DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
Rzeszów, dnia 28 grudnia 2006 r. Nr 159
TREŚĆ: Poz.: 2742 ─ PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY JASIENICA ROSIELNA NA LATA 2006 – 2013……….. 12254
2743 ─ PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WIĄZOWNICA……………………………………………. 12320
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12254 - Poz. 2742
2742
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY JASIENICA ROSIELNA NA LATA 2006-2013
Spis treści 5. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA 5.1. Zagrożenia jakości wód 1. WPROWADZENIE 5.2. Odpady 1.2. Cel i przedmiot opracowania 5.3. Hałas 1.3. Podstawa prawna opracowania, merytoryczna 5.4. Powietrze dokumentacja źródłowa 5.5. Degradacja środowiska glebowego 5.5.1. Środowisko abiotyczne gleby 2. AKTUALNA ANALIZA STANU ŚRODOWISKA 5.6. Poważne awarie i klęski żywiołowe W GMINIE JASIENICA ROSIELNA 5.6.1. Informacje ogólne 2.1. Charakterystyka geograficzno-gospodarcza 5.6.2. Poważne awarie 2.1.1. Położenie administracyjne, powierzchnia, liczba 5.6.2.1. Skażenia chemiczno-ekologiczne mieszkańców 5.6.2.3. Zagrożenia pożarowe 2.1.1.1. Ukształtowanie terenu 5.6.2.4. Skażenie promieniotwórcze 2.1.1.2. Dane demograficzne. 5.6.3. Katastrofy naturalne 2.1.2.1. Budowa geologiczna 5.6.3.1. Zagrożenie powodziowe 2.1.2.3. Gleby 5.6.3.2. Osuwiska 2.1.3. Sytuacja gospodarcza 5.6.3.3. Huragany 2.1.3.1. Rynek pracy 5.6.3.4. Gradobicia 2.1.3.2. Sytuacja gospodarcza 5.6.3.5. Susze 2.1.3.3. Turystyka na terenie gminy 5.6.3.7. Pożary 2.1.4. Istniejąca infrastruktura gminy 5.6.3.8. Zagrożeniu katastrofami lotniczymi 2.1.4.1. Systemy zaopatrzenia w wodę 5.7. Elekromagnetyczne promieniowanie nie jonizujące 2.1.4.3. Ogrzewanie 5.7.1. Informacje ogólne 2.1.4.4. Gazownictwo 5.7.2. Linie energetyczne 2.1.4.5. Zaopatrzenie w energię elektryczną 5.7.3. Stacje nadawcze radiowo telewizyjne 2.1.4.5. Telekomunikacja 5.8. Zanieczyszczenia transgraniczne 2.1.4.6. Drogi 2.1.4.7. Formy użytkowania terenu 6. POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ 2.1.5. Kierunki rozwoju gminy Jasienica Rosielna ODNAWIALNYCH 2.1.6. Wnioski wynikające z analizy ekonomiczno - finansowej 7. EDUKACJA EKOLOGICZNA 3. ZASOBY I STAN ŚRODOWISKA 3.1. Wody - zasoby i stan sanitarny 8. PODSUMOWANIE 3.1.1. Wody powierzchniowe 3.1.1.1. Gospodarka wodna w Gminie Jasienica Rosielna 9. ANALIZA SWOT 3.1.1.1.1. Istniejące zbiorniki retencyjne 9.1. Czynniki wewnętrzne 3.1.1.1.2. Projektowane zbiorniki retencyjne w latach 2010-2015 9.2. Czynniki zewnętrzne 3.1.2. Wody podziemne 3.1.2.1. Zasoby i stan sanitarny wód podziemnych 10. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE DO PROGRAMU 3.3. Surowce mineralne OCHRONY ŚRODOWISKA 3.4. Lasy 10.1. Analiza obowiązującego stanu prawnego 3.5. Powietrze atmosferyczne 10.1.1. Wprowadzenie 10.1.2. Konwencje i porozumienia międzynarodowe 4. SYSTEM OBSZARÓW CHRONIONYCH 10.1.3. Programy sektorowe i regionalne 4.1. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych 10.1.4. Krajowe uwarunkowania prawne w zakresie ochrony i krajobrazowych środowiska 4.1.1. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych 10.1.5. Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000 i krajobrazowych - parki krajobrazowe 10.1.6. Cele polityki ekologicznej województwa podkarpackiego 4.1.1.1. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych 10.2. Cele i funkcje programu i krajobrazowych - obszary chronionego krajobrazu 10.2.1. Priorytety ekologiczne 4.1.2. Rezerwaty przyrody 10.2.2. Struktura Planu gospodarki odpadami 4.1.3. Indywidualne formy ochrony przyrody 10. 3. Kryteria wyboru celów i priorytetów ekologicznych 4.1.3.1. Pomniki przyrody 10. 4. Strategia ochrony i poprawy stanu środowiska 4.1.4. 0bszary systemu ekologicznego 10.4.1. Ochrona jakości i zasobów wód powierzchniowych 4.1.5. Wskazania do ochrony flory i podziemnych oraz poprawa stosunków wodnych - cel 4.2. Obszary ochrony wód strategiczny nr 1 4.2.1. Ochrona wód powierzchniowych 10. 4.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne 4.2.2. Ochrona wód podziemnych użytkowanie zasobów przyrody - cel strategiczny nr 2 4.2.3. Najważniejsze kierunki działań w zakresie gospodarki 10.4.2.1. Racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska wodnej 10.4.2.1.1. Lasy
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12255 - Poz. 2742
10.4.2.1.2. Środowisko przyrodnicze, różnorodność biologiczna, działań jakie stoją przed samorządem gminnym w dziedzinie krajobraz ochrony środowiska. Ich podjęcie i wykonanie ma na celu 10.4.2.1.3. Odnawialne źródła energii realizację międzynarodowych zobowiązań naszego kraju, 10.4.2.1.4. Gleby a w szczególności, podjętych w związku z przystąpieniem Polski 10.4.2.1.5. Kopaliny do Unii Europejskiej oraz w znacznej mierze wynikającej z nich 10.4.3.1. Gospodarka odpadami Polityki Ekologicznej Państwa. 10.4.3.2. Hałas i wibracje 10.4.3.3. Poważne awarie Program swą strukturą bezpośrednio nawiązuje 10.4.3.4. Powietrze atmosferyczne do Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2004-2007 10.4.3.5. Promieniowanie elektromagnetyczne z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011. Podejmuje 10.4.4. Edukacja ekologiczna więc zagadnienia ochrony dziedzictwa przyrodniczego, racjonalnego użytkowania zasobów przyrody, surowców, 11. SYSTEM ZARZĄDZANIA PROGRAMEM materiałów i energii oraz poprawy jakości środowiska 11.1. Instrumenty i narzędzia realizacji Programu i bezpieczeństwa ekologicznego. Zagadnienia te są analizowane w 11.2. Organizacja działań przygotowawczych, realizacyjnych odniesieniu do zasadniczych komponentów środowiska, a więc i kontrolnych przyrody i krajobrazu, lasów, gleb, kopalin i wód podziemnych, 11.2.1. Działania przygotowawcze wód powierzchniowych i powietrza oraz skutków bytowania 11.2.2. Realizacja Programu i prowadzenia działalności gospodarczej przez człowieka, czyli 11.2.3. Kontrola Programu odpadów stałych i ciekłych, hałasu, pól elektromagnetycznych, 11.2.3.1. Informacje ogólne chemikaliów i awarii. 11.2.3.2. Monitoring środowiska 11.2.3.3. Monitoring wdrażania i realizacji Programu Bardzo ważnym i całkowicie nowym elementem 11.2.3.4. Monitoring skutków realizacji Programu Programu jest zbilansowanie potrzeb z możliwościami 11.2.4. Struktura zarządzania Programem finansowymi, a więc osadzenie go w realiach ekonomicznych.
12. KOSZTY I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU „Program ochrony środowiska dla Gminy Jasienica 12.1. Koszt realizacji programu Rosielna" składa się z 2 części opisującej stan aktualny 12.2. Źródła finansowania Programu środowiska i strategicznej .Plan gospodarki odpadami sporządzony zostanie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra 13. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami. Uwzględnione zostały wymagania 14. RODZAJ I HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ planów gospodarki odpadami: wojewódzkiego i powiatowego. EKOLOGICZNYCH Struktura planu, szczegółowo cele i kierunki działań, rozwiązania systemowe oraz harmonogram i koszty realizacji gospodarki 15. ZAŁĄCZNIKI odpadami zostały omówione w integralnym opracowaniu „Plan 15.1 Załączniki tabelaryczne gospodarki odpadami”.
16. OPIS W JĘZYKU NIETECHNICZNYM Reasumując, Program realizuje cele polityki ekologicznej państwa na obszarze Gminy Jasienica Rosielna do 2011 roku, 17. SŁOWNIK UŻYTYCH TERMINÓW określa strategię ochrony, racjonalnego wykorzystania zasobów i poprawy standardów jakości środowiska gminy, w tym: cele 18. WYKAZ MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH ekologiczne (długo - i krótkookresowe), kierunki działań I BIBLIOGRAFIA strategicznych w zakresie ochrony i poprawy stanu środowiska oraz racjonalnego wykorzystania jego zasobów, priorytety 1.1. Wprowadzenie inwestycyjne i pozainwestycyjne oraz narzędzia i instrumenty realizacyjne. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jasienia Dokument: „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Rosielna jest zgodny z Programem Ochrony Środowiska dla Jasienica Rosielna”, zwany w dalszej części Programem Powiatu Brzozowskiego; opracowany został w związku z obowiązkiem nałożonym na gminy przez ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony 1.3. Podstawa prawna opracowania, merytoryczna środowiska (tekst jedn. Dz. u. z 2006 r. Nr 129, poz. 902, dokumentacja źródłowa z późniejszymi zmianami). Dokument opracowany został w oparciu o następujące: Uwzględnia on w szczególności: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań akty prawne: proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia założonych celów. [1] ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst. jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 129, poz. 902, z późniejszymi Program sporządzany jest na okres 4 lat, zmianami) – art. 17 i 18 ; z uwzględnieniem działań perspektywicznych, a co 2 lata Wójt [2] ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Gminy Jasienica Rosielna ma obowiązek sporządzić raport z jego z 2001 r., Nr 62, poz. 628, z późniejszymi zmianami) – art. 14 realizacji i przedstawić go Radzie Gminy. Projekt Programu ust. 6; opiniowany będzie przez organ wykonawczy powiatu. [3] ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 239, poz. 2019, z późniejszymi zmianami); 1.2. Cel i przedmiot opracowania [4] ustawa z 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych Zasadniczym zadaniem, jakie niniejsze opracowanie ma ustaw (Dz. U. z 2001 r., Nr 100, poz. 1085, z późniejszymi spełnić jest określenie celów, priorytetów i w konsekwencji zmianami) – art. 10; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12256 - Poz. 2742
[5] rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 kwietnia 2003 r. ♦ Program Ochrony Środowiska dla Województwa w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Podkarpackiego; z 2003 r., Nr 66, poz. 620); ♦ Program Ochrony Środowiska dla Powiatu [6] ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Brzozowskiego; z 2004 r., Nr 92, poz. 880); ♦ dane dostępne w opracowaniach WIOŚ Rzeszów; ♦ dane z programów ochrony rezerwatów, parków polityki, programy, plany i inne dokumenty rządowe: krajobrazowych, parków narodowych; ♦ II Polityka ekologiczna państwa (RM 2000, Uchwała ♦ dane o planach urządzania lasów i lasach ochronnych; Sejmu RP 2001); ♦ dane z Policji i Straży Pożarnej dotyczące katastrof i stanu ♦ Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003 – 2006 bezpieczeństwa pożarowego na terenie powiatu z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 Brzozowskiego; (RM 2002); ♦ dane uzyskane z urzędów gmin drogą ankietyzacji. ♦ Polityka leśna państwa (MŚ 1996); ♦ Strategia rozwoju turystyki w latach 2001-2006 Zakres merytoryczny Programu określono w oparciu o Wytyczne (MG 2001); sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu ♦ Wytyczne dotyczące zasad i zakresu uwzględniania regionalnym i lokalnym (MŚ grudzień 2002 r.) oraz Poradnik zagadnień ochrony środowiska powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami. w programach sektorowych (RM 2002); ♦ program ochrony różnorodności biologicznej: SIEĆ 2. Aktualna analiza stanu środowiska w Gminie Jasienica NATURA 2000. Rosielna programy, plany, rejestry, dane administracji rządowej 2.1. Charakterystyka geograficzno-gospodarcza i samorządowej województwa i powiatu: ♦ Stan środowiska za lata: 1996,2000, 2001, 2002 (WIOŚ 2.1.1. Położenie administracyjne, powierzchnia, liczba Rzeszów); mieszkańców. ♦ rozporządzenie Nr 10 Wojewody Krośnieńskiego z dnia 2 lipca 1998 r. w sprawie utworzenia obszarów Gmina Jasienica Rosielna jest położona w środkowo- chronionego krajobrazu na terenie województwa południowej części województwa podkarpackiego. Od północy Krośnieńskiego (Dz. Urz. Woj. Krośnieńskiego z 1998 r. graniczy z Gminą Domaradz, od wschodu z Gminą Brzozów, od Nr 17, poz. 223, z póź. zm.); południa z Gminą Haczów, a od zachodu z Gminą Korczyna. ♦ rozporządzenia Wojewody Krośnieńskiego w sprawie Powierzchnia gminy ogółem wynosi 5755 ha, z czego około 63% utworzenia parków krajobrazowych; stanowią użytki rolne, a około 30% lasy. W skład tej gminy wchodzi cztery miejscowości.
Tabela 2.1. Podział administracyjny gminy (stan na dzień 31.12.2004 r.)
Nazwa miejscowości Pow. ogólna % udział w pow. gminy Liczba ludności Jasienica Rosielna 1217,28 21,3 2168 Blizne 2247,39 39,4 3168 Orzechówka 1361,40 23,9 1539 Wola Jasienicka 879,09 15,4 708 Gmina RAZEM 5705,16 100 Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna
Udział % poszczególnych miejscowości w powierzchni gminy
Wola Jasienica Jasienicka Rosielna 15,4% 21,3%
Orzechówka 23,9% Blizne 39,4%
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12257 - Poz. 2742
Udz iał % liczby ludności poszczególnych miejscowości
3500 Blizne 3000 Jasienica 2500 Rosielna 2000 Orzechówka 1500 1000 Wola Jasienicka 500 0 Blizne Jasienica Orzechówka Wola Rosielna Jasienicka
Miejscowości te posiadają zabudowę częściowo zwartą, Tabela Nr 2.2 Dane demograficzne - ilość ludności ciągnącą się wzdłuż dróg lokalnych. Na terenach oddalonych od w poszczególnych i podział administracyjny gminy dróg asfaltowych występuje zabudowa średnio zwarta lub miejscowościach w gminie Jasienica Rosielna – stan na koniec rozproszona. 2004 r (dane UG)
Gmina położona jest w regionie Pogórza Nazwa wsi Liczba ludności Środkowobeskidzkiego w subregionie zwanym Pogórze Blizne 3168 Dynowskie. Jasienica Rosielna 2168 Orzechówka 1539 Gmina Jasienia Rosielna jest gminą rolniczą z dużą ilością Wola Jasienicka 708 przedsiębiorstw (286 firmy) oraz dwoma jednostkami sektora Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna spółdzielczego (Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska i Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska). Najwięcej zarejestrowanych Tabela Nr 2.3. Prognoza ilość ludności w Gminie Jasienica podmiotów prowadzi działalność usługową i handlową, najmniej Rosielna w latach 2007-2015 jest podmiotów o profilu produkcyjnym. Wyszczególnienie 2007 2011 2015 2.1.1.1 Ukształtowanie terenu mk Mk mk Razem 7678 7678 7780 Obszar Gminy Jasienica Rosielna leży na terenie mezoregionu Pogórza Dynowskiego i charakteryzuje się Aktualnie liczba ludności w gminie jest stabilna. urozmaiconą rzeźbą terenu, co ma znaczny wpływ na panujący tu Zakładana duża migracja ludności ze wsi do miasta nie nastąpiła. klimat. Występują 3 rodzaje rzeźby: pas ciągnący się środkiem Niewielki wzrost liczby mieszkańców występuje w niektórych obszaru gminy wzdłuż rzeki Stobnicy posiada rzeźbę wsiach. Przyrost naturalny systematycznie spada. Zakładane płaskorówninną, charakteryzującą się fragmentami niskofalistymi tempo rozwoju ludności w Gminie Jasienia Rosielna: około 0,3% i niskopagórkowatymi (wysokość względna 3 - 20 m z przewagą średniorocznie. nachyleń od 2 do 60). Pas terenu przyległy do zachodu doliny
Stobnicy charakteryzuje się falistą i pagórkowatą rzeźbą Migracja ludności od 1990 roku praktycznie nie (wysokość względna 20 - 50 m z przewagą nachyleń 4 - 80). Zaś występuje. Realną szansą na przyrost liczby mieszkańców jest na terenach wschodnich i zachodnich gminy, obejmujących część napływ ludności z rejonów skażonych. Z analizy struktury zachodnią Woli Jasienickiej oraz wschodnią Bliznego spotykamy wiekowej ludności, wynika iż na omawianym obszarze występuje teren o rzeźbie wzgórzowej z fragmentami wysokopagórkowatej niekorzystne zjawisko starzenia się społeczeństwa. (wysokość względna 35 - 100 m z nachyleniami stoku 8 – 150).
Przedstawiona rzeźba na obszarze gminy nie stanowi trudności Rozmieszczenie ludności w gminie jest bardzo w mechanicznej uprawie pól z wyjątkiem pewnych ograniczeń w nierównomierne. Większe skupiska ludności występują wzdłuż jej wschodnim i zachodnim obszarze. ciągów komunikacyjnych, rzadsze zabudowania występują
wzdłuż ciągów w terenach wyżej wzniesionych i wśród 2.1.1.2 Dane demograficzne kompleksów pól uprawnych. Najwięcej przysiółków posiadają
Jasienica Rosielna oraz Orzechówka. Blizne charakteryzuje się Gmina Jasienica Rosielna obecnie liczy 7583 mieszkańców. zwartą zabudową, zlokalizowaną w pobliżu drogi wojewódzkiej Największym skupiskiem ludności jest miejscowość Blizne. Domaradz - Sanok, natomiast Wola Jasienicka posiada tylko jeden Liczbę ludności dla gminy Jasienica Rosielna na lata 2005 – 2015 przysiółek (ze względu na duże zalesienie terenu oraz rzeźbę określono zgodnie z „Prognozą ludności województwa wzgórkową). krośnieńskiego na lata 1999 – 2020” opracowaną przez
Wojewódzki Urząd Statystyczny w Krośnie w lipcu 1999 r.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12258 - Poz. 2742
Tabela 2.4. Struktura według płci ogółem w gminie i w rozbiciu na wsie (stan na 31.12.2004 r. - źródło Plan Rozwoju Lokalnego)
Miejscowość Liczba kobiet Liczba mężczyzn Razem Jasienica Rosielna 1091 1077 2168 Blizne 1623 1545 3168 Orzechówka 799 740 1539 Wola Jasienicka 352 356 708 Razem: 3865 3718 7583 Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna
Tabela 2.5 Stan mieszkańców w rozbiciu na wiek produkcyjny (stan na 31.12.2004 r. - źródło Plan Rozwoju Lokalnego)
Lp. Nazwa miejscowości 0-18 lat 18-65 lat ponad 65 lat Ogółem 1. Jasienica Rosielna 623 1279 266 2168 2. Blizne 840 1912 416 3168 3. Orzechówka 436 896 207 1539 4. Wola Jasienicka 200 425 83 708
Stan mieszkańców w rozbiciu na wiek produkcyjny
972 ponad 65 lat
4512 ponad 65 lat 18-65 lat 18-65 lat 0-18 lat
2099 0-18 lat
0 1000 2000 3000 4000 5000
2.1.2.1. Budowa geologiczna ziemnego. Roponośnością odznaczają się piaskowce istebniańskie( czarnorzeckie), piaskowce dolnej kredy i piaskowce W przyjętym podziale geologicznym Gmina Jasienica krośnieńskie. Podłoże fliszowe okrywa płaszcz utworów Rosielna położona jest w obrębie Karpat zewnętrznych, zwanych czwartorzędowych różnej genezy i miąższości. Na również Karpatami fliszowymi. Zbudowane są one ze skał wierzchowinach i w górnych częściach stoków występują fliszowych powstałych w głębokim zbiorniku morskim przy pokrywy zwietrzelinowe, w środkowych i dolnych częściach udziale prądów zawiesinowych. Dominują tu skały detrytyczne: stoków pokrywy soliflukcyjne, deluwialne i eoliczne, w dnach iłowce, mułowce, piaskowce i zlepieńce. Na powierzchni dolin pokrywy fluwialne. odsłaniają się głównie skały grubo- i średnioziarniste często o znacznej miąższości. Główne ruchy tektoniczne nastąpiły tu 2.1.2.2 Klimat w neogenie( miocen, baden), wtedy serie osadowe powstałe w basenie fliszowym dały początek wielkim jednostkom Obszar Gminy Jsienica Rosielna zaliczany jest do tektonicznym - płaszczowinom, nasuniętym z południa na północ. karpackiej dzielnicy klimatycznej. Warunki klimatyczne Obszar gminy położony jest w strefie wzniesionego fragmentu kształtowane są tu głównie przez ukształtowanie powierzchni. Pogórza Dynowskiego znajduje się w czołowej strefie Położenie w obrębie Pogórza Dynowskiego, o znacznych płaszczowiny ślaskiej, jest on zbudowany głównie z odpornych różnicach wysokości bezwzględnych wpływa na zróżnicowanie piaskowców istebniańskich (czarnorzeckich), ciężkowickich klimatu lokalnego. Wraz ze wzrostem wysokości klimat staje się i dolnokredowych, przekładanych cienkimi warstwami łupków. coraz chłodniejszy i wilgotniejszy, warunki klimatyczne To zróżnicowanie w odporności skał uwidacznia się w przebiegu uzależnione są również od ekspozycji stoków. grzbietów i nachyleniach stoków oraz w głębokości dolin. Na omawianym obszarze można wyróżnić dwa piętra Płaszczowina podśląska zajmuje niewielką powierzchnię klimatyczne: umiarkowane ciepłe obejmujące głównie obniżenia w postaci wąskiej strefy u czoła jednostki śląskiej. W związku terenu i umiarkowanie chłodne występujące na terenie Pogórza z budową geologiczną na szczególne podkreślenie zasługuje Dynowskiego. Piętra te należą do pluwialnego typu klimatu. występowanie na omawianym obszarze złóż ropy naftowej i gazu Gmina znajduje się w strefi wiatrów wiejących w jesieni i zimie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12259 - Poz. 2742 z południowego zachodu i południowego wschodu. Są to wiatry i ilastych oraz glin średnich i ciężkich pylastych. Część z nich o charakterze fenowym powodujące zmiany termiczne podlega silnej erozji wodnej. i wilgotnościowe. Średnia temperatura roczna w piętrze umiarkowanie ciepłym waha się w granicach od 6°do 8° C, Na grzbietach i stromych zboczach występują gleby a w piętrze umiarkowanie chłodnym od 4°do 6° C. Średnia o niewielkiej wartości rolniczej, trudne lub bardzo trudne do temperatura zimy spada od -3° do -4° C, natomiast średnia uprawy. Zaliczono je do kompleksu 12 - go, najsłabszego, temperatura lata waha się od 17° do 18° C. Miesiącem zbożowo - pastewno - górskiego. Użytki rolne na tym terenie najzimniejszym jest styczeń, zaś najcieplejszym lipiec. Występuje znalazły się w kompleksie 3z - użytków zielonych słabych, ze tu zjawisko inwersji temperatury, w wąskich dolinkach tworzą się względu na niską jakość porostu, okresowy niedobór wilgoci zastoiska chłodnego powietrza, powodując, że środkowe i górne i stromości położenia. partie wzniesień są cieplejsze. Przeciętna roczna ilość opadów wynosi od 750 mm do 800 mm. Ich rozkład w ciągu roku Ponad 2% gruntów ornych gminy znalazło się jest nierównomierny, największa ilość przypada na okras letni w kompleksie 14 - tym, co oznacza, że gleby te nie nadają się do (250-400 mm), a najmniejsza na okres zimowy (80-180 mm). uprawy płużnej i należy je przeznaczyć pod użytki zielone. Około Średnia liczba dni z pokrywą śnieżną kształtuje się w granicach 2% ogólnej powierzchni ziemi użytkowanej rolniczo w gminie od 60 do 150 Pokrywa śnieżna pojawia się najczęściej w drugiej stanowią tereny rolniczo nieprzydatne. Są to grunty położone na połowie listopada lub na początku grudnia, natomiast jej zanik ma stromych stokach podlegających silnym wymywaniom miejsce na przełomie marca i kwietnia. Wiatry wykazują powierzchniowym. Gleby te są płytkie, silnie szkieletowe, stosunkowo małą siłę. Najczęściej występują dość umiarkowane okresowo za suche i nadają się jedynie pod zalesienie. o sile 5 - 10 m/s, przeważnie z kierunków południowo- zachodniego i południowego. Jesienią występuje zdecydowana przewaga wiatrów wschodnich i północno -wschodnich, natomiast W obniżeniach terenu i u podnóży stoków oraz w dolinach miesiące: czerwiec, lipiec, sierpień, wykazują przewagę wiatrów rzek i potoków występują gleby aluwialne tj. mady i gleby stałych zachodnich. W ostatnim czasie coraz częściej występują wiatry tarasów akumulacyjnych, o składzie mechanicznym pyłów, glin o prędkościach powyżej 20m/s wyrządzające duże szkody i iłów. Gleby te zaliczane są do najlepszych w gminie, ale zajmują w drzewostanach, sieci elektrycznej i w zabudowaniach. niewielką powierzchnię rzędu kilku procent ogólnej powierzchni gruntów ornych. Część z nich spełnia warunki produkcyjne Z położenia geograficznego, rzeźby, ekspozycji kompleksu 3-go pszennego wadliwego, a pozostałe znajdują się i nachylenia stoków wynikają pewne osobliwości lokalnego w kompleksie 8-mym tj. zbożowo pastewnym mocnym. klimatu. Należą do nich: wyższe temperatury jesieni niż na wiosnę, okresy nagłych odwilży w sezonie jesienno- zimowym, Użytki zielone położone na tych glebach zaliczane są do okresy mroźnej, słonecznej pogody w sezonie zimowo- kompleksu 1z-użytków zielonych bardzo dobrych i dobrych. wiosennym, silne spadki temperatury w dolinach i obniżeniach śródgórskich inwersje temperatury, znaczne kontrasty termiczne Wyszczególnienie kompleksów przydatności rolniczej na stokach w zależności od ekspozycji. Oprócz osobliwości gleb na terenie Gminy Jasienica Rosielna. termicznych obszar wyróżniają również duże prędkości wiatru w wyższych partiach gór, wiatry fenowe, obfite opady późną wiosną i wczesnym latem, długotrwałość opadów, oraz I. Grunty orne występująca tu silna gołoledź. Udział w ogólnej powierzchni użytków rolnych w%: 2.1.2.3 Gleby 1. Kompleks 3-ci pszenny wadliwy - 0,3; 2. Kompleks 8-my zbożowo-pastewny mocny - 1,0; Obszar Gminy Jasienica Rosielna charakteryzuje się 3. Kompleks 10-ty pszenny górski - 47,7; małym zróżnicowaniem pod względem rodzajów, gatunków 4. Kompleks 11-ty zbożowy górski - 18,0; i typologii gleb oraz ich przydatności rolniczej. Na przeważającej 5. Kompleks 12-ty zbożowo pastewny górski - 2,1; części obszaru gminy (ok. 90%) występują gleby powstałe 6. Kompleks 14-ty grunty orne przezn. w wyniku wietrzenia piaskowców i łupków krośnieńskich okresu pod uż. ziel. - 1,8; trzeciorzędowego. Wytworzyły się gleby o składzie mechanicznym pyłów, glin, piasków i iłów pylastych w typie: II. Użytki zielone brunatny kwaśny, pseudobielicowy lub brunatny wyługowany. Ich wartość zależy od składu mechanicznego, a przede wszystkim od 1. 1z - użytki zielone bardzo dobre i dobre - 0,3; położenia, tj. od nachylenia i ekspozycji stoku. Na ogół są to 2. 2z - użytki zielone słabe i bardzo słabe - 25,8; gleby słabe, kwaśne, mało zasobne w składniki pokarmowe 3. 3z - użytki zielone słabe i bardzo słabe - 3,0; (fosfor, potas), zaliczone w większości do 4 - tej klasy bonitacyjnej. Około 60% ogólnej powierzchni gruntów ornych gminy położonych na tych glebach spełnia warunki produkcyjne 2.1.3. Sytuacja gospodarcza kompleksu 10 – go, czyli pszennego górskiego. Są to przeważnie gleby typu pseudobielicowego, dość głębokie, położone na 2.1.3.1. Rynek pracy płaskowyżach i łagodnych zboczach o dosłonecznionej ekspozycji i uregulowanych stosunkach wodno - powietrznych. Liczba ludności i jej struktura wiekowa określa zasoby pracy w gminie. Dane z poniższej tabeli wskazują, że pod koniec Położone na tym terenie użytki zielone zaliczone do 2003 roku około 60% mieszkańców Gminy Jasienica Rosielna kompleksu 2z (użytki zielone średnie). Do kompleksu 11 - go było w wieku 18 – 65 lat. Udział osób starszych wynosił ok. 12%. (zbożowy górski) należy ok. 25% powierzchni gruntów ornych Duża liczba dzieci i młodzieży jest zjawiskiem pozytywnym – gminy. Są to gleby usytuowane na średnich stokach o wystawie przewyższała ona prawie dwukrotnie liczbę osób w wieku północnej i wschodniej. W przeważającej części reprezentują typ powyżej 65 lat. Świadczy to o dużym potencjale pracy w gminie. brunatny kwaśny o składzie mechanicznym pyłów zwykłych Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12260 - Poz. 2742
Tabela 2.6. Struktura ludności według wieku W sektorze prywatnym możemy wymienić kilka większych zakładów: Grupy wiekowe 2004 osób % a) w miejscowości Wola Jasienicka: 0 - 18 2099 28,00 9 Firma „Amanda” - Produkcja i sprzedaż bielizny i odzieży 18 - 65 4512 60,00 dla dzieci i dorosłych, 65 i więcej 972 12,00 9 Zakład Produkcyjno – Handlowy „WOLA” przetwórstwo Ogółem 7583 100,00 drzewne, Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna b) w miejscowości Jasienica Rosielna: Z punktu widzenia kształtowania się zasobów pracy, 9 Zakłady Mechaniki Pojazdowej, Stacja Kontroli najistotniejsze są zmiany w stanie i strukturze ludności w wieku Pojazdów, pomoc drogowa, produkcyjnym. Udział tej grupy wiekowej w ogólnej liczbie 9 Firma „SKARPOL” – produkcja obuwia, usługi ludności wynosił w 2004 roku 60%. ogólnobudowlane, mechanika, handel samochodami,
paliwami i częściami oraz art. spożywczymi, Gmina Jasienica Rosielna to gmina rolnicza z dużą ilością 9 Produkcja i Handel Materiałami Budowlanymi podmiotów gospodarczych. Prowadzenie gospodarstw rolnych ze „NYKWOL”, względu na rozdrobnienie gruntów, ograniczony rynek zbytu 9 Firma „JANROB” – handel stały art. spożywczo- i przeludnienie wsi wpływa na stopniowe zubożenie ludności przemysłowymi – sieć Delikatesów „CENTRUM”, wiejskiej. Sytuację dochodową rodzin rolniczych pogarsza brak 9 Firma „GESTA” – Handel – Gastronomia, możliwości znalezienia dodatkowego źródła dochodu. Duża grupa 9 Młynarstwo Fiejdasz M. A., osób to emeryci i renciści. 9 „BUMET” – Ślusarstwo produkcyjne i usługowe, Stacja 2.1.3.2. Sytuacja gospodarcza Paliw, 9 Firma „TOMEX” – handel artykułami AGD, Gmina Jasienica Rosielna jest gminą rolniczą z dużą 9 Firma „FLORO-HUM” – produkcja nawozów ilością przedsiębiorców (286 firm) oraz dwoma jednostkami ogrodniczych, sektora spółdzielczego są to: c) w miejscowości Orzechówka: 1) Gminna Spółdzielnia „SCh” w Jasienicy Rosielnej. 9 „BARWAPOL” – ZPH – obrót art. przemysłowymi, rolno- spożywczymi, Jednostka posiada osobowość prawną i działa na 9 Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy - Marketing podstawie unormowań statutu oraz przepisu Prawa „Christine”, Spółdzielczego. Prowadzi działalność handlową i produkcyjną. 9 Firma „GEDAR” – produkcja krawiecka,
Posiada następujące obiekty: d) w miejscowości Blizne: - 2 pawilony handlowe ( w tym 1 samoobsługowy); 9 Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe „ELSERWIS”, - 7 sklepów; 9 Mechanika pojazdowa – „AUTO – MAZUR”, - 1 bazę magazynową towarów masowych; 9 Usługowy Zakład Budownictwa Ogólnego, - 1 restauracja; 9 Lastrikarstwo – produkcja nagrobków, - 1 piekarnia; 9 Usługi Ogólno – Budowlane, W chwili obecnej zatrudnia około 60 osób. 9 Firma „Drobeko” – rozbiór tuszek drobiowych.
2) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Jasienica Rosielna Tabela 2.8 Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie Obecnie OSM prowadzi działalność skupową, REGON produkcyjną i handlową. Skupione mleko przerabiane jest w oddziale produkcyjnym w Jasienicy Rosielnej. Produkowane Liczba Liczba Liczba artykuły to: mleko, twarogi, śmietana, masło, kefir, jogurty, serek podmiotów Rok zarejestrowanych wykreślonych wiejski i mleko przerzutowe. Jednostka prowadzi również figurujących podmiotów podmiotów działalność handlową za pośrednictwem własnej sieci sklepów w ewidencji i hurtowni. Rozszerzeniu działalności handlowej służy również 2000 63 73 277 wprowadzenie nowych atrakcyjnych opakowań na własne 2001 85 84 278 wyroby. 2002 47 50 276 Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna Spółdzielnia inwestuje, wchodzi na nowe rynki, współpracuje z mleczarskimi potentatami w całej Polsce, dzięki Dane powyższe wskazują, liczba podmiotów gospodarczych temu handluje najlepszymi jakościowo wyrobami mleczarskimi. utrzymuje się na stałym poziomie. Zakład zatrudnia około 200 osób uzyskując rentowność na dobrym, pożądanym poziomie. Tabela 2.9 Podmioty gospodarcze według branż
Tabela 2.7 Ilość zarejestrowanych przedsiębiorstw Rok Branże Łączna
usługi handel produkcja liczba Miejscowość Ilość przedsiębiorstw podmiotów Jasienica Rosielna 54 Blizne 108 2000 154 83 40 277 Orzechówka 94 2001 152 85 41 278 Wola Jasienicka 30 2002 155 83 38 276 Ogółem 286 Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12261 - Poz. 2742
Najwięcej zarejestrowanych podmiotów prowadziło wysokim kamiennym murem oporowym. Wokół kościoła działalność usługową i handlową. Najmniejsze zainteresowanie zachował się starodrzew, zdominowany przez rozłożyste dęby. dotyczyło podmiotów o profilu produkcyjnym. O takiej strukturze Kościół wzniesiony został w konstrukcji zrębowej, ze starannie podmiotów decydują kwalifikacje osób podejmujących ociosanych na kant bierwion jodłowych wiązanych na zamki działalność gospodarczą, niezbędny kapitał wyjściowy oraz ciesielskie bez ostatków. Wnętrze kościoła wyposażone jest sytuacja na rynku. w nastawę ołtarza głównego, dwa ołtarze boczne, ambonę, chrzcielnicę oraz prospekt organowy. Centralnym motywem Samorząd lokalny może także wpływać na rozwój zdobniczym wnętrza kościoła jest ołtarz główny, umieszczony przedsiębiorczości na swoim terenie, dbając o rozwój gospodarki w dwupolowej nastawie, ujętej wolutami z figurami czterech komunalnej, usług publicznych czy poprzez umiejętną promocję aniołów po bokach i Boga Ojca w zwieńczeniu. Oprócz w/w gminy. Wspierając rozwój przedsiębiorczości, władze lokalne wyposażenia i wystroju jasienicka świątynia zachowała unikatowe mogą stosować ułatwienia lokalizacyjne, przyśpieszenie procedur formy dekoracji okolicznościowych, związanych z obchodami związanych z zarejestrowaniem firmy, różnego typu refundacje Wielkiego Postu – wielkich rozmiarów płótno, tzw. opona i ulgi podatkowe. wielkopostna ze sceną ukrzyżowania na tle Jerozolimy oraz Boży Grób. Kościoły tego typu spotykane są sporadycznie na terenie Ważną rolą samorządu i władz gminy jest właściwe Polski. Za każdym jednak razem stanowią one pozycję komunikowanie się z mieszkańcami gminy oraz aktywizacja odosobnioną, nie mającą w najbliższej okolicy odpowiedników. mieszkańców do działania na rzecz swego środowiska. W dzwonnicy zachował się gotycki dzwon z XV wieku. Do ogrodzenia Kościoła przylega murowana Kaplica wzniesiona 2.1.3.1. Turystyka na terenie gminy w 1891 roku.
Na atrakcyjność turystyczną Gminy Jasienica Rosielna Resztki Parku Krajobrazowego z I połowy XIX wieku składają się: z zachowanym starodrzewiem i stawami otaczają fragmenty ∗ urozmaicona rzeźba terenu i stosunkowo czyste kolumnowego portyku dawnego dworu Wysockich, spalonego środowisko, w 1916 roku. Zachowała się także dawna rządcówka. ∗ tereny chronione (Czarnorzecko - Strzyżowski Park Krajobrazowy), Do II wojny światowej Jasienicę Rosielną zamieszkiwało ∗ duże kompleksy leśne, ciekawa i różnorodna flora i fauna, około 600 Żydów. ∗ dość czyste rzeki i potoki, W czerwcu 1942 roku hitlerowcy utworzyli w Jasienicy getto, ∗ wartościowe zabytki. a 11 sierpnia 1942 roku rozpoczęli jego likwidację. Rozstrzelano około 600 osób, a ciała pomordowanych pochowano we wspólnej Walory te tworzą podstawy do traktowania turystyki jako mogile. Cmentarz zachował się do dziś, a na mogile widnieje rozwojowej dziedziny gospodarki gminy. Oprócz wcześniej kamienna płyta z tablicą. opisanego Czarnorzecko - Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego i Podworskiego Parku Krajobrazowego na terenie gminy W miejscowości Wola Jasienicka godnym uwagi jest najcenniejszym zabytkiem architektury w otulinie Parku jest porosłe lasem wzgórze „Połom” o wysokości 445 m n.p.m. Na Zespół Zabytkowy składający się miedzy innymi z: drewnianego szczycie góry jest kamienna figura z 1819 roku, na miejscu Kościoła pod wezwaniem Wszystkich Świętych, szpitala dla poprzedniej drewnianej z roku 1721. Przez Wolę Jasienicką ubogich, szkoły parafialnej, lamusa i wikarówki w Bliznem. wiedzie najkrótsza trasa turystyczna z Brzozowa do 3 lipca 2003 roku kościół ten wpisany został na Listę Światowego odrzykońskiego zamku przez tereny Czarnorzecko - Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Wzniesiony Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. W Woli Jasienickiej w połowie XV wieku, zbudowany jest on w stylu późnogotyckim, istnieją także doskonałe warunki do uprawiania narciarstwa. o konstrukcji zrębowej, na kamiennym podmurowaniu. Wybudowanie w tej okolicy wyciągu narciarskiego pozwoliłoby Najcenniejszym walorem tego zabytku jest wnętrze, a przede zwiększyć napływ turystów w te tereny także w sezonie wszystkim polichromia pokrywająca ściany wykonana na zimowym. przestrzeni kilku stuleci (XVI - XVIII wiek). W bocznym ołtarzu cudowna figura Matki Bożej Łaski Pełnej, wyrzeźbiona przez Istotnym problemem rozwoju turystyki w gminie jest brak nieznanego artystę ok. 1500 roku. odpowiedniej bazy noclegowej wraz z infrastrukturą. Istnieje jeden punkt gastronomiczny, a baza noclegowa ogranicza się do W lamusie umieszczone jest niezwykle cenne muzeum 4 gospodarstw agroturystycznych oraz gospodarstw domowych parafialne, posiadające w swoich zbiorach przedmioty pochodzące przyjmujących gości sezonowo. z kościoła. Istnieją natomiast możliwości adaptacji odpowiednich W odległości ok. 2 km od centrum wsi - w kierunku budynków i miejsc pod pola biwakowe z przeznaczeniem na te północno - zachodnim, w paśmie ciągnących się od Brzozowa do cele. Kolejną z barier w dotychczasowym rozwoju turystyki jest Domaradza zalesionych wzgórz - jest wzgórze Św. Michała, brak ośrodków informacyjnych, zarówno na terenie gminy jak wznoszące się 420 m n.p.m. z Kaplicą. i w najbliższym otoczeniu.
Cenne zabytki, a także znakomite usytuowanie przy często 2.1.4. Istniejąca infrastruktura gminy uczęszczanej trasie Rzeszów - Bieszczady czynią z Bliznego miejscowość bardzo atrakcyjną turystycznie. 2.1.4.1. Systemy zaopatrzenia w wodę
We wsi Jasienica Rosielna godnym zainteresowania jest Na terenie gminy Jasienica Rosielna mieszkańcy usytuowany na wzgórzu wśród drzew, barokowy Kościół pod zaopatrywani są w wodę z wodociągów zbiorczych lub poprzez wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NPM z 1770 roku. małe lokalne ujęcia lub z własnych studni indywidualnych. Na Usytuowany został na zboczu łagodnie opadającego wzgórza, na terenie gminy odczuwalny jest brak dobrej jakościowo wody, sztucznym tarasie ziemnym, od strony zachodniej wzmocnionym zwłaszcza dla potrzeb OSM jaki i innych zakładów. Aktualnie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12262 - Poz. 2742 istnieją duże trudności co do ilości wody pitnej, możliwości jej Aktualnie 8% mieszkańców gminy korzysta ze pozyskania na terenie wsi Jasienica. zbiorowego zaopatrzenia w wodę, a ponad 90% z lokalnych grawitacyjnych wodociągów prywatnych. Mieszkańcy Na terenie gminy aktualnie eksploatowane są ujęcia wód miejscowości Jasienica Rosielna, Blizne, Orzechówka i Wola podziemnych, są to studnie głębinowe na potrzeby: Jasienicka zaopatrują się w wodę ze studni kopanych w ilości a) wodociągu w miejscowości Jasienica Rosielna: około 1650 sztuk. Zaopatrzenie w wodę budzi zastrzeżenia pod - Zakładu OSM i wodociągu komunalnego 5 studni względem jej jakości i ilości w wielu przypadkach. Zła jakość głębinowych wraz ze stacją uzdatniania; wody w studniach kopanych na terenie gminy przemawia za - wodociągu komunalnego w miejscowości Jasienica zwodociągowaniem wszystkich miejscowości. Rosielna - 2 studnie głębinowe wraz ze stacją uzdatniania; b) Szkoły Podstawowej w Jasienicy Rosielnej - 1 studnia Z uwagi na ubogie zasoby wód podziemnych, właściwym głębinowa; kierunkiem jest retencja nie zanieczyszczonych wód c) Przedszkola w Jasienicy Rosielnej - 1 studnia głębinowa; powierzchniowych w źródliskowych i górnych odcinkach d) Piekarni GS Jasienica Rosielna 1 studnia głębinowa; potoków. Stąd słuszna inicjatywa gminy wybudowania zbiornika e) Środowiskowy Dom Samopomocy i Przedszkole retencyjnego we wsi Blizne. w Bliznem - 1 studnia głębinowa; f0 Szkoła Podstawowa w Bliznem - 3 studnie głębinowe; Z uwagi na wprowadzenie opłat za wodę i ścieki, ilość g) Dom Pomocy Społecznej w Orzechówce - 1 studnia zużywanej wody spadła i z uwagi na ograniczone fundusze własne głębinowa. w najbliższym okresie nie przewiduje się w gminie rozbudowy wodociągów. Miejscowość Jasienica Rosielna posiada dwa wodociągi wiejskie ze studni wierconych wód trzeciorzędowych o łącznej W zamierzeniach długoterminowych planuje się wykonanie wydajności 19,7 m3/h = 472,8 m3/d. Praktycznie ujmowane jest 700 m magistrali wodociągowej Ø 110 mm, o koszcie około do 80 m3/d. 700 tys. zł.
W stacji uzdatniania wody są prowadzone procesy W Strategii Rozwoju Gminy proponuje się następujące odżelazienia i chlorowania wody, zbiornik wody czystej posiada kierunki działań: pojemność tylko V= 1.5 m3, a wydajność hydroforni wynosi ⇒ Gmina Jasienica Rosielna powinna posiadać zaopatrzenie 0.7 dm3/s. Centralna część Jasienicy Rosielnej posiada wodociąg w wodę o kontrolowanej, dobrej jakości, którą uzyska się wiejski o długości 4,3 km, o średnicach Ø 80-110 mm z rur poprzez poddanie jej procesom technologicznym stalowych i PCW, natomiast przysiółki Płosina Dolna i Górna, uzdatniania w stacji uzdatniania; Błędna i Podlas posiadają wodociągi zagrodowe ze źródeł ⇒ ośrodki wypoczynkowe oraz wszelkie obiekty turystyczne stokowych. Duża część budynków czerpie wodę w utworów powinny posiadać zaopatrzenie w wodę z kontrolowanych czwartorzędowych za pomocą studni kopanych. źródeł; ⇒ na terenie gminy konieczna jest rozbudowa urządzeń Wioski: Blizne, Wola Jasienicka i Orzechówka zaopatrują związanych z zaopatrzeniem w wodę; się w wodę z ujęć źródlanych i studni kopanych przydomowych. ⇒ woda z indywidualnych studni przydomowych W okresach suchych źródła wysychają, natomiast studnie kopane, przeznaczona do picia powinna być objęta kontrolnymi posiadają wodę zlej jakości bakteriologicznej, ponieważ pokłady badaniami jej jakości; wód czwartorzędowych są zanieczyszczone ściekami ⇒ utworzenie stref ochronnych dla ujęć wody; z nieszczelnych szamb, rowów i potoków. Stąd warunkiem ⇒ rozbudowę i budowę ujęć wody służących do zbiorowego niezbędnym jest uporządkowanie gospodarki ściekowej. zaopatrzenia w wodę należy poprzedzić budową kanalizacji, bowiem zwiększone zużycie wody bez Ponadto istnieje wodociąg zakładowy dla Szkoły odbioru i oczyszczania ścieków spowoduje degradację 3 Podstawowej w Bliznem o wydajności 70 m /d, również oparty na środowiska. wodach podziemnych.
TABELA 2.10 Zbiorcze systemy zaopatrzenia w wodę w Gminie Jasienica Rosielna - źródło Powiatowy Program Ochrony Środowiska
Miejscowość obsługiwane obiekty Rodzaj ujęcia Zakładu OSM i wodociągu komunalnego 5 studni głębinowych wraz ze stacją Jasienica Rosielna studnie wiercone uzdatniania; Jasienica Rosielna Szkoły Podstawowej w Jasienicy Rosielnej - 1 studnia głębinowa; studnia wiercona Jasienica Rosielna Przedszkola w Jasienicy Rosielnej - 1 studnia głębinowa; studnia wiercona Jasienica Rosielna Piekarni GS Jasienica Rosielna 1 studnia głębinowa; studnia wiercona Blizne Środowiskowy Dom Samopomocy i Przedszkole w Bliznem - 1 studnia głębinowa; studnia wiercona Blizne Szkoła Podstawowa w Bliznem - 3 studnie głębinowe; studnia wiercona Orzechówka Dom Pomocy Społecznej w Orzechówce - 1 studnia głębinowa. studnia wiercona
2.1.4.2. Systemy oczyszczania i odprowadzania ścieków z zakresu ochrony środowiska w gminie” oraz w Planie Strategicznym Gminy Jasienica Rosielna pt.: „Aktywizacja Koncepcja istniejącego systemu kanalizacyjnego została społeczności lokalnej gminy w stymulowaniu procesami przyjęta uchwałą Rady Gminy Nr XXII/124/94 z dnia demokratyzacji na lata 1998 -2014” zatwierdzonym uchwałą 22.02.1994 r. „Koncepcji rozwiązania całokształtu problemów Rady Gminy Nr XXVI/166/98 z dnia 5 czerwca 1998 r.. Powstał Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12263 - Poz. 2742
Społeczny Komitet Budowy Kanalizacji, który działa do chwili rzeki Stobnicy co jest bardzo istotne ze względu na utrzymanie obecnej. Przeprowadzono również przy pomocy ankiety walorów środowiska przyrodniczego Gminy Jasienica Rosielna. rozeznanie kolejności realizacji ważniejszych inwestycji - W 2004 roku oczyszczalnia ścieków w Bliznem infrastrukturalnych w gminie, z którego jednoznacznie wynika, że obsługiwała: 1800 osób, sprawą pierwszoplanową jest budowa kanalizacji. Jest to w pełni - Ilość ścieków dopływających do oczyszczalni wyniosła uzasadnione dążenie, gdyż nie ma sensu budować sieci 66 000 m3/rok – 180 m3/d wodociągowej bez wcześniejszej kanalizacji. Ścieki nie - W tym 3% ścieki przemysłowe odprowadzone kanalizacją mogą bowiem zanieczyszczać wodę - W tym 2000 m3 /rok ścieki dowożone w ujęciach wodociągowych. - ilość skratek 0,5 t - ilość piasku 0,5 t Na terenie gminy działają 3 oczyszczalnie ścieków w tym - ilość osadu wytworzonego w 2004 r – 126 t, jedna zakładowa. Wszystkie oczyszczalnie ścieków na terenie przekazano 123 t (odzysk osadu 107 t), 19 t magazynowano gminy spełniają warunki pozwolenia wodno-prawnego, najnowocześniejszym obiektem jest Oczyszczalnia Ścieków Parametry ścieków oczyszczonych: w Bliznem, poniżej przedstawiono krótką charakterystykę tych 3 obiektów: ⇒ BZT5 - 13,6 mgO2/dm 3 ⇒ CHZT - 24,2 mgO2/dm 1) Dla potrzeb gminy funkcjonuje Gminna Oczyszczalnia ⇒ Zawiesina - 12,3 mg/dm3 Ścieków mechaniczno-biologiczna o przepustowości ⇒ Azot - 13,7 mgN/dm3 3 1000 m /d typu HYDROCENTRUM zlokalizowana ⇒ Fosfor - 4,6 mgP/dm3 w miejscowości Blizne, stwarzająca możliwość ⇒ Chlorki - 27,9 mg/dm3 podłączenia sieci kanalizacyjnej z wszystkich miejscowości gminy. W przyszłości planuje się 2) Zakładowa Oczyszczalnia ścieków „HEKTOBLOK” podłączenie sieci kanalizacyjnej z miejscowości sąsiedniej w Jasienicy Rosielnej – jest to oczyszczalnia przy OSM gminy. Obiekt został wybudowany w latach 1999-2000 r. przyjmująca ścieki z tej Spółdzielni” (do oczyszczalni tej Rozruch technologiczny wykonanej oczyszczalni – nie są podłączone żadne gospodarstwa) pozwolenie wodno-prawne z 2001 r. Do pracującej oczyszczalni obecnie dopływają ścieki ze skanalizowanej części wsi Blizne od 525 gospodarstw oraz z części wsi Typ i rodzaj oczyszczalni: „HEKTOBLOK” – Jasienica Rosielna od 155 gospodarstw. Do gminnej mechaniczno-biologiczna działająca w oparciu o metodę Oczyszczalni planowane jest podłączenie wykonanych przedłużonego napowietrzania osadu czynnego kanalizacji z terenu Gminy Jasienica Rosielna, tj. ze wsi jednofazowego, Blizne, Jasienica Rosielna, Orzechówka i Wola Jasienicka. - przepustowość - 2 x 125 m3/d, wg pozwolenia wodno- Z uwagi na wolną przepustowość oczyszczalni przewiduje prawnego 260 m3/d, się przyłączenie projektowanej sieci kanalizacyjnej - odbiornik -pot. Rosielna, z miejscowości Stara Wieś położonej na terenie Miasta - długość podłączonej sieci kanalizacyjnej - 3,3 km. i Gminy Brzozów, która dostarczy ok. 350 m3/d ścieków surowych. W skład czyszczalnia ścieków w Bliznem 3) Oczyszczalnia ścieków w Orzechówce – dla Domu wchodzą następujące urządzenia: Pomocy Społecznej: ¾ przepompownia - typ i rodzaj oczyszczalni: „BIOCLERE B-38” ¾ krata mechaniczno-biologiczna działająca na bazie ¾ komora rozdziału zraszanego złoża biologicznego, wykonana ¾ stanowisko ścieków dowożonych z tworzywa sztucznego, ¾ wapiennik - przepustowość - 9,5 m3/d, wg pozwolenia wodno- ¾ stanowisko dozowania polielektrolitu 3 ¾ osady: pompa osadowa, zbiornik osadu nadmiernego, prawnego 7,3 m /d, p.osadu, prasa, poletka osadowe. - odbiornik -potok Orzechowski dopływ rzeki Stobnicy, Zastosowana technologia oczyszczania ścieków - długość podłączonej sieci kanalizacyjnej - w systemie wysokoefektywnego procesu usuwania związków kilkadziesiąt metrów. biogennych stanowi odmianę reaktorów opartych na bazie osadu czynnego , pracujących w systemie wilofazowym. Liczba mieszkańców korzystających z usług kanalizacyjnych: Dzięki zastosowanym urządzeniom kontrolno-pomiarowym - Blizne – 2415 system pracuje automatycznie, w reaktorze zachodzą następujące 76% ogólnej liczby mieszkańców miejscowości; procesy: - Jasienica Rosielna – 813 - defosfatacja w warunkach anaerobowych i aerobowych 37% ogólnej liczby mieszkańców miejscowości; - nitryfikacja - denitryfikacja Długość sieci kanalizacyjnej w miejscowościach: - Blizne – 44,6 km; Dzięki zastosowanemu systemowi niskoobciążonego - Jasienica Rosielna – 15,2 km. osadu dodatkowo w procesie następuje tlenowa stabilizacja osadu czynnego, który cyklicznie jest odprowadzany na stacje W trakcie realizacji znajduje się projekt podłączenia części odwadniania osadu. miejscowości Orzechówka w liczbie 134 gospodarstwa. Oczyszczalnia w Bliznem po doświadczeniach z eksploatacji okazała się obiektem o dużej niezawodności i małej uciążliwości Dynamika realizacji inwestycji w zakresie sieci dla otoczenia, a zastosowanie nowoczesnej technologii pozwoliło kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków w latach 2000 - 2003: zminimalizować wpływ odprowadzanych ścieków na jakość wód Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12264 - Poz. 2742
- 2000 r. - oddanie do użytku gminnej oczyszczalni ścieków Nafty i Gazu w Woli Jasienickiej Ø 50mm przesyłowy o przepustowości 1000 m3/d w miejscowości Blizne; do Turaszówki z strefą bezpieczeństwa po 2 x 20 m (pas 40 m). - 2001 r. - wykonanie kolektora kanalizacyjnego na odcinku 3,5 km łączącego oczyszczalnię ścieków BIO-BLOK BIS 2.1.4.5 Zaopatrzenie w energię elektryczną 60 o przepustowości 115 m3/d z nowo wybudowaną oczyszczalnią ścieków; Linie Elektroenergetyczne na terenie gminy to: - 2002 r. - wykonano sieć kanalizacyjną we wsi Jasienica - 400 kV relacji Krosno (Iskrzynia) - Brzozów (Widełka) ze Rosielna o długości 6,9 km odłączając 123 budynki od strefą bezpieczną 2x35 m (pas 70 m); zakładowej oczyszczalni ścieków przy OSM w Jasienicy - 110 kV relacji Krosno (Iskrzynia) - Brzozów i Krosno Rosielnej a podłączając je do oczyszczalni ścieków (Iskrzynia);- Domaradz ze strefą bezpieczną 2x20 m (pas w Bliznem; 40 m); - 2003 r. - wykonano sieć kanalizacyjną we wsi Blizne - 15 kV relacji: Brzozów, Jasienica, Brzozów, Orzechówka o długości 7,4 km podłączając 37 budynków; - Kombornia, Krosno - Strzyżów oraz Brzozów - Strzyżów - 2003 r. - wykonano sieć kanalizacyjną na długości 2,9 km (odległość bezpieczna 2 x 7,5 (pas 15 m); w Jasienicy Rosielnej podłączając 17 budynków oraz odłączając kanalizację sanitarną we wsi Jasienica Rosielna Gmina posiada stosunkowo dobre wyposażenie w sieć od zakładowej oczyszczalni ścieków przy OSM do średnich i niskich napięć o wymaganym standardzie. Na terenie gminnej oczyszczalni ścieków w Bliznem. gminy pracują urządzenia elektroenergetyczne o napięciu 15 kV i 0,4 kV tj. linie napowietrzne i kablowe oraz stacje Przyjęte kierunki strategiczne transformatorowe 15 kV/0,4 kV. Zasilanie gminy odbywa się liniami elektroenergetycznymi ⇒ Gmina posiada koncepcję rozwiązania gospodarki średniego napięcia 15 kV poprzez stacje transformatorowe SNN ściekowej na obszarze całej gminy. Opracowano i w części o mocy pokrywającej istniejące ogólne zapotrzebowanie oraz zrealizowano projekt kanalizacji sanitarnej dla zapewnia niezbędną rezerwę. Przestrzenny rozkład źródeł mocy miejscowości Jasienica Rosielna. Na etapie projektu jest /stacji/ wymagać jednak będzie w miarę wzrostu zapotrzebowania także kanalizacja sanitarna dla wsi Orzechówka. istniejących odbiorców i pojawiania się nowych, rozbudowy ⇒ w ramach opracowanej koncepcji kanalizacji dla całej i modernizacji. gminy projektuje się skanalizowanie obszarów Warunki zasilania mieszkańców gminy w energię elektryczną są zainwestowanych gminy; przeciętne ok. 95% gospodarstw domowych ⇒ objęcie całej gminy systemem scentralizowanym odbioru ścieków, który jest najkorzystniejszym systemem. Poprzez W celu poprawy tego stanu gmina będzie dążyć do: rezygnację z budowy małych lokalnych oczyszczalni - zapewnienia dostaw mocy i energii elektrycznej do stref szczególnie ponad ujęciami znika potencjalne zagrożenie potencjalnego rozwoju zabudowy mieszkaniowej sytuacjami awaryjnymi takimi jak zrzut do rzeki ścieków i usługowej, nie oczyszczonych. Koszt budowy nawet kilku - zwiększenia niezawodności dostaw i poprawy jakości dodatkowych kilometrów kolektora kanalizacyjnego jest dostarczanej energii elektrycznej, znacznie niższy niż koszt budowy małej lokalnej - racjonalizacji oświetlenia dróg i miejsc publicznych. oczyszczalni ścieków. Dodatkowa korzyścią jest to że grupowe oczyszczalnie otrzymują ścieki o bardziej Ocenia się że w obrębie gminy istnieją sprzyjające wyrównanym składzie fizyko-chemicznym i natężeniu warunki do rozwoju energetyki wiatrowej. dopływu co sprzyja efektywności oczyszczania. Ponadto Potencjalnym inwestorom należy umożliwić realizację tego typu koszty jednostkowe nakładów inwestycyjnych oraz inwestycji w predysponowanych nie kolidujących z określonymi eksploatacji maleją wraz ze wzrostem przepustowości w studium podstawowymi funkcjami! terenach. oczyszczalni. dla obszarów gdzie ze względów technicznych lub ekonomicznych nie jest możliwe 2.1.4.5 Telekomunikacja doprowadzenie kanalizacji sanitarnej przewiduje się lokalne systemy oczyszczania ścieków takie jak Ok. 60% gospodarstw domowych w gminie korzysta oczyszczalnie przydomowe i kanalizacja bezodpływowa. z telefonu stacjonarnego. Obszar gminy pokryty jest sygnałem wszystkich operatorów telefonów komórkowych. Ponadto należy 2.1.4.3 Ogrzewanie wspomnieć o dużym udziale abonentów korzystających z NEOSTRADY. Na terenie gminy funkcjonują małe, lokalne kotłownie. Do większych urządzeń grzewczych zainstalowanych na terenie 2.1.4.6. Drogi gminy należy zaliczyć kotłownię w OSM w Jasienicy Rosielnej, oraz piece w piekarni Gminnej Spółdzielni. Generalnie Dostępność komunikacyjna stanowi jeden z podstawowych ogrzewanie obiektów oparte jest na bazie rozwiązań warunków skutecznego rozwoju społeczno – gospodarczego. indywidualnych. Ogólna sieć dróg publicznych w Gminie Jasienica Rosielna wynosi 85,36 km, z tego: 2.1.4.4 Gazownictwo ∗ 5,667 km drogi krajowe; ∗ 5,997 km drogi wojewódzkie; Cała gmina jest zgazyfikowana, zaopatrzenie w gaz ∗ 30,597 km drogi powiatowe; odbywa się poprzez gazociąg wysokoprężny Ø 100 mm relacji ∗ 43,100 km drogi gminne. Pustyny (Iskrzynia - Domaradz z strefą bezpieczeństwa 2 x 20 m (pas 40 m); Poza siecią dróg publicznych przez teren gminy na terenie gminy zlokalizowana jest stacja gazowa redukcyjno - przebiegają również drogi dojazdowe do pól - drogi wiejskie, pomiarowa strefa bezpieczeństwa 20 m wokół. Oprócz sieci których łączna długość wynosi 195,0 km. użytkowej na terenie gminy zlokalizowany jest rurociąg kopalni Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12265 - Poz. 2742
Istniejące drogi publiczne stanowią podstawową sieć i z powrotem. Droga nr 886 ma swój węzeł z drogą krajową Nr 9 zabezpieczającą potrzeby komunikacyjne gminy. Na sieci dróg w Domaradzu na terenie przylegającym do gminy. publicznych znajduje się 24 mosty, z tego na: - drogach krajowych 1 most; Przebiegająca przez teren gminy droga krajowa - drogach powiatowych 13 mostów; i wojewódzka kumulują większość ruchu turystycznego z regionu - drogach gminnych 10 mostów. Małopolski i sąsiednich w kierunku Bieszczadów i granicy państwa. Drogi wyposażone są w chodniki; - wzdłuż dróg powiatowych na długości 1,6 km, Położenie Gminy Jasienica Rosielna w bliskiej odległości - wzdłuż drogi wojewódzkiej na długości 3,7 km od bardzo atrakcyjnych terenów turystycznych jakimi są Bieszczady, Beskid Niski i granice państwa (Słowacja, Ukraina) Wskaźnik zagęszczenia dróg publicznych łącznie przy dobrze rozwiniętym zapleczu rekreacyjno - z drogami gminnymi wynosi 148 km/100 km2, natomiast wypoczynkowym mogłoby stanowić bazę przejściową dla ruchu wskaźnik zagęszczenia dróg krajowych, wojewódzkich turystycznego. i powiatowych wynosi 73,0 km/100 km2, który zdecydowanie przewyższa wskaźnik krajowy wynoszący 62,1 km/100 km2. Obecnie sieć drogowa wymaga na 80% swojej długości Z powyższego zestawienia wynika, że na terenie gminy znajduje modernizacji, odnowy i remontów. Sieć dróg powiatowych na się dobrze rozwinięta sieć dróg publicznych, która może terenie gminy jest dostatecznie rozwinięta co umożliwia zaspokajać potrzeby komunikacyjne gminy. Przeszkodą połączenie komunikacyjne wszystkim zorganizowanym w osiągnięciu ww. potrzeb jest bardzo zróżnicowany ich stan jednostkom społecznym i każdej działalności gospodarczej techniczny, który na niektórych drogach można uznać za według potrzeb. Ruch na drogach powiatowych charakteryzuje się krytyczny. dużą różnorodnością od komunikacji pieszej, rowerowej do samochodowej i towarowej - ruch średni. Relatywnie najlepiej prezentują się drogi: 1) droga krajowa Nr 9 Radom - Barwinek jako droga Komunikacja samochodowa PKS obejmuje 70% długości międzynarodowa E - 371, która przebiega przez gminę dróg powiatowych. Umożliwia ona dojazd mieszkańcom gminy Jasienica Rosielna na długości 5,6 km: sołectwo Jasienica do miejsc pracy i nauki w pobliskich miastach w województwie Rosielna – 5,3 km, sołectwo Orzechówka – 0,3 km. Droga i poza nim. ta w programie krajowym planowana jest do przebudowy na drogę ekspresową relacji Piotrków Trybunalski - Uzupełnieniem dobrze rozwiniętej sieci dróg Rzeszów - Barwinek - granica państwa - Słowacja. powiatowych i wojewódzkich są publiczne drogi gminne Z wstępnych prognoz Generalnej Dyrekcji Dróg o całkowitej długości 43,1 km, z których 31,3 km posiada Krajowych i Autostrad, Oddziału w Rzeszowie wynika, że nawierzchnię twardą, a 21,00 km nawierzchnię ulepszoną odcinek drogi ekspresowej S-19 na odcinku Domaradz – bitumiczną. Drogi te stanowią bezpośrednie połączenie Iskrzynia będzie realizowany w latach 2009 – 2014. komunikacyjne: 2) droga wojewódzka Nr 886 - Domaradz - Sanok, która na ∗ między poszczególnymi miejscowościami (sołectwami) dł. 5,9 km przebiega przez sołectwo Blizne. w gminie; ∗ między przysiółkami w sołectwach; Cała sieć dróg krajowych i wojewódzkich na terenie ∗ jako skróty komunikacyjne pomiędzy drogami wyższej gminy posiada nawierzchnie ulepszone bitumicznie. Na kategorii; niektórych odcinkach wymagana jest modernizacja poprzez ∗ między sołectwem a dużą powierzchnią użytków wzmocnienie, odnowę nawierzchni, likwidację osuwisk, gruntowych; likwidację przekrojów podłużnych, zmniejszenie spadków ∗ pomiędzy miejscami atrakcyjnymi pod względem i korektę łuków. środowiska naturalnego i znajdującymi się tam obiektami zabytkowymi. Przebiegające przez teren gminy ww. drogi jako ważne w znaczeniu krajowym szlaki komunikacyjne stwarzają dogodne Dalszy rozwój sieci wszystkich dróg, w tym dróg połączenia komunikacyjne, które mogą przyczynić się do gminnych, powinien iść w kierunku utrzymania dotychczasowego lepszego wykorzystania walorów gminy. Trasy dróg przebiegają stanu i poprawy parametrów technicznych istniejących dróg. w pobliżu szlaków turystycznych, szczególnie odnosi się to do drogi Nr 9, która styka się z Czarnorzecko - Strzyżowskim Dynamika realizacji inwestycji w zakresie sieci dróg Parkiem Krajobrazowym. Droga ta stwarza bezpośrednią gminnych w latach 1999-2004: możliwość dogodnego połączenia komunikacyjnego z przejściem - 1999 r. - modernizacja dróg gminnych; - 1,83 km; granicznym - granicą państwa w Barwinku, przez który odbywa - dojazdowych do gruntów rolnych – 2,17 km; się międzynarodowy tranzyt turystyczny i towarowy oraz stacją - 2000 r. - modernizacja dróg gminnych – 2,03 km; kolejową towarowo - osobową znajdującą się przy drodze - 2001 r. - modernizacja dróg gminnych – 1,94 km; w Targowiskach. Na drodze tej wzrósł znacznie poziom natężenia - dojazdowych do gruntów rolnych – 0,61 km; ruchu kołowego. Ze względu na tranzyt międzynarodowy oraz - 2002 r. - modernizacja dróg gminnych – 1,31 km; przewidywany dalszy i znaczny wzrost natężenia ruchu - dojazdowych do gruntów rolnych – 0,50 km; planowana jest przebudowa jej na drogę ekspresową, na której - 2003 r. - modernizacja dróg gminnych – 0,55 km; odbywać się będzie różnorodny ruch kołowy od bardzo lekkiego, - dojazdowych do gruntów rolnych – 0,32 km. turystycznego do bardzo ciężkiego - towarowego. 2.1.4.7 Formy użytkowania terenu. Na drodze wojewódzkiej nr 886 występuje bardzo duże natężenie ruchu, w którym znaczą część stanowi ruch turystyczny, Powierzchnia gminy ogółem wynosi 5705 ha a przede wszystkim weekendowy. Szacuje się, że 95% ruchu i zamieszkuje ją 7583 osób. Jest gminą o sporym zalesieniu, 30% szczególnie w okresie letnim to ruch turystyczny w Bieszczady powierzchni gminy stanowią lasy i grunty leśne – 1710 ha. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12266 - Poz. 2742
Użytki rolne zajmują w gminie powierzchnię 3530 ha. Grunty powierzchni. Szczegółowe dane dotyczące użytkowania terenów orne stanowią odpowiednio gminy zamieszczono w tabeli nr 2.8 41% (2335ha). Łąki i pastwiska stanowią 21% (1182 ha) powierzchni gminy ogółem. Pozostałe grunty obejmują 8% Łączna powierzchnia gminy wynosi 5705 ha. Sposób użytkowania gruntów przedstawia poniższa tabela:
Tabela 2.11 Sposób użytkowania gruntów w gminie
Pow. og. Użytki rolne w ha Lasy Pozostałe (ha) Ogółem Gr. orne Łąki i Pastwiska Sady (ha) grunty Użytkow. gruntów 5705 3 530 2 335 1182 13 1 592 508 % 100% 62 30 8 Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna
Tabela 2.12 Szczegółowy podział gruntów na terenie gminy
Grunty Lasy i Grunty Tereny Nazwa Pow. Grunty Łąki Tereny Użytki pozostałe Sady grunty pod komuni- miejscowości ogólna orne pastwiska zabudowane kopalne (nieużytki, leśne wodami kacyjne tereny różne) Jasienica Rosielna 1217,28 618,47 0,59 238,90 214,15 71,67 0,99 10,20 54,98 6,33 Blizne 2247,39 921,05 10,06 509,01 625,82 53,85 3,43 37,73 78,31 8,13 Orzechówka 1361,40 585,68 2,76 276,87 401,46 45,18 - 6,40 41,42 1,63 Wola Jasienicka 879,09 208,92 - 156,74 469,06 12,54 - 5,83 23,74 2,26 Gmina RAZEM 5705,16 2335,12 13,41 1181,52 1710,49 183,24 4,42 60,16 198,45 18,35 Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna
Wszelkie zmiany w użytkowaniu gruntów na przestrzeni środowiska jest „Narodowy plan rozwoju na lata 2004-2006”, lat odbywają się na rzecz powiększania obszarów zabudowanych, „Strategia wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006”, komunikacyjnych oraz leśnych. Wynikają one z naturalnej Sektorowe programy operacyjne, „Strategia rozwoju potrzeby rozwoju zabudowy, związanego ze zmianami województwa podkarpackiego na lata 2002-2006” aktualizowana, demograficznymi, migracyjnymi oraz rozbudową infrastruktury „Plan zagospodarowania województwa podkarpackiego”, technicznej gminy. „Strategia rozwoju Gminy Jasienica Rosielna”, „Wieloletni plan W strukturze użytkowania gruntów specyficzne rozwoju Gminy Jasienica Rosielna”, „Zintegrowany program zagospodarowanie posiada wieś Blizne, które można przedstawić operacyjny rozwoju województwa podkarpackiego”, „Studium w postaci pięter. Najniżej położony obszar w dolinie Stobnicy uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego użytkowany jest pod łąki i pastwiska trwałe. W miarę wznoszenia Gminy Jasienica Rosielna”. się terenu w kierunku północno-wschodnim, łąki kończą się, Najważniejszym pod względem finansowym programem dla a zaczynają grunty orne, przecięte wzdłuż doliny Stobnicy liczną województwa jest Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju zabudową ciągnącą się po obydwu stronach drogi krajowej Regionalnego, z którego województwo może otrzymać 192 mln Domaradz - Sanok. Grunty orne ciągną się w górę pasma euro. wzniesień, aby na wysokości ok. 300 – 340 m n.p.m. ustąpić miejsca lasom. Zgodnie z Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Jasienica Rosielna na lata 2004-2006 i 2007-2013 i uchwałą Rady Gminy 2.1.5. Kierunki rozwoju Gminy Jasienica Rosielna Jasienica Rosielna w sprawie przyjęcia planu inwestycyjnego na okres 2003 – 2007 r. zatwierdzonym uchwałą Rady Gminy Rozwój gminy jest ściśle związany z uwarunkowaniami Jasienica Rosielna planowane zadania w zakresie realizacji celów wynikającymi z rozwoju krajowego i województwa na lata 2004 - 2006 będą realizowane z następujących źródeł: podkarpackiego. • budżet gminy, Zakres tego rozwoju regulują przepisy prawa polskiego i unijnego • budżet państwa, oraz programy, strategie opracowywane na różnych szczeblach • śrdoki prywatne, administracyjnych oraz przede wszystkim możliwości finansowe, • środki UE. w tym pozyskane i planowane do pozyskania m.in. z Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych, Inicjatyw Wspólnotowych. Zgodnie ze strategią rozwoju Gminy Jasienica Rosielna Część z tych pieniędzy może przeznaczona na wspieranie główne priorytety wynikające ze Strategii Rozwoju Gminy to: przedsiębiorców (m.in. w związku z podniesieniem „GMINA JASIENICA ROSIELNA TO GMINA O DOBRZE konkurencyjności), przedsiębiorcy z branży rolnej spożywczej ROZWINIĘTEJ KOMUNIKACJI I ŁĄCZNOŚCI, będą mieli prawo do korzystania z instrumentów Wspólnej O CZYSTYM ŚRODOWISKU, PIĘKNYM KRAJOBRAZIE, Polityki Rolnej. Po integracji z UE większość funduszy na WSPANIAŁYCH, BOGATO WYPOSAŻONYCH OBIEKTACH realizację projektów (zatwierdzonych przez Komisje UE) będzie ZABYTKOWYCH ORAZ WYPOCZYNKOWYCH, wypłacana po zakończeniu projektu. SPORTOWYCH I ROZRYWKOWYCH, OFERUJĄCA Przeszkodą w pozyskiwaniu finansów są często przepisy ZDROWĄ ŻYWNOŚĆ, WYPRODUKOWANĄ niespójne lub brak ustaw, procedur i rozporządzeń na podstawie, WE WŁASNYCH GOSPODARSTWACH których można ubiegać się o środki. AGROTURYSTYCZNYCH, ORAZ ŁATWO DOSTĘPNĄ Obecnie najważniejszymi dokumentami strategicznymi FACHOWĄ OPIEKĄ MEDYCZNĄ. warunkującymi rozwój gospodarczy gminy powiązany z ochroną Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12267 - Poz. 2742
ZAPRASZAMY TURYSTÓW Z KRAJU I ZAGRANICY DO 2004 rok WYPOCZYNKU BIERNEGO W CISZY I SPOKOJU ORAZ Dochody - 8450,32 zł CZYNNEGO PRZY WĘDKOWANIU, POLOWANIU NA Rozchody - 23616,53 zł ZWIERZYNĘ LEŚNĄ, JEŹDZIE KONNEJ I ROWEROWEJ” Zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Stan środków na 31.XII. 2004r - 562,55 zł Województwa Podkarpackiego na obszarze gminy docelowo • dane wg Urzędu Gminy przewiduje się rozwój takich funkcji jak: mieszkaniowo - usługowa, rolnicza, turystyczna. W oparciu o analizę źródeł finansowania działań w zakresie ochrony środowiska w ostatnich latach oraz prognoz „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania co do perspektywicznych źródeł, przewiduje się że struktura przestrzennego Gminy Jasienica Rosielna" przewiduje finansowania wdrażania Programu w najbliższych latach będzie w gminie: następująca – tabela 2.13. z rozwój osadnictwa wiejskiego, z działalność gospodarczą w oparciu o walory przyrodnicze TABELA 2.15. Przewidywana struktura finansowania realizacji i bogate tradycje oraz rozwój działalności pozarolniczej założeń Programu Ochrony Środowiska (małe przedsiębiorstwa rodzinne), z ochronę środowiska przyrody ożywionej i nieożywionej Źródło finansowania % Budżety terenowe: miast i gmin, w tym gminne i walorów krajobrazowych, uaktywnienie działań 25% w zakresie zalesiania, dolesiania, przywrócenie i powiatowe fundusze ekologiczne funkcjonowania korytarzy ekologicznych, ochrona przed Fundusze ekologiczne: NFOŚiGW, WFOŚiGW 20% powodzią, Podmioty gospodarcze (środki własne i kredyty 40% z zachowanie i wzbogacanie wartości kulturowych bankowe) w krajobrazie gminy, wykorzystanie walorów Fundusze pomocowe i strukturalne 15% krajobrazowych i dziedzictwa kulturowego dla celów edukacyjnych i rozwoju różnych form turystyki W 2004 roku Rada Gminy Jasienica Rosielna zaplanowała i wypoczynku, dochody swojej jednostki samorządowej na poziomie z rozwój bazy turystycznej, obecnie praktycznie nie istniejącej w postaci zorganizowanych kąpielisk 11699970 zł, a wydatki 12639234 zł. Największą część dochodów nadrzecznych, pól biwakowych i namiotowych, w planie budżetu na 2004 r. stanowią dochody od osób prawnych, budownictwa letniskowego, osób fizycznych i od innych jednostek nie posiadających z polepszenia stanu technicznego dróg, osobowości prawnej oraz z rozliczeń. Największe wydatki gmina z wyposażenie w niezbędną infrastrukturę techniczna dla zaplanowała na inwestycje w zakresie oświaty i wychowania. rozwoju gospodarczego i polepszenia warunków życia ludności i modernizacje infrastruktury istniejącej w zakresie obiektów zaopatrzenia w wodę, gospodarki Tab. nr 2.16 Sytuacja finansowa Gminy Jasienica Rosielna – ściekowej, i gospodarki odpadami. w 2004 r.
