Uchwała XXV/419/2004 Rady Miejskiej w Kozienicach z dnia 02.09.2004r

w sprawie uchwalenia Strategii Rozwoju Gminy Kozienice

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001r Nr 142, poz. 1591 z p. zm.) uchwala się co następuje:

§ 1

Uchwala się Strategię Rozwoju Gminy Kozienice zgodnie z załącznikiem do niniejszej uchwały.

§ 2

Integralną częścią Strategii Rozwoju Gminy jest Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych przyjęta uchwałą nr

§ 3

Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy Kozienice.

§ 4

Traci moc uchwała nr XLIX/754/2002 Rady Miasta i Gminy Kozienic z dnia 10 października 2002 r. (Dz. Urz. Nr 280 poz. 7322 z 2002 r.)

§ 5

Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego

PRZEWODNICZĄCY RADY MIEJSKIEJ

mgr Janusz Stąpór Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Załącznik do Uchwały nr XXV/419/2004 Rady Miejskiej w Kozienicach z dnia 02.09.2004

STRATEGIA ROZWOJU GMINY KOZIENICE

Strategia Rozwoju Gminy Kozienice SPIS TREŚCI

WSTĘP...... 5 1.Misja i cele strategiczne Gminy Kozienice...... 6 1.1. Cele szczegółowe...... 7 2.Zasoby pozostające w dyspozycji Gminy Kozienice, które mogą być wykorzystane do osiągnięcia celów zapisanych w strategii...... 8 2.1.Warunki naturalne:...... 8 2.2.Zasoby gruntów: ...... 9 2.4.Zasoby siły roboczej w 2003 roku:...... 12 2.5.Infrastruktura społeczna:...... 12 2.6.Infrastruktura techniczna:...... 13 2.7.Ważniejsze zakłady pracy:...... 15 3.Oferta inwestycyjna Gminy Kozienice...... 18 4.Elementy analizy SWOT Gminy Kozienice...... 18 5.Kierunki rozwoju Gminy Kozienice...... 20 5.1.Rozwój turystyki...... 21 5.2.Rozwój przemysłu...... 21 5.3.Rozwój handlu i usług oraz pozarolniczej działalności gospodarczej...... 22 5.4.Wzmocnienie rolnictwa i przetwórstwa płodów rolnych...... 23 5.5.Inwestycje w „zasoby ludzkie”...... 23 6.Działania Gminy Kozienice realizowane zgodnie ze strategią...... 24 6.1.Infrastruktura techniczna...... 25 6.1.1.Sieć i urządzenia wodociągowe...... 25 6.1.2.Kanalizacja i urządzenia sanitarne ...... 26 6.1.3.Sieć i urządzenia gazowe...... 27 6.1.4.Kanalizacja deszczowa...... 28 6.1.5.Komunikacja...... 29 6.1.6.Ścieżki rowerowe...... 30 6.1.7.Linie trakcji elektrycznej...... 31 6.1.8.Oświetlenie uliczne na terenie Gminy Kozienice...... 32 6.1.9.Infrastruktura szkolnictwa...... 32 6.2.Bezpieczeństwo publiczne...... 33 6.3.Ochrona środowiska...... 33 6.4.Tworzenie warunków i klimatu do rozwoju społeczno - gospodarczego...... 34 6.6.Rozwój Edukacji i kultury...... 40 6.7.Ochrona zdrowia...... 42 6.8.Rozwój bazy sportowej i zaplecza służącego rekreacji i turystyce, mające wpływ na strategiczny rozwój Gminy Kozienice...... 42 6.9.Promocja Gminy Kozienice...... 44 6.10.Plan zabezpieczenia środków finansowych niezbędnych do wdrożenia zadań...... 45 WNIOSKI...... 47 UWARUNKOWANIA REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU GMINY KOZIENICE...... 47 SPIS TABLIC...... 49 WSTĘP

Wyzwanie konkurencyjności ujawnia się z coraz większą siłą obejmując coraz szersze sfery życia gospodarczego i społecznego. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej do gry konkurencyjnej włączyło się więcej podmiotów gospodarczych, miast, regionów i krajów. Długookresowym celem nadrzędnym Burmistrza Gminy Kozienice i Rady Miejskiej jest zwiększenie konkurencyjności Gminy w układzie krajowym jak również europejskim. Wymaga to zastosowania nowych jakościowo stylów i form zarządzania miastem i gminą. Strategia rozwoju powinna wyznaczyć cele możliwe do osiągnięcia przez społeczność lokalną1, główne kierunki aktywności społecznej oraz możliwe efektywne i najbardziej korzystne dla mieszkańców Gminy Kozienice drogi rozwoju, powinna bazować na strategii rozwoju województwa mazowieckiego, której głównymi celami są:

1. Warszawa metropolią europejską – zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i całego regionu w układzie europejskim i globalnym. 2. Aktywizacja środowisk lokalnych – przeciwdziałanie dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach życia ludności w województwie (zwłaszcza metropolią stołeczną a jej otoczeniem) 3. Poprawa stanu środowiska przyrodniczego. 4. Preferowanie i kształtowanie tożsamości kulturowej regionu. 5. Poprawa stanu zagospodarowania przestrzennego (ładu przestrzennego).

Bazowanie na celach przedstawionych w strategii rozwoju województwa mazowieckiego jest niezbędne ponieważ miasto i gmina Kozienice podlega podobnym uwarunkowaniom jak województwo mazowieckie. Wiąże się to z kontraktami wojewódzkimi, a środki finansowe w nich zabezpieczone mogą być przeznaczone tylko na cele i zadania przewidziane w strategii. Misją i celem obranego kierunku działania Rady Miejskiej i Burmistrza Gminy Kozienice jest wzmocnienie ekonomiczne gminy, stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju gospodarczego i kulturalno - oświatowego.

1 „Rozwój lokalny jest efektem koincydencji zjawisk ekonomicznych, społeczno-kulturowych i politycznych”, „Najistotniejsze czynniki rozwoju lokalnego to: edukacja i mobilizacja społeczna” w Studia Regionalne i Lokalne, Centrum Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego nr 2. 2002 r. Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Burmistrz Gminy Kozienice Tomasz Śmietanka

1. Misja i cele strategiczne Gminy Kozienice.

Badania prowadzone w Regionalnym Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich „Poświętne” w Płońsku wskazują, że w chwili obecnej mieszkańcy Mazowsza oczekują od samorządu terytorialnego rozwiązania następujących problemów: - zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego (utrzymanie ewentualnie zwiększenie ilości miejsc pracy, utrzymanie lub zwiększenie dochodów ludności), - zapewnienia bezpieczeństwa socjalnego poprzez zwiększenie dostępności do mieszkań socjalnych i komunalnych, - zapewnienia bezpieczeństwa i ładu publicznego. Ze względu na ogromne oczekiwania społeczeństwa w tym zakresie, ustawowym obowiązkiem jednostek samorządu terytorialnego jest działanie, by w zakresie posiadanych środków i kompetencji przyczyniać się do rozwiązywania w/w problemów. Działania w kierunku poprawy sytuacji materialnej i socjalnej społeczeństwa oraz polepszenia stanu bezpieczeństwa publicznego powinny stać się zasadniczymi elementami strategii. Myśl przewodnią Gminy Kozienice czyli jej misją jest: „Poprawa bezpieczeństwa ekonomicznego, socjalnego i publicznego mieszkańców gminy” Wyznaczenie celów strategicznych ma służyć wprowadzeniu potencjału Gminy Kozienice na ścieżki rozwojowe. Strategia określa więc kierunki działań wynikające z rozpoznania słabych i mocnych stron oraz zdefiniowania potencjałów wewnętrznych i zewnętrznych.

Cele strategiczne Gminy Kozienice

Rozwój zasobów Rozwój ludzkich gospodarczy i promocja (edukacja + mobilizacja społeczna) atrakcyjności inwestycyjnej

Rozbudowa infrastruktury, ochrona środowiska i zagospodarowanie

Połączenie wymienionych powyżej celów i skupienie na nich uwagi umożliwia uzyskanie synergii, czyli wzajemnego wspierania się działań. Warunki i klimat do rozwoju gospodarczego generują miejsca pracy, zwiększają dochody obywateli. Wpływa to na poprawę bezpieczeństwa publicznego i ekonomicznego. Obywatele dysponując większymi kwotami chętniej podejmują zadania gospodarcze. Do realizacji tak ambitnie postawionych zadań musi zostać włączone całe społeczeństwo Gminy. Zadanie inspirowania, konkretnych poczynań, stworzenie warunków do ich realizacji spada w znacznej mierze na barki organów władzy samorządowej: Burmistrza i Rady Miejskiej Kozienice.

1.1. Cele szczegółowe.

Każdy cel strategiczny został podzielony na cele operacyjne. I. Rozwój gospodarczy i promocja atrakcyjności inwestycyjnej  Promocja atrakcyjności inwestycyjnej Gminy Kozienice w kraju i zagranicą

 Pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych  Tworzenie warunków do dywersyfikacji działalności gospodarczej

 Wytwarzanie pozytywnego klimatu wokół nowych inwestycji  Przygotowanie terenów pod inwestycje

 Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw  Zwiększenie konkurencyjności gospodarki w stosunku do innych regionów

 Popieranie rolnictwa ekologicznego i przetwórstwa rolno-spożywczego. II. Rozwój zasobów ludzkich (mobilizacja + mobilizacja społeczna)  Zmniejszenie stopy bezrobocia poprzez tworzenie warunków do zwiększenia miejsc pracy

 Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i ekonomicznej  Wyrównywanie szans w dostępie do edukacji pomiędzy uczniami z obszarów miejskich i wiejskich  Upowszechnianie modelu społeczeństwa uczącego się, uwzględniającego potrzeby zmieniającego się rynku pracy  Popularyzowanie aktywnych form spędzania wolnego czasu

 Podniesienie poziomu bezpieczeństwa w mieście i gminie  Zapewnienie niezbędnej pomocy najuboższym i niepełnosprawnym

 Stworzenie stabilnego i sprawnego systemu kompleksowej opieki zdrowotnej  Kreowanie aktywnego społeczeństwa obywatelskiego III. Rozbudowa infrastruktury, ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne  Poprawa sposobu komunikacji w gminie i poprawa sieci dróg lokalnych  Podniesienie standardu wewnętrznych ulic miejskich i osiedlowych

 Rozwijanie nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych  Rozbudowa infrastruktury kanalizacyjnej, wodno-ściekowej, cieplnej i energetycznej

 Minimalizowanie zagrożeń zanieczyszczenia środowiska naturalnego Strategia Rozwoju Gminy Kozienice  Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców

 Poprawa dostępu społeczności lokalnej do podstawowej infrastruktury sportowej  Zapewnienie dostępu do podstawowej opieki medycznej oraz poprawa jakości wyposażenia i stanu budynków ośrodków zdrowia  Usprawnienie administracji miasta

2. Zasoby pozostające w dyspozycji Gminy Kozienice, które mogą być wykorzystane do osiągnięcia celów zapisanych w strategii.

Wspólnota samorządowa – Gminy Kozienice – położona jest w południowo wschodniej części województwa mazowieckiego i graniczy z gminami: Maciejowice, Sieciechów, Garbatka, Pionki, Głowaczów, Magnuszew. Liczba ludności w mieście i gminie – 32.486 osób (na 31.12.2003r.).

2.1. Warunki naturalne: ROLNICTWO Teren gminy to obszar o powierzchni 24.556 ha. z czego 47,70 % tj. 11.712 ha stanowi powierzchnia użytków rolnych. Na terenie gminy jest 36 miejscowości. Gmina dzieli się na dwie części, tzw. „Górną” i „Powiśle”. Do terenu „Górnego” należy 15 wsi, występują tam grunty klasy V i VI, na których uprawiane jest żyto i owies (duża część gruntów jest nie uprawiana). „Powiśle” stanowi 21 wsi, gdzie występują gleby o dobrych klasach bonitacyjnych od IV do I. Uprawiane są na nich w przeważającej części warzywa oraz pszenica. Struktura zasiewów na terenie gminy:  zboża – 57%

 okopowe – 19%  pastewne – 2%

 pozostałe – 22% (warzywa) Ilość gospodarstw w gminie – 2233 Struktura pogłowia zwierząt:  bydło – 2.800 szt.

 trzoda chlewna – 15.000 szt.

TERENY LEŚNE

Udział w terenach leśnych Udział w całkowitym Wyszczególnienie Powierzchnia [ha] [%] obszarze gminy [%] Tereny leśne 9879 100,00 40,23 Lasy państwowe 8528 86,32 34,73 Kozienicki Park 4727 47,85 19,25 Krajobrazowy Otulina parku 6899 69,84 28,09 Lasy prywatne 943 9,54 3,84 Grunty zadrzewione 408 4,13 1,66 i zakrzewione W Kozienickim Parku Krajobrazowym znajdującym się w granicach gminy znajdują się:  rezerwat „Zagożdżon” - 65,67 ha

 część rezerwatu „Krępiec” - 6 ha  rezerwat „Guść” - 86 ha

 użytki ekologiczne - 174,15 ha (45 szt.)  pomniki przyrody - 25 szt.

AKWENY WODNE Gmina Kozienice położona jest w dolinie środkowej rzeki Wisły, która stanowi 90% wszystkich wód przepływających przez ten obszar. Ponadto przez teren miasta i gminy przepływają rzeki:

 Zagożdżonka - 20,48 km  Radomka - 6,61 km

 Brzeźniczka - 14,90 km  Krypianka - 0,92 km Naturalne zbiorniki wodne:  Jezioro Kozienickie - 8,70 ha

 Jezioro Opatkowickie - 8,16 ha Pozostałe zbiorniki:

 teren miasta: o zbiornik „Hamernia” - 4,0 ha o zbiornik „Stary Młyn” - 1,2 ha o stawy hodowlane ryb - 47,9 ha  teren wiejski: o zbiornik retencyjny w Janikowie - 5,8 ha o zbiornik prywatny w Opatkowicach - 5,6 ha o zbiornik prywatny w Śmietankach - 3,0 ha o zbiornik wodny Lasów Państwowych w Świerżach Górnych - 1,5 ha

TERENY PREFEROWANE POD AGROTURYSTYKĘ: - Brzeźnica, Janików, Ruda, Śmietanki, Kociołki, Ryczywół, Wola Chodkowska, Łaszówka, Chinów, Stanisławice, Staszów, Wilczkowice, Świerże Górne, Majdany, Opatkowice

2.2. Zasoby gruntów: 2.3. GMINA KOZIENICE - 23511 ha

 Grunty osób fizycznych użytkowane rolniczo - 11467 ha w tym: Strategia Rozwoju Gminy Kozienice o gospodarstwa rolne - 11172 ha o inne - 295 ha  Wspólnoty gruntowe - 451 ha

 Grunty Kościołów i związku wyznaniowych - 18 ha  Grunty powiatu - 1 ha

 Grunty gminne - 67 ha  Skarb Państwa - 11508 ha o AWRSP (rolne) - 352 ha o Lasy Państwowe - 8474 ha o Inne - 2552 ha  Powierzchnia wyrównawcza - 130 ha

MIASTO KOZIENICE - 1045 ha  Grunty osób fizycznych użytkowane rolniczo - 567 ha w tym: o gospodarstwa rolne - 386 ha o inne - 181 ha  Wspólnoty gruntowe - 4 ha

 Grunty Kościołów i związku wyznaniowych - 22 ha  Grunty powiatu - 4 ha

 Grunty gminne - 241 ha  Skarb Państwa - 207 ha o spółek SP i przed. Państwowych - 30 ha o Lasy Państwowe - 54 ha o Inne - 123 ha  Powierzchnia wyrównawcza - 1ha

STRUKTURA UŻYTKOWANIA ZIEMI:

Wyszczególnienie Gmina [ha] Miasto [ha] Razem [ha] Udział procentowy [%] Użytki rolne 11290 422 11712 47,70 - grunty orne 8203 307 8510 34,66 - łąki 1449 87 1536 6,26 - pastwiska 943 25 968 3,94 - sady 168 0 168 0,68 - inne 527 3 530 2,16 Grunty leśne 9609 270 9879 40,23 Grunty zabudowane i 1109 336 1435 5,84 zurbanizowane Grunty pod wodami 1018 8 1026 4,18 Użytki ekologiczne 13 0 13 0,07 Nieużytki 314 8 322 1,31 Tereny różne 158 1 159 0,65

0 INFORMACJA O SPOSOBIE UŻYTKOWANIA GRUNTÓW GMINNYCH Gmina Kozienice jest właścicielem gruntów na podstawie decyzji komunalizacyjnych i aktów notarialnych o łącznej powierzchni 283 ha.

