Jaarverslag 2011 Vastgesteld door het Overlegorgaan/Gebiedscommissie Drentsche Aa op 5 juli 2012 Voorwoord

Voor u ligt het jaarverslag 2011. Zoals gebruikelijk maken we in de oneven jaren een beknopt verslag met daarin een opsomming van resultaten en projecten. Voor een uitvoerige beschrijving van de inhoud van de projecten zie het jaarverslag 2010.

Dag van de Drentsche Aa geslaagd De betrokkenheid van mensen uit het gebied bij de Drentsche Aa is groot. Dat bleek ook weer tijdens de Dag van de Drentsche Aa op zaterdag 26 maart 2011 in Grolloo. Zo’n 600 mensen bezochten een bruisende en informatieve dag met korte wandel-, fiets- en doe-excursies, een groene informatiemarkt (door alle partners die in het Drentsche Aa-gebied aan het werk zijn), streekproducten, kinderactiviteiten en livemuziek. Tijdens deze dag zijn tevens drie feiten gevierd:

1. Afscheid Henk van ‘t Land als voorzitter Overlegorgaan Tijdens de Dag van de Drentsche Aa, heeft Henk van ‘t Land afscheid genomen als voorzitter van het Overlegorgaan Drentsche Aa, het bestuurlijke platform van het Nationaal Park en Nationaal Landschap Drentsche Aa. Henk van ‘t Land was voorzitter van dit platform vanaf de installatie in 2002, toen het Nationaal Park Drentsche Aa werd ingesteld. In de acht jaar daarna is er veel bereikt. Het Nationaal Park & Nationaal Landschap Drentsche Aa heeft zich tot een ‘sterk merk’ ontwikkeld. Andere successen zijn het inschakelen van ondernemers in het gebied als ambassadeurs van hun omgeving (‘Drentsche Aa gastheren en gastvrouwen’), de toenemende samenwerking tussen recreatiebedrijven onderling en de samen- werking tussen verschillende sectoren. Een voorbeeld van dat laatste is de rol van boeren in het landschaps-onderhoud op grondgebied van Staatsbosbeheer. De eer van de successen gunt hij de gebiedspartners: “Zij zijn degenen die resultaat boeken door samen te werken en kansen te benutten. Vertegenwoordigers van verschillende belangen weten elkaar te vinden. En zo hoort het ook.”

2. Hendrik Oosterveld nieuwe voorzitter Overlegorgaan Op 26 maart heeft Hendrik Oosterveld deze functie van Henk van ‘t Land overge- nomen. Tot het voorjaar 2011 was Hendrik regiodirecteur Noord van het ministerie van LNV (Landbouw, Natuur en Voedsel-kwaliteit). Zijn werkgebied was, als de bestuurlijk vertegenwoordiger van de minister van LNV, Groningen, Friesland en Drenthe, alsook het gehele Waddengebied. Hij maakte deel uit van verschillende besturen waar betrokkenheid van LNV speelt.

3 3. Start Gebiedsfonds Drentsche Aa Tevens is deze dag het Gebiedsfonds Drentsche Aa ingesteld. Met dit eigen fonds heeft het gebied een primeur voor Drenthe. Het fonds is een nieuwe vorm om extra middelen te verkrijgen voor het beheer van dit unieke gebied. In enkele andere nationale landschappen in Nederland zijn er al goede ervaringen mee. Het Gebiedsfonds Drentsche Aa is een onafhankelijke stichting die geld aantrekt en dit investeert in de inrichting en het beheer van het gebied. Bedrijven, instellingen en particulieren kunnen er aan bijdragen. Daarmee kunnen bewoners en gebruikers hun betrokkenheid bij het gebied tonen. Elke gift, klein of groot zal gebruikt worden voor het behoud en herstel van het mooie Drentsche Aa-gebied.

4 Inhoud

In 2011 afgeronde projecten 6

Projecten in uitvoering in 2011 8

STIPO-projecten 9

Website 10

Landinrichtingscommissie Drentsche Aa 11

Bijlagen Bijlage 1 Organisatie Nationaal (beek- en esdorpen) Landschap Drentsche Aa 14 Bijlage 2 Overzicht gastheren en -vrouwen Drentsche Aa 16 Bijlage 3 Besluitenlijsten Overlegorgaan 2011 18 Bijlage 4 Eindafrekening bestedingenplan 2010 20 Bijlage 5 Afgeronde projecten 2002-2011 met bijdragen en cofinanciering uit de streek 21 Bijlage 6 Actuele nieuwsberichten op de website in 2011 22 Bijlage 7 Adressen partners 25 Bijlage 8 Fotojaarverslag 2011 V&E-activiteiten 26

5 In 2011 afgeronde projecten

In 2011 zijn de volgende projecten afgerond, waarbij onderscheid is gemaakt in de programma’s, waaruit de projecten zijn gefinancierd. Het gaat om een totale ­investering van ruim € 1 miljoen.

Bestedingenplan NBEL Project Totale kosten Bijdrage Bijdrage streek Van Ondersteuning w.g. Siepelveen 2.600 2.600 Internationale vrijwilligers SBB 5.540 750 800 gemeente Tynaarlo Oudemolen 3.990 SBB en derden Loop van de Drentsche Aa 37.229 7.000 19.229 HDL/SBB 10.000 gemeenten 1.000 WBGroningen Ontwerp Toegangspoort bij Deurze 10.072 10.072 Assen aan de Aa 150.265 25.000 125.265 Gemeente Assen Energielandschap Drentsche Aa 9.996 9.996

Uitvoeringsprogramma NL Drentsche Aa Project Totale kosten Bijdrage Bijdrage streek Van Landgoed Huis te Glimmen 349.907 67.500 45.000 gemeente Haren 75.000 SBB 162.407 Prov. Groningen/ Gr. landschap Knooppunt Anderen 88.594 22.148 44.297 POP/EU 14.766 gem. Aa en Hunze 7.383 SBB Ontwerp eendenkooi Glimmen 37.502 9.376 4.688 gemeente Haren 4.688 SBB 18.750 BELVEDERE

6 Overig Project Totale kosten Bijdrage Bijdrage streek Overig Telebrink Rolde (SEV) 47.474 25.000 22.474 gem. Aa en Hunze Jongerenopvangplek Rolde (SEV) 22.701 11.351 11.350 gem. Aa en Hunze Dorp in t’ groen Loon (SEV) 18.065 9.032 8.628 gem. Assen 405 partikulieren C+B-museum Grolloo (SEV) 85.284 25.000 35.000 gem. Aa en Hunze 7.084 partikulieren 18.200 div. fondsen Dorpshuis Gasteren (SEV) 142.902 25.000 20.000 gem. Aa en Hunze 53.902 partikulieren 44.000 div. fondsen Revitalisering knapzakroutes Drentsche 59.098 - 29.549 POP/EU Aa (6 ) (POP) 2.955 provincie Drenthe 2.955 gemeenten 23.639 SDL Totaal 1.067.229 255.735 811.494

