Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ÇUKUROVA ÜN İVERS İTES İ FEN B İLİMLER İ ENST İTÜSÜ YÜKSEK L İSANS TEZ İ Sadi YÜKSEK Okçular (Kovancılar/Elazı ğ) Alanının Stratigrafisi JEOLOJ İ MÜHEND İSL İGİ ANAB İLİMDALI ADANA–2006 ÇUKUROVA ÜN İVERS İTES İ FEN B İLİMLER İ ENST İTÜSÜ OKÇULAR (KOVANCILAR/ELAZI Ğ) ALANININ STRAT İGRAF İSİ Sadi YÜKSEK YÜKSEK L İSANS TEZ İ JEOLOJ İ MÜHEND İSL İĞİ ANAB İLİM DALI Bu tez 05/10 /2006 Tarihinde a şağıdaki jüri üyeleri tarafından oy birli ği ile kabul edilmi ştir. İmza............................ İmza.............................. İmza....................... Prof.Dr.C.YET İŞ Prof.Dr.Atike NAZ İK Yrd.Doç.Dr.M. İNCEÖZ DANI ŞMAN ÜYE ÜYE Bu tez Enstitümüz Jeoloji Mühendisli ği Anabilim Dalında Hazırlanmı ştır. Kod No: Prof.Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza ve Mühür Bu çalı şma Ç.Ü. Ara ştırma Fonu tarafından desteklenmi ştir. Proje No: FBE.2002.YL.78 NOT: Bu tezde kullanılan özgün ve ba şka kaynaktan yapılan bildiri şlerin, çizelge, şekil ve foto ğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanunundaki hükümlere tabidir. I ÖZ YÜKSEK L İSANS TEZ İ OKÇULAR (KOVANCILAR / ELAZI Ğ) ALANININ STRAT İGRAF İSİ Sadi YÜKSEK ÇUKUROVA ÜN İVERS İTES İ FEN B İLİMLER İ ENST İTÜSÜ JEOLOJ İ MÜHEND İSL İĞİ ANAB İLİM DALI DANI ŞMAN: Prof.Dr. Cengiz YET İŞ Yıl: 2006 Sayfa:47 Jüri: Prof.Dr. Cengiz YET İŞ Prof.Dr. Atike NAZ İK Yrd.Doç.Dr. Murat İNCEÖZ Kovancılar-Okçular bölgesinde, Geç Kretase, Orta Eosen-Oligosen, Erken Miyosen ve Geç Miyosen-Pliyosen ya şında kayaç birimleri yüzeylemektedir. Geç Kretase ya şlı Elazı ğ ma ğmatitleri diyorit, gabro gibi derinlik, bazalt-dasitik bazalt gibi yüzey kayaçlarından olu şmu ştur. Orta Eosen-Oligosen ya şlı Kırkgeçit formasyonu konglomera, kumta şı, kumlu-killi kireçta şı ve algli kireçta şı ile temsil edilir ve Elazı ğ ma ğmatitleri üzerinde açılı uyumsuzlukla bulunur. Kırkgeçit formasyonu üzerine uyumsuz olarak Erken Miyosen ya şlı, algli ve mercanlı kireçta şından olu şmu ş Alibonca formasyonu, bununda üzerine Geç Miyosen- Pliyosen ya şlı Karabakır formasyonu Solhan tüfü, Karada ğ bazaltı ve Çayba ğı kireçta şı üyeleri açısal uyumsuzlukla gelmektedir. Kuvaterner ya şlı alüvyonlar ise daha ya şlı birimleri açısal uyumsuzlukla üzerler. Anahtar kelimeler: Stratigrafi, Kırkgeçit, Alibonca, Karabakır, Elazı ğ. II ABSTRACT MSc THESIS STRATIGRAPHY OF THE OKÇULAR (KOVANCILAR / ELAZI Ğ) AREA Sadi YÜKSEK Supervisor: Prof. Dr. Cengiz YET İŞ Year : 2006 Pages : 47 Jury: Prof.Dr. Cengiz YET İŞ Prof.Dr. Atike NAZ İK Yrd.Doç.Dr. Murat İNCEÖZ The rock units of Late Cretaceous, Middle Eocene-Oligocene, Early-Late Miocene and Pliocene ages crop out in Kovancılar region. Late Cretaceous sequence is composed of diorite, sedimentary rocks, spilite, serpentinite and albite-diabase units. The ophiolitic sequence is uncomformably overlain by the Kırkgeçit formation of Middle Eocene-Oligocene age over the magmatits of Elazig in certain angled positions. In addition, this formation is represented by sandstone, the litologias of sand-clay limestone and algal limestone. Kırkgeçit formation is overlain by Early Miocene; aged, algal, and coral limestone which of all form the Alibonca formation. Karabakır formation, which was represented by Late Miocene and Pliocene aged Solhan volcanic tufa, Karada ğ basalt, and Çayba ğı limestone, units comes in an angled position. This formation is uncomformably ovarlay the Alibonca formation of Early Miocene aged. The old Quaternary of allivion cowers the oldest rock units. Key Words: Stratigraphy, Kırkgeçit, Alibonca, Karabakır, Elazı ğ. III TE ŞEKKÜR Çukurova Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisli ği Anabilim dalında yapmı ş oldu ğum Yüksek Lisans Tez çalı şmasının her aşamasında çok de ğerli öneri ve ele ştirileri ile beni yönlendiren danı şman hocam sayın Prof. Dr. Cengiz YET İŞ ’e te şekkürü bir borç bilirim. Bu çalı şmayı FBE 2002YL78. nolu proje kapsamında destekleyen Çukurova Üniversitesi Bilimsel Ara ştırma Projeleri Birimi Yetkililerine ve Jeoloji Mühendisli ği Bölüm Ba şkanlı ğına te şekkürlerimi sunarım. Bu tezin hazırlanmasında arazi ve büro çalı şmaları sırasında yardım ve önerilerini esirgemeyen Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisli ği Bölümü Ö ğretim Üyesi sayın Yrd.Doç.Dr. Murat İNCEÖZ ‘e te şekkür ederim. Tezin hazırlanması ve yazımı sırasında büyük yardımlarını gördü ğüm, de ğerli arkada şlarım Jeo.Yük. Müh. Ha şim ÖRÜN’e ve Jeo.Yük. Müh. Yusuf Türker ERTÜRK’e te şekkürlerimi sunarım. IV İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖZ........................................................................................................................... II ABSTRACT............................................................................................................ III TEŞEKKÜR…….................................................................................................... IV İÇİNDEKİLER....................................................................................................... V FOTOĞRAF LİSTESİ............................................................................................ VII ŞEKİL LİSTESİ....................................................................................................... VIII 1- GİRİŞ........................................................................................................... 1 2- ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR........................................................................... 3 3- MATERYAL ve METOD........................................................................... 7 3.1. Materyal................................................................................................ 7 3.2. Metod................................................................................................... 8 3.2.1. Saha Öncesi Çalışmalar......................................................... 8 3.2.2. Saha Çalışmaları.................................................................... 8 3.2.3. Laboratuvar Çalışmaları........................................................ 8 3.2.4. Büro Çalışmaları.................................................................... 9 4- ARAŞTIRMA BULGULARI..................................................................... 10 4.1. Stratigrafi.............................................................................................. 10 4.1.1. Elazığ mağmatitleri..................................................................... 10 4.1.2. Kırkgeçit formasyonu...................................................................17 4.1.3. Alibonca formasyonu................................................................. 23 4.1.4. Karabakır Formasyonu..................................................................25 4.1.4.1. Solhan Tüfü………............................................................ 25 4.1.4.2. Karadağ Bazaltı…….......................................................... 26 4.1.4.3. Çaybağı Kireçtaşı Üyesi .................................................... 26 4.1.5. Alüvyon….....................................................................................28 4.2. Yapısal Jeoloji....................................................................................... 28 4.2.1. Doğrultu ve Eğimler........................................................................31 4.2.2. Açısal Uyumsuzluklar..................................................................... 33 4.2.3.Kıvrımlı Yapılar............................................................................... 33 V 4.2.4 Kırıklı Yapılar.................................................................................. 33 4.2.5. Tektonik Yapıların Ya şı.................................................................. 35 4.3. Jeoloji Tarihi..........................................................................................37 4.4. Ekonomik Jeoloji...................................................................................39 5- SONUÇLAR................................................................................................ 40 KAYNAKLAR............................................................................................ 41 ÖZGEÇM İŞ ................................................................................................. 47 VI FOTO ĞRAF L İSTES İ Sayfa No Foto 4.1: Çalı şma alanın da yüzeyleyen Kırkgeçit, Alibonca ve Karabakır formasyonlarından bir görünüm. Okçular Köyü batısı.......................... 19 Foto 4.2: Kırkgeçit formasyonu’na ait masif kumta şlarından bir görünüm: Sipahi Köyü güneyi, bakı ş D’ya............................................................ 20 Foto 4.3: Alibonca formasyonu’na ait kireçta şlarından bir görünüm: OkçularKöyü güneyi, bakı ş K’ye......................................................... 24 Foto 4.4: Kırkgeçit formasyonuna ait dü şey tabakalardan bir görünüm: Sipahi Köyü güney .......................................................................... 32 Foto 4.5: Kırkgeçit formasyonu içinde geli şmi ş dalımlı bir antiklinal: Sipahi Köyünün kuzey do ğusu ....................................................... 34 Foto 4.6: Kırkgeçit formasyonu içinde geli şmi ş bir antiklinal: Sipahi Köyü Kuzeyi............................................................................ 34 Foto 4.7: Kırkgeçit formasyonuna ait masif kum ta şlarında geli şmi ş makaslama kırıkları: Sipahi Köyü güneyi… ......................................... 35 VII ŞEK İL L İSTES İ Sayfa No Şekil 1.1. İnceleme alanının yer bulduru haritası.............................................. 2 Şekil 4.1: İnceleme alanının Genelle ştirilmi