Arkusz LĘBORK (12)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
P A Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY P A Ń STWOWY INSTYTUT BADAWCZY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA Ś R O D O W I S K A OBJA ŚNIENIA DO MAPY GEO ŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz LĘBORK (12) Warszawa 2009 Autorzy: Kamila Andrzejewska-Kubrak*, Iwona Walentek*, Paweł Kwecko*, Anna Pasieczna*, Hanna Tomassi-Morawiec*, Jerzy Król**, Główny koordynator MG śP: Małgorzata Sikorska-Maykowska* Redaktor regionalny Planszy A: Dariusz Grabowski* Redaktor regionalny Planszy B: Olimpia Kozłowska we współpracy z Joann ą Szyborsk ą-Kaszyck ą * Redaktor tekstu: Joanna Szyborska-Kaszycka* * – Pa ństwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa ** – Przedsi ębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu PROXIMA SA, ul. Wierzbowa 15 , 50-056 Wrocław ISBN Copyright by PIG and M Ś, Warszawa 2009 Spis tre ści I. Wst ęp (K. Andrzejewska-Kubrak) ..................................................................................... 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza (K. Andrzejewska-Kubrak) ....................... 4 III. Budowa geologiczna (I. Walentek) ................................................................................... 7 IV. Zło Ŝa kopalin (K.Andrzejewska-Kubrak, I. Walentek) .................................................... 11 1. Sól kamienna.......................................................................................................... 11 2. Kopaliny okruchowe .............................................................................................. 13 3. Kopaliny ceramiki budowlanej .............................................................................. 15 V. Górnictwo i przetwórstwo kopalin (K. Andrzejewska-Kubrak , I. Walentek)................. 18 VI. Perspektywy i prognozy wyst ępowania kopalin (K. Andrzejewska-Kubrak, I. Walentek) ..................................................................................................................... 20 VII. Warunki wodne (K. Andrzejewska-Kubrak) .................................................................. 23 1. Wody powierzchniowe........................................................................................... 23 2. Wody podziemne.................................................................................................... 24 VIII. Geochemia Środowiska................................................................................................... 28 1. Gleby (A. Pasieczna, P. Kwecko) ........................................................................... 28 2. Pierwiastki promieniotwórcze (H. Tomassi-Morawiec) ........................................ 31 IX. Składowanie odpadów (J. Król) ...................................................................................... 33 X. Warunki podło Ŝa budowlanego (K. Andrzejewska-Kubrak) .......................................... 40 XI. Ochrona przyrody i krajobrazu (K. Andrzejewska-Kubrak) ............................................ 41 XII. Zabytki kultury (K. Andrzejewska-Kubrak) .................................................................... 48 XIII. Podsumowanie (K. Andrzejewska-Kubrak) ..................................................................... 49 XIV.Literatura.......................................................................................................................... 51 I. Wst ęp Arkusz L ębork Mapy geo środowiskowej Polski w skali 1: 50 000 wykonano w Pań- stwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie (plansza A i plansza B – warstwa: geoche- mia środowiska) i Przedsi ębiorstwie Geologicznym „Proxima” SA we Wrocławiu (plansza B – warstwa: składowanie odpadów). Arkusz wykonano zgodnie z „Instrukcj ą opracowania Mapy geo środowiskowej Polski w skali 1:50 000”, zgodnie z obowi ązuj ącą „Instrukcj ą opra- cowania Mapy geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000” (Instrukcja..., 2005). Przy jego opracowaniu wykorzystano materiały archiwalne zamieszczone na arkuszu L ębork Mapy geo- logiczno-gospodarczej Polski w skali 1:50 000 (MGGP), wykonanym w roku 2003 w Przed- si ębiorstwie Usług Geologicznych KIELKART w Kielcach (Kwapisz, M ądry, Popielski, 2003). Mapa geo środowiskowa Polski w skali 1:50 000 jest kartograficznym odwzorowaniem informacji dotycz ących wyst ępowania kopalin i gospodarczego ich wykorzystania na tle wy- branych elementów: hydrogeologii, geologii in Ŝynierskiej oraz ochrony przyrody, krajobrazu i zabytków kultury. Składa si ę ona z dwóch plansz – plansza A zawiera zaktualizowane tre ści Mapy geologiczno-gospodarczej Polski uzupełnione o system NATURA 2000, a plansza B nowe tre ści dotycz ące zagro Ŝeń powierzchni ziemi w tym geochemii środowiska i składowa- nia odpadów. Głównym przeznaczeniem mapy jest wspomaganie lokalnego i regionalnego