2.1.6. Wnioski wynikające z analizy ekonomiczno-finansowej Lp. Nazwa działania Plan Wykonanie zł zł Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach A Dochody ogółem w tym: 11699970 11529935 publicznych oraz ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie B Wydatki ogółem w tym: 12639234 12247234 gminnym określa zakres działania i zadania gmin. Zadania te Gmina wykonuje poprzez: zakłady budżetowe, jednostki Źródło: Urząd Gminy Jasienica Rosielna budżetowe, instytucje kultury, gospodarstwa pomocnicze, inne. Planowane przychody i wydatki gminnego funduszu ochrony środowiska obrazuje tabela nr 2.12. Tab. nr 2.17 Plan budżetu Gminy Jasienica Rosielna – w 2005 r.
TABELA 2.14 Przychody i wydatki gminnego funduszy ochrony Lp. Nazwa działania Plan Wykonanie środowiska i gospodarki wodnej w latach 2002/2004 - źródło UG zł zł Jasienica Rosielna A Dochody ogółem w tym: 12651242 7585979 B Wydatki ogółem w tym: 11146284 5931547 2002 rok Źródło: Urząd Gminy Jasienica Rosielna
Stan Środków GFOŚiGW na 10.01.2002 - 19 551,31 zł 3. Zasoby i stan środowiska Dochody - 10 046,05 zł Rozchody - 19651,00 zł 3.1. Wody - zasoby i stan sanitarny
- pojemniki TITANEKO - 19500,25 zł 3.1.1. Wody powierzchniowe. - obsługa bankowa - 151,25 zł Stan środków na 31.VII. 2002r - 9946,31 zł Gmina Jasienica Rosielna leży w dorzeczu 2003 rok Praswobrzeżnej Wisły. Zasoby wodne charakteryzują się znaczną zmiennością występowania w czasie i nierównomiernym Dochody - 5960,40 zł rozmieszczeniem w dorzeczu. Średni roczny przepływ dla lat Rozchody - 198,00 zł suchych jest znacznie niższy od średniego wieloletniego, relacja ta Stan środków na 31.XII. 2003r - 15728,76 zł kształtuje się odwrotnie w latach mokrych. Znaczne naturalne Rozchody - 19651,00 zł spadki i mała zdolność retencyjna dolin rzecznych przy wysokich - obsługa bankowa - 198,00 zł opadach atmosferycznych powodują gwałtowny odpływ Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12268 - Poz. 2742 powierzchniowy, będący przyczyną dużych, nagłych wezbrań rozwiązań projektowych i lokalizacji inwestycji mających istotny rzek i potoków. wpływ na gospodarkę wodną, realizacja zadań z zakresu obronności kraju. Wprowadzona w dniu 1 stycznia 2002 r. ustawa Prawo wodne [3] zawiera wiele zapisów powstałych na bazie Wody płynące odgrywają doniosłą rolę w procesie wytycznych z dokumentów międzynarodowych, w tym Unii modelowania krajobrazu podgórskiego. Intensywne działanie Europejskiej. Europejska Karta Wody proklamowana rzek, potoków i strumieni utworzyło swoistą topografię terenu w Strasburgu 6 maja 1968 r. przez Radę Europy sprecyzowała i wpłynęło na charakter gleb. Region gminy znajduje się wymogi zlewniowego zarządzania zasobami wodnymi. W ustawie w dorzeczu prawobrzeżnej Wisły. Największą rzeką sprecyzowano istotę zarządzania wodami i określono instrumenty przepływającą przez ten obszar w kierunku północno - zachodnim tego zarządzania wyszczególniając na pierwszym miejscu jest Stobnica, która bierze swój początek w obrębie wsi Lalin, na „warunki korzystania z wód dorzeczy”.. W systemie zarządzania wys. ok. 400 m. n.p.m. Długość biegu Stobnicy wynosi 41 km. gospodarką wodną, powiat brzozowski położony jest na obszarze Długość rzeki na terenie gminy wynosi 6,6 km. działania Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie, utworzonego na mocy zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska Rzeki i strumienie przepływające przez teren gminy mają Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 1 lutego 1991 r. (MP stosunkowo małe przepływy, średnie przepływy Stobnicy, poniżej z dnia 15 lutego 1991 r., Nr 6, poz. 38). Do zakresu działania ujścia Sietnicy, są rzędu 3600 m3/h, przy minimalnych rzędu RZGW należy bilansowanie zasobów powierzchniowych 600 m3/h. i podziemnych, opracowywanie programów i planów gospodarowania zasobami wodnymi i ochrony wód w dorzeczu Z dostępnych informacji wynika, że w dolinie Stobnicy oraz ochrony przed powodzią, prowadzenie systemu jak i jej dopływów nie dochodzi do dużych wylewów. W obrębie informacyjnego gospodarki wodnej, opracowywanie warunków płaskodennych dolin dopływów Stobnicy znajdują się korzystania z wód dorzecza, inicjowanie studiów i badań podmokłości stałe. Na terenie gminy znajduje się szereg stawów, w zakresie racjonalnego wykorzystania zasobów wodnych, obecnie zarośniętych. koordynacja przedsięwzięć gospodarki wodnej, opiniowanie
Tabela 3.1 Wody na terenie Gminy Jasienica Rosielna
Nazwa cieku Charakterystyka Stobnica przepływa przez teren wsi Blizne, od Starej Wsi do Domaradza bierze swój początek na obszarze Parku Strzyżowsko–Czarnorzeckiego, praktycznie cała Potok Rosielna zlewnia potoku znajduje się na terenie Gminy Jasienica Rosielna Potok Orzechowski początek na obszarze leśnym Orzechówki i Malinówki Potok Gołaszowski początek na obszarze leśnym Orzechówka, Stara Wieś, Zmiennica Potok Łondzierz początek na terenie Przysietnicy oraz obszaru leśnego Nowiny zbiornik górny – rezerwuar wody: pow. 2,80 ha, Zbiornik Retencyjny Blizne zbiornik dolny - polder: pow. 8,66 ha Potok koło Strącla początek bierze w obszarze Góry Św. Michała i Łysej Góry w Bliznem Potok Koszelówka początek na terenie Bliznego od strony płn. Góry Św. Michała potok Płosina Dolna przepływa przez teren Jasienicy Rosielnej, potok k. Częczka Bierze swój początek na obszarach leśnych wsi Blizne, wpada do rzeki Stobnica, stawy paciorkowe w Jasienicy Rosielnej zespół 3 stawów na terenie zabytkowego parku , własność Gmina Jasienica Rosielna staw w Bliznem własność Agencja Nieruchomości Rolnych, położony w pobliżu granicy z Domaradzem. Źródło: Dane Urzędu Gminy Jasienica Rosielna
Zasilanie rzek bierze się głównie za pośrednictwem źródeł monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji i zasilania gruntowego. Ustrój zasilania rzek z opadów stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284) dla prezentowania stanu atmosferycznych charakteryzuje się dwoma wysokimi stanami wód powierzchniowych wprowadzono klasyfikację, obejmującą wody w ciągu roku: zasilanie deszczowe związane jest z letnim pięć klas jakości tych wód, z uwzględnieniem kategorii jakości maksimum opadowym i przypada zazwyczaj na lipiec, kiedy to wody A1, A2 i A3, określonych w przepisach w sprawie duże opady mogą powodować lokalne wylewy. wymagań jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną Kotliny między wzgórzami i dolinami rzecznymi do spożycia. Klasy jakości wód powierzchniowych: wyścielone materiałem aluwialnym są najczęściej podmokłe, nadające się często na tereny łąkowe. Optymalne uwilgotnienie klasa I – wody o bardzo dobrej jakości; spełniają wymagania gleb na tych terenach dla roślin uprawnych występuje jedynie określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do w okresach o ograniczonej ilości opadów. W miesiącach zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, deszczowych, na łąkach nisko położonych zalega woda. w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii Wody powierzchniowe nie są objęte systematycznymi badaniami A1; wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne czystości oddziaływania antropogeniczne;
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia klasa II – wody dobrej jakości; spełniają w odniesieniu do 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu większości wskaźników jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12269 - Poz. 2742 ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich 3+430 Staw Górny zasilany wodą z ujęć dennych z potoku uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2; wartości Łondzierz w km 3+500 i potoku Leśnego. Z uwagi na warunki biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki geologiczne przyjęto piętrze-nie wody w zbiorniku dolnym wpływ oddziaływań antropogenicznych, 2,80 m, z poziomem piętrzenia 273,50 m npm, a w górnym 1,80 m, z poziomem piętrzenia 275,70 m. klasa III – wody zadawalającej jakości; spełniają wymagania Powierzchnia Zbiornika Dolnego wynosi 8,66 ha, objętość wody określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do 137 tys. m3, średnia głębokość 1,58 m. Natomiast powierzchnia zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, stawu wynosi 2,80 ha, objętość wody 36 tys. m3, średnia w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii głębokość 1,30 m. A2; wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują Dolinę rzeki przegrodzono zaporą ziemną o długości czołowej umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych, 140 m, wysokości do 3,80 m, o szerokości korony 3 m i rzędnej 274,50 m npm oraz nachyleniu skarp 1:4. klasa IV – wody nie zadawalającej jakości; spełniają wymagania Zaporę wyposażono w przelew wykonany ze ścianki szczelnej określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do stalowej / typu Profil III produkcji krajowej lub typu Larsena zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia o długości krawędzi przelewowej 12.6 m w kształcie litery C, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii z umocnieniem kamiennym w siatkach do rozpraszania energii A3; wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, i dwoma spustami z zakładanymi szandorami o świetle b = na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe 0.90 m, każdy. i jakościowe w populacjach biologicznych; Dla obsługi zamknięć szandorowych przewidziano kładkę wyniesioną ponad zwierciadło wody spiętrzonej przy przepływie klasa V – wody złej jakości, nie spełniają wymagań dla wód kontrolnym. Od strony wody dolnej na skarpach 1:3 przewidziano powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności schody. w wodę przeznaczoną do spożycia; wartości biologicznych Staw Górny posiada groble szerokości w koronie 5 m o rzędnych wskaźników jakości wody wskazują na oddziaływania 276.40 m do 277.00 m npm, z nachyleniem skarp 1:4. Spust wody antropogeniczne, występuje zanik w znacznej części populacji ze stawu mnichem o średnicy leżaka d =0.60 m. biologicznych. Przebudowano i podwyższono 600 m drogi na prawym 3.1.1.1 GOSPODARKA WODNA W GMINIE JASIENICA brzegu zbiornika i wybudowano kąpielisko. Funkcje zbiornika ROSIELNA wodnego Dolny zbiornik zmniejsza przepływy powodziowe, służy do 3.1.1.1.1 Istniejące zbiorniki retencyjne rekreacji, tj. do uprawiania sportów wodnych, wędkarstwa, także jako kąpielisko, a górny gromadzi wodę dla zaopatrzenia Zbiornik wodny retencyjny w miejscowości Blizne, przysiółek przyległych terenów. Czubówka w km 2+445 W związku z powyższym funkcje zbiornika wodnego są potoku Łondzierz, prawostronnego dopływu rzeki Stobnica, następujące: powiat brzozowski, - mała retencja w dolinie potoku Łondzierz dla zaopatrzenia Gmina Jasienica Rosielna, woj. podkarpackie w wodę – staw górny, - ochrona przed powodzią terenów położonych zbiornika – Charakterystyka ogólna zbiornik dolny, - cele rekreacyjne: kąpielisko i sporty wodne – zbiornik Zbiornik położony jest na południowo – wschodnich dolny, peryferiach m. Blizne, gm. Jasienica Rosielna, woj. podkarpackie, - możliwość hodowli ryb w zbiorniku dolnym. w odległości około 1,2 km na wschód od szosy Rzeszów – Od strony północnej na długości 100 m, z wystawą południową, Brzozów. przy drodze żwirowej przystosowano brzeg zbiornika na W km 2+445 do 3+130 zlokalizowano Zbiornik Dolny – kąpielisko. retencyjny z przegrodą doliny w km 2+445, a w km 3+130 –
Tabela 3.1 Wielkości podstawowe charakteryzujące zbiornik
Lp. Wyszczególnienie Jednostka Ilość 10.90 Powierzchnia zlewni: pot. Łondzierz w przekroju Zbiornika Dolnego: km2 6.00 pot. Łondzierz w przekroju ujęcia wody do stawu: cieku Leśnego w przekroju ujęcia km2 1.60 IV wody do stawu Klasa budowli Przepływy charakterystyczne - pot. Łondzierz km 2+445 - 1 km2 kl. m3/s 10.910 miarodajny Q1% 2 m3/s 13.640 - kontrolny Q0.5% 3 m3/s 0.111 -średni roczny QSR m3/s 0.044 -średni niski QSN m3/s 0.022 - biologiczny QB
- pot. Łondzierz km 3+500 m3/s 0.061 -średni roczny QSR m3/s 0.024 -średni niski QSN m3/s 0.012 - biologiczny QB
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12270 - Poz. 2742
- ciek Leśny m3/s 0.016 -średni roczny QSR m3/s 0.006 -średni niski QSN m3/s 0.003 - biologiczny QB
4 Parametry zbiornika – Zbiornik Dolny -powierzchnia lustra wody ha tyś. m3 8.66 137 - objętość zmagazynowanej wody -średnia głębokość m 1.58 - Staw Górny - powierzchnia lustra wody - objętość zmagazynowanej wody ha tyś. m3 2.80 36 -średnia głębokość m 1.30 5 Budowle – Zbiornik Dolny 12.60 - przelew ze ścianki szczelnej stalowej - upusty dolne zamykane szandorami m 2x0.90 - Staw Górny - ujęcie wody z pot. Łondzierz d – mm 300 - ujęcie wody z cieku Leśnego d – mm 200 - Odprowadzenie wody mnichem typ MNm-4 d=60 cm L=28 m szt. 1
Wielofunkcyjny zbiornik służy przede wszystkim dla spękanych piaskowców, w obrębie stoków na głębokości ochrony przeciwpowodziowej terenów położonych poniżej od około 5,0 m. Wody tego zbiornika są czyste, nie ulegają zbiornika. Objętość fali powodziowej przy wielkiej wodzie Q1% wahaniom sezonowym, wydajność zbiornika jest zmienna zmniejsza się ≈ 21%. w różnych rejonach gminy, ale na ogół jest duża. ⇒ Zbiornik wód zawieszonych w obrębie pokryw Budowle towarzyszące stokowych - wody tego zbiornika występują na głębokości 2,0 – 5,0 m, lokalnie już na głębokości 0,5 m. Zwierciadło Odprowadzenie wody ze Stawu Górnego zaprojektowano wód gruntowych jest nieciągłe, poziom wody ulega mnichem stawowym Typ MNm-4 o średnicy leżaka 60 cm ciągłym wahaniom - w okresie susz letnich studnie i długości 28 m. Rowy opaskowe od strony wschodniej czerpiące wodę z tego zbiornika-wysychają. a po i północnej zbierają wody z terenów zmeliorowanych. roztopach wiosennych poziom wody równa się, na ogół, Na odcinku 200 m na pot. Łondzierz przy Stawie Górnym, gdzie z poziomem terenu. Woda jest zanieczyszczona. występuje cofka od zbiornika Dolnego wykonano 3 gurty z płyt ⇒ Zbiornik wód w obrębie pokrywy fluwialnej w dnie dolin - drogowych 300 x 300 x 15 cm, umieszczone w korycie potoku wody tego zbiornika występują na głębokości 1,0 - 2,5 m, poprzecznie. Wysokość gurtów nad dnem wynosi 0.40 m. Ich zwierciadło wody ulega wahaniom, z tym że wahania są zadaniem jest zatrzymywanie płynących w potoku namułów. mniejsze niż w przypadku zbiornika wód zawieszonych Potok Łondzierz przy gurtach jest umocniony na długości 10 m w obrębie pokryw stokowych, a zwierciadło wody płytami JOMB na geowłókninie. gruntowej jest na ogół ciągłe. Wody tego zbiornika są bardzo często zanieczyszczone. W dolinach woda 3.1.1.1.2 Projektowane zbiorniki retencyjne w latach gruntowa występuje w zasadzie w utworach 2010-2015 przepuszczalnych. Ze względu na przypowierzchniowe występowanie, brak izolacji od powierzchni oraz charakter Wyszczególnienie: ośrodka, w którym występują (porowy i szczelinowy) pozostają one w bezpośrednim związku hydraulicznym ⇒ na potoku Orzechowskim w Blizne – koszt szacunkowy z powierzchnią i są związane z wielkością opadów 3000 tys. zł. atmosferycznych. Uwarunkowania te wpływają na ⇒ dwa zbiorniki na p. Gołaszewskim w Orzechówce, koszt zmienną wydajność źródeł i możliwość ich łatwego szacunkowy 3000 tys. zł skażenia - stąd konieczność ochrony tych wód. ⇒ na potoku Rosielna w Woli Jasienickiej, koszt szacunkowy 2000 tys. zł Zwykłe wody podziemne występują w trzech horyzontach wodonośnych: czwartorzędowym, trzeciorzędowym i kredowym. 3.1.2. Wody podziemne Ze względu na wodonośność, zasobność, jakość wód podziemnych i ich znaczenie dla gospodarki, wydzielone zostały 3.1.2.1. Zasoby i stan sanitarny wód podziemnych na terenie Polski Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP). Zbiornik wód podziemnych wzdłuż doliny rzeki Stobnicy Obszar gminy Jasienica Rosielna położony jest w obrębie zaliczany jest do głównych zbiorników wód podziemnych górsko - wyżynnej prowincji hydrogeologicznej (wg i stanowi perspektywiczne źródło zaopatrzenia w wodę wysokiej A.S.Kleczkowskiego), w której wydzielono szereg mniejszych jakości. jednostek. Źródła Na terenie gminy poziom wodonośny występuje w trzech zasadniczych zbiornikach: Stosunkowo skomplikowana budowa geologiczna gminy ⇒ Zbiornik wód szczelinowych - występuje w obrębie powoduje, że w obrębie skał fliszu mało zasobnych w wodę Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12271 - Poz. 2742 występują rejony znacznie zasobniejsze. Jest to przede wszystkim wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a skład chemiczny strefa kontaktu płaszczowin. Strefy wodonośnych warstw upoważnia do wykorzystania ich bez uzdatniania, skalnych na powierzchni znaczy występowanie wydajnych źródeł, głównie ww obrębie nisz źródłowych potoków. klasa II – wody dobrej jakości, dla których z wyjątkiem żelaza Źródła w gminie wypływają także z pokryw zwietrzelinowych. i manganu pozostałe wskaźniki jakości nie przekraczają wartości Wydajność źródeł zwietrzelinowych, których warstwą wodonośną dopuszczalnych jakości wody do spożycia przez ludzi lub są pokrywy /zazwyczaj gliniaste/ jest bardzo mała i bardzo uzyskuje wymaganą jakość po prostym uzdatnieniu fizycznym, zmienna. Reakcja na zasilanie jest szybka, jednak zwiększona wydajność trwa krótko. Typowymi wypływami są młaki, wycieki klasa III – wody zadowalającej jakości, dla których wykorzystanie i wysięki. Po deszczach i roztopach następuje szybki, ale wód do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, krótkotrwały wzrost zarówno liczby jak i wydajności młak. wymaga typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego W czasie suszy dużo z tych wypływów zanika. Wycieki i dopuszcza się przekroczenia wartości dopuszczalnej jakości odznaczają się nikłymi wydajnościami, ale ze względu na ich wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi maksymalnie dla dużą ilość odgrywają znaczącą rolę w zasilaniu potoków w wodę. 5 określonych wskaźników, Wysięki mają okresowy odpływ wyłącznie po deszczach i roztopach. klasa IV – wody nie zadowalającej jakości, których wykorzystanie przez ludność wymaga zastosowania wysokosprawnego Degradację jakości wód podziemnych powoduje głównie, uzdatniania fizycznego i chemicznego; w wodzie tej dopuszcza wprowadzanie do środowiska geologicznego różnorodnych się możliwość przekroczenia określonych 10 wartości substancji zanieczyszczających. Zanieczyszczenie może być dopuszczalnych wskaźników jakości wody przeznaczonej do również efektem zmian naturalnych warunków spożycia przez ludzi, hydrogeochemicznych wywołanych eksploatacją wody. Potencjalnymi źródłami zanieczyszczenia wód tego zbiornika klasa V – wody złej jakości, nie nadające się do wykorzystania, mogą być niekontrolowane zrzuty wód komunalnych, których uzdatnianie jest nieopłacalne. powierzchniowy spływ lub infiltracja wód skażonych bituminami (np. w kopalni ropy naftowej), lub innymi związkami Zakres wskaźników ujętych w klasyfikacji uwzględnia te chemicznymi ze składowisk odpadów lub magazynowanych wskaźniki, których obowiązek pomiarów wynika z konieczności substancji chemicznych np. nawozów sztucznych. spełnienia wymagań zawartych w określonych dyrektywach Unii Europejskiej. W 2004 roku w sieci krajowej monitoringu wód Zbiorniki wód podziemnych narażone są głównie na podziemnych na terenie gminy, nie prowadzono badania zanieczyszczenia związane z działalnością człowieka. Można w punktach pomiarowych na terenie Głównych Zbiorników Wód wydzielić następujące typy zagrożeń: Podziemnych (GZWP) . ⇒ wielkopowierzchniowe – związane z działalnością rolniczą, zwłaszcza z nieprawidłową gospodarką 3.3. Surowce mineralne nawozami mineralnymi, środkami ochrony roślin i gnojowicą w gospodarstwach rolnych, zagrożenie Charakterystyka złóż kopalin obszarowe może być spowodowane zanieczyszczeniem powietrza, tlenkami siarki i azotu (kwaśne deszcze) oraz Na terenie Gminy Jasienica Rosielna występują kopaliny metalami ciężkimi zawartymi w pyłach; pospolite z dwóch grup surowcowych: ⇒ małopowierzchniowe – związane ze składowaniem - skały krzemionkowe zwięzłe (piaskowce) odpadów przemysłowych i komunalnych; - surowce ilaste. ⇒ liniowe – związane ze wzmożonym ruchem samochodowym, potencjalnymi źródłami W gminie istnieje możliwość udokumentowania złóż zanieczyszczenia wód podziemnych są także rurociągi piaskowców – także zsypliwych, glin lessopodobnych produktów naftowych oraz transport kolejowy; i zwietrzelinowych (dla przemysłu ceramiki budowlanej). ⇒ punktowe – jest to rozwijająca się obecnie w szybkim tempie sieć dystrybucji paliw płynnych, gospodarstwa Skały krzemionkowe zwięzłe (piaskowce) domowe na wsiach (szamba, przydomowe dzikie wysypiska, fermy hodowlane), a także miejsca zrzutu Piaskowce igockie ścieków przemysłowych i komunalnych . Występują w rejonie Bliznego, mają znaczenie Ustawa Prawo wodne [3] określa zasady gospodarowania surowcowe. Miąższość serii złożowej wynosi około 100 m przy wodami podziemnymi oraz sposób zarządzania zasobami generalnej przewadze piaskowców nad łupkami. wodnymi na terenie kraju. Zgodnie z zapisami tej ustawy oceny Są to jasnoszare, drobnoziarniste i porowate piaskowce o ławicach jakości wód podziemnych dokonuje się w ramach państwowego do 1,5 m. Towarzyszą im piaskowce średnioławicowe, szare, monitoringu środowiska. zbite, słabe i porowate. Piaskowce te tworzą wychodnie w rejonie Góry św. Michała i tam były w przeszłości eksploatowane. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego W rejonie Gminy Jasienica Rosielna występują piaskowce 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód dolnolgockie z gezami. Osiągają miąższość około 100 m przy powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia przewadze piaskowców nad łupkami. Są to przeważnie grubo monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji i średnioławicowe, zwięzłe piaskowce, miejscami o charakterze stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284) wprowadza pięć klas gezowym. W obrębie tych piaskowców, w północno - zachodniej jakości wód podziemnych: części gminy znajdują się obszary perspektywiczne: ~ Obszar Wola Jasienicka - Góra Krzemionka - przy miąższości klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których żaden ze serii złożowej 50 m na obszarze 3,2 ha wielkość szacowanych wskaźników nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości zasobów wynosi ponad 2 mln ton. Udział łupków jest rzędu 40%. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12272 - Poz. 2742
~ Obszar Wola Jasienicka - Kamieniołomy - przy miąższości serii Surowce ilaste złożowej 60 m., na powierzchni około 4 ha, wielkość szacowanych zasobów wynosi około 3,6 mln ton, udział W obrębie gminy występują gliny lessopodobne łupków jest rzędu 40 %. i zwietrzelinowe, które mogą stanowić surowiec ilasty dla ~ Blizne Góra św. Michała - na powierzchni 2 ha i przy przemysłu ceramiki budowlanej. Gliny lessopodobne miąższości serii złożowej 40 m, istnieje możliwość i zwitrzelinowe są stosowane do produkcji cegły pełnej. Gliny udokumentowania zasobów rzędu 0,5 mln ton, przy lessopodobne charakteryzują się wysoką i dość stałą zawartością szacowanym udziale łupków w okolicy 35%. Si02, jednorodnością składu mineralnego, chemicznego i uziarnienia. Obszary Wola Jasienicka Góra Krzemionka i Wola Zróżnicowane parametry jakościowe, duży udział łupków, często Jasienicka, kamieniołomy posiadają bardzo korzystne warunki cienkoławicowe wykształcenie wpływają na to, że zawartość komunikacyjne, ale niekorzystne jest prawie pionowe ułożenie złoża Blizne - Góra św. Michała nie stanowi atrakcyjnego warstw oraz udział łupków rzędu 40 %. surowca dla budownictwa i drogownictwa.
Piaskowce istebniańskie Gliny zwietrzelinowe mają skład mineralny jak i chemiczny zmienny oraz bardzo zmienną ilość domieszek Obszary perspektywiczne posiadają korzystną lokalizację gruboziarnistych. Gliny lessopodobne jak i zwietrzelinowe - obejmują nieużytki lub grunty niskich klas bonitacyjnych. Przy zaliczane są do odmian chudych, niskoplastycznych, są łatwe do dokumentowaniu piaskowców istebniańskich należy liczyć się urabiania, rozdrabniania i nawilgacania oraz są odporne na z ich zróżnicowanym uziarnieniem - obok drobno zmiany temperaturowe w czasie wypalania. Mogą być i średnioziarnistych piaskowców występują także piaskowce wykorzystywane do produkcji cegły pełnej klasy 50, 75 i 100 oraz grubo i nierównoziarniste oraz zlepieńcowate i zlepieńce. niekiedy dziurawki. Gliny lessopodobne i zwietrzelinowe W Gminie Jasienica Rosie1na, w obrębie piaskowców udokumentowane zostały w złożu Jasienica Rosielna. do1noistebniańskich i godu1skich udokumentowano złoże Wola Jasienicka - Czerwona Góra oraz wydzielono dwa obszary Złoże Jasienica Rosielna - na powierzchni 2,18 ha i przy perspektywiczne. miąższości serii złożowej wynoszącej średnio 3,5 m ~ Złoże Wola Jasienicka - Góra Czerwona - na powierzchni udokumentowano tu w formie „Orzeczenia” 78,0 tys. m3 surowca 9,1 ha i przy miąższości kopaliny wynoszącej 89,1 m ilastego do produkcji cegły pełnej. udokumentowano - dla budownictwa -17,2 mln ton zasobów. Udział łupków w obrębie serii złożowej wynosi 10%. W miejscowości Blizne (za cmentarzem) istniała cegielnia, gdzie eksploatowano gliny lessopodobne Obszary perspektywiczne: i zwietrzelinowe do produkcji cegły pełnej. Eksploatacja została ~ Obszar Wola Komborska Dół Góra Połom - szacuje się, że na zaniechana. We wsi Jasienica Rosielna, w przysiółku Czarna Góra powierzchni 17,5 ha, przy miąższości serii złożowej 40 m. wydzielony został obszar perspektywiczny dla glin i udziale łupków rzędu 10%, zasoby tego obszaru wynoszą lessopodobnych i zwietrzelinowych, w obrębie którego istnieje 14,7 mln ton. możliwość udokumentowania złóż surowca ilastego. ~ Obszar Wola Jasienicka - Góra Połom Wschód - zasoby szacowane są na 3,2 mln ton, powierzchnia obszaru - 3,8 ha, Ropa naftowa i gaz ziemny miąższość serii złożowej - 40 m., udział łupków rzędu 10%. Wydobyciem tych surowców na terenie gminy zajmuje się Obszary: Wola Komborska i Wola Jasienicka posiadają kopalnia w Woli Jasienickiej. Surowce energetyczne występujący dobre warunki komunikacyjne i morfologiczne, są udostępnione na terenie wsi Wola Jasienicka. Obecnie prowadzi się liczne prace kilkoma wyrobiskami. likwidacyjne nieproduktywnych otworów ropo - gazowych. Piaskowce igockie stanowiły w przeszłości bazę surowcową Kopalnia zatrudnia 21 pracowników. głównie dla drogownictwa (produkcja kruszywa łamanego). Obecnie także mogą być również przedmiotem eksploatacji dla 3.4. Lasy przemysłu kruszyw łamanych pod warunkiem udokumentowania korzystnie wykształconych i posiadających dobre parametry Pogórze Dynowskie na którym leży duża część lasów jakościowe serii złożowych. w gminie Jasienica Rosielna odznacza się wysoką lesistością. Piaskowce istebniańskie (czarnorzeckie) stanowią doskonały Lasy stanowią własność skarbu państwa, mienia komunalnego materiał dla budownictwa oraz źródło cennego kamienia oraz osób fizycznych. Około 30 % gruntów leśnych stanowią blocznego. sośniny porolne, które znajdują się w różnych fazach przebudowy. Piaskowce Fliszowe (w tym istebniańskie i ciężkowickie) mogą Drzewostany o charakterze naturalnym występują być eksploatowane dla pozyskania kruszywa drobnego. W gminie w przyszczytowych partiach suchej Góry. Godne uwagi są też udokumentowane jest złoże rozsypliwych piaskowców drzewostany jodłowe na granicy z gminą Korczyna, odznaczające istebniańskich Orzechówka dla drogownictwa. się dobrym stanem zdrowotnym i wielopokoleniową strukturą. Ze Złoże Orzechówka - w formie karty rejestracyjnej względu na słabe wykorzystanie gruntów rolnych kilkaset udokumentowano 745 tys. ton piaskowca, który miał być hektarów ziemi podlega procesom naturalnej sukcesji. Można tu stosowany jako kruszywo drobne do produkcji mas bitumicznych. obserwować interesujące zjawisko samoistnego wkraczania lasu Ze względu na złą jakość otrzymywanego kruszywa eksploatację na ziemie, które człowiek niegdyś wyrywał pierwotnej puszczy zaniechano. pod uprawę. Ponadto w obrębie gminy istnieje 12 wytypowanych obszarów Dominujący typ siedliskowy lasu w Gminie Jasienica Rosielna to perspektywicznych dla złóż piaskowców rozsypliwych. las wyżynny. W składzie gatunkowym lasów na interesującym nas Wielkość szacowanych w ich obrębie zasobów jest rzędu 24 mln obszarze prym wiedzie buk - 40 % udziału. Liczna jest jodła – ton. W ich obrębie istnieje możliwość udokumentowania złóż 32%, sosna - 18%, dąb - 4%. Pozostałe 5% stanowią: jesion, piaskowców dla pozyskiwania kruszywa drobnego brzoza, osika, grab, modrzew, olcha czarna, czereśnia. Występuje tu również cis, a z gatunków obcych sosna wejmutka, daglezja Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12273 - Poz. 2742 zielona, sosna czarna. Bogactwo gatunków drzewiastych to Na terenie gminy działają Koło Łowieckie Ostoja – charakterystyczna cecha szaty roślinnej. Osobliwością tej części obejmujące swoim zasięgiem miejscowość Blizne, Koło regionu jest występowanie lasów o charakterze regla dolnego, Łowieckie Ponowa działające na terenie miejscowości Wola tworzonego przez buczyną karpacką. Jasienicka i część m. Jasienica Rosielna oraz Koło Łowieckie Różnorodność drzewostanów przekłada się na bogactwo Bażant na terenie miejscowości Orzechówka. gatunków runa leśnego. Obecne są w nim zarówno gatunki wschodniokarpackie (sałatnica leśna, kostrzewa górska), jak 3.5. Powietrze atmosferyczne i zachodniokarpackie (przytulia okrągłolistna, kosmatka żółtawa, pięciornik omszony). Występują tu też subendemity karpackie Stan jakości powietrza atmosferycznego w gminie (żywiec gruczołowaty, żywokost sercowaty, lepiężnik wyłysiały). kształtuje emisja zanieczyszczeń: Ponad 40 gatunków to rośliny chronione (skrzyp olbrzymi, • z lokalnych kotłowni i palenisk domowych; paprotka zwyczajna, pióropusznik strusi, pokrzyk wilcza jagoda, • ze środków transportu samochodowego lokalnego wawrzynek wilcze łyko). Interesujące zbiorowiska roślinne i tranzytowego; występują na najwyższych i odstonietych szczytach Pogórza. • z transgranicznego przenoszenia zanieczyszczeń z zagranicy oraz ościennych powiatów. 3.4.1 Funkcja ochronna lasów Udział gminy w globalnej emisji zanieczyszczeń Główną funkcją lasów jest spełnienie zadań powietrza w skali kraju i województwa jest bliski zeru. ogólnospołecznych, a w szczególności glebochronnych W ostatnich latach przeprowadzone zostały modernizacje i wodochronnych. Część obszaru gminy znajduje się kotłowni gminnych obiektów publicznych (wprowadzenie w Czarnorzecko - Strzyżowskim Parku krajobrazowym opalania gazem ziemnym) m.in. w szkołach, ośrodku zdrowia. Do i w Czarnorzeckim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Położenie powietrza emitowane są gazy i pyły głównie z energetycznego oraz walory przyrodnicze i krajobrazowe terenów leśnych spalania paliw stałych w domowych paleniskach. stanowią obszar atrakcyjnym dla potrzeb turystyki, chociaż nie w Wzrost ilości pojazdów samochodowych na terenie gminy pełni wykorzystany. Walory turystyczne tego terenu to prowadzi do wzrostu zanieczyszczenia powietrza związkami miejscowości z bogatą przeszłością historyczną, zabytkowe dwutlenku azotu, tlenkiem węgla, węglowodorami i związkami budowle, oraz różnorodne formy kultury sztuki ludowej. ołowiu. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie nie Lasy na terenie gminy Jasienica Rosielna stanowią ok. odnotował w latach 2002 - 2003 przekroczeń dopuszczalnej emisji 30% jej powierzchni (wskaźnik średni w skali kraju), pełnią w stosunku do wydanych decyzji o dopuszczalnej emisji funkcję lasów ochronnych, objęte ochroną prawną, wymuszają (pozwoleń na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza) dla odpowiedni sposób gospodarowania nimi, zgodnie jednostek organizacyjnych z terenu powiatu Brzozowskiego. z obowiązującymi przepisami (park krajobrazowy). Na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza w województwie podkarpackim w marcu 2002 roku Nadzór nad lasami państwowymi na terenie gminy w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska sprawuje Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie. w Rzeszowie, przy współpracy z Wojewódzką Stacją Sanitarno - Obejmuje ona swoim zasięgiem teren całej gminy. Epidemiologiczną dokonano klasyfikacji stref. W imieniu Skarbu Państwa na terenie gminy nadzór sprawuje nadleśnictwo Brzozów i Nadleśnictwo Dukla. W województwie wyróżniono 25 stref, których granice pokrywają się z granicami powiatów. Uwzględniono dwie grupy 3.5. Świat zwierzęcy kryteriów: • określonych w celu ochrony zdrowia ludności Możliwości przetrwania i rozwoju fauny uwarunkowane zamieszkującej strefę; są bogactwem nisz ekologicznych, które z kolei wynikają • określonych w celu ochrony roślin i ekosystemów. z różnorodności i wysokiego stopnia naturalności zbiorowisk roślinnych, obecności rozległych kompleksów leśnych, mozaiki Wszystkie strefy poddano ocenie jakości powietrza ze upraw rolnych, łąk i pastwisk oraz licznych zadrzewień względu na ochronę zdrowia. Ze względu na ochronę roślin i zakrzewień. Gmina Jasienia Rosielna wyróżnia się bogactwem i ekosystemów oceniono 21 stref (z wyłączeniem powiatów fauny. grodzkich). Wykonana klasyfikacja stref wskazała na potrzebę Z bezkręgowców na uwagę zasługują: chroniony chrząszcz, prowadzenia w niektórych strefach (powiatach) intensywnych jelonek rogacz, występuje także szereg rzadkich gatunków motyli pomiarów, na wysokim poziomie. Powiat Brzozowski nie został podlegających ochronie gatunkowej m.in.: paź żeglarz, paź zaliczony do tej grupy, a aktualna sieć pomiarowa jest królowej, niepylak mnemozyna, mieniak - stróżnik, tęczowiec. wystarczająca do dokonania - ocen bieżących poziomu Kręgowce reprezentowane są m.in. przez kumaka górskiego, zanieczyszczenia powietrza. Badania stanu powietrza traszkę karpacką, traszkę górską, salamandrę plamistą, pliszkę przeprowadzone w 2002 r. wykazały na większości stanowisk górską, muchówkę białoszyjną, puszczyka uralskiego, dzięcioła pomiarowych niskie stężenia dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, białogrzbietego. Występują tu także gatunki typowo nizinne: tlenku węgla, benzenu, ołowiu, ozonu. Nie wykazano traszka grzbieniasta, grzebiuszka ziemna, żaba moczarowa, żaba przekroczenia dopuszczalnych norm tych substancji, zarówno śmieszka, kumak nizinny. Dobry stan zoocenoz potwierdza fakt w kryterium zdrowia jak i ochrony roślin. występowania licznych gatunków umieszczonych na polskiej „czerwonej liście fauny”. Są to: traszka karpacka, bocian czarny, 4. System obszarów chronionych orlik krzykliwy, puchacz, puszczyk uralski, żołna, nocek Bechsteina, pilch, żołędnica, smużka, wydra, bóbr, kuna. Oprócz 4.1. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych rzadkich gatunków występują zwierzęta łowne: lis, jenot, dzik. i krajobrazowych. Oprócz ochrony biocenoz celowa jest ochrona gniazdowania gatunków zagrożonych takich jak: bocian czarny, orlik krzykliwy, 4.4.1. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych puchacz. i krajobrazowych - parki krajobrazowe
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12274 - Poz. 2742
Znaczącym zasobem przyrodniczym gminy jest położenie W celu zabezpieczenia Parku przed szkodliwym oddziaływaniem jej części na terenie Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku czynników zewnętrznych i ochrony wartości estetycznych Krajobrazowego. Czarnorzecko - Strzyżowski Park Krajobrazowy krajobrazu wokół Parku utworzono otulinę. został utworzony w 1993 r. na mocy rozporządzenia. Wojewody Park chroni i udostępnia dla turystyki, wypoczynku i nauki Krośnieńskiego Nr 15 z dnia 17 kwietnia 1993 r. w sprawie unikalną przyrodę, obejmuje tereny leżące na pograniczu Pogórza utworzenia Czarnorzecko - Strzyżowskiego Parku Strzyżowskiego i Dynowskiego. Najwyższe partie Pogórzy Krajobrazowego (Dz. Urz. Wojew. Krośnieńskiego Nr.8, poz. 56) wchodzące w skład parku porastają lasy bukowo-jodłowe, rozporządzenia Wojewody Rzeszowskiego Nr 11 z dnia 16 marca należące do regla dolnego - piętra charakterystycznego dla pasm 1993 r. w sprawie utworzenia Czarnorzecko - Strzyżowskiego beskidzkich. Charakterystycznym elementem krajobrazu parku Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Wojew. Rzeszowskiego Nr 3, jest mozaika pól uprawnych wynikająca z rolniczo-leśnego poz. 35) oraz rozporządzenia Wojewody Tarnowskiego Nr 6 charakteru parku i dużego rozdrobnienia gospodarstw. Park w sprawie utworzenia Czarnorzecko - Strzyżowskiego Parku posiada wiele cennych zabytków: kościołów i cerkwi, zespołów Krajobrazowego (Dz. Urz. Wojew. Tarnowskiego Nr 6, poz.47) dworskich, miejsc pamięci narodowej. Aktywną formą w celu ochrony i udostępniania dla turystyki, wypoczynku i nauki wypoczynku - połączonego z poznawaniem przyrody a także unikatowej przyrody, naturalnie wykształconych krajobrazów piękna krajobrazu parku, może być zwiedzanie ścieżek oraz wartości kulturowych fragmentów Pogórza Strzyżowskiego przyrodniczych, tras rowerowych czy szlaków turystycznych. i Dynowskiego. Park ma charakter rolniczo - leśny . Powierzchnia parku w gminie Jasienica Rosielna wynosi 1384 ha. Strefą ochronną parku stanowi Czarnorzecki Obszar W drzewostanach przeważa jodła , a następnie jodła i sosna. Chronionego Krajobrazu. Park ma charakter rolniczo - leśny. zwyczajna . Osobliwością jest występowanie piętra regla dolnego, Grunty leśne i rolne stanowią ogółem 94,2% powierzchni Parku, które jest typowe dla wyższych pasm karpackich. przy czym lasy zajmują 48,2% tej powierzchni. Charakterystycznym elementem jest szereg piaskowcowych wychodni skalnych malowniczo ukształtowanych przez erozję. Identyfikację i ocenę zagrożeń wewnętrznych Zasady gospodarowania na terenie Parku są określone w w/w i zewnętrznych oraz sposoby ich eliminacji i minimalizacja rozporządzeniach Wojewodów. przedstawia poniższa tabela.
TABELA 4.1 Zagrożenia oraz sposoby ich eliminacji
Lp. Identyfikacja zagrożeń Sposób eliminacji lub minimalizacji zagrożeń Uszkodzenia w ekosystemach spowodowane przez pieszych 1. Wykonanie zabezpieczeń przed niepożądaną penetracją turystyczną przy szlakach turystycznych Przyśpieszony odpływ płytkich wód gruntowych w Ograniczenie odpływu wód przez wykonanie zastawek na rowach 2. zmeliorowanych obszarach torfowisk melioracyjnych Zanieczyszczenie wód płynących w Parku Wprowadzenie programu monitoringu hydrologicznego i 3. z powodu wadliwie funkcjonujących oczyszczalni ścieków hydrochemicznego: poprawa sprawności oczyszczania w istniejących oraz turystów oczyszczalniach ścieków, budowa nowych oczyszczalni ścieków Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego poprzez Ograniczanie skutków wypału poprzez jego stopniowe oddalanie od 4. wypał węgla drzewnego granic Parku Niekorzystne zmiany w poszczególnych częściach ekosystemu leśnego (degradacja zbiorowisk roślinnych, Przebudowa drzewostanów poprzez wprowadzenie gatunków 5. przekształcanie gleb) wynikające z niedostosowania składu zgodnych z siedliskiem, rozluźnienie górnej warstwy drzew dla gatunkowego drzewostanów do siedliska (sztuczne poprawy warunków wzrostu i rozwoju młodych drzew drzewostany świerkowe) Negatywne oddziaływanie czynników atmosferycznych Regulacja zagęszczenia drzew w drzewostanach młodszych klas 6. (wiatr, śnieg) na przegęszczone sztuczne drzewostany wieku przeznaczone do przebudowy Usuwanie drzew zaatakowanych przez szkodliwe owady i grzyby, Zamieranie drzewostanów świerkowych powodowane przez 7. wykładanie pułapek na owady, korowanie ściętych drzew czynniki biotyczne (owady, grzyby pasożytnicze) opanowanych przez owady Uszkodzenia upraw leśnych i młodników przez jelenie i Grodzenie i naprawy ogrodzeń upraw leśnych i młodników, 8. sarny, zgryzanie pędów i pączków w uprawach leśnych, zabezpieczenia drzew pakułami i stosowanie środków zapachowych zdzieranie kory z pni drzew w młodnikach Brak ciągłości połączeń pomiędzy głównymi kompleksami Tworzenie korytarzy leśnych drogą dosadzania drzew na odcinkach, 9. leśnymi w których przewiduje się łączenie dużych kompleksów leśnych Zdeptywanie i zgryzanie przez owce wrażliwych 10. ekosystemów nieleśnych (szuwarów, ziołoroślin, torfowisk) Grodzenie cennych zespołów roślinnych barierkami drewnianymi położonych w sąsiedztwie pastwisk Spadek różnorodności gatunkowej w zbiorowiskach Regularne koszenie łąk na powierzchniach, które są tradycyjnie od lat 11. nieleśnych użytkowane Zanikanie korytarzy ekologicznych łączących poszczególne 12. Regularne koszenie, usuwanie krzewów, regulowany wypas powierzchnie nieleśne Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12275 - Poz. 2742
Degradacja torfowisk i zbiorowisk roślinnych ziołorośli i Odkrzaczanie, podnoszenie poziomu wód gruntowych poprzez 13. młak stosowanie zastawek, progów i ekranów foliowych Zamieranie cennych, starych okazów drzew na terenie Konserwacja starych drzew poprzez formowanie koron i usuwanie z 14. dawnych siedlisk ludzkich nich suchych gałęzi Odsłanianie śladów dawnej zabudowy poprzez usuwanie 15. Zacieranie się śladów dawnych terenów osadniczych niepożądanej roślinności Zanikanie dawnych sadów i grup zadrzewień owocowych, Nasadzenia drzew owocowych w strefie dawnych chałup, sadów, 16. zamieranie rodzimych odmian o charakterze typowo przeprowadzane wg historycznych map katastralnych górskim, odpornych na ostre warunki klimatyczne wypieranie półnaturalnych zbiorowisk roślinnych przez 17. Likwidacja lub ograniczenie populacji ekspansywnych gatunków gatunki ekspansywne Niszczenie stanowisk roślin wschodniokarpackich i Systematyczny nadzór zbiór nasion roślin zagrożonych i wysiewanie wysoko-górskich poprzez wydeptywanie otoczenia ich na uprawach pochodnych, regeneracja szaty roślinnej oraz 18. szlaków, niekontrolowane poszerzanie szlaków, zasilanie populacji lokalnych przez wprowadzenie wyhodowanych biwakowanie w miejscach niedozwolonych siewek, monitoring stanowisk Wzbogacenie bazy pokarmowej ptaków, ssaków oraz tworzenie Zanikanie drzew i krzewów wzbogacających bazę 23. siedlisk dla bezkręgowców przez nasadzenia drzew i krzewów pokarmowa dla ptaków, ssaków i niektórych bezkręgowców owocowych Wykonywanie zabezpieczeń ograniczających wychodzenie płazów na Wzrost śmiertelności dzikich zwierząt na ruchliwych 25. drogi, budowa przejść pod drogami, wystawianie znaków drogach ostrzegawczych przy drogach publicznych Nadzór nad ekosystemami potoków w miejscach szczególnie 26. Kłusownictwo w potokach górskich narażonych na kłusownictwo – tarliska
Ochrona Parku • unaturalnienie składu gatunkowego lasów przedplonowych (na gruntach porolnych) oraz innych Celem ochrony przyrody nieożywionej jest: sztucznych drzewostanów w kierunku naturalnego składu • zabezpieczenie wód płynących oraz stojących, poprawa gatunkowego, zgodnego z siedliskiem; czystości wód potoków; • spontaniczna renaturalizacja enklaw lasów • zabezpieczenie zasobów wodnych zretencjonowanych przedplonowych oraz drzewostanów sztucznych w pokrywach zwietrzelinowo-glebowych (obszary w kompleksie lasów naturalnych; źródliskowe, zabagnienia); • utrzymywanie wybranych polan w celu zachowania • zachowanie naturalnego biegu potoków wraz różnorodności biologicznej kompleksów leśnych; z elementami rzeźby fluwialnej występującymi w korytach • zachowanie naturalnej różnorodności biocenoz potoków potoków; górskich; • zachowanie charakterystycznych elementów rzeźby • zachowanie dużej różnorodności łęgów nadrzecznych górskiej i walorów krajobrazowych (skałki, rumowiska wraz z korytami rzek z charakterystycznymi dla nich skalne, usuwiska); populacjami zwierząt; • zachowanie cennych siedliskowo gleb o dużych walorach • podniesienia zwierciadła wód gruntowych ekologiczno-hydrologicznych (gruntowo-glejowych); w ekosystemach podmokłych zdegradowanych przez prace • zachowanie cennych krajobrazowo i przyrodniczo melioracyjne w latach poprzednich; torfowisk i zatorfień oligotroficznych, pełniących także • utrzymywanie utworzonych oczek wodnych w celu funkcję hydrologiczną; utrzymania biocenoz wód stojących; • zachowanie walorów krajobrazowych przełomowych • renaturalizacja siedlisk i odbudowa populacji zwierząt odcinków dolin rzecznych ukazujących przebieg związanych z siedliskami bagiennymi, bagienno-łakowymi naturalnych procesów erozyjnych; i bagienno-zaroślowymi; • zachowanie ścian nieczynnych kamieniołomów jako • ochrona spontanicznych procesów regeneracji cennych przykładów zmienności litologicznej utworów subalpejskich zbiorowisk połoninowych; fliszowych; • zabezpieczenie cennych zbiorowisk połoninowych przed • zachowanie naturalnych odsłonięć skał fliszowych negatywnym wpływem ruchu turystycznego; ukazujących wgłębną budowę geologiczną, • eliminacja wielkopowierzchniowych płatów • zabezpieczenie pokrywy glebowej w obrębie pieszych ekspansywnych roślin obcego pochodzenia. szlaków turystycznych. Celem ochrony gatunków roślin i siedlisk jest: Celem ochrony ekosystemów Parku jest: • zabezpieczenie siedlisk roślin wysokogórkich • zachowanie procesów przyrodniczych w ekosystemach i wschodniokarpackich niszczonych przez wzmożony ruch naturalnych; turystyczny wzdłuż partii grzbietowych połonin; • zachowanie leśnych ekosystemów o charakterze • przywrócenie naturalnego poziomu wód gruntowych pierwotnym i naturalnym; w obrębie siedlisk gatunków wilgociolubnych; • przywrócenie struktury i składu gatunkowego właściwych • zabezpieczenie małolicznych populacji roślin dla fitocenoz naturalnych w lasach częściowo zgodnych wysokogórskich, wschodniokarpackich i wilgociolubnych; z siedliskiem; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12276 - Poz. 2742
• wzmacnianie populacji torfowiskowych gatunków • zachowanie i uczytelnienie przebiegu historycznych „szczególnej troski” o dużym znaczeniu lokalnym granic: dawnych wsi, granicy rolno-leśnej, miedz, i regionalnym; dawnych dróg, poprzez oznaczenie w terenie. • nie wprowadzanie szlaków konnych w obszary ochrony ścisłej, właściwe planowanie turystyki pieszej oraz 4.1.1.1 Obszary o wysokich walorach przyrodniczych gospodarki wokół osad i na łąkach. i krajobrazowych – obszary chronionego krajobrazu
Celem ochrony gatunków zwierząt i ich siedlisk jest: Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu • zachowanie naturalnych ekosystemów puszczy karpackiej wraz z populacjami: dużych drapieżników, ssaków Czarnorzecki Obszar Chronionego Krajobrazu został kopytnych (żubr, jeleń, dzik, sarna) i drobnych ssaków utworzony w 1998 r. na mocy rozporządzenia Wojewody (pilchowate, owadożerne, nietoperze); Krośnieńskiego Nr 10 z dnia 2 lipca 1998 r. w sprawie utworzenia • utrzymywanie naturalnych relacji pomiędzy drapieżnikami obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa i ofiarami; krośnieńskiego (Dz. Urz. Województwa Krośnieńskiego Nr 17 • zachowanie fauny dużych i średnich dziuplaków poz. 22). występujących w starszych fragmentach drzewostanów Obszar ten wchodzi w skład spójnego ekologicznie systemu buczyny karpackiej; obszarów chronionych i umożliwia ochronę całego bogactwa • opieka nad populacjami dużych ptaków drapieżnych i sów, naturalnego w jego pełnej różnorodności biologicznej. Dla ze szczególnym uwzględnieniem gatunków ginących zachowania wysokich walorów krajobrazowych oraz celem i zagrożonych (orzeł przedni, orlik krzykliwy, orlik zapewnienia względnej równowagi ekologicznej systemów grubodzioby, trzmielojad, gadożer, puchacz, puszczyk przyrodniczych w w/w rozporządzeniu określono zasady uralski, sóweczka, włochatka); gospodarowania na terenie obszaru chronionego krajobrazu. • utrzymywanie populacji płazów (kumak górski, traszka karpacka, traszka górska, rzekotka drzewna) oraz rzadkich TABELA 4.2 Powierzchnia Czarnorzeckiego Obszar gatunków ptaków (derkacz, świergotek łąkowy, Chronionego Krajobrazu kląskawka, błotniak łąkowy) występujących w siedliskach podmokłych; Gmina Powierzchnia • zachowanie fauny łęgów i potoków górskich, w tym Gminie Brzozów 2158 ha gatunków rzadkich i kluczowych (wydra, pluszcz, pstrąg Gminie Domaradz 401 ha potokowy); Gminie Haczów 2871 ha • utrzymywanie zgrupowań drzew i krzewów, których Gminie Jasienica Rosielna 1646 ha owoce wzbogacają bazę pokarmową zwierząt; Łącznie: 7076 ha • kształtowanie leśnych korytarzy mających na celu umożliwienie swobodnej migracji zwierząt pomiędzy izolowanymi kompleksami leśnymi; 4.1.2 Rezerwaty przyrody.
Celem ochrony siedlisk przyrodniczych jest: Rezerwaty przyrody są drugą, co do rangi, formą ochrony • zachowanie kwaśnych buczyn, żyznych buczyn; przyrody. Są to obszary obejmujące zachowane w stanie • zachowanie górskich jaworzyn ziołoroślowych; naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, określone gatunki • zachowanie jaworzyn górskich na stokach i zboczach; roślin i zwierząt, elementy przyrody nieożywionej mające wartość ze względów naukowych, przyrodniczych i kulturowych; bądź • zachowanie lasów łęgowych i nadrzecznych zarośli elementy krajobrazowe. Podstawowym celem ich istnienia jest wierzbowych; stworzenie szans przetrwania świata roślin i zwierząt poprzez • zachowanie pionierskiej roślinności na kamieńcach ochronę różnorodności biocenoz oraz zawartego w nich materiału górskich potoków; genetycznego. • zachowanie górskich ziołorośli nadpotokowych; • zachowanie wysokogórskich borówczysk bażenowych; Rezerwat „Rezerwat Kretówki” • zachowanie wysokogórskich muraw połoninowych z kostrzewą niską; 1. Podstawa prawna uznania za rezerwat przyrody: • zachowanie gołoborzy krzemianowych; Zarządzenie ML i PD z dnia 5 maja 1959 r. (M. P. Nr 51, • utrzymanie łąk górskich poprzez ekstensywne poz. 245 z 1959 L, zm. M. P. Nr 89, poz. 402 z 1960 r.). użytkowanie; • zachowanie podmokłych łąk eutroficznych. 2. Forma ochrony: Częściowa. Celem ochrony krajobrazów jest: • ochrona krajobrazu naturalnego w obszarze ochrony 3. Typy i podtypy rezerwatu: ścisłej; Wg głównego przedmiotu ochrony: rezerwat florystyczny, • eksponowanie wybranych atrakcji widokowych poprzez a wg głównego środowiska chronionego: rezerwat lasów odsłonięcie przedpola; i borów w podtypie lasów górskich i podgórskich. • kształtowanie architektury obiektów kubaturowych, 4. Powierzchnia: poprzez nawiązanie do tradycji regionalnej. Powierzchnia ogólna - 95,91 ha, w tym na terenie L.P. - 95,91 ha Celem ochrony wartości kulturowych jest: • zachowanie i konserwacja śladów nieistniejących wsi: 5. Położenie: zabudowy i rozłogów dawnych pól; Gmina: Haczów, Jasienica Rosielna Miejscowość: Jabłonica, Orzechówka.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12277 - Poz. 2742
6. Przedmiot ochrony: W stosunku do drzew pomnikowych wprowadzono Stanowisko cisa pospolitego w formie drzewiastej następujące zakazy i ograniczenia: (ok. 410 szt.). • Wycinania, niszczenia lub uszkadzania drzew, 7. Cel ochrony: • Pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania kory, drzewa, Zachowanie naturalnego stanowiska cisa pospolitego. liści oraz nasion, • Wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów, 8. Chronione środowiska przyrodnicze: nieczystości oraz innego zanieczyszczania ich najbliższego Lasy - 95,91 ha. otoczenia, • Umieszczania na drzewach tablic, znaków, ogłoszeń 9. Opis warunków Przyrodniczych: i napisów za wyjątkiem tych, które związane są z ich Cis pospolity występuje w zbiorowisku buczyny ochroną, karpackiej o różnym stopniu zachowania. W runie • Dokonywania w obrębie systemu korzeniowego robót zbiorowiska stwierdzono również inne gatunki chronione. ziemnych oraz innych robót związanych Cis występuje przeważnie w formie drzewiastej osiągając z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń niekiedy znaczne wymiary. technicznych w sposób szkodzący, • Wznoszenia budowli w zasięgu korzeni i korony, 10. Najważniejsze osobliwości: • Niszczenia gleby lub zmiany sposobu jej użytkowania, Cis pospolity, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity • Ustawiania obiektów nietrwale związanych z gruntem
i składowania przedmiotów w obrębie pionowego rzutu 4.1.3. Indywidualne formy ochrony przyrody. korony,
• Palenia ognisk w odległości mniejszej niż 30 m od pnia, 4.1.3.1 Pomniki przyrody • Ruchu pojazdów w obrębie systemu korzeniowego, poza Są to pojedyncze obiekty przyrodnicze lub ich zespoły miejscami do tego przeznaczonymi, odznaczające się szczególnymi wartościami naukowymi, • Nacinania drzew, rycie napisów i innych znaków, kulturowymi, historyczno-pamiątkowymi lub krajobrazowymi. D Wchodzenia na drzewa, Pomnikami przyrody są sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa • Podkopywania drzew, i krzewy, aleje drzew, stanowiska rzadkich roślin i zwierząt • Niszczenia tablic urzędowych. chronionych, głazy, skałki, itp. Na terenie gminy znajduje się podworski park krajobrazowy o pow. 14 ha wpisany do rejestru W stosunku do obszarów objętych prawną ochroną należy zabytków w którym zlokalizowane są liczne pomniki przyrody. stosować nakazy i zakazy zawarte w aktach prawnych je Rodzaje pomników przyrody i ich położenie na terenie gminy powołujących. W aktualnym studium przyjęto następujące przedstawiono poniżej: kierunki działań: • lipa - obwód pnia 450 cm, wys. drzewa 25 m, wiek około • zachowanie terenów otwartych o wysokich walorach 350 lat, rosnąca w miejscowości Blizne, własność Parafia krajobrazowych; Rzymsko - Katolicka, • utrzymanie terenów chronionych oraz w miarę potrzeb • 9 dębów - rosnących w miejscowości Jasienica Rosielna, dążenia do objęcia ochroną prawną jak największej ilości obwody pni od 275 - 360 cm, wysokość od 17 - 21 m, obiektów, bądź obszarów o najwyższych walorach wiek około 250 lat, przyrodniczych; • 5 dębów - rosnących w miejscowości Jasienica Rosielna, • porządkowanie działalności przestrzennej na w/w obwody pni: 435cm, 350 cm, obszarach. • 320 cm, 290 cm, 330 cm, wysokość 18 m, 22 m, 25 m, 18 m, 20 m, wiek od 250 do 400 lat, własność: mienie 4.1.4. 0bszary systemu ekologicznego gminy, • sosna wejmutka - rosnąca w miejscowości Jasienica Obszary leśne wyłączone ze zmiany sposobu użytkowania. Rosielna, obwód pnia 440 cm, wysokość 25 m, własność Lasy istniejące na terenie Gminy Jasienica Rosielna w większości mienie gminy, cechują charakterystyczne walory lasu wyżynnego świeżego. • lipa - rosnąca w miejscowości Jasienica Rosielna, obwód Większe powierzchnie leśne zachowały się jeszcze we wsiach pnia 386 cm, wysokość 25 m, wiek około 300 lat, Wola Jasienicka i Orzechówka. Lesistość gminy wynosi 28%, co własność mienie gminy, odpowiada średniej krajowej. Nadmierne wylesienie obszaru uwidacznia się silnym zagrożeniem erozją oraz występowaniem • dąb szypułkowy - rosnący w miejscowości Jasienica osuwisk. Istniejące lasy, zwłaszcza w obszarach objętych ochroną Rosielna nad rzeką Rosielną, obwód pnia 400 cm, wymuszają odpowiedni sposób gospodarowania nimi, zgodnie wysokość 26 m, wiek około 350 lat, własność mienie z obowiązującymi przepisami. Gospodarka leśna powinna być gminne, koordynowana przez odpowiednie służby leśne działające na • dąb szypułkowy - obwód pnia 430 cm, wys. drzewa 20 m, terenie gminy. wiek około 250 lat, rosnący w miejscowości Blizne,
własność Parafia Rzymsko - Katolicka, Obszary rolne z dopuszczeniem zalesień.
• dąb szypułkowy - obwód pnia 410 cm, wys. drzewa 22 m, Analiza przydatności terenów pod względem: ukształtowania wiek około 450 lat, rosnący w miejscowości Blizne obok terenu i jego spadku, warunków klimatycznych i okresu budynku kościelnego, własność Parafia Rzymsko - wegetacji; niedostępności terenu i bliskości lasu istniejącego, klas Katolicka, bonitacyjnych gruntu; wykazała możliwość występowania • lipy drobnolistne - rosnące w miejscowości Blizne na obszarów rolnych, których przydatność dla rolnictwa jest cmentarzu, obwody: 310 cm, 430 cm, 460 cm, 510 cm, znikoma. Stąd też określono obszary potencjalnych zalesień, wysokość: 17 m, 19 m, 18 m, 19 m, wiek około 300 - 450 dopuszczając zmianę dotychczasowego użytkowania. Zakłada się, lat, własność Parafii Rzymsko - Katolickiej.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12278 - Poz. 2742
że będą to tereny bez prawa zabudowy (za wyjątkiem ujęć wody które wynikałyby z uprawiania turystyki na terenie Parku i innych budowli służących gospodarce leśnej). Krajobrazowego. Konieczny jest jednak stały monitoring i ewentualne przeciwdziałanie niekorzystnym tendencjom. Pewne Obszary otwarte pozostawione w użytkowaniu rolniczym potencjalne zagrożenie stanowi synantropizacja zbiorowisk specjalnie chronione. roślinnych. Są to obszary występowania gleb toniowych i murszowych, specjalnie chronionych - bez prawa zabudowy. Na obszarze Właściwy podział na strefy o różnym reżimie ochrony gminy Jasienica Rosielna występuje jeden taki obszar i zainwestowania turystycznego powinien jednak w pewnym o powierzchni około 11 ha. Znajduje się on w miejscowości stopniu uchronić cenniejsze stanowiska roślin chronionych. Orzechówka, na południe od drogi powiatowej nr 19305 relacji: • Potencjalne zagrożenia dla stanowisk roślin rzadkich Brzezianka - Orzechówka - Stara Wieś. i chronionych mogą być spowodowane: masową turystyką, wydeptywaniem, bezpośrednim świadomym lub nie 4.1.5. Wskazania do ochrony flory. niszczeniem roślin- w tym chronionych, synantropizacją szaty roślinnej - ustępowaniem rodzimych gatunków Przekształcenia we florze spowodowane są głównie • inwestycjami budowlanymi (zmniejszenie powierzchni zmianami warunków siedliskowych i antropopresją. Większość życia roślin, zmianą warunków wodnych, niszczeniem zmian siedliskowych wynika z ogólnopolskich tendencji stanowisk roślin chronionych - zagrożone są głównie rozwojowych, zmian globalnych lub dawnych i obowiązujących doliny rzek poprzez lokalizowanie, często niezgodnie przepisów prawnych. z planem domów mieszkalnych, wypoczynkowych, pól biwakowych, zabudowań letniskowych). Gmina ma charakter leśny, a grunty w przewadze są • wzrastającą komunikacją samochodową powodującą w posiadaniu Skarbu Państwa w zarządzie Regionalnej Dyrekcji zanieczyszczenie gleby, powietrza i pośrednio wody m.in. Lasów Państwowych lub Agencja Nieruchomości Rolnych. w pobliżu obiektów wypoczynkowych, gastronomicznych Obecna ustawa o lasach państwowych i gospodarka leśna i parkingów przy drodze karpackiej. zmierzają w kierunku poszanowania praw ekologii. Nie • zanieczyszczeniem wód (należy wprowadzić bezwzględny przewiduje się zagrożeń ze strony działalności gospodarczej nakaz oczyszczania ścieków dla istniejących prowadzonej przez lasy państwowe. Na terenach w posiadaniu i projektowanych inwestycji) prywatnych właścicieli istnieje realne zagrożenie w nadmiernym • nadmiernymi odstrzałami gatunków zwierząt pozyskiwaniu zasobów odnawialnych. Stan własności gruntów roślinożernych czego skutkiem jest zarastanie polan, łąk, ciągle ulega zmianie m.in. w związku ze zbywaniem gruntów pastwisk przez Agencję Nieruchomości Rolnych lub gminę. Dochody ze sprzedaży gruntów są często istotne w dochodach gminy.Za 4.2. Obszary ochrony wód najpilniejszy problem uważa się uregulowanie granicy rolno - leśnej. Obecnie na gruntach porolnych (prywatnych) znajdują się 4.2.1. Ochrona wód powierzchniowych często ponad 50 - letnie drzewostany (nie sklasyfikowane w kategorii lasów) mogą być zagrożone zrębem zupełnym. Celem ochrony wód powierzchniowych jest utrzymanie Formowanie granicy rolno - leśnej następuje w wyniku naturalnej lub poprawa jakości wód, tak aby wody osiągnęły co najmniej sukcesji olszy szarej. Ograniczenie ekspansji tego gatunku dobry stan ekologiczny i w zależności od potrzeb nadawały się do i przebudowa drzewostanu w kierunku zgodnym z siedliskiem jest zaopatrzenia ludności w wodę zdatną do spożycia, bytowania ryb istotnym zadaniem dla właściwych nadleśnictw. w warunkach naturalnych, rekreacji wodnej. • Ochrona wód polega na unikaniu, eliminacji Przeobrażenia warunków siedliskowych spowodowane i ograniczaniu zanieczyszczeń wód oraz zapobieganiu zostały: niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody • zmianą warunków wodnych - melioracje, zapory wodne, lub naturalnych poziomów zwierciadła wody. globalne obniżenie poziomu wody gruntowej - widocznym • Strefa ochrony bezpośredniej ujęcia. tego efektem jest obniżenie poziomu wód gruntowych • Teren wewnętrzny strefy ochrony pośredniej - w granicach w olsach, lasach łęgowych, wilgotnych grądach, tego terenu zabrania się wykonywania czynności podmokłych łąkach młakach powodujące uruchomienie powodujących zmniejszanie przydatności ujmowanej sukcesji w kierunku lasów świeżych, a co za tym idzie wody oraz ujęcia, a w szczególności: odprowadzania nie zmianę składu gatunkowego i osłabienie odporności oczyszczonych ścieków do wody i ziemi, rolniczego starodrzewi. wykorzystywania ścieków, stosowania niektórych • koszeniem lub zaprzestaniem koszenia łąk, środków ochrony roślin, mycia pojazdów, pojenia • wypasaniem lub zaprzestaniem wypasania pastwisk, polan, zwierząt, budowy nowych obiektów inwentarskich • wycinaniem drzewostanów lub zalesieniem (dotyczy i mieszkalnych i usługowych w odległości nie mniejszej obecnie głównie gruntów prywatnych i terenów niż 100 m od brzegów potoków w terenie nie przygotowywanych pod wyciągi narciarskie), posiadającym pełnej infrastruktury, lokalizowania ferm, zakładów przemysłowych, magazynów substancji • zanieczyszczeniami powietrza (w tym transgraniczne) ropopochodnych i innych substancji chemicznych oraz • zamieranie jodły, zakwaszenie gleby (ostatnie badania rurociągów do ich transportu, budowy stacji paliw, wskazują poprawę stanu sanitarnego lasów szpilkowych) budowy dróg publicznych bez oceny ich oddziaływania na • procesami naturalnej sukcesji i ekspansja olszy szarej, środowisko, parkingów, składowisk odpadów, nowych • zalesianiem gatunkami niezgodnymi z siedliskiem. cmentarzy, grzebowisk zwierząt, nowych urządzeń melioracyjnych bez odpowiednich uzgodnień, urządzania Niekorzystne przeobrażenia siedlisk powodują obniżenie nowych obiektów rekreacyjnych, intensywnej hodowli ryb odporności roślin na choroby wirusowe i szkodniki. W stanie oraz wydobywania żwiru i piasku. Ponadto wprowadza się istniejącym nie stwierdzono zagrożeń dla roślin specjalnej troski, nakazy, zapewnienia ochrony wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem poprzez budowę i eksploatację Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12279 - Poz. 2742
urządzeń służących tej ochronie, z tym, że wybór miejsca • ochrona czystości wód powierzchniowych i podziemnych i sposobu usuwania i oczyszczania ścieków powinien poprzez porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej; minimalizować negatywne oddziaływania na środowisko. • redukcja zanieczyszczeń w układzie zlewniowym; • W Gminie Jasienica Rosielna ochrona wód realizowana • budowa nowych zbiorników małej retencji: na potoku jest poprzez funkcjonowanie systemu kanalizacyjnego Gołaszowskim w Orzechówce, na potoku Rosielna w Woli i oczyszczalnia ścieków. Zadaniem w najbliższych latach Jasienickiej i na potoku Orzechowskim w Bliznem; dla samorządu będzie objęcie tym systemem wszystkich ustalenie kolejności realizacji wymienionych zbiorników gospodarstw i podmiotów działających na terenie gminy. i sposoby finansowania ich budowy; • wprowadzenie obowiązku maksymalnej ochrony terenów 4.2.2. Ochrona wód podziemnych i zieleni łęgowej, stanowiących obudowę biologiczną wód
Ochronę zasobów wód podziemnych prowadzi się przez płynących; ustanawianie stref ochronnych źródeł i ujęć wody. • dążenia do odtworzenia stawów rybnych w dolinie rzeki Przez strefę ochrony źródła wody i ujęcia wody rozumie się Stobnicy, w miejscowości Blizne. obszar poddany zakazom, nakazom i ograniczeniom w zakresie • dążenie do modernizacji stawu w Parku Gminnym użytkowania gruntów i korzystania z wody obejmujący ujecie w Jasienicy Rosielnej oraz jego zagospodarowanie wody, źródło wody lub jego część oraz grunty przylegające do 5. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA ujęcia i źródła wody (zasobów wód podziemnych). Strefę ochrony dzieli się na teren ochrony bezpośredniej lub ochrony pośredniej: 5.1. Zagrożenia jakości wód wewnętrzny i zewnętrzny. Osadnictwo, działalność rolnicza prowadzą do Teren ochrony bezpośredniej ujęcia wód podziemnych zaśmiecenia środowiska oraz do zanieczyszczenia wód obejmuje grunty, na których jest usytuowane ujęcie wody oraz powierzchniowych i podziemnych ściekami, rozkładającymi się otaczający je pas gruntu licząc od zarysu budowli i urządzeń śmieciami oraz nieumiejętnie używanymi nawozami i środkami służących do poboru wody. ochrony roślin. Przy studniach wierconych pas ten powinien wynosić 8-10 m, Proces zwiększania zrzutów zanieczyszczeń zbiega się w czasie przy studniach kopanych od 10-15 m, przy studniach zbiorczych z procesem zmniejszania przepływów prowadząc do znacznego poziomych systemów drenażowych od 10-15 m, a przy ujęciach pogorszenia jakości wód. naturalnego wypływu wód podziemnych od 15 do 20 m. Na Wysypiska śmieci lokalizowane najczęściej w korytach rzek lub terenie ochrony bezpośredniej należy zapewnić: w lasach stanowią ponadto element znacznie obniżający wartości odprowadzenie wód opadowych w taki sposób, aby nie estetyczne krajobrazu. mogły one przedostać się do urządzeń służących do W dolinach poważnym zagrożeniem czystości wód są ścieki poboru wody i zasobów wód podziemnych, komunalne, nieumiejętnie stosowane nawozy sztuczne i środki zagospodarowanie terenu zielenią, ochrony roślin, eksploatacja surowców mineralnych. szczelne odprowadzanie poza granicę strefy ochronnej, Zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych należy ścieków z urządzeń sanitarnych przeznaczonych do użytku rozpatrywać w dwóch odrębnych kategoriach - w zlewni rzeki osób obsługujących zakłady wodociągowe, Stobnica i jego dopływów. ograniczenie do niezbędnych potrzeb osób nie W zlewni rzeki Stobnica występują zanieczyszczenia zatrudnionych stale przy urządzeniach służących, do o charakterze przemysłowym i bytowo- gospodarczym. Jednakże poboru wody. na jakość jej wód na odcinku gminy Jasienica Rosielna Teren strefy ochronnej bezpośredniej winien być decydujący wpływ mają nie oczyszczone ścieki bytowe z terenów ogrodzony i oznakowany. zurbanizowanych gminy. Zlewnia ma charakter rolniczy. Oprócz Na terenach ochrony bezpośredniej mogą być zabronione mleczarni brak jest tutaj rozwiniętego przemysłu, funkcjonują roboty i czynności powodujące zmniejszenie przydatności natomiast niewielkie gospodarstwa rolne, których działalność ujmowanej wody lub wydajności ujęcia. koncentruje się na hodowli bydła oraz na uprawie zbóż.
