Zmiana Studium Uwarunkowań I Kierunków

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ

- tekst ujednolicony, 2007 Zał ącznik Nr 1 do uchwały Nr X/59/07 Rady Miejskiej w Przedborzu z dnia 16 maja 2007 r.

Bełchatów – Przedbórz - 2007

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006

Nazwa opracowania: STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY

ORGAN SPORZ ĄDZAJ ĄCY:

BURMISTRZ MIASTA PRZEDBORZA

ZESPÓŁ AUTORSKI: mgr in Ŝ. arch. Zenon Kału Ŝa - uprawnienia urbanistyczne nr 282/88 - członek Okr ęgowej Izby Urbanistów z siedzib ą w Warszawie – WA-076 dr in Ŝ. Małgorzata Milecka

SPIS TRE ŚCI

WST ĘP, PODSTAWA, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ……………………………. 4

I. UWARUNKOWANIA MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ ……………………………... 6 1.1. UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE……………………………………………………….. 6 1.2. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE…………………………………………………….. 8 1.2.1. Poło Ŝenie geograficzne miasta i gminy………………………………………………..8 1.2.2. U Ŝytkowanie ziemi………………………………………………………………………. 9 1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE W SKALI KRAJU I REGIONU……...... 9 1.4. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO……………………………...10 1.4.1. Ukształtowanie powierzchni terenu…………………………………………………. .11 1.4.2. Budowa geologiczna………………………………………………………...... 11 1.4.3. Surowce mineralne……………………………………………………………………. 12 1.4.4. Hydrografia i hydrogeologia…………………………………………………………... 13 1.4.5. Warunki klimatyczne……………………………………………………………………14 1.4.6. Rolnicza przestrze ń produkcyjna……………………………………………………..15 1.5. OBSZARY I OBIEKTY PRAWNIE CHRONIONE………………………………...... 19 1..5.1. Przedborski Park Krajobrazowy…………………………………………………….. 19 1.5.2. Sulejowski Park Krajobrazowy……………………………………………………….. 20 1.5.3. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Majowa Góra”………………………………… 20 1.5.4. Rezerwaty przyrody…………………………………………………………………… 20 1.5.5. U Ŝytki ekologiczne…………………………………………………………………….. 22 1.5.6. Pomniki przyrody………………………………………………………………………. 23 1.5.7. Parki zabytkowe………………………………………………………………………...32 1.5.8. Ochrona krajobrazu…………………………………………………………………… 32 1.5.9. Charakterystyka systemu ekologicznego gminy…………………………………… 33 1.5.10.Gospodarka le śna…………………………………………………………………….. 35 1.6. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO………………………………… 37 1.6.1. Uwarunkowania środowiska kulturowego……………………………………………37 1.6.2. Zasoby kulturowe……………………………………………………………………… 41 1.7. SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA I GMINY…………………….. 48 1.7.1. Demografia…………………………………………………………………………….. 48 1.7.2. Zatrudnienie……………...…………………………………………………………….. 51 1.7.3. Działalno ść produkcyjna……………………………………………………………… 52 1.8. WARUNKI śYCIA MIESZKA ŃÓW – INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA……………… 53 1.8.1. Mieszkalnictwo…………………………………………………………………………. 53 1.8.2. Edukacja……………………………………………………………………………….. 43 1.8.3. Ochrona zdrowia………………………………………………………………………. 54 1.8.4. Kultura………………………………………………………………………………….. 54 1.8.5. Ł ączno ść ……………………………………………………………………………….. 54 1.8.6. Turystyka……………………………………………………………………………….. 54 1.9. UWARUNKOWANIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ……………. 56 1.9.1. Gospodarka odpadami……………………………………………………………….. 56 1.9.2. Gospodarka wodno-ściekowa………………………………………………...... 56 1.9.3. Elektroenergetyka……………………………………………………………………... 59 1.9.4. Gazownictwo……………..…………………………………………………………….. 60 1.9.5. Ciepłownictwo..………………………………………………………………………… 60 2

1.9.6. Telekomunikacja………………………………………………………………………. 60 1.9.7. Komunikacja kołowa…………………………………………………………………... 61

II. KIERUNKI ROZWOJU GMINY ……………………………………………………….. 62 2.1. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ W ZAKRESIE OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA……………………………………………………….. 62 2.2. KONCEPCJA KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU EKOLOGICZNEGO…………………….. 62 2.3. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ DOTYCZ ĄCEJ DZIEDZICTWA KULTUROWEGO , USTALENIA STUDIUM……………………………………………….64 2.4. KIERUNKI I ZASADY POLITYKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ…………………………………………………………… 67 2.4.1. Zadania ponadlokalne………………………………………………………………… 71 2.4.2. Ekorozwój………………………………………………………………………………..72 2.4.3. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u Ŝytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy, przestrze ń publiczna……….………… 76 2.4.4. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej i komunikacji kołowej…… 79 2.4.4.1. Kierunki rozwoju gospodarowania odpadami………………………………... 79 2.4.4.2. Kierunki rozwoju energetyki……………………………………………………. 80 2.4.4.3. Kierunki rozwoju telekomunikacji……………………………………………… 82 2.4.4.4. Kierunki rozwoju gazownictwa………………………………………………… 82 2.4.4.5. Kierunki rozwoju ciepłownictwa……………………………………………….. 83 2.4.4.6. Kierunki rozwoju zaopatrzenia w wod ę………………………………………..83 2.4.4.7. Kierunki rozwoju gospodarki ściekowej………………………………………. 83 2.4.4.8. Kierunki rozwoju komunikacji………………………………………………….. 84 2.4.5. Wprowadzone zmiany terenów zainwestowania obejmuj ące obszar miasta i gminy Przedbórz……………………………………………………………………....85 2.4.6. Obszary dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego…………………………………………………..89 2.4.7. Obszary dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na niewolne i niele śne…………………90 2.4.8. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej………90 2.4.9. Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi oraz osuwania si ę mas ziemnych………………………………………………………………………………...91 2.4.10. Obiekty lub obszary dla których wyznacza si ę w zło Ŝu filar ochronny…………..92 2.4.11. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej……………………………...92 2.4.12. Obszary wymagaj ące przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji………………92 2.5. PRZYJ ĘTE ROZWIAZANIA I SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM………………………………………………………………………………………92 2.6. WSKAZANIA DO ROZWOJU ZAGOSODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY………………………………………………………………………………………..94

WST ĘP, PODSTAWA, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA Informacja ogólna Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy zwane dalej „Studium…” jest dokumentem planistycznym, okre ślaj ącym polityk ę jej rozwoju przestrzennego. Studium nie jest przepisem gminnym i nie stanowi podstawy do wydania decyzji o warunkach zabudowy. Studium jest prawem wewn ątrzgminnym wi ąŜącym władz ę oraz podporz ądkowanie jej organy i jednostki, w podejmowanych decyzjach w zakresie działa ń dotycz ących polityki przestrzennej gminy dla realizacji okre ślonych celów. Integraln ą cz ęś ci ą niniejszego tekstu jest rysunek – Zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania miasta Przedbórz (wykonany na podkładzie mapy topograficznej – w skali 1: 10000) oraz Zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania gminy Przedbórz (wykonany na podkładzie mapy topograficznej – w skali 1: 25000). Podstawa opracowania Podstaw ę opracowania Zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Przedbórz: − art. 9.1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz.717 z pó źniejszymi zmianami). − Uchwała Nr X/62/03 Rady Miejskiej w Przedborzu z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Przedbórz. Cel opracowania Główne cele opracowania to: − rozpoznanie i aktualizacja uwarunkowa ń rozwoju gminy w zakresie środowiska przyrodniczego, kulturowego, stanu zagospodarowania oraz infrastruktury technicznej − dostosowanie wytycznych dotychczas kierunków zagospodarowania przestrzennego do zaktualizowanych potrzeb wraz z okre śleniem mo Ŝliwo ści potencjalnych zmian wykorzystania przestrzeni w zgodzie z przyj ętymi celami.

Zakres i metody opracowania Granice opracowania obejmuj ą obszar miasta i całej gminy Przedbórz. Ustalenia studium obowi ązuj ą w obecnych granicach administracyjnych miasta i gminy Przedbórz. W pracy nad opracowaniem zmiany studium wyró Ŝnia si ę trzy zasadnicze etapy: 1) Stan istniej ący i rozpatrzenie wniosków do zmiany studium, 2) Uwzgl ędnienie wytycznych z „Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego, uchwalonego uchwał nr XLV/524/2002 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 9 lipca 2002 r. 3) Sformułowanie aktualnych ustale ń studium – zmiany dotychczasowych ustale ń – aktualizacja „Studium…” Zmiana „Studium…”składa si ę z: 1) ujednolicony tekst studium – zawieraj ący obja śnienia przyj ętych rozwi ąza ń oraz syntez ę ustale ń projektu zmiany studium, stanowi ącego zał ącznik nr 1 do uchwały, 2) rysunku zmiany studium miasta Przedbórz w skali 1:10 000, stanowi ący zał ącznik nr 2 do uchwały, 3) rysunku zmiany studium gminy Przedbórz w skali 1:25 000, stanowi ący zał ącznik nr 3 do uchwały,. Znaczna cz ęść opisów, ocen, rozwi ąza ń dotychczasowego „Studium…” (uchwalonego w 1999 r.) pozostaje aktualna i jest uwzgl ędniona w niniejszym, ujednoliconym zapisie Zmiany „Studium…”. St ąd podaje si ę skład zespołu autorskiego Studium 1999: mgr inŜ. arch. Wacław Guzek, mgr in Ŝ. Małgorzata Milecka, mgr Anna Mi ękina-Cichocka, mgr in Ŝ. Andrzej Wenecki, mgr in Ŝ. Krzysztof Telega, mgr Marcin Guzek. W studium wykorzystano pomocniczo miedzy innymi: • obowi ązuj ące plany miejscowe, • opracowanie ekofizjograficzne sporz ądzone w 2005 roku dla celów planu miejscowego, • plan zagospodarowania przestrzennego województw łódzkiego, • plan ochrony środowiska dla miasta i gminy Przedbórz, • plan ochrony Przedborskiego Parku Krajobrazowego, • plan ochrony Sulejowskiego Parku Krajobrazowego, 5

• szczegółow ą map ę geologiczn ą Polski wraz z opisem, • map ę geologiczno-gospodarcz ą Polski wraz z opisem, • map ę topograficzna Polski, • projekt układu szlaku turystyki rowerowej dla gminy opracowany w 2004 r.

Okre ślenie zakresu zmiany „studium...z 1999 r.” wynikaj ących z aktualnej polityki przestrzennej województwa łódzkiego

W zwi ązku z przyj ęciem nowej polityki przestrzennej dla województwa łódzkiego wynikaj ącej z obowi ązuj ącego „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego” w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Przedbórz” wprowadza si ę zmiany maj ące na celu aktualizacj ę zapisów dotycz ących obowi ązuj ących i planowanych do wprowadzenia form ochrony przyrody. Zmiany te maj ą szczególnie du Ŝy wymiar w przypadku wieloprzestrzennych obszarów ochrony, jak 3 planowane do wprowadzenia (w miejsce dawnych) obszary chronionego krajobrazu, których zasi ęgi i nazwy uległy zasadniczej zmianie oraz 2 projektowane do obj ęcia ochron ą obiekty, jako rezerwaty przyrody: „Gr ądy Góry Kozłowej” i „Mły ńska Struga”.

I. UWARUNKOWANIA MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ 1.1 UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE W materiałach źródłowych podkre ślone jest, Ŝe Przedbórz jest jednym z najstarszych miast byłego województwa piotrkowskiego. Pierwsza historyczna wzmianka stwierdzaj ąca istnienie Przedborza pochodzi z 1145 roku i znajduje si ę w Falsyfikacie Trzemesze ńskim. Dalsze wzmianki pochodz ą z XIII wieku i pozwalaj ą przypuszcza ć, Ŝe istniała tu osada lub mo Ŝe nawet gród ju Ŝ w Xi lub Xii wieku. Powstał on na skrzy Ŝowaniu starych szlaków handlowych z Radomia przez Skrzynno, Opoczno i z Krakowa przez Chmielnik, Małogoszcz do Wielkopolski. W okresie rozbicia dzielnicowego Przedbórz le Ŝą cy na styku dwu ksi ęstw dzielnicowych był miejscem spotka ń ksi ąŜą t piastowskich: Bolesława Wstydliwego, Konrada Mazowieckiego i Kazimierza Wielkiego. Ten ostatni doceniaj ąc strategiczne poło Ŝenie wzniósł murowany zamek, który wszedł w królewski system fortyfikacyjny. Kazimierzowski obronny zamek stwarzał warunki bezpiecze ństwa dla okolicznej ludno ści, st ąd

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected] ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006 w cieniu jego warownych murów nast ąpił rozwój osad. Ludno ść Przedborza zajmowała si ę nie tylko rolnictwem, ale równie Ŝ bartnictwem i kupiectwem. Tak powstały warunki do formalnego lokowania miasta. W kwietniu 1405 roku Władysław Jagiełło nadał prawa miejskie na prawie magdeburskim. W czasach Kazimierza Wielkiego ludno ść miasta wynosiła 288 osób, a w mie ście było nie wi ęcej ni Ŝ 30 domów. W pó źniejszym okresie miasto rozwijało si ę słabo. Momentem przełomowym w dziejach Przedborza był najazd szwedzki, podczas którego spłon ął zamek, a wiele budynków zostało zniszczonych. Ocalało jedynie 30 domów. W okresie tym znacznie spadła liczba mieszka ńców, a kolejni władcy Polski chc ąc wyci ągn ąć miasto z trwaj ącego kryzysu obdarzali je nowymi przywilejami. O Ŝywienie nast ąpiło w drugiej połowie XVIII wieku. Miasto rozlokowane było w tym czasie po obu stronach Pilicy, przy czym przedmie ście Widoma obejmowało zaledwie kilkana ście domów, zgrupowanych przy targowisku i promieni ście rozchodz ących si ę traktach do Cz ęstochowy, Radomska, Ko ńskich i Piotrkowa. Trzeci rozbiór Polski w 1795 roku spowodował oderwanie od miasta lewobrze Ŝnych terenów przedmie ścia Widoma i folwarku Wola Przedborska. Wytyczenie granic pomiędzy zaborcami (Prusami i Galicj ą) wzdłu Ŝ Pilicy rozdzieliło organizm miejski na dwie struktury. Jednostki te zacz ęły si ę rozwija ć administracyjnie i konkurowa ć w zakresie handlu i usług. Wpłyn ęło to na obniŜenie dochodów miasta, z drugiej za ś strony spowodowało pewn ą rozbudow ę przedmie ścia Widoma. Na przełomie XIX i XX wieku nast ąpiło silne o Ŝywienie gospodarcze miasta, wpłyn ęła na to budowa fabryki sukna i uruchomienie kamieniołomu. Rozwój fabryk sprzyjał rozwojowi miasta, zwi ększała si ę liczba rzemie ślników. W 1867 roku powstały w przedborzu dwie fabryki ło Ŝysk, cztery garbarnie, fabryka po ńczoch, wapiennik i browar. Od 1896 roku zacz ęto kupowa ć rud ę darniow ą i glin ę. W latach 1820-1830 wzniesiono ratusz oraz kilkanaście okazałych domów w rynku. Przewidywano, Ŝe świetnie rozwijaj ący si ę Przedbórz w XIX wieku ma przed sob ą wielk ą przyszło ść , stało si ę jednak inaczej. Oddalenie od linii kolejowej i rozwój pobliskich miast: Łodzi, Kielc i Piotrkowa spowodowały, Ŝe Przedbórz pozostał w ich cieniu. Powa Ŝne zniszczenia (70%) przyniosła miastu ostatnia wojna. Szczególnie ucierpiał rynek i jego najbli Ŝsze otoczenie. Dzi ś władze samego Przedborza postrzegaj ą go jako miasto o charakterze turystyczno- rekreacyjnym. Utworzenie na tym terenie w 1988 roku Przedborskiego Parku Krajobrazowego i sieci przyrodniczych obszarów chronionych potwierdzaj ą, i Ŝ takie

1.2. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE 1.2.1. Poło Ŝenie geograficzne miasta i gminy Miasto i gmina Przedbórz pod wzgl ędem geograficznym le Ŝa na Wy Ŝynie Przedborskiej w obr ębie trzech jej makroregionów: Wzgórz Radomszcza ńskich, Wzgórz Opoczy ńskich i Pasma Przedborsko-Małogoskiego (wg regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego – „Geografia fizyczna Polski” PWN, Warszawa 1978). Administracyjnie stanowi ą jedn ą z 13-tu gmin powiatu radomszcza ńskiego i granicz ą: − od północy – z gmin ą Aleksandrów, powiat piotrkowski, woj. łódzkie - z fragmentem gminy śarnów, powiat opoczy ński, woj. łódzkie − od zachodu – z gminami: - R ęczno, powiat piotrkowski, woj. łódzkie - Masłowice, powiat radomszcza ński, woj. łódzkie - Wielgomłyny, powiat radomszcza ński, woj. łódzkie − od wschodu z gminami: - Fałków, powiat konecki, woj. Świ ętokrzyskie - Słupia Konecka, powiat konecki, woj. świ ętokrzyskie - Krasocin, powiat włoszczowski, woj. świ ętokrzyskie − od południa – z gmin ą Kluczewsko, powiat włoszczowski, woj. świ ętokrzyskie. Powierzchnia miasta zajmuje 613 ha, za ś gminy 18 381 ha. Rozci ągło ść południkowa wynosi około 25 km, za ś równole Ŝnikowa około 12,5 km. Południowa cz ęść gminy znajduje si ę w granicach Przedborskiego Parku Krajobrazowego, utworzonego uchwał ą Nr XXV/167/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Piotrkowie Tryb. z dnia 27 maja 1988 r. Po stronie zachodniej granice naturaln ą gminy stanowi koryto rzeki Pilicy. Cech ą charakteryzuj ącą warunki przyrodnicze obszaru opracowania jest wysoki stopie ń lesisto ści, a Ŝ 55,2% powierzchni gminy stanowi ą lasy.

1.2.2. UŜytkowanie ziemi UŜytkowanie gruntów na obszarze miasta i gminy w 2004 r. przedstawia si ę nast ępuj ąco: miasto i gmina Przedbórz w ha w % Powierzchnia ogółem 18 994 100,0 UŜytki rolne razem 6 889 36,3 w tym: grunty orne 4 981 26,3 sady 24 0,1 ł ąki 1 306 6,9 pastwiska trwałe 578 3,0 Lasy i grunty le śne 10 484 55,2 Pozostałe grunty i nieu Ŝytki 1 621 8,5

UŜytkowanie gruntów na obszarze gminy i w gospodarstwach indywidualnych w 2002 r. przedstawia si ę nast ępuj ąco: Gmina Przedbórz Gosp. indywidualne w ha w % w ha w % Powierzchnia ogółem 18 381 100,0 7 465 100,0 UŜytki rolne razem 6 387 34,8 6 338 85,0 w tym: grunty orne 4 644 25,3 4 625 62,0 sady 18 0,1 18 0,2 ł ąki 1 242 6,8 1 229 16,5 pastwiska trwałe 469 2,6 463 6,3 Lasy i grunty le śne 10 251 55,7 824 11,0 Pozostałe grunty i nieu Ŝytki 1 743 9,5 303 4,0

1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE W SKALI KRAJU I REGIONU Polityk ę przestrzenn ą wynikaj ącą z uwarunkowa ń i dyspozycji środowiska zostało przedstawione w „Studium…” na tle powi ązań przyrodniczo-funkcjonalnych miasta i gminy z terenami otaczaj ącymi w skali województwa i kraju, w tym Koncepcja Krajowej Sieci Ekologicznej (EKONET – Polska). Dotyczy to głównie istniej ących i przes ądzonych planistycznie uwarunkowa ń i ustale ń w zakresie kształtowania

1.4. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Obszar gminy poło Ŝony jest na pograniczu pasz wy Ŝyn i nizin w makroregionie Wy Ŝyna Przedborska, st ąd wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego wykazuj ą tu cechy przej ściowe, wy Ŝynne, nizinne i po średnie. Do głównych cech wy Ŝynnych nale Ŝy wyst ępowanie utworów mezozoicznych – skał wapiennych i piaskowcowych, jurajskich oraz kredowych, a tak Ŝe wysoko ści terenu

1.4.1. Ukształtowanie powierzchni terenu Obszar gminy Przedbórz poło Ŝony jest na Wy Ŝynie Przedborskiej w Obr ębie trzech makroregionów: Wzgórz Radomszcza ńskich, Wzgórz Opoczy ńskich i Pasma Przedborsko_Małogoskiego. Do Wzgórz Radomszcza ńskich nale Ŝy tylko niewielka cz ęść gminy le Ŝą ca na zachód od Pilicy. Do Wzgórz Opoczy ńskich nale Ŝy cz ęść gminy le Ŝą ca na północ od Przedborza. Wzgórza te stanowi ą północno-zachodni ą otoczk ę Gór Świ ętokrzyskich. Na południe od Przedborza rozci ąga si ę Pasmo Przedborsko-Małogoskie, stanowi ące północno-wschodnie obrze Ŝe Niecki Włoszczowskiej. Jest to podwójnie monoklinalne pasmo, zbudowane z wapieni górnojurajskich oraz piaskowców kredowych, które ciągnie si ę na przestrzeni ok. 60 km pomi ędzy Przedborzem a Małogoszcz ą. Wysoko ść wzgl ędna pasma wynosi 60- 100 m. Najwy Ŝszym wzniesieniem tego pasma, a jednocze śnie najwy Ŝszymi punktami na obszarze gminy s ą: Fajna Ryba – 347 m npm, Góra Kozłowa – 336,8 m npm i Góra za Star ą Wsi ą – 297,1 m npm. Najni Ŝej poło Ŝona jest dolina Pilicy – 180- 185 m npm, oraz północna cz ęść gminy, wznosz ąca si ę przeci ętnie 200 m npm.

1.4.2. Budowa geologiczna Dla potrzeb niniejszego opracowania na podstawie arkuszy: Przedbórz, Lubie ń, Oleszno, Włoszczowa i Czermno szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, oraz obja śnie ń do tej Ŝe mapy, sporz ądzona została mapa budowy geologicznej terenu gminy w skali 1:25 000. Gmina Przedbórz le Ŝy w obr ębie jednostki tektonicznej zwanej antyklinorium środkowopolskim, a ści ślej na obszarze mezozoicznej osłony Gór Świ ętokrzyskich.

Utwory ery mezozoicznej ukazuj ą si ę na powierzchni znacznych obszarów Pasma Przedborsko-Małogoskiego, w postaci jurajskich wapieni i kredowych piaskowców. Omawiany obszar pozbawiony jest niemal całkowicie osadów trzeciorz ędu. Bezpo średnio na powierzchni osadów mezozoiku spoczywaj ą osady czwartorz ędowe, głównie plejstoce ńskie, o zmiennej mi ąŜ szo ści, od 20 do około 80 m. S ą to utwory zlodowacenia południowopolskiego i środkowopolskiego, stadiałów maksymalnego i mazowiecko-podlaskiego (Warty). Osady zlodowacenia południowopolskiego, zalegaj ące w gł ębi, nie tworz ą ci ągłej warstwy i w wielu miejscach uległy całkowitemu zdarciu, lub zostały zredukowane do warstwy bruku lodowcowego. Ich mi ąŜ szo ść ocenia si ę na 0-20 m. W okresie zlodowacenia pó źniejszych obszar opracowania były wolne od lodu i podlegał intensywnym procesom peryglacjalnym. Doprowadziły one do obni Ŝenia i złagodzenia pierwotnych, wypukłych form wysoczyznowych. W dolinach rzecznych zgromadzone zostały osady piaszczyste, Ŝwirowe i mułkowate, oraz wykształciły si ę mady. Pod koniec plejstocenu wzrosła działalno ść procesów eolicznych, które spowodowały w konsekwencji powstanie form wydmowych w obr ębie pól piasków sandrowych. Pokrywy piasków eolicznych w postaci pojedynczych wydm i ich zespołów wyst ępuj ą rozproszone na obszarze całej gminy. Z dolinami rzecznymi i obni Ŝeniami terenu zwi ązane s ą osady najmłodsze – holoce ńskie, reprezentowane przez mułki, piaski i Ŝwiry rzeczne oraz torfy.