planowa- nia przestrzennego, zwłaszcza w zakresie działalno ści gospodarczej, polegaj ącej na eksplo- atacji i przetwórstwie kopalin. Analiza jej tre ści stanowi pomoc w realizacji postanowie ń ustaw o zagospodarowaniu przestrzennym i prawa ochrony środowiska. Przedstawione na mapie informacje mog ą by ć wykorzystane w pracach studialnych przy opracowaniu strategii rozwoju województwa, w opracowaniach ekofizjograficznych, a tak Ŝe przy wykonywaniu wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska oraz planów go- spodarki odpadami. Mo Ŝe te Ŝ by ć przydatna w kształtowaniu proekologicznych postaw lokal- nych społeczno ści oraz w edukacji na wszystkich szczeblach nauczania. Przy opracowaniu mapy wykorzystano materiały archiwalne, publikacje i informacje pochodz ące z: Centralnego Archiwum Geologicznego Pa ństwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, Pomorskiego Urz ędu Wojewódzkiego w Gda ńsku i jego Delegatury w Słupsku, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, nadle śnictw Damnica i L ębork, starostw powiatowych w Słupsku i L ęborku, urz ędów gmin, w granicach których jest poło Ŝony ten 3 arkusz oraz w Instytucie Upraw, Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa w Puławach. Zebrane informa- cje zweryfikowano zwiadem terenowym przeprowadzonym w sierpniu 2008 r. Mapa przygotowana jest w formie cyfrowej, jako baza danych Mapy geologiczno- środowiskowej Polski (MG śP). Dane dotycz ące złó Ŝ surowców mineralnych zostały przed- stawione w postaci kart informacyjnych, opracowanych dla potrzeb komputerowej bazy da- nych o zło Ŝach II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza Obszar arkusza L ębork jest poło Ŝony w północnej cz ęś ci Polski i ograniczony współ- rz ędnymi geograficznymi 17°30’ i 17°45’ długo ści geograficznej wschodniej oraz 54°30’ i 54°40’ szeroko ści geograficznej północnej. Pod wzgl ędem administracyjnym obszar arkusza znajduje si ę w północnej cz ęś ci woje- wództwa pomorskiego i obejmuje fragmenty dwóch powiatów – słupskiego (gminy Główczy- ce i Pot ęgowo) i lęborskiego (gminy Wicko i Nowa Wie ś L ęborska, Cewice oraz miasto L ę- bork). Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski J. Kondrackiego (1998) obszar ar- kusza nale Ŝy prawie w cało ści do makroregionu Pobrze Ŝa Koszali ńskiego i jest poło Ŝony w granicach czterech mezoregionów: Wybrze Ŝa Słowi ńskiego, Wysoczyzny Damnickiej, Pra- doliny Łeby i Redy oraz Wysoczyzny śarnowieckiej. Na południe od Pradoliny Łeby i Redy znajduje si ę niewielki fragment Pojezierza Kaszubskiego – mezoregionu, wchodz ącego w skład Pojezierza Wschodniopomorskiego (fig. 1). Teren w granicach arkusza Lębork jest bardzo zró Ŝnicowany morfologicznie. Przecina go Pradolina Łeby pasem o szeroko ści 3–4 km, o przebiegu przypominaj ącym kształtem liter ę „Z”. Pradolina to nisko poło Ŝony (3–17 m n.p.m.), płaski obszar bagien i torfowisk, z pojedynczymi pagórkami wydm o wysoko ści wzgl ędnej kilku metrów. Zbocza pradoliny s ą strome i porozcinane licznymi dolinkami. Ich wysokość waha si ę od 50 do blisko 80 m. W rejonie Cecenowa przebiega umowna granica Pradoliny Łeby z Wybrze Ŝem Słowi ńskim. Na południe od równiny Wybrze Ŝa Słowi ńskiego i na zachód od Pradoliny Łeby wznosi si ę Wysoczyzna Damnicka. Jej morenowa powierzchnia obni Ŝa si ę w kierunku północnym, od około 90 m n.p.m. w okolicach Skórowa do 5–35 m n.p.m. w rejonie Cecenowa-Pobłocia. W północno-wschodniej cz ęś ci Wysoczyzny Damnickiej, w rejonie Wolinii znajduje si ę wzgórze czołowomorenowe fazy gardzie ńskiej, którego wysoko ść osi ąga 95,3 m n.p.m., a wysoko ść wzgl ędna od poziomu wysoczyzny około 55 m. 4 Wysoczyzna śarnowiecka (L ęborska) poło Ŝona jest na wschód od Pradoliny Łeby. Re- gion ten jest rozczłonkowany obni Ŝeniami na kilka k ęp wysoczyznowych, z których na obsza- rze arkusza znajduj ą si ę k ępy – Łebieniecka (w północno-wschodniej cz ęś ci arkusza) i Red- kowicka ( w cz ęś ci centralnej i wschodniej). Fig. 1. Poło Ŝenie arkusza Straduny na tle jednostek fizycznogeograficznych wg J. Kondrackiego (1998) 1 – granica podprowincji; 2 − granica makroregionu; 3 − granica mezoregionu Prowincja: Niziny Środkowoeuropejski Podprowincja: Pobrze Ŝa Południowobałtyckie Makroregion: Pobrze Ŝe Koszali ńskie 313.41 – Wybrze Ŝe Słowi ńskie 313.44 – Wysoczyzna Damnicka 313.45 – Wysoczyzna śarnowiecka 313.46 – Pradolina Łeby i Redy Makroregion: Pojezierze Zachodniopomorskie 314.46 – Wysoczyzna Polanowska Makroregion: Pojezierze Wschodniopomorskie 314.51 – Pojezierze Kaszubskie Powierzchnia K ępy Łebienieckiej kształtuje si ę na wysoko ści 60–90 m n.p.m., a Kępy Redkowickiej na 60–75 m n.p.m., z wyj ątkiem wzgórza czołowomorenowego na północ od Czarnówka, którego szczyt osi ąga 113 m n.p.m. Obie k ępy rozdziela rynna polodowcowa, 5 której dno znajduje si ę na wysoko ści 30–40 m n.p.m. Rynn ą t ą, o szeroko ści około 2 km, przepływa obecnie Reknica. Wyst ępuj ący na obszarze