Trichis ‘Mijn Hoofd Is Een Glanzende Schatkamer En Dat Geeft Macht En Cor Van Der Gijp Rijkdom Voor Wie Dorst Heeft En Zo Nu En Dan Een Tientje Tekort Komt

Kraan

trichis ‘Mijn hoofd is een glanzende schatkamer en dat geeft macht en cor van der gijp rijkdom voor wie dorst heeft en zo nu en dan een tientje tekort komt. henk schouten coen moulijn Lux et Libertas.’ - Henk Kranendonk Kraan

henk kranendonk alias kraan

trichis WOORD VOORAF

COLOFON Kraan en de donderstenen van Feyenoord is een uitgave van Trichis.

AUTEUR Jan D. Swart

VORMGEVING Otto Mende Ruud Verkamman (omslagillustratie) Kraan en de donderstenen van Feyenoord is een hilarische geheugen- reis door een voetbaltijdperk waarin weinig werd verdiend, maar veel is DRUK gelachen. April 2018, eerste druk In zijn herinnering neemt auteur Jan D. Swart u mee terug naar de veerhuizen van Rotterdam en de mahoniehouten cafés, waar drie briljante ISBN voetballers hunkerden naar de lach: Cor van der Gijp, Henk Schouten en 978 949 2881 06 9 Coen Moulijn. Dit drietal, dat de basis legt voor een steeds vollere Kuip, verspreidt NUR schrik, chaos en humor bij Feyenoord, neemt Frans Bouwmeester op 740 sleeptouw en komt in het Rotterdamse uitgaansleven iedereen tegen. Ook een intellectueel die smokkelt en de kat vangt. UITGEVER Het is een voetbalboek zonder wedstrijd. De middelpuntvliedende Trichis, Goudsesingel 194, 3011 KD Rotterdam kracht is de humor in een afgebrande stad, die ruimte biedt voor dorpsthe- trichisboeken.nl ater. U krijgt een inkijk in een episode waarin deze drie spelers vanaf het seizoen 1955-1956 van De Kuip geleidelijk een succesbolwerk maken. Drie COPYRIGHT kwajongens. Ja, ook Moulijn. Vlak hem niet uit. Maar de onbekende intel- De auteur en Trichis, 2018. Niets uit deze uitgave mag worden vermenig- lectueel, las ik, was de ergste. vuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. In 2015 schreef Jan D. Swart het boek Het Drama Wim Landman. Een

5 tragisch en ernstig verhaal over de doelman van Oranje, die zelfmoord pleegde nadat hij er bij de eerste omkoopaffaire in het Nederlandse betaalde voetbal was ingeluisd. Er ging een onmetelijk onderzoek aan vooraf. Voor dit boek putte Swart uit zijn dagboeken en persoonlijke herinneringen en DE START VAN interviewde niet alleen Henk Schouten, Cor van der Gijp en Coen Moulijn, maar iedereen die met het illustere trio nat en droog heeft beleefd. FEYENOORDS Het boek geeft niet alleen – naast alle humor – een fraai inzicht in de STERRENSTATUS overgang van amateurvoetbal naar betaald voetbal, maar óók in het Rot- terdam van vlak na de oorlog, en later. Verplichte literatuur voor wie van ZONDAG 8 JANUARI 1956 voetbal, Feyenoord en Rotterdam houdt.

Bram Peper Oud-burgemeester van Rotterdam (1982-1998) Wanneer Nederland zich nog wast in de teil speelt er in De Kuip een voorhoede met vijf man. Drie van de vijf zijn nieuw. Twee hebben er kapotte knieën en de fitste komt uit een faillissement. Het is een even subsidiaire als briljante koopmanskunst van kolenboer Cornelis Rocus Johannes Kieboom, die een beteke- nisvol deel van elke dag voorzitter is van Feyenoord. Dankzij de komst van Cor van der Gijp, Henk Schouten en Coen Moulijn verschuift zijn club in het seizoen 1955-1956 kosmisch van vlees noch vis naar het begin van een sterrenstatus. Het drietal legt daarmee het fundament voor een epische avonturenfilm waar generatie op generatie nu nog van geniet.

Op 28 januari 1956 zitten Thomas Haak en Henk Kranendonk, twee Crooswijkers van 21 jaar, met een pannertje op vak A in De Kuip als Cor van der Gijp, Henk Schouten en Coen Moulijn voor het eerst samen spelen in de gerestaureerde voorhoede van Fey- enoord. Het is de dag van de grote doorbraak, want na achttien

6 7 jaar tobben zal het stadion vervolgens gaandeweg naar een stabiel toeschouwersmoyenne triomferen. Het feest kan beginnen. Dubbelfeest zelfs, want Van der Gijp en Schouten blijken humoristen en slepen de jonge Moulijn erin mee. Van Bristol naar ‘BEN JE ’t Fust, van de Oase naar Maaszicht, van Club ’66 naar Jan Lins- sen en De Kuip. En overal is Thomas Haak, een flexibele haven- GEKROMPEN, COR?’ kade-chef met een geopende handpalm, en verder een bohemien die op de pof leeft. Kraan. ‘GAAN WE BIJDEHAND DOEN?’ Wie? Henk Kranendonk, hoog intelligent en een vleugje tricky. Zijn naam wordt ingekort: Kraan. In 1981 wordt hij dood in een sloot gevonden en als een onbekende zeeman begraven. ‘Die vrijer’, zegt Cor van der Gijp, ‘die was niet gewoon geestig, die was gruwelijk geestig. Hij heeft twintig jaar op onze zak lopen teren, maar we hebben twintig jaar in ons broek gezeken van het lachen.’ Het regent in Rotterdam op zondag 8 januari 1956 en af en toe wordt het natte sneeuw. Het elftal van GVAV is voor dag en dauw met de trein vanuit Groningen vertrokken en om acht over half twaalf op het Centraal Station gearriveerd. De weerman op Hilversum I spreekt over continentale winden die boven het sneeuwdek van Centraal Europa afgekoelde lucht naar ons land voeren. Als vijf volle taxi’s vervolgens richting De Kuip rijden is de temperatuur in de havenstad twee graden. Vier uur later is de gevoelswaarde in Rotterdam bijna ’s zomers, omdat ‘GVAV bedwelmd is door een mysterieuze aanvalskracht van de lichtvoetige Henk Schouten en Cor van der Gijp, die met hulp van Coen Moulijn en Tinus Bosselaar de Groningers met 5-1 in verdoving hielden.’ De zin van triomf en achting is een dag later te lezen in Het Vrije Volk, de grootste krant van Nederland en Evert Grifhorst is de auteur. Hij komt uit Amsterdam.

In de voorzomer van het jaar 1955 koopt en verkoopt Feye-

8 9 noordvoorzitter Cor Kieboom in anderhalve maand tijd het Haagse ‘Ales krimpt, Haak’, antwoordt Cor, ouderwets gevat en scherp. Holland Sport en houdt drie spelers aan zijn rebellie over. Schou- ‘Maar godzijdank ben ik van nature groot geschapen. Jij niet, ten is er één van. Op de bonnefooi voegt hij er voor een koopje nog want de dames klaagden vroeger steen en been. Dus jij zoekt je twee aanvallers met kapotte knieën aan toe: Cor van der Gijp en nu het lazarus.’ Coen Moulijn. Op die winterzondag van 8 januari 1956 spelen ze Van der Gijp is binnen. voor ’t eerst met z’n drieën samen in één vijfmansvoorhoede en meteen strooien ze confetti. ‘Maar Cor, vroeger op de elftalfoto’s tornde je altijd boven ieder- Er kijken slechts 27.000 toeschouwers naar Feyenoord-GVAV, een uit. Hoe kan dat dan?’, wil Haak weten. maar door de betoverende campagne is het volume een wedstrijd ‘Ik poseerde op m’n tenen, Haak. En soms, niet altijd, afhan- verder thuis tegen Rapid JC al naar 43.000 gestegen. kelijk van hoe groot de binnenspelers waren, legde ik één hand ‘Alle Nederlandse voetballers waren natuurlijk helemaal leip op de knie van die ander. Daarmee drukte ik hem vier centimeter van dat stadion, zo immens, zo helemaal anders dan dat veldje omlaag, want ik was natuurlijk wel de gevierde jongen en ik vond van Emma in Dordrecht met dat kleine houten pestpokken dat dat op de foto goed moest uitkomen.’ tribunetje’, zegt Van der Gijp. ‘Maar als je in De Kuip ’s winters op Er komt zo’n foto te voorschijn. de tweede rang zat ging de wind door je onderbroek. Er zat bijna ‘Van wanneer is die’, vraagt Cor. niemand. Tot wij kwamen. Logisch. We waren ook geen kleine ‘1960’, gokt Haak. jongens.’ Van der Gijp: ‘Wat is dat allemaal jezuslang geleden.’

Het woordje spits bestaat in 1956 nog niet. In De Kuip is er paniek in de lente van 1955. In het eerste seizoen In de punt van de aanval imponeert een middenvoor uit de tijd van het betaalde voetbal spelen er 56 clubs in de hoogste afdeling, van de late barok, meestal groot, met een ruim voorhoofd en hij verdeeld over vier eerste klassen. Aan het einde van het seizoen tornt zodoende zittend op elftalfoto’s altijd boven de anderen uit. mogen er 36 naar de nieuw verzonnen hoofdklasse. Onder normale Cor van der Gijp is van een normale lengte, maar heeft met omstandigheden appeltje-eitje voor Feyenoord, maar als het einde een bij Emma sterk ontwikkeld gevoel voor zelfpromotie een truc van het seizoen nadert is het kiele kiele op de ranglijst. ontwikkeld om gehurkt tien centimeter groter te lijken. Links en Voor voorzitter Cor Kieboom zelfs zo ondraaglijk benauwend dat rechts van de middenvoor jongleren binnenspelers en strak op de hij in het geheim een bod doet op het nagenoeg failliete Holland vleugels accelereren er twee die in de regel een kop kleiner zijn Sport, dat zich in een andere eerste klasse intussen al royaal naar dan de rest. de hoofdklasse heeft gemanoeuvreerd. ‘Je bent gekrompen’, zegt Thomas Haak als Cor van der Gijp Het wordt een even spectaculaire als verwarrende koop en als in de nazomer van 2015 op 84-jarige leeftijd café De Ballentent Feyenoord zich enkele weken later in de laatste competitiewedstrijd binnenkomt. tegen Alkmaar alsnog veilig speelt, volgt zelfs een nog complexere Het gezicht van Van der Gijp draait naar: gaan we bijdehand doorverkoop. Maar Kieboom houdt aan de boedelinventaris van Hol- doen? land Sport wel Aad Bak, Tinus Osterholt en Henk Schouten over.

10 11 Cor Kieboom is niet alleen geschrokken van de marginale pres- een symfonie. Bovendien hebben ze een diabolisch gevoel voor tatie van zijn eerste elftal op weg naar de hoofdklasse, hij zit vooral humor en blijven hun leven lang vrienden. in zijn maag met een onrendabel groot stadion. Het is niet vol Van der Gijp, Schouten en Moulijn. te krijgen. Bevrijdingsfeesten, kinderfeesten, NCRV-landdagen, Leuker kunnen we het niet voor u maken. speedway, de bokspartijen van Theo Huizenaar, zelfs de avonddu- rende gebeden van de Amerikaanse evangelist Billy Graham (die Hun verhaal is het verhaal over hun status aparte die iconisch op 21 februari 2018 op 99-jarige leeftijd overleed) moeten er aan gelinkt is aan drie indrukwekkende persoonlijke records, die nooit te pas komen om de exploitatie in het gareel te krijgen. meer geëvenaard zullen worden. Hun voetballoopbaan is mooi, Geremd door die krappe beurs maakt Kieboom in het voorjaar driedimensionaal, maar buiten het veld veelal een klucht. Van der van 1955 een draai naar het casino. Gelijk prijs, want van het bod Gijp en Schouten zijn acht jaar lang de zware stadsjongens in een op Holland Sport is meteen heel Nederland diep onder de indruk. provinciale kleedkamer, geven nieuwe aankopen een kleurspoe- Bank Mees & Hope helpt mee. In de directie zitten bridgers. Wel ling en Moulijn maakt deel uit van het ontgroeningsteam. zuinige bridgers, want uiteindelijk blijken uit de stal met internationals op Houtrust alleen Henk Schouten, Tinus Osterholt en Aad Bak betaalbaar. In die teleurstelling neemt Kieboom de tweede gok. Hij koopt lowbudget twee aanvallers met impotente knieën. De international Cor van der Gijp komt van Emma en de onbekende Coen Moulijn is een Xerxaan. ‘Zullen we ’t wagen?’, had Kieboom aan Feyenoords onbetaalde technisch manager Jan van Rixoort gevraagd. ‘Doen’, zei Jan. ‘En als Jan doen zei’, vertelde Kieboom later, ’dan zette hij het glas bier aan z’n mond en riep: Zoek maar een lekker plekkie, want het wordt dringen geblazen vanavond. Dan wist ik: Jan heeft z’n huiswerk gedaan, hij is overtuigd van z’n wijsheid en daar ook niet meer van af te brengen.’ Van de nieuwe Feyenoorders worden Schouten en Van der Gijp in De Kuip uiteindelijk gecertificeerde doelpuntenmakers en Moulijn de smaakmaker. Ze arriveren in de zomer van 1955 tege- lijk en blijven jarenlang voor de havenstad de muze. Weliswaar zijn ze voor bestuursleden en trainers een plaag en voor provin- cios de schrik van hun leven, maar voor het publiek in De Kuip

12 13 DE WEDEROPBOUW VAN ROTTERDAM SYNCHROON AAN DE HERSCHEPPING VAN FEYENOORD

De wederopbouw van het in veertien spookminuten geliqui- deerde centrum van Rotterdam loopt synchroon met de herschepping van het naoorlogse Feyenoord. Tot 1955 is het stadshart nog een winderige zandvlakte en het elftal van Feyenoord een kneu- zenkermis, maar daarna gaat de paling lopen. In de binnenstad herrijst het Centraal Station, De Bijenkorf en ter overdenking het Beeld van Zadkine. In De Kuip oogt er dankzij de aankoop van Moulijn, Schouten en Van der Gijp eindelijk kostelijke welvaart. Droomvoetbal kopt Het Vrije Volk na een half jaar. De drie prijsduiven kosten 14.325 gulden salaris per stuk per jaar en toucheren een jaarwedde van acht mille. ‘Dat is nu ongeveer 4000 euro, daar lachen mijn kinderen zich drie slagen in de rondte om. Opa, hing je keel aan de kapstok, vroeg mijn kleinzoon laatst toen ik een vergeeld loonstrookje vond’, vertelt Van der Gijp, maar hij vertelt het net even te hard. ‘Donderstraal jij gauw op’, zegt Haak, ‘dat was een godsvermo- gen. Ik kocht voor m’n scharreltje in die tijd één keer per jaar bij C&A een Parijse streepblouse van flanel. En dat had dan een con-

14 15 trasterend tinnenroy kraagje. Prijs 12,75, in guldens. Halleluja. gezeten, hoort het allemaal pas als hij een maand later aan de Lieg ik, Henk?’ Wilhelminakade afmeert. Henk Schouten is ook De Ballentent binnen komen waaien. ‘Ja klopt. Niet zeiken, Cor. We waren mannen in bonis. Bij De wonderbaarlijke nieuwe schepping van Feyenoord-voor- Radio Modern op de Straatweg kocht ik een onderzettelevisietafel zitter Cor Kieboom krijgt in de zomer van 1956 glans met 93 doel- voor 55 gulden. Dat was een cadeau waar je mee kon thuiskomen. punten vóór, waarvan de voeten van Henk Schouten er 36 voor Daar heeft Nel het nog over, want die dacht dat een dag later de hun rekening nemen. Een lustopwekkende productie. Maar nog televisie zou komen.’ steeds geen titel. Not amused koopt Kieboom door. Op het middenveld worden Het bericht van twee van de drie zomeraankopen van Feyen- Aad Bak en Riny van Woerden vervangen door Jan Klaassens van oord bereikt in dat jaar via het Algemeen Nederlands Persbureau VVV, Reinier Kreijermaat van Elinkwijk en om het nieuwe aan- de ratelende telex van het passagiersschip De Nieuw Amsterdam vallende voetbal in De Kuip nog meer glans te geven voegt hij aan de monding van de Hudson en een dag later schrijft een avon- Kees Rijvers aan het succestrio toe. turier op het zuidelijk puntje van Staten Island met z’n grote teen En dan, in de zomer van 1961, wanneer Feyenoord inmid- het woordje lachen in het zand. dels op werkelijk alle wankele posities is gereviseerd en Moulijn, Schouten noch Van der Gijp heeft ooit van deze zeeman Schouten en Van der Gijp zich in de kleedkamer door alle dialec- gehoord. Maar dat zal snel veranderen. ten hebben heen gebeten, begint de succesmarathon. In 1963 is Die zeeman is Henk Kranendonk. die zelfs zo spectaculair dat niet alleen ruftend rijke maar zelfs Coen Moulijn kent hem wel. Maar van het nieuws over zijn supporters met een krappere beurs met twee passagiersschepen transfer van Xerxes naar Feyenoord blijft de bemanning van het naar Lissabon kunnen varen. vlaggenschip van de Holland Amerika Lijn op de trans-Atlanti- De zeeman, die inmiddels is aangemonsterd in Tapperij-Eterij sche route verstoken. Regionaal besteedt alleen Het Rotterdamsch Café ’t Fust aan het nieuwe Stadhuisplein om daar op kosten van Nieuwsblad er een nieuwsberichtje aan. Het Vrije Volk beperkt anderen mee te drinken, staat op de pier in Hoek van Holland, zich tot twee korte zinnetjes, wel vet gedrukt. kijkt naar de jagende wolken en wuift te midden van duizenden Het grootste dagblad van Nederland heeft zelfs moeite met belangstellenden met z’n steunkaart. Coens naam. Bij de aankondiging van zijn knieoperatie in augustus 1955 heet hij ter bevestiging van zijn nog redelijke anonimi- teit: Koen Moulyn. The new kid on the block heeft als Xerxaan in het Nederlands jeugdelftal mogen debuteren en moet in de Friese Koerier zelfs genoegen nemen met de naam Molijn, zonder u. De bartender aan boord van de Nieuw Amsterdam, die samen met Moulijn in de Isaac Hubertstraat op de zondagschool heeft

16 17 COR VAN DER GIJP IN TOPVORM ‘PAUL, HET IS HIER GEBRUIKELIJK DAT JE ÉÉN DAG JE VERLOOFDE AFSTAAT’

‘Kieboom deed bij de start van het betaalde voetbal voorkomen alsof we zo arm waren als kerkratten’, zou Fred Blankemeijer later vertellen. ‘Is dat zo, voorzitter, vroeg ik dan. En dan rekte ie zich uit omdat ik nu eenmaal een paar meter langer ben, legde zijn beide handen op mijn schouders, en zei: Fred, het is naatje. Dan wist je nog niks, maar wel dat het hem dwars zat.’ ‘In mijn tijd’, zei Blankemeijer altijd, ‘was een lege tweede ring eerder regel dan uitzondering en er was niemand in het bestuur die in de amateurtijd de moed had om het niveau op te krikken met wat strooigeld. Spelers van buitenaf een fooitje geven, dat was bij ons heel lang vloeken in de kerk. Ze mochten komen, maar knip dicht. En wie niet van Zuid kwam werd scheef aangekeken.’

Totdat het in 1955 lente wordt en Kieboom, met de stand van de ranglijst in de hand en in de angst om met zo’n stadion zelfs een afdeling lager te moeten spelen, op spectaculaire wijze de tegenvallende exploitatie gunstig beïnvloedt met nieuw zaaigoed. Met één pennenstreek verdwijnen daarmee illustere namen naar

18 19 de heimweemarkt: Van der Korput, Meerman, Van der Heide, nisme waarvan Nederland eerder geen wetenschap heeft. Koolen, De Bruijn, Van Herwaarden en Hol. Thuis in de Bloklandstraat, waar Coen Moulijn bij zijn ouders Even is er aanloop nodig, maar in januari 1956 vertalen deze woont, wordt het abonnement op het communistische dagblad impulsen zich in de eerste profits. De opwarming van De Kuip is De Waarheid opgezegd en voor het toonaangevende Vrije Volk ver- begonnen en het aanvallende vlindervoetbal van trainer Richard ruild. Het dagblad heeft Pauke Meijers met enthousiasme geïn- Dombi wordt een handelsmerk. Het eerste jaar: 93 doelpunten troduceerd en meteen ook zijn aanstaande huwelijk. Er is een vóór. Wel beschamend: 62 tegen en ook geen titel. statiefoto van zijn verloofde aan het artikel toegevoegd en Cor van Zelfs niet eens een redelijk vooruitzicht, maar Cor Kieboom en der Gijp heeft haar in de kleedkamer laten rouleren. Feyenoord-manager Jan van Rixoort hebben geweldig de smaak ‘Beeldschoon, Henk’, zegt hij tegen Schouten. te pakken en de jarenlang klagende en vergeefs op dividend gefixeerde aandeelhouders van de N.V. Stadion Feijenoord komen Het is een verraderlijke code tussen twee vrienden. In de langzaam in extase. Het bezoekersmoyenne stijgt. spelonken van het stadion groeit een idee om een losbandig In dié toptijd, op weg naar de eerste naoorlogse nationale bacchanaal voor te stellen. titel in 1961, met het jaar erop meteen de tweede, domineert de Twee uur voor de wedstrijd tegen Chelsea zit het elftal van trojka Van der Gijp-Schouten-Moulijn. Niet alleen op het veld, Feyenoord in de nog lege koffiekamer. Er wachten broodjes. Aan maar vooral in het struikgewas. Van der Gijp en Schouten bespan- de tafel van rechtshalf Piet Steenbergen zit de voorzitter van de nen de netten en de vijf jaar jongere Moulijn jaagt de slachtoffers Federatie van Vluchtelingen. Voor alle spelers een onbekende er lachend in. man in een vreemd kakihemd. Ook draagt hij een plusfour en Het is woensdag 15 mei 1957. geruite sokken. Henk Schouten ziet bovendien een inktzwarte Feyenoord heeft de 22-jarige rechtsbuiten Pauke Meijers, die blazer en een gekke cameljas. drie jaar eerder op jonge leeftijd zijn eerste en (naar later blijkt) ‘Wezen golfen, meneer?’ enige interland heeft gespeeld, in februari al vastgelegd voor het Er komt geen antwoord. nieuwe seizoen, maar hij mag met toestemming van De Graaf- schap voor 50.000 bezoekers eenmalig vervroegd in De Kuip ‘Wie is die vent eigenlijk?’, vraagt Coen Moulijn aan Van der debuteren in de liefdadigheidswedstrijd tegen Chelsea ten bate Gijp, terwijl hij voor de zojuist gearriveerde Pauke Meijers vrien- van de ontheemde Hongaren die een jaar eerder voor de Russen delijk een stoel heeft aangeschoven. zijn gevlucht. Nog steeds onheilspellende stilte. Het spookt in de wereld. Wel een verraderlijk luid en vriendelijk door Van der Gijp uit- Het dagblad Het Vrije Volk heeft een jaar eerder een jonge- gesproken welkom voor Meijers. Hij is er zelfs bij gaan staan. honderige verslaggever naar Hongarije gestuurd nadat de Rus- Maar tot ieders verbazing spreekt hij in een taal die niemand kan sen de straten van Budapest zijn binnen gereden. De oorlogs- verstaan. artikelen van de dan 34-jarige Theo M. Eerdmans worden ‘Paul, venn’, zegt Cor, in z’n beste Noors. ‘Velkommen til een nieuwe circulaire waarheid over het werkelijke commu- storbyen.’ (Welkom in de grote stad)

20 21 Zoiets. En omdat hij beseft dat niemand hem begrijpt, wendt Van Feyenoord verliest die avond met 1-3 van Chelsea, maar de Fede- der Gijp zich tot de mysterieuze man in het kakihemd en roept: ratie van Vluchtelingen toucheert 90.000 gulden aan recettes. Na ‘Meneer, de elftalleider, deze jongen hier, u kent hem niet, wij afloop beklaagt Pauke Meijers zich bij voorzitter Cor Kieboom. wel, maar ik heb, zoals u hoorde, zojuist onze nieuwe rechtsbui- ‘Er zat een jongeman tegenover me, die helemaal uit het lood ten welkom geheten. Ik deed dat in het Noors, maar dat komt geslagen was. Meneer Kieboom, ik moet u iets vertellen. Toen omdat hij tegen dit land één luizig interlandje gespeeld heeft en kwam het verhaal en Paul was nog zo correct om geen namen te met 4-0 heeft verloren. Hij was volkomen onzichtbaar. Ik zou zeg- doen. Maar ik kon het raden. gen: schudt elkaar de hand.’ Jongeman, zei ik. Trek je niks aan van die Schouten en Van Waarna Van der Gijp zich, in de herrie van het lachen, omdraait der Gijp, dat zijn grote sodemieters en ik krijg ze maar niet in het naar Pauke Meijers en fluistert: ‘Onze elftalleider is gisteren het gareel. Maar ik kan je geruststellen. Ze menen er geen donder huis uitgezet. Als ik jou was zou ik ’m feliciteren, want hij heeft van.’ een secreet van een wijf.’ De verwarring is compleet. ‘Cor’, roept Moulijn twee dagen later tegen Van der Gijp. ‘Cor, Als Pauke Meijers met uitgestoken arm bij de tafel van de voor- luister es. Ik moest vanmorgen bij Jan van Rixoort komen. Hij had zitter van de Federatie van Vluchtelingen arriveert, in het vermoe- een probleem. Het schijnt met jou en Henk te maken te hebben. den dat hij de elftalleider van Feyenoord is, richt de wonderlijk Jan had twee hele grote kleerkasten op bezoek gehad uit de onder- geklede man zich op, maar valt op de tafel voorover. Razendsnelle wereld. Jullie hebben toch niks gestolen?’ handen van rechtshalf Piet Steenbergen blijken tijdens de speech ‘Die Moulijn’, zegt Schouten, ’die kon de boel opnaaien zonder van Van der Gijp de veters van ’s mans zwarte schoenen onder de een spier te vertrekken. tafel aan elkaar te hebben geknoopt. Ik?, zei ie dan, met een uitgestreken smoel. Ik? Laat mij er bui- Pauke Meijers is binnen. ten. Maar tegen Paul had hij in het voorbijgaan gezegd: Je had juist ‘Even zoeken, Paul’, zegt Van der Gijp even later, rommelend in trots moeten zijn. Niet ieders vriendin komt voor zo’n uitnodiging z’n binnenzak naar het bewaarde krantenknipsel met daarop de bij Cor in aanmerking.’ foto van Meijers verloofde. ‘Paul, jongen. M’n complimenten. Wat een lekker stuk. En zoals Een half jaar later werkt Pauke Meijers als een van de weinige je ongetwijfeld gehoord hebt is het hier gebruikelijk dat nieuwe nieuwelingen van Feyenoord in het hartje van de havenstad op spelers hun verloofde één dag aan ons afstaan. Kwestie van in- de sportafdeling van Vroom & Dreesman en verkoopt er tennis- zepen en shampooën, meer niet, dus geen paniek. Eén dagje en rackets en voetbalschoenen. Duur ogende advertenties van de je leed is geleden.’ winkelketen wijzen aan op welke verdieping hij op de Hoogstraat ‘Wat?, antwoordt de Nijmegenaar, die het serieus neemt. te vinden is. Meijers draagt Italiaanse sportpullovers in moderne ‘Ach. Wat is nou één dagje, Paul. Waar hebben we ’t over?’ strepen met een V-hals en aangesloten boord van geruwde tri-

22 23 cot. De sluiting is herstelbaar met elastiek rond de taille. V&D verkoopt ze voor 24 gulden en 50 cent. Meijers ziet er met een jaloersmakende personeelskorting net zo gelikt uit als zijn jonge vrouw. 50 JAAR LATER IN 1956 - 1957 - 1958. WIJNBAR DE BANK Het zijn de jaren waarin de spelers van Feyenoord 3600 gulden per competitieseizoen incasseren en voor elke vriendschappelijke ‘NEE, GEEN CLOCHARD GEZIEN, wedstrijd 460 gulden bonus. Wie op die manier 50 wedstrijden WEL VROUWEN MET VEREN’ per kalenderjaar haalt verzilvert ongeveer 8000 gulden. Fullprofvoetbal is langzaam toe aan dringende efficiency, opinieert Het Vrije Volk in 1959 in zijn dubbeldikke voetbalkrant op broadsheet-formaat, waarin de advertenties van de sigaret- tenmerken Chief Whip en Lucky Strike om voorrang strijden. De brandstoffenhandel De Schepper prijst stuifvrije kolen van Kieboom aan en oud-doelman Henk Bijl zijn kleding: de sport- Cor van der Gijp staat als middenvoor in de doelpuntentabel pullovers met de V-hals, waarin Frans de Munck keept. Vier gul- bij Feyenoord met 171 voltreffers in 233 wedstrijden skyhigh. Een den duurder dan bij V&D. groot deel met het hoofd: spécialité excellence. Het is record 1. Ove Dié jaren. Kindvall volgt met 129. Henk Schouten fikst een speedwayrecord. Hij scoort in 1956 in De Kuip tegen De Volewijckers (11-4) negen keer en heeft nog altijd de smoor in dat de tiende is afgekeurd. Record 2. Het derde staat op naam van Coen Moulijn: 17 seizoenen in De Kuip de smaakmaker. Een ook door latere generaties supporters volkomen begrepen uniek clubrecord, want op die historische januaridag in 2011 wanneer zijn stoffelijk overschot vanaf De Kuip, over de Coolsingel, naar het crematorium in Overschie wordt gereden, volgt negentien kilometers lang een uniek applaus.

Het vierde record is in handen van Henk Kranendonk, de zeeman. Hij heeft in Rotterdam de meeste lachers op de hand. Zelfs Prins Bernhard komt in De Kuip naar hem luisteren. ‘Het

24 25 is een koud wedstrijdje vanavond, Hoogheid. Zelfs de schepen in onze haven hebben een druiper.’ ‘Ja, dat zei ie gewoon tegen de prins, daar had Kraan schijt aan’, zei Moulijn. ‘Die kwibussen om Bernhard heen stonden met hun ‘U MAAKT ER EEN oren te toeteren, maar de prins vond ’t geweldig. Meneer Kranen- donk toch, zei ie dan.’ SOEPZOOTJE VAN’

Zestig jaar na het debuut van Schouten, Van der Gijp en Mou- ‘AMMEHOELA’ lijn bij Feyenoord, op de avond dat Reinier Kreijermaat zijn 80e verjaardag viert, is aan de overgebleven humoristen van Feyenoord wel de tand des tijds te zien, maar niet te merken. Als Michael van Praag, die dan nog kandidaat is om president van de FIFA te worden, maar speciaal voor Beertje naar Rotterdam is gekomen, wil gaan speechen hoort hij uit de zaal Henk Schouten roepen, dat hij sowieso Blatter stemt. Naast hem, als eeuwig: Cor van der Gijp, even oud. Als de oude Coen Moulijn is nog geen anderhalve maand oud als op middenvoor een dame met een rollator ziet komen binnenrijden, 27 maart 1937 marathonlopers in een estafette dwars door tikt hij Schouten aan en fluistert: ‘Die ga ik straks haar gebit uit Rotterdam Zuid de clubvlag van Feyenoord van de Kromme d’r mond tongen.’ Zandweg overbrengen naar de barbarij van de polder Varkenoord, ‘Is al gebeurd’, zegt een stem verscholen achter hun rug. Het waar schuin achter de houten theetuin De Gouden Sleutel een is Frans Bouwmeester. In tegenstelling tot de andere Brabanders vrijdragende dubbeldekse voetbaltempel met 22 buitentrappen bij Feyenoord de enige op wie destijds de ongebreidelde bravoure onbevattelijk modieus afsteekt tegen de roestige kranen van de van de causeurs Schouten en Van der Gijp als een magneet heeft scheepswerf Piet Smit. gewerkt. Hij is net zo erg. Moulijn is een maand eerder (volgens zijn zus) als een rolmops ‘Erger’, zegt Cor. ‘In Parijs, aan de vooravond van een van de ter wereld gekomen. belangrijkste Europa Cupwedstrijden in de geschiedenis van Fey- Cor van der Gijp schooiert in dat jaar rond in korte broek met enoord, zei Frans tegen me: Cor, ik wil vanavond onder de brug- afgedragen schoenen van zijn broers op de voor arbeidersge- gen van de Seine de clochards van dichtbij zien. Lijkt je dat leuk? zinnen bebouwde landgoederen van de dooie Dordtse edelman Ja, dat leek me leuk. Chrispijn van Outgaerden en maakt zich op voor de eerste klas Maar ik heb geen clochard gezien. We kwamen uit bij vrouwe- lagere school. Henk Schouten woont bij het Jaffa in Kralingen, lijke clochards met veren.’ heeft een kapper van een kwartje en is nog nooit op Zuid geweest. De Kuip oogt in november 1936 als een imposant meester- werk, maar staat er in voltooide status een paar maanden als een

26 27 stilleven bij. Er wordt in het nieuwe bouwwerk alleen vergaderd. na de Lockheed-affaire om een klein compensatietje vroegen voor Slechts één hobbelige boerenzandweg leidt naar de hoofdingang geleden imagoschade, want per slot van rekening waren we toch en het overheidsgeld is op. De rest van het omliggende terrein is meerdere keren in zijn nabijheid gesignaleerd, zat ’t er niet in. niet geëgaliseerd; het is één woestenij aan kuilen en modder waar Vergis je niet hè in Bernhard, dat was een krent.’ de Fords en Citroëns van de high society niet kunnen parkeren. Maar aan de stadsbestuurlijke zuinigheid komt begin januari Het blijft na de bouw van De Kuip jaren tobben voor Feyenoord, 1937 eindelijk een einde als uit de kluiten gewassen grondwerkers want het is aanhoudend crisis. Er volgt een oorlog en op enkele het polderlandschap alsnog glad strijken en de eerste infrastruc- topwedstrijden na is het stadion tot 1955 maar zelden volledig uit- turele contouren zichtbaar worden. verkocht. Wie nu op YouTube de openingsceremonie van De Kuip terug- Oorzaak is een betrekkelijk rampenfondselftal waarin de ziet wordt getroffen door een feilloos regelfetisjisme en glijdt weg karakterkoppen Bas Paauwe en Jan Linssen op gevorderde leeftijd in een zalige romantiek waarin alles leuker lijkt dan nu. Maar in zijn. Bovendien heeft het Franse Le Havre de laatste power uit werkelijkheid zit bij de opening van De Kuip alles tegen. Geld- Feyenoord gezogen door de internationals Arie de Vroet en Piet lener Daniel George van Beuningen is ziek en de meesterontwer- Steenbergen te contracteren. per van het architectonisch wonder, Leendert C. van der Vlugt, is Ook landelijk is het voetbal tussen 1946 en 1954 een armzalig kort ervoor op 40-jarige leeftijd overleden. Koningin Wilhelmina weeshuis. Met uitzondering van Abe Lenstra zijn vrijwel alle vedet- heeft afgeschreven en op het moment dat burgemeester Pieter ten gezwicht voor het buitenlandse geld en daardoor als leden van Droogleever Fortuyn de aftrap doet voor de openingswedstrijd de KNVB levenslang geschorst. Een rentree is niet mogelijk. Het tegen Beerschot regent het óók nog ouwe wijven. Er is op 61.599 Nederlands elftal is zodoende een verzameling tweede garnituur toeschouwers gerekend, maar bij 37.825 houdt de telling op. en zelfs daarin speelt Feyenoord nauwelijks een rol van betekenis. Wie er wel is, is Prins Bernhard. Tussen juni 1950 en oktober 1955 spelen alleen Piet Steenbergen Henk Kranendonk is dan twee jaar oud en woont in Crooswijk en Hans van der Hoek ieder twee interlands. Bezoekersaantallen en dat heeft de nauwste straatjes van Rotterdam. Later zou hij van 12.000 in De Kuip zijn geen uitzonderingen. Op het gravel tegen de prins zeggen: ‘Als wij, Bep van Klaveren en ik, thuis het tussen het veld en de tribunes worden speedwaywedstrijden gere- raam openden konden we onze buren aan de voor- en achterkant den op grote motoren om de kas nog enigszins te spekken. zo een hand geven. Geld voor gordijnen was er niet, dus je keek alle slaapkamers in. Dat was een uitzicht, Hoogheid, daarvan ‘Mijn verbeelding hield me op de been’, zou Kieboom later zeg- kunt u alleen maar dromen.’ gen, ‘als mijn neus over de Maasbrug reed, reden mijn voeten door ‘Kraan woonde aan de Crooswijkseweg en ik in de Frederik- de Maastunnel. Maar ik heb ‘m best geknepen, want we zaten straat’ zegt Haak. ‘Laatst ben ik er nog terug geweest. Op de muur slecht in de slappe was. De buitenaandeelhouders rekenden met van mijn ouderlijk huis staan nog steeds gekerfd de woorden: drie hun investeringen op vetmesterij en toen die niet kwam, bliezen maanden huurschuld. Daar heb ik jaren onder geleden. Later had- de buitencommissarissen mijn geduld uit m’n heupen. Lastige den Kraan en ik korte lijnen met Soestdijk, maar toen we de prins lui waren het. Ik heb wat afgevochten met ze. Als er een beetje

28 29 winst was, vond ik dat die naar Feyenoord moest gaan, maar zij niet. Voor hun was De Kuip een belegging en die moest renderen. Investeren, zei ik, doorinvesteren, want dat was ik als koopman ‘VOORZITTERS gewend. Nee, was het antwoord, dividend. ZIJN ER OM LIEF Maar dat verdomde ik. Totdat ze wilden gaan wroeten in ons huishoudboekje. Toen was ik behalve boos óók nog aangedaan. TE HEBBEN’ Dat nooit, dacht ik. Ammehoela.’ ‘EN NIET OM BEGREPEN TE WORDEN’

In de voorzomer van 1955 bestaat het experimentele betaalde voetbal driekwart jaar. Het rommelt overal en op de voorpagina van Het Vrije Volk verschijnt het bericht dat Feyenoord het Haagse Holland Sport wil kopen. De coupe de theater van Kieboom begint en daarmee de opmars naar de eerste gouden jaren, waarin Cor van der Gijp en Henk Schouten in de kleedkamer de rayonmana- gers zijn en Moulijn leert hoe dat moet. Maar ook het anticipatievermogen van de kolenhandelaar is indrukwekkend. Als Feyenoord zich op zondag 26 juni 1955 met een kleine schijn van omkoping in Alkmaar veilig speelt, fikst hij aan de ingewikkelde koop- en doorverkoopconstructie van Holland Sport de komst van twee Schiedammers en een Kralin- ger. Doelman Wim Landman vraagt met een setje stadionaandelen iets te veel. ‘Piet Steenbergen had gezegd: Kieboom barst er van. Hij kan er best een paar missen, gewoon vragen.’ ‘Als ik ze had, zou je ze nòg niet krijgen,’ antwoordde Kieboom.

