Nova Ac;fa Científic:a Compostelana (Bi%xía), 11: 225-248 (2001) - ISSN 1130-9717

Inventario de los Quironómidos (Diptera: Chironomidae) de

F. COBO*, O. SORIANO** & M. A. GON ZÁLEZ*

*Departamento de Bioloxía Animal. Facultade de Bioloxía Universidade de Santiago de Compostela J 5782 Santiago de Compostela. A Coruiia. Espa/ia **C.S.J. C. Museo Nacional de Ciencias Naturales el José Gutiérrez Abascal, 2. 28006 Madrid. Espaiia

(Recibido, noviembre de 200J.Aceptado,febrero de 2002)

Resumen

COBO, F., SORIANO, O. & GONZÁLEZ, M. A. (200 1). Inventario de los Quironómidos (Diptera: Chironomidae) de Portugal. Nova Acta Ciellt(fica Compostelana (Bioloxía), 11: Se presenta de forma sintética y crítica toda la información faunística disponible hasta 2000 sobre los Quironómidos (Diptera) de Portugal continental, Islas y . Los autores incorporan una gran cantidad de información todavía inédita que eleva el número de especies citadas en Portugal a 189. Palabras clave: Diptera, Chironomidae, faunística, Portugal, Azores, Madeira.

Abstract

COBO, F., SORIANO, O. & GONZÁLEZ, M. A. (2001). Inventory of Chironomids (Diptera: Chironomidae) of Portugal. Nova Acta Científica Compostelana (Bio[oxía), 11:

A check list is provided for the first time for the Chironomidae (Diptera) recorded in continental Portugal, Azores Islands and Madeira up lo 2000. Some corrections and additions of unpublished records are added to regional lists previously published. The total number of chironomid species recorded for Portugal has now increased to 189. Key words: Diptera, Chironomidae, faunistic, Portugal, Azores, Madeira.

INTRODUCCIÓN fueron encontradas. En el presente inventario se reflejan pormenorizadamente las localidades de En la primera lista faunística de los captura de ese material y otras complementarias, Quironómidos ibéricos (COBO el al., 1987) se añadiéndose especies que hasta ahora no se ha­ recogían las citas de Portugal continental hasta bían citado de Portugal, lo que confiere a este aquel momento, pero haciendo referencia tan trabajo un interés adicional. sólo a Portugal Norte, Centro y Sur. En un El conocimiento de la fauna de Quironómidos reciente catálogo (SORIANO et al., 1997), que de Portugal está aún lejos de ser completo. De corrige y amplia el anterior, se recapitula una hecho, de las aproximadamente 140 referencias buena cantidad de referencias bibliográficas y de bibliográficas que contienen citas de Quiro­ citas inéditas de especies portuguesas, expo­ nómidos ibéricos, tan sólo una veintena hacen niéndose las provincias administrativas donde referencia a localidades portuguesas. Las 189

: ------... ------

226 Nova Acta Cielll(fico CI!/71/ JO,l'te/alla (Bi%xíaj. 11 (200 1)

especies aquí inventariadas (12 necesi tan confir­ sinonimias, etc.). De esta ["orma, se conserVa el mación) representan una cifra importante por si orden sistemlhico en la secuencia de las misma pero estimamos que en el futuro se añadi­ subfami lias y tribus, pero dentro de ellas se sigue rán numerosas especies (un 40% por lo menos) el orden alfabético. Determinados taxones en los debido sobre todo a las aportaciones de algunas que su monofilia no fue establecida de forma regiones o ambientes poco explorados. definitiva, especialmente en las tribus de la subfamilia Orthocladiinae, o algunos subgéneros (muy poco utilizados en los estudios sobre este MA TERIAL Y MÉTODOS grupo) fueron omitidos en este inventario. Seguidamente se hace una relación de las Los nuevos datos que aquí se exponen se citas bibliográficas referentes a Portugal conti­ obtuvieron fundamentalmente a purtir del estu­ nental, con la referencia del autor y el año, y de dio de las exuvias pupales. Para su captura se ser el caso, se aportan las localidades de recogida visitaron, con una periodicidad estacional entre inéditas hasta el presente, en estos casos, y para 1986 y 1989, los medios acuáticos más diversos, no serrepetitivos, sólo exponemos los topónimos donde con la ayuda de una red de deriva, o una haciendo referencia a su número de orden en la red de mano se recogían los ejemplares. Por otro relación de localidades (Tabla I), donde se en­ lado, se hicieron capturas de imagos, utilizando cuentra una serie de datos complementarios. redes entomológicas por el día y trampas de luz Para las Islas Azores y Madeira se recogen las negra por la noche, con los que se pueden hacer citas originales, de las que a la mayor parte se correlaciones de gran interés en aquellos casos deben a STOR Á (in FREY, 1945, 1949), FREEMAN en los que resulta particularmente difícil la iden­ (1959), BÁEz & ARMITAGE (1990) Y HUGHES el al. tificación de las exuvias a ni vel especifico. e1998) y que fueron reflejadas, posteriormente, El material estudiado pertenece a la colec­ por distintos investigadores, en revisiones ción del primer autor depositada en el Departa­ taxonómicas o en trabajos relativos a la fauna mento de Biología Animal, de la Facultad de macaronésica (CRANSTON & ARMITAGE, 1988; Biología, de la Universidad de Santiago de ARMITAGE & TUlSKUNEN, 1988; STAUDER, 1991; Compostela. HUGHES el al., 1998). Las especies cuyos datos de presencia en Portugal continental permanecían inéditos apa­ RESULTADOS recen señaladas con un asterisco (*). Aquellas especies cuya presencia en el área de estudio El esquema adoptado para la exposición de necesita confirmación se señalan con el símbolo los resultados es el siguiente: Para cada especie (A). destacamos, en el caso de ser diferente del actual, Aunque posiblemente la revisión del mate­ su denominación original y el nombre o nombres rial depositado en muchas instituciones euro­ bajo los cuales fue citada en Portugal. Intenta­ peas aclarará, mediante una satisfactoria mos reflejar los puntos de vista más generales tipificación, las dudas sobre la aplicación correc­ sobre la sistemática del grupo, el orden de expo­ ta de un buen número de nombres específicos, sición sigue el del Catálogo de los Dípteros hemos optado por reflejar como nomina dl/bia a Paleárticos (AsHE & CRA NSTO N, 1991) obra en la aquellos que así fueron considerados por otros que se puede encontrar información relati va él autores, aún en el caso de que 10 fueran de multitud de aspectos y a la que remitimos para la manera provisional, y siempre que no nos conste consulta de algunos no contemplados aquí (dis­ la existencia de su rehabilitación porun posterior tribución general, referencias bibliográficas de estudio de sus Lipos. descripciones originales, lista completa de

: ------.------

CQ!Jo, F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 227

TABLA 1. Relación de las localidades estudiadas

N° Localidad Situación geográfica UTM Altitud (m) , Albergaria-á-Velha Río Vouga 29SNF5005 100 2 Area de Mulas Area de Mulas, arroyo. Serra do Alvao 29TPF0277 800 3 Caldas de Caldas de Manteigas, río Zezere, Serra da Estrela 29TPE2370 1000 4 Cascata do Arado Serra do Geres 29TNG7319 800 5 Cavao da Amizade Río Zezere, Serra da Estrela 29TPE2165 1300 6 Ermida Serra do Gen~s 29TNG7318 600 7 Fonte de Palllo Martíns Val do Zezere. Serra da Estrela 29TPE2266 1200 8 Foz Río Vouga 29SNF5250 lOO 9 Lamas d'Olo Río 010. Serra do Alvao 29TPF0181 1000 JO Lamas d'Olo Represa de Lamas d'Olo. Serra do Alvao 29TPF0279 1200 1I Nelas Nelas. Río Mondego 29TNE9985 200 12 Po¡;:o do Inferno Manteigas. Serra da Estrela 29TPE267I 1000 13 Ponte de Caba¡;:os Seia. Sena da Estrela 29TPE2175 1400 14 Portela do HOlllem Río Homem, Serra do Geres 29TNG7329 700 15 Portela do Homem Arroyo. Serra do Geres 29TNG7228 700 16 Sabllgueiro Río Alva. Serra da Estrela 29TPEI573 1000

Subfamilia PODONOMINAE Tribu MACROPELOPIINI Fittkau, 1962 Thienemann, 1937 Género APSECTROT ANYPUS Tribu BOREOCHLlNI Brundin, 1966 Fittkau, 1962 Género PARABOREOCHLUS Apsectrotanypus trifascipenllis (Zetterstedt, Thienemann, 1939 1838) Paraboreochlus minutissimus (Strobl, 1894) Tan ypus tr!fascipennis Zetterstedt, 1838 Tallypus minutissimus Strobl, 1894 Madeira: Levada da Serra, Camacha (BÁEz & Portugal continental: Ermida, Serra do Gen~s ARMI TAGE, 1990). (RAMIL & COBa, 1994) Género MACROPELOPIA Subfamilia TANYPODINAE Kieffer, 1906 Thienemann, 1916 Tribu T ANYPODINI Kieffer, 1906 Macropelopia adaucta Kieffer in Thienemann Género T ANYPUS Meigen, 1803 & Kieffer, 1916 Tanypus punctipenllis Meigen, 1818 Portugal continental: Río Ardila, Maura (MALO Portugal continental: Río Degebe, Amieira et al., 1998). (13) Ponte de Caba¡;:os. (MALO el al., 1998) Macropelopia nebulosa (Meigen, 1804) Tribu PROCLADIINI Roback, 1971 Tanypus nebulosus Meigen, 1804 Género PROCLADIUS Skuse, 1889 Portugal continental: Río Divor, A1Taiolos (MALO Procladius (HoLotanypus) choreus (Meigen, et al., 1998). 1804) Azores: Lagoa do Congro [Sao Miguel]; Angra, Tanypus c1wreus Meigen, 1804 Santa Barbara [Terceira]; I1héu do Topa [Sao Jorge]; Portugal continental: Lagoa Escura y Lagoa Santa Cruz [Flores] (STORÁ in FREY, 1945). Madeira: Levada de Caldeirao Verde (H UG HES el Redonda, Sen'a da Estrela. (R IERADEVALL el al., 1998 ; R1ERADEVALL & PRAT, 1999). Río Xévora, Ouguela; al., 1998). Río Val verde, Heredad do Mitra; Río Mira, Odemira; Río Ardila, Moura (MA LO el al., 1998). (10) Lamas d'Olo.

.. 228 Nuva Acta Científica Compostelana (Bioloxía), 11 (200.1)

Tribu PENTANEURINI Fittkau, 1962 Género NILOT ANYPUS Kieffer, 1923 Género ABLABESMYIA Johannsen, 1905 Nilotanypus dubius (Meigen, 1804) Ablabe.'Tllyia /rJl,.gútyla -illk'\U, 1962 Tanypus dubius Meigen, 1804 PO I.' tugal contineJ1tal: M n<; ao, río Miño; Vila Portugal continental: Manteigas, río Zezere, do onde, rru Ave; Proia de Mim, lagoa da Barrinha; Fonte Santa, Serra da Estrela; arroyo entre Bragallya Campel0, Figueiro dos Vinhos, ribeira d' Alge (Rmss, y Chaves (RElSs, 1989). Río Vasdio, Lotlio (MALO el 1989). Río Seda, Ponte de Vil a Fonnosa (MALO el al., al., 1998). (6) Ermida, (14) Portela do Homem. 1998). Género PARAMERINA Fittkau, 1962 Ablabesmyia moniLis (Linnaeus, 1758) Paramerina cingulata (Walker, 1856) Típula monilis Linnaeus, 1758 Chironol71us ciTzgulatus Walker, 1856 Portugal continental: Praia de Mira, lagoa da Pentaneura cingulata (Walker, 1856): FREEMAN Barrinha (R~Ls s , 1989). Río Vascao, Lotao (MALO el (1959). al., 1998). (6) Ermida Azores: Maia [Sao Miguel] (FREEMA N, 1959).

