Gerard Joling “Ik Heb Gezien Hoeveel Gevolgen Eenzaamheid Heeft” Voorwoord • Gerrit Jan Dannijs

Gratis magazine van uw Service Apotheek Nr. 93 | zomer 2017

Vallen door medicijnen? Extra controle bij Service Apotheken Feiten & Fabels Over gezond oud worden Interview Gerard Joling “Ik heb gezien hoeveel gevolgen eenzaamheid heeft” Voorwoord • Gerrit Jan Dannijs

Droog Een dagje ouder

Boven onze apotheek bevindt zich een verzorgingshuis waar veel van onze en uiterst klanten wonen. Veel van hen komen regelmatig bij ons in de apotheek. Zij krijgen van ons extra ondersteuning. Zo bieden we een praktische herhaalservice en verpakken we geneesmiddelen per innamemoment in zakjes. Misschien wel het allerbelangrijkste is het bieden van een Discreet! luisterend oor.

Door de persoonlijke gesprekken leer je mensen écht kennen. Van een klein gebaar, zoals even vragen hoe het met iemand gaat, zie je iemand opknappen. En mensen komen dan ook sneller bij ons terug als ze vragen of klachten hebben. Omdat ouderen vaak meerdere geneesmiddelen gebruiken, komen bijwerkingen helaas regelmatig voor. We zoeken dan Attends for Men biedt optimale samen met de patiënt naar een oplossing. Vaak lukt dat, door bijvoorbeeld bescherming bij ongewild urine verlies het geneesmiddel te vervangen of een lagere dosering te geven.

Eén op de vijf mannen heeft last van nadruppelen of andere vormen van ongewild urineverlies. Ik werk nu veertig jaar als apotheker. Wat er veranderd is in de loop der jaren? De verandering die apothekers hebben doorgemaakt van handel Attends biedt u de oplossing. De producten zijn comfortabel, droog naar zorg. Tegenwoordig vragen huisartsen mij vaak om advies. Toen en uiterst discreet. U kunt een gratis proefpakket aanvragen door het invullen van de coupon of door te bellen naar 088 - 220 88 00 ik net begon als apotheker was dat ondenkbaar! Tegenwoordig hebben we als apotheker een echte zorgfunctie, dat maakt ons vak wel veel Attends is verkrijgbaar in apotheken en medische speciaalzaken en wordt vergoed inhoudelijker. door uw zorgverzekeraar. Voor meer informatie kunt u terecht op www.attends.nl Zelf ben ik natuurlijk ook de jongste niet meer. Maar ik ben gelukkig Attends For Men “Ouderen krijgen in nog steeds gezond. Om in conditie te blijven ga ik regelmatig naar de 1-2 voor licht urineverlies. Bestel uw GRATIS proefpakket sportschool. Al mijn hele werkende leven ga ik af en toe een weekje naar Attends for Men! onze apotheek extra Zwitserland, om te skiën of te mountainbiken. Na zo’n week ben ik weer ondersteuning. En helemaal opgeladen en heb ik zin om aan het werk te gaan. Mijn urineverlies is het best te omschrijven als: (Maak een keuze) Druppels - Druppels - Scheutjes - Scheutjes - Deze Leef! staat in het teken van gezond ouder worden. Ik wens u allen Af en toe Regelmatig Af en toe Regelmatig natuurlijk bieden we een heel mooi, gezond en lang leven toe.

Dhr. een luisterend oor!” Attends For Men Gerrit Jan Dannijs Veel leesplezier, 3-4 voor licht tot matig urineverlies. Adres Allegra Service Apotheek, Zaandam

Postcode/Plaats

Telefoon

E-mail

Ik ga ermee akkoord dat mijn gegevens opgeslagen worden. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld en zullen wij deze niet aan derden verstrekken.

Ja, ik ontvang graag de nieuwsbrief van Attends (Vul svp uw email adres in).

Vul in en stuur op naar: Volg ons op Facebook! Van Heek Medical, Postbus 291, 5800 AG Venray Attends Zorg en Welzijn Tel. 088 - 220 88 22 www.attends.nl L0717 03 Inhoud • Leef! 93

Gratis magazine van uw Service Apotheek Nr. 93 | zomer 2017

THEMA Ouderen PROBEER NU Feiten & Fabels Over gezond oud worden Interview Gerard Joling “Ik heb gezien hoeveel gevolgen Inhoud eenzaamheid heeft” A.Vogel 3 Voorwoord 6 Door Gerrit Jan Dannijs, apotheker

6 Interview Oogdruppels Met Gerard Joling, zanger en presentator 9 9 Thema 9 dingen die veranderen in het lichaam als we ouder worden

10 Interview Marian de van der Schueren, lector voeding 22 14 Feiten & fabels Over ouder worden

Snelle en langdurige verlichting bij droge ogen 16 Leef.nl Voelen de ogen droog, vermoeid of branderig aan? O.a. door TV kijken, droge lucht in huis, Uw webshop 10 medicatie, Sjögren of na een oogoperatie (zoals laseren of staar).* A.Vogel Oogdruppels geven snelle verlichting en aanhoudende bevochtiging. 22 Thema Samen zorgen voor ouderen, in gesprek met ouderenbond KBO-PCOB

24 Op bezoek Geschikt voor contactlensdragers In gesprek met klant Henk Berkhof en gevoelige ogen en apotheker Erik Feenstra Geen conserveringsmiddelen 27 Puzzel Puzzel mee en win! 24 6 maanden houdbaar na opening 28 Als u het ons vraagt 28 Ons antwoord op de door u gestelde vragen • A.Vogel Oogdruppels Extra Intensief, dubbel , 32 Boekentips geconcentreerd waardoor ze snel intensieve €150 Lezen traint uw geheugen verlichting en extra bevochtiging geven. * korting Dat slikt u toch niet? 30 35 *zie voordeelcheque De medicatiebeoordeling in dit magazine

Voordeelcheques10 x 10x mooi meegenomen voordeel *In overleg met uw (oog)arts. Medische hulpmiddelen. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing. KOAG/KAG nr.: 11-0317-0471 vindt u in het midden van het magazine

05 Interview • Gerard Joling

Eenzaamheid raakt me

Zanger en presentator Gerard Joling – wie kent hem niet? – zit inmiddels 32 jaar in het vak. Na een zeer succesvolle solocarrière maakt hij inmiddels ook al jaren deel uit van de ‘Toppers’. Daarnaast is hij niet meer weg te denken als presentator op de Nederlandse televisie. Zo was hij presentator van ‘Sterren Dansen Op Het IJs’, ‘Holland’s Got Talent’, ‘Popstars’, ‘Sterren Springen’, ‘K3 zoekt K3’ en ‘Shownieuws’.

Samen met Gordon is Gerard ambassadeur Als ik een keer een borrel drink of hard schreeuw, van het Nationaal Ouderenfonds en maken merk ik dat de volgende dag meteen. Ik moet zij het programma ‘Geer en Goor zoeken ontzettend zuinig zijn op mijn stem. Wat later een hobby’ om aandacht te vragen voor op de dag komt mijn stem weer terug en gaat eenzaamheid onder ouderen. het zingen me makkelijk af.

Trots Leven op bijstandsniveau Het meest trots ben ik erop dat ik nog Ik ben niet materialistisch. Ik geef niets om zaken steeds een veelgevraagde gast ben. Zo had zoals een boot of een auto. Ik vind het vooral ik deze week zes optredens. De ene keer belangrijk om gezelligheid en fijne spullen om me sta ik te zingen op een personeelsfeest, heen te hebben. Voor het programma ‘Effe geen dan weer op een verjaardagsfeestje voor cent te makken’ heb ik met Gordon een maand op iemand die vijftig wordt, en even later bijstandsniveau geleefd. Toen besefte ik wel hoe ben ik weer bezig met het opnemen van makkelijk ik het heb en wat voor een verwend nest een televisieprogramma. Hoe lang ik nog ik ben. Ik let er normaal nooit op hoeveel iets wil doorgaan? Het moet natuurlijk geen kost. Het was goed om mee te maken. Daar dat droefenis worden. Zolang ik me nog goed programma werd ik me ervan bewust hoe het is voel en mijn stem en conditie goed blijft, om met zo weinig geld rond te moeten komen. houd ik het nog wel even vol. We hebben ons huis ingericht met spullen van de kringloopwinkel. Je kunt daar voor een klein prijsje Ochtendstem toch best aardige spullen krijgen. In het begin Ik ben geen ochtendmens. Het liefst slaap hadden we stiekem nog wat chips en flessen drank ik uit tot tien uur. Dan begin ik de dag met meegesmokkeld, maar programmamaker John de een sapje. Meestal ga ik eerst een halfuurtje Mol was heel streng. We moesten ons wel aan de sporten en neem ik een kop koffie. Ik ben regels houden. Er stond zelfs een bewaker voor de in de ochtend vaak ontzettend schor. Dat deur om te voorkomen dat er stiekem spullen naar heeft te maken met mijn hoge zangstem, binnen werden gesmokkeld. die heel bevattelijk is.

