Resultaten Raadpleging Toekomst Van
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
1376 inwoners van Súdwest-Fryslân over het toekomstige energiebeleid van hun gemeente: de uitkomsten van een raadpleging Hoofdauteurs: Shannon Spruit ([email protected]) en Niek Mouter Met bijdrages van: Lionel Kaptein Poppe Ytsma Wim Gommans Marion Collewet Nienke van Schie Ayla Karmat Marijn Knip Versie: 24 juni 2020 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave ........................................................................................................................................................ 2 Samenvatting ........................................................................................................................................................... 3 Onderbouwing hoofdconclusies ............................................................................................................................. 4 Leeswijzer ................................................................................................................................................................. 7 I. Inleiding ......................................................................................................................................................... 12 II. Over de raadpleging ...................................................................................................................................... 13 III. Deelnemers ................................................................................................................................................... 14 IV. Kwantitatieve Resultaten .............................................................................................................................. 19 V. Motivaties van deelnemers .......................................................................................................................... 26 VI. Kansen ............................................................................................................................................................ 68 VII. Waardenkaarten ........................................................................................................................................ 93 VIII. Deelnemers over de raadpleging ............................................................................................................ 108 IV. Conclusies .................................................................................................................................................... 116 Bijlage 1: Informatie die deelnemers kregen tijdens de raadpleging ............................................................... 120 Bijlage 2: Technische mogelijkheden en Kennisvragen .................................................................................... 126 Bijlage 3: Verwachting inwonersaantallen en deelnemers ............................................................................... 129 Bijlage 4: Kansen en zorgen van speciale groepen ............................................................................................ 130 Bijlage 5: Postcodegebieden ............................................................................................................................... 141 Bijlage 6: Relatie tussen demografische eigenschappen en voorkeuren en zorgen ........................................ 142 Eindnoten ............................................................................................................................................................. 152 2 SAMENVATTING Wat vinden inwoners van Súdwest-Fryslân belangrijk voor het vormen van toekomstig energiebeleid van hun gemeente? Dat is de vraag die centraal stond in deze raadpleging. Raadpleging: 1376 inwoners hebben deelgenomen aan deze raadpleging. Aan de deelnemers werd gevraagd om 100 punten te verdelen over zes mogelijkheden om het toekomstige energiebeleid in te richten: 1) ‘De gemeente neemt de leiding en ontzorgt’: De gemeente houdt de leiding en sluit aan bij wat jij als inwoner belangrijk vindt. 2) ‘Inwoners doen het zelf’: Inwoners wekken zelf energie op en houden zelf de touwtjes in handen. 3) ‘De markt bepaalt’: De gemeente wacht af waar de markt mee komt. Marktpartijen zijn verplicht om inwoners te betrekken bij hun plannen. 4) ‘Op een klein aantal plekken komt grootschalige energieopwekking’: Hiermee voorkomt de gemeente dat er op heel veel plaatsen wind- of zonneparken komen. 5) ‘Inzetten op opslag’: Súdwest-Fryslân wordt de batterij van Nederland en zorgt voor de stabiliteit van het Nederlandse energiesysteem. 