DOCSLIB.ORG

Adriaan Van Dis

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Adriaan Van Dis PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/98606 Please be advised that this information was generated on 2021-09-23 and may be subject to change. DE SCHOOL VAN DE LITERATUUR ADRIAAN VAN DIS Paul Sars SUN· Kritak DE SCHOOL VAN DE LITERATUUR onder redactie van Eric Wagemans & Henk Peters Paul Sars ADRIAAN VAN DIS De zandkastelen van je jeugd JosJoosten TOM LAN OY E De ontoereikendheid van het abstracte ... vir u kan ek om die dood nie ’n bitter vers skryf nie alhoewel dit die mode is om stikkend verby die moeder- speen in mond te skel en die sandkastele van kinderjare roekeloos om te skop, op die grafte te spoeg ... BREYTEN BREYTENBACH Uit: Dieysterkoei moetsweet (1964) Paul Sars A D R IM N VAN DIS De zandkastelen van je jeugd Voor Nathan S. S U N · KRITAK Omslagontwerp en boekverzorging: Leo de Bruin, Amsterdam © Uitgeverij SUN, Nijmegen 1996 ISBN 90 6168 484 6 NUGi 321 Voor België: Uitgeverij Kritak ISBN 90 6303 696 5 D 1996 2393 44 Inhoudsopgave Woord vooraf 7 1.NATHAN SID IS ADRIAAN VAN DIS Leven en werk Het narcisme van de kleine verschillen 9 Een leven dat niet gold 13 Streven naar zuiverheid 17 Karakter: ‘Ik zou groot worden’ 20 De leerschool der liefde 24 Een verre reis 26 Debuut 28 Hier is... Adriaan van Dis 29 Dubbel afscheid van de journalistiek 33 Werken aan een oeuvre 35 2. VERHEF JEZELF Levensbeschouwing en literatuuropvatting Tussen God en goena-goena: het Hogere Zelf 37 Zware vrijheid: ‘Alleen mijn geweten houdt mij uit de slaap’ 45 Vogelvrij: wie zich niet hecht, kan nooit in de steek gelaten worden 48 De vleesgeworden paradox 49 Engagement: van buitenstaander naar go-between 50 De estheet: ‘Ik ben een grote moralist’ 54 De moralist: ‘Zo ben ik nog altijd een jongetje van elf 57 Lezen als een vorm van schrijven 58 Bordewijk en Reve: afstandelijk en helder 59 Van Wyk Louw en Breytenbach: zintuiglijk en beeldend 60 De optilkracht van het boek 64 3. DE GROTE REIS Beschrijving van de werken Reizen met gesloten ogen 68 Nathan Sid, Zilver Reizen naar de uitersten in jezelf 78 De rat van Arras, Casablanca, Tropenjaren, Een uur in de wind Reizen naar anderen en vreemden 83 Noord-Zuid, Een barbaar in China, Het beloofde land, In Afrika Reizen aan de schrijftafel 92 Palmwijn, Indische duinen De Grote reis 98 4. PERFECTE STIJLBEHEERSING TOT AAN WOEDE Ontvangst van de werken Presentator of schrijver? 101 Een plaats in de Nederlandse literatuur 105 Journalistieke distantie of literaire ironie? 109 Het verlies van de onschuld 111 Betrokkenheid en woede 115 Engagement en moralisme 118 5. HETZELFDE NET EVEN ANDERS Plaats in de literaire traditie Kind van zijn tijd 123 Stilist, moralist en romanticus 125 Bekentenisliteratuur 127 Reisliteratuur 128 Indische literatuur 131 6. BIOGRAFISCH EN BIBLIOGRAFISCH OVERZICHT Biografisch overzicht 135 Werken van Adriaan van Dis 136 In boekvorm 136 Belangrijke publikaties in tijdschriften en verzamelbundels 139 Theaterteksten, libretto’s 139 Werken op audiocassette en compact-disc 140 Werken in vertaling 140 Vertalingen door Adriaan van Dis 141 Interviews met Adriaan van Dis 141 Belangrijke teksten over Adriaan van Dis en zijn werk 142 Algemeen 142 Over de afzonderlijke