Teren strefy ochrony pośredniej wewnętrzny obejmuje Zagrożenia jakości wód podziemnych dotyczą przede obszar wyznaczony 30 dniowym czasem przepływu wody wszystkim Głównego Zbiornika Wód Podziemnych, który jest w warstwie wodonośnej do ujęcia, a teren zewnętrzny płytki w obrębie utworów czwartorzędowych i słabo lub zupełnie obejmuje obszar wyznaczony 25 letnim czasem wymiany nie izolowany od powierzchni. Potencjalnym zagrożeniem dla wody w warstwie wodonośnej. Stąd na właścicielach jakości wód płytkiego krążenia mogą być: gruntów położonych na terenie ochrony pośredniej może • ścieki (surowe lub niedostatecznie oczyszczone) być nałożony obowiązek zlikwidowania nieczynnych wprowadzane do gleby i wody, studni i ognisk zanieczyszczeń, oraz stosowania • „dzikie wysypiska” odpadów; określonych upraw rolnych i leśnych. • stacje paliw, magazyny produktów ropopochodnych oraz Celem ochrony wód podziemnych należy na bieżąco innych substancji chemicznych nie posiadające kontrolować szczelność zbiorników bezodpływowych na wymaganych zabezpieczeń; ścieki, szczelność przewodów kanalizacyjnych i obiektów szlaki komunikacyjne: drogi, parkingi i place postojowe oczyszczalni ścieków, oraz szczelność zbiorników na • gnojowicę oraz nawóz naturalny, a także szczelne podłoże samochodów; magazynów ze środkami ochrony roślin i nawozami • fermy zwierząt; sztucznymi. Szczególnej kontroli wymagają zbiorniki • intensywne nawożenie i stosowanie środków ochrony i przewody stacji paliwowych. roślin, rolnicze wykorzystywanie ścieków; • cmentarze. 4.2.3. Działania w zakresie gospodarki wodnej 5.2. Odpady Najważniejsze kierunki działań w zakresie gospodarki Zagadnienia dotyczące stanu i prognozy gospodarki wodnej to zakładanie ciągów ekologicznych w dolinach rzek odpadami analizowane są w tomie II Programu „Plan gospodarki i potoków; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12280 - Poz. 2742 odpadami dla Gminy Jasienica Rosielna”. Za najpilniejsze zadanie na wprowadzanie substancji do powietrza (zakłady te mają w tym zakresie należy uznać budowę i wdrożenie systemu obowiązek dokonać zgłoszenia eksploatacji instalacji powodującej segregacji odpadów i rozwiązanie kwestii odpadów azbestowych. emisję do powietrza). Z szacunkowych danych wynika, że ogromna większość instalacji ciepłowniczych (ok. 95%) 5.3. Hałas opalanych jest węglem i drewnem,. Tylko jednostki sektora użyteczności publicznej i mieszkalnictwa jako źródło energii Hałas jest specyficznym czynnikiem zanieczyszczającym cieplnej stosuje paliwo gazowe lub olejowe. Przyczyną takiego środowisko. Charakteryzuje się dużą ilością źródeł stanu rzeczy jest niski stopień zgazyfikowania terenu gminy oraz i powszechnością występowania. wysoka cena gazu. Wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii jest zjawiskiem marginalnym. Oprócz racjonalnego Głównymi źródłami hałasu jest: wykorzystania paliw energetycznych należy też wspomnieć • ruch transportowy (hałas komunikacyjny), o emisji zanieczyszczeń do powietrza przy corocznym wypalaniu • działalność przemysłowa (hałas przemysłowy), traw, paleniu słomy i siana. • aktywność rekreacyjno-wypoczynkowa (hałas komunalny Ciągi komunikacyjne – imprezy na wolnym powietrzu, dyskoteki, nocne kluby). Biorąc pod uwagę turystyczny charakter gminy – hałas Drugim zasadniczym czynnikiem generującym poziom przemysłowy nie stanowi większego zagrożenia. Potencjalne stanu jakości powietrza jest ruch samochodowy. Wielkość emisji zagrożenie mogą stanowić zlokalizowane na terenie gminy tartaki do powietrza spowodowanej ruchem samochodowym zależy od oraz drgania przenoszone przez grunt od transportu drogowego natężenia i organizacji ruchu samochodowego oraz stanu brak jednak jakichkolwiek badań , potwierdzających te obawy. technicznego pojazdów i dróg. Substancje wprowadzane do powietrza przez ruch samochodowy to: tlenek węgla, tlenki azotu, 5.4. Powietrze węglowodory, sadza, pyły zawierające metale ciężkie, m.in. ołów, oraz pyły gumowe (emisja na wskutek tarcia opon o nawierzchnię Zgodnie z art. 85 ustawy Prawo ochrony środowiska [1] drogi). ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego Obowiązek uzyskania pozwoleń emisyjnych nie dotyczy również jakości, określanej za pomocą poziomów substancji w powietrzu, zarządców dróg, mimo że emisja substancji generowana przez definiowanych jako stężenia tych substancji w powietrzu ruch transportowy (przede wszystkich ruch tranzytowy pojazdów odniesione do ustalonego czasu lub opad substancji w odniesieniu ciężkich) ma istotny udział w wielkości globalnej emisji. do ustalonego czasu i powierzchni. Jak najlepszą jakość powietrza Na terenie gminy główną arterię komunikacyjną stanowią drogi: mają zapewnić działania na rzecz utrzymania poziomów ⇒ droga krajowa Nr 9 Radom - Barwinek jako droga substancji w powietrzu poniżej poziomów dopuszczalnych lub co międzynarodowa E - 371, która przebiega przez gminę najmniej na tych poziomach, bądź też zmniejszenia ich co Jasienica Rosielna na długości 5,6 km: sołectwo Jasienica najmniej do dopuszczalnych, gdy są one przekroczone. Rosielna – 5,3 km, sołectwo Orzechówka – 0,3 km. Droga Decydujący wpływ na jakość powietrza na obszarach ta w programie krajowym planowana jest do przebudowy zurbanizowanych mają emisje z pojazdów samochodowych oraz na drogę ekspresową relacji Piotrków Trybunalski - z komunalnych i przemysłowych źródeł stacjonarnych, w tym Rzeszów - Barwinek - granica państwa - Słowacja. głównie zakładów energetycznych oraz sieciowych i lokalnych Z wstępnych prognoz Generalnej Dyrekcji Dróg źródeł ciepła. Krajowych i Autostrad, Oddziału w Rzeszowie wynika, że odcinek drogi ekspresowej S-19 na odcinku Domaradz – Energetyczne spalanie paliw Iskrzynia będzie realizowany w latach 2009 – 2014. ⇒ droga wojewódzka Nr 886 - Domaradz - Sanok, która na Największy wpływ na stan powietrza wywiera dł. 5,9 km przebiega przez sołectwo Blizne. energetyczne spalanie paliw. Można tu wyodrębnić emitory wysokie, oddziaływujące w większych odległościach (głównie W 2002 roku przeprowadzone zostały przez Wojewódzki z obiektów przemysłowych) oraz emitory niskie – mające wpływ Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie badania na bezpośrednie sąsiedztwo (małe zakłady, lokalne kotłownie) monitoringowe powietrza atmosferycznego, według nowych oraz indywidualne systemy grzewcze mieszkańców. Energetyczne przepisów prawa obowiązujących w Polsce, dostosowanych do spalanie paliw jest źródłem emisji podstawowej: dwutlenku siarki, wymogów Unii Europejskiej. Ocena wykonana została dla dwutlenku azotu i pyłu. Stężenia tych substancji w powietrzu poszczególnych stref województwa z uwzględnieniem 4 grup wykazują zmienność w ciągu roku – rosną w sezonie grzewczym kryteriów ustanowionych ze względu na: ochronę zdrowia ludzi, i maleją latem. Z danych ogólnokrajowych wynika, że poziom ochronę roślin, obszar ochrony uzdrowiskowej i teren parku stężeń substancji podstawowych wprowadzanych do powietrza narodowego. Na terenie powiatu brzozowskiego oceny tej wykazuje tendencję spadkową. Wiąże się to przede wszystkim ze dokonano w oparciu o dwa kryteria: pod kątem ochrony zdrowia zmianą nośników energii. (dla wskaźników: pył zawieszony) oraz dla obszaru ochrony Oprócz emisji pochodzącej z racjonalnego wykorzystania paliw uzdrowiskowej (dla wskaźników: dwutlenek siarki, dwutlenek energetycznych należy też wspomnieć o emisji zanieczyszczeń do azotu, pył zawieszony). powietrza przy corocznym wypalaniu traw, paleniu słomy i siana. Głównym celem oceny jakości powietrza było uzyskanie Główne źródła emisji substancji do powietrza pochodzących informacji o stężeniach substancji na obszarach poszczególnych z procesów spalania paliw, na terenie gminy, stanowią zakłady stref w zakresie umożliwiającym dokonanie ich kwalifikacji produkcyjne oraz kotłownie zarówno zakładowe jak w oparciu o przyjęte kryteria: i przydomowe. Wielkość emisji zależy od ilości i jakości • dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu, używanego paliwa, wyposażenia w urządzenia oczyszczające • poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines gazy odlotowe oraz skuteczności działania tych urządzeń. tolerancji. Głównym problemem, występującym zarówno na terenach gminy, jest tzw. „niska emisja”, związana ze stosowaniem paliw o gorszej Obszary uciążliwości zapachowej jakości w paleniskach domowych oraz z działalnością małych Odory do chwili obecnej nie są w Polsce normowane, co zakładów, nie podlegających obowiązkowi posiadania pozwolenia nie znaczy, że możemy je pominąć. Dodatkowo samo odczucie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12281 - Poz. 2742 siły i klasyfikacja zapachów na przyjemne i nie przyjemne, czy badanych ze względu na wielkość skażeń należą metale ciężkie odrażające jest bardzo subiektywna. Zdolność rozpoznawania oraz związki siarki /substancje te wymienione są na liście trucizn, przez człowieka niektórych lotnych substancji w otoczeniu jest którą opracowała Komisja Toksykologii Środowiska PAN, a na cechą bardzo zindywidualizowaną. Dokładne określenie czele tej listy znajduje się dwutlenek siarki, z kolei 6 i 7 miejsce odległości oddziaływania zapachów jest niemożliwe, gdyż jest zajmuje ołów i kadm. W ocenie stopnia zanieczyszczenia gleb ono bardzo zmienne uzależnione od wielu czynników, w tym od przez metale ciężkie punktami odniesienia są liczby graniczne, pogody. Zasięg i oddziaływanie odorów uzależnione jest od ustalone w oparciu o stopień szkodliwości poszczególnych samego źródła, jego rodzaju i wielkości oraz od warunków pierwiastków oraz właściwości gleb. W zakresie liczb atmosferycznych, a przede wszystkim od siły i kierunku wiatru granicznych brak jest dotychczas jednolitych kryteriów ocen. oraz opadów atmosferycznych. Najbardziej bezpośrednią miarą Różni autorzy proponują różne zakresy wartości dla stężeń metali wielkości emisji substancji zapachowo uciążliwych, są opinie ciężkich w glebach, które nie są całkowicie ze sobą zgodne. ludności narażonej na ten rodzaj uciążliwości. Zasadne jest więc Zawartość metali ciężkich w glebach na terenie gminy Jasienica uwzględnienie tej problematyki w planach zagospodarowania Rosielna mieściły się w zakresach określonych jako normalne, przestrzennego. Dla potrzeb planistycznych winny być naturalne charakterystyczne dla fliszu karpackiego z którego opracowane zasady lokalizacji zakładów i przedsięwzięć powstały. Gleba obok wody i powietrza jest jednym mogących stanowić potencjalne źródło odorów, np. fermy drobiu, z ważniejszych elementów środowiska przyrodniczego. Stanowi świń, kompostownie, oczyszczalnie ścieków, piekarnie, itp. utwór powierzchniowej części skorupy ziemskiej, powstały Tereny te powinny być lokalizowane w znacznej odległości od w wyniku wielu nakładających się czynników wietrzeniowych, zabudowy mieszkaniowej oraz od strony zawietrznej, w stosunku w tym również biologicznych. Akumulowana jest w niej znaczna do jej zabudowy, przy uwzględnieniu najczęściej występujących część migrujących pierwiastków, powstających zarówno kierunków wiatru. Ponadto, należałoby w decyzjach w wyniku naturalnych procesów geologicznych, jak też administracyjnych dotyczących lokalizacji, pozwolenia na wprowadzanych do środowiska na skutek działalności człowieka. budowę i pozwolenia na użytkowanie takich przedsięwzięć, Nagromadzenie w glebie pierwiastków lub związków narzucać konieczność stosowania nowoczesnych technologii – chemicznych w stężeniach wyższych, w stosunku do jej zamkniętych, hermetycznych, dających największe naturalnego tła geochemicznego, stanowi zagrożenie dla zabezpieczenie przed ewentualną uciążliwością odorową. środowiska glebowego. Pod wpływem oddziaływania czynnika antropogenicznego obserwuje się zakwaszenie gleb oraz 5.5 Degradacja środowiska glebowego chemiczne zanieczyszczenie spowodowane nadmierną akumulacją niektórych pierwiastków, w skutek: opadania pyłów Tak jak w skali kraju, na obszarze Gminy Jasienica wyemitowanych do atmosfery, migrację wodną ze składowisk Rosielna, od kilkunastu lat zmniejsza się intensywność odpadów, stosowanie nawozów mineralnych, wykorzystywanie działalności rolniczej. Zmniejszenie dawek nawozów sztucznych i ścieków i odpadów do nawożenia gleb oraz różnego rodzaju środków ochrony roślin należy uznać za korzystne dla środowiska transportu. glebowego. Z drugiej strony wieloletnie odłogowanie ziemi W ostatnich latach nastąpił drastyczny spadek zużycia nawozów i zaprzestanie wapnowania skutkuje negatywnymi zmianami mineralnych. Wiele gleb uprawnych podlega procesom erozji w kulturze gleb uzyskanej poprzez intensywną uprawę, powoduje wodnej i wietrznej. Oceny stanu ekologicznego gleb użytków zmniejszenie retencji w glebie wód opadowych, umożliwia rolnych dokonuje Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa sukcesję roślinności drzewiastej i krzewiastej. Ponadto w Puławach w oparciu o badania Okręgowej Stacji Chemiczno- zaniedbania w utrzymaniu sprawności urządzeń melioracyjnych Rolniczej, w cyklach 5-letnich. Zakres badawczy obejmuje pobór zagraża ponownym zabagnieniem gruntów. Z powodu dużego w określonych miejscach próbek profili glebowych i oznaczenie nasilenia ruchu drogowego istnieje zagrożenie przekroczenia wskaźników: skład granulometryczny, % próchnicy, % CaCO3, zawartości w glebie metali ciężkich i konieczność ograniczenia pH, kwasowość hydrolityczna, kwasowość wymienna, zawartość rolniczego wykorzystania pasa ziemi przyległego do dróg przyswajalnych dla roślin form fosforu, potasu, magnezu i siarki wojewódzkich. Wiele negatywnych skutków powoduje wypalanie siarczanowej oraz zawartości azotu ogólnego, węgla suchych traw, zwłaszcza na pochyłościach terenu i w pobliżu organicznego, WWA, metali, przewodnictwa elektrycznego lasów. W tutejszych lasach znaczne i często niepowetowane straty i radioaktywności. Ze względu na brak uprzemysłowienia, teren w środowisku glebowym powoduje nadmierna eksploatacja, gminy nie należy do zagrożonych degradacją gleb. Nie został też prowadzona przy pomocy sprzętu mechanicznego. Ochrona gleb ujęty w sieci krajowego monitoringu. gminy Jasienica Rosielna wynika w znacznym stopniu z antropogenicznych przemian środowiska glebowego 5.5.1 Środowisko abiotyczne gleby w przeszłości jak i z obecnych jego zagrożeń. Zmiana stosunków wodnych, obniżenie lustra wody gruntowej Środowisko abiotyczne i gleby i zwiększenie odpływu wód wpływają na stosunki powietrzno - wodne występujących tu gleb. Obecnie niektóre tereny wymagają Na terenie gminy występują w formie pojedynczych opieki ze względu na zaburzony naturalny kierunek rozwoju obiektów lub niewielkich zgrupowań. Szczególnie wartościowe krajobrazu. formy rzeźby wymagają przede wszystkim zabezpieczenia przed Powierzchnie cenne hydrologicznie występują w postaci młak bezpośrednim niszczeniem w wyniku pozyskiwania surowców, i niewielkich zatorfień w rejonach źródliskowych potoków. budowy dróg, szlaków i obiektów kubaturowych oraz Występują również na większych powierzchniach tworząc szkodliwego oddziaływania nadmiernego ruchu turystycznego. podmokłe utwory glebowe. Obszary te winny być otoczone Bardzo ważna jest także dbałość o zachowanie naturalnego, szczególną opieką ze względu na zabezpieczenie zasobów nieskażonego krajobrazu w otoczeniu interesujących form rzeźby. wodnych. Należy wyeliminować wszystkie działania mogące Ochrona pokrywy glebowej wymaga bardziej różnorodnych zaburzać stosunki wodne. Wymiernymi i obiektywnymi zabiegów. wskaźnikami stanu środowiska są m.in. chemiczne deformacje Mając na uwadze fakt, iż gleby semihydrogeniczne gleb, dlatego też przedmiotem analiz były pierwiastki i hydrogeniczne w warunkach górskich stanowią naturalny o największym znaczeniu ze względu na udział w skażeniu gleb zbiornik retencyjny wód gruntowych obszary występowania tych lub ważne funkcje metaboliczne. Do pierwiastków najczęściej gleb należy otoczyć szczególną ochroną (najbliższe otoczenie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12282 - Poz. 2742
źródlisk). Należy również ograniczyć niszczenie pokrywy zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach glebowej przez procesy erozyjne spowodowane np. nadmiernym i zbiornikach wodnych, masowe występowanie ruchem turystycznym, bądź niewłaściwie prowadzoną gospodarką szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób rolną. zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.
Powierzchnie cenne hydrologicznie w strefach źródliskowych 5.6.2. Poważne awarie Powierzchnie cenne hydrologicznie występują w postaci młak i niewielkich zatorfień w rejonach źródliskowych rzek i potoków. • Wraz z upływem lat wzrasta wpływ substancji Występują również na większych powierzchniach tworząc chemicznych na środowisko, przy czym główne podmokłe utwory glebowe (semihydrogeniczne i hydrogeniczne). zagrożenia powodują trucizny pochodzące z działalności Obszary te winny być otoczone szczególną opieką ze względu na człowieka. Na niebezpieczeństwo oprócz ludzi narażone są zabezpieczenie zasobów wodnych. Należy wyeliminować także poszczególne komponenty środowiska wszystkie działania mogące zaburzyć stosunki wodne. przyrodniczego: woda, powietrze, gleba, rośliny i zwierzęta. Zanieczyszczenie gleby • Bezpieczeństwo ekologiczne to utrzymanie na pewnym Wymiernymi i obiektywnymi wskaźnikami stanu środowiska są poziomie różnorodności biologicznej, krajobrazowej, m.in. chemiczne deformacje gleb, dlatego też przedmiotem analiz zwiększenie skali rekultywacji obszarów zdewastowanych były pierwiastki o największym znaczeniu ze względu na udział i zdegradowanych oraz zapobieganie pogarszaniu się w skażeniu gleb lub ważne funkcje metaboliczne. jakości środowiska. Bezpieczeństwo zarówno chemiczne Do pierwiastków najczęściej badanych ze względu na wielkość jak i biologiczne odgrywa dużą rolę w realizacji celów skażeń należą metale ciężkie oraz związki siarki (substancje te w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego. wymienione są na liście trucizn, którą opracowała Komisja • Bezpieczeństwo chemiczne oznacza wprowadzenie Toksykologii Środowiska PAN, a na czele tej listy znajduje się kontroli zagrożeń dla środowiska związanych przede dwutlenek siarki, z kolei 6 i 7 miejsce zajmuje ołów i kadm). wszystkim z awariami przemysłowymi z udziałem W ocenie stopnia zanieczyszczenia gleb przez metale ciężkie niebezpiecznych substancji chemicznych i obejmuje punktami odniesienia są liczby graniczne, ustalone w oparciu kwestie: rozpoznania miejsc i charakteru potencjalnych o stopień szkodliwości poszczególnych pierwiastków oraz zagrożeń, opracowanie właściwych planów operacyjnych właściwości gleb. na wypadek awarii przemysłowych i transportowych oraz W zakresie liczb granicznych brak jest dotychczas jednolitych posiadanie sprawnego systemu ratowniczego. Obecnie kryteriów ocen. Różni autorzy proponują różne zakresy wartości środki chemiczne stosowane są powszechnie m. in. dla stężeń metali ciężkich w glebach, które nie są całkowicie ze W gospodarstwach domowych, w przemyśle, produkcji sobą zgodne. farmaceutyków. Na szeroką skalę stosowane są chemikalia Zawartości metali ciężkich w glebach na terenie gminy Jasienica w rolnictwie pod postacią pestycydów i nawozów Rosielna mieściły się w zakresach określonych jako normalne, sztucznych. W obrocie znajdują się olbrzymie ilości naturalne, charakterystyczne dla fliszu karpackiego z którego substancji chemicznych (tworzywa sztuczne, ubrania, powstały. żywność, materiały budowlane, farby, kosmetyki, środki piorące itp.), a corocznie trafia do obrotu wiele nowych 5.6. Poważne awarie i klęski żywiołowe związków chemicznych. Szkodliwość substancji dla człowieka i środowiska może powodować ich niewłaściwe 5.6.1. Informacje ogólne stosowanie, przechowywanie czy transport. • W związku z powyższym koniecznym stało się • Największym zagrożeniem dla środowiska mogą być opracowanie i wydanie w kraju odpowiednich przepisów sytuacje awaryjne, wypadki; katastrofy. Zgodnie z Ustawą prawnych, normujących proces i metody oceny z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej. (Dz. bezpieczeństwa, potencjalnych źródeł poważnych awarii, U. Nr 62, poz. 558) klęska żywiołowa to katastrofa stwarzających potencjalne poważne zagrożenie dla ludzi naturalna lub awaria techniczna, której skutki zagrażają i środowiska. Wymogi co do postępowania z substancjami życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich chemicznymi zostały określone w ustawie z dnia rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 690 z późn. zm.) Celem zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we niniejszej ustawy jest ochrona człowieka i środowiska współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz przed szkodliwym wpływem substancji i preparatów specjalistycznych służb i formacji działających pod chemicznych. jednolitym kierownictwem. Katastrofą naturalną lub • Wszystkie substancje i preparaty podlegają klasyfikacji awarią techniczną może być również zdarzenie wywołane pod względem stwarzanych przez nie zagrożeń dla działaniem terrorystycznym. zdrowia i życia człowieka i środowiska, określając przy • Poważna awaria to zdarzenie (w szczególności emisja, tym kategorię zagrożenia. pożar lub eksplozja powstała w trakcie procesu • Znaczące zmiany do polskiego prawa dotyczącego przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których substancji chemicznych i produktów wprowadziła także występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji) ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia Środowiska [1]. Wprowadzanie do środowiska życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania wytwarzanej, wykorzystywanej lub transportowanej takiego zagrożenia z opóźnieniem. substancji jest dopuszczalne wyłącznie w zakresie w jakim • Katastrofa naturalna to zdarzenie związane z działaniem jest to konieczne w związku z charakterem prowadzonej sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, działalności i jest to podstawowa zasada wymagana wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady powyższą ustawą. atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych • Ponadto przepisy zabraniają (z wyjątkiem przypadków temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, w nim określonych) wprowadzania do obrotu lub Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12283 - Poz. 2742
ponownego wykorzystania substancji stwarzających potencjalnych sprawców awarii, tj. obiekty zagrożenie dla środowiska, do których zaliczone zostały magazynowania i dystrybucji produktów ropopochodnych, PCB, azbest i dwutlenek tytanu (a także produkty i odpady a także transport drogowy substancji niebezpiecznych, zawierające ten związek). Wykorzystanie, niewłaściwe postępowanie z odpadami zawierającymi przemieszczanie i eliminowanie tych substancji jest substancje niebezpieczne. uwarunkowane szczególnymi środkami ostrożności. Przy • Najgroźniejsze są zanieczyszczenia wód podziemnych czym wykorzystywane substancje stwarzające szczególne i gleby substancjami ropopochodnymi z uwagi na skutki zagrożenie dla środowiska podlegają sukcesywnej zanieczyszczenia, zagrożenie dla ujęć wody oraz trudności eliminacji. z usuwaniem samego zanieczyszczenia. Zanieczyszczenie • Ze stosowaniem substancji i preparatów chemicznych w/w substancjami związane jest głównie z lokalizacją baz związany jest problem wystąpienia poważnych awarii. i stacji paliw oraz z nieprawidłowym ich transportem, Ustawa Prawo ochrony środowiska [1] zawiera magazynowaniem oraz dystrybucją. Z materiałów instrumenty prawne służące zapobieganiu toksycznych, a zarazem niebezpiecznych pożarowo i przeciwdziałaniu poważnym awariom, a także obowiązki i stosowanych na większą skalę należy wymienić: gaz zakładów i organów administracji związane z awarią propan-butan, oraz paliwa płynne (etylina, olej napędowy). przemysłową i współpracę międzynarodową w przypadku, Obecnie na terenie gminy zlokalizowane są 3 stacje paliw, gdy skutki awarii mogą mieć zasięg transgraniczny. wyposażone w podziemne zbiorniki do magazynowania • Na prowadzącym zakład zwiększonego ryzyka lub dużego paliw. W przypadku wystąpienia skażenia – strefa skażeń ryzyka wystąpienia awarii, spoczywają głównie obowiązki może objąć teren poza zakładem w zasięgu 200-300 m. związane z awariami przemysłowymi a także na organach Duże zagrożenie na terenie gminy stanowi instalacja Państwowej Straży Pożarnej i Wojewodzie. chłodnicza w OSM Jasienica Rosielna gdzie znajduje się ok. 700 kg amoniaku. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska [1] definiuje poważną • Na przebiegu ciągów komunikacyjnych mogą zaistnieć awarię jako „zdarzenie w szczególności emisję, pożar lub kolizje pojazdów połączone z uwolnieniem się ładunków eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, niebezpiecznych. Mogą one spowodować lokalne magazynowania lub transportu, w którym występuje jedna zniszczenie lub skażenie środowiska oraz zagrażać życiu lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzących do i zdrowiu ludzi, szczególnie na trenach zabudowanych. natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub Najwięcej zdarzeń związanych z nadzwyczajnym zdrowia ludzi lub środowiska, lub powstania takiego zagrożeniem środowiska powstaje podczas transportu zagrożenia z opóźnieniem”, czyli do poważnych awarii drogowego (wyciek substancji ropopochonych). Zdarzenia zaliczane są najczęściej zdarzenia, które są wynikiem te mają charakter lokalny i możliwe są do awarii w zakładach przemysłowych używających do zneutralizowania lub usunięcia. Zjawisko to jest o tyle procesów produkcji substancji i preparatów chemicznych, niepokojące, że w przypadku magazynowania, istnieje takich jak: środki toksyczne, łatwopalne, wybuchowe. możliwość przewidywania rozmiarów i miejsca Oprócz w/w sytuacji do poważnych awarii może dojść ewentualnego zdarzenia, natomiast w przypadku także w przypadku kolizji drogowej czy katastrofy transportu występują większe trudności.. W zależności od kolejowej. rodzaju i ilości przewożonych środków oraz panujących • Ustawodawstwo polskie, w zakresie wdrażania systemu warunków meteorologicznych zasięg oddziaływania przeciwdziałania poważnym awariom, wydało szereg zagrożenia może mieć od kilku do kilkunastu kilometrów. przepisów wykonawczych: Przez teren gminy przebiegają trasy samochodowe, na o Rozporządzenie Ministra Gospodarki dotyczące: raportów których dopuszczony jest przewóz materiałów o bezpieczeństwie, wewnętrznych planów operacyjno – niebezpiecznych: ratowniczych oraz zewnętrznych planów operacyjno – ⇒ droga krajowa Nr 9 Radom - Barwinek jako droga ratowniczych, międzynarodowa E - 371, która przebiega przez gminę o Rozporządzenie Ministra Gospodarki dotyczące: rodzajów Jasienica Rosielna na długości 5,6 km: sołectwo Jasienica i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie Rosielna – 5,3 km, sołectwo Orzechówka – 0,3 km. Droga się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu ta w programie krajowym planowana jest do przebudowy o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku na drogę ekspresową relacji Piotrków Trybunalski - wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, Rzeszów - Barwinek - granica państwa - Słowacja. o Rozporządzenie Ministra Środowiska dotyczące: zakresu Z wstępnych prognoz Generalnej Dyrekcji Dróg informacji wymaganych do podania do publicznej Krajowych i Autostrad, Oddziału w Rzeszowie wynika, że wiadomości, kryteriów poważnej awarii zakresu odcinek drogi ekspresowej S-19 na odcinku Domaradz – informacji w zgłoszeniu o poważnej awarii i terminu Iskrzynia będzie realizowany w latach 2009 – 2014. wykonania procedury zgłoszenia awarii oraz ⇒ droga wojewódzka Nr 886 - Domaradz - Sanok, która na szczegółowego zakresu informacji, wymaganych do dł. 5,9 km przebiega przez sołectwo Blizne. podania do publicznej wiadomości. • Na terenie gminy żaden z zakładów nie został 5.6.2.3 Zagrożenia pożarowe. zakwalifikowany jako zakład o dużym lub zwiększonym zagrożeniu wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Duże zagrożenie pożarowe stwarzają lasy, nieco mniejsze - • W związku z tym żaden z zakładów nie jest zobowiązany tereny rolnicze. do opracowania wewnętrznego planu operacyjno- W okresie wiosny oraz podczas suchej jesieni na tych obszarach ratunkowego w myśl art. 261 ustawy Prawo ochrony i w ich pobliżu występują pożary traw, poszycia leśnego, środowiska [1]. młodników oraz drzewostanów iglastych. Trudny teren górzysty
5.6.2.1 Skażenia chemiczno-ekologiczne. (różnice poziomów, słaba sieć dróg dojazdowych, niewielka ilość punktów czerpania wody) znacznie ograniczają możliwość o Źródłem wystąpienia zagrożenia dla środowiska prowadzenia szybkich i skutecznych działań ratowniczo- naturalnego na terenie gminy są obiekty zaliczone do gaśniczych. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12284 - Poz. 2742
Duże zagrożenie pożarowe na wsi stwarza zwarta zabudowa oraz - powołać Gminny Zespół Reagowania współpracujący niektóre zakłady pracy. z Wójtem i określić Główny Gminny Plan Reagowania Największe zagrożenie pożarowe stanowią stacje paliw, stacje z uwzględnieniem 3-ch etapów zagrożenia; tj. w obliczu LPG, magazyny i kontenery z butlami. klęski, w czasie jej trwania i po powodzi. Dla bezpieczeństwa ludzi i mienia w strefie zalewowej 5.6.2.4 Skażenie promieniotwórcze. dopuszcza się lokalizację obiektów i urządzeń służących ochronie przeciwpowodziowej, związanych z eksploatacją o Zagrożenie skażeniem promieniotwórczym istnieje ze (ujęcia) ochroną wód (oczyszczalnie ścieków), względu na możliwość awarii elektrowni jądrowych infrastrukturę techniczną, rekreacyjne zagospodarowanie państw sąsiednich i wykorzystanie (bez wznoszenia trwałych obiektów Ukraina: Równo, Chmielnicki, Czarnobyl; kubaturowych), wyznaczanie tras i urządzeń Czechy: Bohunice, Paks, Machowce, Dukovany; komunikacyjnych. Dopuszcza się ponadto rolnicze Niemcy: Kumel; wykorzystanie obszarów zalewowych, przy czym Litwa: Ignalina; preferowane lub zalecane jest użytkowanie tych terenów • oraz niekontrolowanego transportu substancji jako trwałych łąk i pastwisk. promieniotwórczych przez teren gminy. - wszelka działalność inwestycyjna, a także wprowadzanie zmian w funkcjonowaniu obszarów zalewowych, wymaga 5.6.3. Katastrofy naturalne każdorazowego uzgodnienia zamierzeń z odpowiednimi służbami gospodarki wodnej i ochrony środowiska, lub 5.6.3.1. Zagrożenie powodziowe uzyskania na etapie procedury lokalizacyjnej pozwolenia wodnoprawnego. Obiekty oraz roboty zmieniające W okresach intensywnych opadów atmosferycznych stosunki wodne wymagają ocen oddziaływania na istnieje zagrożenie wystąpienia lokalnych podtopień, środowisko, a działalność inwestycyjna pozwoleń miejscowości położonych nad rzekami i potokami, wywołane wodnoprawnych. Ponadto każdorazowo konieczna jest nadmiernymi opadami deszczu występującymi jako gwałtowne zgoda właściwego organu ds. gospodarki wodnej ulewy o bardzo dużym jednorazowym opadzie deszczu. i ochrony środowiska oraz Wojewódzkiego Komitetu Największe zagrożenie pod tym względem stwarzają rzeki. Ze Przeciwpowodziowego. Na terenach położonych w strefie względu na krótki czas formowania się fali powodziowej na zagrożenia zalaniem wielkimi wodami zabrania się m.in. rzekach, krótki czas trwania i gwałtowność wezbrań wody oraz lokalizowania cmentarzy, składowisk odpadów, brak obwałowań przyjmuje się zagospodarowania terenów zbiorników paliw, magazynów środków chemicznych, zagrożonych w taki sposób, by straty w przypadku powodzi były a w szczególności toksycznych oraz innych obiektów możliwie jak najmniejsze. Tereny zalewowe na terenie gminy to szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi. m.in: Oczyszczalnie powinny być projektowane ♦ w Bliznem – 360 ha, z uwzględnieniem zagrożenia zatopieniem, a wyloty ♦ w Jasienicy Rosielnej – 50 ha, ścieków zabezpieczone przed wodami cofkowymi w okresie wezbrań powodziowych, z możliwością Mając na uwadze w/w dane istnieje zasadność realizacji przepompowania ścieków do odbiorników. przedsięwzięć ograniczających skutki powodzi i prowadzenia profilaktyki powodziowej. W tym celu należy: 5.6.3.2 Osuwiska - przestrzegać rygorów planów przestrzennej zabudowy na terenach predysponowanych do zalewania, objąć tereny Osuwiska są na Podkarpaciu zjawiskiem bardzo częstym. zalewowe systemem kanalizacji i wodociągów w celu Zasięg ich oddziaływania jest bardzo ograniczony, nieraz do ograniczenia na wypadek powodzi skażenia środowiska kilkudziesięciu metrów kwadratowych. Często zagraża obiektom ściekami a także zapewni ludności dostawę wody budowlanym. Występują lokalnie i związane są najczęściej przydatnej do picia dla ludzi i zwierząt, z podcięciem skarp przez drogi lub budowę budynków, - objąć całą gminę a szczególnie tereny zagrożone a w ostatnich latach powodowane są przez płytkie wody stokowe zasięgiem słyszalności instalacji akustycznej ostrzegania i wycinanie lasów. Na obszarze gminy występują usuwiska na i alarmowania o zagrożeniach, w tym celu czynić starania obszarze ok. 50ha. o podłączenie lokalnych syren alarmowych do radiowego systemu alarmowania, 5.6.3.3. Huragany - uwzględnić w planach gospodarczych i w budżecie gminy środki na: Huragany, określane są jako wiatry wiejące z prędkością powyżej 35 m/s (12 w skali Beauforta), występują a) utrzymywanie drożności przepustów, rowów w województwie podkarpackim sporadycznie. Odmianą odwadniających itp., huraganów w Polsce są występujące sporadycznie trąby b) podwyższanie i uszczelnianie fundamentów budynków powietrzne o zasięgu oddziaływania kilkudziesięciu metrów i na znajdujących się na terenach zalewowych ponad długości do kilku kilometrów. Huragany według wieloletnich przewidywany poziom wody w czasie powodzi, obserwacji stacji synoptycznych mogą występować w całym c) wyposażenie i utrzymanie gminnego magazynu obszarze przygranicznym. p. powodziowego (zgodnie z art. 7 ust. l pkt 14, ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym tekst jedn. 5.6.3.4. Gradobicia Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.), d) wykupienie polis ubezpieczenia od strat spowodowanych Gradobicia, czyli intensywne opady gradu najczęściej przez powódź budowę zbiorników retencyjnych mogących w połączeniu z burzami, także występują sporadycznie powodując 2 przyjąć pierwszą falę powodziową skutki klęski żywiołowej na obszarach do 1 km . Zjawiska te w ostatnich latach nasilają się w okresie letnim. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12285 - Poz. 2742
5.6.3.5. Susze od częstotliwości ich pracy, ale przede wszystkim od wielkości wytwarzanej przez nie energii. Cały teren kraju ulega stopniowemu przesuszaniu poprzez zmniejszanie naturalnej retencyjności zlewni oraz obniżaniu się W związku z powyższym, z punktu widzenia ochrony poziomów zwierciadeł wód podziemnych oraz zmian klimatu. To środowiska, istotne znaczenie mają następujące obiekty: zagrożenie w gminie Jasienica Rosielna nie jest tak istotne jak dla - linie i stacje elektroenergetyczne o napięciu innych rejonów Polski. znamionowym równym 110 kV lub wyższym; - obiekty radionadawcze, w tym: stacje nadawcze radiowe 5.6.3.6. Trzęsienia ziemi i telewizyjne; - urządzenia radiokomunikacyjne, w tym stacje bazowe Trzęsienia ziemi praktycznie nie występują, ale mogą telefonii komórkowej o częstotliwości 450-1800 MHz, dotyczyć obszarów pansejsmicznych Karpat. Najbliżej powiatu których sieć rozwinęła się znacznie w ciągu ostatnich lat; zanotowano trzęsienie ziemi w latach 80 o sile 2 stopni w skali - urządzenia radiolokacyjne. Richtera w okolicach Krynicy. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi, określona 5.6.3.7. Pożary w Prawie ochrony środowiska [1], polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez utrzymywanie poziomów Pożary, szczególnie lasów i łąk są zjawiskiem częstym, pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co a równocześnie bardzo - zróżnicowanym w zasięgu najmniej na tych poziomach oraz na zmniejszaniu poziomów pól i konsekwencjach. Szczególnie nasilają się w okresie wiosennego elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są wypalania traw, a także w okresach letnich (susza), co wiąże się one dotrzymywane. z niską świadomością ekologiczną społeczeństwa. 5.7.2. Linie energetyczne 5.6.3.8. Zagrożeniu katastrofami lotniczymi Energia elektryczna stanowi jedno z głównych mediów Ponieważ na terenie gminy przebiegają szlaki potrzebnych współczesnemu człowiekowi w celu zaspokojenia komunikacji lotniczej należy też wspomnieć o zagrożeniu potrzeb bytowych warunkujących odpowiedni standard życia. katastrofami lotniczymi. Dostarczanie energii ze źródeł zasilania do odbiorcy wymaga przesyłu niejednokrotnie na znaczne odległości. Poza obszarami 5.7. Elekromagnetyczne promieniowanie niejonizujące zurbanizowanymi odbywa się to głównie systemem linii i stacji redukcyjnych napowietrznych. Dostawy energii elektrycznej go 5.7.1. Informacje ogólne gminy odbywają się liniami elektroenergetycznymi średniego napięcia 15 kV. Sieć elektroenergetyczna gminy jest dobrze Wszystkie urządzenia elektryczne, w tym napowietrzne rozwinięta. Wymaga ona jednak we fragmentach - w celu linie przesyłowe wytwarzają - w swoim otoczeniu pola poprawy jakości i niezawodności zasilania - rozbudowy elektromagnetyczne. W zależności od zakresu częstotliwości, pola i modernizacji. elektromagnetyczne wytwarzają elektromagnetyczne promieniowanie nie jonizujące (1-10’6 - Hz) oraz promieniowanie Linie Elektroenergetyczne na terenie gminy to: jonizujące (1016- 1022 Hz; ultrafiolet, promieniowanie X oraz - 400 kV relacji Krosno (Iskrzynia) - Brzozów (Widełka) ze gamma). Źródłem promieniowania nie jonizującego są systemy strefą bezpieczną 2x35 m (pas 70 m); przesyłowe energii elektrycznej, stacje nadawcze radiowe, - 110 kV relacji Krosno (Iskrzynia) - Brzozów i Krosno telewizyjne, telefonii komórkowej, medyczne urządzenia (Iskrzynia);- Domaradz ze strefą bezpieczną 2x20 m diagnostyczne i terapeutyczne, sprzęt gospodarstwa domowego (pas 40 m); (kuchenki mikrofalowe). Ochrona ludzi i środowiska przed nie - 15 kV relacji: Brzozów, Jasienica, Brzozów, Orzechówka jonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym - Kombornia, Krosno - Strzyżów oraz Brzozów - Strzyżów uregulowana jest przepisami: (odległość bezpieczna 2 x 7,5 (pas 15 m); - ochrony przed promieniowaniem, - zagospodarowania przestrzennego, bezpieczeństwa Dopuszczalny poziom pól elektromagnetycznych wokół i higieny pracy oraz przepisami sanitarnymi, urządzeń o częstotliwości 50 Hz (takich jak linie i stacje - szkodliwe oddziaływanie elektromagnetycznego elektroenergetyczne) wyrażony jest przez wartość skuteczną promieniowania nie jonizującego ujawnia się przy natężenia pola elektrycznego 10 kV/m - w odniesieniu do miejsc długotrwałym przebywaniu człowieka w strefach wpływu dostępnych dla ludności i 1 kV/m - w odniesieniu do obszarów pól w postaci zmian i dolegliwości m.in. wzroku, układu zabudowy mieszkaniowej oraz wartość skuteczną natężenia pola nerwowego, układu sercowo- naczyniowego. magnetycznego 60 A/m. Wojewódzka Stacja Sanitarno- Intensywność oddziaływania zmniejsza się wraz Epidemiologiczna nie stwierdziła występowania w gminy miejsc z odległością od źródła promieniowania. Dostatecznym dostępnych dla ludności, w których pola elektromagnetyczne środkiem zapobiegania jest więc wyznaczenie stref przekraczałyby wartość dopuszczalną. Według informacji ograniczonego użytkowania. uzyskanej z WIOŚ w Rzeszowie, w chwili obecnej, takie badania są wstrzymane, trwają bowiem prace nad opracowaniem Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska [1] pola i wdrożeniem metodyki pomiarowej natężenia pola elektromagnetyczne definiuje się jako pola elektryczne, elektromagnetycznego, zgodnej z wymogami rozporządzenia magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwości od 0 Hz Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie do 300 GHz. Źródłem pól elektromagnetycznych emitowanych do dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych środowiska w powyższym zakresie częstotliwości, są stacje i linie w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych elektroenergetyczne, urządzenia radionadawcze poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Obszar otaczający źródło i radiokomunikacyjne oraz liczne urządzenia medyczne pola elektromagnetycznego, jakim są linie energetyczne musi być i przemysłowe. Wpływ tych urządzeń na środowisko jest zależny objęty strefami ochronnymi, ze względu na występowanie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12286 - Poz. 2742 podwyższonego poziomu natężenia pola elektromagnetycznego. w odniesieniu do lasów. Lasy leżą w przyrodniczno - leśnej Pole to o częstotliwości 50 Hz i przy natężeniu powyżej 1 kV/m, Krainie Karpackiej. Występują tu liczne drzewostany w różnym poprzez swoją składową elektryczną ma niekorzystny wpływ na stopniu narażone na negatywne skutki oddziaływania organizmy żywe. Miarą pośrednią oddziaływania pola jest prąd transgranicznych zanieczyszczeń - powietrza. Zanieczyszczenia te pojemnościowy, płynący przez ciało człowieka do ziemi. wpływają ujemnie na aparat asymilacyjny drzew. Najbardziej Ustalona, bezpieczna wartość tego prądu przy dotykaniu wrażliwe na skutki oddziaływania zanieczyszczeń przemysłowych elementów metalowych, pojazdów ogrodzeń i innych są gatunki drzew iglastych: sosna, świerk, jodła. Gatunki liściaste przedmiotów usytuowanych w pobliżu urządzenia elektrycznego m.in. buk, brzoza są znacznie mniej wrażliwe na negatywne nie powinna przekraczać 4 mA. Dla zachowania wyżej podanych skutki oddziaływania zanieczyszczeń atmosferycznych. wartości wyznaczone zostały odpowiednimi przepisami szerokości stref ochronnych. Głównym źródłem informacji na temat zmian stanu zdrowotnego lasów na wskutek m.in. zanieczyszczeń Są to: transgranicznych Polski są badania prowadzone w ramach - Strefa ochronna I ° stopnia - określa się nią obszar między monitoringu lasów. Wśród drzewostanów w województwie skrajnymi przewodami linii i wyznacza ją rozpiętość podkarpackim dominują drzewostany zaliczone do średniej ramion słupa, natężenie pola elektromagnetycznego defoliacji koron (klasa 2). w strefie wynosi powyżej 10 kV /m - Strefa II ° stopnia liczona jest od skrajnego przewodu i jest Zagadnienia transgranicznego przenoszenia uzależniona od napięcia linii, natężenie pola zanieczyszczeń atmosferycznych oraz skutków jakie te procesy elektromagnetycznego w tej strefie wynosi od 10 do wywołują między innymi w drzewostanach usytuowanych na 1 kV/m. granicy Polska - Słowacja, są ważne w ogólnej ocenie stopnia Linie i stacje napowietrzne są postrzegane jako elementy nie zmian w środowisku przyrodniczym terenu. Jednak w obecnym harmonizujące z krajobrazem zarówno naturalnym jak etapie rozpoznania dotyczącym zasięgów rozprzestrzeniania się i zurbanizowanym., zaś strefy ochronne są obszarami zanieczyszczeń głównie z wysokich emitorów w pasie ograniczonego użytkowania i zagospodarowania terenu. Dotyczy przygranicznym, nie można wskazać konkretnych źródeł emisji to lokalizacji obiektów kubaturowych przeznaczonych na stały oddziaływujących niekorzystnie na stan drzewostanów leśnych. pobyt ludzi i zalesień w pobliżu linii. Sposób gospodarowania w Zagadnienie to wymaga szczegółowych studiów, wieloletnich obrębie stref ochronnych jest określony przez Polskie Normy, obserwacji i badań trój stronnych. Wykonywany przy pomocy wytyczne projektowania i eksploatacji urządzeń elektrycznych programu SURFER rozkład stężeń średniorocznych mierzonych oraz przepisy branżowe. na stanowiskach monitoringowych zanieczyszczeń powietrza
5.7.3. Stacje nadawcze radiowo telewizyjne pokazuje, że w rejonach przygranicznych: w zakresie dwutlenku siarki w roku 2001 najwyższe ♦ Z punktu widzenia ochrony środowiska i ludzi istotne stężenia zanotowano -w rejonie Jarosławia oraz Jasła, znaczenie mają urządzenia radiolokacji rozsiewczej, stacje Sanoka i Ustrzyk Dolnych, najniższe na terenach nadawcze radiowo-telewizyjne, telefonii komórkowej, przygranicznych ze Słowacją za wyjątkiem rejonu które emitują do środowiska fale elektromagnetyczne przełęczy Łupkowskiej - (zanieczyszczenia ze Słowacji); o wysokiej częstotliwości, w postaci radiofal w zakresie dwutlenku azotu najwyższe stężenia o częstotliwości od 0,1 - 300 MHz i mikrofal od 300 do odnotowano w okolicach Jarosławia, najniższe na terenach 300 000 MHz. Na terenie gminy nie występują radiowo- przygranicznych ze Słowacją; telewizyjne stacje nadawcze i przekaźnikowe. w zakresie pyłu zawieszonego najniższe stężenia ♦ W ostatnich latach nastąpił rozwój nowych technik zaobserwowano na terenach przygranicznych ze Słowacją, telekomunikacyjnych i rozwój sieci telefonii komórkowej. zanieczyszczenia przy granicy z Ukrainą powodowane są Elementem tej sieci są stacje bazowe telefonii komórkowej przez emisję z miast tj. Jarosław, Przemyśl i Ustrzyki należące do: Polskiej Telefonii Cyfrowej Sp. z o.o. Dolne. POLKOMTEL S.A. i Polskiej Telefonii Komórkowej CENTERTEL Sp. z o.o. W ostatnich latach sukcesywnie obserwuje się spadek ♦ Anteny nadawcze stacji bazowych lokalizowane są na podstawowych zanieczyszczeń w województwie, co ma wpływ na wolnostojących wieżach antenowych lub na masztach zmniejszenie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń antenowych instalowanych często na istniejących wieżach trangranicznych szczególnie poza granice wschodnią, ze względu telewizyjnych. Postępowanie administracyjne związane na minimalne wskaźniki zanieczyszczeń powietrza na południu z lokalizacją stacji odbywa się zgodnie z obowiązującymi województwa oraz na różę wiatrów. Do takiego stanu przyczyniły przepisami prawa ochrony środowiska i poprzedzone jest się likwidacje niektórych zakładów przemysłowych, kotłowni procedurą ocen oddziaływania na środowisko. węglowych, modernizacje dużych kotłowni i instalowanie ♦ Lokalizacja anten na znacznych wysokościach (30 - 40 m urządzeń do redukcji zanieczyszczeń. Nie dysponujemy n.p.t.) oraz kierunkowa charakterystyka ich dokładnymi danymi odnośnie źródeł zanieczyszczeń powietrza promieniowania powodują, że w miejscach dostępnych dla z terenu Ukrainy i Słowacji. Stwierdza się jednak napływające ludności pole elektromagnetyczne emitowane przez anteny zanieczyszczenia na podstawie rozkładu stężeń średniorocznych nadawcze stacji bazowych, jest wielokrotnie niższe niż dwutlenku siarki. Podniesiony poziom dwutlenku siarki obserwuje dopuszczalne. Potwierdzają to badania WSSE. Stacje się w rejonie Przełęczy Łupkowskiej (podniesiony w stosunku do bazowe nie stanowią więc zagrożenia dla zdrowia tła zanieczyszczeń obszaru przygranicznego). mieszkańców. Aktualnie na terenie gminy nie występują Współpraca transgraniczna powinna zmierzać w kierunku anteny nadawcze stacji bazowych. ograniczania zanieczyszczeń trasngranicznych, przeciwdziałania poważnym awariom, ochrony i racjonalnego wykorzystania 5.8. Zanieczyszczenia transgraniczne przyrodniczych zasobów środowiska.
Gmina nie przylega do granicy ze Słowacją. Zaznacza się Kierunki te zostały sformułowane dla następujących zagadnień:: jednak wpływ zanieczyszczeń transgranicznych, zwłaszcza • transgraniczne systemy przyrodnicze; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12287 - Poz. 2742
• ochrona i racjonalne wykorzystanie wód granicznych; 7. EDUKACJA EKOLOGICZNA • rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowych i uzdrowiskowych; Na terenie gminy edukacja ekologiczna prowadzona jest • eliminowanie i minimalizowanie zagrożeń ekologicznych. przez szkoły podstawowe, gimnazjum, Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale. W ramach transgranicznej ochrony systemów przyrodniczych istotnymi działania będzie: 8. PODSUMOWANIE • obejmowanie formami ochrony przyrody cennych obszarów przyrodniczych wymagających ochrony W świetle prowadzonych badań (WIOŚ w Rzeszowie) w świetle wymogów prawa międzynarodowego(m. in. należy uznać stan środowiska gminy za dobry. Spowodowane jest Sieć NATURA 2000); to brakiem dużych zakładów przemysłowych na terenie gminy • tworzenie wspólnych z sąsiednimi państwami i małą ilością podmiotów gospodarczych mających istotny wpływ transgranicznych obszarów chronionych oraz rozbudowa na stan środowiska. Dzięki wybudowanej kanalizacji zmniejsza i doskonalenie funkcjonowania istniejących systemów się ilość ścieków nie oczyszczonych emitowanych z terenu gminy. obszarów prawnie chronionych; Problem stanowi nadal gospodarka wodno-ściekowa, racjonalna • prowadzenie monitoringu i wymiany informacji gospodarka odpadami, ograniczanie hałasu drogowego w zakresie zmian przyrodniczych i krajobrazowych i zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego. Zintensyfikowania ochrony różnorodności biologicznej. wysiłków w świetle planowanego rozwoju wymagać będzie ochrona bioróżnorodności, ochrona cennych walorów W ramach ochrony i racjonalnego wykorzystania wód przyrodniczych gminy, ciągłości systemów ekologicznych i gleb, granicznych, działania powinny zmierzać w kierunku ochrony budowa systemów kanalizacyjnych. zlewni wód granicznych i kontroli czystości stanu wód. Najobszerniejsze spektrum działań w zakresie współpracy 9. ANALIZA SWOT transgranicznej dotyczyć będzie rozwoju funkcji turystyczno- wypoczynkowych, w ramach których planuje się : 9.1. Czynniki wewnętrzne
• tworzenie związków międzygminnych po obu stronach granic w celu kompleksowego zagospodarowania Stan przyrody i środowiska
turystycznego; Mocne strony • turystyczne promowanie obszarów transgranicznych, praktycznie brak jest na terenie gminy zagrożeń w tym obszarów chronionych z określeniem zasad ich + środowiska (z wyjątkiem potencjalnych, powodziowych); udostępniania dla celów turystycznych, + duża różnorodność biologiczna obszaru gminy • prowadzenie turystycznej promocji i marketingu turystycznego regionów transgranicznych; (krajobrazowa, morfologiczna, ekosystemowa, siedliskowa); • prowadzenie monitoringu ruchu turystycznego,
szczególnie na obszarach cennych przyrodniczo; + duże obszary prawnie chronione; występowanie naturalnie ukształtowanych dolin • podnoszenie standardów obiektów i świadczonych usług + rzecznych; w rejonie przygranicznym; brak emitorów zanieczyszczeń powietrza • rozwój systemu połączeń komunikacyjnych + (samochodowych, rowerowych, pieszych i konnych) (przemysłowych); łączących powiat z ościennymi krajami. + brak gruntów zdewastowanych i zdegradowanych, wymagających rekultywacji i zagospodarowania przy Szczególnie ścisła współpraca transgraniczna powinna średniej krajowej za wyjątkiem obszarów wydobycia rozwijać się w zakresie eliminowania i minimalizowania zagrożeń kopalin; ekologicznych, zważywszy na bliską lokalizację elektrowni + bardzo niska zawartość metali ciężkich w glebach użytków jądrowych w krajach sąsiadujących, tj: w Czechach, Ukrainie rolnych; i w Niemczech. Istotne działania w tym zakresie to: + ogólnie niski poziom chemizacji środowiska • systematyczna i obustronna informacja danych i zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego; meteorologicznych, hydrologicznych oraz skażeń + występowanie obszarów prawnie chronionych; środowiska, • przestrzeganie procedur ostrzegania i alarmowania Słabe strony w zakresie nadzwyczajnych zagrożeń i klęsk – wysoka podatność gleb na czynniki erozyjne; żywiołowych, – utrzymujące się zanieczyszczenie i eutrofizacja wód; • ograniczania transportu materiałów niebezpiecznych przez – zanikanie drobnych zbiorników wodnych oraz bogatych transgraniczne obszary chronione, przyrodniczo enklaw śródpolnych; – niska odporność drzewostanów w lasach silnie • ograniczanie emisji zanieczyszczeń powietrza przekształconych gospodarczo na działanie czynników atmosferycznego o charakterze transgranicznym, itp. biotycznych, w szczególności na gradacje owadów; hałas,
wibracje i zanieczyszczenie gleb wzdłuż głównych 6. POZYSKIWANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ szlaków komunikacyjnych; ODNAWIALNYCH
Na terenie gminy pozyskuje się energię ze źródeł odnawialnych w Zespole Szkół w Bliznem gdzie zainstalowane są Stan infrastruktury służącej ochronie środowiska baterie słoneczne i dwie pompy ciepła, również z energii uzyskanej z baterii słonecznych korzystają 3 gospodarstwa Mocne strony domowe w Jasienicy Rosielnej i 2 w Bliznem. + średnia dynamika rozwoju sieci kanalizacyjnej; + szybki wzrost liczby ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ilość i jakość obiektów ochrony; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12288 - Poz. 2742
+ istniejący system oceny zagrożenia pożarowego w lasach, – słaba informacja o działalności doradczo-szkoleniowej, zagrożeń przeciwpowodziowych; słaba współpraca z mediami, niedostatecznie + zmodernizowane kotłownie i przeprowadzone rozpowszechniona wiedza na temat technicznych termorenowacje w obiektach użyteczności publicznej; i organizacyjnych rozwiązań służących ochronie + duże doświadczenie gminy w pozyskiwaniu środków na środowiska (nowe prawo ochrony środowiska, najlepsze inwestycje; dostępne techniki itp.); + tworzenie korzystnych warunków przestrzennych do – ucieczka wykwalifikowanych ludzi poza teren gminy absorpcji funduszy strukturalnych; i powiatu; + udział gminy w programie rozwoju przedsiębiorczości w powiecie; 9.2. Czynniki zewnętrzne + brak przemysłu degradującego środowisko; + korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego Sfera prawna i polityczna i integrowanego oraz rozwoju przyjaznych dla środowiska form turystyki; Mocne strony + korzystne warunki dla rozwoju wykorzystania + wprowadzenie większości przepisów ochrony przyrody odnawialnych źródeł, upowszechnianiem się stosowania i środowiska dostosowanych do prawa unijnego palenisk (pieców co) na drewno; i wdrożenie instrumentów prawno-ekonomicznych + wzrost zainteresowania tworzeniem gospodarstw mobilizujących do realizacji inwestycji agrotrystycznych; prośrodowiskowych; + zwiększenie gamy instrumentów finansowania inwestycji Słabe strony i działań proekologicznych (preferencyjne kredyty, ulgi – ograniczone środki finansowe na rozbudowę podatkowe, dotacje z budżetu państwa); i modernizację infrastruktury służącej ochronie środowiska + możliwość uzyskiwania dotacji i pożyczek z funduszy (brak środków na wkład własny, zapotrzebowanie krajowych i zagranicznych na inwestycje w zakresie przekraczające możliwości dofinansowania zadań); ochrony środowiska; – wzrost zanieczyszczeń komunikacyjnych, hałasu + uspołecznienie procesów podejmowania decyzji mających i wibracji; wpływ na stan środowiska i zwiększanie zakresu – duża ilość wyrobów zawierających azbest w obiektach informacji o środowisku; budowlanych; + doskonalenie krajowego i wojewódzkiego systemu – duże rozproszenie zabudowań i zróżnicowane formalnej edukacji środowiskowej; ukształtowanie terenu utrudniające objęcie całości gminy kanalizacja sanitarną; Słabe strony – niespójność przepisów prawnych i opóźnienia Sfera społeczna w przygotowywaniu nowych aktów prawnych i przepisów wykonawczych dotyczących ochrony przyrody, Mocne strony programów rolnośrodowiskowych; – słaba informacja na temat skutków prawnych; + rosnące kwalifikacje oraz doświadczenie kadr ochrony – słaba pozycja w kraju województwa podkarpackiego środowiska; w dostępie do środków finansowych, pomimo okazałych + powstawanie stowarzyszeń i związków gmin kwot przeznaczanych na rozwój regionalny ze źródeł podejmujących wspólne działania dla zapewnienia zagranicznych w stosunku do innych województw; zrównoważonego rozwoju gminy; – brak jasnych zasad przyznawania środków finansowych na + intensywna działalność edukacyjna szkół; działania związane z ochrona środowiska; + działalność edukacyjna prowadzona przez pracowników obszarów chronionych oraz członków proekologicznych Sfera przyrodnicza a społeczno - gospodarcza organizacji pozarządowych (konkursy, wydawnictwa, zajęcia aktywnej edukacji terenowej, akcje Mocne strony prośrodowiskowe - sprzątanie świata, dzień ziemi, etc.); + możliwość wdrożenia programów rolno-środowiskowych + wprowadzanie do programów edukacji formalnej UE; zagadnień ochrony przyrody i środowiska, działalność + wspieranie inicjatyw samorządów, organizacji i instytucji szkolnych kół zainteresowań i akademickich kół w woj. podkarpackim, zmierzających do uzyskania naukowych; pomocy finansowej programów UE, na rozwój + upowszechnianie informacji o środowisku i problemach infrastruktury ochrony środowiska; jego ochrony w środkach masowego przekazu (prasa, + wspieranie inicjatyw podmiotów gospodarczych radio, telewizja, internet), wydawnictwach popularnych zmierzających do uzyskania dofinansowania inwestycji i specjalistycznych; eliminujących zagrożenia; + rosnąca liczba proekologicznych imprez masowych;. + podejmowane próby koordynowania działań prośrodowiskowych na wszystkich szczeblach Słabe strony administracji rządowej i samorządowej; – zbyt wolno postępujący wzrost świadomości społecznej + wzrost krajowego i zagranicznego popytu na „zdrową dotyczącej konieczności gospodarowania w sposób żywność", bezpieczne dla środowiska formy sportu przyjazny dla przyrody i środowiska, brak indywidualnych i rekreacji, turystyki i kontaktu z przyrodą; nawyków i postaw prośrodowiskowych (segregacji odpadów, oszczędności wody, nie zaśmiecania lasów, Słabe strony spalanie szkodliwych odpadów powodujące – małe zainteresowanie inwestorów zagranicznych zanieczyszczenie powietrza, etc.); województwem; – nasilenie transportu materiałów niebezpiecznych; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12289 - Poz. 2742
– tolerancyjny stosunek wymiaru sprawiedliwości do przedstawicieli tych organizacji do uczestnictwa sprawców wykroczeń przeciwko przyrodzie i środowisku; w różnego rodzaju pracach resortu ochrony środowiska, – niedostateczna współpraca z samorządami Słowacji konsultowanie ze społecznościami lokalnymi planów w zakresie dla środowiska i wspierających rozwój inwestycyjnych zrównoważony ze wspólnego rozwiązywania problemów - „Zanieczyszczający płaci” – mówiąca o obowiązku ochrony środowiska w środków krajowych pokrywania kosztów naprawy szkód ekologicznych przez i zagranicznych; rejonach przygranicznych. podmiot, który szkody te wyrządził - Prewencji – przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla 10. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE DO PROGRAMU środowiska podejmowane być powinno na etapie OCHRONY ŚRODOWISKA planowania i realizacji przedsięwzięć - Stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) 10.1 Analiza obowiązującego stanu prawnego - Klauzul zabezpieczających, umożliwiających państwom członkowskim stosowanie ostrzejszych kryteriów 10.1.1 Wprowadzenie w porównaniu z wymogami prawa wspólnotowego - Skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, przyjęta w 1997 roku stwierdza, że Rzeczpospolita Polska – kierując się „II polityka ekologiczna państwa” zakłada 3 etapy osiągania zasadą zrównoważonego rozwoju – zapewnia ochronę środowiska swoich celów, w tym 2 etapy związane z procesem integracji naturalnego. Nakłada ona także na władze publiczne obowiązek z Unią Europejską: zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu - W trakcie ubiegania się o członkostwo w UE – etap i przyszłym pokoleniom. realizacji celów krótkookresowych w latach 2000 – 2002 W 2000 roku został sporządzony dokument programowy - W pierwszym okresie członkostwa, zakładającym okresy „II polityka ekologiczna państwa”, który w 2001 roku został przejściowe i realizację programów dostosowawczych – zaakceptowany przez Parlament. Ustala on cele ekologiczne do etap realizacji celów średniookresowych w latach 2004 – 2010 i 2025 roku. „II polityka ekologiczna państwa” zakłada, że 2010 niepodważalnym kryterium obowiązującym na każdym – także - W kolejnym etapie członkostwa – etap realizacji celów lokalnym i regionalnym – szczeblu jej realizacji jest człowiek, długookresowych w ramach realizacji „Strategii jego zdrowie oraz komfort środowiska, w którym żyje i pracuje. zrównoważonego rozwoju Polski do 2025 r.” Człowiek jest ściśle związany w swojej działalności z systemem - Zadaniami pierwszego etapu były: przyrodniczym, do którego należą gleba, woda, powietrze oraz - Pełna realizacja Układu Europejskiego, ustalającego wszelkie ekosystemy. 10-letni okres dla harmonizacji polskiego prawa Zachowanie równowagi z poszanowaniem zasady ekologicznego z wymogami Unii Europejskiej w latach zrównoważonego rozwoju wymaga: 1994-2004 - Spójnego zarządzania dostępem do zasobów środowiska - Pełna realizacja Narodowego programu przygotowania do - Racjonalnego użytkowania zasobów przyrodniczych członkostwa w Unii Europejskiej, ustalającego zadania - Zapobiegania powstawaniu negatywnych skutków szczegółowe dla okresu przedakcesyjnego i zakładającego działalności gospodarczej gotowość integracji w roku 2002 - Likwidacji negatywnych skutków działalności gospodarczej Wymienione zadania były realizowane poprzez: - Harmonizację przepisów prawnych z regulacjami Głównym celem „II polityki ekologicznej państwa” jest obowiązującymi w Unii Europejskiej zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, przy założeniu, - Reformę mechanizmów zarządzania ochroną środowiska, że skuteczna regulacja i reglamentacja korzystania ze środowiska dostosowującą ją do wymogów związanych z integracją nie dopuści do powstania zagrożeń dla jakości i trwałości - Stworzenie warunków prawnych i organizacyjnych do zasobów przyrodniczych. W toku realizacji jej zapisów, kierować realizacji międzynarodowych konwencji ekologicznych należy się zasadami: - Pełne wdrożenie reformy zarządzania państwem we - Zrównoważonego rozwoju – jako zasada podstawowa, wszystkich ogniwach związanych z ochroną środowiska wyznaczająca generalny kierunek zharmonizowanego ze - Sukcesywne wdrażanie rozwiązań prawnych w sferze środowiskiem rozwoju społeczno – gospodarczego ekologicznej, przyjmowanych w latach 2000 - 2002 przez - Przezorności – przewidująca, że rozwiązywanie Unię Europejską pojawiających się problemów powinno następować po - Zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko bezpiecznej stronie oraz związana z nią zasada wysokiego i zdrowie człowieka tzw. „gorących punktów” oraz poziomu ochrony środowiska zmniejszenie ich liczby - Integracji polityk ekologicznej i sektorowych - Usprawnienie systemu przeciwdziałania powstawaniu - Równego dostępu do środowiska przyrodniczego nadzwyczajnych zagrożeń środowiska (poważnych awarii) w kategoriach równoważenia szans człowieka i przyrody oraz rozbudowę systemu ratownictwa ekologicznego oraz sprawiedliwości międzypokoleniowej, - Podjęcie działań zmierzających do zintegrowania celów międzyregionalnej i międzygrupowej polityki sektorowej z polityką ekologiczną - Regionalizacji w ramach ekosystemów europejskich oraz - Rozpoczęcie wdrażania do realizacji polityki ekologicznej regionalizacji w stosunku do obszarów o zróżnicowanym nowoczesnych i skutecznych mechanizmów, metod stopniu przekształcenia i degradacji z równoczesnym i procedur, których pełne wdrożenie powinno nastąpić rozszerzeniem uprawnień samorządu terytorialnego w okresie dostosowawczym. i wojewodów, - Uspołecznienia – w praktyce realizowana poprzez Cele średniookresowe przewidują istotną poprawę stanu konsultowanie projektów aktów prawnych i dokumentów środowiska, praktyczne wdrożenie unijnych przepisów o charakterze strategicznym z przedstawicielami i standardów ekologicznych oraz postanowień konwencji pozarządowych organizacji ekologicznych, zapraszanie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12290 - Poz. 2742 międzynarodowych i umów dwustronnych, a także wzmocnienie środowiska, z których 21 ratyfikowała. Postanowienia większości instytucjonalne podejmowanych działań. konwencji mają odzwierciedlenie w przepisach Unii Europejskiej. Cele długookresowe wiążą się z perspektywą zrównoważenia Natomiast postanowienia konwencji ratyfikowanych przez Polskę, społeczno – gospodarczych procesów rozwojowych i pełną do których nie przystąpiły inne kraje UE, zgodnie z zasadą (możliwą) rewitalizacją zniszczonych ekosystemów. Zakładają klauzul zabezpieczających, mają odzwierciedlenie one: w postanowieniach polskich przepisów prawnych. - Ugruntowanie konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju 10.1.3 Programy sektorowe i regionalne - Utrwalenie zasady skutecznej kontroli państwa nad strategicznymi zasobami przyrodniczymi Przy sporządzaniu niniejszego dokumentu brano pod uwagę - Pełną integrację polityk: przestrzennej, ekologicznej zapisy różnych programów rządowych oraz regionalnych, i sektorowych zwłaszcza: - Dokonanie przebudowy modelu produkcji i konsumpcji - II polityki ekologicznej państwa w kierunku poprawy efektywności surowcowo – - Programu wykonawczego do II polityki ekologicznej energetycznej oraz minimalizacji negatywnego państwa oddziaływania na środowisko wszelkich form działalności - Narodowej strategii ochrony środowiska człowieka i rozwoju cywilizacyjnego - Polityki leśnej państwa - Zachowanie obszarów o wysokich walorach turystyczno – - Program ochrony środowiska i Plan gospodarki odpadami rekreacyjnych Podkarpackiego - Utrzymanie i ochronę istniejących ekosystemów - Program ochrony środowiska i Plan gospodarki odpadami o cennych wartościach przyrodniczych i kulturowych powiatu Brzozowskiego - Odbudowę zniszczeń powstałych w środowisku przyrodniczym i renaturalizację cennych przyrodniczo 10.1.4 Krajowe uwarunkowania prawne w zakresie ochrony obszarów środowiska - Efektywny wzrost wartości produkcji w rolnictwie i leśnictwie poprzez lepsze wykorzystanie potencjału Ustawa z 27.04.2001r. Prawo Ochrony Środowiska biologicznego oraz podnoszenie jakości zdrowotnej (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 129, poz. 902) wprowadza: produktów przy przeciwdziałaniu nadmiernej obowiązek realizacji polityki ekologicznej państwa poprzez intensywności procesów produkcyjnych oraz metod upraw gminne, powiatowe, wojewódzkie programy ochrony środowiska, i chowu zwierząt z wykonania których co 2 lata sporządzać się będzie raport; opłatę - Rezygnację z niektórych osiągnięć nauki i techniki, które za składowanie odpadów komunalnych, którą ponosić będzie mogłyby negatywnie oddziaływać na środowisko jednostka utrzymująca składowisko; administracyjne kary - Wypracowanie mechanizmów reagowania na nowe pieniężne za składowanie odpadów bez pozwolenia i w miejscu wyzwania pojawiające się wraz z postępującym rozwojem do tego celu nie wyznaczonym; przeznaczanie środków cywilizacji powiatowych funduszy ochrony środowiska na realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami W 2002 r. opracowany został „Program Wykonawczy do i współfinansowanie inwestycji o charakterze ponadlokalnym; II polityki ekologicznej państwa, na lata 2002-2010”, który jest programy dostosowawcze dotyczące inwestycji, w których dokumentem o charakterze operacyjnym tj. wskazującym zrealizowanie wymagań ochrony środowiska nie może zostać wykonawców i terminy realizacji konkretnych zadań lub pakietów osiągnięte zadań, przewidzianych do realizacji, a także szacującym w terminach ustalonych przepisami, a za utrzymaniem tych niezbędne nakłady i źródła ich finansowania. inwestycji w ruchu przemawia interes publiczny (ww. programy Zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony dostosowawcze nie mogą trwać dłużej niż 6 lat, najpóźniej Środowiska porządkujące dotychczasową, istniejącą od do 31.12.2010 r.). 1990 roku, praktykę okresowego sporządzania dokumentów programowych o nazwie „Polityka ekologiczna państwa” dla Ustawa z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. różnych horyzontów czasowych. Artykuły 13 – 16 ustawy Nr 92 poz. 880) określa cele, zasady i formy ochrony przyrody nakładają obowiązek przygotowywania i aktualizowania polityki ożywionej i nieożywionej oraz krajobrazu. Ochrona przyrody ekologicznej państwa co 4 lata. Sporządzona w grudniu 2002 r. w rozumieniu ustawy oznacza zachowanie, właściwe „Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 wykorzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010” jest składników. Ochrona przyrody ma na celu utrzymanie procesów aktualizacją i uszczegółowieniem długookresowej „II polityki ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowania ekologicznej państwa” różnorodności biologicznej, zachowania dziedzictwa Okres realizacji "Programu ochrony środowiska Gminy Jasienica geologicznego, zapewnienia ciągłości istnienia gatunków roślin Rosielna" zbiega się z okresem realizacji celów i zwierząt wraz z siedliskami poprzez utrzymywanie lub średniookresowych „II polityki ekologicznej państwa”. W trakcie przywracanie ich do właściwego stanu, utrzymywanie lub wdrażania gminnego programu ochrony środowiska proponuje się przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, również realizację celów określonych w „II Polityce ekologicznej a także innych zasobów przyrody i jej składników, kształtowanie państwa” jako długookresowe. właściwych postaw człowieka wobec przyrody.
