STEDENBOUWKUNDIG KADER

TIENVOET TE

GEMEENTE

AUGUSTUS 2018

2 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

COLOFON

Opdrachtgever: gemeente Binnenmaas

Samenstelling, tekst en beeld: Sander van Venetie MSc, adviseur Dorp, Stad en Land

Begeleidend advies: ir. Karen van Vliet, adviseur Dorp, Stad en Land

Begeleidend advies: Martijn Oosterhuis MSc, adviseur Dorp, Stad en Land

Foto’s: Sander van Venetie/DSL, tenzij anders aangegeven

Vormgeving en opmaak: Dorp, Stad en Land

© Dorp, Stad en Land 2018

Groothandelsgebouw Stationsplein 45A Postbus 29129 3001 GC T 010 - 280 94 45 E [email protected] I www.dorpstadenland.nl STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD 3

INHOUDSOPGAVE

Inleiding 5

1. Context 7

Ruimtelijke ontwikkeling 8 Verkeer 10 Landschap 10 Voorzieningen 10

2. Plangebied 12

Definitie plangebied 14 Grondeigendom 15

3. Ruimtelijke karakteristieken van het plangebied 16

Randen van het plangebied 18 Plangebied 22

4. Functionele uitgangspunten 24

Voorzieningen 26 Handhaven 26 Verkeer 27 Woningen 30 Grond 30

5. Ruimtelijke randvoorwaarden 32

Randen 34 Kruising Tienvoet - Dorpsstraat 36 Opgaven ontwikkelingsgebied 37

6. Stedenbouwkundige-kaderkaart 41

4 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD 5

INLEIDING

De gemeente Binnenmaas heeft de wens om het gebied Tienvoet bij het dorp Heinenoord te ontwikkelen tot woningbouwlocatie. De circa 10 hec- tare grond is eigendom van de gemeente. Op dit moment gaat het om de noordelijke circa 5-6 hectare van het gebied, waar circa 130 woningen gebouwd dienen te worden. Voor de ontwikkelingsopgave wil de gemeen- te een geschikte marktpartij aantrekken.

Het betreft een grote opgave; het dorp Heinenoord wordt aanzienlijk ver- groot in oppervlakte. Het is daarom essentieel om de aansluiting aan het bestaande dorp en het karakter van de ontwikkeling te definiëren, zodat deze de kwaliteit van het dorp versterkt. Daarbij krijgt het dorp met deze ontwikkeling een nieuwe dorpsrand, een nieuwe entree en ontstaat de mo- gelijkheid tot het krachtiger maken van het dorpscentrum. Verder heeft de gemeente een hoge ambitie op het vlak van duurzaamheid voor het gebied.

Om te stimuleren dat de ontwikkelende marktpartij de bovenstaande opga- ve meeneemt in de ontwikkeling wil de gemeente Binnenmaas ruimtelijke kwalitatieve randvoorwaarden meegeven aan de marktpartij. Een goede ruimtelijke kwaliteit weegt sterk mee bij de beoordeling van de plannen. De gemeente Binnenmaas heeft Stichting Dorp, Stad en Land gevraagd om deze randvoorwaarden op te stellen.

6 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KAD KADERER TIENVOET TIENVOET HEINENOORD HEINENOORD ` # 7

1. CONTEXT 8 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

A. RUIMTELIJKE ONTWIKKELING

Heinenoord is een dorp gelegen aan de noordrand van de , een eiland ontstaan door het aan elkaar groeien van meerdere op- en aanwaspolders. Heinenoord is ontstaan op de kruising van een dijk (aan de noordzijde van de Oud Heinenoordsche polder) en een kreek. De Oud Heinenoordsche polder is één van de oudste (opwas-) polders van de Hoeksche Waard, daterend uit 1437. In de loop van de 15e eeuw ontstaan de noordelijke aanwaspolders: langgerekte polders ontstaan door aanslibbing van zand en klei tegen de zeewerende dijk van de bestaande polders. Zo wordt in 1488 de aanwaspolder De Laagjes ten noorden van de Oud Heinenoordse dijk ingepolderd.

In 1880 heeft het dorp zich vanaf de Oud Heinenoordse dijk met name in noordelijke richting, via De Laagjes, ontwikkeld. Aan de noordkant ligt de haven van Heinenoord, op de plek waar de kreek uitmondt in de . De Oud Heinenoordse dijk is lange tijd de hoofdont- sluiting van het dorp via het land met de rest van de Hoeksche Waard.