07 Interview • Gerard Joling Thema • Veroudering

Eenzaamheid Respect Een paar jaar geleden maakten Gordon Ik heb ontzettend veel respect voor mensen die 9 dingen die veranderen en ik voor het eerst een programma werken in de zorg. Ze krijgen vaak een laag loon in samenwerking met het Nationaal en ondanks dat ze het ontzettend druk hebben, Ouderenfonds. Ik zag toen hoeveel proberen ze nog veel extra’s te doen. Er is soms bijna als we ouder worden eenzaamheid er is onder ouderen en geen tijd om een broek te verschonen of met iemand dat vond ik zo ontzettend triest! Er waren naar het toilet te gaan. Ik hoop dat de regering veel ouderen bij wie de kinderen nooit extra geld gaat uitgeven aan de zorg, zodat er meer Ons haar wordt dunner en grijs. Onze huid droger, dunner en rimpelig. meer langskwamen. Soms was dat omdat mankracht aan het bed komt en mensen in de zorg En we bewegen ons minder soepel en snel. We worden zichtbaar ouder. de kinderen in het buitenland woonden, meer gemotiveerd zijn. Maar natuurlijk verandert er in ons lichaam ook van alles! We lichten negen Ik heb weleens samen met Gordon in de Moeder veranderingen toe. kamer tegen iemand geroepen: “Schaam je Mijn moeder is heel belangrijk voor me. Deze zomer dat je je moeder nooit meer opzoekt!” wordt ze 87 jaar. Ze heeft wel wat klachten zoals Lichaamssamenstelling spierreuma en artrose en vorig jaar heeft ze een TIA De hoeveelheid spieren neemt af en ons Ogen dan weer door een ruzie uit het verleden. doorgemaakt. Daar is ze gelukkig goed van hersteld. lichaamsvet neemt toe. De plaats van het Rond ons veertigste jaar krijgen we Hart De eenzaamheid van deze mensen greep Ze zwemt en fietst heel veel. Ik denk dat dat de vet verandert: minder onder de huid en vaak moeite om van dichtbij scherp Bij maximale inspanning kan het hart me enorm aan. We hadden tijdens de reden is waarom ze zo mooi oud wordt. meer op de buik (ongezond). te zien. Een oplossing voor dit niet meer zoveel bloed rondpompen programma’s zo’n lol met hen en er zaten ongemak is een leesbril. als voorheen. Dus hebben we meer zoveel lieve mensen bij. Ik kan natuurlijk Patatje met mayonaise moeite als we ons inspannen. De niet in het leven van die mensen kijken Mijn vader is op vrij jonge leeftijd overleden aan een Oren hoeveelheid bloed die ons hart in en ik mag me eigenlijk niet met iemands hartstilstand. Ik laat me daarom elk jaar helemaal We horen steeds minder hoge tonen, rust kan rondpompen blijft op latere leven bemoeien, maar ik heb weleens onderzoeken. Mijn bloeddruk is aan de hoge kant. waardoor het volgen van gesprekken in leeftijd wel ongeveer gelijk. samen met Gordon in de kamer tegen Hiervoor slik ik pillen. Nu is mijn bloeddruk goed. rumoerige situaties lastiger wordt. Later een van die kinderen geroepen: “Schaam Ik probeer gezond te eten en slik extra vitaminen, horen we ook de lagere tonen niet meer. je dat je je moeder nooit meer opzoekt!” maar soms kan ik me niet inhouden en verlies ik mezelf helemaal in een patatje met mayonaise. TOPGEER. is de nieuwe Taak collectie shirts van Gerard Ik heb gezien hoeveel gevolgen Niet meer schelen Joling eenzaamheid heeft. Mensen durven de Het voordeel van ouder worden is dat het me deur niet meer uit, ontmoeten steeds allemaal niet meer zoveel kan schelen wat anderen Kans maken op een t-shirt minder mensen, eten slechter en gaan denken. Vroeger zou ik nooit ongeschoren de deur uit de nieuwe collectie? minder (goed) bewegen. Daardoor uitgaan. Nu loop ik gewoon in mijn spijkerbroek Leef! geeft vier t-shirts weg kunnen ze op een gegeven moment niet met een baard van drie dagen de deur uit. uit de TOPGEER. collectie. goed de deur meer uit en worden ze veel sneller ouder en ziek. Gordon en ik Altijd feest Darmen Mail vóór 30 september 2017 zien het als onze taak om daar wat aan te Ik vind het heerlijk dat ik nog steeds gevraagd wordt De spieren van de dikke darm Hormoonhuishouding naar [email protected] doen. voor programma’s en dat ik mag zingen. Ik ben worden zwakker, waardoor Bij mannen kunnen verlaagde testosteron- met als onderwerp ‘TOPGEER’ financieel onafhankelijk, dat geeft veel rust. Soms mogelijk verstopping ontstaat. spiegels erectieproblemen veroorzaken. of schrijf naar: Geer & Goor-huis moet ik op de rem trappen, want dan wordt mijn Vrouwen komen door de verminderde Leef!, Postbus 151, 5201 AD Deze zomer nemen we weer een nieuwe agenda wel heel erg vol. Ik start binnenkort met de Lever oestrogeenproductie in de overgang. Prostaat ’s-Hertogenbosch onder Geer & Goor op. Daarnaast denken opnames van een nieuwe serie rond ouderen, samen De leverfunctie gaat achteruit. De prostaat wordt vermelding van ‘TOPGEER’. Gordon en ik eraan om een Geer & met Gordon. Dan zijn er nog een paar andere ideeën Ook de lever speelt een rol bij de Nieren groter. Dit kan leiden Goor-huis op te zetten, direct naast het van programma’s die we verder moeten uitdenken. verwerking van medicijnen. Gelukkig Onze nierfunctie gaat achteruit zodra we tot problemen met het Kijk op webshopgerardjoling.nl bejaardenhuis. Dat moet een plek worden Ik ben benieuwd. Wat ik het liefst doe en wat me het beschikt de lever over een enorme ouder worden. De nieren zuiveren ons bloed. plassen. voor de hele collectie! met allerlei activiteiten waar ouderen makkelijkst afgaat, is toch nog altijd het zingen. reservecapaciteit. Als de nieren niet goed werken, kan er dus uit de buurt terecht kunnen en waar ze Als ik mag zingen, is het altijd feest! • te veel medicijn achterblijven in het bloed. samen dingen kunnen ondernemen. Bijwerkingen liggen dan op de loer.

08 09 Interview • Marian de van der Schueren Interview • Marian de van der Schueren

Ongewenst gewichtsverlies na je 65ste: liever niet!

Veel mensen worstelen met hun gewicht en zijn te zwaar. Wanneer zij ouder worden en afvallen denken ze vaak: eindelijk! Maar, gewichtsverlies op oudere leeftijd is lang “Ook dikke niet altijd gezond, vertelt Marian de van der Schueren. Zij is mensen kunnen lector voeding en gezondheid bij de Hogeschool van Arnhem ondervoed zijn” en Nijmegen, onderzoeker bij het VU medisch centrum en voorzitter van de sectie ouderen van de Stuurgroep Ondervoeding.

Veel mensen zijn, zonder dat ze dat zelf kinderen activiteiten te ondernemen. Ondervoeding kan ook ontstaan doordat wel voldoende eiwitten binnen, maar meer lukt zelf boodschappen te doen. weten, ondervoed. Het gaat dan vooral Ook wordt u sneller ziek en als u ziek het lichaam meer energie nodig heeft. onvoldoende bij het ontbijt en de lunch. Of omdat ze geen zin hebben voor om ouderen en zieken. Ondervoeding bent, herstelt u minder goed. De kans dat Dat is bijvoorbeeld het geval bij ziekte. Het zou goed zijn als mensen dan een zichzelf te koken als ze het toch alleen is niet altijd aan de buitenkant te zien. u valt en een heup breekt neemt toe. Als Dat kan al bij een griepje zijn, maar is schaaltje yoghurt met havermout eten moeten opeten. Dan nemen ze maar een Ook dikke mensen kunnen ondervoed dat gebeurt, bent u vaak heel ver van huis. ook het geval bij chronische ziekten zoals of een boterham met kaas. Een handje boterham, of een plak ontbijtkoek, maar zijn. Ondervoeding ontstaat wanneer diabetes, een hoge bloeddruk, hartfalen noten, stukje kaas, plakje worst of een deze voedingsmiddelen leveren niet de u meer energie verbruikt dan u met Minder trek of kanker. eitje tussendoor is ook een goede manier voedingsstoffen die nodig zijn om gezond voeding binnenkrijgt. Om toch aan Een belangrijke reden voor ondervoeding om eiwitten binnen te krijgen. In de en actief ouder te kunnen worden. energie te komen, gaat het lichaam vet is een verminderde eetlust. De eetlust Voldoende eiwitten supermarkt zijn tegenwoordig veel melk- Gelukkig zijn er in Nederland steeds en spieren afbreken. Vooral de afbraak neemt bij het ouder worden af. Naast voldoende energie is voor ouderen en yoghurtproducten verkrijgbaar die meer mogelijkheden om een goede van spieren kan zorgen voor problemen Bovendien slikken veel ouderen meerdere het eten van voldoende eiwitten heel extra eiwitten bevatten. maaltijd te krijgen of ergens in de buurt in uw dagelijks leven. Uw lichaam wordt medicijnen. Dit kan zorgen voor een belangrijk. Eiwitten helpen de spieren mee te eten. Zo organiseren buurthuizen zwakker, u heeft minder fut om dingen te vol gevoel waardoor u minder trek gezond te houden. Eiwitten zitten Toch een goede maaltijd en verpleeg- en verzorgingshuizen doen en uw weerstand neemt af. U komt heeft in eten. Daarnaast kan pijn bij het in melkproducten zoals melk, kaas Ouderen krijgen, zeker wanneer zij steeds vaker ‘aanschuiftafels’ en zijn bijvoorbeeld de trap niet meer op of de kauwen en slikken, geen trek hebben in en yoghurt en in vlees, maar ook in meerdere chronische ziektes hebben, er verschillende maaltijdservices die deur niet meer uit. U heeft bijvoorbeeld eten door eenzaamheid, of vergeten te noten, zaden en peulvruchten. Veel vaak onvoldoende goede voedingsstoffen betaalbare maaltijden aan huis bezorgen. minder energie om met uw (klein-) eten een reden zijn dat u te weinig eet. ouderen krijgen bij de avondmaaltijd binnen. Bijvoorbeeld omdat het niet