1. W trwałym zarządzie i użytkowaniu jednostek i zakładów podległych gminie – 86.80 ha z tego:

Wyszczególnienie Powierzchnia [ha] Wartość [zł] KCKSiR 23,79 3.472.419 KGK 38.92 7.730.510 Przedszkola 3.56 827.057 Biblioteka 0,23 89.287 Szkoły 19,30 1.473.342 Dom Kultury 0,12 48.718 Żłobek i M-G Ośrodek Pomocy 0,36 34.010 Społecznej Ogółem 86,80 13.794.459

2. W użytkowaniu wieczystym grunty o powierzchni – 62,14 ha z tego :  Pod budownictwem mieszkaniowym - 29,93 ha w tym: o osób fizycznych - 5,48 ha o Spółdzielni Mieszkaniowych - 22,40 ha o Współwłasność osób fizycznych - 2,05 ha  Inne tereny - 32,21 ha w tym: o Spółdzielnie, spółki i osoby fizyczne - 12,34 ha o Pracownicze ogrody działkowe - 19,10 ha o Tereny pod garażami - 0,77 ha 3. Targowiska w użytkowaniu KGK – 2,08 ha 3. Gminny zasób tworzą nieruchomości gruntowe o pow.- 156,68 ha z tego:

 Drogi, parkingi i ulice - 64,74 ha  Lasy, tereny zieleni osiedlowej, skwery - 64,46 ha

 Tereny pod budownictwo mieszkaniowe - 27,48 ha

LICZBA I STRUKTURA OBSZAROWA GOSPODARSTW ROLNYCH W GMINIE

Obszar Liczba Udział procentowy [%] od 1 – 2 ha 300 13,5 od 2 – 5 ha 1061 47,4 od 5 – 7 ha 347 15,6 od 7 – 10 ha 332 14,9 od 10 – 15 155 6,9 od 15 ha 38 1,7 Razem 2223 100,0 Średnia powierzchnia gospodarstwa Ok. 5,5 ha Strategia Rozwoju Gminy Kozienice 2.4. Zasoby siły roboczej w 2003 roku:

 powiat - 35.432 osób  gmina - 20.370 osób

STRUKTURA ZATRUDNIENIA W POWIECIE WG WYKSZTAŁCENIA:

 wyższe - 15%  średnie - 43%

 zawodowe - 29%  podstawowe - 13%

BEZROBOTNI: Wg. stanu na dzień 31.12.2003 Wyszczególnienie Liczba Stopa bezrobocia [%] Miasto i gmina 3033 14,51 - kobiety 1596 - mężczyźni 1437 Powiat 5673 16,40 - kobiety 2888 - mężczyźni 2785

STRUKTURA WIEKOWA BEZROBOTNYCH W GMINIE: Wg. stanu na dzień 31.12.2003 Wyszczególnienie Liczba Udział procentowy [%] Do 24 lat 819 27,00 25 – 34 lat 894 29,48 35 – 44 lat 544 17,94 45 – 54 lat 662 21,83 55 – 59 lat 95 3,13 Pow. 60 lat 19 0,63

2.5. Infrastruktura społeczna:

SZKOLNICTWO:  Szkoły: - wyższe – 1 - średnie – 2 - gimnazja – 3 o teren miasta – 2 o teren gminy – 1 - podstawowe – 12 o teren miasta – 2 o teren gminy – 10  Przedszkola – 6 o teren miasta – 5 (w tym 1 integracyjne) o teren wiejski – 1  Oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych na terenie gminy – 7

 Żłobek – 1

2  Placówka oświatowo – wychowawcza „Ogród Jordanowski” – 1

JEDNOSTKI KULTURY:

 Kozienickie Centrum Kultury Rekreacji i Sportu im. B. Klimczuka  Muzeum Regionalne

 Miejsko – Gminna Biblioteka Publiczna oraz 6 filii bibliotecznych

BAZA SPORTOWA:  hala sportowa – 1

 stadion lekkoatletyczno piłkarski z bieżnią startową– 1  boiska – 2 (Gimnazjum nr 2, ul. Wiślana, PSP nr 3, PSP Nowa Wieś, PSP Janików)

 kryta pływalnia – 1  korty tenisowe – 2 (KCKRiS i Gimnazjum nr 1)

 sporty wodne – KCKRiS  stadnina koni – 1

 kluby jeździeckie – 2

BAZA NOCLEGOWA:

KCKRiS - Kozienice . domki campingowe – 280 miejsc . pensjonat – 80 miejsc . pole namiotowe – 150 miejsc

HOTEL „ENERGETYK” - Kozienice . 20 pokoi HOTEL LEŚNY – Świerże Górne . 60 – miejsc noclegowych GOSPODARSTWA AGROTURYSTYCZNE: . P. Kacperek – Opatkowice - 4 miejsca . P. Trocińska – Ruda - 4 miejsca . P. Płatos – Kozienice - 16 miejsc . P. Majdak – Janików – Folwark - 6 miejsc . P. Rojek – Kozienice - 6 miejsc

2.6. Infrastruktura techniczna:

DROGI:  Drogi krajowe - 40,6 km  droga nr 79 Warszawa – Sandomierz - 20,0 km  droga krajowa nr 48 - 20,6 km (Tomaszów Mazowiecki – Białobrzegi – Kozienice – Dęblin – Kock) Strategia Rozwoju Gminy Kozienice  Drogi wojewódzkie - 3,0 km  Kozienice – Radom nr 737  Drogi powiatowe - 77,0 km

 Drogi gminne - 200,0 km

WODOCIĄGI: 1. Obiekty wybudowane (informacje techniczne dotyczące zaopatrzenia w wodę):

 ilość studni głębinowych czynnych – 11, w tym: o teren miasta – 7 o teren wiejski – 4 (Stanisławice – 2, Łuczynów – 2)  łączna długość eksploatowanych sieci wodociągowych - 156,7 km o w tym przyłącza wodociągowe - 50,7 km  ilość wody pobranej z ujęć własnych - 1.301,40 tys. m3  ilość wody zakupionej hurtowo w Elektrowni „Kozienice” - 65,20 tys. m3

 ilość wody dostarczona odbiorcom łącznie ze Świerżami Górnymi - 1.118,20 tys. m3  różnica pomiędzy ilością wody pobraną z ujęć i zakupioną, a ilością wody dostarczonej odbiorcom - 248,4 tys. m3 w tym: o woda zużyta do celów technologicznych na SUW - 109,1 tys. m3 o zużyta po wtłoczeniu do sieci - 139,3 tys. m3 w tym: . potrzeby własne - 81,8 tys. m3 . straty w sieci - 57,5 tys. m3  zapotrzebowanie wody dla odbiorców w miejscowościach z eksploatowanymi sieciami wodociągowymi - 525,0 m3/h  zapotrzebowanie wody dla odbiorców z rozpoczętym procesem inwestycyjnym w zakresie budowy sieci zasilanych z istniejących źródeł - 112,0 m3/h  deficyt wody 368,7 m3/h – (525+112) m3/h - 268,3 m3/h 2. Długość sieci w budowie - 5,0 km 3. Długość sieci planowanej do wybudowania - 44,4 km

KANALIZACJA : 1. Obiekty wybudowane (informacje techniczne dotyczące odbioru i oczyszczania ścieków):

 łączna długość eksploatowanych sieci kanalizacji sanitarnej grawitacyjno – tłocznej - 88,5 km w tym: o przyłącza - 30,9 km o przepompownie sieciowe - 21szt. w tym: . teren miasta - 2

4 . teren wiejski - 34 (Janików – 3, Aleksandrówka – 5 sieć/ 3 przydomowe, Łuczynów – 2, Stanisławice – 2, Janów – 2 sieć/ 2 przydomowe, Wola Chodkowska – 6, Ryczywół – 4, Nowa Wieś – 2, Świerże Górne – 1, Janików Folwark - 2)

 przepompownie obiektowe - 2 w tym: o teren miasta - 1 o teren gminy - 1 (Świerże Górne – 1) 2. Długość sieci w budowie - 21,0 km 3. Długość sieci planowanej do wybudowania - 76,1 km

SIEĆ GAZOCIĄGOWA :  długość sieci oddanej do użytku - 150,5 km

 długość sieci w budowie - 2,5 km  długość sieci planowanej do wybudowania - 37 km

OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW: 1. Obiekty wybudowane:  miejska oczyszczalnia ścieków w Kozienicach o przepustowości projektowej - 7629 m3/d o ilość ścieków przyjęta do oczyszczalni ścieków w Kozienicach - 1203000 m3  wiejska oczyszczalnia ścieków w Majdanach o przepustowości projektowej - 200 m3/d o ilość ścieków przyjęta do oczyszczalni w Majdanach - 17000 m3 2. W trakcie budowy na terenie gminy Kozienice:  oczyszczalnia ścieków w miejscowości Ryczywół o przepustowości - 294 m3/d

 oczyszczalnia ścieków w miejscowości Nowa Wieś o przepustowości - 609 m3/d

WYSYPISKA ODPADÓW KOMUNALNYCH:

 wysypisko odpadów komunalnych w Kozienicach poj. 400 tys. m3 odpadów zgęszczonych

LINIE TELEFONICZNE:  ilość abonentów telefonicznych TPSA - 8638

 długość przewodowej sieci telefonicznej - 376,3 km  ilość linii Telefonii Pilickiej - 325

2.7. Ważniejsze zakłady pracy:

ELEKTROWNIA „KOZIENICE” S.A.:  Największy zakład w powiecie i dawnym woj. radomskim. Największa Elektrownia w Polsce zasilana węglem kamiennym. W 2001 udział elektrowni w produkcji energii elektrycznej wśród elektrowni Strategia Rozwoju Gminy Kozienice systemowych w systemie energetycznym kraju wyniósł około 12% mocy elektrowni zawodowych. Zatrudnienie na dzień 31.12.01 wynosiło około 2700 osób.

ESSELTE POLSKA:  Największy w Europie Środkowej zakład w branży materiałów biurowych zatrudniający ponad 600 osób. Europejska filia światowego koncernu.

ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA DRZEWNEGO  powstały na bazie Kozienickiej Fabryki Mebli, zatrudnia około 250 osób.

SPÓŁDZIELNIA INWALIDÓW  trzeci co do wielkości zakład w gminie Kozienice zatrudniający ok. 400 osób produkujących: opakowania foliowe, opakowania drewniane, choinki sztuczne, odzież ochronną i roboczą oraz wyroby wtryskowe.

BAKOMA BIS– JANIKÓW  przetwórstwo owoców, zatrudnia około 50 osób,

MLECZARNIA OBORY KOZIENICE  przerób 45 tys. lit./dobę, zatrudnia około 100 osób.

MASARNIA JANIKÓW (w rozbudowie)  przerób 5000 kg/dobę (50 tuczników, 5-8 szt. bydła) , zatrudnia około 100 osób.

PRZEDSIEBIORSTWO DARFRUIT  Produkcja szklarniowa, zatrudnia w sezonie letnim 170 pracowników, poza sezonem 100.

PREFABET KOZIENICE  Produkcja pustaków 190 000 m³ – zatrudnia około 140 osób.

PKS KOZIENICE  przewozy regionalne  stacja obsługi pojazdów  stacja paliw  zatrudnia około 200 osób

STOWARZYSZENIE KUPCÓW I PRZEDSIĘBIORCÓW oraz CECH RZEMIOSŁ RÓŻNYCH  zrzesza ok. 100 podmiotów gospodarczych  stowarzyszenie zacieśnia współpracę pomiędzy podmiotami gospodarczymi

URZĘDY I INSTYTUCJE

 Urząd Miejski  Starostwo Powiatowe

6  Sąd Rejonowy

 Prokuratura  Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej

 Komenda Powiatowa Policji  Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna

 Powiatowy Urząd Pracy  Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

 Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna  Zarząd Dróg Powiatowych

 Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego  Dom Dziecka

 Dom Pomocy Społecznej  Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

 Warsztat Terapii Zajęciowej  Kozienickie Centrum Kultury, Rekreacji i Sportu

 Urząd Skarbowy  Szpital Powiatowy

 Przychodnie Kozienickie – 2  Kozienicka Gospodarka Komunalna

 Spółdzielnia Mieszkaniowa  Ośrodek Profilaktyki Uzależnień

 ZUS, KRUS  Instytucje ubezpieczeniowe

 Banki (PBH-PBK, PKO, BISE, BGŻ, BS w Piasecznie filia w Kozienicach, BS w Pionkach filia w Kozienicach, SKOK)

 Zakład Energetyczny  Operatorzy Telekomunikacyjni (telefonia stacjonarna i komórkowa)

 Poczta  Media lokalne (telewizja lokalna – Gminna - „Kronika Kozienicka”, miesięcznik kozienicki „OKO”)

 Kościoły - 8 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice 3. Oferta inwestycyjna Gminy Kozienice

W pełni uzbrojone tereny pod działalność gospodarczą : 1. Nieruchomość położona w Janikowie o powierzchni 5,94 ha, stanowiąca własność SP – PKP Lublin – w trakcie zakupu przez Gminę Kozienice. 2. Nieruchomość położona w Świerżach Górnych o powierzchni 7 ha, stanowiąca własność Prefabet S. A. Świerże Górne. 3. Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego gmina posiada tereny z przeznaczeniem: - pod zabudowę szeregową na Osiedlu Polesie o powierzchni 0,67 ha, tj. 18 działek w dwóch kompleksach oraz 10 działek pod zabudowę wolnostojącą o pow. 0,91 ha, - pod budownictwo wysokie na Osiedlu Polesie o powierzchni 2,90 ha, tj. 4 działki - pod działalność usługowo – handlową na Osiedlu Polesie o pow. 0,50 ha, tj. 1 działkę - na Osiedlu Głowaczowska II – 1 działka o pow. 640 m², - na Osiedlu Łuczynów – 1 działka o pow. 1700 m², - na Osiedlu Ryczywół – 2 działki o pow. 4000 m².

Do zagospodarowania zgodnie z opracowanym planem zagospodarowania przestrzennego pozostają nieruchomości niezabudowane położone: - przy ulicy Konstytucji 3 Maja o pow. 576 m2 - przy ulicy Hamernickiej o pow. 5200 m² - przy drodze krajowej Warszawa – Sandomierz na skraju miasta o pow. 2 ha w pełni uzbrojone.

