Zaù¹cznik nr 1 do uchwaùy nr XXVII/178/05 Rady Miejskiej w Nowym Wiœniczu
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO Gminy Nowy Wiœnicz
Nowy Wiœnicz luty 2005 1. WPROWADZENIE
Wymóg opracowania niniejszego Planu Rozwoju Lokalnego wynika z obowi¹zku przyjêtej procedury tworzenia dokumentów w kontekœcie wdra¿ania procesu absorbcji funduszy strukturalnych. Plan Rozwoju Lokalnego realizowany bêdzie w ramach jednego z dziaùañ Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wspóùfinansowanego z dwóch funduszy strukturalnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Spoùecznego (EFS).
Opracowany Plan ma odzwierciedlenie w poszczególnych dokumentach programowych: - Narodowym Planie Rozwoju NPR (okreœlaj¹cym strategiê spoùeczno-gospodarcz¹ Polski w pierwszych latach czùonkostwa w Unii Europejskiej. Celem NPR-u jest „rozwijanie konkurencyjnej gospodarki, opartej na wiedzy i przedsiêbiorczoœci, zdolnej do dùugofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniaj¹cej wzrost zatrudnienia oraz poprawê spójnoœci spoùecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unia Europejsk¹ na poziomie regionalnym i krajowym”); - Podstawach Wsparcia Wspólnoty – PWW (dokument przyjêty przez komisje Europejsk¹ w uzgodnieniu z rz¹dem polskim zawieraj¹cym strategiê i priorytety dziaùañ. PWW wdra¿ane s¹ przez programy operacyjne); - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego – ZPORR (program ten rozwija cele NPR, okreœlaj¹c priorytety, kierunki i wysokoœã œrodków przeznaczonych na realizacjê polityki regionalnej pañstwa. Program ten przygotowany zostaù przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spoùecznej w œcisùej wspóùpracy z samorz¹dami wszystkich województw); - Uzupeùnieniem ZPORR (dokument wdra¿aj¹cy strategiê i priorytety programu, zawieraj¹cym informacje na temat dziaùañ realizowanych w ramach tego programu).
Wedùug wytycznych MGPiPS realizacja Planu Rozwoju Lokalnego oparta powinna byã na dziaùaniu 3 (Rozwój lokalny) i ukierunkowana na „wspieranie oœrodków gospodarczych poprzez realizacjê projektów z zakresu infrastruktury technicznej, zwùaszcza poù¹czeñ transportowych pomiêdzy centrami regionalnymi, infrastruktury œrodowiskowej, lokalnej infrastruktury turystycznej, kulturowej i rekreacyjnej, edukacyjnej oraz ochrony zdrowia, tworzenia i rozwoju lokalnych mikroprzedsiêbiorstw, infrastruktury sùu¿¹cej dziaùalnoœci gospodarczej oraz rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich, poprzemysùowych i powojskowych”. Plan Rozwoju Lokalnego w przypadku Nowego Wiœnicza opracowany jest w odniesieniu do caùego programu ZPORR. Celem takiego dziaùania jest stworzenie kompleksowego dokumentu, który stanowiã ma wytyczne do realizacji zadañ finansowanych z funduszy – Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Spoùecznego (EFS).
Plan Rozwoju Lokalnego jest DOKUMENTEM OTWARTYM, którego celem jest zapewnienie koncentracji i efektywnoœã wykorzystania œrodków na strategiczne dziaùania samorz¹dów. Informacje zawarte w Planie prezentuj¹ aktualn¹ sytuacjê spoùeczno- gospodarcz¹ Nowego Wiœnicza oraz ukazuj¹ kierunki rozwoju miasta w kontekœcie absorpcji œrodków z funduszy unijnych. Odniesienie realizacji przyszùych zadañ do celów „Strategii Rozwoju Gminy Nowy Wiœnicz” umo¿liwia porównanie spójnoœci podejmowanych dziaùañ w szerokim czasookresie. Natomiast powi¹zanie projektów z innymi dziaùaniami realizowanymi na terenie gminy wskazuje na zintegrowane cele realizacji planu rozwoju gminy. Przyjête wskaêniki osi¹gniêã PRL odnosz¹ siê do dziaùañ realizowanych w ramach przyjêtych i przyszùych zadañ wynikaj¹cych z programu operacyjnego. Natomiast przyjête systemy wdra¿ania i monitorowania maj¹ na celu wùaœciwe wdra¿anie niniejszego dokumentu. Niezmiernie wa¿n¹ czêœci¹ Planu jest system finansowania zadañ w przyjêtych okresach programowania Unii Europejskiej tj. lata 2004-2006 oraz 2007-2013. Opracowany schemat êródeù finansowania zadañ obejmuje tylko okres pierwszy, gdy¿ nie jest znana alokacja œrodków w przyszùym programowaniu. Procentowy udziaù poszczególnych êródeù finansowania zadañ jest szacunkowy, gdy¿ ka¿de finansowanie przyznawane jest do okreœlonych maksymalnych wartoœci np. do 75% dofinansowania. Otwarty charakter dokumentu umo¿liwia wprowadzanie korekt przyjêtego Planu wynikaj¹cych z procesu transformacji spoùeczno-gospodarczych oraz zmian hierarchii priorytetów przyjêtych przez Wùadze Gminy.
2. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego
Obszarem realizacji poni¿szego Planu Rozwoju Lokalnego jest caùy teren le¿¹cy w granicach administracyjnych gminy Nowy Wiœnicz. Realizacjê planu rozùo¿ono na dwa okresy programowania. Pierwszy trwaj¹cy od 2005 do 2006 roku, drugi obejmuje lata 2007 - 2009
3. Aktualna sytuacja spoùeczno – gospodarcza Gminy Nowy Wiœnicz
3.1 Charakterystyka Gminy Nowy Wiœnicz
3.1 Poùo¿enie, powierzchnia, ludnoœã Gmina Nowy Wiœnicz poùo¿ona jest na progu Pogórza Karpackiego, w odlegùoœci ok. 7km od Bochni, przy trasie prowadz¹cej do Limanowej. W jej skùad wchodzi 12 soùectw. Zajmuje obszar 82,5km2 , (tj. 13,1% obszaru powiatu bocheñskiego) w tym 65% stanowi¹ u¿ytki rolne, a 25% lasy. Caùa gmina le¿y w strefie chronionego krajobrazu powoùanego rozporz¹dzeniem Nr 27/97 wojewody Tarnowskiego z dnia 12 maja 1997r o utworzeniu Wiœnicko Lipnickiego Parku Krajobrazowego. W granicach parku znajduj¹ siê dwa najcenniejsze kompleksy leœne: Bukowiec i Kopaliny, które kryj¹ w sobie liczne osobliwoœci natury , miêdzy innymi olbrzymi gùaz skalny „Kamieñ Grzyb”, szeroko wykorzystywany krajoznawczo, turystycznie i dydaktycznie. Dodatkowo funkcje ochronne speùniaj¹ dwa istniej¹ce pomniki przyrody. Jeden z nich obejmuje starodrzew i fragmenty naturalnych lasów gr¹dowych w otoczeniu zamku, drugi – starodrzew przy zabytkowym koœciele œw. Wojciecha w Starym Wiœniczu. Gmina Nowy Wiœnicz to gmina miejsko wiejska, o rozwijaj¹cej siê turystyce. Centrum ¿ycia spoùecznego, kulturalnego oraz siedzib¹ wùadz samorz¹dowych jest miasto Nowy Wiœnicz, który uzyskaùo prawa miejskie w 1616r., utraciùo w 1934 i odzyskaùo je ponownie w 1994. Jego ukùad urbanistyczny ma charakter typowo miejski, z gêst¹, ciasn¹ zabudow¹ i centralnie umieszczonym rynkiem. Nowy Wiœnicz posiada bardzo korzystne poùo¿enie wzglêdem aglomeracji krakowskiej i tarnowskiej. Zarówno od Krakowa jak i od Tarnowa dzieli go 47km. W sezonie letnim gmina notuje siê zwiêkszony napùyw turystów. Obiektem, który cieszy siê du¿ym zainteresowaniem wœród odwiedzaj¹cych jest wczesnobarokowy Zamek Lubomirskich. Wedùug stanu na dzieñ 31 grudnia 2004r. liczba mieszkañców gminy Nowy Wiœnicz wynosi 12 704 osób, a gêstoœã zaludnienia 1,55 osoby na 1km2. Najwiêcej osób zamieszkuje teren miasta Nowy Wiœnicz – 2571 mieszkañców. Liczbê mieszkañców w mieœcie i poszczególnych soùectwach przedstawia tabela poni¿ej. Wynika z niej, ¿e 62% mieszkañców gminy (7937 osób) zamieszkuje teren czterech miejscowoœci: Nowego Wiœnicza, Królówki, Starego Wiœnicza i Kobyla, co stanowiùo podstawê prac nad ksztaùtem lokalnej sieci szkóù.