10 11 Interview • Marian de van der Schueren Hoe helpt u uw lichaam gezond Voldoende beweging Maar daar gaat het natuurlijk niet alleen Beweging zorgt ervoor dat onze om. Ik hoop dat steeds meer ouderen spieren in goede conditie blijven en en hun mantelzorgers beseffen hoe te houden? helpt bij het behoud en herstel van belangrijk goede voeding is. En hoe het spierweefsel. Ouderen moeten goede voeding ervoor zorgt dat ouderen minimaal 8.000 stappen per dag zetten. langer thuis kunnen wonen. Want ook Dit meet u bijvoorbeeld met een losse voor spierafbraak door ondervoeding Bio-Seleen+Zink van Pharma stappenteller of een stappenteller op geldt: voorkomen is beter dan genezen. Nord is een van de best NAGELS uw telefoon. Met simpele oplossingen lukt het vaak om meer te bewegen. Doe onderzochte supplementen “De meeste de boodschappen bijvoorbeeld niet in van de markt. HAAR een keer, maar ga meerdere keren per ouderen krijgen Het bevat het gepatenteerde week naar de winkel. Neem in plaats van de lift de trap, of parkeer de auto wat bij ontbijt en lunch Marian de van der Schueren SelenoPrecise (organisch verder weg. Krachttraining is een goede niet voldoende Seleen) met uitstekende SCHILDKLIER manier om uw spieren te versterken. en gedocumenteerde Dit kan ook onder begeleiding van een eiwitten binnen” sportinstructeur of fysiotherapeut. opneembaarheid (89% opname) in het lichaam. HUID Zorgen Let goed op uzelf Bij verschillende onderzoeken naar Omdat uw conditie door ondervoeding ouderen en ondervoeding kom ik vaak snel achteruit kan gaan, is het belangrijk Seleen: mantelzorgers van thuiswonende ouderen goed op uzelf te letten. Verliest u gewicht • Goed voor de schildklier tegen, die zich zorgen maken over de zonder dat dit de bedoeling is? Zit uw voeding van ouderen. En juist de ouderen kleding te wijd of bent u erg moe en • Helpt het normaal functioneren van het vinden vaak dat het allemaal nog wel gaat. komt u moeilijk de trap op? Trek dan aan immuunsysteem “Ik eet toch voldoende groente?”, zeggen de bel en zoek hulp bij bijvoorbeeld uw ze dan. huisarts of een diëtist. • • Ter bescherming van gezonde cellen en weefsels • Voor het behoud van mooi en sterk haar • Goed voor de nagels Test uzelf: goed gevoed?

Om ouderen en mantelzorgers te helpen bij een goede De website goedgevoedouderworden.nl is voeding is de website goedgevoedouderworden.nl gefinancierd door VWS en gemaakt door de gelanceerd. Op deze site vindt u de test ‘Hoe eet ik Stuurgroep Ondervoeding in samenwerking nu?’ en kunt u nagaan hoe gezond u eet en hoe het met de Nederlandse Vereniging van Diëtisten beter zou kunnen. Met de test ‘Ben ik ondervoed?’ (NVD), het landelijk netwerk van kaderhuisartsen komt u erachter wat uw risico op ondervoeding is. ouderengeneeskunde (Laego), het Voedingscentrum, Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) U vindt op de website ook allerlei praktische adviezen en seniorenorganisatie KBO-PCOB. en recepten om goed gevoed ouder te worden. Heeft u geen computer? Vraag dan iemand in uw omgeving om samen met u naar de website te gaan. NL_SelenZinc_LeefMagazine_202x294_0417

12 www.pharmanord.nl Feiten & fabels • Over Ouder worden Feiten & fabels • Over Ouder worden

FEIT •

Meer seleen kan de mannelijke gezondheid bevorderen FEIT • Een nieuwe studie uitgevoerd door wetenschappers aan de universiteit van Met de jaren wordt iedereen Wageningen, toont aan dat bepaalde genen wat vergeetachtiger die prostaatkanker veroorzaken, onderdrukt Met het ouder worden heeft iedereen wel eens kunnen worden door seleen. Feiten last van vergeetachtigheid, ons geheugen werkt wat trager. Hier valt normaal mee te leven. U kunt gewoon het huishouden doen, werken, geldzaken regelen en een reis ondernemen. Fabels Bij dementie zijn de symptomen veel ernstiger. & zzzz Z FABEL• z Op hogere leeftijd hebben we ‘Age is just a number’ en ‘je bent zo jong als je je voelt’: uitspraken die we doen z minder slaap nodig

als we ouder worden. Want ouder worden… Wat betekent dat precies? FABEL • z Ook ouderen hebben gemiddeld zo’n 8 uur slaap per dag nodig. z

We zetten 10 feiten en fabels voor u op een rij. Ouderen kunnen beter Wel slapen ze minder lang aan één stuk en worden ze ’s nachts z

tegen alcohol

vaker wakker. Hun ‘slaapstructuur’ verandert. Ze brengen minder z

FEIT • FABEL • Als u ouder wordt, kunt u juist minder goed tijd in diepe slaap door, slapen over het algemeen lichter en zijnz tegen alcohol. Uw lichaamssamenstelling is gevoeliger voor omgevingsgeluid en andere verstoringen. z Vrouwen worden ouder dan mannen Ongewenst urineverlies komt veranderd en uw lever en nieren werken minder In Nederland wordt een pasgeboren meisje gemiddeld alleen voor bij oude mensen goed. De alcohol blijft langer in uw bloed en het 3,4 jaar ouder dan een jongetje*. Dit verschil was in de Ongewenst urineverlies kan op elke gehalte stijgt. Het effect van een enkel glaasje jaren tachtig nog 6,5 jaar. De belangrijkste oorzaak van dit leeftijd voorkomen. Het treft inderdaad alcohol is daarmee veel groter dan voorheen. afgenomen verschil in levensverwachting is het afgenomen wel vaker oudere mensen. Verschillende verschil in het aantal rokende mannen en vrouwen. aspecten die bij het ouder worden horen, FABEL • * De levensverwachting van een Nederlandse vrouw is 83,3 jaar. zoals de overgang en prostaatvergroting, kunnen meespelen. Veroudering kunt u tegenhouden Ouder worden en het bijbehorende verouderingsproces van ons lichaam kunnen we helaas niet tegenhouden. Met de FEIT • volgende leefregels zorgen we er wel voor dat dit proces FEIT • FABEL • minder snel gaat: Met de leeftijd neemt onze spierkracht • Rook niet. Oudere mensen hebben vaker Urineverlies beperkt uw en spiermassa af • Drink weinig of geen alcohol. last van een droge huid kledingkeuze Ieder mens verliest vanaf zijn 25e elk jaar ongeveer 1% • Eet gezond (gevarieerd). Door hormonale veranderingen maken Door urineverlies nooit meer een strakke van zijn spiermassa en spierkracht. Bij zeventig plussers • Blijf in beweging (minimaal 30 minuten per dag). ouderen minder talg aan. De huid wordt jeans of nauwsluitende jurk dragen? gaat dit 3 maal zo hard. Factoren als beweging, voeding en hierdoor droger. Daarbij hebben ouderen Onzin! Tegenwoordig zijn deze producten ziekte spelen een rol hierbij. De medische term hiervoor is in de winter vaak de neiging de verwar- ook verkrijgbaar in hele kleine en discrete sarcopenie (Sarx = vlees, Penia = tekort). ming hoog op te stoken. Ook dat draagt formaten (zo groot als een inlegkruisje). bij aan een drogere huid. Hang uw feestjurk dus nog maar niet weg.