Género CONCHAPELOPIA Fittkau, 1957 Paramel'ina divisa (Walker, 1856) COflchapelopia melaflops (Meigen, 1818) Chironomus divisus Walker, 1856 Tanypus melanops Meigen, 1818 Portugal continental: Río Sado, Ermidas; Río Portugal continental: Río Xévora, Ouguela Mira, Odemira; Río Ardila, Moura; Río Vascao, Lotao (MALO el al., 1998). (MALO el al., 1998). (12) POyO do Infemo.

*Coflchapelopia pallidula (Meigen, 1818) *Paramerina Pe! in LANGTON, 1991 Tanypus pallidulus Meigen, 1818 Portugal continental: (15) Portela do Homem. Portugal continental: (14) Portela do Homem. Paramerina spec, Grienchenland in FLITKAU, COflchapelopia viator (Kieffer, 1911) 1962 Psectrotanypus via{or Kieffer, 1911 Portugal continental: Río Valverde, Heredad do Portugal continental: MOllyao, río Miño (RElss, Mitra (MALO et al. , 1998). 1989). (11) Nelas. Género RHEOPELOPIA Fittkau, 1962 Género HAYESOMYIA Rheopelopia maculipenflis (Zetterstedt, 1838) Murray & Fittkau, 1985 Tanypus maculipennis Zetterstedt, 1838 Hayesomyia tripunctata (Goetghebuer, 1922) Portugal continental: Arroyo entre Braganya y Tanypus tripunctatus Goetghebuer, 1922 Chaves (REISS, 1989). Portugal continental: Albergaria-á-Velha, río Vouga, Aveiro (SORIANO el al., 1993). (8) Foz. Género TELMATOPELOPIA Fittkau, 1962 Telmatopelopia llemOl'um (Goetghebuer, 1921) Género KRENOPELOPIA Fittkau, 1962 Tanypus nemorum Goetghebuer, 1921 Kreflopelopia nigropunctata (Staeger, 1839) Ablabesmyia nemorum Goetgh: STORA in FREY Tanypus nigropunctatus Staeger, 1839 (1945). Portugal continental: Manteigas, río Zezere, Azores: Fumas; Pico da Vara [Sao Miguel]; FOllte Santa, Serra da Estrela (RElSS , 1989). Fonduros; Praia da Victoria: Agualva [Terceira); Ribeira Funda [Sao Jorge); Santa Cruz; Ribeira dos Género LARSIA Fittkau, 1962 Borqueiros; Ribeirada Cruz; Vales; Ribeirada Facenda *Larsia curticalcar (Kieffer, 1918) [Flores) (STORÁ il/ FREY, 1945). Tanypus curticalcar Kieffer, 1918 Portugal continental: (6) Ermida, (15) Portela do Homem. _._----._------

Cabo, F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 229

Género THIENEMANNIMYIA STAUDER (1991) atruibuye erróneamente a las Fittkau, 1957 Azores la cita de FREEMAN (1959). *Thienemannimyia geijeskesi (Goetghebuer, 1934) Subfamilia DIAMESINAE Kieffer, 1923 Ablabesmyia geijeskesi Goetghebuer, 1934 Tribu BOREOHEPTAGYIINI Ablasbesmyia geijeskesi Goetghebuer, 1934: Brundin, 1966 grafía original incorrecta Género BOREOHEPTAGYIA Portugal continental: (2) Area de Mulas, (12) Brundin, 1966 Po~o do Inferno. Boreoheptagyia legeri (Goetghebuer, 1933) Protanypus legeri Goetghebuer, 1933 Thiellemallnimyia northumbrica (Edwards, Heptagyia legeri (Goetghebuer, 1933): FR EEMAN 1929) (1959). Penfaneura northumbrica Edwards, 1929 Portugal continental: Castrelos, río Baceiro, Portugal continental: Monc,:ao, río Miño (REISS, Braganc,:a; arroyo entre Braganc,:a e Chaves (RElSS, 1989). J 989). Madeira: Mts. Arieiro (FREEMAN, 1959). Género TRISSOPELOPIA Kieffer, 1923 *Trissopelopia IOl/gimalla (Staeger, 1839) Tribu DIAMESINI Kieffer, 1923 Tanypus longimallus Staeger, 1839 Género DIAMESA Meigen, 1835 Portugal continental: (3) Caldas de Manteigas, Diamesa alata Stora ill Frey, 1945 (16) Sabugueiro. Diamesa (Nesodiamesa) alata Stora: STORÁ in FREY (1945, 1949), FREEMAN (1959). Género ZA VRELIMYIA Fittkau, 1962 Azores: Furnas [Sao Miguel] (STORÁ i/1 FREY, "Zavrelimyia barbatipes (Kieffer, 1911). 1945, 1949; FREEMAN, 1959). Caldeiras; Ribeira Gran- Pelopia ba rbatipes Kieffer, 1911 de; Agua Retorta [Sao Miguel] (FREEMAN, 1959). Zavrelimyia? barbatipes (Kieffer, 1911): REISS Madeira: Poiso (STORÁ in FREY, 1949). (1989). Portugal continental: Arroyo entre Brag a n~a y "Diamesa latitarsis (Goetghebuer, 1921) Chaves (REISS, 1989). Diamesa ef latitarsus (Goetghebuer, 1921): Esta cita debe ser confirmada con material suple­ HUGHES , et al. (1998). mentario. Madeira: Caldeirao Verde (HUGHES, et al., 1998). Esta cita debe ser confirmada con material suple- Zavrelimyia llubila (Meigen, 1830) mentario. Tanypus nubilus Meigen, 1830 Ablabesmyia nubila Mg.: STORÁ in FREY (1945, "Diamesa tonsa (Haliday, 1856) 1949) Dianzesa (f tonsa (Haliday, 1856): HUGHES, et Pentaneura nubila (Meigen, 1830): FREEMAN al. (1998). (1959) Madeira: Levada de Caldeirao Verde (HUGH ES, et Zavrelimyis nubila: Lapsus calami STAUDER al.. 1998). (1991) Esta cita debe ser confirmada con material suple­ Azore: LlgOO do ongro; Pico da Vara [Sao mentario. Miguel); T1 héu 1" Topa ; Ribciru Funda [Sao Jorge]; Muclu lena I Pico'l; Ribeira !.los F'lamCllgos [Faial]; Mato Diamesa veletensis Serra-Tasio, 1971 [FI res I (S1'oRÁ in FREY,J945). Portugal continental: Ribero do Ramalhoso, Madeira: Monte, FUllchal; Curral, Ribeira Fria Pasto Aquicola do Torno, Serra do Marao (RE!SS, (STORÁ in FREy,1949). Terreiro da Luta (FREEMAN, 1989). 1959). Levada do Norte, Campanário; Levada da Serra, Camacha (BÁEZ & ARMITAGE, 1990).

i ...... ------

230 Nova Acta Científica Compostela/la (Bi%xía), 11 (2001)

Género POTTHASTIA Kieffer, 1922 Subfamilia PRODIAMESINAE Potthastia gaedii (Meigen, j 838) SAETHER: 1976 DiwJlc.WI Ci.ledii Meigen, 1838 Género PRODIAMESA Kieffer, 1906 PoriugaJ ccmtincntal: MOIl<;ao, río MiRo: 'IImlha, Prodiames1 olivacea (Meigen, 1818) rrl TÍll11cgü : C~\ ~tre l l) s, BragalH;a. rfo B;;tcc iro: Chironomus olivaceus Meigen, 1818 fllll pelo. Figll eiro dos Villh()~ , Ribcim ti ' Alge: arro- Portugal continental: Castrelos, Bragan¡;;a, río yo c.:: nrre Bragt\l19

Género CAMPTOCLADIUS Ribeira d' Alem da Facenda; Caldeira Comprida [Fia­ van der Wulp, 1874 res I (FREEMAN, 1959). Camptocladius stel'coral'ius (De Geer, 1776) Madeira: Ribeira Brava (STORA in FREY, 1949). Terreiro da'ÍLuta; Ribeira das Cales, Mtes. Arieiro; Tipula stercoraria De Geer, 1776 Ribeira da Lapa, Pico do Serrado (FR EEMAN, ¡ 959). S"úttia (Cal71ptoc!odius) sfercoraria Deg.: STCw.A in FREY (1945) Cardioc/adillS fUSCllS Kieffer, 1924 Cricotopu.l' stercomrius Deg.: BEC KER (1908). Portugal continental: Monc;ao, río Miño; Vila Smittia stercoraria (Degeer 1776): STORÁ in do Conde, río A ve; Fonte Santa, Manteigas, río Zezere, FREY (1949), FREEM AN (1959). Serra da Estrela (Rro!ss, 1989). Río Xévora, Ouguela; Azores: Pico Castafíeiro; Ponta Delgada; Sao Río Xarrama, Viana do Alentejo; Río Sado, Ermidas; Roque; RibeiraGrande; FlII'nas; Lagoa Fumas; Ribeira Río Mira, Odemira; Río Debege, Amieira; Río Ardila, Quente; Pico da Vara; Lagoa do Canario [Sao Mi­ Moura (MALO el al., 1998). guel.!; Monto Braxjl; Bagacina; Achada [Tercejra]; Calheta; Ribeira do Salto [Sao Jorge]; Madalena; Género CHAETOCLADIUS Ki effer, 1911 Lagoa do Caiado [Pico]; Ribeira Funda; Ribeira dos *Chaetocladius melaleucus (Meigen, 1818) Flamengos; Caldeira [Faia!]; Santa Cruz; Vales; Ribeira dos Borqueiros; Ribeira d' Alem da Facenda Chirono111us melaleucus Meigen, 1818 [Flores] (Sro RA in FRIOr, 1945). Charco da M Gdeira, OrthocLadius (Chaetocladius) melaleucus Meig.: Poma Delgada; Ribeira Grande; Porto Formosa; STORÁ in FREY (1945). Ribeira Secca, MaiG [Sao Miguel]; Volcán, cara oeste Ortlwcladius melalellcus Meig.: STORÁ in FREY [Pico]; Praia do Almoxarife [Faial] (FRElOM¡\N, 1959). ( 1949). Madeira: Madeira (BECIÚ.R, 19(8). Monte Clwetoclacius l11e!oleucus Meig.: Lapsus ca/ami, Funchal; Posjo, Ribeira Fria; Santo da Serra; Ribeira ST AU DER (1991). Brava (STORÁ in FREY 1949). Casa das Queimadas Portugal continental: (6) Ennida. (FREEMAN, 1959). Azores: Furnas Picoda Vara, Lagoado Fogo [Sao Miguel]; Pico da Bagacina [Terceira]: Lagoado Caiado Género CARDIOCLADIUS Kieffer, 1912 IPic o]; Santa Cruz, V Gles; Ribeira d' Alem da Facenda; Cal'diocladius capucinus (Zetterstedt, 1850) Caldeira Branca, Caldeira Seca, Ribeira dos Al gares, Clúronolnus ca¡mcinus Zetterstedt, 1850 Mato [Flores]; Corvo (STORÁ in FR EY, 1945). Caldeiras, ? Cardiocladius capucinus (Zetterstedt, 1850): Ribeira Grande [Sao Miguel] (FREEMAN, 1959). HUGHES et al. (1998). Madeira: Poiso, Ribeira Fria; Santo da Serra, Portugal continental: Arroyo entre BragGncra e Rabac¡:al (STO RÁ in FR EY , 1949). Chaves (RElSS, 1989). AMadeira: Levada de Caldeirao Verde; Ribeira Chaetoc/adillS perel1nis (Meigen, 1830) Brava; Ribeira Grande; Sao Vicente; Ribeira de Sao Chironol11us pere17llis Meigen, 1830 Vicente (HUGHES el al. , 1998 ). Portugal continental: Ribero do Ramalhoso, Como las exuvias de a Cardiocladiusfi·e.l'i Stora Posta Aquicola do Tormo, Serra do Mm'ao; Fonte in Frey, 1936 no están descritas, HUGH ES el al. (1998) Santa, Manteigas, río Zézere, Serra da Estrela (RElss, mantienen ciertas reservas en cuanto a la identidad de 19R9). su material, formado íntegramente porexuvias pupales. Por tanto, las citas de Madeira debe ser confirmadas Chaetocladills piger (Goetghebuer, 1913) con material suplementario. Dactylocladius piger Goetghebuer, 1913 Portugal continental: Arroyo entre Braganc¡:a y Cal'diocladius fl'eyi Stora in Frey, 1936 ChGves (REISS , 1989). Azores: Fumas [Sao Miguel]; Agualva [Terceira] ; Ribeira Funda [Sao Jorge]; Santa Cruz; Ribeira dos Género CORYNONEURA Winnertz, 1846 Borqueiros; Vales;Ribeirad' Alem dGFacenda; Ribeira Corynonellra labata Edwards, 1924 da Cruz; Mato [Flores] (STORA in FREY, 1945 ). Ribeira Portugal continental: Río Alcácrovas, Alcácrovas da Praia, Vi lafranca do Campo; Ribei ra Grande; Ribeira (MALO el al., ¡ 998). (13) Ponte de Cabac¡:os . das Tres Vo ltas; Ribeira dos Lagos [Sao Miguel];