Tabela nr1. Gêstoœã zaludnienia w Gminie Nowy Wiœnicz Lp. Miejscowoœã Liczba mieszkañców Powierzchnia Gêstoœã 1 Chronów 460 718 0,64 2 Kobyle 1 264 838 1,50 3 Kopaliny 514 430 1,20 4 Królówka 2 074 1708 1,21 5 Leksandrowa 718 411 1,75 6 £omna 468 442 1,05 7 Maùy Wiœnicz 474 325 1,46 8 Muchówka 994 874 1,14 9 Nowy Wiœnicz 2 571 505 5,09 10 Olchawa 581 423 1,37 11 Poùom Du¿y 558 465 1,2 12 Stary Wiœnicz 2 028 1081 1,88 RAZEM 12 704 8220ha 1,55
3.2 Úrodowisko przyrodnicze
3.3 Turystyka
Gùównymi miejscami, w których skupia siê ¿ycie kulturalne oraz najczêœciej zwiedzanymi przez turystów s¹ : wiœnicki zamek Kmitów i Lubomirskich , „Koryznówka” – Muzeum Pami¹tek po Janie Matejce, Muzeum Biograficzne Stanisùawa Klimowskiego, Muzeum Ziemi Wiœnickiej, piwnice odrestaurowanego XVII wiecznego Ratusza, zabytkowy XVII wieczny Koœcióù parafialny w Nowym Wiœniczu wraz z plebani¹ i dzwonnic¹, a obok niego pomnik Jana Pawaùa II i pomnik Matki Koœcioùa, pierwszy w Polsce pomnik Jana Matejki oraz pomniki : Stanisùawa Lubomirskiego, Prof.. Stanisùawa Fischera, Juliusza Kossaka, Chrystusa Króla oraz Pomnik Pamiêci na wzgórzu zamkowym.Ponadto istnieje dobrze rozwiniêta baza noclegowa, szlaki turystyczne, stadion sportowy, basen k¹pielowy oraz szkoùa z wieloletni¹ tradycj¹ Pañstwowe Liceum Sztuk Plastycznych . NAJCIEKAWSZE ZABYTKI I ATRAKCJE GMINY :
- Zamek Kmitów i Lubomirskich w Starym Wiœniczu - „Koryznówka ” – Muzeum Pami¹tek po Janie Matejce - Muzeum Ziemi Wiœnickiej – przy drodze do zamku - Muzeum Biograficzne Stanisùawa Klimowskiego – przy drodze do zamku - Ratusz z XVII w. - w którego piwnicach urz¹dzono Galeriê „FAKT” - Koœcióù parafialny w Nowym Wiœniczu z XVII w. wraz z plebani¹ - i dzwonnic¹ - Koœcióù parafialny w Starym Wiœniczu z XVI w. ze spi¿owym dzwonem - Koœcióù parafialny w Królówce z barokowymi oùtarzami i gotycko-renesansow¹ chrzcielnic¹ - Drewniany koœcióùek w Chronowie z XVII w. , którego wnêtrze pokryte jest oryginalnie zachowan¹ polichromi¹ - Kapliczka Úw. Jana Nepomucena przy drodze do zamku - Zespóù klasztorny przy obecnym Zakùadzie Karnym w Leksandrowej w 1788 r. zamieniony przez Austriaków na wiêzienie - pierwszy w Polsce pomnik Jana Matejki – odsùoniêty w 1993 roku - pomnik Stanisùawa Lubomirskiego – wzniesiony w 1995 roku - pomnik Papie¿a Jana Pawùa II – replika pomnika ze Szczecina wzniesiony w 1995 roku - pomnik Profesora Stanisùawa Fischera przy Pañstwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Nowym Wiœniczu - pomnik Pamiêci na wzgórzu zamkowym - pomni Chrystusa Króla na placu przy koœciele parafialnym - pomnik Matki Boskiej przy koœciele parafialnym - pomnik Juliusza Kossaka przy Muzeum Ziemi Wiœnickiej - kamienna figura Úw. Floriana na pùycie Rynku - kompleks leœny w Kopalinach o powierzchni 173 ha z parkingiem leœnym - kompleks leœny w Bukowcu o powierzchni 92 ha z gùazami skalnymi w ksztaùcie grzybów - stadion sportowy z bie¿ni¹ i boiskiem do piùki no¿nej - basen k¹pielowy w Leksandrowej wraz ze zje¿d¿alni¹
Ponadto na terenie gminy Nowy Wiœnicz wystêpuje wiele stanowisk archeologicznych, stref ochrony konserwatorskiej i krajobrazowej. Obiekty te i strefy s¹ uwzglêdnione w nowo uchwalonych miejscowych planach zagospodarowania dla poszczególnych miejscowoœci naszej gminy. Niektóre zabytki wpisane s¹ do rejestru zabytków.
BAZA NOCLEGOWANATERENIE GMINY
Pensjonat „ATLAS ” - Stary Wiœnicz
20 miejsc noclegowych w pokojach : 3, 2, 1 osobowych .
Restauracja - „ HETMAÑSKA ” - Nowy Wiœnicz z baza noclegow¹ pokoje goœcinne 4 pokoje 2 – osobowe z wêzùem sanitarnym 4 pokoje 2 – osobowe z ùazienk¹ na korytarzu
Restauracja czynna codziennie : od poniedziaùku do soboty - 11 oo – 22 oo w niedziele i œwiêta - 9 oo – 22 oo
Miejski Oœrodek Kultury organizuje ka¿dego roku imprezy kulturalno – turystyczne, które stanowi¹ dodatkow¹ atrakcjê dla odwiedzaj¹cych Ziemiê Wiœnick¹:
* Zamkowe spotkania z muzyk¹ - lipiec * Widowisko plenerowe „ Wiklinowy Tryptyk ” lipiec * Wiœnickie Spotkanie z Folklorem - 15 sierpieñ * Plener plastyczny dzieci - wrzesieñ * III Konkurs fotograficzny - paêdziernik „ Wiœnicko-Lipnicki Park Krajobrazowy w obiektywie ”
3.4 Zagospodarowanie przestrzenne
3.4.1 Uwarunkowania ochrony œrodowiska naturalnego
Gmina Nowy Wiœnicz jest w caùoœci poùo¿ona w obrêbie Pogórza Wiœnickiego znajduj¹cego siê w œrodkowej czêœci Pogórza Wielickiego, pomiêdzy Rab¹ a Dunajcem, w odlegùoœci 7 km od Bochni przy trasie prowadz¹cej do Limanowej. Obszar gminy le¿y w dorzeczu dwóch potoków. Zachodnia czêœã gminy jest odwadniana przez dopùywy Polanki uchodz¹cej do Stradomki, bêd¹cej dopùywem Raby. Natomiast wschodni¹ czêœã odwadniaj¹ dopùywy Leksandrówki, która jest dopùywem Uszwicy bêd¹cym bezpoœrednim dopùywem Wisùy. Obszar Karpat, do którego nale¿y Pogórze Wiœnickie powinien speùniaã wiele funkcji ogólnokrajoznawczych. Do najwa¿niejszych nale¿y ochrona zasobów wodnych, przyrodniczych, ochrona klimatu atmosferycznego. Korzystne walory klimatyczne, urozmaicona rzeêba terenu, zró¿nicowany krajobraz roœlinny predysponuj¹ równie¿ rejon pogórza do intensywnego wykorzystania dla wypoczynku „niedzielnego” i dùugopobytowego. Na terenie Gminy Nowy Wiœnicz wystêpuj¹ obszary chronione:
§ Wiœnicko - Lipnicki Park Krajobrazowy na powierzchni 8 249 ha (obejmuje caùy obszar gminy) § Rezerwat przyrody „ Kamieñ Grzyb” o powierzchni 1.83 ha § Geologiczno - Leœny rezerwat przyrody o statusie rezerwatu czêœciowego, obejmuj¹cy Wy¿ynê Karpack¹ z ciekaw¹ form¹ skalna o ksztaùcie grzyba, poùo¿ony na stokach Bukowca w okolicach Leksandrowej. oraz pomniki przyrody zlokalizowane w miejscowoœciach:
· Nowy Wiœnicz - w otoczeniu zamku Lubomirskich chronione s¹ cztery lipy, dwa jawory, jeden d¹b, jeden klon, natomiast na terenie cmentarza komunalnego ochron¹ objête jest osiem dêbów szypuùkowych oraz lipa drobnolistna, · Stary Wiœnicz - pomnikiem przyrody jest caùe zadrzewienie w otoczeniu koœcioùa œw. Wojciecha, · Olchawa - ochron¹ objêta jest lipa drobnolistna, · Leksandrowa - na szczycie wzgórza przy drodze Nowy Wiœnicz – Lepnica Murowana ochron¹ objête s¹ trzy lipy, · Chronów - objêty ochron¹ jest d¹b, lipa drobnolistna, klon zwyczajny, · Muchówka - zlokalizowane tu s¹ dwa pomniki przyrody: dwie lipy drobnolistne, · Kopaliny - na terenie kompleksu parkowego objêty ochron¹ jest d¹b szypuùkowy,