14 15 Leef.nl • Uw webshop SAM Terbinafine incl.gratis Te gebruiken bij schimmelinfecties van de huid: magneet • Jeuk tussen de tenen/voetschimmel • Zwemmerseczeem Veiligheid in en om huis? • Ringworm • Huidschimmel Wij helpen u! Vraag advies in uw Service Apotheek! Geldig t/m 30 september 2017

Oorzaken van een valpartij Van de thuiswonende ouderen valt één op de drie minstens éénmaal per jaar. Dat komt bijvoorbeeld door Last van droge, € 1,50 * slechte ogen, weinig beweging, een korting lage bloeddruk of medicijngebruik. branderige ogen? Medicijnen die duizeligheid Leef.nl is de webshop van uw Service apotheek. veroorzaken of het spiervermogen U vindt hier ruim 10.000 A.Vogel oogdruppels helpen snel! en reactievermogen verminderen gezondheidsproducten. vergroten de kans op een valpartij. Altijd voorzien van advies. U bestelt de producten *geldig t/m 30 september 2017 eenvoudig online en Drie tips om vallen te haalt ze op in uw Service voorkomen Apotheek. Wij kunnen uw BIO17433-607616-ACTIECHEQUE-OOGDR-LEEF-MAGAZINE.indd 1 21-04-17 09:17 • Verander onveilige situaties thuis. bestelling voor slechts €1,95 Denk aan losliggende vloerkleedjes ook bij u thuis afleveren. SAM Visolie of snoeren, slechte verlichting of • Regelmatig vette vis eten is goed voor de gezondheid. een gladde badkamervloer. 15% SAM Visolie bevat de juiste dosering ter aanvulling korting • Probeer te stoppen met het van essentiële vetzuren. De vetzuren zijn goed voor gebruik van slaap- of kalmerings- het hart en bloedvaten. medicijnen. Easy-Exit Grip • Aangevuld met een goede dosering vitamine E. • Wees extra voorzichtig met van ¤ 24,95 alcohol. voor ¤ 17,50 Geldig t/m 30 september 2017 op Leef.nl Slechts €19,95 Het mineraal dat uw lichaam ondersteunt!

Farmaceutisch gecontroleerd

Easy-Exit Vitility Badrand- Able2 Anti-slip Leefit Slaap Grip beugel Rondjes mooi meegenomen voordeel! Hulp bij het in- en uit de Past op vrijwel ieder bad Met deze zelfklevende anti- Komt u moeilijk in slaap? auto stappen. Werkt op en is makkelijk en stevig slip stippen voor in bad, Probeer eens een product Voordeelcheques SAM (Vaseline) Cetomacrogolcrème FNA

bijna iedere autoportier. te bevestigen zonder douche en op badkamer- op natuurlijke basis, zonder Met ingebouwde hamer gereedschap. vloeren glijdt u niet meer uit verslavende werking. x 10 Vaseline Cetomacrogolcrème en Cetomacrogolcrème gebruikt voor nood. op glibberige oppervlaktes. u bij verschijnselen van (erg) droge huid. Klachten zoals jeuk, schilfering, kloven en branderige plekken verminderen Easy-Exit Grip Vitility Badrandbeugel Able2 Anti-slip Rondjes Leefit Slaap en andere klachten, zoals eczeem verergeren minder snel. Van ¤ 24,95 voor ¤ 17,50 Voor € 39,95 Voor ¤ 14.95 Voor ¤ 14,95 Smeer de crème zo vaak u wilt, bij voorkeur minstens 10% tweemaal per dag. korting

16 Geldig t/m 30 september 2017 SAM Terbinafine SAM Dag- & nachtcrème incl.gratis Niet voor kinderen onder de 12 jaar. Vernieuwde samenstelling! 20% Niet gebruiken bij zwangerschap en borstvoeding. magneet korting Lees voor gebruik de bijsluiter. Service Apotheek Dag- en nachtcrème is vrij van parabenen en bevat avocado en aloë vera voor 10 x een intensieve verzorging van de huid. Voordeelcheques Geldig t/m 30 september 2017 Geldig t/m 30 september 2017 mooi meegenomen voordeel! meegenomen mooi

Snelle verlichting bij droge ogen Easy-Exit Voelen de ogen droog, vermoeid of branderig aan? O.a. door TV kijken, droge lucht, Sjögren, hormonen of contactlensgebruik? Grip A.Vogel oogdruppels helpen snel! Nu zijn er voor zeer droge ogen Easy-Exit de nieuwe A.Vogel Oogdruppels Extra Intensief. Snelle, intensieve van € 24,95 verlichting en extra bevochtiging. Beide oogdruppelsﬂ acons zijn voor Grip na opening 6 maanden houdbaar. Moeite met druppelen in uw oog? € 17,50 Hulp bij het in- en uit de auto stappen. Werkt op Vraag de GRATIS applicator aan bijna iedere autoportier. Met ingebouwde hamer Medische hulpmiddelen. voor nood. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing via [email protected]

Geldig t/m 30 september 2017.

BIO17433-607616-ACTIECHEQUE-OOGDR-LEEF-MAGAZINE.indd 2 21-04-17 09:17 SAM Visolie SAM Tekenkit

• Voedingssupplement. 15% Klein handig tekensetje! 20% • Bevat per capsule 1000 mg visolie, waarvan 180 mg korting korting EPA en 120 mg DHA, aangevuld met Vitamine E. • Gemakkelijk op te bergen in tas of rugzak. • Bevat geen suiker, gluten, gist, lactose, kleurstoffen, • Erg nuttig bij kamperen en andere buitensporten. smaakstoffen en conserveringsmiddelen. • Let op: verwijder teken binnen 24 uur!

Geldig t/m 30 september 2017 Geldig t/m 30 september 2017

Geldig vanaf 1 juli tot en met De Seleen formule die 20% korting 30 september 2017 bijdraagt aan uw: op TENA Lady, TENA Men & TENA Pants • Immuunsysteem Probeer • Vruchtbaarheid Drievoudige bescherming nu! Tegen doorlekken, geurtjes • Schildklier functie en een vochtig gevoel • Haar & nagels TENA. Blijf jezelf. Geldig t/m 30 september 2017 mooi meegenomen voordeel!

SAM (Vaseline) Cetomacrogolcrème FNA Voordeelcheques SAM Bloeddrukmeter

nu voor • Verzacht en beschermt. x 10 Met deze vernieuwde bloeddrukmeter van Microlife® • Te gebruiken bij een droge huid, eczeem, meet u uw bloeddruk eenvoudig en snel in een €50,- jeuk, psoriasis en aambeien. vertrouwde omgeving. • Effect binnen paar dagen. • Bevat geen parfum. 10% Meet uw bloeddruk op vergelijkbare tijdstippen • In handige tube. korting gedurende een lange periode om de meest betrouwbare resultaten te krijgen.

Geldig t/m 30 september 2017 Geldig t/m 30 september 2017 SAM Dag- & nachtcrème

• Vitaliserend. 20% • Ondersteunt de elasticiteit van het bindweefsel. korting • Beschermt tegen uitdrogen schadelijke invloeden van buitenaf. Zorgeloos op reis! • Verzorgt en beschermt de hele dag. 10 x • Regelmatig gebruik leidt tot een fluweelzachte Gran Canaria, 15.30 uur. Strakblauwe lucht, de zon en gladde huid. brandt op uw huid en langzaam dommelt u weg... Voordeelcheques Geldig t/m 30 september 2017 ZOEM, ZOEM. Een pushbericht: u moet uw mooi meegenomen voordeel! meegenomen mooi medicijnen innemen.

Easy-Exit In de vakantie zou u bijna uw medicijnen vergeten in te nemen. Niet met de Service Apotheek-app! Stel eenvoudig herinneringen Grip in, en krijg een melding als het tijd is voor uw medicijnen. van € 24,95 Easy-Exit Handig op reis of in het buitenland, als u even de tijd vergeet. voor Grip Benieuwd wat u nog meer met de app kunt? Ga naar serviceapotheek.nl. € 17,50 Niet voorradig? Binnen 24 uur in huis. Download de app gratis in de Google Play Store of Apple Store.

Geldig t/m 30 september 2017.