boeken 142 Keuze uit audiovisueel materiaal met en over Adriaan van Dis 148 Woord vooraf ... dat het geen zin heeft om - zoals Breyten Breytenbach ooit dichtte - de zandkastelen van je jeugd omver te trappen. ADRIAAN VAN DIS Adriaan van Dis heeft altijd schrijver willen worden, net als zijn ‘Na- than’ en ‘Zilver’. Maar het heeft jaren geduurd voordat hij de schrijfta­ fel bereikte. Eerst heeft hij rondgezworven, reizen gemaakt naar China en Afrika, en naar zijn eigen binnenwereld: zijn Indische jeugd in het Nederlandse Bergen. Al die omzwervingen zijn in de vorm van (reis)- verhalen literatuur geworden. En er loopt door alle boeken heen een rode draad, van het debuut Nathan Sid (1984) naar zijn meest recente roman Indische duinen (1994), waarin de volwassen Nathan zijn kin­ dertijd opnieuw beziet. De soms moeizaam verlopen ontwikkeling naar het schrijverschap speelt daarin een cruciale rol. Kenmerkend voor Adriaan van Dis is dat hij ondanks alle woede zonder rancune kan schrijven, in het besef ‘dat het geen zin heeft om - zoals Breyten Brey­ tenbach ooit dichtte - de zandkastelen van je jeugd omver te trappen’. Dit inzicht heeft me bij het schrijven van de monografie telkens weer voor ogen gestaan, juist omdat emotionele betrokkenheid één van de drijfveren lijkt te zijn in het werk van Adriaan van Dis. Om zelf in de spanning tussen beschrijving en betrokkenheid overeind te blij­ ven, heb ik me verzekerd van de steun tal van personen, die ik op deze plaats wil danken voor hun bijdragen. Mijn dank gaat allereerst uit naar de uitgever Henk Hoeks en de redacteuren van de reeks, Henk Peters en Eric Wagemans. Vooral de laatstgenoemde heeft me geduldig en met opbouwende kritiek bege­ leid. Redactionele ondersteuning mocht ik ook ontvangen van Michel Melenhorst en van Judith Minkman, die bovendien een bijdrage lever­ de aan de voorbereiding van het vierde hoofdstuk en aan de bibliogra­ fie. Erkentelijk ben ik Erica van Boven, die me haar nog ongepubliceer­ de lezing ‘Over Indische duinen’ ter beschikking stelde. Ton Anbeek dank ik voor inzage in de manuscripten van zijn boek Het donkere hart en voor de toelichting die hij desgevraagd wilde geven. Wie over Adriaan van Dis schrijft, moet op zijn woorden passen. De schrijver zelf zweert immers bij zuiver taalgebruik omwille van een heldere voorstelling van zaken. In dit verband gaat mijn dank uit naar Sanne van Tongeren, Frits Robeerst, Han Beijersbergen en Paula Wil- 7 lems, die me op het juiste spoor trachtten te houden, Hetzelfde geldt, in algemene zin, voor Esther, Diede en Nathan. PAUL SARS Met sketches langs de deur in Hilversum, 1957 i. Nathan Sid is Adriaan van Dis Leven en werk Nathan was er nooit geweest, maar wel gemaakt. Zijn zusters waren er geboren, net als zijn vader en veel van zijn ooms en tantes. Indië was overal in huis. [.Nathan Sid, p. 7] ‘Nathan was er nooit geweest, maar wel gemaakt.’ Met deze geheim­ zinnige woorden opent Adriaan van Dis zijn debimtnovelle Nathan Sid (1:983)3 waarmee een spanningsboog begint die pas in de slotzinnen van de roman Indische duinen (1994) een rustpunt vindt. De paradoxa­ le geschiedenis van het jongetje Nathan Sid, dat evenals Adriaan van Dis in Indië is verwekt, hoewel hij daar zélf ‘nooit geweest’ was, weer­ spiegelt zich in de mystificaties rondom hoofdpersoon en schrijver. Wie de boomlange blond-grijze Van Dis ziet, kan zich amper voorstel­ len dat hij ‘een Indische jeugd’ heeft gehad. In zijn literaire werk wordt het telkens gesuggereerd, maar nergens expliciet gemeld: Adriaan van Dis is Nathan Sid. Het is dan ook geen toeval dat Nathan Sid en zijn auteur patent hebben op de vermenging van werkelijkheid en fictie. Want juist de mystificaties rondom de identiteit van de persoon zijn een Indische erfenis van ongeziene herkomst, waardoor het hele schrijverschap wordt gevoed. Ook het fantastische jongetje Nathan Sid, waarachter Van Dis zich - zoals later blijkt in Indische duinen - zo opvallend zicht­ baar verschuilt, is een Indische erfenis. Hij is een in Indië ‘gemaakt’, een uit nood geboren alter ego, van wie de schrijver het karakter nog moet zien te achterhalen. Pas met de literaire ontrafeling van het fami­ lieverhaal in Indische duinen worden ook de identiteit(en) van de hoofd­ personen en hun schrijver ontmaskerd. Leven en literatuur cirkelen om elkaar heen in een proces van wederzijdse onthulling. Het is de spiegeling van pijnlijke ervaringen aan hun literaire verbeelding. HET NARCISME VAN DE KLEINE VERSCHILLEN Adriaan van Dis werd op 16 december 1946 geboren in Bergen, een met bos en duin omgeven dorp in Noord-Holland. Na drie maanden kreeg het gezin een woning toegewezen in het destijds desolate en ge- 9 isoleerde Bergen aan Zee, zeven kilometer strandwaarts van het dorp. Het huis van zijn jeugd lag aan de rand van de duinen. Het was een ongewoon gebouw, oorspronkelijk een Deutsches Kinderheim, dat in het bezit was van Duitsers. Na de oorlog was het door de Nederlanders in beslag genomen en werden er vier Indische repatriantenfamilies ondergebracht. Kort voor de geboorte van Adriaan was zijn moeder, Marie van Dis, teruggekeerd uit Nederlands-Indië, het tegenwoordige Indonesië. Zij was afkomstig uit een West-Brabants geslacht van bemiddelde boeren en had in september 1932, op 22-jarige leeftijd, Nederland verlaten. Ze had in Breda een uit Indië afkomstige cadet leren kennen, en vertrok met hem naar Indië, met instemming van haar liberaal-conservatieve vader. Het contact met de Brabantse familie is altijd goed gebleven. Grootvader Van Dis steunde het gezin door de jaren heen, en Adriaan bewaart typisch Nederlandse herinneringen aan een echte Hollandse oma, die pepermuntjes in haar tas had en naar eau de cologne rook. Hij put uit die ervaringen, zoals onder meer in Indische duinen blijkt. Uit het huwelijk van Marie van Dis met de Indische militair, zelf de zoon van een Hollandse planter en een inlandse vrouw, werden drie dochters geboren.* Tijdens de Japanse bezetting vocht hun vader als eerste luitenant in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (knil). Hij werd gevangen genomen en in 1944 geëxecuteerd. Als de meeste Nederlanders werd Marie van Dis met haar dochters onder ellendige omstandigheden geïnterneerd in een Japans kamp. Na de bevrijding van de Japanse bezetters besloot zij naar Nederland terug te keren. Het besluit werd mede ingegeven door de toenemende spanningen in het naar onafhankelijkheid strevende Nederlands-Indië, waar de veilig­ heid van haar drie vaderloze kinderen niet meer gegarandeerd was.
