Streekmuseum Hoeksche Waard Hofweg 13 3274 Bk Heinenoord Bulletin 72
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
STREEKMUSEUM HOEKSCHE WAARD HOFWEG 13 3274 BK HEINENOORD BULLETIN 72 DECEMBER 1996 STICHTING VRIENDENKRING VAN HET STREEKMUSEUM HOEKSCHE WAARD (ingeschreven K.v.K. Dordrecht nr. 41119934) Redactie en secretariaat: Hofweg 13, 3274 BK Heinenoord. Giro 38.70.852. Contributie: minimaal F 10,-- per persoon/jaar. Redactie: Mevr. C. van Buren W. Reedijk J. Gerretse Drs. J.E. de Rooy A.O. Mol Mr. R. van der Waal P.J. Pot J. Weijers K.H. van der Ree Hof van Assendelft: Hofweg 13, 3274 BK Heinenoord. Telefoon 0186-601535. Geopend dinsdag t/m zaterdag 14.00 - 17.00 uur. Zaterdag bovendien 10.00 - 12.00 uur. Leeszaal: Geopend woensdag 09.00 - 13.00 uur. Zaterdag 10.00 - 17.00 uur. Oost-Leeuwenstein: Dorpsstraat 13, 3274 BB Heinenoord. Geopend zaterdag 10.00 - 12.00 en 14.00 - 17.00 uur. Groepen op afspraak. Conservator: Drs. J.E. de Rooy 0186-602010 Niets van deze uitgave mag zonder toestemming van de redactie worden overgenomen. NIEUWS VAN DE REDACTIE HISTORISCH ALLERLEI Beste vrienden, "Een vonkje, sterk aangeblazen, kan licht een groot vuur maken" Het najaarsbulletin ligt weer voor u na een week of vier van ijverig schrijven, tekstverwerking, drukken, sorteren, In het vorige Bulletin hebben we iets verteld over de pro- nieten en adresseren. Een behoorlijk aantal bulletins wordt blemen in 1687 en 1716 binnen de kerkelijke gemeente van door vrijwilligers aan huis bezorgd en bespaart ons weer Maasdam, voortvloeiend uit de vraag of de arme inwoners portokosten. Wij hopen, dat het resultaat van ons werk u van het Gat nu wel of niet bedeeld zullen worden door Maas- genoegen verschaft, of u nu in de Hoeksche Waard of daar- dam en ook of de overheid zich neerlegt bij de besteding van buiten woont, sommigen van u soms buiten de landsgrenzen, diaconiegelden. Dit weten we van Nicolaus Lydius, predikant zelfs buiten Europa. Juist verre vrienden zijn dikwijls erg te Maasdam, die hierover een boekje heeft geschreven. Na geïnteresseerd in alles wat de Hoeksche Waard betreft en ons enige jaren van rust ontstaan er in 1720 weer nieuwe moei- bulletin wil daar graag zijn steentje aan bijdragen! lijkheden. De vriendendag ligt al weer weken achter ons en dank zij Een zekere Cornelis Leendertse Hoogvliet, geboortig van de organisatoren en gidsen is alles volgens plan verlopen. Maasdam, gaat, na enige tijd op de Buitensluis gewoond te Helaas kwam één van de deelneemsters ten val, brak een hebben, in 1715 met vrouwen vier kleine kinderen weer enkel en is nog aan haar stoel gekluisterd. Wij hopen, dat zij terug naar zijn geboorteplaats. Daar kan hij echter geen spoedig weer hersteld mag zijn! woning vinden en zoekt daarom onderdak in het Gat. Hij Een verslag van de excursie en de spek-met-peren-maaltijd trekt bij zijn broer in die daar een huis heeft op diaconie- vindt u elders in dit nummer, Wij zullen graag de traditie grond, maar deze zegt hem in 1720 de inwoning op. Waar moet van de vriendendag handhaven, gezien de grote animo die er hij nu heen? Terwijl Cornelis Leendertse met zijn vrouw op voor bestaat om aan dit evenement deel te nemen. het land aan het werk is, zet zijn broer de inboedel op de Wij zijn verheugd, dat mevrouw Van Buren uit Heinenoord dijk. Een van de buren staat hem toe met zijn gezin voorlo- zich bereid heeft verklaard lid van onze redactie te willen pig op de dorsvloer te verblijven. Daarna wordt het gezin in worden en ons bij voorkomende werkzaamheden de helpende de paardenstal ondergebracht waar men zich de hele zomer hand wil bieden. Graag zullen we van haar ervaring gebruik zonder vuur of licht moeten behelpen. maken! Intussen vraagt hij aan de kerkenraad en de overheid om Er wordt nogal een geïnformeerd naar de openingstijden een huisje te mogen timmeren op dezelfde grond waar zijn van het museum. Wij wijzen erop, dat ze uitvoerig vermeld broer woont. Dat wordt toegestaan. Een paar weken later staan op pagina één van dit blad. Ten overvloede voor de doet hij aan de kerkenraad het verzoek hem wat geld te liefhebbers: het museum is ook open op tweede kerstdag van lenen, maar dat wil men niet omdat men geen armen geld op 14.00 tot 17.00 uur! huizen uitzet. Enige tijd later herhaalt hij deze vraag met de U treft hierbij ingesloten de acceptgirokaart aan voor uw belofte het geleende in termijnen terug te betalen. Ook dat jaarlijkse bijdrage (minimaal f 10,- per persoon/per jaar). wordt geweigerd omdat de kerkenraad wel inziet dat hij zijn De penningmeester is u zeer dankbaar voor een spoedige woord niet zal kunnen houden daar hij alles in het werk moet afwikkeling! stellen om niet van honger om te komen. Velen hebben mede- Wij zullen u graag weer in het museum ontmoeten en wensen lijden met hem en zijn gezin en geven hem materiaal om