30 31 Het door De Arbeiderspers uitgegeven rooie dagblad Het Vrije Volk heeft in dat jaar in herrijzend Nederland driehonderd redac- teuren en Jen Vlietstra is er één van. Hij is de oud-doelman van Feyenoord tijdens de oorlogsjaren en schrijft in de Rotterdamse ‘DAT IS DAN VOOR editie de dagelijkse sportkiekjes van Zamora. ‘Kieboom’, zei hij altijd, ‘was een visionair. Dat had hij bewezen Z’N ROODKOPERE’ door zitting te nemen in de commissie die het betaalde voetbal er door drukte. Hij wilde maar één ding: de Kuip rendabel maken ‘WANT ZE LACHEN ME UIT ALS IK EEN en dat kon in zijn ogen, in die periode, alleen maar door de oude KAT IN DE ZAK KOOP’ politiek bij de KNVB omver te werpen en bij Feyenoord het eigen DNA te passeren. Nou, dat was wat. Daar is me intern toch een partij heisa over geweest. En ook ik vond het niks. Feyenoord was van Zuid. Feyen- oord had het vroeger kunnen rooien met allemaal kanjers uit de buurt, Arie de Vroet, Bas Paauwe, Puck van Heel en in de beginjaren vijftig met de nieuwe lichting, Piet Steenbergen, Hans van der Elke middag klokslag half vijf wordt het dagblad Het Vrije Volk Hoek en Gerard Kerkum. Waarom dan ineens Tinus Bosselaar aan de duizenden landelijke bezorgers ter hand gesteld. De pers- van nota bene Sparta? Waarom Toon Meerman, Arie Luyten en inkt is dan nog vers en geeft zwart af als op dinsdag 22 februari Eef Zondervan, allemaal van de andere Maasoever? 1955 de voorpagina meldt dat Cor van der Gijp van Emma naar Meneer Kieboom, u maakt er een soepzootje van, riepen ze op Sparta gaat. de jaarvergadering. Dan maar liever een ring minder in De Kuip, Sparta? maar geen vreemdelingen hier. Het is een kort bericht, maar het staat er als definitief. Toch En dan zei Kieboom: Mijne heren, voorzitters zijn er om lief te blijkt het nattevingerwerk, want een week later kan Cor van der hebben, niet om begrepen te worden. Gijp ook naar Sportclub Enschede en naar Blauw Wit, met als Einde discussie.’ gevolg dat in Dordrecht Emma-voorzitter M. van Huiden inmiddels na twee weken antidepressivum volkomen tureluurs is afgetreden, omdat hij geen vat meer heeft op al die broedplaatsen die zijn club bij de start van het betaalde voetbal in Nederland bedrei- gen. Maar Van der Gijp gaat niet naar Sparta, niet naar Enschede en naar Amsterdam evenmin. Op 1 juni 1955 blijkt de jongste van de vijf in Emma spelende Van der Gijpen zo zwaar geblesseerd aan

32 33 zijn rechterknie, dat zelfs Dordrecht voortaan naar zijn doelpun- gens Jan van Rixoort ook nog de 100 meter in 10,5 seconde loopt. ten kan fluiten. Er waren stevige kapers op de kust. Maar nu is ’t zowaar even Totdat een correspondent uit de gereformeerde gemeente stil. Die jongen heeft een kapotte knie. Zo kapot zelfs, dat ik me Alblasserdam met het bericht komt, dat er een prominente voet- eigenlijk geen gok kan veroorloven. Maar ik wil het toch. Op voor- baller in de slechts zestig bedden tellende Cornelis Vroege Stich- waarde dat u hem opereert en mij daarna zegt wat mijn kansen ting is geopereerd aan een meniscus. zijn. Het lijkt op een openbaring van een geheim, want het blijkt Maar ik zeg u eerlijk: het moet een koopmansadvies zijn. Want diezelfde Cor van der Gijp te zijn. ze lachen me uit als ik een kat in de zak koop. We hebben infor- De operatie is uitgevoerd door de hoog aangeschreven, op matie ingewonnen, hij woont bij zijn ouders thuis en hij is bij zijn vakgebied nieuw methodische en voormalige geneesheer- de Centrale verzekerd. Ik heb u aanbevolen, dus sta mij toe een directeur van de Leidse Anna Kliniek, orthopeed C.P. van Nes. beroep op u te doen. Een eigentijdse knieënchirurg, met spreekuren die niet zelden tot Ja, zei Van Nes. ’s avonds half elf duren en waar zelfs ijscoventers in Alblasserdam Eén dag na de operatie ben ik met de auto naar Alblasserdam van blijken mee te profiteren. In de zomermaanden dienen de tui- gereden en heb keurig een uur op mijn beurt gewacht. Van Nes: nen als wachtkamers. Op slag is voor iedereen de connectie met ‘Als u een half jaar geduld heeft, en de jongeman is bereid te luis- Feyenoord duidelijk. teren, is er geen vuiltje aan de lucht.’ Ik dacht: dat is voor z’n roodkopere. C.P. van Nes heeft in drie jaar tijd in zijn eigen kliniek, in een De volgende dag zei ik tegen mijn bestuursleden: Heren, we dorp waar de watersnood een reservoir aan zichtbare herinnerin- gaan het nu met Emma op een akkoordje gooien.’ gen heeft achtergelaten, maar waarvan de schade door de 19 wie- kende windmolens van Kinderdijk in het achterland gaandeweg Negen weken lang (tegenwoordig duurt het een dag, red.) ver- zijn weg gepompt, op het gebied van knieoperaties een Europese blijft Cor van Gijp in de directe nabijheid van de toverchirurg, faam opgebouwd. maar op vrijdagmorgen 26 augustus is het dan eindelijk zover: Bovendien is hij gelinkt aan het Sint Claraziekenhuis, waar- Janus van der Gijp, de oudste broer, heeft van een beddenlaken van Feyenoord-voorzitter Cor Kieboom bestuurslid is. Beiden zijn een spandoek gemaakt en iedereen die aan de Zuidendijk 155 in maatschappelijk bewogen. Kieboom is lid van de Sint Vincentius- Dordrecht voorbij komt kan lezen wie er binnen welkom is gehe- vereniging en kerkmeester van de parochie van de Heilige Engel- ten. bewaarders en hoewel niet is vastgesteld of ook Van Nes van het ‘Janus had voor de gein voor tachtig cent op de markt ook nog houtje is, staat hun vriendschap en onderlinge vertrouwen in Fey- een kinderstoel op de kop getikt met een plaspot eronder en zelfs enoordkringen onomstreden vast. die had die gek versierd.’ ‘Ik had Van Nes gevraagd: kan je helpen?’, vertelde Kieboom Het monsterproces van revalidatie kan beginnen. later. ‘Ja’, zei hij, ’en waarmee?’ ‘Ik heb nooit meer van m’n leven zoveel gekoerst als die maan- ‘Ik wil voor Feyenoord een goeie middenvoor kopen, die vol- den daarna. Zodra je het been kan strekken pak je de fiets en rij

34 35 je als therapie naar me toe, had Van Nes gezegd. Elke dag. Weer of geen weer. Twintig kilometer heen, en vijfendertig terug, want het ging me op ’t laatst zo stierlijk vervelen dat ik op de terugweg naar Oud JEN VLIETSTRA Alblas reed om in het dorpscafé boeren en boerinnen biljartles te geven. Daar hebben ze het in dat dorp nu nog over.’ (HET VRIJE VOLK):

Op 9 januari 1956 kopt Het Vrije Volk: ‘Twee middenvoors ‘NIET IEDEREEN KAN ZOMAAR schieten de GVAV-illusies aan stukken.’ EEN FEYENOORD-SHIRT AANTREKKEN’ De aanhef is zelfs nog een fractie ontzagwekkender: ‘Het droomvoetbal van Feijenoord is realiteit geworden.’ Cor van der Gijp is dié dag in De Kuip gearriveerd en de lol kan beginnen.

In een tijdsbestek van een half jaar zien Kieboom en Van Rixoort kans om een gedeformeerde weinig scorende voorhoede, hocus pocus Pilatus pas, te transformeren naar een nieuwe bron van vermaak. Het is weliswaar een klap in het gezicht voor Daan den Bleijker, Toon Meerman, Nico de Bruijn, Gerard van de Korput en Gerrit Hol, maar geen van zessen komt in het verramsjte seizoen 1954-55 voor op de nationale topscorerslijst. De enige twee die na de komst van Van der Gijp-Schouten- Moulijn in de nieuwe aanval hun plek behouden zijn Tinus Bos- selaar en Riny van Woerden. De eerste is een geparachuteerde Spartaan, de enige in Nederland met een heimwee-clausule in zijn contract. De tweede verkoopt Kwatta chocoladerepen en krijgt in Het Vrije Volk onophoudelijk de kat. Coen Moulijn komt van Xerxes. Er is geen helderziende nodig geweest om te zien wat hij kan: a new star is born. Sparta is er als de kippen bij om hem als eerste tot een overschrijving te ver- leiden, maar maakt terugtrekkende bewegingen als het 17-jarige talent aan een meniscus moet worden geopereerd.

36 37 De vraag is: Waar? ren niet overal. Bij Feyenoord lijkt het alsof ze verduisterd zijn.’ Feyenoord-voorzitter Cor Kieboom biedt niet alleen het ant- Ook Jen Vlietstra komt van Zuid. Dat wil hij in zijn artikelen woord (in zijn Clara Ziekenhuis), maar slaat ook als koopman toe. wel gezegd hebben nu Kieboom op de linker Maasoever de rust en Identiek aan Cor van der Gijp neemt Feyenoord het risico. eer van die beslotenheid doorbroken heeft. ‘Je kunt niet zomaar Als bestuurslid Guus Couwenberg in april 1955 de ouders van iedereen een Feyenoord-shirt aantrekken’, schrijft hij. ‘De kracht Moulijn bezoekt om het contract te formaliseren rijdt hij twee keer van Feyenoord heeft bestaan uit de door Dombi gevormde een- verkeerd, omdat alle straten in Rotterdam Noord op elkaar lijken. heid. Het waren allemaal jongens van de Linker Maasoever, die Een auto is in de arbeidersbuurt achter het Zwaanshals nog een trots waren op dat shirt. Daar vochten ze. Ze voétbalden. En ze bezienswaardigheid. Er rijden alleen handkarren van de R.M.I schoten! De stroming Holland Sport past er bij Feyenoord nog (De Rotterdamsche Melk Inrichting), van bakker Den Hartigh en niet in. Die heeft verzuring gebracht. Alleen Schouten vindt lang- verder voornamelijk lijkwagens, die door paarden worden voortge- zamerhand zijn ritme. Maar hij heeft dan ook sinds kort een baan trokken. ‘De stallen waren bij ons achter in het Zwaanhals. Voor op Zuid.’ het aanvegen van de stront verdiende ik een dubbeltje per middag. Als die beesten voor een begrafenis bespannen werden scheten ze alles onder. Er gingen twee paarden mee voor een middenklasbe- grafenis, vier bij de upper ten en zes als er van een hele dure dooie sprake was’, vertelde Moulijn. ‘Zo’n optocht had iets religieus. De straten werden ervoor afgezet. Toen die Heineken-ontvoerder in 2003 in Amsterdam begraven werd, zag ik dat hele schouwspel van vroeger op tv weer terug.’

In de voorzomer van 1955 is de 18-jarige Moulijn nog zo groen als gras. Hij leest met een merkwaardige haarfluim op z’n voorhoofd en met pijn in zijn knie de Donald Duck als zijn vader in de Bloklandstraat met Couwenberg onderhandelt. Het zal nog een half jaar duren voordat hij in de Kuip eindelijk als een pauw zijn veren uitslaat. ‘Individueel heeft Moulijn wel glans’, schrijft sportredac- teur Jen Vlietstra in het najaar van 1955 in Het Vrije Volk als de knie van Moulijn is gerepareerd, ‘Schouten ook, maar voor het team zijn ze onbereikbaar. Feyenoord heeft nu wel sterren gekocht en zo zijn ze ook aangekondigd, maar ze schitterden alleen bij hun oude verenigingen. In de voetbalwereld stralen ster-

38 39 BLIJF ALTIJD BIJ JE EERSTE VROUW ‘WANT DE TWEEDE GEEFT JE NOOIT ZOVEEL VRIJHEID’

‘Ga zitten, vriend, zei Kieboom. Ik ga je een aanbod doen om in het heilige der heiligen te komen voetballen en ik neem aan dat je het een eer vindt.’ Henk Schouten, die met zijn auto van Kralingen naar het houten familiekantoortje van de Kolenhandel Kieboom N.V. aan de Rosestraat 3a is gereden en een kwartier te laat komt omdat de stoomtram naar Rockanje in de Rosestraat het verkeer heeft ont- wricht, is buiten door Cor Kieboom opgewacht. ‘Aad Bak was een week eerder bij hem geweest en had de ontvangst voorspeld. Let op Henk, je wordt buiten opgewacht, je wordt de hemel in geprezen, daarna ga je vanzelf pootjes geven en je krijgt een brokje als beloning. Aad was gezwicht. En verdomd ik zwichtte ook. Ik woonde in Kralingen en vergeleken met Holland Sport was De Kuip dichtbij. Ik ging er in salaris niet op vooruit, maar ook niet op achteruit, maar de doorslag was: minder benzine en een safe weekgeld. We zijn een nette club, vriend, zei Kieboom. Dat geloofde ik. De rest was zuinig cabaret, en toch ging je bij Kie-

40 41 boom de deur uit alsof de wereld aan je voeten lag. Coen zei later Even is het stil. altijd: Als ik naar die man ging om te klagen nam ik een bedrag ‘God-nog-an-toe, wat een leuke tijd eigenlijk. Kieboom keek in mijn hoofd als opslag en als ik dan buiten stond was ik als een vanuit zijn kamer zo naar De Kuip.’ kind zo blij dat ik niet had hoeven bijbetalen.’ Nu zou hij schuin op de grootste moskee van Nederland hebben gekeken. Op 21 juli 1955 schudt Cor Kieboom twee handen met Schou- ‘Iedere voetballer zat bij Kieboom alléén. En je moest ook naar ten. Twee, want de kolenboer is in de oorlog door granaatscherven hém komen, niet andersom. Dat was geen arrogantie, want dat getroffen en mist een duim. ‘Dat schudde heel raar, zo raar zelfs kan ik hem niet verwijten, het was slimheid. Hij zat achter zijn dat ik de eerste keer dacht dat er een briefje van honderd in die bureau, ik op een lage stoel ervoor en dan was de achterstand twee handen verstopt zat en het was een hele teleurstelling dat ik in een vreemde omgeving na drie tellen al 1-0. Na vijf minuten merkte dat dit niet zo was. Het gemis van die rechterduim is me was het 2-0, want hij creëerde een atmosfeertje van vader-zoon. Je altijd blijven fascineren. Kieboom ging nooit mee naar uitwed- kreeg advies en hij las je de les. Met humor. strijden en dan zei ik: Maar meneer Kieboom, wilt u dan wel voor ‘Blijf altijd bij je eerste vrouw, want de tweede geeft je nooit ons duimen?’ zoveel vrijheid.’ Henk Schouten onderhandelt met Kieboom op goed geluk. ‘Ik Die zin ben ik nooit vergeten. Jaren later vertelde ik dat verhaal was net één jaar uit militaire dienst, getrouwd, en had een schuld tegen Van der Gijp en toen bleek Kieboom hem dat advies ook te van 750 gulden aan de oma van mijn vrouw. Dat was ons start- hebben gegeven. Niet aan Aad Bak, en aan Tinus Osterholt even- kapitaal, een lening waarvan je ’s nachts niet kon slapen. Ik kon min. alles gebruiken. Maar ik zat daar alleen in dat kantoortje, want het ‘Wel gek toch Henk. Zouden we zo’n rare eerste indruk hebben kwam toen nog niet bij je op om iemand mee te nemen. En dat gemaakt?’, zei Cor. was natuurlijk linke soep tegenover zo’n geroutineerde koopman.’ Henk Schouten komt – via Profclub Rotterdam en het latere Henk Schouten rijdt in 2016 met z’n auto vanaf De Kuip in de Holland Sport – oorspronkelijk van Excelsior, waar hij voor com- richting van de Beijerlandselaan om nog één keer de Kieboom- plimenten en consumpties speelde. gebouwtjes in herinnering te roepen. ‘Grote journalisten als ir. Ad van Emmenes en Jen Vlietstra Een hele klus, want alles is veranderd. schreven: het amateurvoetbal, dat is de reinheid van de sport. Ja, ‘Hier was een loopbrug over het spoor’, zegt hij. makkelijk lullen. Er waren in 1954 twee mannen van Profclub ‘En uit die richting kwam de stoomtram’, wijzend in de verte Rotterdam naar me toegekomen en ik kon negentig gulden per naar de silhouetten van de ingepakte Hefbrug. ‘Het treintje werd gewonnen wedstrijd verdienen. de moordenaar genoemd. Alle machinisten kenden Kieboom, Op de zolderkamer van mijn schoonouders lieten ze een briefje want de locomotieven liepen op zijn kolen. Als ze aan zijn raam achter met al die premies, zelfs als ik ging trainen kreeg ik geld. voorbij reden lieten ze de fluit horen. Op maandag soms zes keer Pen en blocnote erbij en ik rekenen. En toen al wist ik dat ik het achter elkaar, want dan had Feyenoord zes keer gescoord.’ zou doen. Maar ik had nog wel de brutaliteit om een handgeldje

42 43 te vragen. En mijn grote mazzel is geweest dat ik geen bedrag jes, had Kieboom er bij gezegd en dat vond ik iets te vroeg. Graag noemde. Ik liet het initiatief aan hun. Twee dagen later kwamen een ander voorstel, meneer Kieboom. ze terug met het voorstel van vijfhonderd gulden. In één keer. Een week later lag er een briefje in mijn brievenbus met de Ik zal eerlijk zeggen: ik zat te janken toen ze de straat uitliepen, mededeling dat ik kon gaan kijken naar een nieuw gebouwde por- want ik had het afgeslagen. Op de bluf. Meneer Damen, één van tiekwoning aan de Weteringsstraat in Kralingen en ik mocht zelf de geldschieters van Profclub Rotterdam, had gezegd: we willen aangeven hoeveel huur ik kon betalen. je graag hebben. Dat was de fout van z’n leven, want ik dacht, dan ‘Vier tientjes per maand’, schreef ik aan Kieboom. kan er nog wel een paar meier bij. ‘Alsof je een emmer leeggooit’, zei hij bij de tweede afspraak. Meneer Damen had een zaak in textiel op de Coolsingel en op Maar ik heb dat bedrag jarenlang betaald. Het appartement de Coolsingel zaten de mannen die bij Mees en Hope bankierden. was van Feyenoord en voor 23.000 gulden gekocht. Spelers wer- Ik heb ze twee keer weg laten gaan en ik heb vijf nachten geen den zuinig betaald, maar in huizen investeren, dat konden die oog dicht gedaan, maar uiteindelijk kreeg ik tweeduizend piek. bestuursleden van Feyenoord als de beste. Overal in Rotterdam Dat was een monsterbedrag en ik was voor mijn gevoel gelijk een werd nieuw gebouwd en daar zijn ze toen handig op ingespron- rijke jongen. gen.’ Die levenslange schorsing omdat ik illegaal ging voetballen nam ik op de koop toe. Later, veel later, bleek dat de verhoudingen bij Profclub Rotterdam helemaal scheef lagen. Tinus Osterholt en Aad Bak hadden genoegen genomen met alleen de winstpremies.’

En bij Feyenoord? ‘Ik zou Onze Lieve Heer niet onder ogen durven zien als ik zou zeggen dat het principe van gelijke monni- ken gelijke kappen bij ons onaantastbaar was’, zei Kieboom. ‘Maar het scheelde bij ons hooguit een tientje en dan had ik bij de KNVB met officiële schriftelijke verzoeken hemel en aarde bewogen om het er doorheen gejast te krijgen. Coen verdiende méér, ja mag het? We voerden hem op als jeugdtrainer. Dat was hij niet, maar, als je nou maar lang genoeg tegen jezelf zei ‘hij is het wel’, dan ging je het op ’t laatst zelf geloven.’

Het Vrije Volk meldt dat Henk Schouten aan de Oostzeedijk zal worden geholpen aan een sigarenzaak. ‘Maar die gaat wel om vijf uur ’s morgens open voor de verkoop van bus- en tramkaart-

44 45 ‘HET ENIGE WAT JE MOET DOEN IS JE BEK HOUDEN’ ‘DIT IS M’N TWEELINGBROER. MET ZUURSTOFGEBREK GEBOREN’

Kralingen en Crooswijk worden van elkaar gescheiden door het water van de Boezem en één brug. Crooswijk en Rotterdam Noord door de Rotte, twee bruggen en (nog vrij lang) een pont. Crooswijk ligt tussen de ouderlijke huizen van Schouten en Moulijn in en is halverwege de jaren vijftig een woonwijk met een eigen klank. Nergens anders in de stad wordt zo duidelijk Rotter- dams gesproken. Crooswijk, dat is het ruwe abattoir, de veemarkt en de geile meisjes van Jamin. Topscheidsrechter Dirk Nijs werkt er tot 1957 op de personeelsafdeling en koketteert op Rotterdam Zuid jarenlang met geslaagde romances. ‘Ome Dirk flaneerde graag met de meisjes, ook toen hij al lang en breed uitgefloten was en bestuurslid was van de KNVB’, zei Coen. ‘En elke keer als hij er met één in de koffiekamer aan ons voorbij liep zei Van der Gijp er wat van. ‘Goed gewerkt, pik.’ Veertien dagen later: ‘Lekker bezig, ouwe.’ Of gewoon: ‘Man, man, man.’

46 47 En toen het twee keer dezelfde dame was: ‘Ome Dirk, een met de ouwe W.P. Kranendonk, de prijsstuntslager uit de nieuw- weekje huisarrest?’ bouwwijk tussen Rotterdam en Schiedam, maar komt er nooit. Maar via Coen weet ze dat ook gesmolten rundvet bij hem voor Crooswijk is een reservaat van de bekendste Nederlandse bok- een billijke prijs verkrijgbaar is. Op de ruit van zijn etalage affi- sers van wie Bep van Klaveren met 28 uitverkochte partijen in cheert de voormalige Crooswijker met Friesche prijzen. Madison Square Garden in New York de primaat is. De Olym- Kraan en Coen Moulijn verschillen in leeftijd één vol jaar plus pisch- en Europees kampioen spreekt in termen van: mafketels, een paar maanden en sparen zich op de naoorlogse gemeenschap- graflijers en uitgenasten. pelijke zondagschool in de Isaac Hubertstraat een ongeluk aan Het is Rubroekstraattaal. Christusplaatjes. Kraan kan leren als een tierelier en Moulijn doet Taal uit een straat die in 1934 landelijk nieuws is met de Steun- moeizaam ambachtsschool. vergoedingenopstand en die daarmee de betere delen van Croos- Ze komen elkaar weer tegen als ze in de zomer van 1953 vakan- wijk meesleept in een nooit veranderd achenebbisj imago. In tiewerk aanvaarden bij Van Gils’ IJzerhandel aan het Zwaanshals menig interview is the first lady of jazz (Rita Reys) daartegen later in Rotterdam Noord. Kraan voor de bestellingen. Moulijn, die voor in opstand gekomen. machinebankwerker leert, slijpt sleutels in de loods. Elke vrijdag Thomas Haak woont er, maar ook Henk Kranendonk. lopen ze na sluitingstijd over de Noordsingel naar café Du Nord Kraan is die zeeman aan boord van de Nieuw Amsterdam. Een om er te biljarten. Het is de enige kroeg die niet naar leeftijden jongeman met in de koffiekamer van Feyenoord en Rotterdamse vraagt. kroegen shakespeareaanse toespraken. Hij heeft een IQ van 131, ‘Kraan zei de eerste keer: ik ben 18. En dit is m’n tweelingbroer. is geestig maar als hij geld tekort komt is het oppassen geblazen. U ziet: hij is iets kleiner, maar hij is na mij geboren. Zuurstof- Sinds hij aan wal is leeft hij op de reutel. tekort. Hij kan niet praten, maar u zal zien: hij kan weergaloos Kraan heeft een rond hoofd, zwart Beatlehaar, en is meesten- biljarten. tijds tiptop gekleed. Suedeschoenen, nappa-jasjes. Soms stropdas, Tegen mij had ie gezegd: het enige wat je moet doen is je bek soms maatkostuum. houden. ‘Moest ook wel in de jaren zestig, want we hadden tussen 1950 Ik biljartte dus de hele avond met gebarentaal. En als ik won en 1960 in Nederland volstrekt voor lul gelopen’, vond Coen. ging hij de tafels langs om geld op te halen. Toen al was ie prettig ‘Kraan ging op de Coolsingel C&A binnen, zocht iets uit, ver- gestoord.’ dween in het pashokje en kwam er als een gentleman uit.’ Het wordt nog veel erger. Duur Henk?, vroeg ik dan. Geen idee, was zijn antwoord. Ik koop niet, ik ruil. Terwijl Moulijn postjongen wordt bij Stokvis, een handels- Dan had ie z’n ouwe kleren in het pashokje laten hangen.’ onderneming in gereedschappen en fietsen, en ongeveer gelijk- tijdig debuteert in het eerste elftal van Xerxes om snel daarna aan Kraan is de zoon van een slager. Elke vrijdag brengt hij de moe- Feyenoord ten prooi te vallen, wringt Kraan zich voor z’n num- der van Coen Moulijn kaantjes voor de zuurkool. Ze loopt weg mer in militaire dienst bij een geheim onderdeel van de Konink-

48 49 lijke Marine en gaat met onderzeeërs het zeegat uit. Het avontuur fractie te loslippig is geweest. In nabijheid van Kranendonk is dat lonkt. bloedlink. Vooralsnog alleen doordeweeks, want elke vrijdagavond meldt Het is eind oktober 1965. Neville en Van Zanten zitten bijeen hij zich in ceremonieel tenue met baret in café Maaszicht (nu De in de Boomerang, een ander feestvertierhuis van de Rotterdamse Ballentent) om vervolgens op zondagavond in dancing De Wieck voetballerij aan de Goudsesingel. Neville woont een straat erach- in een verkoelend wit tropenhemd bij een witte broek en een blin- ter. Café-eigenaar Appie van der Zijden zit mee aan tafel, want hij kende goudgele ceintuur dames op zilveren dansschoentjes aan wil een jacht kopen en het relatiecircuit van Van Zanten omvat het wankelen te brengen. het ganse land. Kranendonk hoort zeewaardige monsterbedra- Kraan is een charmeur en wordt gaandeweg een absurdistische gen, maar ook hoe men in bondskringen met strak nepotisme verschijning in de Rotterdamse incrowdhoreca. Zijn vrolijke carri- clubbestuursleden met schoolreisjes fêteert. ère op hoog ritselend niveau krijgt zelfs KNVB-allure als hij voor ‘Als DWS spelers afstaat aan Oranje en het betreft een uit- de interland Zwitserland - Nederland in november 1965 zowel een wedstrijd, bellen we voorzitter Henk Solleveld en zeggen: Henk, vrijkaartje als een vliegticket heeft gefikst. Hij wil met zijn aanwe- schuif maar een gezellig vriendje naar voren. Zo doen we dat bij zigheid zijn vriend Moulijn verrassen. Feyenoord en Ajax ook. Maakt niet uit wie, als we maar kunnen Terwijl de spelers van het Nederlands elftal vermoeiend twaalf lachen. Zuurpuimen willen we niet.’ uur met de Edelweiss naar Bern sporen, en in Bazel nog moeten ‘Hoe lang kan je dit geheim houden, boy?’, vraagt Neville aan overstappen, doorklieft de eminente eenling van de Rotterdamse Kranendonk, want hij kent ‘m. pofpenoze gratis en vorstelijk het luchtruim, om aan de boorden ‘Twee minuten’, antwoordt Kraan. van Thunersee – waar hotel Belvedère majesteitelijk uitkijkt op de Drie dagen voor de beslissende WK-kwalificatie interland suist hoge Mönch en Jungfrau – het uitgeputte gezelschap te kunnen Henk Kranendonk de internationale luchthaven van Bern-Belp verwelkomen. binnen. Van Zanten heeft hem een vrijkaartje en drie overnach- ‘Hij stond triomfantelijk in de hal van het hotel met een rui- tingen geoffreerd, en via relaties bij Swiss Air een ticket. Theo ker in zijn knoopsgat, natte gekamde haren, net in bad geweest Laseroms debuteert en Sparta is vertegenwoordigd. en naast hem een dame met bloedrode lippen’, zou Coen later vertellen. ‘Coen, dit is Christel van de receptie. Ze vroeg of ik de bondsvoorzitter was. Ik wilde dat niet ontkennen. Ik heb nu een dubbele kamer met bad. Zelfs een bidet, maar kijk uit, Coen, want voordat je ’t weet ga je er achterstevoren op zitten.’’ Een matsreisje voor Kraan. Deelaanbieder is de welgestelde jonge Amsterdamse zakenman Jack van Zanten, lid der Technische Commissie KNVB, die bij een afspraak met bondscoach Denis Neville in Rotterdam een

50 51 ‘WE HEBBEN HET BRUINE VERMOEDEN, SCHOUTEN . . . DAT JE HELE STATUS NAAR DE KLOTEN IS’

‘Als een westerling spreekt, houden jullie je bek.’ De nieuwe aandachttrekkende voorhoede van Feyenoord, waarmee de basis wordt gelegd voor de eerste Europese kennis- makingen en de bestormingen van de kaartjesverkopende sigarenwinkels, geeft het toeschouwersmoyenne een boost. Er is een beslissend investeringsmechanisme op gang gebracht. Kieboom wil een elftal met een filmsterrenstatus en laat Jan van Rixoort met de buidel op zak het land afstruinen naar verdere versterking. Langzaam maar zeker verdwijnt het laatste DNA uit het eerste elftal van Feyenoord, dat onvoldoende met de nieuwe allure is meegegroeid. Van de oude culturele bagage houdt alleen Gerard Kerkum zich staande en wordt Cor Veldhoen toegevoegd. De buitenaandeelhouders en de buitencommissarissen zijn koest. Eigenlijk is er nog maar één angst bij de invasie van nieuwe spelers: klikt het onderling, of klikt het niet? Van der Gijp en Schouten zijn door de wol geverfde stadsjongens met een nietsontziende humor en Moulijn doet mee. Uit Tilburg komt Jo Walhout (ex-NOAD). Een vriendelijke stop-

52 53 perspil, maar geen lachebek. Hij heeft het zwaar te verduren met De ontgroeningen zijn een doorn in het oog van de trainers de inwijding. Elke keer wordt zijn kleding gerecenseerd en treft Jaap van der Leck, Piet de Wolf en Georges Sobotka. hij in de kleedkamer zijn schoenen aan zonder hakken. Of er is Uit het Franse Saint Etienne komt de Brabander Kees Rijvers, een kopspijkertje doorheen gejast. die kort na de oorlog in het Nederlands elftal debuteert en als ‘Zou ie veel pijn hebben?’, vraagt Schouten fluisterend aan Van speler van NAC negentien interlands speelt voordat Kieboom hem der Gijp. strikt. In de trein naar Groningen of Maastricht gaan Schouten en Van der Gijp smekend op hun knieën wanneer de geroutineerde Twee dagen later neemt Walhout wraak. Als de niets vermoe- international klokslag twaalf uur, als de trein door het Hollandse dende Henk Schouten onder de douche staat, laat de Tilburger landschap spoort, zijn tupperwaredoosje opent met daarin van een klein zakmesje zien, klikt het open en kondigt binnen in de thuis meegenomen kippenpootjes. kleedkamer aan wat hij er buiten mee gaat doen. ‘Er lag in een trein altijd wel ergens een hoed op een plank die ‘Afijn, Jo ging de deur uit, riep nog dat hij hoopte dat Schouten Cor dan jatte en dan ging ie met z’n rug naar Rijvers toestaan en geld voor de tram bij zich had, waardoor ik zeker wist dat niet riep: gooi het er maar in, Kees, niemand die ’t ziet. Maar in de drie mijn autobanden lek gestoken zouden worden’, vertelt Van der seizoenen dat Rijvers bij ons speelde hebben we nooit één stukkie Gijp. ‘En in een flits dacht ik: wat leuk eigenlijk. Dit zou Schouten gekregen’, zei Coen. zelf moeten kunnen zien. Nou, dat vond Moulijn ook. Dus in no time hebben we Henk onder die douche vandaan gehaald, in de Recordinternational Jan Klaassens (ex-VVV), die met een elas- boeien gegooid met de riemen uit onze broeken en vervolgens tiekje in zijn haar speelt, wordt gedold omdat hij rare jasjes draagt, nat en onbeweeglijk met z’n blote reet naar achteren en met z’n die te uitbundig op die van componist Pi Scheffer lijken. gezicht voor dat kleine kleedkamerraampje neergezet. ‘Jan was de beste aankoop. Toen hij kwam had hij al veertig Voilà, riep Piet Steenbergen, die meehielp, want die was ook interlands op zijn naam staan. Maar hij was wel van een andere altijd overal voor te porren. Piet gaat naast Schouten staan en kijkt planeet’, vertelt Cor. ‘In Parijs hadden we kaartjes voor het Lido. mee. Jo was toen net bezig met de laatste achterband en je zag We gingen bananenrokjes kijken. Frans Bouwmeester had uit- de auto van Schouten gewoon als een pudding in elkaar zakken. gezocht hoe we er vanaf ons hotel ’t snelst konden komen en na Een prachtig gezicht. En ik hoor Steenbergen nòg roepen: ik heb afloop ‘t langst in de kroegjes konden blijven. Frans was de eer- het bruine vermoeden, Schouten, dat vanaf vandaag je hele status ste Nederlander met een TomTom. Fuchs, de trainer, had ons vrij naar de kloten is.’ gegeven tot een uur na de voorstelling. Wie later in het hotel terug Tien minuten later rijden Moulijn, Steenbergen en Van der Gijp zou zijn, werd niet opgesteld, had hij gezegd. Totdat we ’s nachts zwaaiend weg en laten Schouten eenzaam achter. ‘Als het moest gingen tellen wie er allemaal waren meegegaan. Dat was drie- naaiden we natuurlijk ook elkaar een oor aan’, zegt Cor nu. ‘Maar kwart van het elftal. het belangrijkste was: Jo was geaccepteerd. Als je dat durfde, vier Dit wordt uniek, riep Bouwmeester, een Europa Cupwedstrijd banden doorprikken en dan ook nog bij een van ons, dan was je met vier tegen elf. Mannen, we gaan de stad in. een held.’ In de foyer van het Lido, waar na afloop gedanst werd, had

54 55 Frans al een schop onder z’n kont gekregen, omdat hij dwars over Maar het heeft ook iets komisch en het brengt Henk Kranen- de dansvloer naar de plee liep. Toen wilde ie, zo klein ie was, vech- donk tot de grap dat, als terreinknecht Jaap Barendregt de hekken ten. Je kon dat ventje nog geen twee seconden alleen laten. Hij zou weghalen, de kans bestaat dat Bergholtz tot Ridderkerk zou stond ook als eerste naast de Bluebell Girls toen we met hun op de doorlopen. foto konden. Alleen Jan Klaassens wilde niet. Pummy kan het niet waarderen. Hoezo niet, Jan?’ ‘Iech staan te razelle’, klaagt hij als de rode knop in de douche Cor prakkezeert even om Klaassens zo letterlijk mogelijk te in het stadion koud water geeft. kunnen citeren. ‘Omdat de meisjes er bij lopen zoals ze geboren ‘Ik niet’, zegt Cor van der Gijp, die weet dat hij in De Kuip voor zijn en dat vind ik ongepast. warm water juist de blauwe moet indrukken. Ja, dat zei hij, ongepast.’ Bovendien doucht Van der Gijp met kleren aan. ‘En Pummy maar lachen. Tot dat ie in de gaten kreeg dat het zijn eigen kleren Jan Klaassens komt uit Venlo en weigert in Rotterdam mee waren. te kaarten. Het is voor het sarrende drietal Van der Gijp-Schou- ‘Chei oet, jij, riep hij. ten-Moulijn een reden om hem er vervolgens elke dag toch voor Henk, Henk, schreeuwde Cor dan, Henk, help! Hij gaat uit te nodigen. ‘Als het om geld ging kloof Jan een lucifer in drieën. schijten…’ We lopen in Parijs in trainingspak door de stad en niemand heeft geld bij zich. Jan wel. Jan, kan je ons wat lenen? Het ging om geld voor postzegels, want we waren al tien dagen van huis. Een bedrag van niks. Nou, daar ging eerst nog een kwartier overheen, maar afijn, wij lenen. Terug in het hotel betalen we niet terug. Ik vermoed opzettelijk. Een maand later komt hij met drie uitgetikte kwitanties. Eén voor Kreijermaat, waarop stond dat hij hem één gulden en vijfendertig cent schuldig was. Eén voor Bennaars met het bedrag van één gulden twintig en op die van mij’, vertelt Cor, ‘daarop had hij getikt: aanmaning.’

Feyenoord koopt Bergholtz, een rechtsbuiten die hardlopen tot kunst verheft. Rechtshalf Kreijermaat hoeft zijn wreef maar te spannen en de Limburger gaat al sprinten. Bergholtz knielt en gehoorzaamt het startschot. Het geluid van de voet van Kreijer- maat zit er bij Bergholtz in geprogrammeerd en hij wordt erom gevreesd.

56 57 ‘OVERAL KWAMEN WE IN PROBLEMEN’ ‘VOORAL ALS BOUWMEESTER HET VOORTOUW NAM’

‘Die Van der Gijp’, zei Moulijn, ‘die was zó bijdehand, dat hij elke keer als er een nieuwe speler bij kwam eerst een paar dagen aankeek of ie hem de baas zou kunnen zijn. Meestal was dat ook zo. Totdat Rinus Bennaars voor het eerst de kleedkamer binnen- wandelde. Ze kenden elkaar van Oranje. Tegen Schouten had Van der Gijp gezegd: ‘Pas op, Henk, die gozer was in het leger een commando.’ Rinus kleedt zich uit en we zien een torso waar een paard de hik van kreeg. Schouten en Van der Gijp gingen gelijk staan salueren. Meteen totale overgave.’

De eerste regionale toppers die zwichten voor de eer van het zich langzaam maar zeker ontwikkelende Feyenoord in dat grote stadion weten zich nauwelijks een houding te geven te midden van een elftal waarin de voorhoedespelers met een bijna ongebrei- deld hedonisme de toon zetten. En het gezag van de humoristen is autonoom. Geen medespeler die zich ook maar aan enig verzet waagt, want zij, Schouten en Van der Gijp, zij maken de doelpunten en beheersen het mijnenveld.