Load more

Recommended publications
  • 'De Rekkelijkheid Van De Herinnering'
    ‘De rekkelijkheid van de herinnering’ De classificatie van de tweede generatie Indische auteurs Christiaan Boesenach MA Universiteit van Amsterdam Masterscriptie Redacteur/editor Amsterdam, 28 augustus 2016 Begeleider: Dr. N.T.J. Laan Inhoudsopgave ‘De rekkelijkheid van de herinnering’ 5 Probleemstelling, opbouw en methode 8 1. Canonisering en classificatie 10 1.1 Biografische gegevens 11 1.2 Classificatie en canonisering van Indische literatuur 12 Kritiek op de ‘status aparte’ 13 1.3 Classificatie en canonisering in internationaal perspectief 15 Postkolonialisme als merk 17 1.4 De effecten van literaire classificaties 18 2. Symbolische productie en beeldvorming 19 2.1 De auteur 20 2.2 De kritiek 21 2.3 De uitgeverij 22 Hella Haasse en postkolonialisme als merk 23 2.4 Symbolische productie door auteur, kritiek en uitgeverij 24 3. Posture en paratekst 25 3.1 De auteurspresentatie van de tweede generatie Indische auteurs 25 Marion Bloem 25 Alfred Birney 26 Adriaan van Dis 27 3.2 Paratekst, materiële productie en beeldvorming 30 Marion Bloem 31 Alfred Birney 31 Adriaan van Dis 32 3.3 Indische posture en paratekst 34 4. Mentions-analyse 35 4.1 De tweede generatie Indische auteurs 36 4.2 Birney, Bloem en Van Dis 39 4.3 Een Indische of een Nederlandse literatuur? 44 5. Conclusie 46 Discussie 47 Reflectie 47 6. Bibliografie 49 ‘De rekkelijkheid van de herinnering’ De classificatie van de tweede generatie Indische auteurs Misschien is dat voor mij de kern van het Indische: verhalen vertellen. De rekkelijkheid van de herinnering. Herinneringen aan een verleden waar ik geen toegang tot had. Een Indië dat ik zelf heb verzonnen.1 Het bovenstaande vertelt Adriaan van Dis in een persoonlijk verhaal dat hij schreef voor het boek Indisch leven in Nederland (2006).
    [Show full text]
  • Maria Dermoût and “Unremembering” Lost Time
    Maria Dermoût and “unremembering” lost time Paul Doolan Between 1945 and 1949 the Dutch fought a futile war against Indonesian nationalists that ended with the loss of their great colony, the Dutch East Indies. A consequence was the so-called “repatriation” of hundreds of thousands of members of the Indisch community to the Netherlands. In the early 1950s two novels, set in the early years of the 20th century, Only yesterday (Nog pas gisteren) and The ten thousand things (De tienduizend dingen), appeared from a new writer, Maria Dermoût. In this essay I argue that both of these works helped to shape a collective memory of the recent colonial past and that with the loss of place, the Indisch community was threatened by a potential loss of identity, but that literature was able to provide the memory of a sense of place, and collective memory could be retained. I argue that this memory, as represented in Dermoût's novels, took on a nostalgic form, helping to shape a collective identity based partially on a melancholy sense of common loss. But dwelling on nostalgic loss did nothing to help explain the loss of the colony, and thereby inadvertently contributed to a general unremembering, or refusal to remember, the painful final years of decolonization. Furthermore, contrary to Rob Nieuwenhuys, I argue that Dermoût, though Indisch, was a typical European, that is, Dutch, author. A post-colonial analysis of her novels reveals that they were written from the viewpoint of colonial privilege and that, as such, they silenced alternative narratives and thereby further contributed to unremembering the painful process of decolonization.
    [Show full text]
  • Discord & Consensus
    c Discor Global Dutch: Studies in Low Countries Culture and History onsensus Series Editor: ulrich tiedau DiscorD & Discord and Consensus in the Low Countries, 1700–2000 explores the themes D & of discord and consensus in the Low Countries in the last three centuries. consensus All countries, regions and institutions are ultimately built on a degree of consensus, on a collective commitment to a concept, belief or value system, 1700–2000 TH IN IN THE LOW COUNTRIES, 1700–2000 which is continuously rephrased and reinvented through a narrative of cohesion, and challenged by expressions of discontent and discord. The E history of the Low Countries is characterised by both a striving for consensus L and eruptions of discord, both internally and from external challenges. This OW volume studies the dynamics of this tension through various genres. Based C th on selected papers from the 10 Biennial Conference of the Association OUNTRI for Low Countries Studies at UCL, this interdisciplinary work traces the themes of discord and consensus along broad cultural, linguistic, political and historical lines. This is an expansive collection written by experts from E a range of disciplines including early-modern and contemporary history, art S, history, film, literature and translation from the Low Countries. U G EDIT E JANE FENOULHET LRICH is Professor of Dutch Studies at UCL. Her research RDI QUIST AND QUIST RDI E interests include women’s writing, literary history and disciplinary history. BY D JAN T I GERDI QUIST E is Lecturer in Dutch and Head of Department at UCL’s E DAU F Department of Dutch.
