Sociaal-maatschappelijke activiteiten ADO Den Haag 2014-2015

bestemd voor Gemeente Den Haag Dienst OCW/Sportbeleid

ADO Den Haag Augustus 2015

Inhoudsopgave

1 INLEIDING...... 3

1.1 INLEIDING ...... …………………………………………3

1.2 SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE MISSIE ...... 4

1.3 AMBITIES SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJK BELEID ...... ……………………4

2 DE SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN IN KAART ...... 5

2.1 INLEIDING …...... 5

2.2 TOELICHTING SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN ...... 5

2.3 EDUCATIE ……………………………………………………………………………………………………5

2.3.1 Project De Held ...... 5 2.3.2 ADO Kids...... 7 2.3.3 ADO Den Haag Junior Club – Multifunctioneel Centrum ……...... 8 2.3.4 ADO Den Haag Clinics……...………………………………………………………………….……..9 2.3.5 Skills & School on Tour...... 10 2.3.6 Playing for Success ………………………………………………………………………………….12

2.4 PARTICIPATIE ………………………………………………………………………………………………15 2.4.1 Opleiding Sport-City Steward Haaglanden………………………………………………………...15 2.4.2 Leerwerkplekken Mondriaan en Parnassia…...………………………………………………...…15 2.4.3 Dutch Career Cup………………………………………………..………………………………..….18 2.4.4 Scoren in de Wijk……………………………………………………………………………...………19 2.4.5 Blindentribune…………………………………………………………………………………………22 2.4.6 Homo-emancipatie……………………………………………………………………………………22 2.4.7 G-Voetbaltoernooi……………………………………………………………………………...……..23 2.4.8 Buurtsportvereniging Het Zuiderpark……………………………………………………………….24 2.4.9 StreetLeague…………………………………………………………………………………………..24

2.5 GEZONDHEID ………………………………………………………………………………………………26 2.5.1 Bewegen tegen Kanker…………………………………………....…………………………………26 2.5.2 Scoren voor Gezondheid ……………………………………………………………………………27 2.5.3 OldStars………………………………………………………………………………………………..30 2.5.4 EuroFIT……………………………………………………………………………...…………………31 2.5.5. Ziekenhuisbezoek……………………………………………………………..…………………….32

2.6 JEUGDOPLEIDING……………………………………………………………………………………..….32 2.6.1 Regionaal Opleidingscentrum………………………………………………………………..…….33 2.6.2 Netwerk Jeugdvoetbal Haaglanden……………………………………….………………………33

2.7 ADO DEN HAAG VROUWENVOETBAL…...…………………………………………………………….35

2.8 INCIDENTELE ACTIVITEITEN…………………………………...………………………………………..36

2.9 TOT SLOT ...... 45

2

1 INLEIDING

1.1 INLEIDING

In de jaren negentig was ADO Den Haag met het veelgeprezen project De Held een van de eerste voetbalclubs die liet zien midden in de samenleving te staan. Inmiddels voert ADO Den Haag ieder seizoen tal van sociaal-maatschappelijke activiteiten uit.

Jaarlijks wordt in een jaarwerkplan van de stichting een overzicht van structurele activiteiten gepresenteerd aan de aandeelhoudersvergadering van NV ADO Den Haag. De aandeelhouders, waaronder de gemeente Den Haag, hebben het jaarwerkplan voor seizoen 2014-15 geaccordeerd en op basis van dit plan voert de stichting ADO Den Haag in de Maatschappij de sociaal-maatschappelijke activiteiten uit.

In dit verslag wordt gerapporteerd over de activiteiten die in het seizoen 2014-2015 zijn uitgevoerd. Het is zowel een inhoudelijke als een financiële verantwoording. Inhoudelijk wordt aangegeven welke activiteiten wanneer, met welke partners en met welk succes zijn uitgevoerd. In de financiële verantwoording worden behalve de directe kosten ook de indirecte kosten benoemd.

In 2006 heeft de gemeente Den Haag een subsidie beschikt (ref. 2006.10048) van € 2.000.000. Door het overmaken van het gehele bedrag konden destijds tekorten worden weggewerkt die ontstaan waren door de verlate oplevering van het nieuwe stadion. In feite was sprake van een verlengde loopplankfinanciering. Als tegenprestatie dient ADO Den Haag gedurende een periode van 10 jaar jaarlijks een breed scala aan sociaal-maatschappelijke activiteiten te verzorgen voor de regio ter waarde van gemiddeld € 233.000 per jaar.

ADO Den Haag in de Maatschappij In 2011 heeft ADO Den Haag op maatschappelijk gebied een belangrijke stap genomen door al haar maatschappelijke activiteiten onder te brengen in de stichting ADO Den Haag in de Maatschappij. Op 13 september 2011 was ADO Den Haag in de Maatschappij een feit en op 22 oktober 2011 heeft, voorafgaand aan de wedstrijd ADO Den Haag – NEC, de officiële start plaatsgevonden van de stichting ADO Den Haag in de Maatschappij in het Kyocera Stadion.

De founding partners (Brink Groep, Caminada Notarissen, Gemeente Den Haag, Haag Wonen, N.V. Haagse Milieu Services, KYOCERA Document Solutions Nederland B.V., McDonald's Leidschendam, Voorburg, Den Haag Centrum en Scheveningen, Staalbankiers, Van Arkel Incasso, Vestia en Volkswagen Wittebrug) zorgden voor een soepele opstart van de stichting met een eenmalige ondersteuning van € 5.000 of meer.

De maatschappelijke partners Azivo, Gemeente Den Haag, Parnassia en Fonds 1818 maken het mogelijk dat ADO Den Haag in de Maatschappij een breed arsenaal aan activiteiten jaarlijks ondersteunt en deels uitvoert. In seizoen 2014-2015 zijn de volgende bedrijven als thema partner verbonden aan ADO Den Haag in de Maatschappij: Haagse Milieu Services (HMS), Hyperbaar Geneeskundig Centrum 3

Rijswijk (tot 1 januari 2015), stichting Lezen & Schrijven, HTM, stichting Mooi, Gaaf Verhuur en Albert Heijn. De gemeente Pijnacker-Nootdorp ondersteunt de projecten De Held en Scoren in de Wijk.

In totaal heeft ADO Den Haag in de Maatschappij in het seizoen 2014-2015 een budget van € 100.000 om haar maatschappelijke activiteiten uit te voeren in de regio Haaglanden in samenwerking met haar financiële en uitvoerende partners.

Met dit verslag van de sociaal-maatschappelijke activiteiten over het seizoen 2014-2015 laat ADO Den Haag (in de Maatschappij) zien dat de tegenprestatie ruimschoots geleverd wordt; sterker nog: ADO Den Haag heeft in het afgelopen seizoen sociaal-maatschappelijke activiteiten verricht met een totale waarde die de € 233.000 overschrijden.

1.2 SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE VISIE en MISSIE

ADO Den Haag is een volksclub met een voetbalhistorie van ruim 100 jaar en is onlosmakelijk verbonden aan de stad Den Haag en haar regio. De club verricht al vele jaren een ruim aanbod aan sociaal maatschappelijke activiteiten en laat daarmee zien midden in de samenleving te staan, want ADO Den Haag is voor iedereen. Om deze activiteiten goed te borgen, is in 2011 een aparte stichting opgericht: ADO Den Haag in de Maatschappij.

Visie – wat willen we bereiken Alle inwoners van de regio Haaglanden hebben recht op en toegang tot gezond leven, educatie en participatie, waarmee zij zelf voor hun welzijn kunnen zorgen.

Missie – hoe gaan we het doen Met de aantrekkingskracht en het bindend vermogen van ADO Den Haag ondersteunen wij maatschappelijke organisaties bij het realiseren van hun doelen op het gebied van de bevordering van gezondheid, participatie en educatie bij de inwoners van de regio Haaglanden.

ADO Den Haag in de Maatschappij staat voor verbinding van de sport met de samenleving. Samen zijn we een ijzersterk team en ieder vervult daarin zijn of haar eigen belangrijke rol. Waar de een begint, pakt de ander het op of tikt ’m terug: van vrijwilligers en spelers tot medewerkers, staf en partnerorganisaties. Niet alleen. Samen!

ADO Den Haag in de Maatschappij Een een-tweetje met de samenleving

Partnerschap Ook de partners van ADO Den Haag in de Maatschappij staan midden in de maatschappij en samen willen we een bijdrage leveren aan de samenleving door de activiteiten te ondersteunen.

1.3 AMBITIES SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJK BELEID

De stichting ADO Den Haag in de Maatschappij heeft een viertal ambities geformuleerd:

1. Een sportieve en respectvolle jeugd 2. Het bieden van toekomstperspectief via scholing en werkgelegenheidsprojecten 3. Een gezonde leefstijl door meer beweging en gezonde voeding 4. De bevordering van leefbaarheid in de wijk

4

De sociaal-maatschappelijke activiteiten:

o hebben een opvoedend karakter voor de jeugd, en/of dragen bij aan verbeterde normen en waarden van (jonge) volwassenen; o en/of bieden toekomstperspectief, zowel direct (door middel van het verschaffen van werkgelegenheid of stageplaatsen), als indirect (door middel van het bieden van hoop of door bij te dragen aan het zelfvertrouwen). o en/of zetten aan tot een gezonde leefstijl, voornamelijk door meer (voetbal gerelateerd) te bewegen; o en/of verbeteren van de leefbaarheid in de wijk en bevordering van de integratie door de wijken te bezoeken; Bevordering leefbaarheid, tussen zand en veen en tussen autochtoon en allochtoon.

Deze ambities fungeren als inhoudelijke criteria voor ADO Den Haag in de Maatschappij bij het bepalen welke activiteiten wel of niet worden uitgevoerd. Daarnaast moeten de activiteiten: - een link hebben met het voetbal(bedrijf); - direct of indirect gericht zijn op de regio Haaglanden.

2 DE SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN IN KAART

2.1 INLEIDING

Met sociaal-maatschappelijke activiteiten wil ADO Den Haag (in de Maatschappij) haar maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en een bijdrage leveren aan de samenleving. De activiteiten dragen bij aan een sterkere binding van individuen aan de club. Het ingezette beleid voor sociale maatschappelijke activiteiten wordt in alle geledingen van de club gedragen. Spelers en de technische staf zijn zich bewust van hun voorbeeldfunctie en zetten zich ook buiten het voetbalveld in voor de sociaal-maatschappelijke projecten.

In dit hoofdstuk worden alle sociaal-maatschappelijke activiteiten beschreven die in het seizoen 2014-2015 zijn uitgevoerd, inclusief een inhoudelijke en financiële toelichting.

2.2 TOELICHTING SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN

Conform het sociaal-maatschappelijke beleid van ADO Den Haag in de Maatschappij vallen de huidige sociaal-maatschappelijke activiteiten onder één van de drie thema’s educatie, participatie en/of gezondheid. In deze paragraaf zullen achtereenvolgens de activiteiten worden besproken waarvoor de subsidie is verstrekt alsmede de overige activiteiten met een sociaal-maatschappelijk karakter.

2.3 EDUCATIE

2.3.1 PROJECT DE HELD

Sinds 1996 wordt in Den Haag het project De Held uitgevoerd. Dit is een samenwerkingsproject tussen ADO Den Haag en welzijnsorganisatie MOOI. Doel van het project is het leveren van een bijdrage aan de bestrijding van pestgedrag, racisme, zinloos geweld en homofobie. De kracht van het project vormt de inzet van voetballers. Zij zijn immers veelal het idool voor de kinderen. In de praktijk is gebleken dat deze ‘helden’ een zeer belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het communiceren van de juiste normen en waarden. De woorden van de voetballers hebben simpelweg bijzonder veel impact, ‘pesten is niet cool’!. Je bent een ‘Held’ als je niet meedoet met de groep om iemand te pesten! Door het enorme succes van project De Held bij ADO Den Haag is besloten het project De Held 5

landelijk uit te rollen. Veel betaald voetbalorganisaties in Nederland hebben project De Held geadopteerd. Een aantal daarvan voert het project nog steeds met veel plezier uit.

In het voetbalseizoen 2014-2015 hebben de volgende scholenbezoeken (groep 7) in de regio Den Haag (14) plaatsgevonden:

School Datum 1. De Triangel (Schilderswijk) 11 september ‘14 2. Elout (Duinoord) 7 oktober ‘14 3. Willemspark (Centrum) 4 november ‘14 4. Beatrixschool (Pijnacker) 13 november ‘14 5. Regenboogschool (Nootdorp) 20 november ‘14 6. Spectrum (Delfgauw) 27 november ‘14 7. Max Velthuijsschool (Zeeheldenkwartier) 10 februari ‘15 8. Het Startpunt (Schilderswijk) 17 februari ‘15 9. Haagse Hout (voetbalvereniging Mariahoeve) 26 februari ‘15 10. Mariaschool (Wateringen) 12 maart ‘15 11. SBO De Haagse Beek (Loosduinen) 2 april ‘15 12. PCA (Leidschenveen) 9 april ‘15 13. Mariaschool (Wateringen) 21 april ‘15 14. De Fontein (Ypenburg) 30 april ‘15

Tijdens bovenstaande schoolbezoeken zijn spelers van de selectie van ADO Den Haag aanwezig geweest en hebben gesproken met de kinderen over de genoemde thema’s. Respect is daarbij het kernbegrip. Naast de gastles hebben de schoolkinderen een T-shirt met handtekeningen ontvangen. Uiteraard is het bezoek afgesloten met een partijtje voetbal. De leerlingen van de groep die een gastles hebben gekregen van de ADO Den Haag-spelers is tevens de mogelijkheid geboden om tegen gereduceerd tarief een competitiewedstrijd bij te wonen. Ouders, familieleden en alle andere leerlingen van de school hebben eveneens van de gelegenheid gebruik gemaakt de wedstrijd bij te wonen voor een gereduceerd tarief. Op de uitnodiging van ADO Den Haag om een wedstrijd te bezoeken hebben 400 ouders en kinderen positief gereageerd.

De uitvoering van De Held is in handen van MOOI. Zij heeft contact met de scholen, bereidt het bezoek voor, begeleidt de spelers naar de school en heeft een coördinerende rol op dagen dat ‘De Held’ plaatsvindt. Om te voorkomen dat het schoolbezoek de trainingen verstoort, wordt deze activiteit nauwkeurig afgestemd op het technische schema. Naast de betreffende spelers is de technische staf dus ook bij de organisatie voor iedere sessie van ´De Held´ betrokken om de spelers in te delen en het belang van deze activiteit te benadrukken.

6

Dit seizoen is in samenwerking met stichting Voor één voetbalvereniging bezocht: Haagse Hout. In de kantine van deze club uit Mariahoeve werd de les over pesten en discriminatie gegeven. De evaluatieformulieren laten een positief beeld zien van de les waarbij de aanwezigheid van de spelers als meerwaarde wordt gezien.

GEEF RACISME DE RODE KAART In aanvulling op het project De Held ging ADO Den Haag in de Maatschappij een samenwerking aan met stichting Geef Racisme de Rode Kaart. Stichting Geef Racisme de Rode Kaart zet zich in om racisme en discriminatie te tackelen binnen en buiten het veld. Dat doen we door middel van diverse bewustwordingscampagnes in samenwerking met spelers en clubs uit het betaald en amateurvoetbal, en door gastlessen en workshops te geven bij amateurverenigingen en op scholen (uit het primair en voortgezet onderwijs).