10.1.2 Konwencje i porozumienia międzynarodowe Ustawa z 11.01.2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84 z późn. zm.) określa Zgodnie z „Przeglądem realizacji przez Polskę konwencji warunki, zakazy lub ograniczenia produkcji, wprowadzania do międzynarodowych oraz umów i porozumień wielostronnych obrotu lub stosowania substancji i preparatów chemicznych, i dwustronnych w zakresie ochrony środowiska” Polska jest w celu ochrony przed szkodliwym wpływem tych substancji obecnie sygnatariuszem 33 konwencji, porozumień i preparatów na zdrowie człowieka lub na środowisko. międzynarodowych oraz protokołów w dziedzinie ochrony Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12291 - Poz. 2742
Ustawa z 11.12.1997 r. o administrowaniu obrotem gospodarczych i całego społeczeństwa oraz zabezpieczenie z zagranicą towarami i usługami oraz o obrocie specjalnym środków finansowych na racjonalne zagospodarowanie głównie (Dz. U. Nr 157, poz. 1026) reguluje zasady administrowania odpadów opakowaniowych i poużytkowych. Przedsiębiorcy obrotem z zagranicą towarami i usługami, a także obrotem sprzedający swoje produkty w opakowaniach mają wybór jednego specjalnym. z trzech sposobów postępowania: stworzenie własnego systemu odzysku i zagospodarowania odpadów, scedowanie realizacji Ustawa z 27.04.2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, swoich zobowiązań na wyspecjalizowaną organizację lub poz. 628, z późniejszymi zmianami) zobowiązuje posiadaczy uiszczanie państwu opłaty produktowej. Za odpady nie zebrane odpadów do poddania odpadów w pierwszej kolejności samodzielnie lub przez wyznaczone organizacje, producenci odzyskowi. Jeżeli odzysk jest nie możliwy z przyczyn zapłacą opłaty produktowe, które zostaną przekazane częściowo technologicznych lub nie uzasadniony ekonomicznie - odpady te do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, a częściowo należy unieszkodliwiać w sposób zgodny z wymogami ochrony bezpośrednio do gmin. Środki pochodzące z opłat produktowych środowiska i planami gospodarki odpadami. W ustawie za opakowania przekazywane będą wojewódzkim funduszom, sformułowano tzw. "zasadę bliskości" stanowiącą, że odpady a następnie gminom, proporcjonalnie do ilości odpadów których nie udało się odzyskać lub unieszkodliwić w miejscu ich opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu, powstawania, powinny być, uwzględniając najlepszą dostępną wykazanych w sprawozdaniach, do sporządzenia których technikę lub technologię, przekazywane do najbliższego miejsca, zobowiązany jest zarząd gminy. w którym te procesy są realizowane. Ustawa zobowiązuje zarządy województw, powiatów i gmin do opracowania odpowiednio - Ustawa z 7.06.2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu wojewódzkich, powiatowych i gminnych planów gospodarki w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.jedn. Dz. U odpadami, które należy aktualizować nie rzadziej niż co 4 lata, z 2006r. Nr 123, poz. 858) - określa zasady i warunki zbiorowego i z realizacji których należy składać co 2 lata sprawozdania. zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz W myśl ustawy przedsięwzięcia związane z unieszkodliwianiem zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym zasady działalności odpadów będzie można realizować z udziałem środków przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, zasady tworzenia z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o ile warunków do zapewnienia ciągłości dostaw i odpowiedniej przedsięwzięcia te zostaną ujęte w planie gospodarki odpadami. jakości wody, niezawodnego odprowadzania i oczyszczanie Ustawa reguluje kwestie w zakresie składowania odpadów. ścieków, a także ochrony interesów odbiorców usług, Składować można wyłącznie odpady, których unieszkodliwienie z uwzględnieniem wymagań ochrony środowiska i optymalizacji w inny sposób było niemożliwe. Rozróżnia się trzy typy kosztów. W myśl ww. ustawy zbiorowe zaopatrzenie w wodę składowisk odpadów: składowiska odpadów niebezpiecznych, i zbiorowe odprowadzanie ścieków należy do zadań własnych obojętnych oraz odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. gminy. Składowiska stanowią obiekty budowlane, do których lokalizacji, budowy i eksploatacji mają zastosowanie przepisy ustaw Ustawa z 22.06.2001 r. o organizmach genetycznie o zagospodarowaniu przestrzennym oraz prawo budowlane. zmodyfikowanych (Dz. U. Nr 76, poz. 811 z późn. zm.) - Organ właściwy do wydania decyzji o warunkach zabudowy reguluje: i zagospodarowania terenu dla składowiska odpadów może zamknięte użycie organizmów genetycznie uzależnić wydanie tej decyzji od przedstawienia przez inwestora modyfikowanych, ekspertyzy co do możliwości odzysku lub unieszkodliwiania zamierzone uwalniane GMO do środowiska, w celach odpadów w inny sposób niż przez składowanie. Wprowadzono innych niż wprowadzanie do obrotu, zakaz składowania odpadów, m.in.: płynnych; o właściwościach wprowadzanie do obrotu produktów GMO, wybuchowych, żrących, utleniających, łatwopalnych; wywóz za granicę i tranzyt produktów GMO, medycznych i weterynaryjnych; opon i ich części. Odpady przed właściwość organów administracji rządowej do spraw umieszczeniem na składowisku powinny być poddane procesowi GMO. przekształcenia fizycznego, chemicznego lub biologicznego Ustawy nie stosuje się do modyfikacji genetycznych genomu i segregacji, w celu ograniczenia zagrożenia dla ludzi ludzkiego. i środowiska oraz zmniejszenia objętości odpadów. Ustawa z 18.07.2001 r. prawo wodne (t.jedn. Dz. U Ustawa z 11.05.2001 r. o opakowaniach i odpadach z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późniejszymi zmianami) - reguluje opakowaniowych (Dz. U Nr 63, poz. 638, z późniejszymi gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego zmianami) – określa wymagania, jakie powinny spełniać rozwoju, a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów opakowania oraz wprowadza zasady racjonalnego wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi. gospodarowania odpadami powstającymi z opakowań poprzez Gospodarowanie wodami jest prowadzone z zachowaniem zasady obowiązek: zapobiegania powstawaniu odpadów z opakowań, racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód promowania opakowań zwrotnych, przeznaczonych do powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości wielokrotnej rotacji, segregacji odpadów opakowaniowych, i jakości. Gospodarowanie odpadami w myśl ww. ustawy odzysku i recyklingu pozyskanych odpadów. Ustawa o odpadach uwzględnia zasadę wspólnych interesów i jest realizowane przez opakowaniowych jest odpowiednikiem Dyrektywy 94/62/EC współpracę administracji publicznej, użytkowników wód z 1994 r. Ustala ona m.in. limity odzysku i recyklingu odpadów i przedstawicieli lokalnych społeczności, tak aby uzyskać opakowaniowych. W przypadku nie osiągnięcia wyznaczonych maksymalne korzyści społeczne. poziomów podmioty zobowiązane do opłat produktowych, będą miały powiększone stawki tych opłat o 50 %. Ustawa z 18.04.1985 r. o rybactwie śródlądowym (tekst jedn. Dz. U. z 1999 r., Nr 66, poz. 750) – reguluje zasady Ustawa z 11.05.2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców i warunki ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz w powierzchniowych wodach. o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U z 2001 r. Nr 63, poz. 639) - wprowadza bodźce ekonomiczne mające Ustawa z 20.07.1991 r. o Państwowej Inspekcji stymulować proekologiczne zachowania podmiotów Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 77, poz. 335, z późniejszymi Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12292 - Poz. 2742 zmianami) - określa zadania Inspekcji Ochrony Środowiska. wytypowano obszary kwalifikujące się do włączenia do Sieci W myśl ww. ustawy Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest z terenów leżących poza obszarami chronionymi, wyznaczonymi centralnym organem administracji rządowej, powołanym do na podstawie ustawy o ochronie przyrody [6]. Obszary te kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz szczegółowo opisano zgodnie ze Standardowym Formularzem badania stanu środowiska, nadzorowanym przez ministra Danych. Ich wyznaczenie zostało przeprowadzone na podstawie właściwego do spraw środowiska. istniejących baz danych przestrzennych, takich jak CORINE Biotopes i CORINE Land Cover. Ustawa z 19.06.1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20 Wdrożenie Koncepcji Sieci NATURA 2000 w Polsce późn. zm.) – zakazuje, w celu wyeliminowania produkcji, stosowania oraz obrotu wyrobami zawierającymi azbest: Obecne prace polegają na weryfikacji wstępnie - wprowadzania na polski obszar celny wyrobów zaproponowanej listy obszarów, które mają być włączone do Sieci zawierających azbest oraz azbestu NATURA 2000. Analizy dokonywane są przez zespoły - produkcji wyrobów zawierających azbest realizacyjne utworzone przy wojewódzkich konserwatorach - obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest przyrody. Prace mają na celu skorygowanie listy obszarów NATURA 2000 przedstawionych w Koncepcji Sieci, wskazanie Ustawa z 4.02.1994 r. prawo geologiczne i górnicze tzw. korytarzy ekologicznych łączących główne obszary Sieci (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 228, poz. 1947, z późniejszymi wraz z wytycznymi do ich funkcjonowania. Ponadto zostanie zmianami) – określa zasady i warunki wykonywania prac przygotowana pełna dokumentacja obszarów proponowanych do geologicznych, wydobywania kopalin złóż, ochrony złóż kopalin, Sieci wraz z materiałem kartograficznym, a także określony wód podziemnych i innych składników środowiska w związku system zarządzania Siecią, zasady funkcjonowania i ochrony z wykonywaniem prac geologicznych i wydobywaniem kopalin. obszarów NATURA 2000 z uwzględnieniem zróżnicowania obszarów wg siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków roślin 10.1.5. Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000. i zwierząt.
W związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, Projekt bliźniaczy w ramach PHARE 2001 bezwzględną koniecznością stało się dostosowanie krajowych systemów prawa państw kandydujących, w tym również Polski, Został rozpoczęty w końcu 2002 r., realizowany jest do obowiązującego prawa Unii Europejskiej, we wszystkich w oparciu o współpracę bliźniaczą z Francją. w ramach projektu dziedzinach. Przewodnim kierunkiem działań, w sferze ochrony będzie opracowana ostateczna wersja Sieci NATURA 2000, zasobów przyrodniczych, stało się utworzenie na terytorium zostaną określone metody ochrony poszczególnych siedlisk Polski tzw. Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000, i gatunków oraz opracowane wzorcowe plany ochrony która swoim zasięgiem obejmować będzie również teren powiatu wybranych, pilotażowych obszarów Natura 2000. W ramach tego Brzozowskiego. projektu będą także przeprowadzone szkolenia dla służb ochrony przyrody, w zakresie ochrony obszarów Sieci NATURA 2000. Informacje ogólne Ponadto projekt zakłada wprowadzenie działań mających na celu informowanie społeczeństwa o znaczeniu Sieci NATURA 2000. Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000 to sieć obszarów chronionych na terenie państw członkowskich Unii Dyrektywa Ptasia nakłada na państwa Wspólnoty Europejskiej Europejskiej. Celem wyznaczania tych obszarów jest ochrona obowiązek ochrony i zachowania wszystkich populacji ptaków cennych pod względem przyrodniczym i zagrożonych składników naturalnie występujących w stanie dzikim, ale w sposób różnorodności biologicznej w państwach Unii Europejskiej. szczególny odnosi się do grupy gatunków zagrożonych wyginięciem lub rzadkich, dla których państwa członkowskie W skład Sieci NATURA 2000 wejdą: zobowiązane są do wyznaczenia tzw. Obszarów Specjalnej ` obszary specjalnej ochrony (OSO) wyznaczone na Ochrony (OSO). podstawie Dyrektywy Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków , tzw. „ptasiej” – dla gatunków Dyrektywa Siedliskowa ma zadanie zachowanie różnorodności ptaków wymienionych w załączniku I dyrektywy; biologicznej w obrębie europejskiego terytorium państw ` specjalne obszary ochrony (SOO) wyznaczone na członkowskich. Tematycznie dokument składa się z dwóch części, podstawie Dyrektywy Rady 92/43/EWG w sprawie z których jedna dotyczy ochrony siedlisk, a druga zachowania ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, gatunków. tzw. „siedliskowej” – dla ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków zwierząt i roślin, wymienionych W Polsce w ramach wprowadzenia Sieci NATURA 2000 w załączniku II dyrektywy. zaproponowano 389 obszarów Natura 2000, zajmujących powierzchnię ogółem: 8.056,8 tys. ha, w tym: Polska w ramach procesu integracji z Unią Europejską 279 – to Specjalne Obszary Ochrony (SOO), zajmujące została zobowiązana do wyznaczenia na swoim terytorium Sieci powierzchnię: 3.248,9 tys. ha; NATURA 2000 do dnia akcesji do UE. 141 – to Obszary Specjalnej Ochrony (OSO) o powierzchni: W ramach działań wprowadzających Sieć na terenie kraju, podjęto 5.619,4 tys. ha. następujące działania: Do projektu, ze względu na cenne gatunki roślin, zwierząt Koncepcja Sieci NATURA 2000 w Polsce i ptaków zgłoszono ponad 21% województwa podkarpackiego. Zaproponowano tu utworzenie 17 ostoi, z czego 9 dotyczy W latach 200-2001 opracowano Koncepcję Sieci Dyrektywy Ptasiej. NATURA 2000 w Polsce. W ramach tego projektu dokonano Do ochrony, w myśl Dyrektywy Ptasiej, wyznaczono m.in.: wstępnej analizy obszarów chronionych pod kątem ich zgodności Bieszczady, Góry Słonne, Pogórze Przemyskie, stawy w Budzie z kryteriami obowiązującymi w programie Natura 2000 oraz Stalowskiej, Beskid Niski, Lasy Janowskie i Roztocze. W myśl Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12293 - Poz. 2742
Dyrektywy Siedliskowej do projektu zaproponowano m. in.: - realizacji terminowych zobowiązań wynikających Bieszczady, Park Krajobrazowy Gór Słonnych, Magurski Park z podpisanego z Unią Europejską Traktatu Akcesyjnego Narodowy, Puszczę Solską. (związanych ze zrównoważonym rozwojem, a więc stykiem ochrony środowiska z gospodarką i kwestiami 10.1.6 Cele polityki ekologicznej województwa społecznymi); podkarpackiego. - wdrażania nowych wymagań i standardów środowiskowych i przedsięwzięć poprawiających W „Programie ochrony środowiska dla województwa standardy związane z zaopatrzeniem mieszkańców podkarpackiego” przyjęto następujące założenia priorytetowe, w wodę, odprowadzaniem ścieków, unieszkodliwianiem wynikające z polityki ekologicznej państwa, wymienione pod odpadów, poprawą klimatu akustycznego, pełną względem ważności dla realizacji Programu: dostępnością do informacji o środowisku i jego ochronie, ♦ w zakresie ochrony i poprawy jakości środowiska: udziałem społeczeństwa w procesach ocen oddziaływania - ochrona wód i kształtowanie stosunków wodnych; na środowisko; - gospodarka odpadami; - ochrony walorów przyrodniczo-krajobrazowych na terenie - ochrona przed hałasem; gminy; - ochrona przed polami magnetycznymi; - realizacji Strategii Rozwoju Gminy Jasienica Rosielna - przeciwdziałanie poważnym awariom i zapewnienie (gdzie jednym z ważniejszych celów strategicznych jest bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego; „Dobrze funkcjonujące środowisko przyrodnicze”); - ograniczenie zanieczyszczeń powietrza i przeciwdziałanie - podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństwa zmianom klimatu; i wiedzy o stanie środowiska; - ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności - stworzenie podstawy do występowania o zewnętrzne biologicznej. środki finansowe potrzebne do realizacji przedsięwzięć ochrony środowiska; ♦ w zakresie racjonalnego użytkowania zasobów - określenie priorytetów ochrony środowiska gminy, środowiska: z uwzględnieniem szans rozwojowych gminy - zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości i województwa podkarpackiego oraz celów i kierunków produkcji, energochłonności gospodarki; działań ustalonych w dokumentach na szczeblu krajowym, - wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych; wojewódzkim i gminnym. - ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych; - ochrona kopalin; Program opracowany został na 3 lata (2005 –2007 r.), - wzbogacenie i racjonalne użytkowanie lasów. z tym że przewidziane w nim działania obejmują w perspektywie okres do 2015 r. Dokument powstał w oparciu o tzw. otwarty ♦ w zakresie współpracy transgranicznej: ograniczenie proces planowania, co oznacza: zanieczyszczeń transgranicznych; - w zakresie edukacji ekologicznej: ♦ włączenie zainteresowanych jednostek (m. in. władz - dostęp do informacji i poszerzenie dialogu społecznego; wojewódzkich, jednostek samorządu terytorialnego, - propagowanie idei ochrony środowiska oraz trwałego instytucji wojewódzkich, przedsiębiorców, społeczeństwa, i zrównoważonego rozwoju w społeczeństwie. organizacji ekologicznych) do opracowywania i realizacji Programu; 10.2 CELE I FUNKCJE PROGRAMU ♦ konieczność aktualizowania, przyjętych priorytetów, kierunków działań itp., w zależności od zmiany Strategia długoterminowa będzie stanowić podstawę uwarunkowań realizacji Programu. planowania działań w zakresie ochrony środowiska w latach 2005-2014 na terenie Gminy Jasienica Rosielna. Długoterminowy W Programie sprecyzowano rodzaj i harmonogram działań cel, uwzględniający kierunki rozwojowe w regionie to: proekologicznych, głównie o charakterze systemowym i znaczeniu ponadlokalnym, a także środki niezbędne do ♦ Harmonijny, zrównoważony rozwój gminy, w którym osiągnięcia założonych celów (w tym mechanizmy prawno – wymagania ochrony środowiska mają nie tylko istotny ekonomiczne i środki finansowe). wpływ na przyszły charakter regionu ale również wspierają jego rozwój gospodarczy Ustalenia programu obejmują: Strategię ochrony i poprawy stanu środowiska, a w niej: Strategia do roku 2014 została sformułowana w oparciu ♦ określone cele strategiczne, w obrębie których o ocenę stanu istniejącego, tendencje mające istotne znaczenie dla wyznaczono cele ekologiczne, przyszłości gminy i najważniejsze kierunki rozwojowe. Została ♦ priorytetowe długookresowe cele ekologiczne (do 2015) ona opracowana w odniesieniu do poszczególnych elementów i wyznaczone w ramach tych celów cele średniookresowe środowiska przyrodniczego, dla których zdefiniowano (do 2011) i cele krótkookresowe (2004-2007), zmierzające długoterminowe cele i opisano strategię ich osiągnięcia. do usunięcia problemów lub realizacji działań ochronnych, Realizacja Programu ochrony środowiska ma na celu zachowanie ustalone według stopnia ważności dla realizacji Programu. walorów środowiska i poprawę jego stanu na terenach ♦ działania inwestycyjne i pozainwestycyjne ustalone zdegradowanych. Jako główne cele programu przyjmuje się: w ramach, każdego z wyznaczonych celów średniookresowych lub długookresowych, ustalone według Najważniejsze cele Programu to: stopnia ważności dla realizacji Programu. ♦ system zarządzania Programem, w tym: 1) koordynowanie działań administracji publicznej ♦ kontrola realizacji Programu (monitoring poprzez mierniki wszystkich szczebli, instytucji, pozarządowych organizacji realizacji przyjętej strategii działań), ekologicznych na terenie gminy w zakresie: ♦ uczestnicy Programu, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12294 - Poz. 2742
♦ koszty i źródła finansowania Programu (środki niezbędne lata 2000-2006”, oraz Planem Zagospodarowania do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy Przestrzennego Województwa Podkarpackiego, prawno-ekonomiczne i środki finansowe). w szczególności dotyczącymi tworzenia warunków dla rozwoju gospodarczego, podniesienia konkurencyjności Integralną częścią Programu są Załączniki takie jak: produktu turystycznego województwa, podniesienia ♦ załączniki tabelaryczne, poziomu i jakości życia mieszkańców; ♦ słownik użytych terminów, ♦ spójność z celami i kierunkami działań określonymi ♦ opracowania źródłowe i bibliografia, w innych dokumentach strategicznych i sektorowych, ♦ załączniki graficzne. opracowywanych w województwie podkarpackim; ♦ spójność z priorytetowymi przedsięwzięciami określonymi 10.2.1 Priorytety ekologiczne. przez gminy powiatu Brzozowskiego, ♦ spełnianie wymagań konwencji, umów, postanowień Wzorem Powiatowego Programu Ochrony Środowiska i porozumień międzynarodowych, nałożonych w ustawach jako Programu nadrzędnego założono, że działania dotyczące i rozporządzeniach wykonawczych, realizacji Programu powinny odbywać się w obrębie ♦ zgodność z listą przedsięwzięć priorytetowych następujących celów strategicznych: Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska ♦ Ochrona jakości i zasobów wód powierzchniowych i Gospodarki w Wodnej w Rzeszowie, i podziemnych ♦ zgodność z celami polityki ekologicznej państwa ♦ Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne określonych w dokumentach; ”II Polityka Ekologiczna użytkowanie zasobów przyrody Państwa” oraz “Program Wykonawczy do II Polityki ♦ Ochrona powierzchni ziemi w ramach racjonalnej Ekologicznej Państwa na lata 2002-2010”, gospodarki odpadami dowiska, oraz poprawa jakości ♦ spójność z celami opracowanymi w innych dokumentach pozostałych elementów środowiska rządowych, ♦ Edukacja ekologiczna Formułując listę działań brano pod uwagę takie elementy jak: W obrębie poszczególnych celów strategicznych, według 1 ponadlokalny (gminny) wymiar działania hierarchii ważności określone zostały priorytetowe cele (przedsięwzięcia), długookresowe (do 2015r.). 2) spodziewany efekt ekologiczny czyli zmniejszenie dysproporcji pomiędzy stanem pożądanym a aktualnym, 10.2.2 Struktura Planu gospodarki odpadami 3) możliwość uzyskania zewnętrznego wsparcia finansowego, Plan gospodarki odpadami sporządzony zostanie zgodnie 4) obecne zaawansowanie inwestycji, zmniejszenie, z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia eliminację lub przeciwdziałanie zagrożeniom 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami. środowiskowym, szczególnie związanych narażeniem Uwzględnione zostały wymagania planów gospodarki odpadami: zdrowia i życia mieszkańców, krajowego i wojewódzkiego. Struktura planu, cele i kierunki 5) uwarunkowania przyrodnicze i społeczno-gospodarcze działań, rozwiązania systemowe oraz harmonogram i koszty Gminy Jasienica Rosielna – jako wyjściowy przyjęto stan realizacji gospodarki odpadami zostały omówione w integralnym środowiska na dzień 31.12.2003r. opracowaniu „Gminny plan gospodarki odpadami”. Założenia i wytyczne polityki ekologicznej państwa 10. 3. KRYTERIA WYBORU CELÓW I PRORYTETÓW i innych dokumentów strategicznych są podstawą do realizowania EKOLOGICZNYCH na terenie gminy działań na rzecz poprawy stanu środowiska (we wszystkich jego komponentach). W realizacji Programu nadrzędną zasadą jest zasada zrównoważonego rozwoju, a wiodącymi zasadami będą: 10. 4. STRATEGIA OCHRONY I POPRAWY STANU 1) zasada “likwidacji aktualnych problemów”; ŚRODOWISKA 2) zasada „zanieczyszczający płaci”; 3) zasada prewencji (zapobiegania przyszłym problemom) Strategia ochrony, poprawy stanu i racjonalnego i oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych; wykorzystania zasobów środowiska została opracowana dla 4) zasada odpowiedzialności grup zadaniowych i zasada obszaru Gminy Jasienica Rosielna. Wskazywane działania uspołecznienia; dotyczą jednostek różnego szczebla zarządzania środowiskiem na 5) zasada skuteczności ekologicznej i efektywności terenie gminy oraz przedsiębiorstw i instytucji bezpośrednio ekonomicznej. podlegającym organom wojewódzkim i centralnym. Zadania do realizacji przez gminę zostały wyodrębnione jako część Przy ustalaniu kolejności celów oraz priorytetów działań niezbędnych działań na rzecz środowiska, w formie zadań i przedsięwzięć uwzględnia się następujące kryteria: własnych gminy. Układ strategii w zakresie ochrony i poprawy ♦ spójność z priorytetami określonymi przez „Program stanu środowiska nawiązuje do strategii przyjętej w „Programie ochrony środowiska dla województwa podkarpackiego”, Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego” ♦ spójność z priorytetami określonymi przez „Program i „Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Brzozowskiego” ochrony środowiska dla powiatu brzozowskiego”, ♦ spójność z „Planem gospodarki odpadami dla 10.4.1. Ochrona jakości i zasobów wód powierzchniowych województwa podkarpackiego”, i podziemnych oraz poprawa stosunków wodnych – cel ♦ zgodność z celami i priorytetami określonymi w Strategii strategiczny nr 1
Rozwoju Gminy, Cel ten zakłada systematyczną poprawę jakości wód, ♦ zgodność z priorytetami, celami i kierunkami określonymi tak aby osiągnęły one co najmniej dobry stan ekologiczny, w “Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na racjonalizację zużycia wody w sektorze gospodarczym, rolnictwie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12295 - Poz. 2742 i gospodarstwach domowych. Ponadto istotne jest zapewnienie Wodnej w Krakowie oraz gminę w zakresie częściowego bezpieczeństwa powodziowego terenów zalewowych. finansowania i lokalizacji przestrzennej inwestycji związanych z ochroną wód. Zadania w zakresie racjonalizacji zużycia wody Ustawa Prawo wodne [3] reguluje gospodarowanie należeć będą głównie do instytucji na poziomie krajowym wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, i wojewódzkim oraz do przedsiębiorstw, w tym komunalnych, a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, podmiotów gospodarczych i indywidualnych odbiorców. Ponadto korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi. na przedsiębiorcach i zakładach komunalnych spoczywa Dodatkowo wprowadza zasadę zlewniowego zarządzania obowiązek modernizacji technologii uzdatniania wody do picia. gospodarką wodną przez utworzenie dwóch regionów wodnych Zakłady przemysłowe jakie mogą powstać na terenie gminy dla dorzeczy Odry i Wisły. zobowiązane są do stosowania technologii eliminujących zrzut substancji niebezpiecznych ze ściekami przemysłowymi. Realizując powyższe postulaty za priorytetowe działania, Podstawowe działania w zakresie właściwego kształtowania w ramach polityki krajowej, uznano: stosunków wodnych poprzez działania inwestycyjne (m.in. - zintegrowaną ochronę wód przed zanieczyszczeniem; budowa i modernizacja wałów przeciwpowodziowych) - obligatoryjny obowiązek oczyszczania ścieków i pozainwestycyjne realizowane będą przez Regionalny Zarząd komunalnych; Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz Podkarpacki Zarządu - ochronę wód przed zanieczyszczeniami azotanami ze Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie przy współudziale źródeł rolniczych. samorządów gminnych. Ochronę przed powodzią oraz suszą - istotne, są zapisy nakładające na aglomeracje prowadzi się zgodnie z planami ochrony przeciwpowodziowej o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000 RLM, oraz przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze państwa. Dla obowiązek wyposażenia w sieci kanalizacyjne dla ścieków obszarów nie obwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo komunalnych, zakończone oczyszczalniami ścieków. powodzi, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Obowiązek ten aglomeracje realizują: sporządza studium określające w szczególności granice obszarów - do dnia 31 grudnia 2015 r., w przypadku bezpośredniego zagrożenia powodzią przy uwzględnieniu aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców od 2000 częstotliwości występowania powodzi, ukształtowania dolin do 15 000 RLM; rzecznych i tarasów zalewowych, strefy przepływu wezbrań - do 31 grudnia 2010 r., w przypadku powodziowych, terenów zagrożonych osuwiskami (skarp lub aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej zboczy), tereny depresyjnych oraz bezodpływowych 15 000 RLM. Cel nr 1.1 Mając na względzie rangę zagadnienia, problem jakości Cele szczegółowe średniookresowe - Ochrona jakości wód powierzchniowych i podziemnych, powinien być rozwiązany i zasobów wód powierzchniowych i podziemnych - globalnie dla całej gminy. Rozwiązanie tego problemu wymaga ścisłej współpracy między gminami sąsiednimi i podjęcia działań Cel nr 1.1.1 Wdrożenie kompleksowego systemu gospodarki systemowych dla całej gminy. wodno – ściekowej oraz minimalizacja emisji zanieczyszczeń ze Przewidywane kierunki zmian w tym zakresie, powinny źródeł: przemysłowych i wiejskich. obejmować działania i przedsięwzięcia niezbędne do realizacji zarówno w sferze gospodarki ściekowej jak również systemów Cel nr 1.1.2. Zaspokojenie zapotrzebowania ludności na zaopatrzenia w wodę. Ocena stanu urządzeń służących do poboru odpowiednią jakościowo wodę pitną oraz do celów bytowo- wody oraz jej uzdatniania, wymusza dążenie do rozbudowy gospodarczych i rekreacyjno-turystycznych. i modernizacji systemów zaopatrzenia w wodę w taki sposób, aby obejmowały one jak największą liczbę użytkowników na terenie Cel nr 1.1.3. Ochrona wód przed zanieczyszczeniami wszystkich gmin powiatu. spowodowanymi przez azotany ze źródeł rolniczych. Przewiduje się, że docelowo przy systemach indywidualnego zaopatrzenia mają pozostać jedynie ci korzystający, dla których Cel nr 1.1.4. Ochrona wód podziemnych. doprowadzenie zorganizowanych wodociągów będzie nieuzasadnione ekonomicznie. Takie działania mają także Działania średniookresowe: zapewnić poprawę jakości wody dostarczanej do odbiorców, tak Działania zmierzające do realizacji ustalonych celów dotyczą aby spełniała ona wymagania stawiane obecnie obowiązującymi następujących zagadnień: przepisami. Zarządzanie ochroną wód: W zakresie gospodarki ściekowej, oprócz niskiego ♦ nadzór nad obiektami emitującymi duże ładunki poziomu skanalizowania jest problem niedostatecznego zanieczyszczeń ,wstrzymanie zanieczyszczania wód przez wyposażenia w urządzenia służące oczyszczaniu ścieków. egzekwowanie zakazu odprowadzania do nich ścieków Niejednokrotnie zastosowane technologie oczyszczania ścieków bez oczyszczania. Kierunek bezinwestycyjny. Wymaga są przestarzałe i nie spełniają podstawowych wymagań w zakresie podjęcia wyłącznie działań administracyjnych w obrębie oczekiwanej redukcji zanieczyszczeń w ściekach. Również stan Urzędu Gminy. Zaletą tego jest to, że do realizacji można techniczny wielu oczyszczalni budzi szereg wątpliwości, przystąpić od zaraz z udziałem pracowników zajmujących urządzenia przez wiele lat są nie remontowane, brak ciągłego się ochroną środowiska, a także pracowników nadzoru technicznego na wielu oczyszczalniach, niekompetencja administracji budowlanej, geodezyjnej, służb oraz często niewiedza osób odpowiedzialnych za eksploatacje obsługujących gminę np. zakładu oczyszczania, straży i stan techniczny obiektów oczyszczalni – to częste realia miejskiej (jeżeli jest) oraz każdego z radnych gminy, i rzeczywistość lokalnych oczyszczalni ścieków. Przedstawiony tu pozostałych pracowników urzędu, a także pracowników Cel powinien być osiągnięty do 2015 r. Rozwiązywanie wszystkich pozostałych instytucji zajmujących się ochroną problemów w dziedzinie jakości wód będzie prowadzone środowiska. Realizacja Programu powinna się odbywać w układach zlewniowych m.in. przez działania pozainwestycyjne poprzez: i inwestycyjne realizowane przez Regionalny Zarząd Gospodarki Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12296 - Poz. 2742
- wykorzystanie oraz stosowanie przez pracowników gminy, deszczowe odprowadzane są do rowów przydrożnych, upoważnionych przez Zarząd, kompetencji wynikających melioracyjnych, rzek i potoków. Utrzymanie rowów, z art. 49 ust. 2 Prawa Wodnego, przepustów w obecnym czasie nastręcza wiele trudności, - wykorzystanie zapisów art. 91 ust.2 ustawy o ochronie stała konserwacja rowów (wykaszanie, odmulanie, i kształtowaniu środowiska, odbudowa) pochłania coraz większe środki. Rowy stały się - korzystanie z zapisów art. 40 ustawy o zagospodarowaniu również odbiornikami nielegalnie zrzucanych ścieków przestrzennym, sanitarnych z posesji, stając się źródłem odorów, miejscem - kontrole gospodarki ściekowej w zakładach wylęgu plagi much i komarów. Gęsta zabudowa wsi przemysłowych, powoduje ciągłą konieczność przykrywania rowów często - sporządzenie programów działań mających na celu w sposób niefachowy, wbrew zasadom hydrauliki zmniejszenie odpływu zanieczyszczeń ze źródeł i hydrologii, stając się przyczyną lokalnych podtopień, rolniczych, zmian stosunków wilgotnościowych w glebie, będących - opracowanie warunków korzystania z wód, często przyczyną zawilgocenia i zagrzybienia budynków. - właściwa gospodarka zasobami wodnymi wspierana przez Korzyści z budowy kanalizacji deszczowej są wielorakie: edukację ekologiczną. - sprawne odprowadzanie nadmiaru wód opadowych, - ochrona budynków przed wilgocią, ♦ eliminacja zrzutu nie oczyszczonych ścieków do wód - możliwość zagospodarowania poboczy, powierzchniowych i ziemi : - przebudowa dróg na nowoczesne z chodnikami - prowadzenie działań inwestycyjnych, zgodnie i sprawnym odwodnieniem, z „Krajowym programem oczyszczania ścieków - eliminacja uciążliwej i kosztownej konserwacji rowów, komunalnych”, obejmującym lata 2003-2015, przepustów itp., - w latach 2005-2010 r. - modernizacja, rozbudowa - eliminacja kosztownego czyszczenia rowów z odpadów i budowa: systemów kanalizacji zbiorczej, itp., - budowa i wspieranie budowy indywidualnych systemów - likwidacja dzikich podłączeń do rowów odprowadzających oczyszczania. Gmina, posiadająca wiele miejscowości ścieki, o rozproszonej zabudowie, musi znaleźć własny sposób na - eliminacja przykrych zapachów oraz miejsc wylęgu poprawę stanu czystości wód powierzchniowych, których insektów. jak wcześniej wspomniano nie jest wiele. Jedną z przyczyn zanieczyszczeń wód powierzchniowych jest zbyt mała W zależności od sposobu zagospodarowania ścieki ilość kanalizacji i oczyszczalni w stosunku do liczby deszczowe odprowadzane są jako umownie czyste bądź jako wodociągów. Aby taką dysproporcję zmienić, zanieczyszczone. Wody deszczowe niosą ze sobą nieraz znaczne w przypadkach kiedy nie można skorzystać z oczyszczalni ładunki zawiesiny i substancji ekstrahujących się eterem lub kanalizacji już istniejących, albo też budowa naftowym, więc aby umożliwić odprowadzenie takich wód do kolektorów czy oczyszczalni grupowych jest technicznie i cieków powierzchniowych wody te należy: ekonomicznie mało uzasadniona, należy preferować - Podczyszczać do parametrów spełniających przepisy indywidualne systemy oczyszczania ścieków. Jest to obowiązującego prawa. metoda, która ze względu na warunki gruntowo – wodne - Przy budowie nowych obiektów, rozbudowie lub nie wszędzie może być stosowana. Większą część kosztów odbudowie istniejących, wymagać i przewidywać jej budowy ponosi inwestor. Sprawdzając rachunek instalowanie np. piaskowników (eliminacja zawiesiny). ciągniony kosztów realizacji i eksploatacji okazuje się, że - Przy budowie nowych obiektów, rozbudowie lub koszty inwestycyjne są niższe dla zbiorników odbudowie istniejących, w przypadkach kiedy istnieje bezodpływowych jednak eksploatacja oczyszczalni możliwość skażenia wód powierzchniowych indywidualnych jest zdecydowanie niższa niż zbiornika ropopochodnymi, wymagać i przewidywać instalowanie bezodpływowego. Taki sposób rozwiązywania problemów separatorów. gospodarki ściekowej może stać się tzw. prawem miejscowym czyli może być zapisany w planie Biorąc pod uwagę kolejność inwestycji brać należy pod uwagę: zagospodarowania przestrzennego. Ze strony gminy - funkcję miejscowości powinien być popierany udogodnieniami podatkowymi - położenie względem ważności dróg tranzytowych i innymi preferencjami leżącymi w kompetencjach gminy. (najpierw drogi krajowe i międzynarodowe, następnie Z tych możliwości mogą skorzystać niewielkie wsie o mniejszym znaczeniu komunikacyjnym, potem drogi o rozproszonej zabudowie, gdzie z powodzeniem można boczne ale utwardzone) by realizować program sanitacji wsi w oparciu - rozwinięcie infrastruktury miejscowości o rozwiązania indywidualnej asenizacji. W tych wsiach - położenie względem terenów o podwyższonych walorach budowa zbiorczych kolektorów oraz oczyszczalni, przyrodniczych a następnie ich eksploatacja może być zbyt kosztowna. - wielkość powierzchni zlewni
♦ budowa kanalizacji deszczowej - budowa kanalizacji ♦ rzetelna i pełna inwentaryzacja stanu technicznego deszczowej w celu wyeliminowania kosztownych zbiorników bezodpływowych, w utrzymaniu rowów oraz pozbawieniu możliwości ♦ inwestycje inne niż systemy kanalizacji zbiorczej, odprowadzania do nich zanieczyszczeń sanitarnych. realizowane tam, gdzie budowa kanalizacji zbiorczej nie Propozycja ta wymaga dokładnej analizy związanej przyniosłaby korzyści środowiskowych lub z poszczególnymi miejscowościami gminy. Z jednej powodowałaby nadmierne koszty (np. budowa bowiem strony, niewątpliwie przy kanalizacji, utrudnione przyzagrodowych oczyszczalni ścieków, dowożenie będzie ze względów technicznych wpięcie się do niej ze ścieków ze zbiorników bezodpływowych do istniejących, ściekami sanitarnymi, z drugiej zaś trzeba wziąć tu pod niedociążonych oczyszczalni), egzekwowanie zakazu uwagę spływy powierzchniowe przy ulewach i rolę rowów odprowadzania ścieków sanitarnych do ziemi przez w lokalnej ochronie przeciwpowodziowej. Wody sprawdzanie szczelności zbiorników bezodpływowych, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12297 - Poz. 2742
♦ egzekwowanie zakazu odprowadzania do ziemi gnojowicy Działania w zakresie realizacji celów krótkookresowych: bez wcześniej uzyskanego pozwolenia na rolnicze zagospodarowanie ścieków, Zarządzanie ochroną wód: ♦ egzekwowanie zakazu składowania na powierzchni ziemi Ograniczenie zrzutu substancji niebezpiecznych ze ściekami odpadów, (sukcesywnie) poprzez modernizację technologii produkcji. ♦ po przeprowadzeniu wodociągowania, wyeliminowania wykorzystywania nieczynnych studni jako zbiorników Inwestycje: bezodpływowych, ♦ prowadzenie działań edukacyjnych mających na celu - sukcesywne porządkowanie gospodarki ściekowej właściwą organizację gospodarstwa rolnego w zakresie (do 2010 r.) w miejscowościach Gm. Jasienica Rosielna ochrony środowiska (rola składowanych odpadów poprzez modernizację, rozbudowę i budowę kanalizacji i obornika w ochronie wód podziemnych), prowadzanie zbiorczej oraz rozbudowę istniejących oczyszczalni działań edukacyjnych mających na celu umiejętne ścieków stosowanie nawozów i środków ochrony roślin, - ograniczanie zanieczyszczeń azotowych pochodzących ♦ prowadzenie umiejętnej polityki cenowej w zakresie z rolnictwa – sukcesywnie do2015 r.), ograniczenie ilości odpłatności za pobraną wodę i odprowadzane ścieki, zanieczyszczeń powstających w rolnictwie – głównie mające przyczynić się do oszczędności zasobów wody gnojowicy. Głównym odpadem z produkcji zwierzęcej na pitnej, skalę przemysłową jest gnojowica. Ma ona w niektórych ♦ wykorzystywanie do zabiegów agrotechnicznych wód przypadkach, zwłaszcza wtedy, gdy postępuje się z nią deszczowych. w sposób nieumiejętny, istotny wpływ na stan czystości wód powierzchniowych, ale również i podziemnych. Zaopatrzenie w wodę: Składa się ona z mieszaniny kału, moczu i resztek pokarmowych. Z jednej strony gnojowica stanowi wartościowy nawóz organiczny, mający zastosowanie do ♦ dostosowanie jakości wody pitnej do standardów Unii nawożenia upraw polowych, przede wszystkim łąk Europejskiej poprzez rozbudowę i modernizację stacji uzdatniania wód i sieci wodociągowych, i pastwisk; z drugiej strony, przy jej powstawaniu w nadmiarze w stosunku do możliwości wykorzystania do ♦ właściwe zagospodarowanie stref ochrony ujęć wód nawożenia, stanowi poważny problem utylizacyjny. (zmniejszenie do minimum zanieczyszczeń wód, W porównaniu z obornikiem gnojowica odznacza się zwłaszcza podziemnych). bardziej zróżnicowanym składem, a przez to jest
♦ ewidencja studni służących do poborów wody na cele trudniejsza do zastosowania w praktyce rolniczej. gospodarstwa domowego i rolnego, Wyjątkowo wysoka zawartość związków azotowych ♦ wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie powoduje bardzo duże zapotrzebowanie na tlen (BZT5) racjonalnego gospodarowania wodą, zgodnie wynoszące dla gnojowicy bydlęcej 10 000 - 20 000 z obowiązującą zasadą stosowania wodooszczędnych 3 mgO2/dm . Nadmierne nawożenie gnojowicą powoduje technologii produkcji w przemyśle; trwałe a częstokroć nieodwracalne zmiany w środowisku ♦ zaspokojenie zapotrzebowania ludności na wodę pitną glebowym, przejawiające się niszczeniem drzewostanu odpowiedniej jakości, poprzez budowę i modernizację ujęć i naturalnych zbiorowisk szaty roślinnej, przy i sieci wodociągowych, a także stacji uzdatniania wody, równoczesnym pojawianiu się flory synatotropijnej ♦ wykonanie inwentaryzacji istniejących ujęć wód prowadzącej do zachwaszczenia gruntów rolnych podziemnych na terenie gminy; i użytków zielonych. Nawożenie gleby wysokimi dawkami ♦ eksploatacja ujęć wód podziemnych zgodnie z ich gnojowicy może prowadzić do trwałej anerobiozy, naturalnymi zasobami; likwidacja nieczynnych ujęć wody; a w konsekwencji do zahamowania życia biologicznego ♦ informowanie społeczeństwa o jakości wody do picia i utraty zdolności jej samooczyszczania. W powietrzu i wody w kąpieliskach; glebowym następuje koncentracja dwutlenku węgla (CO2), ♦ opomiarowanie ujęć wodnych, wprowadzenie co prowadzi do procesów beztlenowych w glebie, przy optymalnych taryf cenowych; których wydzielają się siarkowodór, metan, etylen i inne związki trujące dla roślin. Nawożenie gnojowicą gleb Racjonalizacja zużycia wody: zwięzłych prowadzi do zatykania porów i całkowitego ♦ działania edukacyjne społeczności lokalnej w zakresie zahamowania na pewien okres wymiany gazów w glebie. oszczędnego wykorzystania wody, Niewłaściwie składowana i nie uzdatniona gnojowica jest ♦ rejestracji zużycia wody przez podmioty gospodarcze przyczyną silnego zanieczyszczenia wód i innych użytkowników , powierzchniowych i podziemnych. ♦ stosowanie nowoczesnych technologii zapewniających - Szczególną rolę w zanieczyszczeniu wód odgrywają minimalizację zużycia wody . związki azotu i fosforu; zwłaszcza niebezpieczne są azotany, odznaczające się silnym działaniem toksycznym. Cele krótkookresowe 1.1.2 - Degradacji środowiska sprzyjają również mikroorganizmy występujące w gnojowicy, zwłaszcza ich odmiany Cel nr 1.1.2.1 Ograniczenie zanieczyszczenia ze źródeł chorobotwórcze w stosunku do ludzi i zwierząt. przemysłowych i gospodarczych (ograniczenie zrzutu, niektórych - Ograniczenie szkodliwego wpływu gnojowicy na stan substancji niebezpiecznych do 31.12.2007). środowiska można osiągnąć przez jej gospodarcze wykorzystanie: Cel nr 1.1.2.2 Zwiększenie ilości oczyszczonych ścieków o rolnicze zagospodarowanie gnojowicy surowej, komunalnych. o rolnicze zagospodarowanie gnojowicy wstępnie uzdatnionej,
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12298 - Poz. 2742 o beztlenową fermentację gnojowicy (produkcja biogazu), łąkowego oraz właściwe kształtowanie pasów roślinności o wytwarzanie kompostu, wzdłuż cieków wodnych).
W celu poprawy sytuacji należy podjąć próby spowodowania: Cel nr 1.2.2 -Cele krótkookresowe - poprawienia szczelności płyt gnojowych, - zwiększenia pojemności zbiorników do sezonowania Cel nr 1.2.2.1 Poprawa stanu infrastruktury gnojówki, przeciwpowodziowej - poprawienia szczelności zbiorników na gnojówkę, - poprawienia świadomości ekologicznej rolników, Działania w zakresie realizacji celu krótkookresowego: - sukcesywne usuwanie skutków powodzi na rzekach Cel szczegółowy długookresowy nr 1.2 i potokach, - bieżąca konserwacja urządzeń melioracyjnych – Wody - kształtowania stosunków wodnych, zwiększenie podstawowych (rzeki, wały, potoki, zbiorniki), bezpieczeństwa powodziowego i zwiększenie zasobów przywrócenie prawidłowego funkcjonowania istniejących dyspozycyjnych wód w gminie. systemów melioracyjnych, na terenie całego powiatu, - zapewnienie właściwej przepustowości cieków wodnych W ramach tego celu należy: (przepusty, jazy, rowy, itp.). a) dążyć do zwiększenia naturalnej retencji wód oraz do utrzymania istniejących zdolności retencyjnych, zwłaszcza Wszystkie przedsięwzięcia można podzielić na czynne na obszarach intensywnie użytkowanych przez człowieka, i bierne. Bardzo często ich rodzaj wymuszony jest własnością. poprawić infrastrukturę przeciwpowodziową, budować W przypadku ochrony przeciwpowodziowej jest to również wały , poprawić regulację cieków wodnych. pewnego rodzaju wyróżnikiem, chociaż własność nie czyni tych działań determinującym. Cel nr 1.2.1. Cele szczegółowe średniookresowe: Ze strony gminy można wyróżnić działania zarówno Cel nr 1.2.1.1 Zwiększenie ilości obiektów i urządzeń bierne jak i czynne. Do działań biernych (ale tylko w czasie kiedy infrastruktury przeciwpowodziowej. powódź nie występuje) oraz czynnych, które gmina powinna podjąć oraz na bieżąco uzupełniać i regulować należy zaliczyć: Cel nr 1.2.1.2 Zwiększenie zasobów dyspozycyjnych wód - opracowanie Planu Ograniczenia Skutków Powodzi w gminie. i Profilaktyki Powodziowej dla całej gminy, - współudział w opracowaniu Planu Ograniczania Skutków Działania w zakresie realizacji celów średniookresowych Powodzi i Ochrony Ludności Podstawowe działania w zakresie właściwego kształtowania - współudział w proponowanym przez Starostwo Powiatowe stosunków wodnych poprzez działania inwestycyjne (m.in. Systemie Wczesnego Ostrzegania i Monitorowania budowa, wałów przeciwpowodziowych, budowa zbiorników Pogodowego, retencyjnych) i pozainwestycyjne realizowane będą przez - prowadzenie szkoleń z zakresu znajomości ochrony Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz przeciwpowodziowej i zachowań ludności w czasie Podkarpacki Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych zagrożenia, w Rzeszowie przy współudziale samorządu gminny. Ochronę - współdziałanie z gminami w zakresie ochrony przed powodzią oraz suszą prowadzi się zgodnie z planami przeciwpowodziowej związanej z przedsięwzięciami ochrony przeciwpowodziowej oraz planami przeciwdziałania własnymi i tych gmin, skutkom suszy na obszarze państwa. Dla obszarów nie - utworzenie i na bieżąco utrzymywanie magazynu obwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, przeciwpowodziowego dla ludności gminy, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej sporządza - wystąpienie i zdecydowane wywieranie wszelkimi studium określające w szczególności granice obszarów dostępnymi sposobami nacisku na zarządzających rzeką bezpośredniego zagrożenia powodzią, przy uwzględnieniu: San w celu wyremontowania i bieżącego utrzymywania częstotliwości występowania powodzi, ukształtowania dolin w zadawalającym stanie odcinków koryta, rzecznych i tarasów zalewowych, strefy przepływu wezbrań - dbałość o właściwy stan urządzeń melioracji powodziowych, terenów zagrożonych osuwiskami (skarp lub szczegółowych (wykaszanie i udrażnianie wszelkich zboczy), terenów depresyjnych oraz bezodpływowych. rowów), - dbałość o właściwy stan przepustów w drogach gminnych Działania zakresie realizacji celów średniookresowych: oraz współdziałanie z Powiatowym Zarządem Dróg - regulacja cieków wodnych, (usuwanie skutków powodzi, w zakresie konserwacji przepustów pod drogami regulacja odcinków rzek i potoków oraz budowle powiatowymi leżącymi na terenie gminy, regulacyjne), - weryfikacja obowiązującego w gminie Planu - budowa zbiorników retencyjnych, Zagospodarowania Przestrzennego pod kątem - poprawa stanu systemów melioracyjnych (konserwacja wykluczenia z zabudowy potencjalnych terenów urządzeń melioracyjnych na potokach), budowa nowych zalewowych, na niefunkcjonalnych terenach, - uwzględnienie w opracowywanych planach - budowa i poprawa stanu systemów odwadniania dróg, szczegółowych dla poszczególnych miejscowości gminy, - przeciwdziałanie wkraczaniu zabudowy na tereny potrzeb wynikających z ochrony przeciwpowodziowej, zalewowe, poprzez stosowanie odpowiednich zapisów - wykorzystanie naturalnych warunków gminy do w miejscowych planach zagospodarowania zwiększenia możliwości retencji wody (zastawki, oczka, przestrzennego, stawy, suche – niewielkie zbiorniki wodne) dających - dostosowywanie użytkowania rolniczych terenów również szansę zwiększenia w gminie skuteczności położonych w sąsiedztwie rzek i potoków do skali ochrony przeciwpowodziowej. zagrożenia powodziowego (preferowanie użytkowania Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12299 - Poz. 2742
10. 4.2 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne - ze względu na specyfikę ochrony ekosystemów leśnych, użytkowanie zasobów przyrody – cel strategiczny nr 2 dla utrzymania i poprawy stanu lasów działania (przedsięwzięcia), z reguły pozainwestycyjne, należy 10.4.2.1 Racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska prowadzić w sposób ciągły (ponieważ działań tych nie można zamknąć w określonym przedziale czasu). Z tego 10.4.2.1.1 Lasy względu nie wyznaczono celów średniookresowych. Działania prowadzone będą zgodnie z kompetencjami Cel szczegółowy nr 2.1. określonymi przez ustawy szczególne.
Ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów leśnych. Działania w zakresie realizacji celu długookresowego: Najprawdopodobniej, gdyby przeprowadzając uliczną sondę i zapytać o największe bogactwa naturalne Polski odpowiedź Zarządzanie ochroną i racjonalną gospodarką leśną: brzmiałaby: węgiel kamienny lub brunatny może miedź. Całe - wdrażanie krajowego i wojewódzkiego (po jego szczęście, że nie dla wszystkich - pozostaje bowiem LAS. opracowaniu) programu zalesiania, Największy i najbardziej imponujący dom roślin i zwierząt, żywe - scalanie niewielkich enklaw leśnych w większe sanatorium dla chorych i rekonwalescentów, zbawienie dla kompleksy, klimatu, ochrona przed powodziami. Wszystkie wskaźniki - zachowanie bioróżnorodności lasów m.in. poprzez procentowe mówiące o lesistości poszczególnych krajów czy też ochronę i odtwarzanie śródleśnych zbiorników wodnych regionów Polski, jakkolwiek dają pewne porównanie to chyba oraz pozostawianie na gruntach przeznaczonych do o prawdziwej wartości lasu decyduje jego wiek i jakość czyli zalesień - trwałych i okresowych oczek wodnych, bagien, skład gatunkowy i kondycja wyrażająca się m.in. wartością mokradeł jako ostoi życia biologicznego, szczególnie na rocznego przyrostu. Wieloletnia gospodarcza eksploatacja lasów wododziałach, terenach wyżynnych i górskich, spowodowała ich „odmłodzenie„. Chociaż generalnie - ochrona i pielęgnacja zasobów leśnych oraz ekosystemów odmłodzenie dobrze się kojarzy, to w przypadku lasów oznacza to nieleśnych, w tym obejmowanie ochroną cennych niekorzystną zmianę jego struktury. Dane statystyczne podają, że obszarów leśnych i nieleśnych (użytki ekologiczne – drzewostany w Polsce młode, nie przekraczające 60 lat stanowią ekosystemy cenne przyrodniczo, takie jak: torfowiska, ok. 65 % powierzchni leśnej. Drzewostany rębne stanowią ok. murawy kserotermiczne, półnaturalne łąki), 20 % lasów, a stanowić powinny ok. 30 % by korzystanie z lasu - stosowanie zasad zagospodarowywania lasów nie objętych w różnej formie, również gospodarczej, nie zakłócało jego życia formami ochrony przyrody a będących przedmiotem jako biocenozy. Na dobre lasom nie wychodzi technika zrębu ochrony w świetle prawa międzynarodowego (konwencje zupełnego (przez wiele ubiegłych lat stosowana), bowiem i porozumienia międzynarodowe oraz dyrektywy Unii przyroda nie lubi nagłych zmian, a las najlepiej odrasta w drodze Europejskiej), naturalnej sukcesji. Zły skład gatunkowy czy też - przeciwdziałanie zagrożeniu pożarowemu, braki w pielęgnacji również nie są tu pomocne. A przecież jedna - monitoring zagrożeń lasów, 60-letnia sosna produkuje w ciągu doby tyle tlenu ile wynosi - wspieranie tworzenia związków i stowarzyszeń właścicieli średnie dobowe zapotrzebowanie 3 osób (1350 – 1800 litrów), lasów, z lokalnymi podmiotami przetwórstwa, przy 100 – letni buk w pełnym świetle w ciągu dnia wytwarza 1200 wykorzystaniu instrumentów stymulujących litrów tlenu na godzinę. Jednak dopiero 2700 młodych drzewek przedsiębiorczość, może wyprodukować tę ilość tlenu, co jedno stare. Mimo że te - inwestycje, zależności podają jasne proporcje nie oznacza to rezygnacji - zalesianie gruntów wyłączonych z użytkowania z dolesiania czy zalesiania. Istnieje także, nie jedyny, ale bardzo rolniczego, ważny powód dla którego warto lasy posiadać i dbać o nie. - przebudowa drzewostanów oraz odbudowa ekosystemów Okazuje się bowiem, że lasy odgrywają bardzo ważną rolę leśnych zniszczonych w wyniku pożarów, silnych w erozji gleb i w zatrzymywaniu wody. Szacuje się, że teren na wiatrów, kwaśnych deszczów, chorób itd. którym rosną lasy i zarośla nie oddaje ani jednej tony gleby z hektara, a odpływ wody wynosi tu 0.4% opadów. Na terenach Cele krótkookresowe nr 2.1.1 trawiastych liczby te wynoszą odpowiednio 0.0 ton / ha i 1.9%. Racjonalna gospodarka leśna oraz ochrony zasobów leśnych. Na polach wskaźniki te ulegają znacznemu pogorszeniu i wynoszą odpowiednio 78 ton/ha i 26.0%. Wartości te dla terenów Działania w zakresie realizacji celów krótkoterminowych: pozbawionych roślinności przybierają rozmiary budzące - opracowanie i aktualizacja planów urządzania lasów zaniepokojenie, bowiem dla takiego terenu strata gleby może niepaństwowych (będących własnością osób fizycznych wynieść 146 ton/ha, a strata wody 50% wartości opadów. i wspólnot gruntowych) oraz coraz lepszy nadzór nad realizacją tych planów tj. wzmocnienie nadzoru Ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów leśnych - realizacja i doradztwa fachowego w stosunku do lasów tego celu polega przede wszystkim na kompleksowej ochronie niepaństwowych, w tym przygotowywanie materiałów ekosystemów leśnych, poprawie stanu zdrowotnego, doskonaleniu informacyjnych i edukacja ekologiczna, zasad i mechanizmów użytkowania obszarów leśnych, - przygotowanie zalesień, w tym: weryfikacja klasyfikacji przygotowaniu podstaw do regulacji lesistości, wzbogacaniu gruntów (granicy polno-leśnej), uregulowanie spraw zasobów leśnych i ochronie przed pożarami. Efektem realizacji związanych z wykazywaniem powierzchni leśnych celu długookresowego będzie: w ewidencji gruntów oraz optymalnej lokalizacji zalesień - zachowanie równowagi przyrodniczej, zachowanie w miejscowych planach zagospodarowania różnorodności biologicznej i krajobrazu, dobre warunki przestrzennego, życia ludności, - nadzór i kontrola zalesień gruntów prywatnych oraz - osiągnięcie przestrzennie optymalnej struktury lasów szkolenie właścicieli zalesionych gruntów. w krajobrazie, - regeneracja zdewastowanych i zaniedbanych drzewostanów w lasach prywatnych. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12300 - Poz. 2742
10.4.2.1.2 Środowisko przyrodnicze, różnorodność - wspieranie działalności lokalnych proekologicznych biologiczna, krajobraz organizacji działających na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego w gminie, Cel szczegółowy nr 2.2 - wprowadzanie zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych, Utrzymanie unikalnych walorów przyrodniczych gminy. - realizacja programów ochrony rzadkich i zagrożonych gatunków oraz tradycyjnego krajobrazu rolniczego na Zgodnie z „Programem ochrony środowiska dla powiatu istniejących i projektowanych obszarach objętych prawną Brzozowskiego” realizacja tego celu ukierunkowana będzie na ochroną przyrody, doskonalenie systemu obszarów chronionych, w tym ochronę - nadzór nad pozyskiwaniem zasobów przyrodniczych z ich obszarów naturalnych siedlisk, o wysokich walorach przyrodniczych. Organami ochrony - ochrona walorów przyrodniczych parków narodowych, przyrody są: krajobrazowych, rezerwatów, zespołów przyrodniczo- a) Minister Środowiska, krajobrazowych, użytków ekologicznych, pomników b) Wojewoda Podkarpacki (Wojewódzki Konserwator przyrody, Przyrody). - opracowanie i wdrażanie programów ochrony terenów zieleni,. Starosta wykonując zadania z zakresu administracji rządowej - poprawa stanu środowiska, poprzez usunięcie lub m.in: ograniczenie istniejących zagrożeń dla zachowania - prowadzi rejestr pomników przyrody, stanowisk różnorodności biologicznej i krajobrazowej, dokumentacyjnych, użytków ekologicznych, zespołów - ograniczenie procesów urbanizacyjnych w pobliżu przyrodniczo-krajobrazowych, obszarów przyrodniczo-cennych; wprowadzanie - prowadzi rejestry przetrzymywania roślin i zwierząt odpowiednich procedur lokalizacyjnych chroniących (egzotycznych), tereny cenne przyrodniczo przed przeinwestowaniem, - sprawuje kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie - zakaz składowania nieczystości i odpadów oraz ochrona przyrody w trakcie gospodarczego wykorzystania zasobów zadrzewień i zakrzewień wzdłuż cieków wodnych, i poszczególnych składników przyrody przez jednostki - ochrona elementów naturalnych, starorzeczy, oczek organizacyjne oraz osoby prawne i fizyczne. wodnych, siedlisk i roślinności nadrzecznych, - ochrona kompleksów leśnych, podnoszenie ich znaczenia Na szczeblu lokalnym ochrona i podnoszenie wartości krajobrazu ekologicznego, prowadzenie zrównoważonej gospodarki polegać będzie na działaniach takich jak: leśnej, - odbudowa i zagospodarowanie zabytkowego parku wraz - nadzór bezpośredni nad lasami nie stanowiącymi z istniejącym stawem w Jasienicy Rosielnej własności Skarbu Państwa, - ochrona elementów tworzących walory krajobrazowe, - dążenie do zwiększania lesistości w lasach prywatnych, - prawidłowa gospodarka zasobami naturalnymi, - stwarzanie formalno-prawnych (poprzez plany miejscowe) - odtwarzanie krajobrazów zdegradowanych i finansowych warunków zalesień i dolesień nieużytków, (w uzasadnionych przypadkach), gruntów rolnych niższej klasy bonitacyjnej (kl. V, VI) lub - aktywności społeczeństwa w decydowaniu o losie o dużym spadku terenu, szczególnie w sąsiedztwie otaczającego krajobrazu. kompleksów leśnych, - plany zagospodarowania przestrzennego powinny - zakaz wypalania łąk i pastwisk przez rolników, zawierać zapisy przewidujące ochronę walorów szczególnie w okresie wiosenno-jesiennym, krajobrazowych terenu gminy - podnoszenie świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej społeczeństwa, poprzez odpowiednie Działania w ramach celu długookresowego: ukierunkowanie w szkołach wszystkich typów oraz - odbudowa i zagospodarowanie zabytkowego parku wraz edukację nieformalną, z istniejącym stawem w Jasienicy Rosielnej, - rygorystyczne przestrzeganie wymagań ochrony przyrody - utrzymanie istniejących i powołanie nowych obszarów w odniesieniu do obiektów turystyczno-rekreacyjnych i obiektów prawnie chronionej przyrody i krajobrazu, w aspekcie ochrony walorów przyrodniczych, w tym ochrona obszarów przyrodniczych , - monitoring ruchu turystycznego szczególnie w terenach - zachowanie istniejących oraz odtwarzanie zanikłych chronionych, elementów różnorodności biologicznej, w tym - znakowanie szlaków turystycznych i przyrodniczych renaturalizacja cennych ekosystemów (głównie według ścieżek dydaktycznych wraz z dokładną informacją wskazań planów ochrony), o walorach przyrodniczych, - wzmożenie ochrony obiektów objętych już ochroną - wspieranie gmin w ustanawianiu nowych form ochrony prawną, przyrody, - zachowanie, odtwarzanie oraz wzbogacanie zasobów - ochrona gatunkowa roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, przyrody, w tym ochrona najbardziej zagrożonych szczególnie narażonych wyginięciem, ekosystemów oraz gatunków i ich siedlisk: kontynuacja - w ramach ochrony fauny i flory – inicjowanie i wspieranie prac nad planami rezerwatów przyrody i innymi formami działań dotyczących budowy przejść dla zwierząt nad ochrony, dokumentowanie oraz wyznaczanie obszarów ciągami komunikacyjnymi, przepławek dla organizmów cennych przyrodniczo, wodnych, - podnoszenie wartości krajobrazu na szczeblu lokalnym - ochrona terenów otwartych o szczególnych walorach i regionalnym, poprzez zrównoważone gospodarowanie, widokowych. planowanie i odtwarzanie krajobrazu, - ograniczanie zagrożeń dla zachowania różnorodności biologicznej,
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12301 - Poz. 2742
Program działań ochronnych obszarów chronionych na Działania w zakresie realizacji celów średniookresowych: terenie Gminy Jasienica Rosielna - odbudowa i zagospodarowanie zabytkowego parku wraz z istniejącym stawem w Jasienicy Rosielnej, W celu ochrony środowiska przyrodniczego i zapewnienia - prowadzenie edukacji ekologicznej dzieci, młodzieży prawidłowego zagospodarowania przestrzennego wprowadzono i dorosłych w zakresie zrozumienia celów ochrony obowiązek przestrzegania przez jednostki prowadzące działalność przyrody i różnorodności biologicznej, gospodarczą i usługową, następujących zakazów i nakazów - wdrażanie programów rolno-środowiskowych wymagania dot. wzmożonej ochrony środowiska przyrodniczego: w zakresie objęcia programami rolnośrodowiskowymi spełniają również obszary obejmujące część gmin: Zakazuje się: Jasienica Rosielna, objęte prawną ochroną przyrody), - lokalizacji przemysłowych ferm hodowlanych stosujących - tworzenie nowych rezerwatów przyrody, użytków bezściółkową metodę chowu; ekologicznych, pomników przyrody i innych form ochrony - wypasania bydła i owiec na powierzchniach leśnych; opracowania dokumentacyjne dla terenów istniejących - zakładania na gruntach leśnych plantacji topolowych; i projektowanych rezerwatów , a następnie planów - wprowadzania gatunków obcego pochodzenia, dopuszcza ochrony rezerwatów oraz uaktualnienie, obecnie bez mocy się jedynie dla celów dydaktycznych i dekoracyjnych prawnej, opracowanych planów ochrony dla istniejących w obrębie urządzeń turystycznych oraz na terenie parków; rezerwatów), - stosowania w gospodarce leśnej rębni zupełnej, za - wdrażanie zaleceń dotyczących ochrony przyrody, wyjątkiem potrzeb typu sanitarnego; zawartych w planach ochrony parków narodowych, - sztucznego nieracjonalnego obniżania wód gruntowych; rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, - odprowadzania jakichkolwiek ścieków do wód - zmniejszanie ekspansji terenów zurbanizowanych gruntowych i powierzchniowych bez wymaganego w terenach cennych pod względem przyrodniczym prawem pozwolenia wodnoprawnego i oczyszczania; i krajobrazowym (sporządzanie miejscowych planów - lokalizowania obiektów uciążliwych dla środowiska; zagospodarowania przestrzennego, regulujących zasady - emisji gazów i pyłów przekraczających dopuszczalne kształtowania zabudowy i ochrony środowiska), stężenia substancji szkodliwych w powietrzu - ochrona pomników przyrody ożywionej (m.in. atmosferycznym; konserwacja na wniosek właściciela lub zarządcy) - eksploatacji surowców skalnych, żwirów, piasku z koryt i nieożywionej, w tym plany ochrony dla obiektów rzek – dopuszcza się tylko eksploatację na lokalne szczególnie cennych, potrzeby zgodnie z obowiązującymi przepisami. - opracowanie i wdrażanie programów ochrony terenów zieleni , Nakazuje się: - propagowanie i rozwój rolnictwa ekologicznego, - zapewnienie szczególnej dbałości o rozwiązania zintegrowanego i dobrej praktyki rolniczej, architektoniczne wpływające korzystnie na kształtowanie - prowadzenie wymiany informacji z zakresu ochrony krajobrazu; różnorodności biologicznej oraz międzynarodowej - wprowadzenie wzmożonego nadzoru w zakresie ładu współpracy naukowej w tej dziedzinie, przestrzennego i dyscypliny budowlanej; - opracowanie programu wprowadzania i zachowania - dokonywanie zrywki i wywozu drewna w sposób zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych oraz zachowania zapewniający ochronę wartości przyrodniczych; oczek wodnych i cennych przyrodniczo enklaw - biologiczną zabudowę skarb, wykopów, nasypów wzdłuż śródpolnych, dróg publicznych przez zadrzewianie i zakrzewianie; - ochrona istniejących i odbudowa zdegradowanych - ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony korytarzy ekologicznych na obszarach pozbawionych roślin; kompleksów leśnych, - podejmowanie działań zmierzających do poprawy bilansu - zachowanie „oczek wodnych” oraz bogatych przyrodniczo wodnego i retencyjnego wody; enklaw śródpolnych, prowadzenie edukacji właścicieli - porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej; gruntów w tym zakresie. - zainstalowanie urządzeń redukujących emitowane zanieczyszczenia do środowiska; Cel nr 2.2.2 - przestrzeganie obowiązku rekultywacji terenu po Cele krótkookresowe: naruszeniu jego stanu pierwotnego. Cel nr 2.2.2.1. Ochrona obszarów i obiektów o szczególnych Cel nr 2.2.1 walorach przyrodniczych, w tym tworzenie nowych form Cele średniookresowe: ochrony przyrody.
Cel nr 2.2.1.1 Zachowanie lokalnego bogactwa przyrodniczego Cel nr 2.2.2.2 Edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży. i walorów krajobrazowych, poprzez objęcie prawną ochroną obszarów o wysokich walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Działania w zakresie realizacji celów krótkoterminowych: - zwalczanie kłusownictwa, Cel .2.2.1.2 Podniesienie świadomości ekologicznej - obejmowanie różnorodnymi formami ochrony cennych mieszkańców gminy. obszarów przyrodniczo-krajobrazowych, - bieżąca ochrona walorów przyrodniczych: parków Cel 2.2.1.3 Zachowanie urozmaiconego krajobrazu rolniczego, narodowych, parków krajobrazowych, zespołów rozwój rolnictwa ekologicznego, itp.). przyrodniczo-krajobrazowych, użytków ekologicznych,
Cel 2.2.1.4 Wykorzystanie walorów przyrodniczo- pomników przyrody, kulturowych gminy, rozwój zaplecza turystyczno- - porządkowanie rzek, cieków wodnych, stawów, oczek rekreacyjnego przy pełnej ochronie przyrody. wodnych, otoczenia obiektów publicznych, poprawa estetyki rowów i gospodarstw domowych, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12302 - Poz. 2742
- konserwacja pomników przyrody (na wniosek właściciela 10.4.2.1.4 Gleby lub zarządcy, w zależności od stanu zdrowotnego m.in. usunięcie posuszu, zabezpieczenie ubytków wgłębnych, Cel szczegółowy nr 2.4 zabezpieczenie ubytków powierzchniowych, wykonanie wiązań elastycznych, przeprofilowanie korony), Racjonalne wykorzystanie gleb ich ochrona oraz promocja dotychczas, do 2006 r., zgłoszono wnioski konserwacji rolnictwa ekologicznego. drzew pomnikowych Realizacja tego celu polega na: 10.4.2.1.3 Odnawialne źródła energii - zapobieganiu degradacji gleb przez czynniki antropogeniczne i naturalne, Cel szczegółowy nr 2.3. - rekultywacji gleb, - ochronie zasobów gleb najlepszej jakości, nadających się Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii do wykorzystania rolniczego i leśnego, - wykorzystaniu gleb w zależności od uwarunkowań Realizacja tego celu związana jest z koniecznością przyrodniczych. zwiększania udziału energii odnawialnej w bilansie zużycia energii pierwotnej w Polsce i województwie, co wynika z Traktu Działania w zakresie realizacji celu długoterminowego polegać Przedakcesyjnego przystąpienia Polski do Unii Europejskiej będą na: (do 2020 r. przewiduje się 14% wzrost udziału energii - propagowania i wdrażania rolnictwa ekologicznego, odnawialnej). - stosowania dobrej praktyki rolniczej, Uwarunkowania przyrodnicze gminy sprzyjają rozwojowi - wdrażaniu programów rolno-środowiskowych, odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza z wykorzystaniem siły - podejmowaniu przedsięwzięć służących rozpoznaniu stanu wiatru i wody. Użytkowanie odnawialnych źródeł energii gleb i skali zagrożeń, umożliwia osiągnięcie korzyści ekologicznych, gospodarczych - pracach rekultywacyjnych. i społecznych, a wzrost wykorzystania energii ze źródeł - Działania w zakresie ochrony i racjonalnego odnawialnych powinien stać się integralnym elementem wykorzystania gleb prowadzone będą zgodnie zrównoważonego rozwoju powiatu. z kompetencjami wynikającymi z ustaw szczególnych. Z analizy uwarunkowań krajowych wynika, że wzrastać będzie Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, oceny wykorzystanie biomasy i siły wiatru. Na terenach, o dużych jakości gleb i ziemi oraz obserwacji zmian dokonuje się wartości przyrodniczych i ciekach będących siedliskiem ryb w ramach państwowego monitoringu środowiska, wędrownych, dąży się do tego by nie lokalizować nowych siłowni a starosta prowadzi okresowe badania jakości gleb. wodnych. Przy lokalizacji inwestycji powinny być zachowane uwarunkowania wynikające z położenia w istniejących lub Cel nr 2.4.1 projektowanych obszarach ochrony przyrody i krajobrazu. Cele średniookresowe: Cel nr 2.3.1 Cel nr 2.4.1.1 Rozwój rolnictwa ekologicznego. Cele średniookresowe: Wzrost ilości energii odnawialnej w bilansie energetycznym, Cel nr 2.4.1.2. Ochrona gleb przed degradacją na obszarze gminy. i zanieczyszczeniem wskutek czynników: naturalnych (m.in. zakwaszenie, erozja) i antropogenicznych. Działania w zakresie realizacji celu średniookresowego: - inwentaryzacja zasobów energii odnawialnej i niezbędnej Cel nr 2.4.1.3. Monitoring zagrożeń i optymalne wykorzystanie infrastruktury, wyznaczenie regionów preferowanych do gleb w zależności od uwarunkowań przyrodniczych oraz ochrona rozwoju energetyki odnawialnej. Uwzględnienie stref zasobów gleb nadających się do wykorzystania rolniczego preferowanych do rozwoju energii odnawialnej i leśnego przed ich przeznaczeniem na inne cele. w opracowywanych (aktualizacja) studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, Cel nr 2.4.1.5 Włączenie do obiegu gospodarczego gruntów - wspieranie rozwoju energetyki odnawialnej poprzez zdegradowanych. opracowanie programów energetycznego wykorzystania biomasy, rozwoju energetyki wodnej, wiatrowej, Działania w zakresie realizacji celów średniookresowych: słonecznej oraz rozwoju wykorzystania energii - wdrażanie produkcji rolnej zgodnej z ustawą o rolnictwie geotermalnej, ekologicznym (m.in. promowanie produktów markowych - propagowanie rozwoju energetyki odnawialnej i nośników i certyfikowanych, utworzenie systemu banku informacji energii bardziej przyjaznych środowisku, zwłaszcza rynkowej ) z wykorzystaniem energii słonecznej do poprawienia - wspieranie unowocześnienia produkcji rolnej poprzez bilansu energetycznego budynków prywatnych i obiektów modernizację gospodarstw rolnych, postęp biologiczny, użyteczności publicznej, sprawną strukturę dystrybucji, zaopatrzenia, przetwórstwa - budowa urządzeń i instalacji do produkcji i transportu i usług, energii wytwarzanej z wykorzystaniem źródeł - właściwe użytkowanie rolnicze gleb, w tym odpowiednie odnawialnych na terenach preferowanych do rozwoju nawożenie i stosowaniu środków ochrony roślin, energetyki odnawialnej, rekultywacja terenów i użytków rolnych zdegradowanych, - Uwzględnienie jako priorytetu problematyki energii w wyniku działania czynników antropogenicznych odnawialnej do opracowywanego miejscowego planu i naturalnych (erozja, osuwiska), zagospodarowania przestrzennego gminy. - zachowywanie odpowiedniego odczynu gleb (z uwagi na występujące zasadniczo nadmierne zakwaszenie, stosowanie wapnowania), Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12303 - Poz. 2742
- stosowanie zalesień gruntów nieprzydatnych rolniczo, - ścisła współpraca z organami koncesyjnymi oraz organami - zapobieganie nielegalnemu składowaniu odpadów, administracji geologicznej w przypadkach kiedy - redukcja zanieczyszczeń przemysłowych i gospodarczych, wydawane będą koncesje na rozpoznawanie złóż, - szkolenia użytkowników gleb i gruntów w zakresie - współpraca z organami administracji geologicznej możliwości zasobów glebowych i ich degradacji oraz w zakresie całej sfery prac geologicznych w zakresie rolnictwa ekologicznego. i geotechnicznych, pamiętając o tym, że każde wiercenie wykonywane w celu zbadania stabilności podłoża, Cel nr 2.4.2 poziomu wód gruntowych wykonywane w celu posadowienia budowli czy wiercenie studni wymaga Cele krótkookresowe: uzyskania decyzji zatwierdzającej projekt prac geologicznych, Cel Nr 2.4.2.1 Monitoring gleb ukierunkowany na rejestrowanie - jasne i precyzyjne formułowanie warunków pod jakimi zmian powodowanych przez czynniki zewnętrzne (zakwaszenie podmiot gospodarczy może prowadzić działalność gleb, erozja, użytkowanie, przeciążenie gleb materią i energią, wydobywczą, zwracając zwłaszcza uwagę na projekt niewłaściwą techniką upraw, itp.). zagospodarowania złoża oraz projekt rekultywacji terenu po ustaniu działalności wydobywczej podczas opiniowania Cel nr 2.4.2.2 Rekultywacja gleb zdegradowanych na obszarach przez gminę wydawanej koncesji (bez tej pozytywnej rolniczego użytkowania, w tym zalesianie. opinii organ koncesyjny nie powinien jej wydać), - przestrzeganie zasady, że każdy pobór wody na cele Cel nr 2.4.2.3 Wdrażanie programów rolno-środowiskowych. wykraczające poza tzw. zwykłe korzystanie z wód wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, Działania w zakresie realizacji celów krótkoterminowych: - ograniczanie nielegalnego wydobycia surowców (tzw. - wdrażanie programów rekultywacji gleb i zalesiania gleb „dzikich wyrobisk” stwarzających zagrożenie dla życia na obszarach rolniczego użytkowania, i zdrowia ludzi), w znacznym stopniu wpływającego także - tworzenie punktów monitoringu stanu gleb, publikacje, ujemnie na środowisko (przypadkowa, niefachowa szkolenia, eksploatacja kopalin jest też niekorzystna dla stanu złoża, - organizowanie szkoleń w zakresie programów rolno- powoduje marnotrawstwo zasobów i może powodować środowiskowych oraz wymogów ochrony środowiska przy dewastację powierzchni gruntu), stosowaniu środków ochrony roślin, nawozów - bieżąca rekultywacja terenów poeksploatacyjnych mineralnych oraz utylizacji środków ochrony roślin, i terenów zdegradowanych. - badania zmian chemizmu gleb, a w szczególności zawartości metali ciężkich w glebach użytkowanych 10. 4.3 Ochrona pozostałych komponentów środowiska – cel rolniczo, strategiczny nr 3 - promocja zdrowej żywności, tworzenie punktów dystrybucji tej żywności 10.4.3.1 Gospodarka odpadami
10.4.2.1.5 Kopaliny Cel szczegółowy nr 3.1 Racjonalna gospodarka odpadami Cel szczegółowy nr 2.5 Racjonalne gospodarowanie zasobami kopalin, ich kompleksowe Odpady stanowią źródło zanieczyszczeń wszystkich wykorzystanie, łącznie z wykorzystaniem kopalin towarzyszących elementów środowiska dla tego gospodarka nimi powinna być oraz rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. Realizacja celu traktowana priorytetowo. ma za zadanie zwiększyć efektywność wykorzystania Ze względu na uwarunkowania przyrodnicze gmina nie jest rozpoznanych złóż kopalin i poszukiwanie i rozpoznanie nowych predysponowana do lokalizowania składowisk odpadów i innych złóż, ograniczenie negatywnych skutków wydobycia kopalin. instalacji do ich unieszkodliwiania i odzysku. Potencjał gospodarczy gminy sprawia, że nie ma zbyt wiele odpadów Cel nr 2.5.1 pochodzących z sektora gospodarczego. Gmina obowiązana jest Cele średniookresowe: do budowy systemu selektywnej zbiórki odpadami komunalnymi.