7 Projecten in uitvoering in 2011

Project Trekker/uitvoerder Uitvoeringsfase s.v.z. 31-12-11

Projecten Uitvoeringsprogramma NL Drentsche Aa: Landschapsherstel Amer-en Anloërdiepje SBB ism Meander Loopt t/m 2012 Herinrichting Strubben-Kniphorstbosch SBB In uitvoering Opstellen werkplannen landgoederen Eelde-Paterswolde Natuurmonumenten In uitvoering Inrichting eendenkooi en speelweide Glimmen SBB in voorbereiding knooppunt Gasteren Provincie Drenthe in uitvoering Inzet V&E-formatie 2010-2011 IVN/cons. NME afgerond; wacht op afrekening

SEV-projecten (Sociaal economische vitalisering): Cultuurprogramma De Amer 2007-2011 gemeente Aa en Hunze afgerond; wacht op afrekening Plan Bosakkers Gasteren BOKD in uitvoering Herinrichting brink Zeegse Boermarke Zeegse plan is klaar; nog niet afgerekend Dorpscafé Eext gem. Aa en Hunze in uitvoering

Bestedingenplan NP: Knooppunt Schipborg en herstel brink gem. Aa en Hunze in uitvoering Wandelboekje dorpsommetjes Anderen gem. Aa en Hunze in uitvoering Digitale cultuurhistorische atlas NL Drentsche Aa BOKD/RUG in uitvoering

Overig: Innovatieproject KRW (kaderrichtlijn water); w.s. Hunze en Aa’s i.s.m. afgerond; wacht op afrekening deelproject Zeegserloopje (‘Landbouw Centraal’) LTO en WUR Energie als onderdeel van de kringloop op agrarische ANV Meander INTERREG-EDR aanvraag is bedrijven gehonoreerd Centrale energieopwekking uit biomassa ANV Meander INTERREG-EDR aanvraag is gehonoreerd Brink en erf Taarlo LB Drenthe In uitvoering

8 STIPO-projecten

Vanaf medio januari 2008 voeren twee STIPO-coaches de STIPO-regeling uit in de vorm van een detachering voor de provincie Drenthe. De regeling loopt tot 2013 en het detacheringcontract wordt telkenmale per twee jaar vastgesteld en verlengd.

Projecten in het Drentsche Aa-gebied met verdeling per branche/type bedrijvigheid en geografische verspreiding: € Klimpark 1 Grolloo Mencentrum/manege 1 Annen Recreatiebedrijf 1 Amen Klimpark Grolloo Bed and breakfast 2 Eext en Zuidlaren (bron website: www.outdoorgrolloo.nl) Zorgboerderij 2 Balloo

Beschikkingen (2009 t/m 2011) POP-nr. Omschrijving project Gerealiseerd Subsidiebedrag x $ 36433 Camping/recreatie (POP 311) augustus 2011 23.695 36421 Klimcentrum (POP 313) maart 2010 45.000 35528 Manege/mencentrum (POP 313) juni 2011 28.140 37135 Bed and breakfast (POP 313) augustus 2010 36.960 38949 Zorg (POP 311) december 2011 28.200 38053 Zorg (POP 311) (april 2012) 48.000 41655 Bed and breakfast (POP 313) (december 2012) 45.000 POP-fiche (maatregel) 311: Agrarische bedrijven die willen verbreden POP-fiche (maatregel) 313: Toeristische bedrijven

9 Website

In 2011 is veel tijd geïnvesteerd in het herschrijven van de website­teksten en actualiseren van de Nationaal Park en Landschap Drentsche Aa website. Veel mensen weten de website te vinden en we zien de Drentsche Aa website daarom ook als Portal voor het Drentsche Aa gebied. Mensen die zoeken op de zoekterm Drentsche Aa komen automatisch op de Drentsche Aa website uit. Het is daarom van groot belang dat deze website goed wordt onderhouden. De C&E medewerkers en het secre- tariaat onderhouden en actualiseren de website. Dat behelst onder andere het invoeren en bijhouden van het activiteiten- programma, de nieuwsrubriek en de (grote) projecten pagina. Op de laatste p agina werd bijvoorbeeld de vorderingen van de herinrichting Kniphorstbosch i.s.m. Staatsbosbeheer actueel gehouden.

Jaargemiddelde Dag Maand Jaar Totalen 2003 63 1.919 23.025 Totalen 2004 103 3.135 37.625 Totalen 2005 169 5.135 61.624 Totalen 2006 154 4.682 56.180 Totalen 2007 182 5.549 66.582 Totalen 2008 235 7.168 86.010 Totalen 2009 221 6.750 81.004 Totalen 2010 352 10.735 128.823 Totalen 2011 336 10.239 122.873

10 Landinrichtingscommissie Drentsche Aa

De landinrichtingscommissie Drentsche Aa heeft een driedelige opdracht: • Herstel van het watersysteem • Verbeteren van de landbouwstructuur • Realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur

De landinrichtingscommissie fungeert als uitvoeringsorgaan voor het Overleg­ orgaan, met name voor de uitvoering van het BIO plan en de Integrale Kansen­ kaart. De landinrichtingscommissie benoemt elk jaar met het opstellen van een uitvoeringsprogramma de speerpunten voor werkzaamheden in dat jaar. Dit uitvoerings­programma wordt vooraf voorgelegd aan het Overlegorgaan. In onderstaand overzicht is kort per project aangegeven welke ontwikkelingen er in 2011 zijn geweest.

Project Stand van zaken per 31 december 2011 a. Kavelruil Er zijn twee kavelruilen gerealiseerd met totaal 50 ha. In Elp is een voorlichtingsavond voor grondeigenaren georganiseerd over mogelijkheden grondruil. Er is belangstelling voor vervolg. Er zijn geen grondaankopen gedaan ten laste van de grondpot. De LC heeft wel positief besloten over een mogelijke aankoop, maar dat is nog niet geëffectueerd. b. Rolderdiep Rapportage over mogelijkheden particulier beheer is aan GS voorgelegd. Conclusie is dat er nu geen mogelijkheden zijn de beoogde inrichting van het gebied (meandering en vernatting) te realiseren. De opdracht van de commissie is hiermee voltooid. c. Balloo (gebiedsmakelaar) In 2011 is over de identiteit van Balloo een statement opgesteld, dat moet bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteitsborging van het ontwerp. Het proces van meerdere jaren is afgerond met een eindrapport dat aan het Overlegorgaan is aangeboden. Gemeente en initiatiefnemers zijn nu aanzet. Herbouw van de in oktober afgebrande schaapskooi is hier een belangrijk onderdeel van. d. Top 10 verdroging Door de bezuinigingen en de herijking EHS kunnen de voorgenomen aanpak en inzet van de LC in het kader van de anti-verdrogingsprojecten geen doorgang vinden. e. Zeegserloopje De kavelruil-begeleidingscommissie is door het waterschap gevraagd om te faciliteren en te adviseren rondom het project Zeegserloopje. Het instrument Kavelruil kan mogelijk worden ingezet om gronden vrij te maken voor de inrichting. f. Evaluatie De LC heeft in het najaar actie ondernomen haar rol en positie te evalueren. Hiervoor zijn individuele gesprekken met de leden gevoerd. Gezien het takenpakket en de voorgenomen bezuinigingen op natuur, landschap en plattelandsontwikkeling vraagt de LC zich af wat haar toegevoegde waarde is en kan zijn. In 2012 valt hierover de beslissing. g. Monitoring Beek op Peil In 2011 is gestart met het verzamelen en analyseren van gegevens over het project Beek op Peil. In 2012 zal een tussenrapportage aan de LC worden gepresenteerd.