Gedreven door gezondheid SAM Tekenkit 21 De set bevat: 20% • Een gebruiksaanwijzing waarop staat hoe korting u het beste de teek kunt verwijderen. • Alcoholdoekjes om de beet na het verwijderen van de teek te ontsmetten. • Pleisters. • De tekentang met een spits toelopend bekje, waardoor u ook de kleinste teken gemakkelijk verwijdert. Geldig t/m 30 september 2017

Voorwaarden voor het verkrijgen van 20% korting: • Uitsluitend bij inlevering van deze coupon en alleen bij Service Apotheken Nederland • Alleen voor aankopen die niet worden vergoed door de zorgverzekeraar • Over het totale aankoopbedrag TENA producten, één voucher per persoon

Voor de apotheek • Bewaar deze voucher TENA. Blijf jezelf. • Hecht kopie aankoopbon aan deze voucher

SAM Bloeddrukmeter nu voor De vernieuwde SAM bloeddrukmeter is uitgerust met: €50,- • AFIB-technologie voor detectie van hartritmestoornissen. • MAM-technologie: drie opvolgende metingen zoals aanbevolen door artsen. • Manchet voor alle gangbare armmaten.

Geldig t/m 30 september 2017 Thema • Samen zorgen voor ouderen Thema • Samen zorgen voor ouderen

Service Apotheek blijft in beweging! Samen zorgen Service Apotheek is een landelijke formule voor zelfstandige apotheken. Iedere Service Apotheek in Nederland krijgt dus voor ouderen ondersteuning op het gebied van scholing, ICT, marketingacties en meer. Daardoor hebben Service Apothekers de tijd en In Nederland zijn meerdere ouderenbonden ruimte om te focussen op het belangrijkste: de beste farmaceutische zorg leveren aan actief. Wij vroegen Manon Vanderkaa, directeur patiënten. Dat is vooral belangrijk voor van de KBO-PCOB naar hun ervaringen met de ouderen, die vaak meerdere medicijnen zorg van apotheken anno nu en hun wensen naast elkaar gebruiken. voor de toekomst. “Dit jaar introduceert de formule onder andere een e-healthprogramma voor mensen met astma en COPD, doen ongeveer 100 Service Apotheken een pilot met Kijksluiter (bijsluiters in beeld). En sinds begin 2017 hebben we onze eigen Service Apotheek-app waarmee u altijd en overal zelf uw medicatie kunt beheren. Daarnaast Manon Vanderkaa, KBO-PCOB zoeken we steeds meer de samenwerking Wat vindt u van de apotheekzorg in Nederland anno 2017? Welke activiteiten onderneemt u op het met maatschappelijke partners zoals “De apotheekzorg in Nederland krijgt een dikke voldoende. gebied van medicijngebruik? ouderenbonden. Als Service Apotheek weet Uit onze onderzoeken blijkt dat senioren over het algemeen “Onze lokale afdelingen (meer dan 800!) organiseren wat er speelt onder de oudere doelgroep tevreden zijn. We zien dat de apotheker steeds meer voorlichtings- bijeenkomsten over ‘Wijs met medicijnen’. in Nederland, kunnen we ons aanbod hier farmaceutische wijkzorg biedt en naar de kwaliteit van Verder strijden wij al jarenlang voor meer medicatie- beter op afstemmen.” leven van ouderen kijkt. De apotheker is naast de huisarts, beoordelingen door de apotheker en vergoeding hiervan voor de praktijkondersteuner en wijkverpleegkundige de belangrijkste consument. Wij denken dat ouderen hier veel baat bij hebben: “We zien dat de apotheker zorgverlener voor ouderen. Wij vragen ons wel af of ouderen minder ongelukken en narigheid bij gebruik van medicijnen, voldoende gebruikmaken van de deskundigheid van de meer therapietrouw en een gedeelde besluitvorming. Wij zijn steeds meer farmaceutische apotheek. Wij adviseren ouderen het gesprek aan te gaan met blij dat Service Apotheek een voortrekkersrol op dit terrein de apotheker en vaker een aparte afspraak te plannen.” vervult!” wijkzorg biedt en naar de

Welke verbeteringen wenst uw achterban? Wat vindt u nog meer belangrijk? KBO-PCOB is met ruim een kwart miljoen “De wachttijd kan soms verbeterd worden, net als de “Dat patiënten niet telkens van medicijnen hoeven te wisselen kwaliteit van leven van leden de grootste seniorenorganisatie van beschikbaarheid van medicijnen. Verder wensen wij nog en dat ze thuismedicatie ook in het ziekenhuis kunnen Nederland. Hun belangenbehartiging richt meer samenwerking tussen apothekers en huisartsen en waar gebruiken. Maar ook dat de informatie op maat is toegesneden ouderen kijkt.“ zich op thema’s als langer thuis wonen, nodig ook andere zorgverleners. Dit is nodig omdat het aantal en dat e-healthtechnieken in de apotheek worden toegepast, veiligheid, digitalisering, koopkracht en patiënten met een chronische aandoening komende jaren zoals Kijksluiter: deze maakt bijsluiters begrijpelijk.”• zingeving. Daarnaast biedt KBO-PCOB stijgt en meer chronische patiënten de huisarts bezoeken in ontmoeting en ondersteuning. plaats van het ziekenhuis. Door meer samen te werken kan de Meer weten? Kijk op www.kbo-pcob.nl kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid van medicijngebruik verbeteren.”

22 23 Op bezoek • Apotheker Op bezoek • Klant

In gesprek met...

Henk Berkhof, klant Erik Feenstra, apotheker Henk Berkhof (80) staat midden in het leven. Erik Feenstra is apotheker en is samen Hij is regelmatig in de natuur te vinden, waar met zijn broer eigenaar van apotheek hij vogels bekijkt en fietst. Ook zingt hij graag Elburg. Vorig jaar namen zij de apotheek in het mannenkoor. Kinderen onderwijzen over van hun vader. Met 31 andere Service was en is nog altijd zijn passie. Dat deed hij als Apotheken doet apotheek Elburg mee aan hoofdonderwijzer op de basisschool en nu als de pilot van het ‘SeNIOR-project’ gericht oud-schipper van de bottervereniging in Elburg. op medicatieveiligheid bij ouderen.

Een ernstige operatie veranderde met de bloeddrukverlagers die ik slik. Wanneer ik andere medicijnen krijg Waarom ik apotheker ben Omdat het een vitale man is, die nog Achter de schermen mijn leven. Er zat een verwijding in de Daarom is in overleg met de huisarts voorgeschreven, nemen ze echt de tijd geworden? Ik heb chemie altijd veel onderneemt en zelfs zwemt, ging Zodra we een geneesmiddel uitgeven, aorta boven mijn hart. Die werd in het de dosis verlaagd. Ook is besproken om voor me. In een aparte kamer leggen ze fascinerend gevonden. En tijdens er meteen een lampje bij me branden: krijgen we nu vanuit de computer een ziekenhuis bij een bestrijding van een te stoppen met de maagbeschermer. Ik goed uit hoe ik het geneesmiddel moet mijn vakantiebaan in de horeca van zouden de bètablokkers die hij gebruikt melding met het beste medicijn voor bacterie ontdekt. Toen die bestreden sta nu weer steviger op mijn benen en gebruiken en bij welke klachten ik aan de een pretpark kwam ik erachter dat de klachten veroorzaken? We hebben de betreffende persoon. Waar mogelijk was, werd ik met spoed geopereerd gebruik minder pillen. bel moet trekken. ik ervan genoot mijn eigen ‘toko’ te toen besloten de dosering aan te passen. passen we het middel aan voordat de en doorstond ik de zware operatie. runnen. En dat doe ik nu nog steeds. Meneer Berkhof slikt nu nog maar één klant het voor de eerste keer krijgt. Hij Daarbij werd de zenuw van een van Niet bang pil per dag in plaats van twee. Ook zijn of zij merkt daar dus niets van. Dat geldt mijn stembanden geraakt, waardoor “Na het advies van Deze zomer word ik geopereerd aan Ouder worden we gestopt met de maagbeschermer die natuurlijk voor veel meer controles die ik nu nog één werkende stemband mijn apotheker mijn stembanden. Mijn vrouw en Dit jaar zijn we gestart met het ‘SeNIOR- was voorgeschreven, omdat hij nu geen ‘achter de schermen’ plaatsvinden in heb en zacht, maar verstaanbaar kinderen vinden het erg spannend dat project’. Als mensen ouder worden, medicatie meer gebruikt die dat nodig onze apotheek. Is er een aanpassing spreek. sta ik nu steviger ik weer een operatie moet ondergaan, worden ze gevoeliger voor geneesmid- maakt. Sindsdien staat meneer Berkhof nodig tijdens het gebruik? Dan vindt er maar in tegenstelling tot de vorige, is delen. En doordat ook de nieren slechter veel steviger op zijn benen. overleg plaats met de arts en de patiënt. Optimist op mijn benen.” dit een kleine ingreep. Ik heb er alle gaan werken, worden geneesmiddelen De resultaten van dit project worden Ik ben van nature een optimist en als vertrouwen in. minder goed door het lichaam Meest veilig momenteel onderzocht en als de uitkomst christen weet ik dat God mijn leven Sociaal contact afgebroken. Hierdoor kunnen mensen Bij het SeNIOR-project hebben apothekers positief is, wordt dit straks in het systeem leidt. Ik kan nu helaas niet zingen en ook Via mijn Service Apotheek krijg ik mijn Volume last krijgen van bijwerkingen van medi- samen met artsen onderzocht welke van alle Service Apotheken ingevoerd.• geen kinderen begeleiden, maar ik kan medicijnen in een medicatierol. Ik kan Ik hoop dat ik na de ingreep weer wat cijnen die ze al lange tijd gebruiken. geneesmiddelen bij ouderen de minste nog heel veel andere dingen wel, zoals die thuis laten bezorgen of ophalen uit meer stemvolume terugkrijg, maar ik bijwerkingen veroorzaken en daardoor fietsen, schilderen en tuinieren. de kluis, maar ik ga liever elke week zelf ga hoe dan ook verder met de jeugd van Zo kan het zijn dat u al jaren zonder het veiligst zijn. Zo hebben we gekeken langs bij de apotheek, zodat ik een stukje Elburg en omstreken vertellen over de klachten bloeddrukverlagers gebruikt, naar medicijnen tegen een hoge Minder pillen kan wandelen of fietsen. Bovendien kom visserij op de vroegere Zuiderzee. Dan maar nu toch steeds vaker hoofdpijn bloeddruk en tegen pijn bij diabetes, “Met het SeNIOR- Een tijdje geleden stond ik erg onzeker ik dan in contact met plaatsgenoten. praat ik maar wat zachter. Als je zacht heeft. Ook kunnen bepaalde geneesmid- medicijnen bij depressie of psychose en project willen onnodige op m’n benen. Ik struikelde vaak en praat, dwing je de jeugd te luisteren. delen duizeligheid, obstipatie, vermoeid- slaapmiddelen. Een belangrijk onderdeel viel een keer van m’n elektrische fiets. Steun heid of huidklachten veroorzaken. Door van het project is het verlagen van het ziekenhuisopnames Na een gesprek met apotheker Erik In apotheek Elburg leven ze altijd erg met over te stappen op een ander geneesmid- valrisico als gevolg van medicijngebruik. door medicijngebruik Feenstra kwamen we tot de conclusie me mee. Daar heb ik, zeker in de periode del of de dosering aan te passen, kunnen Daarmee willen we ziekenhuisopnames dat dit waarschijnlijk te maken had net na de operatie, veel steun aan gehad. deze klachten verdwijnen. Meneer Berk- van ouderen voorkomen. voorkomen” hof gaf laatst aan dat hij wiebelig was in zijn benen en was gevallen met de fiets.