. ~. 232 Nova Acta Científica Compostelana (Bioloxía), 11 (2001)

*Corynoneura Pe2a in LANGTON, 1991 Crícotopus (Crícotopus) caducus Hirvenoja, Portugal continental: (6) Ermida. 1973 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Género CRICOTOPUS van der Wulp, 1874 de Mira ~EISS, 1986, 1989). Cricotopus (Cricotopus) annulator Goetghe­ buer, 1927 "Cricotopus (Cricotopus) curtus Hirvenoja, Cricotopus alpestris Goetghebuer, 1941 1973 Portugal continental: Castrelos, Bragan¡;:a, río Cricotopus ? curtus Hirv.: REISS (1989) Baceiro; Vila do Conde, río Ave; Fonte Santa, Portugal continental: Castrelos, Bragan¡;:a, río Manteigas, río Zezere, Serra da Estrela (REIss, 1989). Baceiro (REIss, 1989). Río Xarrama, Viana do Alentejo; Río Sado, Ermidas; La presencia de esta especie en Portugal necesita Río Ardila, Maura (MALO et al., 1998). (3) Caldas de confirmación. Manteigas, (6) Ermida, (14) Portela do Homem. Crícotopus (Cricotopus) festivellus (Kieffer, Cricotopus (Cricotopus) beckeri Hirvenoja, 1973 1906) Orthocladius bicinctus Mg.: BECKER (1908), Chironomus festivellus Kieffer, 1906 identificación incorrecta (HIRVENOJA, 1973) Cricotopus (Cricotopus)? festvellus (Kieffer, y errónea asignación genérica. 1906): Lapsus calami, REISS (1989). Orthocladius sp.: STORÁ in FREY (1945). Portugal continental: Mon¡;:ao, río Miño; Vila Cricotopus bicinctus Meig.: STORÁ in FREY do Conde, río A ve; Ribero do Ramalhoso, Posta (1949). Aquicola do Tormo, Sena do Marao; Campelo, Azores: Caldeiras [Corvo1 (SroRÁ in FREY, 1945). Figueiro dos Vinhos, Ribeira d' Alge (REIss, 1989). Madeira: Madeira (B ECKER, 1908; SroRÁ in FREY, Río Valverde, Heredad do Mitra, Río Alcá¡;:ovas, 1949; HIRVENOJA, 1973). Levada do Norte, Campanário Alcá¡;:ovas (MALO et al., 1998). (BAEZ & ARMITAGE, 1990). HIRVENOJA (1973) describe esta especie a partir de *Cricotopus (Cricotopus) nevadensis Casas, material de la collección de Becker etiquetado como 1992 C. bicinctus, pero citado como Orthocladius bicinctus Portugal continental: (6) Ennida. Mg. en la publicación original (BECKER, 1908). STORÁ in FREY (1949) recopila la cita original d~ BECKER Cricotopus (Cricotopus) pulchripes Verrall, (1908) y apunta que la referencia a Orthocladius sp. en 1912 STORÁ in FREY (1945) también pertenece a esta espe­ Portugal continental: Arroyo entre Bragan¡;:a y cie. Las citas fueron recopiladas erroneamente por Chaves (RElss, 1989). STAUDER (1991) como Cricotopus bicinctus Meig.

Crícotopus (Cricotopus) similis Goetghebuer, Cricotopus (Cricotopus) bicinctus (Meigen, 1921 1818) Portugal continental: Mon¡;:ao, río Miño; Chironomus bicinctus Meigen, 1818 Castrelos, Bragan¡;:a, río Baceiro (REISS, 1989). Portugal continental: Mon¡;:ao, río Miño; Curalha, río Tamega; Vilado Conde, río Ave; LagoadaBarrinha, Cricotopus (Cricotopus) tibialis (Meigen, 1804) Praia de Mira (REISS, 1989). Río Seda, Ponte de Vila Formosa; Río Sousel, Sousel; Río Xévora, Ouguela; Chironomus tibialis Meigen, 1804 Río Divor, Arraiolos; Río Xarrama, Viana do Alentejo; Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila Río Sado, Ermidas; Río Mira, Odemira; Río Debege, Formosa; Río Sousel, Sousel (MALO et al., 1998). Amieira; Río Ardila, Maura; Río Vascao, Lotao (MALO et al., 1998). (3) Caldas de Manteigas. Cobo, F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 233

Cricotopus (Cricotopus) tremllllls (Linnaeus, Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila 1758) Formosa; Río Sousel, Sousel; Río Divor, Arraiolos Tipula tI'emula Linnaeus, 1758 (MALO et al., 1998).

Portugal continental: Mon

Cricotopus (Isocladills) sylvestris (Fabricius, Eukiefferiella cyanea Thienemann, 1936 1794) Portugal continental: Arroyo entre Braganr;:a y Tipula sylvestris Fabricius, 1794 Chaves (RElss, 1989). (11) Nelas. Portugal continental: Mon

Madeira: Ribeira Fría (STORA in FREY, 1949). Azores: Calheta [Sao Jorge]; Horta [Faial J; Santa Ribeira das Cales, Mts, Arieiro (FREEMAN, 1959). Cruz [Flores] (STORA in FREY , 1945), Madeira: Porto Novo (STORA in FREY, 1949), *Eukiefferiella fu ldensis Lehmann, 1972 Portugal continental: (6) Ermida, (14) Portela Género HELENIELLA Gouin, 1943 do Homem, (15) Portela do Homelll, Helenielfa ornaticollis (Edwards, 1929) Spaniotoma ornaticollis Edwards, 1929 "Eukiefferiella gracei (Edwards, 1929) Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, Spaniotoma (Orthocladius) gracei Edwards, río Zezere, Serra da Estrela; arroyo entre Bragan¡;:a y 1929 Chaves (REISS, 1989). (6) Ermida, (15) Portela do Azares: Azores (ASHE & CRANSTON, 199 J) , Homelll, La presencia de esta especie en Azores necesita confirmación, Género HETEROTANYT ARSUS Sparck, 1923 *Eukiefferiella ilkleyellsis (Edwards, 1929) Heterotanytarslls apicalis (Kieffer, 1921) Spaniotoma (OrtllOcladius) ilkleyensis Edwards, Metriocnemus apicalis Kieffer, 1921 1929 Portugal continental: Arroyo entre Bragan¡;:a y Portugal continental: (15) Portela do Homem. Chaves (REfSS, 1989).

::'Eukiefferiella minor (Edwards, 1929) Género HETEROTRISSOCLADIUS Spaniotoma (Orthocladius) Ininor Edwards, 1929 Sparck, 1923 Portugal continental: (6) Erlllida, (7) Fonte de Heterotrissocladius marcidus (Walker, 1856) Paulo Martíns, Chironomus marcidus Walker, 1856 Portugal continental: Arroyo entre Bragan¡;:a y *Eukiefferiella similis Goetghebuer, 1939 Chaves (REISS, 1989). (16) Sabugueiro. pOl·tugal continental: Arroyo entre Bragan¡;:a y Chaves (REISS , 1989). Género KRENOSMITTIA Thienemann & Portugal continental: (6) Ermida, Krüger, 1939 *Krenosmittia camptophlebs (Edwards, 1929) Género GEORTHOCLADIUS Spaniotol11a cal7lptophlebs Edwards, 1929 Strenzke, 1941 Portugal continental: (15) Porlela do HOlllelll . Georthocladius luteicol'1lis (Goetghebuer in S trenzke, 1941) Género LlMNOPHYES Eaton, 1875 Orthocladius luteicornis Goetghebuer In Limllophyes madeirae Saether, 1990 Strenzke, 1941 Madeira: Raba¡;:al, Ribeira Grande; Poiso Portugal continental: Arroyo de Portela do (SAETHER, 1990), HOlllem, Serra do Geres, Braga (SORIANO et al., 1993). Lilllllophyes minimus (Meigen, 1818) Género HALOCLADIUS Hirvenoja, 1973 Chironol11us minimus Meigen, 1818 Halocladills (Halocladius) varians (Staeger, Limnophyes sp. nI'. exiguus (Goetghebuer, 1913): 1839) BÁEZ & ARMITAGE (j 990), sinonimia cuestio­ Chironoll/us varians Staeger, 1839 nable (ASHE & CRA NSTON, 1991). Trichoc/adius halophilus Kieffer, 1909 Portugal continental: Río Alcác;:ovas, Alcá¡;:ovas Cricotopus halophilus (Kieffer, 1909): STOR Á in (MALO et al., 1998). FREY (1945, 1949). Azores: Lagoa Grande, Sete Cidades; Ribeira Portugal continental: Vila do Conde, río Ave Grande; Lagoa do Fogo; Fumas; Pico da Vara [Sao (RElSS, ¡ 989). Miguel]; Achada; Fumarolas; Furnas; Agualva;

