Klimaat(Beleid) in De Ogen Van De Kiezer
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Rapport Klimaat(beleid) in de ogen van de kiezer Een representatief onderzoek in opdracht van Milieudefensie onder de Nederlandse bevolking (18+) naar de perceptie van kiezers over het klimaat(beleid) en het belang van klimaat bij het maken van een stemkeuze. Colofon Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam Rapportnummer 2021/76 Datum maart 2021 Opdrachtgever Milieudefensie Auteurs Milan Driessen Wietse van Engeland Peter Kanne Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron (I&O Research en Milieudefensie) duidelijk wordt vermeld. Klimaat(beleid) in de ogen van de kiezer 2 van 32 Inhoudsopgave Belangrijkste uitkomsten _____________________________________________________________________ 4 1 Zorgen over klimaat en kennis van beleid ___________________________________________ 12 1.1 Twee derde maakt zich zorgen om klimaatverandering ____________ 12 1.2 Kiezers zijn op hoofdlijnen op de hoogte van klimaatbeleid __________ 14 1.3 Hoe goed doet Nederland het internationaal gezien? ______________ 15 2 Klimaatbeleid_______________________________________________________________________ 17 2.1 Volgend kabinet moet meer doen tegen uitstoot van broeikasgassen ____ 17 2.2 Hoe belangrijk houden aan afspraken klimaatakkoord Parijs _________ 19 2.3 Kiezers: met dit beleid liggen we niet op koers ________________ 20 2.4 Grote vervuilende bedrijven aan Klimaatakkoord houden ___________ 21 2.5 Meerderheid ziet urgentie in klimaatmaatregelen ______________ 22 2.6 Kiezer: verminderen van uitstoot in beste handen bij Jesse Klaver _____ 24 3 Klimaat en politiek __________________________________________________________________ 26 3.1 Gezondheidzorg en duurzaamheid belangrijkste stemmotivaties _____ 26 3.2 Duurzaamheid vaakst genoemd als #1 belangrijkste stemmotief ______ 28 3.2.1 Zorgen onder mensen die duurzaamheid niet als stemmotief hebben ___ 30 4 Onderzoeksverantwoording _________________________________________________________ 31 Klimaat(beleid) in de ogen van de kiezer 3 van 32 Belangrijkste uitkomsten Dit onderzoek in opdracht van Milieudefensie probeert inzichtelijk te maken hoe kiezers aankijken tegen klimaatbeleid. We hebben hiervoor vragen gesteld over de zorgen die men heeft over klimaatverandering, in hoeverre het beleid tot nu toe voldoet en enkele concrete maatregelen voorgelegd. Daarnaast hebben we Nederlanders gevraagd een inschatting te geven van waar Nederland in internationaal perspectief staat voor wat betreft klimaatverandering. Twee derde van de Nederlanders maakt zich zorgen om klimaatverandering Nederlanders blijven zich zorgen maken over klimaatverandering: 68 procent maakt zich nu veel (26%) of enige zorgen (42%), dat is even veel als in januari 2021. Deze zorgen worden gedeeld door vrijwel alle kiezersgroepen: voor kiezers van GL, PvdD en D66 geldt dit voor meer dan 90 procent. Ook kiezers van PvdA, CU, SP, CDA en VVD maken zich in ruime meerderheid zorgen over de uitstoot en de effecten daarvan voor het milieu. Van de PVV- kiezers zeggen drie van de tien (31%) zich zorgen te maken. FvD-kiezers maken zich het minst vaak zorgen (19%) en maken zich het vaakst ‘helemaal geen zorgen’. Figuur 1 - In hoeverre maakt u zich zorgen