Bij ADO Den Haag wordt Geef Racisme de Rode Kaart gekoppeld aan het project De Held. De wedstrijd ADO Den Haag – FC Dordrecht stond in het teken van de campagne Geef Racisme de Rode Kaart. Voetbal is van oudsher een sport waar iedereen welkom is, ongeacht huidskleur, religie of sociale achtergrond. Onze elftallen bestaan uit spelers van verschillende nationaliteiten. Met diverse huidskleuren en geloofsovertuigingen. Binnen en buiten het veld is er daarom bij ADO Den Haag geen plaats voor racisme en discriminatie. Alleen door samen te werken kunnen wij ons doel bereiken: de wedstrijd winnen. Samen zetten we discriminatie buitenspel!

2.3.2 ADO KIDS

ADO KIDS is de KIDS-club van ADO Den Haag in samenwerking met de Stichting Welzijn Mooi.

De doelgroep van ADO KIDS zijn jongens en meisjes in de leeftijd tot en met 12 jaar. Typerend voor ADO KIDS is de sociaal-maatschappelijke benadering. Vanuit de filosofie van het project De Held wordt binnen de ADO KIDS-club spelenderwijs en op structurele basis aandacht besteed aan normen en waarden in combinatie met het voetbal.

ADO KIDS hebben toegang tot een eigen vak in het stadion. Daar zijn rond wedstrijden verschillende activiteiten en worden de kinderen vermaakt door mascotte Storky. Men hoopt met deze KIDS-club de positieve sfeer door te zetten naar de toekomst. Bij ADO Den Haag gaat het niet alleen om het winnen van een wedstrijd, maar ook om sportief gedrag, teamwork en lol hebben in het spel. Bij ADO KIDS staat sportiviteit voorop. En natuurlijk dat de kinderen een leuke tijd beleven, samen met hun club. 7

Voor de ADO KIDS worden verschillende activiteiten georganiseerd. Dit jaar zijn de volgende

activiteiten georganiseerd: o Playersescort thuiswedstrijden o Playersescort uitwedstrijden o Sinterklaasfeest in het spelershome in het ADO Den Haag Stadion o Paasactiviteit in Kyocera Stadion o 2 Clinics ADO Kids in het Kyocera Stadion o 2 Toernooien ADO Kids in het Kyocera Stadion Daarnaast krijgen alle leden de mogelijkheid tot het gratis bezoek van één thuiswedstrijd.

ADO KIDS ontvangen vier keer per jaar het ADO KIDS MAGAZINE. In dit magazine zijn onder meer interviews met spelers opgenomen. Deze interviews met de spelers worden door ADO KIDS zelf gehouden.

ADO KIDS heeft op de Familie Tribune (Lex Schoenmaker tribune) haar eigen vak. Leden kunnen samen kijken met de andere ADO KIDS naar de wedstrijden van de club. De tribune heeft een eigen ingang, speciaal voor ADO KIDS en begeleiders. Tijdens thuiswedstrijden van ADO Den Haag hebben verschillende activiteiten plaatsgevonden inclusief een Meet & Greet met één van de selectiespelers in aanwezigheid van de mascotte. Dit seizoen heeft ADO KIDS rond de 3000 leden.

2.3.3 ADO DEN HAAG JUNIOR CLUB - MULTIFUNCTIONEEL CENTRUM

Activiteiten overzicht van MFC, deels in combinatie met de Junior Club. Er zijn momenteel een kleine 200 jongeren die lid zijn van de Junior Club (leeftijd 13-17 jaar).

Afgelopen jaar is heel veel preventief ingezet op de doelgroep en is in kaart gebracht welke jongeren extra aandacht wordt gegeven. Door middel van individuele gesprekken wordt bv. geholpen met onderwerpen als studiekeuze. Via de contacten van ROC Mondriaan worden de jongeren doorgestuurd naar het studieloopbaan centrum van ROC Mondriaan. Op het gebied van werk worden ook advies en tips gegeven om aan de slag te gaan. Soms de jongeren doorverwezen naar bekende bedrijven en of werk instanties om te werken.

Activiteiten waar de jongeren mee bezig zijn geweest: - organiseren van een groot voetbal toernooi in het stadion. - meegeholpen met ADO kids activiteit (clinic). - meegeholpen met Sinterklaas feest. - scoren in de wijk (crownies). - informatie avond over alcohol en drugs. - meedoen met sollicitatie oefeningen. - meegeholpen met de open dag van ADO den haag. - bij elke wedstrijd (thuis) wordt er door 8 jongeren van de ADO junior club meegelopen op het veld met een grote spandoek.

Taken van de jongerenwerkers: - meer persoonlijke gesprekken met jongeren. - tijdens thuis en uit wedstrijden tussen de (harde) kern jongeren staan op midden noord. - fungeren als vertrouwenspersoon, luisterend oor. - reguliere activiteiten in het MFC (darten, tafeltennis, tafelvoetbal etc..) 8

- rond oud en nieuw activiteiten georganiseerd voor de leden van de Junior club. - de taken zijn het afgelopen seizoen, aangepast voor de jongeren begeleiders: de potentiële herrieschoppers in een vroeg stadium eruit vissen en voorkomen dat wij de doelgroep niet herkennen. - 1 jongeren begeleider gaat altijd mee met de bus naar de uitwedstrijden en de andere jongeren begeleider blijft werkzaam in het MFC voor de supporters. - we kunnen nog steeds spreken van een goede samenwerking met de partners zoals: stichting VOOR, Stadsdeelkantoor Leidschenveen / Ypenburg, Politie, CJG, Maatschappelijk werk, wijkverenigingen en vrijwilligers.

2.3.4 ADO DEN HAAG CLINICS

ADO Den Haag organiseert geheel kosteloos voetbalclinics bij amateurverenigingen in de Haagse regio. Deze clinics zijn gericht op de jeugd van amateurclubs in de leeftijdscategorie van 7 t/m 11 jaar. De belangrijkste doelstelling van de clinics is om de jeugd een onvergetelijke voetbalmiddag te bezorgen. Daarbij krijgen de deelnemers verschillende vormen van voetbal aangereikt. De clinics worden verzorgd door een medewerker van ADO Den Haag die telkens door selectiespelers ondersteund worden.

Met deze clinics promoot ADO Den Haag zichzelf en probeert tegelijkertijd de banden met de amateursclubs in de regio te onderhouden. De amateurverenigingen kunnen op hun beurt weer profiteren van de kennis van ADO Den Haag. Ook kunnen ze met de clinics nieuwe ervaringen opdoen voor trainingen.

De clinics worden doorgaans gegeven op woensdagen van begin september tot en met halverwege november en vanaf februari tot en met eind april als het voetbalseizoen eindigt.

ADO Den Haag wil met de inzet van haar kennis en middelen jeugdvoetballertjes uit de regio Haaglanden de mogelijkheid bieden zich te ontwikkelen. De jeugd maakt zo kennis met voetbal en zijn lekker in beweging. De speerpunten techniek, tactiek, fysiek, mentale weerbaarheid, sociale ontwikkeling en spelvreugde komen tijdens de ADO Den Haag clinic altijd naar voren. Daarnaast willen zij gezamenlijk de jeugd een onvergetelijke middag bezorgen bij diverse voetbalverenigingen in de regio Haaglanden.

In het voetbalseizoen 2014-2015 hebben 11 clinics plaatsgevonden bij verenigingen uit de Haagse regio, waarbij er 1 clinic in samenwerking met partner Parnassia is uitgevoerd, en 1 9

clinic bij Voorschoten ‘97 voor Stichting Voorschot. Deze Voorschotense Stichting is een initiatief van een groep ouders van en met jongvolwassenen met autisme en nog een andere beperking. Het betreft een integraal project waar wonen, werken, begeleiding en sociaal maatschappelijk ondernemen samenkomen.

Hieronder is een overzicht opgenomen van de clinics die hebben plaatsgevonden in het voetbalseizoen 2014-2015:

Voetbalvereniging Datum 1. Verburch 3 september ‘14 2. SVC’08 17 september ‘14 3. RAS 8 oktober ‘14 4. VUC 15 oktober ‘14 5. Voorschoten ‘97 26 november ‘14 6. Houtwijk 3 december ‘14 7. RKDEO 4 maart ‘15 8. RKAVV 18 maart ‘15 9. BSC ‘68 8 april ‘15 10. Parnassia 15 april ‘15 11. DOSR 20 mei ‘15

2.3.5 SKILLS & SCHOOL ON TOUR

ADO Den Haag Skills & School on Tour is een unieke VSD-cursus binnen het thema Educatie, die als doel heeft kinderen te ondersteunen in de ontwikkeling van hun sociaal-emotionele vaardigheden. Daarnaast staat binnen de cursus het vergroten van het zelfvertrouwen, leren samenwerken en het stimuleren van respect voor elkaar centraal. Maar natuurlijk wordt er ook heel veel voetbal gespeeld! Het maatschappelijke voetbalprogramma wordt georganiseerd op school, in de vertrouwde omgeving van de kinderen, waarbij schoolprestaties van de kinderen minstens zo belangrijk gevonden worden als de voetbalkwaliteiten. Hiermee wordt voetbal als middel gebruikt om kinderen te stimuleren op school goed hun best te doen. Tijdens de eerste les ondertekenen de kinderen een “voetbalcontract” van ADO Den Haag Skills & School on Tour waarin afspraken en de voorwaarden voor hun deelname staan beschreven. Een officiële persfoto van iedere deelnemer mag hierbij natuurlijk niet ontbreken! De daarop volgende lessen staan de kinderen, voor een periode van tien weken, officieel onder contract bij stichting ADO Den Haag in de Maatschappij. Tijdens de laatste les komen de ouders kijken naar een voetbaldemonstratie. Hierna krijgen de kinderen het felbegeerde ADO Den Haag-diploma uitgereikt met daarop de behaalde resultaten gedurende de cursus! Ook krijgen ze hun persoonlijke persfoto uitgereikt!

Doelgroep De cursus is ontwikkeld voor jongens en meisjes uit groep 5 en 6 van basisscholen in de regio Haaglanden. Dit is een ideale doelgroep om de bewustwording van sociaal-emotionele 10

vaardigheden van kinderen middels een ADO-prikkel te creëren.

Meerwaarde De meerwaarde zit in het ontwikkelen van de sociaal-emotionele vaardigheden van de kinderen.

Betrokkenheid ADO Den Haag Vanuit ADO Den Haag worden aansprekende rolmodellen ingezet om bewustwording van sociale vaardigheden te creëren. Hierbij kunt u denken aan de hoofdtrainer van ADO Den Haag, een selectiespeler, de clubarts, een voetbalscout, een directeur of de persvoorlichter. Door in te gaan op de verschillende thema’s en vanuit hun rol en functie binnen ADO Den Haag, leveren de rolmodellen een bijdrage aan hun sociale verandering. Aan de hand van korte video’s brengt ADO Den Haag de rolmodellen letterlijk en figuurlijk de school in, zodat de lessen voor de kinderen een nog betekenisvollere inhoud krijgen. De kinderen krijgen door deze video’s een prachtige kans om een kijkje achter de schermen te nemen bij een Betaald Voetbal Organisatie. Elke les wordt afgesloten met een onderwijsleergesprek, waarin de lesstof wordt nabesproken.

De lesthema’s zijn bij ADO Den Haag aan de volgende personen gekoppeld: - Scouting en talentontdekking: hoofdtrainer - Discipline en zelfvertrouwen: algemeen directeur - Respect en sportiviteit: scheidsrechter Eredivisie - Voetbalprof en school: hoofd Jeugdopleiding - Gezondheid en voeding: fysiotherapeut - Talent en teambuilding: hoofdtrainer ADO Vrouwen - Leefbaarheid en multiculturele samenleving: ADO spelers Afgelopen seizoen hebben 3 scholen een bezoek gebracht aan het Kyocera Stadion voor de ‘outside experience’ en werden daar ontvangen door twee ADO Den Haag spelers.

Structureel Het project bestaat uit 10 lessen die door een school wordt afgenomen. De onderwerpen/thema’s komen regelmatig terug in de lessen. Elke les wordt beëindigd met een vragenlijst zodat de kinderen goed moeten nadenken over wat ze hebben geleerd. Tijdens de laatste les volgt voor de rapportuitreiking een quiz met vragen uit alle lessen. Enkele scholen nemen op eigen initiatief de cursus nog een keer af. Dit zal in het algemeen voor een andere groep kinderen zijn. Elk seizoen wil ADO Den Haag in de Maatschappij enkele scholen met de cursus bedienen. Afgelopen schooljaar/seizoen is de cursus Skills & School op 3 scholen uitgevoerd, te weten: - Onze Wereld - De Leeuwerikhoeve - Het Avontuur. Bij ieder traject zijn 16 kinderen betrokken. Vanuit docenten en scholen is aangegeven dat het leerzame en leuke cursussen zijn geweest. 11

Samenwerking ADO Den Haag in de Maatschappij maakt door de samenwerking met Breed Actief en Stichting TalentenTuinen gebruik van hun expertise met scholen en het ontwikkelen van lespakketten. Elke les is uitgewerkt met activiteiten/opdrachten en aandachtspunten. Tevens worden de lessen door erkende docenten van Stichting TalentenTuinen gegeven.

Vernieuwend ADO Skills & School on Tour maakt gebruik van sport als middel. Dit is nu niet innovatief te noemen, maar door de inhoud van het programma met de daaraan verbonden meetresultaten geeft dit een ander resultaat. Gecombineerd met de vakkundigheid van de docent(en) maakt het dat de kinderen, in dit kennismakingsprogramma met een maatschappelijk karakter, een groei doormaken van minimaal 15%. Maatschappelijk als persoon en groep groeien binnen 10 lessen met voetbal als middel kan vernieuwend genoemd worden.

2.3.6 PLAYING FOR SUCCESS

Playing for Success is een voor Nederland grensverleggend initiatief waarmee leerlingen in de leeftijd van 9 tot 14 jaar hun prestaties in taal, rekenen en ict verbeteren. Het gaat om onderpresterende kinderen: ‘gewone’ leerlingen die minder presteren dan ze kunnen en soms achterblijven op het gemiddelde niveau. Playing for Success draagt structureel bij aan het opheffen van deze leerachterstanden. Daarnaast levert Playing for Success een belangrijke bijdrage aan het zelfvertrouwen én een positiever zelfbeeld. PfS brengt kinderen in een uitdagende en inspirerende omgeving buiten de school (Leren in een WOW omgeving!), waar ze zoveel mogelijk positieve leerervaringen opdoen: het voetbalstadion. In een ruimte die is ingericht met speciaal ontwikkeld (les)materiaal en ultramoderne multimedia. In deze ruimte werken ze gedurende een periode van 12 weken, ca. 2 uur uur per week na schooltijd samen met andere leerlingen aan opdrachten die aansluiten bij hun interesses. De groepen zijn klein: maximaal 15 leerlingen met 3 - 5 leerkrachten / begeleiders. De selectie van de kinderen, die in aanmerking komen voor een steuntje in de rug gebeurt door de school, veelal de intern begeleider. En uiteraard gaat alles in overleg met de ouders/verzorgers.