.' COho. F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 235

Foncluros lTerceira.l; Calheta; Ribeira Funda [Sao *MetriocnemllS eurynotlls (Holmgren, 1883) JorgeJ ; Lagoa do Caiado; Silveira [PICO]; Caldelra; C/úmno/1/us eurynotus Holmgrem, 1883 Ribeiras; Ribeira dos Flamengos lFaJaI]; Santa Cruz; Melriocnemus obscuripes (Holmgren, 1869) Vales; Ribeira dos Borqueiros; Ribeira d' Alem da Portugal continental: (7) Fonte de Paulo Martíns. Facencla ; Ribeira da Cruz [Flores] (STORA in FR EY, Madeira: Ribeira dos Cales (SAETH ER, 1989) 1(45). Fonte daRocha, Relv a; Lagoaclo Pau; Caldeira SAETHER (1989) cita el material de Madeira como das Sete Cidacles, Lagoa Azul; Val da Ribeira Quente; Melriocllemu,I'o!Jscuril'e.l' var., y apunta la posibilidad Caldeiras, Ribeira Grande; Furnas; Lagoa do Cllllgro; de que se trate de una nu evn especie por la especial Ribeirn das tI'es Voltas, Ribeira Cha; Agua Retorta; quetotaxia de la hembra. Maia; Ribeirinha [Sao Miguel]; Ribeirinha; Horta [Faiall; Volcán [Pico]; (FREEMAN, 1(59). Metriocllemlls fllscipes (Meigen, 1818) Madeira: Funchal; Ribeira Fria, Posio; Santo da Chironomusfuscipes Meigen, 1818 Serra; Ribeira Brava; Raba\;al (STORA in FREY, 1949). Ribeira da Lapa, Pico do Serrado (FREEMAN, 1959). Mefriocnellllts (Melriocnem.us) fuscipes Meig.: Madeira (BÁEZ & ARMITAGE, 1990). STORÁ in FREY (1945) Azores: Lagoa do Congro; Acbada, Fumas; Lagoa Limnophyes natalensis (Kieffer, 19 14) Canaria; Pico da Vara [Sao Miguel]; Bagacina; Fumas; Agualva; Santa Barbara [Terceira]; Ribeira do Salto; CWl!ptocladius natalensis Kieffer, I 9 I 4 Lagoa da Calheta [Sao Jorge]; Silveira; Lagoa do Madeira: Caminho de Nazare, Funchal; Ribeira Caiado [Pico]; Caldeira [Faial]; Vales; Ribeira dos da Ametade (SA ETHER , 1990). Borqueiros; Ribeira da Cruz; Mato; Caldeira Branca [Flores] (STOI,,\ in FREY, 1945). Fumas; Caldeiras, ALimnophyes prolongatlls (Kieffer ill Ribei ra Grande; Lagoa do Fogo, Pico Verde [Sao Thienemann, 192 1) Miguel]; Cabe~o do Fogo [Faia!]; Volcán [Pico] CWl1ptocladius pentaplastusprolongatus Kieffer (FR EEMA N, 1959). in Thienemann, 1921 Madeira: Ribeira Fri a; Curral, Poiso; Santo da LimJlophyespmfongata (Kieffer, 1923): FREEMAN Serra; Raba~al (STORA i/1 FREY, 1949). Terreiro da (1959) Y STAUDER (1991), error en la concor­ Luta; Ribeira da Lapa, Pico do Serrado (FREEMAN, dancia gramatical y en el año de la descrip­ 1959). ción. Madeira: Casa das Queimadas (FREEMAN, 1959). AMetriocflemllS martinií Thienemann, 1921 La presencia de esta especie en Madeira necesita Metriocnemus nr. martinii Thienemanl1, 1921: confirmación. SAETHER (1990) apunta la posibilidad BÁEZ & ARMITAGE (1990). de que el único ejemplar citado por FRE EMAN (1959), Madeira: Levada das Raba~as, Ecumeada (BÁEZ que está perdido, perteneciera a laespecie LiI11/1op/¡yes & ARMITAGE, 1990). 11ladeirae. Esta cita debe ser confirmada con material suple­ mentario. Limnophyes sp. A in S AETJ-IER, 1990 Madeira: Ribei raBrava, Serrada Agua (SAETH ER, Género NANOCLADIUS Kieffer, 1913 1990). *Nanocladills bicolor (Zetterstedt, 1838) Chirol1ol11us bienlor Zetterstedt, 1838 Género METRIOCNEMUS Portugal continental: (1) Albergaria-á-Velha. van der Wulp, 1874 M etriocnemus cannencitabertarum Langton & Nanocladius rectinervis (Kieffer, 1911) Cobo, 1997 CricofopuS rectinervis Kieffer, 1911 Orthocladiinae gen? sp? Pe3 in LANGTO N, 1991 Portugal continental: Arroyo entre Bragan~a y Metriocllemus (lnennipupa) carmencitaber­ Chaves (REISS, 19S9). RíoXarrama, Vianado Alentejo; tarum Langton & Cobo, 1997 RíoSado, Ermidas (MALUel al., 1995). (6) Ermida, (8) Portugal continental: RíoZezere, Serl'8 daEstrela Foz, (11) Nelas. (LAN GTON & CO BO (1997). (3) Caldas de Manteigas, (6) Ermida.

.' 236 Nova Acta Científica Compostelana (Bioloxía), 11 (2001)

Género ORTHOCLADIUS van der Wulp, 1874 Orthocladius (Orthocladius) ruffoi Rossaro & Orthocladius (Eudactylocladius) fuscimanus Prato, 1991 (Kieffer in Kieffer & Thienemann, 1908) Rheor¡hodadiu . sp A Thienemann, 1944 Dactylocladiusfuscimanus Kieffer in Kieffer & OrtlJ() c /{/I~itls (Orthocladius) Pe I in LANGTO N, Thienemann, 1908 1984: R EISS ( 1989). Portugal continental: Castrelos, Braganc;:a, río Portugal continental: Arroyo entre Braganc,:a y Baceiro; Vilado Conde, río A ve; Ribero do Ramalhoso, Chaves (RElSS, 1989). (15) Portela do Homem. Posta Aquicola do Tormo, Serra do Mm'ao; Campelo, Figueiro dos Vinhos, Ribeira d' AIge (RElSS, 1989). Género PARACRICOTOPUS Thienemann Río Val verde, Heredad do Mitra , Río Alcác,:ovas, & Harnisch, 1932 Alcác;:ovas (MALO et al., 1998). (4) Cascata do Arado, *Paracricotopus niger (Kieffer, 1913) (6) Ennida. Cricotopus nigel' Kieffer, 1913 Madeira: Ribeira Brava (HuGHES el al., 1998). Portugal continental: (14) Portela do Homem. Orthocladius (Euorthocladius) rivicota Kieffer, 1921 Portugal continental: Arroyo entre Braganc;:a y Género PARAKIEFFERIELLA Chaves (RElSS, 1989). Río Mira, Odemira; Río Ardila, Thienemann, 1936 Maura (MALO et al. , 1998). (6) Ermida, (11) Nelas. Parakiefferiella bathophila (Kieffer, 1912) Dactylocladius bathophilus Kieffer, 1912 Orthocladius (Euorthocladius) rivulorum Portugal continental: Río Vascao, Lotao (MALO Kieffer, 1909 el al., 1998). Portugal continental: Arroyo entre Braganc;:a y Chaves (RElSS, 1989). Río Vascao, Lotao(MALoetal., Parakiefferiella fe Iltlica Tuiskunen, 1986 1998). Portugal continental: Arroyo entre Braganc,:a y Chaves (RElSS, 1989). Orthocladius (Orthocladius) frigidus (Zetterstedt, 1838) Género PARAMETRIOCNEMUS Chironomus frigidus Zetterstedt, 1838 Goetghebuer, 1932 Portugal continental: Arroyo entre Braganc,:a y Parametriocnemus stylatus (Kieffer, 1924) Chaves (RE/SS, 1989). Metriocnemus stylatus Kieffer, 1924 Metriocnemus stylatus Kieffer, 1924: FREEMAN Orthocladius (Orthocladius) obumbratus ( 1959). Johannsen, 1905 Metriocnemus (Parametriocnemus) stylatus Orthocladius (Orthocladius) excava tus Brundin, Kieff.: STORÁ in FREY (1945). 1947 Parametriocnemus cf stylatus (Kieffer, 1924): Portugal continental: Arroyo entre Braganc;:a y H UGHES et al. (1998). Chaves (RElSS, 1989). Portugal continental: Arroyo entre Braganc,:a y Chaves (RElSS, 1989). Río Alcác;:ovas, Alcác,:ovas, Río Orthocladius (Orthocladius) rubicundus Xarrama, Viana do Alentejo; Río Sado, Ermidas; Río (Meigen, 1818) Debege, Amieira (MALO el al., 1998). (15) Portela do Chironomus rubicundus Meigen, 1818 Homem, (6) Ermida. Orthocladius (Orthocladius) saxicola Kieffer, Azores: Furnas; Lagoa das Fumas [Sao Miguel]; Fonduros; Praia da Victoria [Terceira]; Ribeira dos 1911 Borqueiros; Ribeira d' Alem da Facenda; Santa Cruz; Portugal continental: Arroyo entre Braganc;:a y Vales; RibeiradaCruz [Flores] (STORÁ ill FREY, 1945). Chaves (RElSS, 1989). (6) Ermida, (14) Portela do Val da Ribeira Qllente; Fumas; Caldeiras, Ribeira Homem. Grande [Sao Miguel]; Caldeira [Faial] (FREEMAN, 1959).

: ------~------..,

C4lJO, F. et al.: Inventario de lo s Quironómidos de Portugal 237

Madeira: Mts. Arieiro; Casa das Queimadas; Género PSECTROCLADIUS Kieffer, 1906 Ribeira da Lapa, Pico do Serrado (FR EEMAN, 1959). Psectrocladius (Allopsectrocladius) obvillS Levada dos Tornos, Monte; Levada do Norte, (Walker, 1856) Campanário; (BÁEZ & ARM1TAG E, 1990). Levada de Chirol!oníu.I' obvius Wa1ker, 1856 Caldeirao Verde; Ribeira Brava; Ribeira Grande; Sao Portugal continental: Monc;:ao, río Miño (RElSS, Vicente; Ribeira de Sao Vicente; Ribeira de Sao loao; 1989). Río Val verde, Heredad do Mitra (MALO el al., Levada da Serra do Faial (HUGHES et al., 1998). 1998). Según apuntan los propios autores, el material de Madeira estudiado por H UGHES el al. (1998) puede pertenecer a una especie no descrita. Psectrocladius (ALLopseptrocladills) platyplls (Edwards, 1929) Spaniotoma plalypus Edwards, 1929 Género PARAPHAENOCLADIUS Portugal continental: Encaro da Serra de A1vao, Thienemann, 1924 Vila Real (SORIAN O el al., 1993). (10) Lamas d'Olo. Paraphaellocladius impellsus Walker, 1856 Metriocl1emus impensus Walk.: STORÁ in FREY PsectrocladillS (Psectrocladills) limbatelllls (1949). (Holmgren, 1869) Walk.: Paraphenometriocnemus impensus Lap­ Chironol1lus linzbatellus Holmgren, 1869 sus ca/ami, STAUDER (1991). Psectrocladius limbatellus Gr.: RElss (1989). Madeira: Monte, Funcha!: Raba9al (STORÁ ill Portugal continental: Arroyo entre Bragalwa y FREY, 1949). Chaves (REISS, 1989). Río Divor, Arraiolos (MALO el al., 1998). *Paraphaellocladius irritus (Walker, 1856) Chiro1!0111US irritus Walker, 1856 PsectrocladillS (Psectrocladius) octomaclllatus Portugal continental: (15) Portela do Homem, Wü1ker, 1956 (6) Ermida. Portugal continental: Río 010, Lamas d'010, Serra do Alvao, Vila Real (SORIANO et al., 1993). (14) *Paraplzaellocladius pseudirritus Strenzke, Porte la do Homem. 1950 Portugal continental: (6) Ermida. 1\ Psectrocladius (Psectrocladills) oligosetlls Wülker, 1956 Género PARATRICHOCLADIUS Psectrocladius cfr. oligosetus: RIER ADEVALL et Santos Abreu, 1918 al. (1998), RI ERADEVALL & PRAT (1999). Paratriclzocladius rufiventrís (Meigen, 1830) Portugal continental: Lagoa Redonda, Sena da Chironol11us rl¡{iventr;s Meigen, 1830 Estrela (RIERADEVi\LL et al., 1998; RIER ADEVALL & Portugal continental: Castrelos, Bragan9a, río PRAT,1999) Baceiro; Vilado Conde, río Ave; Ribero do Ramalhoso, La presenci a de esta especie en Portugal necesita Pasto Aquicola do Tormo, Serra do Marao; Fonte confirmación. Santa, M an teigas, río Zezere, Serra da Estrela; Campelo, Figueiro dos Vinhos, Ribeira d' Alge; arro­ PsectrocladillS (Psectrocladills) schlienzi yo en tre Braganc;:a y Chaves (REISS, 1989). Río Mira, Wülker, 1956. Odemira; Río Vascao, Lotao (MALO el al. , 1998). (14) Portugal continental: Arroyo entre Bragan'Ya y Portela do Homem. Chaves (RElSS, 1989). Madeira: Levada dos Tornos, Monte; Levada do Norte, Campanário (BÁEZ & ARMITA GE, 1990). PsectrocladillS (Psectrocladius) sordidellus (Zetterstedt, 1838) Género PARATRISSOCLADIUS Zavrel, 1937 Chirono/nus sordidellus Zetterstedt, 1838 Paratrissocladius excerptus (Walker, 1856) Psectrocladius stratiotis Kieffer, 1908: STORÁ in Chirol1oll!us excerptus Walker, 1856 FREY (1945) Portugal continental: Arroyo entre Braganc;:a y Chaves (REISS, 1989). (6) Ermida. 238 Nova Acta Científico Compostelana (Binlmía), 11 (200 ~)

