: 1. Sfera społeczna, 2. Sfera potencjałów i zasobów Gminy, 3. Gospodarka i promocja Gminy.

Tym samym Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku jest dokumentem kierunkowym, swoist ą map ą drogow ą, stanowi ącą podstaw ę do podejmowania skoordynowanych działa ń przez wszystkich partnerów społecznych Gminy.

49 Dz. U. 2006 Nr 227 poz. 1658 z późn. zm. 166

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Pozwala to na kompleksowe uj ęcie zrównowa żonego rozwoju Gminy. Kompleksowe podej ście, b ędące cech ą planowania strategicznego powoduje, i ż realizacja tak okre ślonej strategii jest wspólnym zadaniem władz samorz ądowych i wszystkich parterów społecznych w Gminie.

Dokument Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku składa si ę z nast ępuj ących czterech Cz ęś ci (opracowa ń):

1. Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku - Diagnoza ilo ściowa sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Jasienica Rosielna. 2. Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku - Diagnoza jako ściowa sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Jasienica Rosielna, wraz z Raportem z wynikami bada ń przeprowadzonych w śród mieszka ńców Gminy w dniach od 25.03. do 15.04.2015 roku 3. Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku. 4. Wdro żenie Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku.

Bardzo wa żnym aspektem jest uspołecznienie procesu opracowania i wdra żania strategii przy udziale wszystkich głównych partnerów społecznych.

Do realizacji strategii niezb ędne b ędzie podejmowanie działa ń: – samodzielnych przez władze Gminy, – samodzielnych przez podmioty sektora prywatnego, – samodzielnych przez organizacje pozarz ądowe, – indywidualnych przez mieszka ńców i ich nieformalne grupy i środowiska, – wspólnych z udziałem parterów z ró żnych sektorów (publicznego, prywatnego i pozarz ądowego).

Wynika z tego, i ż bardzo wa żnym, a jednocze śnie trudnym zadaniem b ędzie zaanga żowanie wszystkich kluczowych dla rozwoju gminy parterów społecznych. Powodzenie w tym zakresie jest uzale żnione od zdolno ści do wzajemnej komunikacji, radzenia sobie z ró żnicami interesów poszczególnych partnerów i grup, wspólnego definiowania problemów i celów, a nast ępnie wspólnych przedsi ęwzi ęć .

W okresie wdra żania strategii władze gminy mog ą wyst ępowa ć w ró żnych rolach, w tym jako: – bezpo średni samodzielny realizator działa ń, – inicjator i animator działa ń, – uczestnik działa ń podejmowanych wspólnie z innymi partnerami, – wspieraj ący organizacyjnie, technicznie i finansowo działania podejmowane przez partnerów lokalnych, – administrator centrum lokalnej informacji i komunikacji w gminie.

Wdro żenie strategii przez władze gminy wymaga stosowania operacyjnych narz ędzi planistycznych, pozwalaj ących na podj ęcie ostatecznych decyzji, które działania i przy jakich zaanga żowanych środkach własnych oraz zewn ętrznych b ędą realizowane. Tymi narz ędziami władz gminy b ędą: – wieloletni plan inwestycyjny, – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, – bud żet gminy (bud żet obywatelski), – konkretne projekty i programy, – aplikacje o zewn ętrzne źródła dofinansowania, – polityki szczegółowe gminy (stanowi ące zbiór spójnych zasad odnosz ących si ę do okre ślonej dziedziny życia/funkcjonowania gminy), pozwalaj ące podejmowa ć powtarzalne decyzje według tych samych kryteriów, – zadania wyznaczane urz ędnikom gminy i jednostkom podległym gminie.

Planowanie i wdra żanie strategii w opisany powy żej sposób daje szans ę świadomego wpływania na długookresowe procesy społeczne, gospodarcze, przyrodnicze i przestrzenne. Pozwoli to na zarz ądzanie rozwojem w kolejnych kadencjach i ponad występuj ącymi w środowisku lokalnym naturalnymi konfliktami interesów.

167

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

2. Zało żenia strategii Zało żenia stanowi ą warunki brzegowe niezb ędne do prawidłowego sformułowania strategii rozwoju i były okre ślane na pocz ątku jej powstawania. Zało żenia dotycz ące dokumentu strategii: 1. Perspektywa planowania: 2024 rok . 2. Decyzje zawarte w strategii rozwoju b ędą słu żyły mieszka ńcom gminy. 3. Strategia b ędzie najogólniejszym dokumentem planistycznym gminy i tym samym wraz ze Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego b ędzie nadrz ędna w stosunku do pozostałych dokumentów przyj ętych przez Władze gminy. 4. Strategia b ędzie spójna z zamierzeniami zewn ętrznych dokumentów planistycznych. 5. Zadaniem strategii jest ułatwienie władzom samorz ądowym utrzymania głównych, długookresowych celów rozwoju gminy. 6. Strategia b ędzie wskazywała zadania wspólne partnerów społecznych. 7. Realizacj ą strategii b ędą kierowały władze wykonawcze gminy.

Zało żenia dotycz ące procesu pracy nad opracowaniem dokumentu strategii: 1. Strategia opracowywana jest z udziałem przedstawicieli społeczno ści lokalnej (interesariuszy). Zało żenia dotycz ące zrównowa żonego rozwoju:

Zgodnie z ustaw ą Prawo Ochrony Środowiska, zrównowa żony rozwój oznacza integracj ę działa ń politycznych, gospodarczych oraz społecznych, z zachowaniem równowagi i trwało ści podstawowych procesów przyrodniczych.

1. Przygotowanie strategii i jej realizacja b ędzie uwzgl ędniała zasady zrównowa żonego rozwoju. Termin „zrównowa żony rozwój” oznacza:

1. Zachowanie szansy dla przyszłych pokole ń na realizacj ę ich potrzeb. 2. Poszanowanie zasobów ze wzgl ędu na ich ograniczono ść . 3. Harmonizowanie ekologicznych, społecznych i ekonomicznych celów rozwoju. 4. Długookresowe podej ście do analizowania, planowania i urzeczywistniania celów rozwoju.

168

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

3. Misja gminy Misja to opis wizji gminy (najcz ęś ciej jednozdaniowy) zawieraj ący główne pola aktywno ści w przyszło ści, stanowi ący najogólniejszy cel gminy.

Misj ę Gminy Jasienica Rosielna okre ślono w perspektywie do roku 2024.

Gmina Jasienica Rosielna to dobrze skomunikowany obszar, o czystym środowisku, pi ęknym krajobrazie, wspaniałych obiektach zabytkowych, atrakcyjnej ofercie kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej, rozwini ętej infrastrukturze, znany z doskonałych wyrobów mleczarskich i innych produktów żywno ściowych wyprodukowanych w gospodarstwach ekologicznych i agroturystycznych. To miejsce przyjazne dla mieszka ńców i go ści, dla pracy i wypoczynku - dla wszystkich pragn ących poprawy jako ści życia.

Misja spełnia wa żne funkcje w okresie wdra żania strategii, w tym: – pozwala koncentrowa ć si ę na priorytetowych, długookresowych celach, – pozwala planowa ć i koordynowa ć działania partnerów rozwoju lokalnego zgodnie z długookresowymi celami, – wspiera motywacj ę i integracj ę mieszka ńców, wzmacniaj ąc ich identyfikacj ę z gmin ą, – promuje gmin ę w otoczeniu, zwi ększa zainteresowanie, w szczególno ści wobec potencjalnych inwestorów i wobec odbiorców oferty gminy.

169

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4. Cele Gminy Jasienica Josielna 4.1. Cele strategiczne Cele strategiczne okre ślone s ą do roku 2024 i słu żą realizacji wizji gminy. Cele strategiczne okre ślaj ą rezultaty o zasadniczym znaczeniu w długiej perspektywie oraz kierunkuj ą działania na rzeczy wła ściwe dla koncepcji rozwoju gminy. Cele strategiczne zwi ązane s ą z decyzjami dotycz ącymi utrzymania lub zmiany wykorzystania zasobów gminy, w tym równie ż zasobów b ędących w dyspozycji sektora prywatnego i pozarz ądowego. Przypisane im cele operacyjne wyznaczaj ą kierunki działa ń, co do przedsi ęwzi ęć wła ściwych dla rozwoju gminy. Cele strategiczne i operacyjne gminy powstały na podstawie oceny aktualnej sytuacji uwzgl ędniaj ącej zidentyfikowane w uspołecznionym procesie pracy problemy i czynniki wewn ętrzne wpływaj ące na mo żliwo ść rozwoju gminy (słabe i mocne strony) oraz zewn ętrzne (szanse i zagro żenia w otoczeniu). Cele strategiczne zostały opracowane w 3 głównych wyznaczonych wcze śniej obszarach funkcjonowania gminy. Cele strategiczne w podziale na obszary prezentuj ą si ę nast ępuj ąco: Obszar: Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców. 1. Podniesienie poziomu zaspokojenia potrzeb społecznych. Obszar: Potencjały i zasoby gminy. 2. Zasoby techniczne zapewniaj ące podniesienie poziomu życia mieszka ńców. 3. Uporz ądkowana gospodarka przestrzenna. 4. Zachowany lokalny potencjał kulturowy. 5. Poprawa stanu środowiska naturalnego. 6. Aktywna i zaanga żowana społeczno ść gminy. Obszar: Gospodarka i promocja gminy.

7. Wzrost poziomu rozwoju gospodarczego gminy. Osi ąganie celów w sferze gospodarczej jest zadaniem, które mog ą realizowa ć tylko podmioty działaj ące w sferze gospodarczej. Zadania gminy dotycz ą przede wszystkim tworzenia warunków do działalno ści gospodarczej, wspierania podmiotów przez odpowiednią polityk ę i promocj ę gminy. Wa żnym elementem wsparcia b ędą równie ż działania zwi ązane z planowaniem przestrzennym i rozwojem infrastruktury technicznej na terenach wykorzystywanych i mo żliwych do wykorzystania do celów gospodarczych.

Cele strategiczne w sferze gospodarczej powinny wpływa ć na decyzje podejmowane przez wszystkie podmioty działaj ące w gminie oraz przyszłych inwestorów zewn ętrznych i wewn ętrznych.

170

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4.2. Drzewo celów strategicznych Gmina Jasienica Rosielna to dobrze skomunikowany obszar, o czystym środowisku, pięknym krajobrazie, wspaniałych obiektach zabytkowych, atrakcyjnej ofercie kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej, rozwiniętej infrastrukturze, znany z doskonałych wyrobów mleczarskich i innych produktów żywnościowych wyprodukowanych w gospodarstwach ekologicznych i agroturystycznych. To miejsce przyjazne dla mieszkańców i gości, dla pracy i wypoczynku - dla wszystkich pragnących poprawy jakości życia.

Cele strategiczne Cele operacyjne

1.1. Wzrost liczby miejsc pracy na terenie gminy 1.2. Zwi ększona dost ępno ść gminnej sieci kanalizacyjnej i wodoci ągowej 1.3. Poprawa dost ępu do mieszka ń chronionych, socjalnych i kryzysowych 1.4. Poprawa dost ępno ści komunikacyjnej terenów pod budownictwo 1.5. Poprawa poziomu zabezpieczenia przeciwpowodziowego 1.6. Zwi ększenie bezpiecze ństwa w ruchu komunikacyjnym na terenie gminy 1.7. Ograniczenie wandalizmu, niszczenia mienia prywatnego i publicznego 1.8. Zapewniona opieka dla ofiar przemocy domowej 1.9. Poprawa dost ępu do podstawowej opieki zdrowotnej i rehabilitacji 1.10. Zwi ększenie świadomo ści mieszka ńców w zakresie zagro żeń chorobami 1. Podniesienie poziomu zaspokojenia potrzeb cywilizacyjnymi społecznych 1.11. Zapewnione do żywanie dla dzieci w szkołach 1.12. Ograniczenie zjawiska nadu żywania alkoholu oraz używania narkotyków i dopalaczy 1.13. Zwi ększona dost ępno ść edukacji przedszkolnej, w tym zorganizowanej opieki nad dzie ćmi do lat 3 1.14. Dost ępne alternatywne formy opieki nad dzie ćmi w okresie wakacyjnym 1.15. Dost ępna oferta opieki dziennej i całodobowej 1.16. Atrakcyjna i ró żnorodna oferta zaj ęć pozaszkolnych 1.17. Wzrost poziomu wykorzystania oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej 1.18. Wzrost poziomu uczestnictwa mieszka ńców w zarz ądzaniu gmin ą 1.19. Ograniczenie zjawiska wykluczenia cyfrowego 1.20. Dysponowanie własnym (gminnym) osobowym środkiem transportu 2.1. Zwi ększona efektywno ść energetyczna mieszka ń komunalnych 2.2. Dost ępny zasób mieszka ń socjalnych, chronionych, kryzysowych 2. Zasoby techniczne zapewniaj ące podniesienie poziomu 2.3. Dobry stan techniczny i estetyczny budynków u żyteczno ści publicznej życia mieszka ńców 2.4. Wystarczaj ąca liczba miejsc parkingowych na terenie gminy 2.5. Zmniejszona liczba budynków pokrytych eternitem

171

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

2.6. Zwi ększenie dost ępno ści budynków u żyteczno ści publicznej dla osób niepełnosprawnych 2.7. Baza lokalowa szkół, przedszkoli, o środków kultury i bibliotek oraz ich wyposa żenie dostosowane do potrzeb 2.8. Wysoki stopie ń skanalizowania i zwodoci ągowania gminy 2.9. Poprawa stanu infrastruktury komunikacyjnej 2.10. Nowoczesna, rozwini ęta infrastruktura sportowo-rekreacyjna 2.11. Poprawa stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego i przeciw po żarowego 2.12. Poprawa zagospodarowania turystycznego zbiorników retencyjnych w Bliznem 3.1. Opracowana i wdro żona polityka zagospodarowania przestrzennego 3.2. Dost ępne uzbrojone, skomunikowane tereny pod budownictwo mieszkaniowe 3. Uporz ądkowana gospodarka przestrzenna i inwestycyjne 3.3. Poprawa estetyki zagospodarowania przestrzeni publicznych 4.1. Poprawa stanu technicznego i dost ępno ści obiektów zabytkowych 4. Zachowany lokalny potencjał kulturowy 4.2. Odtworzone i zachowane lokalne zwyczaje i tradycje 4.3. Wysoki poziom wykorzystania gminnej oferty kulturalnej przez mieszka ńców 5.1. Poprawa stanu zachowania pomników przyrody 5.2. Zmniejszenie ilo ści szkód wyrz ądzanych przez dzik ą zwierzyn ę 5. Poprawa stanu środowiska naturalnego 5.3. Zwi ększenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy 5.4. Zwi ększony poziom wykorzystania odnawialnych źródeł energii 6.1. Aktywnie działaj ące organizacje pozarz ądowe 6.2. Poprawa mo żliwo ści podnoszenia i zmiany kwalifikacji zawodowych 6. Aktywna i zaanga żowana społeczno ść gminy 6.3. Wzrost aktywno ści fizycznej mieszka ńców 6.4. Wysoka jako ść kształcenia na poziomie podstawowym i gimnazjalnym 7.1. Poprawa kondycji ekonomicznej lokalnych przedsi ębiorstw 7.2. Stworzone warunki do prowadzenia handlu bazarowego 7. Wzrost poziomu rozwoju gospodarczego gminy 7.3. Poprawa kondycji ekonomicznej gospodarstw rolnych 7.4. Wypromowany potencjał ekologiczny Gminy 7.5. Dysponowanie pełn ą, usystematyzowan ą ofert ą gospodarcz ą

172

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4.3. Zadania realizacyjne dla poszczególnych celów operacyjnych

Obszar: Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców

Cel strategiczny nr 1: Podniesienie poziomu zaspokojenia potrzeb społecznych

Cele operacyjne Zadania realizacyjne V tworzenie podmiotów ekonomii społecznej (np. spółdzielnie socjalne itp.) V świadczenie usług animacyjnych, inkubacyjnych i biznesowych dla wsparcia rozwoju ekonomii społecznej zgodnie z podziałem przyj ętym w ramach Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej V wsparcie finansowe dla powstaj ących podmiotów ekonomii społecznej udzielane m.in. na tworzenie przedsi ębiorstw społecznych i miejsc pracy w nich V wspieranie realizacji zintegrowanych oraz zindywidualizowanych programów aktywizacji społeczno- zawodowej V utworzenie centrum integracji społecznej 1.1. Wzrost liczby miejsc pracy na V wspieranie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz poprawy mobilno ści pracowników – współpraca terenie gminy z ró żnymi podmiotami rynku pracy w zakresie: poradnictwa zawodowego, organizacji sta ży i praktyk zawodowych, szkole ń prowadz ących do nabycia, podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji i kompetencji zawodowych (w tym organizacja szkole ń poł ączona z praktyk ą zawodow ą u pracodawcy) i innych V wspieranie realizacji usług rozwojowych, w tym podnoszenie kwalifikacji przedsi ębiorców i pracowników V pozyskiwanie inwestorów poprzez uzbrajanie i udostępnianie terenów inwestycyjnych V wspieranie rozwoju przedsi ębiorczo ści (ulgi podatkowe, udost ępnianie lokali z zasobu mienia komunalnego, udzielanie pomocy prawno-administracyjnej, promowanie miejscowej przedsi ębiorczo ści) V wspieranie rozwoju i promocja usług agroturystycznych 1.2. Zwi ększona dost ępno ść V rozbudowa i modernizacja sieci wodoci ągowej gminnej sieci kanalizacyjnej V rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej oraz oczyszczalni ścieków i wodoci ągowej 1.3. Poprawa dost ępu do mieszka ń V adaptowanie istniej ących zasobów komunalnych chronionych, socjalnych V budowa mieszka ń chronionych, socjalnych i kryzysowych i kryzysowych V modernizacja istniej ących mieszka ń chronionych i socjalnych 1.4. Poprawa dost ępno ści komunikacyjnej terenów pod V budowa dróg dojazdowych budownictwo

