Milivoje-Ivanisevic-Hronika-Naseg-Groblja.Pdf
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Sadrzaj • Povod • Osvrt na prethodne zlocine o Prvi svetski rat o Drugi svetski rat o Stradanje Milica • Pripreme • Zlocini nad Srbima 1992. i kasnije o Stradanja sela, zasede i zatvori u Srebrenici o Zasede o Zatvori u Srebrenici o Stradanje mestana • Privremeni spisak zrtava muslimanskog terora nad srpskim narodom o Zrtve u 1993. o Zrtve stradale izvan teritorija ovih opstina ili nepoznatog dana o Masakrirana lica o Umesto nekrologa • Unistena imovina i materijalna dobra o Izbeglice o Humanitarna pomoc • Idejne vodje, funkcioneri, organizatori, komandni sastav i neposredni izvrsioci zlocina o Idejne vodje, funkcioneri i organizatori o Komandni sastav o Neposredni izvrsioci o Pljackasi • Kazivanje prezivelih iz drugog svetskog rata o Kazivanja prezivelih zrtava muslimanskih zlocina 1992. i kasnije I o Kazivanja prezivelih zrtava muslimanskih zlocina 1992. i kasnije II o Kazivanja prezivelih zrtava muslimanskih zlocina 1992. i kasnije III o Kazivanja prezivelih zrtava muslimanskih zlocina 1992. i kasnije IV • Kazivanja neprijatelja POVOD Brojni su razlozi koji su nas naveli da pripremimo ovu dokumentacionusvesku. Pre svega na to su uticali sami dogodjaji, ali i pokusaji da se tidogadjaji falsifikuju i pred svetom prikazu na nacin koji ne odgovara istini. Ovaj deo Istocne Bosne - podrucje srednjeg Podrinja koje obuhvataopstine Bratunac i Srebrenicu, a od skora i opstine Milici i Skelani -izlozen je stalnim pritiscima i proredjivanjem srpskog stanovnistva. Pored,uglavnom poznatih uzroka koji su karakteristicni za celu Bosnu i Hercegovinu, Podrinje ima i svoje specificnosti. To je geografski i strateski znacaj ovogkraja. Reka Drina je vec odavno, moze se reci vekovima, granica izmedjusrpske drzave, koja se prostire duz desne obale, i drzava koje su se tokomraznih okupacija formirale i smenjivale na levoj obali i na prostorimadanasnje Bosne i Hercegovine. Dugo je Drina bila granica Srbije sa Turskomimperijom, potom sa Austrougarskim carstvom, a tokom Drugog svetskog rata saHitlerovom i Pavelicevom tvorevinom Nezavisnom Drzavom Hrvatskom.Svaki okupator je nastojao, ne birajuci mnogo sredstva, da udalji i skloniSrbe iz Bosne od granice sa Srbijom. To je i prouzrokovalo intenzivanprogon srpskog naroda sa ovih teritorija. Posledica toga je promena nacionalne strukture stanovnistva i sve manje ucesce Srba u ukupnoj populaciji. Danas se u dobrom delu ovog podrucja tragovi naseg vekovnog prisustva jedino mogu naci u razorenim bogomoljama, nazivima naselja i toponimima, ali, na zalost, ne i u prisustvu srpskog naroda u tim naseljima. Jedino u decenijama postojanja jedne, a potom i druge Jugoslavije, Srbi ovog kraja su proveli u relativnom miru. Sada je u toku treci oruzani ili ratni pohod na srpski narod i samo udvadesetom veku treci pokusaj izgona tog naroda iz Istocne Bosne i Podrinja.Dok ovo pisem, krajem decembra 1992. godine, vec je popaljeno, razoreno iopustoseno mnogo naselja, cisto srpskih sela i srpskih zaselaka u selima samesovitim stanovnistvom. Ta sudbina je zadesila sela: Gniona, Bljeceva,Oparci, Sadici, Ratkovici, Gostilj, Viogor, Loznica, Cicevci, Brezani,Metaljka, Zagoni, Obadi, Krnjici, Zalazje, Magasici, Jezestica,Rupovo