Analiza Rozwoju Wybranych Inwestycji Celu Publicznego W Gminie Zbuczyn
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Scientifi c Review – Engineering and Environmental Sciences (2018), 27 (4), 552–566 Sci. Rev. Eng. Env. Sci. (2018), 27 (4) Przegląd Naukowy – Inżynieria i Kształtowanie Środowiska (2018), 27 (4), 552–566 Prz. Nauk. Inż. Kszt. Środ. (2018), 27 (4) http://iks.pn.sggw.pl DOI 10.22630/PNIKS.2018.27.4.51 Dorota KMIEĆ1, Katarzyna JASZCZUK2, Ewa PAPIEROWSKA3, Tomasz STAŃCZYK3 1Wydział Nauk Ekonomicznych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty of Economic Sciences, Warsaw University of Life Sciences – SGGW 2Wydział Leśny, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty of Forestry, Warsaw University of Life Sciences – SGGW 3Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty of Civil and Environmental Engineering, Warsaw University of Life Sciences – SGGW Analiza rozwoju wybranych inwestycji celu publicznego w gminie Zbuczyn ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb młodzieży Analysis of development needs in selected investments in the municipality of Zbuczyn with particular emphasis on the needs of young people Słowa kluczowe: Gmina Zbuczyn, inwestycje osób zameldowanych na pobyt stały celu publicznego, przestrzenne rozmieszczenie w ostatnich latach ma tendencję wzrosto- obiektów celu publicznego, przestrzeń wspólna wą, co nie jest bez znaczenia dla rozwoju Key words: Zbuczyn municipality, public in- obszarów wiejskich. Na proces rozwoju terest facilities, spatial deployment of public interest facilities, communal area wsi składa się bardzo wiele czynników. Wpływa na niego nie tylko demogra- fi a, ale też zasoby naturalne, rolnictwo, Wprowadzenie atrakcyjność inwestycyjna, a także do- stęp do nowoczesnych technik komuni- Tereny wiejskie (tj. położone poza kowania się i informacji oraz poprawa miejskimi jednostkami administracyjny- infrastruktury. Według Burchard-Dziu- mi) w Polsce zajmują ponad 93% ogółu bińskiej i Rzeńcy (2010) jakość i moż- powierzchni kraju i na swoim obsza- liwość dostępu do usług publicznych są rze skupiają 39,2% ludności kraju (GUS, czynnikami decydującymi o wyborze 2016). Na obszarach wiejskich liczba miejsca zamieszkania. 552 D. Kmieć i in. Kreowanie przestrzeni wspólnych również odpowiednia ich „pojemność”, jest bardzo ważnym problemem w roz- czyli dostosowanie do liczby użytkow- woju wszystkich typów układu osadni- ników (Kapusta, 2012). Takie podej- czego. Zagadnienia dotyczące kształ- ście wpływa na zaspokojenie potrzeb towania przestrzeni publicznych miast i poprawę jakości życia mieszkańców były przedmiotem wielu badań (Wolch, (wzrost standardów życia), ale również Byrne i Newell, 2014; Orchowska, 2016; na atrakcyjność danego miejsca. Bild, Steele, Pfeffer, Bertolini i Guasta- Rozwój lokalny jest przypisany do vino, 2018; Douglas, Briones, Bauer, danego terytorium i odnosi się ściśle do Trujillo, Lopez i Subica, 2018), jednak tej społeczności, która ten obszar za- ciągle mało mówi się o tworzeniu takich mieszkuje (Tomecka i Korzeniowska, miejsc na obszarach wiejskich i w ma- 2017). W myśl ustawy o samorządzie łych miejscowościach, w których miesz- gminnym zaspokajanie potrzeb zbioro- kańcy spędzają wspólnie więcej czasu. wych wspólnoty należy do zadań włas- Należy podkreślić, że obszary wiejskie nych gminy (Ustawa z dnia 8 marca spełniają również funkcje rekreacyjne 1990 r. o samorządzie gminnym) i jest dla mieszkańców miast (Heffner i Kle- przeprowadzane poprzez realizację in- mens, 2012). westycji celu publicznego. Inwestycje Przestrzenie wspólne w gminie są celu publicznego muszą służyć całej elementami infrastruktury społecznej, gminie, ale ponadto mogą bezpośrednio której zadaniem jest zaspokajanie po- wpływać na węższe grono mieszkańców trzeb ludzi w zakresie oświaty, wycho- gminy. W rozumieniu ustawy o plano- wania, upowszechniania kultury i sztu- waniu i zagospodarowaniu przestrzen- ki, ochrony zdrowia, opieki społecznej, nym (Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. kultury fi zycznej, sportu, turystyki, wy- o planowaniu i zagospodarowaniu prze- poczynku i rekreacji (Rochmińska i Pę- strzennym) inwestycją celu publicznego dziwiatr, 2017). W literaturze podkreśla jest każde działanie o znaczeniu lokal- się rolę wpływu przestrzeni wspólnych, nym i ponadlokalnym, a także krajowym głównie obiektów sportowo-rekreacyj- oraz metropolitalnym bez względu na nych, na populację zamieszkującą ob- status podmiotu podejmującego te dzia- szary wiejskie. Takie obiekty użyteczno- łania oraz źródła ich fi nansowania, sta- ści publicznej mają pozytywny wpływ nowiące realizację celów zawartych w na walkę z otyłością, ze stresem okresu art. 6 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. dojrzewania (Casey, Eime, Payne i Har- o gospodarce nieruchomościami. Jedny- vey, 2009), a nawet mogą przeciwdzia- mi z tych celów są budowa i utrzymanie łać problemom alkoholowym wśród instytucji kultury, obiektów sportowych nastolatków (Hellandsjø Bu, Watten, i innych. Według Pogodzińskiego (1975) Foxcroft, Ingebrigtsen i Relling, 2002). obiekt użyteczności publicznej świadczy Przy planowaniu przestrzeni wspól- usługi niematerialne (nieprodukcyjne) nych należy uwzględnić ich dostępność i stanowi własność społeczną oraz jest dla mieszkańców, na co składa się ich przeznaczony do publicznego użytku. odpowiednie rozmieszczenie, możli- Celem badań autorów artykułu była wość łatwego dojścia czy dojazdu, jak analiza potrzeb rozwoju wybranych in- Analiza rozwoju wybranych inwestycji celu publicznego... 