Cel nr 2.5.1.1 Optymalne wykorzystania rozpoznanych W zakresie gospodarowania odpadami powstającymi eksploatowanych złóż. w sektorze komunalnym: Cel nr 2.5.1.2. Minimalizacja negatywnych skutków wydobycia kopalin. Cele krótkookresowe 1. Wdrożenie planu gospodarki odpadami w gminie. Działania w zakresie realizacji celów średniookresowych 2. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych - ochrona złóż udokumentowanych i obszarów 95% mieszkańców gminy. perspektywicznych oraz maksymalne wykorzystanie złóż 3. Organizacja selektywnej zbiórki odpadów, zapewnienie eksploatowanych, warunków do ich zagospodarowania usuwania oraz - dla przypadków, gdy złoża są udokumentowane likwidacji dzikich wysypisk śmieci. i wprowadza się je do planu zagospodarowania 4. Edukacja ekologiczna mieszkańców i prowadzona przestrzennego egzekwowanie prawidłowej, zawierającej w szkołach w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami. bilans zysków i strat, prognozy wpływu zmian planu 5. Sukcesywne usuwanie odpadów azbestowych z terenu zagospodarowania przestrzennego na stan środowiska gminy. naturalnego,
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12304 - Poz. 2742
Szczegółowe określenie celów w zakresie gospodarowania Hałas komunikacyjny. odpadami zawiera „Plan gospodarki odpadami dla Gminy Bardzo częstą przyczyną uciążliwości powodowanej przez hałas Jasienica Rosielna" komunikacyjny jest między innymi systematycznie wzrastające natężenie ruchu, wąskie, obustronnie zabudowane ulice, Cel średniookresowy niedostateczna jakość nawierzchni i nie zawsze prawidłowe rozwiązania inżynierii ruchu. Wnioski z nich wypływające 1. Zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów do wskazują na utrzymywanie się korzystnych tendencji wzrostu poziomu określonego w „Planie gospodarki dla Gminy jakości stosowanych środków transportu drogowego, Jasienica Rosielna”. w szczególności osobowego, kompensujących z powodzeniem 2. Zwiększenie stopnia kontroli obrotu osadami ściekowymi szybko rosnące natężenie ruchu. Znacznie gorzej przedstawia się celem maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego wprowadzanie zmian poprawiających jakość rozwiązań i ochrony środowiska. inżynieryjnych oraz własności eksploatacyjne dróg i ulic; 3. Usuwanie odpadów azbestowych z terenu gminy. konieczność ponoszenia na ten cel znacznych nakładów finansowych stanowi jeszcze poważną barierę w nadawaniu tym Działania średniookresowe: działaniom powszechności na miarę potrzeb. Szczególnie pilne - wdrożenie systemu selektywnej zbiórki odpadów, jest to na obszarach szczególnej ochrony w celu ratowania ich - organizacja punktu gromadzenia odpadów komunalnych, klimatu akustycznego przed degradacją. Realizacja tego celu - organizacja gminnego punktu zbiórki odpadów zapewni zmniejszenie dyskomfortu życia mieszkańców powiatu, niebezpiecznych, szczególnie w rejonach, w których hałas i wibracje są szczególnie - Stworzenie systemu zbierania odpadów uciążliwe (sąsiedztwo dróg tranzytowych przebiegających przez wielkogabarytowych: okresowy odbiór tych odpadów gminę oraz strefy uzdrowiskowe). Ochrona przed hałasem polega bezpośrednio od ich właścicieli oraz stworzenie warunków na zapewnieniu najlepszego stanu akustycznego środowiska do zamówienia takiej usługi indywidualnie, jako „usługa w szczególności poprzez: na telefon”, - utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co - Wdrożenie systemu zbierania odpadów budowlanych, najmniej na tym poziomie, - modyfikacja systemu odpłatności za wytwarzane odpady: - zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do poprzez podwyższenie stawek opłat za odpady nie dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. segregowane „u źródła”, zmieszane z surowcami wtórnymi lub odpadami niebezpiecznymi, bądź Cel nr 3.2.1 zastosowanie stawek bonifikacyjnych dla odpadów segregowanych, Cele średniookresowe: - wdrożenie systemu kompostowania przydomowego i/lub Zgodnie z Programem Ochrony Środowiska dla województwa wariant kompostowania w pryzmach, podkarpackiego i dla powiatu Brzozowskiego określa się - podnoszenie świadomości ekologicznej obywateli. podstawowe cele na obszarze gminy: w zakresie gospodarowania odpadami powstającymi Cel nr 3.2.1.1 Zmniejszenie wpływu hałasu komunikacyjnego w sektorze gospodarczym: i ograniczenie hałasu drogowego na obszarach o intensywnej - zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie zabudowie. stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych, Cel nr 3.2.1.2 Niedopuszczanie do pogorszenia klimatu - wdrożenie systemów pełnej i wiarygodnej ewidencji akustycznego na obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest odpadów i metod ich zagospodarowania, korzystna. - unieszkodliwianie osadów ściekowych przez odwadnianie i wapniowanie, Działania w zakresie realizacji celów średniookresowych: - kompostowanie skratek z oczyszczalni ścieków - monitoring akustyczny poziomu hałasu komunikacyjnego, z odpadami zielonymi, zwłaszcza w miejscowościach przez, które przebiegają - podnoszenie świadomości ekologicznej przedsiębiorców. drogi tranzytowe (zgodnie z prawem ochrony środowiska okresowe pomiary prowadzi zarządzający drogą w zakresie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi: i przedkłada organowi ochrony środowiska, który może nałożyć w drodze decyzji obowiązek prowadzenia - zapewnienie warunków bezpiecznego dla zdrowia ludzi pomiarów w związku z eksploatacją w przypadku usunięcia wyrobów zawierających azbest i zdeponowania negatywnego oddziaływania na środowisko), ich na wyznaczonych składowiskach w sposób - opracowanie programów ograniczenia hałasu na obszarach eliminujący ich negatywne oddziaływanie, o intensywnej zabudowie, w oparciu o ocenę stanu - inspirowanie właściwej działalności w zakresie usuwania akustycznego, wyrobów zawierających azbest, poszukiwanie inwestorów - budowa zabezpieczeń akustycznych wzdłuż dróg i podejmowanie inicjatyw lokalizacyjnych, tranzytowych w miejscach nasilonej emisji hałasu. - zapewnienie odzysku i recyklingu olejów odpadowych, - odpowiednia lokalizacja obiektów uciążliwych, - zapewnienie odzysku i recyklingu wycofanych - egzekwowanie stosowania przepisów krajowych z eksploatacji pojazdów. i unijnych w zakresie ochrony przed hałasem. - remonty i budowa dróg 10.4.3.2. Hałas i wibracje Cel nr 3.2.2 Cel szczegółowy nr 3.2 Zmniejszenie uciążliwości hałasu na terenach Cele krótkookresowe zurbanizowanych. Poprawa bezpieczeństwa użytkowania dróg
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12305 - Poz. 2742
Działania w zakresie realizacji celu: Cel nr 3.3.2 Bieżące remonty dróg gminnych, właściwe utrzymanie dróg w okresach zimowych poprzez sprawne odśnieżanie. Cele krótkookresowe:
10.4.3.3. Poważne awarie Cel nr 3.3.2.1 Zapewnienie bezpieczeństwa w zakresie ochrony życia i mienia. Cel szczegółowy nr 3.3 Cel nr 3.3.2.1 Poprawa infrastruktury przeciwpożarowej Ochrona przed poważnymi awariami, minimalizowanie skutków i ratownictwa ekologicznego. klęsk żywiołowych oraz zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego. Działania w zakresie realizacji celu krótkookresowego: - rozbudowa i modernizacja systemu wczesnego Realizacja tego celu jest istotna ze względu na następujące ostrzegania w zakresie ochrony przeciwpowodziowej uwarunkowania: (m.in. opracowanie i stosowanie procedur postępowania - Przebieganie przez teren gminy dróg, którymi przewożone w sytuacji zagrożenia), są materiały niebezpieczne. - modernizacja i stała poprawa wyposażenia jednostek - Klęski żywiołowe (m.in. położony jest w strefie ratownictwa ekologicznego, osuwiskowej) nawiedzające powiat Brzozowski. - techniczne i organizacyjne wspieranie służb - Działania w zakresie realizacji celu koncentrować będą się odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa głównie w sferze osadniczej i na obszarach o dużych ekologicznego (w tym chemicznego i biologicznego), walorach przyrodniczych, wokół zakładów o dużym - ujednolicenie systemu alarmowania. ryzyku oraz wzdłuż odcinków dróg krajowych - zorganizować i doposażyć w różnego rodzaju sprzęt i wojewódzkich, służących do transportu materiałów przeciwpowodziowy, ciężki, transportowy, ratunkowy niebezpiecznych. Działania w zakresie ograniczania poszczególne służby ratunkowe; poważnych awarii w zakładach przemysłowych o dużym - przeciwdziałanie występowania klęsk żywiołowych ryzyku spoczywają na właścicielach zakładów oraz poprzez organizowanie właściwych struktur szybkiego Komendancie Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej. reagowania oraz modernizację urządzeń - Działania w zakresie ochrony ludności i ochrony zdrowia zabezpieczających; na poziomie powiatu prowadzone są przez Powiatowy - monitorować i prowadzić okresowe kontrole przewozu, Zespół d.s Ochrony Przeciwpożarowej i Ratownictwa oraz przechowywania i stosowania niebezpiecznych substancji Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego. chemicznych; Realizacja celu długookresowego polegać będzie również. - przestrzegać zakazu wypalania suchych traw, prowadzić na opracowywaniu i aktualizacji: powiatowych planów szeroką edukację zapobiegawczą szczególnie wśród obrony cywilnej, planu działania w sytuacjach ludności wiejskiej; kryzysowych, planu doraźnej ochrony przed powodzią, - dbałość o stan techniczny dróg, szczególnie zimą, dążenie organizacji szkoleń treningów i ćwiczeń w zakresie do prawidłowego oznakowania miejsc szczególnie Obrony Cywilnej, obsłudze powiatowego ośrodka analizy niebezpiecznych. danych i alarmowania, systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania. 10.4.3.4 Powietrze atmosferyczne
Cel nr 3.3.1 Cel szczegółowy nr 3.4.
Cele średniookresowe: Zachowanie standardów jakości powietrza atmosferycznego zgodnie z wymaganiami prawa krajowego i unijnego. Cel nr 3.3.1.1 Przeciwdziałanie poważnym awariom. Cel ten ma za zadanie dotrzymanie standardów jakości Cel nr 3.3.1.2 Zwiększenie bezpieczeństwa ruchu pojazdów powietrza na obszarze gminy. Ograniczanie „emisji niskiej” z materiałami niebezpiecznymi na terenie gminy pochodzącej ze źródeł osadniczych należy głównie do zadań samorządów gminnych. Do przedsiębiorców należy ograniczanie Cel nr 3.3.1.3 Edukacja w zakresie zagrożeń biologicznych. emisji pochodzącej z procesów technologicznych w zakładach przemysłowych. Istotnym kierunkiem działań będzie edukacja Działania w zakresie realizacji celów średniookresowych: ekologiczna, w tym zakresie oraz promowanie odnawialnych - kontrole bezpieczeństwa i stanu środowiska w zakładach źródeł energii. Możliwości ograniczenia zanieczyszczeń o dużym ryzyku, transgranicznych, jakie przenoszone są na teren powiatu - wzmożone kontrole pojazdów przewożących materiały przekraczają kompetencje na poziomie lokalnym (gminnym niebezpieczne prowadzone przez: WIOŚ, PSP, Policję, i powiatowym) i wojewódzkim. Inspekcje Drogową, - modernizacje zbyt wąskich odcinków dróg, którymi Cel nr 3.4.1 przewozi się materiały niebezpieczne, Cele średniookresowe: - przygotowanie parkingów i zjazdów na bezpieczne zatrzymanie pojazdów, a w przypadku awarii na ich Cel nr 3.4.1.1 Redukcja wielkości emisji zanieczyszczeń do odholowanie i zabezpieczenie, powietrza w miejscowościach gminy. - edukacja rolników i przedsiębiorców w zakresie zagrożeń związanych z rozwojem biotechnologii i bezpieczeństwa Działania w zakresie realizacji celu średniookresowego: biologicznego. ♦ Ograniczanie „emisji niskiej”: ♦ racjonalizacja wykorzystania i modernizacja istniejących systemów grzewczych, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12306 - Poz. 2742
♦ upowszechnianie wykorzystania odnawialnych źródeł ♦ umiejętne kształtowanie procesu budowlanego przez energii, umieszczanie w decyzjach o warunkach zabudowy ♦ promocja stosowania paliw ekologicznych w kotłowniach i zagospodarowania terenu wymogów dotyczących i indywidualnych systemach grzewczych, ochrony środowiska ♦ propagowanie stosowania technologii energooszczędnych, ♦ w procesie lokalizacyjnym, wymaganie od inwestorów termomodernizację budynków stosowanie instalacji charakterystyk wpływu inwestycji na stan powietrza wysokosprawnych, i innych komponentów środowiska lub ocen ♦ ograniczenie emisji spalin ze źródeł mobilnych poprzez: oddziaływania inwestycji na środowisko m.in. wprowadzanie biopaliw, sukcesywną wymianę ♦ segregacja odpadów z maksymalnym wykorzystaniem autobusów i innych pojazdów nie posiadających surowców wtórnych i odpadów, które mogą być homologacji na mniej uciążliwe dla środowiska. kompostowane ♦ wykorzystywanie energii słonecznej (obalanie błędnych Na przestrzeni ostatnich lat, oprócz tego, że mitów) w technologiach spalania zaczęto korzystać z wielu paliw bardziej ♦ propagowanie technologii wykorzystujących paliwa sprzyjających środowisku niż węgiel kamienny czy nawet koks, to odnawialne np. słoma czy energia wodna (możliwość jeszcze zaczęto szukać nowych paliw i nowych rozwiązań połączenia kilku aspektów ochrony środowiska przy technicznych, które mogłyby te paliwa wykorzystać tzn. uzyskać wymianie kotłów węglowych na kotły opalane słomą – z nich maksimum energii cieplnej. Niewątpliwie takim paliwem osiedle w Pszennie) stała się słoma.. Jednakże ze względu na małą powierzchnię ♦ wspomaganie finansowe i organizacyjne wszystkich gruntów na terenie gminy objętych uprawą zbóż nie będzie miała obywatelskich inicjatyw dotyczących gazyfikacji większego znaczenia. O wiele większą perspektywę może być ♦ propagowanie programów oszczędzania energii rozwój plantacji wierzby energetycznej. Postawienie dzisiaj na ♦ edukacja ekologiczna w zakresie szkodliwości spalania ekologiczną energetykę wydaje się być nie tylko ekonomicznie odpadów i opakowań uzasadnione ale również wskazane. Taka technologia spalania powinna być propagowana zwłaszcza na obszarach rolniczych, 10.4.3.5. Promieniowanie elektromagnetyczne a do takich niewątpliwie można zaliczyć teren Gminy Jasienica Rosielna. Wykorzystywanie tej technologii i paliwa jest bardzo Cel szczegółowy nr 3.5. dobrze widziane przez wiele instytucji finansujących przedsięwzięcia w ochronie środowiska. Wierzba energetyczna Ochrona przed promieniowaniem elekromagnetycznym. czy słoma jest specyficznym paliwem, które wymaga zastosowania specjalnych konstrukcji komór paleniskowych. Realizacja tego celu polega na skutecznej ochronie ludności przed Pierwsze doświadczenia Duńczyków - jednych z prekursorów działaniem promieniowania elektromagnetycznego, poprzez: w tej dziedzinie rozpoczęły się ok. 30 lat temu. Od mniej więcej 1) utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej 20 lat następuje tam rozwój tej dziedziny i dzisiaj wydaje się, że dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach, szczyty tych możliwości zostały osiągnięte. Ucząc się na ich 2) zmniejszaniu poziomów pól elektromagnetycznych do co doświadczeniach mamy szansę z korzyścią dla ochrony najmniej dopuszczalnych tam gdzie one są niedotrzymane. środowiska to wykorzystać. Powinniśmy również brać pod uwagę wyczerpujące się zasoby bogactw naturalnych, a w swoim Zadania w zakresie oceny poziomów pól postępowaniu uwzględniać potrzebę racjonalnego elektromagnetycznych i ich zmian dokonuje się w ramach gospodarowania także w obszarach związanych z rolnictwem państwowego monitoringu środowiska. Zadania okresowych i gospodarką odpadami. badań kontrolnych poziomów pól elektromagnetycznych i prowadzenie rejestru terenów o stwierdzonych przekroczeniach Tylko pozornie, tak jak w innych komponentach dopuszczalnych poziomów spoczywają na Wojewodzie. środowiska, obciążenia powietrza atmosferycznego dotyczą Zadania samorządów gminnych polegać będą na właściwej i szkodzą tylko jemu samemu. W rzeczywistości obciążając jeden lokalizacji obiektów, które mogą emitować pola komponent, szkodliwie oddziałujemy także na inny lub na elektromagnetyczne, czyli uwzględniania ich w miejscowych wszystkie pozostałe. Związek w przyrodzie wszystkich jego planach zagospodarowania przestrzennego oraz studiach uczestników jest oczywisty i wzajemnie od siebie zależny. Dla uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego czystości powietrza atmosferycznego ważnym jest zachowanie gmin. Ochrona ludzi i środowiska przed oddziaływaniem pól człowieka również w tych dziedzinach, które pozornie nie mają ze elektromagnetycznych polegać będzie na: sobą nic wspólnego i nawet w ochronie środowiska stanowią - inwentaryzacji źródeł emisji, odrębnie rozpatrywane działy. Należy zwrócić uwagę, że - wyznaczaniu obszarów ograniczonego użytkowania od większość dziedzin wchodzących w skład ochrony środowiska istniejących i projektowanych emitorów , wymaga specjalistycznej inżynierskiej wiedzy, być może dlatego - lokalizacji obiektów tak, by były jak najmniej konfliktowe występuje wspomniany wyżej podział. Poprawa stanu czystości z otaczającą przestrzenią, powietrza nastąpi wtedy gdy zrealizowane zostanie między - egzekwowanie wykonywania pomiarów pól innymi: elektromagnetycznych do których inwestorzy ♦ eliminowanie uciążliwości dla powietrza przez właściwe zobowiązania są po uruchomieniu urządzeń, lokalizowanie obiektów zarówno przemysłowych jak - wdrażaniu najlepszych technik, technologii i rozwiązań komunalnych czy też prywatnych technicznych ograniczających promieniowanie ♦ dopełnianie staranności w tworzeniu planu elektromagnetyczne, zagospodarowania przestrzennego, zwłaszcza przez - dążenie do lokalizacji możliwe jak największej ilości rozdzielanie funkcji przemysłowych i rzemiosła mniej lub obiektów radiowo-telewizyjnych na jednej konstrukcji bardziej uciążliwego, od funkcji mieszkaniowych wsporczej, i wypoczynkowych - uwzględnienie w planach zagospodarowania ♦ ograniczanie uciążliwości obiektów do granic ich przestrzennego tras przebiegu linii wysokiego napięcia. własnych działek Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12307 - Poz. 2742
10.4.4. Edukacja ekologiczna Cel nr 4.1.2.2 Rozwój bazy edukacyjnej.
10.4.4.1. Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji Cel nr 4.1.2.3 Edukacja ekologiczna w szkołach i w rolnictwie. i poszerzanie dialogu społecznego Działania w zakresie realizacji celów krótkookresowych: Cel szczegółowy nr 4.1 - wprowadzanie do edukacji szkolnej programów ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami, Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców gminy oraz - wdrażania programu edukacyjnego, propagowanie ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów - przygotowanie nowoczesnych (komputerowych) naturalnych. systemów zarządzania i dokumentowania zasobami środowiska, Celem edukacji ekologicznej jest propagowanie - prowadzenie szkoleń dla rolników, kontynuowanie w społeczeństwie zachowań prowadzących do ochrony doradztwa rolniczego, i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych, powiązań - prowadzenie edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży pomiędzy zagadnieniami gospodarczymi, społecznymi, w zakresie zrozumienia celów ochrony przyrody ekologicznymi i politycznymi. Cel ten realizowany będzie i różnorodności biologicznej, poprzez: wspieranie działań uzupełniających system edukacji - wprowadzenie dodatkowych form nauki wiedzy szkolnej, zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej, ekologicznej poprzez kółka zainteresowań, spotkania, dostarczanie niezbędnej wiedzy o problematyce ekologicznej. konkursy, Stan środowiska zależy w dużej mierze od postaw - organizacja ścieżek przyrodniczo-edukacyjnych w Parku poszczególnych członków społeczeństwa. Swobodny dostęp do Krajobrazowym, informacji o środowisku ma wpływ na pro-środowiskową postawę - utrzymanie istniejących ścieżek przyrodniczych, punktów społeczności lokalnych. widokowych, ścieżek konnych, miejsc udostępniania lasów dla społeczeństwa. Cel nr 4.1.1 11. SYSTEM ZARZĄDZANIA PROGRAMEM Cele średniookresowe: 11.1. Instrumenty i narzędzia realizacji Programu Cel nr 4.1.1.1 Poprawa świadomości ekologicznej w zakresie właściwych postaw dotyczących korzystania ze środowiska (m.in Program ma kształtować całość polityki w zakresie gospodarki odpadami i racjonalizacji zużycia wody, energii ochrony środowiska na szczeblu gminnym. Ma być główną cieplnej i elektrycznej). Promowanie odnawialnych źródeł energii. wykładnią dla kierunków działań, obieranych przez wszelkie jednostki w zakresie szeroko pojmowanej ochrony środowiska. Cel nr 4.1.1.2 Podniesienie świadomości społecznej w zakresie Realizacja Programu następować będzie poprzez: wiedzy o środowisku (zagadnienia ochrony ekosystemów, - doprowadzenie do zbieżności zapisów Programu z treścią ochrony krajobrazu, kształtowanie norm zachowań sprzyjających Program Ochrony Środowiska dla Powiatu ochronie różnorodności biologicznej) i jego zagrożeniach. Brzozowskiego, - doprowadzenie do zbieżności zapisów Programu z treścią Cel nr 4.1.1.3. Promowanie rolnictwa ekologicznego, programów ochrony środowiska gmin oraz programów powiatów sąsiednich, Działania w zakresie realizacji celów średniookresowych: - koordynację działań organów i instytucji - egzekwowanie przepisów, dotyczących: porządku, odpowiedzialnych za ochronę środowiska na terenie gospodarki odpadami, gospodarki wodno- ściekowej powiatu ściśle pod kątem Programu, i ochrony przed hałasem, - konsekwentną i skuteczną egzekucję przepisów prawa, - prowadzenie edukacji ekologicznej w szkołach (kółka szczególnie w zakresie objętym Programem, zainteresowań, konkursy ekologiczne itp. prowadzenie - propagowanie wśród społeczności lokalnej wspólnych aktywnych form edukacji np. „Ekolekcje” ), działań na rzecz środowiska naturalnego. - rozwój bazy edukacji ekologicznej, w tym rozwój - realizacja celów założonych w Programie wspierana zagospodarowania edukacyjnego i turystycznego będzie m.in. przez preferowane proekologiczne kierunki obszarów leśnych i parków krajobrazowych (ścieżki inwestycji w powiecie Brzozowskim. Obejmują one edukacyjne, szlaki turystyczne, tablice informacyjne itp.), rozwój: - prowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnych, - bazy turystycznej i uzdrowiskowej, wspieranie imprez prośrodowiskowych oraz działalności - infrastruktury rekreacyjnej, wydawniczej, - przetwórstwa produktów rolnych i leśnych, - dostęp do informacji o podejmowanych akcjach, - przetwórstwa lokalnych surowców naturalnych, kampaniach i działaniach na rzecz aktywnej ochrony - drobnego przemysłu lekkiego, nieuciążliwego dla środowiska w województwie, kraju i na świecie, środowiska. - udział w wojewódzkich, krajowych i międzynarodowych programach edukacji ekologicznej. Możliwość skutecznego wykonywania ustaleń Programu wiązać się będzie ściśle z możliwościami finansowymi jednostek Cel nr 4.1.2 odpowiedzialnych za poszczególne zadania. Program jest jednak jednocześnie elementem niezbędnym do pozyskania tych Cele krótkookresowe: środków. Pośrednio warunkiem sprawnej realizacji jest też posiadanie instrumentu w postaci odpowiednich zasobów Cel nr 4.1.2.1 Zorganizowanie systemu informacji o środowisku kadrowych tj. niezbędnej liczby etatów oraz kompetentnych i ogólnodostępnych form edukacji ekologicznej. pracowników.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12308 - Poz. 2742
Realizacja zadań wynikających z „II Polityki ekologicznej ekonomiczno-rynkowe oraz instrumenty z zakresu organizacji państwa”, zwłaszcza wdrożenie systemów informatycznych oraz i zarządzania środowiskiem. modyfikacja systemu statystyki publicznej, państwowego monitoringu środowiska i pozostałych mechanizmów nadzoru 11.2.3. Kontrola Programu i kontroli, wymagać będą w latach 2004 – 2006 wzmocnienia istniejących lub powołania nowych struktur organizacyjnych 11.2.3.1. Informacje ogólne ochrony środowiska oraz wdrożenia systemów obiegu informacji w dziedzinie środowiska, niezbędnych do spełnienia przez Polskę Główną jednostką monitorującą wykonanie zadań, warunków uczestnictwa w Unii Europejskiej i realizacji innych wynikających z Programu będzie organ wykonawczy powiatu, zobowiązań międzynarodowych. czyli Zarząd Powiatu Brzozowskiego. Ocena wykonania Programu odbywać się będzie poprzez kontrolę osiągnięcia Grupę instrumentów zarządzania Programem tworzą: wyznaczonych mierników celów długookresowych (zgodnie - instrumenty prawno-administracyjne; z tabelą nr 4, załączoną do niniejszego Programu). Na podstawie - instrumenty rynkowe; art. 18 ust. 2 Prawa ochrony środowiska, co 2 lata, Wójt Gminy - instrumenty finansowe; zobowiązany jest do sporządzenia w tym zakresie stosownego - instrumenty z zakresu organizacji, marketingu raportu i przedstawienia go Radzie Gminy. Najbliższa tego typu i zarządzania środowiskiem; kontrola realizacji założeń Programu będzie miała więc miejsce - instrumenty informacyjno-edukacyjne. w 2006 r. Kontrola wdrażania Programu i oceny jego realizacji w aspekcie Na szczeblu powiatowym Program realizowany będzie osiągania założonych celów prowadzona będzie poprzez głównie poprzez instrumenty prawno-administracyjne oraz monitoring: informacyjno edukacyjne. ¾ stanu środowiska, Instrumenty prawne i finansowe, będące w posiadaniu starostwa ¾ wdrażania i realizacji Programu, w tym kontrolę powiatowego, służące realizacji polityki ekologicznej, aktywności instytucji odpowiedzialnych za realizację w szczególności koordynacji działań proekologicznych, są zadań w zakresie ochrony środowiska, obecnie niewystarczające. ¾ skutków realizacji Programu. Raporty i ocena oraz zmiana uwarunkowań realizacji Programu Starosta jako organ ochrony środowiska na poziomie powiatu (w sferach: gospodarczej, przyrodniczej, przestrzennej, społecznej posiada takie instrumenty prawne jak: decyzja, zezwolenie, i polityczno – instytucjonalnej) będą podstawą do aktualizacji. uzgodnienie, koncesja, kontrola i monitoring, nadzór, publiczne rejestry. Realizuje zgodnie z kompetencjami zadania m. in. Aktualizacja Programu powinna odbywać się, nie rzadziej W zakresie: zalesień i nadzoru na lasami nie stanowiącymi niż co 4 lata. własności Skarbu Państwa, łowiectwa, ochrony powierzchni ziemi, ochrony przed hałasem, korzystania z zasobów wodnych, 11.2.3.2. Monitoring środowiska wytwarzania, odzysku, unieszkodliwiania i transportu odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne, procedury związanej Pod kątem nowych wymagań przepisów prawa krajowego z przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na i unijnego należy zmienić funkcjonujące dotychczas: metody środowisko, dla których raport może być wymagany). Ponadto badań, prowadzenie oceny dotrzymywania standardów jakości starosta tworzy (w zależności od potrzeb) również programy m.in. środowiska, system monitorowania środowiska, gromadzenia programy zalesień, programy ochrony przed hałasem, programy i przetwarzania informacji o środowisku oraz rozpowszechnianie rekultywacji gleb na obszarach zdegradowanych. informacji o środowisku i jego ochronie.
11.2 Organizacja działań przygotowawczych, realizacyjnych 11.2.3.3. Monitoring wdrażania i realizacji Programu i kontrolnych Monitoring wdrażania Programu dotyczyć będzie: 11.2.1. Działania przygotowawcze ¾ określenia stopnia realizacji przyjętych celów, ¾ oceny realizacji programów i projektów inwestycyjnych Organem odpowiedzialnym za wdrażanie i koordynację ochrony środowiska, działań określonych w Programie jest Zarząd Powiatu ¾ określenia stopnia rozbieżności pomiędzy przyjętymi Brzozowskiego. Poprzez posiadane instrumenty prawno- celami i działaniami, a ich wykonaniem, administracyjne, informacyjno-edukacyjne i finansowe zapewnia ¾ analizy przyczyn tych rozbieżności. spójność pomiędzy wszystkimi działaniami na rzecz ochrony środowiska w powiecie prowadzonymi na: szczeblu lokalnym, 11.2.3.4. Mnitoring skutków realizacji Programu wojewódzkim krajowym i międzynarodowym, umożliwiającą efektywne wykorzystanie środków technicznych i finansowych. Monitoring skutków realizacji Programu prowadzony będzie poprzez ocenę: 11.2.2. Realizacja Programu - poprawy standardów jakości środowiska, poprawy poziomu i jakości życia mieszkańców, Realizacja Programu wymagać będzie skoordynowanych - aktywności i reakcji społeczeństwa, wysiłków bardzo wielu jednostek z terenu powiatu, głównie - ocenę stopnia realizacji działań. urzędów gmin, jednostek administracji zespolonej i ekologicznych organizacji pozarządowych, a także podmiotów prowadzących Bezpośrednim wskaźnikiem zaawansowania realizacji działalność gospodarczą oraz osób fizycznych. działań będzie wysokość ponoszonych nakładów finansowych Program realizowany będzie, zgodnie z przepisami szczególnymi, oraz uzyskiwane efekty rzeczowe. przez wszystkie jednostki odpowiedzialne za ochronę środowiska Uzyskiwane efekty rzeczowe, zweryfikowane przez ocenę stanu w powiecie, w oparciu o aktualnie dostępne instrumenty: prawno- jakości i dotrzymywania norm komponentów środowiska, administracyjne, informacyjno - edukacyjne, finansowe, dokonaną w ramach systemu monitoringu, ilustrować będą Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12309 - Poz. 2742 zaawansowanie realizacji Programu w skali rocznej i umożliwiać b) Powiatowego Inspektora Sanitarnego, dokonywanie niezbędnych korekt na bieżąco. Ocena stopnia c) Państwową Straż Pożarną, w zakresie ratownictwa realizacji działań odbywać się będzie poprzez mierniki realizacji ekologicznego, celów długookresowych określone w tabeli nr 4. Posługiwanie się, d) Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej w Przemyślu, m.in. tymi miernikami, pozwoli na: e) Izbę Celną w Przemyślu, określenie w jakim stopniu Program wpisuje się w układ limitów f) Zarząd Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie krajowych, określonych w polityce ekologicznej państwa, ocenę na ile powiat spełnia lub zbliża się do standardów europejskich. Na poziomie gminnym organem ochrony środowiska jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Poza ogólnymi przepisami Celem monitoringu jest, między innymi, identyfikacja, prawnymi, posiada on instrument zarządzania przestrzenią kontrola i ocena wskaźników dotyczących: i środowiskiem, jakim jest miejscowy plan zagospodarowania 1) stopnia zmniejszenia różnicy między faktycznym przestrzennego. Ponadto ważnymi realizatorami Programu będą zanieczyszczeniem środowiska, a zanieczyszczeniem przedsiębiorstwa i zakłady komunalne oraz lokalne ekologiczne dopuszczalnym na danym obszarze, organizacje pozarządowe działające na terenie powiatu. 2) ilości zużywanej energii, materiałów, wody, wytwarzanych odpadów, emitowanych zanieczyszczeń 12. KOSZTY I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU w przeliczeniu na: jednostkę dochodu narodowego, wielkość produkcji (wyrażoną w jednostkach fizycznych), 12.1. Koszt realizacji programu wartość sprzedaną lub na mieszkańca, 3) stosunku uzyskiwanych efektów ekologicznych do Źródła finansowania Programu ochrony środowiska będą ponoszonych nakładów, zróżnicowane w zależności od rodzaju i okresu przewidywanego 4) technologiczno - ekologicznej charakterystyki materiałów, działania, a przede wszystkim możliwości stosowania urządzeń i produktów ujawnianych na etykietach lub instrumentów finansowo-ekonomicznych zapewnionych na w dokumentach technicznych produktów. poziomie krajowym. Zgodnie z polityką ekologiczną państwa Powyższe wskaźniki powinny być gromadzone i wykorzystywane założone cele mogą być zrealizowane przy stopniowym wzroście do oceny realizacji polityki ekologicznej na obszarze powiatu udziału wydatków na ochronę środowiska i gospodarkę wodną tj. w przekroju terytorialnym i branżowym. w latach 2003-2004, 1,3-1,4% w latach 2005-2006, 1,5-1,6%, w latach 2007-2008, 1,7-1,8%. Według oszacowanych 11.2.4. Struktura zarządzania Programem kosztów dostosowawczych Polski do Unii Europejskiej, w najbliższych 10-13 latach trzeba przeznaczać na ochronę Zarządzanie, realizacja i kontrola Programu na poziomie środowiska 2-3 razy więcej niż dotychczas. gminy, prowadzone będą przez administrację rządową Koszt wykonania wymienionych w programie działań i samorządową oraz przez inne instytucje, w zakresie i poprzez oszacowano na podstawie nakładów na realizację działań biorąc instrumenty określone ustawami. Wójt gminy jest odpowiedzialny pod uwagę nakłady na inwestycje ochrony środowiska za wdrażanie i koordynację działań określonych w Programie, i gospodarki wodnej o podobnym charakterze oraz nakłady co znaczy że: Szacuje się, że nakłady na ochronę środowiska - czuwa nad realizacją poszczególnych zadań, w gminie, w latach 2004-2007 wyniosą około 10251,7 tys zł, - przygotowuje wnioski o środki inwestycyjne, natomiast do 2015 r. łącznie ponad 46896,7 tys zł. - współpracuje w zakresie realizacji programów wyższego rzędu i programów sąsiednich gmin, 12.2. Źródła finansowania Programu
- modyfikuje Program w zależności od uwarunkowań, Źródła finansowania Programu ochrony środowiska będą w tym prawnych, zróżnicowane, w zależności od rodzaju i okresu przewidywanego - promuje Program. działania, a przede wszystkim możliwości stosowania instrumentów prawnych, finansowo-ekonomicznych i możliwości Na obszarze gminy ochrona środowiska realizowana udzielania pomocy publicznej w prawie krajowym będzie, zgodnie z przepisami szczególnymi, przez: i wspólnotowym (m.in. przepisy o pomocy publicznej). - Wójta jako organ ochrony środowiska na szczeblu gminnym, Dotychczas podstawę finansowania ochrony środowiska - Starostę jako organ ochrony środowiska na szczeblu stanowiły: powiatowym, - fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej - Wojewodę Podkarpackiego oraz podległe mu służby (Narodowy, wojewódzki, powiatowy fundusze gminne zespolone, dysponujące instrumentami prawnymi i Ekofundusz) oraz współpracujące z nimi banki (m.in. w zakresie: reglamentowania prawa do korzystania ze Bank Ochrony Środowiska), fundacje; środowiska, kontroli, nadzoru, negocjacji, opiniowania, - przedakcesyjne programy pomocowe ( Phare, SAPARD); - Samorząd Województwa Podkarpackiego i podległe mu - środki z budżetu centralnego, budżetów samorządowych; jednostki organizacyjne, - pomoc zagraniczna, - organy administracji centralnej (m.in. Ministerstwo - środki własne przedsiębiorców. Środowiska, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi) - instytucje finansujące zadania ochrony środowiska, Dotychczas dostępne na rynku formy finansowania - Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Krośnie inwestycji ekologicznych dzielą się na: i nadleśnictwa działające na terenie powiatu, - zobowiązania kapitałowe: kredyty, pożyczki, obligacje, - Kuratorium Oświaty w Rzeszowie, Delegatura w Krośnie, leasing, - Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego - udziały kapitałowe: akcje i udziały w spółkach, w Boguchwale, - dotacje.
Realizacja Programu finansowana będzie ze środków: administrację niezespoloną (specjalną), a w szczególności: 1) publicznych, w tym: a) Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12310 - Poz. 2742 a) krajowych, pochodzących z: budżetu państwa, budżetów - rezygnacja lub opóźnienie w realizacji konkretnych jednostek samorządu terytorialnego, pozabudżetowych działań w programach wyższego rzędu, instytucji publicznych, - dynamika procesu rozwoju i zmian w sferach: b) zagranicznych, pochodzących, m. in. z przedakcesyjnych gospodarczej, przyrodniczej, przestrzennej, społecznej programów pomocowych (do czasu ich zakończenia), i polityczno – instytucjonalnej, funduszu spójności, funduszy strukturalnych, fundacji itp.; - możliwości pozyskania terenu pod realizacje projektów, 2) niepublicznych, pochodzących z dochodów - możliwości techniczne wykonania zadań (m.in. zasoby przedsiębiorstw i inwestorów, banków komercyjnych, ludzkie, wyposażenie techniczne), funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych itp., - stopień zaangażowania instytucji odpowiedzialnych za w ramach których najczęstszymi formami finansowania realizacje zadań, będą: - aktualne priorytety, określone w dokumentach rządowych, 3) zobowiązania finansowe (np. kredyty, pożyczki, obligacje, wojewódzkich, powiatowych. leasing), 4) udziały kapitałowe (akcje i udziały w spółkach), 14. RODZAJ I HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ 5) fundusze własne inwestorów, EKOLOGICZNYCH
6) dotacje (tzw. granty) i subwencje właściwe, W zależności od czasu pełnej realizacji (od rozpoczęcia 7) zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje zadania do osiągnięcia celu wg przyjętego miernika) przyjęto i programy pomocowe. podział na zadania: • krótkookresowe (2006 r. - 2007 r.) Podział tych środków na działania związane z ochroną • średniookresowe (do 2010 r.) środowiska odbywać się będzie zgodnie z: • długookresowe (do 2013 r.). - Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego dla Funduszy Strukturalnych na lata Zadania koordynowane, finansowane ze środków 2004-2006"; przedsiębiorstw i ze środków zewnętrznych. - Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich, Przez zadania koordynowane należy rozumieć pozostałe zadania, - Sektorowym Programem Operacyjnym „Restrukturyzacja związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój zasobów naturalnych, które są finansowane w ze środków Obszarów Wiejskich”, przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących - “Strategią Wykorzystania Funduszu Spójności na lata w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego 2004-2006” opracowaną przez Ministerstwo Gospodarki, i centralnego, bądź instytucji działających na terenie powiatu, ale Pracy i Polityki Społecznej, w lutym 2003 r.; bezpośrednio podległych organom wojewódzkim lub centralnym. - przedakcesyjnymi programami PHARE, ISPA, oraz SAPARD (do czasu ich zakończenia), Zadania gmin - programami branżowymi, krajowymi i wojewódzkimi oraz Zadania samorządów gminnych obejmują działania regulaminami funduszy krajowych oraz wojewódzkich, finansowane w całości lub częściowo ze środków pozostających - wydatkami budżetowymi określonymi w poszczególnych w dyspozycji gmin i szczegółowo ustalone zostaną w gminnych gminach, przedsiębiorstwach i zakładach produkcyjnych, programach ochrony środowiska. Część działań, w ramach - aktualnie obowiązującymi przepisami prawnymi. uregulowań ustawowych, techniczno-organizacyjnie może być Możliwości realizacji i wspierania inwestycji w zakresie wspierana przez samorząd powiatowy. Wsparcie finansowe dla ochrony środowiska ze środków własnych powiatu i gmin są działań na rzecz ochrony środowiska na terenie powiatu będzie limitowane ogólną sumą możliwych do uzyskania dochodów oraz udzielane w miarę możliwości finansowych starostwa potrzebą realizacji inwestycji w innych sferach działalności. powiatowego. Wykaz działań samorządu gminnego niezbędnych do realizacji w zakresie poprawy stanu środowiska na terytorium Aby sięgać po środki finansowe Unii Europejskiej, gminy gminy przedstawiono w tabeli nr 14.1. i powiaty powinny tworzyć związki gmin i tworzyć wspólne projekty. Tylko takie projekty mają szansę na pozyskanie Oprócz zadań wynikających z powiatowego programu poważnych środków na ochronę środowiska z funduszy ochrony środowiska, zadania gmin określać będą również gminne strukturalnych i funduszu spójności. programy ochrony środowiska.
13. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU Zadania własne gmin powinny określać: opis przedsięwzięcia, termin realizacji, instytucje odpowiedzialną, Realizacja Programu może napotykać trudności koszty, źródła finansowania. Zadania koordynowane powinny być wynikające z uwarunkowań (trudnych do oszacowania na ujęte w programie z takim stopniem szczegółowości, jaki jest obecnym etapie) takich jak: dostępny na terenie gminy. • możliwości współpracy lokalnej (współpracy samorządu powiatowego ze społecznością lokalną, instytucjami Gminny program ochrony środowiska powinien być różnego szczebla, organami gmin), skoordynowany w szczególności ze: • uwarunkowania prawno-politycznych, • studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania • zmiany strukturalne w administracji publicznej przestrzennego gminy, i funduszach celowych, • miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, • możliwości finansowych, zwłaszcza: • lokalnymi programami rozwoju infrastruktury, - możliwości kredytowe gmin i przedsiębiorstw, • gminnym planem gospodarowania odpadami, - środki finansowe możliwe do pozyskania, • programami, których opracowanie wynika z ustawy Prawo - ograniczania środków na ochronę środowiska ochrony środowiska m.in. ochrony przed hałasem, (przeznaczanie środków finansowych na zaspokojenie programem ochrony wód (jeżeli zostały opracowane). ogromnych potrzeb społeczeństwa, w zakresie innym niż ochrona środowiska, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12311 - Poz. 2742
15. ZAŁĄCZNIKI
15.1 Załączniki tabelaryczne
TABELA 15.1 Harmonogram działań inwestycyjnych w ramach polityki gminy w zakresie ochrony i poprawy jakości środowiska
Jednostka Koszty Termin Podmioty Źródła Lp. Nazwa zadania i zakres rzeczowy odpowiedzialn realizacji realizacji uczestniczące finansowania a (tys. PLN) Zadania ogólne Opracowanie MPZP z uwzględnieniem wymagań dotyczących ochrony środowiska, w szczególności: lokalizacji obiektów infrastruktury ochrony środowiska, zagadnień istniejących i potencjalnych obiektów 1 niebezpiecznych, obszarów i obiektów o szczególnych walorach Środki własne 2005 - 2006 Urząd Gminy Urząd Gminy 300 przyrodniczych, obszary ograniczonego użytkowania, nie spełniające gminy wymagań w zakresie jakości środowiska, obszarów zalesień i zadrzewień, wykorzystania lokalnego potencjału w zakresie zaopatrzenia w energię i surowce, zwłaszcza odnawialne oraz pochodzące z odzysku - I ETAP Opracowanie MPZP z uwzględnieniem wymagań dotyczących ochrony środowiska, w szczególności: lokalizacji obiektów infrastruktury ochrony środowiska, zagadnień istniejących i potencjalnych obiektów 2 niebezpiecznych, obszarów i obiektów o szczególnych walorach Środki własne 2007 - 2008 Urząd Gminy Urząd Gminy 350 przyrodniczych, obszary ograniczonego użytkowania, nie spełniające gminy wymagań w zakresie jakości środowiska, obszarów zalesień i zadrzewień, wykorzystania lokalnego potencjału w zakresie zaopatrzenia w energię i surowce, zwłaszcza odnawialne oraz pochodzące z odzysku - II ETAP Cel nr 1.1 Cele szczegółowe średniookresowe Ochrona jakości i zasobów wód powierzchniowych i podziemnych Cel nr 1.1.1 Wdrożenie kompleksowego systemu gospodarki wodno - ściekowej oraz minimalizacja emisji zanieczyszczeń ze źródeł: przemysłowych i wiejskich Urząd Gminy Urząd Gminy
dotacja WFOŚ i GW 3 Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Orzechówka 2005 - 2006 Urząd Gminy Urząd Gminy 3 015 Środki UE budżet gminy dotacja NFOŚ i Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Jasienica Rosielna - zad 4 (zastawie - GW 4 2006 Urząd Gminy Urząd Gminy 1 900 Czarna Górka i Płosina Dolna) pożyczka WFOŚ budżet gminy środki UE 5 Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Blizne zad. 2, etap 4 2006 Urząd Gminy Urząd Gminy 209 budżet gminy dotacja dotacja NFOŚ i GW 6 budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Wola Jasienicka 2008 Urząd Gminy Urząd Gminy 1820 pożyczka WFOŚ budżet gminy dotacja NFOŚ i GW 7 budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Orzechówka 2008 Urząd Gminy Urząd Gminy 3340 pożyczka WFOŚ budżet gminy dotacja NFOŚ i Budowa kanalizacji sanitarnej we wsi Jasienica Rosielna - zad. 5 pozostała GW 8 2008 Urząd Gminy Urząd Gminy b.d część pożyczka WFOŚ budżet gminy Cel nr 1.1.1 Brak danych Indywidualne 9 Budowa nowych oczyszczalni przydomowych i zagrodowych na umożliwiający Środki własne b.d Urząd Gminy gospodarstwa terenach, na których budowa zbiorczej sieci kanalizacyjnej jest ch ustalenie gminy domowe ekonomicznie nieuzasadniona kosztów Cel nr 1.1.1 Brak danych Środki własne 10 Prowadzenie kontroli stanu technicznego zbiorników bezodpływowych oraz umożliwiający gminy weryfikacja posiadania przez gospodarstwa domowe, nieodłączone do 2004 - 2007 Urząd Gminy - ch ustalenie zbiorczej sieci kanalizacyjnej, ważnych umów na wywóz odpadów kosztów płynnych
Cel nr 1.1.2. Zaspokojenie zapotrzebowania ludności na odpowiednią
jakościowo wodę pitną oraz do celów bytowo-gospodarczych i Urząd Gminy Urząd Gminy rekreacyjno-turystycznych - zadania inwestycyjne
- budowa rozdzielczej sieci wodociągowej
11 Rozbudowa wodociągu oraz modernizacja stacji uzdatniania wody w budżet gminy b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d Jasienicy Rosielnej Środki UE 12 Budowa wodociągu oraz stacji uzdatniania wody w Bliznem na potoku budżet gminy b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d Łądzierz Środki UE 13 Wykonanie ujęcia wody pitnej w górnym biegu rzeki Rosielna na terenie budżet gminy b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d Woli Jasienickiej Środki UE 14 Zrealizowanie inwestycji „Ujęcie wody za Miasteczkiem” w Orzechówce budżet gminy ze zbiornikiem retencyjnym, zamkniętym w okolicy górnej części drogi b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d Środki UE powiatowej pod Wolą Komborską 15 Cel nr 1.1.1.3. Ochrona wód przed zanieczyszczeniami spowodowanymi W zależności środki własne, przez azotany z źródeł rolniczych od dostępnych fundusze 2004 - 2011 Urząd Gminy Urząd Gminy środków ochrony Ograniczanie zanieczyszczeń azotowych pochodzących z rolnictwa finansowych środowiska
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12312 - Poz. 2742
Cel szczegółowy długookresowy nr 1.2 Wody - kształtowania stosunków wodnych, Zwiększenie bezpieczeństwa powodziowego i zwiększenie zasobów dyspozycyjnych wód w gminie. Urząd Gminy Urząd Gminy
16 Budowa Zbiornika retencyjnego p. Orzechowski - Blizne budżet gminy Środki UE 2009 - 2010 Urząd Gminy Urząd Gminy 3000 Środki inne Środki prywatne
17 Budowa Zbiornika retencyjnego p. Gołaszowski - Orzechówka budżet gminy Środki UE 2009 - 2010 Urząd Gminy Urząd Gminy 3000 Środki inne Środki prywatne 18 Budowa Zbiornika retencyjnego p. Rosielna - Wola Jasienicka budżet gminy Środki UE 2009 - 2010 Urząd Gminy Urząd Gminy 2000 Środki inne Środki prywatne 19 Remont koryta rzeki Stobnica na odcinku 6 km (Blizne-Domaradz) budżet gminy Środki UE 2007 - 2009 Urząd Gminy Urząd Gminy 2000 Środki inne Środki prywatne Cel szczegółowy nr 3.1 Racjonalna gospodarka odpadami Cel szczegółowy średniookresowy nr 1.3.1 Ograniczenie ilości
wytwarzanych odpadów oraz wdrożenie nowoczesnego systemu ich
wykorzystywania i unieszkodliwiania. NFOŚiGW,
20 środki własne, Urząd Gminy Urząd Gminy Selektywna zbiórka odpadów 48 Środki 2005 - 2007 pomocowe UE
Wykonanie Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych 2007 70 366 2005 - 2007
21 Zbiórka i zdeponowanie wyrobów zawierających azbest
2008 - 2015 1100 Środki własne 22 Opracowanie i aktualizacja gminnego planu gospodarki odpadami 2007 Urząd Gminy Urząd Gminy 8 gminy Cel szczegółowy nr 3.2 Zmniejszenie uciążliwości hałasu na terenach zurbanizowanych
Zmniejszenie uciążliwości hałasu
23 Realizacja inwestycji komunikacyjnych (budowa obejść drogowych, Urząd Gminy Urząd Gminy
modernizacje dróg i skrzyżowań
Budowa chodnika w ciągu drogi powiatowej Jasienica Rosielna - Blizne w Środki UE 24 2005 Urząd Gminy Urząd Gminy 200 km od 0+000 do 0+500 oraz od 1+900 do 2+250 Środki inne Budowa chodników w ciągu drogi powiatowej Jasielnica Rosielna - Środki UE 25 Orzechówka Nr 2029R w km od 2+000 do 2+565 oraz w ciągu drogi 2005 Urząd Gminy Urząd Gminy 130 Środki inne powiatowej Brzezionka - Stara Wieś Nr 2030R w km od 2+880 do 2+980 Przebudowa drogi gminnej Blizne - Orzechówka Dół środki własne, 26 2005 - 2006 Urząd Gminy Urząd Gminy 698 Środki UE środki własne, 27 Przebudowa drogi gminnej Wola Jasienicka - Wola Komborska 2005 - 2006 Urząd Gminy Urząd Gminy 649 Środki UE środki własne, 28 Przebudowa drogi gminnej Wola Jasienicka - Poprawka 2006 Urząd Gminy Urząd Gminy 500 Środki UE Budowa chodnika przy drodze powiatowej na odcinku Stara Poczta - 29 b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d środki własne, Niebylec 30 Wykonanie drogi łączącej Wolę Jasienicką - Czarnorzeki b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d środki własne,
Przebudowa mostu na żelbetowy na Rosielnej do Orzechówki b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d środki własne, 31
Remonty dróg gminnych łącznie z przepustami i zabezpieczeniem brzegów środki własne, 32 we wszystkich miejscowościach gminy Jasienica Rosielna 2007 - 2013 Urząd Gminy Urząd Gminy b.d Środki UE Środki UE 33 Budowa chodników przy drogach wojewódzkich i gminnych 2011 - 2013 Urząd Gminy Urząd Gminy b.d Środki inne Cel szczegółowy nr 3.4. Zachowanie standardów jakości powietrza atmosferycznego zgodnie z wymaganiami prawa krajowego i unijnego
36 Termomodernizacja obiektów mienia komunalnego na terenie gminy b.d Urząd Gminy Urząd Gminy b.d Środki własne Szkoła Podstawowa w Woli Jasienickiej: zmiana pokrycia dachu z 37 równoczesnym jego dociepleniem, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej 2005 40 Środki własne Zespół Szkół w Bliznem: Rozwój systemu pozyskiwania energii b.d 38 odnawialnej (słonecznej i odpadowej) 2005 Środki własne Budżet państwa Przedszkole w Jasienicy Rosielnej : remont budynku (wymiana stolarki, Środki własne 39 wykonanie docieplenia wraz elewacją, poprawa wentylacji kominowej); 2005 b.d Środki UE Podjęcie prac przygotowawczych w celu zaprojektowania przyszłej środki własne, lokalizacji elektrowni wiatrowej w rejonie za cmentarzem Jasienica i na b.d środki 40 szczycie Patryja nad Starą Pocztą 2008 - 2013 pomocowe UE. środki własne, Prace studyjne pod potrzeby produkcji energii elektrycznej z elektrowni 41 2007 - 2010 b.d środki wodnych pomocowe UE Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12313 - Poz. 2742
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody - cel strategiczny nr 2 Brak danych umożliwiający Wdrażanie programów rolno-środowiskowych na obszarze gminy 2015 42 ch ustalenie kosztów Województwo Środki własne Podkarpackie województwa Powiat
Środki własne Właściciele Brak danych powiatu Kształtowanie gospodarki leśnej i łowieckiej, zgodnie z wytycznymi gruntów umożliwiający 2004 - 2007 Urząd Gminy 43 Powiatowego Programu Ochrony Środowiska ch ustalenie Środki własne Regionalna kosztów gminy Dyrekcja
Lasów Środki własne Państwowych RDLP Nadleśnictwo Zadania w zakresie edukacji ekologicznej W ramach Upowszechnianie informacji o podejmowanych akcjach, kampaniach i działań 44 2004 - 2007 Urząd Gminy działaniach na rzecz ochrony środowiska w gminie edukacyjnych gminy W ramach Dołożenie wszelkich starań, w celu kontynuacji nauki przedmiotu działań 45 „Ekologia”, w ramach obowiązkowych zajęć szkolnych oraz wspieranie 2004 - 2007 Urząd Gminy edukacyjnych szkolnych kół zainteresowań i konkursów gminy W ramach Wspomaganie prowadzenia edukacji ekologicznej przez lokalne organizacje działań 46 2004 - 2007 Urząd Gminy pozarządowe i grupy obywatelskie edukacyjnych gminy Przedstawione w tabeli nakłady na realizację Programu Ochrony Środowiska należy traktować jako orientacyjne z uwagi na fakt, iż w chwili sporządzania Programu ustalenie niektórych kosztów nie jest możliwe
TABELA 15.2 Lista działań pozainwestycyjnych w ramach polityki gminy w zakresie ochrony i poprawy jakości środowiska - (źródło PPOŚ) krótko - terminowych i średnio - terminowych
Lp. Opis zamierzenia / działań w zakresie ochrony wód 1. Wspieranie, propagowanie i inicjowanie działań na rzecz budowy przydomowych oczyszczalni ścieków 2. Racjonalna gospodarka wodą podziemną 3. Aktywizacja działań zmierzających do ustanawiania stref ochronnych ujęć wody, w szczególności pobieranej do celów konsumpcji 4. Działanie edukacyjne społeczności w zakresie racjonalności wykorzystania wody 5. Działanie edukacyjne mające na celu minimalizację nielegalnych zrzutów ścieków nie oczyszczonych do odbiorników, szkodliwości zanieczyszczeń wydostających się z nieszczelnych zbiorników bezodpływowych; kształtowanie postaw proekologicznych 6. Opracowanie i wdrożenie systemu informowania społeczeństwa o jakości wody do picia i wody w kąpieliskach w powiecie Wdrożenie Sieci Ekologicznej NATURA 2000 1. Opracowanie i bieżące wdrażanie planów ochrony rezerwatów i parków krajobrazowych 2. Wdrażanie instrumentów służących ekologizacji gospodarki rolnej, w tym programów rolnośrodowiskowych, zachowania tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach przyrodniczo cennych 3. Ochrona obszarów zieleni i zadrzewień na terenach 4. Wprowadzanie odpowiednich procedur lokalizacyjnych chroniących tereny cenne przyrodniczo przed przeinwestowaniem 5. Rygorystyczne przestrzeganie wymagań ochrony przyrody w odniesieniu do obiektów turystycznych i rekreacyjnych 6. Podnoszenie szeroko pojętej świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej społeczeństwa, kampania oświatowa w szkołach wszystkich typów, edukacja nieformalna 7. Prowadzenie racjonalnej gospodarki w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa 8. Zalesianie terenów o niskich klasach bonitacyjnych gleb i gruntów porolnych; lokalizacja zalesień w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w zakresie gospodarki odpadami omówiono w części nr II opracowania „Plan gospodarki odpadami” w zakresie ochrony powietrza i ochrony przed hałasem 1. Optymalizacja transportu publicznego oraz budowa i modernizacja sieci drogowej z infrastrukturą towarzyszącą w warunkach pełnej ochrony obszarów cennych przyrodniczo 2. Wsparcie przedsięwzięć dotyczących modernizacji systemów ogrzewania (zamiana paliwa węglowego na ekologiczne) lokalnych kotłowni budynków użyteczności publicznej oraz indywidualnych 3. W ramach współpracy ze służbami inspekcji ochrony środowiska prowadzenie monitoringu jakości powietrza na terenie gminy; identyfikacja terenów z przekroczeniami dopuszczalnych stężeń w powietrzu, prowadzenie badań kontrolnych poziomów hałasu komunikacyjnego przy drogach wojewódzkich i krajowych 4. Ograniczanie emisji hałasu poprzez tworzenie warunków rozwoju komunikacji zbiorowej, budowy ścieżek rowerowych, optymalizacji prędkości ruchu w terenach zabudowanych pozostałe: 1. Stworzenie systemu informowania społeczeństwa o możliwości wystąpienia awarii lub katastrofy Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12314 - Poz. 2742
2. Propagowanie działań na rzecz wykorzystywania alternatywnych źródeł energii 3. Aktywizacja współpracy w dziedzinie ochrony środowiska (ochrona wód, powietrza, przyrody, krajobrazu, zapobieganie skutkom nadzwyczajnych zagrożeń środowiska) z samorządami państw ościennych 4. Upowszechnianie przez samorząd gminny systemów gromadzenia i udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie (elektroniczne bazy danych)
Tab. 15.3 Ważniejsze uwarunkowania formalno-prawne Programu
Rodzaj Wyszczególnienie uwarunkowania Agenda 2001 Szósty program działań Wspólnoty w dziedzinie ochrony środowiska na lata 2001-2010 Uwarunkowania Dyrektywy UE m.in. dotyczące gospodarki odpadami, jakości wód, oczyszczania ścieków, jakości powietrza, międzynarodowe ochrony przyrody, ochrony przed hałasem Konwencje, umowy, porozumienia, umowy bilateralne Europejska sieć ekologiczna Natura 2000 Polityka ekologiczna państwa wraz z Programem wykonawczym do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010 Uwarunkowania Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006 krajowe Strategie i programy sektorowe Przepisy prawne wg stanu na dzień 30 września 2003 r. Strategia rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2000-2006 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego Uwarunkowania Program Ochrony Środowiska wraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Podkarpackiego wojewódzkie Plany ochrony parków krajobrazowych i narodowych Bank Projektów Województwa Podkarpackiego Strategia Rozwoju Powiatu Brzozowskiego Strategie rozwoju gmin Uwarunkowania Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin lokalne Informacje WIOŚ o stanie środowiska oraz dane statystyczne Prawo miejscowe wg stanu na dzień 30 września 2003 r. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Brzozowskiego
Tab.15.4. Wykaz ważniejszych ustaw uwzględnionych w Programie
Lp. Rodzaj ustawy Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t. jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 129 poz.902) wraz z rozporządzeniami 1. wykonawczymi Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie, niektórych 2. ustaw (Dz. U. Nr 100 poz.1085 z późn. zm.), 3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.) wraz z rozporządzeniami wykonawczymi 4. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63 poz. 638 z późn. zm.), Ustawa z dnia 29 listopada 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie 5. produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63 poz. 639 z późn. zm.) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz.2019 z późn. zm.) wraz z rozporządzeniami 6. wykonawczymi, 7. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach substancjach preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84 z późn. zm.) 8. Ustawa z dnia 2 marca 2001 r. o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową (Dz. U. Nr 52, poz. 537 z późn. zm.) 9. Ustawa z dnia 27 marca 203 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) 10. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t. jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 236, poz. 2008) 11. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. nr 228, poz. 1947 z późn. zm.) 12. Ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 89, poz. 991 z późn. zm.) 13. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t. jedn. Dz. U. z 2004 r., Nr 121, poz.1266) 14. Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz.982 z późn. zm.) 15. Ustawa z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2002 r., Nr 175, poz. 1439 z późn. zm.); 16. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t. jedn. Dz. U. z 2006 r., Nr 96, poz.667) 17. Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. z 2004 r Nr 92, poz.880); 18 Ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 roku (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 45 poz. 435); 19. Ustawa Prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 roku (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 127, poz. 1066); 20. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz.625 z późn. zm.), 21 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 93, poz.898), 22. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. Nr 16, poz. 1121 z późn. zm.) 23. Ustawa z dna 20 marca 2002 r. o finansowym wspieraniu inwestycji (Dz. U. Nr 41, poz. 363)
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12315 - Poz. 2742
16. Opis w języku nietechnicznym i ochrony środowiska, zawartej w punkcie 10 Programu Ochrony środowiska. Przedmiotem opracowania jest Program Ochrony Środowiska Gminy Jasienica Rosielna, jego integralną częścią jest Ukształtowanie terenu, różnorodność przyrodnicza, Plan Gospodarki Odpadami Gminy Jasienica Rosielna. szeroka gama form ochrony przyrody, bogata fauna i flora sprzyjać będą rozwojowi różnych form turystyki, zarówno Program Ochrony Środowiska został opracowany zimowej jak i letniej. w nawiązaniu do „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Brzozowskiego” i „Programu Ochrony Środowiska i Planu Przy tworzeniu strategii działań gminy w zakresie Gospodarki Odpadami Województwa Podkarpackiego” jako poprawy i ochrony jakości środowiska jako priorytetowe przyjęto dokumentów nadrzędnych. zgodnie z nadrzędnym dokumentem jakim jest „Powiatowy Program Ochrony Środowiska” działania na rzecz ochrony wód Najważniejszym celem niniejszego opracowania jest (powierzchniowych i podziemnych), działania w zakresie ochrony określenie celów, priorytetów i w konsekwencji działań, jakie dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania zasobów stoją przed samorządem gminnym w zakresie ochrony przyrody oraz działania na rzecz ochrony powierzchni ziemi środowiska. Ich podjęcie i wykonanie ma na celu realizację w ramach racjonalnej gospodarki odpadami na terenie powiatu. międzynarodowych zobowiązań naszego kraju, a w szczególności podjętych, w związku z przystąpieniem Polski do Unii Ze względu na konieczność zgodności niniejszego Europejskiej oraz w znacznej mierze wynikających z Polityki opracowania z celami polityki ekologicznej państwa oraz Ekologicznej Państwa. województwa i powiatu, a ponadto zważywszy na fakt, że przeważająca powierzchnia gminy objęta jest różnymi formami Program Ochrony Środowiska został opracowany ochrony i wynikających z tego zakazów i nakazów w zakresie w związku z obowiązkiem nałożonym na gminy przez ustawę korzystania ze środowiska; zapewnienia należytej jakości wody z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska [1] – pitnej dla ludności, konieczności usystematyzowania w art. 17 i 18, ustawę z dnia 27 czerwca 2001 r. o odpadach [2] – i zagospodarowania narastającej ilości odpadów - uznano w art. 16 ust. 6 oraz ustawę z 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu powyższe kryteria za priorytetowe w ramach realizacji Programu. ustawy – prawo ochrony Środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw [4] – w art. 10, w zakresie terminu W oparciu o sprecyzowane cele polityki ekologicznej jego realizacji. gminy, w punkcie 14 Programu, opracowano harmonogram działań, z podziałem na działania inwestycyjne Program Ochrony Środowiska dla Gminy Jasienica i pozainwestycyjne oraz krótko- i długoterminowe. W ramach Rosielna opracowano na podstawie wytycznych sporządzania działań inwestycyjnych przewidziano zadania inwestycyjne programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym gminy, tj.: inwestycje związane z modernizacją nawierzchni i lokalnym (MŚ grudzień 2002) oraz rozporządzenia Ministra drogowych wybranych dróg oraz zadania własne gmin dotyczące Środowiska z 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów budowy, rozbudowy i modernizacji ujęć i sieci wodociągowych gospodarki odpadami i Poradnik powiatowe i gminne plany oraz zbiorczych systemów kanalizacyjnych wraz gospodarki odpadami. z oczyszczalniami ścieków. Program zawiera niżej wymienione rozdziały. Jako działania pozainwestycyjne, wyszczególniono Pierwsza część zawiera informacje ogólne, typu: cel zadania konieczne do realizacji w poszczególnych latach przy i przedmiot opracowania, podstawy prawne i merytoryczne pełnej współpracy z instytucjami koordynującymi. sporządzenia Programu. Punkt 2 i 3 – opisuje aktualny stan środowiska w gminie, W końcowej części Programu przedstawiono instrumenty w odniesieniu do wszystkich jego elementów: powietrze, hałas, i narzędzia niezbędne do realizacji Programu, tj.: instrumenty wody powierzchniowe i podziemne, środowisko przyrodnicze prawno - administracyjne i finansowe. Podano również sposób (w tym, opis obszarów przyrodniczo cennych), gospodarka leśna, zarządzania Programem, metody kontroli realizacji Programu, gospodarka odpadami, promieniowanie elektromagnetyczne, sposób jego weryfikacji. nadzwyczajne zagrożenia środowiska, gleby i kopaliny. Część ta, zawiera charakterystykę ogólną gminy, zawierającą dane, typu: 17. Słownik użytych terminów położenie geograficzne, dane demograficzne, gospodarcze, infrastrukturalne, itp. aglomeracja - rozumie się przez to miasto lub kilka miast o wspólnych granicach administracyjnych; Bardzo ważnym elementem opisanym w drugim punkcie antropogeniczne oddziaływanie – budująca lub niszcząca opracowania jest opis gospodarki wodno-ściekowej na terenie działalność człowieka; gminy. Opisano tu stan istniejący w zakresie zbiorczych sieci cele - określenie w fazie wstępnej przygotowania programu, kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków na terenie gminy. planowanych efektów, jakie ma przynieść dane działanie Również przedstawiono wykaz zamierzeń inwestycyjnych o charakterze publicznym; dotyczących realizacji przez gminę przedsięwzięć w zakresie działanie - grupa projektów realizujących ten sam cel, działanie zbiorczych sieci kanalizacyjnych i komunalnych oczyszczalnie stanowi etap pośredni między celem ekologicznym a projektem; ścieków oraz systemów zaopatrzenia w wodę przyjmując „doły urobkowi” – pochodzące głównie z eksploatacji na skalę harmonogram realizacji tych zadań w okresie do 2015 roku. przemysłową, służące do zrzutu i gromadzenia płuczki powstałej przy eksploatacji odwiertów ropy naftowej; Dokonana w punktach 2 do 5, wnikliwa analiza jakości efektywność (efekty) - kryterium porównujące wielkość środowiska ze szczególnym uwzględnieniem stanu gospodarki nakładów na rzecz realizacji programu (np. finansowych, wodno-ściekowej w gminie, stanowiła podstawę do administracyjnych, ludzkich) z rzeczywistymi osiągnięciami sprecyzowania strategii działań gminy w zakresie poprawy jakości programu na poziomie produktu, rezultatu lub oddziaływania; Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12316 - Poz. 2742 emisja - rozumie się przez to wprowadzane bezpośrednio lub zanieczyszczenie - rozumie się przez to emisję, która jest pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza, wody, szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, powoduje gleby lub ziemi: substancje, energie, takie jak ciepło, hałas, szkodę w dobrach materialnych, pogarsza walory estetyczne wibracje lub pola elektromagnetyczne; środowiska lub koliduje z innymi, uzasadnionymi sposobami eutrofizacja- rozumie się przez to wzbogacanie wody biogenami, korzystania ze środowiska; w szczególności związkami azotu lub fosforu, powodującymi przyspieszony wzrost glonów oraz wyższych form życia roślinnego, w wyniku którego następują niepożądane zakłócenia 18. Wykaz materiałów źródłowych i bibliografia biologicznych stosunków w środowisku wodnym oraz pogorszenie jakości tych wód; Fundusz Spójności (Kohezji) - instrument ekonomiczno- 18.1. Bibliografia polityczny Komisji Europejskiej, nie należący do Funduszy Strukturalnych i wdrażany na poziomie wybranych państw, a nie 1. Inwentaryzacja i sposoby likwidacji istniejących regionów. Jego celem jest ułatwienie integracji słabiej kopanek, służących na przełomie XIX i XX wieku do rozwiniętych krajów poprzez budowę wielkich sieci wydobywania ropy naftowej. Stowarzyszenie Naukowe transportowych oraz obiektów infrastruktury ochrony środowiska im. St. Staszica w Krakowie, Kraków, listopad 2002. o dużym obszarze oddziaływania; 2. Informacja na temat wyznaczania w Polsce obszarów Fundusze Strukturalne - zasób finansowy UE umożliwiający szczególnie narażonych na azotany pochodzenia pomoc w restrukturyzacji i modernizacji gospodarki krajów rolniczego ...Warszawa. Ministerstwo Środowiska, członkowskich drogą interwencji w kluczowych sektorach listopad 2003 r. i regionach (poprawa struktury). Na fundusze strukturalne 3. Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego składają się: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Użytkowania Różnorodności Biologicznej wraz Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Europejski Fundusz z Programem Działań” zatwierdzona przez Radę Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR) oraz Finansowy Ministrów w dniu 25 lutego 2003 r. Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIWR); 4. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami Warszawa, GMO - organizm genetycznie zmodyfikowany - rozumie się październik 2002 przez to organizm inny niż organizm człowieka, w którym 5. Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006. Dokument przyjęty materiał genetyczny został zmieniony w sposób nie zachodzący przez Radę Ministrów w dn. 14.01.2003 r. Polska. w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej Warszawa, styczeń 2003 r. rekombinacji; 6. Ocena wstępna zanieczyszczenia powietrza na terenie imisja zanieczyszczeń - pochłanianie (przyjęcie) zanieczyszczeń województwa podkarpackiego. WIOŚ, Rzeszów 2001. przez określony element środowiska lub opad zanieczyszczeń na 7. Plan Gospodarowania Odpadami dla Województwa określoną (jednostkową) powierzchnię terenu; Podkarpackiego. Zarząd Województwa Podkarpackiego, IPPC- (Integrated Pollution Preveton and Control in Poland)- wrzesień 2003 r. zintegrowane zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń; 8. Plan rozwoju obszarów wiejskich dla Polski na lata jednostka odpowiedzialna za realizację zadań – organ 2004-2006.Wytyczne z wersji roboczej MRiRW. administracji spełniający funkcję koordynatora lub inicjatora 2003 r.(do programów rolno-środowiskowych). działań zmierzających do realizacji zadań lub jednostka 9. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa odpowiedzialna za finansowanie zadań; Podkarpackiego. Rzeszów, 2002 r. korytarz ekologiczny – rozumie się przez to obszar pomiędzy 10. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 dwoma lub wieloma obszarami chronionymi, niezabudowany, z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010. umożliwiający migracje zwierząt; Rada Ministrów, Warszawa, grudzień 2002 r, „kopanki”– wyrobiska (doły kopane pozostałe po wydobyciu 11. Polityka leśna państwa (aktualizacja). Warszawa, ropy naftowej) o głębokości od 4 do 60 m, często posiadające 2003r., drewniane ocembrowanie; 12. Polityka klimatyczna Polski. Warszawa 2003, dokument monitorowanie - kontrola postępu realizacji programów przyjęty przez Radę Ministrów w dniu. 04.11.2003 r. i projektów poprzez system wskaźników określonych 13. Program ochrony środowiska dla województwa w dokumentach programowych; podkarpackiego. Zarząd Województwa Podkarpackiego, organizacja ekologiczna - rozumie się przez to organizacje wrzesień 2003 r. społeczne, których statutowym celem jest ochrona środowiska; 14. Program wykonawczy do II polityki ekologicznej plan ochrony – rozumie się przez to podstawowy dokument państwa na lata 2002 – 2010. Rada Ministrów, opracowywany dla wskazanych form ochrony przyrody, Warszawa, grudzień 2002 r, zawierający opis formy ochrony oraz cele prowadzenia działań 15. Program badań monitoringowych w województwie ochronnych, katalog zadań i sposobów ich wykorzystania; podkarpackim w 2003 r. WIOŚ. Rzeszów, 2002 r. pola elektromagnetyczne - rozumie się przez to pole elektryczne, 16. Przegląd realizacji przez Polskę Konwencji magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach Międzynarodowych oraz umów i porozumień od 0 Hz do 300 GHz; Wielostronnych i Dwustronnych w zakresie ochrony poziom hałasu - rozumie się przez to równoważny poziom środowiska –Ministerstwo Środowiska, Warszawa, dźwięku A wyrażony w decybelach (dB); kwiecień 2002 r. obszary wrażliwe – obszary wyznaczone przez Regionalny 17. Ramowy Program Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, zgodnie na Podkarpaciu na lata 2003- 2006.WFOŚiGW z obowiązującymi przepisami szczególnym; Rzeszów, październik 2002 r. wskaźniki - miara: celów, jakie mają zostać osiągnięte, 18. Regionalny Program Operacyjny na lata 2004-2006 – zaangażowanych zasobów, uzyskanych produktów, efektów oraz projekt. Urząd Marszałkowski Województwa innych zmiennych (np. ekonomicznych, społecznych, Podkarpackiego w Rzeszowie. Departament Rozwoju dotyczących ochrony środowiska); Regionalnego. Rzeszów, gudzień.2002 r. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12317 - Poz. 2742
19. Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja 18.2. Najważniejsze materiały źródłowe i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich”. – projekt – MRiRW, Warszawa, 1. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce”. wg 2003. stanu na 31.10.2002. r. Państwowy Instytut Geologiczny. 20. Stan gleb użytków rolnych w województwie 2001 r. podkarpackim” Rzeszów 2002 r. Stacja Chemiczno 2. Dzienniki Urzędowe Województwa Podkarpackiego. Rolnicza Oddział w Rzeszowie, Rzeszów, 2002 r. 1998-2003 r. 21. Stan środowiska w województwie podkarpackim 3. Informacja dotycząca znajdujących się na terenie w 2000 roku. Biblioteka Monitoringu Środowiska, województwa podkarpackiego dołów urobkowych. PGNiG Rzeszów, 2002 r. S.A. w Warszawie Oddział Sanocki Zakład Górnictwa 22. Stan środowiska w województwie podkarpackim Nafty i Gazu - 2003 r. w 2001 roku. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 4. Informacja nt. realizacji i wykorzystania środków Rzeszów, 2002 r. pomocowych w województwie podkarpackim. Urząd 23. Strategia rozwoju powiatu Brzozowskiego, 2002 r. Marszałkowski Województwa Podkarpackiego 24. Program ochrony środowiska dla powiatu Departament Polityki Regionalnej Oddział Programów brzozowskiego. Zarząd Powiatu Brzozowskiego, 2004 r. Pomocowych, Rzeszów maj 2002. 25. Strategie rozwoju gminy: Jasienica Rosielna. 5. Informacje na temat planowanego wykorzystania na 26. Strategia rozwoju województwa podkarpackiego na obszarze województwa podkarpackiego pomocy lata 2000 – 2006 – Zarząd Województwa Podkarpackiego z funduszy strukturalnych. Urząd Marszałkowski – Rzeszów, 2000 r, Województwa Podkarpackiego Departament Polityki 27. Strategia rozwoju turystyki w województwie Regionalnej Oddział programowania funduszy podkarpackim na lata 2002-2006. pomocowych. Rzeszów październik 2002- marzec 2003 r. 28. Jerzy Drupka, W. Kotliński wraz z zespołem 6. Informacje na temat planowanych przedsięwzięć w latach współpracowników i konsultantów, Rzeszów2002 r. 2004-2015, od instytucji powiadomionych o przystąpieniu 29. Strategia rozwoju infrastruktury transportu do 2006 r. do opracowania Programu Ochrony Środowiska wraz i do roku 2013. Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu 30. Strategia wykorzystania Funduszu Spójności na lata Brzozowskiego. 2004-2006. MGPiPS, Warszawa, luty 2003 r. 7. Informacje pochodzące ze Starostwa Powiatowego 31. Studium Kierunkowe Zagospodarowania w Brzozowie (Wydziały: Ochrony Środowiska, Geodezji Przestrzennego Obszaru Wzdłuż Granicy ze Słowacją. i Gospodarki Nieruchomościami, Spraw Obywatelskich) Opracowanie Instytutu Gospodarki Przestrzennej 8. Informacje pochodzące z ankietyzacji gminy. i Komunalnej, Oddział w Krakowie. Urząd 9. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast – Polska, 2001. Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 32. Wojewódzki Program Operacyjny Rozwoju w Rzeszowie na rok 2003. Urząd Marszałkowski Regionalnego na lata 2001-2006. Zarząd Województwa, Województwa Podkarpackiego Departament Polityki Rzeszów, styczeń 2001 r. Regionalnej Oddział programowania funduszy 33. Wymagania Unii Europejskiej w zakresie ochrony pomocowych. środowiska. Ministerstwo Środowiska. 2003 r. 10. Lista projektów zgłoszonych w ramach II edycji Banku 34. Wyniki kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu Projektów Województwa Podkarpackiego (stan na dla terenu województwa podkarpackiego i tworzących wrzesień 2003 r.). go powiatów i gmin. Informacja WIOŚ, w Rzeszowie za 11. Powiaty województwa podkarpackiego – Urząd rok 2002. Statystyczny w Rzeszowie – Rzeszów 1999 r. 35. Wytyczne dotyczące zasad i zakresu uwzględniania 12. Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego zagadnień ochrony środowiska w programach 2002 r. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, 2002 r. sektorowych. Rada Ministrów, Warszawa, 2002 r. 13. Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego 36. Wytyczne sporządzania programów ochrony 2001 r. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, 2001 r. środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym.- 14. Ustawy i rozporządzenia w zakresie opracowywanego projekt Ministerstwa Ochrony Środowiska. Warszawa, programu ochrony środowiska. Treści zawarte lipiec 2002 r. w Programie uwzględniają stan prawny na dzień 37. Zintegrowany program operacyjny rozwoju 30 września 2003 r. województwa regionalnego 2004-2006. – Polska, 15. Wykaz złóż gazu ziemnego i ropy naftowej znajdujących przyjęty przez KIE w dn.14 lutego 2003 r., Warszawa, się w województwie podkarpackim. PGNiG S.A. 2003 r. w Warszawie Oddział Sanocki Zakład Nafty i Gazu. 38. Zmiany w systemie udzielania pomocy publiczne na 16. Zaawansowanie realizacji na obszarze województwa ochronę środowiska w Polsce. Raport końcowy. podkarpackiego przedakcesyjnych programów Warszawa, luty 2003 r. pomocowych o charakterze regionalnym. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego Departament Polityki Regionalnej Oddział Programów Pomocowych, Rzeszów, marzec 2003.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12318 - Poz. 2742
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12319 - Poz. 2742
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12320 - Poz. 2743
2743
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY WIĄZOWNICA
1. STRESZCZENIE 9. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMU 1.1 Wprowadzenie 9.1 Wprowadzenie 1.2 Stan aktualny 9.2 Ramy finansowe wdrażania Programu Ochrony 1.3 Ustalenia programu Środowiska 1.4 Harmonogram realizacji działań 9.3 Programy pomocowe unii europejskiej 1.5 Wnioski 9.4 Koszty realizacji przedsięwzięć w latach 2006 - 2007 i 2008 - 2015 2. WSTĘP 2.1 Przesłanki ogólne 10. LITERATURA 2.2 Podstawy prawne 11. WYKAZ SKRÓTÓW 3. CHARAKTERYSTYKA GMINY WIĄZOWNICA 3.1 Położenie i granice 12. ZAŁĄCZNIKI 3.2 Powierzchnia i dane statystyczne 3.3 Położenie geograficzne 1. STRESZCZENIE 3.4 Rzeźba terenu 3.5 Geologia 1.1. Wprowadzenie 3.6 Klimat 3.7 Gospodarka gminy Ustawa Prawo ochrony środowiska nakłada na organ gminy obowiązek opracowania Gminnego Programu Ochrony 4. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA I ZAGROŻENIA Środowiska na najbliższe lata z perspektywą do 2015 roku. 4.1 Powietrze atmosferyczne 4.2 Wody powierzchniowe Gminny program uwzględnia główne priorytety z tego 4.3 Wody podziemne - zasoby zakresu zawarte w Wojewódzkim i Powiatowym Programie 4.4 Gospodarka wodna i ściekowa Ochrony Środowiska. 4.5 Gleby 4.6 Lasy Konstrukcja gminnego programu uwzględnia aktualny stan 4.7 Stan przyrody ożywionej środowiska na terenie Gminy Wiązownica oraz propozycje zmian 4.8 Obszary o wysokich walorach przyrodniczych w tym zakresie. i krajobrazowo - kulturowych 4.9 Surowce mineralne i kopaliny Wzorem Programu Wojewódzkiego i Powiatowego, 4.10 Hałas Program Gminny uwzględnia kierunki rozwoju gminy i działań 4.11 Poważne awarie w tym zakresie, zawarte zwłaszcza w Planie Rozwoju Lokalnego 4.12 Gospodarka odpadami Gminy Wiązownica. 4.13 Elektromagnetyczne promieniowanie nie jonizujące 4.14 Odnawialne źródła energii Gmina Wiązownica administracyjnie wchodzi w skład powiatu jarosławskiego w województwie podkarpackim. 5. OCHRONA ŚRODOWISKA W ROLNICTWIE Powierzchnia gminy – 244 km2, ludność – 11 399 mieszkańców (stan na 31.12.2005 r.). Jest gminą o małej gęstości zaludnienia 6. NAKŁADY INWESTYCYJNE NA OCHRONĘ w województwie i w powiecie – 46,7 os./km2. ŚRODOWISKA W GMINIE WIĄZOWNICA 1.2. Stan aktualny 7. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU 7.1 Uwarunkowania wynikające z polityki Państwa Stan środowiska w Gminie Wiązownica ustalono na 7.2 Założenia wynikające ze strategii powiatu podstawie badań monitoringowych prowadzonych przez WIOŚ 7.3 Założenia wynikające z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy w Rzeszowie. Dane odnośnie wielkości emisji zanieczyszczeń Wiązownica uzyskano m.in. od podmiotów gospodarczych. 7.4 Uwarunkowania wynikające z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica Gospodarka gminy opiera się na działalności podmiotów 7.5 Ochrona i poprawa jakości środowiska gospodarczych zarówno z sektora państwowego jak i prywatnego. 7.6 Lista zadań priorytetowych, harmonogram, nakłady Powierzchnia użytków rolnych stanowi 45,97% powierzchni i źródła finansowania programu ogólnej gminy, co sprzyja rozwojowi rolnictwa. Lasy i grunty leśne w Gminie Wiązownica zajmują 11 552 ha, co stanowi 8. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY aż 47,37% powierzchni całej gminy. ŚRODOWISKA 8.1 Instrumenty polityki ochrony środowiska Na terenie gminy zarejestrowanych jest 574 podmioty 8.2 Organizacja zarządzania środowiskiem gospodarcze. W tej liczbie branżę handlową reprezentuje 8.3 Zarządzanie Gminnym Programem Ochrony Środowiska 205 podmioty, budowlaną 61, oraz inne branże 308 podmioty. 8.4 Monitoring wdrażania Programu
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12321 - Poz. 2743
Powietrze – główne źródła zanieczyszczenia powietrza związane 865, 867. Z tą gałęzią gospodarki związane jest również są ze spalaniem paliw stałych (węgla kamiennego) w paleniskach niebezpieczeństwo poważnych awarii przy przewozie ładunków domowych i kotłowniach lokalnych oraz z komunikacją. niebezpiecznych. Podmioty gospodarcze emitują znaczne ilości rozpuszczalników organicznych z procesów lakierowania do kilkunastu ton w roku. Odpady komunalne w gminie zebrano w 2005 r. – 512 Mg Tereny Gminy Wiązownica zostały zakwalifikowane do klasy odpadów z gospodarstw domowych i obiektów użyteczności „A”, czyli najczystszej wg kryterium ochrony zdrowia oraz publicznej, co stanowi – 1,37% ogólnej ilości odpadów kryterium ochrony roślin. komunalnych w powiecie jarosławskim. Dotychczasowy sposób postępowania z odpadami komunalnymi polega na Wody powierzchniowe w gminie reprezentuje rzeka San oraz jej zorganizowanej zbiórce odpadów nie segregowanych. Zbiórką dopływy, w tym rzeka Lubaczówka. W 2005 r. wody rzeki San objętych jest 58% ludności w gminie. Odpady z terenu gminy są nie były badane w granicach Gminy Wiązownica, a jedynie poza składowane na składowisku odpadów komunalnych w mieście jej granicami, poniżej Jarosławia oraz poniżej gminy w punkcie Jarosławiu. Odpady z sektora gospodarczego wynoszą – ujścia Wisłoka do Sanu. Rzeka San w granicach Gminy 1692,472 Mg, co stanowiło 6,35% z globalnej ilości odpadów Wiązownica prowadzi wody IV klasy czystości wg klasyfikacji wytworzonych w powiecie jarosławskim. Z ogólnej masy ogólnej. Wskaźniki decydujące o jakości wody wskazują na odpadów wykorzystane jest 99,07% wszystkich odpadów. antropogeniczne źródła zanieczyszczenia wód płynących, w tym Unieszkodliwiane głównie metodami termicznymi jest 0,09% również spływy powierzchniowe z pól uprawnych. Rzeka odpadów. Odpady niebezpieczne – powstają głównie z sektora Lubaczówka badana na odcinku powyżej granicy gminy i przy gospodarczego. Gmina Wiązownica wytworzyła w 2005 r. – ujściu również prowadzi wody IV klasy czystości wg klasyfikacji 31,312 Mg odpadów niebezpiecznych. Z ogólnej ilości ogólnej. Jakość wód powierzchniowych w granicach gminy jest wytworzonych odpadów niebezpiecznych wykorzystano – niezadowalająca. 49,63%, a termicznie unieszkodliwiono ok. 50,37%. W odpadach niebezpiecznych wyszczególniono odpady zawierające azbest, Wody podziemne na terenie Gminy Wiązownica występują których ilość na terenie gminy oszacowano na 1041,4 Mg oraz w obszarze Zapadliska Podkarpackiego, które budują utwory wycofane z eksploatacji pojazdy, których ilość roczna wynosi trzeciorzędowe miocenu morskiego, zalegające na starszym ok. 130 szt. Zbiórka, transport i unieszkodliwianie odpadów podłożu. Utwory te stanowią nieprzepuszczalną warstwę, dla wód niebezpiecznych jest prowadzona przez specjalistyczne firmy opadowych i infiltracyjnych. Na takim podłożu zalegają młodsze z zewnątrz posiadające zezwolenia na tego typu działalność. utwory czwartorzędowe o zmiennej miąższości od ponad jednego do kilkudziesięciu metrów, w których w partii spągowej Na realizację zadań z dziedziny ochrony środowiska występuje użytkowy poziom wód podziemnych. Na terenie gminy Gmina Wiązownica wydała w latach 2004 i 2005 – 628,781 tys. brak wód podziemnych w GZWP. zł, z przeznaczeniem głównie na budowę sieci kanalizacyjnej – Wody podziemne są ujmowane przez komunalne ujęcia wody na 406,055 tys. zł. potrzeby mieszkańców gminy. Ujęcia własne gminy zaopatrują w wodę 99,2% mieszkańców gminy. Eksploatowane ujęcia wody 1.3. Ustalenia programu posiadają znaczną rezerwę w wydajności eksploatacyjnej. W programie ochrony środowiska wymieniono priorytety Gospodarkę ściekową rozwiązuje budowa oczyszczalni ścieków realizacji określonych celów strategicznych i przypisanych im pól i sieci kanalizacyjnych. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi – strategicznych, uwzględniając ważność ich realizacji dla 73,7 km. Do kanalizacji podłączonych jest ok. 36% gospodarstw Programu według następującej kolejności: domowych. a) ochrona i poprawa jakości środowiska, Lasy w Gminie Wiązownica zajmują powierzchnię 11 552 ha, b) racjonalne użytkowanie zasobów środowiska, co stanowi 47,37% powierzchni całej gminy. c) edukacja ekologiczna, dostęp do informacji i poszerzanie dialogu społecznego. Gleby – na obszarze Gminy Wiązownica przeważają gleby brunatne, bielicowe i mady zbonifikowane w klasie III-VI, oraz Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica zakłada bardzo małe kompleksy klas I-II. Jak wykazują badania gleby następujące cele do osiągnięcia: w granicach gminy nie są zanieczyszczone. 1. Poprawa warunków i jakości życia mieszkańców 2. Rozwój infrastruktury technicznej Kopaliny w granicach gminy występują w sołectwach 3. Poprawa środowiska przyrodniczego Manasterza, Cetuli i Radawy w dolinie Sanu złoża piasków. 4. Poprawa otoczenia kulturowego, turystycznego, Ponadto gmina obfituje w złoża glin zwałowych rzecznych, sportowego mających zastosowanie w produkcji ceramicznej. 5. Inne obejmujące społeczeństwo informacyjne.