Brdo, Fakovici, Boljevici, Podravanje, Bracan, Rogosija, Bjelovac,Sikiric, Kravica, Brana Bacici, ]osici, Kusici, Vandzici, Babuljice,Bozici, Blazijevici, Brezovica, Donja Bukovica, Butkovici,Banjevici, Biljaca, Vrsinje Gornje, Visnjica, Vitkovici,Vranesevici, Hranca, Jaketici, Jasen, Godjevici,Gladovici, Gaj, Lipenovici, Gake, Kiprovo, Korita, Kostolomci, Medje,Mlecva, Mratinci, Pribanici, Orahovica, Osredak, Postolje, Pribidoli,Pribojevici, Opravdici, Radosevici, Toplica, Zabokvica, Stanatovici,Tegare, srpske kuce u Novoj Kasabi i srpski deo Nedjeljista, i dr. Mestaniovih sela su izginuli ili u izbeglistvu, a imovina u posedu muslimanskih napadaca. Razaranja nisu postedjena cak ni groblja. Etnicko ciscenje,ponovni progon i unistavanje svega sto je srpsko, od stanovnistva do njihovih naselja, opet je u punom jeku. U tom poduhvatu skoro podjednako su angazovani, svako na svoj nacin, i u obimu svojih interesa, muslimani i islamski svet, velike svetske sile, drzave zapadne Evrope, odcepljene republike bivse Jugoslavije... I svi se, gotovo bez izuzetka, trude da zrtvu dotuku i pretvore u krivca. Sa malim, casnim i povremenim, izuzecima na srpski narod se obrusila mocna Sedma sila Evrope i Amerike svim neistinama koje je mogla da prikupi i lansira preko svojih listova, radija i televizijskih ekrana. Hiljade i hiljade ljudi, profesionalaca, danas sipaju lazi i kao da se utrkuju ko ce vise u tome da postigne. Ovo je vreme pomracenog ugleda i sramote tih ljudi. Njihov zlocin nije nista manji od zlocina muslimanskih hordi koje haraju ovim krajevima. Oni to podsticu i ohrabruju. U ovoj situaciji, da bi opstao, srpskom narodu je jedino preostalo da veruje, kad je rec o svetskoj zajednici, da ce istina pobediti novinare i politicare i da se, kad je opstanak u pitanju, odbrani i zivi na svojoj zemlji. Drugog izbora, izuzev propasti, nema. I Medjutim, pre nego sto pocnemo izlagati dogadjaje koji su uticali na stvaranje ove dokumentacione sveske, potrebno je da bar u osnovnim crtama predstavimo teritoriju o kojoj je rec. Na zalost, s obzirom na motive i uslove nastanka rukopisa, cini nam se da je izlisno izlagati prirodne, istorijske i kulturne vrednosti i karakteristike ovog kraja. Ti, prevashodno mirnodopski, iako znacajni, sadrzaji u ratu se, bar privremeno, nalaze udrugom planu. Od toga je znacajniji opstanak ljudi na vlastitim ognjistima iodbrana onoga sto su nasledili, sto su stvorili i sta imaju. Zato cemo se uovom slucaju zadrzati na iznosenju samo onih cinjenica koje su trenutno aktuelne i na globalnom planu znacajne za tekuca zbivanja. To su, jednostavnije receno, neke demografske karakteristike i zemljisni posed,odnosno vlasnistvo nad zemljom. Cetiri opstine koje su predmet posmatranja, Srebrenica, Bratunac,Skelani i Milici, prostiru se na 1520 km2 ili 3,0% ukupne teritorije Bosne i Hercegovine (51139 km2). Prema popisu stanovnistva 1991.u tim opstinama zivelo je oko 80000 stanovnika, ili 1,8% ukupnog stanovnistva, odnosno 2,0% srpske populacije u ovoj bivsoj jugoslovenskojrepublici. U tim opstinama Srba je bilo 28500 (35,6%), a muslimana 49500(61,9%). Mali, gotovo simbolican broj stanovnika pripadao je drugim etnickimgrupama i nacijama. U