58 59 Zelfs de eigenzinnige Hans Kraay, met doorgaans een tong als ‘Hier in Rotterdam zijn dat auto’s voor patjepeeërs’, vult een pincet, wordt hypernerveus als Henk Schouten op de vrijdag Schouten aan. van de weekbetalingen in de kleedkamer aan de tafel zijn sala- ‘Allemaal kift’, antwoordt De Bouw, die een dag later opzettelijk risenvelopje opent en demonstratief natelt of de inhoud dit keer een kopie van een vervalst kenteken laat slingeren waaruit blijkt ‘godverdomme nu eindelijk eens klopt.’ dat Feyenoord de Amerikaan voor hem heeft aangekocht. Er komen vier keer zoveel briefjes van honderd uit de enveloppe Wéér krijgt Brox een storm aan protest te verwerken. als bij alle andere spelers. De volgende morgen is Hans Kraay de eerste die zich bij administrateur Guus Brox beklaagt en in de ‘Die kleine heeft zes jaar bij Feyenoord gespeeld waarvan drie echo van zelfs een mee twijfelende Moulijn navraagt ‘hoe het in met Henk en mij. Drie jaar lang zijn we door dat mannetje op hemelsnaam mogelijk is dat er in één elftal zoveel verschil kan buitenlandse reizen in de meest naargeestige tentjes terecht geko- bestaan in honorering.’ men, altijd in van die kelders met zo’n ijzeren ronddraaiende trap. Een week lang is er a clash of ego’s. Op zo’n trap ging zelfs ik veilig in het midden lopen. Ik dacht: Maar dan komt de aap uit de mouw. als ze met messen gaan steken, kan ik in elk geval niet geraakt ‘Ik was destijds vertegenwoordiger bij de limonadefabriek van worden. Kuijzen en haalde op vrijdag bij de cafés de centen op. Alles bij Overal waar Frans het voortouw nam’, zegt Cor, ‘kwamen we in elkaar was dat een tiet aan geld en omdat ik na het laatste café de problemen. In Parijs wilden we na het bezoek aan het Lido ook geen tijd meer had om nog naar de zaak of naar huis te gaan, gaf Saint-Germain-des-Prés gezien hebben. Geen idee waar die wijk ik al dat geld elke vrijdag bij Guus Brox in bewaring. Maar toen, was, maar Kraan had in Café ’t Fust gezegd: daar wonen de grote die vrijdag, zei ik: doe straks alles maar in één enveloppe, dan kan filosofen en dames als Julliete Gréco en Simone de Beauvoir. Wij ik tegenover Van der Gijp de sier maken. kenden die naam alleen maar door het televisieprogramma van Maar Brox dacht dat ik alleen Cor in de zeik zou nemen.’ Tom Manders. Bouw, we willen naar Saint-Germain-des-Prés. Er is in de race van nieuwelingen één provincio die het klappen Als je dat tegen hem zei, wist je gegarandeerd dat je er zou van de zweep onmiddellijk door heeft en vanaf de zomer in 1960, komen. Ook al was dat pas aan het einde van de nacht. Wij erheen. net 20 jaar, met overvloedige zuurstof mee muit: Frans Bouw- Taxi. Maar het was een ritje van nog geen vijf minuten en we meester (ex-NAC). moesten met drie man, Henk, Frans en ik, dik een meier betalen. De Bouw is de vervanger voor de veertien jaar oudere naar Dat was de prijs van een taxirit naar Brussel. Gelijk bonje natuur- St. Etienne vertrokken Kees Rijvers. Met Bouwmeester arriveert lijk en ook niet betaald. Toen hebben we er in een doodlopende een luidruchtige dienstplichtige soldaat in een grote oude Ameri- straat al onze schijnbewegingen moeten uitgooien.’ kaan, een van de vele waaruit hij dagelijks op het sloopterrein van zijn vader in Breda kan kiezen. ‘Afschuwelijk’, zegt Van der Gijp. ‘Dat je daarin durft te rijden.’

60 61 ‘EEN BROER VAN BAREND BARENDSE’ ‘JA, DAN MOET HET FOUT GAAN’

De spelers van Feyenoord hoeven maandagavond 5 februari 1963 voor het Lido in de Franse hoofdstad niet in de rij te staan. De kaartjes zijn klaargelegd door Ferry Barendse, de oud trompet- tist van het VARA-dansorkest de Ramblers. Barendse is lange tijd spreekstalmeester in het beroemde Franse variététheater geweest en vaart in 1959 als passagiers- entertainer op de Nabob van de Norddeutscher Lloyd. Aan boord, hoe is het mogelijk, ook Henk Kranendonk. Kraan, de vriend van Coen van de zondagschool, is er de bartender. ‘Barendse was zijn maat. Allebei avonturiers. Kraan had de Holland Amerika Lijn vaarwel gezegd, maar was toch nog gezwicht voor één invalbeurtje bij die moffen. En toen kwam er een merkwaardig verhaal. Er was’, zei Coen, ‘tijdens de reis een oude vent gestorven en zijn vrouw, die meevoer had gezegd: We hebben kind noch kraai, dus een zeemansgraf. Aan boord was er een klusjesman, Willy. Hij had één oog. Het andere bewoog nooit, zei Kraan, behalve als je er een briefje van honderd voor hield. Dan ging het tranen.

62 63 Willy was ook een Rotterdammer. Ik kende hem want hij woonde in het ouwe Noorden van Rotterdam, schuin tegenover het huis van Ad Verhoeven, in de 1e Pijnackerstraat. Afijn, Willy naaide een zak waar ijs in kon. Het was het rituele protocol als er ‘DIE LINKSBUITEN iemand een zeemansgraf zou krijgen. Voorschrift was wel: eerst drie dagen koelcel. HEETTE BALLAMAN’ Maar Willy had iets nieuws bedacht. Een gemotoriseerde glijbaan met een drukknop, waardoor het optillen van die zware zak ‘DIE IS MET VLIEGJES IN Z’N OGEN met daarin het lijk midden op zee bij storm niet meer hoefde. UITGETEERD GEVONDEN’ Dankzij die glijbaan hoefden de matrozen bij het saluut protocol- lair de zak dus alleen maar een zetje te geven. Maar nu komt het, Willy en Kraan brengen aan de vooravond van de tewaterlating de zak met die dooie vent erin samen alvast naar de reling. Ferry Barendse was nog wakker en kwam kijken. En nu moet je weten dat Ferry een broer was van Barend Barendse, die sportjournalist. Dus dan weet je dat het fout gaat. Het is een charismatisch elftal dat Cor Kieboom en Jan van En dan moet de kapitein morgenochtend hier op dit knopje Rikxoort bijeen managen. drukken, zei Willy tegen Barendse. ‘Als Jan een bierviltje zag tekende hij aan de achterkant de pas- Barendse voelt aan het knopje. Maar hij voelt net iets te hard. vormen van het elftal en zei: voor dié plek, Cor, moeten we Rinus En toen hebben ze met z’n drieën, Willy, Barendse en Kraan, Bennaars halen. Meestal had hij dan zijn adres al in z’n zak’, ver- de hele verdere nacht zwetend een nieuwe zak genaaid en die met telde Kieboom. aardappelen gevuld. Aan het uiteinde zaten twee schoenen. Als in de zomer van 1961 het grote vergezicht uit 1955 voltooid De boot gaat ’s morgens om zes uur stil, drie keer de scheeps- is met de eerste naoorlogse landstitel in een seizoen waarin Ajax hoorn en de zak aardappelen gaat te water. Niemand iets gemerkt. in De Kuip met 9-5 klop heeft gekregen, is rechtsback Gerard Ker- Vanaf dat moment waren ze vrienden voor het leven.’ kum nog als enige over uit de tijd van de oude incrowd. De meeste linksbuitens tegen wie hij in negen seizoenen gespeeld heeft zijn ‘Nee Ferry.’ kreupel. Moulijn hoort Kraan in ‘t Fust telefoneren. ‘Nee Ferry, je weet ‘Kreupel?’, zei Kraan dan. ‘Kerkum heeft één interland geen reet van voetbal, maar Feyenoord speelt op wereldniveau in gespeeld, uit tegen de Zwitsers. Die linksbuiten heette Ballaman. Parijs en de boys willen een avondje naar de meisjes met de lange Die is later met vliegjes in z’n ogen uitgeteerd gevonden.’ benen. Eddie Pieters Graafland komt uit Amsterdam en heeft als eer- Ja, gratis, hè, hè. Het blijven voetballers.’ ste speler van Feyenoord een eigen fanclub. ‘Daar was Coen toch wel door ontgoocheld en daar hebben Henk en ik hem een jaar

64 65 lang mee geziekt door steeds weer nieuwe argumenten aan te voe- zelfs in de beginjaren zestig invallen na rust nog niet toestaan, ren waarom Graafland wel en hij niet al die pony’s om zich heen verkleedt hij zich in het kwartiertje pauze steevast in moordend had’, vertelt Van der Gijp. ‘Ik denk dat je alle grondbeginselen van tempo om vervolgens, zij het als burger, toch die laatste vijf- sexappeal mist, Moulijn, zei ik dan. En dan gaf Henk een hele enveertig minuten op de bank te kunnen laten blijken ‘dat ie bij de riedel hoe dat voor verbetering vatbaar was. Dus overal waar we status van ons elftal hoorde’, zegt Cor. kwamen en we iemand zagen die enigszins misvormd was, of ‘Maar hoe gaat dat als je het veld op komt? Je loopt in een rij. En kaal, of klein, dan hoefden we er alleen maar naar te wijzen. Daar ik was meestal als laatste. Dat deed ik expres, want de laatste is de werd-ie gek van, die Moulijn. We hebben ook Tonny van Ede van vedette en ik was natuurlijk geen bescheiden jongen. Als laatste Sparta wel eens naar hem toegestuurd met de mededeling: Ton, in zo’n rij heb je bovendien overzicht. Als een suppoost dan bij niet voor het een of ander, maar die Moulijn zegt dat je eruit ziet een uitwedstrijd wijzend op Van Woerden vroeg: ‘hoort die man als Broer Konijn. Dat moet je niet pikken. erbij’, liep ik in een prachtige positie om nee te zeggen. Hup Van Ede naar hem toe. Geen idee wie dat is meneer. Kap nou eens met die gekkigheid, riep Coen dan, als-ie bij ons Hup, Rinus onmiddellijk achter de afrastering. Soms werd ie terug was, want dan had-ie van Van Ede zijn vet gekregen.’ zelfs hardhandig bij zijn kraag gepakt. ‘Daar moet je nou eens mee kappen, Cor!’, want het ging hem Op weg naar de uitgelijnde kampioenselftallen van Geor- op ’t laatst natuurlijk stierlijk vervelen. ges Sobotka (1961) en Franz Fuchs (1962) zijn het vrijwel altijd Sorry, Rinus.’ dezelfde bestuursleden en spelers die met boter en suiker voor schut gaan. Gewillige prooi is bestuurslid Kees Buitendijk. ‘Twee weken later spelen we uit bij Blauw Wit en maakt Cor het Het doet Van der Gijp weer aan Kieboom denken. ‘Die schaamde helemaal van eieren’, volgens Henk Schouten. ‘Riny had dit keer zich altijd voor ons als we Kees voor de tiende keer spontaan op in burger een sluiproute genomen en was na rust eerder op het de schouders namen om hem vervolgens al hossend keihard en veld dan wij. De portier bij het hek had hem doorgelaten en hij zat aanhoudend in z’n ballen te knijpen. En we knepen net zo hard al op de bank. We komen op een drafje het veld in, maar opeens tot ie als een varken ging gillen. Als ie ons zag aankomen gutste zie ik Cor teruglopen en wijzen. het zweet al van z’n voorhoofd. Hij kon ook niet wegrennen, want Ziet u die man daar op onze spelersbank? Die moet daar echt hij woog tweehonderd kilo. Die man heeft wat pijn geleden.’ weg, want die is niet honderd procent. Als ik u was, zou ik er direct iemand van de bewaking bijhalen.’ Maar kampioen gekoesterd hoofdslachtoffer is vooral Riny van Twee bomen van kerels voeren Van Woerden af. Woerden, die op 8 januari 1956 rechtsbuiten is wanneer Cor van ‘Ja’, lacht Cor. ‘Maar Riny vroeg er altijd zelf om. Ik heb thuis der Gijp in de voorhoede van Feyenoord debuteert. Hij is met stip een plakboek van het kampioensfeest in 1961 dat op het veld in het mikpunt. De Kuip werd gevierd en op de eerste veertig foto’s staat alleen Na de komst van Reinier Kreijermaat is Van Woerden voor- hij met een hoed op. Riny was reserve, maar zat als eerste op de namelijk wisselspeler, maar omdat de KNVB-reglementen tot schouders. Het publiek was niet naar hem toegerend, maar hij

66 67 naar het publiek en heel uitgekookt ook precies in de richting waar de fotografen zaten. Kijk, en dan vraag je om een strafje. En daar waren wij goed in. Als je je buiten de gemeenschap plaatste, werd er rottigheid met je uitgehaald.’ DE JAREN Cor pakt z’n leesbrilletje en rommelt met zijn rechterhand in VAN ’T FUST de binnenzak van zijn colbert. ‘Wat zoek je’, vraagt Henk. ‘DE SLEUTELPLAATS VOOR VROLIJKE Cor ad rem: ‘M’n mobieltje. Ik heb ineens trek om de vrouw van HAVENSMOKKELAARS’ Donald Trump te bellen.’

Er komt een papiertje te voorschijn met allemaal namen. ‘Ik heb al die koekenbakkers met wie we gespeeld hebben vanmorgen nog eens opgeschreven. Op buitenlandse reizen was er ook altijd wel één die voor thuis de mooiste spullen kocht. Lingerie woog niet zwaar. Als je dan op Schiphol landde, waar de vrouwen In het jaar van Feyenoords eerste naoorlogse landstitel is je stonden op te wachten, liep iedereen voor lul die niks mee had Rotterdam nog steeds een buurttheater met in het hals over kop genomen. geresette centrum nieuwe cafés en bars als sleutelplaatsen voor Je poen zeker verzopen, kregen we dan thuis als verwijt, soms vrolijke kleine havensmokkelaars. Hun ritselplek is de nieuwe tap- al in de auto. Want onze meiden zagen die andere gasten dan met perij en eterij ’t Fust, waar ’s zomers zilte oesters sur place gekraakt van die opzichtige dure kartonnen dozen sjouwen. worden. Van der Gijp, Schouten en Moulijn komen er graag, Jan Kutterink, onze reservedoelman, zat een keer bij de loop- want er wordt gelachen. Ze ontdekken er een interessante herrie band met een tas met twee van die glinsterende ringen als hand- rond een groepje ladingschrijvers en kaaidraaiers, dat zwart geld vatten en die had ie aan een stoeltje opgehangen. De inhoud was verdient dat als een tapijt op hun handpalm rust. lingerie, kon niet missen. Maar ik was op mijn buik naar die stoel ’t Fust is een modern, ruim bruin café van Klaas van Duijn en toe gekropen en had kans gezien om die ringen van die tas door te Jan Kregel senior. Ruime ramen kijken uit op het Stadhuisplein knippen. Toen Jan opstond liep ie met alleen twee ringen in zijn en wie naar rechts draait ziet de Lijnbaan, de eerste winkelboule- hand weg, zo licht was die tas. vard ter wereld zonder auto’s. Faas Wilkes heeft er een modewin- Ja, en hij liep er geen drie meter mee, maar het halve looppad. kel en Het Vrije Volk laat vier jaar later, in 1965, aan de vooravond Het is dat iedereen niet meer bijkwam van het lachen anders was van de Europa Cup-wedstrijd Feyenoord - Real Madrid, zien hoe ie met twee ringen en zonder die tas de aankomsthal ingewan- de wereldsterren Puskas en Gento naast hem flaneren zonder dat deld.’ iemand er acht op slaat. Op het terras van het verzameletablissement zitten ’s zomers de

68 69 lekkere meiden: minirok, hoge hakjes, open hiel. Binnen paradijs- zijn lippen hangen, roept Kraan: ‘Stop! Het is hier geen bushalte. vogels, krantenlezers: één kop koffie per uur. Maar aan de bar gaat Cor heeft dorst.’ het met het bier harder: parlevinkers, koppelbazen, voetballers, En tegen de kasteleins: ‘Vul de kelken.’ uitsmijters en katvangers. Een rijk pallet aan vertellende erva- ringskunstenaars, snel en jazzy. Als er één verhaal uit is, schiet ‘Ik had helemaal geen dorst, Kraan had dorst’, zegt Cor nu. er wel weer een ander te binnen. Humor als opium tegen regels ‘Elke keer stoorde die vrijer me in mijn verhaal, maar hij vond dat en de gevestigde orde. Dat type. Scherp en altijd omringd door tegenover mijn vertelkunst een beloning moest staan. Terecht. bewonderende dames. ‘Van der Gijp’, sprak hij streng. ‘Je benen brengen een vermo- Allemaal oorlogskinderen uit de grote stad, speciale beroepen, gen op, maar je tong is beter. Hier gaan we een slaatje uitslaan.’ ingekleurd aan een unieke bar, die gemaakt is van een originele De kasteleins van ’t Fust zijn Henk Ballemaker en Dick van koperen brouwketel uit de oude Heineken-brouwerij met een Vuuren, die net als Kraan met de Holland Amerika Lijn de gewicht van viereneenhalve ton. Elk jaar wordt er gemiddeld 1770 trans-Atlantische route hebben bevaren: Rotterdam, Halifax, New hectoliter bier getapt en men kan er illegaal voetbalpoolen. York en terug. De verhoudingen in de lachwereld lopen met aller- Eén klant betaalt nooit. lei draadjes naar elkaar toe. Kraan. ‘Ik ben hier voor de dorst, niet om me knip te trekken.’ ‘De successen van Feyenoord na 1956 hadden de linker Maas- oever met de rechter verbonden en dat is vooral toe te schrijven ‘Als er kakkers in de zaak zaten, stapte hij op hun af en zei: aan Moulijn. Toen men op Zuid van die gozer ging houden was Heren, goedemiddag. Fijn dat u er bent. Ik ben deze week ondraag- het ijs gebroken. Daarvoor, heel vreemd, waren het twee verschil- lijk door de fiscus getild, ontrief ik u met één biertje?’ lende werelden’, zei Fred Blankemeijer. ‘Ik was vertegenwoordiger ‘Dat kreeg hij altijd’, zei Coen. ‘Daarna ging hij aan hun tafel in verf en verkocht op Zuid als een tierelier, maar aan de andere proosten en hield een redevoering van een half uur. Twee uur later kant van de tunnel was dat op slag een stuk minder. En toch lulde had hij dan tien bier in z’n mik, omdat ze hem gezellig vonden. ik overal hetzelfde. Maar zo lagen in Rotterdam de verhoudingen. Of hij werd brutaal. Dat kon ook. Dan riep hij vanaf de bar Noord was de stad en Zuid de Boerenzij.’ tegen een alleen zittende dame, die daar niet voor niks alleen zat: Geschiedenisles. Freule, mag ik u straks even gezelschap houden? Bij dorst werd ie ‘Ad Verhoeven was het grootste talent van Xerxes. Kieboom heel charmant. In negen van de tien gevallen mocht dat, want hij bood hem het dubbele van wat hij bij Sparta kon krijgen, maar zag er goed en gelikt uit. Als hij dan recht tegenover de dame had hij vertegenwoordigde een biermerk en al z’n klanten zaten aan plaats genomen, hoorden we hem zeggen: Schoonheid, ik heb wel de rechter Maasoever. Ad kwam niet. Tinus Bosselaar woonde een heel klein voorrijtarief. Na vijf gratis biertjes was ie dat hele in Crooswijk en ging van Feyenoord terug naar Sparta, officieel mens weer vergeten.’ omdat ie heimwee had. Gelul. Zijn vader had een zaak in dieren- Kraan heeft een bijzondere joi de vivre. voedsel. Verse waar van Bosselaar. Toen zijn zoon naar Zuid ging Als Cor van der Gijp een anekdote vertelt en omstanders aan had ie gelijk een vracht klanten minder.’

70 71 Musicus Tonny Eyk beaamt het. en vuur geweest. Tinus heeft in 1954 die luchtbrug niet kunnen ‘De ouders van Tinus Bosselaar waren 25 jaar getrouwd en maken, Coen het jaar erop wel.’ bij Feyenoord hadden ze gezegd: je mag het feest wel bij ons ‘Uit onwetendheid’, zei Kraan, ‘want laten we wel wezen, mijn vieren. Nou, niet dus. Het werd gewoon een café om de hoek bij vriend wist in 1955 alleen hoeveel de kapper kostte.’ het Zwaanshals. Niks Zuid, ondanks dat Tinus in De Kuip in het Die kapper zat in de Jacob Catsstraat, en zit er nog steeds en eerste speelde. Toon Everse, een volle neef van Coen, had mij naar Coen laat zich er op 18-jarige leeftijd door Jan Pleune een sterren- voren geschoven om op die bruiloft voor de muziek te zorgen. coiffure aanmeten. ‘Hij kwam er altijd goed mee weg, want Jan Neem wel je accordeon mee, zei Toon, want ik ben in de kroeg was een kunstenaar. Maar ik, die na Coen aan de beurt was, liep gaan kijken en het is er een soepzootje: er staat niet eens een voor lul’, zei Kraan. ‘De kapper besteedde zoveel tijd aan Coen, dat piano. En regel ook een slagwerker. Dan zorg ik voor een bassist. hij die bij anderen moest inhalen. Coen kon gelijk door naar een Wie?, vroeg ik. modeshow en ik zag eruit alsof ik van de maan kwam.’ Verrassing. Kreeg ik op de avond zelf Jan Westerduin in mijn maag gesplitst, een andere neef van Coen. Maar Jan had nog nooit een muziek- instrument in z’n handen gehad. Maakt geen reet uit, zei Toon, want Jan heeft sexappeal. Als jij hard speelt kunnen ze hem niet horen. Het is een onvergetelijke en bovendien historische avond geworden, want aan het einde van de avond vroeg de vader van Tinus het woord en riep: lieve vrienden, ik heb het nu vijfentwintig jaar met haar volgehouden, maar nou kap ik ermee. Adieu. Hij liep zo het café uit. Ik zweer het je: grote paniek en huilende kinderen, want iedereen dacht dat ie het meende. Zelfs Toon. Ik hoor hem nog roepen: Teun, gauw, gauw, speel: lang zal ie leven! Een half uur later vonden ze hem terug in een ander café aan het Zwaanshals. Als het feest in De Kuip was geweest was ie onder het spoor gelopen.’

‘Op Zuid werd ik bij amateurclubs keurig gegroet, maar aan de andere kant van de Maas hoorde ik ze altijd zeggen: daar staat die lange lul weer’, vertelde Blankemeijer. ‘Het is heel lang water

72 73 DE JAREN VAN CAFE JAN LINSSEN ‘MAG IK KRAAN ZEGGEN?’, VROEG FRANS HALSEMA

Het gezelschap jonge levenskunstenaars in ’t Fust is groot in 1962. Het heeft de haven als knuffelend verdienmodel en de FIOD als vijand. In het ruim van elk binnenkomend vrachtschip blinkt de welvaart. Uit Rusland komt de wodka. Amerika voert de whisky aan en in Brazilië woont Juan Fernandez, de koffieplukker. Aan de streng bewaakte kades moeten de hefbomen zich soepel kunnen openen. Aan de bar van ’t Fust draaien de koortsige hersenen en er gaat bijna geen dag voorbij of de Feyenoorders Van der Gijp, Schouten en Moulijn komen er lachen. ‘Kraan sprak Russisch, Noors en Spaans. Als men vroeg waar hij gestudeerd had, zei hij: Oxford. Het zou zo maar kunnen, want ik was hem een tijdje uit het oog verloren’, zei Coen. ‘Gajes. Maar zó leuk. Kraan kon deftig ordinair zijn. En daar stonden wij dan tussen’, zegt Van der Gijp, ‘en niet alleen Henk en Coen, maar ook de Spartanen Ad Verhoeven en Theo Lase-

74 75 roms. Je kwam na de training moe dat café binnen en je ging presenteert. Zijn aantrekkingskracht is omzet. Vanaf de opening gesloopt van het lachen naar huis.’ van ’t Fust tot aan zijn mysterieuze dood twintig jaar later oliet Frits den Braber was parlevinker. Hij wist welke schepen er Kraan, dankzij een groot geheugen, de interne betrekkingen tus- naar Rotterdam kwamen en waar ze afmeerden. sen voetballers, journalisten, Feyenoord, Sparta en de KNVB. Hij Thomas Haak was tallyman. is een beïnvloedingsstrateeg. ‘Zet er wel bij beëdigd’, zegt hij. ‘Als ik het koud heb en een gratis mud kolen wil, zei hij, dan Haak kende de lading. trek ik mijn zondagse kleren aan en laat me in een grote Ame- Aad Veerman was de beroepsprakkezeerder en had in de stad rikaanse slee bij de voorzitter van Feyenoord aan de Rosestraat het afzetgebied. En dan was er nog een hondentrimmer, Bertus voorrijden, want ik weet: Meneer Kieboom houdt van stijl, heeft Vlug, die de kat moest vangen. Hij had een Amerikaanse slee en gevoel voor humor en hij rookt Camel zonder filter en daar heb ik was de persoonlijke chauffeur van Kraan. altijd nog wel een paar sloffen van over.’ ‘In elke zin die die gasten spraken zat humor en dat zochten De bestuursleden van Feyenoord en Sparta liepen weg met we. Op ’t laatst werd het verslavend en gingen we een dag van hem of ze scheten voor hem in hun broek, dat kon ook. ‘Maar’, zei tevoren uitvogelen of ze er allemaal wel waren. Dat heeft jaren Coen, ‘je lachte je elke dag het lazarus. Als ie ging roepen, mijn geduurd. vriend, dan kostte het je weliswaar klauwen met geld, maar je wist Naar café Jan Linssen kwamen ze zelfs vanuit Hilversum om óók: de tap gaat lopen, het wordt feest en na een uurtje of vier naar Kranendonk te luisteren. Gerard Cox bracht Frans Halsema maakt ie de pleitvaart. Als Van der Gijp ging pissen, riep ie: sorry, mee en ik hoor die Halsema nog vragen: Mag ik Kraan zeggen? ik ben weg, Cor betaalt, ik heb een steunkaart.’ Waarop Kraan antwoordde: ‘Je schudt wel gelijk lekker je bedje ‘Die kaart’, weet Cor zich te herinneren, ‘werd hem elke maand op. Maar ik zou niet te gauw eigen met me worden, dat gaat je een per post opgestuurd, maar die heeft de bodem van zijn brieven- hoop geld kosten, vriend.’ bus nog nóóit geraakt. Kraan wist precies hoe laat de postbode Cor schiet er weer van in de lach. kwam en dan zat-ie op de trap al te wachten. Hij woonde in een flat en was als de dood dat die kaart beneden in de hal in een ‘Geen geheim was bij Kraan veilig’, zegt Schouten. ‘Daar dronk verkeerde gleuf terecht zou komen. Later woonde hij in Spanje, en at hij van, dus er was niet één voetbalbestuurslid dat hem een tenminste dat zei ie, en toen kreeg ie zijn uitkering als een van de gratis erelogeplaats durfde te weigeren. Iedereen had wel een eerste Nederlanders per vliegtuig. klontje boter op z’n hoofd en Kraan wist alles, chanteerde, maar ‘Dan ging ik in Malaga op de luchthaven zitten en als je dan die ‘niet onbesuisd,’ zei hij altijd zelf. ‘Ik ben goed opgevoed, geen kist ziet komen met jouw envelopje, dat is zo’n mooi gezicht, Cor.’ bullebak. Ik vraag geen geld om een geheim te bewaren, ik tik slechts veelzeggend op schouders als ik dorst en honger heb, want ‘Ik heb in mijn leven veel voetbalsupporters meegemaakt en ik ik ben natuurlijk wel de intelligentste rooie panner van Rotter- ben ze allemaal vergeten, maar hem niet en er gaat geen vrijdag- dam.’ morgen bij de weekreünie van Aad Veerman voorbij of hij komt De kasteleins zijn verguld wanneer Kraan zich in hun lokalen ter sprake’, zegt Henk Schouten.

76 77 ‘Koos’, zei hij in café Jan Linssen tegen VARA-reporter Koos Postema, ‘we gaan op een dag met de Nieuw Amsterdam terug naar huis en een uur buitengaats gaat het al stormen en die wind houdt tien dagen aan. Avonden lang zit er niet meer dan één yank HET JOHNNY bij ons op de kruk aan de bar. Henk Ballemaker en ik hadden dienst en geen reet te doen. De vrouw van die vent lag voor apen- WALKER-INCIDENT gapen in haar hut. Midden op de oceaan maakt het schip een reuzenzwaai. Die vent flikkerde van z’n barkruk en gleed dertig ‘COR DIT WORDT EEN GOUDMIJN’, meter verder over het zeil een hoek in. Drie bankstellen gingen ZEI HIJ TEGEN VELDHOEN’ hem achterna. Henk zei: daar gaat de fooi. Maar op hetzelfde moment kwam het schip op de golven terug en die Amerikaan over het zeil precies weer voor z’n kruk tot stilstand. Hij krabbelde op, ging erop zitten en riep: One beer, please. Als jij dat in Hilversum op de film moet zetten, Postema, duurt dat twee dagen. Die vent deed het in één minuut.’ Het is beginjaren zestig allemaal nog semiprofessionalisme in de top van de bedrijfstak betaald voetbal. Eddie Pieters Graafland heeft een sportzaak. Gerard Kerkum is uitvoerder bij Voormolen en Piet Romeijn dakdekker. De laatste is de enige speler die in de kleedkamer ooit bij wijze van humor een erectie bouwt om er de kerstkrans van Cor Veldhoen overheen te hangen. Daarna doet ie ‘m keurig in de doos terug. Piet Romeijn, die door Jan Boskamp nog steeds de witte neger wordt genoemd, douchte iedereen naar een minderwaardigheids- complex. Cor van der Gijp zegt het nog anders: ‘als de vrouw van Piet een halve meter van hem afstond, had ze ‘m al te pakken.’

Hans Kraay heeft zich ontwikkeld tot sportinstructeur. Piet Kruiver cruiset langs winkels met sokken en overhemden. Frans Bouwmeester handelt in auto’s, schroot en metalen en in Venlo bestiert Jan Klaassens de kleinste sigarenwinkel van Neder- land. Nieuwsgierigheid dwingt Henk Schouten een keer te gaan kijken.

78 79 ‘Hoe kan jij hier in godsnaam iets verkopen, Jan, vroeg ik. nen. ‘En toen hadden ze gelazer. Want de complete directie van Hoezo?, antwoordde ie. Johnny Walker, Distillers Co. Ltd, kwam met een eigen Boeing Nou als hier één klant ingaat, moet jij eruit.’ uit Schotland naar de rechtszaak, want die dachten geloof ik’, ver- Henk zegt dat hij daar nog steeds spijt van heeft. ‘Want daar telde Cor Veldhoen, ‘dat die drie een hele fabriek in Rotterdam werd ie toch boos over. Terwijl Jan een schat van een man was.’ hadden staan.’ Pummy Bergholtz studeert. Coen Moulijn zit in de mode. Rinus Bennaars is boekhouder. Cor van der Gijp vertegenwoor- Het verslag van de rechtszitting haalt uitvoerig de krant, niet digt de Steenkolen Handelsvereniging van de poepchique familie omdat het een groot incident is, maar vanwege de afwijkende toon Van Beuningen (de geldschieters van de Kuip) en er zitten er drie tijdens de behandeling. Er wordt voornamelijk gelachen. in de sector drank. Henk Schouten verkoopt limonade, terwijl Cor Vlak voordat de rechter tot zijn uitspraak komt, gaat Kraan Veldhoen en Reinier Kreijermaat slijters zijn. Het is de periode staan en roept: ‘Edelachtbare, u weet waarschijnlijk het verschil van de plaatselijke drankenoorlog. niet tussen natuurlijke vergisting en destilleren, nou, ik ook niet. Maar u ziet hier de twee verschillende flessen. Eén originele, en Eén keer is er een historisch bedrijfsongeval en ontsnapt links- één lauwtoffe. Maar geloof me nou, na vier glazen proef je echt back Cor Veldhoen ternauwernood aan een Kranendonk-truc. Het het verschil niet meer.’ gaat de geschiedenis in als het Johnny Walker-incident. ‘Kraan ‘Mr. A. R. Jolles, de president van rechtbank’, schrijven de had een nieuwe whisky in de aanbieding, patentvrij. Als je die lokale dagbladen, ‘vond de heren K. en V. iets te rap van tong en dronk viel je haar ervan uit, maar de inkoop was een derde van zei: Mijne heren, u staat hier niet op het Noordplein noch aan de echte Black Label, dus werd het voor die jongens interessant’, boord van een schip. U hoeft ons niets te verkopen. Begrepen?’ vertelde Veldhoen, die als jongen van Zuid in 1965 een slijterij Ja, dat begrepen ze. in Crooswijk heeft, in de geboortewijk van Thomas Haak, Henk ‘Maar we hebben er niets aan verdiend, edelachtbare, want Kranendonk en de boksers. het was de bedoeling’, citeert Het Vrije Volk Bertus Vlug, ‘om de ‘Cor, dit wordt een goudmijn, riep Kraan, zoals alleen hij dat flessen op de schepen te verkopen. Dus niet aan Rotterdamse kon roepen. Maar als Kraan dat in Crooswijk riep gingen in Urk caféhouders, want bij die gasten stonden we dik in het krijt. Die de klokken luiden. Ik voelde dus gelijk nattigheid. Hij had Bertus, achterstand was met een paar kratten niet meer in te halen.’ zijn chauffeur, een fles laten bezorgen en de vorm van de fles was ‘Stop met die leugens’, roept de president. die van Mac Dumbee en die week inderdaad niet af van Johnny Kraan, aanvullend: ‘Sorry, edelachtbare, je kan niet altijd eerlijk Walker. Toen wist ik genoeg.’ zijn, want dan is er in de haven geen droog brood te verdienen. Al het vet is momenteel van de botten.’ Aan een grootschalige verkoop van de nieuwe illegale whisky ‘Het moet ophouden met dat sjacheren en de zeelui bij de neus te komen Kraan, zijn chauffeur en durfkapitalist Aad Veerman nemen’, besluit de officier in zijn requisitoir. ‘De directie van John- niet toe. Bij een reguliere alcoholcontrole rijden Bertus Vlug en ny Walker, hier aanwezig, tilt er zwaar aan. De verdachten moeten Henk Kranendonk een fuik in en moeten hun achterbak ope- maar eens de handen uit de mouwen steken, als bouwvakkers.’

80 81 Daverend gelach op de publieke tribune, want ze zitten er alle- waard. Naast het zelf distilleren en verkopen van witte jenever – maal. Van Ad Verhoeven tot Theo Laseroms. Van Rob Jacobs tot allemaal in een tijd van de opmars van de witte benzine, de witte Thomas Haak en ook Cor Veldhoen en Coen Moulijn zijn nieuws- melk en de witte kruideniers (Cash & Carry) – importeert Flip gierig komen luisteren. Showtime aan de Noordsingel in Rotter- van Tiggele bovendien Hongaarse wijnen. Zodra er interessante dam. internationale handel is, speelt hij alle voetballers met een slijterij Als de president van de rechtbank aan geldschieter Aad Veer- de kaarten toe. man vraagt of hij van het valse etiket heeft geweten, leest Rotter- ‘Wel op het scherpst van de snede’, vertelt Rob Jacobs, ‘want dam de volgende dag in de krant: ‘Ja, edelachtbare, dat heb ik. er was in de detailhandel toen hevige concurrentie. Vrijmoed in Maar ik ben een sportman. De naam Johnny Walker zegt mij Schiedam was al witte jenever gaan stoken en later volgde ook niets. Pietje Walker ook niet. Het enige wat ik weet is dat ik nog Lucas Bols. Bovendien waren behalve Cor Veldhoen en Reinier vijftienhonderd gulden van die mannen krijg, want ze hebben me Kreijermaat óók de Spartanen Hans Eijkenbroek en Ger Ter Horst flink in de boot genomen.’ in de Taanderstraat een slijterij begonnen, verder Theo Laseroms Aan het einde van de zitting fluistert Bertus Vlug tegen Kraan: en Aad Veerman en zelf was ik FT-bedrijfsleider in een van de fili- ‘Volgens mij zit het wel snor, want ik zag de rechter drie keer naar alen aan de Karel Doormanstraat. Dat was trouwens naast kapper me knipogen.’ Botermans, waar Ger Ter Horst zijn pruik liet framen. We zaten Kraan kijkt hem aan, schudt meewarig zijn hoofd, zoals ie dat als sprinkhanen op de handel met schreeuwende stuntprijzen.’ vaker doet als zijn chauffeur iets opmerkt en zegt: ‘Drie keer knipogen betekent drie jaar, lul.’ De traditionele jonge jenever kost bij wet tien gulden en vijftig Een dag later, in afwachting van de uitspraak, was Henk Kra- cent, de witte van de voetballers nog net geen acht. Dat scheelde nendonk naar de parkeerplaats achter het Groothandelsgebouw letterlijk en figuurlijk een slok op een borrel. De witte jenever is in Rotterdam gelopen’, zei Coen, ‘want vanaf die plek vertrokken omstreden, merkloos, maar wel bonafide. Het nieuwe granenpro- dagelijks de vakantiebussen naar Spanje. Hij is aan de zijkant duct komt van de eigen distilleerderij van de Rotterdammers Flip van een bus ingestapt en stuurde z’n vriend, Flip van Tiggele, de van Tiggele en Jan Duimel en de Consumentenbond heeft geen directeur van FT Drankenservice, na twee weken een kaart met verschil geproefd. De vrije route is geplaveid. de tekst: ‘Dankzij de dranken van FT, word ik hier bruin tot in ‘Veni, vidi, vici riep Kraan altijd’, vertelde Coen, ‘want Kraan m’n snee’. zat bij Veerman en Laseroms in de buitendienst. Binnendienst In november moeten K. en V. alsnog zes weken brommen voor hadden ze nauwelijks, want het winkeltje in de Gouwstraat op oneerlijke concurrentie. ‘Met dit verschil, ik had aan de Noordsin- Zuid was zo klein, daar konden de flessen alleen overeind staan. gel een kamer aan zonzijde’, zei Kraan later. Kraan leverde de witte jenever inclusief wedstrijdkaartjes. Vak A was voor de caféhumoristen. Nooit B, want er werd bedrijvig Flip van Tiggele, directeur en eigenaar van FT-Drankenservice, drank verkocht in de haven en Laseroms hield Kraan en zijn par- is in 1968 een 33-jarige charmante zakenman, rijdt in een Cadil- levinkers enthousiast en scherp. Ook de botenbazen. Het was één lac en woont aan het water van de Binnenmaas in de Hoekse- groot relatiecircuit, want ze waren bij het binnenkomen van de

82 83 schepen allemaal van elkaar afhankelijk. De witte jenever vloog Jullie snappen, meldde ik Aad en Theo, en ik meldde het nog het land uit en de hefboom aan de kade moest open. Daar zorgde streng ook: ik doe die test alléén. Kraan voor. Ook legde hij de kapiteins in de watten en dan ging Ja, dat snapten ze. Wel met tegenzin. Bertus Vlug aan boord verkopen. Bertus was de routinier. Rou- Ik dacht: kat-in-het-bakkie. Gauw nog even de tandjes gepoetst. tinier buitendienst, want hij had een hondentrimsalon. Maar hij Ik was klein, nog steeds, maar zag er uit als Napoleon, niks op aan kon verkopen als de beste. In de beginjaren zestig verkocht hij op te merken, en daar kwam – trippeltrap – de kandidate de slijterij de schepen bloemen en planten, maar daar was de klad ingeko- binnen, op hoge hakjes, hoog blond haar. Je ging vanzelf al zin- men.’ gen voordat de test begon. ‘Ik was de ladingschrijver’, vertelt Thomas Haak. ‘Ik contro- Zingt de sopraan niet mee, vroeg het meisje nog? leerde wat er vanuit het ruim van een schip werd gehesen. En Nee, nee, riep ik nerveus, die zingt niet mee. Die is zwaar ver- ook dat kon drank zijn en dan moest vervolgens Veerman weer kouden. Ik dacht: attenoje, ik moet die Laseroms er niet bij heb- met een smoes door die slagboom, want de mannen verkochten ben. niet alleen de witte jenever van Flip, maar ook de wodka uit Rus- Ik naar de kelder. Maar wat wil het geval? Het was precies de land. Het was in die handel maar net hoe snel je er bij kon zijn. dag dat de moeder van Veerman de slijterij kwam schoonmaken. Er werd keurig betaald, met facturen, niks mis mee, het enige En jongens, vroeg ze toen ze een half uur later binnenkwam, waar voordeel was dat er af en toe een loopje genomen kon worden met willen jullie dat ik begin? de invoerrechten. Allemaal kruimelwerk ter grootte van een volle Mevrouw Veerman, graag de kelder als eerste vandaag, zei achterbak. Meer was het niet. Maar het was wel winst.’ Laseroms. Wat een etter hè. Ik heb nog nooit zo voor lul liggen dirigeren. ‘En we hadden zogezegd een orkest destijds. Dat vertelden we in elke kroeg. Je was jong en je moest bij de dames altijd een goed verhaal hebben voor de Anschluss. Bertus Vlug, hondentrimmer, was de bassist. Kraan de gitarist. Aad Veerman de manager en Theo Laseroms onze sopraan. Maar wat we misten, zeiden we, was een zangeres. In het café lieten we de dames a capella voor- zingen. Coen en Dirk Nijs zaten in de jury. De mooiste, de man- nequins, dat snap je, die wonnen. Ik was de pianist, dus ik keurde op de finesses. Daar mocht niemand bij zijn’, vertelt Thomas Haak. ‘Voor die keuring ging ik dan naar de slijterij van Veerman en Laseroms in Rotterdam-Zuid, want daar was een kelder. Goeie akoestiek, zei ik, want je moest het toch een beetje kunnen ver- klaren.