173

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców

Cel strategiczny nr 1: Podniesienie poziomu zaspokojenia potrzeb społecznych

Cele operacyjne Zadania realizacyjne V regulacja cieków wodnych 1.5. Poprawa poziomu V wspieranie tworzenia zbiorników retencyjnych zabezpieczenia V doposa żanie jednostek OSP w sprz ęt specjalistyczny przeciwpowodziowego V podnoszenie kwalifikacji stra żaków z jednostek OSP V modernizacja i remonty dróg gminnych V budowa chodników i instalacja o świetlenia 1.6. Zwi ększenie bezpiecze ństwa V poprawa oznakowania dróg, zwłaszcza miejsc szczególnie niebezpiecznych w ruchu komunikacyjnym na V edukacja w zakresie bezpiecze ństwa w ruch drogowym terenie gminy V współdziałanie z zarz ądcami dróg powiatowych wojewódzkich i krajowej (przebiegaj ących przez teren gminy) w celu ich modernizacji 1.7. Ograniczenie wandalizmu, niszczenia mienia prywatnego V instalowanie monitoringu wizyjnego lub innych systemów bezpiecze ństwa publicznego i publicznego V budowa i udost ępnianie mieszka ń kryzysowych V edukowanie oraz doradztwo prawne i psychologiczne V edukacja społecze ństwa w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej 1.8. Zapewniona opieka dla ofiar V realizacja inwestycji zwi ązanych z infrastruktur ą i/lub wyposa żeniem podmiotów wsparcia rodziny przemocy domowej V rozwój środowiskowych form pomocy i samopomocy V działania profilaktyczne na rzecz prawidłowego funkcjonowania rodziny i odpowiedzialnego rodzicielstwa V organizacja i finansowanie usług wsparcia i aktywizacji rodzin marginalizowanych V usługi opieku ńcze i specjalistyczne dla rodziny w sytuacji, gdy członek rodziny jest osob ą zale żną 1.9. Poprawa dost ępu do V systematyczne doposa żanie wypo życzalni sprz ętu rehabilitacyjnego podstawowej opieki zdrowotnej V wspieranie inwestycji zwi ązanych z infrastruktur ą i/lub wyposa żeniem podmiotów ochrony zdrowia i rehabilitacji V prowadzenie skutecznych działa ń profilaktycznych z udziałem specjalistów 1.10. Zwi ększenie świadomo ści V wspieranie organizacji działaj ących na rzecz poprawy zdrowia mieszka ńców w zakresie V organizacja imprez promuj ących zdrowy tryb życia zagro żeń chorobami V wspieranie wdra żania programów zdrowotnych słu żą cych wspieraniu aktywno ści zawodowej cywilizacyjnymi V wspieranie wdra żania programów zdrowotnych dot. chorób b ędących istotnym problemem zdrowotnym regionu

174

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców

Cel strategiczny nr 1: Podniesienie poziomu zaspokojenia potrzeb społecznych

Cele operacyjne Zadania realizacyjne V współfinansowanie rehabilitacji leczniczej/medycznej ułatwiaj ącej osobom w wieku aktywno ści zawodowej powrót do pracy lub utrzymanie aktywno ści zawodowej 1.11. Zapewnione do żywanie dla V realizacja programów do żywiania dzieci dzieci w szkołach V rozbudowa i doposa żanie stołówek szkolnych 1.12. Ograniczenie z jawiska nadu żywania alkoholu V prowadzenie działa ń profilaktycznych oraz używania narkotyków V organizowanie wsparcia dla osób uzale żnionych i członków rodziny i dopalaczy V wspieranie tworzenia ró żnych form opieki nad dzie ćmi do lat 3 V tworzenie miejsc opieki nad dzie ćmi do lat 3 w formie dziennego opiekuna V tworzenie nowych miejsc opieki w istniej ących instytucjach opieki nad dzie ćmi V zwi ększenie dost ępno ści usług opieki nad dzie ćmi (w tym poprzez pokrycie kosztów opieki) dla osób 1.13. Zwi ększona dost ępno ść znajduj ących si ę w trudnej sytuacji, dla których obowi ązek opieki nad dzie ćmi stanowi barier ę w dost ępie do edukacji przedszkolnej, w tym rynku pracy zorganizowanej opieki nad V realizacja inwestycji zwi ązanych z infrastruktur ą dydaktyczn ą oraz wyposa żeniem szkół i placówek dzie ćmi do lat 3 tworz ących system opieki przedszkolnej (w tym dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych) V podnoszenie atrakcyjno ści i jako ści oferty edukacyjnej przedszkoli poprzez organizacj ę dodatkowych zaj ęć zwi ększaj ących szanse edukacyjne dzieci oraz podnoszenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli nauczania przedszkolnego 1.14. Dost ępne alternatywne formy opieki nad dzie ćmi w okresie V organizowanie półkolonii lub innych form zapewniających opiek ę nad dzie ćmi w okresie wakacyjnym wakacyjnym V utrzymywanie działalno ści Dziennego O środka Wsparcia; V uruchomienie Zakładu Opieku ńczo-Leczniczego lub Zakładu Opieku ńczo-Piel ęgnacyjnego; V utrzymywanie i rozwijanie opieki usługowej oferowanej przez opiekunki środowiskowe; 1.15. Dost ępna oferta opieki dziennej V rozwój środowiskowych form pomocy i samopomocy i całodobowej V rozwój opieki wsparcia dziennego V usługi opieku ńcze i specjalistyczne dla rodziny w sytuacji, gdy członek rodziny jest osob ą zale żną V rozwijanie opieki paliatywnej;

175

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców

Cel strategiczny nr 1: Podniesienie poziomu zaspokojenia potrzeb społecznych

Cele operacyjne Zadania realizacyjne V dostosowywanie oferty zaj ęć pozaszkolnych do potrzeb środowiska V realizacja inwestycji zwi ązanych z infrastruktur ą oraz wyposa żeniem obiektów słu żą cych wzmacnianiu 1.16. Atrakcyjna i ró żnorodna oferta sprawno ści fizycznej uczniów zaj ęć pozaszkolnych V podnoszenie atrakcyjno ści i jako ści oferty edukacyjnej przedszkoli poprzez organizacj ę dodatkowych zaj ęć zwi ększaj ących szanse edukacyjne dzieci V dostosowywanie oferty do potrzeb mieszka ńców 1.17. Wzrost poziomu wykorzystania V organizacja atrakcyjnych, cyklicznych imprez kulturalnych i rekreacyjno-sportowych oferty kulturalnej i rekreacyjno- V rozwijanie infrastruktury słu żą cej działalno ści kulturalnej i ochronie dziedzictwa kulturowego sportowej V systematyczne doposa żanie GOK oraz istniej ącej infrastruktury sportowej w sprz ęt V rozbudowa i modernizacja infrastruktury sportowej i rekreacyjnej 1.18. Wzrost poziomu uczestnictwa V promowanie osób i postaw prospołecznych mieszka ńców w zarz ądzaniu V poprawa komunikacji władz gminy z mieszka ńcami gmin ą V prowadzenie konsultacji społecznych V doposa żanie jednostek organizacyjnych gminy w sprz ęt IT V tworzenie publicznych punktów dost ępu do Internetu V wspieranie rozwoju sieci internetowej 1.19. Ograniczenie zjawiska V realizacja przedsi ęwzi ęć z zakresu „e-inclusion” wykluczenia cyfrowego V udost ępnianie oferty edukacyjnej w zakresie umiej ętno ści korzystania z technologii IT V systematyczne podwy ższanie jako ści i rozszerzanie zakresu usług publicznych świadczonych drog ą elektroniczn ą 1.20. Dysponowanie własnym (gminnym) osobowym środkiem V zakup autokaru lub busa transportu

176

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Potencjały i za soby gminy Cel strategiczny nr 2:Zasoby techniczne zapewniaj ące podniesienie poziomu życia mieszka ńców Cele operacyjne Zadania realizacyjne 2.1. Zwi ększona efektywno ść energetyczna mieszka ń V termomodernizacja mieszka ń komunalnych komunalnych 2.2. Dost ępny zasób m ieszka ń V adaptacja lokali b ędących w zasobie mienia komunalnego socjalnych, chronionych, V budowa nowych lokali kryzysowych V pozyskiwanie istniej ących lokali 2.3. Dobry stan techniczny V prowadzenie remontów, modernizacji budynków u żyteczno ści publicznej i estetyczny budynków V poprawa estetyki otoczenia budynków u żyteczno ści publicznej - zagospodarowanie przestrzeni publicznych użyteczno ści publicznej (m. in. mała architektura, ziele ń) 2.4. Wystarczaj ąca liczba miejsc V modernizacja istniej ących miejsc parkingowych parkingowych na terenie gminy V budowa nowych parkingów i miejsc postojowych V realizacja Krajowego Programu Likwidacji Azbestu 2.5. Zmniejszona liczba budynków V informowanie o mo żliwo ściach pozyskiwania środków na usuwanie azbestu pokrytych eternitem V pomoc w pozyskiwaniu środków na usuwanie azbestu 2.6. Zwi ększenie dost ępno ści budynków u żyteczno ści V systematyczne likwidowanie barier architektonicznych publicznej dla osób niepełnosprawnych 2.7. Baza lokalowa szkół, V modernizacja i rozbudowa istniej ących obiektów przedszkoli, o środków kultury i V budowa nowych obiektów bibliotek oraz ich wyposa żenie V systematyczne unowocze śnianie wyposa żenia obiektów dostosowane do potrzeb V modernizacja i rozbudowa istniej ących sieci V modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków 2.8. Wysoki stopie ń skanalizowania V modernizacja i budowa nowych uj ęć wody i zwodoci ągowania gminy V budowa nowych sieci V budowa kanalizacji deszczowej V remonty, przebudowa i modernizacja dróg gminnych V budowa nowych ci ągów komunikacyjnych 2.9. Poprawa stanu infrastruktury V remonty, przebudowa, modernizacja i budowa obiektów mostowych komunikacyjnej V budowa chodników i sieci o świetlenia drogowego V modernizacja istniej ących chodników i sieci o świetlenia drogowego

177

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Potencjały i za soby gminy Cel strategiczny nr 2:Zasoby techniczne zapewniaj ące podniesienie poziomu życia mieszka ńców Cele operacyjne Zadania realizacyjne V współdziałanie z zarz ądcami dróg powiatowych wojewódzkich i krajowej (przebiegaj ących przez teren gminy) w celu ich modernizacji 2.10. Nowoczesna, rozwini ęta V modernizacja istniej ącej infrastruktury infrastruktura sportowo- V budowa nowej infrastruktury rekreacyjna V systematyczne doposa żanie obiektów sportowo-rekreacyjnych V regulacja cieków wodnych V wspieranie tworzenia zbiorników retencyjnych i budowy innych zabezpiecze ń przeciwpowodziowych (rozwój 2.11. Poprawa stanu zabezpieczenia form małej retencji) przeciwpowodziowego i V doposa żanie jednostek OSP w specjalistyczny sprz ęt przeciw po żarowego V podnoszenie kwalifikacji stra żaków z jednostek OSP V zabezpieczanie uj ęć wody dla celów p. po ż. V modernizacja drogi dojazdowej i parkingu 2.12. Poprawa zagospodarowania V budowa miejsc sportowo-rekreacyjnych i biwakowych turystycznego zbiorników V oznakowanie obiektu retencyjnych w Bliznem V zagospodarowanie zbiorników jako o środków wędkarskich V opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów wokół zbiorników

Obszar: Potencjały i zasoby gminy Cel strategiczny nr 3:Uporz ądkowana gospodarka przestrzenna Cele operacyjne Zadania realizacyjne 3.1. Opracowana i wdro żona polityka V opracowanie Planu Zagospodarowania Przestrzennego oraz planów miejscowych zagospodarowania V aktualizowanie Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy przestrzennego 3.2. Dost ępne uzbrojone, skomunikowane tereny pod V pozyskiwanie terenów do zasobów mienia komunalnego budownictwo mieszkaniowe i V uzbrajanie terenów (sieci, drogi dojazdowe) inwestycyjne V dbało ść o estetyczny wygl ąd obiektów u żyteczno ści publicznej wraz z przestrzeniami publicznymi (w tym 3.3. Poprawa estetyki mała architektura, tereny zielone itp.) zagospodarowania przestrzeni V zabezpieczanie obiektów u żyteczno ści publicznej i przestrzeni publicznych poprzez monta ż systemów publicznych monitoringu wizyjnego

178

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Potencjały i zasoby gminy Cel strategiczny nr 4:Zachowany lokalny potencjał kulturowy Cele operacyjne Zadania realizacyjne V remontowanie, restaurowanie, rewitalizowanie obiektów zabytkowych 4.1. Poprawa stanu technicznego i V eksponowanie i promowanie obiektów zabytkowych (oznakowanie, informacja) dost ępno ści obiektów V aktualizowanie rejestrów zabytków zabytkowych V rozwijanie infrastruktury słu żą cej ochronie dziedzictwa kulturowego V promowanie lokalnych artystów V pomoc w wyposa żaniu w instrumenty, sprz ęt i stroje lokalnych zespołów artystycznych 4.2. Odtworzone i zachowane V inwentaryzacja lokalnych zwyczajów i tradycji lokalne zwyczaje i tradycje V prowadzenie działalno ści wydawniczej V organizacja imprez promuj ących lokalne zwyczaje i tradycje V dostosowywanie oferty do potrzeb i oczekiwa ń mieszka ńców 4.3. Wysoki poziom wykorzystania V promowanie oferty kulturalnej w gminie i otoczeniu gminnej oferty kulturalnej przez V organizacja atrakcyjnych, cyklicznych imprez kulturalnych mieszka ńców V rozwijanie infrastruktury słu żą cej działalno ści kulturalnej i ochronie dziedzictwa kulturowego V systematyczne doposa żanie GOK w sprz ęt

179

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Potencjały i zasoby gminy Cel strategiczny nr 5:Poprawa stanu środowiska naturalnego Cele operacyjne Zadania realizacyjne 5.1. Poprawa stanu zachowani a V prowadzenie prac utrzymaniowych (np. dendrologicznych) pomników przyrody V aktualizacja gminnego rejestru pomników przyrody 5.2. Zmniejszenie ilo ści szkód V monitowanie do władz regionalnych w sprawie rozwi ązywaniu problemu wyrz ądzanych przez dzik ą V współpraca z Kołami Łowieckimi w zakresie regulacji stanu populacji dzikich zwierz ąt zwierzyn ę V prowadzenie edukacji ekologicznej mieszka ńców 5.3. Zwi ększenie świadomo ści V wykorzystywanie imprez masowych do popularyzacji postaw proekologicznych ekologicznej mieszka ńców V monitorowanie zagospodarowania ścieków i odpadów stałych w gospodarstwach indywidualnych gminy V likwidowanie dzikich wysypisk śmieci i monta ż monitoringu wizyjnego w miejscach szczególnie narażonych na za śmiecanie 5.4. Zwi ększony poziom V wyposa żanie obiektów u żyteczno ści publicznej w urz ądzenia wykorzystuj ące odnawialne źródła energii wykorzystania odnawialnych V budowa obiektów/urz ądze ń wykorzystuj ących odnawialne źródła energii np. biogazowni źródeł energii

180

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Potencjały i zasoby gminy Cel strategiczny nr 6:Ak tywna i zaanga żowana społeczno ść gminy Cele operacyjne Zadania realizacyjne V pomoc organizacyjno-prawna w tworzeniu i funkcjonowaniu organizacji pozarz ądowych (NGO); V organizowanie szkole ń dla przedstawicieli organizacji pozarz ądowych; V promowanie działalno ści NGO; 6.1. Aktywnie działaj ące organizacje V udost ępnianie bazy lokalowej dla lokalnych NGO; pozarz ądowe V udost ępnianie informacji o mo żliwych źródłach finansowania działalno ści; V udzielanie zwrotnej pomocy finansowej na realizację projektów; V promowanie osób i postaw prospołecznych. V organizowanie szkole ń V współpraca z Powiatowym Urz ędem Pracy w Brzozowie V wspieranie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz poprawy mobilno ści pracowników – współpraca z ró żnymi podmiotami rynku pracy w zakresie: poradnictwa zawodowego, organizacji sta ży i praktyk 6.2. Poprawa mo żliwo ści zawodowych, szkole ń prowadz ących do nabycia, podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji i podnoszenia i zmiany kompetencji zawodowych (w tym organizacja szkole ń poł ączona z praktyk ą zawodow ą u pracodawcy) i kwalifikacji zawodowych innych V wspieranie realizacji usług rozwojowych, w tym podnoszenie kwalifikacji przedsi ębiorców i pracowników V podejmowanie działa ń celem zwi ększenia mo żliwo ści zatrudnienia osób bezrobotnych, biernych zawodowo oraz poszukuj ących pracy, w tym odchodz ących z rolnictwa V dostosowywanie oferty sportowo-rekreacyjnej do potrzeb mieszka ńców 6.3. Wzrost aktywno ści fizycznej V organizacja atrakcyjnych, cyklicznych imprez rekreacyjno-sportowych mieszka ńców V systematyczne doposa żanie istniej ącej infrastruktury sportowej w sprz ęt V rozbudowa i modernizacja infrastruktury sportowej i rekreacyjnej V wdra żanie programów poradnictwa i doradztwa edukacyjno-zawodowego (gimnazja) V realizacja programów stypendialnych skierowanych do uczniów znajduj ących si ę w niekorzystnej sytuacji materialnej 6.4. Wysoka jako ść kształcenia na V podnoszenie umiej ętno ści i kompetencji zawodowych nauczycieli z zakresu zastosowania aktywizuj ących poziomie podstawowym i metod pracy z uczniem, w szczególno ści poprzez wykorzystanie metod eksperymentu naukowego w edukacji gimnazjalnym V realizacja programów wsparcia nauczycieli jako elementu poprawy jako ści pracy szkół, V systematyczne doposa żenie szkół w nowoczesny sprz ęt i materiały dydaktyczne zapewniaj ące wysok ą jako ść kształcenia, w zakresie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych

181

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Obszar: Gospodarka i promocja gminy Cel strategiczny nr 7:Wzrost poziomu rozwoju gospodarczego gminy Cele operacyjne Zadania realizacyjne V promowanie lokalnych usługodawców i producentów wewn ątrz i na zewn ątrz gminy V pozyskiwanie, uzbrajanie i udost ępnianie terenów inwestycyjnych V poprawa mo żliwo ści podnoszenia i zmiany kwalifikacji zawodowych V rozwijanie poradnictwa zawodowego w szkołach - wdra żanie programów poradnictwa i doradztwa edukacyjno-zawodowego, w szczególno ści w gimnazjach, V informowanie o mo żliwo ściach korzystania z usług otoczenia biznesu (m.in. doradztwo, mo żliwo ści finansowania inwestycji itp.) V tworzenie podmiotów ekonomii społecznej (np. spółdzielnie socjalne itp.) V świadczenie usług animacyjnych, inkubacyjnych i biznesowych dla wsparcia rozwoju ekonomii społecznej zgodnie z podziałem przyj ętym w ramach Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej V wsparcie finansowe dla powstaj ących podmiotów ekonomii społecznej udzielane m.in. na tworzenie 7.1. Poprawa kondycji ekonomicznej przedsi ębiorstw społecznych i miejsc pracy w nich lokalnych przedsi ębiorstw V wspieranie realizacji zintegrowanych oraz zindywidualizowanych programów aktywizacji społeczno- zawodowej V wspieranie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz poprawy mobilno ści pracowników – współpraca z ró żnymi podmiotami rynku pracy w zakresie: poradnictwa zawodowego, organizacji sta ży i praktyk zawodowych, szkole ń prowadz ących do nabycia, podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji i kompetencji zawodowych (w tym organizacja szkole ń poł ączona z praktyk ą zawodow ą u pracodawcy) i innych V wspieranie realizacji usług rozwojowych, w tym podnoszenie kwalifikacji przedsi ębiorców i pracowników V wspieranie rozwoju przedsi ębiorczości (ulgi podatkowe, udost ępnianie lokali z zasobu mienia komunalnego, udzielanie pomocy prawno-administracyjnej, promowanie miejscowej przedsi ębiorczo ści) V wspieranie rozwoju i promocja usług turystycznych 7.2. Stworzone warunki do prowadzenia handlu V budowa zorganizowanego targowiska/bazaru bazarowego V promowanie mo żliwo ści prowadzenia produkcji ekologicznej V promowanie lokalnych produktów ekologicznych 7.3. Poprawa kondycji ekonomicznej V wspieranie powstawania i funkcjonowania gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych (np. poprzez gospodarstw rolnych promowanie lokalnych produktów na targach bran żowych) V promowanie walorów turystyczno-krajobrazowych gminy

182

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

V wykorzystywanie prowadzonej produkcji ekologicznej (OSM Jasienica R.) do promocji oferty gospodarczej 7.4. Wypromowany potencjał gminy ekologiczny Gminy V kreowanie wizerunku zielonej/ekologicznej gminy V promowanie walorów turystyczno-krajobrazowych gminy 7.5. Dysponowanie pełn ą, V stworzenie bazy danych – podmiotów gospodarczych, specjalistycznych gospodarstw rolnych usystematyzowan ą ofert ą i agroturystycznych oraz udost ępnianie jej na stronie internetowej gminy (np. specjalna podstrona) gospodarcz ą

183

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4.4. Lista dokumentów gminy o znaczeniu strategicznym Poni ższe dokumenty warunkuj ą skuteczn ą realizacj ę Strategii Rozwoju Gminy do 2024 roku. Dokumenty te s ą planami i programami realizacyjnymi Strategii a część z nich ustanawia warunki do działania oraz okre śla, jakie zachowania s ą zgodne z celami Strategii dla uczestników życia społecznego i gospodarczego.

Tytuł

Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jasienica Rosielna Kierunki zagospodarowania przestrzennego i polityka przestrzenna Gminy Jasienica Rosielna

Wieloletnia Prognoza Finansowa

Gminny Plan Reagowania Kryzysowego

Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z terenu Gminy Jasienica Rosielna

Gminny Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jasienica Rosielna

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych w Gminie Jasienica Rosielna Program Opieki nad Zwierz ętami Bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomno ści zwierz ąt na terenie Gminy Jasienica Rosielna Plan ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych Programu współpracy z organizacjami pozarz ądowymi oraz podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego Plany Odnowy Miejscowo ści

4.5. Ocena zgodno ści strategii z dokumentami zewnetrznymi Analiza spójno ści Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024roku jest niezwykle wa żna gdy ż pozwoli wła ściwie wpasowa ć dokument w istniej ący na poziomie regionalnym zewn ętrzny dokument planistyczny, jakim jest Strategia Rozwoju Województwa - Podkarpackie 202 0 (aktualizacja) – sierpie ń 2013 r. Przyj ęta Strategia Rozwoju Województwa wskazuje na cztery podstawowe obszary tj.: - „Konkurencyjna i Innowacyjna Gospodarka”, - „Kapitał Ludzki i Społeczny” - „Sie ć Osadnicza”, - „Środowisko i Energetyka”, na których w pierwszej kolejno ści koncentrowa ć si ę będą działania samorz ądu województwa. Zakładane w programach operacyjnych formy interwencji zewn ętrznej kierowane do wskazanych wy żej obszarów słu żyć b ędą wzmocnieniu przewag konkurencyjnych i niwelowaniu barier rozwojowych, a tym samym zmniejszeniu nadmiernych dysproporcji wewn ątrz regionu w poziomie społeczno- gospodarczego rozwoju. Konsekwencj ą tych działa ń w okresie wyznaczonym przez Strategi ę b ędzie wzmocnienie konkurencyjno ści regionu w stosunku do innych, bardziej rozwini ętych obszarów kraju, a tak że UE. 1. Przyj ęta metoda oceny

Ocen ę zgodno ści dokonano metod ą eksperck ą w odniesieniu do celów zawartych w porównywanych ze sob ą dokumentach. W celu dokonania oceny do porówna ń przyj ęto skal ę czterostopniow ą, gdzie: 0 – oznacza brak odniesienia do danego celu z dokumentu porównywanego; 1 – oznacza nisk ą zgodno ść /integralno ści celów; 184

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

2 – oznacza średni stopie ń zgodno ści/integralno ści celów; 3 – oznacza wysoki stopie ń zgodno ści/integralno ści celów. W poni ższej tabeli uj ęto ocen ę stopnia zgodno ści/integralno ści celów strategii z zapisami dokumentu porównywanego. Stopie ń zgodno ści w ramach ka żdego z celów głównych dokumentu porównywanego został nast ępnie podsumowany punktacj ą ł ączn ą, której maksymalna wysoko ść jest zmienna i jest zale żna od ilo ści celów pochodz ących z dokumentu porównywanego. 2. Układ wniosków wynikaj ących z oceny zgodno ści celów

W układzie tabelarycznym zawarto cało ściow ą ocen ę stopnia zgodno ści Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024roku z zapisami dokumentu Strategia Rozwoju Województwa - Podkarpackie 202 0 (aktualizacja) – sierpie ń 2013 r.

185

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Ocena zgodno ści celów:

Cele Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024 Ocena Cele Strategii Rozwoju Województwa – Podkarpackie 2020 zgodno ści Cele strategiczne Cele operacyjne

Priorytet 1.1. Przemysł Cel 7.1.: Poprawa kondycji ekonomicznej lokalnych Cel 7: Wzrost poziomu Cel: Przemysł nowoczesnych przedsi ębiorstw rozwoju gospodarczego 1 technologii wzmacniaj ący Cel 7.5.: Dysponowanie pełn ą, gminy konkurencyjno ść regionalnej usystematyzowan ą ofert ą gospodarki gospodarcz ą Priorytet 1.2. Nauka, badania i szkolnictwo wy ższe Nie dotyczy Nie dotyczy - Cel: Rozwój konkurencyjnego szkolnictwa wy ższego i sfery Cel 1 badawczo-rozwojowej jako Rozwijanie przewag kluczowych czynników Nie dotyczy Nie dotyczy - regionu w oparciu o stymuluj ących rozwój regionu kreatywne specjalizacje jako przejaw budowania Cel 2: Zasoby konkurencyjno ści krajowej Cel 2.12.: Poprawa techniczne i mi ędzynarodowej zagospodarowania turystycznego zapewniaj ące 3 zbiorników retencyjnych w Priorytet 1.3. Turystyka podniesienie poziomu Bliznem Cel: Budowa konkurencyjnej, życia mieszka ńców atrakcyjnej oferty rynkowej opartej na znacznym potencjale Cel 4.1.: Poprawa stanu turystycznym regionu Cel 4: Zachowany technicznego i dost ępno ści KONKURENCYJNAINNOWACYJNA I GOSPODARKA lokalny potencjał 2 obiektów zabytkowych kulturowy

186

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Priorytet 1.4. Rolnictwo Cel 7: Wzrost poziomu Cel 7.3.: Poprawa kondycji Cel: Poprawa konkurencyjno ści rozwoju gospodarczego ekonomicznej gospodarstw 3 sektora rolno – spo żywczego gminy rolnych Priorytet 1.5. Instytucje otoczenia Cel 7.1.: Poprawa kondycji biznesu Cel 7: Wzrost poziomu ekonomicznej lokalnych Cel: Rozwój przedsi ębiorczo ść rozwoju gospodarczego przedsi ębiorstw 2 poprzez ofert ę instytucji otoczenia gminy Cel 7.2.: Stworzone warunki do biznesu prowadzenia handlu bazarowego Cel 1: Cel 1: Cel 1.16.: Atrakcyjna i Podniesienie poziomu ró żnorodna oferta zaj ęć 2 zaspokojenia potrzeb pozaszkolnych społecznych Cel 2: Zasoby Cel 2.7.: Baza lokalowa szkół, Priorytet 2.1. Edukacja techniczne przedszkoli, o środków kultury i zapewniaj ące 2 Cel: Dostosowanie systemu bibliotek oraz ich wyposa żenie podniesienie poziomu edukacji do aktualnych potrzeb i dostosowane do potrzeb życia mieszka ńców wyzwa ń przyszło ści Cel 6.2.: Poprawa mo żliwo ści Cel 2 podnoszenia i zmiany kwalifikacji Rozwój kapitału ludzkiego i Cel 6: Aktywna i zawodowych społecznego jako zaanga żowana 3 Cel 6.4.: Wysoka jako ść czynników: innowacyjno ści społeczno ść gminy kształcenia na poziomie regionu oraz poprawy podstawowym i gimnazjalnym poziomu życia Cel 1: Podniesienie Cel 1.17.: Wzrost poziomu mieszka ńców poziomu zaspokojenia wykorzystania oferty kulturalnej i 1 potrzeb społecznych rekreacyjno-sportowej Priorytet 2.2. Kultura i dziedzictwo Cel 2: Zasoby

KAPITAŁLUDZKI SPOŁECZNY I kulturowe Cel 2.7.: Baza lokalowa szkół, techniczne przedszkoli, o środków kultury i Cel: Rozwini ęty i efektywnie zapewniaj ące 2 bibliotek oraz ich wyposa żenie wykorzystany potencjał kulturowy podniesienie poziomu dostosowane do potrzeb regionu życia mieszka ńców Cel 4: Zachowany Cel 4.1.: Poprawa stanu lokalny potencjał technicznego i dost ępno ści 3 kulturowy obiektów zabytkowych

187

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Cel 4.2.: Odtworzone i zachowane lokalne zwyczaje i tradycje Priorytet 2.3. Społecze ństwo Cel 1: Podniesienie Cel 1.18.: Wzrost poziomu obywatelskie poziomu zaspokojenia uczestnictwa mieszka ńców w 2 Cel: Wzmocnienie podmiotowo ści potrzeb społecznych zarz ądzaniu gmin ą obywateli, rozwój instytucji społecze ństwa obywatelskiego oraz Cel 6: Aktywna i Cel 6.1.: Aktywnie działaj ące zwi ększenie ich wpływu na życie zaanga żowana 2 organizacje pozarz ądowe publiczne społeczno ść gminy Cel 1.18.: Wzrost poziomu Cel 1: Podniesienie uczestnictwa mieszka ńców w poziomu zaspokojenia zarz ądzaniu gmin ą 1 Priorytet 2.4. Wł ączenie społeczne potrzeb społecznych Cel 1.19.: Ograniczenie zjawiska Cel: Wzrost poziomu adaptacyjno ści wykluczenia cyfrowego zawodowej i integracji społecznej w Cel 6.1: Aktywnie działaj ące regionie Cel 6: Aktywna i organizacje pozarz ądowe zaanga żowana Cel 6.2.: Poprawa mo żliwo ści 2 społeczno ść gminy podnoszenia i zmiany kwalifikacji zawodowych Priorytet 2.5. Zdrowie publiczne Cel 1.9.: Poprawa dost ępu do podstawowej opieki zdrowotnej i Cel: Zwi ększenie bezpiecze ństwa Cel 1: Podniesienie rehabilitacji zdrowotnego społecze ństwa poziomu zaspokojenia Cel 1.10.: Zwi ększenie 3 poprzez popraw ę dost ępno ści i potrzeb społecznych świadomo ści mieszka ńców w jako ści funkcjonowania systemu zakresie zagro żeń chorobami ochrony zdrowia cywilizacyjnymi Cel 2: Zasoby Cel 2.10.: Nowoczesna, techniczne Priorytet 2.6. Sport powszechny rozwini ęta infrastruktura zapewniaj ące 2 sportowo-rekreacyjna Cel: Zwi ększenie aktywno ści podniesienie poziomu ruchowej oraz rozwoju życia mieszka ńców psychofizycznego społecze ństwa Cel 6: Aktywna i Cel 6.3.:Wzrost aktywno ści zaanga żowana 2 fizycznej mieszka ńców społeczno ść gminy 188

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Cel 6.4.: Wysoka jako ść kształcenia na poziomie podstawowym i gimnazjalnym Cel 1.6.: Zwi ększenie Priorytet 3.1. Dost ępno ść Cel 1: Podniesienie bezpiecze ństwa w ruchu komunikacyjna poziomu zaspokojenia 1 potrzeb społecznych komunikacyjnym na terenie Cel: Poprawa zewn ętrznej i gminy wewn ętrznej dost ępno ści przestrzennej województwa ze Cel 2: Zasoby Cel 2.4.: Wystarczaj ąca liczba szczególnym uwzgl ędnieniem techniczne miejsc parkingowych na terenie Rzeszowa jako ponadregionalnego zapewniaj ące gminy 2 ośrodka wzrostu podniesienie poziomu Cel 2.9.: Poprawa stanu życia mieszka ńców infrastruktury komunikacyjnej Priorytet 3.2. Dost ępno ść technologii informacyjnych Cel 1: Podniesienie Cel 3 Cel: Rozbudowa wysokiej jako ści poziomu zaspokojenia Cel 1.19.: Ograniczenie zjawiska sieci telekomunikacyjnej oraz 2 Podniesienie dost ępno ści potrzeb społecznych wykluczenia cyfrowego zwi ększenie wykorzystania oraz poprawa spójno ści funkcjonalno-przestrzennej technologii informacyjnych na terenie całego województwa

OSADNICZA jako element budowania Ć potencjału rozwojowego Priorytet 3.3. Funkcje metropolitalne

SIE regionu Rzeszowa Cel: Wzmacnianie pozycji Nie dotyczy Nie dotyczy - Rzeszowa w przestrzeni krajowej i europejskiej dynamizuj ące procesy rozwojowe w obr ębie województwa Cel 2.7.: Baza lokalowa szkół, Priorytet 3.4. Funkcje obszarów Cel 2: Zasoby przedszkoli, o środków kultury i wiejskich techniczne bibliotek oraz ich wyposa żenie Cel: Obszary wiejskie – wysoka zapewniaj ące dostosowane do potrzeb 2 jako ść przestrzeni do zamieszkania, podniesienie poziomu Cel 2.8.: Wysoki stopie ń pracy i wypoczynku życia mieszka ńców skanalizowania i zwodoci ągowania gminy

189

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Cel 2.9.: Poprawa stanu infrastruktury komunikacyjnej Cel 2.10.: Nowoczesna, rozwini ęta infrastruktura sportowo-rekreacyjna Cel 2.11.: Poprawa stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego i przeciw po żarowego Cel 1.1.: Wzrost liczby miejsc pracy na terenie gminy Cel 1.16.: Atrakcyjna i Cel 1: Podniesienie ró żnorodna oferta zaj ęć poziomu zaspokojenia 2 pozaszkolnych potrzeb społecznych Cel 1.17.: Wzrost poziomu wykorzystania oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej Cel 3.2.: Dost ępne uzbrojone, skomunikowane tereny pod Cel 3: Uporz ądkowana budownictwo mieszkaniowe gospodarka i inwestycyjne 2 przestrzenna Cel 3.3.: Poprawa estetyki zagospodarowania przestrzeni publicznych Priorytet 3.5. Spójno ść przestrzenna i wzmacnianie funkcji biegunów wzrostu Nie dotyczy Nie dotyczy Cel: Wzmacnianie podstaw rozwojowych oraz dywersyfikacja - funkcji biegunów wzrostu, w tym ośrodków subregionalnych w Nie dotyczy Nie dotyczy wymiarze regionalnym, krajowym Nie dotyczy Nie dotyczy i mi ędzynarodowym Nie dotyczy Nie dotyczy Cel 2: Zasoby Cel 1.11.: Poprawa stanu Ś R O 2 techniczne zabezpieczenia

190

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Priorytet 4.1. Zapobieganie i zapewniaj ące przeciwpowodziowego i przeciw przeciwdziałanie zagro żeniom oraz podniesienie poziomu po żarowego usuwanie ich negatywnych skutków życia mieszka ńców Cel: Zabezpieczenie mieszka ńców województwa podkarpackiego przed Cel 1.5.: Poprawa poziomu Cel 1: Podniesienie negatywnymi skutkami zagro żeń zabezpieczenia poziomu zaspokojenia 1 wywołanych czynnikami naturalnymi przeciwpowodziowego potrzeb społecznych oraz wynikaj ącymi z działalno ści Cel 4 człowieka Cel 5.1.: Poprawa stanu Racjonalne i efektywne Priorytet 4.2. Ochrona środowiska wykorzystanie zasobów z zachowania pomników przyrody poszanowaniem Cel: Osi ągni ęcie i utrzymanie Cel 5.3.: Zwi ększenie dobrego stanu środowiska oraz Cel 5: Poprawa stanu świadomo ści ekologicznej środowiska naturalnego 2 sposobem na zapewnienie zachowanie bioró żnorodno ści środowiska naturalnego mieszka ńców gminy bezpiecze ństwa poprzez zrównowa żony rozwój Cel 5.4.: Zwi ększony poziom i dobrych warunków życia województwa wykorzystania odnawialnych mieszka ńców oraz rozwoju źródeł energii gospodarczego Priorytet 4.3. Bezpiecze ństwo Cel 2: Zasoby województwa energetyczne i racjonalne techniczne Cel 2.1.: Zwi ększona wykorzystanie energii zapewniaj ące efektywno ść energetyczna 2 podniesienie poziomu mieszka ń komunalnych Cel: Zwi ększenie bezpiecze ństwa życia mieszka ńców energetycznego i efektywno ści Cel 5.3.: Zwi ększenie energetycznej województwa świadomo ści ekologicznej podkarpackiego poprzez racjonalne Cel 5: Poprawa stanu mieszka ńców gminy wykorzystanie paliw i energii z 3 środowiska naturalnego Cel 5.4.: Zwi ększony poziom uwzgl ędnieniem lokalnych zasobów, wykorzystania odnawialnych w tym odnawialnych źródeł energii. źródeł energii RAZEM: 59

Poni żej prezentowane s ą wyniki analizy spójno ści Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku z najwa żniejszym dla Gminy dokumentem zewn ętrznym. Syntetyczny wynik pozwala oceni ć zgodno ść opracowanej Strategii w odniesieniu do otoczenia jakim jest Region Podkarpacia:

191

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Ocena Dokument planistyczny Maksymalna Uzyskana Procent mo żliwa liczba liczba maksymalnej punktów punktów liczby punktów Strategia Rozwoju Województwa - Podkarpackie 87 59 68% 2020 (aktualizacja) – sierpie ń 2013 r.