6) ‘Energieleverancier van Nederland worden’: Súdwest-Fryslân helpt de rest van Nederland om de energieopwekking te verduurzamen. Deze keuzemogelijkheden zijn géén concrete plannen van de gemeente. Het zijn keuzes die ontworpen zijn om reacties van inwoners op te wekken. Als inwoners een mogelijkheid aantrekkelijk vonden, dan kenden zij daar veel punten aan toe en als zij zorgen hadden over een keuzemogelijkheid, dan gaven zij weinig punten. Vervolgens vroegen wij deelnemers om een toelichting te geven over hun puntentoekenning, de zorgen die zij hebben en de kansen die zij zien. Door analyse van geschreven reacties van de deelnemers leerden we over hun motivaties, zorgen en centrale waarden. Deelnemers zijn geworven via o.a. berichten in kranten, sociale media, een brief aan 10.000 huishoudens en een panelbureau. Hoofdconclusies: Op basis van de resultaten van de raadpleging trekken we zes hoofdconclusies over de toekomst van het energiebeleid. 1. Deelnemers zien een grote rol voor de gemeente en de inwoners zelf. 2. Deelnemers zijn terughoudend over een te grote rol voor de markt. 3. De overgrote meerderheid van de deelnemers wil niet dat Súdwest-Fryslân energieleverancier van Nederland wordt, jongeren zijn relatief positief over deze optie. 4. Het landschap is een belangrijke waarde en de aantasting daarvan een reden tot zorg. 5. Kosteneffectiviteit is een belangrijk onderwerp voor deelnemers. 6. Deelnemers hebben zorgen over de eerlijkheid van de verdeling van lusten en lasten. Wilt u meer weten over deze raadpleging of de methode? Mail dan naar [email protected] of bezoek www.tudelft.nl/tbm/pwe/ ONDERBOUWING HOOFDCONCLUSIES Hieronder onderbouwen we elk van deze hoofdconclusies op basis van de resultaten in het rapport. 1. Deelnemers zien een grote rol voor de gemeente en de inwoners zelf. De meest favoriete optie van deelnemers aan de raadpleging is de eerste mogelijkheid ‘De gemeente neemt de leiding en ontzorgt’. Als we naar de motivaties en zorgen van deelnemers kijken, dan lijken er verschillende verwachtingen te leven onder hen over de invulling van leiderschap door de gemeente; soms benadrukt men faciliteren, dan weer controle, dan weer dwang. Een vorm van leiding door de gemeente is belangrijk voor deelnemers. In 49% van de reacties op deze eerste mogelijkheid spreekt men over dit onderwerp. De tweede favoriete keuzemogelijkheid is ‘Inwoners doen het zelf’. Deelnemers vinden zelfbeschikking belangrijk, zowel om zelf de eigen energievoorziening te verduurzamen, maar ook om zelf mee te beslissen: “Bewoners van een gebied behoren volledige zeggenschap en sturing te hebben over hun leefomgeving.” We moeten wel opmerken dat we aanwijzingen in het onderzoek vinden dat de deelnemers aan de raadpleging een bovenmatige interesse hebben in het zelf opwekken van duurzame energie. De deelnemers die hebben meegedaan via een random getrokken steekproef, kenden namelijk iets minder punten toe aan deze keuzemogelijkheid dan deelnemers die uit eigen beweging hebben meegedaan aan de raadpleging. Het zou zo kunnen zijn dat de mogelijkheid ‘Inwoners doen het zelf’ daardoor iets minder populair is onder de totale bevolking dan onder de deelnemers aan deze raadpleging. Voor deelnemers hoeft zelfbeschikking niet per se individueel ingevuld te worden. Ook samenwerking is belangrijk voor 21% van de deelnemers, die zelf duurzame energie willen opwekken. Zelfbeschikking is ‘samenbeschikking’ voor deze deelnemers. Deelnemers benadrukken dat de Mienskip (voor niet Friese lezers: gemeenschap) heel effectief samen duurzame energie kan opwekken, mits ze ondersteuning van de gemeente krijgen en inspraak hebben in gemeentelijk beleid. “Gemeente moet het samen met de inwoners doen. Anders heeft de gemeente te veel macht en wordt het landschap vergeten wanneer er geld mee gemoeid is (zie wat er in het IJsselmeer staat te gebeuren).” 2. Deelnemers zijn terughoudend over een te grote rol voor de markt. De derde mogelijkheid ‘De markt bepaalt’ is één van de minst favoriete opties (ter illustratie: 611 van de 1376 deelnemers (44%) kent 0 punten toe aan deze mogelijkheid). Bovendien is het voor de meeste deelnemers een ‘zeer zorgwekkende’ mogelijkheid. Tijdens de analyse van de waarden en zorgen komt naar voren dat deelnemers wantrouwend zijn tegenover een te grote invloed van ‘de markt’: “Belachelijke constructies waar bepaalde mensen heel rijk van worden,” schrijft een deelnemer. Met name grote spelers, die niet uit de regio komen, hebben in de ogen van deze deelnemers niet altijd het beste voor met de regio en het milieu. Deelnemers die wel veel punten toekennen aan deze mogelijkheid, zien dat de markt een bijdrage kan leveren via innovaties en een kosteneffectief energiesysteem: “De markt kan met innovatieve technische oplossingen komen, maar de politiek moet keuzes maken en bepalen wat waar gebeurt.” 4 3. De overgrote meerderheid van deelnemers wil niet dat Súdwest-Fryslân energieleverancier van Nederland wordt, jongeren zijn positiever over deze keuzemogelijkheid. De zesde mogelijkheid ‘Energieleverancier