553 westycji celu publicznego, które należą Do badań wybrano następujące inwe- do przestrzeni wspólnych w gminie wiej- stycje celu publicznego: świetlice wiej- skiej Zbuczyn, leżącej w województwie skie, biblioteki, boiska sportowe oraz mazowieckim, w powiecie siedleckim. place zabaw. Są to inwestycje, z których W badaniach skupiono się na analizie korzystają przede wszystkim osoby mło- potrzeb głównie ludzi młodych, poniżej de. Inwestycje celu publicznego powinny 18. roku życia, ponieważ wybrane do służyć całej gminie, ale wpływać głów- analizy następujące inwestycje celu pu- nie na węższe grono odbiorców. Dlatego blicznego (świetlice wiejskie, biblioteki, naszą ankietę skierowaliśmy głównie do boiska sportowe oraz place zabaw) służą osób młodych (65% ankietowanych po- przede wszystkim tej grupie mieszkań- niżej 18. roku życia). ców gminy. Wymienione obiekty po- W badaniu wzięło udział 227 respon- winny przede wszystkim zachęcać do dentów (182 osoby wypełniły papierowy większej aktywności sportowej i roz- kwestionariusz, a 45 ankietę on-line). woju intelektualnego w taki sposób, aby Badanie ankietowe zostało przeprowa- były alternatywą dla spędzania czasu dzone na przełomie września i paździer- przed telewizora, komputera i smartfo- nika 2017 r. wśród mieszkańców gminy na. Obecnie technologie informacyjno- Zbuczyn. komunikacyjne (ICT) odgrywają ważną rolę w życiu młodzieży, a wręcz są nie- odłączną częścią ich życia. Obiekt badań Zbuczyn jest gminą wiejską, położo- Metodyka badań ną we wschodniej części województwa mazowieckiego. Siedzibą gminy jest Na podstawie informacji uzyska- miejscowość Zbuczyn. Gmina Zbuczyn nych z urzędu gminy, analizy dokumen- jest największą gminą wiejską w powie- tów planistycznych, wizji lokalnej oraz cie siedleckim i jedną z większych w kra- wypowiedzi mieszkańców gminy zebra- ju. Jej powierzchnia wynosi 210,8 km2, nych w badaniu ankietowym dokonano co stanowi 13,1% powierzchni powiatu inwentaryzacji obiektów użyteczności siedleckiego i jednocześnie 0,59% po- publicznej oraz opracowano mapę do- wierzchni województwa mazowieckiego stępności dla mieszkańców poszczegól- (GUS, 2016). Gminę Zbuczyn tworzą 43 nych obiektów celu publicznego, wyko- miejscowości. Największą powierzchnię rzystując do tego celu program QGIS. zajmują wsie: Zbuczyn (1036,33 ha), Analizę potrzeb rozwoju wybranych Smolanka (971,11 ha) i Krzesk-Królowa inwestycji celu publicznego przeprowa- Niwa (914,26 ha). Najmniejsze wsie to: dzono na podstawie badania ankietowego Olędy (103,66 ha), Karcze (1442,11 ha) wśród mieszkańców gminy dotyczącego i Izdebki-Błażeje (151,66 ha). W bada- oceny wybranych istniejących obiektów nej gminie mieszka 10 121 osób (GUS, i potrzeb rozwoju kolejnych obiektów 2017). W gminie Zbuczyn liczba ludno- celu publicznego w gminie Zbuczyn. ści od 2014 r. stale rośnie i przewiduje 554 D. Kmieć i in. się, że prawdopodobnie będzie utrzymy- ców), Izdebki-Błażeje (40 mieszkańców) wać się ta tendencja. Nie bez znaczenia oraz Lucynów (40 mieszkańców). Naj- jest tutaj dogodne położenie gminy na większa gęstość zaludnienia występuje szlakach komunikacyjnych oraz dostęp- w zachodniej części gminy, a mianowi- ność do obiektów usług publicznych (tj. cie w miejscowościach: Zbuczyn, Dzie- oświata, ośrodki zdrowia, kultura, para- wule, Grodzisk, Rówce, Borki-Wyrki fi e). Dominującą grupą mieszkańców są oraz Borki-Kosy (rys. 1). Wyniki badań RYSUNEK 1. Gęstość zaludnienia w gminie Zbuczyn z podziałem na wsie (opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy Zbuczyn, stan na 01.08.2017 r.) FIGURE 1. Population density in Zbuczyn municipality with the division into villages (own study drawn up on the basis of data obtained from Zbuczyn Municipality Offi ce, status as of 1 August 2017) osoby w wieku produkcyjnym. W gmi- Chrzanowskiej, Dejerskiej i Pomianek nie można wskazać kilka miejscowo- (2013) wskazują, że jest to gmina o śred- ści, które charakteryzują się najwięk- nim poziomie rozwoju. szą liczbą mieszkańców, tj. Zbuczyn (1933 mieszkańców), Dziewule (808 Wyniki badań mieszkańców), Krzesk-Królowa Niwa (604 mieszkańców), oraz wsie o naj- Na podstawie przeprowadzonej