4. Elementy analizy SWOT Gminy Kozienice

Mocne strony Słabe strony

8 Sfera demograficzno - społeczna 1. Duża aktywność i przedsiębiorczość mieszkańców 1. Wysoki udział bezrobotnych bez prawa do zasiłku oraz Gminy Kozienice. zwiększające się bezrobocie kobiet i ludzi młodych. 2. Duże zasoby siły roboczej o różnorodnych 2. Pogłębiające się różnice dochodów w poszczególnych kwalifikacjach. grupach społecznych. 3. Wysoki poziom przystosowania zawodowego 3. Wzrost potrzeb z zakresu pomocy społecznej absolwentów szkół średnich. spowodowany ubożeniem ludności. 4. Aktywne środowisko Twórców kultury. 4. Utrwalanie się obszarów ubóstwa. 5. Społeczeństwo obywatelskie – duża liczba 5. Proces starzenia się ludności. organizacji i stowarzyszeń. 6. Procesy migracyjne prowadzące do odpływu osób 6. Mobilizacja społeczna – wzrastające uczestnictwo najbardziej wartościowych do większych ośrodków mieszkańców w podejmowaniu decyzji przez krajowych i zagranicznych. samorząd

Strefa gospodarcza 1. Duży potencjał gospodarczy (lokalizacje dużych zakładów jak Elektrownia Kozienice, Esselte, Zakład Przemysłu Drzewnego na bazie Kozienickiej Fabryki Mebli, Prefabet, Bakoma, Mleczarnia „Obory”, Energomontaż Północ, ZRE, Spółdzielnia Inwalidów, PKS, Prefabet, Darfruid Stowarzyszenie Kupców i Przedsiębiorców w Kozienicach. 2. Baza surowcowa dla przemysłu rolno – 1. Zbyt mały dopływ nowego kapitału zewnętrznego spożywczego, zwłaszcza przetwórstwa owocowo – i zagranicznego. warzywnego, mleczarstwa, przemysłu mięsnego. 2. Przeludnienie agrarne wsi – zbyt duża liczba ludności 3. Rezerwy terenowe dla rozwoju działalności utrzymującej się z rolnictwa. gospodarczej w tym rezerwy majątku trwałego. 4. Znaczne walory przyrodnicze dla rozwoju agroturystyki, turystyki i sportu. 5. Znaczne i stabilne wpływy do budżetu gminy w wyniku lokalizacji dużych zakładów oraz zmian prawnych dotyczących finansowania jednostek samorządu terytorialnego, a także pozyskiwanym corocznie przez gminę pieniądzom zewnętrznym

Infrastruktura techniczna 1. Istnienie na terenie Gminy Kozienice obiektów infrastrukturalnych dużej skali (sieci energetyczne, gazownicze, wodociągowe i kanalizacyjne – miasto Kozienice). 2. Położenie Gminy Kozienice w niewielkiej 1. Brak trasy szybkiego ruchu w połączeniu z Warszawą odległości na południe od korytarza tranzytowego i połączenia kolejowego. wschód – zachód i przy drodze krajowej nr 723. 2. Kolizyjne skrzyżowania w Kozienicach. 3. Rozwinięta sieć drogowa łącząca Kozienice 3. Zbyt mały procent zagospodarowania odpadów z innymi regionami kraju. komunalnych. 4. Rozwinięta sieć komunikacyjna miasta. 4. Niedoinwestowanie infrastrukturalne części obszarów 5. Gospodarka odpadami komunalnymi w trakcie wiejskich Gminy Kozienice (wodociągi, kanalizacja, wdrażania. oczyszczalnie ścieków, gazyfikacja, drogi). 6. Skuteczna współpraca inwestycyjna z Powiatem Kozienickim oraz innymi podmiotami. 7. Polepszenie połączenia drogowego z Warszawą – metropolią europejską

Infrastruktura społeczna Strategia Rozwoju Gminy Kozienice 1. Wysoki poziom szkolnictwa podstawowego i średniego. 2. Rozwinięta sieć bardzo dobrze wyposażonych przedszkoli i szkół. 1. Dysproporcje w wyposażeniu w infrastrukturę 3. SP ZZOZ „Szpital Powiatowy”. społeczna pomiędzy miastem a terenem wiejskim. 4. Rozwinięta sieć lecznictwa otwartego: 2. Niezadowalająca dostępność i standard techniczno – użytkowy obiektów infrastruktury społecznej  publiczne ZOZ-y: SP ZOZ „Przychodnie na znacznym obszarze gminy. Kozienickie” 3. Niezadowalający stan infrastruktury technicznej  niepubliczne ZOZ-y: „MEDICOVER”, lokalnych ośrodków zdrowia „MILENIUM”, „VIVA MED”, „MEDICUS”  indywidualne praktyki lekarskie i stomatologiczne.

Strefa przyrodnicza 1. Duży stopień naturalności dolin rzecznych koncentrujących główne wody. 2. Zmniejszający się poziom zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego związany 1. Wysokie zanieczyszczenie rzeki Wisły i Radomki z inwestycjami ekologicznymi Elektrowni oraz wód podziemnych. Kozienice S.A. 2. Istnienie obszarów deficytu wodnego. 3. Wysoka jakość i naturalność środowiska 3. Istotna, ale zmniejszająca się emisja zanieczyszczeń przyrodniczego Puszczy Kozienickiej. stałych i gazowych. 4. Bogato występujące naturalne zbiorniki wodne. 5. Dogodne warunki fizjograficzne dla budownictwa (małe deniwelacje, stabilne podłoże).

Strefa organizacyjna 1. Bliskość ogólnopolskich ośrodków władzy 1. Niedostateczna skuteczność planowania przestrzennego. i dyspozycji politycznych oraz gospodarczych. 2. W wyniku nowego podziału administracyjnego 2. Korzyści z reformy decentralizacyjnej państwa wymagające poprawy relacje pomiędzy poszczególnymi (większy wpływ samorządu na rozwój miasta poziomami władzy i służbami. i gminy).

Szanse i zagrożenia rozwoju Gminy Kozienice Szanse Zagrożenia 1. Poprawa edukacji i mobilizacji społecznej mieszkańców. 1. Dalszy spadek dochodów ludności rolniczej związany 2. Wzmocnienie dyfuzji impulsów rozwojowych z narastającą konkurencją towarów obcych w wyniku z Warszawy. postanowień Światowej Organizacji Handlu dotyczących 3. Pozyskanie strategicznych inwestorów redukcji ceł i zmniejszenia pomocy dla rolnictwa. 4. Napływ środków zewnętrznych i pomocowych 2. Brak skutecznej realizacji polityki strukturalnej państwa z Unii Europejskiej. wobec rolnictwa i obszarów wiejskich. 5. Systematyczna poprawa stanu środowiska 3. Napięcia społeczne w przypadku pogłębiania się przyrodniczego. polaryzacji społecznej. 6. Dostęp do unijnych rynków pracy, kapitału 4. Żywiołowy rozwój motoryzacji indywidualnej i technologii. w warunkach słabo rozwiniętej krajowej infrastruktury 7. Rozwój przemysłu materiałów budowlanych drogowej. związany z instalacjami odsiarczania spalin 5. Pogorszenie sytuacji ekonomicznej Elektrowni Kozienice (produkcja gipsu) S.A. w np. w wyniku decyzji dotyczących redukcji 8. Stabilność w Rosji i krajach sąsiadujących zanieczyszczeń lub niewłaściwej prywatyzacji. na wschodzie dająca szanse odzyskania rynków 6. Tworzenie kosztochłonnych struktur przestrzennych zbytu. (rozproszone budownictwo mieszkaniowe pozbawione 9. Zwiększenie różnorodności charakteru miasta komplementarnej infrastruktury, chaotyczna zabudowa). np. inwestycje centralne w bazę sportowo – 7. Możliwość niekorzystnych skutków integracji z UE. rekreacyjną. 8. Odpływ ludzi młodych i wykształconych. 10. Społeczeństwo obywatelskie – większy udział społeczności lokalnej w rozwoju miasta i gminy. 5. Kierunki rozwoju Gminy Kozienice

0 Wyznaczając kierunki rozwoju Gminy Kozienice należy wziąć pod uwagę potrzeby mieszkańców, mocne i słabe strony miasta i gminy, uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, jak również proces integracji europejskiej. Analizując mocne strony, takie jak duża aktywność i przedsiębiorczość mieszkańców, duży potencjał gospodarczy, bazę surowcową dla przemysłu rolno – spożywczego, mleczarstwa i przemysłu mięsnego oraz istnienie na terenie Gminy Kozienice obiektów infrastrukturalnych różnorodnej skali, w mieście Kozienice należy systematycznie tworzyć warunki do zrównoważonego rozwoju gospodarczego zapewniającego odpowiednią liczbę miejsc pracy oraz źródła dochodów dla mieszkańców i budżetu gminy.

5.1. Rozwój turystyki

Najlepszym sposobem na popularyzację Gminy Kozienice jest rozwój turystyki. Region ma dostatecznie wiele atrakcji przyrodniczych i kulturowych, aby mieć szanse w konkurencji o przyciągnięcie polskich i zagranicznych turystów. Wymaga to jednak zasadniczego urozmaicenia obecnej oferty wypoczynkowej, modernizacji bazy pobytowej, polepszenia warunków dojazdu i szerokich działań na rzecz poprawy standardów otoczenia. Wykorzystując potencjał i bliskość Kazimierza Dolnego można reaktywować połączenie wodne na Wiśle pomiędzy Kozienicami a Kazimierzem.

Wykorzystując mocne strony sfery przyrodniczej, takie jak duży stopień naturalności dolin rzecznych koncentrujących duże ilości wody, zmniejszający się poziom zanieczyszczenia środowiska, związany z inwestycjami ekologicznymi Elektrowni Kozienice S.A., bogato występujące naturalne zbiorniki wodne, czyste środowisko w połączeniu z ładem przestrzennym i estetyką gminy promować rozwój turystyki i agroturystyki. Zasadniczy wpływ na rozwój miasta i gminy posiada zaplecze rekreacyjno-sportowe. Rozbudowa i unowocześnienie stadionu, będącego w kompleksie z halą sportową i jedną z najnowocześniejszych pływalni w Polsce powinna podnieść Kozienice do rangi centrum międzynarodowych rozgrywek sportowych oraz ważnego centrum szkoleniowego. Duże znaczenie dla rozwoju posiadać może turystyka edukacyjna w tym etnograficzna i ekologiczna. Gmina Kozienice położona jest w regionie posiadającym bogatą przeszłość. Znajdujące się w jej pobliżu miejscowości: Czarnolas, Czersk, Maciejowice, Magnuszew, Sieciechów – Opactwo, Policzna, Studzianki Pancerne, Warka umożliwiają tworzenie tras turystycznych dla młodzieży szkolnej (głównie z terenu aglomeracji warszawskiej) ułatwiających realizację programu historii, wiedzy o społeczeństwie oraz edukacji ekologicznej2. Program tego typu wymagałby wspólnych działań przedsiębiorców z branży turystycznej oraz władz oświatowych. Doświadczenia krajów europejskich wskazują na jego opłacalność. Działania tego typu podejmowane w UE zyskują dofinansowanie z funduszy strukturalnych. Przykładem może być program „Via Claudia Augusta” obejmujący tereny Włoch, Austrii i Bawarii położone wzdłuż historycznych traktów rzymskich. Innego rodzaju inicjatywę o podobnym charakterze nazwaną „Apfelweg”3 zrealizowano w Austrii. Obydwa przedsięwzięcia umiejętnie łączą aspekty edukacyjne, rekreacyjne i handlowe (sprzedaż lokalnych produktów- głównie rolniczych).4

5.2. Rozwój przemysłu

2 np. połączenia wodnego Wisłą Kozienice – Kazimierz Dolny 3 Jabłkowa droga – projekt mający zaznajomić turystów z tradycją i osiągnięciami produkcji jabłek i przetwórstwa tych owoców 4 u nas np. święto ogórka (promocja rolniczego przetwórstwa) Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Gmina Kozienice ma wiele walorów rozwojowych, które sprawiają, że widziana jest jako potencjalny biegun wzrostu o znaczeniu subregionalnym lub nawet regionalnym. Wśród nich wymieniane są:  dobre położenie gminy w pobliżu Warszawy od strony miedzynarodowego lotniska.

 bogata i zróżnicowana oferta terenów inwestycyjnych przygotowana dla potencjalnych inwestorów.  Pomoc inwestycyjna gminy dla nowych lokalizacji przemysłu (partnerstwo publiczno-prywatne i publiczo- publiczne)  Elektrownia Kozienice S.A. jako największa elektrownia w Polsce opalana węglem kamiennym może w przyszłości koncentrować wokół siebie przemysł związany z jej specyfiką. Możliwym kierunkiem jest rozwój przemysłu materiałów budowlanych związany z instalacjami odsiarczania spalin (produkcja gipsu 110 tys. ton rocznie).  Bliskość taniego i nowoczesnego źródła energii elektrycznej połączona z potencjałem ekonomicznym i intelektualnym Warszawy mogą być decydujące przy kolejnych lokalizacjach inwestycji z branży przemysłowej.

 Firma Esselte (największa w Europie produkcja materiałów biurowych, w tym m.in. segregatorów) aby nadal obniżać koszty i poprawiać efektywność może koncentrować wokół siebie branże papierniczą i tworzyw sztucznych.  Prawdopodobieństwo nowych lokalizacji obiektów przemysłowych na terenie gminy i powiatu znacznie zwiększy modernizacja drogi Warszawa – Sandomierz oraz przebieg autostrady wschód – zachód jak najdalej na południe od Warszawy.

5.3. Rozwój handlu i usług oraz pozarolniczej działalności gospodarczej

Najważniejsze priorytety rozwoju gospodarczego gminy to:

1. Zwiększenie konkurencyjności gospodarki w stosunku do innych regionów kraju co z jednej strony spowoduje szerokie działania w zakresie infrastruktury technicznej, warunkujące lokalizację nowoczesnych inwestycji, a z drugiej strony konsekwentną restrukturyzację gospodarki w kierunku ciągłej modernizacji istniejących branż

2. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw jako warunek trwałego i efektywnego generowania miejsc pracy. Do działań warunkujących rozwój tych przedsiębiorstw zaliczyć należy:

- rozbudowę infrastruktury w obszarach szczególnie aktywnych gospodarczo,

- inicjowanie i wspieranie kooperacji wewnątrzregionalnej oraz kooperacji z gospodarkami sąsiednich regionów,

- stymulowanie rozwoju instytucji otoczenia biznesu i budowę regionalnego systemu informacji dla MŚP, także dla UE,

- budowę regionalnego systemu wsparcia kapitałowego (venture capital), pożyczkowego i gwarancyjnego (regionalne towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych),

- wdrożenie systemu zachęt do tworzenia MŚP poprzez wykorzystanie aktualnych aktów prawnych umożliwiających pomoc publiczną dla przedsiębiorców w obszarach problemowych.

Warunki krajobrazowe, przyrodnicze w połączeniu z bogatym dziedzictwem kultury materialnej w mieście i gminie Kozienice stwarzają ogromną szansę na rozwój usług związanych z turystyką i rekreacją. Potrzebne jest więc

2 kreowanie szerokiej gamy produktów turystycznych opartych często na unikatowych zasobach terenu przy jednoczesnym podnoszeniu standardu usług turystycznych.

Należy dążyć do realizacji zasady „im społeczeństwo bogatsze tym więcej środków na usługi”.

5.4. Wzmocnienie rolnictwa i przetwórstwa płodów rolnych

Biorąc pod uwagę położenie Gminy Kozienice wzdłuż rzeki Wisły, urodzajność gleb stwarzających warunki do produkcji wysokowartościowych płodów rolnych należy wzmocnić system obrony zasobów gminy przed klęskami losowymi, jak np. powódź. Rolnictwo i wieś spełniają w gminie bardzo ważną rolę. Obszary wiejskie zajmują około 95% terytorium miasta i gminy, i mieszka na nim około 35% społeczeństwa. Po przystąpieniu do UE gospodarstwa rolne będą miały trudności ze względu na niewielkie zasoby ziemi, w osiągnięciu skali produkcji, zapewniającej efektywne wykorzystanie zainwestowanego kapitału. Rozmiar zaangażowanych czynników produkcji oraz relacje między nimi (ziemia w małym stopniu) spowoduje, że dochody z pracy w rolnictwie będą niższe niż w innych działach produkcji. Niewydolność dochodowa ma charakter strukturalny. Na rynku narastają nadwyżki produkcyjne – przywrócenie równowagi wymaga więc nie tylko ekstensyfikacji produkcji (która następować winna w sposób naturalny wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa), ale i wyłączenia najsłabszych gruntów spod uprawy. Należy dążyć do zrównoważonego rozwoju Gminy Kozienice poprawiając relacje dochodów ludności wiejskiej poprzez zapewnienie wzrostu opłacalności produkcji w wyniku zwiększenia efektywności i obniżenia kosztów produkcji, stabilizację rynku rolnego, a zwłaszcza zwiększenie powiązań pomiędzy przetwórstwem a rolnictwem oraz zwiększenie możliwości zbytu produktów rolnych na rynkach krajowych i zagranicznych (stworzyć nową formę handlu wykorzystując obecną na naszym rynku Bakomę i masarnię w Janikowie. Atutem na naszym terenie jest Mleczarnia „Obory” – dająca możliwość zwiększenia dochodów w gospodarstwach rolnych. Dla wzmocnienia rolnictwa i przetwórstwa płodów rolnych niezbędna jest interwencja państwa w zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Innym ważnym kierunkiem działań jest: - aktywizowanie obszarów wiejskich poprzez modernizację rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego; - wspieranie grupowych inicjatyw rolników; - wspieranie przetwórstwa dokonywanego w gospodarstwach rolnych i sprzedaży bezpośredniej produktów rolniczych, co pozwoli w przyszłości uniknąć monopolizacji handlu spożywczego oraz pozwoli przejąć części marż handlowych przez rolnictwo5. Doświadczenia krajów europejskich wskazują, że można podejmować w tym zakresie różne działania o charakterze marketingowym. Szczególnie warte polecenia są doświadczenia austriackie w tym zakresie. Zrealizowano tam wiele projektów finansowanych z funduszy unijnych skierowanych do producentów mleka, owoców i warzyw, z których wiele nadaje się do przeniesienia na polski grunt. Pomysły te mogą zostać łatwo wykorzystane w fazie realizacyjnej strategii (przygotowanie projektów pod konkretne projekty z zakresu rozwoju regionalnego); - popularyzacja możliwości wykorzystania funduszy unijnych na projekty służące modernizacji gospodarstw.