over de uitstoot van broeikasgassen (onder andere CO2), de klimaatverandering en de effecten daarvan voor het milieu? Naar huidige stemvoorkeur. Basis: N = 2.685 100% Weet ik niet 4% 6% 11% 15% 8% 90% 26% 26% 31% 11% Veel zorgen 80% 42% 25% 43% 40% 70% Enige zorgen 75% 72% 34% 60% 56% 50% Niet zo veel 42% 50% 49% 38% zorgen 50% 40% Helemaal 44% 39% geen zorgen 30% 50% 45% 20% 23% 27% 23% 28% 21% 18% 29% 10% 17% 13% 17% 8% 3% 7% 7% 7% 0% 3% 4% Totaal GL PvdD D66 PvdA CU SP CDA VVD SGP PVV FvD Klimaat(beleid) in de ogen van de kiezer 4 van 32 Draagvlak voor een grotere inspanning om uitstoot van broeikasgassen te verminderen De helft van Nederlanders vindt dat het volgende kabinet (veel) meer moet doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Onder kiezers van PVV, SGP en FvD vinden we per saldo dat een volgend kabinet minder moet gaan doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Onder de achterban van VVD en CDA vindt de helft dat er ongeveer even veel inspanning geleverd moet worden, maar een substantieel deel van de achterban (VVD, 39%; CDA, 35%) vindt dat er meer moet gaan gebeuren. Een kleine minderheid vindt dat er minder gedaan moet worden door het volgende kabinet. Figuur 2 - Vindt u dat een volgend kabinet, na de verkiezingen van maart 2021, meer, minder of ongeveer even veel moet doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen? (In vergelijking met wat het kabinet-Rutte tot nu toe bekend heeft gemaakt om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen) Basis: N = 2.685 100% 6% 5% 6% 11% 10% 90% Weet niet 8% 19% 12% 80% 39% 35% 70% 20% (Veel) meer 50% 58% 69% 60% 76% 31% 84% 88% 94% 50% 56% Ongeveer even veel 40% 50% 53% 30% 62% 31% (Veel) 25% minder 20% 44% 27% 10% 19% 21% 13% 7% 13% 13% 3% 8% 7% 0% Totaal GL PvdD D66 PvdA CU SP VVD CDA PVV SGP FvD * Cijfers voor Volt, 50 Plus, JA21 en DENK zijn indicatief (n < 50) Bij wie is vermindering van de uitstoot in beste handen? We vroegen deelnemers die vonden dat het volgend kabinet ongeveer even veel of meer moet doen aan de uitstoot van broeikasgassen bij welke partijleider dat in beste handen is. Jesse Klaver wordt door drie op de tien van hen (31%) gekozen als degene bij wie dit in beste handen is. Ouwehand, Kaag en Rutte volgen op enige afstand (10-8%). Een op de vijf van deze kiezers kon niemand aanwijzen van de huidige partijleiders. Klimaat(beleid) in de ogen van de kiezer 5 van 32 Zeven op tien kiezers: nu maatregelen nemen, anders ernstige gevolgen voor volgende generatie Een meerderheid van de Nederlanders (71%) meent dat als we nu geen maatregelen nemen tegen klimaatverandering, dat ernstige gevolgen heeft voor volgende generaties. Alleen bij kiezers van FvD lijkt er weinig urgentie te zijn voor klimaatmaatregelen: 19 procent van hen is het eens met de stelling. Dit geldt voor een derde van de kiezers van PVV en JA21. De overige kiezersgroepen zijn het in (grote) meerderheid eens met deze stelling. Er is daarnaast brede steun voor drie mogelijke klimaatmaatregelen: twee derde vindt dat er een progressieve heffing moet komen op vliegtickets en 64 procent is het eens met de stelling “om de industrie te verduurzamen, moeten we de uitstoot van CO2 zwaarder belasten”. Een even zo groot deel heeft er geen moeite mee als de vleesprijs iets omhoog gaat