In 1960 is een nieuwe weg over het eiland aangelegd (de huidige N217) welke ten zuiden van Heinenoord ligt. Heinenoord wordt via de Oud-Heinenoordseweg ontsloten door deze weg.

Door de komst van de Heinenoordtunnel in 1969 en de A29 ten oos- ten van Heinenoord wordt het eiland beter ontsloten naar bijvoorbeeld Rotterdam. Het dorp groeit de volgende decennia met name in ooste- lijke richting in De Laagjes en blijft ten noorden van de Oud Hei- nenoordse dijk / Dorpsstraat. Ten zuiden hiervan bevinden zich een aantal akker- en glastuinbouwbedrijven.

In het afgelopen decennium wordt het dorp via een nieuwe ontslui- tingsweg, de Tienvoet, ontsloten naar de Provincialeweg. Langs de Tienvoet wordt een sportcomplex aangelegd.

Waar het centrum van het dorp (zowel geografisch als qua voorzienin- gen) aanvankelijk rond de kruising kreek / dijk lag, is dit centrum met de ontwikkeling van het dorp in oostelijke richting de afgelopen de- cennia, ook oostwaarts verplaatst, ter hoogte van de kruising Tienvoet en dijk STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD 9

1880 (bron: TopoTijdreis, 2018) 1960 (bron: TopoTijdreis, 2018)

1990 (bron: TopoTijdreis, 2018) 2015 (bron: TopoTijdreis, 2018) 10 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

B. VERKEER

I. Auto Het plangebied is gelegen aan de Tienvoet: de verbindingsweg tussen de N217 en Heinenoord. Hierdoor is het plangebied goed verbonden met de N217 en ben je snel in voorzieningenkern Oud-Beijerland of op de A29 via welke je binnen een half uur in Rotterdam-centrum bent.

II. Openbaar vervoer Aan de noordwestkant van het plangebied langs de Tienvoet en aan de noordoostkant langs de Dorpsstraat is een bushalte aanwezig. Vanaf deze haltes kun je per bus naar de andere dorpen van de Hoeksche Waard en naar Rotterdam. Daarnaast is het busstation Heinenoord nabijgelegen; een centraal busstation in de Hoeksche Waard.

III. Fiets Aan de noordkant grenst het plangebied aan de Dorpsstraat, waarover het regionaal fietsnetwerk van de Hoeksche Waard loopt. Aan de oostkant, langs verbindingsweg de Tienvoet loopt een fietspad tussen de kern van Heinenoord en de Oud-Heinenoordseweg / Kreek- kade.

C. LANDSCHAP

Heinenoord ligt op de zuidoever van de Oude Maas, wat voorziet in verschillende recreatiemogelijkheden als fietsen en watersport. De omgeving wordt gekenmerkt door het open slagenlandschap van de Oud Heinenoordsche polder en de dijkstructuur van de polder. Dit betreft een structuur van afwateringssloten die onder een scherpe hoek op de Dorpsstraat staan. Ten westen van het plangebied stroomt een kreek, waarlangs je kunt wandelen. Deze en enkele andere belangrijke lijnen in het landschap worden geaccentueerd door bomenrijen. Het landschap wordt op een enkele plek doorbroken door kleine be- boste gebieden.

D. VOORZIENINGEN

Aan de noordwestkant grenst het plangebied aan de dorpskern van Heinenoord waar voorzieningen als een supermarkt, een bakker, kap- per en zorgvoorzieningen zijn. Naar het westen toe ligt het oude dorpslint, waar een enkele winkel en restaurant te vinden zijn. Ten westen van de locatie liggen sportvoorzieningen. Aan de noordwestkant ligt de monumentale herenboerderij Oost- Leeuwenstein, waarin het Museum Hoeksche Waard is gevestigd. STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 11

Ligging van het plangebied ten opzichte van verkeersuitvalswegen

Landschappelijke elementen Voorzieningen 12 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORDTIENVOET HEINENOORD 13

2. PLANGEBIED

14 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

A. DEFINITIE PLANGEBIED

Het plangebied wordt begrensd door de Dorpsstraat aan de noordkant, de Oud-Heinenoordseweg aan de oostkant, de Provincialeweg aan de zuidkant en de Tienvoet aan de westkant.