84 85 ‘VAN DER GIJP BUMPERT FUCHS NAAR DEN HAAG’ ‘DE VOLGENDE DAG. ‘COR, WOON JIJ NOG THUIS?’

Feyenoord is een jaar na de landstitel van Sparta in de zomer van 1960 gelijk met Ajax bovenaan in de eredivisie geëindigd met evenveel punten: 50. Na vijf jaar is dat de eerste reuk aan de start- investering. Maar in de beslissingswedstrijd, die in het vreemd uitgekozen Olympisch Stadion in Amsterdam wordt gespeeld, beleeft Ajax-middenvoor Wim Bleijenberg op z’n ouwe dag his finest hour (5-1). Geen speler die dan weet dat Feyenoord-trainer Georges Sobotka in de dug-out zit met de wetenschap dat hij enkele dagen ervoor is ontslagen. Het bestuurstrio Kieboom-Couwenberg-Prins heeft hem ingewikkeld weg gemanoeuvreerd, maar vergeten de technische commissie daarvan in kennis te stellen. Caféhouder Jan Linssen, die in dit beleidsorgaan als oud linksbuiten de knowhow vertegenwoordigt, is daar zo verbolgen over dat in een vloek en een zucht iedereen in zijn allesbeslissende etablissement met Sobotka solidariseert. Ook Gerard Hulscher van het chique Parkzicht. In de keuken van zijn nachtdansvilla aan de voet van de in dat

86 87 jaar afgebouwde Euromast heeft hij zijn reclametekenaar een affi- er klopte ook niks van, want hij was bij me op kantoor geweest en che laten tekenen met de tekst: ‘Geen kolen meer van Kieboom.’ had gezegd: het is een vent van niks, die Sobotka. Nu u, dan ik weer.’ ‘Zin in een lunch?’, vraagt hij aan sportjournalist Bert Corpo- Kieboom lacht in 1980, twee jaar voor zijn dood, in hetzelfde raal. Een dag later staat de leus in Het Vrije Volk en voor het eerst kantoortje waar Henk Schouten zijn onderhandeling voert, zijn zit de voorzitter van Feyenoord met z’n fluwelen tong met een winnaarslach. Een aanstekelijke. ‘Het had me wel een paar klan- mond vol tanden. De slagzin wordt zelfs hier en daar grauwe wer- ten gekost. Maar gek genoeg Parkzicht niet. Op 22 oktober 1960, kelijkheid. een datum die ik nooit meer zal vergeten, bestelde Gerard Hul- Bovendien is de kritiek van Corporaal vrij zeldzaam, want zo scher zoals altijd alweer 40 HC Cokes II en dat was geen kattepies. soft en meegaand het merendeel van de sportjournalistiek in die Meneer Kieboom, zei hij. Als ik geweten zou hebben dat uw tijd nog is, zo kritisch is hij. medebestuurslid Guus Couwenberg met die journalist onder één ‘De voorzitter van Feyenoord is er in twintig jaar nog niet één hoedje speelde, had ik u nooit voor aap gezet. En die kolen die ik keer in geslaagd om een kampioensteam op te bouwen. Hij heeft bij uw concurrent kocht waren nog duur ook. Dat vond ik weer trainers weggestuurd, hij heeft bestuursleden gewisseld, hij heeft fideel van die Hulscher.’ supporters de schuld gegeven en de kranten schuldig verklaard’, Kieboom-Couwenberg. schrijft Corporaal. ‘Maar wat de voorzitter nog nooit heeft gedaan Haat en nijd. is de moeite nemen om een training van Sobotka bij te wonen. Nee, hij vraagt de mening van Jaap Barendrecht, de terreinknecht Als in 1963 de herkenbaarheid van een plat Rotterdams spre- en baseert daar zijn beleid op. kend Feyenoord-elftal vrijwel volledig vervangen is door een Kennelijk is het nog nooit in het hoofd van Kieboom opgeko- andere taal waarvan alleen de groet uit West-Brabant begrepen men dat hij zelf wel eens aan de foute kant zou kunnen zitten. wordt (houdoe eej) en de komst van Gerard Bergholtz wat al te Het Feyenoord-bestuur leeft in de overtuiging dat het onaantast- geprononceerd ten koste van Henk Schouten lijkt te gaan, komt baar is. Die periode is thans afgelopen.’ niet alleen in de kleedkamer verzet, maar treedt Bert Corporaal Au. in herhaling. ‘De voorzitter kan nou wel maanwandelen, maar een klein Het artikel in het toonaangevende Rotterdamse dagblad leest beetje toegevoegd stadsgezicht zou niet misstaan’, schrijft hij en spectaculair. De rapen zijn zelfs zo gaar dat het ontslag van de voegt eraan toe: ‘maar ja, alles wat je tegen Kieboom zegt eindigt Tsjech onder de druk van die omstandigheden wordt ingetrokken toch in een sepot.’ en het seizoen erna is Feyenoord voor het eerst sinds de Tweede Die twee zijn geen vrienden. Wereldoorlog landskampioen. ‘Het probleem met Sobotka was z’n vriendelijkheid’, zei Coen. De wraak van Kieboom is zoet, want in de zomer van 1962 volgt ‘En je kon hem niet verstaan. Fuchs bijna ook niet. Die was al acht onder trainer Franz Fuchs een herhaling. ‘Die actie van meneer jaar in Nederland, ADO, SHS en Blauw Wit, maar hij riep alles Corporaal had niet mogen baten, mooi hè’, vertelde Kieboom. ‘En in het Duits. Sorry, trainer, zei Van der Gijp bij de eerste training,

88 89 maar daar gaan we in Rotterdam natuurlijk niet naar luisteren. Cor vraagt aan Henk of hij eigenlijk wel bij hem in de auto zat. Fuchs was gelijk van zijn a propos.’ ‘Ik zat naast je, lulletje.’ ‘Maar ik vond ‘m wel een gentleman’, zegt Cor. ‘We hebben alleen nooit geweten of ie zelf kon voetballen. Je ging naar de trai- Cor: ‘Afijn, het wordt negen uur, tien uur en toch nog gezellig. ning om te lachen, want die man tuinde overal in en liet zich We komen terecht in Fuchs’ vaste stamlokaal en ineens komen voortdurend opnaaien. zomaar uit het niets mijn vrouw en de verloofde van Coen bin- Op de training liet ie je vanaf de middenstip een sprint nemen nen. En dat was raar. En ook zeker niet de bedoeling. Bovendien naar de cornervlag en dan moest er een voorzet volgen. Maar als kwamen ze binnen toen we stonden te slijpen. Gedoofde lichtjes. het een kutvoorzet was, moest je het over doen. Nou, je begrijpt Muziek Jim Reeves, Adios Amigo. Die stemming. Het kwijl liep uit dat dat een tweede keer nooit meer een behoorlijke sprint kon je bek. Een ongelukkiger moment van binnenkomst bestond niet. zijn. Die tweede voorzet mislukte ook. Hup, weer over. Die voor- Wat was nou het geval? Die meiden waren ons kwijt. We had- zetten werden steeds slechter. En dan lag de rest van het scho- den alle vier, Coen, Henk, Frans en ik, gezegd: ja, we komen thuis rem achter de goal in een deuk van het lachen klei naar de bal te eten. Daar hadden ze ook expliciet naar gevraagd en later bleek gooien. Totale chaos, altijd.’ waarom, want ze hadden zelf een feestje georganiseerd. Alleen, dat mochten we niet weten. Vandaar: thuis eten. Maar als het Franz Fuchs was een beetje verhaagst. Zijn telefoonnummer ergens gezellig was belden we nooit af, want dan had je gezeik. was dat van de Wiener Konditorei aan de Korte Poten. Hetzelfde Etenstijd was heilig vroeger.’ nummer als van bondscoach Elek Schwartz en Ludwig Veg. Later van Ernst Happel. Als Guus Brox belde en naar Fuchs vroeg kreeg We bellen met Frans Bouwmeester. Check. hij Veg aan de lijn. Die humor hadden ze dan weer wel, voegt Cor ‘Ja klopt. Maar heeft Cor dan ook verteld van dat hondje? Dat eraan toe. hondje van Hans Milano, de stropdassenkoning?’ ‘Toen we kampioen waren geworden heeft Fuchs ons de maan- Als De Bouw hoort dat Van der Gijp het niet verteld heeft, dagavond erop langs alle Haagse kroegen gesleurd, zelfs nog één vertelt hij het zelf. ‘Dat hondje zat diezelfde middag bij Linssen in de Geleenstraat. We hadden geld ingezameld om hem bij een vast aan een stoelpoot en je kon zien: dat beest had dorst. Zijn van die meisjes op de dot te zetten, maar daar trapte-ie niet in. Hij baasje ook, dus die had niet in de gaten dat wij onder de tafel zijn had die avond een beetje de pest in, want we waren bij Jan Linssen hond bier lieten drinken. Keurig om en om, Cor en ik. Totdat dat bij elkaar gekomen, Henk, Coen en de Bouw en vandaar naar Den beest begon te waggelen. Een uur later was Hans blauw, maar dat Haag gereden. Fuchs reed voorop, alléén en ik met het schorem er hondje ook. achter. Maar hij reed erg langzaam. Probleem. Een klein zetje kan toch wel, Cor, zei Bouwmeester. Hans, zeiden we, bestel nou een taxi en ga naar huis. De eerste kreeg ie ter hoogte van Zestienhoven. Bij Delft de Maar Hans wilde niet naar huis. tweede en op ‘t laatst ben ik gaan bumperkleven. Z’n hele spat- Afijn, Cor gaat naar het telefooncelletje in het café, bestelt toch bord naar de kloten.’ een taxi en meteen de allergrootste. Maar wie ermee ging? Niet

90 91 Hans. Wel de hond. Bovendien met zo’n voorgedrukte gele café- Maar wat ie wel flikte was om aan de kastelein slijpmuziek te kaart om z’n nek met de tekst: ik ben lazarus, ik moet naar huis. vragen en om de haverklap werden we gevraagd om met een paar Op de derde regel hadden we het adres ingevuld. lekkere meiden te dansen. Fuchs had die mokkeltjes op zitten sto- Toen de taxi voorreed zagen we dat er zeven man mee had- ken. Ik zie Henk nog lachen toen Ans en Leny binnenkwamen: den gekund. We hebben het beestje opgetild en op de achterbank gelukkig, de mijne niet, zei ie. gezet, Het viel meteen om. Precies op dezelfde manier als Hans Wat jij, Schouten? Lachen?, riepen die meiden. Dat zal je wel een uur later. En toen moesten wij nog naar Den Haag.’ merken straks als je thuis bent. Je hele familie zit op je te wachten en er zit óók nog een accordeonist voor lul.’ ‘Aardige vent, die Hans Milano’, voegt Frans Bouwmeester er nog ongevraagd aan toe. ‘Op en top Feyenoordsupporter. Ik kreeg Een half uur later krijgt Henk Schouten, nadat Cor hem op elke week een doos gratis stropdassen. En ja, geen tinnef. De de hoek van de straat heeft afgezet, op de trap van zijn portiek- mooiste van de mooiste, die brede. Als ik naar de Blauwe Jan ging woning aan de Weteringsstraat in Kralingen al z’n schoenen naar aan de Haagdijk in Breda verkocht ik ze als broodjes.’ zijn hoofd geslingerd. ‘De volgende morgen belt ie me op en vraagt: ‘Cor, woon jij nog Cor: ‘Achteraf kwam uit dat mijn vrouw die dag om kort na thuis?’ zes uur naar café Jan Linssen had gebeld met de vraag of wij er misschien waren. Nee, had Willem Dikstaal gezegd, de kastelein, maar ik weet wel waar je ze kan vinden. Dat was ook een boef hoor, die Willem. Normaal dek je je klanten, maar hij had aan de stem van mijn vrouw gehoord dat ze pisnijdig was en dacht: Leuk, dat wordt matten.’

Het verhaal wordt onderbroken als er in De Ballentent een man binnenkomt, die aan Sjors, de broer van Jan Linsen doet denken. Henk: ‘Volgens mij was het Sjors, Cor, die die avond achter de bar stond?’ ‘Nee’, antwoordt Cor, zeker weten. Het was Willem, die schele. Hij had het telefoonnummer van de Wiener Konditorei gegeven en die meiden hadden naar Fuchs gevraagd. Ja, had Fuchs gezegd, die zijn hier. Alleen hij zei het niet tegen ons. Logisch niet, want ik had net zijn auto vernield.

92 93 HENK SCHOUTEN EN DE KNVB ‘DE RODE KHMER WAS BESCHAAFDER’

Cor van der Gijp debuteert op 7 maart 1954 vanuit zijn status als middenvoor van het Dordtse Emma in het Nederlands elftal tegen de amateurs van Engeland. Het wordt 1-0 in De Kuip en het enige doelpunt komt op naam van Rinus Bennaars van DOSKO, de commando. Cor Kieboom en Jan van Rixoort zitten op de rode stoelen. Henk Schouten wringt zich veertien maanden later door het nepotisme van de Keuzecommissie heen en vliegt met lachende ogen in een smal gezicht met Oranje naar Dublin. Hij jongleert dan nog bij Holland Sport. In een maand tijd hebben de wijze mannen van de KNVB de voorhoede op vier van de vijf plaatsen gewijzigd. Schouten wordt verwrongen tot rechtsbuiten. Het wordt 1-0 voor de Ieren en hoewel de sportboekenauteur Jan Liber de volgende dag in Het Vrije Volk schrijft dat het rechts- buitenexperiment is mislukt, zal Kieboom die maand vervolgens vijf keer in het geheim naar Café De Kroon aan het Spui in Den Haag rijden om zijn bod op Holland Sport voor te bereiden.

94 95 Er is chaos op Houtrust. De beurs is leeg en anderhalve maand faam, oud-internationals. Met hun kon je nog een redelijk gesprek later is Schouten Feyenoorder. voeren. Van de derde wist niemand of ie ooit gevoetbald had. Hool- Zijn verdere interlandcarrière lijkt daarmee gelopen koers, boom lette erop of je met mes en vork at. Wout Heijnen van HVC maar onder zijn lachende ogen zit een mond en die mond gaat pakte één keer te vroeg met z’n jatten een broodje van de schaal, met een strootje open. Schouten is anti-establishment en blijft op omdat ie honger had. Is nooit meer uitgenodigd. twee interlands steken. Ik was in de ogen van Hoolboom lastig. Ik had een grote smoel. Coen Moulijn, die in 1956 debuteert, is de triomfant van het Als je verzekerd wilde zijn van een plek in het Nederlands elftal drietal en strekt zijn Oranje-periode uit tot en met 1969. Dertien moest je ja en amen zeggen of je moest je gedeisd houden. Ik zei: jaar lang, ofschoon 38 interlands bezien in het licht van zijn kwa- krijg de pestpleuris. liteiten mager afsteken bij de mogelijkheden. Tussen zijn debuut Na afloop van een wedstrijd van Feyenoord kwam Hoolboom en afscheid speelt het Nederlands elftal 92 keer. een keer de kleedkamer binnen en maakte aanmerkingen. Ik had Maar het wonderkind heeft een grillig oeuvre. Als hij uit vorm een paar maanden ervoor gedebuteerd en er zat geen enkele con- is, is hij dat opzichtiger dan wie dan ook. Hij heeft een kwetsbare sistentie in het keuzebeleid. Elke keer was de samenstelling van fysiek en ook wil hij korte tijd geen linksbuiten spelen. Bovendien de voorhoede anders. zitten de vliegreizen hem dwars en privé heeft hij malheur. Vanaf mijn debuut in mei 1955 tot aan mei 1956 hadden Faas Wilkes, Cor van der Gijp, Theo Timmermans, Peet Geel, Jan van De vleugel Schouten-Moulijn wordt in Oranje maar één keer Roessel, Mick Clavan, Bertus de Harder, Sjel de Bruyckere, Tinus uitgetest. Maar wat een magnum opus moet worden eindigt in Bosselaar, Bram Appel, Jan Brooijmans, Toon Brusselers, Bart een drama. Zes jaar na het debuut van Schouten verpletteren de Carlier, Coy Koopal, Abe Lenstra, Coen Moulijn en ik in de voor- Belgen op 12 november 1961 vijf Feyenoorders, vier Ajacieden, hoede gestaan, zeventien man, uitgesmeerd over acht wedstrij- en verder Roel Wiersma (PSV) en Tonny van der Linden (DOS) den. Ik had er een studie van gemaakt om aan te tonen dat dit met 0-4. Ongelukkigerwijze ook nog in het Olympisch Stadion in tamelijk achterlijk was. Amsterdam. Na afloop zit Henk Schouten aan het banket en botst Maar meneer Hoolboom had de wijsheid in pacht en op hij opnieuw frontaal met de leiding van de KNVB. iedereen commentaar. Na afloop van die thuiswedstrijd, die we ‘Je moest bij die hotemetoten van de bond als een hond pootjes met grote cijfers hadden gewonnen en waarin ik drie keer had geven. Zij maakten de dienst uit. Bondscoaches hadden niks te gescoord, kwam hij met Kieboom mee de kleedkamer in. Hij gaat vertellen en spelers werden klein gehouden. Dat pikte ik niet. Ik naast me zitten, ik stonk een uur in de wind van het zweet en hij was jong, had de schurft aan onrecht en een tong als een mitrail- zegt: In Oranje, Henk, moet je wel een stapje harder lopen. leur.’ Dan moet u een locomotief nemen, zei ik. Cor: ‘Nog steeds.’ De volgende dag was ik van de lijst af. De Rode Khmer was later beschaafder.’ Henk: ‘Je had in onze tijd drie keuzeheren: Harry Dénis, Henk Pellikaan en Henk Hoolboom. De eerste twee hadden naam en ‘De week erop speelde ik mee met het Rotterdams elftal in Ant-

96 97 werpen. Dat vond ik veel gezelliger. Een wedstrijd op zondag in had ik mijn gram gehaald. Desnoods live voor de televisie. Journa- België betekende vrijdag weg en dan liep je op zaterdagmorgen listen zouden een goeie aan me hebben gehad. Aan jou ook Cor. om half negen op de Keizerlei te winkelen. Zo, jullie zijn vroeg Maar interviews werden pas een trend toen ik als voetballer terug op, zei Jan Bijloo, de voorzitter van de Rotterdamse Voetbalbond. was bij Excelsior en daar gebeurde nooit wat. Toen moesten we nog naar bed. Kruiver was de eerste. Hij was er thuis in Papendrecht eens Een paar jaar later zie ik Hoolboom in de koffiekamer van Fey- goed voor gaan zitten en liep tegenover de beroemde verslaggever enoord in de verte zitten en hij ziet mij. Ik stond bovenaan op Hans Auer helemaal leeg. Voor die tijd was dat historisch. de topscorerslijst, maar er had nooit een bondcoach het lef gehad Piet had in Italië gevoetbald, was van origine een marktkoop- om mijn naam te noemen. Vanaf de bestuurstafel komt Jan van man en zei waar het op stond. Franz Fuchs, de trainer, had half Rixoort naar me toe en zegt: Loop even mee, Hoolboom wil je en half in de pers laten doorschemeren dat Piet in een belang- spreken. rijke wedstrijd tegen Willem II niet wilde meespelen en een bles- Geen trek in, zei ik. sure voorwendde omdat hij zaken deed in Tilburg. Een soort om- Toe nou, Henk, doe het dan voor mij. koping. Het weerwoord van Kruiver in Panorama was meedogen- En voor Jan deed je het. loos. Hij had Fuchs tot op het bot beledigd. Dat was de introductie Henk, zei Hoolboom. Hij zat, ik stond. Henk, we sluiten vrede. van het spelersinterview.’ Je was fout toen, maar zand erover. Als er één fout was, was u het. Toen heb ik tot 1961 moeten wachten tot ie was afgetreden. Wat een griezel, die man. ‘De guillotine voor Hoolboom’ stond er in de Katholieke Illustratie na een relletje met Piet van der Kuil van Ajax. Dat zijn nu hele normale krantenkoppen, maar toen spraken we er een maand lang over. Ik kon die vent wel villen, maar ik liet me niet piepelen. Maar het heeft me misschien wel dertig interlands gekost.’

Er komt een knipsel te voorschijn uit 1965. Het is ingeplakt in een oud telefoonboek. Een artikel uit het beroemde weekblad Panorama, dat vroeger als enige van alle toonaangevende weekbladen op A3-formaat gedrukt werd. Een uitgebreid interview met Feyenoord-spits Piet Kruiver. Opmerkelijk, want voetballers werden nooit ondervraagd.

‘Als ze vijf jaar eerder’, zegt Henk, ‘mij hadden geïnterviewd

98 99 DE BEROEMDE OUDE KOFFIEKAMER ‘ALLES WEER GRATIS VANDAAG, HEREN?’

De historische koffiekamer van Feyenoord – aan de Olym- piazijde van het stadion – is tot aan de overkapping in 1994 een exclusieve zaal voor prominenten en spelers en wordt beschouwd als een sociëteit. Bij de bouw in 1936 is er geen stylist aan te pas gekomen. De lange bar is ongezellig wit, de ramen reiken tot het plafond en de tafeltjes hebben al veertig jaar hetzelfde formicablad. Maar wie er met een toegangskaart mag flaneren heeft een gegrati- eerde status. Markant onderdeel van die zaal is de bestuurskamer, die verscholen gaat achter een schuifwand. Niet op wedstrijddagen, want dan gaat het bestuur er met zijn gasten juist vóór zitten. De vips maken op die manier gezellig deel uit van een enorme partyzaal, maar scheiden zich wel af met een gelegenheidshaag aan planten. Het oogt zodoende alsof ze op een toneel zitten, maar dan zonder verhoging. Niemand ook die het in zijn hoofd haalt om die bloembakken te passeren. Het is het Kieboom-territorium. Wel is er in het midden van die plantenhaag een brede spleet,

100 101 maar daar maakt alleen één ober gebruik van. Iedereen kent hem, Nieuwsblad), Piet Heyster (Het Rotterdamsch Parool) en tot erger- want hij heeft een grote smoel, omdat hij vanaf de bar – met zijn nis van Cor Kieboom voortdurend een andere vertegenwoordiger plateau boven z’n hoofd – op wedstrijddagen een onmogelijke van Het Vrije Volk. route moet lopen dwars door de menigte heen. Overdag werkt hij Hun koffie is gratis, maar de snack na afloop moeten ze keurig als uitvaartkraai in het crematorium op Zuid in hetzelfde zwarte zelf betalen. ‘Niemand die dat deed’, herinnert cabaretier Gerard pak waarin hij op zondag serveert, ‘maar wel met onze koffievlek- Cox zich. ‘Want de ballen gehakt in De Kuip, zei Henk Kranen- ken erop’, zei Moulijn. donk altijd, die hebben Puck van Heel nog meegemaakt als junior. Het toegangsbeleid van de koffiekamer wordt na de successen Als je er één per ongeluk laat vallen, stuitert die over de tweede in 1960 en 1961 streng favoritisme, maar Kraan loopt er soeverein ring heen.’ rond en verkeert in de vaste overtuiging dat de spleet van de plantenhaag er speciaal voor hem is. De verhouding pers-speler is in die tijd nog volstrekt gewichts- Henk Schouten noemt hem de nar aan het hof. loos. ‘Als je een klotenwedstrijd gespeeld had’, zegt Cor, ‘stond ‘Thuis tegen De Volewijckers en MVV zag je hem nooit, maar je naam niet in het verslag. Dat was het enige signaal dat er iets als er hoog bezoek was zat hij hoog in de rangorde en kon hij in mis was. Er waren spelers die wekenlang hun naam niet lazen. de koffiekamer nooit nalaten om even een plantje opzij te duwen, Dan werd het dodelijk. Kritische zinnen van verslaggevers waren zijn gezicht te laten zien en te zeggen: goedemiddag, heren. Alles zeldzaam. Het maximale leed dat een voetballer moest verdragen weer gratis vandaag? was de zin, dat hij ‘z’n dag niet had.’ En als je echt een draak van Kieboom vond dat irritant. een wedstrijd had gespeeld, dan werd er altijd wel gerefereerd aan Nee voorzitter, zei scheidsrechter Leo Horn dan tegen Kie- een eerdere partij waarin je onder groot applaus de sterren van de boom. Ik stoor me er niet aan. Sterker nog: ik vind hem gezellig hemel had gespeeld.’ en ik kom hier niet voor m’n verdriet.’ Cor staat op. Hij zegt te moeten plassen. De koffiekamer die uitkijkt op de brug naar De Bree is voor Als hij uit beeld is verdwenen zegt Henk. ‘Hij gaat helemaal buitenstaanders een onneembare vesting. Zelfs vertrokken spe- niet pissen. Wedden? Hij is naar z’n auto om krantenknipsels te lers mogen er zonder een matskaart niet in. Welkom zijn alleen halen. Maar ik weet: hij heeft alleen die bewaard waarin ie wordt de amateurbestuursleden van Varkenoord, verder het rijk gescha- opgehemeld.’ keerde leger aan commissieleden, officials, een beau monde aan Maar Cor komt toch met lege handen terug. spelersvrouwen en na afloop spelers, ook die van de tegenpartij Henk: ‘Heb je ze wel gewassen?’ en traditioneel de volée uit de sportjournalistiek. In de Kieboomtriomftijd zijn dat er maximaal vijf, de nationale Cor spoelt terug naar het onderwerp. ‘Spelers werden door oldtimers: ir. Ad van Emmenes, de enige verslaggever met een de journalisten ontzien. Ik heb die verslagen nog wel eens een eigen naamplaatje op de perstribune, Jan Cottaar (met vlinder- enkele keer terug gelezen en daar word je erg melig van. Zoetsap- strik) plaatselijk aangevuld met Bart in ’t Hout (Het Rotterdamsch piger bestaat niet. Het geeft maar weer eens aan hoe makkelijk

102 103 je meegroeit met de geest van de tijd. In de politiek is dat net zo. Mijn zoons laten mij via YouTube wel eens een filmpje zien van een deftige politicus in driedelig kostuum, die de Rijksbegroting bespreekt. Zet zo’n filmpje naast een actuele beraadslaging in de ‘PRESENTEER Tweede Kamer en je ziet hoe snel een wereld in vijftig jaar tijd kan veranderen. GEWEER!’ De enigen van wie je vroeger een draai om je oren kon krijgen waren die griezels van de KNVB. Daar was je toch een beetje ‘DAAR STAAT DE GROOTSTE MIDDENVOOR pagus van en die ouwe journalisten, daar stak je anoniem de draak ALLER TIJDEN’ mee, maar het kwam nooit, nooit, nooit tot een gesprek. Ze onder- hielden zich alleen met het bestuur.’

Van der Gijp, ik heb een spiksplinternieuwe radio voor je in de aanbieding. Die heeft niemand in Dordt. Ja, dààg Kraan, welterusten. Oké, dan niet.

Het is druk in café Jan Linssen, lunchtijd. Wie er een broodje kaas bestelt krijgt bij Tante Nel één plakje. Van der Gijp krijgt er twee. Heren, heren, roept Kraan. Op slag is het stil. Als Kraan in een café de aandacht vraagt, zijn schoenen uittrekt en boven op het groene laken van het biljart gaat staan, hoor je de muizen wegschieten. ‘Heren, heren, vandaag hebben we in ons midden de grootste middenvoor aller tijden. Daar staat ie. In vol ornaat. Hij is jarig vandaag. Presenteer geweer!’ En tot Jan Linssen: Ome Jan vul de kelken. Een daverend applaus valt Van der Gijp spontaan ten deel en

104 105 het lang zal hij leven volgt. Het is maandag 6 mei 1963. Pas op schut ben gegaan zijn op één hand te tellen en als het gebeurde 1 augustus wordt hij 32. kwam het door Kraan, want van hem viel niet te winnen.’ ‘Cor’, zegt Kraan, nadat Van der Gijp zich niet heeft willen laten Er komt een verhaal. kennen, de felicitaties in ontvangst heeft genomen, spontaan heeft geproost en beseft dat hij die radio beter wel meteen had ‘Ik had hier in Dordt bijvoorbeeld een keer twee varkens gekocht kunnen kopen, ‘Cor, geloof me nou. Het is een echte Blaupunkt en daar loog ik geen letter van. Dat vertelde ik dus in het café. Ik met tien jaar garantie.’ ben vanaf vandaag een herenboer, zei ik. Hoeveel moet ie kosten?, vraagt Van der Gijp, die verdere schade Wat eten die beesten?, vroeg Kraan. wil voorkomen en eieren voor z’n geld kiest. Aardappelschillen en brood, antwoordde ik. Voor jou vijf tientjes. Bij de Caltex in Vlaardingen, pier 4, daar kan je brood krijgen zoveel je wilt, elke week, riep Kraan en het klonk als een tip in de ‘Afijn’, vertelde Moulijn. ‘Kraan laat Bertus Vlug, z’n chauffeur, geest van: ik heb ’t je nu gezegd, het is aan jou. de auto voorrijden tot aan de deur van Linssen, de klep van de Kraan wist door het hele havengebied heen wat er te sjoemelen achterbak van die Amerikaan gaat open en toen kon Cor ook nog viel, dus nam ik het voor waar aan. Ik erheen de volgende dag. Ik uit vier kleuren kiezen. De zaak was beklonken. Een dag later gaat had om 3 uur met hem afgesproken, want hij zou me de weg wij- bij Jan Linssen om half één de telefoon. Cor aan de lijn. Of Kraan zen en mij voorstellen aan de depotmeester. er is?’ De man drinkt whisky, dus neem een fles mee, zei hij. Kraan: ‘Hé, Van der Gijp, kerel. En?’ Thuis had ik de achterbak van m’n auto nog leeg gehaald, keu- Moulijn hoort de start van het gesprek. Daarna ziet hij Kraan op rig een laken neergelegd, ik was er helemaal klaar voor. En ja, de hoek van de bar, in de deuropening van de telefooncel, alleen Kraan stond er. Caltex, pier 4, naast de hefboom en de portier- maar luisteren. sloge. ‘Wat moest Cor?’, vraagt Coen naar de bekende weg. Zie je die container daar? En zie je dat touwladdertje? Daar ‘Cor kon alleen de Bayerische Rundfunk ontvangen’, zegt moet je wezen. Kraan, ‘en toen ik vroeg wat daar mis mee was, zei hij: ’Niet zei- Waar is die depotmeester?, vroeg ik, want ik had een mooie fles ken, Kraan, ik wil Hilversum 1.’ Johnny Walker gekocht. ‘Ik zeg Cor, Hilversum 1 kan je alleen ontvangen als je daar in Die ga ik nu aan de praat houden, zei ie. Geef maar. de studio staat.’ Op het kantoor van de Caltex hing iedereen uit het raam en Kraan maar roepen: Ja mensen, en jullie maar denken dat die lui ‘Kraan heeft de hele wereld in de maling genomen, wij ook en van Feyenoord het zo breed hebben. als we de kans hebben doen we het nog’, zegt Cor nu. ‘Maar dat Maar toen ik het gammele touwladdertje op was, keek ik in een houdt wel in dat je je hele leven attent moet zijn op de tegenaanval. hele grote lege container, met op de bodem precies één broodje. Ik vertrouwde niemand. Ook Schouten en Moulijn niet, ik ben Lul die ik was. En toen ik terug was bij de hefboom, was Kraan bijna geneigd om te zeggen: die zeker niet. De keren dat ik voor met de fles whisky pleite. Geen depotmeester gezien.’

106 107 Henk: ‘Zoiets flikte ie toch ook in dancing Bristol?’ Kraan staat op en zegt tegen zijn dame: Kindje, dit kan belang- Cor: ‘Ja, met Leo Horn. Die was gelijk 800 gulden kwijt.’ rijk zijn. Een oom. Op sterven na dood. Er gloort een erfenis. Ben zo terug. Maar hij loopt rechtstreeks naar de uitgang en we heb- ‘Horn had ’s middags Feyenoord-Sparta gefloten en Kraan had ben ‘m niet meer terug gezien. Miss World bleef met Leo Horn hem uitgenodigd’, vertelt Cor. ‘Tegen Coen, Rob Jacobs en mij had en Rob Jacobs achter. ie gezegd: kom nou ook, gezellig, een mannetjesavond. Maar zelf Nou dan weet je wel wie er betaald heeft.’ kwam ie met een bloedmooie dame. In het orkest speelde Toon Everse, een neef van Coen. ‘Flikte ie mij ook een keer in l’Ambassadeur’, zegt Frans Bouw- Toon, hoorde ik hem fluisteren, ik ga straks een rondje geven. meester. ‘Altijd in dure zaken. Pissen en niet terugkeren. Daar Ja, en niet lauwtof. Ik bestel champagne en die tafel daarboven, in die dancing is hij door een heel klein raampje naar buiten zie je die, daar zit de directie van de Rotterdamse Lloyd, daar moe- gekropen. Kon niet anders, anders had ie me moeten passeren. ten ook twee flessen heen. Ik ben na een kwartiertje zelf gaan kijken. Kostte me zeshonderd Maar ik stel het wel op prijs als je omroept dat het mijn gift is. gulden. Maar je kon niet kwaad worden op die vrijer.’ En zeg na een uurtje ook nog even dat er telefoon voor me is uit Stockholm. Dames en heren van de Lloyd, riep Toon door de microfoon. Uw gulle gevers vanavond zijn de heer en mevrouw Kranendonk, aandeelhouders van de Holland Amerika Lijn. Mag ik u uitnodi- gen om op hun te proosten. De drummer roffelde, de glazen gingen omhoog en Kraan ging staan. Een uur lang ging er Dom Pérignon doorheen en Horn had het helemaal naar z’n zin. ’s Middags had ie onbeveiligd in De Kuip nog een paar klappen opgelopen en ik hoor hem nog vertellen: ze riepen behalve jood ook nog kapsoneslijer tegen me. Twee keer juist, want toen ik terug in mijn kleedkamer was, keek ik in de spiegel en dacht: inderdaad Leo, wat ben je toch een aardige bink. Het zijn niet de slechtste vruchten waaraan de wespen knagen.

In die stemming was ie ’s avonds in Bristol. Maar Coen en ik hadden ’t allang door en waren een beetje apart gaan zitten. Na een uur hoorden we Toon Everse roepen: Er is telefoon voor de heer Kranendonk uit Stockholm.

108 109 DE LACHMAFFIA IN DE BALLENTENT SCHEIDSRECHTER LEO HORN ZOCHT EEN FISCALE GOOCHEMERD

Leo Horn is wekelijks in Rotterdam. Zijn stoffenhandel Leo Horn Jersy Mode heeft aan de Bergselaan een van de zestien landelijke verkooppunten, maar er moeten ook met regelmaat grote partijen naar Brazilië worden verscheept. Van invoerrechten weet Horn alles, maar internationaal uitvoeren van verramsjte partijen, dat is andere koek. Daar zijn gewiekste havenjongens voor nodig en Coen Moulijn kent in de belastingrechtswetenschappen een excellent contact: Kraan. ‘Coen’, zei Horn tegen me, ‘ik koop nieuw in, bovendien in gehaaide landen en ik koop zó goed in, daar kan geen concurrent tegenop. Maar ik koop ook wel eens te veel partijen op en die moet ik dan toch elders zien te slijten. Het vervelende is, Coen, dat ik uitvoerrechten moet betalen voor nieuw, terwijl uitvoerrechten voor tweedehands een stuk goedkoper zijn. Dat moet toch in jouw stad te regelen zijn.’ Aan de voet van het Park, aan de kade waar de Marine afmeert, is café Maaszicht. Nu heet het De Ballentent. In de jaren zestig een donkerbruine broedplaats van cargadoors, reders, douaniers,

110 111 tallymannen en handige sodemieters in een voormalig vooroor- ondergebracht. Als Jood nota bene. De ene week heette ik dokter logs houten douanedepot. Van Dongen. De andere week ingenieur Waaying. De Duitsers Aan de muur hangt de trots van de havenstad, een schilderij namen alle fietsen in beslag, behalve de mijne want daar stond van de Nieuw Amsterdam, het motorschip waarvoor in 1936, in een esculaap op. Mijn neefjes dromen nog steeds van die oorlog het geboortejaar van Henk Kranendonk, door de Rotterdamse en die zijn een voor een boven de vijftig. Laatst zeiden ze: Oom, Droogdok Maatschappij de kiel wordt gelegd. Later zou Kraan we hebben u vannacht weer zien lopen met je stengun. Wat heb je erop varen. toch allemaal lopen sjouwen met ons. Binnen aan de lange bar zitten de lachers, Moulijn en Schou- En zo was het. ten, met dit keer Dirk Nijs in hun kielzog. Kraan maakt de dienst Maar overal en altijd deed ik het in m’n broek van angst. Ik heb uit, legt de contacten, allemaal business as usual, met aan het einde me gedurende de oorlog meerdere keren spontaan bevuild, omdat van de middag Leo Horn die alles betaalt. ik helemaal geen held was. Ik ben de meest onbescheiden man ‘Ik was geen arme jongen in die tijd’, vertelde Horn in 1995 die er bestaat, zo ijdel als de pest, maar geen held. kort voor zijn dood in zijn etagewoning in het hartje van Culem- Ik geloof ook niet in helden. Er zijn er maar weinig die het borg. ‘Bovendien: ik had een zwak voor die Rotterdammers en bewust waren. Ja, Gerrit van der Veen. Die stierf voor volk en voor Dirk in het bijzonder. Dirk vond zichzelf een geslaagde jon- vaderland. En misschien zijn er meer, de echte helden moeten gen. Dat straalde hij vervolgens ook helemaal uit. Toen hij bij de me maar verontschuldigen, maar ik weet wat het is om een zoge- suikerwerkfabriek van Jamin in Crooswijk werkte had hij het er naamde held te zijn. Ik pieste overal in m’n broek en ik zie geen geweldig naar zijn zin, want er werkten zeshonderd meisjes. reden om dat te ontkennen. Nu pies ik weer in m’n broek, maar Leo, zei hij, je hoeft hier helemaal geen adonis te zijn, want er dat heeft met de leeftijd te maken.’ zijn er altijd wel vijf die happy met je zijn. Mooie man.’ ‘En jij, vroeg ik aan die Kranendonk. Was jij bang? Alleen in het donker, antwoordde hij. ‘Dirk en Coen stellen me voor aan een wildvreemde snuiter Toen ik later hoorde op welke mysterieuze wijze hij aan zijn en die begint met me over de oorlog te praten. Hij had Vorspiel einde was gekomen, in het pikkendonker, in een bos, en ook nog zum Zweigen gelezen van Brecht. De Nationalsozalistische Europa- in een baggersloot moest ik aan die woorden denken. En verder ideologie van Paul Kluke. Das Politische Tachebuch, die ariërpa- aan het succes van onze samenwerking, want hij kocht de douane ragraaf van dat zwijn Rosenberg. Allemaal boeken die ik kende, om voor een prikkie. Op ’t laatst hoefde ik helemaal geen uitvoer- want ik ben natuurlijk ook geen domme jongen. Ik was verbijs- rechten te betalen. Kranendonk was met stapeltjes vrijkaarten terd. Ik dacht dat ik te maken kreeg met een of andere bijgoo- voor Feyenoord tevreden. En die had ik genoeg.’ chem, maar het bleek een erudiet met een vrolijk hoofd. Ik vond die Kranendonk interessant. Bent u bang geweest in de oorlog?, vroeg hij. Ja, zei ik. Ik heb mensen overal vandaan gesleept en veilig

112 113 FEYENOORD VLIEGT MET ZWAKKE DAKOTA’S HEEN DOODSANGSTEN. TERUG LAZARUS.

