Aandacht in ketenzorg voor de oudere Groningse patiënt “Ivoren torentjes” veranderen steeds meer in vitale samenwerkingsverbanden
De lijnen tussen de verschillende hulpverleners zijn er kort en de afstanden naar het ziekenhuis lang. Twee elementen die de eerstelijns samenwerking in Noord-Groningen stimuleren en een vruchtbare bodem vormen voor bijzondere samenwerkingsinitiatieven.
Waarom is de eerste lijn zo belangrijk? verlening dicht bij huis te verhogen en king met de specialist ouderenzorg Hoe weten we dat? Huisarts Bob Meijer de kwetsbaarheid van de solistisch wer en de thuiszorg. Je kunt er donder op stelt de vragen en geeft zelf het ant kende huisartspraktijken te verminde zeggen dat de trend die zo’n tien jaar woord. ‘Eerstelijnszorg draagt bij aan ren. Vier praktijken, uit Kloosterburen, geleden begon zich onstuimig doorzet: rationele en goede gezondheidszorg. Eenrum, Warffum en Usquert, bundel de ivoren torentjes die hun eigen leven En dat weten we uit deugdelijk inter den in december 2012 de krachten. leiden veranderen in vitale, functionele nationaal onderzoek.’ Meijer heeft een Op 1 januari 2015 kwam er een vijfde samenwerkingsverbanden. Als huisarts plattelandspraktijk in Warffum, hij werkt bij, een praktijk uit Middelstum. Ove hoef je natuurlijk niet al die samenwer er samen met een huisarts in dienstver rigens gaat praktijk Kloosterburen het king fysiek te effectueren, ook prak band. ‘We zijn klein en toch willen we samenwerkingsverband weer verlaten tijkondersteuners en andere praktijk de zorg bieden die patiënten van ons op 1 januari 2016. Niet iedereen past de medewerkers overleggen met derden.’ vragen. We willen netjes werken en de schoen. Het eerste project dat De Pool oppakte, richtlijnen niet uit het oog verliezen. was ketenzorg. ‘We zijn gaan analyse Onze medewerkers moeten hun werk Functioneel ren hoe die in onze praktijken georga kunnen doen volgens de regels. Ook ‘Samenwerking is de toekomst van niseerd was. Waar blinkt de ene in uit? willen we goed op onszelf letten, zo de eerstelijns geneeskunde’, stelt Paul Wat kan bij de andere beter? En hoe dat we niet ontsporen. Hoe houd je als Rademaker. ‘Dat neemt de komende trainen en begeleiden we de praktijkon kleine praktijk al die ballen tegelijk in jaren alleen maar toe als wij ons nog dersteuners opdat die één geluid laten de lucht?’ meer gaan richten op ouderenzorg.’ horen en de protocollen min of meer op Je zou die kleine praktijken kunnen Rademaker is huisarts in Grijpskerk en dezelfde manier uitvoeren?’ opheffen, oppert Meijer, en Inmiddels voeren alle deel onderbrengen in een ge nemende praktijken de zondheidscentrum. ‘Dan ketenzorg voor diabetes, krijg je centralisatie, waar COPD en CVRM op – aan bij de dokter steeds verder ‘De tijden zijn veranderd. toonbaar – gestandaardi van zijn populatie af komt seerde en geharmoniseerde te staan. Mijn collega’s en ik Nu moet iedere medewerker een wijze uit. De praktijkonder vonden dat geen optie. In steuners zijn goed getraind plaats van te centraliseren, volwaardige en professionele rol spelen, en worden nauwlettend be besloten we om in onze ei geleid. ‘Zó goed kun je dat gen kleine praktijken te blij ook in een kleine huisartsenpraktijk’ als kleine praktijk nooit voor ven. Onze patiënten hoeven elkaar krijgen!’ concludeert zo niet naar één groot cen Meijer tevreden. trum te komen, wat op het De zorg voor de kwetsbare platteland een hele rit kan oudere patiënt wordt de ko zijn. We bleven zitten waar we zaten en voorzitter van de Huisartsenkring Gro mende jaren een belangrijk aandachts verenigden ons in een virtueel gezond ningen en van de Groninger Huisartsen punt in de samenwerkende praktijken. heidscentrum.’ Stichting De Pool Eerste Coöperatie. Beide organisaties facilite Een eerste groep tachtigplussers krijgt lijnszorg, zo heet het initiatief, beoogt ren samenwerkingsinitiatieven als De op afspraak bezoek van een praktijkver de samenwerking tussen huisartsen on Pool Eerstelijnszorg. ‘Gestructureerde pleegkundige. Als het nodig is, wordt derling en met andere zorgverleners te ouderenzorg leveren bijvoorbeeld, is er een risicoprofiel opgesteld en ver bevorderen. De kwaliteit van de zorg ondenkbaar zonder nauwe samenwer volgens in nauw overleg met andere