1.4.3. Surowce mineralne Na terenie gminy wyst ępuj ą i s ą eksploatowane kopaliny u Ŝyteczne, reprezentowane przez nast ępuj ące grupy surowcowe: surowce okruchowe (piaski wydmowe, piaski i Ŝwiry akumulacji lodowcowej i wodnolodowcowej), surowce ilaste (gliny), surowce krzemionkowe (piaski) oraz surowce w ęglanowe (wapienie). Najliczniej reprezentowane s ą zło Ŝa piasków drobno- i średnioziarnistych. Wynika to z budowy geologicznej gminy, której znaczn ą cz ęść zajmuj ą pokrywy piasków fluwioglacjalnych. Utwory te, zalegaj ą na powierzchni, a wi ęc łatwo dost ępne, maj ą zmienn ą mi ąŜ szo ść , od kilku do kilkunastu metrów i charakteryzuj ą si ę du Ŝą ró Ŝnorodno ści ą frakcji. Wyst ępuj ą tu zarówno piaski drobnoziarniste z du Ŝą domieszk ą pyłów, jak i piaski średnio- i gruboziarniste, z wkładami Ŝwirów.

Podczas sporz ądzania inwentaryzacji surowców gminy w 1980 roku, jak równie Ŝ w czasie jej aktualizacji z 1986 roku, zarejestrowano 71 punktów wyst ępowania surowców okruchowych, z czego wi ększo ść jest nieczynnych, cz ęś ciowo zaro śni ętych lub zrekultywowanych. Eksploatacj ę prowadziła miejscowa ludno ść wył ącznie na potrzeby lokalne. Na terenie gminy udokumentowane dotychczas zło Ŝa kruszywa naturalnego to „Miejskie Pola” o zasobie 293,2 tys.Mg. Koncesj ę do 2010 r. ma Zakład Usług Komunalnych z Przedborza; utworzono teren górniczy, obj ęty przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego oraz obszar górniczy, w granicach którego przedsi ębiorca jest uprawniony do wydobywania kopalin i prowadzenia robót górniczych Surowce ilaste na obszarze gminy reprezentowane s ą przez piaszczyste gliny zwałowe, obecnie nie eksploatowane. Odkrywki piaskowców usytuowane s ą w rejonie ich wychodni w okolicach miejscowo ści Przedbórz, Góry Suche, Góry Mokre, Moj Ŝeszów, Brzostek i Gaj, a ich eksploatacja odbywa si ę wył ącznie na potrzeby lokalne ludno ści w celach budowlanych. Surowce w ęglanowe reprezentowane s ą przez wapienie górnej jury (malm). Na obszarze 88,7 ha udokumentowano 152,5 mln t zło Ŝa wapieni „Moj Ŝeszów”, mi ąŜ szo ść zło Ŝa wynosi 69,7 m.

1.4.4. Hydrografia i hydrologia Wody powierzchniowe Wody powierzchniowe s ą zwi ązane głownie z dolinami rzek i ich obni Ŝeniami tworz ącymi podmokło ści. Cały obszar gminy poło Ŝony jest w środkowej cz ęś ci zlewni Pilicy, a głównymi rzekami odwadniaj ącymi jest Pilica i jej prawobrze Ŝny dopływ Czarna. Wody powierzchniowe w postaci podmokło ści w obni Ŝeniach wypełnionych torfami oraz g ęstej sieci rowów melioracyjnych wyst ępuj ą głownie w zachodniej cz ęś ci gminy. Znacz ącym elementem wód powierzchniowych s ą stawy w rejonie Piskorze ńca i Papierni.

Hydrogeologia Obszar gminy Przedbórz znajduje si ę w obr ębie 3 jednostek hydrogeologicznych. Cz ęść północno-zachodnia znajduje si ę w regionie Łódzkim, podregionie Piotrkowskim o symbolu XI-2, charakteryzuj ącym si ę wyst ępowaniem głównych poziomów u Ŝytkowych wód podziemnych w utworach kredowych. Cz ęść południowo-zachodnia znajduje si ę w obr ębie regionu Nidzia ńskiego o symbolu XVIII, w którym poziomie u Ŝytkowe wyst ępuj ą w utworach górnojurajskich i kredowych, za ś cz ęść północno-wschodnia nale Ŝy do regionu Wokół świ ętokrzyskiego, podregionu Małogosko-Sulejowskiego (XIX-I) z poziomami w utworach triasu i jury, przy czym główny poziom uŜytkowy znajduje si ę w utworach górnej jury. S ą to wody szczelinowe, pojawiające si ę na gł ęboko ści od kilku do 60 m, na ogół o zwierciadle napi ętym. Według „Strategii ochrony głównych wód podziemnych w Polsce” opracowanej w Instytucie Hydrologii i Geologii In Ŝynierskiej AGH – Kraków w 1990 r. pod redakcj ą prof. A.S. Kleczkowskiego, południowo-zachodni fragment gminy znajduj ą si ę na obszarze głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP), wymagaj ącego szczególnej ochrony. Jest to zbiornik wód bardzo czystych, do u Ŝytku bez uzdatniania, w utworach kredy dolnej, w o środkach szczelinowych i szczelinowo- porowatych.

Wody podziemne w utworach czwartorz ędowych Wodono ścem pi ętra czwartorz ędowego s ą głównie piaski wodnolodowcowe i rzeczne o zmiennej mi ąŜ szo ści, zalegaj ące na mułach, glinach lub zwietrzelinach skał mezozoicznych. Zwierciadło wody gruntowej jest swobodne, a jego gł ęboko ść zamyka si ę w przedziale od 0 do 20 m i wi ęcej, wydajno ść uj ęć zmienna, b. du Ŝa w uj ęciu Przydanki – 52 m³/h przy depresji 5,1 m. W rejonie gminy istniej ą kontakty hydrauliczne mi ędzy wodami poziomu czwartorz ędowego i kredowego, poniewa Ŝ piaszczyste utwory czwartorz ędowe le Ŝą bezpo średnio na utworach kredowych.

1.4.5. Warunki klimatyczne Warunki klimatyczne gminy okre śla jej poło Ŝenie na pograniczu wpływów klimatu nizin i wy Ŝyn (regionów Łodzko-Wielu ńskiego i Gór Świ ętokrzyskich).

Przewa Ŝaj ą w niej zachodnie i południowo-zachodnie kierunki wiatrów, z niewielkim zró Ŝnicowaniem w zale Ŝno ści od pór roku. Suma opadów rocznych wynosi: w Przedborzu 649,9 mm, a najwy Ŝsze opady przypadaj ą na miesi ąc lipiec. Nale Ŝy jednak podkre śli ć, ze południowo-zachodnie stoki Pasma Przedborsko-Małogoskiego otrzymuj ą wi ęcej opadów atmosferycznych ni Ŝ ich stoki północno-wschodnie, które le Ŝą w cieniu opadowym w stosunku do napływu wilgotnych mas powietrza z sektora zachodniego. Pokrywa śnie Ŝna zalega tu średnio 75 dni w roku, zwykle w okresie 25.XI – 25.III, a jej maksymalna grubo ść osi ąga 45 cm. Długo ść okresu wegetacyjnego (liczba dni z temperatur ą pow. 5ºC) wynosi około 213.

Lokalne warunki klimatu mo Ŝna scharakteryzowa ć nast ępuj ąco: − doliny rzek, tworz ące im obszary podmokłe, oraz podmokło ści trwałe płaskich powierzchni tarasów akumulacyjnych, tam gdzie wyst ępuj ą osady organiczne (rejon Piskorze ńca) posiadaj ą szczególnie niekorzystne warunki klimatyczne, tak termiczne jak i wilgotno ściowe. Wyst ępuje tu du Ŝe prawdopodobie ństwo zalegania przygruntowych przymrozków i mgieł, stagnacja chłodnego i wilgotnego powietrza, niedostateczne przewietrzanie oraz inwersje temperatury. S ą to tereny niewskazane dla zabudowy mieszkaniowej, którym nale Ŝy pozostawi ć dotychczasowe formy zagospodarowania (trwałe u Ŝytki zielone) i nie lokalizowa ć barier utrudniaj ących b ądź uniemo Ŝliwiaj ących grawitacyjny spływ chłodnego powietrza. − zwarte kompleksy le śne charakteryzuj ące si ę swoistymi warunkami klimatycznymi, niewielkimi wahaniami temperatury, znaczn ą zaciszno ści ą, podwy Ŝszon ą wilgotno ści ą – wpływaj ą dodatnio na klimat terenów przyległych, podnosz ąc ich walory krajobrazowe i zdrowotne.

1.4.6. Rolnicza przestrze ń produkcyjna Według opracowania przez IUNG w Puławach w 1994 r. „Waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gmin” warunki przyrodnicze dla produkcji rolnej, w tym tak Ŝe jako ść gleb w gminie s ą wyj ątkowo niekorzystne. Potwierdza to ogólny wska źnik waloryzacji jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej, który dla Przedborza wynosi 46,0 pkt i sytuuje gmin ę na ostatniej pozycji w byłym

Typologia gleb Zmienno ść podło Ŝa skalnego i morfologii terenu, zró Ŝnicowanie lokalnych warunków hydrogeologicznych, klimatycznych i ro ślinnych wpłyn ęły na wykształcenie poszczególnych typów i rodzajów gleb. W ramach gminy mo Ŝna wyró Ŝni ć nast ępuj ące jednostki geologiczno – geomorfologiczno – glebowe: • wysoczyzny zbudowane z piasków i Ŝwirów wodnolodowcowych z kompleksem gleb rdzawych i brunatnych ró Ŝnych odmian, • wysoczyzny zbudowane z gliny zwałowej z glebami pyłowymi i brunatnymi, • wzgórza i równiny zbudowane z mezozoicznych skał wapiennych o glebach rędzinnych,

• wzgórza zbudowane z mezozoicznych skał niew ęglanowych z glebami brunatnymi wyługowanymi i kwa śnymi, • wydmy i pola piasków eolicznych z glebami bielicowymi, bielicami i glebami rdzawymi, • tarasy rzeczne nadzalewowe z glebami rdzawymi i glejowymi, • równiny akumulacji organiczno-mineralnej z glebami mineralno-murszowymi, • równiny akumulacji organicznej bagiennej z glebami torfowymi i torfowo- murszowymi, • dna dolin i tarasy zalewowe pokryte madami, • suche doliny denudacyjne i stoki z glebami deluwialnymi. Bonitacja gleb Udział poszczególnych klas bonitacyjnych w strukturze gruntów ornych gminy wynosi: brak gruntów klasy I, II i IIIa, IIIb – 0,7%, IVa – 5,5%, IVb – 11,8%, V – 34,8%, VI – 42,2%, VIRz – 5,0%. Bonitacja trwałych u Ŝytków zielonych przedstawia si ę nast ępuj ąco: brak I, II klasy, III – 0,1%, IV – 17,5%, V – 49,8%, VI – 28,8%, VIz – 3,8%. Kompleksy przydatno ści rolniczej gleb w % powierzchni gruntów ornych gminy: kompleks 1 – pszenny b. dobry - 0,0% kompleks 2 – pszenny dobry - 0,45% kompleks 3 – pszenny wadliwy - 1,4% kompleks 4 – Ŝytni b. dobry - 1,1% kompleks 5 – Ŝytni dobry - 10,2% kompleks 6 – Ŝytni słaby - 30,5% kompleks 7 – Ŝytni b. słaby - 40,3% kompleks 8 – zbo Ŝowo-pastewny mocny - 2,3% kompleks 9 – zbo Ŝowo-pastewny słaby - 13,8%. Niemal 85% gleb skupionych jest w kompleksach słabych tj. 6, 7 i 9. Przedstawiona wy Ŝej charakterystyka u Ŝytków rolnych pozwala stwierdzi ć, Ŝe gleby na obszarze gminy przedstawiaj ą nisk ą warto ść u Ŝytkow ą, 85% stanowi ą gleby o odczynie b. kwa śnym i kwa śnym, a piaszczysty skład granulometryczny jest jedn ą z głównych przyczyn, Ŝe wi ększo ść gleb jest okresowo, b ądź stale sucha. Jest znamienne, Ŝe nie tylko grunty orne cierpi ą na brak wody, ale równie Ŝ u Ŝytki zielone. 17

Wzgórkowa i wysokopagórkowata rze źba terenu, charakteryzuj ąca si ę spadkami w granicach 8-20º i wysoko ści ą stoków przekraczaj ących 30 m jest czynnikiem powa Ŝnie utrudniaj ącym mechaniczn ą upraw ę gleb. Dotyczy to zwłaszcza Pasma Przedborsko-Małogoskiego, gdzie rze źba terenu powoduje w stopniu bardzo silnym zagro Ŝenie gleb erozj ą wodn ą i wietrzn ą. Nale Ŝy zachowa ć istniej ącą sie ć rowów w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urz ądze ń melioracji szczegółowych i wła ściwych warunków odbioru wód powierzchniowych.

Gospodark ę roln ą na obszarze gminy Przedbórz obrazuj ą niniejsze tabele Powierzchnia zasiewów w ha 1 2 zasiewy ogółem 2948,27 pszenica ozima 86,23 pszenica jara 15,03 Ŝyto 1574,86 jęczmie ń ozimy 8,86 jęczmie ń jary 46,29 owies 207,82 pszen Ŝyto 109,38 mieszanki zbo Ŝowe 313,20 ziemniaki 509,43 warzywa gruntowe 19,01 truskawki 1,43 Dane – Spis rolny 2002 r.

Pogłowie zwierz ąt gospodarskich bydło ogółem 2 058 w tym krowy 1 333 trzoda chlewna ogółem 2 744 w tym lochy 390 konie 236 owce 34 kozy 66 kury 275 581 kury nioski 8 520 Dane – Spis rolny 2002 r.

Maszyny i urz ądzenia rolnicze ci ągniki 475 samochody ci ęŜ arowe 25 kombajny zbo Ŝowe 0 kombajny ziemniaczane 0 kombajny buraczane 0 Dane – Spis rolny 2002 r.

Zatrudnienie w rolnictwie Liczba osób w gospodarstwie domowym 3921 ogółem pracuj ących wył ącznie w 739 rolnictwie Dane –Narodowy Spis Powszechny 2002 Ludno ści

1.5. OBSZAR I OBIEKTY PRAWNIE CHRONONE 1.5.1. Przedborski Park Krajobrazowy Przedborski Park Krajobrazowy został utworzony celem ochrony szczególnych warto ści przyrodniczych i krajobrazowych Wy Ŝyny Przedborskiej wraz z dolin ą rzeki Czarnej Włoszczowskiej na podstawie Rozporz ądzenia Nr 9/2002 Wojewody Łódzkiego z dnia 9 lipca 2002 r. w sprawie okre ślenia granic Przedborskiego Parku Krajobrazowego i ustanowienia planu ochrony Przedborskiego Parku Krajobrazowego w województwie łódzkim oraz wyznaczenia Przedborskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz.U. woj. łódzkiego Nr 175, poz. 2481 z 2002 r.). Zajmuje on powierzchni ę 11 240 ha, za ś otulina pow. 10 790 ha. Pod wzgl ędem administracyjnym Park wraz ze stref ą ochronn ą (otulin ą) poło Ŝony jest na terenie województw łódzkiego i świ ętokrzyskiego. Sam Park zajmuje teren gminy: − Przedbórz (województwo łódzkie) − Krasocin, Łopuszna i Kluczewsko (województwo świ ętokrzyskie), za ś otulina obejmuje niewielkie powierzchnie gmin Wielgomłyny i Fałków. PPK jest wa Ŝnym elementem Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych w Polsce, a bardzo wa Ŝnym obiektem w Polsce środkowej. Park ten wspólnie z Sulejowskim i Spalskim jest ogniwem chroni ącym dorzecze Pilicy. O atrakcyjno ści PPK decyduj ą: malowniczo ść i ró Ŝnorodno ść krajobrazu, obecno ść wielu punktów widokowych, korzystne warunki bioklimatyczne dzi ęki obfito ści lasów oraz czystych

1.5.2. Sulejowski Park Krajobrazowy Północne kra ńce gminy le Ŝą ce w obr ębie otuliny Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Został on utworzony w celu ochrony szczególnych warto ści przyrodniczych, krajobrazowych i historyczno-kulturowych środkowego odcinka Pilicy (pomi ędzy Przedborzem a Sulejowem i terenami wokół Zalewu Sulejowskiego) na podstawie Rozporz ądzenia Nr 29/2006 Wojewody Łódzkiego z dnia 3 listopada 2006 roku (Dz.U. woj. łódzkiego Nr 380, poz. 2946 z 2006 r.). Obszar parku zajmuje pow. 16 707 ha, za ś otulina 39 569 ha.

1.5.3. Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy „Majowa Góra” Uchwał ą Rady Miejskiej w Przedborzu z dnia 23 marca 1994 r. obszar le śny „Majowa Góra” w Przedborzu został uznany za zespół przyrodniczo – krajobrazowy polegaj ący ochronie (Dz.U. woj. piotrk. Nr 20, poz. 118 z dnia 1 lipca 1994 r.)

1.5.4. Rezerwaty Przyrody

Rezerwaty istniej ące

Rezerwat Przyrody „Piskorzeniec” „Piskorzeniec” został uznany za rezerwat przyrody Zarz ądzeniem Nr 402 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 26 listopada 1990 roku (M.P.Nr 48, poz. 366). „Piskorzeniec” znajduje si ę w południowo- zachodniej cz ęś ci gminy. Jest to rezerwat torfowiskowy o powierzchni 409,19 ha, utworzony w celu zachowania naturalnych biocenoz torfowiskowych i le śnych, z unikaln ą faun ą i flor ą i zachowaniem naturalnych procesów sukcesyjnych. Obejmuje on torfowiska otwarte i porosłe lasem oraz zaro śni ęty szuwarami stary staw. „Piskorzeniec” jest ostatnim miejscem w dorzeczu Pilicy, gdzie na du Ŝych obszarach zachowały si ę rozległe, niezalesione kompleksy torfowisk. Wyst ępuje tu 20

Rezerwat Przyrody „Czarna Rózga” „Czarna Rózga” została uznana za rezerwat przyrody Zarz ądzeniem Nr 402 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 12 listopada 1996 roku (M.P.Nr 75, poz. 677). Jest to rezerwat le śny o powierzchni 185,60 ha utworzony w celu zachowania wa Ŝnych naturalnych ekosystemów wilgotnych i eutroficznych z licznymi drzewami pomnikowymi oraz gatunkami rzadkich chronionych ro ślin zielonych. W rezerwacie rośnie grupa drzew du Ŝych rozmiarów spełniaj ących rol ę dawcy materiału genetycznego. Jest to najwi ększe skupienie starych drzew na obszarach le śnych w Nadle śnictwie Przedbórz i Przedborskim Parku Krajobrazowym. Torfowisko to stanowi naturalny zbiornik retencyjny dla s ąsiaduj ących terenów i miejsce l ęgowe dla ptactwa wodnego. W rezerwacie gatunkiem dominuj ącym jest olsza, a ponadto rosn ą tu jodła, brzoza, buk, sosna, d ąb, grab, osika.

Rezerwaty projektowane

„Gr ądy Góry Kozłowej” i „Mły ńska Struga” „Gr ądy Góry Kozłowej” – to fragment lasu li ściastego na północno – wschodnim zboczu Góry Kozłowej, koło Starej Wsi. Obejmuje dobrze zachowane płaty lasu gr ądowego. Na obszarze tym znajduje si ę płytka dolinka okresowego cieku wypływaj ącego pod szczytem góry. Ciek ten nie ginie u podnó Ŝa wzniesienia, a wody prawdopodobnie wpływaj ą w wypłukany w skale wapiennej podziemny korytarz. W górnej i środkowej cz ęś ci cieku widoczne s ą wysi ęki wodne umo Ŝliwiaj ące utrzymanie źródliskowych gatunków mchów. W lesie wyst ępuje populacja chronionego wawrzynka wilczełyko i jarzmianki wi ększej. „Mły ńska Struga” – to rezerwat, który ma chroni ć strumie ń Mły ńska Struga wraz z przyległymi terenami dolinnymi.

Obszary powy Ŝsze proponowane s ą do obj ęcia ochron ą cz ęś ciow ą. Charakteryzuj ą si ę obecno ści ą wielu rzadkich dla Polski środkowej gatunków ro ślin i zwierz ąt. Proponowane zespoły przyrodniczo-krajobrazowe „Czarna Włoszczowska” – ochrona naturalnego koryta rzeki Czarna Włoszczowska. „Góra Krzemycza” – ochrona niezwykle cennego krajobrazu naturalnego z lasami i zaro ślami śródpolnymi. „Góra Kozłowa” – ochrona niezwykle cennych fragmentów krajobrazu naturalnego z lasami i zaro ślami śródpolnymi. Góra poro śni ęta gatunkami chronionymi m.inn. widłak spłaszczony, paprotka zwyczajna.

1.5.5. U Ŝytki ekologiczne Tą forma ochrony obejmuje si ę pozostało ści ekosystemów takie jak: bagna, torfowiska, starorzecza, wydmy, k ępy krzewów itp. S ą to grunty nieprodukcyjne, na których powstaj ą warunki ekologiczne korzystnie oddziałuj ące na tereny otaczające.

Na terenie gminy Przedbórz ochron ą w formie u Ŝytków ekologicznych obj ętych jest 59 kompleksów bagien i torfowisk śródle śnych - wykaz w zał ączeniu .