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku w przeprowadzonej analizie spójno ści z dokumentem strategicznym województwa podkarpackiego uzyskała 45 punktów na 57 mo żliwych do zdobycia. Oznacza to, że cele Strategii s ą spójne z celami kluczowego dla regionu dokumentu strategicznego prawie w 68%. Stopie ń integralno ści celów jest wysoki. W śród celów Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna wła ściwie nie ma takich zapisów, które nie odnosiłyby si ę do analizowanego dokumentu strategicznego (z pomini ęciem celów dotycz ących funkcji metropolitalnych). Na tej podstawie mo żna stwierdzi ć, że Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku bardzo dobrze wpisuje si ę w podstawowy dokument strategiczny dla naszego regionu.

192

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

IV. WDRA ŻANIE STRATEGII GMINY

1. Wprowadzenie Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku jest dokumentem kierunkowym, swoist ą map ą drogow ą, stanowi ącą podstaw ę do podejmowania skoordynowanych działa ń przez wszystkich partnerów społecznych Gminy. Pozwala to na kompleksowe uj ęcie zrównowa żonego rozwoju Gminy. Kompleksowe podej ście, b ędące cech ą planowania strategicznego powoduje, i ż realizacja tak okre ślonej strategii jest wspólnym zadaniem władz samorz ądowych i wszystkich parterów społecznych w Gminie. Bardzo wa żnym aspektem jest uspołecznienie procesu wdra żania Strategii przy udziale głównych partnerów społecznych. Dla realizacji Strategii niezb ędne b ędzie podejmowanie działa ń: – samodzielnych przez władze Gminy, – samodzielnych przez podmioty sektora prywatnego, – samodzielnych przez organizacje pozarz ądowe, – indywidualnych przez mieszka ńców i ich nieformalne grupy i środowiska, – wspólnych z udziałem parterów z ró żnych sektorów (publicznego, prywatnego i pozarz ądowego). Wynika z tego, i ż bardzo wa żnym, a jednocze śnie trudnym zadaniem b ędzie zaanga żowanie wszystkich kluczowych dla rozwoju gminy partnerów społecznych. Powodzenie w tym zakresie jest uzale żnione od zdolno ści do wzajemnej komunikacji, radzenia sobie z ró żnicami interesów poszczególnych partnerów i grup, wspólnego definiowania problemów i celów, a nast ępnie wspólnych przedsi ęwzi ęć . W okresie wdra żania Strategii władze gminy mog ą wyst ępowa ć w ró żnych rolach, w tym jako: – bezpo średni samodzielny realizator działa ń, – inicjator i animator działa ń, – uczestnik działa ń podejmowanych wspólnie z innymi partnerami, – wspieraj ący organizacyjnie, technicznie i finansowo działania podejmowane przez partnerów lokalnych, – operator centrum lokalnej informacji i komunikacji w gminie. Wdro żenie Strategii przez władze gminy wymaga stosowania operacyjnych narz ędzi planistycznych, pozwalaj ących na podj ęcie ostatecznych decyzji, które działania i przy jakich zaanga żowanych środkach własnych oraz zewn ętrznych b ędą realizowane. Tymi narz ędziami władz gminy b ędą: – wieloletnia prognoza finansowa, – miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, – bud żet gminy, – konkretne projekty i programy, – aplikacje o zewn ętrzne źródła dofinansowania, – polityki szczegółowe gminy (stanowi ące zbiór spójnych zasad odnosz ących si ę do określonej dziedziny życia/funkcjonowania gminy), pozwalaj ące podejmowa ć powtarzalne decyzje według tych samych kryteriów, – zadania wyznaczane urz ędnikom gminy i jednostkom podległym gminie. 2. Zasady zarz ądz ąnia strategi ą

Skuteczna realizacja strategii opiera si ę na nast ępuj ących zasadach:

1. Kompleksowe (cało ściowe) podej ście. 2. Posiadanie zintegrowanych celów strategicznych i operacyjnych oraz zada ń realizacyjnych.

193

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

3. Koncentracja środków na zadania o najwi ększych korzy ściach społecznych. 4. Weryfikowanie planów i działa ń z punktu widzenia zgodno ści z zasadami zrównowa żonego rozwoju. 5. Rozwijanie współpracy partnerów społecznych. 6. Otwarta komunikacja z mieszka ńcami. 7. Współpraca z partnerami w otoczeniu regionalnym, krajowym i mi ędzynarodowym. 8. Stały monitoring realizacji strategii. 9. Konsekwencja w realizacji zada ń dla długookresowych celów strategii.

Zasady zrównowa żonego rozwoju:

194

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

3. Programowanie rozwoju gminy (elementy systemu zarzadzania strategi ą) Schemat 1. Mapa programowania rozwoju Gminy (Opracowanie: Jacek D ębczy ński, Agnieszka Esz ) Dokumenty planistyczne Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku zewnętrzne

Dokumenty planistyczne Gminy Jasienica Rosielna Regionalne UniiEuropejskiej Krajowe

Strategie branżowe i Studium uwarunkowań Budżet Polityki funkcjonalne i kierunków zagospodarowania Gminy Gminy przestrzennego Gminy Jasienica Rosielna

Wieloletni Lokaln e Plany Inne Miejscowe plany Budżet Plan OdnowyMiejsc programy zagospodarowania zadaniowy Inwestycyjny owości przestrzennego

Jednostki wdrażające programy operacyjne Działania realizacyjne

Projekty i zadania Projekty Obsługa wniosków i Projekty realizowane przez Gminy realizowane przez realizowane przez finansowania projektów NGO sektor prywatny

Monitoring

System Monitorowania Rozwoju Gminy

195

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4. System monitorowania Proces monitorowania obejmuje: – Zdefiniowanie wska źników dla poszczególnych celów operacyjnych i zada ń realizacyjnych Strategii, – Okre ślenie procedury monitorowania, – Wyznaczenie wydziałów i osób odpowiedzialnych za pozyskiwanie, przetwarzanie i udost ępnianie poszczególnych grup wska źników, – Koordynowanie procesu monitorowania i administrowania baz ą danych. Schemat 2. Procedura monitorowania

1. Pozyskiwanie i dokumentowanie danych

2. Weryfikacja danych Zakres

3. Edycja wskaźników i porównanie z planowanymi monitoringu

4. Wnioskowanie na podstawie wskaźników

5. Formułowanie rekomendacji

Wykorzystywanie 6. Udostępnianie wskaźników, wniosków i rekomendacji wyników monitoringu do zarządzania rozwojem 7. Wp rowadzanie korekt do planów i sposobów działania Gminy

Opracowanie: Jacek Dębczy ński, Agnieszka Esz

196

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

5. Wska źniki dla poszczególnych celów operacyjnych i zada ń realizacyjnych

Do ka żdego z celów operacyjnych i mo żliwych zada ń realizacyjnych zostały zaprojektowane wska źniki dla systemu monitorowania rozwoju Gminy, które b ędą mogły by ć równie ż wykorzystane przy opracowywaniu wniosków o dofinansowanie projektów ze środków zewn ętrznych. Do ka żdego z celów operacyjnych zostały przypisane odpowiednie jednostki organizacyjne Urz ędu Gminy odpowiedzialne za realizacj ę i monitorowanie poszczególnych celów operacyjnych i zada ń realizacyjnych. Ka żdy z celów ma wskazan ą wiod ącą komórk ę organizacyjn ą. Jednostki organizacyjne Urz ędu Gminy b ędą prowadziły działania w oparciu o programy i dokumenty operacyjne odpowiednio do swojej odpowiedzialno ści za realizacj ę poszczególnych celów, zgodnie Map ą programowania rozwoju Gminy (schemat 1).

197

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

OBSZAR: Zaspokojenie potrzeb mieszka ńców Odpowiedzialne Cel strategiczny nr 1: Podniesienie poziomu zaspokojenia potrzeb społecznych jednostki organizacyjne Gminy Proponowane Cele operacyjne Proponowane wska źniki − liczba zrealizowanych działa ń na rzecz ułatwienia podejmowania i rozwijania działalno ści gospodarczej, − liczba stworzonych mechanizmów preferencji dla przedsi ębiorców (np.: poprzez podatki lokalne, wykorzystywanie instrumentów ekonomii społecznej, inicjowanie i wspieranie współpracy instytucji i podmiotów działaj ących w tym zakresie), − liczba przedsi ębiorców, którzy skorzystali z mechanizmów preferencji (np.: poprzez podatki lokalne, wykorzystywanie instrumentów ekonomii społecznej, inicjowanie i wspieranie współpracy instytucji i podmiotów działaj ących w tym zakresie), Urz ąd Gminy w − 1.1. Wzrost liczby miejsc pracy na terenie gminy liczba utworzonych nowych miejsc pracy dzi ęki Jasienicy Rosielnej utworzonym mechanizmom preferencji (np.: poprzez podatki lokalne, wykorzystywanie instrumentów ekonomii społecznej, inicjowanie i wspieranie współpracy instytucji i podmiotów działaj ących w tym zakresie), − liczba przeprowadzonych działa ń maj ących na celu pozyskanie inwestorów tworz ących nowe miejsca pracy, − wysoko ść środków finansowych przeznaczonych na pozyskanie inwestorów tworz ących nowe miejsca pracy, − liczba pozyskanych inwestorów, którzy utworzyli nowe miejsca pracy, − liczba nowych miejsc pracy utworzonych przez pozyskanych inwestorów.

198

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− długo ść wybudowanej kanalizacji sanitarnej, − długo ść zmodernizowanej kanalizacji sanitarnej, − przepustowo ść wybudowanej/zmodernizowanej oczyszczalni ścieków, − wska źnik skanalizowania gminy, − liczba budynków podł ączonych do wybudowanej/zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej, − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z sieci Urz ąd Gminy w 1.2. Zwi ększona dost ępno ść gminnej sieci kanalizacyjnej i kanalizacyjnej, wodoci ągowej − długo ść wybudowanej sieci wodoci ągowej, Jasienicy Rosielnej − długo ść zmodernizowanej sieci wodoci ągowej, − liczba budynków podł ączonych do wybudowanej/zmodernizowanej sieci wodoci ągowej, − liczba wybudowanych uj ęć wody, − liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody, − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z sieci wodoci ągowej, − wska źnik zwodociągowania gminy.

199

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń chronionych, − liczba wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń socjalnych, − liczba wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń kryzysowych, − powierzchnia wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń chronionych, − powierzchnia wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń Urz ąd Gminy w 1.1. Poprawa dost ępu do mieszka ń chronionych, socjalnych i socjalnych, Jasienicy Rosielnej kryzysowych − powierzchnia wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń kryzysowych − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń chronionych, − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń socjalnych, − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń kryzysowych. − długo ść wybudowanych dróg wewn ętrznych na terenach Urz ąd Gminy 1.2. Poprawa dost ępno ści komunikacyjnej terenów pod przeznaczonych pod budownictwo, w Jasienicy budownictwo − powierzchnia skomunikowanych terenów pod Rosielnej budownictwo. − powierzchnia wybudowanych zbiorników retencyjnych, sucho-zalewowych, obwałowa ń, opó źniaczy spływów wód itp. na terenie gminy, Urz ąd Gminy 1.3. Poprawa poziomu zabezpieczenia przeciwpowodziowego − liczba przedsi ęwzi ęć zrealizowanych na rzecz poprawy w Jasienicy bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego, Rosielnej − długo ść udro żnionych cieków wodnych.

200

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− długo ść zmodernizowanych dróg na terenie gminy, 1.4. Zwi ększenie bezpiecze ństwa w ruchu komunikacyjnym na − długo ść odremontowanych dróg na terenie gminy, Urz ąd Gminy terenie gminy − długo ść wybudowanych dróg na terenie gminy, w Jasienicy − liczba podj ętych działa ń maj ących na celu współprac ę Rosielnej z zarz ądcami dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych w celu poprawy ich stanu technicznego, − długo ść dróg powiatowych o poprawionym stanie technicznym, − długo ść dróg wojewódzkich o poprawionym stanie technicznym, − długo ść dróg krajowych o poprawionym stanie technicznym, − liczba wykonanych oznakowa ń poziomych i pionowych w ci ągu dróg i na skrzy żowaniach.

201

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− powierzchnia gminy obj ęta monitoringiem, − liczba wdro żonych systemów monitoringu, − liczba kamer zainstalowanych w systemie monitoringu, − liczba przeprowadzonych działa ń przeciwdziałaj ących wandalizmowi i niszczeniu mienia prywatnego i publicznego, − liczba przeprowadzonych akcji/szkoleń mających na celu Urz ąd Gminy w 1.5. Ograniczenie wandalizmu, niszczenia mienia prywatnego zwiększenie świadomości społecznej i odpowiedzialności za Jasienicy Rosielnej i publicznego mienie prywatne i publiczne, − liczba osób, które uczestniczyły w akcjach/szkoleniach mających na celu zwiększenie świadomości społecznej i odpowiedzialności za gminie wykroczeń przeciw mieniu prywatnemu i publicznemu, − liczba odnotowanych na terenie gminy wykroczeń przeciw mieniu prywatnemu i publicznemu. − liczba stworzonych nowych form pomocy wspierających osoby i rodziny dotkni ęte przemoc ą w domow ą, Gminny O środek − liczba osób i rodzin, które skorzystały z nowych form Pomocy Społecznej wsparcia, 1.6. Zapewniona opieka dla ofiar przemocy domowej − liczba przeprowadzonych działa ń wspieraj ących osoby w Jasienicy i rodziny dotkni ęte przemoc ą domow ą, Rosielnej − liczba osób i rodzin, które skorzystały z przeprowadzonych działa ń. − liczba wybudowanych/zaadaptowanych obiektów na potrzeby placówek podstawowej opieki zdrowotnej i rehabilitacyjnych, − powierzchnia wybudowanych/zaadaptowanych obiektów na Urz ąd Gminy w 1.7. Poprawa dost ępu do podstawowej opieki zdrowotnej i potrzeby placówek podstawowej opieki zdrowotnej rehabilitacji Jasienicy Rosielnej i rehabilitacyjnych, − średni czas oczekiwania pacjenta na wizyt ę u lekarza pierwszego kontaktu, − średni czas oczekiwania pacjenta na rehabilitacj ę.

202

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Urz ąd Gminy w − liczba przeprowadzonych kampanii informacyjnych w Jasienicy Rosielnej zakresie zapobiegania i leczenia chorób cywilizacyjnych,

1.8. Zwi ększenie świadomo ści mieszka ńców w zakresie − liczba odbiorców kampanii informacyjnych w zakresie Gminny O środek zagro żeń chorobami cywilizacyjnymi zapobiegania i leczenia chorób cywilizacyjnych, − Pomocy Społecznej liczba zdiagnozowanych chorób cywilizacyjnych u w Jasienicy mieszka ńców gminy. Rosielnej − liczba dzieci uprawnionych do korzystania Gminny O środek z do żywiania, Pomocy Społecznej 1.9. Zapewnione do żywanie dla dzieci w szkołach − liczba dzieci korzystaj ących z do żywiania, w Jasienicy − liczba zrealizowanych programów do żywiania. Rosielnej − liczba opracowanych programów profilaktycznych dotycz ących przeciwdziałaniu uzale żnieniom zwi ązanych z narkomani ą, alkoholizmem i dopalaczami, − liczba wdro żonych programów profilaktycznych Gminny O środek dotycz ących przeciwdziałaniu uzale żnieniom zwi ązanych z Pomocy Społecznej 1.10. Ograniczenie zjawiska nadu żywania alkoholu oraz narkomani ą, alkoholizmem i dopalaczami, używania narkotyków i dopalaczy − liczba osób obj ętych programami profilaktycznymi w Jasienicy dotycz ącymi przeciwdziałania uzale żnieniom zwi ązanym Rosielnej z narkomaniom, alkoholizmem i dopalaczami, − liczba stwierdzonych przypadków nadu żywania alkoholu i u żywania narkotyków i dopalaczy wśród mieszka ńców gminy. − liczba wybudowanych/przebudowanych/ zmodernizowanych przedszkoli, − powierzchnia wybudowanych/ Urz ąd Gminy w przebudowanych/zmodernizowanych przedszkoli, 1.11. Zwi ększona dost ępno ść edukacji przedszkolnej, w tym Jasienicy Rosielnej − liczba miejsc w przedszkolach, zorganizowanej opieki nad dzie ćmi do lat 3 − liczba wychowanków w przedszkolach, w tym dzieci w wieku do 3 lat, − liczba dzieci w wieku do 3 lat na 1 miejsce w przedszkolach i punktach przedszkolnych.

