Mersad Berber Zengin Bir Bosna Alegorisi Mersad Berber an Opulent Allegory of Bosnia
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Bİr Bosna alegorİsİ an allegory of Bosnia MERSAD BERBER SERGİ / EXHIBITION BİR BOSNA ALEGORİSİ / AN ALLEGORY OF BOSNIA Küratör / Curator Sergi Kataloğu / Exhibition Catalogue Aida Abadžić Hodžić Pera Müzesi Yayını / Pera Museum Publication 88 İstanbul, Şubat / February 2017 Onursal Danışman / Honorary Consultant ISBN: ……………………… Edward Lucie-Smith Proje Yöneticileri / Project Managers KATALOG / CATALOGUE Begüm Akkoyunlu Ersöz Tania Bahar Yayına Hazırlayanlar / Production Editors Begüm Akkoyunlu Ersöz Koordinatör / Coordinator Tania Bahar Zeynep Ögel Koordinatör / Coordinator Grafik Tasarım / Graphic Design Zeynep Ögel Timuçin Unan + Crew Çeviri / Translation Grafik Baskılar / Graphic Prints Senada Kreso (Boşnakça-İngilizce / Bosnian-English) 3T Reklam Serhat Uyurkulak (İngilizce-Türkçe / English-Turkish) Çeviri / Translation Fotoğraflar / Photography Senada Kreso Bekir Balagić Serhat Uyurkulak Grafik Tasarım / Graphic Design Konservasyon / Conservation Timuçin Unan + Crew Evren Kıvançer Renk Ayrımı ve Baskı / Colour Separation and Printing Kurulum / Installation ……………….……………….………………. Sergikur ……………….……………….………………. ……………….……………….………………. Taşıma Hizmetleri / Transportation Services ……………….……………….………………. Asya Fine Art © Suna ve İnan Kıraç Vakfı, Pera Müzesi Sigorta / Insurance Meşrutiyet Caddesi No: 65, 34443, Tepebaşı, İstanbul www.peramuzesi.org.tr Kaynak&Mercan Sertifika No / Certificate No: 12482 Eğitim Programları / Education Programs © Yazarlar / The Authors, 2017 Eda Göknar Merve Seber Bu katalog, 15 Şubat – 7 Mayıs 2017 tarihleri arasında Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi’nde açılan Mersad Berber, Bir Bosna Alegorisi sergisi için yayımlanmıştır. İletişim / Communication Fatma Çolakoğlu This catalogue is published on the occasion of the exhibition Mersad Berber, Büşra Mutlu An Allegory of Bosnia held at the Suna and İnan Kıraç Foundation, Pera Museum, Irmak Wöber on 15 February – 7 May 2017. Grup 7 İşbirliğiyle / In Collaboration Katkılarıyla / Contribution by Sergi Salonu Boya Sponsoru / Gallery Wall Paint Sponsor s Sunuş foreword 6 suna, İnan & İpek Kıraç MerSad BerBer: Zengİn Bİr BoSna alegorİSİ Mersad BerBer: an opulent allegory of Bosnia 10 aida abadžı Hodžı content MerSad BerBer - MuhteşeM Bİr kültürel paradokS Mersad BerBer - a triuMpHant cultural paradox 24 edward lucie-smith katalog catalogue 33 Bİyografİ BiograpHy 100 İçİndekİler 4 s content suna, İnan & İpek Kıraç Bosna-hersek ve yugoslav Sanatının Büyük ustası Mersad Berber’i the happiness of hosting Mersad Berber, the grand Master of unuş pera Müzesi’nde konuk etmenin Mutluluğu! Bosnian-herzegovinian and yugoslav art in pera Museum! S Mersad Berber: Bir Bosna Alegorisi sergisiyle, usta sanatçı Mer- We are delighted to host the master artist Mersad Berber in Pera sad Berber’i, Pera Müzesi’nde konuk etmekten ve ülkemiz sanat- Museum and to bring him together with the art lovers in Turkey severleriyle buluşturmaktan mutluluk duyuyoruz. through the exhibition Mersad Berber: An Allegory of Bosnia. Berber, doğduğu ve büyüdüğü coğrafyanın kültürel zenginliği- Berber is an accomplished and esteemed artist who reflects in his ni, sorunlarını, acılarını, gelenekselden çağdaşa uzanan teknikler works, using a wide range of techniques from traditional to mod- kullanarak eserlerine yansıtmış, usta ve değerli bir sanatçı. ern, the cultural richness, problems, and sufferings of the land where he was born and raised. Bir insanlık suçu olarak tarihe geçmiş Srebrenitsa katliamı- na adadığı resimleriyle, bir taraftan bu katliamda yaşamını yiti- With the paintings he dedicated to the Srebrenica massacre that ren binlerce masum Bosnalıya diğer taraftan da Balkanlara özgü history has recorded as a crime against humanity, Mersad Berber kültür ve inanç çoğulluğunun yok oluşuna dikkat çeken Mersad draws attention to thousands of innocent Bosnians who lost their Berber’in, sergide yer alan birbirinden ilginç eserleriyle, ülke- lives, while he also mourns the destruction of cultural and religious mizdeki kültür ve sanat çevrelerinden hak ettiği ilgiyi göreceği- plurality unique to the Balkans. We believe that cultural and artis- ni düşünüyoruz. tic circles in Turkey would show the much-deserved interest in the gripping collection of Berber’s works presented in the exhibition. Bosna’nın ve Balkanların tarihine ışık tutan eserleriyle çağdaş Avrupa ve dünya sanatında iz bırakan bu değerli sanatçıyı, ara- In the fifth year of his passing, this extensive exhibition com- mızdan ayrılışının 5. yılında, Pera Müzesi’ndeki bu kapsamlı ser- memorates and pays homage to the artist who, with his works il- giyle anıyor ve aziz anısını saygıyla selâmlıyoruz. luminating the history Bosnia and the Balkans, has left an