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected] STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006

Wła ściciel/ L.p. Wspól.geogr. Data utworzenia Nr w Przedmiot Powierzchnia Zarz ądca obiektu Lokalizacja obiektu Opis chronionego obiektu X -długo ść E Podstawa prawna rejestrze ochrony (ha) Y -szeroko ść N Le śnictwo Faliszew oddz. 67 c Skarb Pa ństwa / Lasy 1 Bagno i torfowisko śródle śne 0,27 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe − Le śnictwo Józefów oddz. 32 i Skarb Pa ństwa / Lasy 2 Bagno i torfowisko śródle śne 0,29 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe − Le śnictwo Józefów oddz. 95 f Skarb Pa ństwa / Lasy 3 Bagno i torfowisko śródle śne 0,44 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe − Le śnictwo Józefów oddz. 96 c Skarb Pa ństwa / Lasy 4 Bagno i torfowisko śródle śne 1,32 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Skórnice oddz. 183 i Skarb Pa ństwa / Lasy 5 Bagno i torfowisko śródle śne 0,35 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Skórnice oddz. 195 f Skarb Pa ństwa / Lasy 6 Bagno i torfowisko śródle śne 0,26 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec dz. Nr 838 S karb Pa ństwa / Lasy 7 Bagno i torfowisko śródle śne 0,02 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec dz. Nr 835 Skarb Pa ństwa / Lasy 8 Bagno i torfowisko śródle śne 0,06 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec oddz.243 n Skarb Pa ństwa / Lasy 9 Bagno i torfowisko śródle śne 0,88 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec oddz.245 d Skarb Pa ństwa / Lasy 10 Bagno i torfowisko śródle śne 7,56 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec oddz.247 c Skarb Pa ństwa / Lasy 11 Bagno i torfowisko śródle śne 7,99 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec oddz.248 h Skarb Pa ństwa / Lasy 12 Bagno i torfowisko śródle śne 2,24 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec oddz.248 j Skarb Pa ństwa / Lasy 13 Bagno i torfowisko śródle śne 1,42 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Piskorzeniec oddz.249 h Skarb Pa ństwa / Lasy 14 Bagno i torfowisko śródle śne 0,28 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected]

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006

− Le śnict wo Grobla oddz. 96 d Skarb Pa ństwa / Lasy 15 Bagno i torfowisko śródle śne 0,44 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Grobla oddz. 148 h Skarb Pa ństwa / Lasy 16 Bagno i torfowisko śródle śne 0,34 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe − Le śnictwo Grobla oddz. 163 j Skarb Pa ństwa / Lasy 17 Bagno i torfowisko śródle śne 0,75 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Zalesie oddz. 309 d Skarb Pa ństwa / Lasy 18 Bagno i torfowisko śródle śne 1,05 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Zalesie oddz. 309 g Skarb Pa ństwa / Lasy 19 Bagno i torfowisko śródle śne 0,28 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo śele źnica oddz. 256 d Skarb Pa ństwa / Lasy 20 Bagno i torfowisko śródle śne 1,54 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo śele źnica oddz. 264 d Skarb Pa ństwa / Lasy 21 Bagno i torfowisko śródle śne 1,05 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo śele źnica oddz. 265 g Skarb Pa ństwa / Lasy 22 Bagno i torfowisko śródle śne 0,5 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo śele źnica oddz. 285 f Skarb Pa ństwa / Lasy 23 Bagno i torfowisko śródle śne 1,32 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo śele źnica oddz. 298 h Skarb Pa ństwa / Lasy 24 Bagno i torfowisko śródle śne 0,25 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 153 k Skarb Pa ńst wa / Lasy 25 Bagno i torfowisko śródle śne 2,43 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 154 d Skarb Pa ństwa / Lasy 26 Bagno i torfowisko śródle śne 0,75 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 155 b Skarb Pa ństwa / Lasy 27 Bagno i torfowisko śródleśne 2,66 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 155 c Skarb Pa ństwa / Lasy 28 Bagno i torfowisko śródle śne 0,77 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 106 d Skarb Pa ństwa / Lasy 29 Bagno i torfowisko śródle śne 0,65 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 113 h Skarb Pa ństwa / Lasy 30 Bagno i torfowisko śródle śne 0,67 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 114 f Skarb Pa ństwa / Lasy 31 Bagno i torfowisko śródle śne 1,07 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe

Le śnictwo Papiernia oddz. 126 h Skarb Pa ństwa / Lasy 32 Bagno i torfowisko śródle śne 0,39 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 127 g Skarb Pa ństwa / Lasy 33 Bagno i torfowisko śródle śne 0,23 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 127 l Skarb Pa ńst wa / Lasy 34 Bagno i torfowisko śródle śne 1,31 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 128 a Skarb Pa ństwa / Lasy 35 Bagno i torfowisko śródle śne 0,81 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 128 j Skarb Pa ństwa / Lasy 36 Bagno i torfowisko śródle śne 0,57 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 140 a Skarb Pa ństwa / Lasy 37 Bagno i torfowisko śródle śne 0,51 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 141 c Skarb Pa ństwa / Lasy 38 Bagno i torfowisko śródle śne 0,17 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 142 a Skarb Pa ństwa / Lasy 39 Bagno i torfowisko śródle śne 0,42 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 142 d Skarb Pa ństwa / Lasy 40 Bagno i torfowisko śródle śne 0,77 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 144 b Skarb Pa ństwa / Lasy 41 Bagno i torfowisko śródle śne 0,4 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 153 j Skarb Pa ństwa / Lasy 42 Bagno i torfowisko śródle śne 1,13 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Papiernia oddz. 156 d Skarb Pa ństwa / Lasy 43 Bagno i torfowisko śródle śne 0,87 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe − Le śnictwo Taras oddz. 26 g Skarb Pa ństwa / Lasy 44 Bagno i torfowisko śródle śne 0,2 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe − Le śnictwo Taras oddz. 26 y Skarb Pa ństwa / Lasy 45 Bagno i torfowisko śródle śne 1,09 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe − Le śnictwo Taras oddz. 27 f Skarb Pa ństwa / Lasy 46 Bagno i torfowisko śródle śne 0,54 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 84 i Skarb Pa ństwa / Lasy 47 Bagno i torfowisko śródle śne 0,7 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 92 f Skarb Pa ństwa / Lasy 48 Bagno i torfowisko śródle śne 0,78 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe

Le śnictwo Wierzchlas odd z. 93 i Skarb Pa ństwa / Lasy 49 Bagno i torfowisko śródle śne 0,77 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 132 f Skarb Pa ństwa / Lasy 50 Bagno i torfowisko śródle śne 2,39 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 134 h Skarb Pa ństwa / Lasy 51 Bagno i torfowisko śródle śne 0,5 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 135 l Skarb Pa ństwa / Lasy 52 Bagno i torfowisko śródle śne 3,66 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 135 h Skarb Pa ństwa / Lasy 53 Bagno i torfowisko śródle śne 0,58 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 136 k Skarb Pa ństwa / Lasy 54 Bagno i torfowisko śródle śne 0,72 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Wierzchlas oddz. 136 p Skarb Pa ństwa / Lasy 55 Bagno i torfowisko śródle śne 0,33 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Leśnictwo Wierzchlas oddz. 104 l Skarb Pa ństwa / Lasy 56 Bagno i torfowisko śródle śne 0,66 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Rzeczków oddz. 124 i Skarb Pa ństwa / Lasy 57 Bagno i torfowisko śródle śne 2,66 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Rzeczków oddz. 139 b Skarb Pa ństwa / Lasy 58 Bagno i torfowisko śródle śne 1,19 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe Le śnictwo Rzeczków oddz. 139 f Skarb Pa ństwa / Lasy 59 Bagno i torfowisko śródle śne 0,33 N - ctwo Przedbórz Pa ństwowe

1.5.6. Pomniki przyrody Pomniki przyrody to pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieo Ŝywionej lub ich skupienia. Najcz ęś ciej za pomniki przyrody uznaje si ę stare, okazałe drzewa, grupy i aleje drzew, rzadziej głazy narzutowe, skałki lub źródła – wykaz w zał ączeniu.

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected]

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006

Gmina Przedbórz

Obwód Współrz. Wła ściciel/ Nr w Przedmiot Opis chronionego na wys. Wysoko ść geogr. Data utworzenia/ Lp Lokalizacja obiektu Zarz ądca rejestrze ochrony obiektu 1,3 m (m) X-długo ść E Podstawa prawna obiektu (cm) Y-szeroko ść N Borowa pojedyncze Dąb szypułkowy 04.11.1996 / Rozporz ądz. A Małczek 1 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Gaj - Policzko pojedyncze 2 D ęby szypułkowe 04.11.1996 / Rozporz ądz. ST. Biało 2 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śniczówka Gustawów oddz. pojedyncze Dąb szypułkowy 340 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. 3 79 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr N-ctwo Przedbórz 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Józefów pojedyncze Lipa drobnolistna 04.11.1996 / Rozporz ądz. A. Chlebosz 4 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Piskorzeniec pojedyncze Dąb szypułkowy – prace 04.11.1996 / Rozporz ądz. D. Sztander 5 drzewo piel ęgnacyjno - lecznicze Woj. Piotrkowskiego Nr prowadzone w roku 2006 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Przedbórz, cmentarz pojedyncze 3 Lipy drobnolistne 04.11.1996 / Rozporz ądz. Parafia rzymsk.- 6 przyko ścielny drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr katolicka 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Przedbórz, cmentarz pojedyncze Dąb szypułkowy 04.11.1996 / Rozporz ądz. Parafia rzymsk.- 7 przyko ścielny drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr katolicka 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) 28

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected]

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006

Przedbórz, przy ko ściele pojedyncze 5 Lip drobnolistnych 04.11.1996 / Rozporz ądz. Parafia rzymsk.- 8 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr katolicka 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Przedbórz, przy ko ściele pojedyncze Klon pospolity 04.11.1996 / Rozporz ądz. Parafia rzymsk.- 9 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr katolicka 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo R ączki pojedyncze 7 Buków pospolitych 195-365 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / oddz. 185 f, 197 a drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe 10 N-ctwo Przedórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Stara Wie ś pojedyncze Cis pospolity 04.11.1996 / Rozporz ądz. J. Futerski 11 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Stara Wie ś pojedyncze Cis pospolity 04.11.1996 / Rozporz ądz. M. śydanek 12 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Wierzchlas grupa drzew 30 D ębów szypułkowych, 120-365 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 13 oddz. 90 a Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 52 Modrzewie europejskie, 120-260 cm 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 49 Sosen pospolitych 120-220 cm z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Wierzchlas głaz głaz granitowy 117/415/ 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 14 oddz. 111 g narzutowy 310 cm Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Wierzchlas pojedyncze Dąb szypułkowy 265 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 15 oddz. 121 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Wierzchlas pojedyncze 4 D ęby szypułkowe 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 16 oddz. 183 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.)

Le śnictwo Wierzchlas pojedyncze 2 Sosny pospolite 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 17 oddz. 183 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Wierzchlas pojedyncze Sosna pospolita 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Państwa / 18 oddz. 195 i teren przy drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe le śniczówce 4/96 N-ctwo Przedbórz N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Wymysłów pojedyncze Dąb szypułkowy 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 19 Oddz. 183 c drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Zagacie pojedyncze Dąb szypułkowy 04.11.1996 / Rozporz ądz. C. Dorozi ński 20 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Zagacie pojedyncze Lipa drobnolistna 04.11.1996 / Rozporz ądz. T. Staszczyk 21 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Zalesie pojedyncze 2 Jesiony wyniosłe 245, 330 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 22 Oddz.278 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Zalesie pojedyncze Dąb szypułkowy 352 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 23 Oddz.291 d drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Zalesie pojedyncze Sosna pospolita 380 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 24 Oddz.277 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo śele źnica pojedyncze 2 D ęby szypułkowe 340, 380 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 25 Oddz.273, 283 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.)

Le śnictwo śele źnica pojedyncze 2 Buki pospolite 345, 335 cm 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 26 Oddz.255 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Taras pojedyncze Dąb szypułkowy 04.11.1996 / Rozporz ądz. M. Lesiakowska 27 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Taras pojedyncze 2 Wi ązy polne 04.11.1996 / Rozporz ądz. P. Nurczy ńska 28 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Le śnictwo Taras pojedyncze 3 D ęby szypułkowe 520, 495, 04.11.1996 / Rozporz ądz. Skarb Pa ństwa / 29 Oddz.28 drzewo 320 cm Woj. Piotrkowskiego Nr Lasy Pa ństwowe N-ctwo Przedbórz 4/96 N-ctwo Przedbórz (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Wierzchlas pojedyncze Dąb szypułkowy 04.11.1996 / Rozporz ądz. B. Debczyk 30 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Wierzchlas pojedyncze Lipa drobnolistna 04.11.1996 / Rozporz ądz. m. Gumienny 31 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) Wierzchlas pojedyncze Lipa drobnolistna 04.11.1996 / Rozporz ądz. M. G ąsior 32 drzewo Woj. Piotrkowskiego Nr 4/96 (Dz.U.W.P. Nr 21, poz. 75 z 08.11.1996 r.) DRZEWA PROJEKTOWANE DO OBJ ĘCIA OCHRON Ą JAKO POMNIKI PRZYRODY: - dąb szypułkowy – Le śnictwo Grobla, oddz. 115, - dąb szypułkowy – Le śnictwo Grobla, oddz. 125, - buk pospolity – 2 drzewa, Lesnictwo śele źnica, oddz. 119, - dąb szypułkowy – śele źnica, grunt P. Miłka.

1.5.7. Parki zabytkowe W Przedborzu, na lewym brzegu Pilicy znajduje si ę park miejski z pocz ątku XIX wieku. Starodrzew tworz ą lipy, brzozy, klony, sosny wejmutki. Po prawej stronie Pilicy znajduje si ę mniejszy park z licznymi krzewami ozdobnymi. Niektóre z drzew osi ągaj ą wymiary pomnikowe. W Reczkowie znajduje si ę zespół podworski, który nale Ŝy obj ąć ochron ą zarówno w sensie przyrodniczym jak i kulturowym. Znajduje si ę tu pozostało ść zespołu dworku szlacheckiego z zabudowaniami gospodarczymi, malownicza kapliczka i warto ściowy starodrzew.

1.5.8. Ochrona krajobrazu Na podstawie Uchwały Nr XLV/524/2002 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 9 lipca 2002 roku w sprawie zatwierdzenia „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego” cała gmina Przedbórz została wł ączona do Pilicza ńsko- Radomszcza ńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Podyktowane to zostało unikalnymi walorami środowiska przyrodniczego oraz konieczno ści ą ochrony zlewni Pilicy. Maj ąc na wzgl ędzie ochron ę rodzimego krajobrazu na terenie gminy Przedbórz, w szczególno ści na obszarze Przedborskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny nale Ŝy stosowa ć nast ępuj ące zasady gospodarowania zasobami przyrodniczymi: 1. Przy planowaniu inwestycji wyeliminowa ć zajmowanie terenów zieleni wysokiej tj. drzewostanów le śnych i zadrzewie ń zabudowanych z gatunków rodzimych i introdukowanych, oraz wszelkiego rodzaju swobodnych k ęp i krzewów (w tym zieleni śródpolnej) oraz alei. Ziele ń ta oprócz innych walorów stanowi cenny element krajobrazowy i jednocze śnie stwarza naturalne warunki l ęgowe oraz bytowania dla zwierzyny drobnej i ptactwa. 2. W trakcie planowania budowli technicznych ró Ŝnego przeznaczenia nale Ŝy ochron ą obj ąć wszystkie rodzaje zieleni przywodnej i przydro Ŝnej. Wszelkie inwestycje winny by ć tak zaprojektowane i zrealizowane, aby nie powodowały degradacji środowiska przyrodniczego, nie kontrastowały z otoczeniem, a nawet wzbogacały krajobraz.

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected]

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006

3. Roboty wodno-melioracyjne winny by ć tak planowane i prowadzone, by nie naruszały w sposób trwały rze źby terenu, jak równie Ŝ nie powodowały niszczenia istniej ących zadrzewie ń śródpolnych, śródł ąkowych i przydro Ŝnych. 4. Ochron ą obj ąć śródle śne naturalne zbiorniki wodne stanowi ące zbiorniki wody pitnej dla zwierzyny. 5. W terenach przeznaczonych pod rozbudow ę zaplecza rekreacyjnego i turystycznego zachowa ć w stanie nienaruszonym istniej ące obszary bagienne i podmokłe oraz torfowiska. 6. Na terenie miasta i gminy znajduj ą si ę wa Ŝne dla zachowania lokalnej ró Ŝnorodno ści biologicznej tereny wilgotnych ł ąk, torfowisk i lasów bagiennych, zwi ązanych z dolinami rzek Pilicy, Ojrzanki, Strugi, a tak Ŝe mniejszych cieków. Ze wzgl ędu na podstawow ą rol ę jak ą pełni ą ww. tereny dla utrzymania ró Ŝnorodno ści siedliskowej i gatunkowej wskazana byłaby adaptacja ich na trwałe do przestrzeni gminy. 7. Wokół terenów letniskowych postuluje si ę ustanowienie strefy ciszy, w których obowi ązywa ć b ędzie zakaz wszelkich nagło śnie ń i urz ądzania polowa ń, co zwi ększy komfort wypoczynku i umo Ŝliwi bli Ŝszy kontakt z przyrod ą. 8. W budownictwie kultywowa ć tradycyjne formy o cechach regionalnych, harmonizuj ących z cechami naturalnymi krajobrazu. 9. W Przedborskim Parku Krajobrazowym, gdzie funkcjonuj ą istniej ące siedliska rolnicze nale Ŝałoby wykorzysta ć opuszczone zagrody na cele letniskowe bez wprowadzania nowych podziałów w rozumieniu wyznaczania działek rekreacyjnych.

1.5.9. Charakterystyka systemu ekologicznego gminy ECONET

W ramach europejskiego programu mi ędzynarodowej Unii Ochrony Przyrody powstała koncepcja europejskiej sieci ekologicznej ECONET, obejmuj ąca krajow ą sie ć ECONET – Polska. Składa si ę ona z obszarów w ęzłowych charakteryzuj ących si ę wysokim stopniem róŜnorodno ści biologicznej i krajobrazowej, korzystnymi uwarunkowaniami dla zachowania siedlisk i ostoi gatunków, powi ązanych korytarzami ekologicznymi.

Obszar gminy stanowi tzw. obszar w ęzłowy o znaczeniu krajowym. 33

CORINE We wszystkich krajach europejskich wprowadzany jest Program CORINE (koordynacja informacji o środowisku). W ramach tego programu wyznaczane s ą ostoje z wytypowanymi przez ekspertów gatunkami ro ślin i zwierz ąt, lub wyj ątkowo bogatymi siedliskami.

NATURA 2000 Program NATURA 2000 to europejska sie ć ekologiczna, która ma obj ąć ochron ą wa Ŝne przyrodniczo obiekty w krajach Unii Europejskiej. Istota programu polega na ochronie przyrody w warunkach gospodarczego u Ŝytkowania terenu w celu zapobiegania pogarszaniu stanu siedlisk. Program NATURA 2000 jest konsekwencj ą trzech dyrektyw: 1. Dyrektywa 43/92/EEC z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. „Habitatowa”). Na podstawie tej dyrektywy, w ramach programu CORINE, na terenie województwa łódzkiego wyznaczono 35 ostoi przyrody z czego dwie: Dolina Warty i Dolina Pilicy posiadaj ą rang ę europejsk ą. S ą to Specjalne Obszary Ochrony. 2. Dyrektywa 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku o ochronie dzikich ptaków (tzw. „Ptasia”). Na podstawie tej dyrektywy, wytypowano obszary wyst ępowania wra Ŝliwych siedlisk, rzadkich i gin ących gatunków zwierz ąt i ro ślin wymagaj ących utworzenia obszarów ochronnych, które tworzy ć b ędą siec NATURA 2000. W śród innych znalazł si ę tu obszar Przedborskiego Parku Krajobrazowego. 3. Trzeci ą dyrektyw ą jest tzw. dyrektywa siedliskowa (SOO). Na obszarze gminy znajduje si ę cz ęść wyznaczonej Ostoi Przedborskiej (tj. powierzchnia 3572,7 ha. Cała Ostoja Przedborska obejmuje Powierzchni ę 11 524,7 ha). Obszar ten wyznaczano na podstawie istniej ących baz danych przestrzennych, takich jak CORINE Biotopes i CORINE Land Cover. System ekologiczny gminy Przedbórz b ędący składow ą systemu wojewódzkiego i krajowego ma za zadanie ochron ę istniej ących walorów przyrodniczych oraz zapewnienie równowagi biocenotycznej. Zawiera on nast ępuj ące elementy przestrzenne:

• rezerwaty przyrody - zakwalifikowane jako obszar węzłowy o znaczeniu mi ędzynarodowym (biocentra) i dolina rzeki Pilicy zakwalifikowana jako korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym, • doliny rzek - korytarze ekologiczne o znaczeniu powi ąza ń regionalnych – dla wła ściwego funkcjonowania konieczno ść rekonstrukcji powi ąza ń ekologicznych i wzmocnienia systemu w południowej cz ęś ci gminy (dolesienia), • mniejsze doliny rzek i cieków wodnych - ci ągi ekologiczne - powi ązania o znaczeniu lokalnym (wł ączenie tych cho ćby najmniejszych cieków w system ekologiczny zapewni ich ochron ę hydrologiczn ą i podniesienie bioró Ŝnorodno ści), • przy uj ściach strumieni do wi ększych rzek znajduj ą si ę obszary w ęzłowe o znaczeniu lokalnym (miejsca przeci ęcia si ę korytarzy i ci ągów ekologicznych) - powierzchniowe strefy o du Ŝym bogactwie biocenotycznym wpływaj ące na równowag ę terenów przyległych. Obszary te obok korytarzy i dolin wykluczone s ą dla zabudowy i wskazane do obj ęcia ochron ą.

1.5.10. Gospodarka le śna Lesisto ść Gminy Przedbórz wynosi 55,2%, uwzgl ędniaj ąc przestrzenne mo Ŝliwo ści gminy, warto ść ta wydaje si ę wzorcowa. Ogólna powierzchnia lasów wynosi 10 484 ha, w tym lasy pa ństwowe 9 269 ha. Lasy te administracyjnie nale Ŝą do nadle śnictwa Przedbórz. Lasy ochronne 1 564,00 ha Szkółka 11,00 ha Wody, rowy 7,31 ha Kopalnie Ŝwiru, piasku 1,48 ha Tereny komunikacyjne 130,00 ha Nieu Ŝytki trwałe 136,52 ha Grunty rolne do zalesienia (rolników indywidualnych) 810,00 ha

Podział zbiorowisk le śnych bór suchy 7,1% bór świe Ŝy 43,1% bór wilgotny 8,7% bór bagienny 1,6%

Gatunki panuj ące sosna pospolita Pinus silvestris 91,5% modrzew europejski Larix decidua 0,1% świerk pospolity Picea bies 0,1% jodła pospolita Bies alba 0,5% buk pospolity Fagus sivatica 0,3% dąb pospolity Quercus rober 0,9% jesion wyniosły Fraxinus excelsior 0,3% brzoza brodawkowata Wetula verrucosa 2,3% olsza czarna Alnus glutinosa 3,9% topola osika Populus tremula 0,1%

Klasy wieku klasa wieku 0 – 20 lat 19,9% klasa wieku 20 - 40 lat 28,0% klasa wieku 40 – 60 lat 25,0% klasa wieku 60 – 80 lat 15,0% klasa wieku 80 – 100 lat 8,3% klasa wieku 100 – 120 lat 1,5% klasa wieku 120 -140 lat 1,1% klasa odnowie ń 0,3% klasa do odnowienia 0,1%

Konieczno ść zachowania zdrowotno ści lasów wymaga wnikliwej oceny lokalizacji przyszłych inwestycji. W zwi ązku z ochron ą lasów istnieje zakaz lokalizowania zakładów przetwórstwa drzewa jak równie Ŝ zakładów przemysłowych w odległo ści mniejszej ni Ŝ 5 km od granicy lasów. Istniej ące obszary le śne nale Ŝy uzupełni ć poprzez dodatkowe dolesienia terenów o najsłabszej bonitacji gleb (gleby marginalne – VI, VIz, nieu Ŝytki, odłogi).