24 25 - advertorial - Puzzel • Win!

Woordzoeker Wetenschappers maken zich zorgen Win! Woordzoeker Hebben we een tekort aan seleen? 3x gezellig verblijf op Duinrell-park • ADVISEUSE • HORMOON • TIPS • ADVISEUSE • HORMOON • TIPS Los de woordzoeker op. Selenium mg/kg • ASPIRINE • KUUR • UV-FILTER Alle woorden wegge- Sommige experts beschouwen > 0.881 • ASPIRINE • KUUR • UV-FILTER 0.681 - 0.881 • BETABLOKKERS • MENTHOLPOEDER • VERBAND streept? De overgebleven seleen als de belangrijkste 0.492 - 0.681 • BETABLOKKERS • MENTHOLPOEDER • VERBAND 0.357 - 0,492 • DEET • OVERGEVOELIG • VERKOUDHEID letters vormen - in de 0.245 - 0.357 • DEET • OVERGEVOELIG • VERKOUDHEID voedingsstof. Bent u iemand 0.102 - 0.245 • DOORDRUKSTRIP • PLEISTER • VERPAKKING leesrichting - de <0.102 • DOORDRUKSTRIP • PLEISTER • VERPAKKING eindoplossing. Die die extra goed moet opletten • DOSEERDOOS • REISAPOTHEEK • VIJZEL • DOSEERDOOS • REISAPOTHEEK • VIJZEL oplossing kunt u vóór • FLES • REMEDIE • ZALF wat u binnenkrijgt? • FLES • REMEDIE • ZALF 29 september 2017 • GAAS • RISICO'S • ZORGVERLENING doorbellen via • GAAS • RISICO'S • ZORGVERLENING • HOESTEN • SLAAPDRANK • ZWACHTEL Wist u dat • HOESTEN • SLAAPDRANK • ZWACHTEL • HOMEOPATHIE • SLAAPPOEDER 0909 - • Seleen goed is voor uw stofwisseling • HOMEOPATHIE • SLAAPPOEDER 20 27 077 (80 ct. p.m.). • Seleen goed is voor de vruchtbaarheid De overgebleven letters vormen de oplossing. • Seleen goed is voor haren en nagels De overgebleven letters vormen de oplossing. E K L B N O G N I N E L R E V G R O Z De meeropbrengst E K L B N O G N I N E L R E V G R O Z is bestemd voor het I E E E E A P I Z H D I N F P K U S S Ronald McDonald Bent u een veganist of een vegetariër? I E E E E A P I Z H D I N F P K U S S H E Z T T I D A L I O I D L L V K O L Kinderfonds. Houdt u niet van vis en zeevruchten? H E Z T T I D A L I O I D L L V K O L Eet u niet dagelijks zuivelproducten? T H IJ A S H L V E E R R E E F E C O A T H IJ A S H L V E E R R E E F E C O A Dan is het misschien verstandig om A T V B E F C H I I O I M I M I S D A te lezen wat de wetenschap over A T V B E F C H I I O I M I M I S D A P O D L O T D A P S S V L O S E S R P seleen zegt, een extreem belangrijke P O D L O T D A P S S V L O S E S R P voedingsstof die we vooral uit die O P N O H U E S W T E T E I O P R E P etenswaren binnenkrijgen. O P N O H U E S W T E T E I O P R E P Ongeveer 20% van de Europese bevolking krijgt niet de aanbevolen hoeveelheid E A A K O K A E E Z E U R G I N E E O seleen binnen welke rond de 55 microgram ligt.Vegetariërs, veganisten en E A A K O K A E E Z E U R G I N E E O Ondersteunt het immuunsysteem degenen die geen vis eten, lopen risico op een seleentekort. De seleen inname M S B K D O O R D R U K S T R I P S E M S B K D O O R D R U K S T R I P S E Seleen is bijvoorbeeld nodig om het in Europa is substantieel lager dan in andere delen van de wereld zoals de USA O I R E D E O P L O H T N E M E R O D immuunsysteem en de schildklier en Japan. Dit is het gevolg van bodemcondities en eetgewoontes. Experts zijn O I R E D E O P L O H T N E M E R O D normaal te laten functioneren, om nog altijd niet tot een overeenkomst gekomen hoeveel seleen wij werkelijk nodig H E E R U U K G N I K K A P R E V D E hebben. H E E R U U K G N I K K A P R E V D E een paar dingen te noemen. Maar de de oplossing). voor bel 085-888 17 50 (niet puzzelproblemen Voor V R V S L A A P D R A N K G A A S O R stof heeft nog veel meer functies. We V R V S L A A P D R A N K G A A S O R © DENKSPORT PUZZELBLADEN hebben er maar een microscopische © DENKSPORT PUZZELBLADEN door de kunstmest te verrijken met van de stof binnen te krijgen is het hoeveelheid van nodig, maar toch Het Ronald McDonald seleen, zoals in Finland al sinds het gebruik van organische seleengist als is het heel belangrijk dat we die ook Kinderfonds zorgt midden van de jaren tachtig gebeurt. voedingssupplement. Steeds meer echt binnenkrijgen om belangrijke Overnachten op Duinrell is een feest! dat zieke kinderen Een andere optie om voldoende mensen kiezen voor die oplossing. lichaamsfuncties op peil te houden. Maak kans op een weekend of midweek in en hun familie dicht een vierpersoons Duingalow t.w.v. €350,- bij elkaar zijn. In de Nederland zeer lage inname dertien Huizen, twaalf De Nederlandse inname blijkt Vanaf het midden van de jaren tachtig, toen Finland kunstmest met seleen begon te verrijken, is de Stelt u zich eens voor: wakker worden met fluitende Huiskamers en drie gemiddeld 20% onder de aanbevolen sterfte aan hartkwalen onder Finse mannen meer vogels, huppelende eekhoorntjes in de achtertuin vakantiehuizen zijn dagelijkse inname te zijn en is een teruggelopen dan ooit eerder bij andere risicofactoren. 88,7% van de laagste binnen Europa. Het opneembaarheid én het attractiepark en tropisch glijbanenparadijs de ouders, broertjes maximaal beschermende effect van om de hoek. Dat is Duinrell! Winnaars kiezen en zusjes altijd in de opkikker seleen treedt op bij bijna de dubbele zelf de aankomstdata tot 30 oktober 2017, m.u.v. t.w.v buurt voor een kus, een SelenoPrecise is the only selenium supplements opkikker 00 inname. De beste seleen voor uw geld with a similar high content of active selenium at 88.7% vakantieperioden. Tijdens uw verblijf heeft u knuffel of een verhaaltje dagelijks onbeperkt toegang tot alle attracties en 350, voor het slapengaan. Van de seleen in de gepatenteerde organische seleengist van Pharma Nord, Aanzienlijke vermindering tussen 10.00 en 14.00 uur tot het Tikibad. Zodat kinderen even SelenoPrecise wordt 88,7% door het lichaam opgenomen. Vanwege deze In veel delen van Europa zit er maar Meer info: www.duinrell.nl/vakantiepark. kunnen vergeten dat ze superieure opneembaarheid en de degelijke wetenschappelijke onderbouwing weinig seleen in de bodem, en dus in ziek zijn. daarvan werd de seleen van Pharma Nord uitgekozen voor de baanbrekende 2 de landbouwproducten die we eten. 2 KiSel-10 studie die in het European Journal of Cardiology is gepubliceerd. Dat probleem kan aangepakt worden 27 Apothekerspost • Als u het ons vraagt Apothekerspost • Als u het ons vraagt