Feyenoord vliegt in zijn eerste internationale jaren met zwakke Dakota’s Europa in. De veelvuldig meevliegende Joop Millenaar, de eigenaar van De Jachthaven in Hillegersberg, zou altijd blijven volhouden dat het eenmotorige vliegtuigen waren. Boven de bar van zijn verscholen citadel met uitzicht op de rus- tiek van de Rotterdamse Bergsche Plas heeft jarenlang een foto gehangen van het lifestyle-interieur van zo’n kist met daarin de supporters die het gevaar trotseren. Het vliegtuig heeft niet eens raampjes. ‘Waar administrateur Guus Brox ze op de kop tikte mag Joost weten, maar het starten duurde even lang als de reis. Je stond elke keer weer doodsangsten uit. De supporters ook. Althans heen. Terug’, zegt Schouten, ‘waren ze lazarus.’ Op een avond wordt de foto van zo’n kist een keer in de Jacht- haven van de muur gehaald en van dichtbij bekeken. Op een van de rijen ontdekt Kraan de vergeten sherrykoning van het West- land, de primus inter pares onder de meereizende Feyenoord- supporters. Niemand weet zijn naam meer, wel dat hij de geschie-

114 115 denis is ingegaan als de weldoener van de meisjes uit het Oost- De vlucht met de gecharterde Dakota van de Rotterdamse blok, die altijd eerder op zijn kamer zijn dan zijn koffers. Luchtvaart Expeditie N.V. Fairways heeft de bestemming Göte- In 1960 vliegt de grootslijter al mee op een lijnvlucht met Fey- borg aan de monding van de Göta älv. Geen supporter die mee- enoord naar Leningrad en van daaruit naar Georgië en Moskou. vliegt, want de kist is klein en bovendien hebben de dagbladen Het is een even vermoeiend als naargeestig pleziertoernooitje een bezoek aan Zweden afgeraden, omdat de alcohol er vanwege in een hermetisch afgesloten werelddeel. Een barre tocht langs de hoge accijns te prijzig is. Er vliegen alleen journalisten mee. unheimische paspoortencontroles, bewolkte gezichten in unifor- Het wordt een schommelend veetransport. Boven Denemarken men, en behoudens dat Coen Moulijn tijdens een zwemmiddagje zitten Hans Kraay en Rinus Bennaars als eersten met hun hoof- in Moskou bijna verzuipt, vinden de spelers van Feyenoord het den tussen hun knieën. Jan Klaassens heeft een nat washandje op voornamelijk spannend. zijn voorhoofd en Frans Bouwmeester, die net heeft gegeten, kotst Met duizend-en-één adviezen zijn ze op reis gegaan en houden de welvaart in zijn schoot. zich koest. De sherrykoning ook, maar hij heeft wel twee koffers Fijn reisje. bij zich. Eén met nylons. ‘Ik had een glas in m’n hand en daaruit ging de jus d’orange ‘Nylons?’, hoort Kraan als de foto van hand tot hand gaat. ‘Dat als een pluim naar het plafond’, vertelt Henk. ‘Ik dacht dat we waren geen nylons. Dat waren panty’s. Panty’s van Danlon uit ondersteboven vlogen. Het was mijn eerste luchtzak. We waren Emmen. Elke keer als Feyenoord een tegenstander achter het IJze- ’s morgens als heren ingestapt en we kwamen als stukgoed aan.’ reren Gordijn had geloot, kwam ik met zo’n klein kutkoffertje op Dat is de heenreis. Zestienhoven aan en de sherrykoning met twee grote. Voor de weggeef, zei-ie dan. De kille werkelijkheid van de Europa Cup-primeur wordt er op Toen zijn voorraad op was, liet hij ze Jan van Beveren bij de de terugvlucht naar Zestienhoven zelfs één – van God – verlaten. fabriek ophalen. Jan kwam uit Emmen en kon ze voor de inkoop- Woensdagavond gaat het na een uur mis boven het Deense Grenà, prijs regelen. met rechts van het vliegtuig het landschap van Jutland en links Nog één keer proberen ze zich de naam van de slijter te herin- het azuurblauwe zeewater. Maar het is donker. De zee is een fictie neren. en het dorp heeft een paar lichtjes. Moet jij toch weten, Kraan, zegt Schouten. Jij belde altijd vanaf De wedstrijd tegen IFK is ’s avonds met 3-0 gewonnen en de zijn hotelkamer naar huis, gratis.’ Dakota met de Noorse gezagvoerder Beck is om elf uur vlekkeloos windstil omhoog gegaan. De lichten van het Zweedse vasteland Op dinsdag 5 september 1961 is het op de luchthaven Zes- verdwijnen en maken plaats voor de duisternis van de zee. Klaas- tienhoven half bewolkt en de windkracht op de Schaal van Beau- sens heeft oogdempers gevraagd. Kraay leest Tolstoi en Moulijn fort bescheiden. Over de hele dag wordt er door het KNMI één zit te klieren. krachtstoot gemeten van maximaal 5.1 m/s. Tegelijkertijd valt er Henk: ‘Opeens: fasten your seatbelts. En we voelen dat we dalen. een lekkere Hollandse bui. Maar dat is precies wanneer Feyenoord Ja, en niet zo’n beetje. M’n haar ging omhoog. Coen zat naast opstijgt voor zijn eerste Europa Cup I-wedstrijd in de geschiedenis. me. In vijf seconden tijd asgrauw. Aan de andere kant van het

116 117 pad: Frans Bouwmeester. Altijd een grote bek, maar die hoorde ik lang met de Scandinavian Expres terug naar Rotterdam, omdat bidden. Cor Veldhoen had nog nooit een kerk van binnen gezien, ze het via de lucht niet meer durven. maar bad mee. Ik lieg niks. We dachten allemaal: we gaan eraan. De laatste twee zullen een maand later bovendien bedanken En ik maar lachen. Van de zenuwen, ik zeg ’t eerlijk, en ik weet voor het Nederlands elftal als Oranje naar Boedapest vliegt. De ook nog dat ik tegen Coen zei: daar hadden we niet van kunnen schrik zit er goed in. Zo goed zelfs dat Bouwmeester en Moulijn dromen, hè, een zeemansgraf. voor de uitwedstrijd in de tweede Europa Cup-ronde tegen Tot- Hou je bek, man.’ tenham Hotspur kiezen voor de ferry vanuit Hoek van Holland naar Dover. ‘Maar toen kwamen ze half verzopen aan en hadden Om drie minuten over half twaalf, op een nooit meer vergeten geen oog dicht gedaan. Ze waren er twee dagen tevoren nog voor tijdstip, landt de selectie van Feyenoord in zijn gammele DC-2 op gewaarschuwd. Het zou gaan stormen.’ een verlaten luchthaven van de Deense havenstad Aalborg. Met Cor: ‘Schijtlijsters.’ die avond historisch een grondpersonele bezetting van één man, die solo de marshalling voor z’n rekening neemt en ook de trolley De vliegangst is koren op de molen van Schouten en Van der van de vliegtuigtrap moet besturen. Gijp. Op een vlucht naar Spanje zitten ze tweede rij. Franz Fuchs ‘Als die vent een kwartier eerder in de controlekamer was gaan op de eerste. Altijd met z’n vingers in z’n oren, zegt Van der Gijp. pissen op het moment dat het noodsignaal kwam, vrees ik dat we Zit je te telefoneren, trainer? het niet hadden kunnen navertellen’, zegt Henk. ‘Het was een luchthaven waar nog nooit een vliegtuig was geland.’ Een stewardess deelt kranten uit en zorgvuldig getimed leest De noodlanding in het fjordengebied voltrekt zich schoksge- Van der Gijp bij het taxiën goed verstaanbaar gefaket het bericht wijs en eenmaal geland blijkt de opgeroepen mecanicien 224 kilo- voor dat er in Colorado een vliegtuig is neergestort: 34 doden. meter verderop in Kopenhagen te wonen. ‘Onze penningmeester ‘Ik had een glas water besteld en vervolgens heel voorzichtig en de gezagvoerder hebben zich suf zitten bellen om ’s nachts in een veter van mijn schoen in brand gestoken en tegen Schouten Aalborg nog een geleerde van zijn bed te lichten. Maar die bestond gezegd: nu moet jij roepen Ich rauche Feuer. niet. De enige die er verstand van had kon pas de volgende mor- Nou, dat wilde Henk wel. gen landen. Ik denk dat we daar in die lege hal zeker nog drie Dus behalve dat Fuchs hoorde wat Schouten riep, rook-ie ‘t nog uur hebben zitten wachten voordat we met taxi’s naar een hotel ook. En het ergste was dat die krant zelfs in de fik vloog. Schouten zijn gebracht, want ook de douane was niet wakker te krijgen. We trappelen op de grond, want die stewardessen waren hels. zijn illegaal Denemarken binnen gekomen. Voor de zeven meege- Fuchs ging gelijk aan de drank en anderhalf uur later was ie reisde journalisten was er niet eens een hotel, die sliepen in een straalbezopen. We hadden kans gezien om hem volledig te bre- zeemanshuis.’ ken. Het bestuur schaamde zich kapot, want in de aankomsthal stond ie met een zakdoek op z’n hoofd volkomen onzin te lullen. De volgende morgen sporen Franz Fuchs, Cor Veldhoen, Coen Ze wilden hem regelrecht naar huis sturen. Toen hebben we ’t Moulijn en Frans Bouwmeester als ramptoeristen vijftien uur voor hem opgenomen.

118 119 Achteraf heb ik dikwijls gedacht: dan ben je toch goed gestoord poot uit. De sardientjes hingen bij die man in z’n nek. Hij is nooit als je op die leeftijd in een vliegtuig je schoenveters in de brand meer mee geweest.’ steekt. Maar je deed het, want je wilde lachen.’ Cor: ‘Wij boorden bij bestuursleden gaten in stoelen en hingen er een waterzak onder met een slangetje naar een blaasbalg. Eén Het luchtruim, de zee, zelfs per spoor gaat het schaterlachend keer knijpen en de man dacht dat ie in z’n broek zat te pissen. Na mis. ‘We hebben een keer vanaf Saint Etienne, waar Kees Rijvers twee keer durfde ie niet meer op te staan. Die lol kennen de hui- speelde, naar Spanje de slaaptrein genomen van de Compagnie dige voetballers niet meer en het ergste is: ze kunnen ’t volgens Internationale des Wagons-Lits. Ik deelde met Coen een compar- mij ook niet meer verzinnen.’ timent in het laatste deel van de trein’, zegt Henk. ‘We hadden lopen dollen op de gang, maar uiteindelijk was iedereen onder zeil. Totdat ik wakker schoot omdat ik merkte dat de trein stil stond. Dat was gek. Geen lichtje te zien. Ook niet aan de andere kant van de trein, want ik was mijn couchette uitgestapt en op de gang gaan kijken. Maar het ergste was: ik zag alleen onze wagon. Ook de locomotief was pleite. Ik vlieg de slaapcoupé naar binnen en roep: Coen, moet je nou eens komen kijken, alle wagons zijn weg. Hou je bek, man. Nee, ik zweer ’t je. We zijn afgekoppeld of we zijn los geraakt en als we losgeraakt zijn, worden we misschien te pletter gereden. Doe het licht aan. In een mum van tijd stond iedereen op de gang, want Moulijn was totaal in paniek. En nog steeds weten we niet wat er die nacht gebeurd is. Na een paar uur pas werden we door een duwlocomo- tief naar een verlaten zijspoor gerangeerd en een kwartiertje later werd de reis vervolgd en waren we ineens wagon 1. De locomotief zat voor ons.’

Henk: ‘Het was de eerste trip van bestuurslid Van Es en hij had er speciaal een kostuum voor gekocht. In Barcelona komt hij tijdens een visdiner schuin achter Cor van der Gijp te zitten. Cor ziet de ober aankomen met een kolossale schotel en steekt z’n

120 121 DE PRIVECHAUFFEUR MOULIJN ‘GAS, SCHOUTEN, GAS’

Henk Schouten is met zijn tweedehands Peugeot in de zomer van 1955 en jarenlang nog daarna de privéchauffeur van Moulijn, die eerst geen zin in rijlessen heeft en daarna tot de ontdekking komt dat ze niet willen lukken. Schouten rijdt van Noord naar Zuid en doet daar twaalf minuten over. De normale reistijd is een half uur. Cor van der Gijp rijdt in januari in 1960 de Volkswagen van zijn baas een dijk af met een recordschade van 1200 gulden. In dezelfde week krijgt Gerard Kerkum zijn eerste bekeuring en als Coen Moulijn eindelijk na lang oefenen voor zijn rijbewijs is geslaagd spreekt de examinator de historische woorden: ‘Maar ik hoop je nooit tegen te komen.’ Drie weken later veroorzaakt hij een aanrijding die experts op 2400 gulden ellende taxeren. De rijkunsten van de Feyenoorders halen in die week zelfs de kolommen van Het Nieuwsblad van het Noorden in Groningen. De auto’s van voetballers zijn in de midden jaren vijftig de ijk- punten voor wie het sparen van handtekeningen een kinderfetisj

122 123 is. Jagers weten waarin ze rijden. Ook waar ze werken en wonen In de zomer van 1955 moet Coen Moulijn erg wennen aan zijn en soms, zonder het te beseffen, waar ze niet wonen. Het is een nieuwe status. ‘Hij had bij Stokvis anoniem aan een lopende band ruilbeurs aan info in het belang van een hobby waarvan Coen gestaan en binnen een jaar stond z’n hele leven op z’n kop’, vertelt Moulijn wel altijd zei: ‘Mij ontgaat hiervan elke lol en betekenis. Henk. ‘Voor en na afloop van de wedstrijden in De Kuip was hij Vooral als er een man met een pen in zijn hand tegenover me voor handtekeningenjagers en supporters niet eens te pakken te staat die even oud is als ik of ouder.’ krijgen. Zodra ik de auto achter vak S geparkeerd had begon hij zigzaggend aan z’n eerste sprint, die pas eindigde bij de hoofdin- In zijn prenatale populariteitsperiode wanneer hij met een gang. Hij was pagus van die belangstelling. door Brylcreem ingevette kuif nog thuis bij zijn ouders woont, Als we op de wedstrijddagen aankwamen bij het stadion moes- oogt Moulijn opgejaagd en mensenschuw. De woning van de ten we bij het kantoortje van Phida Wolff en Guus Brox met de ouders van Moulijn is klein, met een voor-, tussen- en achterka- auto door het hek. Dat was naast de tramhaltes. Een drukkere plek mer, terwijl de keuken verscholen gaat achter een kastdeur met bestond niet en het was op zondag de enige auto-ingang. Als je daarin alleen een gootsteen en een fornuis. Warm water is er niet. rond half één pech had stond je in de file. Moulijns broer sjouwt zich één keer per week een breuk aan twee En Coen maar roepen: Nee, niet dat raam open, Schouten, niet emmers, die door de waterstoker worden gevuld. doen. Twee kilometer verder, met daartussen twee bruggen en het Als ik even te lang stil stond: Gas, Schouten, gas. Schuttersveld, is de ouderlijke woning van Henk Schouten, die Coen was 18 toen, bijna mensenschuw.’ aanschurkt tegen het water van De Boezem. Het is Kralingen. Dat klinkt deftig maar de huizen en voorzieningen in de Fluitstraat ‘Kom lekker bij mij achterop’, zei Aad Bak altijd tegen hem. wijken geen meter van die van Rotterdam Noord en Dordrecht af. Aad kwam op de Solex. Die was maar op één manier op gang te De drie kwartiermakers van Feyenoord gaan als kinderen elke krijgen, door middel van een lange aanloop. Alle andere pogingen vrijdagavond in de tussenkamers de zinken teil in. Bovendien in waren zinloos. koortsachtig tempo. Vaders en oudere broers eerst. De voetballers Er was altijd een probleem met die Solex. Aad miste de han- Schouten, Van der Gijp en Moulijn als laatsten. Ze zijn alledrie de digheid om dat motortje op die draaiende wielen te krijgen. Of de jongste thuis. ‘Ik zat dus altijd in het vuile kouwe zeepwater van vonk sloeg aan, of hij stond meteen stil en dan moest ie weer een anderen’, zei Coen. aanloop nemen.’ ‘En dat je dat durfde, in die teil? Je kon niet eens zwemmen. Wat ‘Henk, soms staat het schuim op m’n bek.’ kon je wel trouwens? We hebben je eigenlijk alles moeten leren. Toen je van Xerxes kwam dacht je dat je met je piemel alleen maar ‘Aad woonde in Schiedam en als ie mazzel had pruttelde dat kon plassen. Dankzij ons ben je een man van de wereld geworden, orgel pas drie kilometer verderop. Nog niet erg, maar bij het sta- maar toen je kwam, Moulijn, was je maar een dooie diender.’ tion op Zuid moest hij Bennaars ophalen en dat betekende dat ‘Pas op, hè, Van der Gijp. Ik heb een dagboek.’ Rinus, tijdens het rijden, achterop moest springen. De motor afzetten en wachten was geen optie. Maar als de trein te laat was,

124 125 was Aad te vroeg. Dus dan reed ie weer helemaal terug naar de Maasbruggen en vervolgens voor de tweede keer de Oranjeboom- straat in. Net zo lang totdat ie Rinus te pakken had. MET MOULIJN EN Cor is er met z’n Kodak-camera wel eens een foto van gaan maken. Die deed ‘m vervolgens in een enveloppe met een briefje KRAAN NAAR JAN erbij aan Kieboom: ‘Meneer Kieboom, het is toch wel erg armoe- dig dat ik als pronkstuk van Feyenoord op deze manier van de KLAASSENS trein word gehaald.’ Ondertekend: Rinus Bennaars. ‘EEN OBER MET ÉÉN ARM?’ Rinus wist van niks. Weer een rel.’

Recordinternational Jan Klaassens heeft een gele Opel Kapitän, het topmodel van de Opelfabrieken met een zescilinderlijnmotor. Als enige van alle spelers parkeert hij op de gemeenschappelijke parkeerplaats achter vak S altijd achteruit. Maar dat gaat nooit ineens. Of hij steekt aan de voorkant te ver uit, of hij zit achter met zijn bumper tegen het gaas. Daarna doet hij het opnieuw. Soms twee keer, want als hij het gaas niet heeft geraakt blijkt er bij nader inzien weer te weinig ruimte om zijn kofferbak te openen. Daarin staat zijn tas. Onbegrijpelijk dat dit beeld zo motorisch in het geheugen is vastgehouden. Met die auto komt Jan Klaassens paginagroot en in kleur in het weekblad Panorama (A3-formaat) als onderdeel van een populaire spaarserie in 1960. Hij toucheert ervoor honderd gulden, terwijl andere clubvedetten tevreden zijn met de toegestuurde originele foto, netjes ingelijst. Het is uurtje-factuurtje bij Klaassens en dat gaat ook niet meer over. Als hij inmiddels 48 jaar is en in 1979 na Ruud Krol en Wim

126 127 Jansen nog altijd een derde positie inneemt op de lijst van record- ‘En? Wie bent u?’, vraagt de oud-voetballer, die drie jaar later internationals wil de uitgeverij Spaarnestad hem geïnterviewd tijdens een tennispartij zou overlijden. Hij vraagt het aan de man hebben. Het kost 250 gulden. die dan nog twee jaar te leven heeft. Zelfs Johan Cruijff vraagt dan nog geen geld. ‘Ik ben Henk Kranendonk, plaatsvervangend directeur van de Kraan en Moulijn rijden met de verslaggever mee naar Venlo. VNU, uitgever van alle toonaangevende weekbladen van Neder- Coen Moulijn als intermediair. Hij zit privé in een slechte waaier land en niet te vergeten de Donald Duck.’ en wil er een dagje tussenuit. Bovendien vindt hij het leuk om ‘En u betaalt mij de 250 gulden?’, vraagt Klaassens, om die eindelijk die veel besproken kleinste sigarenzaak van Nederland direct maar veilig te stellen. nu eens met eigen ogen te zien. ‘Hoezo?’, vraagt Kraan, die van geen prijsafspraak weet. ‘Staat Voor Kraan is Klaassens Hollands jeugdsentiment, kinderboe- uw winkel te koop?’ kenparafernalia en een bijna weldadige andere wereld. Beiden Moulijn doet alsof zijn neus bloedt. hebben er zin aan. In Dordrecht wil Kraan de rit al onderbreken om te kijken of Café Klaassens aan de Parade in Venlo is een oud bruin eta- Cor van der Gijp thuis is. Als dat mislukt vraagt hij in Breda bij blissement van wijlen de vader van de oud-Feyenoorder, hartje een benzinepomp waar Frans Bouwmeester woont. ‘U weet wel, stad, met naast de ingang de in Rotterdam komisch omschreven die kleine oudijzerboer, linksbenig, linksdragend, de tijd van de sigaretten- en sigarennering, waaraan de 57-voudige international petticoats, u moet hem kennen, meneer, ja, u kent hem.’ overigens wel een landhuis heeft overgehouden. Kraan op z’n best, maar kansloos. Het gesprek op het terras is van de kant van Jan Klaassens van Coen zit achterin en duikt weg. Hij schaamt zich. Maar hij zegt het niveau: hier heb ik eigenlijk geen zin in. Dat zegt hij ook. niks. ‘Als ik er wel iets van had gezegd, was het twee keer erger ‘Eigenlijk wil ik met rust gelaten worden en daar heb ik recht op. geworden.’ Het kan me helemaal niet meer schelen of ze het in de rest van Nederland leuk vinden om iets over Klaassens te lezen, want die Onderweg beschrijft Kraan hoe hij Jan Klaassens als voetballer Klaassens die zij kennen, die bestaat niet meer. Als voetballer glij heeft gewaardeerd en ervaren: ‘Een zwoeghoofd. Bolle knieën. Ik je de beperking in en als je niet oppast kom je daar nooit meer uit.’ keek naar een agrarische documentaire. Klaassens voetbalde als Er meldt zich een klant. een landpaard met manen. En die manen bond hij vast met een ‘Kraan, zie je nou wel, ze kunnen er wel met z’n tweeën in. Die wreed elastiekje. Honderd stuks voor vijf cent bij de Hema. Fey- Schouten, die liegt maar wat.’ enoord-bestuurslid Cees Buitendijk kocht ze er ook, want die had Coen is een pikeur in het opnaaien. een taille van hier tot Bethlehem.’ Terug op het terras weet Klaassens nog precies waar hij geble- Eenmaal in Venlo is Kraan in eerste instantie bijna onderdanig. ven is. ‘Ik tennis, rij paard en dat vind ik een edel genoegen. Als hij Klaassens een hand geeft, buigt hij. Bovendien is het karaktervormend. Dat is het voetballeven niet

128 129 en de horeca evenmin. Ik ken het horecaleven van mijn vader, dat elkaar en moesten weer aangroeien. Bij weinigen lukt dat, zei de is één grote treurigheid achter de pokertafel. Ik was blij dat ik de dokter. Bij mij goddank wel. zaak kon verpachten, want ik zou de eerste kastelein zijn geweest En dat door drank. Ik was van boven verlamd. Nergens zat nog die niet weet hoe alcohol smaakt.’ gevoel. De hele dag zusters om me heen, en maar prikken en Kraan is nog steeds stil en Moulijn staat ondertussen binnen in testen of er nog ergens leven zat. Dan ga je vanzelf liggen prakke- het café tegen zijn zin handtekeningen uit te delen. Het is merk- zeren en ik denk dat ik daar, op dat bed, in dat ziekenhuis, van de baar dat hij het interview met Klaassens eigenlijk een hinderlijke voetballerij afscheid genomen heb. Het was op 1 maart gebeurd, onderbreking van de dag vindt. maar in september voetbalde ik weer. Een godswonder. Ik heb ‘Ik heb me één keer laten overhalen om op 1 januari mee te mijn contract uitgediend, maar altijd gedacht: eens komt de tijd spelen met de oud-internationals tegen HFC’, vervolgt Klaassens. dat ze me buiten Venlo niet meer zullen zien. ‘Ik ben om acht uur ’s morgens vanuit Venlo vertrokken en was Bovendien ben ik door Feyenoord niet netjes behandeld. Mijn ’s avonds om half twaalf thuis. Het was in Haarlem meteen man- afscheidswedstrijd als voetballer, hier in Venlo geregeld, kon niet nen en vrouwen apart. Borrelen, borrelen, ze bleven borrelen en tegen Feyenoord. Brox en Kieboom zeiden: daar is geen tijd voor. er was niemand die vroeg: Jan, wil je wat eten? Dat heeft me verbitterd.’ Nog erger: op ’t laatst was de helft in de olie. Ik zag en hoorde de simpelheid achter het klatergoud. De mannen werden kleverig Ruim drie uur later, als de sigarenzaak allang dicht is, en en lastig en toen wist ik het zeker: dit nóóit meer.’ Jan Klaassens met 250 gulden naar huis, verheft Kraan zich in café Klaassens op de gebruikelijke wijze van zijn kruk en roept: Kraan moet plassen en loopt het café in als Moulijn op het ter- ‘Dames en heren, mag ik even uw aandacht, waarschijnlijk kunt ras is teruggekeerd. Hij is op afstand hoorbaar. Zelfs in Venlo u ons niet verstaan, want wij komen van ver, we zijn voor 250 heeft hij terstond gehoor. Er wordt binnen onbedaarlijk gelachen. gulden getild door ons idool en blut. Als u de kelken vult zou ons De angst dat hij iets vreselijks heeft gelogen stijgt. Buiten vraagt dit verblijden.’ Klaassens af en toe aan Moulijn bevestiging en zegt: ‘Coen, het is Coen lacht, maar het is een schaamlach. waar hè, wat ik zeg.’’ Op de terugweg zit voor de verandering Coen voorin en heeft Moulijn knikt. Ook als hij niet gehoord heeft wat het standpunt Kraan nog één opmerking voordat hij op de achterbank in slaap van Jan Klaassens is. Hun wederzijdse respect is onverminderd. valt. Het is hem opgevallen dat Jan Klaassens aan één stuk door jus d’orange heeft gedronken. Ook had hij in het café een ober ‘Ik ben’, zegt Jan, ‘gaan relativeren na mijn auto-ongeluk. Ik ontdekt met maar één arm. werd in 1962 aangereden door een stelletje dronken bouwvakkers Van het persen waarschijnlijk, zegt Moulijn. op weg van De Kuip naar hier. Door die zatlappen heb ik bijna vier maanden in het ziekenhuis naar het plafond moeten kijken met een gewicht van vijf kilo aan mijn hals. De wervels waren van

130 131 1523 ZEEVARENDEN NAAR LISSABON 700 ZEEZIEKEN, WIM HOLLANDERS TOPSTUNT

Een nooit meer overtroffen topstunt in de geschiedenis van het Europese voetbal van Feyenoord, vele malen origineler dan de latere Italiaanse exodus in 1970, wordt in de eerste week van april 1963 verzonnen door de Rotterdamse garagechef van Het Vrije Volk. Feyenoord heeft zich als eerste Nederlandse club geplaatst voor de halve finale van de Europa Cup I en geloot tegen het omnipotente Benfica van Eusébio da Silva met Alberto da Costa Pereira in de goal. In de loop van de lotingochtend ligt er bij de dagbladdirectie een notitie, die Wim Hollander schrijft op het moment dat zijn automonteurs op hun opdrachten wachten. Er ratelt een ouwe Remington aan de Slaak in Rotterdam. Wim Hollander was bij die krant de man van de ideeën en ze waren één voor één briljant. Die auto’s interesseerden hem geen moer. Hij wilde met een schip naar Portugal en het werden er twee. Henk Schouten woont één straat van de Slaak verwijderd en leert Hollander kennen bij café Jan Linssen. ‘Heb je het gelezen?

132 133 Ze gaan varen. Paginagroot werd zijn reis in de krant aangekon- de mensen met dekens ’s nachts voor sigarenwinkels gingen lig- digd. Een vaarvakantie van negen dagen vanaf 250 gulden. Daar gen, zitten ze me glazig aan te kijken. Er was één ochtend waarop ga je nu samen met je vrouw één keer voor eten en dan moet je in Rotterdam de voorverkoop startte. Op foto’s leek het net alsof geen dorst hebben’, vertelt hij. ‘Maar toen, toen liep het storm. mensen zo arm als de neten op voedsel lagen te wachten. Zelfs de concurrerende kranten publiceerden de aanbieding, Het was een waardeloos systeem, want de sigarenwinkeliers omdat die uniek was en nieuwswaarde had. mochten een afgepast percentage aan kaartjes achter houden voor Na anderhalve week was De Waterman uitverkocht en toen de eigen klanten. Daar was van de kant van Feyenoord natuurlijk moesten we de thuiswedstrijd tegen Benfica nog spelen. Als dat geen enkele controle op. Met als gevolg dat mensen een nacht in een zeperd was geworden, weet ik niet wat er gebeurd was, maar de kou hadden gelegen en dat de winkelier om half negen zei: ik je hebt dat vaker bij die stuntgasten, die hebben de mazzel aan ken u niet. Dan moest de politie eraan te pas komen.’ hun kont hangen. Het werd in De Kuip 0-0. Drie dagen later was ook De Groote Beer uitverkocht.’ Telefoon, mei 2016. ‘Ik heb die vaarprijzen laatst nog eens zitten bestuderen’, vult Kreijermaat. Cor aan, ‘en vergeleken met de standaard van toen waren dat prij- ‘Hé Rein, kerel, hoe kan jij nou weten dat ik de Staatsloterij zen waaraan een socialistisch dagblad zich binnen de publieke gewonnen heb.’ opinie geen buil kon vallen. Later zei Hollander: Cor, het was op Het telefoontje komt Cor goed van pas, want hij wil de naam het randje.’ weten van de sigarenwinkel in Hillesluis. Hoezo? Kreijermaat weet ‘m. Van Twist. ‘Nou het mocht van zijn directeur natuurlijk niet naar decaden- ‘Rein, jongen, ik zit hier midden in een quiz, dus ik ga ophan- tie stinken. Maar Willem had de tijd mee. Het land zat in de flow gen.’ en zijn krant draaide nog als een tierelier. Uiteindelijk krijgt ie het voor elkaar dat er 1523 passagiers inscheepten, waarvan één met ‘Die Van Twist’, zegt Cor, ‘liet bij twijfel mensen zelfs een haal- een gebroken poot en zes met een verlopen paspoort. tje van een sigaret nemen om te kijken of ze gewend waren te Maar de havendirecteuren sliepen op die scheepszalen wel roken. De kranten stonden vol met ingezonden brieven waarom samen met fabrieksarbeiders. Tien man op één zaal, want het Feyenoord dat gehannes toestond. Maar daar is nooit een begrij- waren troepenschepen, niet voor de luxe. Wie met vijf man wilde pelijk antwoord op gekomen. In elk geval wilden ze bij het stadion slapen betaalde honderd gulden per persoon meer. Het is een die lange rijen niet.’ happening geworden, ongekend. Ik ben nu wat ouder, als ik de Henk: ‘Piet Steenbergen was destijds de enige oud-voetballer foto’s terugzie schieten de tranen in m’n ogen.’ die op Zuid een sigarenzaak had en die Piet was slim hoor. Zijn winkel ging om half negen open en een half uur later liet hij zijn Cor loopt met z’n vinger langs de geschiedenis. vriend Bertus Buitenhek al een bordje op de deur plakken: uitver- ‘Het hele seizoen was ‘t al een gekkenhuis geweest met kaart- kocht. Zelf durfde ie dat niet. Die andere duizend kaartjes waren jes. Vasas, Reims en toen Benfica. Als ik mijn zoons vertel dat voor het circuit.

134 135 Als voetballer had je tijdens zo’n hype ineens duizend vrien- met een megafoon en spreekt de passerende boten toe. Het is de den. Kraan verkocht de kaartjes die hij van Leo Horn kreeg op de dag van de dodenherdenking. Hollander zorgt voor een aalmoeze- zwarte markt voor een driedubbele prijs en daar moest de direc- nier en een boordpredikant. Op zee wordt de dienst gehouden en tie van Van Ommeren in Café Maaszicht dan zwaar voor op de daarna gaat de drank los. knieën. ‘Er zat een compleet VARA-artiestenteam aan boord met Cor Kraan was zonder twijfel de grootste scharrelaar in dat cir- Steijn achter z’n orgel. Ik denk dat in 1963 net iedereen zo’n beetje cuit. Bazen van grote havenbedrijven werden tegenover hem heel televisie had en die man was niet uit beeld weg te slaan. En die onderdanig. Soms zaten ze uren in het café te wachten en dan voer dan mee, net als Jaap Valkhoff, Johnny Kraaykamp en Thom werd Kraan ook nog gespekt door de café-eigenaren om zo laat Kelling. Dat was wat. mogelijk te komen, want dan liepen de consumpties goed door.’ Het lied Hand in Hand Kameraden, weet Cor, was geschreven door Jaap Valkhoff en in een later interview zei hij dat hij had Maar ook Henk Schouten heeft zoveel mogelijk kaartjes nodig. geturfd hoe vaak hij het had moeten zingen op die reis, 821 keer. Hij vertegenwoordigt de limonadefabriek Kuyzen en hoe meer hij Met bovendien de mazzel dat het bij de Golf van Biskaje niet z’n klanten matst, hoe meer zij de komende tijden zullen afne- meer hoefde. Er waren zevenhonderd zeezieken vanwege een men. ‘Ik heb er nog veertig nodig, Piet, zei ik dan tegen Steenber- actieve oceaandepressie. Dat stond allemaal keurig in de krant, gen als ik bij hem kwam. inclusief foto’s, want vanaf beide boten waren er telkens postdui- Ik heb er nog maar drie, Henk, ik zweer het je. Als ie moest ven losgelaten met fotokokertjes aan hun poten. Hollander was poepen deed hij dat met een open deur, want hij was als de dood ook nog een duivenexpert. Zijn zoon ving die beesten thuis op. dat ik ging lopen zoeken. Eén keer vergat ie ‘t. Toen heb ik de En voor de zekerheid was er bij Cherbourg ook nog een red- kassa opgetild en buiten voor de deur van de winkel op de tram- dingsvlot naast de Groote Beer komen varen voor de eerste foto- rails gezet. productie. In een plastic emmer met uiteraard een waterdicht De volgende veertig extra kaartjes kreeg ik uiteindelijk altijd deksel had fotograaf Hans Akkersdijk zijn eerste rolletjes laten van Jan Klaassens. In Venlo liep de voorverkoop zo hard niet. Jan zakken. trainde doordeweeks, ondanks dat ie bij ons speelde, mee met Wat een tijd. VVV, dus ging ik die kaartjes ook wel eens ophalen in dat kleine Toen de boten in de haven van Lissabon afmeerden stonden zaakje. Toen zei ik een keer per ongeluk: goed dat hier binnen de wij er, de spelers. Een dag later volgde het restant aan supporters, zon niet schijnt. Daarna kreeg ik er maar twintig.’ want er vlogen ook nog eens elf charters. Ook nooit meer geëven- aard. Plus nog een Fokker transportvliegtuig met vijftig oorlogs- Zaterdag 4 mei 1963. Feyenoord gaat varen. Aan alles is gedacht. invaliden uit een revalidatiecentrum uit Doorn. Zelfs aan de muziekbegeleiding bij het vertrek. De twee schepen Dat we tenslotte met 3-1 verloren was voor Hollander het tegen- lossen hun touwen op de tonen van de Harmoniekapel. deel van een afknapper, want hij had vooral in z’n rats gezeten In Hoek van Holland, aan de voet van de vuurtoren, staat de hoe dat in godsnaam op die terugreis zou gaan als we de finale plaatselijke caféhouder Toon de Jager, een supporter van Sparta, zouden hebben gehaald.

136 137 Maar zijn grootste teleurstelling was natuurlijk, dat ik niet had kunnen meespelen. Geblesseerd. En Schouten was reserve. Het kostte de finale.’ FAMILIE MOULIJN EN VALSE KAARTJES OOK MUSICUS TONNY EYK IN HET COMPLOT

De run op de toegangsbiljetten voor de wedstrijden van Feyen- oord kent vele verhalen. Terwijl de meeste spelers zich één keer per week ’s morgens schuil houden rond het administratiekantoor in de Kuip om als eersten te kunnen toeschieten als het autootje van de drukker zich meldt, komt de musicus Toon Everse – een oom van Coen Moulijn – in de gouden triomfjaren op het idee om na afloop van de wedstrijden het stadionplein af te zoeken naar afgescheurde kaartjes en controlestrookjes en die vervolgens in grote dozen, keurig gerangschikt op grootte en kleur te verzamelen. Uitgangspunt van zijn brainwave is de restanten weer tot echte kaartjes terug te lijmen en te plakken, inclusief de controlestrookjes. Zelfs de perforaties waarlangs de portiers de kaartjes afscheu- ren keren in de gefopte versies terug, dankzij de ouderwetse gaat- jesrollers uit de naaidozen van de moeders. Coen Moulijn en arrangeur-pianist Tonny Eyk – neven van elkaar – rollen in de Bloklandstraat vlijtig mee en er is maar één hindernis. De familieoplichters moeten natuurlijk wel enkele

138 139 dagen van tevoren weten welke kleur het kaartje voor de komende Thomas, zei hij tegen Haak, z’n vriend, Thomas heb jij wel thuiswedstrijd heeft. En dat is het werk van de linksbuiten zelf. eens twee groene briefjes van duizend gulden langs je snikkel Dus wanneer administrateur Jan Jansen de eerste dozen opent horen schuren? Dat klinkt als een symfonie van Mahler.’ kijkt Coen over zijn schouder mee naar slechts de kleur. ’s Avonds wordt geplakt, gelijmd en geperforeerd. ‘En om dan op zondag binnen te komen’, vertelt Tonny Eyk, ‘kocht ik aan een loket aan de voorzijde van het stadion één geldig toegangskaartje, liep daarmee terug naar de wachtende familie- leden en dan was het nog slechts een kwestie van één handeling. Het juiste kaartje ging bovenop. De illegale kaartjes eronder. En zo trok de hele familie Moulijn-Everse jarenlang langs de niets vermoedende controleurs.’

‘Hoe laat komt ie?’, vroegen de douaniers, opzichters, portiers en botenbazen, aan wie Kraan al weken voor een daverende Europa Cup-wedstrijd als een zilverprins kaartjes in het vooruitzicht had gesteld. Stipt half één,’ riep Maaszicht-eigenaar F.W. J. Hoogsteder, om vervolgens twee uur later mee te delen: Kraan heeft gebeld. Het wordt iets later. ‘Om vier uur ’s middags was iedereen sikker’, zei Coen, ‘want op elk uur dat Kraan later in Maaszicht verscheen met z’n kaartjes had meneer Hoogsteder een premie gezet. En dan had Kraan zelfs nog het lef om er rond half vijf zogezegd voor iedereen net één tekort te komen. God, schenk mij de dag van morgen, riep ie dan. De volgende dag zat Maaszicht weer afgeladen vol. Iedereen wilde naar De Kuip. Eén keer heb ik meneer Hoogsteder in barre wanhoop horen roepen: m’n hele handel is nu naar de Filistijnen. Toen had Kraan honderd beloofde kaartjes voor de goudprijs verpatst in Melief Bender.