    [Show full text]
  • Cultivated Tastes Colonial Art, Nature and Landscape in The
    F Cultivated Tastes G Colonial Art, Nature and Landscape in the Netherlands Indies A Doctoral Dissertation by Susie Protschky PhD Candidate School of History University of New South Wales Sydney, Australia Contents Acknowledgments …………………………………………………………….. iii List of Abbreviations ………………………………………………………….. v List of Plates …………………………………………………………………… vi F G Introduction ……………………………………………………………………. 1 Part I — Two Journeys Chapter 1: Landscape in Indonesian Art ……………………………………….. 36 Chapter 2: Dutch Views of Indies Landscapes …………………………………. 77 Part II — Ideals Chapter 3: Order ………………………………………………………………. 119 Chapter 4: Peace ………………………………………………………………. 162 Chapter 5: Sacred Landscapes ………………………………………………… 201 Part III — Anxieties Chapter 6: Seductions …………………………………………………………. 228 Chapter 7: Identity – Being Dutch in the Tropics …………………………….. 252 Conclusion …………………………………………………………………….. 293 F G Glossary ……………………………………………………………………….. 319 Bibliography …………………………………………………………………... 322 ii Acknowledgments First, I would like to express my gratitude to the Faculty of Arts and Social Sciences at the University of New South Wales for granting me an Australian Postgraduate Award between 2001 and 2005. The same Faculty funded two research trips abroad, one to the Netherlands in 2004 and another to Indonesia in 2005. Without these sources of funding this thesis would not have possible. In the Netherlands, I must thank Pim Westerkamp at the Museum Nusantara, Delft, for taking me on a tour through the collection and making archival materials available to me. Thanks also to Marie-Odette Scalliet at the University of Leiden, for directing me toward more of her research and for showing me some of the university library’s Southeast Asia collection. I also appreciate the generosity of Peter Boomgaard, of the KITLV in Leiden, for discussing aspects of my research with me. Thanks to the staff at the KIT Fotobureau in Amsterdam, who responded admirably to my vague request for ‘landscape’ photographs from the Netherlands Indies.
    [Show full text]
  • Ik Maak Kenbaar Wat Bestond. Leven En Werk Van Hella S. Haasse
    Ik maak kenbaar wat bestond. Leven en werk van Hella S. Haasse samenstelling Mariëtte Haarsma, Greetje Heemskerk en Murk Salverda bron Mariëtte Haarsma, Greetje Heemskerk en Murk Salverda, Ik maak kenbaar wat bestond. Leven en werk van Hella S. Haasse (Schrijversprentenboek 35). Em. Querido's Uitgeverij, Amsterdam / Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag 1993 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/salv007ikma01_01/colofon.php © 2007 dbnl / Mariëtte Haarsma, Greetje Heemskerk en Murk Salverda i.s.m. 6 1918-1938 Verlovingsfoto van Willem Hendrik Haasse en Katharina Diehm Winzenhöhler, ± 1915. Hella S. Haasse beschrijft in Persoonsbewijs (p.13) hoe haar moeder in 1914, na haar opleiding aan het Amsterdamse conservatorium, ‘half’ verloofd naar Indië vertrok om daar pianolessen te gaan geven: ‘Zij vertrok, eenentwintig jaar oud, zonder een cent op zak, zonder tropenuitzet, met de passage enkele reis als afscheidsgeschenk van een oude dame die zij wel eens had voorgelezen. De verloving liep op niets uit, met de muziek had zij meer succes. Een concert in Batavia, waar zij als soliste met het orkest van de Stafmuziek Griegs pianoconcert speelde, werd toevallig bijgewoond door mijn vader (toen commies-redacteur bij Gouvernementsbedrijven), die onmiddellijk en voorgoed zijn hart verloor.’ Foto N.V. Charls & Van Es & Co, Ned.-Indië. Collectie Hella S. Haasse Ik maak kenbaar wat bestond. Leven en werk van Hella S. Haasse 7 Op 2 februari 1918 wordt in de buitenwijk Weltevreden van Batavia het eerste kind van Willem Haasse en Katharina Diehm Winzenhöhler geboren. Zij noemen haar Hella, voluit Hélène Serafia. Hier ligt zij - pas een paar dagen oud - in de armen van de trotse baker.