Grondeigendom van de gemeente STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 15

B. GRONDEIGENDOM

In het plangebied heeft de gemeente gedeeltelijk grondeigendom (zie figuur). Deze grond wordt grotendeels gepacht door landbouwers, waarvan een deel in gebruik is voor akkerbouw en een deel voor kas- senbouw. Verder is er een deel waarop publieke parkeerplaatsen zijn. De gehele oostrand, langs de Oud-Heinenoordseweg is geen eigen- dom van de gemeente, net als een groot deel van de noordkant aan de Dorpsstraat en een relatief kleiner deel aan de zuidwestrand. Hierop staan woningen, landbouwbedrijven, kassen en een begraafplaats.

16 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER TIENVOETHEINENOORD HEINENOORD 17

3. RUIMTELIJKE KARAKTERISTIEKEN VAN HET PLANGEBIED 18 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

A. RANDEN VAN HET PLANGEBIED

I. Dorpsstraat

De aan de noordrand gelegen Dorpsstraat ligt op de noordelijke dijk van de Oud Heinenoordsche polder. Heinenoord is ontstaan langs de- ze dijk. Deze is dan ook de oorspronkelijke verbinding tussen Hei- nenoord, Oud-Beijerland in westelijke richting en in oos- Streekeigen bebouwing aan de dijk telijke richting. Momenteel vormt de Dorpsstraat de zuidelijke dorps- rand van het oostelijke deel van het dorp.

De Dorpsstraat is herkenbaar aan de streekeigen bebouwing en een dorpse ruimtelijke structuur. Deze dorpse ruimtelijke structuur ken- merkt zich door een afwisselend nauw profiel (waarbij de bebouwing aan de dijk staat) en een weids profiel (waarbij de bebouwing onder- aan de dijk staat), wisselende nokrichting, verschillende korrelgroot- ten en wisselende oriëntatie. Onderaan de dijk staan grotere bedrijfs- woningen (Dorpsstraat 1, 1A en 3). Deze bedrijfswoningen zijn vanaf de dijk bereikbaar. Daarachter ligt landbouwgrond en een kassencom- plex.

Streekeigen bebouwing onderaan de dijk

Achterkanten onderaan de dijk

Open zicht op het plangebied vanaf de dijk De Dorpsstraat STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 19

II. Oud-Heinenoordseweg

Ten oosten van het plangebied ligt de Oud-Heinenoordseweg. Het noordelijke deel van deze weg kenmerkt zich door vrijstaande wonin- gen met een wisselende nokrichting. Aan dit deel van de weg is ook de begraafplaats gelegen, die door middel van een wand is afge- schermd van de weg. Het zuidelijke deel van de Oud-Heinenoordseweg wordt gekenmerkt door een open karakter met zicht op omliggend agrarisch gebied. Er bevinden zich enkele kassenbouwbedrijven langs dit deel van de weg. Oud-Heinenoordseweg vanaf de Dorpsstraat

Oud-Heinenoordseweg thv begraafplaats

Open karakter Oud-Heinenoordseweg

Oud-Heinenoordseweg Oud-Heinenoordseweg vanaf de Provincialeweg

20 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

III. Provincialeweg N217

De Provincialeweg de N217 wordt aan beide zijden geflankeerd door een weg voor bestemmingsverkeer. De aan de noordzijde gelegen weg ontsluit de landbouw grond aan de zuidkant van het plangebied. Te- vens is aan deze kant van de Provincialeweg een busbaan gelegen. Vanaf de Provincialeweg is het dorp zichtbaar, waarbij de Dorpsstraat zich als dorpsrand manifesteert. Aan de zuidkant grenst de Provincia- leweg aan een open slagen landschap met agrarische bestemming. De De Provincialeweg met karakteristieke bomenrij provinciale weg zelf wordt gekenmerkt door een prominente bomen- rij.

Bestemmingsverkeer en busbaan Provincialeweg

Zicht op plangebied inclusief kassen

Zicht op plangebied inclusief agrarisch bedrijf De Provincialeweg STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 21

IV. De Tienvoetweg

Aan de westkant van het plangebied ligt de Tienvoet. Dit is een ver- keersontsluiting die een aantal jaren geleden is aangelegd om Hei- nenoord met de N217 te ontsluiten. De Tienvoet biedt ruimte aan au- toverkeer, de bus en fietsers. De weg heeft een open en functioneel karakter. Er staan bij de aansluiting op de N217 een pompgebouw en een agrarisch bedrijf, die beide op afstand van de weg liggen. Noord- waarts heeft de weg aan weerszijden een open structuur. Vervolgens wordt de weg omringd door volkstuinen, sportvelden (omringd met Pompgebouw en openheid Tienvoet thv de Pro- groen) en parkeerplaatsen. Vanaf de volkstuinen wordt de weg in vincialeweg noordelijke richting ook vergezeld door (jonge) bomen aan weerszij- den. Waar de weg de Dorpsstraat bereikt is het museum te vinden. Op deze plek bevinden zich ook een winkelcentrum, een school en een bushalte. De focus ligt hier op auto, bus en fiets, minder op de voet- ganger.