Portugal continental: Río Sousel, Sousel; Río Langton (in HUGJ-IES opus cit.), probablemente se trate Divor, Arraiolos (MALO et al., 1998). (10) Lamas de una especie del complejo atripes-glahricollis_ d'Olo. gallieus. Azores: Lagoa Grande, Sete Cidades; Fumas [Sao Miguel]; Bagacina; Fumas; Santa Barbara [Terceiral: RheocricotopllS (PsilocricotopllS) chalybeatus Vales; Ribeira dos Algares, Mato; Caldeira Branca: (Edwards, 1929) Caldeira Seca [Flores] (STORA in FREY, 1945). Spanioto/J/({ (Trichocladius) chalibeata Edwards, 1929 Género PSEUDORTHOCLADIUS Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, Goetghebuer, 1932 río Zezere, Serra da Estrela (REISS, 1989). Río *Pseudorthoc!adius berthelemyi Moubayed, Alcá~ovas, Alcá90vas, Ríu Xarrarna, Viana do 1990 Alentejo (MALO el al., 1998). (16) Sabugueiro. Portugal continental: (15) Portela do Homem. "Rheocricotopus (Psilocricotopus) gallicus *Pseudorthoc!adius Pe2 in LANGTON, 199 J Lehmann, 1969 Portugal continental: (6) Hermida, (15) Portela Rheocricotopus ? gallicus Lehm.: REISS (1989). do Homem. Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, río Zezere, Serra da Estrela: (REISS, 1989). *Pseudorthocladills Pe3 in LANGTON, 1991 La presencia de esta especie en Portugal continell­ Portugal continental: (15) Portela do Homem. tal necesita confirmación.

Género RHEOCRICOTOPUS Thienemann Rlzeocricotopus (Psilocricotopus) notabilis & Harnish, 1932 Caspers, 1987 Rheocricotopus (Psilocricotopus) atripes Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, (Kieffer,1913) río Zezere, Serra da Estrela (CASPERS, 1987; REI SS, Cricotopus atripes Kieffer, 1913 1989). Thric/¡ocladius iridipennis Stora in Frey, 1945 Thrichocladius iridipennis Stora, 1945: FREEMAN *Rheocricotopus (Psilocricotopus) tirolus (1959). Lehrnann, 1969 Rheocricotopus cf. atripes (Kieffer, 1913): Portugal continental: (2) Area de Mulas. HU GH ES et al. (1998). Rheocricotopus (Rheocricotopus) effuslls Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila Formosa; Río Sousel, Sousel; Río Xévora, Ouguela; (Walker, 1856) Río Divor, Arraiolos; Río Valverde, Heredad do Chirono/llus effusus Walker, 1856 Mitra, Río Xarrama, Viana do Ale~ltejo; Río Sado, Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, Ermidas; Río Mira, Odemira; Río Debege, Amieira;Río río Zezere, Serra da Estrela (REISS, J 989). (1) Alber­ Ardila, Maura; Río Vascao, Lotao (MALO el al., 1998). garia-á-Velha, (6) Ermida, (15) Portela do Homern. (8) Foz. Azores: Lagoa do Congro; Furnas [Sao Miguel]; ':'Rheocricotopus (Rheocricotopus) fuscipes Fonduros, Praia da Victoria; Lagoa Achada; Agualva (Kieffer, 1909) [Terceira]; Calheta; Ribeira do Saltos; Ilheo do Topa; Cricotopus fuscipes Kieffer, 1909 Ribeira Funda [Sao Jorge]; Ribeira; Caldeira [Faial]; Portugal continental: (6) Ermida, (15) Portela M ato, Algares; Ribeira da Cruz [Flores] (S TORA in do Homem. FREY, 1945). Ribeira da Praia; Vila Franca do Campo; Ribeira Grande; Furnas [Sao Miguel] (FRE EMAN, 1959). Género SMITTIA Holmgren, 1869 Madeira: Levada do Norte, Campanário (BÁEz & Smittia aterrima ARMTTAGE, 1990). Ribeira Brava; Ribeira Grande; Sao (Meigen, 1818) Vicente; Ribeira de Sao Joao (HUGHES et al., 1998). Chirono/nus aterrimus Meigen, 1818 La cita de Madeira de HUGHES et al. (1998) debe Smittia (Smittia) aterrima Meig.: SnlRA in FREY ser confirmada con rnaterial suplementario, según (1945).

.' Cabo, F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 239

Azores: Pico do Castanheiro; Sete Cidades; Sao Azores: Sao Roque, Ribeira Grande [Sao Mi­ Roque; Achada; Furnas [Sao Miguell (STORA in FREY, guell; Angra do Heroismo [Terceira]; Madalena [Pico]; 1945), Harta [Faia1]; Santa Cruz [Flores]; Vil a Nova [Corvo] Madeira: Monte, Funchal (STllRA in FREY, 1949), (S J'ORA in .¡REY, 1945). Sao Populo, Ponta Delgada; Ribeira da Praia, Vi1a Franca do Campo; Sao Roque, Smittia brevijitrcata (Edwards, 1926) Ribeira das tres Voltas, Ribeira Cha [Sao Miguel]; AreiaLarga [Pico]; Ribeirado Faia1 [Faia!] (FREEMAN, Ort/wcladius brevifúrcatus Edwards, 1926 1959). Smittia (Ort!wsmittia) brevifitrcat(( Edw ,: STORA Madeira: Lido, Funchal (STORA in FREY, 1949). in FREY (1945), Ribeira Seca, Funchal (FREEMAN, 1959). Cani~a1 (BÁEZ Azores: Calheta [Sao Jorge]; Madalena [Pico] & ARMITAGE, J 990). (STORA in FREY, 1945),

Género THIENEMANNIA Kieffer, 1909 Smittia nudipel111is (Goetghebuer, 1913) Thiellemanllia gracei (Edwards, 1929) Comptocladius nudipennis Goetghebuer, 1913 Metriocnemus gracei Edwards, 1929 Madeira: Ponta do Sol; Levada das Raba~as, Ecumeada; Levada dos Piornais, Funchal (BÁEZ & Metriocnemus gracei Edw.: STORA in FREY ARMJTAGE, J 990) (1945). Azores: Calheta [Sao Jorge] (STelRA in FREY, 1945). & 1991). Género SYMPOSIOCLADIUS (?) Azores (ASHE CRANSTON, CRANSTON, 1982 Thienemanuia gracilis i

Género SYNORTHOCLADIUS ':'Thienemannia libanica Laville & MOllbayed, Thienemann, 1935 1985. (Kieffer, 1909) Synorthocladius semivirens Portugal continental: (13) Ponte de Caba~os. Dactylocladius semivirens Kieffer, 1909 Orthocladius semivirens (Kieffer, 1909): Género THIENEMANNIELLA FREEMAN (1959), Kieffer, 191 1 Synorthcladius semivirens (Kieffer): lapsus Thienemanlliella clavicornis (Kieffer, 1911) calami, STAUDER (1991), Corynoneltra c!avicornis Kieffer, 1911 Portugal continental: Castrelos, Bragan~a, río Portugal continental: Castre1os, Bragans;a, río Baceiro; arroyo entre Bragan~a y Chaves (REJSS, 1989), Baceiro; arroyo entre Bragan~a y Chaves (REISS, 1989). Río Xévora, Ouguela (MALO et al., 1998), (6) Ermida, Río Xévora, Ouguela; Río Valverde, Heredad do Madeira: Mts, Arieiro (FREEMAN, 1959), Mitra, Río Alcá¡;;ovas, Alcá¡;;ovas, Río Xarrama, Viana do A1entejo; Río Sado, Ennidas; Río Debege, Amieira Género THALASSOSMITTIA Strenzke & (MALO et al., 1998). (6) Ermida. Remmert, 1957 Azores: Ribeira da Praia; Vila Franca do Campo; Thalassosmittia atlantica (Stora in Frey, 1936) Furnas, Maia [Sao Miguel] (FREEMAN, 1959). Eukiefferiella atlwltica Stora in Frey, 1936: STORA Madeira: Mts. Arieiro (FREEMAN, 1959). in FREY (1945, 1949), ARMITAGE (1986), STAUDER (1991), Género TVETENIA Kieffer, 1922 Nanocladius (Eukiefferiella) atlanticus (S tora, Tvefenia calvescens (Edwards, 1929) 1936): FREEMAN (1959), Spcmiotoma calvescens Edwards, 1929 Portugal continental: Arroyo entre Bragan~a y Chaves (RElSS, 1989). (6) Ermida. 240 Nova Acta Cienl(fica Compostelana (Bioloxía), 11 (2001)

Tvetenia verralli (Edwards, 1929) Chironomus nr. pseudothummi Strenzke, 1959 Spaniotoma verralli Edwards, 1929: 348. Madeira: Levada do Norte, Campanário; Levada Portugal continental: Arroyo entre Bragan¡;:a y dos Piomais, Funchal (BÁEZ & ARMITAGE, J 990). Chaves (REISS, 1989). (14) Portela do Homem, (16) Esta citá- debe ser confirmada con material su­ Sabugueiro. plementario.