3.4.2 Infrastruktura techniczna
Gospodarka wodno – œciekowa
Na terenie miejscowoœci Nowy Wiœnicz, Kopaliny i czêœciowo w Starym Wiœniczu i Olchawie funkcjonuje gminna sieã wodoci¹gowa, któr¹ zarz¹dza Zakùad Usùug Komunalnych. Bazuje ona na ujêciach wód podziemnych zlokalizowanych w Nowym Wiœniczu. W pozostaùych wsiach gospodarstwa zaopatrywane s¹ w wodê pitn¹ z indywidualnych studni kopanych lub wierconych oraz lokalnych wodoci¹gów grawitacyjnych. Sieã wodoci¹gowa Gminy Nowy Wiœnicz (stan na 31.12.2004) ma dùugoœã 24,4 km. Zestawienie sieci wodoci¹gowej w Gminie przedstawia siê nastêpuj¹co [Tabela nr 1]:
Tabela nr2. Gospodarka wodoci¹gowa w Gminie Nowy Wiœnicz Lp Miejscowoœã Liczba przyù¹czy Dùugoœã sieci Zu¿ycie wody Wodoci¹gowych Wodoci¹gowej [tyœ. m3/rok] [km] 713 16,0 127,8 1 Nowy Wiœnicz 2 Kopaliny 27 5,6 29,5 3 Olchawa 11 1,3 1,3 4 Stary Wiœnicz 27 1,5 2,9 5 Razem 884 24,4 161,5
Z 884 przyù¹czy wodoci¹gowych korzysta ok. 3800 mieszkañców. Woda dla wodoci¹gów eksploatowana jest ze studni gùêbinowych (wydajnoœã 34 m3/h) zlokalizowanych w miejscowoœci Nowy Wiœnicz. Roczne zu¿ycie wody w gminie osi¹ga 161,5 tys. m3/ rok (co daje przeciêtnie 116 l/os/dobê) Stan jakoœci wody w wodoci¹gu na bie¿¹co kontrolowany jest przez Stacjê Sanitarno - Epidemiologiczn¹ w Bochni. Zakres badañ jest zgodny z obowi¹zuj¹cymi normami i zawiera oprócz badañ bakteriologiczny równie¿ badania okreœlaj¹ce: mêtnoœã, zapach, smak, odczyn pH, przewodnoœã wùasn¹, twardoœã wody utlenialnoœci z KMnO4 oraz stê¿enia ¿elaza, chlorków, amoniaku, azotynów, azotanów, manganu, fluorków, glinu i chloru. Wszystkie badania nie wykazaùy jakichkolwiek przekroczeñ stanu jakoœci wody.
Gospodarka œciekowa
Dùugoœã istniej¹cej sieci kanalizacyjnej w Gminie Nowy Wiœnicz (stan na 1.02.2005 r.) wynosi 17,3 km. Wskaênik dostêpnoœci do sieci kanalizacyjnej w poszczególnych miejscowoœciach gminy ksztaùtuje siê nastêpuj¹co: · Nowy Wiœnicz – 47% (dù. sieci - 10,0 km), · Kopaliny - 54% (dù. sieci - 3,3 km) · Stary Wiœnicz - 5% (dù. sieci - 3,1 km). · Olchawa - 10% (dù. sieci – 0,9 km)
Mieszkañcy pozostaùych miejscowoœci korzystaj¹ z bezodpùywowych zbiorników, których liczba wynosi 2.535. Sieã kanalizacyjna pozwala w chwili obecnej na objêcie jej zasiêgiem ok. 1900 mieszkañców, co daje stopieñ skanalizowania gminy na poziomie 14,95%. Przeciêtny u¿ytkownik kanalizacji w Gminie Nowy Wiœnicz wytwarza ok. 0,14 m3 œcieków na dobê. Liczba przyù¹czy kanalizacyjnych na terenie gminy wynosi 413. Rozwój sieci kanalizacyjnych na terenach wiejskich, oraz przydomowych lub lokalnych oczyszczalni œcieków jest najpilniejszym zadaniem z punktu widzenia ochrony czystoœci wód w Gminie Nowy Wiœnicz.
Oczyszczalnie œcieków w Gminie Nowy Wiœnicz:
1. Oczyszczalnia œcieków komunalnych w Starym Wiœniczu: Oczyszczalnia biologiczno - przepùywowa pracuj¹ca w systemie BioBlok (MU - 200, PS - 200) o przepustowoœci nominalnej 400 m3/d (rzeczywista przepustowoœã ok. 250 m3/d). Liczba RLM - 2 500. Dùugoœã istniej¹cej sieci wynosi 8 800 mb. Oczyszczalnia oddana do u¿ytku w 1994 roku - obsùuguje sieã kanalizacyjn¹ z terenu Nowego Wiœnicza. Na jej terenie oczyszczane s¹ równie¿ œcieki socjalno - bytowe z szamb z terenu gminy oraz œcieki przemysùowe o charakterze socjalno - bytowym). Stopieñ redukcji zanieczyszczeñ wynosi ok. 95 %. Planuje siê rozbudowê oczyszczalni, tak aby przepustowoœã wynosiùa 1 000 m3/d, a docelowa liczba RLM - 6250. Docelowa dùugoœã sieci kanalizacyjnej: 38 000 mb.
2. Oczyszczalnia œcieków komunalnych w Nowym Wiœniczu: Oczyszczalnia biologiczna BioPack KBA - 88 - 600 z reaktorem biologicznym AconTank. Przepustowoœã 135 m3/d (rzeczywista 25 m3/d). Liczba RLM - 540. Oczyszczalnia ta oddana do u¿ytku w roku 2003 obsùuguje sieã kanalizacyjn¹ z terenu Nowego Wiœnicza - gùównie osiedle „Miejskie Pola”. Docelowa liczba obsùugiwanych mieszkañców (RLM): 990. Dùugoœã sieci kanalizacyjnej 4 500 mb.
Komunikacja Gmina posiada dobrze rozwiniête elementy systemu komunikacyjnego. Przez jej teren przebiegaj¹ dwie drogi wojewódzkie: droga nr 965 w kierunku póùnoc – poùudnie i droga nr 966 w kierunku wschód – zachód. Sieã dróg publicznych mierzy ogóùem 34 km, w tym o nawierzchni twardej 30 km. Miasto Nowy Wiœnicz ma dogodne poù¹czenia komunikacyjne z Bochni¹. Mieszkañcy obsùugiwani s¹ przez Rejonowe Przedsiêbiorstwo Komunikacyjne z Bochni jak równie¿ przez przewoêników prywatnych. Sùabiej rozwiniêty jest transport osobowy z miejscowoœci oœciennych do Nowego Wiœnicza. Czêstotliwoœã kursów autobusów i busów je¿d¿¹cych na tych trasach jest niewystarczaj¹ca, by zapewniã dojazd dzieci i mùodzie¿y ucz¹cej siê do szkóù. Problem zostaù rozwi¹zany poprzez uruchomienie transportu szkolnego.
Elektroenergetyka Ukùad elektroenergetyczny miasta i gminy caùkowicie zapewnia potrzeby odbiorców indywidualnych jak równie¿ zapewnia wymagan¹ moc dla zakùadów pracy i podmiotów gospodarczych zlokalizowanych na terenie gminy.
Gazownictwo W stanie istniej¹cym, stopieñ zgazyfikowania gminy mo¿na oceniaã w granicach 75%. Ukùad gazowniczy miasta Nowy Wiœnicz nie wymaga w stanie istniej¹cym , ¿adnych doraênych zamierzeñ inwestycyjnych , poza normalnymi - wynikaj¹cymi z eksploatacji - remontami i wymianami sieci. Dùugoœã sieci gazowej rozdzielczej wynosi 136,8 km, co stanowi 15,1 % dùugoœci sieci na terenie powiatu bocheñskiego. Zaopatrzenie w ciepùo Zaopatrzenie w ciepùo instytucji u¿ytecznoœci publicznej nastêpuje gùównie przy pomocy kotùowni gazowych. W gospodarstwach domowych wykorzystuje siê zarówno kotùy wêglowe jak równie¿ gazowe. Ich udziaù procentowy w wykorzystaniu energii cieplnej na terenie gminy ksztaùtuje siê na poziomie 50%. Jego wysokoœã zale¿y gùównie od poziomu cen na poszczególne noœniki energii.