Zuidelijk deel Tienvoet met zicht op de Provincia- leweg

Noordelijk deel de Tienvoet

Zicht op de Tienvoet en parkeerplaats vanaf De Tienvoet Dorpsstraat 22 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

B. PLANGEBIED

Het plangebied kent van oorsprong een slagenlandschap, maar door de kassen is de herkenbaarheid hiervan verdwenen. De kassen gelegen aan de Dorpsstraat worden gesaneerd, wat nieuwe mogelijkheden biedt voor het ontwikkelen van het gebied. Verder bevinden zich aan de westkant van het gebied een aantal heg- gen. Alle bebouwing in het gebied is gericht op één van de hierboven genoemde hoofdstructuren.

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 23

Landschap plangebied 24 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 25

4. FUNCTIONELE UITGANGSPUNTEN 26 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

A. VOORZIENINGEN

Rond het plangebied is een aantal voorzieningen aanwezig. Ten noordwesten van het plangebied ligt een voorzieningenkern met dage- lijkse voorzieningen (supermarkt, bakker, kapper), zorgvoorzieningen, sportvoorzieningen, het Museum Hoeksche Waard en een basisschool. Voor zowel het dorp als voor de nieuwe wijk is het belangrijk dat er een krachtig dorpscentrum is. Ondernemers, vastgoedeigenaren en De basisschool aan de noordzijde van het plan- gemeente werken samen aan een centrum aanpak. Doel hiervan is het gebied centrumgebied van het dorp te versterken.

B. HANDHAVEN

I. Begraafplaats

De begraafplaats in het oosten van het plangebied blijft behouden, maar breidt niet verder uit.

II. Kassen

De kassen in het noorden van het plangebied (gelegen aan de Dorps- De winkelvoorzieningen straat) worden gesaneerd. Ook de kassen nabij de Oud-Heinenoord- seweg 23 (aan de oostzijde, buiten het plangebied) worden gesaneerd. Echter de kassen in het zuidoosten van het plangebied worden behou- den.

III. Overige bebouwing

Aan de Dorpsstraat worden in het bestaande bebouwingslint nog twee woningen mogelijk gemaakt grenzend aan het perceel van de kassen. Dit is op basis van een afspraak uit 2006 bij de aankoop van het per- ceel. Het bestemmingsplan moet nog worden herzien. Het gevolg voor het plan is dat deze twee woningen moeten worden ontsloten via het plangebied.

In de zuidwesthoek is een agrarisch bedrijf gevestigd. Het museum

Verder zijn beeldbepalende gebouwen rond het plangebied het Muse- um Hoeksche Waard, de sporthal en de basisschool.

Sportcomplex

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 27

C. VERKEER

I. De Tienvoet

Over de gehele Tienvoet tot aan de Dorpsstraat geldt een maximum snelheid van 50 km per uur. Dit zal ook zo blijven. Dit heeft invloed op het profiel van de straat en de afstand van de woningen tot de straat. De verplichte geluidsmeting zal uitsluitsel geven over deze afstand. Begraafplaats (vanaf de Oud-Heinenoordseweg)

II. Kruising Tienvoet - Dorpsstraat

De plaats waar de Tienvoet met de Dorpsstraat kruist is de plek waar het autoverkeer afkomstig van de rest van het eiland kruist met het verkeer van de Dorpsstraat, waar een maximum snelheid van 30 km per uur geldt. Tevens fungeert deze kruising als de toegang tot de voorzieningenkern van het dorp. Het gegeven dat hier twee verkeers- stromen bij elkaar komen vraagt om een goede overgang van de Tien- voet naar de Dorpsstraat, waar beide verkeersstromen veilig en com- fortabel afgewikkeld kunnen worden.

III. Parkeerplaats

De huidige parkeerplaats aan het noorden van de Tienvoet (oostzijde) De Tienvoet met bushalte en links de parkeer- dient primair voor het sportcomplex. Het aantal parkeerplaatsen van plaats deze parkeerplaats dient behouden te blijven. Dit aantal parkeerplaat- sen mag niet in de balans van de nieuwe wijk opgenomen worden.