11 Landinrichtingscommissie Drentsche Aa Voorzitter Henk Zwaving LTO Noord Johan Emmens LTO Noord Henk Tiems TBO Bert Witvoet TBO Martin Verhagen RECRON Jan Glas Namens de gemeenten Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo Harold de Groot Waterschap Hunze en Aa’s Harriët Bosman DLG Arjan van Lubek DLG Caroline Schrandt (secretaris) Provinciaal adviseur Herman Thije

12 Bijlagen

13 Bijlage 1 Organisatie Nationaal (beek- en esdorpen) Landschap Drentsche Aa

Overlegorgaan/Gebiedscommissie Voorzitter de heer H. van ’t Land/ de heer H.R. Oosterveld Provincie Drenthe de heer R.W. Munniksma LTO-Noord de heer J. Emmens LTO-Noord de heer H. Brink (tot maart 2011) Staatsbosbeheer de heer A.A. Witvoet BOKD de heer J.N.H. Elerie Recreatiesector mevrouw J.A. Zingstra Gemeente Aa en Hunze de heer J.J. Wiersum Gemeente Assen de heer A. Langius Gemeente Tynaarlo de heer H.H. Assies Gemeente Haren mevrouw A.E.M. Groot de heer Th.J.J. Sieling Waterschap Hunze en Aa’s de heer H. R. van der Wal NV Waterbedrijf Groningen de heer H. Hoogeveen LNV Directie Regionale zaken Noord de heer J. Verhulst Natuur en Milieufederatie Drenthe de heer R. Hoekstra Secretariaat de heren Kees Folkertsma en Herman Thije

Projectgroep Provincie Drenthe Herman Thije (voorzitter) Secretaris Overlegorgaan Kees Folkertsma LTO-Noord Roel Visser Staatsbosbeheer Julia Klooker Jori Wolf BOKD William Prinsen Recreatiesector Greet Oosterhuis Recreatieschap Drenthe Hans Hartog Gemeente Aa en Hunze Arne Thieme Gemeente Assen Pieter Gautier Waterschap Hunze en Aa’s Harriët Bosman NV Waterbedrijf Groningen Lieselot Smilde LNV Directie Regionale zaken Noord Douwe Bijlsma Gemeente Tynaarlo Jan Ploeger IVN consulentschap Drenthe André Brasse Dienst Landelijk Gebied Caroline Schrandt Drents Plateau Marjo Montforts Gemeente Haren Atze Keuning (agendalid) Gemeente MiddenDrenthe Kees Wielink (agendalid) 14 Werkgroep Educatie, Communicatie en Recreatie (ECR) IVN Consulentschap Drenthe André Brasse (voorzitter en coördinator) IVN Consulentschap Drenthe Maroesja Veken Gemeente Tynaarlo Joke Rosier Waterschap Hunze en Aa’s Cora Kuiper Recreatiesector Henk Pots Staatbosbeheer Kees van Son Secretaris Overlegorgaan Kees Folkertsma Gebiedsbewoner Harry Patberg LTO-Noord Jannie Warringa

Agendaleden Gemeente Assen Claudia de Boer Gemeente Aa en Hunze Cassandra den Hartog Op excursie in het gebied. Het Drentse Landschap Sonja van der Meer Recreatieschap Drenthe Oebele Gjaltema Gemeente Midden Drenthe Afdeling communicatie

In 2011 is de werkgroep ECR twee keer bij elkaar geweest. Naast de activiteiten waren de C&E medewerkers deelnemer of betrokken bij o.a. onderstaande overleggen en locatie- en bedrijfsbezoeken. • Toehoorder Overlegorgaan bijeenkomsten • Deelnemer projectgroep Drentsche Aa • Deelnemer VPR overleg Staatsbosbeheer • Deelnemer projectgroep herinrichting Balloo • Aanwezig bij alle Nationaal Park C&E activiteiten • Bedrijfsbezoeken bij (potentiële) gastheren en -vrouwen • Meelopen met Drentsche Aa excursies (kwaliteitsbewaking)

15 Bijlage 2 Overzicht gastheren en -vrouwen Drentsche Aa

Campings Camping de Weyert in Rolde Camping ‘t Groene veld in Tynaarlo Camping de Vledders Schipborg Camping en ‘Het Veenmeer’ in Tynaarlo Camping Diana Heide in Amen Camping Landgoed De Berenkuil in Grolloo Minicamping Langoed Tolhek in Anderen Boerderijcamping ‘Het Amerveld’ in Amen Boerderijcamping Liebe in Anderen Boerencamping ‘Appelo’s Farm’ in Taarlo Camping Zwanemeer in Gieten Camping de Warme Bossen in Grolloo Camping ‘op t Kalkamp’ in Gieten Camping De Berken in Gasselte Kamperen bij Natuurvriendenhuis De Hondsrug in Noordlaren Camping De Hondsrug in Eext

Fietsen verkoop/onderhoud en verhuur Oosting Rijwielverhuur Gasselte Jaap Vos Rijwieltechniek in Gasselte

Eten, drinken en zaalverhuur Pannenkoekenboerderij Brinkzicht in Gasteren Pannenkoekenboerderij De Strohoed in Elp Café restaurant Gerrie in Grolloo Paviljoen Appelbergen in Glimmen/Noordlaren Conferentieoord De Clinge in Zeegse Theeschenkerij ‘Homanshof’ in Anloo Café Restaurant Zalencentrum Perron3 in Tynaarlo Cafe/zalencentrum ‘De Aanleg’ in Deurze Café Restaurant Popken-Hollander in Anloo Eetcafé Zaal Het Witte Huis in Zeegse Paviljoen Sassenhein in Haren Cafe Restaurant Hegeman in Schoonloo Restaurant/partycentrum de Drentsche Aa in Schipborg

16 Verblijfsaccomodaties ‘Mooi uitzicht’ logeerboerderij in Anloo ‘Groepsaccomodatie ‘t Anderhoes’ in Anderen Groepsverblijf ‘Het Stroomdal’ in Anderen Groepsaccommodatie De Strubben in Schoonloo Gastenboerderij Het Nienhoes in Anreep Hotel Erkelens in Rolde Herberg de Hondsrug in Eext Logeerboerderij ‘Scheibershof’ in Zeegse Resort Hof van Saksen in Nooitgedacht Recreatiepark De Kremmer in Gasselte Groepsaccomodatie de Hondelhoeve in Eext Koningsherberg in Anloo Hotel restaurant Zeegser Duinen in Zeegse Ieberenhoeve gastenverblijf en paardenstalling in Schoonloo Bed & Breakfast Annen Bed & Breakfast The4Seasons in Loon Bed & Breakfast Balloo Bed & Breakfast Stee en Stoede in Gasteren Bed & Breakfast Oberlina Hoeve in Oudemolen