30 DEEERSTELIJNS NOVEMBER 2015 ORGANISATIE & INNOVATIES
“Ivoren torentjes” veranderen steeds meer in vitale samenwerkingsverbanden
Huisarts Bob Meijer, loopt het pand binnen in Warffum (Groningen) waar zijn plattelands praktijk is gevestigd: ‘We zijn klein en toch willen we de zorg bieden die patiënten van ons vragen. Hoe houd je als kleine praktijk al die ballen tegelijk in de lucht?’ (Foto: Erik Vos)
ook in een kleine huisartsenpraktijk.’ Certificering van de praktijken is een belangrijke component van de professi onalisering. In oktober 2014 is de NPA- accreditatie van het Nederlands Huis artsen Genootschap uitgereikt aan De Pool. Meijer: ‘Niet allemaal onafhanke lijk van elkaar certificeren, maar samen. Dat scheelt werk en is leuker!’
Werkgelegenheid Groningen kampt met het probleem van eerstelijns zorgverleners een individueel assistente of de praktijkondersteuner ontvolking en vergrijzing. Daar komt zorgplan. De eigen coördinator van De van dokter zus of zo, maar zelfstandige de problematiek van de aardbevingen Pool houdt in het oog of de zorg op en professionele beroepsbeoefenaars. nog eens bovenop. Het is altijd moei uniforme wijze wordt uitgevoerd in de Ik zie hoe ze dat uitstralen en hoe ze lijk geweest om voldoende huisartsen verschillende praktijken en ze is con zich minder afhankelijk opstellen.’ te vinden, zegt huisarts en bestuurder tactpersoon voor alle ontwikkelingen Meijer onderstreept hoe het samenwer Rademaker. Maar het is ook altijd op die met de ouderenzorg te maken heb kingsverband de professionalisering losbaar gebleken. ‘Aan het vak ligt het ben. van de aangesloten huisartspraktijken niet, dat is de laatste vijftien jaar alleen bevordert. ‘Vroeger had iedere prak maar interessanter geworden. Het is het Emancipatie medewerkers tijk wel een personeelsdossier. In mijn gebrek aan werkgelegenheid voor de In het relatief korte bestaan van het sa praktijk was dat niet meer dan een sum partners van huisartsen wat de spoeling menwerkingsverband is er nog meer tot mier en amateuristisch bundeltje papier. dun maakt.’ stand gebracht. Meijer wijst met trots op Nu beschikt iedere praktijkmedewerker In bepaalde delen van de provincie een verbeterproject gericht op het voor over een volwaardig en volgens de re krimpt de bevolking inderdaad, beaamt komen van fouten bij de medicijnafgifte gels opgesteld personeelsdossier.’ Dat Rademaker. Maar de mensen die blij in huisartsenpraktijken. De manager van is volgens Meijer geen onbeduidend ven zijn ouderen die veel zorg nodig De Pool en de apothekersassistenten detail. ‘Als je beweert dat de eerste lijn hebben. ‘Als huisarts is het hier prima voerden gezamenlijk een onderzoek uit belangrijk is en dat de huisartsenzorg werken. De lijnen zijn korter dan el naar de reductie van medicatiefouten; in de eerste lijn belangrijk is, dan volgt ders in Nederland en de afstand naar de resultaten zijn onlangs gepresen daaruit de verplichting om je organisatie het ziekenhuis is langer en dat bevrucht teerd op het Nursing-congres in Ede ter te professionaliseren. Maar het werkte elkaar. Wij zijn meer op onszelf aange ere van de Dag van de Medicatieveilig vroeger toch ook?, hoor ik wel eens. Ja, wezen in kleine kernen en daardoor heid. ‘De rol van alle medewerkers is dat klopt, maar de tijden zijn veranderd. genoodzaakt om de banden met de ver nadrukkelijk geprofessionaliseerd’, zegt Nu moet iedere medewerker een vol schillende eerstelijns disciplines aan te Meijer. ‘Ze zijn niet meer de apothekers waardige en professionele rol spelen, halen, wat overigens heel goed bevalt.’