140 141 HET TWEEDE HUWELIJK VAN KRAAN MOULIJN FAKET EEN KOLOSSAAL CADEAU

‘Mijn vriend Coen, dames en heren, heeft Rotterdam al jaren tot tranen geroerd en mij vandaag in tranen gebracht’, speecht Kraan in het Brouwershuys op de dag dat hij in een nieuw C&A-kostuum en met een roos in z’n knoopsgat voor de tweede keer trouwt. ‘Hij was met zijn bruid aan de arm de receptiezaal binnen geschreden en onmiddellijk recht tegen een enorm televisie- toestel aangelopen dat wij op een verhoging hadden opgesteld om zijn aandacht te trekken. Het was het grootst mogelijke beeld- scherm dat we op de kop hadden kunnen tikken en we likten zelf onze vingers erbij af. Bovendien hadden we ons de pestpokken lopen sjouwen.’ ‘Dat jij dit voor mij over hebt’, sprak Kraan, voor ’t eerst van z’n leven ontroerd. ‘Een uur later was het toestel weer weg’, zei Coen, ‘want het was natuurlijk een schijncadeau. We hadden ‘t even uit een televisie- zaak naast het Brouwershuys mogen lenen.’

142 143 Twee maanden later laat Kraan, op stevige revanche belust, in Het gaat als volgt. café Jan Linssen uit de winkel van Willy van Gent een nieuwe Tante Nel trekt twee nummertjes en wie die heeft zit in de fiets bezorgen. Eén met handremmen. finale. Erg simpel. Geen vlekken in uw nek.’ Bijna een wereldwonder. Kraan toont de hoed en de vrouw van Jan Linssen trekt num- ‘Maandagavond 18.30 uur een spectaculaire verloting‘, luidt mertje 28. de tekst op een bordje boven de bar, dat er al tien dagen hangt. Het blijkt Jen Vlietstra te zijn. De sierlijke viltstiftletters zijn van de hand van Jen Vlietstra, chef sport van het dagblad Het Vrije Volk, maar dat heeft Moulijn niet Voor de tweede keer duikt de hand van Tante Nel trucsgewijs in de gaten. de hoed, waar langs de rand de twee winnende nummers half Maandagavond is in Rotterdam de bruisende grootstedelijke zitten vastgeplakt. horeca-avond. Van der Gijp, Schouten en Moulijn hebben kaartjes 33, schreeuwt ze. voor het boksen en de afstand tussen het café en de Rivièrahal, de Jaaaaa, klinkt het vanaf een kruk aan het raam. Ik. tropentuin met zijn ornamenten, plastieken, wand- en plafond- Het is Coen. beschilderingen, is met de auto zes minuten. Alle tijd om Vlietstra Hoe is ’t mogelijk? en Kraan bij de verloting van dienst te zijn. Onverstaanbaar geroezemoes volgt, maar niemand heeft arg- waan. Het is druk om 18:30 uur aan de Oude Binnenweg. De fiets heeft als siertrekpleister twee dagen bovenop het biljart gestaan, ‘Dames en heren, attentie’, roept Kraan. ‘En stilte graag, want staat er die avond nog steeds en al twee uur lang hebben alle bin- dit is de finale der finales en nu komt het niet alleen aan op de nenkomende gasten een nummertje gekregen. grootst mogelijke snelheid, maar óók en vooral op hersens. Let op, Behalve de vrouw van Jan Linssen, Kraan en Jen Vlietstra weet want het gaat razendsnel. niemand dat het allemaal doorgestoken kaart is. Uiteraard ook Ik tel tot drie en wie het eerst van jullie tweeën een spreek- Moulijn niet, want hij is het beoogde slachtoffer. woord weet, heeft de fiets. ‘Vandaag, dames en heren’, roept Kraan klokslag half zeven, Eén… twee...’’ terwijl hij zich opricht van z’n barkruk, voor de veiligheid de hak- Spoorslags steekt Coen zijn vinger op en schreeuwt feilloos: jes van zijn laarsjes achter de houten spijlen, ‘vandaag laat Ome beter een half ei dan een lege dop. Jan ’m ten gunste van al z’n vaste klanten even uit z’n broek han- Fout, schreeuwt Kraan. Ik had nog zo gezegd: ik tel tot drie. gen. Dat is voor ’t eerst van z’n leven en a fortiori, ook de laatste Niet tot twee. keer, maar u heeft allemaal een lootje uit de hoed mogen trekken Opnieuw. en ik hou ’t kort, want we moeten naar het boksen. Eén…. twee…. drie. Wie de schoen past, krijgt geen blaren, blundert Vlietstra opzettelijk.

144 145 Fout, roept Kraan. Jongens, de laatste kans. Eén, twee . . . drie. Waarop Coen roept: Ie-de-wie-de-wietsie, krijg de pleuris met EINDE COR EN HENK je fietsie.’ BIJ FEYENOORD Binnen drie weken heeft Moulijn zijn vriend Kraan voor de tweede keer bij z’n taas. ‘IK BEN VERKOCHT VOOR DE PRIJS VAN EEN MONDKAPJE’

Op zondag 16 juni 1963 eindigt het seizoen waarin Cor Kieboom met het bereiken van de halve finale Europa Cup I alle interne en externe beroepsruziemakers heeft afgetroefd. Ondanks dat het wereldwonder zich in Lissabon niet heeft voltrokken, ziet men hem lachend op foto’s met een houding van: lul maar een eind weg. Het wordt 3-6 op de laatste competitiezondag tegen Heracles in Almelo en twee van de zes treffers zijn van Cor van der Gijp. De sportkranten op maandag zijn zo vrij om vast te stellen, dat het er ook vier geweest hadden kunnen zijn. Het weekblad De Haven- loods zelfs vijf. Maar, wat ze niet weten: het is laat geworden voor Van der Gijp op de zaterdagavond ervoor. Samen met Henk Schouten heeft hij op de (eerste) bruiloft van Frans Bouwmeester in de Bredase uit- spanning ’t Zuid de polonaise gelopen. ‘Fuchs had gezegd: we gaan naar de receptie en daarna iedereen naar huis. Ja, baas. En zoals gebruikelijk had hij op de par-

146 147 keerplaats de koppen geteld, de auto’s zien wegrijden en had hij rieten heeft, schrijft daarover in het voorjaar van 1963 al een inge- tenslotte ook zelf plank gas gegeven. Henk en ik hebben vervol- zonden brief aan het weekblad De Havenloods met een tekst die gens een rondje rond de kerk gereden en zijn weer terug naar slechts vier zinnen bevat. Floeperd, staat er boven. binnen gegaan.’ Het is zijn protest tegen de vervanging van Henk Schouten ten faveure van Pummy Bergholtz. Frans Bouwmeester is gek met het tweetal, dat de volgende ‘Hier spreekt het Rotterdamse protectoraat’, schrijft hij. ’Neem morgen wel stil is als de trein om 9.10 uur van Rotterdam Cen- een borrel, Fuchs, en koop een bril. Zelfs je dooie keizer Frans traal naar Almelo spoort. Maar op de laatste dag van het seizoen is Jozef I kan zien dat Henk Schouten beter is. Doe er wat aan, floe- de full focus sowieso geminimaliseerd. Henk is trouwens reserve. perd.’ Tegen zijn zin in al maandenlang. Ondertekend: H. Kranendonk, Rotterdam. Ook Moulijn ontbreekt. Als Feyenoord in de aanloop naar het Het is geen journalistentaal. eerste Europa Cup-succes in Reims speelt, februari van dat jaar, wordt hij vader. Verwarring en mededogen volgen, want Ray- ‘Achteraf ben ik te vroeg bij Feyenoord vertrokken. Maar ik had mond Moulijn is met spina bifida (een open ruggetje) ter wereld de ziekte in en vooral op Fuchs. Ik dacht dat ie nog een derde jaar gekomen. zou blijven, maar hij was nog eerder weg dan ik. ‘Hoe Coen daarna in staat is geweest om vervolgens een paar Eén dag na Heracles-Feyenoord stond er al in de krant dat hij weken later tweemaal tegen Benfica te spelen’, zegt Cor, ‘is ons bij Blauw Wit had getekend. Eén dag. En toen was ik allang met werkelijk een raadsel en we hebben er (‘Henk: lieg ik?’) ook nooit DOS, Holland Sport en Excelsior in bespreking en bovendien naar gevraagd. Onze vriendschap was zo groot dat we hem alleen zó op m’n pik getrapt dat ik van de leiding van Feyenoord geen konden helpen met de afleiding die hij was gewend.’ geslijm meer kon verdragen.’ Diezelfde week kiezen 33 Europese sportjournalisten Moulijn Hij verwijt het zichzelf. tot de beste linksbuiten van het continent en wordt Gento (Real ‘Ja, want ook ik heb me dus schuldig gemaakt aan de fout die Madrid) tweede. alle voetballers maken en dat is denken dat je beter bent dan een ander. Nou, laat ik iedereen nu een goeie raad meegeven, zodra Voor Henk Schouten is het in Almelo zijn laatste aanwezig- je dat van jezelf gaat denken, ben je het niet. Je bent pas beter als heid in het onder een trainingspak verstopt Feyenoordshirt. Een het vanzelf gaat. Ik had gewoon moeten blijven. Ik had het goed maand later keert hij op 31-jarige leeftijd voor 30.000 gulden terug en het was gezellig.’ naar Excelsior. Dat lijkt schappelijk. ‘Nu, zestig jaar later, koopt de vrouw van Trump er nog geen negligéetje voor, maar toen heb ik Cor van der Gijp heeft in die tijd luxe zorgen. ‘Nog één zo’n hemel en aarde moeten bewegen om voor die prijs weg te kun- winter, nog één zo’n Europa Cup en heel Zeeland is van mij’. nen. Aan DOS vroeg Kieboom zelfs het dubbele.’ Volgens De Leeuwarder Courant heeft hij te midden van de bloei- Schouten voelt zich vooral door Fuchs gepiepeld. ende korenvelden van Zeeland bij Vrouwenpolder een stuk grond Kraan, die binnen zijn referentiekader een groot nest aan favo- gekocht en wordt hij zomerwoningexploitant van vier bungalows

148 149 die de namen hebben gekregen van de voetballers die hij vereert: Kubala, Pele, Di Stefano en Sivori. Geen Rotterdamse krant die het bericht kopieert, want men weet wel beter. FAAS WILKES EN DE ‘Toen de allereerste spelersinterviews heel voorzichtig van start gingen, lulden we gewoon maar wat. Je gaf je bek een gier en als PRINS VAN ORANJE het moest loog je dat het gedrukt stond. Ik dacht: Friesland is ver van m’n bed. Of ik dacht: ik moet die verslaggever aan het lachen HOOGHEID, DIT IS KRAAN, maken. Voor die tijd was in relatie tot de pers alles anders. Als de HIJ HANDELT IN LEVERTRAAN grote Rien Bal van de VARA-televisie in kostuum, stropdas en wit overhemd Coen voor de camera haalde zag je dat Moulijn eerst naar de kapper was geweest en hij zei ook keurig u.’ Vijftig jaar later leest Cor na wat hij heeft gezegd en vraagt: Dat van die Vrouwenpolder kan ik enigszins thuis brengen, maar waar ligt Zeeland? Op 9 juli 1964 speelt Cor van der Gijp, twee dagen nadat Feyenoord start het nieuwe seizoen in augustus 1963 met de Kieboom hem aan Blauw Wit heeft verkocht, ten bate van het duur aangekochte rechtsbinnen Henk Groot van Ajax naast Piet Astmafonds mee met de oud-internationals tegen een Eemland- Kruiver met twee nederlagen. Van der Gijp zit op de bank, terwijl elftal op het sportpark van Het Koninklijk Paleis, waar af en toe Het Vrije Volk met vette letters prononceert hoe Henk Schouten de helikopter van de minister-president landt en die van prins bij Excelsior met twee treffers in de gewonnen uitwedstrijd tegen Bernhard veel vaker. BVV bejubeld wordt. ‘Waar kom jij in godsnaam vandaan?’, vraagt Moulijn, die als ‘Dames en heren’, speecht Kraan bovenop het biljart, op de vaste toeschouwer met de meespelende Schouten, Van der Gijp en Faas maandagmiddag in café Jan Linssen, waar men van heinde en Wilkes is meegereden. Coen vraagt het aan Kraan, die in een verre naar zijn wekelijkse one-man-show komt luisteren, ‘dames prachtig kostuum bij de kleedkamer staat te wachten. en heren, daar achterin verscholen bij het raam, staat mijn vriend Zeg ik niet, antwoordt hij. Van der Gijp. Hij kan het juiste gaatje niet meer vinden. In intel- Anderhalf uur later, als de wedstrijd is afgelopen, en de prins lectuele kringen, waartoe ik behoor, spreekt men dan in tranen in de serre van de ontvangstruimte met de officials en twee van een annus horribilis.’ geïnviteerde spelers (Rinus Schaap en Faas Wilkes, red.) aan de sherry zit, ziet men vanuit de verte wie het woord voert. Kraan. Hoogheid, had Faas gezegd, mag ik u even voorstellen aan mijn

150 151 stadgenoot Henk Kranendonk. Hij was tijdens de oorlogsjaren maar elke zieke zeeman is de volgende morgen weer het ventje.’ de jongste Nederlander in het verzet. ‘Het eind van het verhaal was’, zei Coen, ‘dat ie de prins zover Afgestudeerd in Oxford, had Kraan eraan toegevoegd. kreeg dat hij zo’n flesje kocht, want hij had er vier in z’n binnen- ‘En wat doet u voor de kost?, vroeg Bernhard. zak zitten. De adjudant van de prins had betaald. Vijftig gulden.’ ‘Ik ben farmaceut.’ Het levenselixer was eenvoudige levertraan. Coen Moulijn vertelt. ‘Mag ik u morgen om stipt 2 uur bellen hoe het smaakte, had de prins bij het weggaan nog aan Kraan gevraagd. Ja, dat mocht. Voor een goed begrip van alle relaties en richtingen die mid- Hij gaf hem een nummer en zei er ook nog bij: Hoogheid, het is dag: Faas Wilkes is reuze bevriend met Rinus Schaap. Ze ken- een telefoonnummer op een geheime locatie.’ nen elkaar uit het Nederlands elftal, waarin Wilkes vanwege een Als de volgende dag om stipt 2 uur ergens in Rotterdam de meesterlijke buitenlandse carrière (bij Inter Milaan, Valencia en telefoon gaat neemt Kraan op. Levante) overigens slechts 38 wedstrijden meespeelt. Alle pogin- ‘Waar zit u, meneer Kranendonk?’, vroeg de prins. gen van Cor Kieboom om hem na de invoering van het betaalde ‘Hoogheid, ik zit heerlijk tussen de jarretelletjes.’ voetbal in 1954 naar De Kuip te halen mislukken. Dit terzijde. Bij ‘Meneer Kranendonk toch…’ VVV en Fortuna ’54 verdient hij ruim drie keer zoveel. Faas Wilkes is een geboren Rotterdammer, door zijn verleden Toen ze uitgesproken waren sprak Kraan tot zijn vriend bij Xerxes gelinkt aan Coen Moulijn. Ook die twee kunnen het Thomas Haak: ‘Wedden, die is er binnen een uur.’ goed met elkaar vinden. En zo rolt Wilkes, die bij chaos, vertier en ‘Vrienden’, declameert Kraan in Café Linssen, twee jaar later. humor in het vooruitzicht altijd makkelijk over te halen is, auto- ‘Vandaag drinken we op Bernhard, mijn favoriete prins. Hij komt matisch de kring van de lachers binnen. zondag incognito naar De Kuip en ik zit achter hem. Dat is op zijn Ook prins Bernhard lacht graag. Met Rinus Schaap in zijn verzoek. De prins wil lachen en ik ben natuurlijk geen ongezellige buurt is dat altijd gegarandeerd. Bovendien heeft hij zijn bewon- jongen. Het kaartje naast me heb ik over. Alleen fors bieden als dering voor de voetballers Abe Lenstra en Faas Wilkes nooit onder je gore moppen kan vertellen, want daar houdt mijn vriend van.’ stoelen of banken gestoken. Op 9 juli 1964 krijgt de prins-gemaal een extra humorist De prins-gemaal is wel vaker gast in het stadion. Recht tegen- cadeau. over de oude bestuurskamer aan de Olympiazijde is er zelfs bij de bouw van het stadion in 1936 rekening mee gehouden. Er is ‘En welk onderdeel van de farmacie?’, wil de prins weten, ter- een Koninklijk toilet ‘en ik heb er altijd persoonlijk al die jaren op wijl Wilkes achterover leunt omdat hij weet: nu gaat het komen. toegezien dat die voor anderen op slot bleef’’, zei Cor Kieboom, ‘Ik verkoop op Russische schepen levenselixer, Hoogheid. Dat is die tafelpresident is wanneer Prins Bernhard aanzit aan een een wondermiddel tegen scheurbuik, koorts en eenvoudige soa’s. galadiner. ‘Alles staat op tafel en wat doet de prins? Hij had Ja, en het is geen troep. Ik doe aan boord netjes voor hoe ze het honger en valt meteen aan. Ik grijp hem bij de arm en zeg: Hoog- met een lepel moeten innemen. Het heeft wel een rattensmaak, heid, het is een goed gebruik bij Feyenoord dat ik de tafel open

152 153 en een ogenblik stilte vraag voor de mensen die daar gebruik van willen maken. De prins legt zijn vork neer en zegt: zoals u wilt.’ DE PAPEGAAI VAN DE BOOMERANG ‘GEWELDIG HOE DAT BEEST RINY VAN WOERDEN KON IMITEREN’

Het afscheidstarief voor Cor van der Gijp in de zomer van 1964 is 25.000 gulden en Blauw Wit betaalt het grif. Weliswaar spelen de Amsterdammers eerste divisie, maar de oud-international vindt dat juist een stimulans. Hij kan daardoor tweemaal tegen Excelsior en Henk Schouten spelen. Er is één handicap. ‘Ik heb, gezien mijn status, natuurlijk nog nooit van m’n leven één wedstrijd in de eerste divisie gezien, dus ik ben benieuwd naar het niveau.’ In zijn verbeelding zit z’n humor. ‘Hoe heet ik’, vraagt Van der Gijp aan de wereldberoemde papegaai in café De Boomerang in Rotterdam. ‘Goals’, antwoordt het beest. ‘Die papegaai zat daar jarenlang midden bij de trap en vlak bij het toilet. Hij zat los, maar kwam nooit van z’n stok af. Tenzij je te dichtbij kwam, dan beet ie in je klauwen’, zegt Cor. ‘Hij kende alle bezoekers, maar alleen Ad Verhoeven en mij van naam. Als wij langs liepen riep ie: the best there is. Daar had ik niks voor hoe-

154 155 ven doen. Hij kon ook alle stemmen nadoen. Riny van Woerden meer. Daar neemt een echte Van der Gijp natuurlijk geen genoe- en Theo Laseroms, die sopranen waren, gingen dus nooit pissen.’ gen mee.’ Henk Schouten finisht in het eerste elftal van Excelsior een Het debuut van Cor van der Gijp bij Blauw Wit siert de kolom- half jaar later. men van De Telegraaf. Hij heeft als een giraffe met honger twee doelpunten gescoord tegen VVV, waarin inmiddels ook Jan Klaas- En dan wordt Cor van der Gijp scheidsrechter. ‘Ik had ’t door sens is teruggekeerd. Voor hem heeft Kieboom 28.500 gulden moeten zetten’, zegt hij nu, ‘want ik had het in m’n vingers. Ik weten te toucheren. floot op een gegeven moment de eerste klasse van de amateurs. ‘Dat vroeg ie ook voor mij’, weet Cor, ‘maar ik stam uit een wel- Maar ik miste om me heen de humor. In Zeist organiseerden ze gestelde Dordtse koopmansfamilie. Mijn voorvaderen beheerden kleffe visiedagen. Op bijeenkomsten moest ik sjoelbakken met de dukaten van de raadspensionarissen en dat wist Kieboom, dus gasten die lid waren van de blauwe knoop en kampeerliedjes zon- die dacht: bij Cor geen fratsen.’ gen. Allemaal doodserieus. Ik zat ineens midden in het slijm- In september houdt Excelsior met Henk Schouten in het Olym- jurkencircuit. pisch Stadion nog enigszins stand (2-2) maar bij de return op In mijn hoofd had ik Dirk Nijs als grote voorbeeld. Dat was nog Woudestein moet hij op de tribune geblesseerd toezien hoe de een scheidsrechter die begreep waar ’t om ging. Hij nam soms middenvoor van Blauw Wit de Kralingers verpoedert. Met Van der een week vrij tussen twee wedstrijden in. Dan floot hij op zon- Gijp in de hoofdrol wordt het 0-4. dag in Maastricht MVV en was hij daar al op vrijdagavond om ‘De volgende ochtend hebben we samen in de stad een bak kof- zich door het bestuur in de watten te laten leggen. Als MVV dan fie gedronken. Ik zei nog: Henk, doe morgen wel een mombak- gewonnen had, bleef hij er tot woensdag omdat ze hem jofel von- kus voor, want anders staat het zo gek, jij naast mij. Henk had in den en reed hij vervolgens met Tante Co gelijk door naar Gronin- die tijd een permanent maandagochtendhumeur, want Excelsior gen om er die zondag erop GVAV te fluiten. Ook daar stonden de is aan het einde van het seizoen naar de 2e divisie gedegradeerd. schalen voor hem klaar. Blauw Wit eindigde als derde.’ Nooit één spat last gehad tijdens die wedstrijden, Cor, zei ie dan tegen me. De helft van wat hij zei was gelogen, maar ik luisterde In het eerste Amsterdamse jaar zijn er voor Van der Gijp nog liever naar een vent die gezellig loog dan naar iemand die onge- hier en daar wat highlights, in het tweede laat hij de restanten van zellig de waarheid zat te vertellen.’ zijn eergevoel fladderen. De afstand naar de avondtraining gaat hem irriteren en als hij z’n betalingen nakijkt zegt hij geflest te Cor van der Gijp werd, zegt hij, in een verkeerde tijd scheids- zijn. De vakbond voor voetballers moet 1300 achterstallige gul- rechter. ‘Ik floot een keer een wedstrijd, hier op de Zuid-Hol- dens uit de zak van Blauw Wit-penningmeester R.L. Heukels landse eilanden, en daar was een clubgrensrechter die zijn vlag toveren en dan, als ze in Dordrecht veilig op de bank staan, is het al in de lucht had toen de wedstrijd nog moest beginnen. Na tien nog voor het einde van het seizoen schluss. minuten ging me dat zo irriteren, dat ik hem de volgende tachtig ‘Ik zat in een lowbudgetfilm en was niet eens hoofdrolspeler minuten volkomen heb genegeerd. Als hij vlagde, liet ik doorspe-

156 157 len. De doelpunten vielen bij bosjes. Ik dacht: ik laat m’n dag niet vergallen. En daar is me toch een gelazer over ontstaan. Protest. Brieven. Toen moest ik bij de KNVB op het matje komen en wéér geen spat humor. FEYENOORD – U tosst onvriendelijk, zei een rapporteur. Zelfs daar kreeg ik voor op m’n kloten. REAL MADRID OP ZEE Er was een brief binnengekomen, omdat ik bij het tossen op de hand van een aanvoerder was gaan staan toen hij de opgegooide ‘OPSTOMEN NAAR DE KUST. DE PRINS DEKT ME.’ rijksdaalder wilde pakken. Ja, dat klopte. Maar ik had er duidelijk bij gezegd: hé, vriend, niet aankomen. Dat geld is van mij. Ze namen alles serieus. Ik fluit een wedstrijd op de Oldegaarde in Rotterdam, op zo’n veld waar je je hond nog niet uitlaat en in één van de eerste elftallen speelde Toon Meerman mee, mijn voor- gangermiddenvoor bij Feyenoord. Hij nam de aftrap en speelde de bal keurig naar voren naar zijn medespeler. Helemaal correct. Maar ik floot. Vrije trap tegen. Een geintje, omdat het Toon was. De Europese marketingtour van Feyenoord in 1963 wordt En daar werd ie bloedlink om. Toen ben ik ermee gekapt.’ landelijk beboet met een schamele vierde plaats na PSV, Ajax en Sparta, terwijl het een jaar later niet veel beter is wanneer Feyen- oord achter DWS, PSV en Sportclub Enschede moet aansluiten. In de voorhoede is de boedelinventaris weliswaar opnieuw luxueus hoogwaardig aangevuld met Henk Groot van Ajax, maar hij compenseert niet de bravoure van de vertrokken Schouten en Van der Gijp. Ook de degelijkheid van de naar VVV teruggekeerde Klaassens wordt gemist. Men ziet zelfs een switch in de lifestyleformule. Het veelvoud aan aangekocht nationaal crème de la crème, waarop Cor Kie- boom na 1955 patent heeft, stopt met Guus Haak (ADO), Piet Kruiver (Lanerossi) en Henk Groot. Langzaam maar zeker komt er een jeugdtransitie. Voor het eerst sinds de invoering van het betaalde voetbal beweegt Varkenoord grootschalig met Henk Warnas, Piet Vrauw- deunt, Rob en Peter Jacobs, Pleun Strik, Kick van der Vall, Wim Jansen, Jan Boskamp en de onverwacht veel scorende spits Hans

158 159 Venneker, die in de A-jeugd bij de amateurclub Spartaan ’20 nog waargenomen die door de kustwacht van IJmuiden als nood- in de goal heeft gestaan. Aan het einde van het kampioensjaar signalen worden opgevat. 1964-65 wordt hij met Vi-Va-Venneker gelauwerd. De reddingboot Neeltje J. vaart als een speer uit, maar keert Die derde naoorlogse titel komt overigens niet schadevrij tot onverrichter zake terug als blijkt dat de commandant van De stand. In de zomer van 1965 zwaait Cor Veldhoen op de Coolsin- Zeven Provinciën opzettelijk dichter naar de kust is gevaren om gel met de stok die Reinier Kreijermaat met een op vier plaatsen aan boord de televisie-uitzending te kunnen ontvangen. gebroken been in evenwicht moet houden. Coen Moulijn, die met In politiek Den Haag worden er twee dagen later schriftelijke zijn enkel in het gips zit, laat de stedelijke rondtoer zelfs aan zich vragen over gesteld en Piet de Jong, de minister van Defensie, voorbij gaan. moet ter verontschuldiging tekst en uitleg komen geven. Het is een titel met historische gevolgen. ‘Gewoon opstomen richting kust’, had Kraan tegen de kapitein gezegd. ‘De Prins dekt me.’ Feyenoord loot al in de eerste ronde van de Europa Cup I het Veertien dagen later zit hij thuis met z’n sloffen aan en kijkt God almachtige Real Madrid en het wordt in De Kuip een apen- naar de return in Madrid, die de grootste zeperd uit de geschiede- kooi bij etenstijd. Het beeld van de tulband om het bloedende nis wordt. Feyenoord krijgt een pak slaag (5-0) en vier doelpunten hoofd van Hans Kraay blijft voor altijd de symbolische decora- komen van de voet van de 38-jarige Ferenc Puskas. Ruim 1500 sup- tie van een wedstrijd die knetterend uit de rails loopt wanneer porters hebben zich via een luchtbrugoperatie naar Madrid naar Moulijn gestrekt gaat, opstaat en zijn revanche haalt. Er volgt het Estadio Santiago Bernabéu verplaatst, twee fans uit Almelo op een mantelbavianengevecht waaraan Piet Kruiver eeuwig zijn de brommer en Frans Bouwmeester samen met bestuurslid Leo status zal blijven ontlenen. Ook de stem van NOS-verslaggever van Zandvliet per trein. Van de lachpenoze is er niemand. Bob Spaak gaat hiermee leerzaam de geschiedenis in. Het vertrek van Schouten en Van der Gijp bij Feyenoord heeft Met de krammen in zijn hoofd en een illegaal amfetamiennetje een knauw aan de gezelligheid gegeven en een rouw veroorzaakt, in zijn maag scoort Hans Kraay kort voor het einde de beslissende die pas verwerkt is als op weg naar de Europa Cup 1 in het voor- 2-1 en in de blessuretijd vloert rechtsback Vicente Miera gefrus- jaar van 1970 in de kwartfinales Vorwärts uit Oost Berlijn wordt treerd Moulijn. Een halve eeuw verder zijn de beelden van de geloot. Het wordt een bestorming van de reisbureaus. dierentuin via YouTube nog altijd met één druk op de knop gratis De wedstrijd wordt als een versnapering aangeboden: het com- verkrijgbaar. munisme live. Kraan ziet Feyenoord-Real Madrid op zee. Als hij al z’n kaartjes met winst verkocht heeft, scheept hij als oud marinier in aan boord van De Zeven Provinciën om op uitnodiging op de Noordzee schietoefeningen bij te wonen. Nog nooit eerder heeft die kruiser het nieuws gehaald. Maar op de avond van de wedstrijd in De Kuip zijn er ter hoogte van Egmond lichtflitsen

160 161 BERLIJN, CHECKPOINT CHARLY ‘WAT ZEGT IE? HIJ VRAAGT SPONS EN ZEEM EN WIL JE RAMEN LAPPEN’

‘Achtung, sie verlassen jetzt West-Berlin.’ Het dagblad De Telegraaf ziet een maand voor de kwartfinale om de Europa Cup I (Vorwärts Berlin – Feyenoord) met deze zin kans om een merkwaardig fluïdum voelbaar te maken. In café Jan Linssen leest Henk Kranendonk hardop de geschreven tips: 1. Teken nooit het hoofd van regeringsleider Ulbricht op een bierviltje. 2. Bewaar uw paspoort en rijbewijs nooit in een tas, maar steek ze in uw zak of mantel. 3. Maak geen politieke humor in cafés. 4. Bewaar uw geldwisselbriefjes en overnacht in West Berlijn. 5. Nog beter: vlieg rechtstreeks met een charter naar Schönefeld en ’s avonds terug. Maar maak op de luchthaven geen herrie. 6. Neem vooral niet de auto, want het oponthoud aan de grens van West- naar Oost-Berlijn kan uren duren. 7. Een fles voortreffelijke Russische wodka kost daar slechts zes Nederlandse guldens.

162 163 ‘Dus wat gaan we doen, mannen’, roept Kraan. ‘We nemen de ‘Dat wordt dus een jaar water en brood’, fluisterde Thomas auto, we overnachten in Oost Berlijn en we gaan er heel veel geld Haak. ‘Maar wat doet die Kraan, hij geeft er één aan die vopo wisselen.’ cadeau en ze mochten doorrijden. Moet je nagaan, op smokkelen en omkopen stond toen twee keer de doodstraf. En dan Het wordt Dolle Woensdag in Oost Berlijn, met het aan zeker- maakt Kraan zelfs nog een grap, want die vopo mompelt iets wat heid grenzende waarschijnlijke getal van 15.000 Nederlandse niemand verstond. avonturiers, die besloten hebben om eens met eigen ogen te zien Wat zegt ie, vroeg Jacobs. hoe het daar toe gaat, achter Het IJzeren Gordijn. Roept Kraan op de achterbank: hij vraagt spons en zeem, hij 4 maart 1970. wil je ramen lappen. ‘Een en al droefenis en grauwheid, overal militairen, overal de En die mannen hadden mij mee willen nemen. loop van die geweren, piepende trams, eethuizen met gordijntjes, Ook lullig zeg, zei Coen later tegen me, die had gehoopt dat ik alles heel sinister, maar wel goedkoop. Ik zou voor geen goud was komen kijken. Nee, hij zei het anders. Hij zei: wat een schijt- meegereden zijn, maar ik weet dat ze het de mooiste rit van hun luis ben jij. leven vonden’, vertelt Henk Schouten. ‘En boys’, vroeg Theo Laseroms, twee dagen later. Hebben jul- ‘Ze gingen met die grote Amerikaan van Bertus Vlug, de hon- lie nog wat kunnen smokkelen? dentrimmer. Kraan, Thomas Haak en Rob Jacobs. Vier man. Die wist het. Dat was ook een portret hoor, die Theo.’ Achterin kunnen er makkelijk drie, had Kraan tegen me gezegd. Maar Nel, mijn vrouw, zei: als je dat maar uit je hoofd laat. En zelf dacht ik ook: met die gasten wordt het listig. Maar ze reden bij Checkpoint Charlie aan de Friedrichstrasse zo het beloofde land in. Er was niet eens file. Maar terug was dat anders. Rob Jacobs zei: Er moesten zo’n vijfhonderd auto’s met Hollandse kentekens één voor één de grens over. Onder alle auto’s ging een spiegel op een karretje. Dat was om te kijken of er niemand onder hing. Ze gingen metertje na metertje vooruit. Maar nu komt het. Toen ze eindelijk bij de volkspolitie (vopo) stonden en die vent vroeg of ze iets aan te geven hadden, sprak Kraan vanaf de achterbank de historische woorden, in vlekkeloos Duits: ’nein, wir haben nichts zu erklären, aber’ – en trok ie de mouw van z’n colbertje naar boven – ‘aber, meine Herren, ich habe es siebenmahl zehn Minuten nach zwölf’. Hij had een hele rits horloges op de kop getikt.’

164 165 DE DUIVEN VAN MILAAN ‘ER WAREN SCHOTTEN DIE NIET VERDER WILDEN LEVEN’

Honderden duivennagels tikken op de overkapping van het station in Milaan wanneer in de loop van dinsdag 5 mei 1970 de eerste vierduizend supporters van Feyenoord met de gecharterde treinen uit Holland arriveren. De duiven zitten achterstevoren. Een nooit vergeten welkom dat de snelle havenjongens missen. Thomas Haak, Aad Veerman, Rob Jacobs, Frits den Braber en de hondentrimmer, ze zijn er net als in 1965 in Madrid geen van allen. Henk Kranendonk heeft vanwege een knagend gebrek aan geld niet geantichambreerd en als Kraan geen sjoege geeft, gaat niemand. Milaan is haute couture, toeristisch, mondain, maar mist de spanning en triestigheid van het Oostblok. Geen donkere portie- ken waar zloty’s en roebels kunnen worden gewisseld. Het pittoreske Cernobbio, waar Feyenoord in Grand Hotel Regina Olga logeert, ligt aan het paradijselijke Comomeer, er zijn keienstraatjes, trattoria’s en fluisterboten op het water. Ook Henk Schouten en Cor van der Gijp hebben thuis het avontuur ingeruild voor het stemgeluid van tv-verslaggever Herman Kuiphof, die een

166 167 dag later, comme il faut, we zijn het gewend, de bril moet bijstellen ‘Havenjongens onder elkaar’, zei Moulijn. ‘De prins had vooraf als Ove Kindvall in de verlenging van de Europa Cup-finale tegen op het bordes aan Kraan gevraagd of hij na afloop nog naar de Celtic het winnende doelpunt heeft gescoord. ’Ja, hij zit er wel in.’ boardroom kwam. Duizenden en duizenden andere Nederlanders zijn er in San ‘Alleen als er een banket is, Hoogheid.’ Siro wel getuige van, à raison van 165 gulden voor bus, hotel en zitplaats. Enkele honderden hebben een tweedaagse vlucht. In de archieven is geen arrestatie terug te vinden. Wel een dode. Er sterft na afloop een Schot die onder de tram loopt, omdat hij thuis links verkeer is gewend. Het dagblad De Telegraaf kopt vrolijk: ‘Er waren Schotten die niet verder wilden leven.’

Commedia del ‘Arte op Zestienhoven, want in de loop van de volgende dag cirkelt er een vliegtuig boven Overschie dat er niet kan landen. De kleine luchthaven is gekraakt. Hekken, rolbanen en grasvelden, alles wat maar enigszins vrij uitzicht biedt op de landing van de nieuwe Europese schatmeesters is in beslag genomen en de piloot wijkt uit. Uren verstrijken voordat Feyenoord zich eindelijk op het bordes van het stadhuis aan de Coolsingel aan de volksuitloop kan pre- senteren. Achter de balkondeur, in de chique van de Burgerzaal, staat Kraan. Nog net niet in beeld, maar hij is er wel. Kwestie van relaties. Kostuum, stropdas, zijden hemd, mouw-manchetverhou- ding; alles is in evenwicht. En hij is er óók als Koningin Juliana voor het eerst sinds dertig jaar weer eens live een voetbalwed- strijd ziet en na afloop van de return tegen de gangsterbende van Estudiantes de gewonnen wereldbeker aan Rinus Israel schenkt. De prins is er ook. Hij zit loge, naast Juliana en minister-president Piet de Jong en ze zien Joop van Daele met zijn montuur- loze fondsbrilletje feilloos mikken. Kraan zit in vak A slechts een enkele gradatie lager. Wel naast wereldscheepsbouwer Cornelis Verolme, die twee weken eerder 70 jaar geworden is en dit in tegenwoordigheid van Prins Bernhard heeft gevierd.

168 169 COEN ZOND DE BALLEN AANGETEKEND KIEBOOM WIL VOOR MOULIJN EEN BENEFIET

Kommer en kwel bij Feyenoord twee jaar na het winnen van de Europa Cup. In de nieuwe aansluitende race heeft het zich met 5-1 door Benfica laten uitschakelen en er is bovendien paniek als op 24 april het gerucht verspreid wordt dat Coen Moulijn zelfmoord heeft gepleegd. Zelfs de politie moet er aan te pas komen om het met een officieel bericht te ontkrachten. Verontwaardiging en rebellie ook bij oud-voorzitter Cor Kie- boom omdat Moulijn een maand later moet soebatten om een benefietafscheid en bestuurlijk knokken ze elkaar bij Feyenoord de tent uit.

Als Moulijn in de zomer van 1972 zijn laatste wedstrijd speelt verdient die avond geen schoonheidsprijs. Er vertrekt uit de Kuip een gedesillusioneerd man na een onooglijke zomeravondwed- strijd tegen Uruguay; een landenteam dat niet eens de reden kent waarvoor het is uitgenodigd. Coentje Moulijn gaat na afloop nog wel op de schouders, maar het restant aan spelers hijst óók de afzwaaiende scheidsrechter Lau van Ravens omhoog. Het good bye

170 171 van het wonderkind wordt zodoende tot overmaat van ramp en ‘Ja zover ging het’, vertelde Kieboom, ‘want ik had vier jaar ergernis verdeeld. ervoor maandenlang in het ziekenhuis gelegen met een maag- Drie mensen vinden dat de opbrengst van die afscheidswed- bloeding en toen ik tegen alle verwachtingen in genas was ik bij strijd, zelfs zonder btw, tot netto aangevuld, dus volledig voor Feyenoord mijn baantje kwijt. Niemand had meer op mijn rentree Moulijn moet zijn: oud-voorzitter Cor Kieboom, Volvo-dealer gerekend, want ik lag er slecht bij in het ziekenhuis. Zelfs in de Jaap de Jong en Jen Vlietstra, chef-sport van Het Vrije Volk. Later narcose gaf ik bloed op.’ schaart zich óók de aanvoerder van Feyenoord aan hun zij, Rinus Israel. Hij belt Kieboom. Het telefoontje valt samen met het aan We interviewen Kieboom twee jaar voor zijn dood. De afspraak de erevoorzitter gestuurde briefje van Toon Hermans waarin hij is dat hij het uitgeschreven resultaat mag lezen voordat het wordt schrijft: ‘Als u het niet doet, doe ik het.’ gepubliceerd. Als we de tekst aan de Rosestraat hebben afgeleverd, krijgen we twee dagen later een brief. Niet met het verzoek ‘Ik heb altijd op mijn mieter gekregen omdat ik Coen-ziek was’, om de passages over Couwenberg te verzachten, maar juist te ver- zei Kieboom. ‘En dan antwoordde ik: dat klopt, u mag nooit meer scherpen. Hij haat hem. raden, want Coen stuurde de ballen niet per gewone brief, hij zond ze aangetekend en per expresse. ‘Die narcose vond ik fijn. In mijn slaap schijn ik geroepen te Ik vond dat ik rond het afscheid van Coen in opstand moest hebben: nu weet ik waarom Chinezen zo graag opium snuiven. komen. Hier werd een ernstige vergissing begaan, waarover ik Dat heb ik werkelijk geroepen. Een nonnetje kwam het me vertel- schreef: geacht bestuur, u gaat iets doen wat niet alleen Feyenoord len en die loog niet. Het was hetzelfde nonnetje dat op een goeie onwaardig is, maar wat ons, de club, maar vooral uw naam histo- dag naast mijn bed kwam staan en heel omzichtig zei: ‘Meneer risch zal blijven achtervolgen. We hebben het hier niet over een Kieboom, u begrijpt zeker wel dat u ernstig ziek bent.’ ééndagsvlieg. We hebben het over een jongen die zeventien jaar Ja, zei ik, dat is duidelijk. in het 1e elftal heeft gespeeld. Ik voorspel u: dat gaat nóóit iemand Het is zelfs zo erg, meneer Kieboom, dat we besloten hebben u meer halen. Verman u en neem de juiste beslissing. te laten bedienen. Ik stroopte mijn mouwen niet op voor een bagatel, maar bij Nou, antwoordde ik, dan doen we dat toch. grote zaken wel en meestal werd ik dan een vervelende vent.’ De priester erbij, m’n vrouw, alle kinderen. Maar er gebeurde niks. Een week later zei de arts: we snappen er niets van. Er wordt niet of nauwelijks naar Kieboom geluisterd. De slot- Ik evenmin. Een ogenblik keek de dokter me aan en vroeg: bent som is dat het bestuur van Feyenoord, overstag door negatieve u een arme jongen? publiciteit, akkoord gaat met een extra slotinkomen van 100.000 Dat kan ik niet zeggen, nee. gulden, waarvan Coen Moulijn de helft moet afstaan aan de fis- Nou, zei hij, we hebben nog één kans. We halen er een profes- cus. Het magere compromis kan ook niet los worden gezien van sor bij. Ik dacht: gut, duizend gulden is het leven me wel waard. de persoonlijke vendetta die oud-voorzitter Kieboom uitvecht met Hij kwam, bekeek en bevoelde me en zei: de koe. Deze man moet zijn opvolger Guus Couwenberg. rechtstreeks melk van de koe. We gaan terug naar de oertijd.