5.5. Inwestycje w „zasoby ludzkie”

5 Drobny handel spożywczy jest w naszym kraju we wstępnej fazie monopolizacji (przejmowania przez sieci handlowe). Strategia Rozwoju Gminy Kozienice W światowej ekonomii dominuje w chwili obecnej przekonanie, że o rozwoju społeczno-gospodarczym nie decydują zasoby kapitałowe lecz ludzkie. Odpowiednio przygotowani i motywowani ludzie potrafią bowiem „stworzyć” niezbędne im zasoby materialne. Dlatego jednym z zasadniczych kierunków rozwoju gminy Kozienice powinno być utrzymanie wysokiego poziomu szkolnictwa podstawowego i średniego oraz bardzo dobrego przygotowania przedszkolnego, dbałość o rozwój służby zdrowia. Należy też dołożyć starań, by przeciwstawić się „wypłukiwaniu czynników wytwórczych” jak określono w strategii województwa mazowieckiego proces migracyjny powodujący opuszczanie terenów „pozametropolitalnych” przez osoby o największym potencjale intelektualnym i poziomie przedsiębiorczości6. Jedynym, skutecznym sposobem przeciwdziałania temu zjawisku jest dbałość o tworzenie nowych miejsc pracy. O potencjale ludzkim gminy w dużym stopniu decyduje poziom zaangażowania jej mieszkańców – czyli mobilizacja społeczna. Należy dążyć do jeszcze większej integracji mieszkańców i ich silnej identyfikacji z gminą. Bogata reprezentacja Twórców kultury na terenie Gminy Kozienice stwarza przesłanki do utrwalenia lokalnej tożsamości kulturowej, budowania „Małej Ojczyzny”. Duża ilość organizacji non profit – trzeciego sektora kształtuje właściwe więzi społeczne przyczyniając się istotnie do budowy społeczeństwa obywatelskiego, ponad lokalnym upartyjnieniem.

6. Działania Gminy Kozienice realizowane zgodnie ze strategią Wiele działań już zaplanowanych i przyjętych do realizacji w okresach poprzednich jest zgodna ze strategią Gminy Kozienice. Jest to duże osiągnięcie, ponieważ zapewnia, że działania podejmowane w przyszłości będą trafiać niejako „na przygotowany grunt”. Dotyczą one rozbudowy infrastruktury technicznej i społecznej, Poniżej przedstawiono listę takich przedsięwzięć.

6 Jest to zjawisko szalenie niekorzystne bowiem w ten sposób odpływają z terenu pieniądze wydatkowane na wychowanie i wykształcenie wyjeżdżających osób oraz środki, które zabiorą one ze sobą na tzw. „zagospodarowanie się”.

4 6.1. Infrastruktura techniczna

Wyposażenie Gminy Kozienice w odpowiadającą najwyższym standardom europejskim nowoczesną infrastrukturę techniczną i społeczną (baza mieszkaniowa, kulturalno – oświatowa, zdrowotna i rekreacyjno – sportowa) będzie podstawą efektywnego funkcjonowania podmiotów gospodarczych, stworzy warunki do rozwoju intelektualnego, kulturalnego, fizycznego mieszkańców. Pozwoli zatem efektywnie realizować cele wyznaczone w strategii.

6.1.1. Sieć i urządzenia wodociągowe

Gmina w miarę swoich możliwość realizuje program wodociągowania. Lata 90 to początki procesu wodociągowania grupowego i zbiorczego terenów wiejskich, które są dość rozległe, obejmują 36 sołectw. Z uwagi na fakt, iż tereny zabudowy siedliskowej i mieszkaniowej są terenami położonymi na obszarze zarówno zwartej jak i rozproszonej zabudowy, budowa i rozbudowa sieci wodociągowej koliduje z istniejącą zabudową i infrastrukturą techniczną, co powoduje znaczny wzrost kosztów realizacji inwestycji. Dotychczasowe działania pozwoliły na zwodociągowanie południowej części naszej gminy. Rozprowadzono sieć wodociągową w miejscowościach: Stanisławice (realizowana w latach 1994-1995), Nowiny (1994-1995), Aleksandrówka (1995-2000), Janików (1996r.), Majdany (1998-1999), Łuczynów (1998-2000), Kociołki (1998-1999), Janów (1999-2000), Staszów (2000r.), Cudów- Przewóz-Wymysłów (2000-2001), Selwanówka, Wola Chodkowska, Ryczywół (2001-2003), Nowa Wieś, Świerże Górne (2001-2003), Ruda, Śmietanki, Janików, Folwark (2001-2002), Dąbrówki, Kępeczki, Kępa Wólczyńska, Wólka Tyrzyńska AiB, Samwodzie (2001-2002). Kontynuowane są działania w celu zaopatrzenia ludności w wodę z sieci wodociągowej. Realizuje się budowę wodociągu: Wilczkowice Górne, a przewiduje się do realizacji w miejscowościach: Psary, Brzeźnica. W kolejnych latach planuje się doprowadzenie wody z sieci wodociągowej do sołectw: Piotrkowice, Holendry Piotrkowskie, Holendry Kozienickie, Kuźmy, Opatkowice, Chinów, Łaszówkę tj. 33 km. Równolegle wraz z rozwojem sieci wodociągowej na terenach wiejskich budowana jest i modernizowana sieć wodociągowa na terenie miasta. Oddano do użytku w 2003 r. 2.847,00 mb sieci na terenie oś. Polesie. W roku 2004 przewiduje się do realizacji budowę sieci wodociągowej w ul. Chartowej tj. ok. 1.600,00 mb. W ramach bieżącej obsługi sieci należy prowadzić roboty związane z modernizacją istniejących urządzeń wodociągowych. Przedsięwzięcia te będą realizowane wraz ze zmianami w planie zagospodarowania przestrzennego dla terenów przeznaczonych pod zabudowę. Rozbudowa sieci powoduje wzrost zapotrzebowania w wodę. Bilans wodny jest ujemny. Deficyt wynosi – 268,3 m3/h. Wodociągi zasilane są z ujęć wód podziemnych. Wykorzystywane są wody z otworów czwartorzędowych, trzeciorzędowych i kredowych. Aby móc zabezpieczyć mieszkańcom gminy dobrą jakościowo wodę przewiduje się budowę dodatkowych stacji ujęć wody Janikowie, Janowie i Opatkowicach. Biorąc pod uwagę korzystne warunki hydrogeologiczne, istniejące nie eksploatowane w pełnej wydajności studnie głębinowe, rozwój osadnictwa, głownie wiejskiego a co za tym idzie i sieci wodociągowej, zasadna winna być w latach kolejnych modernizacja istniejących ujęć wody oraz budowa nowych ujęć. Miasto posiada ujęcia wód podziemnych. Na tym terenie miasta funkcjonują też dwie stacje uzdatniania wody tj. przy ul. Słonecznej oraz przy ul. Rodzinnej. Zakład je eksploatujący realizuje projekt zmierzający do ich modernizacji. Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Działania w zakresie wodociągowania obejmują w pierwszej kolejności tereny o największym skupisku ludności, tereny gdzie brakuje wody w ujęciach indywidualnych lub jej jakość jest bardzo zła. Podstawą do podejmowania decyzji jest „Program ogólny zaopatrzenia wsi w wodę”, zatwierdzony Uchwałą Rady Miejskiej Kozienice Nr XXII/312/2000 z 14.09.2000 r.

Tablica 1. Harmonogram realizacji w zakresie sieci wodociągowych w latach 2004 do 2010. Lp. Obszar Długość 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sieć wodociągowa Miasto 1. Os. Polesie 3 km 2. Ul. Chartowa I i II 1,6 km Gmina 1. Ryczywół – Wola Chodkowska 18 km 2. Świerże Górne Nowa Wieś 8,5 km 3. Janików Folwark, Ruda Śmietanki 15 km Dąbrówki, Wólka Tyrzyńska, Samwodzie, 4. 20km Kępeczki 5. Aleksandrówka Budy 3 km 6. Brzeźnica – Psary 7,5 km 7. Wilczkowice Górne 2,8km Majdany, Opatkowice, Piotrkowice, 8. Holendry, Piotrkowskie, Holendry 25 km Kozienickie, Kuźmy, Holendry Kuźmińskie 9 Nowiny (od ul. Radomskiej) 3,0 km 10. Chinów 9,0 km 11. Łaszówka 2 km 12. Świerże Górne Rozbudowa sieci wodociągowej 13. uwzględniająca powstałą zabudowę w latach 2003 do 2008 Stacje ujęć wody 1. Wola Chodkowska 2. Nowa Wieś 3. Studnia głębinowa w Janowie 4. Budowa SUW w Janowie 5. Modernizacja SUW w m. Stanisławice 6. Modernizacja SUW w m. Łuczynów Monitoring SUW w Nowej Wsi, Woli 7. Chodkowskiej Wykonanie zabudowy i automatyki agregatu 8. prądotwórczego w SUW w Nowej Wsi Zabezpieczenie dodtkowych źródeł wody w 9. celu zaspokojenia deficytu wody w Janikowie i Opatkowicach

6.1.2. Kanalizacja i urządzenia sanitarne Miasto Kozienice posiada zorganizowany system kanalizacji ściekowej o długości ok. 88,5 km. Na terenach wiejskich sieć kanalizacji sanitarnej jest średnio rozwinięta. W ostatnich latach wybudowano sieć kanalizacji sanitarnej w m. Aleksandrówka (realizowana w latach 1995-2000), Janików (1997-1998), Majdany (1998-1999), Łuczynów (1998-2000), Stanisławice (1999-2000), Janów (2000-2001). W 2003 roku zakończono budowę sieci w m. Nowa Wieś, Ryczywół, Wola Chodkowska, Selwanówka, Świerże Górne, Janików Folwark, Aleksandrówka Budy. Obecnie realizowane są działania w miejscowości.: Kociołki, Nowiny, Wilczkowice Górne oraz modernizacja sieci w miejscowości Świerże Górne. W najbliższym czasie planowane jest rozpoczęcie budowy w miejscowości Ruda - Śmietanki, Brzeźnica, Psary. W kolejnych latach priorytetem powinny być tereny o największych skupiskach ludności, a więc: Samwodzie, Kępeczki, Wólka Tyrzyńska A i B, Kępa Wólczyńska, Dąbrówki, Staszów. W następnej kolejności: Piotrkowice, Kępa Bielańska, Holendry Piotrkowskie i Kozienickie, Opatkowice, Chinów, Staszów, Łaszówka.

6 Na terenie miasta w 2003 roku wybudowano kanalizację sanitarną na oś. Polesie oraz zmodernizowano odcinek sieci w ul. Lubelskiej i ul. Polnej. Ścieki odprowadzane są do oczyszczalni komunalnych. Aby zapewnić odbiór ścieków konieczna jest budowa nowych oczyszczalni. W roku 2003 oddane zostały do użytku dwie – w m. Ryczywół i Nowa Wieś. Uzbrajanie nowych terenów powoduje zwiększenie odbioru ścieków. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej wymusza konieczność modernizacji istniejącej oczyszczalni do parametrów umożliwiających dopływ ścieków z terenu miasta i gminy. Działania w tym zakresie opierają się na programie „Kanalizacji ściekowej gminy Kozienice” opracowanym w 2000 r., zatwierdzonym Uchwałą Nr XXII/312/2000 z dn. 14.09.2000 r.

Tablica 2. Harmonogram realizacji w zakresie sieci kanalizacyjnych w latach 2004 do 2010. Lp. Obszar Długość 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sieć kanalizacyjna Miasto 1. Os. Polesie 3 km 2. Ul. Polna 3. Ul. Dolna 4. Ul. Chartowa I i II 1,6 km Budowa kolektora „B” do oczyszczalni ścieków średnicy ø 600 mm w celu odbioru 5. ścieków z osiedla Polesia i systemu kanalizacyjnego Opatkowice Gmina 1. Ryczywół – Wola Chodkowska 17,8 km 2. Świerże Górne Nowa Wieś 8,6 km 3. Janików Folwark 6,8 km 4. Ruda - Śmietanki 10,6 km Przewóz, Cudów, Wymysłów, Wójtostwo, 4. 8,5 km Wójtostwo Parcel Dąbrówki, Wólka Tyrzyńska, 5 16 km Samwodzie, Kępeczki, Kępa Wólczyńska 6. Aleksandrówka Budy 2,7 km 7. Brzeźnica – Psary 7,5 km 8. Wilczkowice Górne 2,8 km 9. Kociołki – Nowiny - Kajzerówka 9,2 km Majdany, Opatkowice, Piotrkowice, Holendry Piotrkowskie, Holendry 10. 25 km Kozienickie, Kuźmy, Holendry Kuźmińskie 11. Nowiny (od ul. Radomska) 5,0 km 12. Staszów 6,0 km 13. Chinów 14. Łaszówka 15. Świerże Górne Rozbudowa sieci kanalizacyjnej 16. uwzględniająca powstałą zabudowę w latach 2003 do 2008

6.1.3. Sieć i urządzenia gazowe. Gazyfikacja objęła 10 sołectw tj. ok. 1/3 terenu naszej gminy oraz większą część m. Kozienice. Stanowi to ok. 150,5 km sieci. Potrzeby w tym zakresie są ogromne. W latach 1990-1995 wybudowano sieć gazową w m. Stanisławice, Aleksandrówka i Łuczynów. W latach 1995-1998 w m. Janików, Janików Folwark, Psary, Brzeźnica, Kociołki, Wólka Tyrzyńska A i B, Samwodzie, Staszów, Kępeczki, Ruda, Śmietanki, Janów. W ubiegłym roku doprowadzono gaz do oś. Stara Wieś, Głowaczowska II i oś. Polesie. Konsultacje przeprowadzone wśród mieszkańców wsi uświadomiły jak duże jest zainteresowanie poborem gazu. Dlatego podjęto rozmowy z PGNiG których celem jest uzgodnienie planów rozwoju sieci oraz określenie możliwości finansowych stron. W pierwszej kolejności, w latach 2004 zgazyfikowane zostaną sołectwa: Janów, Nowiny i Aleksandrówka. W latach 2005-2007 planuje się rozpoczęcie budowy sieci gazowych w miejscowościach Nowa Wieś, Świerże Górne, Wola Chodkowska, Ryczywół, Piotrkowice, Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Holendry Piotrkowskie i Opatkowice. „Koncepcja programowa rozwoju gazyfikacji Miasta i Gminy Kozienice” opracowana w 1995r. powinna być systematycznie wdrażana do realizacji w najbliższych latach, po uprzednim uaktualnieniu i zatwierdzeniu przez Radę Miejską Kozienice.