203

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba dost ępnych ofert opieki nad dzie ćmi w okresie wakacyjnym, − liczba stworzonych nowych ofert opieki nad dzie ćmi w Urz ąd Gminy w 1.12. Dost ępne alternatywne formy opieki nad dzie ćmi w okresie okresie wakacyjnym, Jasienicy Rosielnej wakacyjnym − liczba zorganizowanych formy opieki nad dzie ćmi w okresie

wakacyjnym, − liczba dzieci obj ętych formami opieki w okresie wakacyjnym. − liczba dost ępnych ofert opieki dziennej dla mieszka ńców gminy, − liczba dost ępnych ofert opieki całodobowej dla mieszka ńców gminy, Gminny O środek − liczba wykwalifikowanych opiekunek świadcz ących opiek ę Pomocy Społecznej 1.13. Dost ępna oferta opieki dziennej i całodobowej dzienn ą dla mieszka ńców gminy, w Jasienicy − liczba mieszka ńców gminy obj ętych opiek ą dzienn ą, Rosielnej − powierzchnia wybudowanych/zaadaptowanych obiektów na potrzeby opieki całodobowej, − liczba osób korzystaj ących z wybudowanych/ zaadaptowanych obiektów na potrzeby opieki całodobowej. − liczba ofert rozwojowych zaj ęć pozaszkolnych dla dzieci i młodzie ży, − liczba dzieci i młodzie ży uczestnicz ącej w rozwojowych zaj ęciach pozaszkolnych, − liczba dodatkowych programów rozwojowych dla dzieci Gminny O środek i młodzie ży realizowanych poza szkoł ą, 1.14. Atrakcyjna i ró żnorodna oferta zaj ęć pozaszkolnych Kultury w Jasienicy − liczba dzieci i młodzie ży obj ętej programami rozwojowymi Rosielnej realizowanymi poza szkoł ą, − liczba ofert w zakresie uczestnictwa w europejskich/ mi ędzynarodowych projektach rozwojowych, − liczba dzieci i młodzie ży uczestnicz ących w europejskich/ mi ędzynarodowych projektach rozwojowych.

204

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba dost ępnych ofert imprez kulturalnych i sportowo- rekreacyjnych na terenie gminy, − liczba cyklicznych imprez/wydarze ń kulturalnych oraz sportowo-rekreacyjnych dost ępnych dla mieszka ńców gminy; Gminny O środek − liczba zorganizowanych masowych imprez kulturalnych 1.15. Wzrost poziomu wykorzystania oferty kulturalnej i oraz sportowo-rekreacyjnych w gminie, Kultury w Jasienicy rekreacyjno-sportowej − liczba przeprowadzonych działa ń promuj ących ofert ę Rosielnej kulturaln ą i sportowo-rekreacyjn ą w gminie, − liczba odbiorców działa ń promuj ących ofert ę kulturaln ą i sportowo-rekreacyjn ą w gminie, − liczba osób które skorzystały z oferty kulturalnej i sportowo- rekreacyjnej w gminie. Urz ąd Gminy w 1.16. Wzrost poziomu uczestnictwa mieszka ńców w zarz ądzaniu − liczba przedstawicieli ró żnych środowisk uczestnicz ących Jasienicy Rosielnej gmin ą w zarz ądzaniu gmin ą.

− liczba podj ętych inwestycji słu żą cych rozbudowie infrastruktury teleinformatycznej w gminie, − warto ść inwestycji słu żą cych rozbudowie infrastruktury teleinformatycznej w gminie, Urz ąd Gminy w − liczba osób z dost ępem do Internetu szerokopasmowego, Jasienicy Rosielnej 1.17. Ograniczenie zjawiska wykluczenia cyfrowego − liczba stworzonych darmowych punktów dost ępu do Internetu, − liczba zrealizowanych projektów z zakresu ograniczenia zjawiska wykluczenia cyfrowego, − liczba zrealizowanych projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego na terenie Gminy. − liczba zakupionych osobowych środków transportu, Urz ąd Gminy w 1.18. Dysponowanie własnym (gminnym) osobowym środkiem − warto ść zakupionych osobowych środków transportu, Jasienicy Rosielnej transportu − liczba dzieci obj ętych zorganizowanym dowozem do szkół

w gminie na 1000 uczniów. OBSZAR: Potencjały i zasoby gminy Cel strategiczny nr 2: Zasoby techniczne zapewniaj ące podniesienie poziomu życia mieszka ńców

205

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Proponowane Cele operacyjne Proponowane wska źniki Odpowiedzialne jednostki organizacyjne Gminy

− liczba komunalnych zasobów mieszkaniowych poddanych termomodernizacji, − powierzchnia komunalnych zasobów mieszkaniowych poddanych termomodernizacji, 2.1. Zwi ększona efektywno ść energetyczna mieszka ń Urz ąd Gminy − ilo ść zmniejszonego zapotrzebowania na ciepło komunalnych w Jasienicy w wyniku termomodernizacji komunalnych zasobów Rosielnej mieszkaniowych, − liczba budynków stanowi ących komunalne zasoby mieszkaniowe o poprawionej efektywno ści energetycznej. − liczba wybudowanych/wyremontowanych mieszkań chronionych, − liczba wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń socjalnych, − liczba wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń kryzysowych, − powierzchnia wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń chronionych, Urz ąd Gminy 2.2. Dost ępny zasób mieszka ń socjalnych, chronionych, − powierzchnia wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń w Jasienicy kryzysowych socjalnych, Rosielnej − powierzchnia wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń kryzysowych − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń chronionych, − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń socjalnych, − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z wybudowanych/wyremontowanych mieszka ń kryzysowych.

206

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba wyremontowanych/zmodernizowanych obiektów użyteczno ści publicznej, Urz ąd Gminy − powierzchnia wyremontowanych/zmodernizowanych w Jasienicy 2.3. Dobry stan techniczny i estetyczny niektórych budynków obiektów u żyteczno ści publicznej, Rosielnej użyteczno ści publicznej − liczba obiektów u żyteczno ści publicznej poddanych termomodernizacji, − powierzchnia obiektów u żyteczno ści publicznej poddanych termomodernizacji. − powierzchnia wybudowanych/rozbudowanych parkingów, Urz ąd Gminy − liczba miejsc na wybudowanych/rozbudowanych w Jasienicy 2.4. Wystarczaj ąca liczba miejsc parkingowych na terenie gminy parkingach, Rosielnej − liczba dost ępnych miejsc postojowych na terenie gminy. − liczba budynków pokrytych wyrobami pokrytymi azbestem, Urz ąd Gminy − liczba nieruchomo ści, z których usuni ęto wyroby w Jasienicy 2.5. Zmniejszona liczba budynków pokrytych eternitem zawieraj ące azbest, Rosielnej − ilo ść zutylizowanego azbestu. − liczba budynków u żyteczno ści publicznej dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, − liczba usuni ętych barier architektonicznych w budynkach Urz ąd Gminy 2.6. Zwi ększenie dost ępno ści budynków u żyteczno ści użyteczno ści publicznej, w Jasienicy publicznej dla osób niepełnosprawnych − powierzchnia przestrzeni publicznej dostosowanej do Rosielnej potrzeb osób niepełnosprawnych, − liczba usuni ętych barier architektonicznych w przestrzeniach publicznych. − liczba wybudowanych obiektów edukacyjnych i kulturalnych, − powierzchnia wybudowanych obiektów edukacyjnych i kulturalnych, − powierzchnia przebudowanych/odremontowanych/

zmodernizowanych obiektów edukacyjnych i kulturalnych, 2.7. Baza lokalowa szkół, przedszkoli, o środków kultury i Urz ąd Gminy − liczba wyposa żonych/doposa żonych obiektów bibliotek oraz ich wyposa żenie dostosowane do potrzeb w Jasienicy edukacyjnych i kulturalnych, Rosielnej − warto ść zakupionego wyposa żenia do obiektów edukacyjnych i kulturalnych, − ilo ść zakupionego wyposa żenia do obiektów edukacyjnych i kulturalnych.

207

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− długo ść wybudowanej kanalizacji sanitarnej, − długo ść zmodernizowanej kanalizacji sanitarnej, − przepustowo ść wybudowanej/zmodernizowanej oczyszczalni ścieków − wska źnik skanalizowania gminy, − liczba budynków podł ączonych do wybudowanej/zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej, Urz ąd Gminy − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z sieci w Jasienicy kanalizacyjnej, 2.8. Wysoki stopie ń skanalizowania i zwodoci ągowania gminy Rosielnej − długo ść wybudowanej sieci wodoci ągowej, − długo ść zmodernizowanej sieci wodoci ągowej, − liczba budynków podł ączonych do wybudowanej/zmodernizowanej sieci wodoci ągowej, − liczba wybudowanych uj ęć wody, − liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody, − liczba mieszka ńców gminy korzystaj ących z sieci wodoci ągowej, − wska źnik zwodoci ągowania gminy.

208

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− powierzchnia wybudowanych chodników na terenie gminy, − powierzchnia odremontowanych chodników na terenie gminy, − powierzchnia zmodernizowanych chodników na terenie gminy, − długo ść wybudowanych chodników na terenie gminy, − długo ść odremontowanych chodników na terenie gminy, − długo ść zmodernizowanych chodników na terenie gminy, − liczba zamontowanych nowych punktów o świetleniowych, − długo ść zmodernizowanych dróg na terenie gminy, Urz ąd Gminy − długo ść odremontowanych dróg na terenie gminy, w Jasienicy 2.9. Poprawa stanu infrastruktury komunikacyjnej − długo ść wybudowanych dróg na terenie gminy, Rosielnej − liczba podj ętych działa ń maj ących na celu współprac ę z zarz ądcami dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych w celu poprawy ich stanu technicznego, − długo ść dróg powiatowych o poprawionym stanie technicznym, − długo ść dróg wojewódzkich o poprawionym stanie technicznym, − długo ść dróg krajowych o poprawionym stanie technicznym, − liczba wykonanych oznakowa ń poziomych i pionowych w ci ągu dróg i na skrzy żowaniach.

209

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba wybudowanych obiektów sportowo-rekreacyjnych, − powierzchnia wybudowanych obiektów sportowo- rekreacyjnych, − liczba przebudowanych/odremontowanych/ zmodernizowanych obiektów sportowo-rekreacyjnych, Urz ąd Gminy − powierzchnia przebudowanych/odremontowanych/ w Jasienicy 2.10. Nowoczesna, rozwini ęta infrastruktura sportowo- zmodernizowanych obiektów sportowo-rekreacyjnych, Rosielnej rekreacyjna − liczba wyposa żonych/doposa żonych obiektów sportowo-

rekreacyjnych, − warto ść zakupionego wyposa żenia do obiektów sportowo- rekreacyjnych, − ilo ść zakupionego wyposa żenia do obiektów sportowo- rekreacyjnych. − powierzchnia wybudowanych zbiorników retencyjnych, sucho-zalewowych, obwałowa ń, opó źniaczy spływów wód itp. na terenie gminy, − liczba przedsi ęwzi ęć zrealizowanych na rzecz poprawy bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego, − długo ść udro żnionych cieków wodnych, − długo ść wybudowanej sieci wodoci ągowej, Urz ąd Gminy − liczba zamontowanych hydrantów p.po ż., w Jasienicy 2.11. Poprawa stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego i − liczba przedsi ęwzi ęć zrealizowanych na rzecz poprawy Rosielnej przeciw po żarowego bezpiecze ństwa przeciwpo żarowego,

− liczba zmodernizowanych istniej ących stra żnic Ochotniczej Stra ży Po żarnej (OSP), − powierzchnia zmodernizowanych istniej ących stra żnic OSP, − liczba doposa żonych jednostek OSP, − liczba zakupionego wyposa żenia dla jednostek OSP, − warto ść zakupionego wyposa żenia dla jednostek OSP.

210

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba nowych usług turystycznych uruchomionych przy zbiornikach retencyjnych w Bliznem, Urz ąd Gminy − powierzchnia zagospodarowana turystycznie przy w Jasienicy 2.12. Poprawa zagospodarowania turystycznego zbiorników zbiornikach retencyjnych w Bliznem, Rosielnej retencyjnych w Bliznem − liczba osób korzystaj ących z oferty nowych usług

turystycznych uruchomionych przy zbiornikach retencyjnych w Bliznem. Cel strategiczny nr 3: Uporz ądkowana gospodarka przestrzenna Odpowiedzialne jednostki Proponowane Cele operacyjne Proponowane wska źniki organizacyjne Gminy

− liczba opracowanych dla gminy dokumentów z zakresu Urz ąd Gminy gospodarki przestrzennej, 3.1. Opracowana polityka zagospodarowania przestrzennego − w Jasienicy powierzchnia gminy obj ęta planami zagospodarowania Rosielnej przestrzennego. − powierzchnia dost ępnych uzbrojonych terenów pod budownictwo i inwestycje, − długo ść wybudowanej sieci wodoci ągowej na terenach przeznaczonych pod budownictwo i inwestycje, − długo ść wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej na Urz ąd Gminy 3.2. Dost ępne uzbrojone, skomunikowane tereny pod terenach przeznaczonych pod budownictwo i inwestycje, w Jasienicy budownictwo mieszkaniowe i inwestycyjne − długo ść wybudowanej sieci gazowej na terenach Rosielnej przeznaczonych pod budownictwo i inwestycje, − długo ść wybudowanej sieci energetycznej na terenach przeznaczonych pod budownictwo i inwestycje, − długo ść wybudowanych dróg wewn ętrznych na terenach przeznaczonych pod budownictwo i inwestycje. − powierzchnia zagospodarowanych przestrzeni publicznych, − liczba zakupionych obiektów i elementów małej architektury Urz ąd Gminy 3.3. Poprawa estetyki zagospodarowania przestrzeni słu żą cych zagospodarowaniu przestrzeni publicznych, w Jasienicy publicznych − powierzchnia przestrzeni publicznej o poprawionej Rosielnej estetyce. Cel strategiczny nr 4: Zachowany lokalny pote ncjał kulturowy Odpowiedzialne jednostki Proponowane Cele operacyjne Proponowane wska źniki organizacyjne Gminy

211

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba zainstalowanych systemów zabezpiecze ń obiektów zabytkowych, − liczba zainstalowanych systemów monitoringu na obiektach zabytkowych, Urz ąd Gminy − liczba zabezpieczonych obiektów zabytkowych, 4.1. Poprawa stanu technicznego i dost ępno ści obiektów w Jasienicy − liczba obiektów zabytkowych o poprawionym stanie zabytkowych zachowania, Rosielnej − powierzchnia obiektów zabytkowych o poprawionym stanie zachowania, − liczba osób korzystaj ących z obiektów zwi ązanych z dziedzictwem kulturowym. − liczba przeprowadzonych działa ń słu żą cych odtworzeniu i zachowaniu lokalnych zwyczajów i tradycji, − liczba odtworzonych lokalnych zwyczajów i tradycji, − liczba opracowanych katalogów lokalnych zwyczajów i tradycji, Gminny O środek − liczba przeprowadzonych działa ń wspieraj ących działalno ść Kultury w Jasienicy kultywuj ącą tradycje i zwyczaje lokalne, Rosielnej 4.2. Odtworzone i zachowane lokalne zwyczaje i tradycje − wysoko ść udzielonego wsparcia na działalno ść kultywuj ącą tradycje i zwyczaje lokalne, Koła Gospody ń − liczba przeprowadzonych warsztatów dla mieszka ńców gminy Wiejskich kultywuj ących lokalne tradycje i zwyczaje, − liczba osób uczestnicz ących w warsztatach kultywuj ących lokalne tradycje i zwyczaje, − liczba kultywowanych lokalnych zwyczajów i tradycji. − liczba dost ępnych ofert kulturalnych, − liczba stworzonych nowych ofert kulturalnych, 4.3. Wysoki poziom wykorzystania gminnej oferty kulturalnej − liczba przeprowadzonych działa ń promuj ących oferty kulturalne w Gminny O środek przez mieszka ńców gminie i poza ni ą, Kultury w Jasienicy − liczba odbiorców działa ń promuj ących oferty kulturalne w gminie, Rosielnej − liczba mieszka ńców korzystaj ących z ofert kulturalnych. Cel strategiczny n r 5: Poprawa stanu środowiska naturalnego Odpowiedzialne jednostki Proponowane Cele operacyjne Proponowane wska źniki organizacyjne Gminy

212

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba zabezpieczonych pomników przyrody, − liczba pomników przyrody o poprawionym stanie zachowania, Urz ąd Gminy 5.1. Poprawa stanu zachowania pomników przyrody − liczba przeprowadzonych zabiegów/działa ń maj ących na w Jasienicy celu popraw ę stanu zachowania pomników przyrody, Rosielnej − warto ść przeprowadzonych zabiegów/działa ń maj ących na celu popraw ę stanu zachowania pomników przyrody. − powierzchnia upraw uszkodzonych przez dzik ą zwierzyn ę, − liczba wypłaconych odszkodowa ń za szkody wyrz ądzone Urz ąd Gminy 5.2. Zmniejszenie ilo ści szkód wyrz ądzanych przez dzik ą przez dzik ą zwierzyn ę, w Jasienicy zwierzyn ę − liczba podj ętych działa ń zabezpieczaj ących uprawy przed Rosielnej dzika zwierzyn ą. − liczba zorganizowanych akcji propaguj ących zachowania proekologiczne adresowana do ró żnych grup mieszka ńców gmin, − liczba odbiorców akcji propaguj ących zachowania proekologiczne, − liczba przeprowadzonych akcji promuj ących segregacj ę odpadów stałych, Urz ąd Gminy − liczba odbiorców akcji promuj ących segregacj ę odpadów w Jasienicy 5.3. Zwi ększenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców stałych. Rosielnej gminy − liczba zorganizowanych akcji, konkursów i innych przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z upowszechnianiem wiedzy ekologicznej, − liczba odbiorców akcji, konkursów i innych przedsięwzi ęć zwi ązanych z upowszechnianiem wiedzy ekologicznej. − liczba zorganizowanych przedsi ęwzi ęć proekologicznych, − warto ść zorganizowanych przedsi ęwzi ęć proekologicznych, − liczba zrealizowanych przedsi ęwzi ęć promuj ących postawy proekologiczne z udziałem samorz ądu lokalnego.