Subfamilia CHIRONOMINAE Chirollomus (Chironomus) riparius Meigen, Macquart, 1838 1804 Tribu CHIRONOMINI Macquart, 1838 Tendipes thummi Kieffer, 1911 Género CHIRONOMUS Meigen, 1803 Chironol11us thummi (Kieffer, 1911): FREEMAN Chironomus (Chironomlls) calipterlls Kieffer, (1959) 1908 C (C) cf. riparius Meigen, 1804: HUGHES et al. Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia ( 1998) de Mira (REISS, 1989). Portugal continental: Río Divor, Arraiolos (MALO et al., 1998). Chironomlls (Chironomus) dorsalis Auctt. /lec Azores: Ponta Delgada; Rocha Quebrada, Relva; Meigen, 1818 Lagoa do Congro; Pico da Azeitona, Ponte da García; Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila Maia [Sao Miguel]; Pedro Miguel [Faial]; Areia Lar­ Formosa; Río Sousel, Sousel; Río Divor, Arraiolos ga [Pico] (FREEMAN, 1959). (MALO el al., 1998). Madeira: Madeira (HuGHES et al., 1998). Azores: Pico do Castanheiro; Porta Delgada; Es necesario hacer constar que existe una gran Lagoa do Congro; Fumas [Sao Miguel]; Bagacina; cantidad de citas de Chironomus thummi o C. th¡¡mmi Agualva [Terceira]; Calheta [Sao Jorge]; Ribeira dos thw71mi en trabajos generales, citas basadas en mate­ Flamengos [Faial]; Santa Cruz; Ribeirados Borqueiros rial larvario y cuya identificación es más que dudosa. [Flores] (STORÁ in FREY, 1945). Madeira: Madeira (BECKER, J 908). Lido; Monte, Chironomus(Chironomus) venustus Staeger, Funchal (STORA in FREY, 1949). 1839 Hasta 1924 Chironomus dorsalis Meigen, 1818 Chironomus cingulatus varo venustus Staeger, no fue asignada al género Einfeldia Kieffer, 1924; 1839: STORÁ in FREY (1945) debido a la homonimia existente, las citas anteriores a Azores: Pico do Castanheiro; Fumas; Lagoa das esa fecha, podrían corresponder a Einfeldia dorsalis Fumas [Sao Miguel]; Bagacina; Lagoa Achada (hoy considerada /lomell d¡¡bium) y no a Chironomus [Terceira]; Caldeira [Graciosa]; Lagoa do Pico [Sao dorsalis AuClt. nec Meigen, 1818. Tan sólo la revisión Jorge] (STORÁ in FREY, 1945). del material de referencia podrí~clarar su identidad específica. Género CLADOPELMA Kieffer, 1921 Cladopelma edwardsi (Kruseman, 1933) "Chironomus (Chironomus) plllmosus Auctt. Tendipes (Parachironomus) edwardsi Kruseman, nec Linnaeus, 1758 1933 Chironomus ? plumosus: REISS (1989). Portugal continental: Campelo, Figueiro dos Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Vinhos, Ribeira d'AIge (REISS, 1989). de Mira (REISS, 1989). Se trara de un nombre específico ampliamente utilizado en la bibliografía, pero se desconoce el Cladopelma virescens (Meigen, 1818) sentido original de su descripción. Las referencias Chironomus virescens Meigen, 1818 bajo este nombre son ambíguas, por ello es preciso POI'tugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia confirmar la validez de la especie y la verdadera de Mira (REISS, 1989). Río Debege, Amieira (MALO el identidad del material estudiado por RElSs (1989). al., 1998).

"Chironomus(Chironomus) pseudothummi Cladopelma viridula (Linnaeus, 1767) Strenzke, 1959 Tipula viridula Linnaeus, 1767 CObo, F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 241

Género ENDOCHIRONOMUS Kieffer, 1918 portuga l continental: Lagoa da Barrinha,. Praia deMlra. (R ElS,s 1989) . RíoSeda, PontedeVilaFormosa Endochironomus (Endochironomus) tendens (MALO et al., 1998). (11) Nelas. (Fabricius, 1775) Típula tenilens Fabricius, 1775 Género CRYPTOCHIRONOMUS Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Kieffer, 1918 de Mira (REISS, 1989). toclzironomus rostratus Kieffer, 1921 Cryp , M'- (R Portugal continental: Mon<;:ao, no ¡no EISS, Género GLYPTOTENDIPES Kieffer, 1913 1989). Río Xévora, Ouguela; Río Ardila, Moura (MALO Glyptotendipes gripekoveni (Kieffer, 1913) et al. , 1998). (11) Nelas. Chironomus grípekoveni Kieffer, 1913 Portugal continental: Vil a do Conde, río Ave Género DEMICRYPTOCHIRONOMUS (RElSS, 1989). Río Xarrama, Viana do Alentejo; Río Lenz, 1941 Ardila, Maura (MALO et al., 1998). Demicryptochironomus vulneratus (Zetterstedt, 1838) Glyptotendipes imbecillis (Walker, 1856) Chironomus vulnera tus Zetterstedt, 1838 Chiro/1omus imbecillis Walker, 1856 Portugal continental: Mon<;:ao, río Miño; Chironomus (Glyptotendipes) severini Castrelos, Bragan<;:a, río Baceiro (RElSS, 1989). (14) Goetghebuer, 1923 Portela do Homem. Glyptotendipes severini (Goetghebuer, 1923): REISS (1989). Género DICROTENDIPES Kieffer, 1913 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Dicrotendipes modestus (Say, 1823) de Mira (RElSS, 1989). Chironomus modestus Say, 1823 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Glyptotendipes pallens (Meigen, 1804) de Mira (RElss, 1989). Chironomus pallens Meigen, 1804 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Dicrotendipes nervosus (Staeger, 1839) de Mira (REISS, 1989). Río Seda, Ponte de Vila Chironomus nervosus Staeger, 1839 Formosa; Río Divor, AlTaiolos; Río Xarrama, Viana Portugal continental: Castrelos, Bragan<;:a, río do Alentejo; Río Sado, Ermidas (MALO et al., 1998). Baceiro (RElss, 1989). Madeira: Jardín Botánico de Funchal (HUGHES et al., 1998). Dicrotendipes notatus (Meigen, 1818) Chironomus nota tus Meigen, 1818 Género HARNISCHIA Kieffer, 1921 Portugal continental: Río Divor, A1Uiolos (MALO Harnisclzia fuscimana Kieffer, 1921 et al., 1998). Portugal continental: Río Divor, Arraiolos; Río Ardila, Moura (MALO et al. , 1998). (11) Nelas. Dicrotendipes peringueyanus (Kieffer, 1924) Chironomus peringueyanus Kieffer, 1924 Género KIEFFERULUS Goetghebuer, 1922 Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila Kiefferulus tendipediformis (Goetghebuer, Formosa; Río Xarrama, Viana do A1entejo; Río Sado, 1921) Ermidas; Río Ardila, Maura (MALO et al., 1998). Tanytarsus tendiped(formis Goetghebuer, 1921 Portugal continental: Vila do Conde, río Ave Dicrotendipes septemmaculatus (Becker, 1908) (REISS, 1989). Chironomus septemmaculatus Becker, 1908 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Género MICROCHIRONOMUS de Mira (RElss, 1989). Río Mira, Odemira; Río Ardila, Kieffer, 1918 Moura (MALO et al., 1998). Microchironomus tener (Kieffer, 1918) Madeira: Cani<;:a1 (BÁEZ & ARMITAGE, 1990). Chironomus (Cryptochironomus) tener Kieffer, 1918

.. 242 Nova Acta Ciellt(tica Compostelana (Bioloxía), 11 (2001)

Portugal continental: Río Xévora, Ollgllela Parachirollomus parilis (Walker, j 856) (MALO el al., 1998). Chironomus parilis Walker, 1856 Portu~1 continental: Lagoa da Barrinha, Praia Género MICROTENDIPES Kieffer, 1915 de Mira (RElss, 1989). Microtendipes chloris (Meigen, 18 I 8) Género PARACLADOPELMA Harnisch, j 923 Chirono/lLUs ehloris Meigen, 18 I 8 Paracladopelma camptolabis (Kieffer, 19 I 3) Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila Tendipes camptolabis Kieffer, 1913 Formosa; Río Divor, Arraiolos; Río VaIVf~rde, Here­ Portugal continental: Monc;ao, río Miño (REISS , dad do Mitra (MALO er al., 1998). 1989).

Microtendipes pedellus (De Geer, 1776) Paracladopelma laminata (Kieffer, 192 1) Típula pedellus De Geer, 1776 CladopelmCl laminata Kieffer, 1921 Portugal continental: Monc;ao, río Miño (REISS, Portugal continental: Campelo, Figlleiro dos 1989). Vinhos, Ribeira d' AIge (REISS, 1989).

Microtendipes rydalellsis (Edwards, 1929) Género PHAENOPSECTRA Kieffer, 1921 Chírono/11lts Iydalensis Edwards, j 929 Phaenopsectraflavipes (Meigen, 1818) Portugal continental: Campelo, Figueiro dos Chirono111usflavípes Meigen, 1818 Vinhos, Ribeira d' AIge (RElSS, 1989). Río Xévora, Portugal continental: Monc;ao, río Miño; Vila Ouguela (MALO et {(l. , 1998). do Conde, río A ve; Fonte Santa, Manteigas, río Zezere, Serra da Estrela; Campelo, Figlleiro dos Vinhos, Género NILOTHAUMA Kieffer, 1921 Ribeira d' AIge (RElSs, 1989). Río Seda, Ponte de Vila Nilothauma brayi (Goetghebuer, 1921) Formosa; Río SOllsel, Sousel; Río Xévora, Ouguela ChirmW/1111S brayi Goetghebuer, 1921 (MALO ef al., 1998). Portugal continental: Monc;ao, río Miño; Campelo, Figueirodos Vinhos, Ribeira d' AIge (REIss, Género POL YPEDILUM Kieffer. 1912 1989). Polypedilul1l (Pentapedilum) nubells (Edwards, 1929) Género PAGASTIELLA Brundin, 1949 ChironOI1l11S nubens Edwards, 1929 Pagastiella orophila (Edwards, 1929) Portugal continental: Monc;ao, río Miiío; Vila Chirono/11us (Lauterborniella) orophila do Conde, río A ve (REISS, 1989). Río Debege (Amieira) Edwards, 1929 (MALO er al., 1998). Portugal continental: Lagoa Escura, Serra da Estrela (RIERADEVALL ef al., 1998; RIERADEVALL & Polypedilulll (Pentapedilum) sordells (van der PRAT, 1999). Wulp,1874) Tanytarsus sordens van der Wulp, 1874 Género PARACHIRONOMUS Lenz, 1921 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Parachirollomus arcuatus (Goetghebuer, 1919) de Mira (RElSs, 1989). Río Divor, Arraiolos (MALO el Chirono/11us areuatus Goetghebuer, 1919 al., 1998). Portugal continental: Vila do Conde. río A ve (REISS, 1989). Río Debege, Amieira (MALO ef al., Polypedilum (Pentapedilum) tritum (Walker, 1998). 1856) Chirono111us Irilu11l Walker, 1856 Parachironomus frequens (J ohannsen, 1905) POl-tugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Chiron0/1111Sfrequens Johannsen, 1905 de Mira (REISS , 1989). Portugal continental: Vila do Conde, río A ve (REISS, 1989). CQho, F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 243

polypedilllfll (Polypedilllm)albicome (Meigen, Portugal continental: éastrelos, Bragan\;a, río Baceiro; Ribero do Ramalhoso, Posto Aquicola do 1838) Tormo, Serra do MaJ'iío (REISS, 1989). Río Divor, ChimI1 O/1lUS ((lbicorne Meigen, 1838 Arraiolos (MALO el al., 1998). Portugal continental: Ribero do Ramalhoso, Posto Aquicola do Tormo, Serra do MaI'uo; Campelo, Figueiro dos Vinhos, Ribeira d' Alge; arroyo entre 1\ Polypedilum (Polypedilum) quadrimaculatum Bragan\;a Y Chaves (RElSS, J 989). (Meigen, 1838) Chironolnus quadrilllaculatus Meigen, 1838 polypedilum (Polypedilum) convictum (Walker, Polypedilum? quadrinwculatwl! (Meigen, 1838): 1856) REISS ( 1989). Chironol11us convictum Walker, J 856 Portugal continental: Campel0, Figueiro dos Portugal continental: MOIl\;ao, río Miño; Curalha, Vinhos, Ribeira d' Alge (REISS, 1989). río Tamega; Ribero do Ramalhoso, Posto Aquicola do Esta cita necesita verse confirmada con materi al Tormo, Serra do Marao; Fonte Santa, Manteigas, río suplementario. Zezere, Serra da Estrela; Campelo, Figueiro dos Vinhos, Ribeira d'Alge (REISS, 1989). (14) Portela do Polypedilllm (Tl'ipodura) aegyptium Kieffer, Homem. 1925 Madeira: Casa das Queimadas (FREEMAN, 1959). Portugal continental: Campelo, Figueiro dos Polypedilu11I (Po lyp edill/III) cultellatulIl Vinhos, Ribeira d' Alge (REISS, 1989). Río Ardila, Goetghebuer, 1931 Moma (MALO el al. , 1998).