Tablica 3. Harmonogram realizacji w zakresie sieci gazowych w latach 2004 do 2010 Lp. Obszar Długość 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sieć gazowa Miasto 1. Os. Polesie 3 km Gmina 1. Nowiny, Aleksandrówka 2. Nowa Wieś, Świerże Górne 3. Wola Chodkowska, Ryczywół 4. Janów Piotrkowice, Holendry Piotrkowskie, 5. Opatkowice

6.1.4. Kanalizacja deszczowa. Na terenie miasta realizowana jest budowa sieci kanalizacji deszczowej. W 2002r. zakończono budowę kanalizacji deszczowej na ul. Głowaczowskiej. W 2003 roku zrealizowano budowę tej sieci na terenie osiedla mieszkaniowego „Energetyki”. Obejmowała ona 2.081 mb sieci. Obecnie oddano do użytku odcinek kanalizacji deszczowej (ok. 800,00 mb) odprowadzającej wody opadowe z terenu ul. Świerczeskiego. W trakcie realizacji jest budowa sieci kanalizacji deszczowej w ul. Krasickiego, Zdziczów, S. Gruszczyńskiej oraz ul. Bohaterów Studzianek. Aby zapewnić bezpieczeństwo na drogach konieczne jest w najbliższym czasie wybudowanie odcinków sieci kanalizacji deszczowej odprowadzającej wody opadowe z centrum miasta do podczyszczalni wód deszczowych. W latach 2005-2006 należy zrealizować 2.889,00 mb sieci deszczowej odprowadzającej wody opadowe z terenu oś. ”Polesie”. Mając na uwadze obowiązujące przepisy z zakresu ochrony środowiska, opracowano w 2003 roku projekt „Szczegółowej koncepcji odprowadzenia wód opadowych z terenu miasta Kozienice”, która zakłada odprowadzeniem wód opadowych do istniejącej, a w pełni nie wykorzystanej podczyszczalni wód deszczowych. Pozwoliło by to na odciążenie rzeki Zagożdżonki jako dotychczasowego odbiornika ścieków deszczowych.

Tablica 4. Harmonogram realizacji w zakresie sieci kanalizacji deszczowej w latach 2004 do 2010 Lp. Obszar Długość 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Miasto 1. Kozienice (osiedle Energetyki) 2.081 mb Kozienice (ul. Krasickiego, Zdziczów, ul. S. 2. 800 mb Gruszczyńskiej, ul. Bohaterów Studzianek) 3. Kozienice (ul. Świerczewskiego) 400 mb 3. Kozienice osiedle Głowaczowska II 4. Kozienice osiedle Polesie 2.889 mb 5. Kozienice południowa część miasta 2.395 mb 6. Kozienice południowo-wschodnia 8.346 mb 8. Kozienice osiedle Borki 2.340 mb 9. Kozienice os. Głowaczowska I 1.305 mb 10. Kozienice os. Zdziczów 2.475 mb 11. Kozienice ul. Batalionów Chłopskich

8 6.1.5. Komunikacja. Strategicznym zadaniem jest prowadzenie działań w kierunku poprawy komunikacji z aglomeracją warszawską poprzez poszerzenie drogi nr 79 Kozienice – Warszawa, wybudowanie utwardzonych poboczy oraz położenie nowej nawierzchni. W 2004 roku rozpoczęto procedurę związaną z opracowaniem dokumentacji technicznej. Na terenie gminy istnieje sieć dróg: krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Stan techniczny tych dróg jest niezadowalający. Powoduje to iż nie są one atrakcyjne dla użytkowników. Pobocza dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych są zbyt wąskie i niedostatecznie utwardzone. Nawierzchnie tych dróg są w złym stanie technicznym. Część dróg gminnych nie posiada utwardzenia nawierzchni. Z uwagi na korzystne położenie naszej gminy w podstawowym systemie komunikacyjnym kraju konieczne byłoby podniesienie standardu dróg, ich parametrów technicznych. Pożądana jest budowa ciągu dróg o charakterze ponadlokalnym, stanowiących obwodnicę wokół miasta, które ułatwią komunikację z terenami sąsiednimi. W związku z tym zachodzi konieczność budowy stacji benzynowych i obiektów towarzyszących. Gmina w ostatnim czasie podniosła standard nawierzchni dróg w tym ul.: Zielonej, 11-go Listopada, Starowiejskiej, Górnej, Miodowej, Kolejowej. Planowana jest budowa ulic w m. Aleksandrówka, na terenie oś. Polesie, oś. Głowaczowska II, oś. Łuczynów, przedłużenie ul. Zdziczów w kierunku m. Opatkowice. Należy również przyjąć bezpieczną organizację ruchu szczególnie w sąsiedztwie dróg krajowych. Są to zadania realizowane ze środków własnych. Konieczna jest planowana przebudowa skrzyżowań dróg krajowych z drogami gminnymi, w tym ul. Głowaczowskiej z ul. Sportową, Legionów, Żeromskiego i Sikorskiego. Planowana jest również modernizacja dróg gminnych, zarówno na terenie miasta jaki i na terenach wiejskich, budowa zespołu parkingów w pobliżu miejsc użyteczności publicznej /centrum miasta/. Należy uwzględnić również budowę dróg do terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, zgodnie ze zmianami wprowadzonymi do planów zagospodarowania przestrzennego. Po 1998 r. rozpoczęto modernizację chodników w mieście, co przyczyniło się do likwidacji barier architektonicznych. Ułatwia to osobom niepełnosprawnym poruszanie się na terenie miasta. W kolejnych latach należy kontynuować te działania.

Tablice 5. Harmonogram realizacji w zakresie sieci dróg i mostów w latach 2004 do 2010 Lp 200 200 200 200 200 200 200 200 Inwestycje Zakres 2010 . 2 3 4 5 6 7 8 9 Miasto 2.359 m2 1 ul. Jeziorna (429 mb) 662 m2 2 ul. Warszawska bis (120mb) Pow. Parkingu 1.833 m2, ciągi parking i skwer przy ul. Sportowej - 98 2 3 miejsc postojowych piesze – 2.288 m , pow.zieleni – 4.886m2) 2.070 m2 4 ul. Zdziczów do granic miasta (345 mb) 5 ul. Zdziczów Sięgacz 932m2 (207 mb) 6 parking przy hali sportowej 48 miejsc 1.253 m2 postojowych krzyżowania ulicy Głowaczowskiej z ulicami 7 : Legionów, Sportową, Sikorskiego – 3 szt. (zmiana geometrii) Broniewskiego ul. Przemysłowa: skrzyżowanie z ul. 8 zmiana geometrii Hamernicką, korekty łuków Strategia Rozwoju Gminy Kozienice 9 ulice na osiedlu Polesie 18.770m2 (2.503mb) 10 poszerzenie ulicy Warszawskiej w granicach miasta wraz z zatokami autobusowymi 11 budowa ronda ul. Żeromskiego – Głowaczowska w porozumieniu z GDDKiA 12 ulice na Osiedlu Głowaczowska I i II 13 ulica Żeromskiego„Bis” 14 ulice na Osiedlu Łuczynów Przebudowa skrzyżowania ul. Hamernickiej i 15 Nowy Świat 16 Budowa ul. Konstytucji 3 Maja 18 Budowa ul. Wierzbowej 19 Przebudowa w mieście 20 Ul. Polna 21 Parking ekologiczny przy ul. Żeromskiego 22 Budowa ciągu pieszo-jezdnego ul. Pięknej Gmina 1 Współudział w budowie i modernizacji dróg krajowych, przebudowa drogi krajowej nr 79 2 Aleksandrówka (w tym drogi ekologiczne) 3 Kociołki (775 mb) 4 Staszów 5.733 m2 - (1.000 mb) 5 Janów 1.100 mb 6 przedłużenie ul. Zdziczów do Opatkowic) (992 mb) 7 Wilczkowice Górne (2938 mb) 8 Ryczywół 9 Janów 10 Świerże Górne (w tym dróg ekologicznych) 11 Stanisławice 12 Budowa i remonty dróg dojazdowych do pól 13 Janików Folwark – Psary (ekologiczna) 14 Janików - Dąbrówki 15 Nowa Wieś 3646,5 m² 16 Holendry Kozienickie (teren Piecycha) Remont drogi Holendry Kozienickie – Kępa 17 Wólczyńska 18 Budowa nawierzchni jezdni w Chinowie 19 Łuczynów Chinów 20 Kępeczkach 21 Budowa chodników i ścieżek rowerowych Budowa parkingu ekologicznego przy 22 zalewie w Janikowie Budowa petli na zakończemiu jezdni przy 23 jeziorze opatkowskim Współudział w budowie i modernizacji dróg 24 powiatowych, chodników i zatok autobusowych Mosty Budowa i remonty mostów: 1 na rzece Łacha Nowa Wieś – Świerże Górne okular w Świerżach Górnych 2 Most łączący Janików z Dąbrówkami 3 Most w Holendrach Kozienickich k/p. Zielonej

6.1.6. Ścieżki rowerowe. W latach następnych zakłada się realizację koncepcji budowy ścieżek rowerowych, służących aktywnym formom wypoczynku i rekreacji, po zatwierdzeniu przez Radę Miejską Kozienic. Koncepcja ta obejmuje teren miasta i gminy. Zaproponowany model układu dróg rowerowych może stać się atrakcją, podnieść walory terenu, rozwinąć sieć miejsc obsługi turystyki rowerowej, wzmocnić atuty naszego terenu. System szlaków rowerowych obejmuje ok.80 km tras. Składa się z 2-ch ciągów magistralnych łączących gminę nie tylko z sąsiednimi gminami, ale również z innymi atrakcyjnymi miejscami na Mazowszu. Zadanie będzie realizowane etapami, zgodnie z opracowaną koncepcją przebiegu ścieżek rowerowych na terenie Gminy Kozienice. Etap I - obejmuje połączenie centrum miasta: rejon skrzyżowania ulic Kochanowskiego i ul. Warszawskiej oraz pętlą do ul. Głowaczowskiej. – lata 2002 – 2005.

0 Etap II – tworzy system małych pętli obsługujących poszczególne strefy miasta m.in.: zespół pałacowo- parkowy, ul. Lubelska, Młyńska, Żeromskiego, Zdziczów, KCKRiS – lata 2003-2006. Etap III – system ścieżek rowerowych na terenie gminy : - szlak obsługujący miejscowości leżące na wschód od Kozienic w dolinie Wisły – Janików, Staszów, Kępa Wólczyńska, Kuźmy, Kępa Bielańska, Świerże Górne, Nowa Wieś, Opatkowice, Kozienice. - szlak obsługujący miejscowości na północ od Kozienic – Świerże Górne, Ryczywół, Wola Chodkowska, Adamów, Cztery Kopce, Świerże Górne. - szlak obsługujący miejscowości leżące na zachód od Kozienic – Chartowa, Kajzerówka, Nowiny, Katarzynów , Aleksandrówka. - szlak obsługujący miejscowości na południe od Kozienic – Janików, Śmietanki, Ruda, Molendy, Kajzerówka, Kociołki. - lata 2005 – 2010.

Tablica 6. Harmonogram realizacji w zakresie sieci ścieżek rowerowych w latach 2004 do 2010 Rodzaj inwestycji Lp. Etapy Długość 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sieci ścieżek rowerowych Obejmujące połączenie centrum Kozienic (rejon skrzyżowania ul. 1. I Kochanowskiego i ul. Warszawskiej wraz z pętlą do ul. Głowaczowskiej) Tworzenie systemu małych pętli obsługujących poszczególne strefy miasta, m.in.: zespół pałacowo – 2. II parkowy, ul. Lubelska, ul. Młyńska, ul. Żeromskiego, ul. Zdziczów, MG OSiR 3. Janików - Staszów - Kępa Wólczańska 4. - Kuźmy - Kępa Bielańska - Świerże 5. Górne - Nowa Wieś - Opatkowice - Kozienice Kozienice – Świerże Górne – Ryczywół – Wola Chodkowska – Adamów –Cztery Kopce – Świerże III Górne Kozienice – Chartowa – Kajzerówka – 6. Nowiny – Tatarzynów - Aleksandrówka Kozienice – Janików – Śmietanki – Ruda – Molendy – Kajzerówka – Kociołki (w tym bezpieczny dojazd do stawu w Janikowie)

6.1.7. Linie trakcji elektrycznej. Planowane zadania inwestycyjne: MIASTO KOZIENICE - wprowadzenie mocy z GPZ Aleksandrówka w kierunku miasta linią kablową 15 kV dla poprawy pewności zasilania odbiorców, - modernizacja sieci niskiego napięcia w ul. Lubelskiej, Radomskiej, Głowaczowskiej wraz z wymianą oświetlenia ulicznego na energooszczędne, - modernizacja sieci niskiego napięcia w rejonie ulic: Batalionów Chłopskich, Parkowej, Sienkiewicza, 3-go Maja, Sosnowej, Maciejowickiej, Mickiewicza, - modernizacja sieci średniego napięcia w rejonie ulic: Przemysłowa, Kolejowa i Lubelska; TERENY WIEJSKIE KOZIENICE Strategia Rozwoju Gminy Kozienice - modernizacja sieci NN w miejscowościach Nowiny, Aleksandrówka, Łuczynów, Świerże Górne, Stanisławice, Chinów

6.1.8. Oświetlenie uliczne na terenie Gminy Kozienice.

W 1999 r. został opracowany projekt modernizacji istniejącego oświetlenia ulicznego pt. „Projekt Techniczny Wymiany Oświetlenia Ulicznego na Sodowe-Energooszczędne Oprawy Oświetleniowe na terenie Gminy Kozienice”. Dotychczas na terenie Gminy Kozienice zrealizowane zostało ~30% zamierzenia. W pierwszej kolejności należałoby zrealizować w/w projekt, co pozwoliłoby z uzyskanych oszczędności finansowych realizację dalszej rozbudowy i uzupełnień oświetlenia ulicznego wg wniosków mieszkańców. Drugi etap obejmuje opracowanie generalnego projektu na rozbudowę (dobudowy) oświetlenia ulicznego, na podstawie złożonych wniosków przez mieszkańców Gminy Kozienice z uwzględnieniem wniosków dotyczących zwartej zabudowy. Wiele wniosków o realizacji dotyczy również dobudowy oświetlenia w miejscach o rozproszonej zabudowie mieszkaniowej. Dotychczas zrealizowano wnioski dotyczą zwartej zabudowy osiedla Głowaczowska II, Łuczynów Nowy i ul. Chartowej. W roku 2004 przewidziane jest do realizacji os. Stara Wieś, os. przy ul. Zwoleńskiej (Nowiny), w kolejnym latach planuje się Łuczynów, os. Polesie. Planowanie przedsięwzięć związanych z oświetleniem ulicznym odbywa się we współpracy z Rejonowym Zakładem Energetycznym, aby uwzględnić również zamierzenia inwestycyjne zakładu. Współpraca ta daje obustronne wymierne korzyści. W 2004 roku rozpoczęto opracowanies „Projektów oświetlenia na poszczególne drogi krajowe i powiatowe”. W oparciu o tak opracowaną dokumentację Urząd Gminy występuje o dotacje do właściwych Zarządów dróg przy zapewnieniu minimalnych środków własnych.

Tablica 7. Harmonogram realizacji w zakresie oświetlenia ulicznego w latach 2004 do 2010

Lp. Lata realizacji Nazwa zadania 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1 Modernizacja istniejącego oświetlenia na lampy energooszczędne 2 Os. Stara Wieś 3 Os. przy ul. Zwoleńskiej 4 Os. Polesie 5 Łuczynów 6 Rozbudowa istniejącego oświetlenia 7 Budowa oświetlenia przy drogach krajowych i powiatowych 8 Budowa oświetlenia na osiedlach mieszkaniowych o zwartej zabudowie

6.1.9. Infrastruktura szkolnictwa.

Zagospodarowanie terenów szkolnych.

W 2001 r. oddano do użytkowania Gimnazjum w Świerżach Górnych wraz z kompleksem boisk przyszkolnych. W latach 2002 – 2004 zrealizowano trzy kompleksy tj. PSP Nowa Wieś, PSP Janików i PSP Nr 3 w Kozienicach. Przewiduje się budowę boisk przyszkolnych w pozostałych Publicznych Szkołach Podstawowych z uwzględnieniem wahań demograficznych. Wiele nawierzchni boisk przyszkolnych będzie o nawierzchniach sztucznych, co zmniejszy koszty utrzymania. Rozpatrzona zostanie koncepcja budowy małych sal gimnastycznych, szczególnie w szkołach wiejskich. Sale będą realizowane na bazie adaptowanego projektu powtarzalnego. Adaptacja będzie uwzględniała potrzeby poszczególnej szkoły.

Termomodernizacja budynków szkół.