IV. Openbaar vervoer

Beide bushaltes (aan de Tienvoet en de Dorpsstraat) blijven behouden en geven een impuls aan de bereikbaarheid van het plangebied. Een directe langzaam verkeer verbinding vanuit het plangebied met de haltes is daarom wenselijk.

Kruising Tienvoet met de Dorpsstraat

28 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

Te handhaven gebouwen en grond (groen) en te saneren gebouwen (rood) STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 29

30 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

D. WONINGEN

Er mogen circa 130 woningen gebouwd worden in zowel koop- als huursector. Voor woningen in de huursector is de regionale corporatie partij. De gemeente communiceert het exacte woningbouwprogram- ma. Maatschappelijke trends als tiny houses of een Collectief Particu- lier Opdrachtgeverschap (CPO) zijn wenselijk om in bepaalde mate in het gebied tot uiting te laten komen’

E. GROND

In de huidige fase van ontwikkeling wordt een deel van het plange- bied bebouwd. Het gaat dan om circa 5-6 hectare aan de noordkant van het gehele plangebied (zie figuur hiernaast). Hiermee ontstaat een bebouwingsdichtheid van ongeveer 20 woningen per hectare. Dit is gewenst binnen een dorps karakter. De zuidgrens voor deze fase heeft enige bandbreedte. Dit is gedaan om aan de markt gelegenheid te ge- ven enige vrijheid te geven in de invulling van het gebied. De exacte locatie van de grens dient tot stand te komen aan de hand van een in- terpretatie van de ruimtelijke randvoorwaarden (hoofdstuk 5), aan- dachtspunt is dat rekening gehouden wordt met geldende contouren zoals bijvoorbeeld voor geluid.

De grond met agrarische bestemming in het zuiden van het plangebied valt nog niet binnen deze fase van de ontwikkeling. Mogelijk worden hier in de toekomst nog woningen gebouwd. In de uitwerking dient rekening gehouden te worden met deze optie. STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 31

De te ontwikkelen grond 32 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORDTIENVOET HEINENOORD 33

5. RUIMTELIJKE RANDVOORWAARDEN 34 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

RUIMTELIJKE RANDVOORWAARDEN

De ontwikkeling van het plangebied heeft veel invloed op het dorp Heinenoord en zijn omgeving. De ontwikkeling: 1. zorgt ervoor dat Heinenoord in balans komt doordat er be- bouwing aan de zuidkant van de dijk komt en zorgt er te- vens voor dat de centrumpositie van de dijk versterkt wordt; 1. Heinenoord in balans en centrumpositie dijk 2. is de eerste wijk van Heinenoord in de Oud Heinenoordsche polder. De wijk wordt daarmee omringd door het karakteris- tieke polderlandschap; 3. is georiënteerd op de bestaande voorzieningen van het dorp; 4. zorgt ervoor dat Heinenoord een nieuwe dorpsentree krijgt.

Door de sterke relatie met het bestaande dorp is het belangrijk dat het plangebied met een dorpse sfeer en bijbehorende dichtheid ontwik- keld wordt.

Om die dorpse sfeer en de relatie met de omgeving te borgen worden zowel de ruimtelijke randvoorwaarden voor het plangebied als de ma- nier waarop het plangebied in het groter verband ligt hierna omschre- ven.

2. Eerste wijk in Oud Heinenoordsche polder A. RANDEN

De nieuwe wijk dient aan te sluiten op de bestaande ruimtelijke struc- tuur van Heinenoord, om zo de ruimtelijke samenhang met het dorp te maken. De nieuwe wijk dient daarom, waar mogelijk, via een fijnma- zig voetgangers- en fietsnetwerk aangesloten te worden op het be- staande netwerk van het dorp en ommeland.

I. Dorpsstraat

“U brengt in beeld hoe u de transformatie van de Dorpsstraat van rand naar ruggengraat ruimtelijk vormgeeft” 3. Oriëntatie op bestaande voorzieningen Het dijkprofiel van de Dorpsstraat heeft een dorps karakter met streekeigen bebouwing. Tevens vormt de Dorpsstraat nu de dorpsrand van Heinenoord. Met de ontwikkeling van het plangebied zal de Dorpsstraat binnen het dorpsgebied terecht komen en kan daarmee gaan functioneren als de ruggengraat van het dorp. Er dient nagedacht te worden over wat dit voor invloed heeft op de Dorpsstraat, de streekeigen bebouwing en een dorpse ruimtelijke structuur van de Dorpsstraat daarbij in acht genomen. In de noordwesthoek van het plangebied, waar de Dorpsstraat kruist met de Tienvoet is het moge- lijk om het plangebied via een fijnmazig voetgangers- en fietsnetwerk aan te sluiten bij de bestaande ruimtelijke structuur.