Telekomunikacja Aktualnie na terenie gminy funkcjonuj¹ 2 systemy ù¹cznoœci - przewodowa i bezprzewodowa (radiowa) oraz kilku operatorów. Operatorem gùównym jest Telekomunikacja Polska S.A. Czêœã rynku usùug telekomunikacyjnych obsùugiwana jest przez Telefony Brzeskie. W zakresie telefonii komórkowej dziaùaj¹ tacy operatorzy jak : Polska Telefonia Cyfrowa-Era GSM, Polkomtel- Plus GSM i Polska Telefonia Komórkowa - Centertel. £¹cznoœã przewodowa - oparta jest na magistrali œwiatùowodowej przebiegaj¹cej przez teren gminy wzdùu¿ drogi wojewódzkiej nr 965. Oprócz tego wykorzystywane s¹ linie napowietrzne, sukcesywnie modernizowane. Dziêki temu wiêkszoœã abonentów z terenu gminy Nowy Wiœnicz korzysta z kierunkowych poù¹czeñ miêdzymiastowych w ruchu automatycznym. Ukùad wewnêtrzny telefonii miejskiej, oparty jest na adaptowanej sieci kablowej napowietrznej i podziemnej. Dostêp do sieci Internet realizowany jest w zale¿noœci od potrzeb poprzez usùugi DSL, SDI, ISDN oferowane przez operatorów: Telekomunikaca Polska S.A, Telefony Brzeskie, IGLONET.
Gospodarka odpadami
Odpady komunalne Na terenie Gminy Nowy Wiœnicz odpady komunalne wytwarzane s¹ przez gospodarstwa domowe, których mieszkañcy wytworzyli w 2003 roku 840,5 Mg odpadów.W gminie prowadzi siê selektywn¹ zbiórkê odpadów komunalnych, która zostaùa wprowadzona Uchwaù¹ Rady Miejskiej w Nowym Wiœniczu Nr XVI/117/2000 z dnia 24 lutego 2000 r. Uchwaùa ta zatwierdza „ Gminny Program Gospodarki Odpadami”. W celu zapewnienia ochrony œrodowiska przed odpadami komunalnymi, ustalono „ Szczegóùowe zasady utrzymania czystoœci i porz¹dku na terenie Gminy Nowy Wiœnicz”. W programie gospodarki odpadami wziêto pod uwagê aktualne tendencje zmierzaj¹ce do dostosowania polskiego prawodawstwa oraz polityki w zakresie gospodarki odpadami do wymagañ Unii Europejskiej.
Odpady powstaj¹ce w sektorze gospodarczym
Iloœci odpadów wytworzonych w sektorze gospodarczym Gminy Nowy Wiœnicz wedùug PPGO s¹ nastêpuj¹ce [Mg]: · wytworzono: 42.01 z tego: · wykorzystano 95,2 % · unieszkodliwiono 4,8 % Osady z oczyszczalni œcieków wykorzystano jako materiaù rekultywacyjny gminnego skùadowiska odpadów komunalnych w Nowym Wiœniczu.
Odpady zielone powstaj¹ce przy pielêgnacji drzew i prowadzeniu dziaùalnoœci rolnej zagospodarowywane s¹ we wùasnym zakresie poprzez ich kompostowanie.
Odpady budowlane pochodz¹ce z rozbiórki i remontów budynków oraz powstaj¹ce przy produkcji pustaków s¹ w caùoœci wykorzystywane w procesach budowlanych. W zagospodarowaniu odpadów budowlanych dominuj¹ prywatne podmioty.
Odpady wielkogabarytowe, w tym meble, urz¹dzenia domowe jak sprzêt AGD znajduj¹ce siê w strumieniu odpadów komunalnych s¹ zbierane poprzez podmioty obsùuguj¹ce teren gminy i przekazywane do odzysku oraz zbieraczy indywidualnych.
Wêzùowym elementem caùego systemu gospodarki odpadami jest wysypisko œmieci zlokalizowane w Nowym Wiœniczu Gminne skùadowisko odpadów komunalnych zlokalizowane jest w poùudniowo - zachodniej czêœci miasta Nowy Wiœnicz, w odlegùoœci ok. 1 km od centrum miasta. jego wùaœcicielem jest Gmina Nowy Wiœnicz. Skùadowisko jest zaprojektowane dla przyjmowania odpadów komunalnych i do nich podobnych (pod wzglêdem pochodzenia lub wùaœciwoœci) wytworzonych i zebranych na terenie gminy Nowy Wiœnicz. Obecne skùadowisko powstaùo po gruntownej przebudowie i rekultywacji w roku 2002 wysypiska œmieci, które wczeœniej funkcjonowaùo w tym miejscu. Obecnie skùadowisko odpadów odpowiada wszystkim wymogom prawnym, sanitarnym i œrodowiskowym stawianym przed tego typu inwestycjami. Podstawowe parametry skùadowiska odpadów komunalnych w Nowym Wiœniczu: · powierzchnia kwatery szczelnej 0,32 ha · œrednia mi¹¿szoœã skùadowiska 6,25 m · rzêdna dna 293,3 - 307 m n.p.m. · objêtoœã deponowanych odpadów 201170 m3 · maksymalna wysokoœã skùadowiska 16,9 m · maksymalne nachylenie zjazdów i wyjazdów 12% · chùonnoœã obliczeniowa dla wspóùczynnika zagêszczenia = 3 15 lat · powierzchnia zaplecza socjalnego 30 m2
Zgodnie z wymogami na skùadowisku znajduje siê brodzik dezynfekcyjny dla pojazdów wyje¿d¿aj¹cych ze skùadowiska, wagê, system odbioru i podczyszczania odcieków, zaplecze socjalne dla pracowników oraz taœmow¹ sortowniê odpadów.
Sortownia odpadów Na gminnym skùadowisku odpadów komunalnych w Nowym Wiœniczu zlokalizowana jest sortownia odpadów SR 2x2 Sortownia umo¿liwia prowadzenie w sposób systematyczny selektywnego gromadzenia odpadów nadaj¹cych siê do recyklingu. Odpady komunalne przywiezione przez pojazd transportowy s¹ trafiaj¹ na plac przed kabina sortownicz¹. W tym miejscu sortowacze usuwaj¹ z nich odpady wielkogabarytowe, opony, deski, zùom stalowy, widoczne odpady niebezpieczne (przede wszystkim akumulatory). Nastêpnie odpady kierowane s¹ na przenoœnik i kierowane do kabiny sortowniczej, gdzie nastêpuje dalsza segregacja (butelki PET wg kolorów, makulaturê wg rodzajów, szkùo, puszki aluminiowe i in.). pozostaùe odpady kierowane s¹ przenoœnikiem bezpoœrednio do niecki skùadowiska. Zakùadany roczny przerób sortowni wynosi ok. 840 Mg. i 50% odzysk surowców nadaj¹cych siê do recyklingu.
3.4.3 Wùasnoœã nieruchomoœci Wùaœcicielem wszystkich obiektów, w tym gruntów, na których realizowane s¹, b¹dê planuje siê realizacje zadañ wymienionych w niniejszym opracowaniu, jest Gmina Nowy Wiœnicz.
3.4.4 Stan obiektów dziedzictwa kulturowego
Obiekty o znaczeniu historycznym znajduj¹ce siê na terenie Gminy Nowy Wiœnicz mo¿na podzieliã, w zale¿noœci od podmiotu, który nimi zarz¹dza na trzy grupy: bêd¹ce we wùadaniu skarbu pañstwa, samorz¹du lokalnego i wùadz koœcielnych. Dziêki œcisùej wspóùpracy ostatnich dwóch instytucji udaùo siê odrestaurowaã wiêkszoœã obiektów historycznych znajduj¹cych siê na terenie gminy, co przyniosùo zarówno gminie jak i miejscowej parafii wyró¿nienia w konkursach i rankingach o zasiêgu wojewódzkim oraz ogólnokrajowym. Jednym z tych obiektów jest VII wieczny Ratusz –siedziba Rady Miejskiej. Remont tego budynku rozpoczêto w 1983 roku. Do chwili obecnej odrestaurowano wnêtrza, w tym piwnice, wie¿ê i czêœã elewacji. Do wykonania pozostaùa wymiana 5 zewnêtrznych portali okiennych z piaskowca i malowanie elewacji ratusza. Prace realizowane s¹ wg. zatwierdzonego przez Konserwatora programu Renowacji Zabytku.
3.4.5 Identyfikacja problemów
Zagro¿enia œrodowiska naturalnego: - emisja do powietrza spalin z pieców C.O. (szczególnie w okresie grzewczym), - emisja œcieków komunalnych do wód powierzchniowych (potoków)i gruntów, - nieszczelny system gospodarki odpadami.