2 We wszystkich szkołach (oprócz Przewozu) zmodernizowane zostały węzły cieplne. W szkołach gdzie są indywidualne ujęcia wody zostały wykonane stacje uzdatniania wody. Pozostały do wykonania termorenowacje budynków szkół, co pozwoli na likwidację mostków termicznych. Na pozostałe szkoły, oprócz PSP Piotrkowice i Janików, należy opracować dokumentację projektowo-kosztorysową wraz z audytem energetycznym uwzględniającym efekt ekologiczny. Tego rodzaju przygotowanie pozwoli korzystać z długoterminowych pożyczek z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Pożyczki te podlegają umorzeniu do 40%. Posunięcie tego rodzaju wydatnie zmniejszyły koszty utrzymania obiektów szkolnych. Generalnym problemem we wszystkich szkołach są bariery architektoniczne dla niepełnosprawnych. W budynkach piętrowych nie ma dźwigów osobowych. Problem należy rozwiązać poprzez zastosowanie na istniejących klatkach schodowych dźwigów platformowych (pochyłych).

Tablica 8. Harmonogram realizacji w zakresie infrastruktury oświatowej w latach 2004 do 2010 Lata realizacji Nazwa zadania 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Budowa boisk 3 boiska 3 boiska 3 boiska 1 boisko Budowa sali PT PT 1 sala 1 sala 1 sala 1 sala 1 sala 1 sala gimnastycznej Termo renowacja 2 szkoły 3 szkoły 3 szkoły 3 szkoły 3 szkoły budynku Budowa budynku szkoły w Wólce Tyrzyńskiej Budowa budynku kulturalno – oświatowego w Świerżach Górnych

6.2. Bezpieczeństwo publiczne

ROZBUDOWA MONITORINGU

Na bazie zbudowanego I etapu monitoringu istnieje możliwość jego rozbudowy w ulicach: Kopernika, Radomskiej, Nowy Świat, Głowaczowskiej, Kochanowskiego, prywatnych obiektów i terenów gminnych.

WYPOSAŻENIE JEDNOSTEK OSP

Jednostki OSP działające w KRAJOWYM SYSTEMIE RATOWNICZYM winny być wyposażone w nowoczesny sprzęt. Wzrastająca ilość zdarzeń, w których biorą udział strażacy wymaga sprzętu likwidującego sprawnie i bezpiecznie występujące zagrożenia.

6.3. Ochrona środowiska

Główne kierunki i dalsze działania na rzecz ochrony środowiska: - segregacja odpadów, odzysk surowców wtórnych i właściwe unieszkodliwianie odpadów - prowadzenie działań nad ochroną powietrza – montaż w lokalnej komunalnej kotłowni urządzeń do odsiarczania i zmniejszających emisję - montaż pieca gazowego na La Montea - budowa kotłów na paliwa odnawialne umożliwiających m.in. spalanie osadów ściekowych - budowa sieci preizolowanych Strategia Rozwoju Gminy Kozienice - ochrona wód podziemnych i kopalin - zagospodarowanie osadów ściekowych i budowa kompostowni - zwiększenie wpływu związku gmin ziemi kozienickiej na regionalną gospodarkę odpadami.

Tablica 9. Harmonogram realizacji w zakresie ochrony środowiska w latach 2004 do 2010

Lp. Lata realizacji Nazwa zadania 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1 Modernizacja 32 węzłów ciepłowniczych Budowa kotłów gazowych 2*5 MW (w celu zapewnienia prod. c.w.u. dla 2 miasta) z turbiną gazową dla pokrycia potrzeb wł. Ciepłowni miejskiej na energię elektryczną Budowa sieci preizolowanej do oś Borki II, il. Kolejowa wraz z osiedlem 3 domków jednorodzinnych, do os. Polesie, Głowaczowska I drugi etap, Głowaczowska II o domki jednorodzinne przy ul. Warszawskiej Bodowa centralnej instalacji odsiarczania i odazotowania spalin w 4 ciepłowni miejskiej Budowa kotłów wodnych na paliwa odnawialne umożliwiających m.in. 5 spalanie osadów ściekowych (realizacja programu skojarzonego wytwarzania energii) 6 Modernizacja kotłów wodnych WLM-5 (szt. 4) 7 Modernizacja kotłów wodnych WR-10 (szt. 2) Rekultywacja modułu depozytowego powstałego w wyniku modernizacji 8 składowiska Budowa linii sortowniczej odpadów komunalnych wraz z niezbędnymi 9 urządzeniami i sprzętem 10 Wykonanie instalacji odgazowującej wysypisko 11 Zagospodarowanie osadów ściekowych i budowa kompostowni

Powyższe działania ograniczą zanieczyszczenie środowiska naturalnego i przyczynią się do pozyskania surowców wtórnych.

6.4. Tworzenie warunków i klimatu do rozwoju społeczno - gospodarczego

Dla zapewnienia mieszkań osobom najgorzej sytuowanym przygotować mieszkania socjalne i komunalne. Aktywne wykorzystanie szans rozwojowych wiąże się nierozerwalnie ze stworzeniem warunków i klimatu dla rozwoju społeczno – gospodarczego. Infrastruktura techniczna odpowiadająca największym standardom europejskim posiada bardzo duże znaczenie. Bardzo ważnym czynnikiem decydującym o rozwoju przedsiębiorczości jest ład przestrzenny. Należy dążyć do wydzielenia terenów pod strefę ekonomiczną gdzie byłyby lokalizowane tylko firmy i zakłady produkcyjne. Nowelizacja planów zagospodarowania przestrzennego umożliwi wydzielenie tych terenów stwarzając możliwości lokalizacji nowych inwestycji. Na terenach zainwestowanych dla których nie ma miejscowych planów realizacji inwestycji jest możliwa po uzyskaniu przez inwestorów decyzji bądź to o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o ustaleniu warunków zabudowy. Ustalenie lokalizacji celu publicznego lub warunków zabudowy jest w niektórych przypadkach szybszą procedurą niż opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Z godnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 z 2003 r., poz. 717) art. 50 ust. 1 – inwestycje celu publicznego są lokalizowane na podstawie miejscowego planu, a w przypadku braku miejscowego planu w drodze decyzji o ustaleniu inwestycji lokalizacji celu publicznego. Natomiast zgodnie art. 59 zmiana

4 zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga ustalenia w drodze decyzji o warunkach zabudowy. Projekty określonych wyżej decyzji sporządza osoba wpisana na listę samorządu zawodowego urbanistów lub architektów. Jednym z ważnych aspektów poprawy warunków inwestowania na terenie gminy są aktualne miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Polityka przestrzenna gminy powinna opierać się na studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Opracowanie nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego powinno być poprzedzone analizą wniosków złożonych do miejscowych planów oraz oceną czy planowane założenia w nowym planie zagospodarowania przestrzennego nie są sprzeczne z ustaleniami studium. Jeżeli zaistnieją rozbieżności pomiędzy założeniami studium a planowanym zagospodarowaniem należy w pierwszej kolejności aktualizować studium. W 2004 r. planowana jest analiza wniosków złożonych do miejscowych planów zagospodarowania. Opracowanie to pozwoli na wyciągnięcie właściwych wniosków w kwestii dalszej polityki przestrzennej na terenie Gminy Kozienice. Analiza wniosków umożliwi podjecie dalszych prac planistycznych związanych z ewentualną aktualizacją studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kozienice, a w dalszej kolejności przystąpienie do opracowania miejscowych planów zagospodarowania. Jednak określenie terenów dla których w pierwszej kolejności będą podejmowane opracowania Strategia rozwoju Gminy Kozienice

Tablica 10. Harmonogram realizacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego stwarzających warunki do nowych inwestycji na terenie MiG Kozienice w latach 2004 do 2010 Lp. Rodzaj inwestycji 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w 1. Łuczynowie – „Łuczynów I” Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w 2. Nowinach – „Nowiny I” Opracowanie częściowych zmian w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania 3. przestrzennego miasta Kozienice Opracowanie częściowych zmian w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania 4. przestrzennego gminy Kozienice Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego przy ul. 5. Dolnej w Kozienicach Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w 6. Kozienicach przy ul. Głowaczowskiej – „Głowaczowska III” Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w 7. Kozienicach-Osiedle „Stara Wieś II” Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w 8. Nowinach- „Nowiny II” Opracowanie częściowej zmiany w miejscowym planie szczegółowym 9. zagospodarowania przestrzennego osiedla domów jednorodzinnych „Borki I” w Kozienicach Opracowanie częściowej zmiany w miejscowym planie zagospodarowania 10. przestrzennego Osiedla „Polesie” w Kozienicach Opracowanie częściowej zmiany w miejscowym planie zagospodarowania 11. przestrzennego gminy Kozienice Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla terenu 12. położonego przy ul. Przemysłowej w Kozienicach (zabudowa mieszkaniowa z usługami) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego – 13. drugi etap Osiedla „Polesie” (zabudowa mieszkaniowa z usługami) Opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta 14. Kozienice Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 15. terenu położonego przy ul. Lubelskiej miejscowych Kozienicach – po byłej stacji PKP (zabudowa mieszkaniowa z usługami) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 16. terenu położonych w Aleksandrówce (zabudowa mieszkaniowa z usługami) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 17. terenów położonych w Nowinach (zabudowa mieszkaniowa z usługami) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 18. terenów położonych w Janowie (zabudowa mieszkaniowa z usługami) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 19. terenów położonych w Majdanach (zabudowa mieszkaniowa z usługami) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 20. terenów położonych w Nowej Wsi (zabudowa mieszkaniowa z usługami)

6 Strategia rozwoju Gminy Kozienice Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 21. terenów położonych w Śmietankach (zabudowa letniskowa i usługi turystyczne) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 22. terenów położonych w Rudzie (zabudowa letniskowa i usługi turystyczne) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 23. terenów położonych w Woli Chodkowskiej (zabudowa letniskowa i usługi turystyczne) Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 24. terenów położonych w Aleksandrówce Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla 25. terenów położonych w Opatkowicach 26. Opracowanie miejscowego planu Łuczynów II Opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przy 27. ul. Warszawskiej w Kozienicach 28. Inne pilne i ważne

7 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice

Stymulowanie rozwoju gospodarczego Gminy Kozienice nastąpi poprzez: - przygotowanie terenów pod inwestycje oraz ich promocja w kraju i zagranicą, - podjęcie starań celem uruchomienia funduszu poręczeń kredytowych dla małych i średnich przedsiębiorstw, - udostępnienie terenów inwestycyjnych dla firm kooperujących z zakładami z terenu Gminy Kozienice dla lokalizacji ich produkcji na terenie miasta i gminy po akcji promocyjnej uzasadniającej te inwestycje, - kontynuowanie sprawnego wydawania decyzji o Warunkach Zabudowy i Zagospodarowania Terenu – umożliwi to szybszą lokalizację inwestycji. Brak barier biurokratycznych zachęci inwestorów do lokalizacji nowych inwestycji, - realizacji w praktyce ustawy o pomocy publicznej dla przedsiębiorców, - cykliczne spotkania przedsiębiorców z władzami gminy celem szybkiego reagowania na postulaty mające usprawnić procesy inwestycyjne, - wykorzystanie oddziaływania Elektrowni Kozienice S.A. na rozwój Gminy Kozienice zwracając uwagę na: . inwestycje związane z ochroną środowiska; . inwestycje związane z modernizacją mocy wytwórczych; . inwestycje rozwojowe związane z budową bloku gazowo – parowego, - aktywną politykę gospodarowania nieruchomościami mienia komunalnego: . sprzedaż wolnych działek w drodze przetargu; . sprzedaż w drodze bezprzetargowej gruntów nie tworzących samodzielnych działek (dokonano zmian w planie zagospodarowania przestrzennego umożliwiających jak najkorzystniejsze zagospodarowanie wolnych terenów będących w zasobie gminy, w szczególności dotyczy Osiedla Borki I) – trwają prace związane z podziałem terenu; . dzierżawę na rzecz osób fizycznych i prawnych; . aktywną politykę w zakresie gospodarki nieruchomościami niezbędnymi do realizacji zadań własnych gminy; . nabywanie gruntów i regulowanie stanu prawnego nieruchomości niezbędnych pod inwestycje realizowane przez gminę oraz realizowane na podstawie wspólnych porozumień z innymi podmiotami; . ze względu na długotrwałe procedury związane z pozyskaniem gruntów, wskazane jest z wyprzedzeniem przygotowanie niezbędnej dokumentacji projektowo-technicznej, łącznie z geodezyjną; . wykup na rzecz gminy w miarę możliwości finansowych gminy nieruchomości zaniedbanych, których właściciele nie są w stanie zapewnić odpowiedniego utrzymania; . wykup nieruchomości zaniedbanych w centrum miasta dokonywać tak, aby tworzyć w miarę zwarte kompleksy, żeby tereny te w przyszłości mogłyby być przez gminę wykorzystane na cele ogólnospołeczne, np. parking, obiekty kulturalne, tereny zieleni, handlu i usług (typu hotelarskiego) lub przeznaczone do sprzedaży pod obiekty użyteczności publicznej, np. ZUS, KRUS, itp. Nadałoby to miastu estetyczny wygląd, a zarazem umożliwiłoby mieszkańcom szybkie załatwienie spraw (kompleksowo, wszystkich spraw – obecnie większość instytucji jest w centrum); . dokonać wykupu 5 nieruchomości przy ulicy Warszawskiej i zamknąć kompleks terenów rekreacyjno- sportowych w obrębie ulic: Legionów, Głowaczowska, Sportowa, Warszawska. Pozyskane tereny będą zagospodarowane przez gminę. Wokół tego kompleksu wybudować ścieżki rowerowe,

8 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice a w głębi urządzone np. tereny służące latem do jazdy wrotkami, a zimą za lodowisko, kort tenisowy , itp.

- renowację i modernizację centrum – wyburzyć budynek na działce nr 3270/1 stanowiącej własność gminy, położony w obrębie ulic: Radomska, Konstytucji 3 Maja, Batalionów Chłopskich, a w dalszej kolejności budynki na sąsiedniej nieruchomości , stanowiące własność GS,

- odpowiednie zagospodarowanie nieruchomości stanowiącej własność gminy przy ulicy Konstytucji 3 Maja oraz przy ulicy Radomskiej (po przyjęciu przez Radę planu zagospodarowania centrum). Dla centrum opracować plansze kolorystyki budynków i wprowadzić harmonogram modernizacji elewacji na lata 2003- 2006 z częściowa pomocą ze środków gminy. Po opracowaniu plansz kolorystycznych dla centrum miasta zapewnić w budżecie gminy środki na częściowe dofinansowanie właścicieli budynków dokonujących remontu i renowacji. Po uzgodnieniu planu remontów z właścicielami nieruchomości na lata 2003 – 2010, wystąpić o dofinansowanie do Konserwatora Zabytków. Częściowe dofinansowanie zachęci właścicieli do prowadzenia prac renowacyjnych, a miasto zyska odpowiedni wygląd.

- zaspokojenie potrzeb społeczności lokalnej w zakresie mieszkalnictwa. Zabezpieczony jest teren pod budownictwo jednorodzinne (patrz str. 14) oraz pod budownictwo wysokie:

. 4 działki - Osiedle Polesie o powierzchni 2, 90 ha, . przy ulicy Hamernickiej tzw. „górka” o powierzchni 0,52 ha, Koncentracja terenów i preferencje rozwoju budownictwa jednorodzinnego skoncentrowanego, poprzez scalenie gruntów ( zachowana własność prywatna).

- wystąpienie do: Wojewody, Ministra Transportu, PKP, Lasów Państwowych o uzgodnieniem i realizację projektu budowy połączenia kolejowego na trasie Kozienice – Warka.

Gmina posiada rezerwę terenu przy ul. 11-go Listopada, na którym można zlokalizować dworzec PKP.

- opracowanie koncepcji, a następnie zagospodarowanie dwóch kompleksów lasów komunalnych:

. las przy ulicy Głowaczowskiej, na działce nr 1267 o powierzchni 5,7 ha (zaplanować budowę strzelnicy sportowej, ścieżki rowerowe, bieżnię do uprawiania biegów w celach rekreacyjnych, jako uzupełnienie obiektów towarzyszących, terenów sportowych uzupełniających kompleks sportowy stadionu) . las przy ulicy Warszawskiej na działce oznaczonej numerem 1513 o powierzchni 6,62 ha zagospodarować w formie lasu – parku, jako siedlisko – ostoja zwierząt i roślin.

