Zappa & Beefheart Tweedaagse
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
muziek Zappa | Beefheart Tweedaagse Twee concerten en een fototentoonstelling Frank Zappa en zijn schoolmakker Captain Beefheart. Zappa en Beefheart waren vrienden sinds hun high Valley High, Alex St. Clair. De muziek van de groep school tijd in Antelope Valley High (Lancaster, California). wortelt in de blues, maar er zijn ook invloeden uit de We schrijven de jaren vijftig van de vorige eeuw. Zappa free-jazz, modern klassiek en rock’n’roll. Het heette toen ook al Frank Vincent Zappa, Beefheart was debuutalbum ‘Safe as Milk’ (1968) sloeg in als een bom, toen nog Don Glen Vliet (later Don Van Vliet aka Captain vrij merkwaardig voor een bizarre plaat die het grote Beefheart). Ze deelden hun interesse in oude publiek toch vooral excentriek vond. Maar de stem van bluesplaten, maar Zappa was ook gepassioneerd door Beefheart gaf een onnavolgbare dimensie aan de plaat: hedendaagse klassieke componisten als Edgard Varèse. ze heeft een bereik van vier en een halve octaaf en een Beefheart had het vooral voor Howlin’ Wolf, wiens rauwe volume waartegen menige geluidsapparatuur het moet en raspende stem later vaak werd vergeleken met die afleggen. Hij zong ‘Willie The Pimp’ op Zappa’s album ‘Hot van de Captain. Maar het was vooral Zappa die een Rats’ (1969). In datzelfde jaar traden ze samen op in het grote invloed zou hebben op Vliet. Ze namen samen Waalse dorpje Amougies tijdens het legendarisch pop- en enkele nummers op in Zappa’s Studio Z in Rancho jazzfestijn ‘Actuel Festival’, dat Zappa toen ook Cucamonga (California) en nadat Zappa The Mothers presenteerde. Nog in ‘69 gaf Zappa zijn oude had opgericht, startte Vliet in 1964 in Lancaster zijn schoolmakker de kans om in alle creatieve vrijheid de plaat eigen groep, The Magic Band. In deze eerste Magic ‘Trout Mask Replica’ op te nemen. Ze verscheen op Band van ‘desert musicians’ speelde niemand minder Zappa’s label Straight Records. Door de experimentele en dan Ry Cooder slidegitaar, maar die werd al snel dissonante klanken en de surrealistische teksten werd ook vervangen door een andere schoolmakker uit Antelope deze plaat geen bestseller. Gelieve uw GSM uit te schakelen. D/2019/5.497/092 Grand café deSingel drankjes / hapjes / snacks / uitgebreid tafelen open alle dagen: 9-24 uur / informatie en reserveren: +32 (0)3 237 71 00 of deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Overheid mediasponsors www.grandcafedesingel.be Baanbrekende Beefheart door elkaar. Het mag dan wel chaotisch klinken, maar Vandaag wordt ‘Trout Mask Replica’ beschouwd als een iedere noot is wel degelijk bedacht. Deze verbale en baanbrekende mijlpaal in zowel de geschiedenis van de vocale virtuositeit was alles behalve alledaags. De rock als de avant-garde muziek. De plaat is ongetwijfeld naweeën van de plaat waren ook het begin van een het artistieke hoogtepunt uit Van Vliets oeuvre: een langlopende ruzie tussen beide heren: Beefheart verzameling van verbale en muzikale, maar ook verweet Zappa de tegenvallende verkoopcijfers en de berekende chaos. De composities bezitten een volstrekt ‘old friends’ wilden jarenlang niets meer met elkaar te eigen logica van in elkaar lopende ritmes, complexe maken hebben. slagwerkpartijen en meerdere toon- en maatsoorten Beefheart werd een cultmuzikant die niet kon leven van Frank Zappa door Herman Selleslags fototentoonstelling Oud Humo-fotograaf