213

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba przeprowadzonych akcji promuj ących wiedz ę w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE), − liczba osób obj ętych akcjami promuj ącymi wiedz ę w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE). − liczba wdro żonych programów wspieraj ących wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych, − wysoko ść udzielonego wsparcia na monta ż systemów OZE w gospodarstwach indywidualnych i budynkach Urz ąd Gminy użyteczno ści publicznej, w Jasienicy − 5.4. Zwi ększony poziom wykorzystania odnawialnych źródeł liczba gospodarstw domowych i budynków u żyteczno ści Rosielnej energii publicznej, w których zamontowano systemy wykorzystuj ące do produkcji energii OZE. − liczba zrealizowanych inwestycji wykorzystuj ących OZE, − warto ść zrealizowanych inwestycji wykorzystuj ących OZE. − liczba przeprowadzonych akcji propaguj ących wykorzystanie źródeł OZE w gospodarstwach domowych; − liczba wdro żonych programów wspieraj ących monta ż systemów OZE w gospodarstwach indywidualnych; − wysoko ść udzielonego wsparcia na monta ż systemów OZE w gospodarstwach indywidualnych; − liczba gospodarstw domowych, w których zamontowano systemy wykorzystuj ące do produkcji energii OZE. Cel strategiczny nr 6: Aktywna i zaanga żowana społeczno ść gminy Odpowiedzialne jednostki Proponowane Cele operacyjne Proponowane wska źniki organizacyjne Gminy

214

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba zrealizowanych przedsi ęwzi ęć słu żą cych aktywizacji organizacji pozarz ądowych, − wysoko ść udzielonego wsparcia na aktywizacj ę organizacji Urz ąd Gminy pozarz ądowych, w Jasienicy 6.1. Aktywnie działaj ące organizacje pozarz ądowe − liczba aktywnie działaj ących organizacji pozarz ądowych, − liczba członków zrzeszonych w organizacjach Rosielnej pozarz ądowych, − liczba przedsi ęwzi ęć /działa ń przeprowadzonych przez organizacje pozarz ądowe. − liczba zorganizowanych szkoleń, pozwalających na podniesienie lub nabycie kwalifikacji zawodowych przez instytucje rynku pracy, − liczba osób bezrobotnych, które wzięły udział w szkoleniach pozwalających na podniesienie lub nabycie kwalifikacji zawodowych przez instytucje rynku pracy, − liczba osób wspartych w zakresie zmiany, uzupełnienia b ądź podniesienia kwalifikacji zawodowych, − liczba osób, które uzupełniły kwalifikacje zawodowe, Urz ąd Gminy 6.2. Poprawa mo żliwo ści podnoszenia i zmiany kwalifikacji − liczba osób, które podniosły kwalifikacje zawodowe, w Jasienicy zawodowych − liczba powołanych centrów aktywizacji zawodowej przez Rosielnej instytucje rynku pracy, − liczba dostępnych form wsparcia finansowego (pożyczki, dofinansowania) dla osób bezrobotnych na podniesienie lub nabycie kwalifikacji zawodowych oferowanych przez instytucje rynku pracy, − wysokość udzielonego wsparcia finansowego przez instytucje rynku pracy (pożyczki, dofinansowania,) osobom bezrobotnym na podniesienie lub nabycie kwalifikacji zawodowych.

215

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba dostępnych form aktywności fizycznej na terenie gminy, − liczba stworzonych atrakcyjnych ofert z zakresu aktywności Gminny O środek 6.3. Wzrost aktywno ści fizycznej mieszka ńców fizycznej dla wszystkich grup wiekowych, Kultury w Jasienicy − liczba osób, które skorzystały z ofert aktywności fizycznej. Rosielnej

− liczba klas dostosowanych do potrzeb kształcenia na wysokim poziomie, − liczba godzin przeprowadzonych zajęć rozwojowych dla dzieci i młodzieży, − poziom satysfakcji uczniów z realizowanych zajęć rozwojowych, − liczba uczniów biorących udział w zajęciach rozwojowych do ogółu uczniów (z uwzględnieniem poziomu nauczania), − poziom satysfakcji uczniów z kompetencji/poziomu nauczania nauczycieli, 6.4. Wysoka jako ść kształcenia na poziomie podstawowym − liczba uczniów, którzy otrzymali najwyższe wyniki Placówki o światowe i gimnazjalnym z egzaminów na zakończenie szkoły podstawowej/gimnazjum, − średnie wyniki egzaminów na zakończenie szkoły podstawowej/gimnazjum, − liczba nauczycieli uczestniczących w kursach/ szkoleniach/ warsztatach z zakresu doskonalenia umiejętności związanych z wykorzystywaniem technik i narzędzi innowacyjnych w procesie dydaktycznym − środki przeznaczone na pozyskanie nowoczesnego sprzętu − dydaktycznego/wyposażenie klas. OBSZAR: Gospodarka i promocja gminy Odpowiedzialne Cel strategiczny nr 7: Wzrost poziomu rozwoju gospodarczego gminy jednostki Proponowane Cele operacyjne Proponowane wska źniki organizacyjne Gminy

216

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba zorganizowanych targów promujących lokalnych przedsiębiorców, − liczba zawiązanych partnerstw z sektorem badawczo- rozwojowym w zakresie promocji innowacyjności wśród przedsiębiorców, − liczba instytucji otoczenia biznesu działających w gminie, − powierzchnia dostępnych uzbrojonych terenów inwestycyjnych, − liczba dostępnych lokali przystosowanych do prowadzenia działalności gospodarczej, − liczba podmiotów gospodarczych działających Urz ąd Gminy w gminie, 7.1. Poprawa kondycji ekonomicznej lokalnych przedsi ębiorstw − w Jasienicy liczba stworzonych platform wykorzystujących technologie Rosielnej internetowe do nawiązania współpracy handlowej, − liczba przeprowadzonych działań służących ułatwieniu kontaktów handlowych, − liczba nawiązanych korzystnych kontaktów handlowych na szczeblu samorządowym, − liczba podmiotów gospodarczych, które skorzystały z nawiązanych kontaktów handlowych na szczeblu samorządowym, − wartość udzielonego wsparcia na tworzenie i rozwój klastrów i powiązań kooperacyjnych między przedsiębiorstwami oraz przedsiębiorstwami a sferą badawczo – rozwojową. Urz ąd Gminy − powierzchnia zorganizowanego miejsca do handlu 7.2. Stworzone warunki do prowadzenia handlu bazarowego w Jasienicy bazarowego w gminie. Rosielnej − liczba gospodarstw rolnych, które skorzystały ze wsparcia

na popraw ę sprawno ści i wydajno ści produkcji rolnej, Urz ąd Gminy 7.3. Poprawa kondycji ekonomicznej gospodarstw rolnych − wysoko ść udzielonego wsparcia na popraw ę sprawno ści w Jasienicy i wydajno ści produkcji rolnej, Rosielnej − liczba zmodernizowanych gospodarstw rolnych.

217

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

− liczba przeprowadzonych akcji promuj ących potencjał ekologiczny gminy, Urz ąd Gminy 7.4. Wypromowany potencjał ekologiczny Gminy − liczba odbiorców akcji promuj ących potencjał ekologiczny w Jasienicy gminy. Rosielnej − liczba stworzonych usystematyzowanych ofert Urz ąd Gminy 7.5. Dysponowanie pełn ą, usystematyzowan ą ofert ą gospodarczych, w Jasienicy gospodarcz ą − lista inwestorów zewn ętrznych, którzy skorzystali z Rosielnej usystematyzowanych ofert gospodarczych.

218

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

6. Współpraca z partnerami społecznymi przy realizacji strategii

Cele współpracy: 1. Zwi ększenie udziału społeczno ści w działaniach na rzecz realizacji celów Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku, w tym poprawy warunków życia mieszka ńców. 2. Zwi ększenie poczucia to żsamo ści mieszka ńców z Gmin ą. 3. Zbieranie opinii i wniosków niezb ędnych przy podejmowaniu decyzji przez władze Gminy. 4. Wysoki poziom zaufania mieszka ńców do działa ń podejmowanych przez władze Gminy.

Zasady współpracy: – partnerstwo, – respektowanie odmiennych opinii na wspólne sprawy, – prawo do krytyki, – zaanga żowanie we wspólne sprawy, – dobra wola, jasno ść intencji, – gotowo ść do współpracy, – respektowanie wspólnych uzgodnie ń.

Formy współpracy z partnerami społecznymi: 1. spotkania konsultacyjne, 2. warsztaty projektowe, 3. forum partnerów społecznych, 4. spotkania władz z mieszka ńcami, 5. spotkania władz z przedstawicielami organizacji sektora prywatnego i pozarz ądowego, 6. konferencje, 7. seminaria, 8. imprezy promocyjne, 9. badania ankietowe, 10. strona internetowa.

Zadania Gminy w zakresie współpracy z partnerami społecznymi: 1. Prowadzenie bazy danych o partnerach społecznych i realizowanych z ich udziałem działa ń. 2. Utrzymywanie kontaktu drog ą internetow ą z partnerami społecznymi. 3. Przygotowywanie harmonogramów bie żą cych działa ń w zakresie wspólnych działa ń i komunikacji. 4. Realizacja działa ń zgodnie z harmonogramem. 5. Zapewnianie warunków technicznych i lokalowych do spotka ń. 6. Opracowywanie wyników spotka ń i konsultacji. 7. Przygotowywanie materiałów dla mediów. 8. Przygotowywanie i udost ępnianie prezentacji multimedialnych. 9. Inicjowanie wspólnych przedsi ęwzi ęć pomi ędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarz ądowymi.

219

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

10. Organizowanie konkursów dla organizacji pozarz ądowych na realizacj ę programów społecznych zgodnych ze Strategi ą.

220

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Spis ilustracji Mapy Mapa 1. Wykaz dróg krajowych (w tym autostrad i szybkiego ruchu) zlokalizowanych w województwie podkarpackim ...... 87 Mapa 2. Lokalizacja Jasienicy Rosielnej na tle podziału fizyczno-geograficznego województwa podkarpackiego na mezoregiony ...... 103 Tabele

Tabela 1. Struktura wieku według grup ekonomicznych w 2013 r...... 17 Tabela 2. Udział kobiet ...... 18 Tabela 3. Urodzenia, zgony, przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców w poszczególnych latach 2009- 2013 ...... 19 Tabela 4. Mał żeństwa zawarte i rozwody na 1000 mieszka ńców w latach 2010-2013 ...... 20 Tabela 5. Zameldowania i wymeldowania na pobyt stały w poszczególnych latach 2010-2013 ...... 21 Tabela 6. Prognoza ludno ści według płci na lata 2015-2035 ...... 22 Tabela 7. Wyniki sprawdzianu uczniów i szkół podstawowych w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010-2014...... 24 Tabela 8. Średnie wyniki uczniów i szkół w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2012-2014 ...... 27 Tabela 9. Wska źniki charakteryzuj ące rynek pracy w Gminie Jasienica Rosielna ...... 28 Tabela 10. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych z Gminy Jasienica Rosielna ...... 28 Tabela 11. Bezrobotni zarejestrowani wg płci w Gminie Jasienica Rosielna i w jednostkach porównywalnych w grudniu 2013 roku ...... 28 Tabela 12. Liczba ofert pracy w powiecie brzozowskim ...... 29 Tabela 13. Wska źniki warunków mieszkaniowych ...... 31 Tabela 14. Charakterystyka mieszka ń oddanych do u żytku ...... 31 Tabela 15. Obowi ązuj ące stawki czynszu w zasobach komunalnych w Gminie Jasienica Rosielna w 2011, 2012 i 2013 roku (w zł na 1m 2 p.u. miesi ęcznie) ...... 32 Tabela 16. Liczba i kwota dodatków mieszkaniowych wypłacanych w latach: 2010, 2011, 2012, 2013 ...... 32 Tabela 17. Wyposa żenie mieszka ń w instalacje ...... 32 Tabela 18. Wybrane kategorie zdarze ń zaistniałych w 2014 roku w poszczególnych gminach powiatu brzozowskiego ...... 34 Tabela 19. Topografia niektórych przest ępstw na terenie Gminy Jasienica Rosielna w 2014 r...... 34 Tabela 20. Udział z działaniach ratowniczych jednostek OSP z Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2014 ...... 46 Tabela 21. Ambulatoryjna opieka zdrowotna i apteki w Gminie Jasienica Rosielna według stanu na koniec 2013 roku ...... 49 Tabela 22. Pomoc społeczna wg powodów udzielenia w 2011-2014 r...... 54 Tabela 23. Wydatki na pomoc społeczn ą, w tym w ramach zada ń własnych oraz w ramach zada ń zleconych w latach 2011-2014 ...... 54 Tabela 24. Pomoc społeczna wg rodzajów świadcze ń w latach 2013-2014 ...... 54 Tabela 25. Pomoc społeczna wg rodzajów świadcze ń w latach 2013-2014 ...... 55 Tabela 26. Pomoc społeczna w latach 2011-2014...... 55 Tabela 27. Charakterystyka przedszkoli w gminie i jednostkach porównywalnych w latach 2011-2013 ...... 55 Tabela 28. Zmiany w liczbie dzieci w przedszkolu i oddziałach przedszkolnych w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2011-2013 na tle jednostek porównywalnych...... 56 Tabela 29. Liczba dzieci na oddział ...... 57 Tabela 30. Liczba dzieci na 1 miejsce w przedszkolu ...... 58 Tabela 31. Szkoły podstawowe w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2013/14 ...... 58 Tabela 32. Komputeryzacja szkół podstawowych w gminie i jednostkach porównywalnych ...... 58 Tabela 33. Szkoły gimnazjalne w Gminie Jasienica Rosielna ...... 59

221

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 34. Komputeryzacja szkół gimnazjalnych w Gminie Jasienica Rosielna i jednostkach porównywalnych ...... 59 Tabela 35. Stowarzyszenia i organizacje społeczne oraz fundacje w 2012 r...... 64 Tabela36. Stan techniczny szkół funkcjonuj ących w Gminie Jasienica Rosielna i zakres bie żą cych potrzeb inwestycyjno – remontowych ...... 71 Tabela 37. Wykaz i specyfikacja obiektów o charakterze sportowym i rekreacyjnym zlokalizowanych w Gminie Jasienica Rosielna ...... 73 Tabela 38. Podstawowe dane charakteryzuj ące sie ć gazow ą w Gminie Jasienica Rosielna na koniec 2013 roku i jej odbiorców ...... 82 Tabela 39. Drogi i ich stan ...... 87 Tabela 40. Warto ść nakładów w 2014 roku na utrzymanie, w tym remonty dróg gminnych i obiektów mostowych w porównaniu z potrzebami ...... 88 Tabela 41. Tereny rozwojowe – oferty inwestycyjne ...... 91 Tabela 42. Długo ść czynnej sieci wodoci ągowej rozdzielczej (km) ...... 93 Tabela 43. Woda dostarczona gospodarstwom domowym w dam 3 ...... 93 Tabela 44. Zu życie wody w gospodarstwach domowych na 1 mieszka ńca w m 3 ...... 93 Tabela 45. Długo ść sieci wodoci ągowej /1 odbiorc ę, na 1 mieszka ńca korzystaj ącego w gminie i w jednostkach porównywanych ...... 93 Tabela 46. Charakterystyka sieci kanalizacji sanitarnej zlokalizowanej w Gminie Jasienica Rosielna 94 Tabela 47. Długo ść sieci kanalizacyjnej /1 odbiorc ę, na 1 mieszka ńca korzystaj ącego w gminie i w jednostkach porównywanych ...... 95 Tabela 48. Ilo ść ścieków na 1 mieszka ńca korzystaj ącego z sieci w latach 2009 i 2013, w gminie i w jednostkach porównywanych ...... 100 Tabela 49. Ruch turystyczny (tury ści krajowi) w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2009 – 2013 .. 126 Tabela 50. Ruch turystyczny (tury ści zagraniczni) w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2009 – 2013 ...... 127 Tabela 51. Ocena sprawno ści i kompetencji obsługi interesantów ...... 130 Tabela 52. Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów własno ści i rodzajów ...... 132 Tabela 53.Podmioty gospodarcze: osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą oraz jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludno ści. (stan na koniec 2013 r.) ... 132 Tabela 54. Podmioty gospodarki narodowej według klas wielko ści ( stan na konie 2013 r.) ...... 132 Tabela 55. Pracuj ący według sekcji PKD w latach 2007-2011 na Podkarpaciu ...... 132 Tabela 56. Pracuj ący według sektorów ekonomicznych w latach 2007-2011 na Podkarpaciu ...... 133 Tabela 57. Podmioty wg sekcji PKD 2004 i PKD 2007 ...... 133 Tabela 58. Liczba podmiotów gospodarczych według sekcji w 2012 i 2013 roku ...... 135 Tabela 59. Powierzchnia u żytków rolnych w Gminie Jasienica Rosielna z podziałem na klasy gleboznawcze ...... 141 Tabela 60. Udział gospodarstw rolnych według powierzchni w 2010 roku (%) ...... 142 Tabela 61. Gospodarstwa rolne według pogłowia zwierz ąt gospodarskich w 2010 roku ...... 142 Tabela 62. Gospodarstwa rolne według zasiewów wybranych upraw w 2010 roku ...... 143 Tabela 63. Dochody bud żetu gminy wg rodzajów ...... 147 Tabela 64. Wydatki bud żetu gminy ...... 147 Tabela 65. Wydatki bud żetu gminy wg rodzajów ...... 148 Tabela 66. Wydatki bud żetu gminy wg rodzajów - struktura % w ogółu wydatków ...... 148 Wykresy Wykres 1. Zmiany liczby ludno ści faktycznie zamieszkuj ącej Gmin ę Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 ...... 16 Wykres 2. Ludno ść wg grup wiekowych w Gminie Jasienica Rosielna (stan na 2013 rok) ...... 17 Wykres 3. Wska źniki obci ąż enia demograficznego w Gminie Jasienica Rosielna (stan na 2013 rok) . 18 Wykres 4. Urodzenia na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 ...... 19 Wykres 5. Zgony na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 ...... 20 Wykres 6. Przyrost naturalny na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 ...... 20

222

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 7. Mał żeństwa zawarte na 1000 mieszka ńców w Gminie Jasienica Rosielna w latach 2010 – 2013 ...... 21 Wykres 8. Odsetek uczniów z wynikiem niskim, średnim i wysokim w Gminie Jasienica Rosielna w roku 2014 ...... 26 Wykres 9. Struktura gospodarstw według źródła dochodów ...... 30 Wykres 10. Struktura działa ń ratowniczych, w których uczestniczyły jednostki OSP z Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010-2014 ...... 47 Wykres 11. Liczba zagro żeń, w których usuwaniu uczestniczyły jednostki OSP z Gminy Jasienica Rosielna w latach 2010-2014 ...... 48 Wykres 12. Struktura wiekowa dzieci w wieku przedszkolnym ...... 57 Wykres 13. Liczba dzieci na oddział w Gminie Jasienica Rosielna ...... 57 Wykres 14. Polacy korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w Gminie Jasienica Rosielna ...... 127 Wykres 15. Tury ści zagraniczni korzystaj ący z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w Gminie Jasienica Rosielna ...... 128 Wykres 16. Struktura gospodarstw według źródła dochodów ...... 139 Wykres 17. Gospodarstwa rolne według powierzchni (udział %) w roku 2010 ...... 142 Schematy Schemat 1. Mapa programowania rozwoju Gminy ...... 195 Schemat 2. Procedura monitorowania ...... 196 Rysunek Rysunek 1. Stan szkieletowych sieci informatycznych w województwie podkarpackim (stan na 2011 r.)...... 67 Rysunek 2. Stan światłowodowych linii informatycznych podwieszanych na liniach NN i SN w województwie podkarpackim ...... 68

223

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Zł ącznik - Raport z badania ankietowego przeprowadzonego w śród Mieszka ńców Gminy w ramach projektu "Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024" Raport z badania ankietowego w ramach projektu „Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024”

1. Metodologia badania

W dniach 25.03.-15.04.2015 roku przeprowadzone zostało badanie ankietowe w ramach projektu opracowania „Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do roku 2024”. Badanie było realizowane za pomoc ą dwóch technik: papierowych kwestionariuszy do samodzielnego wypełniania PAPI (ang. Paper and Pencil Interview) oraz ankiety internetowej CAWI (ang. Computer Assisted Web Interview).