- renowacje parku miejskiego, dostosowanie obiektu jako miejsca spacerowego i wypoczynku mieszkańców. Dla bezpieczeństwa ludności zapewnić ochronę. Zabezpieczyć odpowiednią ilość parkingów dla obiektów użyteczności publicznej i obiektów sportowych, rekreacyjnych i wypoczynkowych. Parkingi przy obiektach użyteczności publicznej i instytucji administracyjnych i państwowych - jako ogólnodostępne, dotyczy to również dni wolnych od pracy.

- uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami. W planach zagospodarowania gminy Kozienice przewidzieć tereny pod zakłady produkcji uciążliwej .

- podjęcie działań w zakresie zagospodarowania terenów: a) wzdłuż rzeki Zagożdżonki po obu stronach

9 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice - w I etapie w granicach miasta - w II etapie od Hamernii przez grunty Aleksandrówki, Janowa i Kociołek z mostkami łączącymi brzegi tej rzeki. b) nadwiślańskich poprzez budowę stanic, pól biwakowych i parkingów - rozwój indywidualnych terenów rekreacyjnych, poprzez rozwój gospodarstw agroturystycznych oraz dokonanie w planie zagospodarowania zmian poprzez zwiększenie terenów rekreacyjnych: Wola Chodkowska, Łaszówka i okolice, Psary, Staszów, Kępeczki. - urządzenie zalewu spełniającego rolę kąpieliska jak również zbiornika retencyjnego przy ujściu rzeki Radomki do Wisły w miejscowości Ryczywół. - urządzenie po nieczynnych stawach rybnych PSK zbiornika wodnego z przeznaczeniem na kąpielisko ogólnodostępne z pełnym urządzeniem (kąpielisko miejskie – pozyskanie terenu). - połączenie jeziora kozienickiego z opatkowickim. 6.5. 6.6. Rozwój Edukacji i kultury

Poziom wykształcenia społeczeństwa jest wyznacznikiem stopnia jego rozwoju. Bezpośrednim realizatorem polityki oświatowej są samorządy lokalne, których obowiązkiem jest zapewnienie nowoczesnej bazy i dobrze przygotowanej kadry pedagogicznej. Samorząd Gminy prowadząc szkoły podstawowe i gimnazja dąży do wyposażenia ich w nowoczesne środki dydaktyczne, a przede wszystkim w pracownie komputerowe. Jest to zadanie kosztowne i trudne do przeprowadzenia, ze względu na brak środków finansowych i odpowiednio przygotowanych nauczycieli. Głównym celem jest przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacji, poprzez zapewnienie możliwości korzystania z technologii informacyjnej w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów. Przygotowanie do życia w społeczeństwie informacji jest jednym z głównych zadań systemów edukacji Unii Europejskiej. Należy dążyć do stworzenia warunków do realizacji edukacji informatycznej i dostępu do sieci INTERNET w każdej szkole. Jest to wyzwanie dla naszej – polskiej edukacji, którą należy rozpoczynać jak najwcześniej, nie tylko na poziomie gimnazjum, ale również na poziomie szkoły podstawowej.

Ważnym problemem jest wprowadzenie nauki dwóch języków obcych, szczególnie w gimnazjum, ponieważ takie są potrzeby edukacyjne wyrażane przede wszystkim przez rodziców, ale również związane z integracją z Unią Europejską. Gmina, żeby pozyskać nauczycieli języków obcych będzie przygotowywać dla nich atrakcyjną ofertę.

Istotnym elementem polityki edukacyjnej będzie zagospodarowywanie czasu wolnego dzieci i młodzieży szkolnej poprzez organizacje zajęć pozalekcyjnych w zakresie sportu i rekreacji, jak też i kół zainteresowań. W przyszłości zajęcie odbywały się będą na basenie, co służyć będzie zarówno rekreacji jak i zdrowiu. Zaspokajając potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży nie należy zapominać o dzieciach mających indywidualne cechy charakterystyczne, zainteresowania, zdolności i specjalne potrzeby w zakresie nauczania. Każde dziecko ma fundamentalne prawo do nauki i należy dać mu szansę osiągnięcia i utrzymania odpowiedniego poziomu wykształcenia zróżnicowanego w zależności od potrzeb. Dzieci posiadające szczególne potrzeby będą uczęszczać do klas integracyjnych w zwykłych szkołach, gdzie będą utrzymywać takie wsparcie, jakiego mogą wymagać w celu zapewnienia skuteczności ich kształcenia. Nauczanie integracyjne jest najskuteczniejszym środkiem budowania solidarności miedzy dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i ich rówieśnikami.

Bez ciągle doskonalących i dokształcających się nauczycieli nie ma dobrej szkoły – miejsca, które uczniom i nauczycielom zapewnia klimat sprzyjający pracy i własnemu rozwojowi.

0 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Jednym z głównych celów polityki oświatowej gminy musi być stworzenie dogodnych warunków organizacyjnych, finansowych w zakresie doskonalenia nauczycieli.

Do realizacji wszystkich celów i potrzeb edukacyjnych niezbędna jest nowoczesna baza szkolna, która musi być w ciągły sposób modernizowana, rozbudowywana i remontowana.

Jednym z podstawowych zadań gminy jest dbałość o materię szkolną. To właśnie samorząd gminny ma zapewnić szkołom i placówkom bezpieczne i higieniczne warunki pracy dla nauczycieli, pracowników nie będących nauczycielami oraz wszystkich uczniom.

Baza szkolna na terenie miasta i gminy jest systematycznie remontowana i modernizowana. Ale w tym zakresie jest jeszcze wiele do zrobienia i ten kierunek działań będzie utrzymywany.

Reasumując, najważniejsze kierunki rozwoju oświaty na terenie Gminy Kozienice do realizacji przez samorząd lokalny to : 1. Powołanie Rady Oświatowej. 2. Wyrównywanie szans edukacyjnych – tworzenie oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych, szczególnie na terenach wiejskich. 3. Racjonalizacja sieci szkół i przedszkoli. 4. Rozbudowa bazy sportowej przy placówkach oświatowych wg nowoczesnych standardów i wymogów edukacyjno – zdrowotnych. 5. Systematyczna modernizacja obiektów szkolnych. 6. Rozwój i rozpowszechnianie technik informatycznych i multimedialnych kształceniu uczniów. 7. Nauka 2 języków obcych w szkołach podstawowych i gimnazjach. 8. Ustawiczne dążenie do doskonalenia kwalifikacji nauczycielskich. 9. Zapobieganie zachowaniom ryzykownym wśród dzieci i młodzieży – profilaktyka wychowawcza, promowanie zdrowego trybu życia. 10. Zaspokajanie potrzeb edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych poprzez umożliwienie im nauki z rówieśnikami (mniej liczne klasy, podjazdy dla niepełnosprawnych). 11. Współpraca na rzecz szkoły społeczności lokalnej, zwłaszcza rodziców, dyrektorów, władz publicznych, itp.

12. Prowadzenie działań zmierzających do podniesienia świadomości ekologicznej poprzez cykliczne prelekcje w szkołach i ośrodkach kultury (edukacja dzieci i młodzieży) oraz organizację imprez proekologicznych.

13. Wdrażanie systemu stypendiów dla najzdolniejszych uczniów.

Prawidłowo funkcjonowanie oświaty podniesie atrakcyjność gminy oraz pozytywnie wpłynie na lokalny rynek pracy.

Działalność placówek kulturowych prowadzona jest w oparciu o zaplanowane wcześniej cele, zadania i formy przy jednoczesnym uwzględnieniu bieżących potrzeb środowiska. Gmina Kozienice jako aktywny ośrodek kulturotwórczy będzie w dalszym ciągu promować kulturę regionalną celem zwiększenia zainteresowania jej dobrami, głównie tradycją i przeszłością Kozienic i Puszczy Kozienickiej. W dalszym ciągu należy prowadzić edukację

1 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice kulturalną, gromadzić, chronić, a także upowszechniać dobra kultury. Rozwój kultury spowoduje stworzenie więzi lokalnych oraz pozytywnie wpłynie na wizerunek Kozienic.

Dorobek kulturalny rejonu jest bogaty i ze wszech miar wartościowy, choć czasem nie do końca znany i spopularyzowany. Na tym fundamencie warto budować tożsamość naszego terenu. Niemniej jednak poza troskliwą opieką nad tym dziedzictwem konieczne jest stworzenie warunków do ciągłego rozwoju aktywności kulturalnej, tak by obok chlubnej przeszłości śmiało można było eksponować współczesne dokonania.

6.7. Ochrona zdrowia Na ochronę i stan zdrowia mieszkańców wpływać będą w dłuższym horyzoncie czasowym przedsięwzięcia z wielu realizowanych inwestycji i działań, w tym przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska, turystyki i rekreacji. Gmina Kozienice w dalszym ciągu kształtować będzie zabezpieczenie opieki zdrowotnej na poziomie podstawowym i specjalistyki ambulatoryjnej. Aktywnie poprzez wszelkie działania mające na celu zabezpieczenie wszystkim mieszkańcom łatwego dostępu do lekarzy pierwszego kontaktu i podstawowych poradni specjalistycznych. W zależności od koncepcji ogólnopolskich zadania te realizowane będą poprzez prowadzenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej lub wykorzystanie istniejącej bazy lokalowo – sprzętowej w celu monitorowania procesu prywatyzacji świadczeń. W tym drugim przypadku nadrzędnym celem będzie zabezpieczenie odpowiedniego poziomu i zakresu świadczeń. Poprzez ulgi oraz pomoc finansową w formie dotacji na programy prozdrowotne, aktywnie wpływać będziemy na zabezpieczenie świadczeń w zakresach deficytowych. Naszą szczególną troską objęte będą dzieci i młodzież. Jeżeli istniały będą potrzeby w tym zakresie, zajmujący się medycyną szkolną, profilaktyką i promocją zdrowia otrzymają niezbędne wsparcie również finansowe. Liczymy na rozwój świadczeń rehabilitacyjnych. Również w tym przypadku, jeżeli sytuacja będzie tego wymagała, podjęte zostaną działania wspierające. Dotychczasowa baza powinna zostać uzupełniona w propozycję krytej pływalni w tym zakresie. Na pomoc samorządową liczyć mogą również działania z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych, serca i naczyń. Uczestniczyć będziemy we wszystkich programach profilaktycznych z tego zakresu. W okresie najbliższych lat programem w tym zakresie objęte zostaną wszystkie osoby z grup ryzyka, a kolejne lata będą kontynuacją podjętych działań. Wykonanie założeń w zakresie ochrony zdrowia zabezpieczone powinno być organizacyjnie przez: 1. Stałe monitorowanie działań w tym zakresie przez Komisję Zdrowia Rady Gminy Kozienice. 2. Zabezpieczenie odpowiedniej większości w Radzie Społecznej SP ZOZ „Przychodnie Kozienickie”. 3. W przypadku likwidacji SP ZOZ niezbędne będzie wzmocnienie kadrowe Urzędu Gminy (wydział zdrowia). 4. Realizacja pomocy w programach prozdrowotnych i profilaktycznych polegać będzie na dotacjach celowych dla SP ZOZ lub podmiotów wyłonionych w konkursie (przetarg).

6.8. Rozwój bazy sportowej i zaplecza służącego rekreacji i turystyce, mające wpływ na strategiczny rozwój Gminy Kozienice

2 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Stwarzanie warunków w Gminie Kozienice do uprawiania sportu, rekreacji i turystyki jest istotnym czynnikiem podnoszenia zdrowotności społeczeństwa.

Aby zaspokoić i pobudzić nowe potrzeby w zakresie kultury fizycznej i turystyki należy w najbliższych latach:

- zmodernizować bazę sportowo – rekreacyjną w tym a) boiska stadionu w celu zapewnienia warunków do rozgrywania spotkań międzynarodowych b) amfiteatr poprzez dalszą rozbudowę i ogrodzenie - zapewnić niezbędną infrastrukturę techniczną dla miejscowości przewidzianych do rozwoju agroturystyki. Przeprowadzić szkolenia dla potencjalnych osób zainteresowanych w prowadzeniu gospodarstw agroturystycznych – ODR Kozienice, - wykorzystać piętrzenia wody na rzece Zagożdżonce do celów turystyki kajakowej: 1. Od km 15 + 150 (jaz Stara Wieś) do 15 + 450 t. j. na długości 300 m w obrębie zbiornika; 2. Od km 15 + 900 (jaz Hamernia) do 18+ 600 t. J. długości 1700 m w tym zbiornik i koryto rzeki o szerokości około 6.0 m do pierwszego stopnia w Kociołkach; - dokonać remontu mostu w Kajzerówce w porozumieniu z Lasami Państwowymi. - dokonać spiętrzenia na rzece Brzeźniczce do 1,2 m w Rudzie, wykorzystując istniejący jaz, pozwoli to uzyskać zalew o pow. 0,5 ha - dokonać połączenia rzeki Zagożdżonki z Jeziorem Opatkowickim i Kozienickim - zmodernizować halę sportową - dokonać budowy baz noclegowo –żywieniowych - dokonać budowy sali widowiskowo-kinowej przy domu kultury - dokonać budowy boisk - podjąć starania w celu przekształcenia terenów rolniczych na rekreacyjno – turystyczne w okolicach Woli Chodkowskiej i Łaszówki - w miarę rozwoju agroturystyki i zapotrzebowania rozważyć możliwość wybudowania pola golfowego - uporządkować park wokół pałacu - zlikwidować lokalne wysypiska śmieci (nad rzeką Zagożdżonką itp.) - reaktywować połączenie wodne Wisłą pomiędzy Kozienicami, a Kazimierzem Dolnym oraz zaadaptować szkołę i otoczenie w Staszowie na potrzeby przystani - uruchomić punkt informacji turystycznej.

Tablica 11. Harmonogram realizacji w zakresie sportu, rekreacji i turystyki w latach 2004 do 2010

Lp. Lata realizacji Nazwa zadania 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Rozbudowa stadionu sportowego w Kozienicach + II etap ( wyposażenie 1 oraz przebudowa budynku administracyjnego) 2 Rozbudowa KCKRiS o salę widowiskowo-kinową wraz z wyposażeniem

3 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Rozbudowa bazy kempingowej KCKRiS oraz budowa podjazdów, 3 parkingu i chodników na terenie KCKRiS (w tym parkingów ekologicznych) 4 Budowa domu kultury w m. Świerże Górne Budowa instalacji chłodzącej i grzewczej w kompleksie sportowym przy ul. 5 Legionów (zasilanie z sieci miejskiej c.o.) 6 Modernizacja hali sportowej Wymiana, modernizacja i rozbudowa bazy noclegowo-żywieniowej w 7 ośrodku wypoczynku świątecznego Budowa boisk otwartych do sportowych gier zespołowych w kompleksie 8 stadionowym – II etap Wykup terenu od Stadniny koni i budowa dodatkowych 2 boisk do piłki 9 nożnej w tym jedno z nawierzchnią syntetyczną Udrożnienie połączenia wodnego jeziora Kozienickiego z Opatkowickim i 10 z rzeką Zagożdżonką Budowa przystani w Kepeczkach oraz adaptacja szkoły i otoczenia w 11 Staszowie na potrzeby przystani 12 Zabudowa skarpy przy amfiteatrze i jej infrastrukturalne zagospodarowanie

6.9. Promocja Gminy Kozienice

Promocja Gminy Kozienice będzie oparta przede wszystkim na wyjątkowości atutów lokalnych, w tym wybitnych walorów przyrodniczych i kulturowych, a także dobrze rozwiniętej bazie sportowo – rekreacyjnej. Wykorzystanie tych atutów wymaga jednak rozbudowanych kontaktów z krajowymi i zagranicznymi partnerami gospodarczymi oraz centrami kultury. Promocja gminy będzie celową i systematyczną działalnością wymagającą kształtowania i popularyzowania wizerunku Kozienic w kraju i za granicą jako przyjaznego i otwartego ośrodka, tak aby stały się one rozpoznawalne wśród innych atrakcyjnych ośrodków Polski. Aby osiągnąć ten cel należy: - wznawiać nakład foldera prezentującego Gminę Kozienice, jak również miejscowości na terenie powiatu kozienickiego. Aktualizować oferty inwestycyjne, informacje o gospodarstwach agroturystycznych, informacje o możliwościach rekreacyjno – wypoczynkowych rejonu, - po przygotowaniu ofert inwestycyjnych i zwiększeniu możliwości rekreacyjno – wypoczynkowych Gminy Kozienice brać udział w targach inwestycyjnych - wykorzystać kontakty partnerskie z Gminą Związkową Göllheim oraz Związkiem Miast i Gmin Nadrenii Palatynatu z siedzibą w Moguncji w celu promowania Gminy Kozienice w Unii Europejskiej - rozwijać kontakty z miastem Chuguiv na Ukrainie - systematycznie dbać o estetykę miasta - utrzymać kontakty z prasą, radiem i telewizją w celu regularnego przekazywania wiedzy o walorach i możliwościach rekreacyjno – wypoczynkowych Gminy Kozienice - oznakować zabytki na terenie miasta - organizować imprezy sportowo – rekreacyjne o charakterze ogólnopolskim i międzynarodowym - promować kulturę regionalną na forum ogólnopolskim - przybliżać pozytywny wizerunek miasta wśród mieszkańców poprzez prezentację w mediach lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich - podjąć starania mające na celu stworzenie galerii z pracownią malarską i „Ogrodu Sztuki” przy Domu Kultury - aktualizować strony internetowe zamieszczając w nich oferty inwestycyjne, walory turystyczno – wypoczynkowe miasta i gminy, imprezy i wydarzenia kulturalne.