Obszary i obiekty chronione na terenie gminy objęte są ochroną Poprawa warunków życia i poprawa środowiska konserwatorską obiekty i zespoły zabytkowe wpisane do rejestru przyrodniczego będą ściśle powiązane z rozwojem infrastruktury zabytków. Ponadto tereny leśne występujące w północnej część technicznej, która przyczyni się również do poprawy Gminy Wiązownica wchodzą w skład Sieniawskiego Obszaru atrakcyjności tego terenu zarówno pod względem inwestycyjnym Chronionego Krajobrazu. Południowa granica obszaru przebiega (przyciąganie nowych przedsiębiorstw, i stworzenie nowych granicami wsi Wólka Zapałowska, Surmaczówka i Radawa. Na miejsc pracy), jak i turystycznym (możliwość rozwijania terenie gminy istnieją również inne formy ochrony przyrody jak m.in. agroturystyki). pomniki oraz użytki ekologiczne. Rozwój turystyki będzie się opierać na wykorzystaniu Hałas w gminie związany jest przede wszystkim z komunikacją walorów przyrodniczych oraz promocji gminy i preferencji dla drogową, w związku z układem komunikacyjnym gminy - teren rozwoju bazy turystycznej. Rozwijanie aktywnych form gminy nałożony jest na trójkąt trzech dróg wojewódzkich nr 870, wypoczynku oraz aktywności sportowej ma na celu rozwinąć Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12322 - Poz. 2743 gminę pod względem kulturowym oraz przyczynić się do rozwoju zorganizowany GPZON. Dla odpadów z sektora gospodarczego turystyki. w dalszym ciągu będą prowadzone procesy odzysku.
O realizacji działań przewidzianych w programie będzie Ochrona przyrody i lasy – w dalszym ciągu prowadzone będą informowane społeczeństwo gminy poprzez planowany do działania mające na celu uznanie cennych przyrodniczo terenów utworzenia system informacji społecznej w Wiązownicy. za rezerwaty przyrody. Objęcie lasów różnymi formami ochrony przyrodniczej wymusza racjonalną gospodarkę leśną. W programie jako główne cele z zakresu ochrony środowiska przewidziano: Ochrona przed hałasem będzie realizowana poprzez przebudowę i rozbudowę dróg gminnych oraz poprawę ich nawierzchni. w gospodarce wodnej i ściekowej: - budowa sieci kanalizacyjnych do istniejącej oczyszczalni W okresie obowiązywania Programu prowadzone będzie ścieków, szereg działań mających na celu wdrażanie produkcji energii - rozbudowa istniejącej oczyszczalni oraz promowanie „ekologicznie czystej” z odnawialnych źródeł, jakimi są: energia przydomowych oczyszczalni, spiętrzeń wodnych, promieniowania słonecznego, biomasy i siły - budowa zbiornika małej retencji w Surmaczówce, wiatru oraz rozwój rolnictwa ekologicznego. - modernizacja śluzy i elektrowni wodnej w Radawie, - regulacja rzek i potoków, Gminny Program Ochrony Środowiska ustala zadania do realizacji przez gminę Wiązownica oraz wskaźniki pozwalające w zakresie gospodarki odpadami: na monitorowanie realizacji programu. - objęcie selektywną zbiórką odpadów 100% mieszkańców gminy, 2. WSTĘP - organizację Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), 2.1. Przesłanki ogólne - likwidację „dzikich” wysypisk, Program ochrony środowiska dla Gminy Wiązownica jest w ochronie przyrody i gospodarce leśnej: wynikiem realizacji obowiązku wynikającego z ustawy Prawo - organizację tras przyrodniczych i ścieżek rowerowych, Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. Nr 129 poz. 902 - racjonalną gospodarkę leśną na obszarach chronionych, z 2006 r. ). Art. 17 ust. 1 stanowi, że gminny program ochrony - działania na rzecz utworzenia rezerwatów przyrody: środowiska sporządza wójt gminy, w celu realizacji polityki Manasterz, Maczugi i Olchowa. ekologicznej państwa, przy czym ich projekty są opiniowane przez zarząd jednostki wyższego szczebla do spraw środowiska Program zakłada zadania do realizacji mające na celu (art. 17 ust. 2). Program ten powinien określać wymagania ograniczanie zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska, odnoszące się do polityki ekologicznej Państwa (art. 14 ust. 1), w tym do powietrza i wód powierzchniowych oraz ochronę przed a w szczególności: hałasem. Realizacji wszystkich działań mają służyć plany 1. cele ekologiczne, i programy edukacyjne. 2. priorytety ekologiczne, 3. rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, 1.4. Harmonogram realizacji działań 4. środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Program zawiera harmonogram realizacji działań mających zapewnić dotrzymanie standardów jakości środowiska Przy opracowaniu projektu uwzględniono aktualne w gminie Wiązownica. Szacunkowe koszty na realizację zadań uregulowania prawne w zakresie ochrony środowiska. W pracy ujętych w Programie w latach 2005 – 2015 wynoszą – wykorzystano również: 40 026,62 tys. zł, w tym działania inwestycyjne wyniosą – 1. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania 37 500,6 tys. zł. Działania nie inwestycyjne wstępnie oszacowano Przestrzennego Gminy Wiązownica - 1999 r. na 2 526,02 tys. zł. 2. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica – 2004 r.
Środki na sfinansowanie zadań planowane są w ok. 25% O przyjęciu określonych celów, kierunków działań z budżetu gminy, a pozostałe z funduszy celowych i środków i priorytetów w strategii działań na rzecz ochrony środowiska, pomocowych z UE. poprawy i racjonalnego wykorzystania środowiska zdecydowały następujące aspekty: 1.5. Wnioski a) specyfika Gminy Wiązownica (stan i zasoby środowiska, uwarunkowania środowiskowe, możliwości rozwoju Realizacja ustaleń programu pozwoli na: gospodarczego, społecznego oraz możliwości finansowania przedsięwzięć ze źródeł budżetowych Woda i ścieki – objęcie zbiorowym zaopatrzeniem w wodę oraz i pozabudżetowych), zbiorowym odprowadzeniem ścieków wszystkich mieszkańców b) analiza stanu środowiska w gminie obejmująca: gminy. Kompleksowe rozwiązanie gospodarki wodno – ściekowej • analizę problemów z dziedziny ochrony środowiska pozwoli na poprawę jakości wód powierzchniowych. Regulacja istotnych dla gminy, potoków oraz konserwacja urządzeń wodnych na ciekach a także • analizę problemów możliwych do rozwiązania na budowa zbiornika małej retencji w dolinie rzeki Lubaczówki poziomie gminy, zapewni ochronę przed powodzią. • diagnozę istniejącego stanu środowiska, opracowaną na bazie danych z badań monitoringowych organów ochrony Odpady komunalne – objęcie selektywną zbiórką wszystkich środowiska, mieszkańców gminy (100%). W okresie obowiązywania c) gminne i powiatowe dokumenty strategiczne, nakreślające programu i planu gospodarki odpadami musi zostać kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego oraz Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12323 - Poz. 2743
przewidujące realizację zadań z dziedziny ochrony Przyjęty cel nadrzędny polityki ekologicznej państwa ma środowiska wynikające z integracji z Unią Europejską, być realizowany zgodnie z : d) opinie i wnioski samorządu gminnego, zebrane na etapie - zasadą zrównoważonego rozwoju (pkt 12) – rozumianą opracowania Programu, dotyczące: jako równorzędne traktowanie racji społecznych, • proponowanych przedsięwzięć, ekonomicznych i ekologicznych, czyli integrowania • priorytetów o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym, zagadnień ochrony środowiska z polityką e) konieczność okresowej weryfikacji celów zawartych w poszczególnych dziedzinach gospodarki; w Programie. - zasadą przezorności i wysokiego poziomu ochrony środowiska (pkt 13), która przewiduje rozwiązanie Projekt Programu uwzględnia dane zawarte w Gminnym pojawiających się problemów już wtedy, gdy pojawia się Planie Gospodarki Odpadami. Integralną część Programu stanowi uzasadnione prawdopodobieństwo (po „bezpiecznej załącznik: stronie”) a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne tego Nr 1 - Aktualny stan zasobów środowiska w Gminie Wiązownica. naukowe potwierdzenie; - zasadą integracji polityki ekologicznej z politykami 2.2. Podstawy prawne sektorowymi (pkt 14), która wynika z konstytucyjnej zasady zintegrowanego rozwoju i skutkuje zasadami Ten rozdział w całości wykorzystuje zapisy prewencji (w tym ideą likwidacji zanieczyszczeń z Wojewódzkiego i Powiatowego Programu Ochrony Środowiska. u źródła), przezorności i wysokiego poziomu ochrony Podstawowe dokumenty wykorzystane przy opracowaniu środowiska; programu: - zasadą równego dostępu do środowiska przyrodniczego - regulacje prawne w ramach Unii Europejskiej, (pkt 15) – traktowaną w następujących kategoriach: - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony - sprawiedliwości międzypokoleniowej, Środowiska (tekst jednolity Dz. U. Nr 129 poz. 902 - sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej, z 2006 r.), - równoważenia szans pomiędzy człowiekiem a przyrodą, - Prawo wodne – ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst - zasadą regionalizacji (pkt 16) – oznaczającą, przy jednolity Dz. U. Nr 239 z 2005 r. poz. 2019 z póź. zm.), konstruowaniu i stosowaniu narzędzi polityki - Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ekologicznej, m.in.: rozszerzenie uprawnień dla (Dz. U. Nr 92, poz. 880), samorządu terytorialnego i wojewodów lub - Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity regionalizowane ogólnokrajowych narzędzi polityki Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679 z póź. zm.), ekologicznej; - Prawo geologiczne i górnicze z dnia 4 lutego 1994 r. (tekst - zasadą uspołeczniania (pkt 17) – realizowaną przez jednolity Dz. U. Nr 228 z 2005 r. poz. 1947 z późn. zm.), stworzenie instytucjonalnych, prawnych i materialnych - Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. warunków do udziału obywateli, grup społecznych Nr 16 z 1995 r. poz. 78 z póź. zm.), i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania - Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym modelu zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym (Dz. U. Nr 80 z 2003 r. poz.717 z póź. zm.), rozwoju edukacji ekologicznej, rozbudzania świadomości - Rozporządzenia właściwych organów (minister, i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowania nowej etyki wojewoda) w sprawie tworzenia obszarów i obiektów zachowań wobec środowiska; prawnie chronionych. - zasadą „zanieczyszczający płaci” (pkt 18) – oznaczającą złożenie pełnej odpowiedzialności, w tym materialnej, za W ustawie Prawo Ochrony Środowiska (tytuł I dział II, skutki zanieczyszczania i stwarzania innych zagrożeń dla art. 3 pkt 13) wprowadzono następujące zasady ogólne dotyczące środowiska na sprawcę, tj. na jednostki użytkujące zasoby definicji oraz zasad ochrony środowiska. środowiska; 1. Przez ochronę środowiska rozumie się podjęcie lub - zasadą prewencji (pkt 19), która zakłada, że zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska przywracanie równowagi przyrodniczej; ochrona ta polega powinno być podejmowane na etapie planowania w szczególności na: i realizacji przedsięwzięć w oparciu o posiadaną wiedzę, a) racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu wdrożone procedury ocen oddziaływania na środowisko zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego oraz monitorowanie prowadzonych przedsięwzięć; rozwoju, - zasadą stosowania najlepszych dostępnych technik b) przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, (BAT) (pkt 20), w tym najlepszych, dostępnych c) przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu technologii uzasadnionych ekologicznie (zasada BAT właściwego. NEEC); 2. Poprzez zasadę zrównoważonego rozwoju rozumie się taki - zasadą subsydiarności (pkt 21) – oznaczającą stopniowe rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces przekazywanie części kompetencji i uprawnień integrowania działań politycznych, gospodarczych decyzyjnych dotyczących ochrony środowiska na i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej właściwy szczebel regionalny lub lokalny; oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, - zasadą klauzul zabezpieczających (pkt 22) - umożliwia w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania stosowanie w uzasadnionych przypadkach ostrzejszych podstawowych potrzeb społeczności lub obywateli środków w porównaniu z wymaganiami prawa zarówno współczesnego pokolenia jak i przyszłych ekologicznego; pokoleń. - zasadą skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej przedsięwzięć ochrony środowiska Zarówno cele założone w „II Polityce ekologicznej (pkt 23) – ma zastosowanie do wyboru planowanych państwa” (MŚ,2000) jak i zasady postępowania z zasobami przedsięwzięć inwestycyjnych ochrony środowiska, środowiska, stanowią podstawę do sformułowania zadań a następnie, w trakcie i po zakończeniu ich realizacji – w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Wiązownica. do oceny osiągniętych wyników.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12324 - Poz. 2743
Do głównych priorytetów krótkookresowych w województwie podkarpackim – 118 osób/km2 oraz w kraju – i średniookresowych określonych w II Polityce Ekologicznej 124 osoby /km2). Państwa należą : - ostateczne dostosowanie polskiego prawa do regulacji Tabela 1. Liczba ludności Gminy Wiązownica – dane na koniec prawnych Unii Europejskiej; 2005 roku - przygotowanie strategii gospodarowania zasobami ochrony środowiska na szczeblu krajowym, regionalnym Nazwa jednostki Powierzchnia Ludność i lokalnym; administracyjnej w km² Ogółem % - nadanie programom konkretnych zadań mierzalnych 1 2 3 4 poprzez system, wskaźników środowiskowych; Powiat ogółem 1 029 123 956 100 - rozszerzenia gamy narzędzi ochrony środowiska stosowanych w praktyce; Gmina Wiązownica 244 11 3999,2 - identyfikacja zagrożeń środowiskowych i rozszerzenie Dane wg Gminy Wiązownica za 2005 r. zakresu prac na rzecz ich zapobiegania i likwidacji; - wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad 3.3. Położenie geograficzne wprowadzaniem do środowiska substancji powodujących znaczne zanieczyszczenie; Teren Gminy Wiązownica leży w granicach prowincji - nadanie programom charakteru edukacyjnego. Karpat Zachodnich z Podkarpaciem w podprowincji Kotliny Sandomierskiej, w mezoregionie – Płaskowyżu Tarnogrodzkiego Program Ochrony Środowiska dla Gminy Wiązownica ma – część wschodnia gminy i Doliny Dolnego Sanu – część na celu przekazanie społeczeństwu, przedsiębiorcom, zachodnia gminy [wg J. Kondrackiego z 1998 r.]. Na obszarze samorządowi w gminie ogólnych informacji na temat zasobów gminy wyróżniono również następujące jednostki morfologiczne: przyrodniczych i jakości poszczególnych elementów środowiska. wysoczyznę z dolinami bocznymi, wydmy i dolinę rzeki San. Opracowanie pozwoli wytypować najważniejsze problemy ochrony środowiska naturalnego, jego zasoby w gminie oraz Płaskowyż Tarnogrodzki jest ograniczony od północy zaproponować sposoby i metody ich rozwiązywania doliną Tanwi, od zachodu Doliną Dolnego Sanu, od południa w określonych okresach czasu. doliną rzeki Szkło od wschodu zaś krawędzią Roztocza. Płaskowyż jest zbudowany z iłów mioceńskich, na których Projekt programu podlega zaopiniowaniu przez organ zalegają gliny i piaski czwartorzędowe. Wysokości względne wykonawczy powiatu. Powyższy organ udziela opinii dotyczącej mieszczą się w granicach 220 – 280 m. a względne od 30 – 60 m. POŚ w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania Wysokość Płaskowyżu podnosi się stopniowo w kierunku projektu. Nie udzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię wschodnim. Wysoczyzna Płaskowyżu Tarnogrodzkiego pozytywną. porozcinana jest dolinami bocznymi rzeki Lubaczówki i jej dopływów. 3. CHARAKTERYSTYKA GMINY WIĄZOWNICA Dolina Dolnego Sanu rozciąga się od wylotu Sanu 3.1. Położenie i granice z Karpat pod Przemyślem aż po ujście tej rzeki do Wisły. Rzeźba tego obszaru nie jest urozmaicona, gdyż tworzy je płaskie dno Gmina Wiązownica położona jest we wschodniej części doliny rzecznej. Liczne starorzecza świadczą o wcześniejszym województwa podkarpackiego i wschodzi w skład powiatu meandrowaniu rzeki. Wysokości n.p.m. sięgają tu maksymalnie jarosławskiego. Od północy gmina sąsiaduje z Gminą Adamówka ok. 200 m. w powiecie przeworskim i Gminą Stary Dzików w powiecie lubaczowskim. Od południa i południowego wschodu graniczy 3.4. Rzeźba terenu z gminami wschodzącymi w skład powiatu jarosławskiego odpowiednio: z Gminą i Miastem Jarosław oraz Gminą Laszki. Gmina Wiązownica położona jest na Płaskowyżu Wschodnie granice gminy stykają się z Gminą Oleszyce Tarnogrodzkim i w Dolinie Dolnego Sanu, mezoregionów Kotliny w powiecie lubaczowskim, zaś zachodnie z Gminą Sieniawa Sandomierskiej. w powiecie przeworskim. Krajobraz Gminy Wiązownica położonej w obrębie Pod względem administracyjnym gmina dzieli się na Płaskowyżu Tarnogrodzkiego kształtują lekko pofałdowane 12 sołectw: Cetula, Manasterz, Mołodycz, Nielepkowice, Piwoda, wysoczyzny (płaskowyże) wyniesione przeciętnie 220-260 m. Radawa, Ryszkowa Wola, Surmaczówka, Szówsko, Wiązownica, n.p.m., poprzedzielane płytkimi dolinami rzek i małych równin Wólka Zapałowska i Zapałów. akumulacyjnych. Wysoczyzny są suche i piaszczyste, natomiast doliny i obniżenia przeważnie podmokłe, często wypełnione Miejscowość Wiązownica jest siedzibą władz gminnych mokradłami i torfowiskami. Płaskowyż zbudowany jest oraz instytucji użyteczności publicznej, a dobrze rozwinięta sieć z utworów mioceńskich, głównie iłów, na których zalegają osady dróg oraz istniejące połączenia komunikacyjne, umożliwiają dyluwialne, gliny i piaski polodowcowe oraz utwory pylaste gminie kontakty z okolicznymi miastami Radymnem lessowe. i Przeworskiem oraz ze stolicą województwa – Rzeszowem. Północną stroną Płaskowyżu przepływa rzeka 3.2. Powierzchnia i dane statystyczne Lubaczówka, wpadając do Sanu w rejonie Manasterza.
Powierzchnia Gminy Wiązownica wynosi 244 km2 i jest Dolina Dolnego Sanu tworzy szerokie obniżenie erozyjne, największą powierzchniowo gminą w powiecie jarosławskim. w rejonie którego wyróżniają się dwie terasy akumulacyjne, Gminę zamieszkuje 11 399 osoby wg stanu na koniec 2005 roku. wyższa – plejstoceńska i niższa – holoceńska, zbudowane Oznacza to znacznie niższy od przeciętnego w województwie z utworów żwirowo – piaszczystych oraz madowych. Dolina Sanu i kraju wskaźnik gęstości zaludnienia – 46,7 osób/km2 (średnia położona jest około 2,0 - 6,0 m nad średni stan wód w rzece. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12325 - Poz. 2743
Odpowiada to rzędnej około 180 m. n.p.m.. Teren ten jest rozcięty akumulacji rzecznej. W dolinie rzeki San występujące na licznymi starorzeczami, zagłębieniami do ok. 1,0 m. W okresie przemian procesy akumulacji i erozji w okresie czwartorzędowym jesiennym i wiosennym terasa Sanu jest zalewana okresowo. doprowadziły do wypełnienia jej osadami wykształconymi Terasa nadzalewowa Sanu jest wyniesiona do ok. 12,0 m. nad w postaci piasków, pyłów oraz żwirów. średni poziom wody w rzece. 3.6. Klimat Wydmy na terenie gminy są słabo wykształcone z wyjątkiem terenu Radawy i na północ od Lubaczówki. Rejon Płaskowyżu Tarnogrodzkiego wraz z doliną Sanu zaliczany jest do zamojsko- przemyskiego regionu klimatycznego, 3.5. Geologia chłodniejszego i suchszego niż sąsiadujący z nim od zachodu region sandomierski [A. Woś – Klimat Polski 1999 r.]. Obszar Gminy Wiązownica należący do Zapadliska Przedkarpackiego, budują utwory trzeciorzędowe miocenu Okres wegetacyjny zależnie od wysokości trwa około morskiego, zalegające na starszym podłożu. Pochodzące z tego 205-220 dni. Średnia roczna temperatura powietrza kształtuje się okresu iły krakowieckie występują na głębokości 5,0-20,0 m. p.p. na poziomie 7,50C, stycznia (-3,50C), lipca +180C. Wysokość terenu, najpłycej w rejonie Radawy, Cetuli i Ryszkowej Woli, zaś roczna opadów dochodzi do 650 mm, a na okres wegetacyjny najgłębiej w Piwodzie i Nielepkowicach. przypada 460 mm.
Iły przykrywają osady czwartorzędowe pochodzenia W tym regionie średnia liczba dni z opadami wynosi 120, rzecznego i eolicznego. W rejonie Radawy przeważają wydmy zaś pokrywa śnieżna zalega 60-70 dni w roku. Ilość eoliczne, a miąższość piasków wydmowych dochodzi dni z przymrozkami waha się od 120-135, zaś mroźnych dni jest do ok. 10,0 m. 40-55 w ciągu roku.
Wzdłuż koryta rzeki San występują osady rzeczne Na terenie gminy dominują wiatry zachodnie, w postaci żwirów, na głębokości 15,0 - 23,0 m. i miąższości a w następnej kolejności: południowe i wschodnie, które ok. 5,0 m. Na piaskach pokrywających żwiry warstwą miąższości pojawiają się wczesną wiosną i późną jesienią. 1,0 - 18,0 m, leży pakiet gruntów spoistych w postaci glin, pyłów i iłów, skoncentrowany szczególnie w okolicach Ryszkowej Woli, Najkorzystniejsze warunki klimatu lokalnego występują w Piwody i Zapałowa. obrębie terasy nadzalewowej rzeki San oraz na wysoczyźnie Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. Mało korzystne i niekorzystne Podłoże Doliny Dolnego Sanu zbudowane jest również warunki klimatu lokalnego posiadają obszary dolin, ze względu na z utworów zapadliska przedkarpackiego wykształconych stagnację chłodnych mas powietrza i większą częstotliwość mgieł. w postaci iłów i iłołupków, na których osadziły się utwory
Tabela 2. Charakterystyka krain klimatycznych (wg A. Woś, 1999 r.)
Regiony klimatyczne Średnia temperatura w ºC Czas trwania w dniach Opad roczny Stycznia Lipca Zimy Lata [mm] 1 2 3 4 5 6 Zamojsko-przemyski - 3,5 + 18,0 90-100 do 100 650
Pod względem klimatycznym region Gminy Wiązownica Wg wybranych sekcji PKD w gminie zdecydowanie sprzyja rozwojowi rolnictwa oraz turystyki. dominują podmioty z branży handlowej – 208 oraz budowlanej – 61 podmiotów. Najmniejszą grupę stanowią podmioty zajmujące 3.7. Gospodarka gminy się edukacją oraz ochroną zdrowia i opieką, w ilości po 14 podmiotów. Na terenie gminy działają podmioty o randze ogólnokrajowej, do których należą: Działalność podmiotów gospodarczych jest nastawiona - K & P Fabryka Drzwi Sp. z o.o. w Manasterzu, głównie na obsługę mieszkańców regionu. - Zakład Produkcji Okien Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Sankiewicz T. i Z. w Szewsku CZĘŚĆ I - STAN AKTUALNY - PPHU Golbalux Mieczysław Golba w Wiązownicy - Jarosławskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowo 4. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA Mostowych S.A. w Jarosławiu Wytwórnia Mas I ZAGROŻENIA Bitumicznych w Ryszkowej Woli.
4.1. Powietrze atmosferyczne Pozostałe przedsiębiorstwa należą do małych i bardzo małych tworzonych przez indywidualnych przedsiębiorców. Wg 4.1.1. Wstęp danych Gminy Wiązownica w 2005 r. zarejestrowanych było 574 podmiotów gospodarczych, z czego prywatnych – 557. Sektor Podstawowym dokumentem określającym wymagania publiczny (państwowy i samorządowy) 17 podmiotów, natomiast dotyczące oceny i zarządzania jakością powietrza w krajach Unii brak podmiotów zagranicznych. Europejskiej jest Dyrektywa 96/62/EC z dnia 27.09.1996 r.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12326 - Poz. 2743 w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza przy uwzględnieniu kryterium związanego z ochroną zdrowia oraz i dyrektywy pochodne. - dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, ozonu, przy uwzględnieniu kryterium związanego z ochroną Dyrektywy określają kryteria jakości powietrza oraz roślin/ekosystemów. tworzą mechanizmy działań mających na celu: - utrzymywanie jakości powietrza na obszarach, gdzie jest W Polsce zagadnienia ochrony powietrza uregulowane są ona wystarczająca, w ustawie Prawo ochrony środowiska i rozporządzeniach Ministra - planowanie poprawy jakości powietrza na obszarach, Środowiska. gdzie nie spełnia ona założonych kryteriów. Gmina Wiązownica znajduje się w jednej z dwudziestu Oceny dokonuje się co roku, na podstawie pomiarów pięciu stref ustanowionych na terenie województwa stężeń w stałych punktach lub pomiarów wskaźnikowych, podkarpackiego, których granice pokrywają się z granicami obliczeń modelowych, obiektywnych metod szacowania lub powiatów. metod łączonych. Dopuszczalne poziomy substancji ustanowione w celu Obowiązek prowadzenia oceny dotyczy następujących ochrony zdrowia dla roku 2005 w odniesieniu dla Gminy zanieczyszczeń: Wiązownica znajdującej się w strefie powiatu jarosławskiego - dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego przedstawia poniższa tabela. PM10, ołowiu, benzenu, tlenku węgla, ozonu,
Tabela 3. Kryterium ochrony zdrowia
Dopuszczalny Wartość marginesu Dopuszczalny poziom Dopuszczalna Okres uśredniania poziom substancji tolerancji substancji w powietrzu częstość wyników pomiarów w powietrzu w 2005 roku powiększony przekroczenia Substancja (µg/m3) o margines tolerancji dopuszczalnego za 2005 r. (µg/m3) poziomu w roku kalendarzowym 1 2 3 4 5 6 Benzen Rok kalendarzowy 5 5 10 - Dwutlenek azotu Jedna godzina 200 50 250 18 razy Rok kalendarzowy 40 10 50 - Dwutlenek siarki Jedna godzina 350 0 350 24 razy 24 godziny 125 0 125 3 razy Ołów Rok kalendarzowy 0,5 0 0,5 - Ozon 8 godzin 120 0 120 25 dni* Pył zawieszony PM10 24 godziny 50 0 50 35 razy Rok kalendarzowy 40 0 40 - Tlenek węgla 8 godzin 10 000 0 10 000 - * liczba dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym, uśredniona w ciągu ostatnich 3 lat
Dopuszczalne poziomy substancji ustanowione dla Główne źródła powstawania zanieczyszczenia powietrza kryterium ochrony roślin w roku 2005 w odniesieniu dla Gminy w Gminie Wiązownica stanowią: Wiązownica znajdującej się w strefie powiatu jarosławskiego - źródła punktowe (głównie kominy gospodarstw przedstawia poniższa tabela. domowych i niewielkich zakładów przemysłowych), - liniowe ( główne szlaki komunikacji drogowej). Tabela 4. Kryterium ochrony roślin Emisja zanieczyszczeń podstawowych gazowych (CO, Substancja Okres uśredniania Dopuszczalny NO2 i SO2) i pyłowych na terenie Gminy Wiązownica pochodzi wyników pomiarów poziom głownie z procesów energetycznego spalania paliw. substancji w powietrzu Emisja zanieczyszczeń specyficznych, jest niewielka 1 2 3 i związana głównie z rozwojem motoryzacji oraz zakładami Tlenki azotu rok kalendarzowy 40 (µg/m3) przemysłowymi o znaczeniu ponadlokalnym.. Dwutlenek siarki rok kalendarzowy 40 (µg/m3) Ozon (AOT40) okres wegetacyjny 24 000 (µg/m3) Według danych szacunkowych opartych o sprzedaż paliw (1 V – 31 VII) dla ludności gminy, emisja zanieczyszczeń do powietrza w 2005 roku w Gminie Wiązownica z palenisk domowych wyniosła: zanieczyszczeń pyłowych – 16,2 Mg z procesów 4.1.2. Źródła zanieczyszczeń i wielkość emisji zanieczyszczeń energetycznego spalania paliw, zaś emisja zanieczyszczeń gazowych – 79,602 Mg również z procesów spalania paliw. Gmina Wiązownica jest typową gminą wiejską, a brak na W emisji zanieczyszczeń gazowych największy udział, bo jej terenie znaczących źródeł emisji zanieczyszczeń powoduje, że aż 77,8% miał tlenek węgla, zaś najmniejszy – tlenki azotu 4,6%. zanieczyszczenie powietrza jest tu niewielkie.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12327 - Poz. 2743
W tabeli niżej zestawia się emisję zanieczyszczeń w Powiatowym Programie Ochrony Środowiska (PPOŚ) gazowych w Gminie Wiązownica w 2005 r. uzyskaną uniemożliwia porównanie z wielkością emisji w skali powiatu. bezpośrednio od podmiotów gospodarczych z procesów energetycznego spalania paliw. Brak danych z tego zakresu
Tabela 5. Wielkość emisji zanieczyszczeń ze źródeł podmiotów gospodarczych i palenisk domowych na terenie Gminy Wiązownica w 2005 r. w Mg/rok
Obszar Ogółem SO2 NO2 CO Inne Pyły ogółem 1 2 3 4 5 6 7 Podmioty gospodarcze 19,546 0,95 4,925 1,315 - 12,356 Paleniska domowe mieszkańców 95,802 9,76 3,66 61,6 4,69 16,2 Razem: 115,348 10,71 8,585 62,915 4,69 28,556
Z danych zawartych w tabeli wynika, że głównym Octan butylu 3430,0 źródłem zanieczyszczenia powietrza jest emisja ze źródeł Octan etylu 2450,0 energetycznego spalania paliw w paleniskach domowych. Węglowodory alifatyczne 2450,0 Podmioty gospodarcze mają mniejszy udział w emisji ze spalania Węglowodory aromatyczne 2450,0 paliw. W niniejszym programie oszacowano wielkość tej emisji zanieczyszczeń na podstawie danych uzyskanych bezpośrednio od Z danych zawartych w tabeli wynika, że emisja zanieczyszczeń pomiotów gospodarczych, a od ludności na podstawie ilości specyficznych z procesów przemysłowych jest zróżnicowana sprzedanego opału oraz wskaźników emisji. co do rodzaju substancji, a pod względem ilości nie jest znaczna.
Emisja przemysłowa na terenie Gminy Wiązownica jest Zanieczyszczenia komunikacyjne podaje się w oparciu pomijalnie mała. Jej źródłem jest K & P Fabryka Drzwi Sp. z o.o. o Raport WIOŚ w Rzeszowie o stanie jakości środowiska w Manasterzu stosująca procesy lakiernicze. W tabeli niżej za 2005 r. Obszar Gminy Wiązownica znajduje się w trójkącie zestawia się wielkość emisji z podanego źródła. Z procesów dróg wojewódzkich, którego wierzchołkami są Miasta Jarosław, energetycznego spalania paliw przez podmioty gospodarcze Sieniawa oraz Lubaczów. Drogi wojewódzkie w gminie to: emisja została podana wyżej. - nr 870 Jarosław-Wiązownica-Sieniawa, - nr 865 Jarosław-Oleszyce-Cieszanów-Bełżec, Tabela 6. Wielkość emisji przemysłowej - nr 867 Sieniawa-Wola Mołodycka-Oleszyce.
Rodzaj substancji zanieczyszczającej Ilość roczna w kg Na tej podstawie biorąc pod uwagę długość dróg 1 2 oszacowano wielkość emisji od środków komunikacji drogowej Pył ogółem 10656,5 na terenie Gminy Wiązownica. Długość dróg wojewódzkich Ksylen 245,0 i powiatowych wynosi – 53,65 km Aceton 490,0 Toluen 980,0
Tabela 7. Emisja zanieczyszczeń pochodzących od środków transportu na terenie Gminy Wiązownica
Rodzaj dróg CO Benzen NOx Pyły Pb SO2 [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] 1 2 3 4 5 6 7 Drogi wojewódzkie 52,77 0,352 19,48 0,70 0,004 1,26
W ocenie ogólnej gmina nie posiada znaczących źródeł i znaczącym udziałem węgla kamiennego, w minimalnych emisji zanieczyszczeń do powietrza. Główny udział ma emisja ilościach spalany jest koks. z niskich kominów gospodarstw domowych. Gmina Wiązownica jest w znacznej części zgazyfikowana oprócz miejscowości: 4.1.3. Stan jakości powietrza Radawa, Mołodycz, Surmaczówka, Wólka Zapałowska, które nie posiadają sieci gazowej. Ze względu na koszty opalania Ocena jakości powietrza na terenie całego kraju budynków gazem, obserwuje się w ostatnich latach zmianę paliwa dokonywana jest w ramach monitoringu państwowego. gazowego na paliwo stałe: drewno (trociny i zrzyny) i węgiel kamienny. Jako niekorzystne należy odnotować spalanie odpadów Wyniki oceny stanu jakości powietrza w ostatnich latach typu opakowania plastikowe i inne odpady tworzyw sztucznych na terenie obszaru województwa podkarpackiego, obejmujące w paleniskach domowych. również Gminę Wiązownica, są przedstawiane w opracowaniach Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie - Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń jest Wydział Monitoringu Środowiska pn. „Ocena roczna jakości energetyczne spalanie paliw stałych z przewagą drewna powietrza w województwie podkarpackim”. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12328 - Poz. 2743
Na terenie Gminy Wiązownica nie jest zlokalizowana jarosławskiego na terenie której jest położona Gmina Wiązownica stacja monitoringu powietrza. W oparciu o wyniki badań została zakwalifikowana do klasy A. monitoringowych w strefie „powiatu jarosławskiego”, w której znajduje się gmina Wiązownica stwierdzono, że zanieczyszczenie Tlenek węgla powietrza atmosferycznego nie przekracza dopuszczalnych norm, Na podstawie pomiarów ze stacji mobilnej a znaczny wzrost stężeń pyłu zawieszonego i dwutlenku siarki w Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz stacji sezonie zimowym, jest wynikiem dużej ilości lokalnych kotłowni automatycznej w Sanoku oszacowano stężenia tlenku węgla w i indywidualnych palenisk węglowych. poszczególnych strefach na terenie województwa podkarpackiego.
4.1.4. Wyniki klasyfikacji stref Na podstawie tych pomiarów wszystkie strefy w województwie podkarpackim w tym strefa jarosławska na 4.1.4.1. Wyniki klasyfikacji ze względu na ochronę zdrowia terenie, której jest położona gmina Wiązownica zostały zakwalifikowane pod względem zanieczyszczenia tlenkiem węgla W opracowaniu „Stan środowiska w Województwie dla kryterium ochrony zdrowia do klasy A. Podkarpackim w 2005 r.” dokonano klasyfikacji stref ze względu na dany typ zanieczyszczeń. Ozon Na podstawie analizy stężeń ozonu ze stacji pomiarowych Dwutlenek siarki zlokalizowanych na terenie województwa małopolskiego oraz Na terenie Gminy Wiązownica w strefie powiatu pomiarów z wykorzystaniem laboratorium mobilnego, wszystkie jarosławskiego jak i w całym województwie podkarpackim strefy w województwie podkarpackim w tym strefa jarosławska w 2005 roku nie stwierdzono przekroczeń stężeń 24-godzinnym, na terenie, której jest położona gmina Wiązownica zostały ani stężeń średniorocznych SO2. zakwalifikowane pod względem zanieczyszczenia ozonem dla kryterium ochrony zdrowia do klasy A. Wobec powyższego pod względem zanieczyszczenia dwutlenkiem siarki dla kryterium ochrony zdrowia, strefa powiatu 4.1.4.2. Wyniki klasyfikacji ze względu na ochronę roślin jarosławskiego na terenie, której jest położona Gmina Wiązownica została zakwalifikowana do klasy A. Dwutlenek siarki Stężenia średnioroczne SO2 na stacjach spełniających Dwutlenek azotu kryteria oceny ustanowione w celu ochrony roślin na terenie Na podstawie analiz wyników pomiarów za 2005 rok nie województwa podkarpackiego w 2005 roku wynosiły od stwierdzono żadnych przekroczeń stężeń 24-godzinnym 1,32 µg/m³ w Grabiu do 2,85 µg/m³ w Czarnej, co w porównaniu dwutlenku azotu na terenie województwa podkarpackiego. z wartością stężenia dopuszczalnego wynoszącą 40 µg/m³, stanowi niewielki procent. Wobec powyższego pod względem zanieczyszczenia dwutlenkiem azotu dla kryterium ochrony zdrowia, strefa powiatu Wobec powyższego pod względem zanieczyszczenia jarosławskiego na terenie której jest położona Gmina Wiązownica dwutlenkiem siarki dla kryterium ochrony roślin, strefa powiatu została zakwalifikowana do klasy A. jarosławskiego na terenie, której, jest położona Gmina Wiązownica została zakwalifikowana do klasy A. Pył zawieszony PM10 Na podstawie wyników pomiarów uzyskanych Dwutlenek azotu z wybranych stacji pomiaru pyłu metodą reflektometryczną za Wyniki stężeń średniorocznych dla dwutlenku i tlenków 2005 rok, sporządzono mapę z rozkładem stężeń pyłu na terenie azotu na stacjach spełniających kryteria oceny ustanowione województwa podkarpackiego. w celu ochrony roślin na terenie województwa podkarpackiego w 2005 roku wynosiły od 3,03 µg/m³ w Grabiu do 5,65 µg/m³ Wobec powyższego pod względem zanieczyszczenia w Czarnej, co stanowi niewielki procent wartości stężenia pyłem PM10 dla kryterium ochrony zdrowia, strefa powiatu dopuszczalnego. jarosławskiego na terenie której jest położona Gmina Wiązownica została zakwalifikowana do klasy A. Wobec powyższego pod względem zanieczyszczenia dwutlenkiem azotu dla kryterium ochrony roślin, strefa powiatu Benzen jarosławskiego na terenie, której jest położona Gmina Wyniki stężeń benzenu uzyskano głównie z pomiarów Wiązownica została zakwalifikowana do klasy A. pasywnych i stwierdzono, że na terenie powiatu jarosławskiego nie nastąpiły przekroczenia wartości dopuszczalnej. Ozon Na podstawie analizy stężeń ozonu ze stacji pomiarowych Wobec powyższego pod względem zanieczyszczenia zlokalizowanych na terenie województwa małopolskiego oraz benzenem dla kryterium ochrony zdrowia, strefa powiatu pomiarów z wykorzystaniem laboratorium mobilnego, wszystkie jarosławskiego na terenie której jest położona Gmina Wiązownica strefy w województwie podkarpackim, w tym strefa jarosławska została zakwalifikowana do klasy A. na terenie której jest położona Gmina Wiązownica zostały zakwalifikowane pod względem zanieczyszczenia ozonem dla Ołów kryterium ochrony roślin do klasy A. Na podstawie pomiarów okresowych w pyle zawieszonym na stacjach pomiarowych w Przemyślu i Jaśle oszacowano Stan jakości powietrza w Gminie Wiązownica stężenia ołowiu w powietrzu na terenie województwa z uwzględnieniem kryterium ze względu na ochronę zdrowie podkarpackiego jako bardzo niskie. i ochronę roślin oraz klasyfikację do strefy przedstawia tabela Nr 8. Wobec powyższego pod względem zanieczyszczenia ołowiem dla kryterium ochrony zdrowia, strefa powiatu Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12329 - Poz. 2743
Tabela 8. Stan jakości powietrza w Gminie Wiązownica
Dopuszczalny poziom Dopuszczalny poziom Rodzaj Stężenie średnioroczne [µg/m3] substancji w powietrzu substancji w powietrzu Klasa strefy, zanieczyszczenia ze względu na ochronę ze względu na ochronę nazwa zdrowia [µg/m3] roślin [µg/m3] 1 2 3 4 5 Dwutlenek siarki 4,5 – 5,0 20,0 40,0 – roczne Tlenki azotu 22 – 24 40,0 40,0 A - strefa Pył zaw. PM10 36 – 38 40,0 - przemyska Benzen 1,8 – 1,9 5,0 -
Gmina Wiązownica wchodząca w skład strefy W powiecie jarosławskim prowadzono w latach jarosławskiej w kwalifikacji stref zarówno ze względu na 1995-2000 monitoring chemizmu gleb ornych w 2 punkach kryterium ochrony zdrowia i kryterium ochrony roślin znajduje pomiarowo-kontrolnych, na terenie Gmin Wiązownica i Chłopice. się w strefie „A”, w której obowiązują najwyższe wymogi dla W punkcie nr 389 zlokalizowanym m. Zapałów jakości powietrza. W strefie tej nie występują przekroczenia (Gm. Wiązownica), gdzie występują gleby zaliczane do IIIb klasy wartości dopuszczalnych standardów jakości powietrza dla bonitacyjnej i kompleksie przydatności rolniczej - żytniej bardzo ustalonych kryteriów. dobrej, wyniki analiz pozwoliły ustalić, że zanieczyszczenie gleby metalami ciężkimi nie występuje. 4.1.5. Ocena jakości powietrza w strefie zgodnie z kryteriami dla ochrony zdrowia i roślin – podsumowanie Według PPOŚ na terenie powiatu jarosławskiego gleby bardzo kwaśne o pH poniżej 4,5 stanowią ponad 30% użytków Zgodnie z kryteriami dla ochrony zdrowia i roślin jakość rolnych. Ze sporządzonych analiz przez Ośrodek Doradztwa powietrza atmosferycznego w strefie powiatu jarosławskiego, Rolniczego wynika, że zasobność gleb w makroelementy tj. fosfor a więc także na terenie Gminy Wiązownica jest dobra i żadne i potas na terenie powiatu jarosławskiego jest niska, natomiast z zanieczyszczeń zarówno podstawowych jak i specyficznych nie zawartość magnezu w glebach na terenie powiatu jest przekracza wartości dopuszczalnej. zadowalająca i tylko 19% użytków wykazuje niską i bardzo niską zawartość magnezu. Strefa powiatu jarosławskiego, w której znajduje się gmina Wiązownica dla każdego zanieczyszczenia osobno i w obu W oparciu o obciążenie powierzchniowe kryteriach (ochrony zdrowia i roślin) została zakwalifikowana do zanieczyszczeniami z mokrej depozycji zawartymi klasy A. w opracowaniu WIOŚ ustalono ilość zanieczyszczeń, które przedostały się do gruntu z opadami atmosferycznymi. Rocznie Strefa klasy A uznana jest za najczystszą, gdzie najwyższe wniesionych zostaje do gruntu ponad 0,952 tys. Mg związków stężenia zanieczyszczeń nie przekraczają dolnego progu zakwaszających, ponad 0,535 tys. biogenów oraz ponad 23 Mg oszacowania. metali ciężkich, w granicach gminy Wiązownica.
Na jakość życia mieszkańców gminy, coraz bardziej 4.2. Wody powierzchniowe znacząco wpływ zaczyna wywierać emisja komunikacyjna. Brak punktu pomiarowego nie powala na jednoznaczne określenie skali 4.2.1. Bilans wód powierzchniowych zjawiska, jednakże można przypuszczać, że poza pasami jezdni dróg nr 870, 865 i 867, teren może być zagrożony emisją Obszar Gminy Wiązownica znajduje się w dorzeczu rzeki komunikacyjną zwłaszcza w zakresie stężeń dwutlenku azotu. San i jej prawego dopływu rzeki Lubaczówki. Gminę charakteryzuje dobrze rozwinięta sieć hydrograficzna - Ponadto szacuje się, że na terenie Gminy Wiązownica ze szczególnie dużo wód powierzchniowych występuje w jej znacznym udziałem zabudowy jednorodzinnej, może być południowej i południowo-zachodniej części. odczuwalne w okresie zimowym zjawisko wzrostu stężeń zanieczyszczeń typowo energetycznych (dwutlenek siarki, Rzeka San jest rzeką graniczna dla gminy i stanowi dwutlenek azotu, tlenek węgla), spowodowane niską emisją. w przybliżeniu zachodnią granicę gminy z Miastem i Gminą Może to być odczuwalne zwłaszcza w stanach pogody Jarosław. W dolinie Sanu położone są wsie: Szówsko, inwersyjnej, w terenach o słabym przewietrzaniu. Brak punktu Wiązownica, Nielepkowice i Manasterz. pomiarowego stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy nie pozwala na pełne zweryfikowanie postawionego Do Lubaczówki wpadają prawoboczne dopływy: przypuszczenia. Radawka z Ruczałką, Starzyc i Bachorka oraz szereg bezimiennych potoków i rowów melioracyjnych. 4.1.6. Chemizm opadów atmosferycznych Wielkość zasobów wód powierzchniowych jest Zanieczyszczenia z opadów atmosferycznych niestabilna, problemem jest też ich dyspozycyjność wynikająca ze wprowadzające do podłoża duże zawartości związków zróżnicowania warunków hydrologicznych w poszczególnych kwasotwórczych (siarki i azotu), biogennych i metali ciężkich latach i dużej zmienności w czasie. W okresie wysokich stanów powodują degradację gleb i zakwaszenie wód. prawoboczne dopływy Lubaczówki wylewają wąskim pasem wzdłuż swoich dolin, natomiast rzeka San wylewa niemal co roku, zalewając całą terasę zalewową do rzędnej ok. 180,0 m. npm. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12330 - Poz. 2743
Rzeka San wypływa w Bieszczadach Zachodnich Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że rzeka w rejonie przełęczy Użockiej, na wysokości ok. 900 m. n.p.m. na San w km 109,8, czyli w granicach granicy Gminy Wiązownica terenie Ukrainy i uchodzi do Wisły w km 279,7 jej prawego prowadziła wody IV klasy czystości wg klasyfikacji ogólnej ze brzegu poniżej Sandomierza. Długość Sanu wynosi 443,4 km, względu na stan sanitarny, barwę i stężenie glinu. Podane a powierzchnia jego zlewni 16861,3 km2. Górny bieg rzeki ma wskaźniki wskazują na antropogeniczne źródła zanieczyszczenia charakter potoku górskiego. Rzeka San w obszarze gminy wód płynących, w tym również spływy powierzchniowe z pól Wiązownica płynie meandrując generalnie o kierunku S – N, uprawnych. W tym przekroju pomiarowym jakość wód rzeki San z południa od Jarosławia na północ do Sieniawy, stanowiąc w dużym stopniu zależy od jakości ścieków komunalnych zachodnią granicę gminy. i przemysłowych zrzucanych z miasta Jarosławia.
Rzeka ta należy do zasobnych w wodę i związane z nią Rzeka Lubaczówka w granicach gminy również jest zagrożenie powodziowe. Dane hydrologiczne rzeki są prowadziła wody IV klasy czystości wg klasyfikacji ogólnej. określone dla profili wodowskazowych w Jarosławiu – km 119,8 Takiej jakości wody Lubaczówka wprowadza do Sanu. oraz Leżachowie – km 100,9. W Gminie Wiązownica San płynie od 118,8 km do 103,9 km. Z podanych informacji wynika, że W ogólnej ocenie wody powierzchniowe w granicach znajduje się w niewielkiej odległości od profili wodowskazowych. Gminy Wiązownica w badanych rzekach są niezadowalającej jakości. Przepływy charakterystyczne rzeki San w profilach wodowskazowych powyżej i poniżej Gminy Wiązownica wg 4.3. Wody podziemne – zasoby danych IMiGW w Krakowie wynoszą: Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych możliwe do powyżej; poniżej Gminy Wiązownica wykorzystania do celów gospodarczych i mające największe - km biegu - 119,8 100,9 znaczenie, związane są z wielkimi jednostkami geologicznymi, - średni roczny przepływ [m3/s ] - 71,1 79,7 stanowiącymi jednocześnie regiony hydrologiczne. - średni niski przepływ [m3/s ] - 20,3 24,0 - wielka woda Q1% [m3/s ] - 2270,0 2400,0 W obrębie Gminy Wiązownica wody podziemne - stan wodowskazu [ cm ] - 902 826 występują w obszarze Zapadliska Podkarpackiego, które budują utwory trzeciorzędowe miocenu morskiego, zalegające na Przedstawione dane potwierdzają zasobność rzeki San. starszym podłożu. Utwory te stanowią nieprzepuszczalną warstwę dla wód opadowych i infiltracyjnych. Na takim podłożu zalegają Najwyższe przepływy w rzekach Gminy Wiązownica młodsze utwory czwartorzędowe o zmiennej miąższości od ponad obserwowane są już od marca, kiedy zaczyna topnieć śnieg, przy jednego do kilkudziesięciu metrów. Wody podziemne czym maksimum występuje w kwietniu. Najniższe przepływy występujące w tych utworach, głównie w rozległych terasach obserwuje się w jesieni i zimie - większość minimalnych rzecznych, rynnach erozyjnych i pokładach żwirowych, stanowią przepływów występuje od września do grudnia. główne źródło zaopatrzenia w wodę.
Na terenie gminy występują dwa rodzaje wezbrań: Większość wód podziemnych występuje w utworach roztopowe i opadowe. Wezbrania roztopowe, w odróżnieniu od czwartorzędowych, w dalszej kolejności mają znaczenie wody wezbrań opadowych, charakteryzuje niższa kulminacja fal trzeciorzędowe. Większość zasobów wodnych znajduje się powodziowych i dłuższy czas trwania. Wezbrania opadowe, w Głównych Zbiornikach Wód Podziemnych (GZWP). Na terenie spowodowane deszczami nawalnymi, powodują szybko gminy Wiązownica brak obszarów wodonośnych należących przesuwające się kulminacje fal powodziowych. do GZWP.
Wody powierzchniowe nie stanowią źródła zaopatrzenia 4.3.1. Jakość wód podziemnych w wodę mieszkańców Gminy Wiązownica. Jakość wód podziemnych kontrolowana jest od 1991 roku, Na terenie gminy brak jest dużych jezior o szczególnych w ramach krajowej sieci monitoringu przez Państwowy Instytut walorach przyrodniczo-krajobrazowych i ich znaczącym wpływie Geologiczny. Zadaniem sieci jest stała kontrola jakości wód na kształt stosunków wodnych. Wody stojące występują podziemnych we wszystkich poziomach użytkowania, poza sporadycznie i nie posiadają znaczenia gospodarczego (wody oddziaływaniem lokalnych źródeł zanieczyszczeń oraz śledzenie w korytach starorzecza Sanu, stawy). Na rzece Lubaczówce zmian chemizmu wód podziemnych i sygnalizacja zagrożeń. Na znajduje się zbiornik wodny w miejscowości Radawa. terenie gminy Wiązownica brak punktu z sieci monitoringu i dlatego nie są prowadzone badania jakości wód podziemnych. Grunty zmeliorowane w gminie wynoszą 3822 ha, w tym zdrenowane – 2818 ha. Są to urządzenia z lat 60-tych i wymagają Nie można analizować badań z innych punktów remontu i modernizacji. Długość rowów należących do urządzeń monitoringowych i przez analogię oceniać stanu jakości wód melioracji szczegółowych wynosi 220,562 km. Uregulowane są podziemnych w granicach Gminy Wiązownica, z uwagi na dwa potoki: Olchowiec na długości 12,4 km i Bachorka na różnice w głębokości występowania badanych poziomów długości 2,6 km. wodonośnych.
4.2.2. Jakość wód powierzchniowych Badania z lat 90-tych wskazywały na duże wahania sezonowe w jakości wód podziemnych. Generalnie uznano, że W 2005 roku jakość wód rzeki San była kontrolowana wody te można zaliczyć do wód o wysokiej jakości (badania w stałych punktach pomiarowych. Dla oceny jej jakości WIOŚ z lat 90-tych). Za korzystne uznano dobre naturalne w granicach Gminy Wiązownica wykorzystuje się punkt warunki izolacyjne i sanitarne nad warstwą wodonośną zlokalizowany poniżej miasta Jarosławia. zapewniające samooczyszczanie bakteriologiczne wód infiltrujących w głąb z powierzchni terenu. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12331 - Poz. 2743
Badania jakości wody ujmowanej studniami wykazują pompami głębinowymi, a następnie uzdatniane w 2 podwyższoną zawartość żelaza i manganu, natomiast nie automatycznych stacjach uzdatniania wody. występują zanieczyszczania antropogeniczne zwłaszcza azotany, azotyny i fosforany. Ujęcie wody podziemnej wodociągu „Szewsko - Koniaczów” zasila miejscowości Szówko oraz Koniaczków 4.4. Gospodarka wodna i ściekowa w gminie Jarosław i Garbarze w mieście Jarosław, natomiast ujęcie wody „Piwoda” zaopatruje miejscowości: Wiązownica, 4.4.1. Zaopatrzenie ludności w wodę Nielepkowice, Manasterz, Surmaczówka, Piwoda, Ryszkowa Wola, Cetula i Zapałów. Wszystkie miejscowości znajdujące się na terenie Gminy Wiązownica podłączone są do sieci wodociągowej. Tereny Dane odnośnie zużycia wody podaje się na podstawie gminy zaopatrywane są w wodę z dwóch ujęć wody podziemnej – informacji użytkownika ujęcia wody. „Szówsko-Koniaczów” i „Piwoda”. Studnie są eksploatowane
Tabela 9. Wydajność istniejących ujęć oraz procent zaspokojenia potrzeb w gminie
Lp. Miejscowość Wydajność ujęć Zapotrzebowanie Qmax % zaspokojenia Faktyczne jednostkowe wód wgłębnych (wskaźniki zużycia potrzeb zużycie wody dm³/Mk/d (m³/h) wody m³/d) 1 2 3 4 5 6 1 SUW Piwoda 84 750,14 98,5 98,0 2 SUW Szówsko-Koniaczów 54 405,48 100 93,58 Gmina Wiązownica 138,0 1 155,62 99,3 96,4
Wodociągi Gminy Wiązownica zasilane są wyłącznie uzdatniających wodę. W większym stopniu przeznaczane są z ujęć wód podziemnych. Jakość wody uzdatnionej środki na budowę oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnych. w wodociągach i koszty uzdatniania zależą od jakości wody Z porównania wydajności ujęć z zapotrzebowaniem na wodę surowej. Dla poprawy jakości ważne jest tworzenie stref ochrony wynika, że istniejące ujęcia są w stanie zaspokoić potrzeby wodne bezpośredniej i pośredniej wewnętrznej i zewnętrznej wokół ujęć Gminy Wiązownica oraz ewentualnie sąsiednich. wody. Gminne ujęcia wody posiadają strefy ochronne ujęć. 4.4.2. Gospodarka ściekowa W 2005 roku w Gminie Wiązownica zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych i przez podmioty Głównymi źródłami zanieczyszczenia wód gospodarcze wyniosło 406,6 dam³, co w przeliczeniu na powierzchniowych o wyraźnie antropogenicznym charakterze są 1 mieszkańca dało – 36,0 m³/rok, w odniesieniu do mieszkańców ścieki komunalne i przemysłowe. Znaczący wpływ mają również korzystających z sieci wodociągowej. spływy powierzchniowe, szczególnie z terenów stanowiących grunty orne. Tabela 10. Zużycie wody z wodociągów w Gminie Wiązownica w 2005 r. Według danych użytkownika oczyszczalni ścieków w Gminie Wiązownica, emisja ścieków komunalnych Zużycie wody z wodociągów i przemysłowych do wód powierzchniowych w 2005 r. wyniosła Gmina w gospodarstwach domowych 73,3 dam3. Przez miejscowości Piwoda, Ryszkowa Wola w dam³ na 1 mieszkańca i Zapałów przebiega kolektor ścieków, który odprowadza ścieki w m³ z osiedli byłych PGR do oczyszczalni w Wiązownicy. Kanalizację 1 2 3 posiadają miejscowości Wiązownica i Szówsko, która Wiązownica 406,6 36,0 odbieraścieki z ok. 36% nieruchomości, natomiast pozostałe miejscowości gminy nie posiadają kanalizacji. Ogółem bez kanalizacji pozostaje ok. 64% ludności. Ilość budynków W ostatnich latach nie występuje zapotrzebowanie na mieszkalnych podłączonych do wodociągów wyniosła 2650 szt. budowę nowych ujęć wody ze względu na pełne (mieszkań – 2743 szt.), a do kanalizacji – 991. zwodociągowanie miejscowości gminy, natomiast występuje potrzeba modernizacji istniejących urządzeń i obiektów
Tabela 11. Stan sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Gminie Wiązownica
Podłączenia prowadzące do Stopień Gmina Sieć w km budynków mieszkalnych zwodociągowania/ wodociągowa kanalizacyjna wodociągowa kanalizacyjna skanalizowania 1 2 3 4 5 6 Gmina Wiązownica 159,1 73,7 2650 991 99,3% / 36,1%
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12332 - Poz. 2743
Miejscowości Gminy Wiązownica należą do słabo oczyszczenia. Tendencja ta jest wynikiem przede wszystkim skanalizowanych. W Gminie Wiązownica w 2005 r. racjonalizacji zużycia wody na cele produkcyjne oraz funkcjonowała jedna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia w gospodarstwach domowych, wymuszonej przez instrumenty typu Hydrovit SI-450 o przepustowości 350m3/dobę, prawno-ekonomiczne, upowszechniania pomiaru zużycia wody eksploatowana przez ZGK Gminy Wiązownica, do której oraz wprowadzania zamkniętych obiegów wodnych. dopływają ścieki z Wiązownicy, Szówska, z osiedli po PGR w m. Zapałów, Piwoda, oraz Ryszkowa Wola. Stan techniczny istniejącej oczyszczalni w Gminie Wiązownica jest dobry i nie wymaga modernizacji lecz wymaga Gmina Wiązownica stoi przed zadaniem budowy rozbudowy. Problemem jest budowa oczyszczalni w pozostałych kanalizacji sanitarnych z oczyszczalniami ścieków lub jedną miejscowościach wraz z budową magistrali przesyłowych grupową oczyszczalnią dla miejscowości, gdzie jest ich brak. umożliwiających doprowadzanie wszystkich ścieków do oczyszczalni. Gmina rozważa możliwość kolektora przesyłowego W ostatnich latach nastąpiła tendencja zmniejszania się ścieków do dużej oczyszczalni na terenie Miasta Jarosławia. poboru wody, a w ślad za tym i ilość ścieków wymagających
Tabela 12. Gospodarka ściekowa w Gm. Wiązownica
Oczyszczalnia ścieków Miejscowość Typ Max. Stan Ilość odprowadzanych Liczba obsługiwanych przepustowość techniczny ścieków w m3/d domostw w m³/d 1 2 3 4 5 6 Wiązownica Mech-biolog. 350,0 dobry 350,0 991 Z danych zawartych w tabeli wynika, że do kanalizacji jest włączonych 36,1 % mieszkańców.
4.5. Gleby zielonych. W rejonach Nielepkowic, Manasterza i Wiązownicy koncentrują się najlepsze z nich jako użytki zielone. 4.5.1. Rodzaje gleb Gmina Wiązownica posiada przeciętne warunki do Gmina Wiązownica jest typową gminą rolniczą, rozwoju rolnictwa. W południowej części gminy w dolinach rzeki a charakter gleb pozostaje w ścisłym związku z budową San i Lubaczówka gdzie występują najwartościowsze grunty geologiczną, ukształtowaniem powierzchni, stosunków wodnych rolne, gleby podlegają ochronie, natomiast północne wytworzone i szaty roślinnej. na piaskach, należące do kompleksu żytnio-ziemniaczanego i zbożowo-pastewnego, są słabo urodzajne. Na obszarze Gminy Wiązownica przeważają gleby brunatne, bielicowe i mady zbonifikowane w klasie III-VI, oraz Badania monitoringowe gleb prowadzone w punkcie małe kompleksy gleb klas I i II. kontrolnym nr 389 w sołectwie Zapałów, gdzie występują gleby zaliczane do klasy bonitacyjnej - IIIb i kompleksie przydatności W sołectwach Wiązownica, Radawa, Manasterz, Wólka rolniczej - żytniej bardzo dobrej, pozwoliły ustalić, że Zapałowska i Zapałów występują gleby brunatne o odczynie zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi nie występują. obojętnym, należące do kompleksu żytniego dobrego z przewagą żytnich słabych, a także zbożowo-pastewnych, zbonifikowane W Gminie Wiązownica uprawia się głównie zboża w klasach III, IV i V. (pszenicę, żyto i owies) oraz ziemniaki i ziemopłody przemysłowe - rzepak i rzepik. Ważną pozycję w gminie odgrywa produkcja W rejonie wsi Wiązownica, Manasterz, Cetula i Piwoda, warzyw w drobnych gospodarstwach, mająca charakter produkcji dominują gleby bielicowe o odczynie kwaśnym. Gleby te należą zintegrowanej. W zakresie produkcji zwierzęcej dominującym do kompleksu pszenno-żytniego i żytniego, lokalnie pszenno gatunkiem jest drób, trzoda chlewna i bydło. dobrego. Gleby te na gruntach spoistych zostały zbonifikowane w klasach I - II, natomiast na piaskach w klasach IV-VI. 4.5.2. Struktura użytkowania gruntów
Na terasie zalewowej Sanu i Lubaczówki występują Według stanu na 2005 rok powierzchnia użytków rolnych mady, muły torfy i czarne ziemie zdegradowane, gminy Wiązownica wynosiła 11 211 ha, co stanowi 45,97% charakteryzujące się budową warstwową z obecnością części powierzchni całej gminy. W strukturze użytkowania gruntów próchniczych. Wysoki poziom wód gruntowych sprzyja rolnych w gminie 60,0 % stanowią grunty orne (6728 ha), sady rozwojowi upraw zielonych. Gleby kompleksu pszennego 0,55% (62 ha), użytki zielone 39,43% (4421 ha); dane wg Gminy dobrego występują w Zapałowie, Szówsku i Nielepkowicach. Wiązownica.