indel- ible mark on the contemporary European and world art. Mersad Berber: Bir Bosna Alegorisi sergisinin gerçekleştirilme- sindeki değerli iş birliği ve katkılarından ötürü, saygıdeğer Berber For their invaluable collaboration and contributions to the reali- Ailesi’nin tüm fertlerine, sergi küratörü Prof. Dr. Aida Abadžić zation of Mersad Berber: An Allegory of Bosnia, we thank each and Hodžić’e, projenin onursal danışmanı Edward Lucie-Smith’e, every member of the respected Berber Family, the exhibition cu- IKASD ve kurucusu Beste Gürsu’ya, Bosna Hersek İstanbul rator Prof. Aida Abadžić Hodžić, the honorary project consultant Başkonsolosluğu’na, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi’nin Edward Lucie-Smith, Istanbul Intercultural Art Dialogues Asso- çalışkan ekibine ve sergiye emeği geçen tüm kişi ve kuruluşlara ciation (İKASD) and its founder Beste Gürsu, Consulate General teşekkür ederiz. of Bosnia and Herzegovina in Istanbul, the assiduous staff of Suna and İnan Kıraç Foundation, Pera Museum, and all the individuals and institutions that supported us with their efforts. 6 7 MERSAD BERBER Zengİn Bİr BoSna alegorİSİ Mersad BerBer an opulent allegory of Bosnia aida abadžı Hodžı “Bir adam dünyanın resmini yapmak için yola koyulur. Yıllar “A man sets out to draw the world. As the years go by, he peoples geçtikçe bir alanı bölgelerin, krallıkların, dağların, koyların, gemi- a space with images of provinces, kingdoms, mountains, bays, ships, lerin, adaların, balıkların, odaların, aletlerin, yıldızların, atların ve islands, fishes, rooms, instruments, stars, horses, and individuals. tek tek insanların görüntüleriyle doldurur. Ölmeden kısa bir süre A short time before he dies, he discovers that the patient labyrinth önce, sabırla çizilmiş bu labirentin kendi yüz hatlarını takip ettiğini of lines traces the lineaments of his own face.” (Jorge Luis Borges, keşfeder.” (Jorge Luis Borges, Epilog) Epilogue) Mersad Berber (1940-2012) Bosna-Hersek ve Yugoslav Mersad Berber (1940-2012) is one of the greatest and the sanatının 20. yüzyılın ikinci yarısındaki en büyük ve en önemli most significant representatives of Bosnian-Herzegovinian and temsilcilerinden biridir. Çok sayıda esere imza atan Berber, sahip Yugoslav art in the second half of the 20th century. As an artist with olduğu ifade gücü ve eşsiz yeteneği sayesinde içinde bulunduğu a prodigal body of works, he turned the local art scene, expres- yerel sanat çevresini çağdaş Avrupa ve dünya sanatının bir parçası sively and with a unique gift, into an integral part of the contempo- haline getirmiştir. rary European and world art. Mersad Berber’in sanat sahnesine gösterişli bir biçimde adım Mersad Berber’s very memorable appearance on the art atışı 1960’ların başlarında gerçekleşti. Bu dönemde hâlen Lübli- scene occurred at the beginning of the 1960s, when, though still yana Güzel Sanatlar Akademisi’nde üçüncü sınıf öğrencisi olma- a third-year student at the Academy of Fine Arts in Ljubljana, he sına rağmen Prešeren Ödülü’ne layık görülmüş ve eserleri ilk kez was awarded the Prešeren Award, and when he gained his first 1961 yılında dönemin saygın sanat etkinliklerinden biri olan Lübli- opportunity to exhibit his works together with the world’s leading yana Grafik Sanatlar Bienali’nde, dünyanın önde gelen çağdaş contemporary graphic artists at the then prestigious Interna- grafik sanatçılarının eserleriyle birlikte sergilenmişti. Berber’in en tional Biennale of Graphic Arts in Ljubljana in 1961. His earliest erken çizim ve baskılarını içeren Bosna Hatıraları serisi, sanatçının cycles of drawings and prints titled Memories of Bosnia were kültürel tarihinin zengin katmanlarından esinlenmişti ve teknik inspired by the rich layers of his country’s cultural tradition, açıdan ünlü Lübliyana Grafik Sanat Okulu’nun etkilerini, tema- demonstrating, in terms of technique, influences of the renowned tik olarak ise kendi kültürel geleneklerinin modern bir görsel ifade Ljubljana School of Graphic Art, and, thematically, his interest in ile aktarılmasına duyduğu ilgiyi yansıtıyordu (Sultan’ın Lamba- his own cultural traditions rendered in a modern visual expression larla Bezeli Camisi, Nakışçı, Eski At Arabası, 1961; Eski Kasaba, (Sultan’s Mosque with Lamps, The Embroiderer, The Old Carriage, 1962). Bu ilk dönem oymalarında Berber, tıpkı minyatürlerde, halk 1961, The Old Town, 1962). Berber’s hand in these early etchings is nakışçılığı örneklerinde veya metale işlenmiş keskin arabesklerde lyrical and tender, like the work of miniatures, folk embroidery or 11 that of precise arabesques engraved in metal—his hommage to old crafts and to the value of handiwork that he inherited in his family home and in daily encounters with the last remaining silversmiths, bookbinders and calligraphers of Sarajevo’s Baščaršija. The theme of his graduation work Fantastic Elements