Profesyonel Futbolcu Sözleşmelerinin İnsan Kaynakları Muhasebesi Açısından Değerlemesi” Olup, Dört Ana Bölümden Oluşmaktadır
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMELERİNİN İNSAN KAYNAKLARI MUHASEBESİ AÇISINDAN DEĞERLEMESİ Mustafa Günaydın 2501900039 Tez Danışmanı Prof. Dr. Fatih YILMAZ İstanbul-2019 ÖZ PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMELERİNİN İNSAN KAYNAKLARI MUHASEBESİ AÇISINDAN DEĞERLEMESİ Mustafa GÜNAYDIN Profesyonel Futbolcu Sözleşmelerinin, İnsan Kaynakları Muhasebesi açısından değerlemesi oldukça karmaşık bir süreçtir. Bugüne kadar İnsan Kaynakları Muhasebesi konusunda geliştirilen hiçbir etkili yasal düzenleme (Muhasebe Standardı/Vergi Yasaları) bulunmamaktadır. İnsan Kaynakları Muhasebesi, insan sermayesine yapılan yatırım maliyetlerini kârı azaltan giderler olarak değerlendiren geleneksel muhasebesinin aksine, insan kaynakları ile ilgili harcamaların varlık olarak hesaplanmasını içerir. Türkiye’de “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadî işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketler” kurumlar vergisinden muaf oldukları için uygulanan muhasebe sistemleri özensizdir. Günümüzde, dernek statüsünde kurulan futbol kulüplerinin kullandığı yöntemler ile borsada işlem gören futbol şirketleri arasında maddi olmayan duran varlıkların kullanım alanları arasında net bir ayrım olduğunu görüyoruz. Bu bilgiden elde edilebilecek tek şey, futbol kulüpleri arasında futbolcu sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesi konusunda uyum olmadığı ve kulüplerin kendileri için en uygun olan yöntemi kullanmasıdır. Dünyanın 17. Büyük ekonomisi haline gelen özerk futbol endüstrisinde futbol oyun kuralları, Dünyanın her yerinde tüm müsabakalarda uygulanabiliyorsa, uygulamalı muhasebe politikalarının ve prosedürlerinin yeniden gözden geçirilerek, UEFA Finansal Fair Play uygulamalarında yer alan mali kriterlere maddeler eklenerek “tek beden herkese uyar” mantığıyla yaptırım kriterleri getirilebilir. Anahtar Kelimeler: Futbol, Futbol Kulüpleri, Profesyonel Futbolcu Sözleşmeleri, İnsan Sermayesi, İnsan Kaynakları Muhasebesi 3 ABSTRACT PROFESSIONAL FOOTBALL PLAYERS CONTRACTS’ VALUATION IN TERMS OF HUMAN RESOURCES ACCOUNTING Mustafa GÜNAYDIN Professional Football Players Contracts’ valuation in terms of Human Resources Accounting is a pretty complicated process. To date, any sort of effective tool (Accounting Standard/Tax Laws) on Human Resources Accounting does not exist. Unlike traditional accounting which considers the investment costs on human resources as profit-reducing expenses; Human Resources Accounting includes the calculation of costs on human resources as assets. Accounting systems that are applying in Turkey are often superficial, since economic enterprises of sports clubs carrying on training and sports activities and joint-stock companies of sports clubs only carrying on training and sports activities which are are registered to the Ministry General Directorate Of Youth And Sports and autonomous sports federations exempted from corporation tax. Nowadays, we see a clear distinction between the methods association football clubs have been using and football clubs on the stock market’s usage areas of intangible assets. The only thing that can be obtained from this data is that, there isn’t any coherence about the accounting of football player contracts between sports clubs and the clubs are using the best method for their own sake. In the autonomous football industry that has become the World’s 17th biggest economy, if football game rules are applicable in every competition around the World, then sanction criteria can be formed in “one size fits all” mentality; with reviewing applied accounting politics and it’s procedures and also with supplementing new articles to the financial criteria that take place in UEFA Financial Fair Play practice. Key Words: Football, Football Clubs, Professional Football Player Contracts, Human capital, Human resource accounting ii ÖNSÖZ Tez konusunun seçiminde uzun yıllar Zeytinburnu Spor Kulüp başkanlığı yapmam ve futbol konusuna yönetici tarafından hâkim olmam nedeniyle çok fazla zorluk çekmedim. Çalışmamın araştırma süreci oldukça uzun ve meşakkatli sürdü. Futbol endüstrisinde, futbolcu sözleşmelerinin değerlemesi ve insan kaynakları muhasebesi konusunda yapılmış bilimsel çalışmaların, ekonominin diğer sektörleriyle karşılaştırıldığında sınırlı olmasından dolayı faydalandığım kaynakların büyük bir bölümünün yabancı kaynaklı oluşu, beni bir hayli ürkütse de, inatla ilerlemiş yaşıma rağmen geçmişte, futbol camiasında ki pozisyonum gereği bu çalışmayı futbol camiasıyla paylaşmak istedim. Öğrendiğim her yeni bilgi beni biraz daha meraklandırmakla birlikte kafamı karıştırdı. Herkesin söyleyecek çok şeyinin olduğu bir alanda bilimsel bir analiz ortaya koyma çabası, ilk olarak