4. Nieuwe dorpsentree Heinenoord

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 35

II. Oud-Heinenoordseweg

“U brengt in beeld hoe u de aansluiting van het ontwikkelingsgebied op de Oud-Heinenoordseweg ruimtelijk vormgeeft” De Oud-Heinenoordseweg heeft een duidelijk karakter, waarbij een gesloten noordelijk en een meer open zuidelijk deel te onderscheiden is. Het is gewenst dit karakter te behouden.

Extra aandacht dient hierbij te zijn voor de aansluiting aan de west- kant van de begraafplaats. Hoewel deze niet zal uitbreiden, is een rustige, grotere groenzone gewenst. Bij voorkeur geen verblijfzone in De Dorpsstraat: van dorpsrand naar ruggen- verband met de rust voor de begraafplaats. Denk hierbij aan een park- graat je of singel met een wandelpad, maar geen speelbos, bankjes of trap- veldje.

III. Provincialeweg N217

“U brengt in beeld hoe u de nieuwe dorpsrand aan de zuidzijde ruim- telijk vormgeeft ” De Provincialeweg kenmerkt zich door het open karakter. Omdat dit een belangrijke verbindingsweg is op het eiland, dient Heinenoord zich op een representatieve manier te presenteren richting de weg. De nieuwe dorpsrand die aan de zuidkant van het ontwikkelingsgebied zal ontstaan dient daarom een streekeigen karakter te hebben en tege- lijkertijd de mogelijkheid te bieden voor een mogelijke uitbreiding Aansluiting Oud-Heinenoordseweg met circa 70 woningen. Het betreft een zachte rand waarbij bebou- wing en groen elkaar afwisselen. Woningen mogen met de achterkant aan de rand gebouwd worden, maar in de context van de zachte rand en met visie op hoe de eventueel circa 70 extra woningen toegevoegd kunnen worden.

IV. De Tienvoet

“U brengt in beeld hoe u de nieuwe dorpsrand aan de westzijde ruim- telijk vormgeeft” De aansluiting van de Tienvoet op de Provincialeweg heeft nu het karakter van een open en functioneel regionaal knooppunt. Het knooppunt is vanwege de verkeersdoorstroming weids opgezet. Dit leidt tevens tot een entree met weids zicht op het dorp. Met de komst Zachte dorpsrand richting de Provinvialeweg van de nieuwe ruimtelijk vormgegeven dorpsrand dient deze kwaliteit behouden te blijven. De Tienvoet zelf zal de westelijke bebouwde dorpsrand van het dorp worden. Er dient een vanzelfsprekende rand te ontstaan met de bebouwing georiënteerd op de Tienvoet. De bebouwing wordt geken- merkt door een streekeigen dorpskarakter. Daarnaast ligt er ook de kans om het gebied ten westen van het plangebied aan te hechten aan de ruimtelijke structuur van Heinenoord. De benodigde parkeerplaat- sen die nu aan de noordoostkant van de Tienvoet gesitueerd zijn die- nen op een ruimtelijk kwalitatieve manier ingepast te worden in het ontwikkelingsgebied. Verder werkt de gemeente eraan om vanaf de Tienvoet een rondje rond de kreek mogelijk te maken. Het is van waarde als hierop vanzelfsprekend aangesloten wordt vanuit het ont- Krachtige dorpsrand aan de Tienvoet wikkelgebied.

36 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

B. KRUISING TIENVOET - DORPSSTRAAT

“U brengt in beeld hoe u de kruising Tienvoet - Dorpsstraat vorm- geeft ten gunste van het versterken van het dorpscentrum” Ter hoogte van waar de Tienvoet de Dorpsstraat kruist ligt de voorzie- ningenkern van Heinenoord. Deze voorzieningenkern bevat winkels, zorgvoorzieningen en een basisschool. De ontwikkeling van het plan- gebied biedt de kans om deze voorzieningenkern te versterken tot een krachtig dorpscentrum, dat de schakel vormt tussen het bestaande dorp en de nieuwe wijk. De school speelt hierin een cruciale rol. De ontwikkeling van het plangebied biedt de kans de kruising Tienvoet - Dorpsstraat te ver- Om de voorzieningenkern tot een krachtig dorpscentrum te maken, sterken tot een krachtig dorpscentrum dienen ruimtelijke ontwikkelingen op deze locatie in dienst te staan van 1. de goede bereikbaarheid van de voorzieningenkern via de Tien- voet en 2. van de ruimtelijke karakteristiek van de dijk met streekei- gen bebouwing. Verder dient een veilige langzaam verkeer verbinding naar de school en een dorpse ontmoetingsplek gemaakt te worden. Essentieel voor een dorpse ontmoetingsplek zijn veiligheid, variatie, aantrekkelijkheid en comfort.