Hoe bewaar ik mijn medicijnen Als u het ons vraagt het beste in geval van tropisch zomerweer? In deze rubriek leest u het antwoord op een selectie van aan ons gestelde vragen. Meer weten? Of een persoonlijk advies? • De meeste medicijnen kunt u het beste bewaren in een droge De apothekersassistenten en apothekers in uw Service Apotheek kast waar het niet warmer wordt dan 25°C. Ook bij een hittegolf blijven uw medicijnen hierin goed. Let op: de badkamer is geen beantwoorden uw vragen graag aan de balie. Maar wist goede plek voor medicijnen omdat het daar vaak vochtig is! u dat u ook een afspraak kunt maken voor een rustig • De koelkast is een optie voor bijvoorbeeld zetpillen die kunnen gesprek in de spreekkamer? smelten door de warmte. Maar pas op: voor sommige medicijnen is de koelkast te koud. Check daarom eerst het bewaarvoorschrift. • Bewaar uw medicijnen altijd op een plek waar kinderen niet bij kunnen. Bijvoorbeeld in een gesloten doos of kast. Medicijnen Waarom betaal ik soms een • Zorg dat medicijnen zo kort mogelijk in de warmte zijn. Laat medicijnen bijvoorbeeld niet onnodig in een warme auto liggen. bewaren? andere prijs voor mijn medicijn? • Neem medicijnen niet dicht op het lichaam mee zoals in uw Check altijd de broekzak, maar liever in een (koel-)tas. bijsluiter of vraag De prijs van uw medicijn is opgebouwd uit de inkoopprijs van het medicijn het uw en een vergoeding voor het werk dat uw apotheek verricht. Deze vergoeding is apotheker! Olga van Vemde, een vast bedrag afhankelijk van het soort werkzaamheden van de apotheek. Het apotheker. Apotheek Epe afleveren van een medicijnen vraagt de ene keer meer tijd en aandacht dan de in Epe. andere keer. Zo is het tarief voor een herhaalrecept lager dan het tarief voor een eerste uitgifte. Bij een eerste uitgifte vinden meer controles, uitleg en eventueel een instructie en overleg plaats.

Haalt u ’s avonds, ’s nachts of in het weekend medicijnen bij de apotheek? Dan Ik ga naar de tropen. Tips betaalt u meer dan overdag, omdat de dienstapotheek hogere kosten heeft. Vier belangrijke tips: Hoe bescherm ik me • Draag bedekkende kleding. Dat wil zeggen: lange daar tegen muggen? mouwen en broekspijpen, schoenen met sokken. Mariëlla De Rooij-Duran, Worden mijn medicijnen • Bescherm onbedekte lichaamsdelen met een insecten- apotheker. Apotheek Vraag ruim voor vertrek een persoonlijk werend middel. Middelen met diethyltoluamide (DEET) Pendrecht in Rotterdam. vergoed? vaccinatie- en reisadvies aan bij de GGD, zijn het meest effectief. een gespecialiseerde huisarts of uw • Een mug prikt door dunne en/of strakke kleding heen; Medicijnen die in het basispakket van uw zorgverzekering zitten, krijgt u apotheker. Helaas is vaccinatie nog niet gebruik hieronder ook een insectenwerend middel. vergoed van uw zorgverzekeraar*. Op de website medicijnkosten.nl ziet u welke mogelijk voor alle ziekten die muggen • Slaap onder een muskietennet (klamboe); het liefst medicijnen in het basispakket zitten. Wat uw medicijnen u daadwerkelijk kos- kunnen overbrengen. Zorg daarom dat u zo een geïmpregneerde. ten, hangt af van: min mogelijk wordt gestoken. • uw eigen risico. De eerste €385 aan zorgkosten betaalt u zelf. Dat is wettelijk bepaald. • een eventuele eigen bijdrage, omdat de prijs van uw medicijn hoger is dan de Jeroen Mentink, apotheker. vastgestelde maximale vergoeding. Dit geldt bijvoorbeeld voor Concerta® en Apotheek Borrendamme in Strattera®, veelgebruikt bij behandeling van ADHD. Zierikzee. • de afspraken tussen uw apotheek en uw zorgverzekeraar over vergoeding.

* Kortom: of uw medicijnen wel of niet worden vergoed, geldt dus in algemene zin. Zonder rekening te houden met eigen risico, aanvullende verzekeringen of andere uitzonderingen die zorgverzekeraars kunnen maken.

28 29 Actie • Herman van Veen Info • Zorg goed voor uw huid

Colofon Win tickets voor Herman van Veen Zorg goed voor Aan dit nummer werkten mee Henk Berkhof, Monique Breuer, in het Koninklijk Theater Carré Gerrit Jan Dannijs, Erik Feenstra, Lolita uw huid! Havinga, Karen Höhner, Milou Jansen, Leef! geeft 5x2 kaarten weg voor de show op dinsdag 31 oktober Gerard Joling, Jeroen Mentink, Mariëlla Onze huid beschermt, regelt de temperatuur van de Rooij-Duran, Marian de van der Schueren, Bianca ten Velde, Olga van Terug naar oude liefde In Carré werd ik betoverd door Labyrint van Peter Schat. het lichaam, voelt aanrakingen en maakt vitamine Vemde, Emma Vogels, Volle Maan. Herman van Veen keert vanaf 26 oktober Strooiden wij vanaf het toneel zoveel doperwtjes de zaal D aan. Belangrijke functies, dus moeten we goed 2017 t/m zaterdag 10 december terug in dat onder het gebouw nu albino plantjes woekeren. zorgen voor onze huid. We zetten drie belangrijke Fotografie naar zijn oude liefde, Koninklijk Theater regels voor een goede huidverzorging op een rij. Marjolein Annegarn, Nick van Ormondt, Carré. Het programma is als een dagboek. Bewonderde ik oneindig Ellen Edinoff Shutterstock. Iedere voorstelling is anders, omdat staarde ik naar Einstein op het strand. hij er het grote en kleine nieuws en 1 | Bescherm uw huid goed tegen Heeft u last van eczeem? Of psoriasis? Vormgeving persoonlijke ervaringen in meeneemt. Zong mijn dochter eens voor mij Lodeizens ‘Weet je nog’. de zon Uitdroging kan de eczeem, roodheid of APS Group BV, Mosadex communicatie. Laat u meeslepen en betoveren door deze Knuffelde ik Bette Midler. Vermijd langdurige blootstelling aan jeuk verergeren. Goed smeren kan uw veelzijdige kunstenaar. Van Veen schrijft, Gaf ik Máxima een hand. de zon. Door teveel UVA-straling kan klachten verminderen. Gebruik het liefst Informatie componeert, speelt viool, zingt en Speelden Erik van der Wurff en ik wel vijfhonderd en zoveel avonden. uw huid verouderen. En door teveel twee keer per dag (of eventueel vaker) In Nederland zijn ruim 450 Service acteert. Herman en Carré zijn sinds jaar UVB-straling verbrandt uw huid. Kies een neutrale zalf, bijvoorbeeld vaseline of Apotheken. Voor adressen en meer en dag aan elkaar verbonden. Hij schreef Kreeg ik van Madeleine de sleutel van de voordeur van dat machtige daarom in de zomer altijd voor een een vette crème. informatie kunt u terecht bij: er een gedichtje over: gebouw. zonnebrandcrème die beschermt tegen Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V., 1beide soorten straling. En gebruik bij Postbus 151, 5201 AD ’s-Hertogenbosch.