172 173 Nou, ik melk. En het bleef erin. Waarachtig, het bleef erin en Ik hoor Theo Laseroms nog roepen: hé Coen, er zat toch ook ik begon zowaar op te knappen. Elke keer als ik in de maanden nog een lekker ding naast je in die auto, hoe komt het nou dat die daarna in de Sint Clara Stichting kwam zeiden ze: daar heb je die nooit meer gevonden is?’ Kieboom weer, die had allang dood moeten zijn. Zo dachten ze bij Feyenoord ook. Ze hadden een borstbeeld voor me gemaakt en het was daarna slikken of stikken. Met het maken van dat borstbeeld was ik voorzitter-af. Ik stond voor aap. Altijd had ik me voorgenomen zelfs mijn vijanden lief te hebben, maar in relatie tot Guus Couwenberg heb ik Onze Lieve Heer gevraagd om één uitzondering te mogen maken. Hij is gewiekst en fatsoensarm. Als hij ja zei was het net andersom en zijn porte- monnee heb ik nog nooit gezien. Voor Coen vond ik dat vier jaar later héél vervelend.’

Het afscheid van le petit maître Moulijn volgt op een jaar van rampspoed, waarin zijn huwelijk strandt en hij op 14 oktober 1971 met zijn auto op een onbewaakte overweg nabij zijn modezaak door een rangeertrein wordt geschept en met ernstige verwondin- gen in het ziekenhuis belandt. Het gerucht dat hij een poging heeft gedaan om zich van het leven te benemen is één van die vervelende mythes die altijd aan hem is blijven hangen. In werkelijkheid heeft hij die avond gezellig thuis bij zijn vriend Hennie Kooring zitten kaarten en is hij tijdens het kleine ritje tussen Barendrecht en Rotterdam Zuid in de landerijen overvallen door dichte mist. ‘Als je privéleven op straat ligt ben je tegen geruchten niet opge- wassen’, zei Moulijn. ‘En het ergste is dat je dan ook nog moet uit- leggen dat het niet zo is. Daar stond toen m’n hele hoofd niet naar. Ik lag in het ziekenhuis in de kreukels en privé zat ik in de shit. Ik was gescheiden en zag mijn zoon te weinig. Ik leerde hoe het was om als vader bij een schoolplein te moeten staan. Dus dan is uit het leven stappen wel het laatste waar je aan denkt. Ik heb ’t maar laten waaien en er zelfs grappen over gemaakt.

174 175 COR VAN DER GIJP WORDT TRAINER DIE WELT LIEBT NUR DEN SIEGER

In diezelfde zomer van 1972, wanneer Moulijn stopt en Schou- ten bij de veteranen van Excelsior twee wedstrijden per week eigenlijk te weinig vindt, promoveert Cor van der Gijp als trainer naar het betaalde voetbal. Het is een eind rijden, Veendam, en om goed te begrijpen wat er daar gezegd wordt moeten de oren op stelen, maar zijn kippendrift is groot. Het scheidsrechteren heeft slechts een blauwe maandag geduurd, maar de route naar het prestigieuze hoogste trainersdiploma gaat met een perpetuum mobile van heb ik jou daar. Zelfs zijn solide baan bij de solide Steenkolen Handels Vereniging heeft hij er voor opgezegd en van de vijf amateurclubs die met hem kennismaken wordt hij er met twee kampioen: Hardinxveld en Sliedrecht. Mis gaat het bij de Christelijke zaterdagvierdeklasser Unicum, maar het is alleen Henk Schouten die hem er telkens aan herinnert. ‘Ik ben een streber’, zegt Van der Gijp als hij zich, colbertjasje over de schouder, pink door de lus, showbink eigen, in Veendam

176 177 introduceert. ‘Overal waar ik kwam moesten ze aan me wennen. kon ik vergeten. De beste spelers werden onder m’n kont verkocht. Clubs die dachten dat ze met mij de gein binnenhaalden, kwa- Dan de ouderwetse humor maar, dacht ik. Jullie voetballen zoals men binnen een maand van de kouwe kermis thuis. Ik wilde suc- jullie er uitzien, riep ik. Maar dat viel ook al niet in goeie aarde. cessen. ‘Die Welt liebt nur den Sieger’, zei de beroemde Duitse Een heel raar gezicht hoor, als elf Veenkolonialen je glazig gaan voetbaltrainer Max Merkel altijd.’ zitten aankijken. Maar de dagjesboeren uit Muntendam en Onst- wedde kwamen wel naar de training kijken, omdat er altijd wat Het idealisme tempert snel, want pas in de zesde competitie- te beleven viel. En ik had Dick Nuninga ontdekt. Maar geen geld, wedstrijd van Veendam volgt een zege. Thuis tegen Heerenveen geen club en lachen ho maar. Op ’t laatst belde ik elke dag Slacht- wordt het 2-1. Het genoegen gaat aan de nieuwe linksback Johan offerhulp. Derksen voorbij. Hij is geblesseerd. Aan het einde van het seizoen ’Ja hallo, met Schouten.’ moet Van der Gijp met een anonieme positie in het midden van Henk, is er nog een plekkie vrij in het 8e van Excelsior? de ranglijst genoegen nemen en het jaar erop eindigt Veendam Nee, zei dat kreng dan, want we zijn in onderhandeling met als voorlaatste. Riny van Woerden. Die Welt liebt nur den Sieger, speecht Kraan bovenop het biljart Die humor miste ik.’ in café Jan Linssen en leest voor uit het door Theo Huizinga meegenomen Nieuwsblad van het Noorden: bij Otten Camping Service Van der Gijp laat anno 2016 in de gang van zijn statusflat in aan de Lloydsweg in Veendam staat een vouwcaravan te koop, Dordrecht aan de oever van de Beneden Merwede drie opgehan- inclusief eetgerei. gen zwartwitfoto’s zien. Alle drie uit de Emma-tijd, vier broers. ‘Er was in 1974 in Veendam geen piek meer’, vertelt Cor. ‘Die Hij vraagt aan te wijzen wie de knapste is. club zat toen al zwaar in de puree. Er moesten wedstrijden van Op één foto draagt Cor van der Gijp een voetbalshirt met kno- oud-spelers georganiseerd worden om nog een paar honderd gul- pen die open staan. ‘Je ziet nog net mijn navel niet. We zagen er den op te halen en iedereen met een bekende kop die de Lange niet uit, in die tijd. Maar kijk nou eens goed naar die koppen, wel Leegte bezocht werd gevraagd om voor een geeltje donateur te jongens van Jan de Witt.’ worden. Gelijk lappen. In 1975 zegt Cor van der Gijp nee tegen FC Dordrecht, nee Ik had tegen Dirk Nijs gezegd: ‘Ome Dirk kom eens langs, tegen SVV in 1977, in combinatie met een dodelijk rapport in het gezellig.’ Maar die had van die armoe gelezen en bleef lekker weg. voorjaar van 1986, hoofdschuddend nee tegen het door televisie- Coen was uitgevoetbald, niet gezien. Jou ook niet, Henk. Lang- presentator Dick Passchier gemanagede DS ’79 om er twee maan- zamerhand dacht ik: wat doe ik hier? Als ik één dag vrij had, zaten den later toch te zwichten voor de functie van elftalcoördinator. mijn vrouw en ik en de kinderen gelijk op de rijksweg. We waren Hij houdt het vijftien dagen vol. In 1988 als hoofd jeugdopleiding net de Hilbillies. Toen ben ik stappen gaan ondernemen voor een van DS ’79 één jaar. Met de club uit zijn geboortestad heeft hij in sportzaak in Dordrecht en nog vóór het einde van het tweede sei- die periode een merkwaardige haat-liefde-verhouding. zoen was ik pleite. ‘Ik had mijn ziel en zaligheid gelegd in het behalen van het Ik wilde mooi voetbal spelen en tegelijkertijd winnen. Nou, dat hoogste trainersdiploma, maar ik was er binnen anderhalf jaar bij

178 179 Veendam achter dat dit een onverantwoordelijk vak is in relatie en als ik bij FC Dordrecht aan de slag was gegaan had ik talenten tot je gezin. Ik had gelijk spijt van Zeist, waar ik op de cursussen bij die amateurs moeten wegroven. Ik had geen zin in zelfmoord. vernederd was door theoretici. Ik heb er niks geleerd. Toen het Nog los van het feit dat men bij FC Dordrecht en DS ’79 als de koppen werd behandeld kwam ik niet meer bij van het lachen. Ik dood was voor mijn mening.’ was de best koppende middenvoor van Nederland geweest. Bij een harde voorzet hield ik mijn hoofd stijf en was een simpel knikje voldoende. Bij een slappe voorzet: kracht zetten en sturen. Wat zeiden ze in Zeist? Precies het omgekeerde. En cursist Berry Janse liet Rinus Bennaars als trainer zakken op de onderdelen statuten en reglementen. Ik ben geslaagd, maar kon gelijk naar Stichting Korrelatie. Toen moest ik nog beginnen. Dat ik na Veendam alles weigerde, kwam omdat ik daar lelie- blank was begonnen. Je bent maar één keer maagd. Ik ging enthousiast en geblinddoekt het avontuur in. Nu noemen ze dat een blind date. Ik dacht: ik ga het noorden van ons land de kennis en wetenschap van Richard Dombi overbrengen, want dat was de beste mentaltrainer geweest die ik ooit had meegemaakt. Ik wilde de antropoloog der verlichting zijn, maar waar ik niet bij stilgestaan had, was dat je bij kleine clubs spelers alleen beter maakt om de kas te spekken. Ze worden onder je reet vandaan doorverkocht. Je doet het dus voor lul. En je komt nooit een spat verder. Ik had minder gretig moeten zijn. Moeten wachten. Happel kwam vanuit het niets bij ADO. Michels wandelde via JOS en het gymnastieklokaal rechtstreeks bij Ajax binnen. Kees Rijvers werd assistent bij Willem II en ging op de glijbaan naar FC Twente. Kraan zei: Cor, je bent op kinderklompjes dat betaalde voetbal in gehold, maar die Kees is slimmer, die heeft bordeelsluipers aan. Dat vond ik een goeie. Ik was gauw afgeknapt op de eerste divisie. SVV en FC Dor- drecht waren van dezelfde armoede. Bovendien had ik in Dordt inmiddels een goed lopende sportzaak dankzij alle amateurclubs

180 181 SCHOUTEN WIL COEN BIJ EXCELSIOR EN CLUB 66 ZOCHT EEN SPUIT 11

Op dinsdagavond 17 oktober 1972 krijgt Jimmy Greaves bij de Spurs een goodbye waarvan Feyenoord als tegenstander in Londen vol schaamte getuigt. Engeland huldigt stervoetballers in The Old Fashion Way. Met in zijn binnenzak een vette belastingvrije check ter waarde van meer dan het vierdubbele van Moulijn (200.000 Britse pon- den) rijdt Greaves na afloop hoffelijk mee in de spelersbus van Feyenoord naar het hotel voordat zijn nachtgala begint. Zonder het zich te realiseren heeft Tottenham Hotspur de leiding van Feyenoord nog eens pijnlijk herinnerd aan de slapstick rond het afscheid van Coen Moulijn. Feyenoord heeft het huldigen dan nog niet in de genen. Dat besef komt pas later als caféhouder Jan Linssen overlijdt en de lijk- wagen het veld van de Kuip oprijdt. Langzaam maar zeker komen de admiraties op gang en ziet ook de supportersvereniging het stadion weergaloos stil te krijgen als later Cor Veldhoen, Wlodi Smolarek, Fred Blankemeijer en Reinier Kreijermaat worden her- dacht.

182 183 Coen Moulijn toucheert in 1972 na aftrek van belasting een Geen dorpsweg in Barendrecht en Rhoon of ze kennen hem, half tonnetje plus het ridderschap van de carnavalsvereniging trimmers, wandelaars, jonge moeders met kinderwagens, die hoi De Keilebeiters en speelt op 1 januari 1973 voor het eerst mee met roepen, waarna Coen hoi terugroept. Daar heeft ie allemaal ruim- de oud-internationals tegen HFC in Haarlem. ’s Middags schittert schoots de tijd voor. Moulijn rijdt in de voorzomer van 1973 zijn in Haarlem de herstelde vleugel Schouten-Moulijn in een prach- eigen rustige gangetje, slechts tot verdriet van verliefden in de tige choreografie en langzaam maar zeker gaat het bij de links- struiken, die altijd terstond stoppen met hun activiteiten, omdat buiten weer kriebelen. Wel inmiddels negen kilo zwaarder. het voor hun gevoel uren duurt voordat hij voorbij is. Alle voorgenomen disciplines zijn mislukt. Tennissen, trim- Drie volle weken is Coenraad Moulijn binnen het gilde der men, zelfs de trainerscursus heeft hij voortijdig beëindigd. Te veel avondcoureurs het absolute variéténummer, maar het kan hem theorie. En dan is er ook nog dat verhaal van die fiets. geen reet schelen, hij heeft een racefiets en hij is er blij mee. Een Moulijn krijgt er één te leen. Een sportfiets met dunne bandjes. pezige tovenaarshazelaar te midden van de wonderen der natuur. Peter Post ritselt op de Zesdaagse in Ahoy’ een broek zonder gulp, Maar in de vierde week slaat hij al twee avonden over en in de een strak shirt en bijpassende schoentjes. De eerste avond gooit vijfde rijdt hij tweehonderd meter van zijn huis rechtstreeks naar Moulijn de bips over het ranke zadel en rijdt weg in de richting de manege van John van Nieuwenhuizen. Vier uur later brengt van de laatste wuivende korenvelden van Rhoon. Achter op zijn Cor Veldhoen hem thuis, want die woont ernaast. rug hangt een tasje. Daarin bewaart hij zijn rantsoen. Maar dat is ‘Twee maanden later kwam Veldhoen bij het opruimen van al leeg aan het einde van de Slinge. de schuur die fiets bij toeval weer tegen’, vertelt Cor. ‘De banden De eerste week fietst Moulijn ruim honderd kilometer, elke dag waren lek en in het tasje zat een beschimmelde banaan. Zelfs een stukje verder. Niet hard, maar wel door weer en wind. Zelfs naar de Chinees op de hoek had die kleine inmiddels weer de auto als het gezellig ouwe wijven giet en de straten op Zuid uitgestor- genomen.’ ven zijn, kromt hij de rug en koerst. Eén keer haalt hij zelfs de flat van Kraan op Zalmplaat, maar dan moet Bertus Vlug, de honden- Niettemin keert Coen Moulijn in augustus 1973 op 36-jarige trimmer, met zijn auto uit de stad komen om Coen weer thuis te leeftijd terug in het eerste elftal van Xerxes, waarin hij op 1 maart brengen. 1954 op 17-jarige leeftijd heeft gedebuteerd. Henk Ballemaker Gaandeweg gaat het steeds langzamer met die fiets. Op een- gooit er in De Don Kozak officieel en trots een stuif-es-in tegen- zame wegen wordt hij ingehaald door hele groepen echte cou- aan. Aan de deur heeft hij ter verwelkoming Kraan als ceremo- reurs, die hij – achterom kijkend – als een stip in de verte heeft niemeester geposteerd. Het is maandagavond en die is toch op de zien aankomen en die hem drie tellen later voorbij crossen alsof toer. hij stil staat. Aangespoord door hun snelheid maakt hij dan toch Maar de rentree van Coen Moulijn in het eerste elftal in Xerxes weer vaart om na driehonderd meter in het oude tempo terug te wordt een zeperd. Ongenadig schrijft de jonge verslaggever Kees vallen en tien tellen later ziet hij dan wéér een stip, maar dan in Jansma in het dagblad De Tijd: ‘Moulijn gaat af. In de met 1-0 ver- de verte voor hem. loren en door 4000 toeschouwers bijgewoonde uitwedstrijd tegen Moulijn kon het smeuïg vertellen. Gouda slaagde Moulijn er niet één keer een actie te doen slagen.

184 185 Hij was werkelijk pijnlijk te zien hoe hij tegen zichzelf vocht.’ brengen had, die was op maandag na de zondag bijna ereburger. De volgende recensies zijn beter en milder, maar als halver- Het is driekwart jaar wel ’n beetje loeren op Moulijn geweest en wege het seizoen trainer Pim Visser door Bob Janse wordt ver- daar had Faas geen last van gehad. En Henk destijds bij Excelsior vangen eindigt de speeddate van Moulijn met zijn oude liefde nog evenmin.’ voordat het seizoen is beëindigd. ‘Ik heb hem apart genomen’, zei Janse, ‘en ik heb eerlijk gezegd: ‘Achteraf gezien had ik direct na Feyenoord één divisie lager Coen, ik ga je niet langer voor schut zetten. Misschien ben je moeten gaan spelen. Maar mijn hoofd stond er toen niet naar. Ik boos, misschien niet, maar ik moet je tegen jezelf in bescherming was het zat. Ik trainde het laatste jaar bij Feyenoord met de draai- nemen.’ ende motor van mijn auto. Douchen en weg. Maar het gekke was, er heeft zich ook nooit één club gemeld. Ja, ‘Moulijn in ongenaakbare vorm’ kopt driekwart jaar later het Excelsior was een optie. Ik zorg dat je door de ballotage komt, zei weekblad Amigoe di Curaçao als blijkt dat hij voor 9000 toeschou- Schouten. Want hij bedoelde het veteranenelftal. Dat soort aan- wers in Lissabon in het kader van de heimweemarkt de sterren biedingen kreeg ik wel. Op de linkervleugel met Bertus Vlug in van de hemel heeft gespeeld in de revanchewedstrijd Benfica- het elftal van Club 66. We zoeken een spuit 11, had Kraan gezegd. Feyenoord (1963), wel met Schouten, maar zonder Van der Gijp. Die gekkigheid.’ Het wordt 0-5 dit keer. Doelman Costa Pereira, ooit vrijwel onpasseerbaar, is op 45-jarige leeftijd zijn timing volkomen kwijt en Riny van Woer- den – in de gouden tijden veelgeplaagd reserve – scoort twee van de vijf treffers. In het weekblad Het Zuiden beschrijft hij ze zelf als wereldgoals en laat de krant per post bij Cor van der Gijp bezorgen. ‘Mijn grootste fout was dat ik een jaar had stilgestaan’, zei Coen later. ‘Toen Faas Wilkes aan het einde van zijn loopbaan bij Xerxes terugkeerde zat hij nog volledig in zijn ritme. Hij kwam op 39-jarige leeftijd van Fortuna’ 54, maar rolde een geroutineerd elftal in. Ja, dan wordt het andere koek. Bovendien speelde hij op een positie dat hij af en toe ook nog wel eens een blaasje kon pakken. Ik werd weer gelijk op die vleugel gepoot en vond het ongepast om te zeggen: geef me op m’n ouwe dag nou maar eens een vrije rol. Ik had allemaal jonge binkies tegen me, die op donderdag vóór de wedstrijd in de krant stonden met een interview. Die jongen in Gouda, bij wie ik in de eerste wedstrijd inderdaad niets in te

186 187 DE DOOD IN DE OGEN OP HET BRIELSE MEER ‘FIJN VISDAGJE, SCHOUTEN. GOED GEREGELD.’

‘Coen kon niet zwemmen en ik ook niet’, zegt Schouten. ‘Nooit een diploma gehaald, omdat we als kind niet durfden. Ik was elf jaar toen ik nog steeds op les zat bij kinderen van vijf. Coen ook. Maar even zo goed spreekt ie een keer met me af om te gaan vissen. Vissen? Ben je gek geworden? Fotootje voor de krant, zei ie. Hengels, wormen, alles is geregeld. We rijden naar het Brielse Meer en inderdaad: roeibootje, hengels, wormen en een fotograaf. Maar het ging al mis bij het instap- pen. Het bootje lag achter prikkeldraad. Gewone schoenen aan, één poot zeiknat. Op het weilandje liepen een paar geiten met horens groter dan Moulijn zelf. Die koppen van die beesten gingen omlaag als Coen één stap zette. Net alsof ze in de startblokken stonden om een enorme aanloop te nemen. Tranen van het lachen natuurlijk, maar goed, een kwartier later zitten we eindelijk in dat bootje en

188 189 krijgen we van de fotograaf een klein zetje om van de kant los te Op latere leeftijd schudt Coen Moulijn de angst voor water van komen. zich af en bevaart hij met Cor Veldhoen, Piet Steenbergen en Fred Heb je de wormen, vraag ik. Blankemeijer zelfs de wereldzeeën. In augustus 1991 aan boord Wormen? van het Griekse cruiseschip Azur op weg naar Leningrad, precies Vergeten. Terug. op de dag dat er in Rusland een staatsgreep is tegen de hervor- Het was achter het huis van gangmaker Joop Zijlaard. Coen mingspolitiek van Michail Gorbatsjov. Op slag gaan de territoriale ging ze halen. Die geiten stonden op een gegeven moment neus wateren dicht en moet de cruiseboot met Moulijn aan boord hals aan neus bij dat bootje, en ja hoor, wham, de nijdigste gaf ons over kop uitwijken naar Polen. Hij doet die nacht geen oog dicht. ineens een zwieper. Gelijk vijf meter van de kant. Doodsangsten ‘We waren van alle nieuws verstoken’, zei Moulijn. ‘Geen tv. hebben we uitgestaan. En toen kwam Joop, met z’n wormen. Geen krant. Wel een fax van Cor Veldhoen uit Rotterdam met Ik pak ze niet aan, zei Moulijn. Voor geen goud. twee zinnen: jullie zijn wereldnieuws. En ik zit lekker veilig bij Ik denk dat het nog twintig minuten heeft geduurd voordat Zij- mijn beestjes in de tuin.’ laard die geiten tot kalmeren had gebracht. Maar nu komt ‘t. De fotograaf had z’n eigen bootje, dus we moesten zelf roeien. Maar Aan de rank oprijzende klokkentoren van de St. Izaäks kathe- dat hadden we nog nooit gedaan. Vier roeispanen, maar Coen draal in Leningrad wappert drie dagen later aarzelend een vlag zwaait fout en toen hadden we er nog maar twee. zonder stok en niemand weet wie die heeft opgehangen. Een vlag Op datzelfde moment passeert er een jacht met een verboden op een godshuis. Ook een vlag aan de uitgestrekte hand van de snelheid. Golfjes, schommelen en gelijk helemaal uit de koers. ijzeren ruiter op het Dekabristenplein en beide met de landskleu- We kappen, riep Moulijn, lijkwit. ren uit de tijd van de tsaar: wit, blauw, met één streep rood als Boos ook. toegift. Coen en Adrie Moulijn en nog een groep Rotterdammers Er kon geen lach meer af. zijn de eerste buitenlanders die na een mislukte staatsgreep de Afijn, Joop regelt vanaf de kant een vent met een speedboot om verroeste haven van Leningrad binnenvaren. ons terug te halen naar de wal. Maar óf Joop zat in het complot, Het is dan 22 augustus 1991. óf die man had de opdracht verkeerd begrepen, want hij zet een lijntje uit naar ons bootje en maakt vaart. Ja, en niet zo’n beetje. Een bloedgang. Rechtstreeks naar het midden van het Brielse meer. De reling van het roeibootje was van hout en de volgende dag zaten de splinters nog in m’n vingers. We hebben wel tien keer gegild, dat we niet konden zwemmen. Maar we kwamen niet over het geluid van die motorboot heen. Fijn dagje, Moulijn. Goed geregeld.’

190 191 DE ONOPGELOSTE DOOD VAN KRAAN STADSHUMORIST ALS ONBEKENDE ZEEMAN BEGRAVEN

We spoelen tien jaar terug. Op 7 december 1981 wordt in een plantsoen aan het Reviusrondeel in Capelle aan den IJssel, naast een knikflat van dertien verdiepingen, het levenloze lichaam gevonden van een onbekende man, bij vondst nog nat. De officiële verklaring van de politie luidt dat hij de zondagavond ervoor gestikt is in de modder van een sloot, nog geen meter diep. Drie dagen later wordt het stoffelijk overschot door twee kraaien in Schollevaar begraven. Politie en kranten spreken en schrijven. Zij nemen aan dat het hier gaat om ‘een onbekende zeeman.’ De gemeente Capelle aan den IJssel betaalt de stille uitvaart en een ingehuurde stadsdichter rijmt in de gauwigheid nog een paar woorden bij elkaar. Geen familie. Geen publiek. Een klus van tien minuten, hooguit. Een shaggie als de kist is gezakt. Niemand die het ziet. Het bleek Henk Kranendonk te zijn.

192 193 ‘Kraans dood was zelfs op televisie geweest, een politiebericht, Capelle aan den IJssel dood aangetroffen man van naar schatting met een foto van een dooie man met een opgezwollen gezicht. Het 40 jaar, 1 meter 70 lang, donkerblond haar, bruine ogen, gaaf vage verhaal ging dat hij die avond in de stad iets te veel gedron- gebit. Gezien de sporen moet de man in het water hebben gelegen. ken had, de bus naar Capelle aan den IJssel had genomen en daar Hij droeg een bruin-beige ribpantalon, blauw overhemd, strop- ergens in de buurt door een dame aan de deur was afgewezen. das, geel gebreid vest, lichtbruin nappajack, zwarte sokken en Maar, vertelt Henk Schouten, ‘het kan ook zijn dat ie achtervolgd bruine enkellaarsjes. werd en bij een sloot een duwtje heeft gekregen.’ ’s Avonds wordt het bericht op de televisie herhaald, maar Achtervolgd? Ruzie? Dronken? Moord? dan heeft de politie allang een merkwaardig en later door hoofd- ‘Niks is uitgesloten’, zegt Schouten. ‘Kraan had vrienden en vij- inspecteur K. de Vos betreurd besluit genomen: de onbekende anden en heeft zoveel rottigheid uitgehaald, dat iedereen destijds man is de middag vóór de tv-uitzending (zelfs binnen de wette- dacht: er moet vast meer aan de hand zijn geweest. Coen zei bij lijke termijn) in Capelle-Schollevaar begraven. leven van Kraan al: Henk, als ze een boek over jou gaan schrijven Enkele uren later meldt de familie de vermissing, maar identi- is dat één goeie bladzijde; de rest mag niemand lezen.’ ficatie is dan niet meer mogelijk. Twee dagen later kopt Het Vrije ‘In ieder mens schuilt een boeiend verhaal, wachtend op de Volk: ‘Familie te laat. Man – mogelijk slachtoffer van een misdrijf ontdekker, die het weet op te schrijven’, antwoordde Kraan. Later – al begraven.’ bleek hij Emile Zola te hebben geciteerd. ‘Uit het buurtonderzoek kregen wij aanwijzingen dat het om ‘Als hij iets zei dat we niet begrepen, schreven we het op om een zeeman ging. We hebben in het gerechtelijk laboratorium in het bij Phida Wolff, de huisdichter van Feyenoord, op waarheid te Rijswijk sectie op het lichaam laten verrichten en als gevolg hier- kunnen controleren’, zei Coen. van besloten over te gaan tot begraven, omdat aanvankelijke verdere tips ontbraken’, luidt het commentaar van de politie. Het is winterweer op 7 december 1981, rond het vriespunt: veel Knipoogje. bewolking, geruime tijd neerslag waaronder sneeuw bij een tem- Zaak gesloten. peratuur van drie graden. De wind gedraagt zich in een depres- ‘De werkelijke reden van de snelheid was dat het lichaam van siesmeltkroes, is onberekenbaar en draaierig. Er ligt geen ijs op mijn broer na vondst naar een koelcel van een dichtbij gelegen het water. bejaardentehuis was overgebracht en er na twee dagen ruimte Kraan moet bij het bruggetje op weg naar de bushalte met een gemaakt moest worden. Met die verontschuldiging moest ik het slok op regelrecht de sloot ingelopen zijn of – en dat is de tweede doen. Er was door de politie in Capelle aan den IJssel gewoon versie – hij is uitgegleden. Het was pokkenweer. Nu rijdt de Metro blindelings aangenomen dat het om een buitenlander ging en langs dat parkje, met om de tien minuten veel herrie. Maar toen niemand had de moeite genomen om even met collega’s in Rot- was het er volgens Coen afgelegen, stil en winderig, ‘zelfs zonder terdam te bellen. een slok op waaide je er om.’ Maar als ze dat wel hadden gedaan, vertelt Wim Kranendonk In Het Vrije Volk van woensdag 9 december 1981 vraagt de poli- (z’n enige broer) in 2016, ‘dan zou hij à la minuut geïdentificeerd tie (via 010-505555) meer gegevens over een in het Heempark in zijn geweest. Mijn broer was een kwajongen en iedereen in de

194 195 stad kende hem. Achteraf bleek hij zelfs de avond ervoor in Hille- ‘Hij had haar volgens getuigen aangesproken’, zegt Thomas gersberg nog in een politiecel te hebben geslapen, omdat hij in de Haak. ‘Maar als Kraan een slok op had sprak hij iedereen aan, dus tram niet had willen betalen. Lijn 14 was gestopt, de politie was dat zegt geen reet.’ gekomen en m’n broer had zich uitgegeven voor een Bulgaar. Hij ‘Moord en zelfmoord hebben we als familie uitgesloten, maar kon nog zo dronken zijn, als hij dacht ‘nu moet ik een ingewik- een duw niet.’ Ook de plek, een donker bosje, blijft voor Wim Kra- kelde taal spreken’ sprak hij een ingewikkelde taal. Alleen toen nendonk een raadsel. ‘Wij hebben steeds gezegd: heel raar dat ie hielp het niet, want ze herkenden hem.’ zonder één lichtje een parkje is ingelopen. Zo brutaal als ie was, Meekomen Kraan, niet ouwehoeren. van het donker was ie pagus.’ De weg kwijt? Uitgesloten. De hoofdinspecteur van politie in Capelle aan den IJssel meldt Krooswater? ‘t Kan, maar dan moet ie volgens zijn broer wel in De Telegraaf als detail niettemin een opmerkelijk kernpunt: het heel erg dronken zijn geweest. ‘Voor ons is het altijd een mysterie sectierapport heeft over de doodsoorzaak onvoldoende uitsluitsel gebleven, want hij kon zwemmen als een rat. Onderweg ruzie is gegeven. voor ons eigenlijk nog het meest aannemelijk. Weggelopen, ver- Toch moord? keerd gelopen en bij die sloot een zetje gekregen of ze hebben Algemeen wordt aangenomen van niet, maar de versies lopen hem onder water geduwd. Niet om hem het zwijgen op te leggen, uiteen. ‘Hij was katvanger en schijnt in de val gelokt te zijn.’ Dat is want zo’n kwaaie was mijn broer niet, maar misschien wel om het verhaal dat Gerard Cox kent. ‘Gewoon lazarus en uitgegleden, hem even mores te leren.’ meer niet. En gestikt’, luidt de stelligheid van zijn vriend Thomas De raadsels spoken de familie door het hoofd. Haak. ‘Hij kan iemand beledigd hebben. Dat kon ie. Maar een moord De politie rapporteert in haar laatste verklaring in januari 1982 is het niet geweest, want hij is zelf uit die sloot geklommen. De voor alle duidelijkheid dat patholoog-anatoom dr. Jan Zeldenrust blaadjes van de takken zaten, volgens de politie, tussen z’n vin- bij de sectie geen enkel spoor van een misdrijf heeft aangetroffen. gers. Verder ontbrak elk spoor, want het was in de nacht daarna De locatie waar Henk Kranendonk levenloos, nat en onder de gaan sneeuwen. De kou en de modder in z’n longen moeten hem modder gevonden wordt is in een smal parkje aan de voet van de das om hebben gedaan.’ opberghoogbouw, waarvan Kraan zelf zou hebben gezegd: zelfs een hond is zwaar beledigd als ie hier wordt uitgelaten. Wim Kranendonk wordt op de avond van het politiebericht Hij moet zelfstandig uit de sloot gekrabbeld zijn. Omwonen- gebeld door bokser Toon Schuurmans. Ook Coen Moulijn en den vinden zijn lichaam op het droge. Volgens het autopsie- Sparta-doelman Pim Doesburg hebben de televisie-uitzending rapport heeft hij te veel water binnen gekregen. De blonde dame gezien. ‘Ze twijfelden, maar belden ons wel. Of ze zeiden dat ze met wie hij volgens een buurtonderzoek uit de bus bij het zwem- twijfelden om ons niet ongerust maken. Het bericht zou die avond bad de Blinkert stapt is nooit meer terug gevonden. Het Vrije Volk nog herhaald worden. meldt alleen dat hij haar heeft gevolgd. Niet waarheen. Uiteraard Kijk voor de zekerheid in elk geval, was hun advies. ook niet wie zij is en of ze elkaar überhaupt wel kennen. Nou dan weet je niet wat je overkomt als je het hoofd van je

196 197 broer dood in beeld ziet. Alles was mogelijk rond hem, maar dit kon worden. Het heeft hem twee huwelijken gekost en vervolgens niet. Plus de afknapper ’s nachts op het politiebureau toen bleek een derde relatie en ook het contact met zijn twee kinderen heeft dat ie al begraven was en bovendien eenzaam. Dat had ie niet ver- hij niet in stand kunnen houden, maar het was zijn keuze. diend. Hij had een merkwaardig leven geleid, hij had overal kleine De symfonieën van Mahler roepen mij, zei hij altijd, want hij schulden, maar geen kip kwaad gedaan.’ had gekke antwoorden genoeg. Of: ik pak de shine. Oud word ik Een dag later wordt hij opgegraven, en drie dagen daarna als- toch niet. En daar heeft ie gelijk in gekregen. nog in het bijzijn van zijn familie en het voltallige kroeg-establish- Dat avontuurlijke zat er al bij hem in toen ie nog klein was. ment op Hofwijk in Overschie gecremeerd. ‘Met de rechercheurs Niemand kon op de leeftijd van vier jaar lezen en schrijven, maar van politie om ons heen, wat voor mij een bewijs was dat ze er hij pakte van de toonbank in de slagerswinkel de bestellingen, las toch rekening mee hielden dat er zich tussen de belangstellenden het adres en dan reed ie op zijn autoped met twee worsten aan het mensen bevonden die er meer van wisten. Maar ze zijn er nooit stuur van Crooswijk naar de andere kant van de stad. Mijn vader achtergekomen en wij dus ook niet.’ wist van niks. Totdat ie gebeld werd door de klant bij wie Henk ‘Van dat politieonderzoek klopte geen kloten’, zegt Thomas die worsten keurig had afgeleverd. Onverantwoordelijk en onbe- Haak. ‘Als Kraan het zelf had kunnen volgen zou hij gezegd heb- grijpelijk meneer, dat u dit kind helemaal naar me toestuurt, zei ben: ‘Thomas, dit is een testimonium paupertatis, daar veeg ik m’n de man. Mijn vader was helemaal flabbergasted.’ reet mee af. Maar hij zou ook trots geweest zijn, want hij is de enige ter wereld die zowel begraven als gecremeerd is.’ ‘Hij moest en hij zou later varen. In militaire dienst wilde hij per se bij de marine. Alles moest extreem. Toen hij de Noorse taal ‘Ja, in het combineren van dure en duidelijke woorden in één onder de knie had, moest er Russisch bijkomen. Bij de marine had zin, daar was mijn broer goed in. Hij had de Crooswijkse leer- je veilige ganzenpasdienstjes, maar hij koos voor de onderzeeërs. school van de straat, maar hij verslond boeken. Het ene moment Totdat hij op een dag schoon genoeg van loonstrookjes had. zei hij in vlekkeloos Engels: Creativity is knowing how to hide your Toen is ie gaan ritselen en dat heeft ie zo’n kleine vijfentwintig sources, en het andere moment op z’n Rotterdams: krijg jij gauw jaar volgehouden. Op verjaardagen kwam ie dat in geuren en de pestpleuris.’ kleuren vertellen en dan hadden de mensen die bij ons op visite Wim Kranendonk is er ook van overtuigd ‘dat als ie zou hebben waren de avond van hun leven. Of hij had een pestbui en dan doorgeleerd, dat er topbanen voor hem in het verschiet hadden katte ie iedereen af. Ook in dat opzicht was ie onvoorspelbaar. gelegen’. Maar hij keek op een heel eigenaardige solistische wijze Ik was zijn kleine broertje en hij zo trots als een aap op me. tegen het arbeidsleven aan. In geen enkel opzicht vergelijkbaar Maar later moest ik hem streng houden. Elke week stond er wel met de rest van de familie. Hij had geen hekel aan werken, maar een onbekende vrouw in de winkel met de mededeling dat ze een het moest geen hardnekkig opgelegd patroon worden. gratis rollade mocht komen ophalen. Die had ie dan weer beloofd. ‘Dat kan nooit de bedoeling van de schepping geweest zijn, Mijn vader was zo gek om die dan toch maar te geven, maar alleen Wim. Ik ben er niet voor het leven, het leven is er voor mij.’ als ik met vakantie was. Ik trapte er niet meer in. En hij had uitgepuzzeld op welke wijze dat non stop gerepeteerd Ik weet niet in hoeveel kroegen ik langs geweest ben om zijn