bildiklerini unutmayı gerektiriyor sanırım. Bu tezi hazırlarken, yaptığım araştırma ve incelemelerim sonucunda; izlediğim ve yöneticilik yaptığım futbolla, incelediğim futbolun birbirinden ne kadar farklı olduğunu gördüm. Bu çalışmayı tamamlamamda görüşleri ve özellikle katkısını esirgemeyen çok değerli hocam, tez danışmanım Prof. Dr. Fatih YILMAZ ve uzun süren bu çalışmamda şahsıma itici güç olan yeğenim Prof. Dr. Özkan ÖZDEN’e ayrıca sabırla, maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen sevgili eşim, evlatlarım bilhassa birlikte çalıştığım mesai arkadaşlarıma ve tüm sevgili dostlarıma teşekkürlerimi bir borç bilirim. Mustafa GÜNAYDIN İstanbul 2019 iii İÇİNDEKİLER PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMELERİNİN İNSAN KAYNAKLARI MUHASEBESİ AÇISINDAN DEĞERLEMESİ ÖZET i ABSTRACT ii ÖNSÖZ iii İÇİNDEKİLER iv TABLOLAR LİSTESİ x ŞEKİLLER LİSTESİ xii KISALTMALAR CETVELİ xiv GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE VE BEŞ BÜYÜK AVRUPA LİGİNDE PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ BOYUTU, FUTBOL KULÜPLERİMİZİN HUKUKİ YAPILARININ MEVCUT DURUMU VE SPOR MODELLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI 1.1. Futbol Endüstrisinde Profesyonel Futbolcu Kavramı……………………………….7 1.1.1. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi.............................................................................8 1.2. Futbolcu Sözleşmelerinin Kategorileri………………………………………………12 1.2.1. Profesyonel Hizmet Sözleşmeleri (Standart Oyuncu Sözleşmeleri)…………...12 1.2.2. Ciro Sözleşmeleri……………………………..………..........................................14 1.2.3. Görünüm Sözleşmeleri………………………………………………...................15 1.3. Avrupa ve A.B.D. Genelinde Mevzuata Göre Profesyonel Oyuncu Sözleşmeleri...16 iv 1.4. Profesyonel Futbolcu Sözleşmelerinin Hukuki Boyutu….........................................18 1.4.1. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Konusu, Kapsamı ve Tanımı…………...19 1.4.1.1. Konusu……………………………………………………………………...19 1.4.1.2. Kapsamı…………………………………………………………………….20 1.4.1.3. Tanımı………………………………………………………………………20 1.4.2. Sözleşmenin Belirleyici Unsurları……………………………………………….20 1.4.2.1. İş Görülme………………………………………………………………….21 1.4.2.2. Süreklilik……………………………………………………………………21 1.4.2.3. Ücret………………………………………………………………………...21 1.4.2.4. Bağımlılık…………………………………………………………………...22 1.4.2.5. Anlaşma………………………………………………….............................22 1.4.3. Sözleşmenin Hukuki Niteliği……………………………………………………..23 1.4.4. Sözleşmenin Şekli ve Süresi……………………………………………………..24 1.4.4.1. Sözleşmenin Şekli…………………………………………………..............24 1.4.4.2. Sözleşmenin Süresi…………………………………………………………24 1.4.4.3. Sözleşmenin Yapılabilme Zamanı………………………………………...25 1.4.5. Profesyonel Futbolcu Sözleşmelerinin Sona Ermesi…………………………..26 1.4.5.1. Sözleşmenin Kendiliğinden Sona Ermesi………………………………...26 1.4.5.2. Sözleşmenin Sona Ermiş Sayılması…………………………….................27 1.4.5.2.1. Sözleşme Yapılan Kişinin, Sözleşmesinin Kurulabilmesi İçin Gerekli Şartları Taşımaması…………………………………………………….27 1.4.5.2.2. Sözleşmenin Kurulmasına Engel Olan Sebebin Sonradan Ortaya Çıkması………………………………………………………………....27 1.4.5.2.3. Fesih Yoluyla Sona Erme………………………....................................28 1.4.5.2.4. Karşılıklı Fesih………………………………………………………….28 1.4.5.2.5. Kulübün Fesih Hakkı…………………………………………………...29 1.4.5.2.6. Futbolcunun Fesih Hakkı……………………………………………….30 1.4.5.2.7. Feshin Bildirimi………………...............................................................30 1.4.5.2.8. Federasyonca Feshin Kayıtlara İşlenmesi………....................................31 1.5.Transfer………………………………………………………………………………...31 1.5.1. Profesyonel Futbol Kulüplerinde Transfer Tescil Dönemleri……………...32 1.5.1.1. Transfer Tescil Dönemi…………………………………………………….32 1.5.1.1.1. Ülkelere Göre Futbolcu Transfer ve Tescil Dönemleri………………...33 v 1.5.2.Transfer Yasağı…………………………………………………………………...39 1.5.3.Transfer Türleri…………………………………………………..........................39 1.5.3.1. Amatör Futbolcunun İlk Kez Profesyonel Sözleşme İmzalaması Suretiyle Gerçekleşen Transfer……………………………........................41 1.5.3.2. Profesyonel Futbolcunun Kulübüyle Sözleşmesinin Yenilenmesi veya Uzatılması Yoluyla Gerçekleşen Transfer………………………….41 1.5.3.3. Profesyonel Futbolcunun Sözleşmeli Olarak Başka Bir Kulübe Aktarma Yapması Yoluyla Gerçekleşen Transfer…...…………………..43 1.5.3.3.1. Kulüplerarası Transfer………………………………………………….43 1.5.3.3.2. Uluslararası Transfer…………………………………………...............44 1.5.4. Geçici Transfer ve Karşılıklı Futbolcu Değişimi……………….........................49 1.5.4.1. Geçici Transfer………………………………………………………………...50 1.5.4.2. Karşılıklı Futbolcu Değişimi……………………………………………….51 1.6. Avrupa’nın 5 Büyük Liginde Profesyonel Futbolcular İçin Belirli Süreli Hizmet Sözleşmelerinin Yasal Çerçevesi……………………………………………………..53 1.6.1. Almanya………………………………….………………………………………57 1.6.2.