voorkeur het hele jaar door een dagcrème Huidadvies? T 088 - 276 84 84. met zonnefilter. Kom langs! E [email protected]. Welk type crème www.serviceapotheek.nl. 2 | Niet roken of zalf is het meest Door de giftige stoffen in tabaksrook Leef! is een gratis magazine van Service geschikt voor wordt uw huid slapper en neemt de Apotheek en verschijnt vier keer per jaar. doorbloeding van uw huid af. Het gevolg? uw huid? Oplage: 1.300.000. win Rimpels. En u vergroot het risico op actie huidkanker. Uitgever 2 In september organiseren veel Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V. Kans maken op twee gratis kaarten? 3 | Laat uw huid niet uitdrogen Service Apotheken huidadvies- Redactie-/postadres: Leef!, Postbus151, Stuur dan voor 1 oktober 2017 een Een zalf of crème smeren voorkomt dagen. U kunt dan verschillende 5201 AD ’s-Hertogenbosch. e-mail naar [email protected] vochtverlies en houdt uw huid soepel. Service Apotheek Merk crèmes met als onderwerp ‘Herman van Veen’ Vermijd heet en te lang douchen of en zalven uitproberen. Aan de inhoud van Leef! wordt de of schrijf naar Leef!, Postbus 151, 5201 AD baden. Drink voldoende en wees matig grootst mogelijke zorg besteed. Aan de ’s-Hertogenbosch, onder vermelding van met alcohol. Door uitdroging kunnen Kijk op de website of uw artikelen kunnen geen rechten worden ‘Herman van Veen’. De kaarten zijn voor de rimpels ontstaan en kan uw huid geïrri- Service Apotheek deelneemt. ontleend. Advertenties en hun inhoud show op dinsdag 31 oktober 2017. 3teerd raken. komen volledig ter verantwoording van de betreffende organisatie c.q. Niet in de prijzen gevallen? Kaarten voor juridische entiteit. Niets uit deze uitgave Diagnose kanker? de voorstelling van Herman van Veen zijn mag, op welke wijze dan ook, worden te koop via de website van Carré: Voor iedereen die de diagnose kanker krijgt verveelvoudigd zonder voorafgaande is er de Kikkeropfleurdoos. Met praktische informatie, carre.nl/herman. Zijn nieuwe cd ‘Vallen of tips van lotgenoten, ervaringen en adviezen van medepatiënten toestemming van de uitgever en andere Springen’ verschijnt in september. en een leuke verrassing. Meer informatie en de aanvraagkaart vindt auteursrechthebbenden. u op www.kikkeropfleurdoos.nl. Met ingevulde aanvraagkaart haalt u de doos gratis op in een Service Apotheek.

30 Boekentips • Ontspan Boekentips • Ontspan

Eindeloos ouderschap Boekentips Herman Vuijsje en Anneke Groen Een halve eeuw geleden waren ouders klaar met de zorg voor hun kinderen als die de deur uit waren. Lezen is goed voor u. Dat wijzen verschillende onderzoeken uit. Tegenwoordig duurt die zorg vaak veel langer, ook Zo zou lezen stress verminderen, onze sociale vaardigheden als de kinderen al volwassen zijn. En die zorg gaat verbeteren en kan lezen helpen uw geheugen te trainen. ongemerkt over in zorg voor de kleinkinderen. Dus waar wacht u nog op? Vuijsje en Groen gaan in dit boek op zoek naar de oorzaken van deze verandering. Wat zijn de gevolgen voor de familieverhoudingen? Ben je je ouders dank- baarheid verschuldigd voor hun hulp en inspanning? En, waar trek de grens als je kinderen een groter Zolang er leven is beroep op je doen dan je lief is? De huid (paperback) ISBN 9789 4629 842 40 Yael Adler Leef! geeft i.s.m. Amsterdam University Press Hendrik Groen 10 boeken weg ter waarde van € 14,95. Hoe werkt de huid eigenlijk? Waarom is douchen We leerden Hendrik Groen kennen door zijn dagboek beter dan baden? Waarom zweten we als we het warm Pogingen iets van het leven te maken. Samen met zijn hebben? Waarom krijgen we vlekken in onze nek als vriend Evert en de andere leden van de Oud-maar-niet- we onzeker zijn? Is onze huid doorslaggevend voor dood-club probeert Hendrik zijn laatste levensjaren onze partnerkeuze? Heeft een verliefde man echt een in een verzorgingshuis in Amsterdam-Noord zo sterkere baardgroei? Al deze vragen hebben betrekking aangenaam mogelijk te maken. op ons grootste orgaan: de huid.

Van tijd tot tijd valt het Hendrik zwaar om de moed In het nieuwe non-fictieboek De huid geeft de Duitse erin te houden. Gelukkig heeft hij de pen weer Gewoon Mies huidspecialiste Yael Adler antwoord op interessante opgepakt. Met de hem zo kenmerkende charmante vragen over onze huid. De feiten, inzichten en Mies Bouwman humor neemt hij de medebewoners, de directie, zijn praktische adviezen uit het boek zijn wetenschappelijk vrienden en de ouderdom in het algemeen op de Jarenlang schreef Mies Bouwman een populaire column onderbouwd. korrel, waarbij hij zichzelf zeker niet spaart. in tijdschrift Margriet, waarin ze haar vele trouwe lezers een kijkje in haar wereld gaf - achter de schermen bij ISBN 9789 0245 733 01 ISBN 9789 0290 907 66 de televisie én thuis bij haar gezin. Leef! geeft i.s.m. Uitgeverij Luitingh-Sijthoff Leef! geeft in samen- 10 boeken weg ter waarde van € 18,99. werking met Meulenhoff In deze bundel zijn de vijftig grappigste, verrassendste Boekerij 10 boeken weg en ontroerendste columns samengebracht. Met veel ter waarde van €19,99. humor beschrijft Mies alledaagse situaties die dankzij haar bekendheid nét even minder alledaags worden. De stukjes zijn even fris, nuchter en innemend als Winnen! de schrijfster zelf. Ook als ze gaan over serieuzere en Kans maken op een van deze titels? nog altijd actuele onderwerpen als inburgering en de Schrijf dan vóór 30 september 2017 naar Leef!, Postbus 151, toestroom van vluchtelingen. Want al staat de wereld 5201 AD ’s-Hertogenbosch, of stuur een e-mail naar op z’n kop, Mies blijft gewoon Mies. [email protected], onder vermelding van de betreffende titel. Vergeet uw adresgegevens niet te vermelden! ISBN 9789 0257 672 80 De winnaars maken we na sluitingsdatum bekend op Leef! geeft in samenwerking met Gottmer Uitgevers serviceapotheek.nl Groep BV 10 boeken weg ter waarde van €15,99.

32 33 Zeer hoge Dat slikt u toch niet? • De medicatiebeoordeling bescherming. Zand wordt gemakkelijk

verwijderd van de huid. Josephine, 89 jaar 8 medicijnen Weinig kennis van medicijnen Moeite met medicijnen trouw innemen Resultaat medicatiebeoordeling 2 medicijnen gestopt Gevoelige huid Uitleg medicijnen gekregen Hypoallergeen Medicatierol Zonder parabenen Ik heb weer overzicht

Laatst kreeg ik een brief van mijn apotheker waarin ik werd uitgenodigd voor een gesprek over mijn medicijnen. Omdat ik moeilijk loop en niet meer kan fietsen is ze bij mij thuis langsgekomen.

In de loop der jaren ben ik steeds meer medicijnen gaan gebruiken. Ik slikte elke dag acht pillen. Een heel geregel om dat precies te doen. Ik moet eerlijk toegeven dat het ook niet iedere dag goed ging. Van sommige medicijnen wist ik eigenlijk niet eens meer waarvoor ik ze slikte. En moet dat nou allemaal nog wel op mijn leeftijd? Het was fijn om daar met de apotheker over te praten. Zij heeft precies uitgelegd waar alles voor dient. Nu weet ik wat ik dagelijks inneem.

Een week later belde de apotheker weer. Ze had met mijn huisarts gesproken en voorgesteld dat ik met twee medicijnen stop. De huisarts was het daarmee eens. Met een van de drie bloeddrukverlagers en de cholesterolpil die ik ’s avonds vaak vergat mocht ik stoppen. Ook krijg ik mijn medicijnen vanaf nu in een Medicatierol. Per innamemoment zijn de pillen dan verpakt in NIEUW een zakje. Heel overzichtelijk. • IDÉAL SOLEIL BESCHIKBAAR IN SPF 30 & 50+

ANTI-ZAND MELK FLUIDE 35

14580_1026_ID_VIC_IS_A4Leaflet.indd 1 27-01-17 14:30 Nr. 1* zonbescherming tegen zonneallergie e Cel-besc sch he gi rm in de apotheek o l in io g B

U g

n V

m - r

b e e h s c c s h e e r - b m A ing UV *Bron: IMS november 2016

Hoogwaardige zonbescherming voor de behoeften van jouw huid

Eucerin Sun Allergy Protection biedt speciale zonbescherming tegen zonneallergie: Breedband en fotostabiel UVA/UVB filter systeem met SPF 25 of SPF 50 Anti-oxidanten Licochalcone A en Alepha-Glucosyl-Rutin (AGR) zorgen voor bescherming tegen vrije radicalen, de veroorzakers van zonneallergie Zonder conserveringsmiddelen en emulgatoren, parfumvrij en waterresistent

Voor meer informatie of advies kijk op www.eucerin.nl

BDF17002-01 Euc Sun adv 207x294 LEEF DEF.indd 1 12-01-17 09:03