Streekprodukt en informatie Zorgboerderij de Balloohoeve in Balloo Buurderij De Wilde Haan in Balloo Ecologische zorgboerderij De Mikkelhorst in Haren Streekmuseum ‘Dorp van Bartje’ in Rolde Kaasmakerij ‘Karwij’ in Rolde Fruitbedrijf Goense in Marwijksoord Toeristisch Informatie Punt Onder de Molen in Rolde TIP Gieten Vleesveehouderij en boerderijwinkel Eigen Erf in Schipborg Schaapskooi Balloo Stal Dolfing in Balloo Galerie Drentsche Aa in Balloo Zeegster Hoeve in Zeegse Reinhart Orchideeën in Haren Landgoed Heidehof in Eext Biologische geitenhouderij en kaasmakerij De Kruidenwei in Nooitgedacht

17 Bijlage 3 Besluitenlijsten Overlegorgaan 2011

BESLUITEN- EN ACTIELIJST d.d. 21 maart 2011 Van de 32e vergadering Overlegorgaan/Gebiedscommissie op 21 maart 2011 om 15.15 uur in Café ‘Centrum’, Hoofdstraat 12 te Eext Besluit/actie Door wie? Voor wanneer? Rondsturen definitief verslag overleg d.d. 16 november 2010 over Energielandschap­ secretaris Drentsche Aa. Op het moment dat de projectvoorstellen definitief zijn komen deze terug op de agenda. Het Overlegorgaan Drentsche Aa stemt in met de projecten volgens agendapunten 5.2 tot en met 5.7. (Fietspad oude spoorlijn Assen-Dijkveld valt bij nader inzien buiten Drentsche Aa-gebied en dus geen financiële bijdrage mogelijk.) Het Overlegorgaan Drentsche Aa stemt in met de notitie ‘Voorstel aanpak afvaldumping secretaris Drentsche Aa’. Het secretariaat scherpt de notitie aan op enkele punten en communiceert scherper over afvaldumping in het Drentsche Aa-gebied richting bevolking. Het Overlegorgaan Drentsche Aa stemt in met voordracht nieuwe voorzitter Overlegorgaan. BESLUITENLIJST d.d. 23 juni 2011 Van de 33e vergadering Overlegorgaan/Gebiedscommissie op 23 juni 2011 om 13.00 uur op Landgoed ‘Lemferdinge’, Lemferdingelaan 2 te Paterswolde Besluit/actie Door wie? Voor wanneer? Het Overlegorgaan/Gebiedscommissie Drentsche Aa neemt kennis van de notitie secretariaat 2012 ‘RO-ontwikkelingen Nationaal Landschap Drentsche Aa’ en herbevestigd de gemaakte afspraken in de inleiding. De voorzitter roept de leden op om vanuit de gezamenlijk geformuleerde doelstellingen en kwaliteitsborging te werken. Volgend jaar zal de notitie wederom op de agenda van het Overlegorgaan staan. Het Overlegorgaan/Gebiedscommissie Drentsche Aa stemt in met het document ‘Duurzame Gebiedsontwikkeling van Balloo – het gaafste dorp van Drenthe’; Geeft bij de nadere ­uitwerking door de gemeente mee de hierbij gemaakte opmerkingen vanuit het dorp mee te wegen en neemt kennis van de brief van de Landinrichtingscommissie d.d. 28 maart 2011. Het Overlegorgaan/Gebiedscommissie Drentsche Aa stemt in met het projectplan c.q. de secretariaat subsidieaanvraag ‘Inrichting eendenkooi en speelweide Glimmen’. Het secretariaat wordt gemachtigd, de werkelijke NL-bijdrage te bepalen na concrete toezegging van de Provincie Groningen. Het Overlegorgaan/Gebiedscommissie stemt in met het projectplan ‘Continuering inzet secretariaat/ Communicatie & Educatie Nationaal Landschap Drentsche Aa 2012-2013’. IVN Het Overlegorgaan/Gebiedscommissie wijst het projectvoorstel ‘Alle Tijd’ af. voorzitter + z.s.m. De voorzitter zal de opmerking van de leden bilateraal doorgeven aan de initiatiefnemers.­ secretaris De secretaris informeert zijn collega’s. Het Overlegorgaan/Gebiedscommissie stelt het jaarverslag van het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa over 2010 vast. Het Overlegorgaan/Gebiedscommissie Drentsche Aa neemt kennis van de notitie ‘IVN/ SNP Basis- en Pluspakket Communicatie en Educatie Nationale Parken 2011-2015’. 18 BESLUITENLIJST d.d. 3 november 2011 Van de 34e vergadering Overlegorgaan in café Popken, Hemmenweg 2 te Ekehaar Besluit/actie Door wie? Voor wanneer? Het verslag van 23 juni wordt nogmaals per e-mail aan de leden gezonden. alle leden OO binnen een week Verzoek is om binnen een week te reageren over aanvullingen en/of correcties. Het Overlegorgaan Drentsche Aa stemt in met projectvoorstel oriëntatiefase secretaris/voorzitter Energielandschap Drentsche Aa en geeft de voorzitter het mandaat de intentie- verklaring te ondertekenen. Op basis hiervan zullen twee projecten tot uitvoering komen: ‘De centrale bio-energieopwekking’ en ‘Energie als onderdeel kringloop op garagebedrijven’. Het Overlegorgaan brengt een positief advies uit aan GS over de SEV-aanvraag secretariaat ‘Van dorpscafé tot MFC Eext’. Het Overlegorgaan stelt het Bestedingenplan 2012 vast met de volgende secretariaat ­opmerkingen: • Dit Bestedingenplan uitermate belangrijk is als ‘smeerolie’ voor gebiedsproces in het Drentsche Aa-gebied. • Het tienjarig jubileum moet sober, wervend en gericht op bewoners en ­bezoekers zijn. De vergadering geeft aan geen extra budget beschikbaar te willen stellen voor een presentje. • Eigen inkomsten genereren (‘inverdieneffect’) via de Stichting Gebiedsfonds Drentsche Aa. In de volgende vergadering wordt een notitie geagendeerd over actualisatie secretariaat BIO-plan. Hierin worden alle nieuwe ontwikkelingen, kansen etc. op een rijtje gezet. In de volgende vergadering wordt de aanpak voor een nieuw strategisch secretariaat/­ Communicatieplan is gericht op een meer offensieve communicatie besproken. coördinator V&E Hierbij ook een koppeling met de activiteiten van de stichting Gebiedsfonds Drentsche Aa. Staatsbosbeheer presenteert in een volgende vergadering de uitkomsten van Staatsbosbeheer de ‘Rondetafel bijeenkomst Drentsche Aa’ van 30 september 2011 en de verder voortgang. Het Overlegorgaan stelt het vergaderschema 2012 als volgt vast (op locatie in Drentsche Aa-gebied): 14 februari om 20.00 uur, 5 juli om 13.30 uur en 15 november om 20.00 uur.