W starorzeczach i obniżeniach terenowych występują Lasy i grunty leśne w Gminie Wiązownica zajmują gleby glejowe, torfowe, murszowate wykształcone w warunkach 11 552 ha, co stanowi aż 47,37% powierzchni całej gminy. dużego uwilgotnienia i niedotlenienia, gdzie proces mineralizacji części próchniczych jest ograniczony. Gleby te zostały Wartość przyrodnicza gleb występujących na terenie zbonifikowane w klasie III-V i należą do kompleksu użytków Gminy Wiązownica jest wysoka, a małe zanieczyszczenie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12333 - Poz. 2743 powoduje, że stan środowiska naturalnego jest dobry. Takie Prawo ochrony środowiska nakłada na starostów warunki naturalne pozwalają na uprawę roślin zbożowych. obowiązek prowadzenia corocznego rejestru zawierającego informacje o przekroczeniach standardów jakości gleby lub ziemi, Negatywny wpływ na kształt obecnej struktury obszarowej z wyszczególnieniem obszarów, na których obowiązek gospodarstw wywiera duże rozproszenie areału gospodarstw - rekultywacji obciąża starostę. przeciętne gospodarstwo składa się z kilku do kilkunastu działek. Przeciętna wielkość gospodarstwa nie przekracza 5,0 ha, Osuwiska na terenie gminy nie występują. z udziałem w ogólnej liczbie gospodarstw ponad 30%. 4.6. Lasy Wśród gospodarstw rolnych, najwięcej gospodarstw w gminie, bo około 30,3%, należało do grupy gospodarstw 4.6.1. Funkcje lasów o wielkości 3-5 ha, a zaledwie 1,4% gospodarstw - do grupy o wielkości powyżej 10 ha. W większości gospodarstw produkcja Lasy stanowią główny czynnik równowagi ekologicznej, ma wszechstronny i nie wyspecjalizowany charakter. siedlisko większości gatunków roślin i zwierząt oraz warunkują zachowanie życia i rozwoju cywilizacyjnego. Trzy główne 4.5.3. Zakwaszenie gleb funkcje lasów to: 1. ekologiczna (ochronna) – las reguluje stosunki wodne Kwasowość – ważny wskaźnik degradacji gleb uprawnych poprzez retencję zmniejszając zagrożenie powodziowe powodowana jest głównie przez naturalne czynniki klimatyczno- i łagodząc okresowe niedobory wód, równocześnie glebowe i zanieczyszczenia kwasotwórcze oraz niewłaściwie reguluje klimat, ogranicza efekt cieplarniany; rośliny nawożenie mineralne. Problem kwasowości gleb nie występuje na redukują zanieczyszczenia powietrza a przez to poprawiają glebach Gminy Wiązownica. warunki zdrowotne społeczeństwa; las zabezpiecza bogactwo spuścizny przyrodniczej, W gminie występują korzystne tendencje polegające na 2. produkcyjna – produkcja drewna, warunkująca rozwój zmianie paliwa ze stałego na paliwo gazowe lub olejowe przez wielu branż gospodarki, podmioty gospodarcze, co tym samym ogranicza emisję 3. społeczna – zapewnienie miejsc pracy, las to teren związków siarki przyczyniających się m.in. do zakwaszania gleb wypoczynku, turystyki i rekreacji, służy rozwojowi w rejonach ich oddziaływania. kultury oraz edukacji ekologicznej.
4.5.4. Erozja gleb 4.6.2. Charakterystyka stanu zasobów
Część wschodnia Gminy Wiązownica w obrębie W granicach administracyjnych Gminy Wiązownica lasy Płaskowyżu Tarnogrodzkiego i Doliny Dolnego Sanu generalnie zajmują duże powierzchnie. Z ogólnej powierzchni lasy zajmują nie jest narażona na procesy erozji. Procesom erozji sprzyja aż 47,37% ogólnej powierzchni gminy, przy średniej sposób uprawy jako grunty orne. Ten rodzaj uprawy połączony wojewódzkiej 32,7% i średniej krajowej 27,9%. Lasy łącznie z orką sprzyja procesom erozji zwłaszcza wodnej powodującej zajmują obszar 11 552 ha i w większości należą do Skarbu wypłukiwanie z gleby najbardziej wartościowych składników. Państwa, nad którymi nadzór sprawują dwa nadleśnictwa: Procesy erozji obniżają wartość produkcyjną gleb. Ze względu na Nadleśnictwo Radymno i Nadleśnictwo Sieniawa. warunki fizjograficzne procesy te są ograniczone do minimum. Na obszarze gminy przeważają Lasy Państwowe 4.5.5. Zanieczyszczenie gleb zajmujące aż 90,27% całkowitej powierzchni leśnej. Pozostały udział stanowią lasy komunalne – 6,34%, a lasy należące do osób Gleby Gminy Wiązownica ze względu na zawartość metali fizycznych – 3,39%. ciężkich mieszczą się w grupie „A” standardów jakości gleby, tj. o największej czystości. Niewielkie skażenia mogą występować Lasy położone w północno-wschodniej części gminy okresowo przy trójkącie dróg wojewódzkich: nr 870 – Jarosław- należą do Nadleśnictwa Radymno i zajmują ok. 61 % powierzchni Wiązownica-Sieniawa, nr 865 Jarosław-Oleszyce-Cieszanów- leśnej gminy, natomiast lasy w północno-zachodniej części Bełżec, nr 867 – Sieniawa-Wola Mołodycka-Oleszyce. zajmujące 39% powierzchni należą do Nadleśnictwa Sieniawa.
Stopień zanieczyszczenia chemicznego gleb gminy jest Tabela 13. Lesistość Gminy Wiązownica niewielki. Na obszarze rolniczej przestrzeni produkcyjnej nie stwierdza się znaczącego wpływu emisji przemysłowych na Lp. Gmina Powierzchnia Lesistość w % poziom zawartości metali ciężkich i aktywność promieniotwórczą gruntów leśnych w glebie. Zanieczyszczenia gleb mają charakter liniowy - wzdłuż w ha szlaków komunikacyjnych oraz punktowy - emisja z większych 1 2 3 4 zakładów przemysłowych. 1. Wiązownica 11 552 47,37
4.5.6. Dewastacja gruntów - osuwiska W Gminie Wiązownica w kompleksach leśnych występują następujące siedliska: bór świeży, bór wilgotny, bór Na terenie Gminy Wiązownica grunty zdegradowane, bagienny, lokalnie bór mieszany świeży oraz las świeży i las wymagające rekultywacji zajmują powierzchnię ok. 8,0 ha wilgotny. Drzewostan siedlisk tych nie przekracza 120-130 lat. i obejmują teren obszaru górniczego wydobywania piasku przez Wzdłuż cieków wodnych i zagłębień bezodpływowych występują Zakład Usługowo-Handlowy w Manasterzu, byłą kopalnię piasku lasy łęgowe. w Radawie oraz Cetuli. Oprócz wyrobiska po kopalinach, w gminie brak gruntów wymagających rekultywacji. Powierzchnie leśne objęte są ochroną i wchodzą w skład Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, stanowiącego duży kompleks tzw. Lasów Sieniawskich. Południowa granica Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12334 - Poz. 2743 obszaru przebiega granicami wsi Wólka Zapałowska, jelenie, dziki, wilki, żbiki, rysie. Zagrożeniem dla nich jest Surmaczówka i Radawa. kłusownictwo oraz zmiany w stanie środowiska przyrodniczego.
4.6.3. Zagrożenia, stan sanitarny i zdrowotny lasów 4.8. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowo - kulturowych Głównymi zagrożeniami dla zasobów leśnych Gminy Wiązownica są: 4.8.1. Walory przyrodnicze - czynniki naturalne – obniżenie poziomu wód gruntowych wywołane deficytem opadów, szkody powodowane Walory przyrodnicze i krajobrazowe Gminy Wiązownica, wiatrem i okiścią osłabiające drzewa i zwiększające ich zróżnicowanie rzeźby terenu oraz bogactwo świata roślin podatność na ataki szkodników i choroby; i zwierząt zadecydowały o włączeniu jej północnej części w skład - czynniki pochodzenia antropogenicznego – skażenia Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. atmosfery stymulujące globalne zmiany klimatu, zakwaszenie gleb i toksyczne działanie zanieczyszczeń Na terenie gminy zarejestrowano również 4 pomniki sprzyjające występowaniu szkodników i lokalnie przyrody stanowiące głównie pojedyncze drzewa, oraz grupę powodujące zamieranie lasów. Za najgroźniejsze uznaje drzew. Środowisko przyrodnicze gminy Wiązownica jest dobrze się nadmierne zanieczyszczenie dwutlenkiem siarki, zachowane, a na terenie Nadleśnictwa Sieniawa znajdują się tlenkami azotu, fluorem i pyłami. miejsca, które uznano za użytki ekologiczne.
Negatywnym czynnikiem dla lasów jest nierównomierna 4.8.2. Walory krajobrazowo-kulturowe przestrzennie struktura lasów, różnicująca korzystnie krajobraz, lecz powodująca zwiększanie negatywnych presji oraz Obszar Chronionego Krajobrazu utrudniająca zarządzanie. Ponad połowa obszaru Gminy Wiązownica wchodzi Głównym problemem Nadleśnictwa jest zwalczanie w skład Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, który szkodliwych owadów i szkodników wtórnych oraz obejmuje tereny położone w środkowo północnej jej części. przeciwdziałanie szkodom od grzybów. Również szkody Południowa granica obszaru przebiega granicami wsi Wólka wyrządzone w uprawach i młodnikach przez zwierzynę są Zapałowska, Surmaczówka i Radawa. znaczne, dlatego Nadleśnictwa zmuszone są stosować różnorodne sposoby zabezpieczeń upraw i młodników przed zwierzyną. Ok. 52% powierzchni SOChK zajmują lasy, zwłaszcza mieszane oraz bory, przy czym znaczną jego część stanowi duży Nadleśnictwa są również zobowiązane do gospodarowania kompleks tzw. Lasów Sieniawskich, stanowiących część dawnej zwierzyną w sposób nie zagrażający trwałości lasów i realizacji Puszczy Solskiej. W zbiorowisku tym wiodącą rolę pełni dąb celów gospodarki leśnej poprzez zapewnienie odpowiedniej ilości szypułkowy wraz z sosną pospolitą. W dolinie Sanu i Lubaczówki łąk śródleśnych, poletek łowieckich oraz pasów zaporowych przeważa krajobraz kulturowy. W widłach tych rzek zachowały z atrakcyjnym dla zwierzyny żerem. się fragmenty nadrzecznych lasów łęgowych z potężnymi okazami topoli białej i czarnej. Dla tych zbiorowisk 4.7. Stan przyrody ożywionej charakterystyczne są okazałe synantropy północnoamerykańskie – aster amerykański i wirginijski. Dolina Sanu wymaga wykonania 4.7.1. Świat roślinny znacznych prac renaturyzacyjnych dla odtworzenia dawnych zbiorowisk łęgowych. W granicach gminy naturalna szata roślinna jest ograniczona do obszarów leśnych oraz siedlisk trawiastych Fauna obszaru ma charakter wybitnie nizinny. Świat w terenach zalewowych doliny Sanu i Lubaczówki. Roślinność ze zwierzęcy reprezentowany jest przez łosie, jelenie, borsuki, kuny względu na swoje walory pełni następujące funkcje na terenie leśne, orzesznice. Z gromady ptaków dominują gadożery, gminy: pszczołojady, kobuzy, muchówki żałobne, cietrzewie, oraz - sanitarno-higieniczną przez produkcję tlenu z równoczesną bociany czarne. Osobliwością fauny jest ciepłolubna modliszka redukcją dwutlenku węgla, a także oczyszczania powietrza żyjąca na obrzeżach sośnin wśród wrzosów. z zanieczyszczeń przemysłowych, - ochronną polegającą na ochronie gleb przed erozją wodną Sieniawski Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje i powietrzną, powierzchnię 52 408 ha i w jego skład weszły również obszary - retencyjną przez magazynowanie wody pochodzącej gmin: Adamówka, Oleszyce, Sieniawa, Stary Dzików i Tryńcza. z opadów, - produkcyjną – przez pozyskiwanie drewna i pożytków Pomniki przyrody (jagody, grzyby). Pomniki przyrody są indywidualną forma ochrony Walory przyrodnicze zadecydowały o włączeniu terenów przyrody. Mogą to być pojedyncze formy przyrody ożywionej leśnych do Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz Zagrożenia dla świata roślin wynikają głównie odznaczające się indywidualnymi cechami wyróżniającymi się z ograniczania ich powierzchni, a następnie z zanieczyszczeń wśród innych tworów natury. pochodzących z komunikacji. Na obszarze gminy Wiązownica zarejestrowano 4 pomniki 4.7.2. Świat zwierzęcy przyrody: - Dąb szypułkowy w Radawie, Świat zwierzęcy warunkują w dużej mierze zasoby leśne. - Aleja lipowa złożona z 183 drzew w Wiązownicy, Do gatunków dziko żyjących na terenie gminy należą: sarny, - Lipa drobnolistna w Mołodyczu, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12335 - Poz. 2743
- Dąb szypułkowy w Wiązownicy. RYSZKOWA WOLA 1. Zespół cerkwi greko-katolickiej Par. p.w.Św. Michała Użytki ekologiczne Archanioła, cerkiew murowana 1893-1897 r., dzwonnica murowana 1896 r. Użytki ekologiczne to pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych zespołów ZAPAŁÓW genowych i typów siedlisk. 1. Cerkiew greko-katolicka Par. p.w. Św. Kosmy i Damiana, ob. prawosławna murowana 1926-1927 r., W Gminie Wiązownica na gruntach Skarbu Państwa będących w zarządzie Lasów Państwowych Nadleśnictwa RADAWA Sieniawa znajdują się miejsca, które uznano za użytki ekologiczne 1. Kościół rzymskokatolicki PW. Św. Anny, murowany i są to: z 1927 r. - na terenie gminy Wiązownica w Nadleśnictwie Sieniawa, - Bagna w Mołodyczu o pow. 6,69 ha. CETULA 1. Kościół rzymskokatolicki P.W. Św. Antoniego, murowany W wymienionych miejscach często występują lęgowiska z 1 ćw. XX w. rzadkich ptaków. WIĄZOWNICA Walory historyczne i krajobrazowo-kulturowe 1. Kościół rzymskokatolicki PW. Św. Walentego, murowany z 1ćw. XX w. W Gminie Wiązownica istnieje wiele obiektów o wartości kulturowej i zabytkowej. Zachowało się również wiele 4.9. Surowce mineralne i kopaliny interesujących obiektów zabudowy drewnianej i murowanej, kamiennych kapliczek, starych cmentarzy, czy szczególnie Złoża surowców mineralnych występujących na terenie cennych cerkwi, będących świadectwem przedwojennej Gminy Wiązownica obejmują jedną zasadniczą grupę - surowce wielokulturowości tego terenu. Dzieje ziem wchodzących obecnie budowlane, a wśród nich - kruszywa naturalne. w skład gminy związane są z bogatą historią rodu Sieniawskich i Czartoryskich 4.9.1. Złoża surowców budowlanych
Wiele zabytków na terenie wsi Wiązownica uległo Na obszarze gminy występują złoża glin zwałowych całkowitemu lub częściowemu zniszczeniu w wyniku działań i rzecznych nadających się do celów produkcji ceramicznej. wojennych i powojennych. Obecnie na terenie wsi zachowały Ponadto w rejonie koryta rzeki San prowadzi się wydobycie się ślady wałów przypuszczalnie grodziska piasku, a piaskownia istnieje na obszarze Manasterza. Wspólną wczesnośredniowiecznego, które ludność miejscowa nazywa cechą prowadzonych prac odkrywkowych jest niszczenie gruntów „szańcami”. W czasie badań archeologicznych znaleziono w tym rolnych. miejscu fragmenty ceramiki należące do tzw. kultury łużyckiej i wczesnośredniowiecznej. Działalność odkrywkową na terenie Manasterza prowadzi Zakład Usługowo-Handlowy „ROLPIAS” a jego zasoby kopalin W sołectwach Manasterz, Wiązownica i Szówsko nie przekraczają 20 000 m3 na powierzchni obszaru górniczego znajdują się stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru 3,48 ha. zabytków województwa podkarpackiego. 4.9.2. Ochrona zasobów złóż kopalin Przez teren gminy przebiegają ścieżki przyrodnicze turystyki pieszej i rowerowej. Ścieżka Przyrodniczo- W celu ochrony istniejących złóż kopalin oraz Dydakytyczna „Łapajówka-Radawa” biegnie przez lasy zabezpieczenia ich przed rabunkowym i niekontrolowanym porastające teren między Radawą a Wiązownicą, stanowiące wydobyciem, na wydobywanie kopalin ze złóż udzielane są południową część tzw. Lasów Sieniawskich. Prezentowana koncesje. ścieżka pozwala na zapoznanie się z interesującymi zbiorowiskami leśnymi Lasów Sieniawskich, oraz umożliwia Zakład Usługowo-Handlowy „ROLPIAS” w Manasterzu zapoznanie się z niektórymi elementami bogatej historii tych posiada koncesję na wydobywanie piasku z obszaru górniczego terenów. Długość ścieżki wynosi 3,5 km, zaś czas przejścia o pow. 3,48 ha. wydaną dnia 25.06.1997 r.; znak OŚ.IV- 2,5 godz. 7512/104/97.
Ponadto przez teren Gminy Wiązownica przebiega szlak 4.10. Hałas pod nazwą „3 dni rowerem po ziemi jarosławskiej”, a jego trasa biegnie przez następujące miejscowości: Jarosław - Wiązownica - Hałasem nazywamy drgania rozprzestrzeniające się Radawa - Mołodycz - Surmaczówka - Zapałów - Ryszkowa Wola w postaci fali akustycznej o częstotliwościach i natężeniu - Laszki. stwarzającym uciążliwość dla ludzi i środowiska. Natężenie hałasu określa się wartością poziomu dźwięku mierzoną Również na terenie lasów Nadleśnictwa Radymno w decybelach [dB]. wyznaczone są trasy do uprawiania turystki konnej, biegnące liniami oddziałowymi, które łączą się z siecią dróg gminnych. Klimat akustyczny określa się równoważnym poziomem dźwięku A. Poziom ten jest określany jako suma poziomów Wszystkie obiekty wraz z przyrodniczym otoczeniem odnoszących się do różnych źródeł. Otrzymaną w ten sposób stanowią o niezwykle cennej i unikatowej wartości tego wielkość określa się jako poziom hałasu w środowisku i nazywa krajobrazu. Najbardziej interesujące zabytki w Gminie klimatem akustycznym. Równoważny poziom dźwięku ściśle Wiązownica przedstawia się poniżej: związany jest z czasem jego trwania. Przenikający do środowiska Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12336 - Poz. 2743 hałas, w zależności od jego natężenia może być uciążliwy, czyli 4.10.2. Hałas kolejowy utrudniający życie, dokuczliwy, czyli powodujący szkodliwą uciążliwość oraz szkodliwy, gdy jego wartość przekracza Gmina Wiązownica nie jest narażona na ten rodzaj hałasu. dopuszczalny poziom tzw. poziom progowy. 4.10.3. Hałas przemysłowy Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, Hałas przemysłowy jest odczuwalny jako jeden określone przez aktualnie obowiązujące przepisy są zróżnicowane z najbardziej uciążliwych w środowisku. Z hałasem tym związana w zależności od przeznaczenia terenu, pory jego oddziaływania jest eksploatacja źródeł o charakterze ciągłym, w przeciwieństwie (pora dzienna, pora nocna). do hałasu komunikacyjnego. W ostatnim okresie powstaje również wiele małych zakładów typu rzemieślniczego Najbardziej rygorystyczne normy dotyczą terenów i usługowego uruchamianych w budynkach mieszkalnych zabudowy szpitalnej, sanatoryjnej i domów opieki społecznej, z równoczesną instalacją źródeł hałasu przemysłowego. terenów wypoczynkowo-rekreacyjnych poza miastem, następnie terenów zabudowy mieszkalnej. Na terenie Gminy Wiązownica nie ma dużych zakładów przemysłowych w sąsiedztwie zabudowy mieszkalnej, Ostatnie badania w Polsce przeprowadzone przez a w otoczeniu tych mniejszych nie ma skupisk ludności. Inspekcję Ochrony Środowiska oraz specjalistyczne instytuty Na szczególną uwagę zasługuje Szówsko, w którym od strony zajmujące się akustyką środowiska wskazują na poszerzanie Jarosławia wytworzyła się strefa aktywności gospodarczej. obszarów o niekorzystnym klimacie akustycznym. Z nasileniem działalności gospodarczej związane może być zwiększenie poziomu hałasu w środowisku. Gmina Wiązownica, podobnie jak województwo podkarpackie należy do średnio zagrożonych hałasem. Na terenie Analizując dane z poprzednich lat można stwierdzić, iż gminy największe zagrożenie hałasem występuje ze strony hałasu stan zagrożenia hałasem przemysłowym ulega zmianom, co wiąże drogowego, ze względu na istniejący układ połączeń się ze zmianami w gospodarce. Wynikiem przeobrażeń komunikacyjnych umożliwiających kontakty z okolicznymi w gospodarce jest wzrost zagrożenia hałasem ze strony większymi miejscowościami Radymnem, Przeworskiem oraz niewielkich zakładów produkcyjnych, usługowych, Rzeszowem. Ze względu na brak większych zakładów gastronomicznych. Emitują one hałas o niewysokim poziomie przemysłowych, problem zagrożenia hałasem przemysłowym i niewielkim zasięgu oddziaływania, często o nieznacznym występuje lokalnie. przekroczeniach norm. Są one jednak przyczyną częstych interwencji z uwagi na niewłaściwą lokalizację, powodującą 4.10.1. Hałas komunikacyjny lokalną uciążliwość akustyczną.
Hałas komunikacyjny jest dominującym źródłem zakłóceń Podmiot prowadzący działalność gospodarczą powodującą klimatu akustycznego środowiska. Na znaczne pogorszenie hałas uciążliwy dla ludzi i środowiska jest zobowiązany klimatu akustycznego wzdłuż tras komunikacyjnych ma wpływ zastosować rozwiązania techniczne ograniczające przenikanie gwałtowny rozwój motoryzacji w ostatnim dziesięcioleciu hałasu do otoczenia. i związany z tym wzrost natężenia ruchu. Podstawowymi czynnikami decydującymi o poziomie hałasu drogowego są: 4.11. Poważne awarie - natężenie ruchu pojazdów, w tym procentowy udział pojazdów ciężkich w potoku ruchu, Największym zagrożeniem dla środowiska mogą być - stan techniczny nawierzchni, sytuacje awaryjne, wypadki, katastrofy. Zgodnie z ustawą z dnia - prędkość poruszających się pojazdów i płynność ruchu, 18 kwietnia 2002 roku o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, - ukształtowanie terenu przez który przebiega trasa poz. 558), klęska żywiołowa to katastrofa naturalna lub awaria komunikacyjna, techniczna, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej - proces rozciągania się godzin szczytu komunikacyjnego liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na również na porę nocną. znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we Prowadzone badania klimatu akustycznego na terenie współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz województwa podkarpackiego wykazały znaczne przekroczenia specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym wartości dopuszczalnych hałasu w środowisku, zarówno kierownictwem. w bezpośrednim sąsiedztwie dróg, jak i przy zabudowie mieszkaniowej, zlokalizowanej wzdłuż głównych tras 4.11.1. Zagrożenie awariami komunikacyjnych. Przewozy ładunków niebezpiecznych Zgodnie z rozporządzeniem z dn. 9.01.2002 r. wydanym przez Ministra Środowiska w sprawie wartości progowej hałasu Głównymi trasami drogowymi i kolejowymi, przewożone dla terenu zabudowy mieszkaniowej wartość progowa poziomu są ładunki substancji niebezpiecznych. W czasie przewozów może hałasu wynosi 67 dB w porze dziennej i 57 dB w porze nocnej. dojść do kolizji pojazdów połączonej z uwolnieniem się ładunków niebezpiecznych. Mogą one spowodować lokalne zniszczenie lub W Gminie Wiązownica systematyczny lub okresowy skażenie środowiska oraz zagrozić życiu i zdrowiu ludzi. monitoring poziomu hałasu wzdłuż głównych tras komunikacyjnych nie jest prowadzony. Najwięcej zdarzeń związanych z nadzwyczajnym zagrożeniem środowiska powstało dotychczas podczas transportu
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12337 - Poz. 2743 drogowego substancji ropopochodnych. Przeprowadzone przez długości 2,6 km. Urządzenia melioracyjne w granicach gminy to WIOŚ badania wykazują skuteczność w usuwaniu substancji głównie otwarte rowy, koncentrujące się w dolinie rzeki San. Ich ropopochodnych z gruntu, a tym samym substancje te nie stan ocenia się jako średni, ponieważ część z nich nie jest przedostają się do wód płynących i do ziemi, a w następstwie do konserwowana i ulega naturalnemu procesowi dekapitalizacji. wód podziemnych, oraz nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla roślin i zwierząt. Osuwiska Na terenie Gminy Wiązownica osuwiska nie występują. W 2001 r. WIOŚ, Policja i PSP prowadziły wspólne kontrole transportu drogowego pod kryptonimem „Niebezpieczne Huragany przewozy”. Stan techniczny skontrolowanych pojazdów był Huragany, określane są jako wiatry wiejące z prędkością dobry, a kierowcy wykazywali znajomość instrukcji powyżej 35 m/s (12 w skali Beauforta), występują w Gminie bezpieczeństwa. Wiązownica sporadycznie.
Awarie w zakładach przemysłowych Odmianą huraganów w Polsce są występujące sporadycznie trąby powietrzne o zasięgu oddziaływania Awaria techniczna to gwałtowne, nieprzewidziane kilkudziesięciu metrów i na długości do kilku km. uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące Szczególną formą huraganu są wiatry halne wiejące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości. Poważny z południa. problem środowiska stanowią chemiczne substancje niebezpieczne. Gradobicia Gradobicia, czyli intensywne opady gradu najczęściej WIOŚ i Państwowa Straż Pożarna kontrolują jednostki, w połączeniu z burzami, także występują sporadycznie w Gminie których działalność może stanowić zagrożenie dla środowiska. Wiązownica, powodując skutki o rozmiarach klęski żywiołowej W wyniku kontroli aktualizowany jest rejestr potencjalnych na obszarach do 1 km². sprawców nadzwyczajnych zagrożeń środowiska. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. Susze w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których Na terenie Gminy Wiązownica, jak i całego powiatu stosowanie w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu jarosławskiego to zagrożenie nie jest tak istotne jak dla innych o zwiększonym ryzyku, albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia rejonów Polski. Teren całego kraju ulega stopniowemu poważnej awarii przemysłowej, na terenie Gminy Wiązownica nie stepowieniu oraz obniżaniu się poziomów zwierciadeł wód ma zakładów o zwiększonym ryzyku i zakładów o dużym ryzyku podziemnych. wystąpienia awarii przemysłowej. Pożary 4.11.2. Katastrofy naturalne Pożary szczególnie lasów nie są zjawiskiem częstym. Szczególnie nasilają się w okresie wiosennego wypalania traw. Katastrofa naturalna to zdarzenie związane z działaniem Wiąże się to z niską świadomością ekologiczną społeczeństwa. sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe Tereny Nadleśnictwa Sieniawa posiadają niski stopień występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, zagrożenia pożarowego. Nadleśnictwo posiada również susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i zbiornikach zatwierdzony plan operacyjny obrony p.pożarowej, a jego teren wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub jest patrolowany przez samolot i wieżę obserwacyjną. zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu. 4.12. Gospodarka odpadami
Zagrożenia powodziowe 4.12.1. Odpady komunalne
Na terenie Gminy Wiązownica zagrożenie powodziowe Ustawa o odpadach w art. 3 określa, że odpady komunalne stwarza rzeka San wraz z dopływami, a zwłaszcza rzeka są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także Lubaczówka. W dolinie Sanu położone są wsie: Szówsko, odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od Wiązownica, Nielepkowice i Manasterz, zaś z biegiem rzeki innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter Lubaczówki położone są wsie: Zapałów, Wólka Zapałowska, lub skład są podobne do odpadów powstających Surmaczówka, Radawa i Manasterz. w gospodarstwach domowych.
W okresie wysokich stanów rzeka San wylewa niemal co Z powyższego wynika, że odpady komunalne powstają w: roku, zalewając całą terasę zalewową do rzędnej ok. 180,0 npm, 1. Gospodarstwach domowych. zaś dopływy Lubaczówki wylewają wąskim pasem wzdłuż swoich 2. Obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, dolin. Lubaczówka stanowi zagrożenie powodziowe zwłaszcza szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności dla mieszkańców Surmaczówki. gospodarczej i wytwórczej.
Rzeka San w granicach Gminy Wiązownica jest W roku 2005, w Gminie Wiązownica zebrano 0,512 tys. obwałowana na niewielkim odcinku. Długość istniejących Mg odpadów komunalnych, co stanowi 1,37% ogólnej ilości umocnień przeciwpowodziowych w sołectwie Szówsko wynosi odpadów komunalnych wytworzonych w powiecie jarosławskim 0,3 km. Na terenie gminy brak składowiska odpadów Dotychczas częściowo uregulowano w granicach gminy komunalnych, a odpady z jej terenu deponowane są na dwa potoki: Olchowiec na długości 12,4 km i Bachorka na składowisku odpadów w Jarosławiu zarządzanym przez Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12338 - Poz. 2743
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Tabela 16. Ilość wytwarzanych osadów ściekowych w Gminie Sp. z o.o. w Jarosławiu. Wiązownica w 2005 r.
W odpadach komunalnych największy udział na terenie Lp. Gmina/ powiat Ilość wytworzonych osadów Gminy Wiązownica mają odpady drobnej frakcji, którą stanowi ściekowych głownie popiół z palenisk domowych – ok. 19,4%, natomiast Mg s.m. % w masie odpadów z obiektów infrastruktury najwięcej jest papieru 1 2 3 4 i tworzyw sztucznych – ok. 21,32%. 1. Gmina Wiązownica 18,0* 1,09 2. Powiat jarosławski 1 649,5 Mg** 100 W strumieniu odpadów komunalnych znajdują się odpady 3. Woj. podkarpackie 21 747,68 niebezpieczne takie jak: baterie, zużyte leki, farby, Źródło –* dane własne uzyskane od wytwórcy komunalnych rozpuszczalniki, kleje, środki ochrony rośli, itp. Odpady te są osadów zbierane i składowane łącznie z odpadami komunalnymi ** przewidywana ilość odpadów wg przyjętego a powinny być ze względu na zagrożenie, jakie stwarzają dla założenia PGO pow. jarosławskiego środowiska odzyskiwane, unieszkodliwiane i wykorzystywane zgodnie z wymogami obowiązującymi dla odpadów Gmina Wiązownica nie posiada wyników badań niebezpiecznych. Dominującym sposobem postępowania z tą komunalnych osadów z oczyszczalni. Badania wykonane dla grupą odpadów pozostaje ich składowanie na składowisku osadów z innych oczyszczalni tego typu wskazują, że zawartości odpadów komunalnych. metali ciężkich mieści się w granicach ustalonych do wykorzystania ich w rolnictwie lub do celów niezwiązanych W celu zdiagnozowania aktualnego stanu zbierania z rolnictwem. W Gminie Wiązownica powstające osady ściekowe i transportu odpadów komunalnych na terenie gminy Wiązownica wykorzystywane są głównie na cele nieprzemysłowe tj. do wykorzystano dane Gminy Wiązownica. rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Jarosławiu. W ten sposób wykorzystuje się ponad 90,0% Tabela 14. Ilość odpadów zebranych w Gminie Wiązownica wytworzonych w gminie w ciągu roku osadów ściekowych, czyli w 2005 roku ok. 16,2 Mg s.m.
Lp. Gmina Ilość odpadów zebranych 4.12.3. Odpady powstające w sektorze gospodarczym (m³/rok) (tys. Mg/rok) 1 2 3 4 W 2005 roku ilość odpadów wytworzonych w gminie 1. Gmina Wiązownica 2 380 0,512 Wiązownica wyniosła – 1692,472 Mg, co stanowiło 6,35% 2. Powiat jarosławski* 172 270 37,215 z globalnej ilości odpadów wytworzonych w powiecie Źródło: materiały Urzędu Gminy Wiązownica i własne jarosławskim. Uwaga: * ilość odpadów przyjęta wskaźnikiem z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami Największy udział w masie wytworzonych odpadów mają odpady z przetwórstwa drewna (grupa 03), których udział wynosi 54,4% w ogólnej masie odpadów oraz odpady powstające przy Tabela 15. Ilość zebranych odpadów komunalnych w przeliczeniu poszukiwaniu i wydobywaniu kopalin (grupa 01) które stanowiły na 1 mieszkańca (Mg/M, rok) 23,63%. Najmniejsze ilości odpadów wytwarzane są w grupie odpadów z produkcji i stosowania powłok ochronnych (grupa 08) Lp. Wyszczególnienie Ilość oraz odpady medyczne ( grupa 18) i z urządzeń do oczyszczania 1 2 3 ścieków i gospodarki wodnej ( grupa 19), które stanowiły 0,00%. 1. Gmina Wiązownica 0,045 2. Powiat jarosławski 0,305 Powstające w Gminie Wiązownica odpady są prawie Woj. Podkarpackie 0,290 w całości wykorzystane – 99,07%, natomiast w niewielkim procencie unieszkodliwiane – 0,93%. W 2005 r. w Gminie Wiązownica nie składowano i nie magazynowano tego typu 4.12.2. Komunalne osady ściekowe odpadów.
W ustawie z dnia 27 kwietnia z 2001 roku o odpadach Tabela 17. Ilość odpadów sektora gospodarczego powstająca wprowadzono pojęcie - komunalne osady ściekowe, które oznacza w gminie Wiązownica w 2005 r. odpady: pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania Gmina/ Powiat/ województwo Rok 2005 ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym Mg do składu ścieków komunalnych. 1 2 G. Wiązownica 1692,472 Na oczyszczalni powstają odpady w postaci: skratek, Powiat jarosławski 24 233* odpadów z piaskowników, z procesów stabilizacji i odwadniania Województwo podkarpackie 1 020 427,88 osadów. Według danych uzyskanych od użytkownika Uwaga: * dane wg PPGO Jarosław oczyszczalni ilość wytworzonych osadów ściekowych w gminie Wiązownica w 2005 roku wyniosła 18,0 Mg s.m., co stanowiło Powstające w Gminie Wiązownica odpady są z reguły 1,09% w skali powiatu jarosławskiego. zbierane selektywnie w zależności od dalszego sposobu postępowania z nimi. Sposób zbiórki, wymagania stawiane
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12339 - Poz. 2743 pojemnikom oraz miejscom magazynowania odpadów Odpady zawierające azbest regulowane są za pomocą odpowiednich aktów prawnych. Transport odpadów z ich miejsc wytwarzania do miejsc ich Azbest zaliczony jest do substancji niebezpiecznych, był odzysku lub unieszkodliwiania realizowany jest szeroko stosowany w produkcji wyrobów budowlanych w tym z wykorzystaniem środków transportu, będących w gestii: pokryć dachowych, rur wodociągowych i kanalizacyjnych, - wytwórców odpadów, przewodów kominowych oraz materiałów wykończeniowych – - właścicieli instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania, płytek podłogowych PCW. Szerokie stosowanie azbestu wynikało - specjalistycznych firm transportowych. z jego odporności na wysokie temperatury, działanie mrozu, kwasów i substancji żrących a także elastyczność i inne Sposób transportu odpadów jest ściśle uzależniony od właściwości. Włókna respirabilne azbestu zawarte we wdychanym rodzaju odpadów i regulowany jest przez odpowiednie przepisy przez człowieka powietrzu posiadają właściwości rakotwórcze. o ruchu drogowym. Na terenie Gminy Wiązownica istnieją budynki 4.12.4. Odpady niebezpieczne mieszkalne i gospodarcze oraz budynki pokryte azbestem. Ilość pokryć dachowych zawierających azbest w 2005 r. w gminie Odpady niebezpieczne jak wynika z definicji, stanowią wynosiła ok. 1041,4 Mg. Wg informacji przekazanych przez szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi oraz dla środowiska gminę Wiązownica na jej terenie wymagane jest usunięcie i dlatego gospodarka nimi wymaga szczególnej kontroli. Poza podanej ilości odpadów zawierających azbest. sektorem działalności przemysłowej i usługowej wytwórcami odpadów niebezpiecznych są również gospodarstwa domowe. Tabela 18. Ilości pokryć dachowych zawierających azbest Odpady niebezpieczne powstające w gospodarstwach domowych w Gminie Wiązownica w 2005 r. kierowane są obecnie ze strumieniem odpadów komunalnych na składowiska komunalne. Gmina Szacunkowe ilości materiałów zawierających azbest w Mg Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych m.in. to: 1 2 - odpady zawierające PCB, Gm. Wiązownica 1041,4 - odpady zawierające azbest, Źródło – dane Urzędu Gminy w Wiązownicy - odpady z zakładów fotograficznych, - zużyte rozpuszczalniki, Obecnie obowiązuje zakaz stosowania wyrobów - akumulatory i baterie, zawierających azbest. Równocześnie obowiązujący sposób - zużyte źródła światła zawierające rtęć, postępowania z odpadami zawierającymi azbest polega na ich - oleje odpadowe, składowaniu na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub - opakowania po nawozach sztucznych, wydzielonych kwaterach składowisk odpadów komunalnych. - opakowania po środkach ochrony roślin, Najbliższe składowisko dla Gminy Wiązownica dla tego typu - odpady medyczne i weterynaryjne, odpadów znajduje się w Młynach; teren sąsiedniego powiatu - odpady materiałów wybuchowych jarosławskiego.
W Gminie Wiązownica w 2005 roku wytworzono 31,312 Wycofane z eksploatacji pojazdy Mg odpadów niebezpiecznych, co stanowi – 3,20% masy odpadów niebezpiecznych wytworzonych w powiecie Liczba zarejestrowanych pojazdów samochodowych jarosławskim Dane z tego zakresu zebrano bezpośrednio od w Gminie Wiązownica na koniec 2005 roku wynosiła – ok. 5400 wytwórców z terenu gminy Wiązownica. Największe ilości sztuk, w tym – ok. 4500 szt. samochodów osobowych. odpadów wytwarzane są w grupach 13 – oleje odpadowe oraz 07 – odpady z produkcji, przygotowania obrotu i stosowania Po zakończeniu eksploatacji ze względu na zawartość produktów przemysłu chemii organicznej. elementów niebezpiecznych wymagają racjonalnej gospodarki odpadami pochodzącymi z ich złomowania. Wyeksploatowane Odpady niebezpieczne są wykorzystywane w ok. 49,63% pojazdy trafiają do auto-złomów, które zajmują się skupem oraz unieszkodliwiane głównie termicznie w 50,37%. W 2005 r. i demontażem pojazdów. w Gminie Wiązownica nie magazynowano tego typu odpadów. W Gminie Wiązownica liczba wycofanych z eksploatacji pojazdów kształtuje się na poziomie 2,4%. Dane dotyczące gminy i powiatu jarosławskiego zestawia się w tabeli.
Tabela 19. Zarejestrowane i wycofane pojazdy w 2005 r.
Gmina/ powiat Zarejestrowane Wycofane Ogółem Osobowe Ogółem Osobowe Wiązownica 5 400 4 500 130 108 Pow. Jarosławski* 61 000 51 000 1 500 1 254 Uwaga: * dane wg PPGO dla powiatu jarosławskiego
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12340 - Poz. 2743
Na terenie gminy brak jest firmy zajmującej się potrzeb bytowych, warunkujących standard życia. Dostarczanie złomowaniem samochodów. Najbliższa firma tego typu znajduje energii ze źródeł wytwarzania do odbiorcy wymaga przesyłu się na terenie sąsiedniego powiatu przeworskiego. niejednokrotnie na znaczne odległości. Przesył energii odbywa się za pomocą napowietrznych linii energetycznych. Ze względu na ilość roczną wymagających złomowania pojazdów – 130 szt. oraz analizę przeprowadzoną w PPOŚ można Wszystkie miejscowości położone na terenie Gminy stwierdzić, że problem powstających odpadów ze złomowania Wiązownica są w pełni wyposażone w sieci energetyczne. samochodów na terenie gminy jest rozwiązany. Podstawowym węzłem energetycznym zasilającym gminę w energię elektryczną jest GPZ Munina – 100/15 kV. Odpadowe oleje Z GPZ Munina wychodzi linia energetyczna 15 kV Oleje odpadowe znajdujące się w 13 grupie stanowią w kierunku północno-wschodnim do Lubaczowa. Linia ta głównie odpadowe oleje smarowe, przekładniowe i hydrauliczne. przebiega mniej więcej równolegle do drogi Nr 865 Jarosław- Praktycznie każdy podmiot gospodarczy jest wytwórcą tego Lubaczów, po jej południowej stronie i stanowi podstawę rodzaju odpadu, albo z działalności przemysłowej albo rozprowadzenia sieci 15 kV do całej gminy Wiązownica. z działalności motoryzacyjnej. W kierunku północno-zachodnim wychodzą dwa główne odgałęzienia linii 15 kV, z których jedno obejmuje wsie Szówsko, Ustawa o odpadach szczegółowo określa sposób Wiązownicę, Nielepkowice, Manasterz oraz Piwodę, natomiast postępowania z tego rodzaju odpadami. W pierwszej kolejności drugie obsługuje ciąg wsi: Zapałów, Cetulę Radawę i Mołodycz. należy je poddać procesowi odzysku poprzez regenerację, a w dalszej kolejności, jeżeli odpadowe oleje są zanieczyszczone W każdej wsi na terenie gminy znajduje się stacja to winny być spalane z odzyskiem energii. transformatorowa kończąca linię 15/04, kV. Na wyżej omówionym pierwszym ciągu znajdują się 32 stacje zaś na Podmioty gospodarcze na terenie Gminy Wiązownica drugim 35 stacji. Całość układu jest zasilana dwustronnie. Z tych wytworzyły w 2005 roku ok. 13,25 Mg odpadowych olejów. Dane stacji wyprowadzona jest sieć niskich napięć do odbiorców te uzyskano od podmiotów gospodarczych, jednak należy sądzić, w gospodarstwach indywidualnych. że faktycznie jest ona większa o oleje wytwarzane w małych punktach usługowych i gospodarstwach domowych. Wytwórcy Przez środkową część obszaru Gminy Wiązownica na linii odpadowych olejów przekazują je poprzez odbiorców do miejscowości Nielepkowice-Cetula-Zapałów przebiega linia regeneracji w jednej z rafinerii działających w woj. energetyczna najwyższych napięć –750 kV relacji Zachodnia podkarpackim. Ukraina-Niewistka pod Rzeszowem. Linia ta nie posiada związku z siecią lokalną, ze względu na charakter tranzytowy i stanowi Odpady medyczne i weterynaryjne element międzynarodowej i krajowej sieci energetycznej. Ze względu na wysokie pole promieniowania jonizującego linia Obiekty szpitalnictwa otwartego są miejscem wytwarzania posiada strefę niedostępną dla zabudowy w wielkości po 60,00 m. odpadów medycznych o podwyższonym ryzyku zdrowotnym, od osi sieci. mogących być przyczyną infekcji. W tej grupie na terenie gminy Wiązownica wytwarzane są odpady zaliczane do 4.13.2. Stacje nadawczo-odbiorcze niebezpiecznych. Z punktu widzenia ochrony środowiska i ludzi istotne W 2005 r. istniejące obiekty medyczne wytworzyły znaczenie mają urządzenia stacji nadawczych radiowo- 0,110 Mg odpadów grupy 18 01. Na terenie Gminy Wiązownica telewizyjnych, telefonii komórkowej, które emitują do środowiska brak punktu weterynaryjnego stąd nie występują odpady z grupy fale elektromagnetyczne o wysokiej częstotliwości, w postaci 18 02. radiofal o częstotliwości od 0,1-300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz. 4.13. Elektromagnetyczne promieniowanie nie jonizujące Stacje bazowe telefonii komórkowej są obecnie Wszystkie urządzenia elektryczne, w tym napowietrzne najbardziej rozpowszechnionym rodzajem obiektów linie przesyłowe wytwarzają w swoim otoczeniu pola radiokomunikacyjnym. Na terenie Gminy Wiązownica, elektromagnetyczne. W zależności od zakresu częstotliwości, pola w sołectwach Radawa, Cetula, Manasterz, Piwoda, Wiązownica elektromagnetyczne wytwarzają elektromagnetyczne i Szówsko znajdują się stacje bazowe systemu radiowego dostępu promieniowanie nie jonizujące oraz promieniowanie jonizujące. abonenckiego A 9800 TP S.A. Zakładu Telekomunikacji Źródłem promieniowania nie jonizującego są systemy przesyłowe w Przemyślu. Stacja nadawczo-przekaźnikowa znajduje się energii elektrycznej, stacje nadawcze: radiowe, telewizyjne, w Jarosławiu współpracując z siecią małych masztów końcowych telefonii komórkowej, medyczne urządzenia diagnostyczne na terenie gminy. i terapeutyczne oraz gospodarstwa domowego (kuchenki mikrofalowe). Urządzenia nadawcze wypromieniowują do otoczenia energię elektromagnetyczną. Energia ta nie ma właściwości Ochrona ludzi i środowiska przed nie jonizującym jonizacji cząstek materii, może jednak wywołać w otaczającej promieniowaniem, polega na przestrzeganiu przepisów z zakresu materii, więc również w organizmach żywych przepływ prądów zagospodarowania przestrzennego, bezpieczeństwa i higieny elektrycznych powodujących zakłócenia działania układu pracy oraz przepisów sanitarnych. nerwowego i układu krążenia.
4.13.1. Linie energetyczne W związku z występowaniem potencjalnego zagrożenia, wywołanego przez przebywanie w obszarze oddziaływania Energia elektryczna stanowi jedno z głównych mediów silnych pól elektromagnetycznych, występujących w otoczeniu potrzebnych człowiekowi współczesnemu w celu zaspokojenia anten nadawczych, zostały ustalone przepisy ochronne przed Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12341 - Poz. 2743 promieniowaniem. Ich celem jest zapewnienie odpowiedniej 5. OCHRONA ŚRODOWISKA W ROLNICTWIE odległości pomiędzy miejscem przebywania ludzi a obszarami o wysokim poziomie natężenia pól elektromagnetycznych. W strukturze użytkowania gruntów rolnych w gminie 60,0% stanowią grunty orne, dlatego rolnictwo jest jedną Pola elektromagnetyczne wytwarzane przez anteny w/w z podstawowych dziedzin gospodarki w gminie. Ze względu na stacji przekraczające wartości dopuszczalne tworzą się wokół możliwe rynki zbytu oraz objęcie ochroną prawną terenów gminy, anten, które znajdują się na znacznych wysokościach n.p.t. produkcja rolna winna brać pod uwagę profil ekologiczny. niedostępnych dla ludzi ok. 30 – 45 m. Wokół w/w obiektów radiokomunikacyjnych nie ma potrzeby tworzenia obszarów Podstawy prawne do działania w zakresie rolnictwa ograniczonego użytkowania ani stref ochronnych. ekologicznego z uwzględnieniem wymogów legislacyjnych ustawodawstwa unijnego stworzyła Ustawa z dnia 16 kwietnia 4.14. Odnawialne źródła energii 2001 r. o rolnictwie ekologicznym.
Produkcja energii „ekologicznie czystej” ze źródeł odnawialnych, Rolnictwo ekologiczne ma szansę w najbliższych latach wykorzystuje naturalne zasoby środowiska, jakimi są: stać się liczącym kierunkiem ze względu na: - energia spiętrzeń wodnych, - zaspokojenie potrzeb społeczeństwa na zdrową żywność, - promieniowania słonecznego, - realizację zadań z zakresu ochrony przyrody, - wód geotermalnych, - możliwość spełnienia oczekiwań społecznych poprzez - biomasy, racjonalną gospodarkę, stanowiącą alternatywę dla - siły wiatru. rolnictwa tradycyjnego.
Dla określonego zrównoważonego rozwoju kraju, może Tereny rolne Gminy Wiązownica z uwagi na małe stanowić ważny element przynoszący wymierne efekty zanieczyszczenie środowiska oraz dobre gleby w części ekologiczno-energetyczne. południowej gminy, posiadają doskonałe warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego. Wprowadzony w Polsce system kontroli Uregulowania sytuacji prawnej osób posiadających i certyfikacji odnośnie spełniania przez żywność wymogów i prowadzących energetyczne obiekty wytwórcze, stworzyły ekologicznych jest systemem państwowo-prywatnym. Ten warunki do podejmowania działań w tym kierunku. Dostarczanie kierunek rozwoju rolnictwa winien być brany pod uwagę energii elektrycznej, dla odbiorców jednostkowych lub w Gminie Wiązownica. w warunkach lokalnych może odbywać się z siłowni wiatrowych, małych elektrowni wodnych (do 0,5 MW) lub z kotłowni przy Polska jako członek Unii Europejskiej jest zobowiązana wykorzystaniu biogazu. do wprowadzenia programów rolno-środowiskowych. Pomoc finansowa na działania z tego zakresu jest instrumentem W stanie aktualnym brak jest na terenie Gminy wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich w ramach Wiązownica tego typu źródeł energii tj. siłowni wiatrowych, programu Wspólnej Polityki Rolnej, pozwalającym na efektywne kotłowni opalanych biomasą i instalacji biogazowych. W Radawie integrowanie ochrony środowiska z rozwojem rolnictwa. na urządzeniu piętrzącym wodę funkcjonuje mała elektrownia wodna. Programy rolno-środowiskowe polegają na udzielaniu wsparcia finansowego rolnikom, którzy w sposób dobrowolny Nie jest również wykorzystywana energia geotermalna. zobowiążą się do: Wykorzystanie ciepła ziemi i ciepła wód podziemnych powinno - rozwoju rolnictwa przyjaznego dla środowiska, być przedmiotem dodatkowego rozpoznania z ramach z wykorzystaniem lokalnych odmian i ras w celu ochrony uwarunkowań wynikających z głębokiego występowania wód zasobów genetycznych w rolnictwie, podziemnych. - rozwój rolnictwa ekologicznego lub integrowanych metod gospodarowania, Energia promieniowania słonecznego - aktywnej ochrony siedlisk i gatunków chronionych związanych z obszarami rolnymi, Wykorzystanie czystej energii promieniowania - przeciwdziałania negatywnym skutkom gospodarki rolnej słonecznego może znaleźć zastosowanie do wspomagania w odniesieniu do wód, gleby i powietrza, ogrzewania budynków użyteczności publicznej, budynków - kształtowania właściwej struktury krajobrazu, jednorodzinnych, gospodarczych oraz podgrzewania wody - wprowadzania długofalowego planowania działań na rzecz w basenach. Brak danych z terenu gminy o zastosowanych ochrony środowiska i różnorodności biologicznej rozwiązaniach tego typu w indywidualnych gospodarstwach. w gospodarstwach rolnych.
Surowce bioenergetyczne Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało „Plan Rozwoju Obszarów wiejskich dla Polski na lata 2004-2006 Produkty upraw rolniczych mogą być wykorzystane (PROW), zgodnie z Rozporządzeniem Rady Wspólnoty alternatywnie jako surowce energetyczne, w postaci dodatków: Europejskiej 1257/99 o wsparciu wsi przez Europejski Fundusz - z upraw żyta - etanolu do benzyn silnikowych, Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie (EFOiGR) oraz - z upraw rzepaku – estrów kwasów nienasyconych do oleju Rozporządzeniem Komisji Europejskiej 445/2002 napędowego silników wysokoprężnych. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia 1257/99. Plan realizowany jest na terenie całego kraju. Możliwość prowadzenia upraw surowców bioenergetycznych występuje między innymi na terenach rolnych W ramach CELU 2 – Zrównoważony rozwój obszarów położonych wzdłuż tras komunikacyjnych, gdzie produkcja rolna wiejskich wyznaczono Priorytet 2.2 „Ochrona środowiska na cele spożywcze nie jest wskazana ze względu na koncentrację i zachowanie walorów przyrodniczych obszarów wiejskich”. zanieczyszczeń. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12342 - Poz. 2743
Polska przygotowała założenia pilotażowego programu Schemat I – Ochrona różnorodności biologicznej obszarów rolnośrodowiskowego, z okresem wdrażania w latach 2002-2006 rolnych, w ramach programu SAPARD. Schemat II – Ochrona środowiska przyrodniczego i krajobrazu, Schemat III – Rolnictwo ekologiczne, Systemem pomocy finansowej są objęte grunty Schemat IV – Ochrona zasobów genetycznych w rolnictwie. użytkowane rolniczo i tereny nierolne, na których prowadzone będą specjalne zabiegi. Dla każdego Schematu dokonano wyboru pakietów odpowiednio do jego specyfiki przyrodniczej i potrzeb działań Program rolnośrodowiskowy, który został nazwany - ochronnych. Pomoc finansowa będzie wypłacana corocznie jako Krajowym Programem Rolnośrodowiskowym” (KPR), składa się suma płatności za pakiet działań wdrażanych w gospodarstwie. z czterech schematów (podprogramów);
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12343 - Poz. 2743
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12344 - Poz. 2743
6. NAKŁADY INWESTYCYJNE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA W GMINIE WIĄZOWNICA
Nakłady inwestycyjne są to nakłady finansowe lub rzeczowe, których celem jest budowa nowych obiektów tworzących środki trwałe lub ich ulepszanie (przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja lub modernizacja).
W tabeli nr 20 przedstawiono nakłady inwestycyjne realizowane przez Gminę Wiązownica w latach 2004 i 2005.
Tabela 20. Nakłady inwestycyjne realizowane przez Gminę Wiązownica w latach 2004 i 2005
Wartość w tym środki pomocowe Nazwa inwestycji (zł) (zł) 2004 2005 2004 2005 1 2 3 4 5 Rozbudowa sieci wodociągowych 49 727,0 75 194,0 Rozbudowa sieci kanalizacyjnych 217 690,0 188 365,0 Instalacja c.o. w DK w Nielepkowicach 9 905,0 Wymiana okien w Sz.Pod. w Zapałowie i DK w Piwodzie 28 551,0 10 537,0 11 901,0 Docieplenie budynku Sz. Pod. W Manasterzu i DK w Nielepkowicach 28 830,0 19 982,0 12 108,0 Razem: 334 703,0 294 078 24 009,0
Podsumowując nakłady inwestycyjne w gminie w roku Zdefiniowane cele i kierunki działania w programie 2004 i 2005 zostały przeznaczone w większości na budowę ochrony środowiska zgodne są z obowiązującymi przepisami oczyszczalni ścieków oraz budowę i rozbudowę sieci odnoszącymi się do ochrony środowiska, uwzględniają cele kanalizacyjnej – 217 690,0 zł i 188 365,0 zł, co stanowiło i kierunki działań określone w polityce ekologicznej Państwa odpowiednio 65,0 i 64,0% wartości realizowanych przedsięwzięć. i w dokumentach rządowych oraz wojewódzkich i powiatowych. Udział środków pomocowych objętych tymi inwestycjami Do dokumentów tych należą m.in.: wyniósł w 2004 r. – 24 009,0 zł, czyli 7,17% wartości. Zadania - „Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006” przyjęty realizowane były ze środków własnych do wysokości – 92,83%. przez Radę Ministrów w dniu 14 stycznia 2003 r. Środki z funduszy unijnych i z Programu Aktywizacji Obszarów z dokumentami strategicznymi i sektorowymi Wiejskich wyniosły – 7,17%. Dla roku 2005 zadania były opracowywanymi w województwie podkarpackim: realizowane z własnych środków. 1. „Strategią Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2002-2006”, CZĘŚĆ II - USTALENIA PROGRAMU 2. „Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego”, 7. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGEAMU 3. „Strategią rozwoju turystyki w województwie podkarpackim na lata 2002-2006”, 7.1. Uwarunkowania wynikające z polityki Państwa 4. „Wojewódzkim Programem operacyjnym rozwoju regionalnego na lata 2001-2006”, Założenia wyjściowe do opracowania programu ochrony 5. Planami operacyjnymi „Regionalnego programu środowiska opierają się na dokumentach wyższej rangi zawartych operacyjnego na lata 2004-2006” oraz „Zintegrowanego w: „Polityka Ekologiczna Polski na lata 2003-2006 programu operacyjnego rozwoju województwa z uwzględnieniem perspektywy do 2010 roku”, „Program podkarpackiego”, Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego na lata 6. „Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa 2003-2015”, „Powiatowy Program Ochrony Środowiska na lata Podkarpackiego”, 2004 - 2015” oraz posiadanych lokalnych programach 7. „Powiatowym Programem Ochrony Środowiska dla i strategiach rozwojowych Gminy Wiązownica. Powiatu Jarosławskiego”, 8. „Planem Strategiczny Rozwoju Powiatu Jarosławskiego” Program ochrony środowiska dla Gminy Wiązownica 9. „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania będzie stanowić podstawę do racjonalnej polityki i działalności przestrzennego gminy Wiązownica ”. gminy, w podejmowaniu decyzji z zakresu działań i inwestycji 10. „Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica”. w dziedzinie ochrony środowiska. Wytyczone cele skoordynowane są z kierunkami działań W części I opisowej Programu Ochrony Środowiska dla określonymi przez instytucje wojewódzkie, powiatowe i gminne Gminy Wiązownica przedstawiono aktualny stan środowiska oraz priorytetami wskazanymi przez Wojewódzki Fundusz i jego zasobów. Część II Programu - Ustalenia, zgodnie Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie. z założeniami polityki ekologicznej państwa zawiera: - cele ekologiczne, W programie ochrony środowiska wymieniono priorytety - priorytety ekologiczne, realizacji określonych celów strategicznych i przypisanych im pól - rodzaj i harmonogram działań, strategicznych, uwzględniając ważność ich realizacji dla - środki niezbędne do osiągnięcia celów (mechanizmy Programu, według następującej kolejności: prawno - ekonomiczne i środki finansowe). a) ochrona i poprawa jakości środowiska, b) racjonalne użytkowanie zasobów środowiska, c) edukacja ekologiczna, dostęp do informacji i poszerzanie dialogu społecznego. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12345 - Poz. 2743
7.1.1. Ochrona i poprawa jakości środowiska hałasu, zagospodarowanie odpadów komunalnych i przemysłowych, ochrona wód powierzchniowych Przedmiotowe pole strategiczne obejmuje 7 następujących i gruntowych oraz ochrona przez chemicznym celów strategicznych: zanieczyszczeniem gleb), • Cel nr 1: Ochrona wód i kształtowanie stosunków - zmniejszenie wodochłonności, materiałochłonności i ilości wodnych; wytwarzanych odpadów. • Cel nr 2: Gospodarka odpadami - ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów oraz realizacja nowoczesnego Przedstawione zamierzenia planowane są do realizacji systemu ich wykorzystywania i unieszkodliwiania; poprzez: • Cel nr 3: Ograniczanie zanieczyszczeń powietrza - współpracę z gminami w zakresie pełnego i właściwego i przeciwdziałanie zmianom klimatu; zagospodarowania odpadów komunalnych i odpadów • Cel nr 4: Ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności wytwarzanych przez podmioty gospodarcze, biologicznej; - budowę systemu selektywnej zbiórki odpadów i ich • Cel nr 5: Ochrona przed hałasem - zmniejszenie maksymalnego wykorzystania, uciążliwości hałasowej w środowisku; - wsparcie realizacji systemów kanalizacji zbiorczej • Cel nr 6: Ochrona przed klęskami żywiołowymi i oczyszczalni ścieków, i minimalizowanie ich skutków; - wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii • Cel nr 7: Promieniowanie elektromagnetyczne – odnawialnych, Przeciwdziałanie wprowadzaniu do środowiska źródeł - ochronę walorów przyrody w połączeniu z działalnością promieniowania elektromagnetycznego. w zakresie zalesień, - edukację ekologiczną, tworzenie warunków dla rozwoju rolnictwa ekologicznego, 7.1.2. Racjonalne użytkowanie zasobów środowiska - promocję i wdrażanie programu ochrony Środowiska na Przedmiotowe pole strategiczne obejmuje 5 następujących terenie powiatu, celów strategicznych: - inne działania wynikające z kompetencji powiatu.
• Cel nr 1: Zapewnienie odpowiedniej jakości wody do PPOŚ dla Powiatu Jarosławskiego zawiera cele picia; krótkookresowe do 2007 roku oraz długookresowe do 2011 roku. • Cel nr 2: Ochrona gleb i kopalin oraz rekultywacja Do priorytetowych dziedzin ochrony środowiska zaliczono: terenów zdegradowanych - zapewnienie ochrony ochronę wód, gospodarkę odpadami, ochronę przed hałasem najlepszej jakości gleb, racjonalne wykorzystanie ziemi i ochronę powierzchni ziemi. PPOŚ uwzględnia kierunki rozwoju (w tym rozwój rolnictwa ekologicznego) i racjonalne gospodarczego powiatu jarosławskiego. Jako główne mogące gospodarowanie zasobami kopalin, ich kompleksowe mieć wpływ na jakość środowiska wskazano: dynamiczny rozwój wykorzystanie; małych i średnich przedsiębiorstw, poprawę infrastruktury • Cel nr 3: Wzbogacanie i racjonalne użytkowanie lasów - technicznej, rozwój turystyki i agroturystyki, rozwój ochrona i zrównoważony rozwój lasów oraz regulacja infrastruktury socjalnej oraz podnoszenie efektywności edukacji. lesistości; • Cel nr 4: Wykorzystanie energii odnawialnej – 7.3. Założenia wynikające z Planu Rozwoju Lokalnego propagowanie korzystania z odnawialnych źródeł energii, Gminy Wiązownica wspieranie działań na rzecz wykorzystania źródeł energii odnawialnej. Gmina Wiązownica posiada dokument dotyczący rozwoju gminy – „Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica” 7.1.3. Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji opracowany w 2004 roku. W dokumencie tym na najbliższych i poszerzanie dialogu społecznego 10 lat określono główne cele strategiczne do osiągnięcia w gminie. Dla Gminy Wiązownica określono podstawowe Propagowanie idei ochrony środowiska oraz trwałego kierunki strategiczne rozwoju tj. i zrównoważonego rozwoju (ekonomicznego, ekologicznego 1. Poprawa warunków i jakości życia mieszkańców. i społecznego) w społeczeństwie. 2. Rozwój infrastruktury technicznej. 3. Poprawa środowiska przyrodniczego. 7.2. Założenia wynikające ze strategii powiatu 4. Poprawa otoczenia kulturowego, turystycznego, sportowego. Powiatowy Program Ochrony Środowiska uwzględnia cele 5. Inne obejmujące społeczeństwo informacyjne. wynikające z „Planu Strategicznego Rozwoju Powiatu Jarosławskiego”. Główny cel strategiczny do osiągnięcia dla Dla rozwoju strategicznych dziedzin życia gospodarczego, dla powiatu do 2015 roku to: Gminy Wiązownica wytypowano następujące obszary „Powiat Jarosławski zapewni mieszkańcom możliwie największy problemowe do osiągnięcia do 2006, a następnie do 2013 r.: poziom życia i zamożności poprzez stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i turystyki, 1. Obszar problemowy nr 1: Obszary wiejskie wykorzystując położenie geograficzne, będzie atrakcyjnym - 1/1: Budowa sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, miejscem dla inwestorów” - 1/2: Budowa i modernizacja dróg gminnych, - 1/3: Rozwój infrastruktury sprzyjający rozwojowi Powiatowy Program Ochrony Środowiska zakłada aktywnych form turystyki, następujące działania zmierzające do: - 1/4: Rewitalizacja obiektów dziedzictwa kulturowego, - poprawy jakości i racjonalnego wykorzystania środowiska - 1/5: Uzbrojenie terenu pod inwestycje, poprzez ograniczenie szkodliwych czynników - 1/6: Likwidacja dzikich wysypisk. wpływających na zdrowie (poprawa jakości wody do picia, stanu powietrza atmosferycznego, ograniczenie Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12346 - Poz. 2743
2. Obszar problemowy nr 2: Infrastruktura ochrony znalazły się także projekty przebudowy dróg, które mają istotne środowiska znaczenie dla systemu komunikacji na jej obszarze. - 2/1: Budowa sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, - 2/2: Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, 7.4.3. Poprawa jakości środowiska przyrodniczego - 2/3: Likwidacja dzikich wysypisk. Dla Gminy Wiązownica określono zadania mające na celu 3. Obszar problemowy nr 3: Infrastruktura społeczna poprawę stanu środowiska. Zadania te obejmują poprawę jakości - 3/1: budowa i przebudowa obiektów dydaktycznych, wód, gleby, powietrza itp. Gmina poprzez budowę/rozbudowę - 3/2: budowa i przebudowa istniejących obiektów sytemu kanalizacji i oczyszczalni na swoim terenie przyczyni się sportowych. do poprawy stanu środowiska na tym terenie. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej to priorytetowe zadanie gminy, które po 4. Obszar problemowy nr 4: Infrastruktura drogowa zrealizowaniu będzie mieć wpływ na wszystkie dziedziny życia - 4/1: budowa, rozbudowa i zagospodarowanie miejsc społeczno-gospodarczego. parkingowych, - 4/2: modernizacja i rozbudowa regionalnego układu 7.4.4. Poprawa otoczenia kulturowego, turystycznego, transportowego. sportowego
5. Obszar problemowy nr 5: Infrastruktura społeczeństwa Samorząd gminny zdaje sobie sprawę jak istotnym informacyjnego sektorem w gospodarce jest dynamiczniej rozwijająca się - 5/1: tworzenie systemów informacji przestrzennej turystyka, dlatego stara się podejmować działania mające na celu w instytucjach publicznych, poprawę atrakcyjności turystycznej Gminy Wiązownica. - 5/2: budowa lokalnej sieci komputerowej. Rozwijanie aktywnych form wypoczynku oraz aktywności 6. Obszar problemowy nr 6: Kultura i turystyka sportowej ma na celu wykorzystanie istniejących ośrodków - 6/1: rozwój i modernizacja infrastruktury służącej rekreacyjnych oraz budowę nowych. Planowane działania rozwojowi aktywnych form turystyki, pozwolą rozwinąć gminę pod względem kulturowym oraz - 6/2: rewitalizacja, renowacja, rewaloryzacja zabytkowych przyczynią się do rozwoju turystyki. obiektów wraz z ich otoczeniem. W pierwszej kolejności należy realizować przedsięwzięcia Wymienione grupy zadań są zarówno elementem realizacji związane z promocją turystyczną gminy oraz tworzeniem „Strategii Rozwoju Gminy Wiązownica” jak również elementem infrastruktury technicznej turystyki. Działania w tym zakresie planowanej polityki regionalnej Unii Europejskiej, a osiągnięcie zakładają: zwiększenie aktywności sportowej mieszkańców, celów będzie możliwe poprzez realizację zadań przewidzianych poprawę stanu infrastruktury turystyczno – sportowo – dla każdego wymienionego obszaru problemowego. rekreacyjnej oraz zaplecza kulturalnego gminy.
Dla każdej z dziedzin ustalono 2 etapy działań w latach Wśród planowanych na najbliższe lata przedsięwzięć 2004 – 2006 i 2007 – 2013, w tym działania minimalizujące znalazły się m.in. budowa zbiornika małej retencji zagrożenia wynikające z rozwoju danej dziedziny. w Surmaczówce na rzece Lubaczówka, budowa odkrytego basenu w Piwodzie i Zapałowie, urządzenie pól biwakowych 7.4. Uwarunkowania wynikające z Planu Rozwoju w Manasterzu, Surmaczówce, Radawie i Szówsku dzięki którym Lokalnego Gminy Wiązownica zwiększona zostanie aktywność życia mieszkańców.
7.4.1. Poprawa warunków i jakości życia mieszkańców Opracowanie oferty turystycznej gminy i dotarcie do potencjalnego konsumenta, budowa systemu informacji Zgodnie z „Planem...” rozwój społeczny obejmuje szeroki o szlakach turystycznych, obiektach objętych ochroną wachlarz działań do realizacji na poziomie gminy. Często przyrodniczą, interesujących zabytkach, placówkach kulturalnych, działania te są powiązane bezpośrednio z działaniami usługach turystycznych, poprawi wizerunek turystyczny Gminy wpływającymi na rozwój infrastruktury technicznej. Gmina Wiązownica. Wiązownica planując zadania na przyszłość miała na względzie przede wszystkim dobro swoich mieszkańców. Temu celowi służy 7.4.5. Inne dziedziny sukcesywny rozwój infrastruktury technicznej, która poprawiłaby warunki i jakość życia mieszkańców gminy, a z drugiej strony Poza wymienionymi wyżej działaniami gmina realizuje przyczyniłaby się do poprawy atrakcyjności tego terenu zarówno szereg przedsięwzięć, m.in. mających poprawić stan infrastruktury pod względem inwestycyjnym (przyciąganie nowych szkolnej na swoim obszarze poprzez budowę nowych szkół oraz przedsiębiorstw i stworzenie nowych miejsc pracy), jak remonty użytkowanych obecnie obiektów. i turystycznym (możliwość rozwijania m.in. agroturystyki). 7.5. Ochrona i poprawa jakości środowiska 7.4.2. Rozwój infrastruktury technicznej 7.5.1. Ochrona wód i kształtowanie stosunków wodnych Realizacja zadań planu będzie wymagała stałego inwestowania w infrastrukturę techniczną, która stanowi bazę dla Ochrona i kształtowanie stosunków wodnych jest jednym rozwoju zarówno turystyki, jak i przedsiębiorczości. z głównych celów ekologicznych Gminy Wiązownica. Cel ten zakłada zapewnienie najlepszej jakości wód, zarówno Przeważająca część działań Gminy Wiązownica dotyczy podziemnych zaopatrujących gminę w wodę pitną, jak również budowy/rozbudowy sieci kanalizacyjnych i wodociągowych oraz wód płynących. Dla utrzymania ilości wody na poziomie oczyszczalni ścieków. Ponadto gmina stara się podnosić jakość zapewniającym równowagę biologiczną i ochronę przed powodzią dróg na swoim terenie, dlatego wśród planowanych działań Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12347 - Poz. 2743 przewidziano w gminie regulację rzek i potoków oraz inwestycji z tego zakresu. Do realizacji pozostała znaczna grupa konserwację urządzeń melioracyjnych. mieszkańców – ponad 60 % nie objętych systemem kanalizacji.
Poprawa jakości wód zależy przede wszystkim od 7.5.1.1. Ochrona zasobów wód podziemnych kompleksowego rozwiązania problemów gospodarki wodno – ściekowej. Ważne jest odpowiednie zarządzanie ochroną wód i jej Woda na cele pitne dla gminy dostarczana jest z ujęć wód zasobami, monitoring źródeł zanieczyszczeń oraz kontrola podziemnych. Warstwa wód podziemnych, z której korzystają wdrażania i egzekwowania prawa. ujęcia jest chroniona warstwami izolacyjnymi od powierzchni terenu, co przy zasilaniu infiltrującymi opadami stanowi ochronę Głównymi instrumentami realizacji działań w zakresie tych wód przed zanieczyszczeniami z powierzchni terenu. kompleksowego rozwiązania gospodarki wodno - ściekowej w gminie będą: Zagadnienie ochrony wód jest realizowane przez - Rozbudowa komunalnej oczyszczalni ścieków z systemem ustanowienie stref ochronnych. kanalizacji. - Bieżąca kontrola systemu odprowadzania ścieków oraz Ujęcia wody „Szówsko-Koniaczów” oraz „Piwoda” stanu technicznego szamb, posiadają ustanowione strefy ochrony bezpośredniej, natomiast - Ograniczenie powierzchniowego dopływu zanieczyszczeń tereny strefy ochrony pośredniej zewnętrznej i wewnętrznej do wód powierzchniowych i podziemnych z terenów zostały przewidziane w „Studium …” jako wyłączone rolniczych gminy, źródeł obszarowych i liniowych z zabudowy. poprzez budowę szczelnych składowisk obornika i gnojówki oraz zakładanie pasów zieleni śródpolnej Ochronie wód podziemnych sprzyja również ich głębokie i przypotokowej, występowanie ponad 10 m poniżej powierzchni terenu. - Realizacja zadań mających na celu ochronę przed powodzią poprzez regulację potoków oraz wyłączenie z zabudowy terenów zagrożonych powodzią, 7.5.1.2. Wody powierzchniowe - Zbudowanie systemu informowania społeczeństwa o planowanych i realizowanych działaniach w zakresie Poprawa jakości wód w rzekach na terenie gminy jest ochrony i jakości wód, powiązanego z edukacją planowana poprzez rozbudowę istniejącej oczyszczalni ścieków ekologiczną, i kanalizacji, co pozwoli na likwidację niekontrolowanych - Wspieranie działań mających na celu budowę zrzutów ścieków z gospodarstw domowych oraz wód opadowych przydomowych oczyszczalni ścieków. bezpośrednio do wód płynących. Wg PPOŚ planowany termin zakończenia kanalizacji wszystkich miejscowości to 2015 r. Działania w zakresie ochrony wód powierzchniowych Zadanie to jest systematycznie realizowane przez gminę będą prowadzone w kierunku budowy i modernizacji i obejmuje również optymalne wykorzystanie istniejącej infrastruktury technicznej. Ponadto coraz większy nacisk będzie oczyszczalni ścieków w Wiązownicy. Na terenie gminy kładziony na zmniejszenie zanieczyszczeń obszarowych. funkcjonują również 2 przydomowe oczyszczalnie, w Manasterzu i Radawie. W zakresie wód podziemnych rozwijany będzie monitoring, zarówno regionalny jak i lokalny. Działania ochronne Planowana jest budowa zbiornika małej retencji wodnej realizowane będą poprzez ochronę ujęć wód podziemnych w Surmaczówce na rzece Lubaczówka oraz rozbudowa polegającą na przestrzeganiu ograniczeń w eksploatacji stref oczyszczalni ścieków. Równocześnie planowana jest budowa sieci ochronnych tych ujęć. kanalizacyjnej we wszystkich miejscowościach w gminie. Na jakość wody powierzchniowej wywierają coraz większy wpływ Działania w zakresie ochrony i kształtowania stosunków spływy z pól uprawnych i dlatego należy chronić tereny nad wodnych będą zmierzały do: wodami przez racjonalną gospodarkę w ich rejonach polegającą na pozostawianiu pasów łąk wzdłuż cieków wodnych. Ochrona Ograniczenia emisji zanieczyszczeń w ściekach ze źródeł wód przed zanieczyszczeniami azotowymi z rolnictwa będzie punktowych (osadniczych i przemysłowych), zmniejszenia realizowana również przez budowę nowoczesnych stanowisk do ładunku zanieczyszczenia pochodzących ze źródeł obszarowych. składowania obornika i zbiorników na gnojówkę w gospodarstwach rolnych. Gmina Wiązownica będzie realizować to zadanie przez budowę kanalizacji komunalnej w rejonach jej braku w gminie. Istniejące urządzenia regulacyjne rzek w złym stanie Realizacja kanalizacji pozwoli na wyposażenie technicznym oraz brak urządzeń wodnych zapobiegających zwodociągowanych rejonów gminy w zbiorcze systemy do powodziom, to przyczyna zalewów powodziowych. Regulacja oczyszczania ścieków. potoków oraz renowacja istniejących rowów odwadniających i budowa nowych mają m.in. na celu poprawę w tym zakresie. Dla Ścieki ze zbiorników bezodpływowych będą dowożone do ochrony przed powodzią przewidziano wyłączenie terenów oczyszczalnie ścieków w Jarosławiu /na terenie gminy działa narażonych na niebezpieczeństwo powodzi spod zabudowy. Jarosławskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej/ oraz do istniejącej oczyszczalni w Wiązownicy. Ważnym zadaniem dla W celu przeciwdziałania skutkom zanieczyszczeń wód gminy będzie rzetelna i pełna inwentaryzacja stanu technicznego powierzchniowych i podziemnych wytwarzanych przez zbiorników bezodpływowych. Często istniejące zbiorniki ze gospodarkę komunalną, gmina eksploatuje komunalną względu na ich zły stan techniczny, zwłaszcza zbiorników oczyszczalnię ścieków w Wiązownicy, realizuje systemy eksploatowanych przez kilka lub kilkanaście lat, są źródłem kanalizacji pozwalające na podłączenia kolejnych domostw do zanieczyszczenia środowiska, w tym wód podziemnych. oczyszczalni ścieków oraz jest w trakcie realizacji kolejnych Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12348 - Poz. 2743
7.5.1.3. Ograniczanie zanieczyszczeń ze ścieków częściowo potoków - Bachorka i Olchowiec. Ochrona terenów przemysłowych gminy przed wodami powodziowymi winna być skorelowana z działaniami z tego zakresu na całej długości głównych rzek: Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom i ograniczanie emisji Sanu i Lubaczówki. Sytuacja winna ulec poprawie po wykonaniu ze źródeł przemysłowych na obszarze gminy polegać będzie, rowów melioracyjnych oraz konserwacji urządzeń przede wszystkim na: melioracyjnych. - włączaniu ścieków przemysłowych do istniejących lub planowanych do realizacji systemów kanalizacji 7.5.2. Gospodarka odpadami komunalnej z obiektów prowadzących działalność na terenie gminy, Zapobieganie i ograniczanie ilości wytwarzanych - redukcji zużycia wody. odpadów jest priorytetem w polityce dotyczącej gospodarki odpadami. Dotyczy ono wszystkich uczestników życia produktu, Na terenie Gminy Wiązownica źródła zanieczyszczenia tj. projektantów, producentów, dystrybutorów, a także przemysłowego wód powierzchniowych i podziemnych konsumentów, a z chwilą, gdy produkt staje się odpadem praktycznie zostały wyeliminowane przez budowę własnych komunalnym, także władz lokalnych odpowiedzialnych za oczyszczalni ścieków. Nowe obiekty przemysłowe będą musiały gospodarkę odpadami. spełniać wymogi obowiązujących przepisów prawnych z tego zakresu. Gmina Wiązownica nie posiada własnego składowiska odpadów komunalnych, a zorganizowaną zbiórką odpadów 7.5.1.4. Ograniczanie zanieczyszczeń powierzchniowych objętych jest ok. 58 % ludności gminy. Z tego względu głównym zadaniem gminy będzie likwidacja tzw. dzikich wysypisk poprzez Zmniejszenie zanieczyszczeń powierzchniowych zorganizowanie sprawnego sytemu zbierania, segregacji i odbioru pochodzących ze źródeł rolniczych na terenie gminy polegać odpadów, co zabezpieczy środowisko przed ich będzie na preferowaniu rozwoju rolnictwa ekologicznego, niekontrolowanym zrzutem. zużywającego znacznie mniej nawozów i środków ochrony roślin, tym samym, ograniczającego wprowadzanie do środowiska Wyposażenie mieszkańców gminy w pojemniki do związków biogennych oraz szkodliwych. segregacji odpadów będzie umożliwiać selektywną zbiórkę odpadów nadających się do ponownego wykorzystania: szkło, Ważne jest by odpowiednie organy egzekwowały makulatura, złom, tworzywa sztuczne, oleje i zużyte opony. obowiązek atestacji sprzętu ochrony roślin oraz kontrolę Równolegle do tych działań należy prowadzić działania z zakresu stosowania środków ochrony roślin, przestrzegania okresu edukacji ekologicznej mieszkańców gminy, a później karencji i prewencji. egzekwować obowiązek utrzymania czystości.