1.6 UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO 1.6.1. Uwarunkowania środowiska kulturowego 1. Uwarunkowania kulturowe wynikaj ą z bogatej his torii miasta Przedborza i walorów przyrodniczych obszaru gminy Przedbórz, pi ękna krajobrazu i zabytków kultury materialnej stanowi ą: a) Zał ącznik obiektów w rejestrze zabytków b) zał ącznik obiektów ewidencji konserwatorskiej c) zał ącznik ewidencji stanowisk archeologicznych AZP z dat ą 18.06.04

2. Warunki topograficzne, układ rozplanowania, układ dróg. Miasto usytuowane jest na mocno sfalowanym terenie, w otoczeniu lasów – na cyplu wzgórza dochodz ącego do Pilicy w miejscu przeprawy. Sytuacja ta spowodowała ukształtowanie si ę łukowatego zarysu ulic zgodnie z konfiguracj ą terenu. Sk ąpe wiadomo ści źródeł pisanych i brak bada ń archeologicznych nie pozwalaj ą odczyta ć topografii wczesno średniowiecznego osadnictwa i jego zmian w okresie przedlokacyjnym. Dzisiejszy układ urbanistyczny jest pochodn ą miasta średniowiecznego. Składa si ę z dwóch odr ębnych jednostek wykształconych po obu stronach rzeki. Cz ęść lewobrze Ŝna rozwin ęła si ę na konwie wczesno średniowiecznej osady targowej, wzdłu Ŝ szerokiej ul. Cz ęstochowskiej, a cz ęść prawobrze Ŝna to miasto średniowieczne o typowym rozplanowaniu z okresu lokacji. Składało si ę ono z rynku, z którego trzech naro Ŝników wychodziły po dwie prostopadłe ulice. W naro Ŝniku południowo-wschodnim w widłach dwóch ulic (obecnie Ko ścielnej i Stodolnej) usytuowano ko ściół parafialny. Z miasta rozchodziły si ę promieni ście trzy trakty w kierunkach: północno-wschodnim (wzdłu Ŝ Pilicy) do Sulejowa, wschodnim w kierunku śarnowa i Ko ńskich i południowo-wschodnim do Krakowa przez J ędrzejów. Po drugiej stronie rzeki oprócz folwarku wójtowskiego istniało zapewne niewielkie przedmie ście w pobli Ŝu przyczółka mostowego zwanego pó źniej Widom ą, z którego rozchodziły si ę drogi w kierunku Radomska, Gorzkowic i Piotrkowa. W ten sposób wytworzył si ę niezwykle charakterystyczny układ dro Ŝny zbiegaj ący si ę przy przej ściu przez Pilic ę, W 1835 roku sporz ądzono projekt regulacji miasta. Prace regulacyjne nie poprawiły układu komunikacyjnego, przekształciły natomiast wewn ętrzn ą struktur ę miasta. Najstarsza jej cz ęść z rynkiem straciła rol ę o środka miejskiego na rzecz nowego centrum, które wykształciło si ę przy skrzy Ŝowaniu uregulowanych ulic. W tym miejscu powstał w 1824 roku ratusz. 3. Sylweta miasta, dominanty. Sylweta miasta o kompozycji rozproszonej o zagubionej dominacji i akcentowaniu. Na sylwet ę historyczn ą z dominant ą ko ścioła nało Ŝyły si ę przypadkowo elementy współczesne. Oprócz ko ścioła dominant ę zewn ętrzn ą stanowi budynek ratusza. Najkorzystniejsze kierunki ekspozycji sylwety: od zachodu i południa. Dodatkowych walorów panoramie miasta nadaje Pilica wraz z zespołem zieleni parkowej nad jej brzegiem stanowi ącym „podbudow ę” sylwety. 4. Zabudowa.

W najstarszych zabytkowych cz ęś ciach zabudowa murowana zwarta o charakterze małomiasteczkowym, ustawiona kalenicowo 1, 2 i rzadko 3 kondygnacyjna, pochodz ąca z XVIII i XIX wieku. Najcenniejsze zespoły zabytkowej zabudowy mieszkalnej grupuj ą si ę na nie zachowanej pierzei Rynku, ul. Pocztowej, Mostowej oraz Trytwa. Z pozostałej zabudowy zabytkowej wymieni ć nale Ŝy: • ko ściół parafialny p.w. Św. Mikołaja z 1341 roku wielokrotnie przebudowywany wraz z towarzysz ącymi obiektami XIX wiecznymi • relikty zamku Kazimierza Wlk. z XIV wieku • klasyczny ratusz z 1824 roku • karczm ę i zajazd pocztowy z XVII/XVIII wieku 5. Stan zachowania. Rynek Przedborski zachował do dzi ś jedynie pierzej ę wschodni ą i jeden podcieniowy dom w pierzei północnej. Rynek zatracił w zwi ązku z tym charakter wn ętrza urbanistycznego. Nowe inwestycje budowlane w tym rejonie zamiast wnie ść ład kompozycyjny doprowadziły do zatarcia historycznego układu a wielk ą szkod ą dla jej walorów przestrzennych. Mimo wszystkich negatywnych zmian Rynek Przedborski, jako jedyny w województwie zachował brukowan ą posadzk ę. Zachował si ę tak Ŝe układ dróg promieni ście zbiegaj ących si ę ku mostowi. Zespół nowej 4 -5 kondygnacyjnej zabudowy mieszkaniowej oraz pawilonów usługowych, powstały na wschód od historycznego centrum stanowi kolejny dysonans przestrzenny tak w układzie rozplanowania, jak i sylwecie zespołu. Zabudowa zabytkowa zachowana w pierzejach ulic, cz ęś ciowo w rynku poza nielicznymi wyj ątkami w złym i bardzo złym stanie. 6. Zagro Ŝenia Współczesne i projektowane osiedla mieszkaniowe stanowi ące konkurencj ę przestrzenn ą dla układu przestrzennego. 7. Jako warto ści kulturowe maj ące wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej miasta Przedborza uznano: • układ przestrzenny i cz ęść zabudowy miasta • sylweta akcentowana dominant ą ko ścioła • obiekty świadcz ące o charakterze miasta • budynki • zespoły zieleni 39

• obiekty przemysłowe • cmentarze • stanowiska archeologiczne A. Na styku ochrony warto ści kulturowych i współczesnych potrzeb zagospodarowania przestrzennego miasta wyst ępuje szereg napi ęć . Rynek wymaga dekompozycji. Nale Ŝy uczytelni ć zachowane reli kty zamku i zabezpieczy ć w formie ruiny. Nale Ŝy zapobiec realizacji nowych inwestycji konkuruj ącej z sylwet ą miasta historycznego. Na planszy „ Studium miasta Przedborza, skala 1: 10 000 przedstawiono przebieg strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej „A” – wyklucza now ą zabudow ę, stref ę „B” – ochron ę układu urbanistycznego miasta i przestrzennego cmentarzy, „W” – obserwacji i ochrony stanowisk archeologicznych oraz stref ę „E” – ekspozycji widokowej miasta. Na etapie sporz ądzenia planu miejscowego miasta Przedborza nale Ŝy przebieg ich uszczegółowi ć i dokona ć zapisów co do zasad gospodarki przestrzennej w ich obr ębie. B. We wnioskach z „Wytycznych konserwatorskich…” okre ślono, i Ŝ rejon starego miasta wymaga działa ń w zakresie rewitalizacji i restrukturyzacji zespołów starej zabudowy. Tkanka staromiejska wymaga uzupełnienia now ą zabudow ą, odpowiadaj ącą skali i charakterowi miasta, a współczesna budynki w strefie chronionej wymagaj ą dekompozycji. Nowa zabudowa winna wykorzysta ć lokalny budulec stosowany w obiektach zabytkowych, którego stosowanie zarzucono w ostatnich latach. C. Jako warto ści kulturowe maj ące wpływ na kształtowanie polityki przestrzennej gminy Przedbórz uznano: • układy przestrzenne wsi: Gaj – Policzko, Stara Wieś, śele źnica • zespoły sakralne • zespół podworski w Reczkach • zabytki techniki • stanowiska archeologiczne • budynki wpisane do rejestru zabytków D. We wnioskach z „Wytycznych konserwatorskich..” okre ślono i Ŝ wsie: Gaj – Policzko, Stara Wie ś, śele źnica wymagaj ą działa ń w zakresie ochrony układu i konserwacji starej zabudowy. 40

1.6.2. Zasoby kulturowe: 1. Historyczne zespoły wiejskie

Nazwa wsi i okres jej Forma rozplanowania Forma i zakres ochrony powstania ochrona zabudowy, Gaj rz ędówka ochrona krajobrazu Góry Mokre ulicówka ochrona układu rozplanowania, ochrona zabudowy Góry Suche nierozpoznana ochrona układu rozplanowania, ochrona zabudowy, ochrona krajobrazu Józefów – XIX w. rz ędówka ochrona zabudowy, ochrona krajobrazu Kajetanów – XIX w. rz ędówka ochrona krajobrazu Policzko rz ędówka ochrona zabudowy Reczków przysiółek ochrona krajobrazu Stara Wie ś rz ędówka ochrona krajobrazu śele źnica rz ędówka ochrona krajobrazu

2. Obiekty sakralne

Wie ś Obiekt Okres powstania Kajetanów kapliczka XIX w. śele źnica ko ściół parafialny XIX w. organistówka XIX w. obora XIX w. spichlerz XIX w.

3. Zespoły rezydencjalne

Wie ś Obiekt Okres powstania Reczków dwór XIX w. park XIX w. zabudowa XIX w. folwark XIX w.

4. Zabytki techniki

Wie ś Obiekt Okres powstania Młyny Nosalewice młyn wodny zbo Ŝowy na XIX w. dopływie Pilicy, drewniany śele źnica młyn wodny na Czarnej, XIX w. drewniany

5. Cmentarze zabytkowe We wsi śele źnica

6. Stanowiska archeologiczne Wszystkie zewidencjonowane stanowiska archeologiczne podlegają ochronir konserwatorskiej. Na wskazanych obszarach nale Ŝy liczy ć si ę z ograniczeniem inwestycji mog ących mie ć wpływ na naruszenie struktur podziemnych warstw kulturowych, w cz ęś ci opisowej i graficznej przedstawiony został spis, mapki ewidencyjne i lokalizacja najwa Ŝniejszych stanowisk archeologicznych. W stosunku do ww. istniej obowi ązek uzyskiwania ka Ŝdorazowo opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o mo Ŝliwo ści i warunkach prowadzenia inwestycji wymagaj ących prac ziemnych.

7. Strefy ochrony konserwatorskiej Studium ustala wprowadzenie w planach zagospodarowania przestrzennego opracowywanych dla terenu miasta i gminy Przedbórz nast ępuj ących stref ochrony konserwatorskiej:

Strefa A - ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmuje obszary najcenniejszych zabytków i zespołów zabytkowych wraz z najbli Ŝszym otoczeniem – zespół ko ścioła w śele źnicy i w Przedborzu (ul. Ko ścielna 1), zespół podworski w Reczkowie, ratusz w Przedborzu, park miejski w Przedborzu oraz działki z lokalizacj ą karczmy (ul. Kielecka 7) i domu (ul. Warszawska 10) w Przedborzu. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje : • zachowanie i konserwacja zabytkowej zabudowy • konserwacja i rewaloryzacja zabytkowych parków

• zachowanie historycznego układu rozplanowania • zachowanie historycznych podziałów własno ściowych • zachowanie warto ściowych elementów naturalnych - rze źba terenu, ziele ń, układ wodny • zakaz wprowadzania nowej zabudowy (z wyj ątkiem obiektów na które zostanie uzyskane pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków) • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń (po uzyskaniu pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków) • pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wszelk ą działalno ść inwestycyjn ą powoduj ącą zmiany w sposobie u Ŝytkowania i zagospodarowania terenu • w przypadku wszelkich prac ziemnych – pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz wykonanie wyprzedzaj ąco archeologicznych bada ń wykopaliskowych lub zapewnienie nadzoru archeologicznego (stosownie do decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków).

Strefa A 1 - ścisłej ochrony konserwatorskiej układu urbanistycznego Przedborza (XVI/XVIII w.). Na terenie obj ętym stref ą obowi ązuje : • zachowanie i konserwacja zabytkowej zabudowy • zachowanie historycznego układu rozplanowania - układ ulic, dróg, placów • zachowanie historycznych podziałów własno ściowych • zachowanie warto ściowych elementów naturalnych - rze źba terenu, ziele ń, układ wodny • wszelka działalno ść inwestycyjna powoduj ąca zmian ę w sposobie zagospodarowania terenu, w tym wprowadzanie nowej oraz przekształcania istniej ącej zabudowy wymaga uzgadniania z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń (po uzyskaniu pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków) • pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wszelk ą działalno ść inwestycyjn ą powoduj ącą zmiany w sposobie zagospodarowania terenu

• w przypadku wszelkich prac ziemnych – pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz wykonanie wyprzedzaj ąco archeologicznych bada ń wykopaliskowych lub zapewnienie nadzoru archeologicznego (stosownie do decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków).

Zasady zagospodarowania w obr ębie historycznego układu przestrzennego Przedborza : • w obr ębie historycznego układu urbanistycznego Przedborza wskazano zasi ęg strefy „A1” (ochrony układu urbanistycznego) - w odniesieniu do zabudowy zlokalizowanej przy dwóch rynkach i przy historycznych drogach wylotowych • dla zachowania tradycyjnego charakteru zabudowy wzdłu Ŝ ulic, gdzie wykształciły si ę pierzeje w liniach rozgraniczaj ących ustala si ę konieczno ść realizacji zwartej zabudowy pierzejowej w granicach działek przylegaj ących do ulic. Zapisy opracowywanych w oparciu o studium planów miejscowych zagospodarowania Przedborza winny zapewni ć mo Ŝliwo ść tradycyjnego sposobu lokalizacji zabudowy oficynowej - mieszkalnej i gospodarczej w granicach mi ędzy poszczególnymi działkami. Adaptacja istniej ącej zabudowy winna by ć dokonywana przy zachowaniu form i materiałów zgodnych z miejscow ą tradycj ą • nale Ŝy zachowa ć kontynuacj ę zało Ŝeń dotychczasowego planu w zakresie kształtowania zabudowy w rejonie historycznego centrum Przedborza, a tak Ŝe w historycznych wsiach. Nowa zabudowa jak i modernizacja zabudowy istniej ącej winna pod wzgl ędem charakteru, lokalizacji i skali zabudowy nawi ązywa ć do zabudowy tradycyjnej • dla „centrum” Przedb orza nale Ŝy przewidzie ć funkcje „ogólnomiejskie” z ograniczeniem rozwoju usług komunikacyjnych.

Strefa B - ochrony konserwatorskiej wybranych elementów środowiska kulturowego. Obejmuje układy przestrzenne miejscowo ści: Gaj-Policzko, Stara Wie ś, śele źnica o zachowanym historycznym rozplanowaniu, historycznej zabudowie i warto ściowych walorach naturalnych oraz tereny historycznych cmentarzy. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje : • zachowanie i konserwacja zabudowy zabytkowej i posiadaj ącej walory kulturowe • zachowanie historycznego układu rozplanowania - układ ulic, dróg, placów 44

• zachowanie historycznych podziałów własno ściowych • zachowanie warto ściowych elementów naturalnych - rze źba terenu, ziele ń, układ wodny • dostosowanie nowej zabudowy w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej do lokalnej tradycji budowlanej lub lokalnie zakaz nowej zabudowy (do sprecyzowania w ustaleniach planów miejscowych) • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń • uzyskanie opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na temat przekształce ń formy zabudowy istniej ącej oraz lokalizacji, skali i formy nowej zabudowy

Strefa K - ochrony konserwatorskiej krajobrazu kulturowego obejmuje tereny krajobrazu o wysokich naturalnych, warto ściach przyrodniczych, zwi ązanego z zespołami zabytkowymi lub posiadaj ącymi walory kulturowe, w których obowi ązuj ą prócz tego odr ębne przepisy zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • zachowanie i konserwacja warto ściowych elementów naturalnych - rze źba terenu, ziele ń, układ wodny • rekultywacja terenów zdegradowanych • dostosowanie nowej zabudowy w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej do lokalnej tradycji budowlanej lub lokalnie zakaz nowej zabudowy (do sprecyzowania w ustaleniach planów miejscowych) • usuni ęcie dysharmonizuj ących nawarstwie ń.

Strefa E - ochrony ekspozycji obejmuje obszary stanowi ące zabezpieczenie wła ściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych - wraz ze stref ą „K” stanowi otulin ę widokow ą układów przestrzennych i obiektów zabytkowych. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • zakaz nowej zabudowy lub ustalenie nieprzekraczalnych gabarytów nowej zabudowy • ograniczenia w lokalizacji reklam (zakaz lub okre ślenia dopuszczalnych form i nieprzekraczalnych gabarytów) • uzyskanie opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na temat ewentualnych odst ępstw od powy Ŝszych rygorów, jak równie Ŝ na temat podziałów 45

własno ściowych (ustalenie wielko ści działek), nasadze ń, zmian ukształtowania terenu.

Strefa W - ochrony zabytków archeologicznych obejmuje tereny o rozpoznanej zawarto ści stanowisk archeologicznych podlegaj ących ochronie konserwatorskiej Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje:

• nakaz uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków warunków realizacji inwestycji wymagaj ących prac ziemnych oraz uzyskanie pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wykonanie tych prac (wszelkich prac ziemnych naruszaj ących struktur ę gruntu poni Ŝej warstwy ornej) • planowane inwestycje mog ą by ć dopuszczone wył ącznie do realizacji po przeprowadzeniu na koszt inwestora ratowniczych bada ń archeologicznych lub zapewnieniu przez niego nadzoru archeologicznego nad pracami ziemnymi pod rygorem zmiany ww. prac archeologicznych na ratownicze badania wykopaliskowe w przypadku ujawnienia w trakcie badań zabytkowych obiektów • zakres prac archeologicznych wymaga ka Ŝdorazowego uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków • w uzgodnieniach z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków nale Ŝy powoła ć si ę na numer ewidencyjny strefy ochrony archeologicznej i jego lokalizacj ę w okre ślonym obr ębie AZP.

Strefa OW - obserwacji archeologicznej obejmuje tereny tworzące wyra źnie wyodr ębniaj ące si ę skupiska osadnicze o znacznej warto ści nau kowej i historycznej podlegaj ących ochronie konserwatorskiej. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje:

• uzgodnienie z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków warunków realizacji inwestycji wymagaj ących prac ziemnych oraz w zale Ŝno ści od tych warunków uzyskanie pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wykonanie tych prac.

8. Krajobraz kulturowy Z uwagi na harmonijne zagospodarowanie, liczne występowanie zabytków architektury i budownictwa oraz malowniczy krajobraz i zachowane bogactwo świata ro ślin i zwierz ąt cz ęść gminy Przedbórz znalazła si ę w projektowanej strefie chronionego krajobrazu kulturowego. Obj ęto ni ą teren wzgórz Pasma Przedborsko – Małogoskiego o szczególnie atrakcyjnym ukształtowaniu ternu i w znacznej cz ęś ci – pokrycia lasami. Wyst ępuje tu kilka wsi o historycznych formach rozplanowania i zachowanych kompleksach zabytkowej, drewnianej zabudowy. Jest to teren o wysokich predyspozycjach dla funkcji rekreacyjno-turystycznej. Strefa chronionego Krajobrazu Kulturowego mo Ŝe przyjmowa ć funkcje zwi ązane z wszystkimi podstawowymi sposobami u Ŝytkowania terenu nie powoduj ącymi degradacji walorów krajobrazowych. W jej obr ębie ustala si ę obowi ązek opracowania planów miejscowych. Gospodarka przestrzenna na tym terenie winna by ć tak prowadzona, aby nie zakłóca ć harmonii krajobrazu poprzez nowe, agresywne bryły oraz takie zagospodarowanie, które degradowałoby walory widokowe. Zaleca si ę dostosowanie projektowanej zabudowy do form istniej ącej zabudowy historycznej i skomponowanie jej z otoczeniem. Obowi ązuje tu całkowity zakaz lokalizacji przemysłu.

1.7. SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA I GMINY 1.7.1. Demografia Podstawowe wska źniki demograficzne dotycz ące liczby mieszka ńców, przyrostu naturalnego, migracji, g ęsto ści zaludnienia itd. w latach 1997-2004 zawiera zał ączone zestawienie, opracowane na podstawie danych zawartych w Roczniku Statystycznym.

Gmina Przedbórz - demografia Wyszczególnienie 1997 2002 2003 2004 Liczba ludno ści ogółem 4172 3934 3932 3847 w tym: m ęŜ czy źni 2090 1991 1992 1967 kobiety 2082 1943 1940 1880 kobiety/100 m ęŜ czyzn 99,6 97,6 0,97 95,5 Przyrost naturalny w 12 -6 -13 -9 osobach Liczba mał Ŝeństw 25 24 19 23 Napływ ogółem - osoby 43 36 37 35 Odpływ ogółem - osoby 85 48 69 45 Saldo migracji - osoby -42 -12 -32 -10 Gęsto ść zalud. na 1 km² 23 21 21 20 Miasto Przedbórz - demografia Wyszczególnienie 1997 2002 2003 2004 Liczba ludno ści ogółem 3830 3919 3857 3835 w tym: m ęŜ czy źni 1832 1909 1881 1883 kobiety 1998 2010 1976 1952 kobiety/100 m ęŜ czyzn 109,1 105,2 105,0 103,6 Przyrost naturalny w -8 -14 -7 -9 osobach Liczba mał Ŝeństw 26 19 20 18 Napływ ogółem - osoby 50 37 53 23 Odpływ ogółem - osoby 56 51 58 58 Saldo migracji - osoby -6 -14 -5 -35 Gęsto ść zalud. na 1 km² 625 639 629 625

Porównanie warto ści liczbowych świadczy o stagnacji procesów demograficznych. Spadek liczby mieszka ńców gminy jak i minimalny wzrost mieszka ńców miasta charakteryzuj ą si ę nieznaczn ą dynamik ą i tak od 1997 r. liczba mieszka ńców gminy uległa zmniejszeniu o 325 osób, a liczba ludno ści w mie ście powi ększyła si ę o 5 osób. Czynnikiem wpływaj ącym ujemnie na sytuacj ę demograficzn ą gminy jest stałe, do ść wysokie ujemne saldo migracji.

Wa Ŝnym wska źnikiem sytuacji demograficznej jest liczba kobiet na 100 m ęŜ czyzn. W 2004 r. wska źnik ten dla gminy wynosił 95,5. Ni Ŝsza warto ść wska źnika na wsi wi ąŜ e si ę ze znacznymi ubytkami kobiet, szczególnie w wieku 19-39 lat. Jest to wynik trwaj ącej latami migracji tych kategorii do miasta, a konsekwencj ą jest problem znany jako „ Ŝony dla rolników”. W mie ście sytuacja jest inna, a analogiczny wska źnik wynosi 103,6 kobiet na 100 m ęŜ czyzn. Dla charakterystyki demograficznej istotne s ą tak Ŝe struktury ludno ści wg wieku i płci, które prezentuje poni Ŝsze zestawienie.

Ludno ść miasta Przedborza wg wieku i płci w 2004 r. Wiek w latach Liczba lud. ogółem w tym kobiety 0-4 160 64 5-9 219 97 10-14 305 161 15-19 336 174 20-24 314 142 25-29 287 132 30-34 251 117 35-39 246 129 40-44 266 141 45-49 353 173 50-54 273 135 55-59 235 110 60-64 131 72 65 i wi ęcej 459 305 Ogółem 3835 w tym 1952 kobiet

Ludno ść gminy Przedbórz wg wieku i płci w 2004 r. Wiek w latach Liczba lud. ogółem w tym kobiety 0-4 202 88 5-9 266 118 10-14 292 147 15-19 215 95

20-24 286 132 25-29 262 129 30-34 252 122 35-39 223 107 40-44 224 87 45-49 249 96 50-54 229 100 55-59 235 121 60-64 166 96 65 i wi ęcej 746 442 Ogółem 3847 w tym1952 kobiety

Liczba mieszka ńców gminy danych uzyskanych w Urz ędzie Gminy (stan na 14.06.2006 r.) – wynosi 4044 osoby. Gmina posiada 27 sołectw i 58 miejscowo ści. Liczba mieszka ńców w poszczególnych sołectwach gminy: 1. Borowa 169 2. Brzostek 128 3. Chałupy 110 4. Faliszew 88 5. Gaj 126 6. Góry Mokre 481 7. Góry Suche 59 8. Jabłonna 113 9. Józefów 34 10. Józefów Stary 168 11. Kajetanów 166 12. Kale ń 82 13. Miejskie Pola 249 14. Moj Ŝeszów 68 15. Nosalewice 218 16. Piskorzeniec 120 17. Policzko 166 18. Przyłanki 206

19. Stara Wie ś 94 20. Taras 308 21. Wojciechów 101 22. Wola Przedborska 169 23. Wygwizdów 135 24. Wymysłów 57 25. Zagacie 84 26. Zuzowy 199 27. śele źnica 146 Liczba mieszka ńców miasta wg. danych uzyskanych w Urz ędzie Gminy (stan na 14.06.2006 r.) – wynosi 3961 osoby. W perspektywie nie przewiduje si ę znacz ącego wzrostu liczby ludno ści, a na etapie studium przyj ęto wielko ść stałych mieszka ńców rz ędu 3800-4200 w mie ście i 4200- 4500 w gminie.