    [Show full text]
  • De Nederlandse Letterkunde Als Wereldliteratuur. Leiden: Universiteit Leiden
    De Nederlandse letterkunde als wereldliteratuur Praamstra, O.J. Citation Praamstra, O. J. (2008). De Nederlandse letterkunde als wereldliteratuur. Leiden: Universiteit Leiden. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/19579 Version: Not Applicable (or Unknown) License: Leiden University Non-exclusive license Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/19579 Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable). Prof.dr. Olf Praamstra De Nederlandse letterkunde als wereldliteratuur. Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. De Nederlandse letterkunde als wereldliteratuur. Oratie uitgesproken door Prof.dr. Olf Praamstra bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de Nederlandse Literatuur in Contact met Andere Culturen aan de Universiteit Leiden vanwege het Leids Universiteitsfonds op vrijdag 21 november 2008 Mijnheer de Rector Magnificus, leden van het Bestuur van de niet kan dat de negers behandeld worden, zoals ze in het Stichting Leids Universiteitsfonds en leden van het Curatorium verhaal behandeld worden. Dat heeft de schrijfster heel van deze bijzondere leerstoel, zeer gewaardeerde toehoorders, precies uitgewerkt met behulp van een brave, vrome slaveneigenaar, die zijn slaven goed behandelt, en een ander die ze stelselmatig mishandelt en uithongert, enz.; dat zit Boekenlijsten heel systematisch in elkaar. Maar in de Havelaar is daar geen Op het internet struikel je over lijsten met boeken die iedereen sprake van. [...] Terwijl Max met Tine, Verbrugge en Duclari gelezen moet hebben. Internetboekhandels als Bolcom en zit te eten en grappen te maken over de vrouwen van Arles Amazon maken zulke lijsten, soms van de beste tien, soms en Nîmes, liggen de bewoners van Lebak langs de weg te van de beste honderd boeken.1 Maar ook niet-commerciële sterven.
    [Show full text]
  • PDF Van Tekst
    Indische Letteren. Jaargang 18 bron Indische Letteren. Jaargang 18. Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde, Alphen aan den Rijn 2003 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_ind004200301_01/colofon.php © 2013 dbnl i.s.m. 1 [Nummer 1] Redactioneel In deze aflevering vraagt Esther ten Dolle aandacht voor een verschijnsel dat een belangrijk ingrediënt vormt van de bellettrie over Indië, maar dat tot dusver in ons periodiek nog geen bijzondere nadruk heeft gekregen. Dat gebeurt nu dus wel, in haar artikel ‘Tropenkolder in de Indische letteren’. Aan Tjalie Robinson is binnen onze kring uiteraard veel meer aandacht besteed. Toch weet Alexander Nieuwenhuis de relatie tussen Vincent Mahieu en Tjalie Robinson nog wat scherper onder woorden te brengen in zijn bijdrage: ‘De Januskop van Jan Boon’. Binnen onze toenemende belangstelling voor Indische gedichten past ook het overzicht dat René B. Karels geeft van de Indische poëzie van Leo Vroman en diens echtgenote Georgine Sanders (bij Vroman-lezers ook bekend als ‘Tineke’). De eerstvolgende lezingenmiddag vindt plaats op vrijdag 30 mei 2003. Gerard Termorshuizen zal dan zijn licht laten schijnen over de Indische journalist l'Ange Huet. ‘Visies op de Indische “oermoeder”; het beeld van de njai in de Indisch-Nederlandse literatuur’ is de veelbelovende titel van een lezing door Reggie Baay. Het tweede deel van de middag bestaat uit een gesprek met Adriaan van Dis. Peter van Zonneveld zal de auteur vooral aan de tand voelen over diens roman Familieziek. Nadere informatie over deze bijeenkomst vindt u achter in deze aflevering. Ten slotte willen we u alvast mededelen dat ons symposium ditmaal gewijd zal zijn aan een onderwerp dat al jaren op de agenda stond, maar dat nu in het najaar dan echt aan bod zal komen: Het KNIL in de Indische letteren.