Zagro¿enia dla siedlisk ludzkich i terenów o znaczeniu turystycznym i krajoznawczym: - brak dostatecznej poda¿y wody pitnej, - mo¿liwoœã ska¿enia bakteriologicznego bakteriami coli
3.5 Gospodarka
Na koniec 2003 roku w gminie zarejestrowanych byùo 603 podmioty gospodarcze . Zdecydowana wiêkszoœã z nich stanowi maùe, zatrudniaj¹ce zaledwie kilka osób zakùady osób fizycznych. Oprócz wczeœniej wspomnianych maleñkich firm funkcjonuje na terenie Gminy Nowy Wiœnicz jedno przedsiêbiorstwo pañstwowe, jedna spóùdzielnia oraz dwie spóùki prawa handlowego. Na terenie Gminy nie ma przedsiêbiorstw z kapitaùem zagranicznym. Najwiêksze rodzime zakùady produkcyjne to: · Przedsiêbiorstwo Przemysùu Obuwniczego, · Przedsiêbiorstwo Wielobran¿owe Technicznej Obsùugi Rolnictwa w Kopalinach, · Zakùad Elektromechaniki Chùodniczej IGLOO w Starym Wiœniczu, · ZETWU INWEST w Kopalinach Liczba jednostek samorz¹dowych i bud¿etowych wynosi 17, w których zatrudnienie znajduje 469 osób.
Tabela nr 3. Liczba zakùadów prowadzonych przez osoby fizyczne w latach 1998-2003 sekcje wg PKD 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Rolnictwo, £owiectwo 32 24 22 25 30 20 i Leœnictwo Przemysù 42 46 46 47 46 45 Budownictwo 136 136 144 160 157 166 Handel i Naprawy 205 198 201 218 222 210 Hotele i Restauracje 17 14 17 20 21 18
Transport, Gospodarka 38 41 41 44 48 49 Magazynowa
Poœrednictwo finansowe 1 1 2 5 6 13
Pozostaùa dziaùalnoœã 45 50 48 59 46 82 usùugowa RAZEM 516 510 521 578 576 603 •ródùo: Ewidencja Dziaùalnoœci Gospodarczej UM w Nowym Wiœniczu.
Procentowy rozkùad zakùadów fizycznych wg sekcji PKD
2% 3% Rolnictwo,£owiectwo iLeœnictwo 14% 7% Przemysù 8% Budownictwo 28% Handel i Naprawy 3% Hotele i Restauracje Transport, Gospodarka Magazynowa 35% Poœrednictwo finansowe Pozostaùa dziaùalnoœã
Maùa przedsiêbiorczoœã szczególnie dobrze rozwija siê w sekcji handlu oraz napraw. W niej skupia siê ponad 35% zakùadów osób fizycznych. Na drugim miejscu, pod wzglêdem liczebnoœci podmiotów plasuje siê budownictwo oraz przetwórstwo przemysùowe.
3.6 Sfera spoùeczna
Sytuacja demograficzna Wpùyw uwarunkowañ demograficznych na stan spoùeczno - gospodarczy gminy wynikaã bêdzie z ró¿nokierunkowych zmian zachodz¹cych w stanie i strukturze ludnoœci kraju generuj¹cej zasoby pracy. Zgodnie z prognoz¹ demograficzn¹ GUS w latach 1999– 2005 ogólna liczba ludnoœci Polski zwiêkszy siê o ok. 715 tys. osób tj. do poziomu ok. 39,5 mln osób. Liczba dzieci i mùodzie¿y (do 17 lat) zmniejszy siê o ok. 710 tys., liczba osób w wieku produkcyjnym (18-59/64 lat) wzroœnie o ok. 1290 tys., a liczba osób w wieku poprodukcyjnym (60-65 lat i wiêcej) zwiêkszy siê o ok. 130 tys. Znaczny wzrost ludnoœci w wieku produkcyjnym stanowi z jednej strony szansê dla zdynamizowania rozwoju gospodarczego, z drugiej jednak strony wymaga zapewnienia odpowiednich kwalifikacji poszczególnym grupom ludnoœci, aby umo¿liwiã im aktywne uczestnictwo w rynku pracy. Po 2005 roku nast¹pi spowolnienie wzrostu liczby ludnoœci w wieku produkcyjnym. W latach 2006–2010 liczebnoœã tej populacji zwiêkszy siê zaledwie o okoùo 130 tys. osób. Nale¿y podkreœliã, ¿e ju¿ w 2006 r. w porównaniu do 1998 r. liczba dzieci i mùodzie¿y bêdzie mniejsza o okoùo 1,6 mln osób, tj. o ok. 21%. Dynamiczne obni¿enie siê liczby dzieci i mùodzie¿y, spowodowane wejœciem do szkóù ni¿u demograficznego, skutkowaã bêdzie co najmniej 15 – letnim, proporcjonalnym obni¿aniem siê liczby zatrudnionych nauczycieli. Nale¿y liczyã siê zatem z dodatkowymi konsekwencjami, jakie na rynku pracy warunkuj¹ ruchy demograficzne.
Dane demograficzne dla gminy Nowy Wiœnicz potwierdzaj¹ tendencje ogólnokrajow¹. Liczba urodzeñ gwaùtownie spadùa w 1998r. Od tego czasu ksztaùtuje siê na staùym poziomie. W 2003r odnotowano wzrost urodzeñ. Mo¿na zaùo¿yã, ¿e tendencja ta bêdzie siê utrzymywaã. Znajduje ona bowiem swoje wyjaœnienie w kontekœcie zachodz¹cych zmian spoùeczno – ekonomicznych ocenianych w skali makro i mikro. Wùadze samorz¹dowe przystapiùy w 2000 roku do zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, co spowodowaùo znaczne zwiêkszenie terenów budowlanych. Fakt ten w poù¹czeniu z walorami krajobrazowymi, czystoœci¹ œrodowiska i dogodn¹ komunikacj¹ w kierunkach póùnoc – poùudnie i wschód – zachód (modernizacja drogi A4), spowodowaù zwiêkszenie zainteresowania osiedlaniem siê na obszarze gminy Nowy Wiœnicz. Zjawisko to widoczne jest w zestawieniu tabeli nr 4.
Tabela nr 4. Dane demograficzne gminy Nowy Wiœnicz Ludnoœã Przyrost Przyrost liczby ñ Liczba Liczba ñ ó Rok na dzie naturalny ñ ó Migracja mieszka c w o urodze zgon w o 31 grudnia liczb. /oo liczb. /oo 1995 12 115 79 6,5 180 101 1996 12 173 69 5,7 198 129 -11 58 4,8 1997 12 228 67 5,5 194 127 -12 55 4,5 1998 12 287 38 3,1 157 119 +21 59 4,8 1999 12 317 28 2,2 154 126 +2 30 2,4 2000 12 366 50 4,0 155 105 -1 49 4,0 2001 12 403 19 1,5 147 128 +18 37 3,0 2002 12 506 50 4,0 155 105 +53 103 8,2 2003 12 595 66 5,2 172 106 +23 89 7,1 2004 12 704 50 3,9 162 112 +59 109 8,6 Stan i struktura bezrobocia
Rynek pracy w gminach nale¿¹cych obecnie do powiatu bocheñskiego, tak¿e w latach wczeœniejszych (licz¹c od 1998 r.), charakteryzowaù siê ni¿szymi wskaênikami bezrobocia w porównaniu z wartoœciami regionalnymi i ogólnopolskimi (z wyj¹tkiem roku 1999, gdy stopa bezrobocia w powiecie bocheñskim byùa minimalnie wy¿sza od wartoœci regionalnej). Najwy¿szy wskaênik bezrobocia notowany byù w powiecie bocheñskim pod koniec grudnia 2001 r. i wynosiù 13,8% (dla porównania pod koniec 1998 r. ksztaùtowaù siê na poziomie 7,8%). Nale¿y podkreœliã, i¿ w 2002 r. stopa bezrobocia w powiecie bocheñskim zmniejszyùa siê w stosunku do roku wczeœniejszego o prawie 1 punkt procentowy (do poziomu 12,9%), pomimo wzrostu tego¿ wskaênika w Polsce i minimalnego spadku w Maùopolsce.