Het stadion, de sport, de ambiance van de professionele voetbalwereld; het draagt allemaal bij aan een omgeving die de kinderen uitdaagt, stimuleert en prikkelt tot betere prestaties. Want als leerlingen ontdekken dat ze wél kunnen leren en dat leren ook nog leuk is, nemen de schoolprestaties toe en hervinden ze hun zelfvertrouwen.

ADO Den Haag is in 2008 aangewezen als 1 van de 4 landelijke pilots in het kader van Playing for Success. De KPC groep begeleidt dit proces landelijk en heeft hiervoor financiële middelen gekregen van het ministerie van OC&W. In 2008 heeft dit o.a. geleid tot uitbreiding van het aantal participanten. Zo is de gemeente Den Haag in het project gestapt en heeft het Platform primair onderwijs (Platform PO) zich namens alle Haagse schoolbesturen aan het project verbonden.

12

Resultaten: In het seizoen 2014-2015 was Playing for Success drie dagen per week in het stadion van ADO Den Haag te vinden. Er deden dat schooljaar 18 scholen mee aan het programma van Playing for Success. In totaal waren dat 135 kinderen, die op de dinsdag, woensdag en donderdag in het Perscentrum te vinden waren. Tijdens deze bijeenkomsten werd, naast het normale programma, ook tijd ingeroosterd voor bijzondere activiteiten. Hierbij worden mensen die in en om het stadion werken ingezet. Zo kregen de kinderen negen keer een rondleiding door het stadion van iemand die werkt bij ADO Den Haag in de Maatschappij. Daarnaast waren er werknemers van de fan shop, de persvoorlichting en de keuken bereid om iets meer te vertellen over hun werk en met de kinderen deel te nemen aan de activiteit “Meer dan voetbal”, die in totaal negen keer plaats vond. Aan het eind van een periode was ADO Den Haag vertegenwoordigd bij de afsluiting, die eveneens negen keer plaats vond. Een ander onderdeel van het programma was het interview met de spelers van ADO Den Haag. Zij hebben in totaal negen keer een bezoek gebracht aan het leercentrum. De kinderen die geselecteerd waren, hebben ieder drie kaartjes gekregen voor een wedstrijdbezoek in de periode dat zij aan Playing for Success deelnamen. Zij hebben de volgende wedstrijden bezocht: Za 8 nov ADO Den Haag – Willem II 160 kaarten Za 21 feb ADO Den Haag – PEC Zwolle 150 kaarten Zo 17 mei ADO Den Haag – PSV 150 kaarten

Uit de evaluaties van seizoen 2014-15 bleek dat veel kinderen, ouders en scholen een vooruitgang zien bij de kinderen die aan het project hebben deelgenomen. Hieronder een greep uit de reacties:

Reacties van de ouders: Wat heeft uw kind geleerd in de periode van 12 weken? - Mijn kind voelt zich zekerder in de omgang met andere kinderen. - Mijn kind komt nu beter voor haar mening uit, zij is sterker in haar schoenen komen te staan. - Mijn kind heeft meer zelfvertrouwen gekregen.

13

Wat heeft uw kind verteld over het leercentrum? - Mondjesmaat vertelde mijn kind over PfS, maar wat zij vertelde was positief. - Niet super veel, wel ging mijn kind graag naar PfS. - Mijn kind heeft over de activiteiten vertelt, hij was erg enthousiast over PfS.

Wat is het beste dat het leercentrum heeft gedaan voor uw kind?

Computer/internet vaardigheden verbeterd x Meer zelfvertrouwen gekregen xxxxxx Meer plezier gekregen in leren xxxx Taal en rekenen verbeterd x Hulp of steun gekregen bij het leren x Meer gemotiveerd om te leren xx Het schoolwerk in het algemeen is verbeterd x Anders, namelijk  Reactie is positiever van mijn kind.

Reacties van scholen: Wat zijn volgens u de drie belangrijkste punten voor de leerlingen die het leercentrum heeft geboden? School 1 1 veiligheid 2 vertrouwen 3 directe feedback op het handelen School 2 1 werken aan meer zelfvertrouwen. 2 leren voor jezelf op te komen 3 leren presenteren. School 3 1 Zichzelf leren kennen en mogen zijn. 2 Vertrouwen op zichzelf, veiligheid is er geboden, gezelligheid met elkaar 3 Leren samenwerken

Playing for Success 5 jaar Playing for Success Den Haag viert haar 5- jarig jubileum van 1 t/m 8 november tijdens De Week van Playing for Success met een activiteit in het Philips Stadion in de rust van de wedstrijd PSV – ADO Den Haag, twee voetbalverenigingen van het eerste uur met Playing for Success. Later in de week is er een Open Dag op woensdag 5 november in het Kyocera Stadion, waar ook ex-deelnemers van Playing for Succes aanwezig zullen zijn, en op zaterdag 8 november wordt de week afgesloten met penalty's schieten tijdens de rust van ADO Den Haag – Willem II.

Zaterdag 1 november werden de kinderen van Playing for Success Den Haag ontvangen door Playing for Success PSV en werd in het PfS centrum van PSV uitleg gegeven over het spel dat in de rust ging plaatsvinden. De kinderen, in een speciaal Playing for Success 5 jaar shirt, konden eerst nog genieten van PSV – ADO Den Haag op de tribune (vlak achter de dug out van PSV) en zagen een spannende wedstrijd. In de rust mochten de 22 kinderen het veld op en gingen ze om de beurt letters halen bij de mascottes Storky en Phoxy die bij de cornervlag stonden. Daarna vormden de kinderen samen de tekst "PLAYING FOR SUCCESS 5 JAAR". Dit was nog eens leren met een WOW-factor!!

14

2.4 PARTICIPATIE

2.4.1 OPLEIDING SPORT-CITYSTEWARD HAAGLANDEN

Per 1 september 2015 heeft het project sport-citysteward een andere wending gekregen. Voorheen was dit een samenwerking tussen het WGSP Den Haag en het ROC ID College, nu is deze samenwerking veranderd en omgezet van het ID College naar Menskracht 7 onderdeel van het ROC Mondriaan. De doelgroep die hier ingezet wordt bestaat puur uit WWB-ers. Dit zijn jongeren met een uitkering die leerbaar zijn en daardoor makkelijker kunnen uitstromen richting werk. De inzet is voornamelijk beveiliging.

ADO Den Haag speelt hierbij dezelfde rol als voorheen namelijk een sociaal-maatschappelijke rol door deze jongeren de kans te geven om toezicht te houden als toezichthouder binnen of rondom het stadion tijdens de wedstrijden. Als contactpersoon is nog steeds Oscar Zwanenburg aangesteld die tevens als coördinator optreed namens het WGSP. Aan het hoofd hiervan staat Erick Zandbergen namens het WGSP Den Haag projectleider orde en veiligheid. Het project wordt gedraaid met dertien jongeren variërend in de leeftijd van 23-26 jaar. Allen voldoen aan hun VOG en hebben minimaal niveau 2. Onderdelen die gegeven worden vanuit Menskracht7 zijn: VCA / BHV / communicatie / sport / agressietraining / Nederlands / sollicitatievaardigheden / fysieke weerbaarheid en portfolio.

Aan het begin van het traject vindt de kick-off plaats bij de Koninklijke luchtmacht in Woensdrecht. Daar krijgen zij een hele dag training in beroepshouding / samenwerken / vertrouwen / omgaan met gezag. Deze dag werken zij een programma af welke begint met exercitie, de letrabaan. Als lunch moeten ze het met elkaar doen in de vorm van een noodrantsoen. In de middag wordt er gewerkt aan het bouwen van een vlot met als thema vertrouwen en samenwerken. In de avond volgt er dan een fotosessie in een F-16 en aansluitend het diner waarbij er tevens certificaten uitgereikt worden aan de cursisten. Gedurende de drie maanden van opleiding lopen de jongeren stage bij Trigion beveiliging in samenwerking met het politiebureau Jan Hendrikstraat. Zij kijken mee om ze te beoordelen of deze groep in staat is het beroep als beveiliger uit te kunnen oefenen. Evenementen zoals het Chinees Nieuwjaar, City Pier City loop, landelijke veteranendag en WK beachvolleybal zijn 4 van de 13 evenementen waarbij onze stewards dit jaar aanwezig zullen zijn.

2.4.2 LEERWERKPLEKKEN MONDRIAAN en PARNASSIA

 MONDRIAAN - veiligheid ADO Den Haag en Mondriaan zijn sinds 28 juli 2007 een samenwerking aangegaan ter realisering van leerwerkplekken ten behoeve van de Beroepspraktijkvorming die deel uitmaakt van het curriculum Beroepsopleiding Veiligheid, waartoe Mondriaan, ADO Den Haag en 80 studenten per wedstrijddag een praktijkovereenkomst sluiten.

ADO Den Haag faciliteert Mondriaan voor deze opleiding in ruimten waar Mondriaan opleidingen en cursussen verzorgen voor de studenten.

15

Tijdens de wedstrijddagen vallen de studenten onder de verantwoording van de veiligheidsorganisatie van ADO Den Haag. De studenten voeren werkzaamheden uit ter ondersteuning van de stewardtaken zoals: o Scannen van seizoenkaarten en het zelfstandig “managen” van diverse toegangspoorten in het stadion o Gastheerschap in het hoofdgebouw o Controleren accreditaties (onder toezicht professionele beveiligers) o Veldstewards, toezicht houden op het publiek o Begeleiden gasten ADO Den Haag op hoofdtribune o Vrijhouden van nooduitgangen en andere hekwerken in het ADO Den Haag Stadion o Het ondersteunen van de regulatie van het verwijzen en inparkeren van auto’s op de parkeerterreinen

 MONDRIAAN – horeca ADO Den Haag en ROC Mondriaan zijn sinds augustus 2012 een samenwerking aangegaan ter realisering van leerwerkplekken ten behoeve van de Beroepspraktijkvorming die deel uitmaakt van het curriculum Beroepsopleiding Hotel & Management.

Tijdens de wedstrijddagen vallen de studenten onder de verantwoording van de afdeling Hospitality & Events BV van ADO Den Haag. De studenten voeren horeca werkzaamheden uit ter ondersteuning van de Hospitality & Events BV zoals: o Serveren van gerechten en drankjes in het Residentie Restaurant o Barwerkzaamheden in de Residentie Club o Ontvangst gasten in de diverse ruimtes op de Tweede Etage o Barwerkzaamheden in combinatie met verzorging van een (diner) buffet in de Senaatskamer o Voorbereiding werkzaamheden (mise en place) o Serveren van bittergarnituren in de diverse ruimten op de Tweede Etage o Koffie & thee service o Afruimen / opruimen (debarrasseren) o In juiste opstelling zetten van diverse ruimten op de Tweede Etage

 MONDRIAAN – toerisme Sinds seizoen 2014-15 lopen ook 10 studenten opleiding Toerisme van ROC Mondriaan mee bij de thuiswedstrijden van ADO Den Haag.

Tijdens de wedstrijddagen vallen de studenten onder de verantwoording van de afdeling Hospitality & Events BV van ADO Den Haag. De studenten fungeren als gastheer/-vrouw bij de Business Units of voeren controle werkzaamheden uit op de Business Unitsetages.

 PARNASSIA De activiteiten van cliënten bij ADO Den Haag bestaan uit twee onderdelen: a. Drie keer per week ondersteunen 2 cliënten 3 à 4 uur per dag de werkzaamheden van facilitaire zaken. Allerlei kluswerkzaamheden worden met een begeleider of individueel opgepakt. De cliënten kunnen steeds zelfstandiger aan het werk. b. Elke week komt een groep cliënten schoonmaakwerkzaamheden verrichten bij het Kyocera Stadion. De grootte van de groep verschilt per week en varieert tussen de 5-10 personen. Materiaal zoals bezems, jasjes e.d. worden ter beschikking gesteld en de cliënten krijgen de gelegenheid om in de Ooievaar koffie te drinken. Belangrijkste waarde van deze werkzaamheden is dat de cliënten het geweldig vinden om bij ADO Den Haag te werken en zich een onderdeel voelen van de club. Er ontstaat ook een goede band met het personeel. Men voelt zich er thuis.

16

Evaluatie 2014-15 MiCasa De cliënten die ondersteuning bieden in de dagelijkse kluswerkzaamheden hebben het goed naar hun zin. Eén van de cliënten heeft nu een baan bij de Haeghe Groep, en heeft afscheid genomen van de afdeling Facilitaire Zaken. Op 15 maart 2015 krijgen de vier klusmedewerkers een VIP ontvangst van ADO Den Haag met een buffet in de Business Unit inclusief een ADO sjaal, en kunnen ze de wedstrijd tegen Heracles Almelo volgen vanuit de businessunit!

Hierbij een overzichtje van de mensen, die in (redelijk) stabiele mate bij ADO Den Haag werkzaam zijn (geweest):  Robert Dekker – globaal van januari 2013- januari 2014 (drie keer per week, 4 uurtjes per keer)  Jesus Martin Garcia – globaal van januari 2013- december 2014 (drie keer per week, 4 uurtjes per keer)  JP Charite – globaal van januari 2014-heden (twee à drie keer per week, 4 uurtjes per keer)  Perry Kerpershoek – globaal van januari 2015-heden (twee à drie keer per week, 4 uurtjes per keer)

Het werken bij ADO Den Haag is voor onze mensen een hele mooie manier om iets ‘neer te zetten’ buiten de woonfaciliteit. Binnen MiCasa is het dagelijks mogelijk om dagbesteding te vinden, maar ADO is hierin voor ons een hele belangrijke schakel. De mensen gaan op eigen gelegenheid, met een OV- chipkaart die ADO bekostigt, naar het stadion en werken daar dan in een team onder leiding van de vrijwilligerscoördinator en facilitair manager. Ook nuttigen zij daar een gezamenlijke lunch en gaan zij in de middag nog even kort verder. Het komt dicht in de buurt van een baantje en die betrokkenheid voelen de mensen dan ook. Wat zij daar ervaren is zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, vertrouwen en waardering. Wij, als werkbegeleiding, zien de mensen met de borst vooruit weer thuiskomen met af en toe mooie verhalen van wat zij hebben gedaan. Soms is het aanpoten, maar dat geeft ze vaak een goed gevoel bij thuiskomst. Het werken bij ADO is in onze optiek een hele mooie stap in de ontwikkeling van de bewoner op het gebied van structuur en loyaliteit. Het is niet zomaar een ‘klusje’, het is een job waar je trots op mag zijn. Voor Parnassia is het heel belangrijk dat mensen de kans krijgen in een professionele organisatie buiten de leefomgeving aan de slag te kunnen gaan. Jesus Martin Garcia heeft dankzij zijn periode bij ADO een dusdanig ritme weten op te bouwen dat hij inmiddels een dienstverband bij de Haeghe Groep heeft verdiend! Evaluatie 2014-15 donderdag cliënten Het grote probleem van de donderdaggroep is de beschikbaarheid van voldoende begeleiding om de groep naar het Kyocera Stadion te laten gaan. Begeleiding is noodzakelijk voor deze groep. In de periode oktober 2014 – februari 2015 is de groep ongeveer 15 keer in het Kyocera Stadion geweest voor veegactiviteiten. Gemiddeld waren 6 cliënten aanwezig.