zijn u alvast prettige feestdagen! huisje te bouwen. Geld om arbeiders te betalen, die dat moe- J.G. ten doen, heeft hij echter niet. 2 3 De herfst en winter staan voor de deur en de paardenstal Bij het vernemen van wat de andere diaken gezegd heeft, moet weer beschikbaar zijn voor de paarden. zegt hij lachend: "Ik dacht wel dat je soo varen soud". Ten einde raad gaat Cornelis Leendertse met zijn vrouw De predikant en de ouderlingen proberen met al hun over- naar de kerkenraad van Maasdam om hulp, maar vindt bij redingskracht Wouter Pieterse te overtuigen en wijzen hem diaken Wouter Pieterse van de Erven geen gehoor. Op een op zijn plicht als diaken, maar hij blijft bij zijn standpunt: zondag blijft hij met ouderling Cornelis van Erkel de ker- hij wil aan die van 't Gat geen bedeling doen en daarom ook kenraad opwachten. Hij zit met tranen in de ogen in de bank. aan deze man niet. Als tenslotte alle pogingen vergeefs Ouderling Van Erkel doet het woord voor hem en zegt dat de blijken, wordt hem verzocht "eens buiten te staan". Met kerkenraad de verlegenheid van deze man toch ter harte zal eenparigheid van stemmen besluiten de andere kerkenraads- nemen. De predikant en ouderling Jan Jasperse de Heer leden dat Wouter Pieterse "van het H. Nachtmaal was gesus- verwijzen hem naar diaken Wouter Pieterse. Die vraagt aan pendeert" (hij mag niet aan het Heilig Avondmaal deelnemen) Cornelis Leendertse hoeveel hij nodig heeft, maar deze kan en dat hij geschorst wordt als diaken. De kerkenraad voert geen woord uitbrengen. Dan zegt de predikant: "Geeft hem de volgende redenen aan om hem van het Avondmaal uit te maar soo veel 't u behaagt, als gij 't hem als een aalmoes sluiten: geeft moet hij er mede te vrede wesen, en daer sal niemant 1. Ongehoorzaamheid aan een kerkenraadsbesluit in 1716 iets tegen hebben, want het geven van een aalmoes staat aan genomen dat niet alleen door de classis maar ook door de u". Wouter Pieterse weigert en zegt dat de andere leden van Heer van Maasdam bekrachtigd is. de kerkenraad niet aanwezig zijn en dat hij zonder hen geen 2. Een weerbarstige weigering om aan een meerderheid van beslissing wil nemen. Daarmee kan Cornelis Leendertse stemmen gehoor te geven of zich daarnaar te gedragen. vertrekken. 3. Het verwerpen en niet gehoor geven aan de vriendelijke Op 8 september komt de kerkenraad na de kerkdienst weer vermaningen van de kerkenraad en dat in een zaak die hij bijeen om te spreken over het verzoek van ouderling Corne- volgens het formulier van zijn bevestiging verplicht is lis van Erkel om de arme man te helpen. Hij zegt dat het hem te doen. onmogelijk is het gezin langer in zijn stal te herbergen - het 4. Oorzaak van vijandschap en scheurmakerij in de ge- is kennelijk zijn stal- en dat Cornelis Leendertse dan met meente. zijn kinderen onder de blote hemel zal moeten overnachten. De argumenten voor zijn schorsing als diaken zijn: De predikant stelt dan twee vragen aan de orde: zal men die 1. Weigering om het tweede deel van zijn ambt als diaken man geld geven en zoja hoeveel? De ouderlingen zeggen dat waar ten nemen (nl. de uitdeling). ze dat niet kunnen weigeren. Diaken Wouter Pieterse zegt 2. Het verwekken van een scheuring in de gemeente en dat hij niet zal geven omdat hij die van het Gat niet bedélen verwijdering tussen kerkenraad en overheid omdat wil. De predikant voegt als laatste zijn stem bij die der Wouter Pieterse goed weet dat er sommige van de ouderlingen. De meerderheid is dus voor, maar men wil toch "Gerechten" besloten hadden de bedeling van die van ook de tweede diaken, Vas Reinierse Crol, die door ziekte 't Gat tegen te gaan. afwezig is, naar zijn mening vragen. Daarom gaan de predi- 3. Schuldig aan trouweloze verlating van zijn dienst door kant en beide ouderlingen naar diens woning. Deze zegt niet zijn weigering. te willen geven en ook "dat het noch siin tijd niet was om te 4. De schorsing als diaken is een noodzakelijk gevolg van bedeelen, dat Wouter nu doen konde in dese saak soo als hij zijn censuur als lidmaat. wilde: maar als hij de Beurs had de: het niet doen soude, maar Wouter Pieterse reageert met geen woord als dit hem na het dat 'er nu niet mee bemoeit wilde wesen, dat het hem nu niet binnenroepen meegedeeld wordt. Hij wenst de anderen goede aan ging". Als zij weer in de kerk terugkomen, vraagt Wou- dag en vertrekt. De kerkenraad overlegt nu wat ze Cornelis ter Pieterse "grimlachende" hoe ze "gevaren waren". Leendertse zullen geven. 4 5 Unaniem wordt besloten hem 40 gulden uit te keren, daarbij Een paar dagen voor hun vertrek zegt Wouter Pieterse tegen uitgaande van wat er staat in Deuteronomium 15:7 en 8: ':wan- Jan Janse de Heer "dat na den Haag eerlang soude gaan om neer er onder u een arme zal zijn, een uit uw broeders, In den Domine daar de koek soo te butteren, dat hij er van heugen sou".