Na platformie Cyfrowa Demokracja.pl ankiet ę wypełniło 55 osób, za ś w wersji papierowej 147 osób, co daje ł ącznie 202 wypełnienia ankiety.

2. Próba

W badaniu wzi ęły udział ł ącznie 202 osoby, w śród których przewa żały kobiety (112 osób -55,4%). Je śli chodzi o wiek, najliczniejsz ą grup ę stanowiły osoby w przedziale od 31-40 lat (49 osób -24,3%). Stosunkowo wiele osób odmówiło podania swojego wieku (35 osób - 17,3%).

Pełna informacja o cechach demograficznych respondentów znajduje si ę w poni ższej tabeli.

Tabela 67. Płe ć i wiek respondentów Wiek Kobieta Męż czyzna Łącznie poni żej 20 lat 1 0 1 21-30 lat 25 6 31 31-40 lat 29 20 49 41-50 lat 19 20 39 51-60 lat 13 11 24 powy żej 60 lat 10 13 23 brak odpowiedzi 15 20 35 Łącznie 112 90 202 Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Wśród bior ących udział w badaniu przewa żały osoby wykształcone – niemal że połowa respondentów miała wykształcenie wy ższe (83 osoby -41,1%), drug ą co do liczebno ści była grupa z wykształceniem średnim (52 osoby - 25,7%).

Tabela 68. Wykształcenie respondentów Wykształcenie Liczba % Podstawowe 10 5,0% Policealne 10 5,0% Średnie 52 25,7% Wy ższe 83 41,1% Zasadnicze zawodowe 42 20,8% Brak odpowiedzi 5 2,5% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Je śli chodzi o sytuacj ę na rynku pracy, najliczniejsz ą grup ę stanowili pracuj ący (123 osoby -60,9%). Wśród odpowiedzi „inne” znalazły si ę odpowiedzi o prowadzeniu działalno ści gospodarczej oraz byciu w wieku przedemerytalnym.

Tabela 69. Status zawodowy respondentów Status zawodowy Liczba %

224

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Jestem bezrobotna/y 19 9,4% Jestem emerytem, rencist ą 27 13,4% Nie pracuj ę zawodowo, zajmuj ę si ę domem 16 7,9% Pracuj ę 123 60,9% Ucz ę si ę 7 3,5% Inne 3 1,5% Brak odpowiedzi 7 3,5% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Ponad trzy czwarte osób bior ących udział w badaniu mieszka w gminie Jasienica Rosielna od urodzenia. Jest to bardzo wa żne z punktu widzenia merytorycznej warto ści badania – osoby te bardzo dobrze znaj ą gmin ę, jej atuty i słabo ści, a tak że potrzeby rozwojowe. Niemniej, osoby zamieszkuj ące gmin ę od ponad 10 lat tak że mog ą zna ć jej specyfik ę oraz atuty i słabo ści.

Tabela 70. Czas zamieszkiwania w gminie Jasienica Rosielna Czas zamieszkiwania Liczba % od urodzenia 157 77,7% 1-5 lat 1 0,5% 6-10 lat 10 5,0% 11-20 lat 7 3,5% 21-30 lat 4 2,0% ponad 30 lat 7 3,5% brak odpowiedzi 16 7,9% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Najwi ęcej spo śród osób bior ących udział w ankiecie mieszka w miejscowo ści Jasienica Rosielna (79 osób - 39,1%), za ś najmniej w Woli Jasienickiej (19 osób - 9,4%).

Tabela 71. Miejscowo ść zamieszkania respondentów Miejscowo ść Lic zba % Blizne 57 28,2% Jasienica Rosielna 79 39,1% Orzechówka 42 20,8% Wola Jasienicka 19 9,4% brak odpowiedzi 5 2,5% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Niewiele ponad połowa respondentów podała informację o miejscu, w którym pracuj ą lub ucz ą si ę (mo żna przyj ąć hipotez ę, i ż w przypadku wi ększo ści pozostałych jest to miejscowo ść , w której mieszkaj ą). Osoby, które podały odpowied ź na to pytanie, najcz ęś ciej wskazywały na Brzozów (36 osób - 17,7%).

Tabela 72. Miejscowo ść , w której pracuj ą lub ucz ą si ę respondenci Miejscowo ść Liczba % Jasienica Rosielna 20 9,9% Blizne 4 2,0% Orzechówka 4 2,0% Wola Jasienicka 2 1,0% Krosno 17 8,4% Brzozów 36 17,8% Rzeszów 13 6,4%

225

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Miejscowo ść Liczba % Kro ścienko Wy żne 1 0,5% Zagórz 1 0,5% Sanok 5 2,5% Rymanów 1 0,5% Przemy śl 1 0,5% zagranica 2 1,0% praca wyjazdowa 4 2,0% nie pracuje (nie je ździ) 6 3,0% brak odpowiedzi 85 42,1% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 3. Wyniki

Pierwsze pytanie w ankiecie dotyczyło ogólnej opinii mieszka ńców na temat życia w gminie. Z odpowiedzi wyłania si ę do ść optymistyczny obraz – najliczniejsze były odpowiedzi „dobrze” (97 osób - 48%), za ś ł ącznie odpowiedzi „bardzo dobrze” i „dobrze” udzieliła ponad połowa ankietowanych. Odpowiedzi negatywnych („ źle” i „bardzo źle”) udzieliło niespełna 10% respondentów (odpowiednio 0,5% i 7,4%).

Tabela 73. Ogólna ocena życia w gminie Odpowied ź Liczba % Bardzo dobrze 21 10,4% Dobrze 97 48,0% Średnio 63 31,2% Źle 5 2,5% Bardzo źle 1 0,5% Brak odpowiedzi 15 7,4% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Wykres 18. Ogólna ocena życia w gminie

2,5% 0,5% 7,4% 10,4%

31,2%

48,0%

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Źle Bardzo źle Brak odpowiedzi

226

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Analiza odpowiedzi w podziale według miejsca zamieszkania pokazuje pewne zró żnicowanie zwłaszcza, je śli chodzi o odpowiedzi skrajne. Odsetek odpowiedzi „bardzo dobrze” wahał si ę od 5,1% w Orzechówce do 26,3% w Woli Jasienickiej. W trzech miejscowo ściach odnotowano nieznaczne odsetki osób niezadowolonych – odpowied ź „bardzo źle” wskazało 5,3% w Woli Jasienickiej, a „ źle” w Jasienicy Rosielnej (4,1%) i Orzechówce (2,6%). Żaden z mieszka ńców Bliznego nie ocenił życia w gminie negatywnie.

Wykres 19. Ogólna ocena życia w gminie-przez mieszka ńców poszczególnych miejscowo ści (bez braków odpowiedzi) 100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0% Blizne Jasienica Rosielna Orzechówka Wola Jasienicka

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Źle Bardzo źle

Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Kwestia ta została w dalszej cz ęś ci ankiety pogł ębiona poprzez pytania szczegółowe o konkretne obszary działalno ści władz gminy.

Je śli chodzi o usługi społeczne i komunalne, najkorzystniej oceniony został stan infrastruktury sportowej (ł ącznie 153, a wi ęc 75,7% pozytywnych odpowiedzi – „bardzo dobra” i „dobra”), oferta przedszkolna (137 odpowiedzi pozytywnych, co daje 67,8%) oraz oferta edukacyjna (119 odpowiedzi pozytywnych - 58,9%). Za obszary problematyczne uzna ć mo żna natomiast ofert ę kulturaln ą (ł ącznie 92 odpowiedzi „źle” i „bardzo źle”, co ł ącznie daje 45,5% odpowiedzi negatywnych), działania na rzecz integracji mieszka ńców (67 odpowiedzi negatywnych -33,2%) oraz działania na rzecz środowiska naturalnego/ochron ę przyrody (59 odpowiedzi negatywnych - 29,2%).

Poni ższa tabele oraz wykres przedstawiaj ą, jak mieszka ńcy gminy oceniaj ą poszczególne obszary działa ń gminy z zakresu usług komunalnych i społecznych.

Tabela 74. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – usługi społeczne i komunalne (cz ęść 1) Dost ęp do opieki Działania na rzecz Oferta edukacyjna przedszkolnej integracji mieszka ńców Ocena liczba % liczba % liczba % Bardzo dobrze 39 19,3% 23 11,4% 7 3,5% Dobrze 98 48,5% 96 47,5% 27 13,4% Średnio 43 21,3% 56 27,7% 87 43,1%

227

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Źle 5 2,5% 9 4,5% 56 27,7% Bardzo źle 1 0,5% 1 0,5% 11 5,4% Brak odpowiedzi 16 7,9% 17 8,4% 14 6,9% Łącznie 202 100,0% 202 100,0% 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202

Tabela 75. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – usługi społeczne i komunalne (cz ęść 2) Infrastruktura drogo wa Wodoci ągi i kanalizacja Ocena liczba % liczba % Bardzo dobrze 12 5,9% 30 14,9% Dobrze 59 29,2% 71 35,1% Średnio 84 41,6% 60 29,7% Źle 35 17,3% 24 11,9% Bardzo źle 5 2,5% 12 5,9% Brak odpowiedzi 7 3,5% 5 2,5% Łącznie 202 100,0% 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Tabela 76. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – usługi społeczne i komunalne (cz ęść 3) Działania na rzecz Oferta Infrastruktura podtrzymywania Oferta kulturalna rekreacyjno- sportowa (boiska itp.) Ocena tradycji lokalnych sportowa liczba % liczba % liczba % liczba % Bardzo dobrze 11 5,4% 8 4,0% 27 13,4% 68 33,7% Dobrze 35 17,3% 30 14,9% 71 35,1% 85 42,1% Średnio 90 44,6% 65 32,2% 60 29,7% 32 15,8% Źle 42 20,8% 64 31,7% 25 12,4% 5 2,5% Bardzo źle 12 5,9% 28 13,9% 8 4,0% 3 1,5% Brak odpowiedzi 12 5,9% 7 3,5% 11 5,4% 9 4,5% Łącznie 202 100,0% 202 100,0% 202 100,0% 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202

Tabela 77. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – usługi społeczne i komunalne (cz ęść 4) Ułatwienia dla osób Dost ęp do słu żby zdrowia Pomoc społeczna Ocena niepełnosprawnych liczba % liczba % liczba % Bardzo dobrze 17 8,4% 13 6,4% 34 16,8% Dobrze 49 24,3% 46 22,8% 76 37,6% Średnio 73 36,1% 73 36,1% 46 22,8% Źle 34 16,8% 46 22,8% 24 11,9% Bardzo źle 24 11,9% 9 4,5% 8 4,0% Brak odpowiedzi 5 2,5% 15 7,4% 14 6,9% Łącznie 202 100,0% 202 100,0% 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202

Tabela 78 . Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – usługi społeczne i komunalne (cz ęść 5) Działania na rzecz środowiska Bezpiecze ństwo Estetyka i Oznaczenia Ocena naturalnego/ ochrona przyrody mieszka ńców czysto ść na ułatwiaj ące (rozwój infrastruktury (zabezpieczenie terenie gminy

228

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

proekologicznej, wykorzystania przeciwpo żarowe, orientacj ę na odnawialnych źródeł energii, przeciwpowodziowe, terenie gminy likwidacja dzikich wysypisk śmieci porz ądek publiczny itp.) itp.) liczba % liczba % liczba % liczba % Bardzo dobrze 6 3,0% 13 6,4% 12 5,9% 9 4,5% Dobrze 46 22,8% 75 37,1% 73 36,1% 75 37,1% Średnio 84 41,6% 73 36,1% 87 43,1% 76 37,6% Źle 50 24,8% 27 13,4% 19 9,4% 29 14,4% Bardzo źle 9 4,5% 8 4,0% 4 2,0% 6 3,0% Brak odpowiedzi 7 3,5% 6 3,0% 7 3,5% 7 3,5% Łącznie 202 100% 202 100% 202 100 % 202 100% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Wykres 20. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – usługi społeczne i komunalne (bez braków odpowiedzi) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

dostęp do opieki przedszkolnej

oferta edukacyjna

infrastruktura drogowa

wodociągi i kanalizacj

działania na rzecz integracji mieszkańców

działania na rzecz podtrzymywania tradycji lokalnych

oferta kulturalna

oferta rekreacyjno-sportowa

infrastruktura sportowa (boiska itp.)

działania na rzecz środowiska naturalnego/…

bezpieczeństwo mieszkańców (zabezpieczenie…

estetyka i czystość na terenie gminy

dostęp do służby zdrowia

ułatwienia dla osób niepełnosprawnych

pomoc społeczna

oznaczenia ułatwiające orientację na terenie gminy

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Źle Bardzo źle

Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 W zakresie polityki przestrzennej oraz polityki gospodarczej i promocji gminy najlepiej oceniany był dost ęp do nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (73 odpowiedzi pozytywne - 36,1%), za ś najwi ęcej ocen negatywnych odnosiło si ę do wsparcia dla osób podejmuj ących lub prowadz ących działalno ść gospodarcz ą (56 odpowiedzi - 27,7%). W ocenie wszystkich obszarów z zakresu polityki przestrzennej, polityki gospodarczej i promocji gminy, respondenci najcz ęś ciej wskazywali odpowied ź „ średnio”.

229

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 79. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – polityka przestrzenna, polityka gospodarcza i promocja gminy (cz ęść 1) Dost ępno ść uzbrojonych i dobrze Dost ęp do Funkcjonowanie Wsparcie dla osób skomunikowanych nowoczesnych instytucji podejmuj ących lub terenów pod technologii obsługuj ących/ prowadz ących budownictwo informacyjnych i wspieraj ących Ocena działalno ść mieszkaniowe i telekomunikacyjnych działalno ść gospodarcz ą działalno ść (w tym Internet) gospodarcz ą gospodarcz ą liczba % liczba % liczba % liczba % Bardzo dobrze 4 2,0% 1 0,5% 14 6,9% 2 1,0% Dobrze 53 26,2% 35 17,3% 59 29,2% 24 11,9% Średnio 97 48,0% 87 43,1% 63 31,2% 103 51,0% Źle 31 15,3% 49 24,3% 38 18,8% 39 19,3% Bardzo źle 3 1,5% 7 3,5% 12 5,9% 8 4,0% Brak odpowiedzi 14 6,9% 23 11,4% 16 7,9% 26 12,9% Łącznie 202 100,0% 202 100,0% 202 100,0% 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Tabela 80. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – polityka przestrzenna, gospodarcza i promocja gminy (cz ęść 2) Promocja Materiały promocyjne o gminie Wizerunek gminy w Ocena gospodarcza gminy mediach liczba % liczba % liczba % Bardzo dobrze 6 3,0% 9 4,5% 7 3,5% Dobrze 37 18,3% 46 22,8% 49 24,3% Średnio 85 42,1% 80 39,6% 82 40,6% Źle 46 22,8% 41 20,3% 38 18,8% Bardzo źle 8 4,0% 9 4,5% 9 4,5% Brak odpowiedzi 20 9,9% 17 8,4% 17 8,4% Łącznie 202 100,0% 202 100,0% 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Wykres 21. Ocena poszczególnych obszarów działalno ści władz gminy – polityka przestrzenna, gospodarcza i promocja gminy (bez braków odpowiedzi)

230

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

dostępność uzbrojonych i dobrze skomunikowanych terenów pod budownictwo mieszkaniowe i działalność… wsparcie dla osób podejmujących lub prowadzących działalność gospodarczą dostęp do nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (w tym Internet) funkcjonowanie instytucji obsługujących/ wspierających działalność gospodarczą

promocja gospodarcza gminy

materiały promocyjne o gminie

wizerunek gminy w mediach

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Źle Bardzo źle

Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 W zakresie usług komunalnych i społecznych jako obszary wymagaj ące najpilniejszego wsparcia respondenci wskazali infrastruktur ę drogow ą (15,5% wskaza ń), dost ęp do słu żby zdrowia (11,8%) oraz wodoci ągi i kanalizacj ę (10,9%). Niekorzystnie oceniona została tak że oferta kulturalna, co pokrywa si ę z ocen ą poszczególnych obszarów działalno ści gminy (92 odpowiedzi negatywnych -45,5%).

