12 INTERVIEW

'' We stralen een soort street credibility uit'' INTERVIEW 13 ''Het optimisme primeert'' Michael Stipe (REM) over Collapse Into Now en artistieke drijfveren

15 studio-albums hebben ze al op hun actief staan, de mannen van REM. Collapse into Now is de jongste plaat. Daarmee bewijzen Michael Stipe, Peter Buck en Mike Mills één ding: na meer dan 30 jaar in het vak hebben ze aan kwaliteit nog niets ingeboet. REM bekoort velen en stelt zelden teleur. Frontman Michael Stipe bekijkt het verhaal op zijn eigen manier.

Als je de gemiddelde muziekliefhebber naar echt heeft op afgerekend, maar toch… Ik het oeuvre van REM vraagt, zullen een paar was flamboyant, ging in tegen het rechtse titels om de haverklap terugkeren. Losing my establishment. Ik was een pionier in het religion, bijvoorbeeld. Of Everybody hurts en linkse milieu die zich geen moer aantrok van Shiny Happy People. Songs die uit de grote wat de mensen mogelijk over hem dachten. doorbraakplaten van het vroeger vierkoppige, Achteraf heb ik me vaak afgevraagd waar ik nu driekoppige combo uit Athens, Georgia in godsnaam mee bezig was.’ komen. Het grote publiek maakte kennis Maar dat waren de eighties en dit is 2011. met de poprock van Stipe en co begin jaren REM heeft ondanks de contradicties stand ’90. Het album Out of Time was een schot gehouden en staat vandaag nog steeds als in de roos en leverde de band maar liefst zes een huis. Sinds de release van Collapse into Grammy’s op. Now (maart 2011) lijken ze zichzelf heruit- gevonden te hebben. Pop en rock sluiten op Roem & contradictie de plaat een naadloos huwelijk en de zeer Hoewel REM toen al tien jaar actief met poëtische lyrics – het handelsmerk bij uitstek muziek bezig was, ging de poort naar het van REM – maken het af. Alligator, Aviator, succes met Out of Time pas écht open. Het is Autopilot, Antimatter: niemand die meer een moment waar Stipe en de bandleden 20 conceptuele songtitels bedenkt. Op de vraag jaar later met gemengde gevoelens op terug of het werk van REM autobiografisch is, kijken. Stipe bevestigt dat de plotse sterren- antwoordt Stipe ontkennend: ‘Ik zing eigen- status fijne maar ook onaangename kanten lijk nooit over mezelf. Ik kijk naar mensen, had. ‘In de jaren 80 musiceerden wij eigenlijk bijna op een voyeuristische manier. Terwijl te midden van een contradictie. Jongeren ik zit, terwijl ik rondloop. Ik bestudeer ze. leefden onder het bewind van Reagan en Daardoor krijg ik een soort inzicht in men-  The Guardian/Christopher Bollen de conservatieven. En daar stonden wij dan sen. En het is dat inzicht dat ik verwerk in /Steven Leeds met een compleet tegenovergestelde attitude nummers.’ Redactie: Benedikte Van Eeghem op het podium. Niet dat het publiek me er 14 INTERVIEW