17

2.4.3 DUTCH CAREER CUP

ADO Den Haag participeert vanaf het seizoen 2011-2012 in het project Dutch Career Cup. De Dutch Career Cup is een landelijk voetbalprogramma dat bijdraagt aan de re-integratie van Wajongeren. Binnen dit programma zet ADO Den Haag haar faciliteiten en contacten in om werkzoekenden aan een baan te helpen. Het UWV is landelijke opdrachtgever. Zij stellen jaarlijks minimaal 200 deelnemers in staat om aan het traject deel te nemen. Per team participeren er minimaal 10 deelnemers. De deelnemers zullen Wajong of preWajong geïndiceerd zijn. Het programma wordt zowel op landelijk als op lokaal niveau gecoördineerd door Stichting Life Goals. Zij zijn verantwoordelijk voor de totstandkoming van de lokale werkgroepen waarin plaatsnemen: de BVO (Betaald Voetbal Organisatie), het UWV en USG Restart. Deze werkgroep ontwikkelt lokaal een programma waarbij de deelnemers middels sport en de voetbalclub aan een baan geholpen worden. De deelnemers worden lokaal geselecteerd door het UWV of een ander kanaal. De deelnemers starten in teamverband een sport / re-integratietraject van 26 weken. Dit programma bestaat in seizoen 2014-15 uit één voetbaltraining per week en diverse re-integratieactiviteiten bij de club. Het doel van het programma is deelnemers door de inzet van sport binnen 52 weken aan regulier werk te helpen.

Dutch Career Cup ADO Den Haag ADO Den Haag heeft in seizoen 2014-15 rond de 7 deelnemers en neemt met één team deel aan de toernooien. De deelnemers krijgen op maandagochtend een voetbaltraining op op de Aftrap, het complex van de jeugdopleiding van ADO Den Haag in het Zuiderpark. De wajongeren krijgen wekelijks van USG Restart ondersteuning in het re-integratietraject. De deelnemers krijgen bv. les in sollicitatieactiviteiten.

In het seizoen 2014/2015 zijn er diverse toernooien gespeeld door het DCC team. Aan de

volgende landelijke toernooien werd deelgenomen: - 21 november 2014 bij UVS Leiden - 20 februari 2015 bij Almere City - 22 mei 2015 vriendschappelijk toernooi bij DOVO - 4 juni 2015 training in Kyocera Stadion

Ter afsluiting van het voetbalgedeelte van het project Dutch Career Cup en om de Wajongeren even goed in het zonnetje te zetten, was er op 4 Juni in het Kyocera Stadion een training georganiseerd. Om alle spelers te bedanken voor de getoonde inzet op de trainingen en in het vinden van een baan, werd hen door ADO Den Haag een lunch aangeboden na afloop van de training. Een prachtige afsluiting van het voetbalgedeelte want samen met Yvonne Altena, werkbegeleider vanuit USG Restart, gaat iedereen verder met het vinden van een geschikte baan! 18

2.4.4 SCOREN IN DE WIJK

Scoren in de Wijk heeft als uitgangspunt om met ADO Den Haag (in de Maatschappij) de wijk/buurt/het dorp in te gaan met sportieve activiteiten voor de jeugd. Aspecten als gezondheid van de kinderen (meer laten bewegen), participatie van de jeugd, verbeteren van de leefbaarheid, het toevoegen van maatschappelijke componenten, zichtbaarheid van ADO Den Haag in de buurt, en het verhogen van de betrokkenheid van de regio met ADO Den Haag hebben er toe geleid om het project Scoren in de Wijk op te zetten.

ADO Den Haag in de Maatschappij zet eigen middelen in zoals ADO Attracties, ADO merchandise en projectmanagement. Structureel streven we naar minimaal 5 evenementen per seizoen. Daarnaast worden incidenteel de ADO Attracties ingezet. De activiteiten op de Cruyff Courts en Krajicek Playgrounds vallen ook onder Scoren in de Wijk.

De activiteiten zijn:

Zomerspektakels stichting MOOI, Den Haag Op Vrijdag 22, Woensdag 27 en Donderdag 28 augustus was ADO Den Haag in de Maatschappij aanwezig met het project Scoren in de wijk tijdens de zomerspektakels die door de Stichting Mooi werden georganiseerd in Escamp, Bouwlust en Laak.

Vrijdag 22 augustus was de kick off in Escamp, ondanks de slechte weersomstandigheden waren er vele kinderen uit de buurt aanwezig die stonden te popelen om lekker te spelen op de ADO Den Haag attracties die met behulp van Gaaf! Verhuur en vele vrijwilligers waren klaargezet. Nadat alle kinderen waren ingeschreven en een stempelkaart hadden ontvangen konden we beginnen met het programma. Met veel enthousiasme gingen de kinderen van onderdeel naar onderdeel, waarbij het plezier er evenals de regen vanaf spatte. Helaas werden de weersomstandigheden met de minuut slechter en waren wij genoodzaakt het programma te stoppen. Dit tot grote teleurstelling van de kinderen en de organisatie. Nadat iedereen binnen een beetje was opgedroogd was er voor de kinderen nog wel een leuke verrassing. Alle deelnemers kregen namelijk een door Aaron Meijers gesigneerd diploma en een originele ADO Den Haag pen! Laten we hopen dat de weergoden ons een volgende keer beter gezind zijn zodat we het voor de kinderen in Escamp nog een keer kunnen organiseren.

Woensdag 27 augustus verhuisde het hele circus met alle attracties naar de wijk Bouwlust waar we op het grote veld aan de Eekhoornrade de volgende Scoren in de wijk hadden opgebouwd. Het weer was perfect, het zonnetje scheen en er waren ook nu weer veel kinderen 19

uit de buurt aanwezig. Na de inschrijving gingen we van start met het programma en konden de kinderen zich uitleven op de attracties en de spelonderdelen. Zo werd er bijvoorbeeld i.s.m. ZVV Den Haag een heuse pannaclinic gegeven door James en konden de kinderen schieten op een gatengoal waarbij ze een stuk fruit konden winnen dat door Kriege & Verhoek ter beschikking was gesteld. Ook konden de kinderen hun conditie testen op de stormbaan en was er een gezondheidsquiz die gegeven werd door de vrijwilligers van de GGD. Zo was er van alles te doen voor de kinderen en was het een prachtige dag. Ook voor deze kinderen lag er aan het einde van de dag weer een diploma en ADO Den Haag pen klaar. Al met al een geweldige dag waar zowel de kinderen als de organisatie enorm van hebben genoten.

Na het succes van de vorige dag bij bouwlust, stonden we de volgende dag donderdag 28 augustus weer klaar met Scoren in de wijk. Nu was de locatie, het Laakveld in Laak. Ook hier waren met hulp van vele vrijwilligers in korte tijd weer alle ADO Den Haag attracties opgebouwd en stonden we weer klaar om de kinderen uit Laak een leuke middag te bezorgen. Het weer werkte prima mee en ook hier waren weer heel veel kinderen aanwezig. Toen om 13.15 u het startsein klonk gingen de kinderen met veel enthousiasme naar de onderdelen en attracties die uitstekend werden begeleid door vrijwilligers uit Laak. Deze begeleiders coachten de kinderen vol enthousiasme en de onderdelen verliepen mede door hun inzet uitstekend. Ook de kinderen hadden een lach op hun gezicht en deden met veel plezier mee aan alle onderdelen. Om 16.00 u klonk alweer het eindsignaal en na het uitreiken van de diploma’s en de ADO Den Haag pen, konden we concluderen dat ook deze Scoren in de wijk weer een groot succes was. Het is het streven van ADO Den Haag in de Maatschappij om zoveel mogelijk kinderen de gelegenheid te geven om mee te doen aan Scoren in de wijk.

Pijnacker-Nootdorp In het kader van de samenwerking met de gemeente Pijnacker- Nootdorp stond op dinsdag 21 oktober Scoren in de Wijk op het programma bij de Dobbeplas. Vanwege het extreem slechte weer is het evenement verschoven naar seizoen 2015-16.

Opening Buitenseizoen Bouwlust Woensdag 15 april werd het buitenseizoen Bouwlust aan de Eekhoornrade geopend met allerlei sportieve activiteiten. Een zonnige dag waar veel kinderen uit de buurt op af kwamen. Naast ADO Den Haag in de Maatschappij waren ook Streetsport en Stichting MOOI aanwezig om kinderen uit deze wijk te vermaken. ADO Den Haag in de Maatschappij verzorgde het voetbalgedeelte in de vorm van Scoren in de Wijk. Scoren in de Wijk is een project voor kinderen in de leeftijd van 6 t/m 12 jaar dat bestaat uit verschillende spelonderdelen met luchtkussens van Gaaf Verhuur gedurende een middag. Albert Heijn De Stede stelde voor deze middag het fruit en de waterflesjes beschikbaar. Vanwege het warme weer konden de kinderen deze flesjes bijvullen bij het watertappunt dat vorig jaar is geopend door toenmalig ADO Den Haag-speler Yanic Wildschut.

20

Naast het voetbal konden de kinderen ook andere sporten beoefenen. Streetsport gaf clinics in basketballen, tennissen, free running en kwikgolfen. De kinderen binnen konden ook in de sporthal nog lasergamen. Voor iedereen was er wel iets leuks te doen deze middag.

Scoren in de Wijk met JC Institute Vijf ambitieuze studenten Master International Sports Management van Johan Cruyff Institute hebben in het kader van maatschappelijke betrokkenheid door middel van sport iets terugdoen voor de maatschappij, in samenwerking met ‘Stichting ADO Den Haag in de maatschappij’ een eenmalige activiteit georganiseerd voor specialistische zorgbehoevende kinderen en kinderen in de jeugdpsychiatrie tussen 8 en 14 jaar. Dit zijn met name kinderen met adhd, odd, autisme of een verstandelijke beperking. Voor de activiteit zijn kinderen van Stichting De Jutters Den Haag uitgenodigd om deel te nemen. In het totaal ging het om ongeveer 70 kinderen. Doelstelling: Het verzorgen van een leuke, zorgeloze middag voor hulpbehoevende kinderen in het Kyocera Stadion met het concept van Scoren in de Wijk.

Lentefair in Leidschenveen Met ruim 2500 bezoekers was de 1e editie van de Lentefair 2015 op zaterdag 18 april een groot succes. Lunchcafé de Smulhoeve en stadsboerderij Landzigt hebben de krachten gebundeld en zo met elkaar een mooi evenement neergezet. Een stormbaan, een hoge klimmuur, een ballenbad, gezellige kraampjes en een rodeostier stonden klaar voor de bezoekers. Naast alle activiteiten kon je bij de ADO Den Haag tent je eigen waterglas versieren (dankzij GGD Haaglanden) of springen op het springkussen. De strakblauwe lucht en het zonnetje werkten uiteraard goed mee aan deze geslaagde dag.

Overig activiteiten als: 30 aug ’14 – Sportdag stichting Down Syndroom met springkussen/pannaveld en Storky.

21

2.4.5 BLINDENTRIBUNE

ADO Den Haag (in de Maatschappij) heeft op zaterdag 10 november 2012 voorafgaand aan de wedstrijd ADO Den Haag – AZ haar splinternieuwe Blindentribune geopend. Op de blindentribune kunnen supporters met een visuele beperking de wedstrijden van ADO Den Haag live ervaren. Er is een radio met liveverslag van Radio West voor u beschikbaar en u kunt met een begeleider naar de wedstrijd komen om op vak S de wedstrijd in het Kyocera Stadion te beleven. ADO Den Haag zorgt er dan voor dat de toegangskaart klaarligt bij de stadionkassa bij vak S. Natuurlijk is het ook mogelijk om een seizoenskaart aan te schaffen voor de Blindentribune.

Gastheer De gastheer van de blindentribune, Eric van der Weg, zorgt er voor dat u een goede plaats krijgt en overhandigt u een FM radio, waarmee u het live verslag kunt volgen. Mocht u in een rolstoel de wedstrijd willen bezoeken, dan zijn er minder-valide plaatsen beschikbaar bij de blindentribune.

Het aantal bezoekers varieert van 1 tot 4 personen met een visuele beperking. In seizoen 2014- 15 heeft de Blindentribune de Lenteprijs ontvangen van Fonds 1818 en is een onderzoek opgestart om inzichtelijk te krijgen waarom bezoekers niet kunnen komen (bv. geen begeleider, geen vervoer, e.d.). In seizoen 2015-16 worden oplossingen aangedragen voor de genoemde problemen met als doelstelling structureel een hoger aantal bezoekers te kunnen ontvangen.

2.4.6 HOMOEMANCIPATIE

De KNVB heeft donderdag 11 oktober 2012 het actieplan ter bevordering van homoacceptatie in het voetbal onder de noemer ‘Voetbal voor iedereen’ gepresenteerd. Naast minister Edith Schippers (VWS) en de KNVB waren ook vertegenwoordigers van ADO Den Haag en MVV aanwezig op het internationale congres ‘United against homophobia in Sports’ in Utrecht. Michael van Praag, bondsvoorzitter van de KNVB in zijn toespraak: ,,Wij doen een beroep op alle clubs en spelers in Nederland. De bond kan het klimaat niet eenzijdig veranderen. Iedereen – van bestuurders tot spelers – moet zich bewust zijn van de eigen verantwoordelijkheid. Jezelf inzetten voor homoacceptatie betekent: het onderwerp bespreekbaar maken en elkaar corrigeren waar nodig. Want laten we wel wezen: homo of hetero, het maakt helemaal niets uit.”

Na een voordracht van de bondsvoorzitter is het actieplan op officiële wijze aan minister Schippers aangeboden. In het actieplan staat de case study ‘ADO Den Haag is van en voor iedereen’ waarin wordt aangegeven dat ADO Den Haag het belangrijk vindt dat iedereen zich thuis voelt bij de club. Of je nu jong of oud bent, homo of hetero, wat je afkomst of levensovertuiging ook is: de bal is van iedereen! Naast het plan is ook de campagnespot ‘Homo? Het boeit geen flikker’ gelanceerd. Deze campagnespot draait op de narrow casting in het Kyocera Stadion.

Flyer In seizoen 2014-15 heeft de John Blankenstein Foundation een folder ontwikkeld voor amateur voetbalverenigingen waarbij het logo van ADO Den Haag in de Maatschappij is meegenomen. Boodschap is dat Voetbal voor iedereen is en dat je als voetbalvereniging moet streven naar een veilig en open teamklimaat op elk vlak, zoals afkomst, seksuele voorkeur, geloof of uiterlijk. Het doel van de flyer is om het onderwerp van homo-acceptatie in het voetbal bespreekbaar te maken.

22

IDAHO In kader van IDAHO (International Day against Homophobia and Transphobia) werd er op 17 mei in Den Haag vanuit de overheid de regenboogvlag opgehangen. Ook ADO Den Haag heeft aandacht gevraagd voor IDAHO door de vlag bij het stadion op te hangen.

2.4.7 G-VOETBALTOERNOOI

Op woensdag 8 oktober vond in het Kyocera Stadion de eerste editie van het Azivo ADO Den Haag G-toernooi plaats. Maar liefst acht jeugdteams, bestaande uit jongeren met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking, streden op vier velden tegen elkaar in wedstrijden die elk 12 minuten duurden. Bijna de gehele selectie van ADO Den Haag deed mee aan het toernooi. Na de officiële opening van Lex Schoenmaker werden de selectiespelers van ADO Den Haag door middel van een spel ingedeeld bij de deelnemende teams. De selectiespelers fungeerde als coach of medespeler gedurende het toernooi. Nadat de speaker van het toernooi Kees Jansma het startsein had gegeven konden de teams van start.