1.7.2. Zatrudnienie Dane na temat zatrudnienia s ą bardzo istotnym wska źnikiem charakteryzuj ącym sytuacj ę społeczn ą mieszka ńców miasta i gminy, jednak publikowane przez Urz ąd Statystyczny zestawienia „pracuj ący w gospodarce narodowej” nadal nie uwzgl ędniaj ą rolników indywidualnych oraz zakładów osób fizycznych o liczbie pracuj ących do 5 osób.

Zatrudnienie w 2003 r. wynosiło ogółem – 122 osób w gminie, 611 osób w mie ście Pracuj ący w sektorze prywatnym w latach w tym: gmina miasto razem 1999 111 121 232 2000 99 110 209 2001 62 117 179 2002 136 121 257 2003 89 162 251

Pracuj ący w sektorze publicznym w latach: gmina miast razem 1999 120 413 533 2000 82 428 510 2001 42 396 438 2002 41 441 483 2003 33 449 482

Zatrudnieni w sektorze publicznym stanowili w 2003 r. tylko 6 % ogółu mieszka ńców miasta i gminy. Przedstawione powy Ŝej dane liczbowe wskazuj ą na katastrofaln ą sytuacj ę na rynku pracy i konieczno ść natychmiastowego podj ęcia działa ń strategicznych, zmierzaj ących do poprawy ekonomicznych podstaw bytu mieszka ńców. Miernikiem rzeczywisto ści społecznej i ekonomicznej jest równie Ŝ liczba zarejestrowanych w systemie Regon podmiotów gospodarczych, których w 2004 r. było ogółem – 693 (dane ł ącznie dla miasta i gminy) w tym: rolnictwo i le śnictwo 26 przemysł 124 budownictwo 59 handel i naprawa 306 hotele i restauracje 28 transport, składowanie i ł ączno ść 26 po średnictwo finansowe 11 obsługa nieruchomo ści i firm 35 ubezpieczenia społeczne 2 edukacja 16 ochrona zdrowia i pomoc społeczna 21 działalno ść pozostała 26

1.7.3. Działalno ść produkcyjna i usługowa Obsług ę w zakresie produkcji rolnej i gospodarki Ŝywno ściowej oraz działalno ść produkcyjn ą, usługow ą na terenie miasta i gminy prowadz ą:

• Zakład Doskonalenia Zawodowego, zatrudniaj ący blisko 90 osób, w którym obok podstawowego celu, jakim jest działalno ść o światowa, w warsztatach szkolnych produkowano m.in. maszyny rolnicze, meble, ubrania robocze itp. Obecnie istniej ąca baza ZDZ jest wykorzystana w niewielkim stopniu, • w Górach Mokrych, • Koneckie Zakłady Narz ędzi Gospodarczych, od kwietnia 1994 r. w stanie upadło ści, obecnie rysuje si ę szansa na przyj ęcia zakładu przez nowego wła ściciela, • Zakład Usług Komunalnych, prowadzi działalno ść w zakresie zaopatrzenia w wod ę, wywozu nieczysto ści stałych i płynnych, usług transportowych, sprzeda Ŝ gazu, gospodarki mieszkaniowej, obsługi oczyszczalni ścieków, eksploatacji wysypiska śmieci, i typ., firma znajduje si ę w trudnej sytuacji finansowej (zadłu Ŝenie), • Spółdzielnia Kółek Rolniczych, prowadzi bardzo ograniczon ą, sezonow ą działalno ść , na miar ę mo Ŝliwo ści wyeksploatowanego sprz ętu.

1.8. WARUNKI śYCIA MIESZKA ŃCÓW I INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA 1.8.1. Mieszkalnictwo Zasoby mieszkaniowe zamieszkane w 2004 r. wynosiły: m. Przedbórz gm. Przedbórz mieszkania 1415 1215 izby 5247 4290 pow. u Ŝytkowa mieszk. w tys. m² 97,6 93,2 przeci ętna: pow. u Ŝytk. mieszkania na osob ę 24,6 23,0 liczba osób na mieszkanie 2,8 3,32 liczba osób na izb ę 0,75 0,94

1.8.2. Edukacja Na terenie gminy funkcjonuj ą 2 szkoły podstawowe, do których w roku szkolnym 2003/2004 ucz ęszczało 150 uczniów. Szkoły znajduj ą si ę w nast ępuj ących miejscowo ściach:

Góry Mokre, Nosalewice. W Przedborzu znajduje si ę 1 szkoła podstawowa maj ąca 462 uczniów oraz liceum ogólnokształc ące – 322 uczniów. Szkolnictwo zawodowe to zasadnicza szkoła zawodowa i wieczorowe technikum przy ZDZ, i zasadnicza szkoła rolnicza, i wieczorowe technikum rolnicze mieszcz ące si ę w siedzibie LO. W roku szkolnym 2003/2004 w szkołach tych uczyło si ę 298 uczniów, z tego 117 w zasadniczej szkole zawodowej i 181 w szkołach średnich. W ramach wprowadzonej od wrze śnia 1999 r. reformy o światy, władze samorz ądowe miasta i gminy przyj ęły nast ępuj ący układ: szkoły z klasami I-VI b ędą we wsiach – Góry Mokre, Gaj, Borowa, Nosalewice, filia w Przydankach (klasy I-III), gimnazjum w Przedborzu maj ące 362 uczniów z siedzib ą w ZDZ. Wychowanie przedszkolne odbywa si ę w przedszkolu w Przedborzu (60 miejsc, 52 dzieci) oraz w 2 oddziałach przedszkolnych przy szkołach podstawowych w Górach Mokrych, Nosalewicach (32 dzieci).

1.8.3. Ochrona zdrowia Placówki ochrony zdrowia na terenie miasta i gminy stanowi ą Rejonowa Przychodnia Zdrowia w Przedborzu i NZOZ „Medykus” oraz Wiejski O środek Zdrowia w Górach Mokrych. W Przedborzu znajduj ą si ę 2 apteki.

1.8.4. Kultura Placówki kulturalne to Miejski O środek Kultury i Muzeum Ludowe w Przedborzu, stra Ŝnice OSP we wsiach Góry Mokre, Zuzowy, Józefów Stary, śele źnica i Piskorzeniec, Miejska Biblioteka i jej filia we wsi Góry Mokre, posiadaj ące w 1997 r. 23,6 tys. Woluminów, 1220 czytelników, którzy wypo Ŝyczyli 31,9 tys. Ksi ąŜ ek.

1.8.5. Łączno ść Placówka pocztowo – telekomunikacyjna znajduje si ę w Przedborzu i w Górach Mokrych. W gminie znajduje si ę 228 abonentów radiowych, 206 telewizyjnych i 128 telefonii przewodowej (30,7 aparatów tel. Na 1000 mieszka ńców). W mie ście znajduje si ę

1147 abonentów radiowych, 1076 telewizyjnych i 854 telefonii przewodowej (223 aparaty tel. Na 1000 mieszka ńców).

1.8.6. Turystyka Diagnoz ę stanu oparto na analizie walorów turystycznych miasta i gminy: a) walorach poło Ŝenia geograficznego – poło Ŝenie w tym komunikacyjne, jest walorem o znaczeniu krajowym, a tak Ŝe mi ędzynarodowym i powinien sta ć si ę podstaw ą rozwoju turystyki tranzytowej, oczywi ście przy odpowiednim zagospodarowaniu, b) walory przyrodnicze zwi ązane s ą z dost ępnymi dolinami rzek, urozmaicon ą rze źbą, wyst ępowaniem wychodni utworów starszego, mezozoicznego podło Ŝa, głazów narzutowych, znacznym zalesieniem oraz ró Ŝnorodno ści ą krajobrazow ą. Najcenniejsze z przyrodniczego punktu widzenia obszary s ą obj ęte ochron ą prawn ą (Przedborski Park Krajobrazowy, rezerwaty i pomniki przyrody). W oparciu o te walory mo Ŝna rozwija ć turystyk ę wypoczynkow ą oraz edukacyjn ą, c) walory antropologiczne, takie jak: barwna przeszło ść historyczna i zwi ązane z ni ą obiekty kultury materialnej, zabytkowe układy urbanistyczne i rurystyczne, obiekty sakralne i nekropolie, muzeum, stałe imprezy kulturalne, wybitni ludzie zwi ązani z tym terenem, predestynuj ą ten obszar do rozwoju turystyki poznawczej. Niedoinwestowan ą baz ą turystyczn ą miasta i gminy stanowi ą: − ośrodek szkolno-wypoczynkowy we wsi Taras, − internat szkół średnich (sezonowo) w Przedborzu, − ośrodek edukacji ekologicznej, − kwatery prywatne we wsiach letniskowych. Uzupełnieniem obiektów noclegowych o charakterze zbiorowym jest indywidualne budownictwo letniskowe wyst ępuj ące we wsiach Faliszew, Taras, Chałupy i Góry Mokre, charakteryzuj ące si ę nieznaczn ą dynamik ą rozwoju.

1.9. UWARUNKOWANIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 1.9.1. Gospodarka odpadami Na terenie miasta i gminy Przedbórz nie ma zorganizowanych terenów dla gospodarki odpadami. Aktualnie miasto i gmina Przedbórz korzysta z wysypiska śmieci poło Ŝonego na terenie gminy Masłowice w Strzelcach Małych. Jest to uci ąŜ liwe, kosztowne dla miasta, gminy, mieszka ńców. Istniej pilna potrzeba rozwi ązania problemu zorganizowanej gospodarki odpadami na terenie gminy Przedbórz w celu przeciwdziałania tendencji do za śmiecania terenu przez turystów.

1.9.2. Gospodarka wodno-ściekowa Uwarunkowania rozwoju gospodarki wodno-ściekowej zapotrzebowanie na wod ę – uwarunkowania Zapotrzebowanie na wod ę i rozbudow ę sieci wodoci ągowej dla potrzeb miasta i gminy Przedbórz zapewniaj ą istniej ące uj ęcia wody. Uj ęcia wody w mie ście i gminie Przedbórz Wydajno ść Rodzaj Lokalizacja uj ęcia Gł ęboko ść Uwagi Lp. uj ęcia warstwy studni /studni/ wodono śnej 1. Przedbórz ul. Koryci ńska - studnia nr 2 200 m³/h 120 mb kreda - studnia nr 3 200 m³/h 125 mb górna - studnia nr 4 143 m³/h 125 mb nieeksploatowana 2. Przedbórz uj ęcie ul. Krakowska 35 m³/h 20 mb kreda nieeksploatowane do likwidacji 3. Przedbórz Uj ęcie ul. Konecka 42 m³/h 70 mb jura górna nieeksploatowane /rezerwa/ 4. Józefów Stary 15 m³/h 39 mb jura 5. Przyłanki 52 m³/h 62 mb czwartorz ęd 6. Policzko - studnia nr 1 2,4 m³/h 150 mb jura - studnia nr 2 12 m³/h 100 mb jura 7. Gaj 2,5 m³/h 63 mb jura 8. Góry Mokre 50 m³/h 80 mb jura

Ogólna liczba mieszka ńców gminy Przedbórz z wył ączeniem m. Przedborza wynosi 4044. Zgodnie z „Wytycznymi do programowania wody i ilo ści cieków…..” oraz

Q = 150 dcm³/m k/d Oraz współczynniki nierównomierno ści dobowej i godzinowej

Nd = 1,4 n h = 2,5

Qśrd= 4044 x 0,15 m³/m k/d = 606,6 m³/d

Qmax d = 606,6m³/d x 1,4 = 849,3 m³/d

Qśrh = 849,3 m³/d : 24h/d = 35,4 m³/h

Qmax h = 35,4 m³/h x 2,5 = 88,5 m³/h

Przyjmuj ąc przeci ętne normy zu Ŝycia wody dla hodowli zwierz ąt gospodarskich zapotrzebowanie dla powy Ŝszych celów w gminie Przedbórz wynosi:

Trzoda 2744 szt. x 0,025 m³/d = 68,6 m³/d Konie 236 szt. x 0,05 m³/d =11,8 m³/d Bydło 2058 szt. x 0,06 m³/d = 123,5 m³/d Owce 100 szt. x 0,01 m³/d = 0,4 m³/d Drób 275580 szt. x 0,0005 m³/d = 137,8 m³/d Razem 342,1 m³/d

Qśrh = 342,1 m³/d : 24h/d = 14,25 m³/h Ogólna wydajno ść uj ęć wody dla gminy Przedbórz wynosi q = 133,9 m³/h, co w pełni zabezpiecz ich zapotrzebowaniu. Ogólna długo ść sieci wodoci ągowej dla gminy Przedbórz z wył ączeniem miasta Przedbórz wynosi 12,9 km. Analizuj ąc rozbiór wody z poszczególnych uj ęć gminy Przedbórz sytuacja przedstawia si ę jak ni Ŝej: 1) uj ęcie Stefanów Stary – q = 15 m³/h zabezpiecza potrzeby zaopatrzenia w wod ę tej miejscowo ści. 2) ujecie Przydanki – q = 52 m³/h zabezpiecza zapotrzebowanie w wod ę nast ępuj ące miejscowo ści: Przyłanki, Ludwików, Budy Nosalewickie, Nosalewice, Wygwizdów, Zuzowy, Gaj Zuzowski, Trupie ń, Taras i Faliszew. Z powy Ŝszego uj ęcia planowane jest zwodoci ągowanie Miejskich Pól oraz Wierzchlasu.

3) ujecie Policzko I Gaj – o sumarycznej wydajno ści q = 16,9 m³/h zasilaj ą w wod ę Policzko, Policzko Chojny, Gaj. 4) Uj ęcie Góry Mokre – q = 50 m³/h zabezpiecza zapotrzebowanie w wod ę nast ępuj ące miejscowo ści: Góry Suche, Majdan, Góry Mokre, Kajetanów, Moj Ŝeszów, Koszar oraz Zagacie.

Miast Przedbórz Liczba ludno ści ogółem w mie ście wynosi 3961. Przyjmuj ąc wska źnik Q = 150 dcm³/m k/d oraz współczynniki nierównomierno ści dobowej i godzinowej N d = 1,4 i n h = 2,4, ogólne zapotrzebowanie w wod ę dla celów gospodarczo – bytowych powinno wynosi ć:

Qśrd = 3961 m k x 0,15 m³/m k/d = 594,2 m³/d

Qmax d = 594,2 m³/d x 1,4 = 831,9 m³/d

Qśrh = 831,9 m³/d : 24 h/d = 34,7 m³/h

Qmax h = 34,7 m³/h x 2,4 = 83,3 m³/h Dwa eksploatowane uj ęcia o wydajno ści 200 m³/h ka Ŝde i jedno nieeksploatowane rezerwowe w pełni zabezpieczaj ą zapotrzebowanie w wod ę, Długo ść sieci wodoci ągowej na terenie Przedborza wynosi 20,6 km. Ujecie miejskie równie Ŝ zaopatruje w wod ę Wol ę Przedborsk ą, Pohulanka.

Odprowadzenie ścieków – uwarunkowania Uwarunkowania rozwoju gospodarki ściekami wynikaj ą z potrzeb jej uporz ądkowania na obszarze całej gminy i miasta, to jest: • poprawy warunków Ŝycia mieszka ńców • ochrony cieków wód i gleb przed zanieczyszczeniem

Miasto Przedbórz Ilo ść ścieków sanitarnych dla miasta Przedborza wynosi:

Qśrd = 594,2 m³/d x 0,9 = 534,8 m³/d

Qmax d = 831,9 m³/d x 0,9 = 748,7 m³/d W Przedborzu znajduje si ę oczyszczalnia ścieków o wydajno ści 500 m³/d. Istniej ąca oczyszczalnia ścieków nie zabezpiecza prawidłowego funkcjonowania gospodarki ściekowej miasta.

W zwi ązku z powy Ŝszym proponuje si ę zaprojektowanie i wykonanie drugiej zblokowanej biologicznej oczyszczalni ścieków typu BOS, pracuj ącej metod ą osadu czynnego o przedłu Ŝonym czasie napowietrzania o wydajno ści 500 m³/d. Ogólna długo ść sieci kanalizacji sanitarnej w Przedborzu wynosi 1,7 km. Planuje si ę jej wydłu Ŝenie o około 700 m. Długo ść sieci burzowej wynosi ok. 1,3 km. Uwarunkowania rozwoju gospodarki wodno ściekowej oprócz poprawy standardów Ŝycia mieszka ńców, podyktowane s ą na terenie miasta piln ą potrzeb ą poprawy klasy NON czysto ści rzeki Pilicy, oraz stworzeniem przesłanek dla rozwoju wiod ących funkcji miasta i gminy Przedbórz.

Gmina Przedbórz W zwi ązku z planowan ą budow ą sieci kanalizacyjnej dla gminy Przedbórz proponuje si ę zaprojektowanie i wykonanie dwóch oczyszczalni ścieków usytuowanych w rejonie wsi Zagacie i Nosalewice. Przy wydajno ści do 800 m³/d rekomenduje si ę budow ę kontenerowych biologicznych oczyszczalni ścieków typu BIOBLOK lub BIOVAC.. Dla małych osiedli, domów prywatnych, szkół, ścieków sanitarnych z zakładów przemysłowych w terenie proponuje si ę typoszeregi nowoczesnych urz ądze ń konstrukcji fi ńskiej BIOCLERE pozwalaj ące na efektywne i energooszcz ędne oczyszczanie ścieków. Dla małych skupisk ludzkich i domów jednorodzinnych zaleca si ę proekologiczne bezobsługowe bardzo ekonomiczne, hydrobatoniczne oczyszczalnie ścieków fi ńskiej f-my DANSK RADZONE TEKNIK.

1.9.3. Elektroenergetyka Energia elektryczna miasta i gminy Przedbórz dostarczana jest dla odbiorców miasta i gminy za po średnictwem nowej stacji 110/15kV „Przedbórz” z transformatorem 10 MVA, zlokalizowanej w Przedborzu i poł ączonej z systemem elektroenergetycznym 110 kV liniami 110 kV „My ślibórz-Przedbórz” oraz „Przedbórz- Szreniawa”, przebiegaj ącymi przez teren miasta i gminy Przedbórz. Stref ę ochronn ą napowietrznej linii 110kV, w której wyst ępuj ą ograniczone mo Ŝliwo ści zabudowy i zagospodarowania terenu stanowi pas 35 m. Istniej ący

1.9.4. Gazownictwo W 1995 roku na zlecenie wojewody piotrkowskiego zostało opracowane prze Biuro Projektów „Gazoprojekt – Wrocław” „ Studium gazyfikacji województwa piotrkowskiego”, w którym uj ęto zapotrzebowanie gazu dla potrzeb ogrzewania i innych. Docelowe zapotrzebowanie gazu ziemnego pokryje dopiero wybudowanie gazoci ągu magistralnego wysokiego ci śnienia Dn 200, z którego nast ąpi zasilanie docelowe poprzez projektowana stacj ę redukcyjn ą w Przedborzu.

1.9.5. Ciepłownictwo Na terenie miasta i gminy nie ma zdalaczynnej sieci ciepłowniczej, a jedynie funkcjonuj ą lokalne urz ądzenia ciepłownicze w obiektach mieszkalnych, osiedlowych oraz w obiektach produkcyjnych i usługowych. Co raz cz ęś ciej w budynkach mieszkalnych pojawiaj ą si ę lokalne, domowe urz ądzenia grzewcze oparte o gaz lub olej.

1.9.6. Telekomunikacja Aktualne usługi telekomunikacyjne dla miasta i gminy Przedbórz realizowane s ą w oparciu o główn ą lini ę telekomunikacyjn ą relacji Radomsko-Przedbórz, centrale telefoniczn ą w przedborzu oraz lokalne poł ączenia telekomunikacyjne z tej centrali do abonentów.

Stopie ń zaspokojenia potrzeb na usługi telekomunikacyjne jest obecnie niski. Na 100 mieszka ńców miasta i gminy przypada 6 abonamentów sieci telefonicznej. Uwarunkowaniem dla dalszego rozwoju omawianych potrzeb, których docelowy poziom powinien osi ągn ąć 25÷30 abonentów/100 mieszka ńców, b ędą w szczególno ści: − rozbudowa centrali telefonicznej w Rzeczycy do pojemno ści 2000NN (w tym ok. 950NN dla miasta i ok. 1050NN dla gminy, − budowa nowych lokalnych przewodowych poł ącze ń telekomunikacyjnych, w technice światłowodowej, − modernizacja istniej ących przewodowych poł ącze ń telekomunikacyjnych z wykorzystaniem techniki światłowodowej.

1.9.7. Komunikacja kołowa Układ sieci drogowej na terenie gminy wyznaczaj ą: droga krajowa nr 42, droga wojewódzka nr 742, drogi powiatowe i gminne. Wprowadza si ę zmian ę numeracji w wykazie dróg powiatowych na terenie gminy Przedbórz.

Gmina Przedbórz – wykaz dróg powiatowych

Numer Numer L.P. drogi drogi Studium z Studium Nazwa drogi wg wykaz urz ędowego 1999 r. 2005 r. 1. 30415 3921E Przedbórz (ul. śarnowska) - Skotniki 2. 30416 3908E Skotniki - Czermno

3. 30417 3909E Reczków - Skórkowice

4. 30423 3910E Przedbórz (ul. Rynek, ul. Kielecka) – Ruda Pilczycka 5. 30424 3911E od drogi 3910E – Góry Mokre

6. 30425 3912E Przedbórz (ul. Podzamcze, ul. W arszawszka, ul. Koscielna, ul. Cmentarna) - Józefów 7. 30426 3913E Dobromierz – Góry Mokre - Zagacie

8. 30427 3914E Góry Mokre – śele źnica – gr. woj. świ ętokrzyskiego

II KIERUNKI ROZWOJU MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ

2.1. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ W ZAKRESIE OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA Wyró Ŝniono nast ępuj ące grupy obszarów o okre ślonych parametrach w zakresie polityki na rzecz racjonalnej ochrony i kształtowania środowiska: • Obszary wykluczone dla urbanizacji – obszary prawnie chronione oraz wykluczone do zabudowy z uwagi na uwarunkowania przyrodnicze. Do obszarów tych zaliczono: lasy, wszystkie tereny zieleni urz ądzonej i nieurz ądzonej, rezerwaty przyrody, obszary parku krajobrazowego, zespół przyrodniczo- krajobrazowy, u Ŝytki ekologiczne, kompleksy z pomnikami przyrody, parki zabytkowe, tarasy zalewowe rzek, tereny wyst ępowania złó Ŝ surowców i źródlisk. • Obszary rekonstruowane i przekształcane przestrzennie i funkcjonalnie w celu przywrócenia walorów przyrodniczych i poprawy warunków Ŝycia mieszka ńców. Do obszarów tych zaliczamy doliny rzek Pilicy i Czarnej. Działania w tym zakresie polega ć winny głównie na rygorystycznym zakazie lokalizowania nowej zabudowy, ograniczeniu zanieczyszcze ń terenów poprzez stosowanie ró Ŝnego typu zabezpiecze ń środowiskowych. W stosunkowo mało zdegradowanym obszarze dolinnym nale Ŝy utrzyma ć ł ąkowe formy u Ŝytkowania gruntów oraz zachowywa ć naturalne ukształtowanie doliny z systemami zadrzewie ń i zakrzewie ń. Otwarte i uwolnione od wszelkiej zabudowy dolin rzek pełni ć b ędą znacz ące funkcje w przewietrzaniu obszaru miasta i gminy oraz popraw ę funkcjonowania jako istotne ogniwo systemu ekologicznego województw i kraju. • Diagnoza stanu warunków sanitarnych i istniej ących zagro Ŝeń pozwoliła okre śli ć obszary o relatywnie najwi ększych zagro Ŝeniach, co stanowi podstaw ę wyznaczenia terenów z wadliwymi lokalizacjami (kolizje) okre ślonych elementów zagospodarowania, w tym szczególnie obszarów zamieszkania ludno ści. • Obszary przekształcone przy u Ŝyciu instalacji technicznych w celu ograniczenia zagro Ŝeń dla warunków przyrodniczo-sanitarnych. Do obszarów wskazanych do szczególnych działa ń w zakresie ograniczeni wszelkiego rodzaju zagro Ŝeń przy niezb ędnym u Ŝyciu urz ądze ń i instalacji technicznych zaliczono: stref ę ograniczenie emisji do atmosfery z lokalnych kotłowni, stref ę wskazan ą do

realizacji w jak najszybszym okresie kanalizacji (wyst ępowanie wód gruntowych bez izolacji), wysypiska odpadów, etc. • W celu wyeliminowania konfliktów środowiskowo-przestrzennych istotny problem stanowi ą tak Ŝe: obiekty u Ŝytku publicznego zlokalizowane w strefach szczególnie uci ąŜ liwych akustycznie i zagro Ŝonych aerosanitarnie. Konieczne jest tu stosowanie ekranów z zieleni i poprawa komfortu budynków poprzez stosowanie zabezpiecze ń technicznych (prawidłowa wentylacja i jonizacja powietrza, d źwi ękoszczelne drzwi i okna, etc.).