DEEERSTELIJNS NOVEMBER 2015 31 ‘Wij zijn meer op onszelf aangewezen in kleine kernen en daardoor genoodzaakt om de banden met de verschillende eerstelijns disciplines aan te halen, wat overigens heel goed bevalt’
Geen toeval maar ratio werking met Menzis. ‘Net als iedere aan ten grondslag.’ Menzis, de preferente zorgverlener in huisarts mopper ik wel eens, maar ik Rademaker ziet met de ruime blik van de regio, vervult al minstens tien jaar vind dat ze een visie hebben en zich bestuurder hoe huisartsen in de regio een faciliterende rol. Rademaker: ‘Ze faciliterend opstellen. Wat kan er veilig zich inspannen om alle zorg die niet in doen dat vanuit hun visie en als het in de eerste lijn? En soms moet de speci het ziekenhuis hoort in de eerste lijn over patiënten gaat, komt die vaak over alist daar een handje bij helpen.’ Meijer te houden, samen met alle paramedici. een met de onze. Menzis ziet ook dat noemt het consult van de cardioloog Hij maakt er een kanttekening bij. ‘Je je door goede samenwerking in de eer in de huisartsenpraktijk voor patiënten hoort wel geluiden dat de verwachte ste lijn onnodige verwijzingen naar de met boezemfibrilleren als voorbeeld. kostendaling niet gehaald wordt. Maar tweede lijn kunt voorkomen. Het is een ‘De praktijken van De Pool hebben ge dat komt doordat het ziekenhuis ándere gezamenlijk belang en als je dat duide keken welke patiënten veilig in de eer zorg is gaan leveren. Er is bijvoorbeeld lijk benoemt, kom je samen verder. We ste lijn gecontroleerd zouden kunnen veel meer oncologische begeleiding gaan op een goede manier met elkaar worden en welke beter in de tweede dan tien jaar geleden. Substitutie in de om en als we een meningsverschil heb lijn kunnen blijven. Het antwoord we eerste lijn is en blijft zinvol en bevredi ben – en dat komt voor – wordt het ten we nu precies. Voor de mensen die gend.’ << geen splijtzwam, want we staan niet vij in de eerste lijn blijven, komt ketenzorg andig tegenover elkaar.’ nu op gang. Waar je terechtkomt, berust Els van Thiel Ook Meijer is tevreden over de samen niet meer op toeval, maar er ligt ratio
Paul Rademaker, huisarts in Grijpskerk, voorzitter Huisartsen kring Groningen en van de Groninger Huisartsen Coöperatie: ‘Samenwer king is de toekomst van de eerstelijns genees kunde. Dat neemt de komende jaren alleen maar toe als wij ons nog meer gaan richten op ouderenzorg.’
32 DEEERSTELIJNS NOVEMBER 2015