lijk. Levensbedreigend. Je kon bovendien niet eens anoniem een aidstest afleggen. Het waren helse tijden en dat heeft mijn werk als artiest zeker mee beïnvloed.’ Die artistieke grimmigheid is meteen ook de reden waarom het oeuvre van REM in één adem met dat van Patti Smith, de peet- moeder van de punk, wordt genoemd. Smith bezingt de donkere kant van het leven en zweert bij een niet aflatende melancholie. Ze leverde onder andere een duet af voor het REM-album New Adventures in Hif i. ‘Patti Smith en de tristesse…’ gaat Stipe verder. Ondanks het gevoel voor poëzie bekent Stipe heeft me ontzettend veel kansen geboden. ‘Die linken zijn er zeker. De slotzin op onze wel dat hij geen groot prater is. ‘Vaak vind ik Oké, ik schrijf doorgaans geen autobiogra- recentste plaat is ook een suggestie van haar: gewoon de woorden niet en daarom praat ik fische songs. Maar wat New York met me 20th century collapse into now. Maar toch is relatief weinig in het openbaar. Discussiëren, heeft gedaan, dat heb ik wel verwerkt in geen enkele van onze songs echt uitzichtloos. argumenteren of debatteren… dat doe ik lie- de openingstrack van Collapse Into Now. Ik ben geen wanhopige artiest, integendeel. ver niet. Omdat ik de mensen op die manier Discoverer heet de song. Daarin vertel ik Het optimisme primeert. In elke crisissitua- maar weinig te bieden heb. Ik praat met hen dat je pas jaren later beseft welke kansen een tie zie ik een ideale uitweg. Ik doe niks liever in een ander dialect. Dat van de muziek.’ bepaalde plek je heeft geboden. Als tiener dan conflicten oplossen. Ik probeer telkens en twintiger besef je dat niet altijd. Ik heb weer vrede te vinden tussen de dingen die me New York het op mijn eigen manier verwoord: This bang maken en wat mij als mens het meest De thuisbasis van Stipe, Buck en Mills is is where I am, I see the city rise up tall, The typeert: willen genieten. Dat doe ik door Athens, Georgia. Maar toch is het vooral de opportunities and possibilities, I have never felt muziek te maken. Ook als die muziek som- stad New York die een niet te verwaarlozen so called, Remember the vodka espresso, Night ber klinkt, maakt ze me in wezen gelukkiger. invloed heeft (gehad) op de songs van REM. of discovery.’ Dat is wat ik graag doe, waar ik goed in ben.’ ‘Ik kwam voor het eerst naar New York toen Om het jongste album extra artistieke slag- ik 19 was, met Peter Buck’, vertelt Stipe. Schrik voor de apocalyps kracht te geven, maakte Stipe ook een aantal ‘Een week lang lagen we maar wat te lum- Hoezeer het bruisende New York ook als videoclips en kunstfilmpjes bij Collapse Into melen, in een bestelwagentje, vlakbij Club inspiratiebron dient voor de typische REM- Now. Hij nam daarvoor tal van hedendaagse Hurrah in het westen van de stad. We zagen tune, toch is er een donkere ondertoon die (video)kunstenaars onder de arm. Toch bena- er Klaus Nomi optreden. Hij maakte een het werk van de band typeert. Schrik voor drukt Stipe dat die beelden eigenlijk los verbazingwekkende mix van pop, opera en dingen die je niet kunt bevatten, voor wat staan van de songs. ‘Wanneer ik naar muziek vaudeville. Het fenomeen Joe King Carrasco bijna apocalyptisch zijn. Volgens Stipe – lief- luister, zie ik altijd landschappen. Velden. Ik was er ook bij, een tex mex musical new wave hebber van mannen en vrouwen – is dat het sluit mijn ogen en er ontstaat een volledig artiest. Dat soort artiesten en heel veel foute rechtstreekse gevolg van de seksuele moraal verhaal, in woord en beeld. Toch is dat een drugs… die dingen heb ik van mijn eerste waaronder hij opgroeide. ‘Vandaag ben ik ander verhaal dan wat de muziek vertelt. bezoeken aan New York onthouden. Het zijn 51 en heb ik vrede met wie ik ben. Maar dat Een clip is niet noodzakelijk een aanvulling zulke trips die uiteindelijk ook tot eclectische lag wel even anders toen ik twintiger was en op onze nummers, het is een soort extraatje, songs als It’s the End of the World As We Know het monster aids opdook. Plotseling leek het waardoor we de songs opwaarderen. En aan It geleid hebben.’ alsof we allemaal van het ene moment op het MTV verkocht krijgen. Dat deden we in de Stipe mijmert verder over The Big Apple, andere konden sterven. Daten met mannen jaren 80 al en we doen het nog altijd.’ ook al is hij geen spraakwaterval. ‘De stad en vrouwen, ik deed het allebei, werd gevaar- INTERVIEW 15

Street credibility REM resideert al sinds eind jaren 80 onder credibility uit. We bezorgden hen een hoop het platenlabel Warner. Een bewuste keuze hits en werden zo wereldberoemd.’ die hen hielp om de oversteek naar Europa Of Stipe dat wereldberoemd zijn ook echt te maken, op een moment dat hun muziek leuk vindt? ‘Ik ben er verzot op. Zelfs de hier nog geen betekenis had. Toch onder- schaduwzijde van het verhaal weegt niet op streept Stipe dat het platencontract nooit tegen het feit dat ik door beroemd te zijn, haaks heeft gestaan op de koers die de band ontzettend veel deuren heb zien open gaan. wou varen. ‘Toen we de deal met Warner Voor mezelf, voor de band. Met REM heb- tekenden, wisten ze wat ze in huis haalden. ben we jarenlang keihard gewerkt om te Ze kregen geen bandje dat zich zou laten staan waar we nu staan. We geven telkens manipuleren om voorverpakte muziek af te weer het beste van onszelf en hebben daar- leveren. Warner heeft ook altijd geloofd in door ook een heleboel fantastische mensen onze integriteit. We stralen een soort street ontmoet. Daar kan niks tegenop.’

''Ik kijk naar mensen, bijna op een ­voyeuristische manier. Terwijl ik zit, terwijl ik ­rondloop. Ik bestudeer ze''