Herman Selleslags was decennialang dé rockfotograaf van onze contreien. Hij vereeuwigde de grootste sterren door zijn lens, van Lennon en McCartney tot Lou Reed en © Herman Selleslags Tina Turner. In het najaar van 2016 had hij een overzichtstentoonstelling in het Antwerpse FotoMuseum en ongeveer gelijktijdig maakte hij een selectie van een dertigtal backstage-foto’s van Zappa voor een expo in platenzaak Tune Up. Het zijn foto’s gemaakt tussen 1968 en 1974, onder meer in Bozar en tijdens het legendarische Actuel Festival in Amougies in 1969, waar Zappa en Beefheart het podium deelden. vr 4 & za 5 okt 2019 / open 14 > 22 uur / Gang Beel laag, niveau 0 zijn muziek. Door contractuele verplichtingen mocht hij ‘motherfucker’ was (toen werden goede muzikanten in tot 1975 geen nieuw album opnemen en opnieuw vroeg het milieu ‘motherfuckers’ genoemd). hij Zappa om hulp. Samen gingen ze enkele maanden op In 1966 verscheen ‘Freak Out!’, het eerste album van de tournee en brachten ze hun eerste gezamenlijke plaat uit: band. Het wordt vaak als één van de eerste ‘Bongo Fury’, een toegankelijke plaat die de kwaliteiten conceptalbums bestempeld, omdat het een satirische van beide muzikanten direct en organisch samenbracht. uitdrukking is van de Zappa’s perceptie van de Beefhearts teksten zijn zoals altijd onnavolgbaar: Amerikaanse popcultuur. Het was bovendien een van de poëtisch, associatief geïmproviseerd, met woord- en eerste dubbelalbums in de rockgeschiedenis (Bob betekenisverhaspeling à la James Joyce. Muzikaal hoor je Dylans ‘Blonde on Blonde’ kwam een week eerder uit). stevige bluesrock, culminerend in het legendarische Zappa zei vele jaren later dat producer Tom Wilson de ‘Muffin Man’, jarenlang een favoriete toegift op Zappa- groep een contract gaf in de overtuiging dat ze een concerten en gezegend met een gitaarsolo die velen ‘blanke’ bluesband waren. Het album voert zanger Ray noot voor noot kunnen meezingen. Collins op, samen met bassist Roy Estrada, drummer Daarnaast speelde Beefheart ook mondharmonica op Jimmy Carl Black en gitarist Elliot Ingber, die later nog bij ‘One Size Fits All’ (1975 en de laatste plaat met The Captain Beefhearts Magic Band zou spelen onder de Mothers) en ‘Zoot Allures’ (1976). En er was het plan dat naam Winged Eel Fingerling. De muzikale inhoud van Zappa de volgende plaat van Beefheart zou producen, ‘Freak Out!’ varieerde van rhythm-and-blues, doo-wop en ‘Bat Chain Puller’. Maar door nieuwe problemen en ruzies standaard blues-beïnvloede rock tot scheidden hun wegen andermaal. Hoewel de volgende orkestarrangementen en avant-garde geluidscollages. platen van Beefheart beter werden onthaald, trok hij zich Hoewel het album in eerste instantie lauw werd onthaald in 1982 terug uit de muziekwereld, om zich - opnieuw als in de Verenigde Staten, was het een instant succes in Don Van Vliet - voor de rest van zijn leven aan Europa. Nadien kreeg het ook een cultstatus in Amerika, schilderkunst te wijden. Vóór Zappa’s overlijden in 1993 waar het in grote aantallen bleef verkopen tot in de legden de oude maten hun geschillen bij en werden ze vroege jaren ‘70. opnieuw beste vrienden. Vanaf de late jaren ‘60 volgden de platen van Zappa Voor muziekfans was Beefheart de belichaming van de elkaar snel op: in 1968 waren dat ‘We're Only In It For Californische psychedelische underground van de jaren The Money’, ‘Lumpy Gravy’ en ‘Cruising With Ruben & zestig. Zijn mix