198 199 achterstallige rekeningen te betalen. Maar je deed het. Hij was je Kraan was een welzijnswerker. broer. En ook omdat hij, bij alle gekkigheid die hij uithaalde, voor ‘Het kostte af en toe een half vat bier en veel chaos, maar dan omzet in de slagerij zorgde. We leverden bijna aan alle kroegen had je ook wat’, zei Coen. ‘Maar in kroegen waar ze hem som- waar ie kwam, en voorheen aan de marine. meerden om af te rekenen kon hij ook stierlijk vervelend zijn. Bij Help hem nou maar, zei mijn moeder dan, want die heeft hem Mitsey Smeekes in De Doofpot is hij een keer na een uur op straat altijd gedekt. Ze stierf één jaar voor zijn dood. Haar is die ellende gezet. Dat deden kasteleins niet gauw, want daar zat altijd een risi- bespaard gebleven.’ cootje in. Maar hij had lopen klieren en ze waren hem zat. Maar wat doet Kraan? Hij was boos. In de eerste de beste telefooncel op In 2016 meldt de persafdeling van de politie Rijnmond dat er de Heemraadssingel belt hij de politie. geen dossiers bewaard zijn gebleven. ‘De zaak is vijftien jaar gele- ‘Mijne heren, ik heb een tip. Drugs. Café De Doofpot. Om pre- den verjaard. Er ontbrak een strafvorderlijk belang. Dan vervallen cies te zijn: in de keuken. Doe wat u te doen staat.’ ook nut en basis om gegevens te bewaren. Nu zijn verjaringster- Vervolgens ging hij op het plein bij de bejaarden op een bankje mijnen voor dergelijke zaken inmiddels vervallen. Maar voor dit zitten om de aankomende sirenes te horen. De politie is drie kwar- betreffende onderzoek is dat te laat geweest.’ tier bij Mitsey en Herman binnen geweest. Zelfs de gehaktballen werden open gesneden op zoek naar drugs. De volgende middag Wim Kranendonk is 74 jaar in 2016. ‘Ik behoorde tot de seri- kwam Kraan samen met de nietsvermoedende Piet Steenbergen euze tak van de familie. De mannen met wie Henk omging kende in de Doofpot terug. ik alleen van verhalen, behalve dan Coen. Totdat mijn broer me ‘Herman’, zei ie. ‘Een balletje gehakt graag.’ een keer samen met mijn vrouw uitnodigde in café Jan Linssen waar iedereen aanwezig was: Guus Haak, Thomas Haak, Bertus ‘Als mijn broer gedronken had’, zegt Wim Kranendonk, ‘ging Vlug, Coen, Henk en Cor. We zaten ineens tussen de elite. Maar er een ingebouwde radar in werking. Voor vrienden bleef hij inne- nu komt het mooie. Zonder dat dit was afgesproken stelde m’n mend, bij onbekenden kon het alle kanten op gaan en aan wie hij broer ons aan hun voor als Noorse zeelui. de pest had, kon ’t schudden. Maar Coen was z’n bloedvriend. Het zijn toffe lui, zei hij, maar ze kunnen jullie niet verstaan. Coen mocht om duistere reden in het circuitje ook nooit vertellen Toen hebben we de hele avond onze mond niet open durven dat mijn broer al op jonge leeftijd een keer getrouwd was geweest doen, want hij wilde natuurlijk wel dat we de gein meespeelden. en een zoon had. Een motje, heette zo’n huwelijk. Ja, het was soms een rare snijboon.’ Jarenlang toonde mijn moeder een foto waarop te zien was hoe Coen de fles gaf aan haar kleinkind, met Henk op de achtergrond. Maar Jan Linssen droeg Kraan op handen. Tegen mij zei ie dan: Wim, ik was voor de zuigelingenzorg niet in Logisch, want hij had gratis elke dag de beste entertainer in de wieg gelegd. huis. Jan van Beveren was 20 jaar, zou de beste doelman van Kraan wordt op jonge leeftijd vader als zijn vader en moeder Nederland worden en liep Kraan als een hondje achterna. Alleen het hartje van Crooswijk verruilen voor Oud Mathenesse, aan de om te kunnen lachen. andere kant van de stad. De wijk heeft de bijnaam De Put en is

200 201 gebouwd op de onmetelijke vlakte die Rotterdam van Schiedam scheidt. In hun straat woont Pim Doesburg, tot op de dag van vandaag met Wim Kranendonk bevriend. GOEDKOOP Twee straten verder, als de gemeenten Rotterdam en Schiedam elkaar heiend en bouwend zijn tegengekomen, koopt Feyenoord BRUILOFTJE aan de Hogebanweg van de eerste successen in 1956 een aantal portiekwoningen en laat er zijn eerste elftalspelers Aad Bak, Pauke VOOR MOULIJN Meijers, Tinus Osterholt, Cor van der Gijp en Riny van Woer- den aan de Schiedamse kant voor een schappelijke prijs huren. VRIENDEN VAN COEN VERBOUWEN Kranendonk senior is hun slager, maar Henk zien ze nooit. Hij BURGERZAAL STADHUIS vaart. ‘Pakken aan blauwsel heeft zijn moeder moeten kopen’, weet Pim Doesburg, ‘Want als Henk aan land was wilde hij het witste van het witste overhemd. Met daaronder prachtige kaki broeken en bordeelsluipers in saffraangele kousen. Heb je het al gehoord? Henk is er. Hij was in de straat een sensatie. Huizenhoog keken Het is voorjaar 1986. Slenterend door de binnenstad van we tegen die vrijer op. Je rook de geur van zijn lotion op afstand.’ Rotterdam is Cor van der Gijp op weg naar een afspraak met, zoals hij zegt, een of andere mafkanus die hem heeft opgebeld met de vraag of hij met zijn boerenblaaskapel het slotakkoord wil geven aan een bedrijfsjubileum, met kreeft, kaviaar, witte truffels en blauwvintonijn. ‘De man is zwaar gevuld’, zegt Cor, die er zodoende zin in heeft om hem een poot uit te rukken. Nog tien meter lopen en hij is waar hij wezen moet, de lounge van het Hilton Hotel. Het verklaart zijn enthousiasme. Kort tevoren heeft Cor weer eens de landelijke publiciteit gehaald door precies twee weken elftalcoördinator te blijven van de eerste divisieclub DS ’79 in zijn eigen Dordt. ‘Er heerste een dicta- toriaal bewind. Zelfs als ik moest plassen was daar toestemming voor nodig. Mag het wel staande?, vroeg ik, want ik verwachtte elk moment dat ze zouden zeggen: nee, je moet het zittend doen. Ze wilden dat ik de spelers over hun bol kwam aaien met opbeurende woorden. Maar in het betaalde voetbal heb je vedetten

202 203 en stakkers en daartussen zit niks. Dat snapten ze niet. Het werd die zegt: we gaan met z’n allen eten, maar het mag niks kosten. mijn kortste dienstverband.’ Die zuinigheid in combinatie met brutaliteit. Als ik op zondag die stad kom binnenrijden, draagt iedereen nog zondagse kleren. Die De wandeling gaat over de Meent. Enkele namen van illustere kleinsteedse afkomst, héérlijk. En ik wil er lachen om Van der etablissementen roepen herinneringen op. We vragen of hij nog Gijp.’ wel eens ergens spontaan naar binnenloopt? ‘Alleen als er een biljart staat’, zegt hij. ‘Vorige week was ik op Zuid in De Rustburcht Dinsdagmorgen 17 februari 1987. Aan het ontbijt in Hotel en wilde daar een of andere corpsbal nog 50 libre met me spe- Atlanta in Rotterdam: Frans de Munck, Rob Vente, Ernst Happel, len. Om een geeltje. Na tien beurten stond hij met 10-0 voor. Een Ineke en Theo Laseroms. Niet de meest verwachte combinatie, moyenne van één. Ik heb hem tot 25-0 laten uitlopen. Hij dacht: maar het is de ochtend na de omvangrijke viering van Coen Mou- gelopen koers. Ik pakte mijn keu en nam ‘m in mijn andere arm lijns 50e verjaardag. Het is laat geworden. en zei: kerel, ik ga het eens rechts proberen.’ Half op de stoep voor de hotelingang in de drukke Aert van In twee beurten uit. Nesstraat, waar parkeren verboden is, staat de Mercedes Sport van de oud-trainer van Feyenoord klaar voor een retourrit naar Ham- De Coolsingel, het Holbeinhuis, het Hilton. Cor van der Gijp pas- burg. seert Monisima, het modehuis van Faas Wilkes. Drie jaar eerder De kroonluchterstrouwzaal van het stadhuis die de avond tevo- hebben Van der Gijp, Moulijn, en nog een hele rits gezelligheids- ren met medewerking van burgemeester Bram Peper is omge- maniakken, ter gelegenheid van de 60e verjaardag van één van bouwd tot een grote huiskamerkroeg wordt gecleand. De omlig- ’s lands mooiste voetballers de Burgerzaal van het stadhuis tot een gende zalen ook. Het is druk geweest met meer dan duizend grand café omgebouwd. genodigden, die op het einde van de avond polonaise lopen dwars ‘Zullen we het volgend jaar wéér doen?’, vraagt Cor. ‘Dan wordt door alle wethouderskamers heen. Cor met zijn boerenkapel die kleine vijftig.’ voorop. Nu gratis. Met die kleine bedoelt hij Coen. Het oud-Nederlands elftal steelt de show met een door Kees Een maand later zit het gereïncarneerde feestcomité bijeen met Kuys (NAC) geschreven lied dat door Tonny Eyk begeleid wordt. maar één logische wijziging in de samenstelling. Moulijn is door Koos Postema interviewt. Pia Beck speelt piano en oud-internati- Wilkes vervangen, maar de eerdere patronen worden hervat en onal Joop Stoffelen breekt samen met Faas Wilkes de zaal af. herhaald: elke maand vergaderen. Zo’n avond. ‘En dat doe je dan ook’, zegt VARA-icoon Koos Postema in het De speciaal voor Coen Moulijn uit het buitenland overgevlo- weekblad Panorama, ‘want ik voel een intense verwantschap met gen oud-trainer Franz Fuchs slaapt die nacht bij Hans Katten- die stad en die mensen. Het is de stijl, de vorm van humor, die burg (ex-Holland Sport) in Den Haag en Ove Kindvall bij Jan ze anders maakt. De gewoonheid en daadkracht, gebaseerd op de Mastenbroek van Feyenoord. Cor Veldhoen neemt Franz Hasil grote overdrijving. Die vrouwen ook, die allemaal op elkaar lijken mee, terwijl Laseroms (Bahrein) en Happel (Hamburg) zich in met hun suikerspinhaar. Er is ook altijd wel een Rotterdammer Hotel Atlanta hebben aangesloten bij De Munck (Arnhem).

204 205 ‘Dat vrijwel het volledige oud-Nederlands elftal er die avond ook was en ik weet niet hoeveel spelers van oud-Ajax, zegt veel over de saamhorigheid van vroeger. Het wereldje van het ‘NEE, HENK, betaalde voetbal zag er tot pakweg 1980 heel anders uit dan nu. Het was allemaal redelijk broederlijk. Je had nat en droog JE HOEFT NIET met elkaar geschuurd. Los van het feit dat iedereen Coen natuurlijk een toffe peer vond’, zegt Cor. ‘En af en toe een uit- TE BETALEN’ genaste, want toen alles in kannen en kruiken was en er duizend uitnodigingen waren verstuurd bleek ie besloten te heb- ‘HIER STAAT 300 JAAR ELLENDE’, ben om die dag dan ook maar gelijk met Adri te gaan trouwen. SPEECHT VAN DER GIJP Goedkoop bruiloftje, dacht m’n vriend. Daar hebben we ‘m nog jaren op aangesproken.’

‘Je kon ook niet echt veel anders, druiloor’, roept Cor van der Gijp in april 1992 tegen Coen Moulijn, wanneer alle oude inci- denten en voorvallen in het havenkwartier van Rotterdam op het trapje van havencafé The Captains Cabin in staccato worden opge- somd op de dag dat Henk Schouten 60 jaar wordt en Van der Gijp zijn redevoering besluit met de woorden: ‘Hier staat driehonderd jaar ellende. We hebben weinig verdiend, daardoor aan één stuk door gehuild, maar wel van het lachen.’ Schouten traant naast zijn kleinzoon de emotie weg. ‘Nee, dames en heren, dat is niet omdat hij mijn toespraak niet leuk vindt’, herstelt Cor het ongemak. ‘Maar dat komt omdat dit feest buiten hem om is georganiseerd en hij nu in z’n rats zit wie dit moet betalen. Morgen gaat ie om advies naar het Maatschap- pelijk Hulpbetoon.’ Henk lacht weer.

Cor van der Gijp heeft sinds enkele weken definitief afscheid van het betaalde voetbal genomen. De hoge kosten voor het beha-

206 207 len van zijn trainerslicentie heeft hij in Eindhoven gauw nog even aangekondigd als Cor van der Hart. Ik was blij dat Moulijn niet in verzilverd door zijn diploma ter beschikking te stellen aan trainer de zaal was, want ik schaamde me dood. Mario Verlijsdonk. Om de week las ik in de krant dat Kraay weer ergens zijn buik Kwestie van rekenen. vol van had. Kraay stopt. Kraay blijft. Er waren business-seats ‘Het laatste restje idealisme in de voetballerij had ik in 1989 al gebouwd, maar het dak lekte. Toen het dak gerepareerd was en bij Feyenoord verspeeld. Ik werd technisch coördinator toen in De de mussen dood van het dak vielen, kwam er opstand omdat men Kuip alles op z’n kop stond. HCS was shirtsponsor. De aandelen achter glas zat. van dat bedrijf stonden sky high. Piet Steenbergen kocht een hele In de krant zei ik dat er drommels goed naar me geluisterd zwik. moest worden, omdat dat bij een echte Van der Gijp hoort. Maar Ik haal jullie club in één klap uit alle zorgen, zei Huub van den dat schrijven ze dan zó op, dat het serieus wordt genomen. En Boogaard tegen me. Hij was directeur van HCS. Een Brabander. gelijk wist ik weer hoe dat wereldje bij Feyenoord in elkaar stak. Waar woont u? U praat zo raar, vroeg ik. Dick van den Polder schreef: Feyenoord haalt een controversio- Meteen een verschrikt gezicht. neel figuur binnen en oud-manager Guus Brox reageerde in de Geen humor dus, dacht ik. trant van: ik ben bang dat Van der Gijp te bemoeizuchtig is. HCS wilde het stadion opkopen, maar binnen vijf jaar waren Geen humor.’ de aandelen gekelderd naar nul. Toen Piet Steenbergen jarig was kreeg hij van Moulijn een dinky toy cadeau. Ik geloof dat Piet een Drie maanden na de rentree van Cor van der Gijp bij Feyenoord ton verloren had. Dat ie nog altijd bleef lachen was me een raadsel. parkeert er een grote Amerikaanse auto voor de oude ingang met Cor Veldhoen en Piet zaten toen in het bestuur en Hans Kraay de brede trappen. Het bakbeest herinnert Cor aan de slee van de was mijn baas. hondentrimmer. Maar wie er uitstapt, geen Bertus Vlug. Het is Het idee om mij er bij te halen was ontstaan aan de bar van de Joop van der Reijden. Hij schnabbelt als oud-staatssecretaris bij tennisclub op Zuid. Ik reed met de camper door Frankrijk toen in de top van de omroep. ik door een journalist gebeld werd in een dorpscafeetje, waarvan ‘Iemand bij Feyenoord had hem als troubleshooter aangesteld. mijn zoon gezegd had: daar is ie vanavond. Geen idee wie, maar hij vroeg alle bestuursleden en commissa- Ga maar onderhandelen voor me, zei ik, want ik dacht werke- rissen een briefje te tekenen waarmee ze afstand deden van hun lijk dat ik in de zeik werd genomen. functie en verantwoordelijkheden. Vanaf dat moment was hij de Een week later was ik aangenomen. baas en kon HCS een bod op de Kuip doen. Alleen Jaap de Jong Ik werd voorgesteld aan een elftal dat gemiddeld voor 20.000 verscheurde het papiertje. Dat had iets heldhaftigs. toeschouwers speelde met Pim Verbeek als trainer. De tweede Jaap was z’n hele leven al de vertrouwensman van Coen, tot in ring was helemaal leeg en zag eruit alsof het weer 1953 was. Er al z’n vezels een no-nonsens man. Ik wil zo snel mogelijk met de was niets van het klassieke Feyenoord meer over. Op een van de commissarissen aan tafel, had Van der Reijden tegen kleine Cees eerste persconferenties werd ik door een jonge persvoorlichter Ultee gezegd. Als je Kraay zag, zag je Cees. Wethouder Hekking

208 209 noemden ze hem. Maar Cees was slim en koos de meest gewiekste commissarissen uit: Jaap de Jong, Willem van ’t Wout en Jaap de Leeuw, de vader van Paul. Ze zijn toen op een vroege zondagmorgen op het verlaten complex van het veilingterrein in Barendrecht gaan zitten en binnen DE LACH CRASHT een kwartier namen de drie commissarissen het bod van HCS over. Langer vergaderen kon niet, want Willem had Cubanen over ‘WIJ WAREN DE WELZIJNSWERKERS VOOR COEN’ en haast. De vader van Paul wilde schaatsen kijken op tv en Jaap de Jong zei: ‘ze kunnen de moord stikken.’ Afgebluft die Brabanders. Ik heb dat trouwens niet eens afgewacht. Ik dacht: voordat ik hier de vuilnisbakken buiten moet gaan zetten, ben ik weg. Ik heb werkelijk geen dag plezier beleefd aan mijn tweede periode bij Feyenoord.’

In een verwoestend tempo is het stiller en leger geworden in café Jan Linssen. De rijk geoogste humor die er twintig jaar lang een onzichtbare voetbalwereld voor een klein publiek zichtbaar maakt en havenartiesten en voetbaladel mixt, wordt door pik- kende kraaien verstomd. Na Kraan sterft Jen Vlietstra, die dagelijks, jarenlang, vaak op literaire wijze verslag doet vanuit een wonderlijk etablissement van maatschappelijk verkeer. Daarna sterft de halve sportredactie van het AD: Barend Buisman, John le Noble en Jan Wringer, die jarenlang in die kleine telefooncel hun nieuwsberichten hadden staan doorbellen. Na Theo Laseroms gaat Jan Linssen zelf dood, vervolgens de hondentrimmer en tenslotte in 2011 Coen Moulijn. In de Nieuwjaarsnacht van 2010 op 2011 treft de legende bij leven in zijn woning aan de Maasboulevard een herseninfarct. Schouten en Van der Gijp klemmen in het Havenziekenhuis zijn handen in de hunne, dit keer stil. Drie dagen later overlijdt hij, vier maanden na zijn slechts 47 jaar geworden zoon. De stad is in shock.

210 211 ‘In vier maanden tijd was alle levenslust weg bij Coen. Z’n lach, Coen Moulijn wordt 73 jaar. Een op zichzelf eenvoudig staats- alertheid en permante aanwezigheid. Nergens zin meer in. Die burger die er in slaagt om zeventien jaar lang als voetballer een klap van het overlijden van zijn zoon heeft hij niet kunnen verwer- vitaal deel van een stad op zondag te fascineren, aan wie geen ken. Ray was geboren met spina bifida toen we in 1963 met Fey- spat verbeelding kleeft, die na zijn dood bijna veertig jaar later in enoord in Reims waren. De onmetelijke jarenlange zorg daarna, diezelfde stad door rookpluimen wordt bewierookt; wiens lijkwa- met daarna de angst, en aanvankelijk korte levensverwachting, gen zich in een toegeworpen bloemencoiffure stapvoets door een ik geef het je te doen’, zegt Henk Schouten. ‘Ik weet niet hoeveel binnenstad wringt; die honderden jonge mensen die hem nóóit operaties die jongen heeft moeten ondergaan.’ hebben zien excelleren tot salueren brengt; dat is dus een volks- Op de dag van de crematie van Raymond Moulijn vertrekt de held. De onzichtbare kant van de medaille is dat vervolgens niet stoet als veelzeggend bewijs van hun relatie vanuit het huis van Rotterdam, maar alleen Theo de Jong de nazorg doet. Anneke en Theo de Jong. Het echtpaar is bij leven dik bevriend met de zoon van de voetballer. Theo beschouwt hem als zijn Als er na Coens besloten crematie in het crematorium in Over- kleine broer. schie wijn wordt geserveerd, zegt Cor van der Gijp: ‘Als die kleine Achter dat gevoel zit een geschiedenis. In de tijd dat het moei- hier rond had kunnen dribbelen zou hij nu gezellig al aan z’n zame huwelijk tussen Coen en Lenie Moulijn nog bestaat en Fey- derde glas zijn. Bij de vierde zou hij een kat hebben uitgedeeld enoord ter voorbereiding op een wedstrijd van vrijdag tot met zon- en die hadden we dan messcherp gepareerd. Niet op zijn mondje dag in retraite gaat, rijdt Lenie Moulijn-Waterreus met haar jonge gevallen zou hij ons daarna op ons nummer hebben gezet met zoon bijna traditiegetrouw naar het Gelderse Rhenen en logeren een verhaal waaraan we niet herinnerd willen worden. Hij had ze ze op het dierenrijke landgoed van de ouders van Theo de Jong. in zijn boekje staan.’ Coen, met als winkelier het uitzicht op een vrije maandag, ‘Wij, Cor en ik, hadden de naam als het om rottigheid ging’, sluit zich na de wedstrijd pas zondagavond aan. Hij komt meerij- zegt Henk, ‘maar Coen was geen haar beter. Een paar jaar voor den met Jaap de Jong, die als enige van de familie geen wedstrijd z’n dood moesten we zelfs nog een keer vluchten. We zaten ’s mor- van Feyenoord op zondag mist. Jaap is de vader van Theo. Volvo- gens te kaarten bij Bart, de kippenboer op Zuid. De zaak was nog dealer op Zuid aan de Langenhorst, waar ook Moulijn zijn mode- gesloten. Maar er komen twee keurige mannen binnen, omdat de huis heeft. deur op een kier stond. Wel twee kleerkasten. Als het huwelijk tussen de ouders van Raymond Moulijn is Sorry heren, maar ik ben nog dicht, zei Bart. gestrand en het in kleine kring, kleiner dan Feyenoord, bekend Maar we hoeven geen kip, we willen alleen een biertje. is dat het tweetal ijzig-afwijzend tegenover elkaar komt te staan, Kan alleen op het terras, riep Moulijn. wordt de verbindende rol van Theo de Jong gaandeweg steeds Maar Bart had helemaal geen terras, zelfs nooit gehad. Zo intensiever. Zelfs op de dag dat Rotterdam zijn linksbuiten voor begon het. Na een half uurtje geeft Moulijn een rondje en roept de laatste keer een saluut brengt, vertrekt de stoet vanuit zijn huis. hij tegen Bart: geef die twee souteneurs daar ook wat. Maar hij roept het net even iets te hard. Een van die twee staat op, loopt op Coen toe en vraagt dreigend: verstond ik dat goed?

212 213 Ik heb daarna nog nooit iemand van 70 jaar zo snel naar zijn auto zien sprinten. Het kaarten was meteen afgelopen.’

‘Kom, zei Coen een paar dagen later ’s morgens op z’n verjaar- ‘HENK, HENK, ER IS dag toen ik hem een fles Jack Daniel’s was wezen brengen. We gaan een broodje eten. Meteen kwam er champagne toen ze bij TELEFOON’ Schmid Zeevis hoorden dat ie jarig was. Het is maar goed dat ik je meegenomen heb, Schouten, ben jij SCHOUTEN NOG ÉÉN KEER AAN KRAAN er ook es tussenuit. En toen er iemand een praatje met mij begon, zei-ie: niet te geloven, dat ze jou ook allemaal kennen. Thuis had ie over die fles nog gezegd: ’t is toch wel een echte, hè?’ Ik heb wat afgelachen met die vrijer. Na zes glazen witte wijn werd ie hondsbrutaal en zo tegen het einde van de fles ging ie zingen. Als Faas Wilkes erbij was, deden ze de ballades a capella. Hij Als in 2015 Reinier Kreijermaat 80 jaar wordt, rijdt de nieuwe werd overal in Rotterdam uitgenodigd. Coen was gezellig, graag spelersbus van Feyenoord met ouwe spelers in de richting van gezien en in elk geval naar de buitenwereld toe altijd vrolijk. Wijnbar De Bank in Capelle aan den IJssel. Er is altijd wel een Dat je dat doet, elke week, al die party’s. Ik kan geen society- café dat een huldiging van een vroegere vedette wil bekostigen. magazine openslaan of je staat erin, Moulijn, zei Cor dan. ‘Nog met een club in onderhandeling?’, vraagt Rob Jacobs aan Dat heet nu relatiebusiness, Van der Gijp. Daar hebben ze in Van der Gijp als het gezelschap is gearriveerd. dat gehucht van jou geen kaas van gegeten. ‘Ja’, antwoordt hij. ‘Met Dela.’ En dan stookte ik het vuurtje op door aan Cor te vragen waar hij zijn maatkostuums kocht, want dan wist ik wat er zou komen. Cor ziet in de hoek van het café Joop van Daele zitten. ‘Toen Ik heb laatst een foto gezien van zo’n zakencruisereisje, Mou- Joop op de trainerscursus zat moest hij naar de snijzaal van de lijn en ik zagen aan tafel allemaal mannen zitten in één merk en Universiteit in Utrecht. Allemaal lijken. Precies elf stuks. Het was in één kleur. Ook allemaal hetzelfde hemd en dezelfde stropdas- een lesonderdeel inspanningsfysiologie. Bij de één tilde dokter sen. Het leek wel een orkest. Wat ben je toch een linkmiegel. Van der Zande een schedel omhoog, bij de ander een knieschijf. En dan draaide Cor zich naar mij toe en zei: als wij niet zulke Het waren net dekseltjes. geweldige ontwikkelingswerkers waren geweest, Henk, had dat En wat vinden jullie ervan?, vroeg de arts. mannetje het nooit zover kunnen schoppen. Alles, maar dan ook Joop stak als enige z’n vinger op en zei: ik vind ’t maar een alles, heeft ie aan ons te danken. Dat we van z’n gammele voorzet- dooie boel. ten nog een ei hebben kunnen bakken is me een raadsel.’

214 215 Even is het stil. Waarop Joop vraagt: dokter, wat denkt u? En verdomd, allemaal nieuwsgierige koppen aan de rand van Zouden ze zondag fit zijn?’ de balustrades. Nu komt de kapsones, denkt z’n vrouw boven. De meeste oude voetballers zitten die avond. Maar de twee Nog één keer roept ze: Heeeeenk, er is telefoon. De prins. fitsten staan, en net als vroeger in ’t Fust sur place, middenin de Waarop Kraan, zes hoog naar boven kijkt en terugroept: hoe zaal, onveranderd tomeloos in vorm: Schouten en Van der Gijp. kan dat nou, we hebben helemaal geen telefoon.’ Als er een oud-speler met een nieuwe vriendin aan hun voorbij loopt, vraagt de beroemde linksbinnen aan de beroemde middenvoor: Cor, zou het z’n secretaresse zijn? Nee Henk, antwoordt Cor, z’n slikketaresse.’

Bezien in het licht van de leeftijden rijdt de nieuwe spelersbus met de ouwe spelers op de christelijke tijd van 23:00 uur in Capelle aan de IJssel aan de moddersloot voorbij waarin Henk Kranendonk vijfendertig jaar geleden is gestikt. Henk Schouten is de enige die aan hem moet denken. ‘Zie je die hoge flats? Daaronder is het gebeurd en weet je waarop de flats lijken? Op die van Meeuwenplaat. Toen Kraan daar woonde en Coen en ik met de auto van Bertus Vlug naar zijn huis reden, riep hij bij Rhoon al: heren blinddoekjes voor, want zodra jullie weten waar ik woon, weet de fiscus het ook. Afijn, op een zomerse middag zitten al z’n buren op hun bal- kon in de zon. Heren, zegt Kraan, we gaan de kapsones maken. Hij pakt een emmer, borstel en zeem en roept tegen z’n vrouw: ik ga met de jongens je auto wassen, en zodra ik beneden ben, moet jij roepen dat er telefoon voor me is. Het was 1964, en de enige die thuis telefoon had was Prins Bernhard. Nauwelijks zijn we bij de auto of er wordt vanaf zes hoog, con- form afspraak, geroepen: Heeeenk, er is telefoon. Maar Kraan doet net alsof ie haar niet hoort. Doorpoetsen, zei ie. De aandacht moet groeien. Heeeenk, Heeeenk, en daarna nors: Henk, er is telefoon.

216 217 Feijenoord (1958-1959). Staande v.l.n.r.: Eddie Pieters Graafland, Gerard Kerkum, Jo Walhout, Hans van der Hoek, Nico Roodbergen en Piet Steenbergen. Zittend v.l.n.r.: Feijenoord (1955-1956). Staande v.l.n.r.: Piet Steenbergen, Gerard Kerkum, Henk van der Pauke Meijers, Henk Schouten, Cor van der Gijp, Kees Rijvers en Coen Moulijn. Bijl, Hans van der Hoek, Tinus Osterholt en Riny van Woerden. Zittend v.l.n.r.: Daan de Bleijker, Aad Bak, Cor van der Gijp, Henk Schouten en Coen Moulijn.

Feijenoord (1960-1961). Staande v.l.n.r.: Adri Verschoof, Gerard Kerkum, Jan Kuijterink, Jo Walhout, Eddie Pieters Graafland, Jan Klaassens, Reinier Kreijermaat en Cor Veldhoen. Feijenoord (1955-1956). Staande v.l.n.r.: Piet Steenbergen, Paul Koolen, Hans van der Zittend v.l.n.r. : Riny van Woerden, Pauke Meijers, Henk Schouten, Cor van der Gijp, Frans Hoek, Gerard Kerkum, Henk van der Bijl en Tinus Osterholt. Zittend v.l.n.r.: Cor van der Gijp, Bouwmeester en Coen Moulijn. Tinus Bosselaar, Henk Schouten, Aad Bak en Coen Moulijn.

218 219 Januari 1956, v.l.n.r.: Cor van der Gijp, Coen Moulijn en Henk Schouten.

1956 Coen Moulijn en Cor van der Gijp.

220 221 1961 Feijenoord op de luchthaven, v.l.n.r.: Jan Klaassens, Cor van der Gijp, Coen Moulijn, Henk Schouten en Jan Hordijk.

1961 Frans Bouwmeester en Cor van der Gijp.

222 223 De kapper van Coen Moulijn en Henk Kranendonk in de jaren vijftig. Bijna zeventig jaar later is er niets veranderd in de Jacob Catsstraat.

O Feijenoord-voorzitter Cor Kieboom moet in de jaren na de oorlog alle zeilen bijzetten om de Kuip rendabel te houden. Een van de activiteiten is boksen.

224 225 Cor van der Gijp als kantoorbediende.

Jan Klaassens in zijn sigarenzaak in Venlo.

226 227 1961 Coen Moulijn en Frans Bouwmeester op de schouders in De Kuip na behalen van de landstitel.

1961 Gerard ‘Pummy’ Bergholtz, 1961 Henk Schouten, Rinus Bennaars, Jan Klaassens en reservespeler Riny Frans Bouwmeester en Coen Moulijn. van Woerden deinen mee met de massa.

228 229 1962 Feijenoord aan begin van weer een reis. Staande v.l.n.r.: Eddie Pieters Graafland, Cor Veldhoen, voorzitter Cor Kieboom, trainer Franz Fuchs (met hoed), Cor van der Gijp, Piet Kruiver, Piet Romeijn, Jan Klaassens, Reinier Kreijermaat, Coen Moulijn, TC-commissielid Jan Linssen, bestuurslid Leo van Zandvliet (busdeuropening), bestuurslid Cees Buitendijk, bestuurslid Harry van Esch (met hoed), Gerard Kerkum, Frans Bouwmeester en Rinus Bennaars. Zittend v.l.n.r.: Gerard Meijer, Jan Hordijk, Henk Schouten en Gerard Bergholtz.

Feyenoord-voorzitter Cor Kieboom.

230 231 Penningmeester Guus Couwenberg, later als voorzitter opvolger van Cor Kieboom.

Jen Vlietstra, verslaggever Het Vrije Volk en schrijver van de dagelijkse sportkiekjes van Zamora. Vlietstra was keeper in Feijenoord 1 tijdens de oorlogsjaren.

Scheidsrechter Dirk Nijs. Internationale topscheidsrechter en koopman Leo Horn.

232 233 MEI 1963 De Europa Cup-return van Feijenoord tegen Benfica. Dagblad Het Vrije Volk chartert twee schepen, die onder massale belangstelling opstomen naar Lissabon.

234 235 MEI 1963 De Groote Beer wordt uitgezwaaid aan Hoek van Holland.

1979 Op weg naar de Europa Cup I speelt Feyenoord in de herfst van 1979 tegen Vorwärts in Oost Berlijn. Rotterdammers, die de reis per auto afleggen, passeren massaal de macabere grenspost Checkpoint Charly. Ook Henk Kranendonk met zijn vrienden.

236 237 1956 Coen Moulijn, 19 jaar, Rotterdam Noord 1956 Henk Kranendonk, 21 jaar, Crooswijk

Dit is het beroemde pontje dat Crooswijk met het Zwaanshals in Rotterdam Noord verbond. Rechts ziet met de poort van de paardenstallen, die eigendom waren van een begrafenisbedrijf.

1958 Coen Moulijn – staande vierde van links – bezoekt samen met Henk Kranendonk – zittend geheel rechts – een caféwedstrijd van zijn straatmaten. Waar de rest van het elftal is vertelt de geschiedenis niet.

238 239 1958 Cafévoetbal in Rotterdam op de sportvelden van RFC aan de Essenburgsingel. Staande derde van links: Jan Westerduin, neef van Coen Moulijn. Zittend, tweede van links Henk Kranendonk. Naast hem doelman Pim Doesburg en Het aardige aan dit camping- 1956 uiterst rechts: hondentrimmer Bertus Vlug, de privéchauffeur elftal is dat op de voorste rij de twee van Kraan. gezworen Crooswijkse kameraden Henk Kranendonk (eerste van links) en Thomas Haak (tweede van rechts) beiden positie innemen naast Jan Villerius, die toen nog bij Xerxes speelde. Later werd hij stopperspil bij Sparta en ADO. Villerius speelde één keer in Oranje. Zijn ouderlijk huis was om de hoek bij Moulijn in de Bloklandstraat.

Henk Kranendonk zoals men hem Jan en Nel Linssen. in Rotterdam kende: met altijd een glas bier in de buurt.

240 241 Frits den Braber, de Rotterdamse parlevinker, die precies wist welke schepen er in Rotterdam arriveerden en aan welke kades ze afmeerden.

V.l.n.r.: Rob Jacobs, Aad Veerman, Henk Kranendonk en Feyenoord- speler Guus Haak in café Jan Linssen.

Henk Kranendonk en zijn jongere broer Wim.

242 243 Jan Westerduin en Thomas Haak. Foto boven: 1955. Foto onder: 2018.

1975 Henk Schouten en Coen Moulijn gaan varen bij Zwartewaal, maar kunnen niet zwemmen. In het midden: Joop Zijlaard.

244 245 1988 Faas Wilkes en Coen Moulijn tijdens een verjaardagsfeestje. Cor van der Gijp (op de rug gezien) dirigeert een zangkoor tijdens een verjaarsdagsfeestje van Faas Wilkes, die achter het hoofd van de acteur Pieter Lutz verscholen gaat. V.l.n.r.: Hans Rijshouwer (Xerxes), Pieter Lutz, Faas Wilkes (nauwelijks zichtbaar), Coen Moulijn, Piet Steenbergen en Cor van der Gijp.

1977 Feyenoord-manager Guus Brox krijgt bij zijn afscheid in de koffiekamer van Feyenoord een cadeau van de sportredactie van Het Vrije Volk. Geheel rechts chef-sport Jen Vlietstra (Zamora), en in het midden Jan D. Swart, die de memoires van Brox schreef.

Cor van der Gijp in topvorm aan de bar. De verhalenverteller.

246 247 De zangeres Mitsey Smeekens van de beroemde Bodega De Doofpot ‘croont’ met Coen Moulijn, die – zodra twee glazen wijn op had – voor zingen te porren was. Geheel links zakenman Willem van ’t Wout en naast hem Willem van der Jagt, de aardappelenboer uit Piershil en persoonlijke vriend van Ernst Happel.

Faas Wilkes laat Coen Moulijn in een karakteristieke ondeugende Cor van der Gijp, tv-presentator Koos Postema, Hans Rijshouwer en Coen Moulijn laten hardhandige bui voelen wie de baas is. V.l.n.r. zien de dames Mona Wilkes, tijdens een verjaardag zien hoe er een muurje gevormd moet worden. Anneke van ’t Wout en Mitsey Smeekens het schouwspel aan.

248 249 Cor van der Gijp dirigeert ter gelegenheid van de 50e verjaardag van Coen Moulijn in de Burgerzaal van het stadhuis een Russisch kozakkenkoor, bestaande uit Feyenoord-spelers. V.l.n.r. zichtbaar: Guus Haak, Gerard Meijer, Piet Romeijn, Coen Moulijn (voorop), Eddie Treijtel, Frans Bouwmeester, Jan Hordijk, Reinier Kreijermaat, Theo Laseroms en Henk Schouten.

250 251 In 1987 bij de viering van de 50e verjaardag van Coen Moulijn in de Burgerzaal van het stadhuis in Rotterdam zien v.l.n.r. Frans van der Heide, Cor van der Gijp en Henk Schouten na jaren hun oud-trainer Franz Fuchs (geheel rechts) weer terug. Het zou tevens de laatste keer zijn. De man wie zij de hand schudden is Hans Kattenburg, de oud mede-eigenaar van Holland Sport in Den Haag.

2010 Laatste foto van het beroemde trio: Cor van der Gijp, Coen Moulijn en Henk Schouten.

2018 Henk Schouten en Thomas Haak.

252 253 DANK

Henk Schouten, Cor van der Gijp, Thomas Haak, Rob Jacobs, Pim Doesburg, Frans Bouwmeester en Wim Kranendonk namen de tijd om zich te laten interviewen. Waardevolle bijdragen zijn verder geleverd door Theo Buis, oud-rechercheur van politie en Tony Eyk, neef van Coen Moulijn. Het overgrote deel van de hoofdstukken die betrekking hebben op de loopbanen van Moulijn, Schouten en Van der Gijp berusten op eigen ervaringen, die in dagboeken zijn bijgehouden. Geraad- pleegd zijn de archieven van Het Vrije Volk, De Telegraaf, Het Nieuwsblad van het Noorden, Voetbal International en Panorama. Met Coen Moulijn, Piet Steenbergen, Fred Blankemeijer en Cor Veldhoen maakte ik enkele zeereizen naar Curaçao, Indonesië, de Verenigde Staten en vrijwel alle Oostbloklanden. De oud-scheidsrechter Leo Horn interviewde ik voor De Haagsche Courant. Aan de langdurige feestperiode in de cafés ’t Fust en Jan Linssen heb ik zelf deelgenomen. In dit boek wordt verder gesproken over het feestcomité ter gelegenheid van de viering van de verjaardagen van Faas Wilkes (60)

254 255 en Coen Moulijn (50) in de Burgerzaal van het Rotterdamse stadhuis. Het comité bestond uit: Tinus Bosselaar (oud-speler Sparta en Feyenoord), Gerard Cox (cabaretier), Cor van der Gijp (spits Feyenoord), John van Nieuwenhuizen (zakenman), Koos Postema (tv-presentator), Hans Rijshouwer (oud-speler Xerxes), Rob Vente (journalist) en Willem van ’t Wout (zakenman). Ik mocht de orga- nisator zijn. De comitéleden Bram Gevaerts (taxichauffeur), Pieter Lutz (acteur), Joop Stoffelen (ex-international), Jaap Valkhoff (zanger) en Riny van Woerden (oud-speler Feyenoord) zijn inmiddels overleden. Ook de stervoetballers en de jarigen Coen Moulijn en Faas Wilkes, die elkaar in dit gezelschap afwisselden. Thomas Haak (de boezemvriend van Henk Kranendonk), Cor van der Gijp, Henk Schouten en Nico Tempelman hebben tijdens het schrijven van dit boek meegelezen.

256