Polypedihu11 cultellatum Goetghebuer, 1931 Polypediluftl (Tl'ipodura) pullum (Zetterstedt, Portugal continental: Campelo, Figueiro dos 1838) Vinhos, Ribeira d' Alge (REISS , 1989). Río Ardila, Chironomus pullum Zetterstedt, 1838 Moura (MALO el al., 1998). (6) Ermida. Portugal continental: Castrelos, Bragan~a , río Baceiro; Campelo, Figueiro dos Vinhos, Ribeira Polypedilum (Polypedilum) nubeculosum d' Alge (RE]SS, 1989). (Meigen, 1804) Chironomus nubeculosus Meigen, 1804 Polypedilum (Tripodura) scalaellum (Schrank, Portugal continental: Mon\;ao, río Miño; Vila 1803) do Conde, río Ave; Lagoa da Barrinha, Praia de Mira Tipula scalaena Schrank, 1803 (REISS, 1989). Portugal continental: MOI1\;ao, río Miño; Vila Azores: Charco da Madeira, Ponta Delgada; Lagoa do Conde, río Ave; Lagoa da Barrinha, Praia de Mira Verde. Sete Cidades; Lagoa do Carvao; Lagoa do (REISS , 1989). Congro; Lagoa Azul, Caldeira das sete Cidades; Agua Retorta, Pico Verde [Sao Miguel]; Volcán [Pico] (FREEMAN, 1959). Género STENOCHIRONOMUS Kieffer, 1919 Polypedilum (Polypedilum) nubifer (Skuse, Stenochironomus gibbus (Fabricius, 1794) 1889) Tipula giMa Fabricius, 1794 Chironomus Ilubifer Skuse, 1889 Stenochirono111us Pe 1 in LANGTON, 1984 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Portugal continental: MOI1\;ao, río Miño (REISS, de Mira (REISS, 1989). Río Divor, Arraiolos (MALO el 1989). al., 1998). Género STICTOCHIRONOMUS Polypedilum (Polypedilum) pedestre (Meigen, Kieffer, 1919 1830) Stictochirollomus maclllipellnis (Meigen, 1818) Chironol1lus pedestre Meigen, 1830 Chironol11us maculipennis Meigen, 1818 Plzaenopsectra Pel in LANGTON, 1984 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia de Mira (REISS, 1989). Río Mira, Odemira; Río Vascuo, Lotuo (MALO el al., 1998).

.. 244 Nova Acta Científica Compostelana (Bioloxía), 11 (20m)

Stictochironomus sticticus (Fabricius, 1794) Micropsectra aristata Pinder, 1976 Tipula stictica Fabricius, 1781. Portugal continental: Río Xévora, Ouguela Tipula histria Fabricius, 1794. (MALO et al., 1998). (6) Ermida. Stictochironomus histrio (Fabricius, 1794) \ Stictochironomus histrio (Fabricius, 1794): REISS Micropsectra atrofasciata (Kieffer, 1911) (1989), MALO et al. (1998). Tanytarsus atrofasciatus Kieffer, 1911 Portugal continental: Monc;ao, río Miño; Lagoa Micropsectra sp. atrofasciata group Kieffer, da Barrinha, Praia de Mira; Fonte Santa, Manteigas, 1911: HUGHES et al. (1998) río Zezere, Serra da Estrela; arroyo entre Braganc;a y Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Chaves (REISS, 1989). Río Seda, Ponte de VilaFormosa; de Mira (REISS, 1989). (6) Ermida. Río Divor, Arraiolos (MALO et al., 1998). A Madeira: Caldeirao Verde (HuGHES et al., 1998) La cita de Madeira debe ser confirmada con ma­ Género XENOCHIRONOMUS Kieffer, 1921 terial suplementario. Xenochironomus xenolabis (Kieffer in Thienemann & Kieffer, 1916) *Micropsectra bidentata (Goetghebuer, 1921) Chironomus xenolabis Kieffer in Thienemann & Tanytarsus bidentatus Goetghebuer, 1921 Kieffer, 1916 Portugal continental: (6) Ermida. Portugal continental: Monc;ao, río Miño (REISS, 1989). Micropsectra bodanica Reiss, 1969 Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, Tribu TANYTARSINI Goetghebuer, 1937 río Zezere, Serra da Estrela (REISS, 1989). Género CLADOTANYT ARSUS Kieffer, 1921 *Micropsectra contracta Reiss, 1965 Cladotanytarsus atridorsum Kieffer, 1924 Portugal continental: (9) Lamas d'Olo. Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vil a Formosa; Río Xévora, Ouguela; Río Valverde, Here­ Micropsectra junci (Meigen, 1818) dad do Mitra, Río A1các;ovas, A1các;ovas, Río Xarrama, Chironomus junci Meigen, 1818 Viana do Alentejo; Río Sado, Ermidas (MALO et al., Tanytarsus gmundensis var. subviridis 1998). Goetghebuer, 1921 Micropsectra subviridis (Goetghebuer, 1921): Cladotanytarsus lepidocalcar Krüger, 1938 STORÁinFREY (1945,1949), FREEMAN (1959). Portugal continental: Río Debege, Amieira Micropsectra funci (Meigen): Lapsus calami, (MALO et al., 1998). STAUDER (1991). Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, Cladotanytarsus mancus (Walker, 1856) río Zezere, Serra da Estrela (RElSS, 1989). Chironomus mancus Walker, 1856 Azores: Lagoa do Congro; Pico do Castanheiro; Portugal continental: Río Divor, Anaiolos (MALO Fumas [Sao Miguel]; Santa Barbara [Terceira];Ribeira et al., 1998). do Salto; Lagoa do Pico; Ribeira Funda [Sao Jorge]; Lagoa do Caiado [Pico]; Caldeiras [Corvo] (STORA in *Cladotanytarsus molestus Hirvenoja, 1962 FREY, 1945). Ribeira da Praia, Vila Franca do Campo; Portugal continental: (1) Albergaria-á-Velha. Lagoado Fogo [Sao Miguel]; Cabec;odo Fogo [Faial]; Volcán [Pico]; LagoaBranca [Flores] (FREEMAN, 1959). Género MICROPSECTRA Kieffer, 1909 Madeira: Funchal; Ribeira Fria; Rabac;al (STORA in FREY, 1949). Ribeira da Lapa, Pico do Serrado Micropsectra apposita (Walker, 1856) (FREEMAN, j 959). Chironomus appositus Walker, 1856 Portugal continental: Ribero do Ramalhoso, Micropsectra lindrothi Goetghebuer in Posto Aquicola do Tormo, Serra do Mm'ao (REIss, 1989). (6) Ermida, (16) Sabugueiro. Goetghebuer & Lindroth, 1931 Portugal continental: Fonte Santa, Manteigas, río Zezere, Serra da Estrela; Campel0, Figueiro dos ----_. _--.~...... ~~~------

CDho, F. et al.: Inventario de los Quironómidos de Portugal 245

Vinhos. Ribeira d' Alge (RElSs, 1989). Río Val verde, Stempellinella distinctissi111a Brundin, 1947 Heredad do Mitra, Río Sado, Ermidas (MALO el al., Portugal continental: Monc;ao, río Miño; 1998). (5) Cavao da Arnizade. Campel0, Figueiro dos Vi nhos, Ribeira d' Alge (RElSS, 1989). Género PARA T ANYT ARSUS Thienemann Rheotanytarsus guineensis Kieffer, 1918 & Bause, 1913 Madeira: Ribeira Brava; Ribeira Grande; Sao Paratanytarsus bituberculatus (Edwards, 1929) Vicente; Ribeira de Sao Vicente; Levada da Serra do Tanytarsus (Lundstroemia) bituberculatus Faial (HuGHES el al., 1998) Edwards, 1929 Portugal continental: Río Xarrama, Viana do Rheotanytarsus nigricauda Fittkau, 1960 Alentejo (MALO et al., 1998). Portugal continental: Castre10s, Braganc;a, río Baceiro; Ribero do Ramalhoso, Posta Aquicola do Tormo, Serra do MUI'ao (RElSS, 1989). Río Divor, Paratanytarsus dissimilis Johanssen, 1905 Arraiolos; Río Mira, Odemira; Río Vascao, Lotao Paratallytarsus cmifusus Palmén, 1960 (MALO ef al., 1998). (6) Ermida. Paratanytarsus c0/1fusus Palmén, 1960: REISS (1989). Rheotanytarsus pentapoda (Kieffer, 1909) Portugal continental: Curalha, río Tamega; Tanytarsus (Tanytarsus) pentapoda Kieffer, 1909 Castrelos, Braganc;a, río Baceiro; Vil a do Conde, río Portugal continental: Río Xévora, Ouguela; Río Ave; Lagoa da Barrinha, Praia de Mira; arroyo entre Sado, Ermidas (MALO ef al., 1998). Braganc;a y Chaves (RElSS, 1989). Río Sousel, Sousel; Río Val verde, Heredad do Mitra, Río Xarrama, Viana do Alentejo; Río Sado, Ermidas (MALO et al., 1998). Rheotanytarsus reissi Lehmann, 1970 (10) Lamas d'Olo. Portugal continental: Río Xévora, Ouguela; (MALO et al., 1998). Paratanytarsus inopertus (Walker, J 856) Chironomus inopertus Walker, J 856 *Rheotanytarsus rhenanus Klink, 1983 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Portugal continental: (6) Ennida, (14) Portela de Mira (REISS, 1989). (2) Area de Mulas, (10) Lamas do Homem. d'010. Rheotanytarsus ringei Lehmann, 1970 Paratanytarsus laccophilus (Edwards, 1929) Rheotanytarsus ringei Lehmann, 1970 Tanytarsus (Lundstroemia) laccophilus Edwards, Portugal continental: Monc;ao, río Miño; 1929 Castrelos, Braganc;a, río Baceiro; Fonte Santa, Manteigas, río Zezere, Sen'a da Estrela; Campelo. Portugal continental: Río Ardila, Maura (MALO Figueiro dos Vinhos, Ribeira d' AIge (REISS, 1989). et al., 1998). (9) Lamas d'Olo.

Paratanytarsus laetipes (Zetterstedt, 1850) Rheotanytarsus Pe! in LANGTON, 1991 Portugal continental: Arroyo entre Braganc;a e Chironol11us laetipes Zetterstedt, 1850 Chaves (REISS, 1989). (6) Ennida. Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia de Mira (REISS, 1989). Género STEMPELLINA Thienemann & Paratanytarsus setosimanus (Goetghebuer, Bause, 1913 1921) *Stempellina bausei (Kieffer, 1911) Portugal continental: Río Valverde, Heredad do Tanyfarsus (Calopsectra) bausei Kieffer, 1911 Mitra (MALO et al., 1998). Portugal continental: (6) Ermida.