19 Bijlage 4 Eindafrekening bestedingenplan 2010

20 Bijlage 5 Afgeronde projecten 2002-2011 met bijdragen en cofinanciering uit de streek

Afgeronde projecten 2002-2011 Stand van zaken 31 december 2011 Thema Aantal projecten Totale investering Landbouw 22 1.498.718 Natuur en Landschap 38 3.907.321 Recreatie 35 2.777.917 Voorlichting en Educatie 8 258.250 Water 21 18.566.079 Wonen en Leefbaarheid 23 1.786.606 TOTAAL 147 28.794.891

Financiële verdeling afgeronde projecten 2002-2011 Stand van zaken 31 december 2011 Totale kosten 28.794.891 % EU-geld 4.121.436 14,4% Totale Rijksbijdrage 12.079.212 42,1% ROM/WCL 3.482.653 12,2% SGM/SGB 2.411.307 8,4% NBEL 715.191 2,4% NL 565.684 2,0% overig (o.a. ICES,Belvedere) 4.904.376 17,1% Provincie 1.690.077 5,9% Waterschap 1.804.333 6,3% Gemeenten 6.357.810 21,8% Staatsbosbeheer/NM 774.704 2,7% Particulieren 915.761 3,2% Overig 1.053.559 3,7%

21 Bijlage 6 Actuele nieuwsberichten op de website in 2011

28 dec. 2011 Servicenet Nationale Landschappen presenteert bidboek 27 dec. 2011 Sanering terrein Van Wijk & Boerma in Tynaarlo van start 23 dec. 2011 Herontwikkeling Schaapskooi op bestaande locatie 23 dec. 2011 Eindresultaten project Monitoring stroomgebieden 19 dec. 2011 Noodschuur voor schaapskudde Ballooërveld 14 dec. 2011 ANV Meander wil biomassa uit Drentsche Aa-gebied gaan verwaarden 02 dec. 2011 RTV-Drenthe Bartissimo ‘Loop van de Drentsche Aa’ 29 nov. 2011 Drentsche Aa lezing Geert de Vries groot succes 29 nov. 2011 Presentatie werkplannen landgoederengordel Eelde-Paterswolde 25 nov. 2011 Manifest netwerk platteland: toekomst Nederlandse Plattelandsgebieden. 23 nov. 2011 Onderhandelingsakkoord natuur en landschap hard gelag voor Drenthe 23 nov. 2011 Gedeputeerde wil nationale parken en schaapskuddes behouden 22 nov. 2011 Langeafstandwandeling Drentsche Aa 19 nov. 2011 Raadsvoorstel ‘Assen aan de Aa’ 19 nov. 2011 Gidsenexcursie Waterbedrijf Groningen 18 nov. 2011 Cursus gastheerschap Drentsche Aa gestart 17 nov. 2011 Nieuwsbrief Werkgroep Siepelveen_3 10 nov. 2011 Nieuwsbrief N33, november 2011 09 nov. 2011 15 kuub mest in Anlooerdiepje gestroomd 05 nov. 2011 Galerie Drentsche Aa geopend 05 nov. 2011 Schaapskooi Balloo wordt herbouwd 03 nov. 2011 Openbare vergadering van het Overlegorgaan 29 okt. 2011 7e Nacht van de Nacht 27 okt. 2011 Vrijwilligers gezocht voor cultuurhistorisch onderzoek 27 okt. 2011 Kleuters beleven herfst in Nationaal Park Drentsche Aa 26 okt. 2011 Asser lichtmasten maken plaats voor LED-verlichting 25 okt. 2011 Op ‘t Kalkamp beste VeKaBo camping 2011 16 okt. 2011 De reis van Jozeknien:Een literair-beeldende fietstocht. 03 okt. 2011 Informatieavond ‘Assen aan de Aa’ 24 sept. 2011 Oorkonde voor schaapskudde op het Ballooërveld 22 sept. 2011 Walstropijlstaart in Drentsche Aa gebied gezien 21 sept. 2011 Woordvoerders van de Drentsche Aa een basisonderwijs-veldwerkproject 21 sept. 2011 Geslaagde Drentsche Aa bewonersdag 20 sept. 2011 Opening Knooppunt Anderen 20 sept. 2011 Voortgang werkzaamheden Strubben-Kniphorstbosch 18 sept. 2011 Pedaal Vocaal op zondag 18 septemberl, dé korenfietstocht in Noord-Drenthe 17 sept. 2011 Bewonersdag 2011 op 17 september 14 sept. 2011 Symfonie Ode aan de Aa van 15 juli t/m 18 september 2011 08 sept. 2011 Bevers geboren in Hunzedal en Zuidlaardermeer 07 sept. 2011 Nieuwsbrief Siepelveen #2 van werkgroep augustus 2011 06 sept. 2011 Brink Zeegse zonder blik: Plan voor herinrichting van de Brink 22 30 aug. 2011 Vrijwilligers ontdekken zeldzame Draadgentiaan in boswachterij Grolloo 26 aug. 2011 Vleemuizenexcursie Nationaal Park Drentsche Aa 25 aug. 2011 Oudste boerderij Drentsche Aa (Hagenend 3) in Anderen afgebrand 20 aug. 2011 25 jaar Etstoel in Anloo 18 aug. 2011 Boerenfietstocht Rolde op 21 juli en 4 en 18 augustus 02 aug. 2011 Gasselterveld krijgt meer natuur en recreatie 27 juli 2011 Kaasmakerij “De Kruidenwei” verkozen tot Drentse Held van de Smaak 2011. 25 juli 2011 Opknapbeurt fietspaden Kniphorstbosch en Ballooërveld 19 juli 2011 Hooiruiters in de Drentsche Aa 12 juli 2011 Kunsteenden naar Anlooërdiepje 12 juli 2011 Maatschappelijke stage in Drentsche Aa van leerlingen Aletta Jacobs College 11 juli 2011 Nationale parken en landschappen te vondeling? Column Rein 11 juli 2011 Jaarverslag 2010 08 juli 2011 FestiValderAA van 8 juli tot en met 10 juli 05 juli 2011 Bodemsanering schietbaan Anloo 01 juli 2011 Start realisatie knooppunt Gasteren 27 juni 2011 Eindmanifestatie ‘Vijf sterren dorpen’ 21 juni 2011 14 juni 2011 Leerlingen Nassau College adviseren NP Drentsche Aa 11 juni 2011 De ‘facelift’ van De Strubben – Kniphorstbosch: expositie Cees Drubbel 08 juni 2011 Presentatie leerlingen Dr. Nassau College 23 mei 2011 Heilig huisje op het Ballooërveld onthuld 13 mei 2011 Staatsbosbeheer tevreden over natuurtelling 10 mei 2011 Meedenken over mogelijke herstelmaatregelen landgoederengordel 09 mei 2011 Draagvlak voor natuur- en landschapsbeleid wisselt 09 mei 2011 Bever uitgezet in Drentsche Aa 06 mei 2011 Waardering en recreatief gebruik van Nationale Landschappen bewoners 18 april 2011 Toekomstvisie Drentse boermarken 15 april 2011 Dotterbloemen in de Drentsche Aa 14 april 2011 verordening ruimtelijk omgevingsbeleid vastgesteld 14 april 2011 Project duurzaam boer blijven in Drenthe 14 april 2011 79 hoogleraren uiten hun zorg over het gebrek aan visie op natuurbeleid 08 april 2011 Radiotelescopen Astron in Hooghalen ingezet voor Galileo 07 april 2011 Expositie Gieten Vogels bij de Drentsche Aa 06 april 2011 Renovatie Jacobuskerk in Rolde is gereed 04 april 2011 Bevers Leen en Peet verhuizen naar Groningen 31 mrt. 2011 Nieuwe fietsbrug Gieten - Eext over N33 31 mrt. 2011 Vleermuisportaal geplaatst over N33 27 mrt. 2011 Geslaagde Dag Drentsche Aa op camping De Berenkuil in Grolloo 26 mrt. 2011 Afscheid Henk van ‘t Land als voorzitter Overlegorgaan 26 mrt. 2011 Dag van de Drentsche Aa 2011 23 22 mrt. 2011 Landschapsonderhoud Vanboeijen samen met Exodus Stoel Drenthe 20 mrt. 2011 Scholieren uit Stadskanaal maken bos schoon 16 mrt. 2011 Koeien ingezet voor bermonderhoud gemeente Aa en Hunze 15 mrt. 2011 Opschoondag in natuurgebied Drentsche Aa 15 mrt. 2011 Drents GROENManifest voor voortzetting investeringen platteland 12 mrt. 2011 Handen uit de mouwen in de Drentsche Aa 09 mrt. 2011 Toekomstvisie Stationskwartier Assen als poort naar Drentsche Aa gebied 07 mrt. 2011 Bever overreden vlak na uitzetting 04 mrt. 2011 Landmark markeert Toegangspoort Wedbroeken 01 mrt. 2011 Congres Land van Morgen succesvol: aanbevelingen aan het kabinet. 28 febr. 2011 Nieuwsbrief Werkgroep Siepelveen #1 19 februari 2011 28 febr. 2011 Grond voormalige schietbaan De Strubben eind dit jaar schoon 25 febr. 2011 Boeren in Ekehaar werken aan het landschap ANV Meander 19 febr. 2011 Voortgang werkzaamheden Strubben Kniphorstbosch 17 febr. 2011 Reactie op rapport Planbureau voor de Leefomgeving 17 febr. 2011 Natuurestafette op Ballooërveld op 16 februari 09 febr. 2011 Ontwerp Tracébesluit N33 ter inzage vanaf 9 februari 2011 04 febr. 2011 Bezuinigingen natuur en landschap frustreren ontwikkelingen platteland 03 febr. 2011 Verslag Werkgroep Siepelveen seizoen 2010/2011 03 febr. 2011 Festival ‘Groeten uit Grolloo’ 2011 29 jan. 2011 Brandhoutdag Strubben Kniphorstbosch 29 januari 21 jan. 2011 Nationale tuinvogeltelling 2011 18 jan. 2011 Website groene ambassadeurs Vanboeijen in de lucht 15 jan. 2011 Nationaal Park en Nationaal Landschap Drentsche Aa twittert 14 jan. 2011 Cultureel jaar gemeente Aa en Hunze geopend aan de oever Drentsche Aa 07 jan. 2011 Drenthe geeft platteland en krimp extra aandacht 03 jan. 2011 Waterschap Hunze en Aa’s krijgt subsidie waddenfonds voor gezonde vis