Tabela 81. Obszary wymagaj ące najpilniejszego wsparcia– usługi społeczne i komunalne 50 Obszar Liczba % dost ęp do opieki przedszkolnej 22 3,9% oferta edukacyjna 26 4,6% infrastruktura drogowa 88 15,5% wodoci ągi i kanalizacja 62 10,9% działania na rzecz integracji mieszka ńców 39 6,9% działania na rzecz podtrzymywania tradycji lokalnych 25 4,4% oferta kulturalna 58 10,2% oferta rekreacyjno-sportowa 8 1,4% infrastruktura sportowa (boiska itp.) 4 0,7% działania na rzecz środowiska naturalnego/ ochrona przyrody (rozwój infrastruktury proekologicznej, wykorzystania odnawialnych źródeł energii, likwidacja dzikich wysypisk śmieci itp.) 44 7,8% bezpiecze ństwo mieszka ńców (zabezpieczenie przeciwpo żarowe, przeciwpowodziowe, porz ądek publiczny itp.) 24 4,2% estetyka i czysto ść na terenie gminy 41 7,2% dost ęp do słu żby zdrowia 67 11,8% ułatwienia dla osób niepełnosprawnych 20 3,5% pomoc społeczna 27 4,8% oznaczenia ułatwiaj ące orientacj ę na terenie gminy 12 2,1% łącznie 567 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202

50 Pytanie wielokrotnego wyboru – każda osoba mogła wybrać do trzech obszarów

231

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Wykres 22. Obszary wymagaj ące najpilniejszego wsparcia – usługi społeczne i komunalne

dostęp do opieki przedszkolnej 3,9%

oferta edukacyjna 4,6%

infrastruktura drogowa 15,5%

wodociągi i kanalizacja 10,9%

działania na rzecz integracji mieszkańców 6,9%

działania na rzecz podtrzymywania tradycji lokalnych 4,4%

oferta kulturalna 10,2%

oferta rekreacyjno-sportowa 1,4%

infrastruktura sportowa (boiska itp.) 0,7%

działania na rzecz środowiska naturalnego/ ochrona 7,8% przyrody (rozwój infrastruktury proekologicznej,… bezpieczeństwo mieszkańców (zabezpieczenie 4,2% przeciwpożarowe, przeciwpowodziowe, porządek…

estetyka i czystość na terenie gminy 7,2%

dostęp do służby zdrowia 11,8%

ułatwienia dla osób niepełnosprawnych 3,5%

pomoc społeczna 4,8%

oznaczenia ułatwiające orientację na terenie gminy 2,1%

0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% 14,0% 16,0% 18,0%

Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 W zakresie polityki przestrzennej, gospodarczej i promocji gminy priorytetem s ą zmiany dotycz ące wsparcia dla osób podejmuj ących lub prowadz ących działalno ść gospodarcz ą (22,7% wszystkich wskazań), co pokrywa si ę z negatywn ą opini ą w pytaniu o ocen ę poszczególnych obszarów działalno ści gminy (27,7% negatywnych odpowiedzi). Równie istotna jest praca nad dost ępem do nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (w tym Internetu) - 17%wskaza ń.

Tabela 82. Obszary wymagaj ące najpilniejszego wsparcia– polityka przestrzenna, gospodarcza i promocja gminy 51

51 Pytanie wielokrotnego wyboru – każda osoba mogła wybrać do trzech obszarów

232

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Licz Odpowied ź ba % dost ępno ść uzbrojonych i dobrze skomunikowanych terenów pod budownictwo 17,6 82 mieszkaniowe i działalno ść gospodarcz ą % 22,7 wsparcie dla osób podejmuj ących lub prowadz ących działalno ść gospodarcz ą 106 % dost ęp do nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (w tym 17,0 79 Internet) % 13,9 funkcjonowanie instytucji obsługuj ących/ wspieraj ących działalno ść gospodarcz ą 65 % 13,5 promocja gospodarcza gminy 63 % materiały promocyjne o gminie 26 5,6% wizerunek gminy w mediach 45 9,7% 100, łącznie 466 0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Wykres 23. Obszary wymagaj ące najpilniejszego wsparcia – usługi społeczne i komunalne (odpowiedzi osób najmniej zadowolonych z życia w gminie)

dostępność uzbrojonych i dobrze skomunikowanych terenów pod budownictwo…

wsparcie dla osób podejmujących lub prowadzących działalność gospodarczą

dostęp do nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (w tym…

funkcjonowanie instytucji obsługujących/ wspierających działalność gospodarczą

promocja gospodarcza gminy

materiały promocyjne o gminie

wizerunek gminy w mediach

0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0%

Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Respondenci zostali poproszeni o wskazanie najwa żniejszych miejsc w ich miejscowo ści. A ż 60 osób nie wskazało takiego miejsca. Mieszka ńcy Bliznego za najwa żniejszy uznali ko ściół i zabudow ę wokół niego, osoby mieszkaj ące w Jasienicy Rosielnej wskazywały park, mieszka ńcy Orzechówki szkoł ę. Mieszka ńcy Woli Jasienickiej tak że wskazali ko ściół (jednak niemal połowa mieszka ńców Woli Jasienickiej, którzy brali udział w tym badaniu, nie wskazała żadnego miejsca).

Pełne dane na temat odpowiedzi znajduj ą si ę w poni ższej tabeli.

Tabela 83. Miejsca wa żne dla mieszka ńców na terenie ich miejscowo ści Miejsce Bliz Jasienica Orzech Wola (pu Su ne Rosielna ówka Jasienick ste) ma a Basen 1 1

233

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Miejsce Bliz Jasienica Orzech Wola (pu Su ne Rosielna ówka Jasienick ste) ma a Biblioteka 1 1 Boisko sportowe 1 1 1 3 Centrum wsi 2 2 7 1 1 13 Cmentarz 2 2 Cmentarz żydowski 1 1 Dobre 1 1 Doko ńczenie odcinka chodnika przy skrzy żowaniu Blizne - Jasienica Rosielna 1 1 Dom Handlowy 1 1 Dom Ludowy 1 1 Dom Stra żaka 1 1 Droga 1 1 Dutki 1 1 Gminny O środek Kultury 2 2 Gminny O środek Pomocy Społecznej 1 1 Góra Połom 1 1 Góra św. Michała 7 7 Kompleks sportowo rekreacyjny "Orlik" 8 8 Ko ściół 16 22 4 3 45 Las 1 1 Miejsca spotka ń publicznych 1 1 Mleczarnia 1 1 Obiekty rekreacyjne 1 1 Oczyszczalnia ścieków 1 1 Ośrodek Zdrowia 2 5 7 Park 30 30 Pa śnik na Miskówce 1 1 Plac zabaw 2 2 Podlas 1 1 Przedszkole 1 1 2 Sklep 1 1 2 Szkoła 7 6 14 2 1 30 Tereny wokół dróg wojewódzkich, powiatowych, gminnych 1 1 Urz ąd gminy 4 4 Zalew 1 1 2 Zaplecze turystyczne 1 1 Zbiornik retencyjny 1 1 Zespół terenów rekreacyjnych koło szkoły w Orzechówce 1 1 Brak odpowiedzi 18 19 13 8 2 60 Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 W opinii mieszka ńców, najwa żniejszym miejscem na terenie gminy Jasienica Rosielna s ą: park w Jasienicy Rosielnej (42 odpowiedzi), ko ściół w Bliznem (17 odpowiedzi) oraz Urz ąd Gminy (12 odpowiedzi). Ponownie nale ży zwróci ć uwag ę na fakt, że niemal jedna trzecia respondentów nie wskazała żadnego istotnego miejsca.

234

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Tabela 84. Miejsca wa żne dla mieszka ńców na terenie gminy Miejsce Liczba Budynki u żyteczno ści publicznej 1 Centrum Jasienicy Rosielnej (od Urz ędu Gminy do Stadionu) 1 Centrum wsi 1 Centrum wsi Jasienica 1 Centrum wsi Orzechówka 3 Cmentarz żydowski 2 Dobre 1 Dom Ludowy Wola Jasienicka 2 Gminny O środek Kultury 7 Góra Połom 1 Góra św. Michała 4 Kaplica św. Michała 2 Kompleks sportowy 3 Ko ściół w Bliznem 17 Ko ściół w Jasienicy Rosielnej 9 Miejsca rozrywki 1 Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska 4 Park w Jasienicy Rosielnej 42 Plac zabaw 2 Podlas 1 Przedszkole 1 Sklepy 1 Szkoła 7 Tereny wokół dróg wojewódzkich, powiatowych, gminnych 1 Urz ąd Gminy 12 Wólka 1 Wólka Orzechówka 1 Zalew 5 Brak odpowiedzi 89 Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Respondenci chcieliby, aby w roku 2024 gmina Jasienica Rosielna kojarzyła si ę przede wszystkim z nisk ą stop ą bezrobocia na lokalnym rynku pracy (23,7% wskaza ń). Kolejne, pod wzgl ędem cz ęsto ści były odpowiedzi „Bezpiecznymi atrakcyjnym miejscem do życia” (22,4%) oraz „Dobrym stanem infrastruktury technicznej” (12,4%). W śród odpowiedzi inne pojawiły si ę: „Udogodnienia i ulgi dla rodzin wielodzietnych”, „Z życzliwo ści ą urz ędników i mieszka ńców”, „Rozszerzenie oferty mleczarni na sery owcze i kozie (na wzór Norwegii)”, „Brak wilków, dzików i bobrów”, „Pełnym wykorzystaniem atutów parku w Jasienicy Rosielnej”.

Tabela 85. Odpowiedzi respondentów na pytanie o to, z czym respondenci chcieliby, aby kojarzyła si ę gmina Jasienica Rosielna w roku 2024 52 Odpowied ź Liczba % bezpiecznym i atrakcyjnym miejscem do życia 123 22,4% atrakcjami turystycznymi 17 3,1% doskonale rozwini ętą baz ą sportowo-rekreacyjn ą 9 1,6% kultywowaniem tradycji lokalnych 13 2,4% bogat ą i zró żnicowan ą ofert ą kulturaln ą 33 6,0%

52 Pytanie wielokrotnego wyboru – każda osoba mogła wybrać do trzech obszarów

235

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Odpowied ź Liczba % nisk ą stop ą bezrobocia na lokalnym rynku pracy 130 23,7% ekologi ą 15 2,7% sprawnym zarz ądzaniem gmin ą 49 8,9% dobrym stanem infrastruktury technicznej (np. jako ść dróg, kanalizacja) 68 12,4% sprzyjaj ącym klimatem dla przedsi ębiorców 26 4,7% du żą dost ępno ści ą terenów inwestycyjnych 9 1,6% przemysłem nieuci ąż liwym dla środowiska 17 3,1% dobr ą ofert ą edukacyjn ą i baz ą o światow ą 36 6,6% inne (prosz ę poda ć, jakie) 4 0,7% łącznie 549 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Wykres 24. Odpowiedzi respondentów na pytanie o to, z czym respondenci chcieliby, aby kojarzyła si ę gmina Jasienica Rosielna w roku 2024

bezpiecznym i atrakcyjnym miejscem do życia 22,4% atrakcjami turystycznymi 3,1% doskonale rozwiniętą bazą sportowo-rekreacyjną 1,6% kultywowaniem tradycji lokalnych 2,4% bogatą i zróżnicowaną ofertą kulturalną 6,0% niską stopą bezrobocia na lokalnym rynku pracy 23,7% ekologią 2,7% sprawnym zarządzaniem gminą 8,9% dobrym stanem infrastruktury technicznej (np. jakość… 12,4% sprzyjającym klimatem dla przedsiębiorców 4,7% dużą dostępnością terenów inwestycyjnych 1,6% przemysłem nieuciążliwym dla środowiska 3,1% dobrą ofertą edukacyjną i bazą oświatową 6,6% inne (proszę podać, jakie) 0,7%

0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0%

Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Mieszka ńcy ceni ą w swojej gminie przede wszystkim atrakcyjne poło żenie, tereny zielone (szczególnie odrestaurowany park w Jasienicy Rosielnej) i dbało ść o estetyk ę w gminie (79 odpowiedzi). Licznej grupie respondentów podobaj ą si ę równie ż tereny rekreacyjne i infrastruktura sportowa (27 odpowiedzi). Mieszka ńcy doceniaj ą tak że popraw ę infrastruktury w gminie – rozbudow ę sieci kanalizacyjnej, oświetlenia, dbanie o stan dróg i chodników (18 odpowiedzi).

Tabela 86. Odpowiedzi respondentów na pytania o to, co najbardziej podoba im si ę w gminie Odpowied ź Liczba poło żenie, tereny zielone, estetyka 79 tereny rekreacyjne, infrastruktura sportowa 27 podatki ni ższe ni ż w Brzozowie 3 infrastruktura, jej rozbudowa 18 oferta edukacyjna 8 zabytki 15 go ścinno ść mieszka ńców 6

236

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Odpowied ź Liczba praca Urz ędu Gminy i Pani wójt 7 instytucje kultury i ich działalno ść 6 pomoc społeczna 3 policja 3 zalew Blizne 4 Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Je śli chodzi natomiast o to, co respondentom podoba się najmniej, to problematyczne s ą bez w ątpienia istnienie zaniedbanych terenów, pozbawionych estetyki (37 odpowiedzi), a tak że braki w zakresie infrastruktury (drogowej, kanalizacji, oświetlenia – 36 wskaza ń).

Tabela 87. Odpowiedzi respondentów na pytania o to, co najmniej podoba im si ę w gminie Odpowied ź Liczba brak estetyki, zaniedbane tereny 37 zła sytuacja na rynku pracy (bezrobocie, niski poziom przedsi ębiorczo ści) 10 dost ęp do słu żby zdrowia 9 słaba oferta kulturalna 19 praca Urz ędu Gminy i Pani Wójt 11 niedobory w infrastrukturze 36 poło żenie gminy 3 niedobory w ofercie edukacyjnej 7 brak inicjatyw społecznych, postawa mieszka ńców 8 pomoc społeczna 4 spo żywanie alkoholu w miejscach publicznych 8 Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Odpowiedzi respondentów na pytanie o to, jaka powinna by ć ich zdaniem gmina Jasienica Rosielna w przyszło ści koncentrowały si ę na dostrzeganych przez nich aktualnie problemach do rozwi ązania. Mieszka ńcy chcieliby, aby gmina była atrakcyjnym miejscem do życia – z rozwini ętą infrastruktur ą, dost ępem do opieki zdrowotnej. Respondentom zale ży tak że na poprawie sytuacji na lokalnym rynku pracy (26). Wa żne ich zdaniem jest tak że wzbogacenie oferty kulturalnej, miedzy innymi poprzez lepsze wykorzystywanie posiadanych zasobów, takich jak lokalne tradycje i zwyczaje (21 odpowiedzi).

Tabela 88. Preferencje respondentów odno śnie do przyszło ści gminy Odpowied ź Liczba atrakcyjna dla mieszka ńców i inwestorów 95 z dobr ą ofert ą kulturaln ą 21 przyjazna rodzinie 1 nowoczesna 14 atrakcyjna turystycznie 8 rozwini ętym rynkiem pracy 26 proporcjonalnie rozwini ęta 19 Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Do innych gmin respondenci je żdżą przede wszystkim w celu zakupów (91 odpowiedzi), pracy (52 odpowiedzi) oraz skorzystania z oferty kulturalno-rozrywkowej (44 odpowiedzi). Tabela 89. Odpowied ź na pytanie, w jakim celu respondenci je żdżą do innych gmin Odpowied ź Liczba zakupy 91 praca 52 nauka 7 oferta kulturalno-rozrywkowa 44 załatwianie spraw urz ędowych 22 wizyta u lekarza, w szpitalu 21 odwiedzanie znajomych i rodzin 12 Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202

237

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

Mo żna powiedzie ć, że osoby bior ące udział w badaniu s ą istotnymi interesariuszami strategii rozwoju gminy, poniewa ż ponad trzy czwarte (179 osób - 88,6%) wi ąż e z gmin ą swoj ą przyszło ść . Co wi ęcej, ponad połowa chciałaby, aby równie ż przyszło ść ich dzieci była zwi ązana z gmin ą Jasienica Rosielna (129 osób - 63,9%).

Tabela 90. Odpowiedzi respondentów na pytanie, czy respondenci wi ążą swoj ą przyszło ść z gmin ą Jasienia Rosielna Odpowied ź Liczba % tak 179 88,6% nie 18 8,9% brak odpowiedzi 5 2,5% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Tabela 91. Odpowiedzi respondentów na pytanie, czy respondenci chcieliby, aby ich dzieci wi ązały swoj ą przyszło ść z gmin ą Jasienia Rosielna Odpowied ź Liczba % tak 129 63,9% nie 60 29,7% brak odpowiedzi 13 6,4% Łącznie 202 100,0% Źródło: Badanie ankietowe PAPI i CAWI, N=202 Wyjazdy poza gmin ę najcz ęś ciej zwi ązane s ą z zakupami (40,23%), ewentualnie z ch ęci ą skorzystania z szerszej oferty kulturalno-rozrywkowej (19,92%).

238

Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna do 2024 roku

4. Podsumowanie

W badaniu ankietowym przeprowadzonym w ramach projektu „Strategia Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna” wzi ęło udział 202 osób, w śród których przewa żali respondenci z Jasienicy Rosielnej.

Generalnie mo żna uzna ć, że respondenci s ą zadowoleni z mieszkania w gminie – wśród odpowiedzi na pytania o ocen ę warunków życia dominowały te pozytywne. Je śli chodzi o poszczególne aspekty działalno ści władz gminy, w zakresie usług społecznych i komunalnych najlepiej ocenione zostały infrastruktura sportowa, dost ęp do opieki przedszkolnej oraz oferta edukacyjna. Najbardziej krytycznie natomiast mieszka ńcy oceniaj ą ofert ę kulturaln ą, działania na rzecz integracji mieszka ńców oraz działania na rzecz środowiska naturalnego/ ochrona przyrody. W zakresie polityki gospodarczej i przestrzennej najkorzystniej oceniony został dostęp do nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych, za ś najgorzej wsparcie dla osób podejmuj ących lub prowadz ących działalno ść gospodarcz ą.

Za obszary wymagaj ące najpilniejszego wsparcia uznane zostały: infrastruktura drogowa, wodoci ągi i kanalizacja, dost ęp do słu żby zdrowia a tak że oferta kulturalna (usługi społeczne i komunalne), wsparcie dla osób podejmuj ących lub prowadz ących działalno ść gospodarcz ą i praca nad dost ępem do nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (polityka gospodarcza i przestrzenna).

Za miejsca szczególnie wa żne zarówno dla życia całej gminy jak i poszczególnych miejscowo ści uwa żane s ą: park w Jasienicy Rosielnej, ko ściół w Bliznem oraz Urz ąd Gminy. Trzeba jednak podkre śli ć fakt, że niemal jedna trzecia respondentów nie wskazała żadnego istotnego miejsca. Zdaniem respondentów, najwa żniejszym atutem gminy jest atrakcyjne poło żenie, tereny zielone (w szczególno ści odrestaurowany park w Jasienicy Rosielnej) a także tereny rekreacyjne i infrastruktura sportowa. Z kolei tym, co nie podoba si ę respondentom jest infrastruktura techniczna (drogowa, wodno- kanalizacyjna, o świetlenie), negatywnie oceniane jest równie ż istnienie zaniedbanych terenów, pozbawionych estetyki.

Respondenci chcieliby, aby w roku 2024 gmina Jasienica Rosielna kojarzyła si ę przede wszystkim z nisk ą stop ą bezrobocia na lokalnym rynku pracy. Ich preferencje odno śnie kierunków rozwojowych to równie ż uczynienie z gminy bezpiecznego i atrakcyjnego miejsca do życia poprzez łatwiejszy dost ęp do opieki zdrowotnej, wzbogacenie oferty kulturalnej, a tak że rozwi ązanie problemów w zakresie infrastruktury drogowej oraz wodnej i kanalizacyjnej.

239