De wedstrijden vonden plaats op een kwart veld en waren erg spannend. Een aantal wedstrijden moesten zelfs met penalty’s worden beslist. Na de finales bleek dat d.v.v. Delft het sterkste team van de dag had en zij gingen er met de eerste prijs vandoor. Maar meedoen was vandaag belangrijker dan winnen en de Azivo Fair Play Cup voor het sportiefste team werd gewonnen door ESTO. De prijzen werden uitgereikt door Henk Fraser en ambassadeur van het toernooi Mike van Duinen. Uiteindelijk kregen alle deelnemers nog een mooie medaille als aandenken aan een schitterende dag.

Het is de bedoeling dat het Azivo ADO Den Haag G-toernooi een jaarlijks evenement wordt. ADO Den Haag wil daarmee jongeren met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking de kans geven in een echt stadion te voetballen. Het was een succesvolle dag met alleen maar winnaars!

23

2.4.8 BUURTSPORTVERENIGING HET ZUIDERPARK

Om bewegingsarmoede in de wijken Moerwijk en Transvaal tegen te gaan heeft ADO Den Haag in de Maatschappij de Buurtsportvereniging Het Zuiderpark opgericht in samenwerking met de ADO Den Haag Jeugdopleiding, de Haagse Hogeschool, ROC Mondriaan en stichting MOOI. Samen met Holland Dance en stichting SportMindz is op 24 juni de kick-off van de Buurtsportvereniging georganiseerd in het Kyocera Stadion met een grote sportdag voor 160 kinderen. Onderdeel op deze dag was het sportmixz programma, dat speciaal is ontwikkeld voor kinderen en de basis legt om breed en gevarieerd te bewegen. Alle 12 fundamentele bewegingsvaardigheden komen bij SportMixz ruimschoots aan bod. Dit zijn vaardigheden die een kind op jonge leeftijd moet leren voor een evenwichtige motorische ontwikkeling. Uit onderzoek blijkt, dat kinderen deze fundamentele bewegingsvaardigheden bij voorkeur aanleren vóórdat zij in de puberteit een groeispurt doormaken. Na de groeispurt is het namelijk veel moeilijker om deze vaardigheden aan te leren.

Op 24 juni gingen sport en dans hand in hand om een veelzijdig programma vol verschillende bewegingsvormen neer te zetten. Na aankomst van alle scholen werden de kinderen welkom geheten door de immer enthousiaste Fred Zuiderwijk, ambassadeur van ADO Den Haag in de Maatschappij. Alle groepen werkten een circuit van verschillende spellen af, alles erop gericht om kinderen op allerlei verschillende manieren te laten bewegen en ook samenwerken. Eén onderdeel was het instuderen van een dans, begeleid door de danseressen van Holland Dance. Dit resulteerde in één grote dansvoorstelling aan het einde van de dag door alle kinderen, een prachtige afsluiting.

De scholen die in grote getalen meededen: 1. Duinoord School 2. De La Rey School 3. De Oase 4. Heldringschool 5. Ds. D.A. Van den Boschschool 6. Vrije School

2.4.9 STREETLEAGUE

De ADO Den Haag StreetLeague is een straatvoetbalcompetitie tussen jongeren van 9 t/m 12 jaar uit verschillende wijken binnen de gemeente Den Haag, waarbij het niet alleen draait om de sportieve prestaties van het team maar juist om de maatschappelijke doelen. De jongeren leren tijdens de competitie wat het betekend om te winnen, te verliezen en om samen te werken. Daarnaast wordt er door middel van een bonus/malus systeem gelet op gedrag, op tijd komen en of het team de beschikbaar gestelde kleding aan heeft. Via themabijeenkomsten maken de jongeren kennis met normen en waarden, gezondheid en de gevaren van criminaliteit, drugs en alcohol. Daarnaast zal er aandacht gegeven worden aan respect, racisme en discriminatie.

In seizoen 2014-15 is er een pilot gestart in de Schilderswijk. 24

Dit gebeurt in samenwerking met de Buurtsportvereniging Teniersplantsoen en de gemeente Den Haag (stadsdeel Centrum). Maar liefst 10 teams van 8 spelers zullen het tegen elkaar opnemen in de ADO Den Haag StreetLeague. Als opening van de StreetLeague stond er voor de kinderen op 4 maart de kick-off gepland in het Kyocera stadion. De dag begon met de ontvangst van de deelnemers in het Kyocera Stadion door Dion Malone en Gianni Zuiverloon. Allereerst werd er een korte toelichting gegeven over de inhoud van de StreetLeague. Hierbij werd verteld dat de StreetLeague niet alleen gericht is op het winnen van wedstrijden maar ook staat voor plezier en respect. Daarnaast werd er een korte toelichting gegeven op het bonus/malus systeem. Dit is een punten systeem waarin extra punten verdiend kunnen worden door middel van het leveren van een buurtbijdrage. Ook wordt hierbij gekeken naar het verloop van de wedstrijden waarbij het aantal behaalde kaarten en sportiviteit een belangrijke rol spelen. Vervolgens was het tijd om de regels op te stellen waarbij de deelnemers zelf inspraak hadden op de invulling hiervan. De deelnemers kregen de gelegenheid om vragen te stellen aan Dion Malone en Gianni Zuiverloon over de regels die zij hanteren binnen ADO Den Haag. Op basis hiervan werden deze regels teruggekoppeld naar de deelnemers en werd er gekeken op welke manier deze toegepast kunnen worden op de StreetLeague. Aan de hand van de opgestelde regels is er een contract opgesteld dat door de deelnemers, Dion Malone en Gianni Zuiverloon werd ondertekend. Vanaf dat moment staan de deelnemers echt onder contract van ADO Den Haag! Tot slot was er nog tijd voor een foto moment in de nieuwe tenues! Veel deelnemers waren nog nooit op het veld geweest en daarom was het natuurlijk geweldig om de dag af te sluiten met een groepsfoto op het veld van ADO Den Haag. Al met al een geweldige start van de competitie!

25

Aan het eind van de competitie werden de finalewedstrijden van de ADO Den Haag StreetLeague gespeeld in het Kyocera Stadion. Na het welkom werden er 4 wedstrijden gespeeld. Na de opkomst en de line-up, gaven de teams elkaar een hand en kon de wedstrijd beginnen. De kinderen vonden het fantastisch om in het stadion te spelen en er was volop strijd tussen de teams. De Mussen Meiden speelden een prima wedstrijd maar moesten toch het onderspit delven tegen team MJG met 3-6. Daarna speelden BSV Teniersplantsoen 2 en Samson een spannende pot waarbij Samson uiteindelijk won met 9-6. Vermeerpark, Nederlands kampioen Danone Nations Cup, speelde daarna tegen Frans Hals om de prijzen en kon nog op doelsaldo eerste worden. Ze deden er alles aan en wonnen met 14-1!

Vervolgens had nummer 1 BSV Teniersplantsoen 1 voldoende aan een gelijkspel tegen Falckonahof, terwijl deze ploeg moest winnen om derde in de eindrangschikking te worden. Een prachtig duel volgde op het kunstgrasveld. BSV Teniersplantsoen kwam drie keer aan de leiding maar Falckonahof vocht zich drie keer terug en de nummer één wankelde in de laatste minuten. Het fluitsignaal klonk en BSV Teniersplantsoen liep juichend over het veld, KAMPIOEN! De eindstand van de ADO Den Haag StreetLeague: 1. BSV Teniersplantsoen 1 2. Vermeerpark 3. MJG 4. Falckonahof 5. Samson 6. Frans Hals 7. BSV Teniersplantsoen 2 8. Mussen meiden

2.5 GEZONDHEID

2.5.1 BEWEGEN TEGEN KANKER

Een steeds groter deel van de samenleving krijgt te maken met oncologie en ook op jongere leeftijd. In de Haagse regio is sprake van een bovengemiddelde groei van kankerpatiënten. Vermoeidheid blijkt één van de meest voorkomende en meest hinderlijke bijwerkingen te zijn van de behandeling van kanker. Ongeveer 70% van de patiënten met kanker rapporteert vermoeidheidsklachten tijdens radiotherapie, chemotherapie of na operatief ingrijpen. De klachten blijven ook vaak nog lang na de behandeling bestaan en hebben een grote impact op de kwaliteit van leven van de patiënt. Dit alles heeft een grote impact op het welzijn en bewegen van de patiënt in zijn dagelijks bestaan.

Samenwerkingspartner Stichting Bewegen tegen kanker is ontstaan uit een gezamenlijk initiatief van ADO Den Haag en Medisch Centrum Haaglanden (MCH) Op zondag 20 september 2009 hebben Medisch Centrum Haaglanden (MCH) en ADO Den Haag een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Onder de naam Bewegen tegen kanker zijn de activiteiten en faciliteiten gestart voor mensen met kanker en hun familie.

26

Al sinds de start tot heden is er voor mensen met kanker de mogelijkheid om samen met familie en of vrienden een wedstrijd te bezoeken van ADO Den Haag. Het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) levert ziekenhuiszorg van topkwaliteit, is vakbekwaam en toegewijd aan al haar patiënten. Bovendien is het MCH gespecialiseerd in de behandeling van kanker. ADO Den Haag wil vanuit haar sociaal maatschappelijke missie het bindmiddel zijn voor de samenleving in de regio Haaglanden.

Het doel Het MCH en ADO Den Haag hebben vanuit hun samenwerking, vanuit Bewegen tegen kanker, het doel om extra faciliteiten en activiteiten aan te bieden aan MCH patiënten met kanker, hun familie en dierbaren die buiten de gewone ziekenhuisfinanciering vallen (of die van verzekeraars) en bijdragen aan hun algemene welzijn. Sinds 12 april 2013 Bewegen tegen kanker een officiele stichting onder de naam, stichting Bewegen tegen kanker.

ADO Den Haag was in het seizoen 2014-2015 betrokken bij de volgende activiteiten: - Bezoek van oncologiepatiënten aan wedstrijden - SMS actie voor stichting Bewegen tegen kanker - Benefietsmarathon waarbij 6 spelers, 2 stafleden en 6 ADO-stewards aanwezig waren.

2.5.2 SCOREN VOOR GEZONDHEID

Een profvoetballer is elke dag bezig met goede voeding. Waar het voor topsporters de normaalste zaak van de wereld is gezond te eten, is het dat voor vele kinderen niet altijd. Zodoende dat ADO Den Haag het project Scoren voor Gezondheid ook dit jaar weer start waarbij profvoetballers kinderen aanzetten tot een gezonde leefstijl.

Gezond Bezig In dit project van de GGD Haaglanden voor leerlingen in het voortgezet onderwijs gaat het om het vergroten van kennis over gezonde voeding, lichaamsbeweging en fitheid en een gezonde leefstijl. Het doel van het 'Gezond Bezig!'-project is het vergroten van kennis over gezonde voeding, lichaamsbeweging en fitheid, en het stimuleren van een gezonde leefstijl. Het 'Gezond Bezig!'-project is onderdeel van de Haagse Aanpak Gezond Gewicht (HAGG), een programma dat zich richt op het bevorderen van een gezond gewicht onder de Haagse jeugd. Naast voorkomen wordt binnen HAGG gewerkt aan het vroeg signaleren en de begeleiding van kinderen met een ongezond gewicht.

Gezond Bezig!' bestaat uit verschillende lessen waarbij de focus ligt op gezonde voeding en voldoende beweging. Het lesprogramma kan op maat samengesteld worden, zodat het voldoet aan de wensen van de school. Het basislesprogramma van 'Gezond Bezig!' duurt circa 8 weken (12 lesuren) en omvat: 27

 een kennismakingsles met kennistest, voorafgaand aan het project  een ADO Den Haag-fittest  6 theorielessen over voeding en beweging (volgens het DOiT lesprogramma)  2 bewegingslessen (volgens het DOiT lesprogramma)  een kennistest na afloop van het project 687 leerlingen uit het eerste- en tweedejaars voortgezet onderwijs van 7 scholen hebben deelgenomen aan Gezond Bezig in 2014-15.

School Aantal Activiteiten leerlingen Lyceum Ypenburg 55 Kookworkshop Francois Vatelschool 270 Weerbaarheidstraining (judo) Kookworkshop Hofstede Praktijkschool 102 Weerbaarheidstraining (judo) Praktijkschool De Poort 80 Bezoek ADO Den Haag Judo, Kookworkshop Aloysius College 55 Kookworkshop Christelijk College De 25 Kookworkshop Populier Hofstad Mavo 100 Kookworkshop

Onderdeel van Gezond Bezig! Is de ADO Den Haag EuroFittest met 8 fysieke testen.

Uit de verschillende onderzoeken die nu zijn uitgevoerd in het kader van Gezond Bezig! blijkt wel dat er effecten zijn. Zo komt uit de afgenomen kennistesten dat de kennis over gezonde voeding en bewegen toeneemt.

Op het gebied van lichamelijke fitheid van de eerstejaars scholieren valt winst te behalen, met name op grondmotorische eigenschappen snelheid (armsnelheid) en kracht (explosieve kracht benen, duurkracht armen en statische kracht handen). De fittest laat zien dat de scholieren van vmbo tl/havo/vwo-niveau het fitst zijn en de scholieren van het praktijkonderwijs het minst fit.

28

Op dinsdag 21 april zijn de leerlingen van klas 1 en 2 van de Haagse school "praktijkonderwijs de Poort" op bezoek geweest bij ADO Den Haag. Dit bezoek was georganiseerd in het kader van het project "Gezond Bezig" van GGD Haaglanden. Het bezoek aan ADO Den Haag was ter afsluiting van het "Gezond Bezig" project. Tijdens het project hebben de leerlingen een fittest gedaan die in teken stond van ADO Den Haag. De leerlingen vonden het daarom ontzettend leuk om hun grote voorbeelden van ADO Den Haag nu eens in het echt te ontmoeten. De leerlingen mochten als eerste de training bijwonen. In het zonnetje genoten ze van hun gezonde lunch die ze aangeboden kregen door Albert Heijn Conradkade en een gezond tussendoortje van Just Nuts. Daarna kregen de leerlingen een rondleiding langs de mooiste plekken van het stadion. Ter afsluiting was er nog een meet & greet in de business unit "En Un Momento d'ADO" met de spelers Richelo Fecunda en Segun Owobowale. De leerlingen kregen de gelegenheid om vragen te stellen over de gezonde leefstijl van de spelers. Dit was heel leerzaam voor de leerlingen, na alle "Gezond Bezig" lessen over gezonde leefstijl kregen ze van deze topspelers te horen hoe belangrijk gezonde voeding en voldoende bewegen echt is. Daarna kregen de leerlingen nog een mogelijkheid om met de spelers op de foto te gaan en lieten ze met trots hun "Gezond Bezig Certificaat" zien.

Gezonde Sportkantine Een gezonde voedingskeuze is onlosmakelijk verbonden met sport en bewegen, voor jong en oud, en een gezond aanbod van eten en drinken past daarom bij de sportieve en maatschappelijke functie van de sportvereniging.

Wat is de Gezonde Sportkantine? Het project De Gezonde Sportkantine stimuleert en helpt sportverenigingen bij het aanbieden van de gezondere keuze in sportkantines.