24 Bijlage 7 Adressen partners

Organisatie Adres Secretariaat Nationaal beek- en Postbus 122, 9400 AC Assen, (0592) 365864/365225 esdorpenlandschap Drentsche Aa [email protected] www.drentscheaa.nl IVN Consulentschap Drenthe Postbus 125, 9400 AC Assen, (0592) 371740 www.ivn.nl/drenthe Staatsbosbeheer Postbus 333, 9700 AH Groningen, (050) 7074444 www.staatsbosbeheer.nl LTO Noord Postbus 186, 9200 AD Drachten, (088) 8886666 www.ltonoord.nl Recreatiesector Brink 4b, 7981 BZ Diever, (0521) 593210 p/a Recreatieschap Drenthe www.recreatieschapdrenthe.nl Natuur en Milieufederatie Drenthe Hertenkamp 6, 9401 HL Assen, (0592) 311150 www.nmfdrenthe.nl Waterschap Hunze en Aa’s Postbus 195, 9640 AD Veendam, (0598) 693800 www.hunzeenaas.nl Vereniging Brede Overleggroep Kleine Oostersingel 21a, 9401 JZ Assen, (0592) 315121 Dorpen (BOKD) www.bokd.nl Gemeente Aa en Hunze Postbus 93, 9460 AB Gieten, (0592) 267777 www.aaenhunze.nl Gemeente Assen Postbus 30018, 9400 RA Assen, (0592) 366911 www.assen.nl Gemeente Tynaarlo Postbus 5, 9480 AA Vries, (0592) 266662 www.tynaarlo.nl Gemeente Haren Postbus 21, 9750 AA Haren, (050) 5339911 www.haren.nl Gemeente Midden-Drenthe Postbus 24, 9410 AA Beilen, (0593) 539222 www.middendrenthe.nl NV Waterbedrijf Groningen Postbus 24, 9700 AA Groningen, (050) 3688688 www.waterbedrijfgroningen.nl Ministerie van LNV, Directie Noord Postbus 30032, 9700 RM Groningen, (050) 5992300 www.minlnv.nl Provincie Drenthe Postbus 122, 9400 AC Assen, (0592) 365555 www.drenthe.nl

25 Bijlage 8 Fotojaarverslag 2011 V&E-activiteiten

110 Drentsche Aa excursies, 1150 deelnemers Het excursieprogramma 2011 bestond uit 110 Nationaal Park & Landschap Drentsche Aa excursies. In totaal hebben 1150 mensen aan de excursies deelgenomen. Nieuw in het programma waren de tekenexcursies, enkele nieuwe lange afstandtochten, de Broekstreek en de volle maan excursies.

Alle excursies staan in de activiteitenagenda op de website www.drentscheaa.nl en in de Op Stap krant 2011/2012. Voor elke excursie wordt een persbericht verstuurd Excursie naar een uitgebreide lijst met persadressen, alle gidsen, gastheren en – vrouwe en Drentsche Aa ondernemers.