Tabela nr 5. Stopa bezrobocia w powiecie bocheñskim (stan na dzieñ 31 XII) Stopa bezrobocia [%] Rok Powiat Region Polska** bocheñski* maùopolski** 1998 7,8 8,1 10,4
1999 10,4 10,2 13,0
2000 12,0 12,2 15,1
2001 13,8 14,0 17,4
2002 12,9 13,9 18,1 •ródùo: *Powiatowy Urz¹d Pracy w Bochni. **Wojewódzki Urz¹d Pracy w Krakowie Stopa bezrobocia w latach 1998-2002
20 17,4 18,1 15,1 15 13,0 13,9 12,2 14,0 10,4 13,8 12,9 10 10,2 12,0 8,1 10,4 7,8 5 stopa bezrobocia
0 1998 r. 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r.
powiat bocheñski region maùopolski Polska
Wzrost stopy bezrobocia po 1999 r. byù tendencj¹ charakterystyczn¹ dla wiêkszoœci regionów Polski. Jedn¹ z przyczyn byùa rz¹dowa reforma ubezpieczeñ spoùecznych, w wyniku której osoby bezrobotne i nie zarejestrowane dot¹d w urzêdzie pracy zgùaszaùy siê tam¿e w celu zapewnienia sobie ubezpieczenia zdrowotnego czy te¿ mo¿liwoœci pobierania œwiadczeñ z oœrodka pomocy spoùecznej. Fakt ten mógù mieã mniejsze znaczenia w samym powiecie bocheñskim, gdzie jak to wy¿ej zostaùo podkreœlone, miejscowa ludnoœã rolnicza ubezpieczona jest w KRUS. Z drugiej jednak strony nale¿y dodaã, ¿e wskaênik bezrobocia jest odzwierciedleniem sùabn¹cego wzrostu gospodarczego naszego kraju (a tak¿e gospodarki œwiatowej), spóênionych b¹dê nie przynosz¹cych efektu reform rz¹dowych w przemyœle ciê¿kim (zwùaszcza w górnictwie i hutnictwie), a w pewnej czêœci skutkiem wy¿u demograficznego z pocz¹tku lat 80-tych XX wieku, wkraczaj¹cego obecnie na rynek pracy. Dla przedsiêbiorców tworz¹cych nowe miejsca pracy du¿ym ograniczeniem s¹ tak¿e rosn¹ce koszty pracy zwi¹zane z wysokimi stopami podatkowymi, stawkami ubezpieczeñ spoùecznych i drogimi kredytami.
Tabela nr 6. Liczba bezrobotnych w gminach i powiecie w latach 1998-2002 (stan na 31 XII) Wzrost Gmina 1998 1999 2000 2001 2002 w latach 1999-2002 1124 1440 1701 2017 1848 m. Bochnia 28,3% g. Bochnia 585 791 882 959 958 21,1% Drwinia - 218 273 325 306 40,4% Lipnica Mur. 185 256 304 420 344 34,4% £apanów 177 284 355 366 352 23,9% Nowy Wiœnicz 466 635 724 823 748 17,8% Rzezawa 408 562 611 735 712 26,7% Trzciana 131 194 232 232 207 6,7% Ýegocina 183 275 324 340 297 8,0% Powiat 3259 4655 5406 6217 5772 24,0% bocheñski Region - 158210 185152 213 093 208 175 31,6% maùopolski •ródùo: opracowanie na bazie danych Powiatowego Urzêdu Pracy w Bochni Przegl¹d stóp bezrobocia w regionie Maùopolski
Stopa bezrobocia w powiatach w 2002 r.
REGION MA£OPOLSKI 13,9
Wielicki 16,5
Tarnowski 15,3
Proszowicki 10,0
My œlenicki 14,4
Limanowski 18,4
Krakowski 12,2
Brzeski 15,8
Bocheñski 12,9
0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0 stopa bezrobocia
Wydawaã by siê mogùo, ¿e wartoœã stopy bezrobocia wyliczona dla powiatu bocheñskiego powinna byã powodem do optymizmu. Ale dodaã nale¿y, i¿ statystyka rynku pracy obrazowana przez wskaênik stopy bezrobocia nie uwzglêdnia tzw. „bezrobocia ukrytego”, które zwùaszcza na obszarach wiejskich rozwiniête jest w najwiêkszym stopniu faùszuj¹c niejako prawdziw¹ sytuacjê na lokalnym rynku pracy. Bezrobocie ukryte skumulowane jest w gospodarstwach rolnych, którego czùonkowie (de facto nie posiadaj¹cy ¿adnej pracy) nie rejestruj¹ siê z ró¿nych powodów w urzêdach pracy. Na zasiùek dla bezrobotnych nie maj¹ co liczyã, ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne zapewniaj¹ im skùadki pùacone do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spoùecznego (KRUS), a praca wykonana od czasu do czasu „na czarno” (nierzadko za granic¹) pozwala jako tako siê utrzymaã. Wedùug danych rz¹dowych bezrobocie ukryte w polskim rolnictwie szacuje siê na 25 osób/100 ha u¿ytków rolnych. Oznacza to, ¿e te osoby powinny formalnie zarejestrowaã siê w PUP jako bezrobotni, lecz wówczas stopa bezrobocia w polskich powiatach z pewnoœci¹ byùaby wy¿sza.
Wedùug ostatnich danych uzyskanych z Urzêdu Statystycznego, dotycz¹cych stopy bezrobocia na terenie powiatu bocheñskiego, na koniec lutego 2004 roku osi¹gnêùa ona poziom 16,6 % . W województwie maùopolskim wskaênik ten wynosiù 16,7 %, natomiast w kraju 20,6 %. (Dane za 2004 rok uwzglêdniaj¹ korektê liczby pracuj¹cych w rolnictwie indywidualnym, dokonanej na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludnoœci i Mieszkañ oraz Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonych w 2002 r.) POZIOM BEZROBOCIA
31 marca 2004 roku w Powiatowym Urzêdzie Pracy w Bochni zarejestrowanych byùo 6048 osób bezrobotnych, w tym 160 osób z terenu miasta Nowy Wiœnicz. W porównaniu do marca 2003 roku stan bezrobotnych w na tym terenie wzrósù o 20 osób. Dynamika bezrobocia w mieœcie Nowy Wiœnicz w marcu 2004 r., w porównaniu do analogicznego okresu 2003 r. wykazuje tendencje wzrostow¹ o 14,3 %. W gminie Nowy Wiœnicz na koniec marca zarejestrowanych byùo 626 bezrobotnych. W porównaniu do marca 2003 r. stan bezrobotnych z gminy Nowy Wiœnicz jest ni¿szy o 36 osób. Dynamika bezrobocia w gminie Nowy Wiœnicz w marcu 2004r., w odniesieniu do analogicznego okresu ubiegùego roku spadùa o 5,4 %.
LICZBA BEZROBOTNYCH W MIEÚCIE I GMINIE NOWY WIÚNICZ NA TLE POZOSTA£YCH GMIN Osoby bezrobotne zamieszkaùe na obszarze miasta Nowy Wiœnicz stanowiùy 2,6 %, a w gminie Nowy Wiœnicz 10,4 % ogóùu bezrobotnych w powiecie. Na koniec marca 2004 r. odnotowano spadek liczby bezrobotnych w stosunku do poprzedniego miesi¹ca, w gminach: Bochnia, Drwinia, Rzezawa i Trzciana natomiast w mieœcie Bochni i Nowy Wiœnicz (6 osób) oraz w gminach: Lipnica Murowna, £apanów, Nowy Wiœnicza (7 osób), Ýegocina liczba bezrobotnych wzrosùa.
Tabela nr 7. Liczba bezrobotnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych w powiecie bocheñskim.