Waarom een Gezonde Sportkantine? Het doel van de Gezonde Sportkantine is om bij sportkantines de gezonde keuze de makkelijke keuze te laten zijn en sportclubs te stimuleren gezonder eten en drinken aan te bieden. Ook zet het project in op de bewustwording dat een gezond aanbod van eten en drinken past bij de sportieve en maatschappelijke functie van de sportvereniging. Volgens de maandelijkse Sportdeelname Index die NOC*NSF doet zo'n zestig procent van alle Nederlanders wekelijks iets aan sport. Uit onderzoek van GfK (in opdracht van het Convenant Gezond Gewicht) blijkt dat bijna één op de drie sporters/bezoekers niet verleid wil worden tot ongezond snacken in de sportkantine.

De ADO Den Haag kantine van de Jeugdopleiding doet mee in de pilot van het project ‘De Gezonde Sportkantine’. Hierbij is ADO Den Haag speler Aaron Meijers ambassadeur namens de ‘voetbalwereld’. Het project is geïnitieerd door de KNHB en de WK Hockey in het Kyocera Stadion is als kick-off gekozen voor het project. Kinderen kregen tijdens een rondleiding voorlichting over gezonde voeding in de ‘Westland kas’ die op het evenemententerrein stond.

29

2.5.3 OLDSTARS

OldStars is een maatschappelijk project van de Eredivisie in samenwerking met het Nationaal Ouderenfonds, de VriendenLoterij en vele BVO’s. Het project richt zich op 60-plussers die graag nog een balletje willen trappen bij hun favoriete Eredivisieclub. Uiteraard in een aangepaste spelvorm: ‘Walking Football’. In seizoen 2014-15 krijgen de clubs van het eerste uur, PSV, RKC, FC Groningen en ADO Den Haag, gezelschap van SC Heerenveen, Heracles Almelo, Vitesse en SC Cambuur. Samen met generatiegenoten wordt onder professionele begeleiding voor 20 weken gewerkt aan de conditie. Het sportieve gedeelte wordt ingevuld met kracht- en lenigheidsoefeningen en ‘walking football’, een vorm van voetbal waarbij niet gerend mag worden. Deze spelvorm is eerder in Engeland toegepast bij ouderen. Het sociale gedeelte is een belangrijk onderdeel van het project. Koffie drinken en bijpraten over het (voetbal)nieuws is standaard, maar tevens worden er (voornamelijk door de groep zelf) extra activiteiten georganiseerd zoals een rondleiding in het Kyocera Stadion, extra trainingen (ook in het stadion), etentjes e.d. De OldStars trainen wekelijks op de donderdag van 11 tot 13 uur bij HVV Laakkwartier.

Doel van het project is 60-plussers bewust maken van een gezonde leefstijl en het sociale contact tussen ouderen bevorderen.

In het seizoen 2014-15 stonden een vijftal evenementen op het programma voor de ADO Den

Haag OldStars: - 26 februari 2015: Oefentoernooi tegen RKC met bezoek van ex-prof Rick Hoogendorp die bij beide clubs heeft gespeeld. Na afloop ontvingen de OldStars van beide verenigingen nog een rondleiding in het Kyocera Stadion en hadden ze een meet & greet met de spelers Danny Bakker en Roland Alberg. - 27 maart 2015: het derde landelijke OldStars toernooi bij Heracles Almelo, waarbij ADO Den Haag mee deed met 3 teams. Het toernooi werd afgetrapt met een minuut stilte in het stadion voor de overleden ADO Den Haag OldStar Cor van der Veen. Alle teams verzamelden zich rond de middencirkel en de spelers van ADO Den Haag stonden om de middenstip. Het eerbetoon aan Cor uitte zich in het bereiken van de finale van het ADO Den Haag Cor van der Veen team.

In deze finale werd met 2-0 verloren van amateurvereniging DOVO. - 4 juni 2015: training in het Kyocera Stadion met naborrel in een business unit. - 16 juni 2015: tegenbezoek naar RKC Waalwijk met een toernooi in het Mandemakers Stadion en na de lunch een boerengolf activiteit in de Loonse en Drunense Duinen. - 20 juni 2015: afsluiting vierde (half jaar) seizoen bij ADO Den Haag in het Kyocera Stadion. Als verrassing voor alle teams werd er ook een meegedaan door een 'Allstar team' met oud- Internationals als Simon Tahamata, Rob Witschge, Aron Winter en Ben Wijnstekers. Sjaak Swart en Willy van der Kerkhof verrichtten de officiële aftrap. Het ADO Den Haag 'Lex Schoenmaker' team onder aanvoering van Martin mocht als eerste

30

tegen het Allstar team spelen en verloor met 'walking football' regels nipt met 4-2. De dag werd afgesloten met een gezamenlijk buffet.

De maatschappelijke kant van dit project laat zich zien in enkele uitspraken van deelnemers aan ADO Den Haag OldStars: "Je stopt niet met voetballen omdat je oud wordt, je wordt oud omdat je stopt met voetballen" – Bert. "Gezelligheid kent geen strijd"- Theo, ADO Den Haag

2.5.4 EUROFIT

ADO Den Haag is in het voorjaar van 2015 gestart met de voorbereidingen van het EuroFIT programma. EuroFIT heeft als doel om een leefstijlprogramma te ontwikkelen, uitvoeren en evalueren dat door voetbalclubs wordt aangeboden aan haar supporters. Het programma richt zich op een gezonde leefstijl (meer bewegen, minder stil zitten en gezonder eten) en wordt aangeboden bij ADO Den Haag, bijvoorbeeld in het stadion of op het trainingsveld.

EuroFIT is gebaseerd op het succesvolle Schotse ‘Football Fans In Training’ (FFIT) programma. In dit programma kregen fans van clubs uit de Schotse Premier League een leefstijlprogramma aangeboden. Het programma zorgde ervoor dat deelnemende fans gezonder en fitter werden. Een prachtig resultaat! Om te onderzoeken of dit programma ook in andere landen effectief is wordt EuroFIT in het seizoen 2015-2016 bij 15 clubs in Europa uitgerold en onderzocht, o.a. Arsenal, Manchester City, Benfica en FC Porto doen ook mee. In Nederland doen 4 Eredivisie clubs mee, namelijk ADO Den Haag, FC Groningen, PSV en Vitesse . Per club worden 60-80 deelnemers geworven. Door middel van loting worden deelnemers over twee groepen verdeeld. Groep 1 zal in seizoen 2015-2016 het EuroFIT programma volgen. Groep 2 zal in het volgende seizoen (2016- 2017) het EuroFIT programma volgen. Beide groepen starten wel direct met het onderzoek.

EuroFIT is een 12 weken durend programma dat door coaches op de club gegeven wordt. Een sessie duurt 1,5 uur en richt zich op mannen met overgewicht (BMI>27 kg/m2) in de leeftijd 30-

65 jaar, die niet voldoende bewegen en te veel stil zitten.

31

2.5.5 ZIEKENHUISBEZOEK

Blije gezichten dinsdagmiddag 10 maart op de kinderafdeling in het Reinier de Graaf Gasthuis. Daar waren 6 selectiespelers en 2 stafleden van ADO Den Haag om zieke kinderen een gezellige middag te bezorgen. De spelers deden spelletjes met de kinderen, er werd getekend en natuurlijk werd er ook een potje tafelvoetbal gespeeld.

“De laatste keer dat ik bij ADO was scoorde jij tegen PEC Zwolle en nu zit je naast mijn bed”, vertelde een jongetje enthousiast aan ADO Den Haagaanvaller Michiel Kramer. Er waren in totaal zes ADO Den Haag spelers aanwezig. Verdediger Richelo Fecunda en aanvaller Xander Houtkoop vertelden: “Het is leuk om wat te doen voor deze kinderen, door onze aanwezigheid kunnen we deze dagen voor de kinderen hopelijk wat mooier maken.” Het verzoek om het Reinier de Graaf Gasthuis te bezoeken kwam van ADO Den Haag. ADO Den Haag is een sociaal betrokken organisatie, die graag wat voor de maatschappij wil betekenen. Het bezoek aan het Reinier de Graaf is een mooi voorbeeld hiervan. De spelers en trainers die in het Gasthuis waren: Michiel Kramer, Aaron Meijers, Vito Wormgoor, Xander Houtkoop, Richelo Fecunda, Hector Hevel, Ekrem Kahya en Arno van Zwam.

2.6 ADO DEN HAAG JEUGDOPLEIDING

De jeugdopleiding van ADO Den Haag is onderdeel van de betaald voetbal organisatie NV ADO Den Haag en bestaat in totaal uit tien opleidingsteams. (Onder 19 t/m onder 9) Alle elftallen spelen op landelijk niveau in diverse competities.

ADO Den Haag wil blijvend een toonaangevende rol spelen als voetbalopleidingsinstituut in de regio Haaglanden. Daarnaast streeft ADO Den Haag ook landelijk naar erkenning van de kwaliteit van haar opleiding.

De missie van de jeugdopleiding van ADO Den Haag luidt: Al decennia lang staat ADO Den Haag nationaal bekend om zijn hoogwaardige jeugdopleiding, en kan worden beschouwd als fundament van de club en het eerste elftal. ADO Den Haag is van mening dat de jeugdopleiding meer is dan alleen een opleiding tot profvoetballer, maar ook een omgeving is waar jeugdspelers de kans krijgen om zichzelf te ontwikkelen als mens. Door tijdens de trainingen zowel de fysieke, technische, tactische als mentale vaardigheden te laten samensmelten en daarbij zoveel mogelijk te laten aansluiten aan de individuele ontwikkeling van zijn jeugdspelers zorgt ADO Den Haag ervoor dat jeugdspelers optimaal en in volledige balans worden begeleid in hun totale ontwikkeling naar profvoetballer. Daarbij staat ADO Den Haag voor een vrije, uitdagende, en veilige omgeving voor zijn jeugdspelers, waarin de essentiële factoren voor talentontwikkeling – plezier, nieuwsgierigheid en zelfinzicht – optimaal gestimuleerd worden.

32

Spelers worden opgeleid voor het betaalde voetbal door hen te laten trainen en spelen op prestatief (top)niveau. Aangezien ADO Den Haag zich ervan bewust is dat voor een groot deel van de spelers binnen de opleiding het betaalde voetbal niet is weggelegd, zal de schoolcarrière van alle spelers een belangrijk item binnen de opleiding vormen. Een speler die de sprong naar het betaalde voetbal niet kan maken of die na zijn voetballoopbaan een maatschappelijke carrière ambieert, dient echter wel in het bezit te zijn van of te studeren voor een diploma dat hem voldoende kansen biedt op de arbeidsmarkt.

2.6.1 REGIONAAL OPLEIDINGSCENTRUM

De Jeugdopleiding van ADO Den Haag is zondag 29 augustus 2010 gecertificeerd als regionaal Opleidingscentrum. ADO Den Haag krijgt als BVO steeds meer de verantwoordelijkheid van het eigen verzorgingsgebied. De KNVB spreekt van Regionale Opleiding Centra waarbinnen het opleiden zich niet alleen beperkt tot spelers, maar ook tot die van trainers en andere kaderleden binnen de vereniging. Voor de voetbalontwikkeling binnen de regio Haaglanden neemt ADO Den Haag de verantwoordelijkheid op zich om grote groepen mensen te beïnvloeden Deze taken vallen onder de ADO Den Haag ACADEMY. Hiermee had ADO Den Haag in het seizoen 2008-2009 een landelijke primeur, ADO Den Haag heeft als eerste BVO in Nederland een dergelijk initiatief genomen.

Binnen de regio Haaglanden is er enorme vraag naar scholing en informatie betreffen de verschillende aspecten binnen het voetballen. ADO Den Haag merkt dit vooral binnen het zelf geïnitieerde Netwerk Jeugdvoetbal Haaglanden dat er veel verzoeken binnen komen betreffende cursussen, stages en presentaties. ADO Den Haag grijpt deze kans aan om als eerste BVO binnen Nederland een ACADEMY op te richten en scholingsproducten aan te bieden aan verenigingen binnen de regio Haaglanden.

Doelstelling Het verbeteren en ontwikkelen van de kwaliteit van het product (jeugd)voetbal binnen de regio Haaglanden.

ADO Den Haag houdt het initiatief op het gebied van scholing binnen het eigen verzorgingsgebied, hierdoor is ADO Den Haag in staat verenigingen, jeugdcoördinatoren, jeugdtrainers en andere kaderleden naar eigen inzicht en binnen eigen inzicht en binnen eigen norm te beïnvloeden. De ACADEMY heeft naast de kwaliteitsimpuls die ADO Den Haag biedt ook een bindende factor. Mensen die deelnemen voelen zich meer met ADO Den Haag verbonden op het moment dat ADO Den Haag hen iets leert en ze zich bij ADO Den Haag verder kunnen ontwikkelen.

2.6.2 NETWERK JEUGDVOETBAL HAAGLANDEN

Op 23 mei 2007 had in het clubgebouw van jeugdcomplex De Aftrap de introductiebijeenkomst plaats van het door ADO Den Haag opgerichte Netwerk Jeugdvoetbal Haaglanden. Tijdens deze bijeenkomst presenteerden Oscar Alkemade (toenmalig hoofd jeugdopleiding) en Ron Kenter (coördinator voetbalprojecten) het concept, waarna toenmalig technisch manager Peter Hofstede met de clubs een intentieverklaring tekenden.

33

Het seizoen 2008-2009 heeft ADO Den Haag gebruikt om het aantal netwerkpartners uit te breiden naar 16 voetbalclubs uit de gehele regio Haaglanden en in seizoen 2011-12 zijn er 18 clubs verbonden aan NJVH. ADO Den Haag heeft het netwerk van 19 voetbalclubs in 2013-14 uitgebreid naar 34 clubs uit de regio in seizoen 2014-15. Het Netwerk Jeugdvoetbal Haaglanden bestaat uit onderstaande clubs: Blauw Zwart, BSC’68, Den Hoorn, DoCoS , DSO , DWO, DUNO, Escamp , Foreholte, Forum Sport, GDA, GHC, HBS, Houtwijk, KMD, Laakkwartier, Meerburg, Oegstgeest, Oliveo, HVV, RKAVV, RKDEO, Scheveningen, SEV, SJZ, SVC ’08, Ter Leede, Verburch, VVSB, VUC, Westlandia, Wilhelmus, Wippolder, FC Zoetermeer.

De criteria voor deelname aan het Netwerk Jeugdvoetbal Haaglanden zijn de plaats van de jeugdopleiding binnen de betreffende vereniging, het aantal jeugdleden, de accommodatie en de geografische ligging van de club.

Deze vorm van samenwerking met amateurverenigingen bundelt en deelt de aanwezige kennis van zowel ADO Den Haag als de netwerkpartners en heeft betrekking op talent-, kader- en voetbalontwikkeling. Thematrainingen en -avonden op locatie, kennisdeling met trainers van de ADO Den Haag Jeugdopleiding op voetbaltechnisch en randvoorwaardelijk gebied en oefenwedstrijden tegen jeugdteams van ADO Den Haag behoren voor de netwerkpartners tot de mogelijkheden. Met de oprichting van het Netwerk Jeugdvoetbal Haaglanden beoogt ADO Den Haag uiting te geven aan haar sportieve en sociaal-maatschappelijke verantwoordelijkheid in de regio Haaglanden en tracht de club het jeugdvoetbal – de levensader van elke vereniging – een kwaliteitsimpuls te geven.