    [Show full text]
  • Tales of Members of the Resistance and Victims of War
    Come tell me after all these years your tales about the end of war Tales of members of the resistance and victims of war Ellen Lock Come tell me after all these years your tales about the end of war tell me a thousand times or more and every time I’ll be in tears. by Leo Vroman: Peace Design: Irene de Bruijn, Ellen Lock Cover picture: Leo en Tineke Vroman, photographer: Keke Keukelaar Interviews and pictures: Ellen Lock, unless otherwise stated Translation Dutch-English: Translation Agency SVB: Claire Jordan, Janet Potterton. No part of this book may be reproduced without the written permission of the editors of Aanspraak e-mail: [email protected], website: www.svb.nl/wvo © Sociale Verzekeringsbank / Pensioen- en Uitkeringsraad, december 2014. ISBN 978-90-9030295-9 Tales of members of the resistance and victims of war Sociale Verzekeringsbank & Pensioen- en Uitkeringsraad Leiden 2014 Content Tales of Members of the Resistance and Victims of War 10 Martin van Rijn, State Secretary for Health, Welfare and Sport 70 Years after the Second World War 12 Nicoly Vermeulen, Chair of the Board of Directors of the Sociale Verzekeringsbank (SVB) Speaking for your benefit 14 Hans Dresden, Chair of the Pension and Benefit Board Tales of Europe Real freedom only exists if everyone can be free 17 Working with the resistance in Amsterdam, nursery teacher Sieny Kattenburg saved many Jewish children from deportation from the Hollandsche Schouwburg theatre. Surviving in order to bear witness 25 Psychiatrist Max Hamburger survived the camps at Auschwitz and Buchenwald. We want the world to know what happened 33 in the death camp at Sobibor! Sobibor survivor Jules Schelvis tells his story.
    [Show full text]
  • Download PDF Van Tekst
    Indische Letteren. Jaargang 33 bron Indische Letteren. Jaargang 33. Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde, Alphen aan den Rijn 2018 Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/_ind004201801_01/colofon.php Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn. i.s.m. 7 [Multatuli nu: Nieuwe perspectieven op Eduard Douwes Dekker en zijn werk] Multatuli nu Inleiding Jacqueline Bel & Rick Honings Op vrijdag 27 januari 2017 vond in het Klein Auditorium van het Academiegebouw van de Universiteit Leiden het symposium ‘130 jaar later. Nieuwe perspectieven op Multatuli’ plaats. Tijdens deze drukbezochte dag presenteerden negen neerlandici uit binnen- en buitenland ieder een nieuw perspectief op de auteur die met recht de beroemdste van Nederland genoemd kan worden. De teksten van hun lezingen, aangevuld met enkele extra bijdragen, treft u aan in deze bundel, die ook het eerste nummer van de 33ste jaargang (2018) van het tijdschrift Indische Letteren vormt. Multatuli is de godfather van de Indisch-Nederlandse literatuur. Waarom vond het Multatuli-symposium plaats in Leiden? Allereerst vanwege de link met de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde, die het financieel mede mogelijk maakte. Deze werkgroep is gelieerd aan de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden. In 2002 kwam Multatuli als winnaar uit de bus bij een onder de leden van de Maatschappij georganiseerde enquête over de vraag wie de belangrijkste klassieke auteur uit de Nederlandse literatuur is. Er werd 212 keer op Multatuli gestemd. De nummer twee en drie, Joost van den Vondel en W.F. Hermans, volgden slechts op ruime afstand (respectievelijk met 165 en 163 stemmen).