Wśród zaplanowanych inwestycji na terenie miasta i gminy Przedbórz, które b ędą wpływa ć na warunki środowiska i Ŝycia mieszka ńców nale Ŝy zalicza ć: budowa wysypisk dostosowanych skal ą do obszaru miasta i gminy, uwzgl ędniaj ąc s ąsiedztwo terenów prawnie chronionych oraz kompleksowe uzbrojenie terenu w urz ądzenia infrastruktury technicznej (uporz ądkowywanie gospodarki wodno- ściekowej). Wysypiska winny by ć ekranowane przy pomocy wła ściwie kształtowanej zieleni.

2.2. KONCEPCJA KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU EKOLOGICZNEGO System ekologiczny gminy b ędący składow ą systemu wojewódzkiego i krajowego ma za zadanie ochron ę istniej ących walorów przyrodniczych oraz zapewnienie równowagi biocenotycznej. Zawiera on nast ępuj ące elementy przestrzenne: • korytarze ekologiczne o znaczeniu powi ąza ń regionalnych • ci ągi ekologiczne – powi ązania o znaczeniu lokalnym, to przede wszystkim osie mniejszych dolin rzek i cieków wodnych. Wł ączenie tych cho ćby najmniejszych cieków w system ekologiczny zapewni ich ochron ę hydrologiczn ą • obszary w ęzłowe to miejsca przeci ęcia si ę korytarzy i ci ągów ekologicznych, powierzchniowe strefy o du Ŝym bogactwie biocenotycznym wpływaj ące na równowagę terenów przyległych. Obszary te obok korytarzy i dolin wykluczone s ą dla zabudowy i wskazane do obj ęcia ochron ą. W celu uaktywnienia biologicznego ww. systemu oraz dopełnienia w obr ębie gleb marginalnych, zadrzewienia śródpolne, przydro Ŝne i przywodne, szczególnie na terenach o spadku >5º, a wi ęc nara Ŝonych na pływy powierzchniowe. W studium wskazuje si ę jedynie strefy tych zadrzewie ń, szczegółowy projekt winien by ć opracowany w skalach

szczegółowych z uwzgl ędnieniem własno ści i topoklimatu (rynny spływu zimnego powietrza, zastoiska zanieczyszczonego powietrza etc.). W studium zało Ŝono nast ępuj ące funkcje zadrzewie ń: • dla ochrony terenów rolnych przez erozj ę gleb, • dla ochrony obszarów źródliskowych, • dla rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych, • w celu stworzenia systemu zieleni izolacyjnej wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych, • w celu ochrony dolin rzek przed pływami powierzchniowymi, • w celu ekranowania terenów szczególnie uci ąŜ liwych dla otoczenia, Reasumuj ąc wnioski z opracowanego „Studium…” nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe w polityce dotycz ącej ochrony i kształtowania środowiska na terenie miasta i gminy Przedbórz za szczególnie wa Ŝne uznano nast ępuj ące kierunki działa ń realizacyjnych: 1) ochrona istniej ących walorów i zasobów przyrodniczych poprzez realizacj ę Planu Ochrony Przedborskiego Parku Krajobrazowego i wskazanych na planszach rysunku studium wszystkich obiektów prawnie chronionych, 2) tworzenie korytarzy środowiskowych ł ącz ących tereny parku krajobrazowego z wi ększymi kompleksami le śnymi, 3) zachowanie naturalnych zbiorników wodnych, bagiennych i torfowisk, 4) zachowanie ró Ŝnorodno ści gatunkowej ro ślin i zwierz ąt, 5) przekształcenie przestrzenne i funkcjonalne zmierzaj ące do poprawy warunków sanitarno-zdrowotnych, 6) realizacja nowych zamierze ń inwestycyjnych, zmian i przekształce ń obecnego układu przestrzennego z udziałem urz ądze ń i instalacji technicznych w celu wyeliminowania b ądź ograniczenia zagro Ŝeń dla środowiska, 7) respektowanie w rozwoju przestrzennym miasta i gminy koncepcji kształtowania systemu ekologicznego uwzgl ędniaj ąc Koncepcj ę Krajowej Sieci Ekologicznej (EKONET – Polska), którego systematyczne tworzenie zapewni korzystne warunki dla zrównowa Ŝonego rozwoju miasta i gminy Przedbórz.

2.3. KIERUNKI POLITYKI PRZESTRZENNEJ DOTYCZ ĄCE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO, USTALENIA STUDIUM 1. Udokumentowanie, zachowanie i wła ściwe wykorzystanie dziedzictwa kulturowego jest obowi ązkiem władz pa ństwowych , samorz ądowych 64

i społecze ństwa. Działalno ść ta stanowi istotny element rozwoju społecze ństwa i rozbudzenia poczucia narodowej to Ŝ samo ści. Koniecznym jest taka gospodarka przestrzeni ą i zasobami materialnymi, aby potrzeby w zakresie współczesnego rozwoju miasta i gminy nie kolidowały z ochron ą walorów kulturowych. 2. Wszelkie prace budowlane dotycz ące obiektów wpisanych do rejestru zabytków winny by ć prowadzone zgodnie z wymogami Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, po uzyskaniu stosownej decyzji o prowadzenie prac i w wypadku wydania przez Konserwatora takiego wymogu, pod wymaganym nadzorem. 3. W „Studium…” uznaje si ę, Ŝe układ rozplanowania miasta Przedborza w rejonie „Starego miasta” i wsi: Gaj – Policzko, Stara Wie ś, śele źnica posiadaj ą walory predestynuj ące je do okre ślenia ich jako obszarów koncentracji elementów dziedzictwa kulturowego. W ich granicach ochronie winny podlega ć: układ przestrzenny ulic i placów, skala zabudowy, podziały parcelacyjne, obiekty wpisane do rejestru zabytków, wody i zespoły zieleni. 4. Szczególnym nadzorem obj ęte powinny by ć obiekty wpisane do rejestru i ewidencji zabytków. Ze wzgl ędu na stan techniczny ww. obiektów, znaczne ich przekształcenia, dokonywane zmiany u Ŝytkowania, jako kierunki działa ń przyjmuje si ę: • niezb ędno ść wykonania dokumentacji obiektów i terenów pod k ątem oceny aktualnej warto ści ich cech historyczno-kulturowych, • rozwa Ŝenie warunków adaptacji obiektów na cele funkcji miejskich (głównie: administracji, kultury etc.), • rozwa Ŝenia innych form, a tak Ŝe zakresu dalszego u Ŝytkowania obiektów kubaturowych. 5. Na etapie „Studium…” uznano za konieczne opracowanie specjalistycznej dokumentacji konserwatorskiej tj. „Studium historyczno-urbanistyczne miasta i gminy Przedbórz” posiadaj ącej rang ę wytycznych konserwatorskich, rozstrzygaj ącej takie problemy jak: obszary ochrony konserwatorskiej bezpo średniej, po średniej, widokowej i archeologicznej z ustaleniami dotycz ącymi wymogów przy planowaniu nowej zabudowy i zakres prac konserwatorskich. 6. W „Studium…” ustala si ę:

• obowi ązek uzyskania pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wszelkie lokalizacje nowej zabudowy oraz nowe formy zagospodarowania terenu, w tym obiekty małej architektury, utwardzone nawierzchnie, ukształtowanie terenu i ziele ń, • dla miejscowo ści z historycznymi układami przestrzennymi istniej obowi ązek opracowania planów miejscowych, na etapie których winny zosta ć szczegółowo wyznaczone strefy ochrony konserwatorskiej wraz z ustaleniami okre ślaj ącymi zasady gospodarki przestrzennej w ich obr ębie, • ścisłej ochronie konserwatorskiej podlegaj ą obiekty znajduj ące si ę w rejestrze zabytków. Ochronie podlegaj ą równie Ŝ obiekty znajduj ące si ę w ewidencji zabytków WO PSOZ w Piotrkowie Trybunalskim. Ochrona dotyczy okre ślonych domów mieszkalnych drewnianych, budynków przemysłu, obiektów sakralnych oraz zespołów komponowanej zieleni, cmentarnej i stanowisk archeologicznych, • na styku ochrony warto ści kulturowych i współczesnych potrzeb zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy gdzie wyst ępuje szereg napi ęć , których istnienie zostało zasygnalizowane na etapie „Studium…”. Szczegółowo nale Ŝy je rozwi ąza ć na etapie sporz ądzenia planu miejscowego po dokładnym rozpoznaniu terenu i w bardziej szczegółowej skali. Proponowany przebieg stref ochrony konserwatorskiej pokazano w „Studium…”, mo Ŝe on jednak ulec korekcie po przeprowadzeniu bardziej szczegółowych bada ń historyczno-urbanistycznych przedmiotowych terenów, • propozycje ustale ń dla poszczególnych stref ochrony konserwatorskiej sformułowano w stopniu adekwatnym do zakresu przedmiotowego i skali „Studium…”. Na etapie planu zapisy te nale Ŝy uszczegółowi ć. Pozwoli to okre śli ć podstawowe zasady zagospodarowania terenu i kształtowania zabudowy (lokalizacja, wielko ść , forma architektoniczna) i wyeliminuje konieczno ść uzgodnie ń inwestycji o niewielkim znaczeniu dla ochrony układu przestrzennego.

2.4. KIERUNKI I ZASADY POLITYKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ Kierunki rozwoju przestrzennego gminy wynikaj ą jednoznacznie z interdyscyplinarnych uwarunkowa ń zewn ętrznych i wewn ętrznych gminy oraz funkcji jak ą pełni miasto i gmina Przedbórz. Miasto Przedbórz – pow. 616 ha, ludno ść 3961 mieszka ńców, w studium zało Ŝono wzrost do 4200 mieszka ńców. Funkcje wiod ące miasta to: • administracja i usługi dla ludno ści • lokalny o środek obsługi przyległych gmin • obsługa ruchu turystyczno-wypoczynkowego • obsługa rolnictwa i produkcji Ŝywno ściowej • ośrodek promocji walorów warto ści przyrodniczych i kulturowych „jednostki przedborskiej” Gmina Przedbórz – liczba sołectw 27, powierzchnia 18381 ha, ludno ść 4044 mieszka ńców, w studium zało Ŝono wzrost do 4500 mieszka ńców. Funkcje wiod ące gminy to: • rekreacja i rolnictwo • baza usług podstawowych dla rolnictwa, turystyki i wypoczynku • le śnictwo i jego obsługa. Studium przyjmuje zasad ę ci ągło ści planistycznej i kontynuowanie kierunków rozwoju warto ści przyj ętych w dotychczas opracowanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy przez: • utrzymanie struktury przestrzennej miasta, układu sieci osadniczej gminy i adaptacji terenów budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego, zagrodowego i letniskowego wyznaczonych w aktualnie obowi ązuj ących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego • wyznaczenie nowych terenów aktywizacji gospodarczej (TAG) celem mo Ŝliwo ści rozwoju inwestycji na terenie miasta. Dla terenów tych nakłada si ę obowi ązek wykonania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego • wyznaczenie nowych terenów dla rozwoju rekreacji i turystyki na obszarze miasta i gminy. 67

W układzie przestrzennym obszar miasta dzieli rzeka Pilica na dwie struktury lewobrze Ŝną i prawobrze Ŝną, spi ęte tras ą mostow ą i historycznym układem urbanistycznym. W strukturze lewobrze Ŝnej studium ustala ochrony warto ści kulturowych okre ślonych w strefie „A ścisłej ochrony konserwatorskiej i w strefie „B” ochrony układu przestrzennego. Przewiduje si ę główne kierunki rozwoju funkcji mieszkaniowej, usług obsługi turystyki i rekreacji, promowanie usług centrotwórczej, oraz porz ądkowanie terenów zieleni nad Pilic ą, ochr on ę zabytkowej zieleni, oraz cmentarzy ewangelickiego i Ŝydowskiego. W strukturze prawobrze Ŝnej miasta ustala si ę ochron ę warto ści kulturowych okre ślonych w strefie „A” ścisłej ochrony konserwatorskiej, „B” ochrony układu przestrzennego „W” obserwacji i bada ń archeologicznych, oraz w strefie „E” ochrony ekspozycji. Ustala si ę rewaloryzacj ę historycznego układu urbanistycznego, ochron ę zieleni. Kształtowanie o środka usługowego, uzupełniaj ącego rozwój budownictwa mieszkaniowego w kierunku wschodnim w pasie przedłuŜenia osiedla przy ul. Mostowej. Studium zakłada adaptacj ę ogródków działkowych i rozwój usług z zieleni ą towarzysz ącą. Adaptacj ę terenów przemysłowo – składowych ze wskazaniem kierunków rozwoju dla terenów aktywizacji gospodarczej. W układzie przestrzennym gminy Przedbórz wyró Ŝnia si ę trzy makrostruktury funkcjonalno – przestrzenne, s ą to: A – obszar północny i środkowy gminy obejmuj ący du Ŝe obszary kompleksów le śnych otaczaj ących zespoły wsi z obszarami rolnymi. B – obszar wschodni w pasie zurbanizowanym towarzysz ący ciekowi rzeki Pilicy i w cz ęś ci środkowej gminy strefie podmiejskiej miasta Przedborza. C – obszar południowej gminy obejmuje głównie obszar Przedborskiego Parku Krajobrazowego oraz rezerwatu błotnego z unikaln ą ro ślinno ści ą „Piskorzeniec” oraz rezerwatu „czarna Rózga” tereny projektowanych rezerwatów oraz projektowanego zespołu przyrodniczo – krajobrazowego wraz z towarzysz ącym układem sieci osadniczej. W obszarze „A” wyst ępuj ą wsie: Józefów Stary, Reczków Stary, Zuzowy, Nosalewice, Wygwizdów, Przyłanki, Ludwików, Wierzchlas spełniaj ące funkcje mieszkaniowe, obsługi rolnictwa i le śnictwa, agroturystyki.

W obszarze „B” wyst ępuj ą wsie: Faliszew, Taras, Taras – Grobla, Wola Przedborska, Chałupy, Wymysłów, Miejskie Pola, Jabłonna, Brzostek spełniaj ą funkcje mieszkaniowe obsługi rekreacji, turystki, sportu i wypoczynku, oraz uzupełniaj ąco rolnictwa. W obszarze „C” wyst ępuj ą wsie: Policzko, Gaj, Józefów, Kale ń Wojciechów, Borowa, Piskorzeniec, Góry Suche, Góry Mokre, Zagacie, Kajetanów, Moj Ŝeszów, Stara Wie ś, Stara Wie ś Kolonia, śele źnica spełniaj ą funkcje mieszkaniowe, usługowe głownie we wsi podstawowej Góry Mokre oraz obsługi rekreacji i turystyki, agroturystyki, sportu. Główny cel polityki przestrzennej to rozwój miasta i gminy Przedbórz uwzgl ędniaj ący jednocze śnie ochron ę warto ści walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. W obszarze „A” adaptacja i porz ądkowanie zabudowy w istniej ącej strukturze sieci osadniczej rozwój agroturystyki. Ochrona lasów i dolesie ń gleb marginalnych. Postulowana lokalizacja dwóch terenów dla gospodarki odpadami, oraz lokalizacja oczyszczalni ścieków. W obszarze „B” ochrona wód rzeki Pilicy przed zanieczyszczeniem. Porz ądkowanie i rozwój zagospodarowania terenów dla funkcji rekreacji, wypoczynku i turystyki oraz budownictwa letniskowego wzdłu Ŝ doliny Pilicy w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego i stworzenie lokalnych systemów odprowadzenia ścieków. Postulowana lokalizacja terenu dla gospodarki odpadami. W obszarze „C” ochrona Przedborskiego Parku Krajobrazowego, rezerwatów, doliny rzeki Czarnej, ochrona krajobrazu kulturowego. Adaptacja i porz ądkowanie zabudowy w układzie istniej ącej sieci osadniczej. Rozwój funkcji sportu i turystyki. Tworzenie warunków dla celów poznania i szacunku dla naturalnych warto ści przyrodniczych i krajobrazowych prze zaprojektowanie ście Ŝek dydaktycznych i ście Ŝek rowerowych. Ustala si ę lokalizacj ę i potrzeb ę realizacji oczyszczalni ścieków. Na terenie całej gminy i miasta Przedbórz ustala się zakaz lokalizacji zakładów przemysłowych uci ąŜ liwych dla środowiska oraz zakaz lokalizacji przemysłu wodochłonnego.

Kierunki rozwoju miasta i gminy wyznaczyły przyj ęte przez Sejm i Senat polityki ekologicznej pa ństwa, w studium przyjmuje si ę zasad ę rozwoju zrównowa Ŝonego to jest rozwoju gospodarczego i przestrzennego gminy w zgodzie z przyrod ą. Polityka ekorozwoju (rozwoju zrównowa Ŝonego) realizowana b ędzie poprzez egzekwowanie wymaga ń przyrodniczych w ka Ŝdej działalno ści społeczno- gospodarczej oraz realizacji wymienionych do wojewódzkiego rejestru dla miasta i gminy Przedbórz.

2.4.1. Zadania ponadlokalne wprowadzone do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Przedbórz wynikaj ą: • ze zwi ązków funkcjonalno przestrzennych gminy w układzie województwa łódzkiego • powi ąza ń komunikacyjnych krajowych, wojewódzkich i powiatowych • przepisów szczególnych dotycz ących ochrony i kształtowania środowiska naturalnego i kulturowego wynikaj ących z: − prawo ochrony środowiska, − ustawy o ochronie przyrody, − ustawy o lasach, − ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, − prawo wodne, − prawo geologiczne i górnicze, − ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych, − ustawy o ochroni zabytków i opiece nad zabytkami. Są to: 1) rozwój i kształtowanie o środka miejskiego i gminnego przy zachowaniu ochronnych re Ŝimów konserwatorskich, 2) zwi ązki przyrodnicze kompleksów lasów oraz powi ązania układu cieków rzeki Pilicy ze Zbiornikiem Sulejowskim oraz z s ąsiednimi obszarami gmin stwarzaj ą przesłanki do ochrony, rozwoju i kształtowania obszaru przyrodniczego Przedborskiego Parku Krajobrazowego tworz ącego z Sulejowskim Parkiem Krajobrazowym i dalej Spalskim Parkiem Krajobrazowym system ekologiczny województwa, 3) ochrona rezerwatów przyrody, 4) ochrona obszarów jako ści wód podziemnych, 5) ochrona uj ęć wody i wód zlewni rzeki Pilicy, 6) ochrona obszarów Przedborskiego Parku Krajobrazowego, 7) utworzenie strefy ochrony konserwatorskiej krajobrazu kulturowego, 8) ochrona warto ści krajobrazowych i walorów widokowych, 9) zwi ększenie terenów potencjalnych dolesie ń na terenie całej gminy Przedbórz, 10) ochrona zabytkowych zespołów dworskich i parkowych, 71

11) ochrona pomników przyrody i stanowisk archeologicznych, 12) ochrona udokumentowanych złó Ŝ kopalin pospolitych, 13) poprawa jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej, 14) tworzenie systemu ekologicznego województwa, 15) wyznaczenie stref ochronnych od obiektów uci ąŜ liwych – oczyszczalni ścieków, składowisk odpadów, 16) wyznaczenie ście Ŝek dydaktycznych i ście Ŝek rowerowych. Realizacja zada ń ponadlokalnych b ędzie miała podstawowy wpływ na rozwój zrównowa Ŝony miasta i gminy Przedbórz.

2.4.2. Ekorozwój (rozwój zrównowa Ŝony) miasta i gminy Przedbórz Filary na których mo Ŝna i nale Ŝy oprze ć rozwój zrównowa Ŝony w mie ście i gminie Przedbórz to: 1. Ochrona środowiska naturalnego i promocja naturalnych walorów przyrodniczo krajobrazowych, 2. Agroturystyka, budowanie infrastruktury dla obsługi i tworzenia o środków sportu, rekreacji i turystyki, 3. Nowi mieszka ńcy (rezydenci i reemigranci) ze swoimi mo Ŝliwo ściami i potrzebami, 4. Utworzenie terenów aktywizacji gospodarczej wraz z budow ą obwodnicy w Przedborzu 5. Rolnictwo biodynamiczne, ekologiczne.