ovom slucaju govorimo integralno o sve cetiri opstine,iako medju njima postoje velike razlike (u opstini Srebrenica Srbi su cinili25,0%, a u opstini Milici 90,0% ukupnog stanovnistva). Posmatrajuci sela, njih u srebrenickoj, bratunackoj i skelanskoj opstini, znaci izuzimajuci Milice, ima 37 cisto muslimanskih, 29 cisto srpskih i 64 mesovitog sastava stanovnistva. Milici, kao sto je pomenuto, pripadaju prevashodno Srbima. Istina, problem njihovog medjusobnog administrativnog razgranicenja je jos uvek aktuelan, ali to u ovom slucaju nije predmet naseg interesovanja. Ipak, kad se razmatraju trenutni demografski odnosi na celom podrucju,neophodne su i nezaobilazne izvesne napomene bez kojih nije moguce sagledati veci deo trenutnih zbivanja. To nas, nuzno, vodi u ne tako daleku proslost. Izvesni indikatori su popisi stanovnistva pre i posle dva poslednja rata, koji su od velikog znacaja za srpski narod. Prema popisu stanovnistva pred II svetski rat, koje je izvrseno 1931. godine, Srbi su u srebrenickom srezu (opstine Srebrenica, Bratunac i Skelani) cinili vecinu stanovnistva (Srba 17766 ili 50,6%, a muslimana 17332 ili 49,4%). Istina, pre toga, znaci u toku i neposredno posle I svetskog rata, ti odnosi su bili znatno povoljniji za muslimansku, ili islamsku versku zajednicu. U toku i neposredno posle II svetskog rata srpsko stanovnistvo je bilo svedeno na manjinu. Medjutim, u godinama mira Srbi su se ponovo vratili u svoja sela i gradove iz kojih su bili prognani ili iz kojih su morali izbeci. I ne samo to, mnogi muslimani, delimicno da bi prikrili svoje zlocine u toku rata, delimicno zato sto su se tako osecali, u prvim poratnim popisima su se izjasnjavali kao Srbi (muhamedanskog, odnosno islamskog zakona). Usled toga, bar statisticki, vec 1948. godine Srbi u srebrenickom srezu vise nego dupliraju broj stanovnika u odnosu na stanje iz vremena vladavine fasisticke Nezavisne Drzave Hrvatske i vec tada dostizu ponovo 50,5%, a u vlasenickom srezu, kome pripada i opstina Milici, 82,5%. Treba istaci i cinjenicu da se tokom celog ovog XX veka, kako u Austrougarskoj monarhiji, tako i u jugoslovenskoj drzavi, tragalo za nacionalnim identitetom muslimana. Poslednjih decenija u Jugoslaviji oni su prilikom statistickih istrazivanja iskazivani (1948. godine) kao "muslimani neopredeljeni", potom (1953) "Jugosloveni neopredeljeni", a onda (1961) kao"musmimani (etnicka pripadnost)" ili "Jugosloveni nacionalno neopredeljeni".Tek od 1971. godine dobili smo konacno samo "Muslimane" sa velikim slovom "M", neku vrstu nacije koju je nominovala i promovisala socijalisticka, samoupravna, prokomunisticka Jugoslavija, ali naciju bez svog etnickog korena,pisma i jezika. Administrativne i upravne promene koje su od II svetskog rata vrsene u drzavi (reorganizacije i ukidanje srezova, okruga i pojedinih opstina) otezavaju pracenje kontinuiteta gotovo svih demografskih promena,pa i verskih i nacionalnih odnosa stanovnistva u opstinama koje su predmet naseg interesovanja. Medjutim, nezavisno od toga, prema rezultatima popisa stanovnistva 1991. godine Srbi su predstavljali, izuzev u opstini Milici, manji deo stanovnistva. Ovde, ipak, treba podsetiti na sumnje koje suse ispoljavale u verodostojnost statistickih