De Drentsche Aa perslijst en het persarchief wordt zo goed mogelijk door de C&E medewerkers geactualiseerd. Het archief bestaat momenteel uit ongeveer 2500 foto’s. In 2011 zijn foto’s van particulieren, fotografen en o.a. historische vereni- gingen aangekocht of ontvangen t.b.v. Nationaal Park & Nationaal Landschap publiciteitsdoeleinden. Waar mogelijk worden foto’s meegezonden met Nationaal Park & Nationaal Landschap persberichten. Foto’s zijn ook beschikbaar gesteld voor intern gebruik voor partnerorganisaties.

Excursie Hingsteveld Regelmatig worden de C&E medewerkers uitgenodigd om voor radio en soms televisie op te treden om het excursieprogramma toe te lichten. Wekelijks wordt aandacht geschonken aan de Nationaal Landschap Drentsche Aa excursies in de vast IVN rubriek op RTV Assen.

Aandacht voor het Nationaal Park Drentsche Aa bij radioprogramma.

26 Thema-avonden en bewonerscursussen Gedurende het jaar organiseert het NP en NL Drentsche Aa diverse (informatieve) avonden en cursussen gericht op draagvlakvergroting onder gebiedsbewoners. Hieronder vallen naast de thema-avonden ook bewonerscursussen. Tijdens deze activiteiten wordt naast het inhoudelijke deel altijd aandacht geschonken aan de NP & NL uitgaven waaronder de website met activiteitenprogramma en de digitale nieuwsbrief, Op Stap krant en de Doorstroom. De NP & NL uitgaven liggen altijd klaar om mee te nemen.

Op 21 april verzorgde Harrie Huisman in restaurant De Drentsche Aa een thema- avond rond geologie van het Drentsche Aa gebied. Op deze avond kwamen 80 Drentsche Aa bewoners af. Op 31 maart organiseerde Drentsche Aa gids Jan Oortwijn voor 40 deelnemers een informatieve avond en excursie over archeologie. Op 24 november verzorgde Geert de Vries een dialezing over het Drentsche Aa gebied voor meer dan 100 belangstellenden in café restaurant Popken Hollander in Thema-avond Anloo.

In maart verzorgde de medewerker van C&E weer een Drentsche Aa bewoners- cursus. In drie avonden en een fietsexcursie krijgen de cursisten informatie aangeboden over het ontstaan van het Drentsche Aa landschap en de wijze waarop de mens hiermee is omgegaan. In totaal hebben 20 gebiedsbewoners de cursus gevolgd. De excursie is in samenwerking met Staatsbosbeheer en Drentsche Aa gidsen uitgevoerd. De komende jaren wordt de cursus naast de bewonersdag(en) aangeboden.

39 enthousiaste en kundige Drentsche Aa gidsen, Drentsche Aa gidsencoördinatie en training Het Nationaal Landschap Drentsche Aa beschikte in 2011 over een pool met 39 enthousiaste en kundige Drentsche Aa gidsen. Samen verzorgden zij over de 100 gebiedsexcursies. Reguliere excursies uit het jaarprogramma maar ook externe excursieaanvragen voor maatwerkexcursies. Naast het excursie programma verzorgen zij ook de externe excursieaanvragen en assisteren de gidsen bij Drentsche Aa activiteiten waaronder markten (Streekmarkt Loon, schaapsherders- feest Balloo en Staatsbosbeheer fair bij het Boomkroonpad) en diverse onderwijs- Onderwijsprogramma voor basisschool programma’s voor zowel basis- als voortgezet onderwijs. De coördinatie, scholing en kwaliteitsbewaking van het Drentsche Aa gidsennetwerk wordt verzorgd door de C&E medewerkers.

Op 13 januari organiseerden de C&E medewerkers voor gidsen en gastheren de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie. Tijdens de nieuwjaarsreceptie werd volgens traditie het nieuwe excursieprogramma gestart. In 2011 zijn vier gidsen (scholings) bijeenkomsten georganiseerd waarvan enkele onder leiding van Staatsbosbeheer boswachters. In februari werden de boswachterijen Hooghalen en Grolloo bezocht waar zij werden geschoold op het gebied van vleermuizen. Ook werden ze rondgeleid­ door het heringerichte Strubben-Kniphorstbosch. De gidsen worden Drentsche Aa gidsen op excursie met de voor alle Drentsche Aa thema-avonden uitgenodigd. boswachter

27 Levend bezoekersnetwerk; Toegangspoorten, Knooppunten, Infopunten en infozuilen Het Levend bezoekersnetwerk vormt binnen het Nationaal Park & Nationaal Landschap Drentsche Aa een belangrijke schakel in de interne als externe informatie­voorziening. Het samenhangend geheel van Toegangspoorten, Knooppunten en informatiepunten wordt gecombineerd met het gidsen­ programma, de website, en overige (digitale) infomiddelen gezien als het informatie­centrum van het gebied, Ook voor 2011 stonden naast de reguliere C&E activiteiten, opschaling, actualisatie en onderhoud van het informatienetwerk op het programma.

De C&E medewerkers waren bij diverse overleggen aanwezig om te adviseren op gebied van C&E en PR. Vijf Drentsche Aa informatiezuilen (knooppunten Gasterse duinen, Kniphorstbosch, Anderen, Kymmelsberg en Ballooërveld) zijn voor productie gereed gemaakt. De zuilen worden in 2012 op betreffende locaties geplaatst.

Gastheren/-vrouwen In 2011 is de cursus Gastheerschap voor het Nationaal Landschap en Nationaal Park Drentsche Aa door de NP coördinator en medewerker verzorgd. In totaal hebben 12 nieuwe deelnemers de cursus succesvol afgesloten. De cursus bestond uit vier dagdelen en een dagtocht op de fiets langs enkele kenmerkende Drentsche Aa locaties. De cursus is weer aangepast aan de meest actuele ontwikkelingen binnen het gebied. Het Nationaal Landschap Drentsche Aa beschikt over 94 enthousiaste gastheren en gastvrouwen die werken op 64 bedrijven binnen het Nationaal Landschap Drentsche Aa. Het Nationaal Landschap gastheerschapnet- Cursus Gastheerschap werk wordt gecoördineerd door de coördinator en medewerkers C&E.

Cursus Gastheerschap

28 ‘Dag van de Drentsche Aa’ Op 26 maart organiseerde het Nationaal Landschap Drentsche Aa de feestelijke ‘Dag van de Drentsche Aa’. Ruim 400 mensen bezochten de gecom- bineerde info- en streekproductenmarkt op camping de Berenkuil te Grolloo. De dag werd afgesloten met het afscheid van Henk van ’t Land als voorzitter van het Instelling van het Gebiedsfonds Overlegorgaan en de instelling van het gebiedsfonds Drentsche Aa.