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 37

C. OPGAVEN ONTWIKKELINGSGEBIED

I. Wateropgave

“U brengt in beeld hoe u de wateropgave in het gebied inpast” 10% van het toe te voegen verhard oppervlak dient water te zijn. Dit dient opgelost te worden binnen het peilgebied. Het slagenlandschap kan hierbij als basis dienen. Daarbij dient rekening gehouden te wor- den met de relatie tussen het grondpeil en de waterbeleving. Slagenlandschap als basis De ambitie is, omwille vande ruimtelijke kwaliteit en de biodiversi- teit, om de lange doorkijken die het slagenlandschap biedt in het plan op te nemen door middel van handhaving en transformatie van enkele sloten die dwars door het hele gebied lopen. Transformeer daarbij de sloten die in het verstedelijkte gebied lopen naar 3 tot 4 singels van ongeveer 8 meter breed.

Daarnaast is de ambitie om het regenwater op te vangen in het gebied zelf en het niet in het riool op te nemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan wadi’s in de publieke ruimte en aan begroeide daken op de be- bouwing waar het water tijdelijk opgevangen kan worden.

II. Duurzaamheid

“U brengt in beeld hoe u de duurzaamheidsambities integreert in het Wadi in dorpse context, Dichteren - Doetinchem gebied” (bron: mapio.net, 2018 ) De ambitie is om een duurzame woonwijk te maken, waarbij de gehe- le wijk energieneutraal dient te worden. Dat vraagt om:  een samenhangende logische ruimtelijke hoofdstructuur in het gebied  esthetische en technische levensduur van de bebouwing, denk hierbij o.a. aan materiaalgebruik  een klimaat-adaptieve inrichting  minimaliseren hoeveelheid verharding  aandacht voor de ecologie van het gebied  een wijk die gasloos en NOM is. Daarbij is het essentieel om aandacht te hebben voor de beeldkwaliteit bij het inpas- sen van bijvoorbeeld zonnepanelen, warmtepompen en laadpunten (zowel privé bij de woningen als in de openbare ruimte) Bij inpassen van zonnepanelen is er aandacht  een ruimtelijk ontwerp dat het mogelijk maakt om het ont- voor de beeldkwaliteit wikkelingsgebied eventueel gefaseerd te ontwikkelen, zon- der dat dat ten koste gaat van de ruimtelijke kwaliteit

38 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

III. Aanhechting op de bestaande structuur

“U brengt in beeld hoe u het ontwikkelingsgebied aansluit op de be- staande ruimtelijke structuur van Heinenoord ” Om de ontwikkeling op een logische wijze aan te sluiten bij het dorp, dient in het ontwikkelingsgebied een fijnmazige structuur voor lang- zaam verkeer ontwikkeld te worden. Waar mogelijk sluit deze aan op de bestaande ruimtelijke structuur van Heinenoord, zodat informele routes tussen het dorp en de ontwikkeling ontstaan. Denk hierbij aan een aansluiting met de noordwesthoek waar de Dorpsstraat met de Aanhechting bestaande structuur Tienvoet kruist, het sportcomplex, het museum en de kreek.

IV. Ontsluiting

“U brengt in beeld hoe u het gebied ontsluit” Het ontwikkelingsgebied wordt via maximaal één hoofdverkeersont- sluiting ontsloten. Het zal gaan om een aansluiting aan de Tienvoet, ten noorden van het meest zuidelijke perceel aan de Tienvoet (oostkant). De entree van de nieuwe wijk dient duidelijk en overzich- telijk te zijn. Hierbij kan gedacht worden aan een ruim opgezette krachtige bomenlaan.