- Het Netwerk Jeugdvoetbal Haaglanden (NJvH) is van 19 naar 34 netwerkpartners uitgebreid. Om de jeugdopleidingen van de partners in staat te stellen om verbeteringen te kunnen uitvoeren, is er een 0 meting certificering bij de clubs gedaan, waarin clubs input hebben verstrekt, dit wordt verwerkt en in september 2014 worden de aanbevelingen en verbeterpunten aan de clubs teruggekoppeld. ADO Den Haag ondersteund en adviseert hierbij de netwerkpartners. - ADO Den Haag organiseert voor de clubs binnen het NJvH de module Pupillenkader trainingen. Deze module is bedoeld om de beginnende trainer handvaten te geven bij het coachen, begeleiden en trainen van de onderbouw spelers en speelsters. Inmiddels hebben al meerdere clubs deze module bij ADO Den Haag gevolgd. - Inmiddels is er ook een module Junioren kader training. Deze module is bedoeld voor de iets meer ervaren trainers en de oudere leeftijdsgroepen. - Afgelopen seizoen zijn er 5 netwerk jeugdtoernooien georganiseerd. Deze worden op locatie gehouden op basis van dat de kantine inkomsten voor de Netwerkpartners zijn en ADO Den Haag samen met de organiserende club prijzen en 34

medailles/vaantjes beschikbaar stelt. Voor de 2e maal konden netwerk teams zich plaatsen voor de finales die in het Kyocera stadion worden gespeeld. Ongeveer 1000 toeschouwers over de gehele dag hebben de finales gratis kunnen bezoeken. Vooraf is er in het stadion een loting verricht. Op deze avond waren 200 spelers en begeleiders van de netwerkclubs getuige.

- Verder zijn er 3 thema- en kaderavonden georganiseerd. Deze avonden hebben ook in het Kyocera stadion plaatsgevonden. - Er zijn door de opleidingsteams weer vele oefenwedstrijden gespeeld. - Alle netwerkpartners zijn op locatie via 2 clubbezoeken bezocht. In deze clubbezoeken wordt allerlei informatie met elkaar gedeeld. - De afdeling commerciële zaken stelt aan o.a. de netwerkpartners via speciale acties kaarten tegen een gereduceerd tarief beschikbaar. - Iedere maand verschijnt er een nieuwsbrief met daarin informatie over ADO Den Haag en de netwerkpartners.

2.7 ADO DEN HAAG VROUWENVOETBAL

Het vrouwenvoetbal van ADO Den Haag is momenteel in Nederland dé trendsetter. De speelsters van ADO Den Haag fungeren als rolmodellen voor de vele jonge meisjes die zich hebben aangemeld bij een voetbalclub. Het meiden- en vrouwenvoetbal is volgens de KNVB cijfers momenteel de hardst groeiende sport, en de grootste meiden/vrouwen sport in Nederland!.

Stichting ADO Den Haag Vrouwenvoetbal In 2012 is de Stichting ADO Den Haag Vrouwenvoetbal opgericht om het vrouwenvoetbal in Den Haag c.q. Haaglanden op het hoogste niveau een beter perspectief te bieden voor de toekomst. De Stichting richt zich met een lange termijn visie en met haar maatschappelijke verantwoordelijkheid niet alleen op het vrouwenvoetbal in de top, maar ook op talentontwikkeling, scouting en de promotie van meisjes- en vrouwenvoetbal in de regio Den Haag.

Maatschappelijke activiteiten ADO Vrouwen, seizoen 2014-15

Datum Tijdstip Wat Organisatie 2014 30-aug 15.00 - 17.00 Clinics op Open Dag SV Loosduinen SV Loosduinen, Koos Kornaat 31-aug 13.00 - 15.00 Clinic DUNO DUNO, Ramsay van Rhijn 11-sep 15.00 - 15.30 Voorlezen op de middenstip ADO in de Maatschappij, Anton 26-sep 18,15- 19,30 Masterclass Jonger Oranje Meisjes 24-sep 13.30 - 14.30 Opening sportevenement Segbroek Gemeente Den Haag 21 okt. 10.00 - 14.00 ADO Den Haag Vrouwen clinic ADO clinic RKAVV 21 okt 29-okt. 19.30 - 21.00 Clinic RKSV 5-nov. 17.15 - 18.30 Penalty shoot out Open dag Playing for succes 10-dec. 14.00 - 15.30 Clinic SEV F5 35

2015 26-jan. 19.00 - 21.00 Huldiging kampioenen Haags Sportgala 11-feb. 14.00 - 17.00 ADO Den Haag Vrouwen Clinic Kyocera Stadion 14-mei. 16.30 - 17.30 Prijsuitreiking 10e IFC Girls Tournament 2015. 16-mei. 16.30 - 17.30 Prijsuitreiking 10e IFC Girls Tournament 2015. 16-mei. 09.00 - 17.00 ADO Vrouwen toernooi Semper Altius

2.8 INCIDENTELE ACTIVITEITEN

ADO Den Haag is voor iedereen en vervult haar maatschappelijke functie door het uitvoeren enkele grote maatschappelijke projecten. Deze projecten zijn belangrijke peilers in het beleid van de voetbalclub. Naast de “grotere” projecten werkt ADO Den Haag in de Maatschappij gedurende een seizoen mee aan vele initiatieven. Hieronder een overzicht van deze activiteiten gedurende het seizoen 2014-2015.

2.8.1 G-VOETBALDAG CBV

Traditioneel wordt aan het begin van het voetbalseizoen het Gehandicaptentoernooi georganiseerd door het CBV. Op sportpark De Bongerd in Barendrecht was het CBV (Coaches Betaald Voetbal) voor de 22e keer de gastheer voor G-voetballers uit het hele land. ADO Den Haag werd vertegenwoordigd door al haar trainers. De deelnemers worden willekeurig ingedeeld en strijden samen voor de hoofdprijs in de poule. Ook worden er penalty’s genomen.

2.8.2 VOORLEZEN

* Op Woensdag 10 september was Storky aanwezig in de Bibliotheek aan de Vliet in Leidschendam, om samen met een medewerker van ADO Den Haag in de Maatschappij voor te lezen. In het teken van de Week van de Alfabetisering wordt er door de stichting Lezen & Schrijven door het hele land activiteiten georganiseerd. Het voorlezen met Storky is er hier één van.

* Op donderdag 11 september werd een voorleesmiddag in het Kyocera stadion georganiseerd. Precies op de middenstip mochten de kinderen van het project Playing for Succes plaatsnemen om hier informatie te krijgen over de week van de alfabetisering en analfabetisme. De informatie werd op een leuke manier aangereikt door Stefan van de Stichting Lezen & Schrijven. Na de presentatie kwamen Xander Houtkoop en Tessa Oudejans het veld opgelopen om een stukje

36

voor te lezen uit het boek van Arjen Robben. Natuurlijk moest er na het voorlezen een groepsfoto gemaakt worden, vervolgens verplaatste de groep zich naar het perscentrum om hier onder leiding van Xander en Stefan nog een taal spelletje te spelen.

* De kinderen uit groep 4c van basisschool de Zonnestraal in Ypenburg kregen dinsdagochtend 7 oktober bezoek van onze eigen Vito Wormgoor. In het kader van de Kinderboekenweek las de centrumverdediger van ADO Den Haag de kinderen voor uit het boek ‘Meester Kikker’ van schrijver Paul van Loon. In eerste instantie was het de bedoeling dat Wormgoor maar één hoofdstuk zou voorlezen uit het boek, maar de kinderen waren zo enthousiast dat hij een extra hoofdstuk voorlas aan de basisschoolklas.

* Van 21 t/m 31 januari 2015 zijn De Nationale Voorleesdagen. Kinderopvang 2Samen doet mee met locatie 2Penselen in de Schilderswijk. Want voorlezen is niet alleen erg leuk, maar draagt ook bij aan de (taal)ontwikkeling van kinderen!

Namens ADO Den Haag leest Papito Merencia op donderdagochtend 22 januari voor aan de kinderen uit het boek Boer Boris. Papito stelt de kinderen vragen over het verhaal en krijgt ook enthousiaste reacties van enkele kinderen.

2.8.3 Kick-off Sportiviteit & Respect Den Haag

Op zaterdag 27 september voorafgaand aan de wedstrijd ADO Den Haag – AZ werden de Haagse voetbalverenigingen uitgenodigd door KNVB district West II en de gemeente Den Haag om allerlei onderwerpen die met sportiviteit en respect binnen de vereniging te maken hebben, samen te bespreken. Alle aanwezige clubs werden gevraagd om een handtekening te zetten op het ‘Samen voor Sportiviteit & Respect’ bord. Het convenant tussen de gemeente Den Haag en de KNVB werd getekend door wethouder Rabin Baldewsingh en Lionel Martijn van de KNVB district West II. Ook was er tijd om met z’n allen op de foto te gaan op het veld van het Kyocera Stadion. Tijdens de discussies werd o.a. gesproken over sportveiligheid. Sporten is leuk en het levert prachtige momenten op. Maar soms slaan de mooie emoties die bij sport horen om in ongewenst en zelfs grensoverschrijdend gedrag. Sporters spelen agressief, ouders langs het veld zijn te fanatiek en scheidsrechters worden belaagd. Bestuurders durven vervolgens nauwelijks in te grijpen. Hoe zorg je als club voor een sociale en veilige sportvereniging? En hoe kun je trainers, coaches en ouders hierbij ondersteunen? Halt en de KNVB werken samen om de voetbalverenigingen bij deze problematiek te helpen. Als afsluiting van de bijeenkomst konden de deelnemers genieten van de wedstrijd ADO Den Haag – AZ.

37

2.8.4 Eredivisie steunt Kika PrijzenMarathon

Bij de start van alle wedstrijden in de Eredivisie wordt op 27 en 28 september aandacht gevraagd voor de Kika PrijzenMarathon. De Kika PrijzenMarathon is een gezamenlijk initiatief van De VriendenLoterij, maatschappelijk partner Eredivisie, en Kika. Het betreft de grootste inzamelingsactie ooit voor kinderen met kanker. Dit geld is bestemd voor het opzetten van het research instituut van het grootste kinderkankercentrum van Europa: het Prinses Máxima Centrum in Utrecht. In het weekend van 27 en 28 september staat speelronde 7 van de Eredivisie op het programma. Tijdens alle wedstrijden zullen de spelers bij opkomst een speciale KIKA-ballon met zich mee dragen om aandacht te vragen voor de grote wervingsactie.

2.8.5 TRACK THE TALENT

Op 4,11 en 18 november zijn er een aantal leerlingen van het Diamant College, het Stanislascollege en het College St. Paul aanwezig in het Kyocera Stadion. De leerlingen volgen een project genaamd ‘’Track the Talent’’. Track the Talent begon in Amsterdam in 2006, geïnspireerd op het New Yorkse programma Development School of Youth. In dit project oriënteren scholieren van 15-17 jaar zich op bedrijven, beroepen en hun eigen talenten. In groepjes leren ze deze ondernemingen op praktische wijze kennen, bijvoorbeeld in een workshop. Na afloop van de serie kennismakingen krijgen ze een certificaat. In Den Haag gaan de leerlingen op bezoek bij onder andere: De Uithof, NH Hotel, Rabobank, Tempo Team, de gemeente Den Haag en ADO Den Haag.

Bij ADO Den Haag wordt naast een algemene introductie van ADO Den Haag in de Maatschappij, specifieke informatie verstrekt over functies bij facilitaire zaken en de horeca.

Op dinsdag 4 november was het Diamant College aanwezig in het Kyocera Stadion. De leerlingen van Diamant College zijn ongeveer 1 tot 1,5 jaar woonachtig in Nederland. De bedoeling van de ISK- klas (internationale schakel klas) is om de leerlingen zo goed mogelijk door te laten stromen naar het reguliere onderwijs.Tijdens de rondleiding werden beroepen besproken die worden uitgeoefend in het Kyocera Stadion. De leerlingen van het Diamant College hebben handige tips mee gekregen die zij wellicht later kunnen gebruiken. Op het eind was er ook nog tijd om de foto te gaan met Michiel Kramer en Aaron Meijers.

2.8.6 SAMEN VOOR DE VOEDSELBANK

“De spelers van ADO Den Haag dagen iedereen die iets kan met een voetbal uit om de Challenge aan te gaan en de bal twee minuten hoog te houden. Film jouw poging en laat eerlijk zien hoe vaak de bal gevallen is. Voor elke keer dat de bal valt doneer je iets aan de Voedselbank, want we gaan Samen voor de Voedselbank!” Een zestal ADO Den Haag spelers gaven het goede voorbeeld. Video’s kunnen via de social media kanalen worden gedeeld (#VB14). ADO Den Haag steunt met deze actie het project Samen voor de Voedselbank.

38

2.8.7 HAAGS KINDERRECHTEN FESTIVAL

Op 20 november viert de wereld de Internationale Dag van de Rechten van het Kind. Dit jaar is het 25 jaar geleden dat het verdrag is ondertekend. Dit viert de gemeente Den Haag op zondagmiddag 16 november van 12.30 uur-16.30 uur in het Atrium van het Stadhuis. Centraal tijdens het festival staat het thema 'Meepraten, Meebeslissen, Meedoen'. De gemeente Den Haag vindt kinderrechten belangrijk. Ze geven kinderen de kans om op te groeien in een veilige en vertrouwde omgeving en hun mogelijkheden en talenten optimaal te ontplooien. Kinderrechten vormen de basis van het Haagse Jeugdbeleid. Tijdens het Haags Kinderrechtenfestival zijn er allerlei activiteiten georganiseerd waarmee kinderen, ouders en docenten inspiratie op kunnen doen. ADO Den Haag in de Maatschappij was op het Haags Kinderrechtenfestival met een stand en Storky aanwezig.

2.8.8 GOUDEN KERST

Op woensdag 3 december waren de ADO Den Haag spelers Kevin Jansen en Mitchell Schet, samen met ambassadeur van de Stichting Gouden Kerst Lex Schoenmaker, in winkelcentrum Leidsenhage. Ze werkten mee aan het project Gouden Kerst dat de doelstelling heeft HET VERVULLEN VAN WENSEN VOOR MEDEMENSEN! Een ieder kan een wens indienen voor een ander die iets verdient. Om zoveel mogelijk wensen te vervullen is geld nodig. Dat probeert Gouden Kerst te verdienen door de verkoop van Gouden Kerstballen à € 5,-. De opbrengst gaat geheel naar het goede doel. De kopers van de gouden kerstballen konden met de ADO spelers en ambassadeur op de foto of kregen een handtekening. Ook werden onder de personen die een gouden kerstbal voor het goede doel hadden aangeschaft, een trainingspak, een gesigneerde bal en 4 business kaarten voor de wedstrijd ADO Den Haag – SC Cambuur verloot. Het leverde veel blijde gezichten op, van de kinderen, de winnaars èn de organisatie!

2.8.9 MEET & GREET PARNASSIA

Dinsdag 17 februari 2015 stond er een Meet & Greet op de planning met 2 spelers van ADO Den Haag: Robert Zwinkels en Richelo Fecunda. Zij werden ontvangen door een band met twee zangers vanuit Parnassia. Het welkomstlied was natuurlijk zeer gepast 'Oh Oh Den Haag'. Na het welkomstlied nam Esther van der Leur het woord om iedereen welkom te heten bij deze bijzondere gebeurtenis op deze locatie. De Meet & Greet was speciaal georganiseerd voor het Parnassia voetbalteam. Dit team kreeg vandaag trainingspakken, hesjes en ballen uitgereikt van ADO Den Haag.