Dag van de Drentsche Aa

Drentsche Aa Bewonersdag Op 17 september vond de bewonersdag plaats in de omgeving van Grolloo en Elp. Met 90 bewoners bezochten we o.a. de beek bij Oudemolen, het Quintensbos en de Strubben-Kniphorstbosch. Onderweg werden de deelnemers door medewerkers van het NP&NL Drentsche Aa, het Waterbedrijf Groningen en Staatsbosbeheer geïnformeerd over het landschap, projecten en bezienswaardigheden. Uit de waardering die door de bewoners wordt uitgesproken blijkt de behoefte van bewoners om hun eigen leefomgeving en de Nationaal Park/Nationaal Landschap organisatie beter te leren kennen.

Bewonersdagen: een kijkje in ‘eigen achtertuin’

29 Drentsche Aa Onderwijsprojecten In 2011 zijn vier onderwijsprojecten binnen het Nationaal Park Drentsche Aa uitge- voerd. Een daarvan (rondje Ballooërveld) was nieuw en gericht op het basis onderwijs. De Drentsche Aa natuurspeurderstocht voor het basisonderwijs vindt elk jaar plaats en rouleert onder de binnen het Drentsche Aa gebied liggende gemeenten. In 2011 heeft voor het eerst de gemeente Midden Drenthe aan de natuur­speurders­ Natuurspeurderstocht; diplomauitreiking tocht deelgenomen. Helaas is de gemeente AA en Hunze afgevallen door het wegvallen van het gemeentelijk scholennetwerk in de gemeente.

Basisonderwijs • Woordvoerders van de Natuur: 110 leerlingen van twee scholen uit Assen hebben deelgenomen aan een educatief programma met opdrachten en bedrijfs­ bezoeken rond het Ballooërveld. De route is in samenwerking met verschillende Drentsche Aa partners opgezet en uitgevoerd. De kinderen presenteerden hun bevindingen op school aan ouders en afgevaardigden van het Nationaal Park & Nationaal Landschap Drentsche Aa Presentatie van het Nassau College • Kleuter herfstprogramma. 400 kleuters beleefden het Drentsche Aa herfst­ programma rond het Oudemolensche Diep

Voortgezet onderwijs • Nationaal Park zoekt jong elan. Leerlingen van het Nassau College hebben met veel creativiteit en enthousiasme gewerkt aan de vraag hoe en met welke activiteiten je het Nationaal Park Drentsche Aa aantrekkelijker kunt maken voor jongeren. De resultaten werden in het provinciehuis gepresenteerd aan ouders en de heer H. Oosterveld, voorzitter Overlegorgaan Nationaal Park Drentsche Aa. • Dr. Aletta Jacobs Hoogezand heeft met 50 leerlingen deelgenomen. De leerlingen ontwierpen vlaggen die het Nationaal Park Drentsche Aa verbeelden.

30 Drentsche Aa publiciteit In 2011 zijn meer dan 120 persberichten opgesteld en verstuurd voor het Nationaal Landschap en Staatsbosbeheer activiteiten waaronder bewoners- dagen, thema avonden en andere activiteiten. Tevens is ondersteuning geleverd bij het maken van enkele persberichten voor Nationaal Park partner­ organisaties. Ook interviews zijn verzorgd voor radioprogramma’s van Radio Loep, RTV Drenthe en RTV Assen. Op de laatstgenoemde zender worden wekelijks Nationaal Park excursies toege- licht in de vaste rubriek van IVN Consulentschap Drenthe op RTV Assen.

Nationaal beek- en esdorpenlandschap uitgaven In 2011 zijn twee uitgaven van de Doorstroom verschenen, het mededelingenblad voor gebiedsbewoners binnen het Nationaal Landschap Drentsche Aa en overige geïnteresseerden. Elke uitgave verschijnt in een oplage van 21.500 stuks.

In april verscheen de Op Stap 2011/2012 in een oplage van 50.000 exemplaren. Het Drentsche Aa magazine voor gebiedsbezoekers wordt veel gelezen en geprezen. In 2012 is de Op Stap krant samen met de Doorstroom huis aan huis verspreid. Dit n.a.v. de uitkomst van het bewonersonderzoek in 2010. In 2011 hebben we weer dankbaar gebruik gemaakt van ons steunpunt ‘Popken Hollander’ zodat ondernemers hun voorraad vanuit het gebied kunnen aanvullen.

De digitale nieuwsbrief verscheen in 2011 in februari, mei, september en december. De nieuwsbrief is beschikbaar voor iedereen die in het Nationaal beek- en esdorpenlandschap­ en Nationaal Park Drentsche Aa is geïnteresseerd en wordt per email verzonden. Abonneren kan via de website www.drentscheaa.nl Inmiddels zijn 525 mensen op de digitale nieuwsbrief geabonneerd.

c De 20 Nationale Parken vertellen het verhaal Nationale Parken Schiermonnikoog 1 Schiermonnikoog van de ­Nederlandse natuur Lauwersmeer 2 Lauwersmeer 3 Duinen van Texel De Alde Feanen Nationaal beek- en 4 De Alde Feanen De Nationale Parken richten zich op: Duinen van Texel esdorpenlandschap Drentsche Aa Drents-Friese Wold 5 Drentsche Aa • Bescherming en ontwikkeling van Dwingelderveld 6 Drents-Friese Wold natuur en landschap Weerribben-Wieden 7 Dwingelderveld 8 Weerribben-Wieden • Natuurgerichte recreatie Zuid- Kennemerland 9 Zuid-Kennemerland • Educatie en voorlichting De Sallandse Heuvelrug 10 De Sallandse Heuvelrug • Onderzoek De Hoge Veluwe 11 De Hoge Veluwe Veluwezoom Utrechtse Heuvelrug 12 Veluwezoom 13 Utrechtse Heuvelrug

De Biesbosch 14 De Biesbosch De Loonse en Drunense Duinen 15 Oosterschelde De Maasduinen Oosterschelde 16 De Loonse en Drunense Duinen Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide De Groote Peel 17 De Maasduinen 18 De Zoom- Kalmthoutse Heide De Meinweg 19 De Groote Peel 20 De Meinweg

De 20 Nationale Landschappen vertellen samen Nationale Landschappen het verhaal van Nederland 1 Arkemheen-Eemland 10 2 Drentsche Aa 12 3 Gelderse poort Als je de Nationale Landschappen 2 4 Graafschap 19 bezoekt leer je Nederland pas echt 5 Groene Hart kennen. Landschappen en onze 6 Het Groene Woud 9 8 7 Hoeksche Waard identiteit zijn met elkaar verbonden. 13 8 IJsseldelta Bewoners en onder­nemers die het 15 9 Laag Holland 1 16 verhaal van hun gebied ontdekken zijn 4 10 Middag-Humsterland 5 11 14 17 11 Nieuwe Hollandse Waterlinie trots op hun gebied. 3 12 Noordelijke Wouden 7 13 Noordoost-Twente 6 14 Rivierengebied 15 Stelling van Amsterdam 20 16 Veluwe 17 Winterswijk 18 Zuid Limburg 18 19 Zuiwest-Friesland 20 Zuidwest-Zeeland

Uitgave: Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa Postbus 122, 9400 AC Assen www.drentscheaa.nl

np12120605

De 20 Nationale Parken vertellen het verhaal van de Nederlandse natuur