Género RHEOTANYT ARSUS Thienemann Género STEMPELLINELLA Brundin, 1947 et Bause, 1913 Stempellinella brevis (Edwards, J 929) Rheotanytarsus distinctissimus (Brundin, 1947) Tanytarsus (Stempellina) brevis Edwards, 1929 246 NOI'a Acta Científica Composlelanu (B ioloxía), 11 (2001)

Portugal continental: Campelo, Figueiro dos Vinhos, Ribeira d ' Alge;arroyo entre Bragan¡¡:a e Tanytarsus mendax Kieffel', 1925 /lec RE1SS & Chaves (RElSS, 1989). Río Mira, Odemira; Río Ardila, Fittkau, 1971 Maura; Río Vascao, Lotao (MALO et al ., 1998). (6) Tanytarsus: holochlorus Edwal'ds, 1929 Ermida, (14) Portela do Homem. Tanytarsus ho!ochlorus Edwards, 1929: RE1S S ( 1989) Género TANYTARSUS van del' Wu1p, 1874 Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Tanytarsus brundini Lindeberg, 1963 de Mira (REISS, 1989). Río Sousel, Sousel (MALO et Portugal continental: Mon¡¡:ao, río Miño; al., 1998). Call1pelo, Figueiro dos Vinhos, Ribeira d' Alge; arro­ yo entre Bragan¡¡:a e Chaves (RElss, 1989). Río Sado, Taflytarsus signatlls (Van del' Wu1p, 1858) Ermidas; Río Ardila, Moura (MALO el al., 1998). Chironomus signatus Van del' Wulp, 1858 Portugal continental: Castrelos, Bragan¡¡:a, río Reiss & Fittkau, 1971 *Tanytarsus buchonius Baceiro (REISS, 1989). (9) Lamas d'Olo. Portugal continental: (10) Lamas d'Olo. Tanytarsus usmaensis Pagast, 1931 Goetghebuer, 1934 Tanytarsus chinyensis Portugal continental: Ribero do Ramalhoso, Portugal continental: Lagoa Escura, Sena da Posta Aqllicola do Tormo, Serra do Marao (REISS, Estrela (RIERADEVALL el al., 1998; RIERA DEVA LL & 1989). Río Divor, AlTaiolos (MALO el al., 1998). PR AT, 1999).

Tanytarsus PeZ3 in LANGTON, 1991 1\ Tanytarsus curticornis Kieffel', 1911 Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila Tanytarsuscf. curticornis Kieffer, 1911: H UG HES Formosa; Río Xévora, Ouguela (MALO el al., 1998 ). el al., (1998) Madeira: Caldeirao Verde; Levada de Caldeirao Género VIRGATANYTARSUS Pinder, 1982 Verde (HUGHES eral., 1998). Virgatanytarslls albisutlls (Santos Abl'eu, 1918) Esta cita debe ser confirmada con material suple­ Tanytarsus albisutus Santos Abreu, 1918 mentaría. Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila Formosa; Río Xévora, Ouguela; Río Ardila, Maura Tanytarsus ejuncidus (Walker, 1856) (MALO er (/1. , 1998). Chirol!o/nus ejuncidus Wa1ker, 1856 Madeira: Levada dos Piornais, Funchal (BÁEZ & Portugal continental: Río Seda, Ponte de Víla ARMITAGE , 1990). Formosa (MALO er al., 1998). *Virgataflytarslls arduennensis (Goetghebller, TallytarsllS eminulus (Wa1kel', 1856) 1922) Chirono/11us eminulus Waker, 1856 Tanvtarsus arduennensis Goetghebuer, 1922 Portugal continental: Campelo, Figueiro dos Portugal continental: (9) Lamas d'Olo. Vinhos, Ribeira d' Alge (REIss, 1989). Virgatanytarsus triangularis (Goetghebuer, Tanytarsus heusdensis Goetghebuer, 1923 1928) Portugal continental: Castrelos, Bragan¡¡:a, río Tanytarsus triangularis Goetghebuel', 1928 Baceiro (REISS, 1989). Portugal continental: MOIl¡¡:ao , río Miño; Campelo, Figlleiro dos Vinhos, Ribeira d' Alge (REISS, Goetghebuer, 192 Tanytarsus inaequalis J 1989). Río Debege, Amieira; Río Ardila, Moura (MALO Portugal continental: Río Seda, Ponte de Vila et al., 1998). (6) Ermida. Formosa; Río Vascao, Lotao (MALO er al., 1998). NOMINA DUBIA Tanytarsus medius REISS & Fittkau, 1971 Halocladius vitripennis (Meigen, 1818) Portugal continental: Lagoa da Barrinha, Praia Azores (STORÁ in FREY, 1945; FREEMAN, 1959) de Mira (REISS, 1989). Cabo. F. et al.: Invenlario ele los Quironómidos de Portugal 247

Psectrocladius sordidellus val'. illsularis STORA BECKER, T. (1908). Dipteren derInseln Madeira. Mir/. in FREY, 1945 Zool. Mus. Berlil/. 4: 181-206. Azores (STORA in FREY, 1945; FR EEMAN, 1959) CASPERS, N. (1987). Rheocric%pllS( Psilocric%plls) 1I00ahil~,' spec. nov. from Portugal (Diptera, Smittia (Pseudossmittia) azorica STORA in FREY, Nematocera, Chironomidae). Aqlla/ic insects, 9 (3): 169-175. 1945 COBO, F., GONZÁLEZ, M. & VIEIRA-LANERO, R. (1995). Azores (STORA in FREY, 1945) Notes on some taxonomic problems in the Iberian species of Brillia Kieffer, 1913 (Diptera: Orthocladius rivularis STORA ;11 FREY, 1945 Chironomidae), with a description of B. pudorosa Azores (STORÁ in FREY , 1945; FREEMAN, 1959) sp.n. Anl/ls. Liml/ol. 31(4): 245-252. COBO, F., RAM IL, 1. & GONZÁL EZ, M. (1993). Notas Orthocladius thoracicus Meigen, ? sobre el Género Halocladius (Diptera, Madeira (BECKER, /908) Chironomidae) de las aguas salobres del litoral ibérico. Nova Ac/a Ciel/r(fica COllljJostelana Metriocllenzus ochraceus van der Wulp, 1858 (Bioloxío), 4: 167-172 Madeira (BECKER, 1908; STORÁ i/1 FREY, 1949) COBO, F., JIMÉN EZ, M. T., CASAS, J. J., VíLCHEZ, A. , SORIANO, O., SEVILLANO, M., RIERADEVALL, M., Micropsectra ¡reyi STORA in FR EY, 1945 MUÑoz, 1. & PRAT, N. (1987). Inventariofaunístico Azores (STORÁ iIlFREY, J 945). Madeira (FREEMAN, de los ql1ironómidos conocidos de la Península 1959) Ibérica. Alquibla. 12: 56-65. FITTKAU, EJ. (1962). Die Tanypodinae (Diptera: Chironomidae). Die Tribus Anatopyniini, Macropelopiini undPentanel1rini.Abh. Larvals)'s/. AGRADECIMIENTOS: fl/sek/el1, 6: 1-453. FREEMAN , P. (1959). Chironomidae (Diptera, Los autores quieres expresar su agradeci­ Nematocera) from Azores and Madeira. Opuse. miento al DI'. Peter H. Langton por su inestima­ Ellt., 24(1-2): 117-124. ble ayuda en la recopilación de las citas de la HIRVENOJA, M. (1973). Revisiondergattung Cricotopus fauna macaronésica, al DI'. Martin Spies por sus van del' Wl1lp und ihrer Verwandten (Díptera, acertados comentarios sobre el estatus Chironomidae). AI1I/. Zool. Felll1 .. 1O( 1): 1-363. taxonómico de alguna de las especies aquí in­ HUGHES , S.J., M.T. FURSE, 1.H. BLACKB URN & P.L. LANGTO N, (J 998). A Checklist of Madeiran ventariadas, y al DI'. José Luis Pérez-Cirera por freshwater macroinvertebrates. Bolerillldo Museu su atenta revisión del manuscrito. Municipal do FUI/chal, 50 (284): 5-41 LANGTON, P. H. (1984) . .A key ro pupal exuviae of hrirish CilirOl/omidae. Cambridgeshire. REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS LANGTON, P: H. ( 1991). A ke.l' to }Jupal exuviae ofWesr Palaearc/ic Chironomidae. Cambridgeshire. ARMITAG E , P. D. & TUISKUN EN, J. (1988). LANGTON, P.H., (1995). A key ro pl/pal eX/lviae ofWesr Thalassosl7littia atlanrica (STORÁ) combo nov. Palaear/ic Chiro/1omidae, l/pelate 0/1 the genus Description of adult female and imm atures stages Chironol1lllS. Cambridgeshire. from Tenerife, Canary Islands. Spixial1a. Slfppl .. LANGTON, P. H. & COBa, F. (1995). Merriocnemus 14: 25-28. (Inermipupa) cal'lnenciraberral'lll1lsubgen. N., sp. ASHE, P. & CRANSTON , P. S. (199 J) . Family N. (Diptera: Chironomidae) from Spain and Por­ Chironomidae. 1/1: Sóos, A. & Papp, L. (Eds.) tugal. El1Iol1l%gisr 's Gazerte, 48: 263-271. Cara/oglle of Palaearctic Diptera, vol. 2. MALO, 1., MORAIS , M. &PINTO, P. (1998). Acontribution Psychodidae & Chirol1olllidae: 113-499. EIsevier, to theknowledge ofthe chironomid fauna (Diptera) Amsterdam-Oxford-New York- Tokio. in southern Portugal. Anl1ales de Liml1ologie, BA EZ, M. & ARMITAGE, P. D. (1990). Chironomidae 34(2): 165-170 (Diptera, Nematocera) from Madeira. Bocagicma, RAMIL, J. & COBa, F. (1994). Primera cita de la 135: 1-6. subfamilia Podan ami nae (Diptera: Chironomidae) 248 Nova Acta Cientifica Compostelana (Bioloxía), 11 (2001)

para la fauna ibérica. Bol. Asoc. esp. Ent., 18 (1-2): SORIANO, O., RAMIL, J. & COBO, F. (1993). Adiciones 210. a la fauna ibérica de quironómidos (Diptera: REISS, F. (1986). Ein beitrag zur chironomidenfauna Chironomidae). Graellsia, 49: 97-103. Syriens (Diptera, Chironomidae). Entomofauna, SORIANO,{)., COBO, F., RIERADEVALL, M. & PRAT, N. 7(11): 153-166. (1997). Lista faunística y bibliográfica de los REISS, F. (1989). Erster beitrag zurChironomidenfauna quironómidos (Diptera, Chironomidae) de la Portugals. Nachrichtenblatt der Bayerischen, Península Ibérica e Islas Baleares. Listas de la 38(2): 46-50. Flora y Fauna de las aguas continentales de la RIERADEVALL, M. & PRAT, N. (1999). Chironomidae Península Ibérica. n° 13. Asociación española de from high mountain lakes in Spain and Portugal. Limnología. Late 20,h Century Research on Chironomidae: an STAUDER,A. (1991). Water fauna ofaMadeiran stream Anthology from the 13,h International Symposium with notes on the zoogeography of the on Chironomidae: 605-613. Macaronesian Islands. Bol. Mus. Mun. Funchal, RIERADEVALL, M., JIMÉNEZ, M. &PRAT, N. (1998). The 43 (235): 243-299. zoobenthos of six remote high mountain lakes in STORÁ, R. 1945. Chironomidae in FREY, Spain and Portugal. Verh. lnternat. Verein. Tiergeographische studien über die dipterenfauna Limnol., 26: 2132-3136. der Azoren. Comment. Biol., 8(10): 22-32. SAETHER, O.A. (1989). Metriocnemus van der Wulp: a STORÁ, R. (1949). Chironomidae. In FREY, Die new species and a revision of species described by dipterenfaunader Inseln Madeira. Comment. Biol., Meigen, Zetterstedt, Staeger, Holmgren, 8(16): 15-16. Lundstrom and Strenzke (Diptera: Chironomidae). WOLLASTON, T.V. (1858). Brief diagnostic characters Ent Scand., 19: 393-430. of undescribed Madeiran insects. Ann. Mag. nato SAETHER, O.A. (1990). A review of the genus Hist., 3 (1): 113-125. Limnophyes Eaton from the Holarctic and Afrotropical regions (Diptera: Chironomidae, Orthocladiinae). EntScand. Suppl., 35: 1-139.

-'