Voor hulpdiensten wordt er een extra noodverkeersontsluiting gecre- ëerd. Dit kan ook een langzaam verkeer route zijn. Hoofdontsluiting vanaf de Tienvoet V. Karakter

“U brengt in beeld hoe u een dorpskarakter creëert” Om de aanhechting met de bestaande kern logisch te houden, dient de ontwikkeling een dorpskarakter te krijgen. Denk hierbij aan:  een fijnmazige structuur  kleinschaligheid  gevarieerde openbare ruimte (straatjes en singels afgewis- seld met pleintjes en plantsoentjes)  verschillende groene erfafscheidingen  ontmoetingsplekken in de openbare ruimte (zoals een speeltuin)  een mix van verschillen in prijs- en gebouwtypen  diversiteit in programma en daarmee diversiteit in ge- Gewenst: diverse buurttypologieën die de singel- bouwtypen (oud/jong; grootte huishouden) structuur benadrukken  eenheid in verscheidenheid  een grote doorwaadbaarheid van het gebied  de relatie met het oorspronkelijke slagenlandschap

De lang zichtlijnen van het polderlandschap worden gerespecteerd in de ruimtelijke opzet van het ontwikkelingsgebied, bijvoorbeeld door een singelstructuur te baseren op het oude slotenpatroon. Echter om te voorkomen dat dit tot één buurttypologie leidt, dienen aangrenzende bouwkundige eenheden verschillend aan de singelstructuur gesitueerd te zijn, of verschillend in maat en situering te zijn. De strakke polder- structuur komt hierbij tot uitdrukking in een doorgaande waterlijn die op een aantal punten begrensd wordt door tegenover elkaar liggende gevelwanden. Ongewenst: eenzijdige buurttypologieën die de singelstructuur negeren STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORD TIENVOET HEINENOORD 39

VI. Bebouwingsdichtheid

“U brengt in beeld hoe u in het ontwikkelingsgebied omgaat met de verschillende bebouwingsdichtheden” Bij een dorpskarakter hoort een dichtheid van ongeveer 20 woningen per hectare. De woningen dienen daarom op circa 5-6 hectare grond gerealiseerd te worden.

Met de nabijheid van de voorzieningen (en in het bijzonder de school) in de noordwesthoek is verdichting in die richting mogelijk, indien passend in de ruimtelijke structuur van de Dorpsstraat. Daarbij is het De dichtheid loopt toe richting het dorpscentrum mogelijk de bouwhoogte te verhogen, waardoor ook een appartemen- tencomplex denkbaar is.

Het verzoek is om maatschappelijke ontwikkelingen als tiny houses en CPO mee te nemen in de uitwerking. Aangezien collectiviteit tot uiting komt in de publieke ruimte dient een CPO gekoppeld te wor- den aan een collectieve buitenruimte.

VII. Openbaar groen

“U brengt in beeld hoe u het openbaar groen inpast” Een aantal middelen wordt ingezet in het kader van een hoge duur- zaamheid en tegelijkertijd om maximaal in te zetten op de kwaliteit van de openbare ruimte. Sint Pancras - Koningsspil: dorpskarakter. Zo worden de volgende technische maatregelen gedaan: Fijnmazige structuur, gevarieerde openbare  wateropgave ruimte (bron: Google Streetview, 2018)  drooglegging (verschil in hoogte oppervlaktewater en ter- rein)  minimaliseren hoeveelheid verharding  afvoer regen via oppervlaktewater

Verder worden er middelen ingezet om:

 te voorkomen dat het een rechttoe-rechtaan-wijk wordt. Er wordt relatief veel openbaar groen toegepast. Hierbij wordt ge- biedseigen beplanting toegepast. Op deze manier wordt voorkomen dat het een rechttoe-rechtaan-wijk wordt met herkenbare eenheden, grote hoeveelheden privé groen en weinig openbaar groen. Appartementencomplex met dorpskarakter  bij te dragen aan een dorpskarakter. (bron: 01-10 Architecten, 2018) Bij een dorpskarakter hoort een informele openbare ruimte, wat mo- gelijk is door de lage dichtheid. De woningen hebben daarbij groene erfafscheidingen in de voortuinen. Richting het dorpscentrum, waar de dichtheid iets hoger kan worden kunnen woningen anders aan de straat gesitueerd worden.

 bij te dragen aan een nieuwe zuidelijke dorpsrand. De openbare ruimtes die grenzen aan de landbouwakkers dienen inge- richt te worden met gevarieerde beplanting, ten goede van de ecolo- gische diversiteit.

40 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER TIENVOETHEINENOORD HEINENOORD 41

6. STEDENBOUWKUNDIGE-KADERKAART 42 STEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET HEINENOORD

STEDENBOUWKUNDIGSTEDENBOUWKUNDIG KADER TIENVOET KADER HEINENOORDTIENVOET HEINENOORD 43