Ad. 1. Ochrona środowiska naturalnego i promocja naturalnych walorów przyrodniczo krajobrazowych. 1) ochrona obszarów o najwi ększych walorach przyrodniczych i warto ściach krajobrazowych, stanowisk rzadkich gatunków ro ślin i zwierz ąt, fragmentów naturalnej szaty ro ślinnej lasów, torfowisk, muraw oraz obiektów przyrodniczych obj ętych prawn ą ochron ą na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego. − rezerwaty przyrody Piskorzeniec”, „Czarna Rózga” − rezerwaty przyrody /projektowane/ „Gr ądy Góry Kozłowej” i „Mły ńska Struga”, − uŜytki ekologiczne, − pomniki przyrody,

− kompleksow ą ochron ę krajobrazow ą nale Ŝy obj ąć miasto Przedbórz wraz z dolin ą Pilicy, − zespół przyrodniczo krajobrazowy „Majowa Góra”, − parki podworskie, − zabytki architektury. 2) promocja zró Ŝnicowanych form charakterystycznych trzech typów krajobrazu − szerokie doliny rzek z rysunkiem starorzeczy, wyspami i wydmami; szeregi wn ętrz rozległych ograniczonych ścianami zieleni, z dalekimi otwarciami widokowymi; tu równie Ŝ odmiana w postaci krajobrazu stawów i grobli: w ko ńcu ł ęgi i polany nadrzeczne, − drugi typ krajobrazu tworz ą rozległe, niemal płaskie lub łagodnie nachylone stoki pól, pastwisk i ł ęgów; otwarte i półotwarte tereny uprawowe; tu równie Ŝ rodzaj upraw – wn ętrza ograniczone ścianami le śnymi i zagrodami, − typ trzeci współtworzy górzyste sfalowane pasma Małogosko – Przedborskiego wraz z le śnym „dywanem”: st ąd wn ętrza labiryntów le śnych perspektywy dróg i widoki polan wzdłu Ŝrzecznych; w dalekich widokach łagodne, długie grzbiety rozwini ęte połogami stokami w doliny rzeczne i ku zagrodom. Generalnie obszar Przedborskiego Parku Krajobrazowego wyró Ŝnia si ę szczególn ą malowniczo ści ą i harmoni ą krajobrazu półotwartego, wiejskiego zdominowanego szerokimi dolinami Pilicy i jej dopływów rozbudowanego rozległymi pofalowaniami pól i ł ęgów. Nad tym faluj ą łagodne, długie wieloplanowe lesiste wzgórza, te warto ści nale Ŝy propagowa ć. Ad.2. Agroturystyka, budowanie infrastruktury dla tworzenia o środków sporu, rekreacji i turystyki. Termin nowy i modny, ale zjawisko znane i obecnie do ść powszechne na wsi polskiej od lat. Jeszcze w pierwszych dekadach powojennych wi ększo ść – szczególnie „świe Ŝej daty” – mieszczuchów sp ędzała lato u rodziny na wsi, ł ącz ąc wypoczynek z pomoc ą w pracach Ŝniwnych. Wsie góralskie, mazurskie i osady rybackie od lat Ŝyły z agroturystyki nie znaj ąc tego terminu. Novum polega na zaistnieniu usług turystycznych na terenach, gdzie wcze śniej nie wyst ępowało goszczenie za opłat ą. Jednak bariera psychiczna jest tu na pewno słabsza ni Ŝ w przypadku rolnictwa ekologicznego. 73

Pozostaj ą natomiast bariery finansowe i organizacyjne. Podstawow ą kwesti ą jest adaptacja i wyposa Ŝenie ich w dodatkowe sanitariaty i natryski, jako, Ŝe istnienie tych urz ądze ń stanowi warunek niezb ędny, Ŝeby oferowa ć kwatery. Wydatki poniesione na adaptacj ę i zakup niezb ędnych sprz ętów mog ą si ę zwróci ć po jednym, dwóch udanych sezonach. Istotn ą spraw ą jest budowa bazy obsługi ruchu turystycznego. Wyznaczenie ście Ŝek rowerowych na terenie miasta i gminy Przedbórz. Niezb ędne wsparcie dla ch ętnych do podj ęcia działalno ści agroturystycznej, powinny by ć ułatwienia kredytowe i promocja usług. Inwestycja opłaci si ę przede wszystkim miastu i gminie, gdy Ŝ dobrze rozwijaj ąca si ę agroturystyka i pensjonaty stanowi ą koło zamachowe generuj ąca zapotrzebowanie na inne usługi jak np.: handel, gastronomia. Tworzenie warunków dla rozwoju sportu, dla uprawiania kolarstwa przez budow ę ście Ŝek rowerowych, budowa o środka o randze krajowej do uprawiania karate, ośrodków je ździectwa, sportów wodnych, rozbudow ę zaplecza turystycznego nad brzegami Pilicy (pola biwakowe, stanice wodne) szlaki turystyczne, piesze wodne, sporty zimowe. Wykorzystanie walorów kulturowych i przyrodniczych do promocji miasta i gminy dla zagospodarowania rekreacyjnego i turystycznego. Wyznaczenie terenów pod budownictwo letniskowo – mieszkaniowe. Przy realizacji wi ększych przedsi ęwzi ęć hotelarskich tubylcy równie Ŝ mog ą uczestniczy ć, maj ąc powa Ŝny atut w postaci aportu terenowego. Ad. 3. Nowi mieszka ńcy Napływ nowych mieszka ńców jest konieczno ści ą i szans ą na rozwój, co wi ąŜ e si ę z: fataln ą obecnie struktur ą demograficzn ą ludno ści, po Ŝą dan ą zmian ą to Ŝsamo ści funkcjonalnej miejscowo ści Nowi mieszka ńcy wyst ępowa ć mog ą w dwóch rolach: inwestuj ących i pracuj ących w nowych przedsi ęwzi ęciach gospodarczych /obok oczywi ście obecnych mieszka ńców/, rezydentów. Rezydenci to grupa potencjalnie bardzo zró Ŝnicowana, wymie ńmy np.: osoby zamo Ŝne chc ące wraz z rodzin ą mieszka ć w rejonie o wysokiej jako ści środowiskowej, charakter działalno ści zawodowej i elektroniczne środki łączno ści oraz samochód umo Ŝliwiaj ą im wykonywanie swojej pracy, poza wielkimi miastami /plastycy, inne wolne zawody, biznesmeni/,

ludzie, którzy po aktywnym Ŝyciu zawodowym chc ą, emerytur ę sp ędzi ć w śród przyrody i w spokoju, sprzedane mieszkanie w mie ście zupełnie wystarcza na realizacj ę marze ń. Umiarkowany napływ rezydentów przynosi ewidentne korzy ści dla wybranych przez nich miejscowo ści, pod postaci ą zapotrzebowania na nowe usługi i podatków wpływaj ących do kasy gminy. Obszary poło Ŝone na terenie gminy maj ą szans ę sta ć si ę terenem takiego zainwestowania, je śli zachowaj ą swoje walory przyrodnicze, będą w stanie zaoferowa ć odpowiedniej wielko ści działek i zadbaj ą o odpowiedni ą promocje. Ad. 4. Utworzenie terenów aktywizacji gospodarczej wraz z budow ą obwodnicy w Przedborzu. W celu zmniejszenia bezrobocia i wzrostu gospodarczego miasta i gminy Przedbórz w studium przyj ęto zasad ę restrukturyzacji upadłych zakładów produkcyjnych i na ich bazie wł ączenie przyległych wolnych terenów dla utworzenia stref aktywizacji gospodarczej. W tym celu oprócz budowy infrastruktury technicznej zakłada si ę w programie studium budow ę południowej obwodnicy miasta Przedborza, co b ędzie skutkowało osi ągni ęciem wi ększej dost ępno ści komunikacyjnej i podnie ść walory atrakcyjno ści oferowanych terenów pod nowe inwestycje. Ad. 5. Rolnictwo biodynamiczne-ekologiczne Wszystko wskazuje, Ŝe ta forma rolnictwa ma szans ę sta ć si ę polsk ą specjalno ści ą w ramach unii europejskiej. Atutem jest – paradoksalnie – dotychczasowe upo śledzenie, wyra Ŝaj ące si ę niskim zu Ŝyciem nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony ro ślin. Efektem takiego stanu rzeczy jest naturalna, nieska Ŝona jako ść gleb. Tego typu gleby znajduj ą si ę w gminie Przedbórz. Produkcja rolna prowadzona na tych terenach, uzyska ć mo Ŝe niezwykle cenny atest. Szans ę rolnictwa biodynamicznego – ekologicznego znakomicie wzmacnia gwałtowne rosn ący popyt na „zdrow ą Ŝywno ść ” /lepiej chyba mówi ć Ŝywno ść najwy Ŝszej jako ści/. Zjawisko to jest trwale obecne w europie zachodniej, ale ostatnie badania nad zachowaniami i potrzebami konsumenckimi wskazują na obecno ść i u nas podobnych trendów. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe droga do zaistnienia rolnictwa ekologicznego jest w polskich warunkach do ść długa i niełatwa, gdy Ŝ mamy do czynienia z szeregiem barier , z których najwa Ŝniejsze to:

• finansowe • organizacyjne • edukacyjne • mentalne-świadomo ściowe. Wbrew pozorom bariera finansowa nie jest najistotniejsza, o wiele wa Ŝniejszymi s ą rozwi ązania organizacyjne: promocja, atestacja, szerokie i profesjonalne działania edukacyjne. Najtrudniej przełama ć jednak bariery mentalne u potencjalnych producentów. Znów nale Ŝy przypomnie ć, Ŝe mówimy o terenach na których prowadzony był bezwzgl ędny drena Ŝ demograficzny. Do wielkich miast odchodzili ludzie młodzi, lepiej wykształceni i mobilni. Obecnie na tych terenach mamy do czynienia z fatalnymi strukturami demograficznymi, które wyra Ŝaj ą si ę znacznym odsetkiem ludno ści w wieku produkcyjnym oraz defeminizacj ą. Nadziej ę nale Ŝy pokłada ć w tym, Ŝe na obszarach chronionych pojawi ą si ę ludzie nowi, przedsi ębiorczy ludzie szukaj ący dla siebie dróg Ŝyciowych poza wielkimi ośrodkami miejskimi. Nie ma powodów by w ątpi ć , Ŝe podobne zjawiska obserwowa ć będziemy mogli w gminie Przedbórz. Je Ŝeli przybysze spotkaj ą si ę z przychylno ści ą władz lokalnych mog ą odegra ć w śród społeczno ści lokalnych wiod ącą rol ę wzorcotwórcz ą. Najszcz ęś liwsz ą byłaby sytuacja zbyt wydumana. Ostatnia dekada znacznie obni Ŝyła atrakcyjno ść miasta – szczególnie du Ŝego i średniego – jako najlepszego miejsca zamieszkania. Koszty egzystencji, u świadomione złe warunki ekologiczne, gwałtowne zmniejszenie poczucia bezpiecze ństwa – to czynniki zniech ęcaj ące do Ŝycia w mie ście. Decyzje opuszczania miasta ułatwia rewelacyjny rozwój środków ł ączno ści: telefon komórkowy, telewizja satelitarna, faks, komputer, Internet, powszechnie dost ępny samochód, niweluj ą skutecznie dawne niedogodno ści Ŝycia na wsi.

2.4.3. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania i u Ŝytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy oraz obszar przestrzeni publicznej Na terenach budowlanych przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą, i letniskow ą rezydencjonaln ą:

− minimalna powierzchnia działki pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą – nie mniej ni Ŝ 1000 m², w wyj ątkowych sytuacjach, wynikaj ących z lokalnych uwarunkowa ń dopuszcza si ę zmniejszenie tych wielko ści nie wi ęcej ni Ŝ 20%, − minimalna powierzchnia działki pod zabudow ę letniskow ą rezydencjonaln ą – nie mniej ni Ŝ 1200 m², w wyj ątkowych sytuacjach, wynikaj ących z lokalnych uwarunkowa ń dopuszcza si ę zmniejszenie tych wielko ści nie wi ęcej niŜ 10%, − maksymalny stosunek powierzchni zabudowy do powierzchni działki budowlanej nie mo Ŝe przekracza ć 0,3, − dachy ich spadki głównych połaci dwu- i wielospadowe o nachyleniu 30º do 45º, nawi ązuj ące do istniej ących w s ąsiedztwie, − maksymalna wysoko ść zabudowy 12,0 m od poziomu terenu do głównej kalenicy, − wymóg wyznaczenia na terenie działki budowlanej, co najmniej jednego miejsca postojowego dla samochodu osobowego na rodzin ę, − zabudowa na jednej działce budowlanej powinna stanowi ć harmonijny zespół i nawi ązywa ć do siebie architektonicznie, − skala zabudowy powinna nawi ąza ć do istniej ących w okolicy i nie mo Ŝe nad nimi dominowa ć wielko ści ą, z wyj ątkami uzasadnionymi szczególnym poło Ŝeniem. Na terenach przeznaczonych pod zabudow ę wielorodzinn ą dopuszcza si ę jako funkcj ę uzupełniaj ącą mo Ŝliwo ść realizacji zabudowy jednorodzinnej. Na nowych działkach budowlanych wydzielonych i przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą-rzemie ślnicz ą: − zachowania powierzchni ka Ŝdej wydzielonej działki co najmniej 2000 m² - je Ŝeli wi ąŜ e si ę to z lokalizacj ą dodatkowych budynków warsztatowych b ądź usługowych, − dopuszcza si ę podział na mniejsze działki je Ŝeli nie wyst ępuje potrzeba lokalizacji innych budynków (warsztaty, usługi), − maksymalny stosunek powierzchni zabudowy do powierzchni działki budowlanej nie mo Ŝe przekracza ć 0,5 − wymóg wyznaczenia na terenie działki budowlanej, co najmniej jednego miejsca postojowego dla samochodu osobowego na rodzin ę, a dla handlu,

innych usług lub rzemiosła w ilo ści wykluczaj ącej potrzeb ę parkowania pojazdów na terenie przyległych dróg publicznych, − zabudowa na jednej działce budowlanej powinna stanowi ć harmonijny zespół i nawi ązywa ć do siebie architektonicznie,

Tereny wył ączone z zabudowy: − poło Ŝone na obszarach zagro Ŝonych powodzi ą – tereny zalewowe, − grunty rolne i le śne wymagaj ące zgody na zmian ę przeznaczenia na cele nierolne i niele śne poza obszarami wyznaczonymi do sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, oraz dla których zamierza si ę sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, z wył ączeniem zabudowy zwi ązanej z produkcj ą odpowiednio roln ą lub le śną, − obszary dolesie ń.

Obszar przestrzeni publicznej. Wytworzenie centrum gminy w nawi ązaniu do rozpocz ętego procesu przekształcenia struktury przestrzennej zabudowy skoncentrowanej w rejonie przestrzeni publicznych zwi ązanych z istniej ącym rynkiem oraz wokół podstawowych obiektów u Ŝyteczno ści publicznej. Miejsca te maj ą słu Ŝyć zaspokojeniu potrzeb mieszka ńców, sprzyjaj ących nawi ązywaniu kontaktów społecznych, a jednocze śnie b ędących podstawowymi elementami kompozycji urbanistycznej oraz obszarów, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym.

Uwarunkowania dla obszarów poło Ŝonych wzdłu Ŝ dróg krajowych: − dyrekcja dróg krajowych i autostrad zastrzega, ze wzgl ądów bezpiecze ństwa ruchu i ograniczonej dost ępno ści do dróg krajowych, niedopuszczenie sytuowania nowych zjazdów bezpo średnio z drogi krajowej do terenów przyległych, jak równie Ŝ zmiany charakteru istniej ących indywidualnych zjazdów na publiczne, − docelowo układ dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych b ędzie stanowił system bezpo średniej obsługi terenów zabudowanych w obszarze gminy z dost ępem do dróg krajowych wył ącznie poprzez skrzy Ŝowania.

2.4.4. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej i komunikacji 2.4.4.1. Kierunki gospodarowania odpadami W ci ągu ostatnich lat obserwuje si ę w Polsce wyra źną zmian ę wska źników nagromadzenia odpadów komunalnych. Kierunek tych zmian polega na zwi ększeniu obj ęto ści odpadów, przy jednoczesnym zmniejszeniu ich g ęsto ści. Dlatego te Ŝ przy wyznaczaniu ostatecznej ilo ści gromadzonych odpadów nale Ŝy si ę opiera ć na aktualnych badaniach. W niniejszym programie proponuje si ę, aby na całym terenie gminy obj ętym systemem gromadzenia odpadów komunalnych, wprowadzić selektywn ą zbiórk ę i odzysk surowców wtórnych. Selektywna zbiórk ą obj ęte by zostały przede wszystkim: szkło białe i kolorowe, makulatura (papier, gazety, tektura), opakowania z tworzyw sztucznych, I trafi ć do odpowiednich zakładów do przeróbki i wtórnego ich wykorzystania. Odpady nadaj ące si ę do kompostowania winny by ć poddane naturalnemu procesowi kompostowania z zastosowaniem preparatów mikrobiologicznych w celu przyspieszenia procesu rozkładu zwi ązków organicznych. Uzyskany kompost, po oczyszczeniu, mo Ŝe by ć wykorzystany: − w rolnictwie (na glebach ni Ŝszych klas), − w ogrodnictwie i na działkach rolnych, − do rekultywacji terenów zdegradowanych. Program obliczeniowy dla nagromadzenia odpadów niebezpiecznych, przemysłowych, komunalnopodobnych, winien by ć sporz ądzony w oparciu o stan rzeczywisty i skonkretyzowane kierunki rozwoju w programie obszarów przedsi ębiorczo ści. Zakłada si ę, Ŝe ich ilo ść b ędzie wynosiła około 60% obj ęto ści odpadów komunalnych. Odpady szkodliwe dla środowiska winny by ć skierowane do zakładów neutralizacji i detoksykacji, w porozumieniu z wojewódzkim inspektorem sanitarnym. Odr ębnie za ś nale Ŝy zorganizowa ć zbiórk ę odpadów gumowych i metalowych, które po segregacji i sortowaniu winny odpowiedni trafi ć: − odpady metalowe do hut, − odpady gumowe do zakładów produkcji gumy. 79

W studium zakłada si ę lokalizacj ę 3 wysypisk odpadów na terenach wsi Zuzowy, Wygwizdów i Jabłonna. Zaleca si ę opracowanie systemu technologii proekologicznej i opracowania programu.

PROGNOZOWANA ILO ŚĆ ODPADÓW Z TERENU MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ

Przewidywany wska źnik

nagromadzenia w danych latach Liczba nagromadzanie odpadów Miasto m³/liczb ę mieszka ńców/rok miesz- Lp. i Gmina W ci ągu W programowanym ka ńców roku okresie obliczeniowym 2004 2005 2010 m³/rok m³

2005 2006-2010 2020

1 7682 0,42 0,52 3230 41550 101400

2.4.4.2. Kierunki rozwoju – elektroenergetyka Aktualne zapotrzebowanie miasta i gminy Przedbórz na moc elektryczn ą wynosi 3,0 MW, a na energie elektryczn ą – 7500 MWh w okresie rocznym. Zasilanie miasta i gminy w energie elektryczn ą odbywa si ę z GPZ 110/15kV „Przedbórz” zlokalizowanego w Przedborzu. Do GPZ „Przedbórz” energia elektryczna jest doprowadzona dwoma liniami wysokiego napi ęcia 110kV z magistrali 110kV Oleszno – Opoczno. Wzdłu Ŝ tras obu linii 110kV zasilaj ących GPZ „Przedbórz” wyst ępuj ą strefy ochronne o szeroko ści 36 m, w pasie których nie powinna by ć lokalizowana zabudowa mieszkaniowa, składy materiałów łatwopalnych, urz ądzenia zraszaj ące itp. obiekty. Rozprowadzenie energii elektrycznej z GPZ „Przedbórz” do miasta o oraz gminy odbywa si ę za pomoc ą sieci rozdzielczej (dystrybucyjnej) średniego napi ęcia 15kV ze stacjami transformatorowo – rozdzielczymi 15/0.4kV i liniami rozdzielczymi niskiego napi ęcia 0,4kV przył ączonymi do stacji. Sie ć rozdzielcza 15kV na terenie miasta jest w znacznym stopniu wyodr ębniona z całego układu sieci rozdzielczej 15kV, co uniezale Ŝnia dostaw ę energii elektrycznej dla miasta od warunków pracy pozostałej cz ęś ci układu sieci 15kV, zwi ązanego z dystrybucj ą energii na rozległym terenie gminy. Zapotrzebowanie miasta i gminy na energi ę elektryczn ą dla okre ślonych w niniejszym studium kierunków rozwojowych kształtowa ć si ę b ędzie przede 80

Przewidywane zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą w MWh Obszar 2005 r. 2010 r. Miasto Przedbórz 4300 5000 Gmina Przedbórz 3900 4500 Miasto + Gmina Przedbórz 8200 9500

Istniej ący GPZ „Przedbórz” jest obiektem nowym, w pełni zabezpieczaj ącym przyszłe potrzeby miasta oraz gminy w zakresie zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą. Uwarunkowaniami w zakresie zaspokojenia tych potrzeb b ędą, w zwi ązku z tym, nast ępuj ące czynniki: budowa linii zasilaj ących 15 kV, stacji 15/0,4 kV oraz linii niskiego napi ęcia 0,4kV dla dostaw energii elektrycznej do nowych obiektów, jakie powstan ą na terenie miasta i gminy, modernizacja istniej ących sieci rozdzielczych w miejscowo ściach Józefów, Brzostek, Faliszew, Kale ń, Taras, Trupie ń, Gaj, Góry Suche, Piskorzeniec, Stara Wie ś, Wojciechów, Sewerynów, Wymysłów, Dawidów, Miejskie Pola, Policzko, Borowa i Grobla dla poprawy standardów dostawy energii elektrycznej. Budowa linii zasilaj ących i stacji transformatorowo – rozdzielczych dla nowych obiektów powinna by ć uwzgl ędniona w planie miejscowym zagospodarowania przestrzennego gminy lub jej cz ęś ci, co jest warunkiem uwzgl ędnienie takich przedsi ęwzi ęć w planie zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą, sporz ądzonym przez przedsi ębiorstwo energetyczne, zajmuj ące si ę na terenie miasta i gminy przesyłaniem oraz dystrybucj ą tej energii. Przez teren miasta i gminy mo Ŝe by ć prowadzona elektroenergetyczna linia najwy Ŝszego napi ęcia 400 kV krajowego systemu przesyłowego. Wzdłu Ŝ omawianej linii wyst ępowa ć b ędzie strefa techniczna o szeroko ści 90 m.

2.4.4.3. Kierunki rozwoju – telekomunikacja Aktualnie usługi telekomunikacyjne dla miasta i gminy realizowane s ą w oparciu o główn ą lini ę telekomunikacyjn ą relacji Radomsko-Przedbórz, central ę telefoniczn ą w Przedborzu oraz lokalne poł ączenia telekomunikacyjne z tej centrali do abonentów. Stopie ń zaspokojenia potrzeb na usługi telekomunikacyjne jest obecnie niski. Na 100 mieszka ńców miasta i gminy przypada 6 abonentów sieci telefonicznej. Uwarunkowania dla dalszego rozwoju omawianych potrzeb, których docelowy poziom powinien osi ągn ąć 25÷30 abonentów/100 mieszka ńców, b ędą w szczególno ści: − rozbudowa centrali telefonicznej w Rzeczycy do pojemno ści ok. 2000NN (w tym ok. 950NN dla miasta i ok. 1050NN dla gminy), − budowa nowych lokalnych przewodowych poł ącze ń telekomunikacyjnych, w technice światłowodowej, − modernizacji istniej ących przewodowych poł ącze ń telekomunikacyjnych z wykorzystaniem techniki światłowodowej. − Projektowanie linii telekomunikacji wg. spisu ponadlokalnych celów publicznych wpisanych do wojewódzkiego rejestru uj ęto w rysunku „Studium…” W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego postuluje si ę wydzielenie wzdłu Ŝ planowanych dróg dojazdowych do terenów przeznaczonych pod zabudow ę jednorodzinn ą, handel, usługi, rekreacj ę, zakłady produkcyjne, pasów przeznaczonych pod budow ę urz ądze ń telekomunikacyjnych tj. kanalizacji technicznej, kabla ziemnego lub linii słupowej . Przez teren gminy Przedbórz przechodz ą trasy dwóch linii radiowych, nale Ŝy ograniczy ć w pasie ochronnym linii radiowej wysoko ść zabudowy w taki sposób, aby nie narusza ć dolnej granicy tzw. Strefy Fresnela. Pas ochronny linii radiowej stanowi obszar o szeroko ści 100 m w obie strony ł ącz ącej środki anten współpracuj ących stacji linii radiowych.

2.4.4.4. Kierunki rozwoju gazownictwa W 1995 roku na zlecenie wojewody piotrkowskiego zostało opracowane przez Biuro Projektów „Gazoprojekt – Wrocław” „Studium gazyfikacji województwa

Piotrkowskiego” w którym uj ęto zapotrzebowanie gazu dla potrzeb ogrzewania i innych. Docelowe zapotrzebowanie gazu ziemnego pokryje dopiero wybudowanie gazoci ągu magistralnego wysokiego ci śnienia Dn 200 i realizacji stacji redukcyjnej w Przedborzu.

2.4.4.5. Kierunki rozwoju ciepłownictwa Na terenie miasta i gminy Przedbórz nie ma zdalaczynnej sieci ciepłowniczej, a jedynie funkcjonuj ą lokalne urz ądzenia ciepłownicze w obiektach mieszkalnych, na osiedlu przy ul. Mostowej w obiektach produkcyjnych i usługowych. W zwi ązku z faktem, Ŝe na terenie gminy nie istniej ą sieci ciepłownicze. Głównym źródłem zaopatrzenia w ciepło s ą kotłownie lokalne i indywidualne. Preferuje si ę w kierunkach rozwoju gminy propagowanie źródeł ciepła o kierunku proekologicznym. Zaleca si ę stosowanie innych ni Ŝ w ęgiel dost ępnych technologii opartych o paliwo ciekłe i gazowe a tak Ŝe wykorzystanie dost ępnych technologii opartych o energi ę słoneczn ą.