Stan na 31.03.2004 r. Procent do og ó ù u W yszcze g ó ln ie n ie O g óù e m K o b ie ty M ê ¿ c z yê n i O g óù e m K o b ie ty M ê ¿ c z yê n i Miasto Bochnia 1930 1077 853 31,9 17,8 14,1 Gmina Bochnia 1032 542 490 17,1 9,0 8,1 Gmina Drwinia 277 138 139 4,6 2,3 2,3 Gmina Lipnica Mur. 360 160 200 6,0 2,6 3,3 G m in a £ ap an ó w 435 174 261 7,2 2,9 4,3 Miasto Nowy Wiœ n icz 160 81 79 2,6 1,3 1,3 Gmina Nowy Wiœ n icz 626 342 284 10,4 5,7 4,7 Gmina Rzezawa 723 389 334 12,0 6,4 5,5 Gmina Trzciana 226 119 107 3,7 2,0 1,8 G m in a Ý eg o cin a 279 126 153 4,6 2,1 2,5 R a ze m 6048 3148 2900 100,0 52,1 47,9
STRUKTURA BEZROBOCIA Tabela nr 8. Struktura bezrobocia wg wieku, wyksztaùcenia i czasu pozostawania bez pracy, w powiecie bocheñskim oraz w mieœcie i gminie Nowy Wiœnicz. Ogóù emw W mieœ cieN. Wiœ nicz W gminieN. Wiœ nicz Wyszczególnienie powiecie wg stanunakoniec wg stanunakoniec wzrost/ wzrost/ I kw.'04 IV kw.'03 I kw.'04 IV kw.'03 I kw.'04 spadek spadek Bezrobotni ogóù em,w tym: 6 048 135 160 25 574 626 52 Analizuj¹c bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzêdzie Pracy pod wzglêdem wieku, zaobserwowaã mo¿na i¿ najbardziej liczebn¹ grup¹ s¹ ludzie mùodzi w wieku do 24 lat, stanowili oni 37,2 % wszystkich bezrobotnych. Wœród osób zamieszkaùych na terenie miasta Nowy Wiœnicz udziaù ludzi mùodych stanowiù 43,8 %, podobnie w gminie 38,2 %. W rejestrach Urzêdu Pracy figurowaùo 2247 osób w tym przedziale wiekowym z tego 3,1 % (70) stanowiùy osoby z miasta Nowy Wiœnicz, natomiast z gminy 10,6 % tj. 239 osób. Wœród osób pozostaj¹cych bez pracy powy¿ej roku, którzy stanowili 42 % ogóùu bezrobotnych, osób z miasta Nowy Wiœnicz byùo 65 (tj. 40,6 % osób z miasta) oraz z gminy Nowy Wiœnicz odpowiednio 278 – 44,4 %. Na koniec marca 2004 roku w rejestrach Powiatowego Urzêdu Pracy pozostawaùo najwiêcej osób posiadaj¹cych wyksztaùcenie zasadnicze zawodowe oraz policealne i œrednie zawodowe, najmniej natomiast legitymowaùo siê wyksztaùceniem wy¿szym. ABSOLWENCI WED£UG WYKSZTA£CENIA Absolwenci stanowili 9,2 % (554) bezrobotnych w powiecie. W mieœcie ich udziaù ksztaùtowaù siê na poziomie wy¿szym bo 16,3 % do ogóùu osób bezrobotnych z tego terenu (tj. 26 osób), natomiast w gminie ni¿szym to jest 8,8 % (55 osób) Tabela nr 8. Podziaù absolwentów ze wzglêdu na wyksztaùcenie na koniec I kwartaùu 2004. Absolwenci wg. Miasto Nowy Wiœ nicz Gmina Nowy Wiœ nicz wyksztaù cenia ogóù em kobiety % do razem ogóù em kobiety % do razem W y¿ sze 2 1 12,5 6,3 1 1 2,4 2,4 Policealne i œ r. zaw odow e 5 3 31,3 18,8 24 10 57,1 23,8 Ú rednie ogólne 5 4 31,3 25,0 5 5 11,9 11,9 Zasadnicze zawodowe 4 2 25,0 12,5 12 7 28,6 16,7 Gimnazjalne i poni¿ ej 0 0 0,0 0,0 0 0 0,0 0,0 Razem 16 10 100,0 62,5 42 23 100,0 54,8 Maùa przedsiêbiorczoœã szczególnie dobrze rozwija siê w sekcji handlu oraz napraw. W niej skupia siê ponad 35% zakùadów osób fizycznych. Na drugim miejscu, pod wzglêdem liczebnoœci podmiotów plasuje siê budownictwo oraz przetwórstwo przemysùowe. ROLNICTWO Rolnictwo Gminy Nowy Wiœnicz charakteryzuje siê znacznym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych, wpùywaj¹c tym samym na ich nisk¹ rentownoœã. Úrednia powierzchnia gospodarstwa wynosi 2,5 ha, przy czym dominuj¹ gospodarstwa o powierzchni poni¿ej 1ha. Strukturê obszarow¹ gospodarstw przedstawia poni¿sza tabela. Tabela nr 9. Struktura obszarowa gospodarstw Wielkoœã gospodarstwa wg grup Liczba gospodarstw wg stanu na dzieñ obszarowych 31.12.1998 r. 31.12.2003 r. 0-1 ha 2000 2954 1-2 ha 800 953 2-5 ha 800 803 5-7 ha 70 67 7-10 ha 10 12 10-15 ha 3 3 powy¿ej 15 ha 1 0 RAZEM 3684 4792 Powierzchnia gminy ogóùem wynosi 8249 ha, w tym 65% stanowi¹ u¿ytki rolne. Stosunkowo du¿¹ powierzchniê gminy zajmuj¹ lasy ( 25% ogólnej powierzchni), które gùównie stanowi¹ wùasnoœã rolników indywidualnych. Lasy pañstwowe stanowi¹ tylko 29% powierzchni zalesionej. W obrêbie gminy w wiêkszoœci wystêpuj¹ gleby III i IV klasy, które u¿ytkowane s¹ pod uprawy zbo¿owe i okopowe. W produkcji roœlinnej dominuje uprawa zbó¿, a zwùaszcza pszenicy i jêczmienia na zabezpieczenie wùasnej bazy paszowej w tuczu trzody chlewnej. Plony zbó¿ podstawowych z mieszankami za rok 2003 ksztaùtuj¹ siê œrednio na poziomie 27- 28 q z 1 ha. Nale¿y te¿ zauwa¿yã, ¿e na terenie gminy w ostatnich latach wystêpuje tendencja zmniejszania upraw ziemniaka na korzyœã uprawy jêczmienia. Wg spisu powszechnego 2002 roku areaù uprawy ziemniaka wyniósù 446 ha. Stopniowo rozwija siê równie¿ uprawa truskawek i porzeczek (gùównie czarnej), malin. Znaczne areaùy uprawy truskawek wystêpuj¹ w Muchówce i przylegaj¹cych miejscowoœciach: Poùom Du¿y i Królówka. W produkcji zwierzêcej obserwuje siê spadek pogùowia zwierz¹t, który dotyczy gùównie krów mlecznych. Przyczyn¹ tej tendencji jest zmniejszenie iloœci tych zwierz¹t w gospodarstwach rolników bêd¹cych w podeszùym wieku. Rolnicy rezygnuj¹ równie¿ z hodowli owiec, ze wzglêdu na trudnoœci ze zbytem uzyskanego produktu. Dominuj¹cym kierunkiem w produkcji zwierzêcej byùa hodowla trzody chlewnej, chocia¿ i tu zaznacza siê znaczny spadek pogùowia z powodu niskich cen skupu ¿ywca. Na terenie gminy brak jest zakùadów przetwórstwa rolno-spo¿ywczego. Zidentyfikowane problemy § bardzo du¿e rozdrobnienie gospodarstw; § brak specjalizacji w produkcji zarówno rolnej, jak i zwierzêcej; § nieopùacalnoœã produkcji rolnej; § brak zakùadów przetwórczych i lokalnych rynków zbytu; § brak wspólnego dziaùania rolników /np. tworzenia grup producenckich/; § brak kompleksowego programu rozwoju turystyki na terenie gminy; Wobec tak znacznego rozdrobnienia gospodarstw rolnych i coraz trudniejszych warunków, co do jakoœci sprzedawanych produktów rolnych, tylko ok. 8% mieszkañców gminy utrzymuje siê wyù¹cznie z rolnictwa. Pozostali pùody rolne uzyskiwane ze swojego gospodarstwa zu¿ywaj¹ na wùasne potrzeby, zmniejszaj¹c tym samym wydatki na zakup art. spo¿ywczych lub je porzuca. Oznacza to, ¿e zdecydowana wiêkszoœã mieszkañców musi podejmowaã dziaùania w celu nabycia wyksztaùcenia i umiejêtnoœci, daj¹cych im szanse w znalezieniu miejsca pracy. STRUKTURA I WIELKOÚà DOCHODÓW Przeciêtne wynagrodzenie brutto w powiatach w 2001 r. 2500 2102,9 2100,3 2113,7 2032,9 1960,3 2053,1 ù 2000 1773,4 1742,3 1588,4 1500 1000 kwota brutto w z 500 0 ski ñ lenicki Brzeski œ Wielicki OPOLSKI Krakowski Tarnowski Boche My £ REGION Limanowski Proszowicki MA Wysokoœã przeciêtnego miesiêcznego wynagrodzenia pracowników w Maùopolsce wyniosùa w 2001r. 2053,06 zù. Natomiast pracuj¹cy obywatel powiatu bocheñskiego zarabiaù œrednio w tym samym czasie 1773,35 zù (86% œredniej regionalnej). W tej umownej klasyfikacji badany powiat zaj¹ù dwunast¹ lokatê wœród 19 powiatów ziemskich. Dla porównania przeciêtne wynagrodzenie w powiecie olkuskim wyniosùo w tym samym czasie 2165,27 zù brutto (najlepszy wynik w Maùopolsce, nie licz¹c Krakowa), a powiecie ziemskim tarnowskim 1588,41 zù brutto (wynik najsùabszy). W gronie oœmiu powiatów reprezentowanych w niniejszej analizie, ni¿sze zarobki od œredniej powiatu bocheñskiego posiadaj¹ mieszkañcy wspomnianego powy¿ej powiatu tarnowskiego oraz limanowskiego (1742,26 zù). Wskaênik G dla gminy Nowy Wiœnicz wynosiù wtedy 126,4, a wskaênik Gg dla kraju 223,33. Odnosz¹c powy¿sze informacje do stanu aktualnego (wskaênika G na 2004 wynosi 376,31zù (co daje 52,6% wskaênika Gg dla kraju) oszacowano wysokoœã œrednich dochodów netto statystycznej rodziny w gminie. Ksztaùtuje siê on na poziomie 1200zù. Statystyczna rodzina w gminie liczy 4,1 osób. Zatem œredni, szacunkowy dochód netto na osobê wynosi ok. 300zù/miesi¹c. Wskazuje on na niski standard uposa¿enia rodzin z terenu gminy. 