Ograniczenie spływów powierzchniowych z pól uzyska się Dla zapobiegania i zmniejszania ilości powstających przez preferowanie użytkowania łąkowego, ochronę, restytucję odpadów w Gminie Wiązownica powinny być prowadzone i właściwe kształtowanie pasów roślinności wzdłuż brzegów następujące działania: cieków wodnych. 1. Edukacyjno-informacyjne, polegające na wytworzeniu wśród 7.5.1.5. Zwiększenie zasobów dyspozycyjnych wód, retencja konsumentów nawyków w kierunku: i poprawa bezpieczeństwa powodziowego - zakupu produktów o minimalnej ilości opakowań (niezbędnych), Zaspokojenie zapotrzebowania ludności na odpowiednią - zakupu produktów wykonanych z surowców z recyklingu, jakościowo wodę pitną - oddziaływanie na pracowników w kierunku redukcji zużywanych materiałów (np. papieru w biurach, W celu zaspokojenie zapotrzebowania ludności gminy wprowadzanie wewnętrznych sieci informatycznych, w odpowiednią jakościowo wodę pitną ważna jest: poczty elektronicznej), - wymiana i modernizacja istniejących sieci - ograniczania zakupu produktów w opakowaniach wodociągowych, jednorazowego użytku, - rozbudowa stacji wodociagowej w Piwodzie, - popularyzacji stosowania materiałów wysokiej trwałości. - przestrzeganie ograniczeń w strefach ochronnych ujęć wód oraz właściwe ich, zagospodarowanie jako ważny aspekt 2. Organizacyjne, obejmujące: ochrony wód podziemnych stanowiących źródła - wprowadzanie selektywnej zbiórki odpadów na terenie zaopatrzenia w wodę, gminy, - racjonalizacja zużycia wody w gospodarstwach oraz przez - recykling opakowań toneru z drukarek i kopiarek, podmioty gospodarcze. - selektywne zbieranie odpadów wielkogabarytowych, - kompostowanie przydomowe frakcji odpadów Jak wynika z danych dotyczących wydajności komunalnych ulegających biodegradacji na terenach eksploatowanych ujęć wody, posiadają one rezerwę w granicach z zabudową jednorodzinną, ok. 60 %. Gmina zaspokaja potrzeby bieżące oraz posiada rezerwę - wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia wodną umożliwiającą jej rozwój. Pełne zaspokojenie potrzeb odpadów komunalnych, mieszkańców wymaga remontu istniejących stacji uzdatniania - zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów wody. Zadanie to jest planowane do realizacji. Równocześnie opakowaniowych do 2011 roku, minimum 50 % odzysku planowana jest rozbudowa ujęcia wody na potrzeby gminy i 25% recyklingu, w m. Piwoda. - organizacja Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). W zakresie bezpieczeństwa powodziowego gmina planuje w latach 2007 – 2013 regulację potoków: Radawka, Pech, oraz Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12349 - Poz. 2743
3. Edukacja społeczna powinna być prowadzona: - do dostosowania gruntów do określonych potrzeb - w systemie nauczania, na wszystkich szczeblach, wynikających z planów gospodarki odpadami, planów - za pomocą środków masowego przekazu (lokalna prasa, zagospodarowania przestrzennego lub decyzji radio i telewizja), o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, - za pomocą rozpowszechnianych ulotek, akcji plakatowej, - do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu, spotkań z mieszkańcami, itp. - do uprawy roślin nie przeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz. 7.5.2.1. Odpady powstające w sektorze komunalnym W Gminie Wiązownica jak i w całym powiecie Dla osiągnięcia założonych celów na obszarze gminy, jarosławskim przyjmuje się następujące priorytetowe konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań zadania i działania w gospodarce osadami komunalnymi na lata w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: 2004 - 2015: 1. Podnoszenie świadomości społecznej obywateli, 1. Wykorzystanie ściekowych odpadów komunalnych w 80% w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania na cele rolnicze do rekultywacji gruntów zdegradowanych. odpadów, 2. Stworzenie sytemu informacji o komunalnych osadach 2. Udział we wprowadzaniu systemu gospodarki odpadami ściekowych i ich wykorzystaniu. w układzie ponadlokalnym, zwłaszcza w zakresie 3. Stworzenie ewidencji terenów w gminie wymagających organizacji systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, rekultywacji do wykorzystania na nich osadów 3. Konsekwentne wdrażanie systemu selektywnej zbiórki ściekowych. odpadów na obszarze całej gminy. 4. Sukcesywna eliminacja odpadów ulegających 7.5.2.3. Odpady powstające w sektorze gospodarczym biodegradacji z odpadów kierowanych na składowisko komunalne, W dziedzinie gospodarki odpadami z sektora 5. Wdrażanie systemu zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania gospodarczego przewiduje się osiągnięcie w latach 2005 - 2015 odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów przez gminę następujących celów: komunalnych oraz organizacja Gminnego Punktu Zbiórki - utrzymanie obecnego wysokiego stopnia wykorzystania Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), odpadów, 6. Rozwój systemów zbiórki i zagospodarowania odpadów - bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów nie wielkogabarytowych i budowlanych. nadających się do wykorzystania, - eliminacja zagrożenia ze strony odpadów niebezpiecznych Komunalne składowisko odpadów w Jarosławiu, z którego pochodzących z rolnictwa. korzysta również gmina Wiązownica planowane jest do zamknięcia w terminie przed rokiem 2009. Dla gminy Dla osiągnięcia założonych celów konieczne jest podjęcie przewidziano wywóz odpadów komunalnych do składowania następujących kierunków działań poprzez: poza jej granicę - na planowanym do realizacji ZZO „Jarosław” - systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało lub „Jarosław – Młyny”. odpadowych technologii produkcji, - udział podmiotów gospodarczych w programie „czystszej 7.5.2.2. Plan działań w gospodarce komunalnymi osadami produkcji” powodującej zmniejszenie ilości i uciążliwości ściekowymi wytwarzanych odpadów, - organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem Obecnie gospodarka komunalnymi osadami ściekowymi powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia jest powiązana z systemem gospodarki odpadami komunalnymi. zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) z zakładów Docelowo programy wyższe rzędu zakładają również stosowany przetwórstwa spożywczego, jeżeli takie powstaną na obecnie system postępowania z tymi osadami. terenie gminy.
Wykorzystanie na składowiskach odpadów komunalnych 7.5.2.4. Odpady niebezpieczne to jeden ze sposobów postępowania z komunalnymi osadami ściekowymi powstającymi na terenie Gminy Wiązownica. Przy zbiórce odpadów niebezpiecznych wytwarzanych na terenie Gminy Wiązownica m. in. w grupie odpadów W zakresie gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi komunalnych zaleca się stosowanie następujących systemów przewiduje się osiągnięcie następujących celów zapewniających organizacyjnych: ochronę środowiska: 1. Gminny punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych - przestrzeganie częstości i zakresu badań składu (GPZON) przyjmujący bezpłatnie odpady niebezpieczne jakościowego wytwarzanych komunalnych osadów od mieszkańców oraz odpłatnie od małych i średnich ściekowych, przedsiębiorstw. Zakłada się docelowo w gminie - zwiększenie stopnia ich przetworzenia, zorganizowanie, co najmniej jednego takiego punktu. - wykorzystanie komunalnych osadów ściekowych w 80% 2. Regularny odbiór odpadów przez specjalny pojazd w rolnictwie lub do rekultywacji terenów zdegradowanych (Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych). Do przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów tego celu stosowane będą specjalne samochody dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego. z pojemnikami objeżdżające w określone dni teren gminy (średnio np. cztery razy w roku). Docelowo, pojazd Ustawa o odpadach zdefiniowała kierunki stosowania obsługiwać będzie obszar o wielkości powiatu. komunalnych osadów ściekowych pod specjalnymi warunkami 3. Zbiórka odpadów przez sieć handlową np. apteki, sklepy jako wykorzystanie osadów: fotograficzne, sklepy z farbami itp. Władze samorządowe - w rolnictwie, włączając w to uprawy przeznaczane do zawierają umowy z różnymi placówkami handlowymi produkcji pasz, w zakresie przyjmowania i przechowywania różnych - do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12350 - Poz. 2743
rodzajów odpadów niebezpiecznych. Specjalny pojazd Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak zabiera z tych placówek odpady niebezpieczne na żądanie. najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności 4. Zbiórka odpadów niebezpiecznych prowadzona przez poprzez: Zakład Zagospodarowania Odpadów „Jarosław” lub 1) utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, „Jarosław-Młyny”. co najmniej na tym poziomie, 2) zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do II stopień dotyczący stacji przeładunkowych odpadów dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. niebezpiecznych, w celu ich transportu do dalszej segregacji i unieszkodliwiania będzie organizowany przez powiat Gmina winna przyjąć następujące kierunki działań jarosławski lub kilka powiatów. w zakresie ochrony przed hałasem: • ochrona przed hałasem komunikacyjnym, 7.5.2.5. Podsumowanie ochrona przed hałasem ze wszystkich innych źródeł.
Odpady powstające w sektorze komunalnym Metody kształtowania odpowiedniego klimatu akustycznego można podzielić na: Nadal podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów • metody administracyjno-prawne i organizacyjne, komunalnych w Gminie Wiązownica będzie ich składowanie na • metody techniczne. składowiskach komunalnych zlokalizowanych poza gminą. Istniejące składowisko w Jarosławiu, z którego korzysta Gmina Do metod organizacyjnych i administracyjno- Wiązownica zostanie zamknięte przed 2009 r. W perspektywie prawnych, które gmina może podjąć można zaliczyć: najbliższych 3 lat konieczne jest zorganizowanie przez samorząd - propozycje odnośnie ograniczeń w ruchu drogowym, gminy selektywnej zbiórki odpadów, które będą następnie - odpowiednie kształtowanie przestrzeni na etapie tworzenia poddane szczegółowej segregacji na najbliższym składowisku projektów urbanistycznych i planów rozwoju gminy, odpadów komunalnych, które będzie posiadać taką możliwość. - odpowiednie kształtowanie sieci komunikacji tranzytowej Dla strumienia odpadów niebezpiecznych w odpadach i lokalnej oraz prowadzenie korytarzy transportowych komunalnych wskazana jest organizacja GPZON. Należy zwrócić z uwzględnieniem zabudowy i obszarów chronionych. uwagę na problem występującym „dzikich wysypisk”, których likwidację należy prowadzić systematycznie zwłaszcza w okresie Metody techniczne to stosowanie odpowiednich środków obowiązywania programu. technicznych dla ograniczenia hałasu w środowisku. Do technicznych metod należy: Odpady powstające w sektorze gospodarczym - stosowanie ekranów akustycznych np. wokół źródeł hałasu i wzdłuż tras komunikacyjnych, Podmioty gospodarcze Gminy Wiązownica w zasadzie - stosowanie ekranów naturalnych z zieleni lub szczelnych posiadają rozwiązany problem zagospodarowania wytwarzanych ogrodzeń zarówno wzdłuż dróg, jak również zakładów odpadów. W dalszym ciągu należy utrzymać wysoki stopień przemysłowych, wykorzystania odpadów z działalności gospodarczej. - budowa nowych i remontowanie istniejących nawierzchni dróg z doprowadzeniem do stanu zgodnego Polityka Państwa w zakresie ochrony środowiska promuje z wymaganiami dot. hałasu. wdrażanie nowych technologii „mało odpadowych” i „bezodpadowych”, metod czystej produkcji oraz budowę 7.5.4. Ograniczanie zanieczyszczeń powietrza własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu i przeciwdziałanie zmianom klimatu odpadów przez ich wytwórców. Realizacja zadań objętych tym celem w Gminie W gminie działania winny zmierzać w kierunku Wiązownica powinna przyczynić się do utrzymania wysokiej zapobiegania i ograniczania ilości wytwarzanych odpadów, co jakości powietrza, spełniającej obowiązujące standardy oraz spowoduje ich spadek w perspektywie kilkunastu lat. redukcji emisji gazów cieplarnianych i niszczących warstwę ozonową powietrza. Odpady niebezpieczne Ograniczenia zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem Działania w zakresie gospodarki odpadami powinny zmierzać powietrza powinny zmierzać do ograniczenia emisji lokalnych głównie do zmniejszenia ilości odpadów niebezpiecznych palenisk węglowych. Gmina Wiązownica jest w wysokim deponowanych na składowisku odpadów wraz z odpadami procencie zgazyfikowana i tylko rachunek ekonomiczny decyduje komunalnymi. Niezbędne staje się, więc działanie na rzecz o rodzaju stosowanego paliwa do celów grzewczych. Zadanie to gminnego lub powiatowego systemu zbiórki tych odpadów może być realizowane poprzez wprowadzanie ekologicznych i przekazywania ich do powtórnego wykorzystania, wypracowanie źródeł ciepła i energii. sposobów finansowania selektywnej zbiórki odpadów oraz prowadzenie edukacji ekologicznej społeczeństwa w zakresie Ograniczenie lokalnej koncentracji zanieczyszczeń jako gospodarki odpadami. skutek komunikacji samochodowej ma na celu poprawę zanieczyszczonego powietrza. Zadanie to proponuje się 7.5.3. Ochrona przed hałasem realizować poprzez wykonanie ekranów zieleni oraz rozbudowę systemu drogowego komunikacji ponadlokalnej. Podstawowym działaniem Gminy Wiązownica w zakresie ochrony przed hałasem jest doprowadzenie do odpowiednich Przy formułowaniu podstawowych kierunków działań dla warunków akustycznych. Odpowiednie warunki akustyczne ochrony powietrza w Gminie Wiązownica, zostało przyjęte niezbędne są zarówno do efektywnej działalności człowieka, jak ogólne założenie maksymalnego ograniczenia emisji i dla odpoczynku. zanieczyszczeń. Obecnie jakość powietrza w gminie uzyskała klasę „A”, czyli najczystszą. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12351 - Poz. 2743
Podstawowym celem w Gminie Wiązownica jest krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu nie wymagają utrzymywanie dotychczasowej jakości powietrza na jej obszarze. wprowadzania dodatkowych ograniczeń i zakazów.
Dla realizacji ochrony powietrza i przeciwdziałania Tereny cmentarzy oraz zieleni parkowej z obiektami zmianom klimatu na terenie gminy przyjęto, następujące kierunki architektury pałacowej objęte są ochroną konserwatorską. działań: Wyszczególnione wcześniej obiekty architektury będące dziedzictwem kultury, stanowią atrakcję turystyczną, 1. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom polegać będzie a użytkowanie tych obiektów przez właścicieli powinno być przede wszystkim na ograniczaniu emisji zanieczyszczeń preferowane w formie ulg podatkowych lub dotacji na utrzymanie z głównych ich źródeł: komunalnych i komunikacyjnych. Zakłady ich we właściwym stanie technicznym. przemysłowe zmuszone będą do ograniczenia zanieczyszczeń z procesów lakierowania przy udziale materiałów Zespoły zabudowy sakralnej wymagają utrzymania przez rozpuszczalnikowych po 2007 roku. użytkowników zgodnie z warunkami konserwatorskimi i przy udziale konserwatora. Działania ograniczające emisję ze źródeł komunalnych - likwidacja lub modernizacja starych lokalnych kotłowni na Z uwagi na zachowanie wartości przyrodniczych bardziej ekologiczne (zmiana czynnika grzewczego), i kulturowych, dla gminy określa się preferencje: - ograniczenie strat ciepła (docieplenie budynków, wymiana - przestrzeganie zakazów odnośnie lokalizacji obiektów stolarki okiennej i drzwiowej i inne), produkcyjnych w obszarach objętych formami prawnymi - udoskonalenie procesów spalania, ochrony przyrodniczej, - instalacja urządzeń ograniczających emisję zanieczyszczeń - inwentaryzacja terenów pod kątem objęcia formami odpowietrza, ochrony przyrody, - promowanie i upowszechnianie wykorzystania - ochrony zieleni parkowej i zachowanych układów zieleni niekonwencjonalnych źródeł energii. gminnej, - nadzór nad zalesianiem nieużytków. Działania ograniczające emisję ze źródeł komunikacyjnych - zwiększeniu płynności i przepustowości sieci drogowej, Najważniejsze kierunki działań w celu ochrony zasobów - poprawa standardów technicznych dróg, przyrody Gminy Wiązownica to: - tworzenie warunków dla intensyfikacji ruchu rowerowego - zachowanie, odtwarzanie oraz wzbogacanie zasobów – budowa ścieżek rowerowych, przyrody, - wprowadzanie na stacjach paliw hermetyzacji procesu - szczegółowa inwentaryzacja miejsc o walorach obrotu paliwami. krajobrazowych i przyrodniczych, - podnoszenie wartości krajobrazu na szczeblu lokalnym 2. Przeciwdziałanie zmianom klimatu na obszarze Gminy poprzez działania skierowane na ochronę, planowanie Wiązownica będzie wiązać się ze zmniejszeniem emisji: i odtwarzanie krajobrazów oraz uaktywnianie - CO2 (głównego gazu cieplarnianego), towarzyszącego społeczeństwa w decydowaniu o losie otaczającego wszystkim procesom energetycznym, krajobrazu - metanu odpowiedzialnego za globalne ocieplenie, - organizacja ścieżek rowerowych i tras przyrodniczych. w gminie jego źródłem mogą być: wycieki z gazociągów, w minimalnym stopniu gospodarka hodowlana. W ramach tak określonych kierunków podjęte zostaną następujące zadania: Najważniejsze działania gminy w tym zakresie będą 1. Aktualizacja inwentaryzacji przyrodniczej – istniejących obejmować: form ochrony przyrody na terenie gminy, 1. Zalesianie terenów nieużytków (jeden ze sposobów 2. Bieżąca ochrona walorów przyrodniczych, istniejących pochłaniania CO2), obiektów i zespołów zabytkowych wpisanych do rejestru 2. upowszechnianie stosowania paliw ekologicznych. zabytków usytuowanych na terenach zabudowy gminy, 3. Wspieranie przedsięwzięć dotyczących odnawialnych 3. Dokumentowanie i tworzenie nowych form ochrony źródeł energii. przyrody obejmujących ochroną prawną tereny i obiekty 4. Modernizację starych lokalnych kotłowni. o szczególnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych tworząc nowe: 7.5.5. Ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności - rezerwaty przyrody: „Manasterz”, „Maczugi” biologicznej i „Olchowa”, - pomniki przyrody, Ochrona środowiska przyrodniczego będzie polegać na - użytki ekologiczne, przestrzeganiu ograniczeń w użytkowaniu terenów wchodzących - korytarze ekologiczne, w skład Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. - zespoły przyrodniczo krajobrazowe. Ochrona przyrody ma służyć utrzymaniu istniejącego starodrzewu 4. Zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na i rodzimej przyrody. Powyższe tereny chronione wraz ze swoimi terenach cennych przyrodniczo i wspieranie rolnictwa atutami przyrodniczymi: bogactwem gatunków fauny i flory, ekologicznego, zróżnicowanym i nieskażonym krajobrazem, stanowią bazę do 5. Kontrola pozyskiwania zasobów przyrodniczych z ich rozwoju ekoturystyki, wycieczek rowerowych, pieszych czy naturalnych siedlisk, konnych. 6. Zwiększenie problematyki ekologicznej we wszystkich typach szkół, środowiskach lokalnej społeczności, Konsekwencją uznania tych obszarów za chronione jest 7. Poprawa komunikacji społecznej w zakresie udostępniania konieczność zachowania w stanie naturalnym siedlisk i populacji danych o środowisku i ochrony różnorodności gatunków, a obowiązujące wcześniej zakazy dla parków biologicznej i krajobrazowej.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12352 - Poz. 2743
7.5.6. Ochrona lasów, wzrost lesistości Transport materiałów niebezpiecznych przez teren Gminy Wiązownica stwarza ogromne zagrożenia dla mieszkańców W granicach Gminy Wiązownica powierzchnie leśne i środowiska zwłaszcza wzdłuż pasów dróg wojewódzkich. zajmują duże powierzchnie – 47,37% ogólnej powierzchni gminy. Podjęcie działań zapobiegających przedostawaniu się substancji Planowany wzrost powierzchni będzie obejmować tereny niebezpiecznych do środowiska będzie polegać na: o niskich klasach bonitacyjnych w sąsiedztwie istniejących 1) wzmożonych kontrolach pojazdów przewożących powierzchni leśnych. Wzbogacanie i racjonalne użytkowanie materiały niebezpieczne prowadzone przez: WIOŚ, PSP, lasów przyczyni się w znacznym stopniu do usprawnienia Policję, ochrony i zapewni zrównoważony rozwój powierzchni leśnych. 2) modernizacji zbyt wąskich odcinków dróg gminnych, 3) wyznaczeniu optymalnych tras przewozu substancji Dla zrównoważonej gospodarki leśnej zakłada się realizację niebezpiecznych, następujących kierunków działań: 4) współudziale w tworzeniu systemu i informowania społeczeństwa o możliwościach wystąpienia poważnych a) Zachowanie korzystnego wpływu lasów na równowagę awarii i ostrzeganiu w sytuacji wystąpienia zagrożenia. środowiska przyrodniczego i warunki życia ludzi poprzez: 1. wdrożenie zasad zagospodarowywania lasów nie objętych 7.5.8. Ochrona przed promieniowaniem szczególnymi formami ochrony przyrody, elektromagnetycznym 2. wzmocnienie nadzoru i doradztwa fachowego w stosunku do lasów niepaństwowych, w tym prowadzenie szkoleń Przedmiotem działań objętych tym celem jest skuteczna i przygotowywanie materiałów informacyjnych. ochrona ludzi i środowiska przed promieniowaniem elektromagnetycznym. Zadania z tego zakresu w świetle b) Wzrost lesistości poprzez: obowiązujących przepisów prawnych znajdują się w gestii 1. sporządzanie ewidencji obszarów, które mogą być starostów, natomiast Gmina Wiązownica może współpracować przeznaczone do zalesień, zwłaszcza przy zebraniu danych określających skalę zagrożenia 2. ustalenie lokalizacji zalesień w miejscowych planach promieniowaniem oraz zapewnienie skutecznej ochrony ludności zagospodarowania przestrzennego, przed działaniem promieniowania elektromagnetycznego. Wyniki 3. zalesianie gruntów wyłączonych z użytkowania inwentaryzacji źródeł zagrożenia promieniowaniem rolniczego. elektromagnetycznym gmina winna wykorzystać w planowaniu nowych terenów pod zabudowę. c Utrzymywanie i wzmacnianie społeczno-ekonomicznej funkcji lasów, współpraca i komunikacja ze Rejony koncentracji działań społeczeństwem poprzez: 1. rozwój inwestycji związanych z komunikacyjnym Na terenie Gminy Wiązownica działania z tego zakresu udostępnieniem i infrastrukturą turystyczno-rekreacyjną należy prowadzić wokół obiektów i systemów przesyłowych w lasach, energii elektrycznej 100 kV i wyższym. 2. zintensyfikowanie działań prowadzonych przez administrację Lasów Państwowych na rzecz podnoszenia 7.5.9. Zmniejszanie materiałochłonności, wodochłonności świadomości i wiedzy ekologicznej społeczeństwa. i odpadowości gospodarki
7.5.7. Przeciwdziałanie poważnym awariom, zachowanie Realizacja tego celu strategicznego powinna zapewnić bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego gminie wzrost efektywności wykorzystania surowców, wody i energii poprzez zmniejszenie ich zużycia na jednostkę produktu, Przedmiotem i zakładanym skutkiem realizacji tego celu jednostkową wartość usługi, statystycznego konsumenta itp., bez jest ochrona przed poważnymi awariami i klęskami żywiołowymi, pogarszania standardu życiowego ludności i perspektyw minimalizowanie ich skutków oraz zapewnienie bezpieczeństwa rozwojowych gospodarki. chemicznego i biologicznego w skali gminnej. Powinna dotyczyć wszystkich sektorów, ale koncentrować Przyjęto, że działania w zakresie przeciwdziałania się będzie głównie w sektorze gospodarki komunalnej poważnym awariom i zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego i budownictwa. i biologicznego będą zmierzały do zrealizowania celów określonych w „II Polityce ekologicznej państwa” w horyzoncie Kierunki działań w zakresie realizacji celów określone średniookresowym do 2010 roku: zostały dla zagadnień: 1) Zwiększenie bezpieczeństwa ruchu pojazdów z towarami niebezpiecznymi na terenie gminy, Wodochłonność 2) Wprowadzanie rozwiązań promujących działania w celu zmniejszenia zagrożeń od stosowanych pestycydów, Działania dla zracjonalizowania użytkowania wód zgodnie z przyjętą strategią Wspólnoty, powinny objąć wszystkie dziedziny gospodarki korzystające 3) Podniesienie świadomości społecznej w zakresie z zasobów wód, przede wszystkim poprzez zastosowanie biotechnologii i bezpieczeństwa biologicznego, najlepszych dostępnych technik produkcji przemysłowej, tak aby 4) Informacja i edukacja społeczeństwa o zagrożeniach doprowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania na wodę i do środowiska i zdrowia ludzi, ograniczenia ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do 5) Informacja w gminie o zakładach zajmujących się odbiorników. unieszkodliwianiem odpadów niebezpiecznych i unieszkodliwianiem materiałów (odpadów) po akcjach ratowniczych.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12353 - Poz. 2743
Racjonalizacja zużycia wody w gospodarstwach - racjonalne wykorzystanie ziemi w tym rozwój rolnictwa domowych powinna zmierzać przede wszystkim do: ekologicznego. 1) ograniczenia marnotrawstwa wody, w tym również podjęcia działań w celu ograniczania strat w systemach Kierunki działań w zakresie realizacji celów zostały określone rozprowadzania wody, dla zagadnienia: 2) stosowania wodooszczędnej armatury czerpalnej i sprzętu gospodarstwa domowego, Rekultywacja terenów zdegradowanych i zdewastowanych 3) obowiązku opomiarowania poboru wody. Na terenie gminy rekultywacja będzie prowadzona na W zakresie działań inwestycyjnych zakłada się powierzchni istniejącego obszaru górniczego wydobycia piasku. wodooszczędne technologie produkcji i przedsięwzięcia Na obszarach związanych z oddziaływaniem np. szlaku modernizacyjne w systemach zaopatrzenia ludności w wodę, komunikacyjnego, drobnych zakładów przemysłowych itp. ukierunkowane na zmniejszenie strat wody. a także występowaniem zjawisk naturalnych (erozja), rekultywacja tych terenów winna być prowadzona sukcesywnie. Materiałochłonność i odpadowość 7.5.11. Ochrona złóż kopalin Podejmowane w Gminie Wiązownica działania muszą doprowadzić do zmniejszenia materiałochłonności i odpadowości Podstawowym celem jest ochrona złóż kopalin poprzez produkcji a przez to do ograniczenia zanieczyszczeń, uciążliwości racjonalne gospodarowanie ich zasobami i kompleksowe ich i zagrożeń u źródła. Pozwoli to na uzyskanie korzyści wykorzystanie, łącznie z wykorzystaniem kopalin gospodarczych w postaci zmniejszenia nakładów na produkcję, a towarzyszących. Kopaliny w granicach gminy są eksploatowane, w konsekwencji zmniejszenia obciążeń obywateli z tytułu jak również występują złoża surowców nie eksploatowane – złoże wykorzystywania zasobów naturalnych i ochrony środowiska. piasku w Cetuli i Radawie.
Ważne jest zagospodarowanie wycofanych z użytkowania Ochrona przed skutkami eksploatacji odkrywkowej substancji i materiałów niebezpiecznych (recykling) oraz surowców skalnych, zakłada oznaczenie obszarów złóż kruszywa stosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT) i piasku oraz utrzymanie stref ochronnych dla eksploatowanych zmniejszających materiałochłonność i odpadowość produkcji złóż. i poprawiających efektywność ekonomiczną procesów wytwórczych. Racjonalizacja gospodarki surowcami powinna uwzględniać kierunek, określający zasoby surowców jako jeden Energochłonność z czynników zapewniających możliwości rozwoju regionu. Przy racjonalnej gospodarce należy dążyć do ograniczania naruszeń Jednym z podstawowych celów polityki ekologicznej środowiska towarzyszących eksploatacji kopalin i pracom gminy będzie zmniejszanie energochłonności gospodarki, geologicznym. zarówno w zakresie procesów wytwórczych, jak i świadczenia usług oraz konsumpcji. Kierunki działań w zakresie realizacji tego celu to stawiane przez Gminę Wiązownica: Zmianom powinna podlegać przede wszystkim struktura wykorzystania nośników energii, w kierunku dalszego 1. Ochrona złóż kopalin (złóż udokumentowanych zwiększania udziału w produkcji energii - gazu i ropy naftowej i rezerwowych) (w miejsce węgla), poprawy jakości węgla i innych paliw, a także wzrostu udziału w produkcji energii elektrycznej i cieplnej, Ochrona obszarów występowania złóż rezerwowych energetycznych nośników odnawialnych (energia wody, energia i perspektywicznych, aktualnie niezagospodarowanych, będzie wiatru, energia słoneczna, energia z biomasy) oraz pochodzących polegać na uwzględnianiu tych terenów w planach z odpadów. zagospodarowania przestrzennego gminy w postaci zapisów umożliwiających zabezpieczenie tych terenów przed trwałym 7.5.10. Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych zainwestowaniem, wykluczającym ich późniejszą eksploatację.
Gmina Wiązownica posiada ok. 4,0 ha terenów 2. Poszukiwanie, rozpoznanie i dokumentowanie nowych złóż zdegradowanych znajdujących się w sołectwie Manasterz, ze Poszukiwania dotyczyć powinny wszystkich względu na prowadzone prace wydobycia piasku przez Zakład występujących surowców deficytowych oraz będących Handlowo-Usługowy „ROLPIAS”. przedmiotem bieżącego zapotrzebowania w gospodarce jak Aby zrealizować zadania ochrony gleb oraz rekultywacji terenów surowce energetyczne - złoża gazu i ropy naftowej. zdegradowanych gmina powinna zapewnić: - identyfikację i likwidację zagrożeń powierzchni ziemi, 3. Polityka koncesyjna - ochronę najlepszej jakości gleb przed degradacją i zanieczyszczeniem wskutek czynników Polityka koncesyjna gminy mająca na celu maksymalną antropogenicznych i naturalnych (erozja, niewłaściwa ochronę zasobów złóż przed ich rabunkową eksploatacją będzie agrotechnika, zmiana struktury fizycznej, stosunków polegać na wypracowaniu współdziałania organów administracji wodnych i chemizmu gleb powodowana działalnością geologicznej odnośnie preferowania przedsiębiorców inwestycyjną, zanieczyszczeniami przemysłowymi gwarantujących pełne wykorzystanie zasobów złoża. i transportowymi), - ochronę gleb wysokich klas bonitacyjnych II - III, 7.5.12. Wykorzystanie energii odnawialnej
- ochronę zasobów gleb nadających się do wykorzystania Użytkowanie odnawialnych źródeł energii umożliwia rolniczego i leśnego przed ich przeznaczeniem na inne osiągnięcie korzyści ekologicznych, gospodarczych i społecznych. cele, Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych powinien Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12354 - Poz. 2743 stać się integralnym elementem zrównoważonego rozwoju Gminy 3. organizowanie kontaktów z władzami samorządowymi, Wiązownica reprezentantami społeczności lokalnej, szkołami wyższymi, terenowymi ośrodkami edukacji ekologicznej, Działania w zakresie zrównoważonego rozwoju, mającego 4. uczestnictwo w krajowych i międzynarodowych na celu efekty ekologiczno energetyczne, powinny być kierowane programach edukacji ekologicznej. na produkcję energii „ekologicznie czystej” ze źródeł odnawialnych, to jest wykorzystujących naturalne źródła, jakimi Edukacja dorosłych, będzie polegać na podniesieniu są: woda, promieniowanie słoneczne, biomasa lub siła wiatru. świadomości ekologicznej
Działania w tym zakresie powinny obejmować: Działania: 1) modernizację istniejącej śluzy i elektrowni wodnej 1. działalność lokalnych struktur samorządowych, w Radawie, 2. egzekwowanie przepisów dotyczących porządku, 2) dokonanie oceny zasobów energii odnawialnej odpadów, gospodarki wodno- ściekowej, ochrony przed i niezbędnej infrastruktury, hałasem, 3) opracowanie programów wykonawczych energetycznego 3. wdrażanie i sankcjonowanie europejskich standardów wykorzystania biomasy, rozwoju energetyki wiatrowej w dziedzinie ładu przestrzennego, oszczędności i słonecznej, energii itp. 4) założenie znacznego wzrostu wykorzystania energii 4. Udział mieszkańców w procesach decyzyjnych. słonecznej do ogrzewania mieszkań i obiektów użyteczności publicznej. Edukacja ekologiczna w zakresie komunikacji i transportu
Lokalne kotłownie opalane węglem mogą być opalane Istotnym elementem edukacji ekologicznej w gminie wierzbą energetyczną, do uprawy której nadają się tereny będzie tworzenie ścieżek rowerowych w miejscach atrakcyjnych zagrożone powodzią. pod względem przyrodniczym i krajobrazowym. Efektem tego postępowania będzie zarówno zmniejszenie natężenia 7.5.13. Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji zanieczyszczeń, zachowanie w lepszej kondycji zasobów i poszerzanie dialogu społecznego dziedzictwa kultury, oraz poprawa zdrowia mieszkańców i wzrost bezpieczeństwa poruszania się na drogach. Głównym celem edukacji ekologicznej na terenie Gminy Wiązownica jest podniesienie świadomości ekologicznej Edukacja ekologiczna w zakresie gospodarka odpadami i wypracowanie pozytywnych zachowań proekologicznych we i wykorzystanie energii oparta będzie na: wszystkich dyscyplinach życia i gospodarki, poczucia 1. segregacji odpadów przez mieszkańców „u źródła”, współodpowiedzialności każdego mieszkańca za stan środowiska 2. zmianie konsumpcyjnych przyzwyczajeń jako działań oraz umożliwienie każdemu człowiekowi zdobywania wiedzy prewencyjnych mających na celu zahamowanie niezbędnej dla poprawy środowiska. wytwarzania odpadów w gospodarstwach domowych, 3. racjonalnym wykorzystaniu opakowań (np. wielorazowego Program edukacji ekologicznej proponowany dla Gminy użytku), Wiązownica jest zgodny z założeniami Programu Ochrony 4. promowaniu niekonwencjonalnych źródeł energii np. Środowiska dla Powiatu Jarosławskiego, który zakłada cel biopaliw. ekologiczny: „Przez wiedzę i edukację do zrównoważonego rozwoju”. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony i wykorzystania krajobrazu i bioróżnorodności. Celem programu jest wykreowanie społeczeństwa o wysokim stopniu odpowiedzialności za swoje środowisko, Gmina Wiązownica zmierza w kierunku promowania znającego zasady korzystania ze środowiska oraz przewidywania zachowań zgodnych z zasadami ochrony krajobrazu i przyrody. skutków własnych działań. Tereny cennych siedlisk roślinnych są objęte ochroną w ramach Sieniawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu – o wysokich Edukacja ekologiczna dotyczy zwłaszcza młodego walorach krajobrazowych, bogatych w faunę i florę. pokolenia, a także ludzi dorosłych na wszystkich płaszczyznach życia. Niezwykle ważnym elementem jest humanizacja życia Rygorystycznie przestrzegane są wymagania ochrony i kształtowanie postaw proekologicznych obywateli, przyrody w ramach funkcjonowania obiektów turystycznych, kultywowanie tradycji narodowych oraz zmiana niekorzystnych budownictwa mieszkaniowego oraz prowadzenia działalności nawyków. gospodarczej.
Realizacja programu edukacji ekologicznej w ramach Wiodącą rolę w zakresie edukacji ekologicznej odgrywa szkolnictwa: działalność Zarządu Parków Krajobrazowych w Przemyślu.
W ramach programu jednym z głównych założeń jest Informacja i komunikacja ze społeczeństwem wprowadzenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji formalnej W ramach procesu dostępu do informacji i poszerzenia i nieformalnej, w tym szkolnictwa przedszkolnego oraz dialogu społecznego, ważnym elementem jest zorganizowanie szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego. systemu form edukacji ekologicznej dostępnej dla każdego mieszkańca gminy, działającego w ramach systemu Działania: informacyjnego powiatu jarosławskiego. 1. realizacja ścieżek edukacyjnych w ramach bloków przedmiotowych, Organizacja tego sytemu obejmuje: 2. prowadzenie aktywnych form edukacji np. Zielone szkoły, a) Szkolenia dla samorządów oraz społeczności lokalnych, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12355 - Poz. 2743 b) Działalność proekologicznych organizacji pozarządowych. Łączny szacunkowy koszt wdrażania i realizacji „Programu ochrony środowiska wraz z planem gospodarki Ważnym organizatorem edukacji ekologicznej są odpadami dla Gminy Wiązownica” według zaplanowanego przez organizacje pozarządowe o charakterze proekologicznym. Urząd Gminy w Wiązownicy Planu dochodu i wydatków wynosi 40 026,62 zł, w tym na lata 2006 – 2007 – 14 641,33 zł. 7.6. Lista zadań priorytetowych, harmonogram, nakłady i źródła finansowania programu Największe nakłady planowane są na budowę kanalizacji i oczyszczalni ścieków oraz poprawę jakości wody pitnej, Program ochrony środowiska Gminy Wiązownica organizację selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, ochronę realizowany będzie poprzez systematyczne działania na rzecz przed hałasem i ochronę przed powodzią. Na dalszym planie ochrony wód, ograniczania ilości wytwarzanych odpadów, pozostaje – zalesianie nieużytków, ochrona przyrody i gospodarka ochrony powietrza, powierzchni ziemi i przyrody, lasami oraz pozostałe dziedziny. ukierunkowanie na zahamowanie niekorzystnych oddziaływań, emisji zanieczyszczeń do środowiska i procesów degradacji. Ze względu na przystąpienie do realizacji zadań nałożonych przez ustawy na instytucje odpowiedzialne za ochronę Program zakłada zmniejszenie, eliminację lub środowiska, szacunkowe koszty mogą w najbliższym czasie przeciwdziałanie zagrożeniom środowiskowym szczególnie zostać zweryfikowane. związanym z zagrożeniem zdrowia i życia mieszkańców oraz wpływającym na stan najcenniejszych walorów przyrodniczych Biorąc pod uwagę ograniczone możliwości finansowania, gminy. harmonogram działań zawiera zadania możliwe do realizacji, bez angażowania dużych środków, oraz takie które zostaną Lista zadań priorytetowych została opracowana na zrealizowane jeśli uzyskają dodatkowe możliwości finansowania. podstawie – dokumentów rządowych oraz zatwierdzonych dokumentów lokalnych, które zostały uwzględnione w: Źródła finansowania programu 1. „Programie Ochrony Środowiska Powiatu Jarosławskiego” – zgodność z priorytetami, celami i kierunkami w nim Jednym z ważniejszych aspektów ochrony środowiska określonymi, w Gminie Wiązownica jest pozyskiwanie i dysponowanie 2. „Strategii Rozwoju Powiatu Jarosławskiego na lata środkami finansowymi przeznaczonymi na ten cel. 2000-2010”, i „Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica”, oraz innych dokumentów strategicznych Zadania określone w przepisach prawnych oraz bieżące i sektorowych opracowywanych dla gminy Wiązownica, zadania ochrony środowiska wymagać będą znacznych nakładów 3. Liście przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkich finansowych. Środki płatnicze na finansowanie ochrony Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej środowiska będą pochodzić z: w Rzeszowie. 1. środki własne, 2. zobowiązania finansowe (np. kredyty, pożyczki, obligacje, Przy wyborze zadań priorytetowych brano również pod leasing), uwagę: 3. udziały kapitałowe (akcje i udziały w spółkach), 1. Kierunki działań prowadzone przez szereg instytucji 4. dotacje (tzw. granty) i subwencje właściwe. województwa podkarpackiego. 2. Przedsięwzięcia inwestycyjne realizowane i planowane do Formy te czasem występują łącznie (np. dotacje i pożyczki realizacji przez starostwo i gminę. preferencyjne).
Lista zadań priorytetowych dla Gminy Wiązownica Do realizacji programu ważna jest znajomość zasad została przedstawiona według dziedzin ochrony środowiska, finansowania przedsięwzięć o charakterze ekologicznym w takiej kolejności, w jakiej występuje na terenie gminy. Lista i możliwości pozyskiwania dodatkowych pieniędzy (oprócz zawiera zadania własne gminy oraz wynikające z zamierzeń funduszy własnych) z instytucji, jakie funkcjonują na polskim całego powiatu. rynku oraz zasad jakimi się kierują przy dofinansowywaniu inwestycji. Zadania objęte harmonogramem zostały uznane za priorytetowe - najważniejsze, ich zrealizowanie przyczyni się do Głównymi źródłami dotacji w gminie Wiązownica będą znacznej poprawy stanu środowiska oraz rozwoju obszarów fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej Zmniejszać się Gminy Wiązownica w zgodzie z zasadami ochrony środowiska. będzie udział środków własnych i budżetowych na ochronę Harmonogram działań wyznaczony został w celu zachowania środowiska. Udział środków własnych, wspomaganych kredytami określonej kolejności i terminów realizacji planowanych wynosi obecnie 100 %. Wzrastać będzie udział środków pomocy przedsięwzięć. zagranicznej.
Nakłady na realizację „Programu..” Inwestycje służące realizacji priorytetów na lata 2002 –2006 miały pierwszeństwo w dostępie do środków Szacunkowe koszty realizacji programu opracowano funduszy przedakcesyjnych (PHARE, ISPA, SAPARD), w oparciu o analizę: w wysokości sięgającej maksymalnego poziomu udziału środków 1. Nakładów inwestycyjnych na ochronę środowiska publicznych. Inwestycje służące realizacji celów priorytetowych i gospodarkę wodną wg danych urzędu Gminy na lata 2006 – 2010 mają pierwszeństwo w dostępie do dotacji Wiązownica w latach 2004 - 2005 i planowanych w latach z funduszy spójności strukturalnych przeznaczonych na ochronę następnych. środowiska, uruchomionych w związku z wstąpieniem Polski do 2. Przedsięwzięć finansowanych przez WFOŚ i GW Unii Europejskiej. Przewiduje się nadal uzupełnienia finansowane w Rzeszowie. ze środków publicznych w formie pożyczek preferencyjnych z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12356 - Poz. 2743
Inwestorzy będą musieli udokumentować brak możliwości 8.1. Instrumenty polityki ochrony środowiska uzupełnienia dofinansowania ze środków komercyjnych. 8.1.1. Instrumenty prawne Stan ten uzupełniają między innymi banki komercyjne (z Bankiem Ochrony Środowiska na czele udzielające kredytów Do podstawowych instrumentów prawnych odnoszących preferencyjnych), oraz Fundacja Ekofundusz, wydatkująca środki się do zagadnień ochrony środowiska na szczeblu gminy należą: pochodzące z tzw. ekokonwersji, czyli zamiany zagranicznego standardy i normy środowiskowe, uchwały i zarządzenia długu polskiego na krajowe wydatki proekologiczne. samorządu gminnego.
Pomoc zagraniczna realizowana w innych formach np. Samorząd gminy posiada kompetencje pozwalające mu poprzez fundusze pomocowe, fundusze inwestycyjne, realizować zawarte w programie cele i zadania. W realizacji zadań towarzystwa leasingowe będzie finansować inwestycje z zakresu ochrony środowiska winien współpracować z organami ekologiczne. System finansowania podlega ciągłym przemianom. dysponującymi znacznie szerszymi uprawnieniami wynikającymi Pojawiają się nowe źródła finansowania, zmieniają się ich udziały z ich kompetencji, zwłaszcza z samorządem powiatowym. Nie i formy w łącznych wydatkach na ochronę środowiska w Polsce. mniej ważnym jest w ramach współpracy wewnętrzny system usprawnień związanych z przepływem informacji. Wśród Obok przedstawionych najważniejszych źródeł instrumentów o charakterze społecznym wyróżniamy dostęp do finansowania ochrony środowiska, pojawiają się też informacji, komunikację społeczną, edukację i promocję systematycznie nowe instytucje finansujące przedsięwzięcia ekologiczną. proekologiczne i nowe formy tego finansowania. Poszukiwane są też nowe instrumenty ekonomiczno-finansowe w ochronie 8.1.2. Instrumenty finansowe środowiska, takie jak opłaty produktowe czy ekoobligacje. Głównymi instrumentami finansowymi są opłaty Cele założone w Programie będą mogły być zrealizowane ekologiczne, kary, fundusze celowe, ulgi podatkowe. przy stopniowym wzroście do 2011 r. udziału wydatków na ochronę środowiska i gospodarkę wodną w podziale dochodu 8.1.3. Instrumenty społeczne gminy Wiązownica. W przyszłości zakłada się też znaczący udział środków pochodzących z funduszy ekologicznych i szeroko Wśród instrumentów o charakterze społecznym rozumianej pomocy zagranicznej, w tym środków z Ekofunduszu. funkcjonują: dostęp do informacji, komunikacja społeczna, edukacja i promocja ekologiczna. Ustawa Prawo Ochrony W najbliższym czasie w finansowaniu dziedzin ochrony Środowiska nakłada na instytucje rządowe i samorządowe środowiska zostanie na pierwszym miejscu postawione działanie obowiązek wzajemnego informowania się i uzgadniania. na rzecz ochrony wód. Nadal konieczne będzie przeznaczanie Cytowana ustawa nie przewiduje żadnych ograniczeń znacznych środków na ochronę środowiska przed odpadami. w korzystaniu z prawa dostępu do informacji o środowisku i jego Istotny udział w finansowaniu zadań związanych z ochroną wód ochronie. i gospodarką odpadami nadal będzie ponosić samorząd gminny. 8.1.4. Instrumenty strukturalne Harmonogram realizacji przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska stanowi załącznik do niniejszego Programu. Do instrumentów strukturalnych należą strategie i programy wdrożeniowe oraz systemy zarządzania środowiskowego. Są to 8. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY narzędzia dla formułowania, integrowania i wdrażania polityk ŚRODOWISKA środowiskowych.
Zarządzanie środowiskiem wynikające z Gminnego Strategie i programy wdrożeniowe Programu będzie spoczywać na władzach Gminy Wiązownica. W realizacji zadań wynikających z programu wymagana będzie Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica oraz Strategia współpraca ze wszystkimi szczeblami władz samorządowych Rozwoju Gminy Wiązownica są dokumentami wytyczającymi i rządowych, a także współpraca z pozostałymi podmiotami główne tendencje i kierunki działań w zakresie rozwoju uczestniczącymi w zarządzaniu środowiskiem na terenie gminy. gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska w skali gminy. Program Ochrony Środowiska wymaga ustalenia roli i zakresu Dokumenty te są bazą dla programów sektorowych, a także dają działania poszczególnych podmiotów zaangażowanych w jego ogólne wytyczne co do kierunków działań w zakresie ochrony realizację, struktury organizacji Programu oraz systemu środowiska. monitoringu. 8.2. Organizacja zarządzania środowiskiem Realizacja Programu wymaga zaangażowania administracyjnych władz samorządowych gminy. Do nich należy Zarządzanie środowiskiem odbywa się na kilku bezpośrednie zarządzanie Programem. Jedną z ważniejszych szczeblach. W gminie zarządzanie dotyczy zadań własnych funkcji w zarządzaniu jest funkcja regulacyjna, na którą składają podejmowanych przez gminę, ważnych dla mieszkańców gminy, się akty prawa lokalnego oraz funkcje wykonawcze. Gmina a także dla podmiotów gospodarczych działających na jej terenie w miarę swoich możliwości winna pełnić również funkcje i korzystających ze środowiska. Administracja powiatowa wspierające dla podmiotów zaangażowanych w rozwój gminy w ramach swoich obowiązków i kompetencji realizuje zadania oraz funkcje kreujące działania ukierunkowane na poprawę związane z zarządzaniem środowiskiem w powiecie, w tym także środowiska. i w gminie.
Inną grupą realizacji Programu są partnerzy wykonujący Podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska kierują jego zadania, a inną stanowi społeczność lokalna będąca zarazem się głównie efektami ekonomicznymi i zasadami konkurencji beneficjentem jego rezultatów. rynkowej. W ostatnim okresie na ich działalność wywiera wpływ
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12357 - Poz. 2743 głos opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanie w Programie i składa Radzie Gminy raporty z wykonania środowiskiem odbywa się przez: Programu. Rada Gminy winna współdziałać z organami • dotrzymywanie standardów jakości środowiska, administracji samorządowej szczebla powiatowego • modernizację technologii, i wojewódzkiego, które dysponują instrumentarium wynikającym • eliminowanie i ograniczanie emisji zanieczyszczeń do z ich kompetencji. Na poziomie gminy ochrona środowiska środowiska, realizowana będzie zgodnie z przepisami szczególnymi • instalowanie urządzeń ochrony środowiska, ustalającymi kompetencje dla Wójta Gminy Wiązownica • unowocześnianie technologii i reżimów obsługi urządzeń, w zakresie ochrony środowiska. Wójt miny Wiązownica jako • stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń. organ wykonawczy Rady dysponuje środkami finansowymi (budżet gminy), a Rada Gminy instrumentami prawnymi – Za wykonywanie i egzekwowanie prawa są uchwały, zarządzenia, porozumienia. odpowiedzialne instytucje działające w ramach administracji państwowej i samorządowej, które mają głównie na celu Ponadto Wójt Gminy Wiązownica winien współdziałać zapobieganie zanieczyszczaniu środowiska przez: z instytucjami administracji specjalnej, dysponujących instrumentami kontroli i monitoringu. Odbiorcą Programu będą • racjonalne planowanie przestrzenne, mieszkańcy gminy, którzy subiektywnie będą oceniać efekty • kontrolowanie pozwoleń na korzystanie ze środowiska, wdrożonych przedsięwzięć. Ocena efektów zrealizowanych prac ązanej z gospodarczym • porządkowanie działalności zwi może być uzyskana poprzez wprowadzenie odpowiednich korzystaniem ze środowiska. mierników świadomości społecznej.
Podstawowymi organami wykonawczymi w dziedzinie 8.4. Monitoring wdrażania Programu ochrony środowiska są wojewoda i starosta. Gmina realizuje inwestycje komunalne służące ochronie środowiska Zakres monitoringu i zapewniające poprawę jakości życia jego mieszkańców. Przepisy przewidują tworzenie na wszystkich szczeblach administracji Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie rozbudowanego systemu dokumentów planistycznych, podlegało regularnej ocenie w zakresie: wytyczających główne kierunki polityki rozwoju w kontekście • Określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań; ochrony środowiska i zagospodarowania przestrzennego.
• Określenia stopnia realizacji przyjętych celów; Zarządy województw, powiatów i gmin sporządzają • Oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami programy ochrony środowiska w celu realizacji polityki i działaniami, a ich wykonaniem; ekologicznej państwa. Z dokumentów dotyczących • Analizy przyczyn tych rozbieżności. zagospodarowania przestrzennego, najmocniejszą pozycję prawną ma gmina, gdyż tylko miejscowe plany zagospodarowania Rada Gminy Wiązownica będzie co dwa lata oceniała przestrzennego uchwalane przez gminę, mają rangę stopień wdrożenia Programu, natomiast na bieżąco będzie obowiązującego powszechnie przepisu prawa. Wszelkie kontrolowany postęp w zakresie wykonania przedsięwzięć programy, plany i strategie formułowane na różnych szczeblach zawartych w programie. Pod koniec 2007 roku nastąpi pierwsza mają tylko wtedy szansę realizacji, jeśli zostaną uwzględnione ocena realizacji przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. w latach 2006 - 2007. W oparciu o wyniki tej oceny zostaną zweryfikowane przedsięwzięcia na okres 2008 - 2011. Ten cykl Samorząd gminy określa również strategię rozwoju gminy, będzie się powtarzał co dwa lata, co zapewni ciągły nadzór nad na którą składa się m.in. racjonalne korzystanie z zasobów wykonaniem Programu. przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Ustawowy jest również W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji obowiązek uchwalenia gminnego programu ochrony środowiska. celów ekologicznych do 2015 roku. Ocena ta będzie podstawową do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka 8.3. Zarządzanie Gminnym Programem Ochrony procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie Środowiska „Prawo ochrony środowiska”, a dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu Zarządzanie i kontrola Programu na poziomie gminy raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska. prowadzona będzie przez administrację samorządową Gminy Wiązownica oraz przez inne instytucje w zakresie określonym Głównymi elementami monitoringu wdrażania Programu prawem. będą: • Ocena stopnia wdrożenia programu ochrony środowiska, W Programie będą uczestniczyć następujące grupy podmiotów: w tym przygotowanie raportu co dwa lata. • Podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu • Aktualizacja listy przedsięwzięć co dwa lata. programem; • Aktualizacja polityki ochrony środowiska, tj. celów • Podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje ekologicznych i kierunków działań co cztery lata. finansujące; • Podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty 8.4.1. Wskaźniki monitorowania efektywności Programu programu; • Społeczność gminy jako główny podmiot odbierający Program Ochrony Środowiska jest narzędziem wdrażania wyniki działań programu. polityki ochrony środowiska w gminie. Oznacza to konieczność monitorowania zmian zachodzących w gminie poprzez regularną Główna odpowiedzialność za realizację Programu ocenę stopnia jego realizacji w odniesieniu do założonych działań, spoczywa na Wójcie Gminy Wiązownica, który jest przyjętych celów, a także ustalania rozbieżności pomiędzy odpowiedzialny za wdrażanie i koordynację działań określonych założonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem. Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12358 - Poz. 2743
Monitorowanie zmian pozwoli na ustalenie przyczyn ujawnionych • powierzchnia terenów objętych ochroną prawną, rozbieżności. • powierzchnia terenów zdegradowanych, • nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska. Prawo nakłada obowiązek oceny w okresach 2 - letnich. Niezależnie od tego, monitorowanie Programu odbywać się Mierniki społeczne to: będzie poprzez roczną ocenę wykonania założonego na dany rok • udział społeczeństwa w działaniach związanych z ochroną budżetu gminy. Aktualizacja polityki długookresowej odbywać środowiska, się będzie co cztery lata. • stopień uspołecznienia procesów decyzyjnych (ilość Prawidłowa ocena realizacji Programu wymaga przyjęcia i rodzaje interwencji społecznej), uporządkowanego systemu mierników jego efektywności. • ilość i zróżnicowanie sposobów informacji i edukacji Mierniki te dzielą się na trzy zasadnicze grupy: środowiskowej (akcje, kampanie, udział mediów • mierniki ekonomiczne, lokalnych, zaangażowanie różnych grup/społeczności), • ekologiczne, • ilość działań prawnych (procesów) odszkodowawczych • społeczne (świadomości społecznej). związanych ze zniszczeniami środowiska.
Mierniki ekonomiczne wynikają z finansowania inwestycji Przyjęta liczba i rodzaje wskaźników decydują ochrony środowiska przy założeniu, że punktem odniesienia są o określonym systemie oceny przyjętej polityki ochrony określone efekty ekologiczne. Należą do nich łączny środowiska w gminie. Oprócz ich doboru konieczne jest ustalenie i jednostkowy koszt uzyskania efektu ekologicznego oraz koszty sposobu ich interpretacji. uzyskania efektu w okresie eksploatacji, a także trwałość efektu w określonym czasie. Dla prawidłowej realizacji monitoringu wykonalności celów, priorytetów i zadań Programu Ochrony Środowiska dla Do mierników ekologicznych należą mierniki określające Gminy Wiązownica niezbędna jest okresowa wymiana informacji stan środowiska, stopień zmian w nim zachodzących oraz pomiędzy gminą i starostwem, dotycząca stanu komponentów mierniki określające skutki zdrowotne dla populacji. środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań ponadlokalnych. Przewiduje się wymianę Miernikami tej grupy będą: ww. informacji w sposób zorganizowany – w ustalonej formie • jakość wód powierzchniowych i podziemnych, pisemnej lub elektronicznej (sprawozdawczość okresowa). • długość sieci kanalizacyjnej, • ilość odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok,
W tabeli 21 zaproponowano istotne wskaźniki, przyjmując że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana.
Lp. Wskaźnik Stan wyjściowy A. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko 1. Jakość wód powierzchniowych; udział wód pozaklasowych (wg oceny ogólnej) IV klasa – San i Lubaczówka 2. Jakość wód podziemnych; udział wód o bardzo dobrej i dobrej jakości (klasa Ia i Ib) b.d. 3. Ilości wody zużywanej na cele komunalne z wód podziemnych 406,6 dam3/rok 4. Udział ścieków komunalnych nie oczyszczonych ok. 64% 5. Ścieki komunalne wymagające oczyszczenia 333,3 dam3/rok 6. % wskaźnik zwodociągowania gminy 99,3% 7. % wskaźnik skanalizowania gminy 36,1% 8. Stosunek długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej 0,46 9. Ilość zebranych odpadów komunalnych w roku 512 Mg 10. Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do powietrza 28,556 Mg 11. Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do powietrza (bez CO2) 86,792 Mg 12. Wskaźnik lesistości (%). 47,37% 13. Powierzchnia terenów objętych ochroną prawną (%) 47,50% 14. Powierzchnia rezerwatów przyrody - 15. Ilość pomników przyrody 4 16. Powierzchnia terenów zdegradowanych 4,0 ha 17. Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska w 2004 - 2005 r. 628,78 tys. zł 18. Ilość zużytej wody/1 mieszkańca/rok [m3] 36,0 m3/M/rok 19. Powierzchnia zbiorników wodnych - 20. Udział odnawialnych źródeł energii w zużyciu energii 0 21. Powierzchnia upraw zajętych pod biopaliw 0 B. Wskaźniki świadomości społecznej 22. Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców b.d. 23. Liczba kampanii edukacyjno-informacyjnych, b.d.
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12359 - Poz. 2743
9. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA 3. GLOBAL ENVIRONMENTAL FACILITY – światowa PROGRAMU organizacja o charakterze kapitałowego funduszu celowego na rzecz ochrony środowiska, 9.1. Wprowadzenie 4. PROGRAM WWF DLA POLSKI – krajowe przedstawicielstwo międzynarodowej organizacji World Realizacja Programu wymaga nakładów finansowych. Wild Fund, W niniejszym rozdziale przedstawiono potencjalne źródła 5. NARODOWA FUNDACJA OCHRONY ŚRODOWISKA finansowania i ich szacunkowy udział w kosztach realizacji - fundacja zajmująca się opracowywaniem ekspertyz przedsięwzięć ujętych w „Programie...”. Szacunkowe w zakresie ochrony środowiska oraz edukacją ekologiczną, koszty wdrażania „Programu ...” zostały określone dla okresu 6. FUNDACJA PARTNERSTWO DLA ŚRODOWISKA – 2006 - 2007. Dla dalszych okresów (po 2007 roku) koszty Fundacja promuje działania na rzecz ekorozwoju, powinny zostać zweryfikowane w oparciu o wyniki pierwszej 7. REGIONALNE CENTRUM EKOLOGICZNE NA oceny realizacji Programu. EUROPĘ ŚRODKOWĄ I WSCHODNIĄ – wspomaga swobodną wymianę informacji oraz udział społeczeństwa Koszty realizacji przedsięwzięć zawartych w podejmowaniu decyzji dotyczących ochrony w „Programie ochrony środowiska dla Gminy Wiązownica” dla środowiska. okresu 2006 - 2007, podane są w cenach 2005 roku. Dostępne na rynku formy finansowania inwestycji 9.2. Ramy finansowe wdrażania Programu Ochrony ekologicznych dzieli się na: Środowiska • kredyty, pożyczki, obligacje, leasing, • udziały kapitałowe – akcje i udziały w spółkach, Środki na realizację „Programu ochrony środowiska” będą • dotacje. pochodzić z różnych źródeł w zależności od rangi zadania. Jak dotychczas będą to środki własne gminy i powiatu, środki 9.3. Programy pomocowe unii europejskiej podmiotów gospodarczych, środki budżetu Państwa i budżetu województwa podkarpackiego, a także środki pochodzące Fundusze Strukturalne i Fundusz spójności z funduszy celowych i środki pomocowe. Na lata 2004 - 2006 UE przewiduje transfer środków 9.2.1. Potencjalne źródła finansowania programu finansowych na poziomie 13,8 mld EURO, z czego ponad 4,2 mld na realizację projektów z Funduszu Spójności. Planowane Dla gminy dostępnymi sposobami finansowania inwestycji działania strukturalne są ujęte w Narodowym Planie Rozwoju są: (NPR). Przewidziane środki inwestycyjne w ramach NPR a) środki własne, wynoszą 23 mld. EURO (13,8 mld z funduszy strukturalnych UE, b) kredyty i pożyczki udzielane w bankach komercyjnych, ok. 6,2 mld EURO krajowe środki publiczne i ok. 3 mld. z sektora c) kredyty i pożyczki o oprocentowaniu preferencyjnym prywatnego, jeżeli będzie beneficjentem funduszy europejskich). udzielane przez instytucje wspierające rozwój gmin, Jednym z priorytetów NPR na lata 2004 – 2006 jest: ochrona d) dotacje państwowe z funduszy krajowych i zagranicznych. środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet ten będzie realizowany przez: Coraz lepsze wyniki w ochronie środowiska są w dużej a) część środowiskową Funduszu Spójności – 2,6 - 3,1 mld mierze efektem funkcjonującego systemu finansowania EURO (2,1 mld EURO wkład UE), przedsięwzięć służących ochronie środowiska. Podstawą tego b) Sektorowy Program Operacyjny: Ochrona środowiska systemu są przede wszystkim instytucjonalne fundusze ochrony i gospodarka wodna – 643 mln EURO (516 mln EURO środowiska i gospodarki wodnej. W ostatnim okresie również środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego środki pomocowe unijne. ERDF), c) inne programy operacyjne (szczególnie Zintegrowany Członkostwo w Unii Europejskiej otwiera nowe Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego – ZPORR). możliwości korzystania z programów i funduszy pomocowych. Fundacje i programy pomocowe udzielają bezzwrotnej pomocy Jednym z kryteriów uzyskania środków finansowych finansowej w różnych formach. Są to między innymi: pomoc z Funduszu Spójności jest wielkość projektu, a mianowicie łączna finansowa na zadania inwestycyjne lub projekty, pomoc wartość projektu powinna przekraczać 10 mln EURO. konsultingowa oraz pomoc szkoleniowa. Projekty o takiej wartości są w stanie zorganizować głównie średnie lub duże miasta bądź np. związki miast czy gmin. W zakresie ochrony środowiska, rozwoju regionalnego i rozwoju miast i wsi funkcjonują m.in.: takie organizacje Priorytetem 3 FS jest racjonalna gospodarka odpadami i fundusze jak: komunalnymi. Przewidziana kwota środków finansowych na ten 1. NARODOWY FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA priorytet z UE wynosi 390,2 mln EURO (przy założeniu 19% I GOSPODARKI WODNEJ – największa instytucja udziału środków krajowych). Fundusze te ukierunkowane będą na finansująca przedsięwzięcia ochrony środowiska o zasięgu finansowanie konkretnych inwestycji, których wyniki są zgodne ponadregionalnym i ogólnokrajowym w Polsce, z zapisami Dyrektywy Rady 91/156/EEC. 2. WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ – dofinansowuje zadania Priorytetem 2 w Sektorowym Programie Operacyjnym - z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej Ochrona środowiska i gospodarka wodna jest Ochrona środowiska z uwzględnieniem celów określonych w ustawie z dnia na obszarach zanieczyszczonych. Działanie 4 dotyczy 27.04.2001 roku. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. zagospodarowania odpadów niebezpiecznych. W ramach tego Nr 62 poz. 627 z 2001r.), Polityce Ekologicznej Państwa, priorytetu realizowane będą zadania, których nie można dofinansować z Funduszu Spójności. Wsparcie finansowe Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12360 - Poz. 2743 dotyczyć będzie, także podmiotów niepublicznych. Na ten 9.3.1.1. Inne źródła finansowania priorytet przeznaczono 127 mln EURO. Wśród możliwych do zastosowania innych źródeł Wsparcie dla szerokiej gamy projektów ochrony finansowania można wskazać: środowiska zostanie udzielone w ramach Zintegrowanego a) opłaty produktowe - opłaty nakładane na produkty Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Pomoc obciążające środowisko np. opakowania, baterie, z zasobów funduszy strukturalnych i państwowych będzie świetlówki. Wpływy z tego tytułu, trafiające do budżetu udzielana głównie na projekty jednostek samorządu terytorialnego państwa, będą przeznaczane na wspomaganie realizowane w powiązaniu ze wsparciem udzielanym dla i dofinansowanie systemu recyklingu (Ustawa wzmocnienia potencjału rozwojowego regionów. Wydatki o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia w ramach działań wyniosą nie więcej niż 633,1 mln EURO, z tego 11 maja 2001 r. (Dz. U. Nr 63 poz.638 z 2001r. wsparcie ze środków Funduszy Strukturalnych wyniesie z późn. zm. ), 411,56 mln EURO, z czego ok. 70 % zostanie przeznaczone na b) depozyty ekologiczne - obciążenia nakładane na produkty, ochronę wód i gospodarkę wodną. W ramach działań dotyczących podlegające zwrotowi w momencie przekazania tego gospodarki odpadami na dofinansowanie mogą liczyć projekty produktu do recyklingu lub unieszkodliwienia (Ustawa ograniczające wpływ składowanych odpadów na powietrze o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie atmosferyczne, wody i glebę poprzez: gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie a) modernizację istniejących wysypisk komunalnych, produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. b) budowę zakładów unieszkodliwiania odpadów (Dz. U. Nr 63 poz. 639 z 2001 r. z późn. zm.). (kompostownie, spalarnie), c) wprowadzenie na szeroką skalę systemu powtórnego 9.3.2. Oszacowanie wielkości środków możliwych zagospodarowania odpadów, do zaangażowania d) regionalne programy likwidacji niebezpiecznych i dzikich składowisk. W oparciu o analizę źródeł finansowania działań w zakresie ochrony środowiska w ostatnich latach w Polsce, Beneficjentem końcowym w ramach działań będą województwie, powiecie i Gminie Wiązownica oraz prognoz samorządy wojewódzkie, powiatowe i miejskie (gminne). co do perspektywicznych źródeł, przewidziano następujące ramy finansowe dla wdrażania Programu w najbliższych latach 2006 - 2007.
Tabela 22. Źródła finansowania GPOŚ dla Gminy Wiązownica
Źródło finansowania Łącznie w latach % 2006 – 2007 w tys. zł 1 2 3 Środki własne gminy i powiatu, w tym GFOŚiGW i PFOŚiGW 3 660,33 25 Fundusze ekologiczne, w tym WFOŚiGW i NFOŚiGW 2 196,20 15 Środki pomocowe UE 7 320,67 50 Inne środki w tym udział podmiotów gospodarczych, kredyty, pożyczki 1 464,13 10 RAZEM 14 641,33 100,0
9.4. Koszty realizacji przedsięwzięć w latach 2006 – 2007 Szacunkowe koszty wdrażania „Programu...” w latach i 2008 - 2015 2006 – 2007 i 2008 - 2015 przedstawiono w tabelach zbiorczych. Koszty te zostały określone w oparciu o: Szczegółowy harmonogram zadań przewidzianych do a) Szczegółowe dane odnośnie kosztów realizacji realizacji w latach 2006-2015 przedstawiono wcześniej. konkretnych przedsięwzięć lub szacunek kosztów Kalkulacja kosztów zadań przewidzianych w okresach dłuższych przeprowadzony w oparciu o średnie wskaźniki dotyczące została jedynie oszacowana, gdyż przybliżony koszt zadań budowy i eksploatacji urządzeń, przewidywanych do realizacji po okresie 2007 może być b) Ocenę wielkości środków możliwych do zaangażowania obarczony tak dużym błędem, iż stałby się mało przydatnym. (tzw. ramy finansowe).
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12361 - Poz. 2743
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12362 - Poz. 2743
Tabela 23. Szacunkowe koszty wdrażania Programu w latach 2006 - 2007 (w tys. PLN)
Lp. Zagadnienie Koszty w latach 2006-2007 w tys. PLN Pozainwestycyjne Inwestycyjne Razem 1 2 3 4 5 1. Zarządzanie Programem 15,12 - 15,12 2. Edukacja ekologiczna 94,3 - 94,3 3. Jakość wód - 1 500,0 1 500,0 4. Ochrona powietrza, hałas - 3 255,0 3 255,0 5. Gospodarka odpadami 193,72 470,0 663,72 6. Ochrona gleb 50,0 - 50,0 7. Kształtowanie stosunków wodnych - 7 800,0 7 800,0 8. Przyroda i krajobraz 400,0 - 400,0 9. Ochrona lasów 100,0 - 100,0 10. Pozostałe 593,19 170,0 763,19 Razem w latach 2006 – 2007 1 446,33 13 195,0 14 641,33
Tabela 24. Szacunkowe koszty wdrażania Programu w latach 2008 - 2015 (w tys. PLN)
Lp. Zagadnienie Koszty w latach 2008-2015 w tys. PLN Pozainwestycyjne Inwestycyjne Razem 1 2 3 4 5 1. Zarządzanie Programem 9,0 - 9,0 2. Edukacja ekologiczna 40,0 - 40,0 3. Jakość wód - 1 200,0 1 200,0 4. Ochrona powietrza, hałas - 7 480,0 7 480,0 5. Gospodarka odpadami 97,5 875,6 973,1 6. Ochrona gleb 50,0 - 50,0 7. Kształtowanie stosunków wodnych - 13 000,0 13 000,0 8. Przyroda i krajobraz 210,0 1 500,0 1 710,0 9. Ochrona lasów 160,0 - 160,0 10. Pozostałe 513,19 250,0 763,19 Razem w latach 2008 – 2015 1 079,69 24 305,6 25 385,29
10. LITERATURA NFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 1. II Polityka Ekologiczna Państwa, Warszawa, 2001, PFOŚiGW - Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska 2. Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego i Gospodarki Wodnej, 2002, Urząd Statystyczny, Rzeszów, 2002, PZZO (ZZO) - Powiatowy Zakład Zagospodarowania 3. Geografia Regionalna Polski, J. Kondracki, Wydawnictwa Odpadów, Naukowe PWN, Warszawa, 1998, RLM - Równoważna liczba mieszkańców, 4. Poradnik do opracowania gminnego i powiatowego RZGW - Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, programu zrównoważonego rozwoju i ochrony SAPARD - Fundusz pomocowy Unii Europejskiej środowiska, M. Kistowski, W. Staszek, Gdańsk, 1999, dla rolników, 5. Stan środowiska w województwie podkarpackim 2002, UE - Unia Europejska, 2005 – WIOŚ Rzeszów, 2002, 2005, US - Urząd Statystyczny, 6. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązownica, WFOŚiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony 7. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Środowiska i Gospodarki Wodnej, Przestrzennego Gminy Wiązownica – 1999 rok. WIOŚ - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, 11. WYKAZ SKRÓTÓW WSSE - Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna, BAT - Best Available Techniques (Najlepsze Dostępne Techniki), 12. ZAŁĄCZNIKI b.d. - brak danych, GFOŚiGW - Gminny Fundusz Ochrony Środowiska 1. Harmonogram realizacji zadań z zakresu ochrony i Gospodarki Wodnej, środowiska, źródła ich finansowania w perspektywie na IMiGW - Instytut Meteorologii i Gospodarki lata 2006 – 2007 i 2008 – 2015 Wodnej, 2. Stan Środowiska Gminy Wiązownica istniejący GPGO - Gminny Plan Gospodarki Odpadami i planowany GPOŚ - Gminny Program Ochrony Środowiska,
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12363 - Poz. 2743
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12364 - Poz. 2743
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12365 -
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12366 -
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12367 -
Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego - 12368 -
Wydawca: Wojewoda Podkarpacki Redakcja: Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie, Wydział Prawny i Nadzoru Rzeszów, ul. Grunwaldzka 15, pok. 234 i 245, tel. (017) 862 75 11 lub (017) 867 10 00 wew. 1234 i 1245, e-mail: [email protected]
Skład komputerowy: Zakład Usług Informatycznych Wojewódzkiego Ośrodka Informatyki – TBD w Rzeszowie ul. Grunwaldzka 15, tel. (017) 862 75 11 lub (017) 867 10 00 wew. 1226, pok. 226 e-mail: [email protected]
Druk: Zakład Obsługi Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie Rzeszów, ul. Grunwaldzka 15, tel. (017) 862 75 11 lub (017) 867 10 00 wew. 1020, pok. 20
• Prenumerata i rozpowszechnianie Dzienników Urzędowych Województwa Podkarpackiego: Dział Kadr i Organizacji Zakładu Obsługi PUW w Rzeszowie, tel.: (017) 862 75 11 lub (017) 867 10 00 wew. 1066, pok. 26a • Zbiory Dzienników Urzędowych wraz ze skorowidzami wyłożone są do powszechnego wglądu w Wydziale Prawnym i Nadzoru, w pokoju 245 w godzinach pracy Urzędu.
Tłoczono z polecenia Wojewody Podkarpackiego z dnia 27 grudnia 2006 r.
ISSN 1508 - 4760 Cena brutto 79,10 zł