4 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice 6.10.Plan zabezpieczenia środków finansowych niezbędnych do wdrożenia zadań Niedopracowane systemowe rozwiązania prawne dotyczące zasad finansowania gmin stwarzają pewne trudności w ustaleniu szczegółowego harmonogramu finansowania zadań określonych w strategii rozwoju. Finansowanie rozwoju Gminy Kozienice w niewielkim stopniu zależą od samorządu. Gmina Kozienice ma ograniczone narzędzia do bezpośredniego wspierania podmiotów gospodarczych jednak poprzez kształtowanie przestrzeni, rozwój infrastruktury, rozwój zasobów ludzkich oraz zapewnienie bezpieczeństwa w sferze społecznej tworzy warunki do rozwoju gospodarczego, przyciągania inwestorów i pobudzania przedsiębiorczości mieszkańców. Utrzymanie wysokiego tempa rozwoju przy ograniczonych wolnych środkach budżetowych wymaga stosowania montażu finansowego opartego na partnerstwie publiczno-prawnym i publiczno-publicznym wspieranego stosowaniem zasad finansowania wydatków majątkowych ułatwiających pozyskanie środków bezzwrotnych i środków z funduszy celowych. Najważniejsze zasady budżetowego finansowania wydatków majątkowych to:  wydatki majątkowe są finansowane w pierwszej kolejności ze środków bezzwrotnych,  finansowanie wydatków majątkowych ze środków zwrotnych następuje w pierwszej kolejności z pożyczek, kredytów preferencyjnych oraz dotacji inwestycyjnych,  przychody z prywatyzacji majątku służą finansowaniu wydatków majątkowych. Najważniejsze kierunki podejmowanych działań to:  powiększenie nadwyżki operacyjnej budżetu w wyniku racjonalizacji wydatków bieżących,  pozyskiwanie środków bezzwrotnych. Możliwość zaciągania dodatkowych zewnętrznych zwrotnych środków w postaci pożyczek i kredytów zaistnieje pod warunkiem umorzenia części istniejących pożyczek wykorzystanych na realizację zadań proekologicznych – oraz uzyskania wolnych środków budżetowych - z tytułu wzrostu dochodów i racjonalizacji kosztów stałych i wydatków bieżących. Maksymalne pułapy zadłużenia związanego z finansowaniem rozwoju miasta i gminy uzależnione będą od poziomu wolnych środków własnych, bieżących kosztów obsługi istniejących zobowiązań, stanu zastawów i poręczeń itp. środków pozyskanych w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego, publiczno - publicznego oraz zdolności do pozyskania środków w ramach funduszy pomocowych i strukturalnych. Punktem wyjścia do finansowani strategii jest przedstawione poniżej zestawienie dochodów, wydatków i zobowiązań na jego podstawie określono wysokość budżetu i wydatków Gminy Kozienice do 2010 r. Wysokość nakładów na zaplanowane w poszczególnych latach zadania będzie szczegółowo określana przy konstruowaniu i uchwalaniu kolejnych budżetów. Przy utrzymaniu wielkości nakładów na inwestycje w wysokości 30% budżetu istnieje realna szansa na sfinansowanie poszczególnych zadań. Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej i większa dostępność środków unijnych stwarza dodatkowe możliwości realizacji zadań zapisanych w strategii.

5 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice

Tablica 12. Rozdysponowanie prognozowanych dochodów Gminy Kozienice w latach 2004 - 2008 [tys. zł].

ROZDYSPONOWANIE PROGNOZOWANYCH DOCHODÓW GMINY KOZIENICE W LATACH 2004 - 2008 /w tys./ Lp. Wyszczególnienie 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. I. Dochody 61 453 64 525 67 752 71 139 74 696 Ia. w tym: dochody własne 41 846 43 938 46 135 48 442 50 864 II. Wydatki bieżące 44 481 46 705 49 040 51 492 54 067 III. Obsługa zadłużenia (raty i odsetki), z tego: 2 596 2 555 4 007 4 872 6 206 a) spłata rat 2 396 2 480 3 890 4 730 6 025 b) spłata odsetek 200 75 117 142 181 IV. Wskaźnik obsługi zadłużenia wg art. 113 Ustawy o Finansach Publicznych (III/I) 4,22% 3,95% 5,91% 6,84% 8,30% do 15% plan. dochodów gdy kwota długukwota długu<60% V. Zadłużenie 2490 3560 3066 3282 2089 VI. Wskaźnik zadłużenia 4,05% 5,51% 4,52% 4,61% 2,79% wg art. 114 Ustawy o Finansach Publicznych (V/I)<60% planowanych dochodów VII. Pozostałe środki na inwestycje i remonty(I-II-III) 14 376 15 265 14 705 14 775 14 423 VIIa. Zapotrzebowanie środków własnych na inwestycje wynikające z WPI ("budżet gminy") 12 570 12 023 13 375 12 926 11 667 VIIb. Rezerwa na konieczne remonty (V-Va) 1 806 3 242 1 330 1 849 2 756 VIII. Możliwości finansowania niedoboru wynikające z WPI 11 299 20 740 28 911 28 535 21 997 a) kredyty, pożyczki (WFOŚiGW) 2 930 3 580 4 680 5 375 5 575 b) GFOŚiGW 4 510 6 931 6 706 7 225 5 653 c) inne w tym: 3 859 10 229 17 525 15 935 10 769 budżet centralny 2 300 2 525 4 218 2 750 830 fundusze strukturalne * /SAPARD, EFRR i inne/ 414 4 306 9 547 8 950 6 745 PFOŚiGW 300 500 500 500 300 NFOŚiGW 200 1 200 2 200 2 800 2 300 udział ludności 195 838 840 715 294 p.p.p. 450 860 220 220 300 IX. Wydatki inwestycyjne wynikające z WPI (VIIa+VIII) 23 869 32 763 42 286 41 461 33 664 * z uwagi na wysokie wskaźniki dochodowości woj. mazowieckiego istnieje duże prawdopodobieństwo niezrealizowania całości planu w tej pozycji - można wtedy częściowo zwiększyć plan kredytów i pożyczek z uwagi na niski wskaźnik zadłużenia

6 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice

WNIOSKI

1. Dokument stanowi spójną i logicznąą całość, ale ze względu na dynamicznie zmieniającą się sytuację gospodarczą, polityczną i społeczną powinien być jednak traktowany jako dokument otwarty i weryfikowany pod względem aktualności przyjętych w nim kierunków rozwoju i proponowanych programów i działań. Powinien on zostać w przyszłości uzupełniony o pewne istotne działania o charakterze społeczno - politycznym, których wprowadzenie wymagać będzie przygotowań i uzyskania akceptacji społecznej i z tego powodu wydaje się w chwili obecnej przedwczesne. 2. Bezpośrednio po uchwaleniu dokument należy spopularyzować wśród mieszkańców, co powinno ułatwić dalsze prace i pozyskanie społecznych partnerów. Szczególnie ważne wydaje się zapoznanie ze strategią ludności wiejskiej, której udział w realizacji wielu zadań jest nieodzowny (np. rozbudowa infrastruktury technicznej, tworzenie produktów regionalnych, rozwój agroturystyki, rozwój handlu bezpośredniego płodami rolnymi itp.). 3. W stosunkowo krótkim czasie należy przystąpić do opracowywania konkretnych projektów działań, tak by w razie pojawienia się potencjalnych źródeł finansowania mieć w posiadaniu pewną liczbę projektów już zaawansowanych. Jest to praktyka powszechnie stosowana w krajach UE, gdzie pozyskiwanie środków w drodze konkursu wniosków jest praktyką codzienną. 4. Należy zapewnić wsparcie dla inicjatyw zgodnych ze strategią. Jest to szczególnie ważne w środowisku wiejskim cechującym się niższym poziomem wykształcenia i aktywności ekonomicznej ludności. Wydaje się, że najbardziej odpowiednim partnerem w tym zakresie są jednostki organizacyjne państwowej służby doradztwa rolniczego, które w liczbie czterech działają na Mazowszu. 5. Wydaje się właściwe by w celu spowolnienia odpływu pieniądza przy wydatkowaniu środków budżetowych pomagać i udzielać pierwszeństwa firmom lokalnym7. Przywileje te powinny się jednak mieścić w ramach dopuszczanych przepisami regulującymi zasady gospodarki pieniędzmi publicznymi. Zasady na jakich udzielano by wspomnianych preferencji (np. ulg podatkowych za tworzenie nowych miejsc pracy) powinny być przejrzyste i akceptowalne przez społeczność lokalną (niedopuszczenie do podejrzeń o korupcję). 6. W celu zwiększenia efektywności gospodarki „zasobami ludzkimi” należy wypracować zasady gospodarki kadrami. Jest to niezwykle ważne w obliczu nasilającego się zjawiska określanego w strategii województwa mazowieckiego mianem „wypłukiwania czynników wytwórczych”. Polega ono na ucieczce najzdolniejszych i najlepiej przygotowanych ludzi z terenów wiejskich do dających większe perspektywy dużych ośrodków. Osłabia ono w sposób znaczący potencjał rozwojowy tak zwanych „obszarów pozametropolitalnych”. Przeciwdziałanie temu zjawisku może polegać jedynie na prowadzeniu aktywnej polityki kadrowej i zaoferowaniu niezbędnym specjalistom preferencyjnych warunków zatrudnienia, płacy i zamieszkania. Ze względów społecznych jest to zadanie trudne. 7. Należy uczynić wszystko, aby zapewnić ciągłość, a nie kadencyjność realizacji zadań publicznych i aby przyjęta strategia w tej realizacji była pomocna. 7. UWARUNKOWANIA REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU GMINY KOZIENICE

7 Chodzi o lokowanie zamówień publicznych lub elementy polityki podatkowej.

7 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice Rola władz samorządowych w realizacji strategii rozwoju wynika z powierzonej im misji przez obywateli. Uwarunkowania realizacyjne Strategii Rozwoju Gminy Kozienice będą uzależnione od stopnia zaawansowania władz lokalnych jak również podmiotów gospodarczych, organizacji społecznych i gospodarczych. Głównym podmiotem realizującym strategię będzie Burmistrz Gminy i Rada Miejska Kozienic. Posiadał on będzie do dyspozycji instrumenty bezpośredniego i pośredniego oddziaływania takie jak: finansowe wspieranie określonych przedsięwzięć, sporządzanie planów zagospodarowania przestrzennego czy inspirowanie działań niezależnych podmiotów gospodarczych. Ważnym czynnikiem decydującym o realizacji strategii rozwoju będzie rola społeczności lokalnej. Ich identyfikacja z regionem oraz integracja wokół misji i celów strategii będzie jednym z podstawowych warunków gwarantujących jej realizację. Dla niektórych działań strategicznych niezbędne będzie wsparcie z budżetu województwa kształtującego politykę regionalną. Bardzo ważnym zadaniem będzie likwidacja zagrożenia regresem cywilizacyjnym na terenach wiejskich. Bazowanie w Strategii Rozwoju Gminy Kozienice na celach i priorytetach Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego umożliwia wsparcie z kontraktów wojewódzkich. Niewątpliwie ważnym uwarunkowaniem realizacyjnym jest możliwość skorzystania ze środków pomocowych oraz funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

„Strategia Rozwoju Gminy Kozienice” jest dokumentem otwartym i będzie aktualizowana (szczególnie w warstwie realizacyjnej) wraz z ewentualnymi zmianami najważniejszych trendów społecznych i gospodarczych, ale także na podstawie okresowo prowadzonych ocen efektów wdrażania strategii.

BURMISTRZ GMINY I RADA MIEJSKA KOZIENIC

W opracowaniu wykorzystano materiały i dane dostarczone przez: Wydział Gospodarki Przestrzennej, Rolnictwa i Ochrony Środowiska, Wydział Edukacji, Wydział Organizacyjny i Promocji, Wydział Finansowo-Budżetowy, Wydział Polityki Społecznej oraz Wydział Rozwoju Gospodarczego, a ponadto materiały z pracy pt. „Osiągnięcia i trudności reformy decentralizacyjnej na przykładzie praktyki wybranych jednostek samorządu terytorialnego Konsultant „Strategii Rozwoju Gminy Kozienice” - i wybranych zakresów działania (okres od początku roku 1999 do III kwartału 2001r.)” oraz Dr Roman Lusawa z Regionalnego Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów artykułu „Polityka społeczna w Powiecie Kozienickim – organizacje, finansowanie, praktyka Wiejskich „Poświętne” w Płońsku (po reformie administracji publicznej w 1999 roku do końca 2003 roku) autorstwa T. Śmietanki, a także materiały „Analizy Porównawcze dla celów strategii rozwoju” Centrum Redakcja materiału – Wydział Rozwoju Badań Regionalnych i dane dostarczone przez: PUP w Kozienicach, Dyrektorów firm Gospodarczego Urzędu Miejskiego Kozienice i instytucji, wykorzystano uwagi i sugestie komisji: Budżetu, Finansów i Rozwoju Gospodarczego, Gospodarki Przestrzennej, Budownictwa, Komunikacji i Bezpieczeństwa Publicznego, Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska, Edukacji, Kultury, Sportu, Turystyki i Promocji, Rewizyjnej, Zdrowia i Opieki Społecznej.

8 Strategia Rozwoju Gminy Kozienice SPIS TABLIC

Tablica 1. Harmonogram realizacji w zakresie sieci wodociągowych w latach 2004 do 2010...... 26 Tablica 2. Harmonogram realizacji w zakresie sieci kanalizacyjnych w latach 2004 do 2010...... 27 Tablica 3. Harmonogram realizacji w zakresie sieci gazowych w latach 2004 do 2010...... 28 Tablica 4. Harmonogram realizacji w zakresie sieci kanalizacji deszczowej w latach 2004 do 2010...... 28 Tablice 5. Harmonogram realizacji w zakresie sieci dróg i mostów w latach 2004 do 2010...... 29 Tablica 6. Harmonogram realizacji w zakresie sieci ścieżek rowerowych w latach 2004 do 2010...... 31 Tablica 7. Harmonogram realizacji w zakresie oświetlenia ulicznego w latach 2004 do 2010...... 32 Tablica 8. Harmonogram realizacji w zakresie infrastruktury oświatowej w latach 2004 do 2010...... 33 Tablica 9. Harmonogram realizacji w zakresie ochrony środowiska w latach 2004 do 2010...... 34 Tablica 10. Harmonogram realizacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego stwarzających warunki do nowych inwestycji na terenie MiG Kozienice w latach 2004 do 2010...... 36 Tablica 11. Harmonogram realizacji w zakresie sportu, rekreacji i turystyki w latach 2004 do 2010...... 43 Tablica 12. Rozdysponowanie prognozowanych dochodów Gminy Kozienice w latach 2004 - 2008 [tys. zł].. 46

9