om veehouders uit te kopen of te helpen verduurzamen (63%). Onder kiezers van JA21, PVV, FvD en DENK* zien we dat een minderheid zich kan vinden in deze stellingen. Al is bijna de helft van de PVV-kiezers en 40 procent van de FvD-kiezers het eens met een oplopende ‘tickettaks’. Tabel 1 – Percentage ‘mee eens’ voor de stellingen naar kiezersgroep Basis: N = 2.685 Als we nu geen maatregelen Er moet een heffing Om de industrie in nemen tegen komen op vliegtickets Als de vleesprijs iets omhoog Nederland te kunnen klimaatverandering, heeft dat (tickettaks): naarmate gaat om veehouders uit te verduurzamen, moeten ernstige gevolgen voor men meer vliegt gaat de kunnen kopen of te helpen we de uitstoot van CO2 volgende generaties prijs van het ticket verduurzamen, heb ik daar zwaarder belasten omhoog geen moeite mee PvdD 92% 94% 93% 93% GL 90% 96% 89% 93% D66 87% 96% 80% 91% PvdA 82% 90% 85% 82% Volt 82% 94% 89% 86% CU 77% 89% 92% 78% SP 74% 77% 77% 68% CDA 63% 75% 75% 62% VVD 60% 71% 63% 64% 50 Plus 56% 54% 46% 52% SGP 46% 54% 69% 47% JA21 46% 35% 41% 36% PVV 43% 35% 47% 32% FvD 30% 19% 40% 24% DENK 26% 51% 17% 21% TOTAAL 64% 71% 67% 63% * Cijfers voor Volt, 50 Plus, JA21 en DENK zijn indicatief (n < 50) Klimaat(beleid) in de ogen van de kiezer 6 van 32 Belangrijkste onderwerpen volgens kiezers: duurzaamheid en gezondheidszorg Een kwart van de kiezers noemt duurzaamheid en klimaat of gezondheidszorg als een onderwerp dat een belangrijke rol speelt bij hun keuze voor hun voorkeurspartij. De onderwerpen normen en waarden, economie, woningmarkt of de aanpak van de coronacrisis worden door ongeveer een vijfde genoemd. Voor 17 procent is duurzaamheid hét belangrijkste onderwerp, waarmee het daarmee het vaakst genoemd wordt. De gezondheidszorg wordt door 14 procent als allerbelangrijkste onderwerp genoemd en normen en waarden en economie is voor 12 procent de nummer één. Figuur 3 – Belangrijkste onderwerpen voor stemkeuze “Welke van onderstaande onderwerpen spelen een belangrijke rol bij uw keuze voor < voorkeurspartij > ?” (%, maximaal 3 antwoorden mogelijk). “Welk van deze onderwerpen is voor u het belangrijkst?” Basis: zou zeker/waarschijnlijk stemmen en heeft eerste stemvoorkeur (n=2.160) 17% duurzaamheid 8% 14% gezondheidszorg 11% 12% #1 normen en waarden belangrijkste 9% plek 2 -3 12% economie 8% 11% coronacrisis 8% 0% 5% 10% 15% 20% Klimaat(beleid) in de ogen van de kiezer 7 van 32 Klimaatakkoord van Parijs: het is belangrijk dat we ons aan de afspraken houden We legden deelnemers de volgende tekst voor: Onder de opwarming van de aarde wordt de stijging van de wereldtemperatuur verstaan. Daardoor verandert het klimaat. Eind 2015 sloten alle landen van de Verenigde Naties daarom het Klimaatakkoord van Parijs om klimaatverandering tegen te gaan. De landen hebben toegezegd om hieraan te werken. Ook Nederland. We vroegen vervolgens hoe belangrijk ze het vinden dat de volgende Nederlandse regering zich houdt aan de afspraken uit het Klimaatakkoord van Parijs en of andere zaken daarvoor moeten wijken. Een ruime meerderheid van de Nederlanders (59%) vindt het houden aan deze afspraken dermate belangrijk dat er zaken voor moeten wijken: 16 procent vindt dat alle andere zaken daarvoor moeten wijken en 43 procent vindt dat sommige zaken daarvoor moeten wijken.