39

André van Duijn nam het woord om wat meer uit te leggen over het voetbalteam van Parnassia. Het voetbalteam van Parnassia voetbalt 1x per week op vrijdagmiddag bij ODB. Het team startte met twee mensen, maar is inmiddels uitgegroeid naar een groep van soms wel 19 mensen. Het voetballen gaat goed en gemoedelijk. Het voetbalteam bevordert de participatie in de maatschappij doordat er ook andere doelgroepen aan deel nemen. Vervolgens kregen de cliënten de gelegenheid vragen te stellen aan de spelers. Hier kwamen vragen voorbij zoals: Hoeveel trainen jullie in de week? Wat is jullie positie binnen het team, zowel binnen als buiten het veld? Hoe zijn jullie begonnen en wat was de rol van doorzettingsvermogen in jullie succes? Hoe gaan jullie om met de druk waar je mee te maken krijgt? Spelen jullie nog wel eens voetbalspelletjes, zoals FIFA? Hoe zit het met jullie eten en gezondheid?

Toen deze vragen allemaal beantwoord waren en voor iedereen duidelijk was hoe de weg naar succes eruit ziet en wat het allemaal inhoudt om profvoetballer te worden, te zijn en te blijven, werd er namens de ADO Den Haag spelers een gesigneerde bal en aanvoerdersband overgedragen aan de trainer van het voetbalteam.

Parnassia is één van de maatschappelijke partners van ADO Den Haag in de Maatschappij. Parnassia is specialist in psychiatrie voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, die wonen in Den Haag en omgeving. Bij Parnassia kunnen terecht: - (jong)volwassenen met psychotische aandoeningen. - 55+'ers met psychische en geheugenproblemen. - mensen die psychiatrische woonbegeleiding willen, al dan niet met verpleeghuiszorg. Ondanks die verscheidenheid aan ziektebeelden, hebben al onze cliënten één overeenkomst: de behoefte aan ondersteuning om zich staande te kunnen houden in de maatschappij.

2.8.10 BOB CAMPAGNE Tijdens de eredivisie wedstrijd ADO Den Haag tegen sc Heerenveen is uitgebreid stilgestaan bij de start van de campagne "BOB in de sportkantine" in Zuid-Holland. Voor de wedstrijd heeft clubicoon Lex Schoenmaker het Bobcampagnepakket ontvangen uit handen van ambassadeur verkeersveiligheid Bram Meijer (Metropoolregio Rotterdam Den Haag). ADO Den Haag onderstreept daarmee het belang van deze actie. "ADO Den Haag is supporter van de Bob campagne" vertelt Lex Schoenmaker. "Rondom onze thuisduels gaat het aan ons aan het hart hoe onze supporters veilig hier naar het stadion komen en na de wedstrijd weer veilig naar huis. In ons stadion hopen we altijd op een hoop gezelligheid, zeker als er gewonnen wordt. En dan drinken we gezellig een drankje met elkaar. Maar daarna weer veilig naar huis met een BOB!" Zaterdagmiddag werd al, voorafgaand aan de topklasse wedstrijd tussen svv Scheveningen en de Kozakken Boys uit Werkendam, het officiële startsein gegeven. Voormalig toparbiter Mario van der Ende trapte samen met wethouder Rabin Baldewsingh (gemeente Den Haag) en Bram

40

Meijer de campagne af in de Haaglandse gemeenten van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). Bram Meijer vindt dat ieder verkeersslachtoffer er één teveel is. "Veilig thuiskomen lukt alleen als iedereen meewerkt. Dat betekent ook echt iedereen 'nuchter achter het stuur', ook vanuit de sportkantine!" Gedurende de campagneperiode (tot en met juni 2015) werken regionale en lokale overheden, politie en sportverenigingen samen om BOB een nog stevigere plek te geven in de sportkantines. Dat is nodig: volgens landelijk onderzoek stapt 25% van de kantinebezoekers (sporters en supporters) ook na het nuttigen van alcohol nog in de auto. Een percentage van 10% tot 15% overschrijdt daarbij de wettelijk toegestane limiet. Daarom wordt sinds 2012 deze succesvolle BOBcampagne jaarlijks in verschillende regio's in Zuid-Holland gehouden. Ruim 400 sportclubs in de Haaglandse gemeenten van de MRDH en in de regio's Holland-Rijnland en Midden-Holland hebben afgelopen week een uitgebreid pakket ontvangen met BOB- campagnemateriaal voor in de sportkantine zoals dienbladen, posters en bierviltjes. Daarnaast zullen de komende maanden bij enthousiaste sportclubs extra (gratis) BOB-activiteiten worden uitgevoerd. Dit varieert van de plaatsing van sponsorborden met "100% BOB 0% op" langs de velden tot een bezoek van het campagneteam aan de clubs of het organiseren van speciale trainingen aan de barmedewerkers. Ook de gemeenten en de politie werken mee. De politie controleert regelmatig op de routes rond de sportkantines. Met al deze acties moet Bob ook in de sportkantine een vanzelfsprekendheid worden. Het Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid (ROV) Zuid-Holland coördineert deze campagne, in samenwerking met de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, gemeenten en de politie.

2.8.11 STAMCELDONOR - EUROPDONOR Wanneer je de diagnose leukemie krijgt dan stort je wereld in. Er volgen chemokuren maar die slaan niet aan. Je enige kans op genezing blijkt een stamceltransplantatie. In de familie wordt gekeken of er een donor is die overeenkomt; die kans is maar 30% en een zenuwslopende tijd breekt aan. Het enige wat je kunt doen is wachten op het nieuws dat er een passende stamceldonor is. Dit overkwam Melissa, 29 jaar en moeder van Stefan van nog geen jaar. Kimberley, haar zus, bleek geen match te zijn en dat is de reden geweest voor familie en vrienden van Melissa om een grote wervingsactie te starten. Melissa uit Zoetermeer staat symbool voor alle patiënten met bloedkanker die afhankelijk zijn van een geschikte stamceldonor. Bij het duel ADO Den Haag - Vitesse zullen vrijwilligers van Stichting Europdonor, de stichting die donoren probeert te werven, in en rond het Kyocera Stadion flyers uitdelen en informatie verstrekken. Stamcellen geef je bij leven en waarschijnlijk maar 1 x in je leven want je weefsel moet namelijk overeenkomen met die van een patiënt. De kans dat 2 vreemden met elkaar matchen is minder dan 1 op de 50.000. De Stichting Europdonor heeft een hele grote groep potentiële donoren nodig! Ben je een match dan bellen zij je op en vragen ze of je nog steeds bereid bent om je stamcellen te geven. Waarschijnlijk wordt je nooit opgeroepen maar mocht je toch iemands levensredder kunnen zijn dan krijg je een medische keuring. Je moet gezond en tussen de 18 en 50 jaar zijn.

Hoe weten ze of je een match bent? Ze vragen je met wattenstaafjes wat wangslijmvlies af te nemen. Die worden opgestuurd naar een laboratorium en daarmee wordt je HLA weefseltypering bepaald. Deze gegevens worden geheel anoniem in de Nederlandse 41

stamceldonorbank gezet. Stamcellen worden tegenwoordig bijna allemaal uit het bloed gehaald. Je moet een medicijn innemen om je stamcellen in je bloedbaan te krijgen en daar worden ze uitgefilterd. Je ligt dan een dag in het ziekenhuis. Het is dus meer dan alleen bloed geven maar je geeft iemand wel een laatste kans op leven.

Wist je dat Cristiano Ronaldo ook stamceldonor is?!? En wist je dat onze eigen Dion Malone zich ook heeft aangemeld als stamceldonor?!?

Dion Malone: “Het is en blijft ongelooflijk dat mensen om je heen zo maar ineens iets gaan mankeren, ernstig ziek worden of zelfs sterven. Zeker bij jonge mensen. Als jonge vader leef ik immens mee en kan ik me alle angsten zeer intens voorstellen. Een verhaal zoals wij dat kennen van Melissa raakt iedereen. En wij allemaal kunnen dus iets doen om te helpen. Ik heb me aangemeld als Stamceldonor. Mochten mijn stamcellen matchen met een patiënt die ze hard nodig heeft, dan zal ik ze afstaan. De moeite is eigenlijk minimaal maar het resultaat kan van levensbelang zijn. Meld u ook aan!”

2.8.12 AAN DE SLAG MET VOETBAL EN TAAL In samenwerking met stichting Lezen & Schrijven is een campagne opgezet om mensen te werven om de taal (beter) te leren of om taalvrijwilliger te worden en andere mensen te helpen de Nederlandse taal te kunnen lezen en schrijven. Aaron Meijers deed via een filmpje een oproep om je aan te melden. In seizoen 2015- 16 worden de cursussen georganiseerd in het Kyocera Stadion. De wervingsactie: Aan de slag met voetbal en taal!

ADO supporter! Super dat je in het Kyocera Stadion aan de slag wilt met voetbal en taal. Je hebt twee mogelijkheden: - Leer de taal van ADO Den Haag. Ga in de persruimte aan de slag met lezen, schrijven en voetbal. Op een dag en tijd die we samen afspreken. - Word taalvrijwilliger. Je krijgt een speciale training in het stadion. Daarna ondersteun je taalcursisten voor 1 tot 2 uur in de week. In het stadion of daarbuiten. Op een dag en tijd die jou uitkomt. Het gaat om trainingen voor volwassenen. Alle trainingen zijn kosteloos. Geef je nu op via het aanmeldingsformulier of bel 0800 – 023 44 44. Wees er snel bij. Voor de eerste 100 aanmeldingen hebben we een speciale ADO-verrassing! Oproep Aaron Meijers: https://youtu.be/r3fsR1H26d8

2.8.12 VOETBALTEAM PARNASSIA De samenwerking tussen ADO Den Haag in de Maatschappij en Parnassia sluit naadloos aan bij de herstelgerichte zorg van Parnassia. ADO biedt de cliënten van Parnassia de kans om werkervaring op te doen, makkelijker sociale contacten te leggen en ontspannende activiteiten mee te maken in een sportieve sfeer. Al deze elementen dragen bij aan het nemen van de regie over het eigen leven. Dit geldt ook voor de voetbalteams van Parnassia en React. Op woensdag 15 april werd een toernooi georganiseerd met 8 teams (waaronder een team van het Leger des Heils) en kwam ADO Den Haag speler Eduardo op bezoek. 42

Op Vrijdag 12 juni stond er een speciale voetbalwedstrijd op het progamma in het Kyocera Stadion. Naast familieleden, hulpverleners en bekenden was ook de directie en management van Parnassia aanwezig. Eerst kregen de beide teams een rondleiding in het Kyocera Stadion. Van de persruimte tot de trouwzaal en het ADO museum. Daarna konden de teams na een korte lunch in de kleedkamer zich omkleden voor de wedstrijd in ‘echte’ tenues van ADO Den Haag. De aftrap werd gedaan door Nolly van der Zeijden, directeur Parnassia. De wedstrijd ging er gemoedelijk aan toe en was zeer spannend. Tijdens de wedstrijd werd enkele keren een drankpauze ingelast vanwege het warme weer. De wedstrijd eindigde na een 1-1 ruststand in een 3-1 overwinning voor Parnassia Den Haag F.C.

Als blijk van sportiviteit, respect, gezonde leefstijl, herstel en echte supporter van ADO Den Haag kreeg men een deelname certificaat met handtekening van Aaron Meijers. Na afloop gaven de cliënten terug dat ze dit nooit meer zullen vergeten en dat deze middag hen niet meer afgenomen kan worden.

43

2.8.13 INDIVIDUELE SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE AANVRAGEN / ACTIVITEITEN

nr Organisatie Project Verzoek Resultaat bezoek 19 augustus; 1 MIDDIN Clienten activiteit Bezoek training en rondleiding activiteit met spelers Client verzorg. Swanenhove - bezoek 24 aug ADO- 2 prive Rinus bezoek wedstrijd GRO 3 prive Zieke fan ADO gesigneerd shirt Shirt laten signeren 4 Fractie De Mos HVC'10 gesigneerde bal voor veiling Bal 4 sep opgehaald 2 gehuurd, 1 gratis 5 Stichting Down Syndroom Jaarlijkse sportdag ADO attracties (paaltjesv) Dag van zijn leven en 6 prive zieke collega wedstrijdbezoek sjaal voor collega 7 GSG Leo Vroman - Gouda nieuwbouw en veldje clinic voor 20 leerlingen clinic door Michel Samenloop voor Hoop trainingspak is 8 Zoetermeer KWF Trainingspak voor veiling opgehaald 9 prive Training activiteit training van een bekende speler Niet gehonoreerd 10 prive Goed doel Benefiet wedstrijd 2Niet stagiaires gehonoreerd naar 11 Bibliotheek aan de vliet Voorleesdag voorleesdag met storky Bibliotheek ADO tenues 12 Privé Toernooi lenen van teneus uitgeleend Presentatie en rondleiding 30 13 InHolland Haarlem Kennisdeling studenten Presentatie en rondleiding studenten gesigneerd door 14 Foundation Bicentini Veiling Shirt voor Veiling speelers 15 prive st. Vrienden van Luuk Gesigneerde bal trainingspakgesigneerde bal is 16 VVSB Veiling Trainingspak voor veiling opgehaald Vuurwerk- en 17 Gemeente Den Haag kerstboomactie 21 toegangskaarten Bezoek wedstrijd ADO

18 Leger des Heils Activatie clienten Domus 5 toegangskaarten bezoek wedstrijd ADO

19 Voedselbank Alphen Beloning clienten 4 toegangskaarten bezoek wedstrijd ADO Veiling voor Mappo Mundo 20 Vredenburch huis gesigneerd shirt en trainingspak gesigneerd shirt Bezoek wedstrijd en praatje Hein 21 ALS aandacht voor ALS Vergeer bezoek ADO-PSV Horeca Michelle Vrieling 22 Rijswijk/Leidschendam Free a Girl - Lock me up bijdrage speelster doet mee 8 kaarten en 7 Respect Zorggroep rolstoelplaatsen vak 23 Scheveningen Activatie cliënten bezoek wedstrijd R mytylschool met leerlingen die meervoudige rondleiding ca. 20 24 Maurice Maeterlinckschool beperkingen hebben rondleiding in Kyocera Stadion kinderen ADO sjaal ter 25 JCI 's-Gravenhage Dagje uit voor ouderen ADO sjaal beschikking gesteld 2 kaarten ter 26 prive Kanker patient 2 businesskaarten na chemokuur beschikking gesteld

44

2.9 TOT SLOT

Het activiteitenverslag omvat de sociaal-maatschappelijke activiteiten van ADO Den Haag (in de Maatschappij) gedurende het seizoen 2014-2015. Ten grondslag aan dit verslag en verantwoording ligt het sociaal-maatschappelijk jaarwerkplan, waarin de projecten worden beschreven. ADO Den Haag wordt daarnaast regelmatig benaderd om mee te werken aan zeer uiteenlopende projecten. Ieder project wordt individueel getoetst aan de missie en speerpunten die in het sociaal-maatschappelijk beleidsplan zijn opgenomen. Het kan derhalve voorkomen dat in de verantwoordingen over de verslagjaren activiteiten staan, die niet in de planning waren opgenomen, omdat deze activiteiten zich gedurende het jaar hebben aangediend.

45