    [Show full text]
  • GERT OOSTINDIE Postcolonial Netherlands
    amsterdam university press GERT OOSTINDIE Postcolonial Netherlands Sixty-five years of forgetting, commemorating, silencing Postcolonial Netherlands GERT OOSTINDIE Postcolonial Netherlands Sixty-five years of forgetting, commemorating, silencing amsterdam university press The publication of this book is made possible by a grant from Netherlands Organisation for Scientific Research nwo( ). Original title: Postkoloniaal Nederland. Vijfenzestig jaar vergeten, herdenken, verdringen, Uitgeverij Bert Bakker, 2010 Translation: Annabel Howland Cover illustration: Netherlands East Indies Memorial, Amstelveen; photograph Eveline Kooijman Design: Suzan Beijer, Amersfoort isbn 978 90 8964 353 7 e-isbn 978 90 4851 402 1 nur 697 Creative Commons License CC BY NC (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0) G.J. Oostindie / Amsterdam University Press, Amsterdam 2011 Some rights reversed. Without limiting the rights under copyright reserved above, any part of this book may be reproduced, stored in or introduced into a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means (electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise). Every effort has been made to obtain permission to use all copyrighted illustrations reproduced in this book. Nonetheless, whosoever believes to have rights to this material is advised to contact the publisher. TABLE OF CONTENTS Introduction 7 1 Decolonization, migration and the postcolonial bonus 23 From the Indies/Indonesia 26 From Suriname 33 From the Antilles 36 Migration and integration in the Netherlands
    [Show full text]
  • Oost-Indische Spiegel
    Oost-Indische spiegel Wat Nederlandse schrijvers en dichters over Indonesië hebben geschreven vanaf de eerste jaren der Compagnie tot op heden Rob Nieuwenhuys bron Rob Nieuwenhuys, Oost-Indische spiegel. Wat Nederlandse schrijvers en dichters over Indonesië hebben geschreven vanaf de eerste jaren der Compagnie tot op heden. Em. Querido's Uitgeverij, Amsterdam 1978 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/nieu018oost02_01/colofon.htm © 2006 dbnl / erven Rob Nieuwenhuys 5 Aan E. du Perron [...] en heb dezelve de naam van Oost-Indise spiegel gegeven, dewijl daarin niet alleen veel zaken die algemeen zijn worden gevonden en die van anderen zijn beschreven, maar omdat in dezelve veel bijzondere voorvallen en handelingen van bijzondere personen en bijzondere gevallen worden verhaald. Dit is hetgene waarvan in deze O.I. spiegel gehandeld wordt en dat ongeveinsd bij de ander is gesteld, en zonder iemand gelijk men zeit de honing om de mond te smeren. Nicolaus de Graaff in de Voorreden bij zijn Oost-Indise spiegel (1703) Rob Nieuwenhuys, Oost-Indische spiegel 11 Inleiding Je n'aime pas la grande littérature. Je n'aime que la conversation écrite. PAUL LÉAUTAUD in Marly-le-Roy Wie na de Nederlandse letterkunde de Indisch-Nederlandse letterkunde in studie neemt komt een nieuwe wereld binnen. Hij zal er zich in het begin wat onwennig in voelen; hij zal zoeken naar wat hem vertrouwd is maar ziet verschijnselen die hem vreemd zijn en verhoudingen die hij niet kent. Niet alleen blijkt het landschap anders, zijn de mensen anders, zijn de sociale relaties anders, ook de vormen waarin de schrijvers zich uitdrukken zijn anders.
    [Show full text]
  • Verre Van Thuis
    VERRE VAN THUIS COLLECTIEVE IDENTITEIT IN ROMANS VAN DRIE GROEPEN REPATRIANTEN UIT NEDERLANDS-INDIË Master scriptie geschiedenis Specialisatie: Cities, Migration and Global Interdependence Eva van der Spek, s0859060 Begeleider: Mevr. Prof. Dr. M.L.J.C. Schrover Universiteit Leiden, 5 januari 2018 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding ................................................................................................................................ 4 1.1 Theoretisch kader .................................................................................................................... 6 1.1.1 Koloniale literatuur ..................................................................................................................................................................... 7 1.1.2 Postkoloniale literatuur ............................................................................................................................................................ 8 1.1.3 De repatrianten ............................................................................................................................................................................. 8 1.2 Historiografie ......................................................................................................................... 11 1.3 Materiaal & methode ............................................................................................................ 13 1.3.1 Materiaal .......................................................................................................................................................................................
    [Show full text]