4. Zadania zmierzaj¹ce do poprawy sytuacji w obszarach identyfikacji problemów Ochrona œrodowiska - Racjonalne gospodarowanie odpadami - jego zasady zawarte w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami bêd¹cym zaù¹cznikiem do Programu Ochrony Úrodowiska Gminy Nowy Wiœnicz ; - Przygotowanie programu zamiany systemów ogrzewania wêglowego na ekologiczne; - Przygotowanie programu rozbudowy systemu kanalizacyjnego, budowy nowych oczyszczalni œcieków i rozbudowy sieci wodoci¹gowych; - Wspóùpraca w przygotowaniu wieloletniego programu zalesienia nieu¿ytków i racjonalnego gospodarowania na u¿ytkach zielonych; - Promocja ekologicznych zachowañ jako szeroko pojêty program edukacji ekologicznej; Rolnictwo § tworzenie grup producenckich i marketingowych zajmuj¹cych siê produkcj¹ jednolitego asortymentowo i jakoœciowo produktu na potrzeby przetwórstwa, a tak¿e speùniaj¹cych wymagania rynków hurtowych; § okreœlenie specjalizacji i standaryzacji produkcji w oparciu o mo¿liwoœci lokalne ze szczególnym uwzglêdnieniem upraw warzywno - ogrodniczych, oraz hodowli trzody chlewnej i bydùa opasowego /ze wzglêdu na ksztaùtowanie terenu i znaczn¹ iloœã u¿ytków zielonych/; § zalesianie gruntów nieprzydatnych do produkcji rolnej; § organizacje szkoleñ na temat tworzenia grup producenckich i marketingowych, w tym wyjazdy szkoleniowe; § rozwój turystyki - agroturystyki, w tym rozbudowa bazy hotelowo - gastronomicznej i sportowo - rekreacyjnej; § powiêkszanie gospodarstw rolnych na potrzeby specjalizacji produkcji rolnej i zwierzêcej. Zagadnienia spoùeczno gospodarcze W dziedzinie poprawy poziomu zatrudnienia planuje siê: · wprowadziã zmiany do Planu Przestrzennego Zagospodarowania Gminy umo¿liwiaj¹ce rozbudowê Zakùadu Elektromechaniki Chùodniczej „IGLOO” w Kopalinach · wykonaã zadania w zakresie infrastruktury drogowej umo¿liwiaj¹ce otwarcie kompleksu hotelowo gastronomicznego w Starym Wiœniczu · wyposa¿yã w infrastrukturê wodoci¹gow¹ tereny o niewystarczaj¹cej poda¿y wody pitnej zlokalizowane w poùudniowej i poùudniowo-wschodniej czêœci gminy W dziedzinie poprawy warunków nauczania i rozwoju fizycznego planuje siê: · poprawiã bazê lokalow¹ funkcjonuj¹cych Zespoùów Szkóù w Nowym Wiœniczu, Starym Wiœniczu i Kobylu · dokoñczyã prace przy modernizacji zaplecza rekreacyjno-sportowego na terenie gminy W dziedzinie poprawy stanu obiektów dziedzictwa kulturowego planuje siê: · zagospodarowanie centrum Starego Wiœnicza podnosz¹ce jego walory turystyczno – historyczne · przeprowadzenie prac restauracyjno zabytkowych Ratusza Miejskiego umo¿liwiaj¹cych wykorzystanie tego obiektu w celach turystyczno - u¿ytkowych 5. Realizacja zadañ i projektów Okres realizacji: lata 2005 – 2006 Nazwa dziaùania Zgodnoœã z Harmonogram Oczekiwane rezultaty Nakùady PZP realizacji inwestycyjne 2005 2006 Budowa Sali 2 gimnastycznej w Starym tak X X Pow. sali gimn. 630 m 1 842 603 Wiœniczu Pow. zabudowy 1126 m2 Budowa Sali 2 gimnastycznej w Kobylu tak X X Pow. sali gimn. 630 m 2 273 457 Pow. zabudowy 1452 m2 Budowa szkoùy II skrzydùa gimnazjum w tak X X Pow. u¿ytkowa budynku 5 581 887,38 Nowym Wiœniczu 3495 m2 Budowa wodoci¹gu w Poùomiu Du¿ym, Ujêcie wody szt. 1 £omnej, Leksandrowej, tak X X SUW szt. 1 2 817 702 Królówce, Starym i Maùym Wiœniczu Dù. sieci wodoc. 15 km Odnowa centrum tak Starego Wiœnicza X --- Zagospodarowanie rynku 374 000 Renowacja Ratusza w tak Nowym Wiœniczu X --- Elewacja, portale szt. 5 125 000 Budowa zapl. socjalno - tak 2 byt. na stadionie w X X Pow. zabudowy . 120 m 576 000 Starym Wiœniczu Modernizacja tak œ œ ó oczyszczalni w Starym --- X Poprawa jako ci ciek w 450 000 ¿ Wiœniczu oczyszczonych, obni enie kosztów eksploatacji Budowa kanalizacji ù sanit. w Kopalinach tak X X d . sieci 1,7 km 200 000 Program modernizacji Wg. opracowania dróg tak X X 1 200 000 Podmiotami uczestnicz¹cym we wdra¿aniu w/w projektów s¹: Gmina Nowy Wiœnicz, TMW, Klub Seniora, Kluby sportowe, Muzea. Okres realizacji: lata 2007 – 2008 Nazwa dziaùania Zgodnoœã Harmonogram Oczekiwane rezultaty Nakùady z PZP realizacji inwestycyjne 2007 2008 Budowa szkoùy II skrzydùa gimnazjum w Nowym tak X --- Pow. u¿ytkowa budynku 5 581 887,38 Wiœniczu 3 495 m2 Budowa wodoci¹gu w Poùomiu Du¿ym, £omnej, Leksandrowej, Królówce, tak X --- Dù. sieci wodoc. 10 km 2 510 000 Starym i Maùym Wiœniczu Modernizacja oczyszczalni w Starym Wiœniczu tak X X Unowoczeœnienie technologii 1 350 000 oczyszczania Budowa kanalizacji sanit. Oczyszcz. Úcieków szt. 1 w Królówce tak X X 2 800 000 dù. sieci 5 km Budowa kanalizacji sanit. Oczyszcz. Úcieków szt. 1 w Muchówce tak X X 610 000 dù. sieci 2,5 km Budowa wodoci¹gu i Oczyszcz. Úcieków szt. 1 kanalizacji sanit. tak X X 1 950 000 ù Kobyle/Chronów d . sieci 2,0 km Budowa kanalizacji sanit. ù w Leksandrowej i tak X X d . sieci 2,0 km 200 000 Olchawie Budowa kanalizacji sanit. ù w Kopalinach tak X X d . sieci 2,0 km 250 000 Program modernizacji dróg tak X X Wg. opracowania 1 200 000 Budowa kanalizacji sanit. Wg. projektu w Wiœniczu Maùym tak X 200 000 6. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji spoùecznej Urz¹d Miejski opracowaù swoj¹ stronê internetow¹. Za jej poœrednictwem uwagi dotycz¹ce realizacji Planu Rozwoju Lokalnego jak równie¿ propozycje jego korekty w odniesieniu do realizowanych etapów poszczególnych inwestycji, rozpoczynanych w bli¿szej i dalszej perspektywie, mog¹ byã zgùaszane w ka¿dym czasie jego obowi¹zywania. Wieloletni¹ tradycj¹ wùadz samorz¹dowych s¹ spotkania z mieszkañcami gminy przy okazji planowania wydatków na kolejne lata bud¿etowe. Ka¿dego tygodnia odbywaj¹ siê dy¿ury radnych i burmistrza w Radzie Miejskiej, podczas których przyjmowane s¹ indywidualne opinie czùonków wiœnickiej spoùecznoœci na temat spraw zwi¹zanych z realizacj¹ gminnych zadañ. Ponadto œcisùa wspóùpraca wùadz samorz¹dowych z podmiotami oraz stowarzyszeniami z terenu gminy daje dostateczne zabezpieczenie zgodnoœci wdra¿anych projektów z przyjêtymi zaùo¿eniami. Przewodnicz¹cy Rady Jerzy £acny