2.4.4.6. Kierunki rozwoju zaopatrzenia w wod ę miasta i gminy Miasto Przedbórz posiada uj ęcie wody przy ul. Koryci ńskiej w tym dwie nieekspoloatowane studnie o wydajno ści 200 m³/h ka Ŝda. Zabezpieczaj ą one w pełni zapotrzebowanie w wod ę dla zakładanego programu rozwoju miasta. Miasto posiada ponadto jedno ujecie rezerwowe nieeksploatowane przy ul. Koneckiej, które zapewnia bezpieczn ą rezerw ę. Studium ustala adaptacj ę i ochron ę uj ęć wody przed zanieczyszczeniem. Gmina Przedbórz posiada kilka uj ęć wody, których ogólna wydajno ść wynosi 133,9 m³/h co w pełni zabezpiecza potrzeby gospodarczo – bytowe gminy. Studium przyjmuje, kierunki rozwoju sieci wodoci ągowej zgodnie z programem wodoci ągowania gminy.

2.4.4.7. Kierunki rozwoju gospodarki ściekami W zakresie gospodarki ściekami „Studium…” ustala, Ŝe na terenie miasta Przedborza istniej ącą oczyszczalni ę ścieków o wydajno ści 500 m³/d nale Ŝy rozbudowa ć o drug ą zblokowan ą oczyszczalni ę o wydajno ści 500 m³/d i rozbudow ę sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej.

Na terenie gminy studium postuluje: − Zaprojektowanie i wykonanie dwóch oczyszczalni ścieków: 1) w rejonie miejscowo ści Zagacie Kajetanów-Góry Mokre, 2) w rejonie wsi Nosalewice wskazuje si ę na realizacj ę oczyszczalni ścieków w pierwszej kolejno ści dla potrzeb wykonania sieci kanalizacji dla rejonu wsi podstawowej Góry mokre. W „Studium…” ustala si ę obj ęciem programem indywidualnej gospodarki ściekowej obszaru nadpilicznego o funkcji rekreacyjnej i turystycznej, budownictwa letniskowego i mieszkaniowego w celu ochrony wód rzeki Pilicy przed zanieczyszczeniem.

2.4.4.8. Kierunki rozwoju komunikacji kołowej Kierunki rozwoju komunikacji w mie ści Przedbórz wynikaj ą z uwarunkowa ń stanu istniej ącego. Przez Przedbórz przebiegaj ą dwie drogi o znaczeniu regionalnym, droga krajowa nr 42 (Radomsko – Ko ńskie) i droga wojewódzka nr 742 (Piotrków – Kraków). Obydwie te drogi nakładaj ą si ę w centrum miasta na trasie mostowej co powoduje, i Ŝ cały ruch tranzytowy w tym tak Ŝe ci ęŜ ki, stanowi zbyt du Ŝe nat ęŜ enie ruchu i powoduje przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu. Dlatego w kierunkach rozwoju komunikacji projektuje si ę obwodnic ę m. Przedborza po południowej stronie miasta, w układzie wariantowym we wschodniej cz ęś ci miasta z zachowaniem warunków technicznych jakim winny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie okre ślone w odr ębnych przepisach. Charakterystyka projektowanego układu drogowego - Droga klasy GP – droga krajowa nr 42, droga o znaczeniu mi ędzyregionalnym. W rejonie miasta Przedborza zaprojektowano na tej trasie obwodnic ę. Pozwoli to na rozdzielenie ruchu tranzytowego i lokalnego, usprawni przejazd, zwi ększy bezpiecze ństwo ruchu oraz zmniejszy negatywny wpływ tej drogi na tereny zabudowane. Wjazd na drogę GP tylko na wyznaczonych skrzy Ŝowaniach. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 40 – 50 m. - Droga klasy G – droga wojewódzka nr 742, droga o znaczeniu regionalnym. Modernizacja istniejacej drogi. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 25 m.

- Drogi zbiorcze ( Z ) – do tej grupy nale Ŝą drogi powiatowe. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 20 m. - Drogi lokalne ( L ) i dojazdowe ( D ) – do tej grupy nale Ŝą drogi gminne. Przyj ęto kryterium, Ŝe drogi gminne numerowane posiada ć b ędą klas ę L, a nienumerowane klas ę D. W przypadkach, gdy droga gminna nienumerowana znajduje si ę na ci ągu drogi L, sama tak Ŝe powinna posiada ć t ę sam ą klas ę. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dla dróg lokalnych ( L ) – 15 m, dla dróg dojazdowych ( D ) – 10-15 m. Generalnie dla cało ści obszaru miasta i gminy „Studium…” postuluje modernizacj ę dróg oraz ulepszenie nawierzchni dróg. Ponadto dla obsługi turystów i rekreantów zakłada si ę rozwój komunikacji autobusowej w oparciu o dworzec autobusowy w Przedborzu i w Górach Mokrych. „Studium…” postuluje potrzeb ę zaprojektowania i realizacji trasy ście Ŝek rowerowych na terenie miasta i gminy Przedbórz według rysunku studium.

2.4.5. Wprowadzone zmiany terenów zainwestowania obejmuj ące obszar miasta i gminy Przedbórz

Gmina Przedbórz

Obowi ązuj ące Studium Uzasadnienie zmiany L.p. z 1999 r. Studium 2005 r. ustale ń Studium 1 2 3 4 OBSZAR „A” Zuzowy 1. MR/MN _ teren zabudowy P,UR – teren zakładów Dokonana zmiana to zagrodowej i produkcyjnych, rzemiosła uwzgl ędnienie istniej ącego mieszkaniowej zagospodarowania terenu Wygwizdów 1. RP – teren upraw MR/MN - tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej Urz ędu Miejskiego w Przedborzu Przyłanki 1. RP – teren upraw MR/MN,UH - teren Dokonana zmiana to polowych zabudowy zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej z Urz ędu Miejskiego w mo Ŝliwo ści ą lokalizacji Przedborzu usług i handlu 85

OBSZAR „B” Faliszew 1. PS – tereny ł ąk MR/MN - tereny zabudowy Dokonana zmiana to zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej Urz ędu Miejskiego w Przedborzu Wola Przedborska 1. RO – teren ogrodów MR/MN,UH - teren Dokonana zmiana to działkowych, sadów zabudowy zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej z Urz ędu Miejskiego mo Ŝliwo ści ą lokalizacji w Przedborzu usług i handlu 2. RP – teren upraw MR/MN,UH - teren Dokonana zmiana to polowych zabudowy zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej z Urz ędu Miejskiego mo Ŝliwo ści ą lokalizacji w Przedborzu usług i handlu 3. MR/MN - teren zabudowy KS – teren obsługi Dokonana zmiana to zagrodowej i komunikacji uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 4. MR/MN - teren zabudowy U/KS – teren usług i Dokonana zmiana to zagrodowej i handlu oraz obsługi uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej komunikacji Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 5. MR/MN - teren zabudowy U/UR – teren usług i Dokonana zmiana to zagrodowej i rzemiosła z mo Ŝliwo ści ą uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej adaptacji w cz ęś ci Urz ędu Miejskiego terenów mieszkaniowych w Przedborzu Miejskie Pola 1. RP – teren upraw P,UR – tereny zakładów Dokonana zmiana to polowych produkcyjnych i rzemiosła uwzgl ędnienie wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 2. RP – teren upraw DG – projektowana droga Dokonana zmiana to polowych gminna uwzgl ędnienie wniosku osób fizycznych oraz wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 3. RP – teren upraw TAG – Teren Aktywizacji Dokonana zmiana to polowych Gospodarczej. uwzgl ędnienie wniosku Tereny zabudowy Urz ędu Miejskiego produkcyjno-usługowej (o w Przedborzu uci ąŜ liwo ści ograniczonej do granic działki) Jabłonna 1. RP – teren upraw MR/MN - tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej osób fizycznych oraz wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu

Wymysłów

RP – teren upraw MR/MN - tereny zabudowy Dokonana zmiana to 1. polowych i RL – tereny zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku osób lasów mieszkaniowej fizycznych

OBSZAR „C” Wojciechów 1. RP – teren upraw MR/MN - tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych i RL – tereny zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku lasów mieszkaniowej Urz ędu Miejskiego w Przedborzu Gaj 1. RP – teren upraw MR/MN - tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych i RL – tereny zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku lasów mieszkaniowej osób fizycznych oraz wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu Kale ń 1. RP – teren upraw MR/MN – tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej osób fizycznych oraz wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu Góry Mokre 1. RP – teren upraw MR/MN – tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej osób fizycznych oraz wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 2. RP – teren upraw ZC – tereny cmentarzy Dokonana zmiana to polowych uwzgl ędnienie wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu Moj Ŝeszów 1. RP – teren upraw MR/MN – tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej Urz ędu Miejskiego w Przedborzu Stara Wie ś 1. RP – teren upraw US,UT – tereny sportu i Dokonana zmiana to polowych rekreacji uwzgl ędnienie wniosku Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 2. RP – teren upraw MR/MN – tereny zabudowy Dokonana zmiana to polowych zagrodowej i uwzgl ędnienie wniosku mieszkaniowej Urz ędu Miejskiego w Przedborzu

Miasto Przedbórz

Obowi ązuj ące Studium z Uzasadnienie zmiany L.p. 1999 r. Studium 2005 r. ustale ń Studium 1 2 3 4 1. ZP - ziele ń urz ądzona MN - tereny zabudowy Dokonana zmiana to (parki, ziele ńce) mieszkaniowej uwzgl ędnienie istniej ącego jednorodzinnej zagospodarowania terenu 2. MN - kierunki rozwoju MN – tereny zabudowy Dokonana zmiana zgodnie nowych terenów – tereny mieszkaniowej z dotychczasowymi zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej przes ądzeniami jednorodzinnej realizowane na działkach planistycznymi oraz ze w istniej ących podziałach wzgl ędu na istniej ące prawnych uwarunkowania granic własno ści 3. MN - kierunki rozwoju P,KS – powi ększenie Dokonana zmiana to nowych terenów – tereny terenu pod zakłady uwzgl ędnienie istniej ącego zabudowy mieszkaniowej produkcyjne i obsług ę zagospodarowania terenu jednorodzinnej komunikacji z ich powi ększeniem 4. MN - kierunki rozwoju MN – tereny zabudowy Dokonana zmiana zgodnie nowych terenów – tereny mieszkaniowej z dotychczasowymi zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej przes ądzeniami jednorodzinnej planistycznymi oraz ze wzgl ędu na istniej ące zagospodarowania 5. UH,UG – tereny handlu i MN,UH – tereny zabudowy Dokonana zmiana to gastronomii mieszkaniowej uwzgl ędnienie wniosku jednorodzinnej z Urz ędu Miejskiego w mo Ŝliwo ści ą lokalizacji Przedborzu usług i handlu 6. MN - kierunki rozwoju UR – tereny rzemiosła Dokonana zmiana to nowych terenów – tereny uwzgl ędnienie istniej ącego zabudowy mieszkaniowej zagospodarowania terenu jednorodzinnej 7. UO – tereny o światy MN,UH – tereny zabudowy Dokonana zmiana to mieszkaniowej uwzgl ędnienie istniej ącego jednorodzinnej z zagospodarowania terenu mo Ŝliwo ści ą lokalizacji usług i handlu 8. UT – tereny rekreacji MN – tereny zabudowy Dokonana zmiana to mieszkaniowej uwzgl ędnienie wniosku jednorodzinnej Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 9. ZP - ziele ń urz ądzona MN,UH – tereny zabudowy Dokonana zmiana zgodnie (parki, ziele ńce) mieszkaniowej z dotychczasowymi jednorodzinnej z przes ądzeniami mo Ŝliwo ści ą lokalizacji planistycznymi oraz usług i handlu wnioskiem Urz ędu Miejskiego w Przedborzu

10. ZP - ziele ń urz ądzona ZP, UT - ziele ń urz ądzona Dokonana zmiana zgodnie (parki, ziele ńce) (parki, ziele ńce) z z dotychczasowymi mo Ŝliwo ści ą przes ądzeniami zagospodarowania planistycznymi oraz turystycznego wnioskiem Urz ędu Miejskiego w Przedborzu 11. US,UT – tereny urz ądze ń UTL – tereny zabudowy Dokonana zmiana zgodnie z sportowych i rekreacji letniskowej dotychczasowymi rezydencjonalnej przes ądzeniami realizowane na działkach w planistycznymi oraz ze istniej ących podziałach wzgl ędu na istniej ące prawnych zagospodarowania 12. R – tereny rolne MN,UH – tereny zabudowy Dokonana zmiana to mieszkaniowej uwzgl ędnienie istniej ącego jednorodzinnej z zagospodarowania terenu mo Ŝliwo ści ą lokalizacji usług i handlu 13. UH – tereny handlu MN,UH – tereny zabudowy Dokonana zmiana to mieszkaniowej uwzgl ędnienie wniosku jednorodzinnej z Urz ędu Miejskiego w mo Ŝliwo ści ą lokalizacji Przedborzu usług i handlu 14. ZP - ziele ń urz ądzona ZP,UH – ziele ń urz ądzona Dokonana zmiana zgodnie z (parki, ziele ńce) (parki, ziele ńce) z dotychczasowymi mo Ŝliwo ści ą lokalizacji przes ądzeniami usług i handlu planistycznymi oraz ze wzgl ędu na istniej ące zagospodarowania 15. UZ – tereny usług MN,UH – tereny zabudowy Dokonana zmiana to zdrowia i opieki mieszkaniowej uwzgl ędnienie wniosku osób społecznej jednorodzinnej z fizycznych oraz wniosku mo Ŝliwo ści ą lokalizacji Urz ędu Miejskiego w usług i handlu Przedborzu 16. DRZ – tereny dolin, rzek i DRZ,UT – tereny dolin, Dokonana zmiana to cieków rzek i cieków z mo Ŝliwo ści ą uwzgl ędnienie wniosku lokalizacji rekreacji Urz ędu Miejskiego w Przedborzu

2.4.6. Obszary dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 1. Na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści. 2. Obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m². Nie wyznacza si ę obszarów przeznaczonych do rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m². 3, Obszary przestrzeni publicznej.

Obszarami przestrzeni publicznej s ą: • place, skwery, parki, tereny sportu i rekreacji, szkoły wraz z przyległymi boiskami, • tereny podworskie wraz z przyległymi parkami i terenami zieleni zabytkowej, • tereny ko ściołów i wspólnot wyznaniowych.

2.4.7. Obszary dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na nierolne i niele śne 1. Granice obszarów, dla których nale Ŝy sporz ądzi ć plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego wyznaczaj ą poszczególne funkcje okre ślone na rysunku studium, Przyst ąpienie do opracowania planu powinny jednak poprzedzi ć analizy, o których mowa w art. 14 ust. 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, rozszerzaj ąc o obszary zapewniaj ące okre ślenie w tych planach zasad obsługi komunikacyjnej i zaopatrzenia w infrastruktur ę techniczn ą. 2. Dla zapewnienia pełnej kontroli i zabezpieczenia interesów gminy dopuszcza si ę etapowanie dla poszczególnych terenów. Minimalny obszar dla których nale Ŝy sporz ądzi ć plan miejscowy ka Ŝdorazowo okre śli Rada Gminy po wnikliwej analizie zasadno ści jego wykonania.

2.4.8. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej 1. Nale Ŝy d ąŜ yć do uzupełnienia istniej ących zalesie ń na terenach rolnych w szczególno ści o niskiej bonitacji gleb. 2. Obszary, dla których planuje si ę przeznaczenie gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne to grunty wyznaczone w studium oraz tereny infrastruktury drogowej. 3. Dla obszarów w studium, dla których nie wyznaczono innego sposobu zagospodarowania ni Ŝ rolny zakazuje si ę wył ączenie z produkcji rolnej i le śnej.

2.4.9. Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi oraz osuwania si ę mas ziemnych 1. Przez teren przepływa rzeka Pilica wraz z jej dopływami. Tereny bezpo średnio znajduj ące si ę w dolinach rzek nara Ŝone s ą na niebezpiecze ństwo powodzi. Tereny nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi zostały okre ślone na rysunku Studium na podstawie zalewów okre ślonych przez RZGW. 2. Na obszarach bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą zabrania si ę wykonywania robót oraz czynno ści, które mog ą utrudni ć ochron ę powodzi ą, a w szczególno ści: • lokalizowa ć inwestycji zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, • gromadzenia ścieków, odchodów zwierz ęcych, ścieków chemicznych a tak Ŝe innych materiałów mog ących zanieczy ścić wody, • prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególno ści ich składowania, • sadzenia drzew i krzewów, z wyj ątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz ro ślinno ści stanowi ących elementy zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub słu Ŝą cych do wzmacniania brzegów, obwałowa ń lub osypisk, • zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót i czynno ści, które mogłyby utrudni ć ochron ę przed powodzi ą oraz wpłyn ąć na pogorszenie jako ści wód, z wyj ątkiem robót zwi ązanych z regulacj ą lub utrzymaniem wód. 3. Dyrektor RZGW mo Ŝe w drodze decyzji na obszarach nieobwałowanych, nara Ŝonych na niebezpiecze ństwo powodzi: • zwolni ć od wy Ŝej okre ślonych zakazów, • wskaza ć sposób upraw i zagospodarowania gruntów oraz rodzaje upraw wynikaj ące z wymaga ń ochrony przed powodzi ą, • nakaza ć usuni ęcie drzew i krzewów. 4. Na obszarze miasta i gminy nie stwierdzono obszarów nara Ŝonych na niebezpiecze ństwo osuwania si ę mas ziemnych.

2.4.10. Obiekty lub obszary dla których wyznacza się w zło Ŝu filar ochronny. Na terenie miasta i gminy nie wyst ępuj ą obszary, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu filar ochronny.

2.4.11. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej. Na terenie miasta i gminy nie wyst ępuj ą pomniki zagłady.

2.4.12. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji. W Studium zostały wyznaczone obszary wymagaj ące przekształce ń i rehabilitacji (GOPR) maj ące na celu: - porz ądkowania struktury urbanistycznej poprzez zagospodarowanie pustych przestrzeni, dostosowuj ąc nowy sposób zagospodarowania do istniej ącej zabudowy i zagospodarowania, - renowacj ę istniej ących budynków oraz infrastruktury społecznej, - renowacje i adaptacj ę budynków o znaczeniu historycznym i o istotnych warto ściach architektury, z wykorzystaniem ich na cele gospodarcze, społeczne lub kulturowe, - poprawy funkcjonowania ruchu kołowego, pieszego, rowerowego, jak i jako ści przestrzeni publicznych oraz jej walorów estetycznych, - przebudowa infrastruktury publicznej dla rozwoju funkcji turystycznych, rekreacyjnych, kulturowych i sportowych, - lokowanie na terenach rewitalizowanych funkcji publicznych o znaczeniu miejskim i lokalnym. Rekultywacji podlega ć b ędą tereny eksploatacji kopalin zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami i w sposób okre ślony udzielonej koncesji.

2.5. PRZYJ ĘTE ROZWIAZANIA I SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM Studium… - jako opracowanie o charakterze strategicznym z zakresu planowania przestrzennego obejmuje szereg ustale ń formułuj ących kierunki i polityk ę przestrzenn ą, przeznaczenie terenów i zasad ich zagospodarowania w obr ębie miasta i gminy, które nale Ŝą do własnych zada ń samorz ądowych, za ś podstaw ę do

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected] ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY PRZEDBÓRZ – tekst ujednolicony, 2006 podejmowania decyzji w tym zakresie stanowi ą miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Przy podejmowaniu konkretnych działa ń zwi ązanych z przeznaczeniem terenu miasta i jego zagospodarowania nale Ŝy zwróci ć uwag ę szczególn ą na tzw. Obszary problemowe, które s ą najbardziej newralgicznymi punktami w polityce przestrzennej gminy i wymagaj ą optymalnych rozwi ąza ń przy wyborze i okre śleniu ich ostatecznego przeznaczenia. Niniejsze Studium… pomimo obszernej problematyki, ró Ŝnorodno ści informacji i przyj ętych ustale ń, nie wyczerpuje cało ści zada ń, jaki maj ą do spełnienie władze miasta i gminy w zakresie kształtowania i realizacji polityki przestrzennej Studium… jako opracowanie planistyczne lecz o charakterze strategicznym dotyczy przed wszystkim celów, zasad i kierunków przestrzennego zagospodarowania, a nie skonkretyzowanych programów inwestycyjnych. Programy takie winny by ć opracowane na zlecenie miasta w celu szczegółowego okre ślenia tematów i przygotowania projektów zada ń do realizacji. Za główny cel rozwoju miasta i gminy przyjęto podniesienie standardu Ŝycia jej mieszka ńców, przy zachowaniu równowagi pomi ędzy aktywno ści ą gospodarcz ą a ochron ą środowiska przyrodniczego i kulturowego. Przyj ęte kierunki okre ślaj ą polityk ę przestrzenn ą miasta i gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego, uwzgl ędniaj ąc okre ślone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Synteza kierunków zagospodarowania przestrzennego 1. Funkcja miasta Przedborza charakteryzuje si ę zaawansowaniem rozwoju wielofunkcyjnego, wiod ące to: • administracja i usługi dla ludno ści • lokalny o środek przyległych gmin • obsługa ruchu turystyczno-wypoczynkowego • obsługa rolnictwa i produkcji Ŝywno ściowej • ośrodek promocji walorów warto ści przyrodniczej i kulturowej „jednostki przedborskiej” 2. Funkcje wiod ące gminy Przedbórz to: • rekreacja i rolnictwo 93

• baza podstawowa dla rolnictwa, turystyki i wypoczynku • le śnictwo i jego obsługa. 5. W zakresie zró Ŝnicowania w przestrzeni gminy ustala si ę jej podział na 3 mikrostruktury funkcjonalno-przestrzenne, s ą to: • strefa kompleksów le śnych (północna i środkowa cz ęść gminy) • strefa w pasie zurbanizowanym towarzysz ącym ciekowi rzeki Pilicy (wschodnia i środkowa cz ęść gminy) • strefa Przedborskiego Parku Krajobrazowego i rezerwatów przyrody (południowa cz ęść gminy). Do realizacji celu głównego przyj ęto nast ępuj ące kierunki działania: − wzmocnienie funkcji miasta Przedborza jako siedziby pełni ącej rol ę administracyjn ą, usługowo-gospodarcza i mieszkaniow ą, − wskazania terenów rozwojowych, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, − dalszy rozwój usług z zakresu obsługi ludno ści, − rozwój rolnictwa ekologicznego i le śnictwa, − zwi ększenie atrakcyjno ści rekreacyjnej gminy i upowszechnianie jej walorów przyrodniczo-krajobrazowych, − ochrona istniej ących zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz poprawa jego stanu, − dalsza rozbudowa i budowa nowej infrastruktury technicznej.

2.6 WSKAZANIA DO ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY • prowadzenie zasad polityki zagospodarowania przestrzennego w zgodzie z aktualnie obowi ązuj ącymi ustawami i przepisami szczególnymi • kompleksowa realizacja rozwoju gospodarczego i gospodarki przestrzennej na zasadach zrównowa Ŝonego rozwoju • realizacja celów ponadlokalnych i polityki rozwoju zgodnie z wytyczonymi kierunkami w opracowanej strategii rozwoju miasta i gminy, i okre ślonymi w „Studium…”

• prowadzenie polityki przestrzennej miasta i gminy w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

Do najpilniejszych tematów studium ustala opracowanie m.p.z.p. dla : − terenów dla wybranych kierunków rozwoju budownictwa mieszkaniowego, − wybranych kierunków rozwoju Terenów Aktywizacji Gospodarczej, − obszaru centralnego miasta, kształtowania o środka ogólnomiejskiego, przekształcenie, ochrona i rewaloryzacja historycznego układu urbanistycznego, − terenów nadpilicznych na obszarze miasta i gminy, − terenów sportu i turystyki w rejonie Starej Wsi.

Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, arch. Zenon Kału Ŝa 97-400 Bełchatów, os. 1 Maja 1/23, tel. (44) 632 38 32, e mail: [email protected]