van deltablues, avant-garde-jazz en The Jets’ en in 1969 ‘Uncle Meat’, het compilatiealbum haakse rock beïnvloedde artiesten als Tom Waits, The ‘Mothermania’, ‘Hot Rats’ en ‘Burnt Weeny Sandwich’. White Stripes en - dichter bij huis - dEUS. Zijn hese, Allemaal albums die nog steeds gekoesterd worden grommende stem was zijn handelsmerk. door duizenden die-hard Zappafans. ‘Hot Rats’, de eerste soloplaat van Zappa nadat hij de Mothers opzij En wat met Zappa? had gezet, bevat ook een korte bijdrage van Captain Frank Zappa was medio jaren zestig lid geworden van Beefheart. Opmerkelijk is dat Zappa nooit 'samenwerkte' The Soul Giants. Hij werd de gitarist van de groep. Niet met muzikanten op de in de popmuziek gebruikelijke lang daarna werd hij de 'leader', en hernoemde hij de manier. Hij nam muzikanten in dienst, betaalde hun band The Mothers. Ze werden opgemerkt door loon en ontsloeg ze wanneer hij vond dat dit nodig was. verschillende platenproducers maar Tom Wilson lijfde Zo kwamen er de volgende jaren heel uiteenlopende hen in bij Verve Records. Ze moesten dan wel de naam projecten, met wisselende bezettingen van The van de band veranderen: The Mothers werden The Mothers, andere ensembles en grote symfonische Mothers of Invention, omdat ‘mother’ een afkorting van orkesten. © Herman Selleslags © Herman Selleslags Hans Dagelet - BeefheartHans Dagelet © Annaleen Louwes Sinister Sister © Sam Verhaert Sister Sinister Sinister Sister plays Zappa Hans Dagelet & Rosa Beefheart, Treat Pork Musical Maayan Smith tenorsax Jan Ghesquière gitaar Hans Dagelet zang, performance, trompet Pieter Claus vibrafoon Michel Hatzigeorgiou basgitaar John Dikeman bariton- en tenorsax Xavier Rogé drums Jeroen Kimman gitaar Onno Govaert percussie Floris van Bergeijk elektronica PROGRAMMA Wilbert Bulsink toetsen, hammond Peter Inca Roads Jessen bas Sinister Foorwear Zoot Allures Aanleiding voor deze hommage aan Captain Montana/Dog Breath Beefheart is het album ‘Trout Mask Replica’, What's New In Baltimore waarmee Beefheart in 1969 vriend en vijand The Black Page verbijsterde. De muziek was te extreem voor Chunga's Revenge een groot publiek, maar maakte hem wel tot The Eric Dolphy Memorial Barbecue een legende. De hoekige poëzie van zowel de Dupree's Paradise taal als de muziek klinkt nog even nieuw en Filthy Habits prikkelend als toen, en is ook voor Rosa zelf een benchmark geweest. Het materiaal van Twee jaar nadat ze in deSingel de muziek van Béla Bartók aanpakten, ‘Trout Mask Replica’ is door Rosa grijpen deze eigenzinnig rockende jazzcats terug naar een project omgeschreven, binnenstebuiten gekeerd en dat hen ooit samenbracht, de muziek van Frank Zappa. Ze ontlenen vertaald. De anarchis tische chaos is hun groepsnaam trouwens aan Zappa: ‘Sinister Footwear’ is een behouden maar wel ontward, en is daarmee iconische driedelige Zappacompositie, ontstaan bij het arrangeren toegankelijk voor een nieuw publiek. van een gitaarsolo. Vibrafoonvirtuoos Pieter Claus kreeg het ‘Beefheart, Pork Treat Musical’ laat de muzikale genie van Zappa al tijdens zijn kindertijd met de paplepel verstokte Beefheartfan jubelen en de ingepeperd. Hij noemt Zappa zijn allereerste muzikale herinnering. Beefheartleek aangenaam verrassen. Hans Samen met de oorspronkelijke drummer van de band, Lander Dagelet is de Captain. Hij gromt en spuugt en Gyselinck (STUFF, LABtrio, Beraadgeslagen en eveneens al jaren in verrafelt de vertaalde teksten.