SYMBOLE KRÓLESTWA Belgii DE SYMBOLEN VAN HET KONINKRIJK BELGIË LES SYMBOLES DU ROYAUME DE BELGIQUE Wstep

Wzajemna sympatia ponownie rozgorzała po Obecnie obydwa nasze kraje są mocno zakotwiczone odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 w jakże pozytywnym i perspektywicznym projekcie roku. W marcu 1919 roku Belgia uznała Polskę na rzecz pokoju, jakim jest Unia Europejska. za państwo. Kilka miesięcy później do Warszawy Myśl europejska radykalnie zrywa z zaciekle przybył pierwszy belgijski dyplomata. Konflikty podżegającym do podziału i wojny politycznym terytorialne, w które uwikłana była wówczas Polska, dyskursem z pierwszej połowy ubiegłego stulecia. a w szczególności wojnę polsko-rosyjską, neutralna Przepis jest prosty, jednakże unikalny: dobrowolne Belgia śledziła w napięciu i z zatroskaniem. Kiedy dzielenie się suwerennością i łączenie strategicznych Luc Jacobs tylko sytuacja się ustabilizowała, otworzyły się środków pozwalają skutecznie stawiać czoła Ambasador Belgii w Polsce szerokie perspektywy rozwoju stosunków między wyzwaniom, wobec których jednostkowe państwa tymi krajami. Handel oraz rozwój przemysłowy pozostają bezradne. odgrywały w tym olbrzymią rolę, choć powoli Symbole narodowe kraju są często tak oczywiste, że od ponad tysiąca lat. Niektóre z najistotniejszych narastały nowe obawy o bezpieczeństwo. Należy tutaj wspomnieć, że dzisiejsza Belgia na nie zastanawiamy się dłużej nad ich pochodzeniem faktów z naszej wspólnej historii zostaną poziomie instytucjonalnym różni się znacząco lub głębszym znaczeniem. Spróbujmy przedstawione na kolejnych stronach. Szybko się bowiem okazało, że pierwsza wojna od Belgii z roku 1830, a nawet od tej z roku przeprowadzić test samosprawdzający z wiedzy światowa nie była jednak „wojną, kończącą wszys- 1919. Następujące po sobie reformy państwowe o Królestwie Belgii. Jak powstał hymn, co Rola, jaką odegrali misjonarze znad Mozy tkie dotychczasowe wojny”. Za niespełna ćwierć zmieniły Belgię z kraju unitarnego na federalny kryje się w belgijskim godle i skąd wzięła w procesie chrystianizacji Polski, dynamiczna wieku świat ponownie stanął w płomieniach. o szerokiej autonomii państw składowych (wspólnot się belgijska trójkolorowa flaga? Kogo korespondencja między humanistami Wojenna odyseja polskich wojsk, które od 1939 i regionów), łącznie z przyznaniem im prawa do i co celebrują Belgowie 21 lipca i 15 listopada? a naukowcami w okresie renesansu, trwały ślad roku toczyły heroiczną walkę na niemalże wszyst- zawierania umów międzynarodowych. Dlaczego tytuł króla odwołuje się do „Belgów”, pozostawiony przez flamandzkich architektów kich znaczących frontach w Europie, tkwi głęboko a nie do „Belgii”? w Gdańsku, zapierająca dech w piersiach kolekcja w zbiorowej pamięci licznych flamandzkich miast Kompetencje międzynarodowe państw składowych arrasów pochodzących z Brukseli, wykonanych na i gmin, wyzwolonych w 1944 roku przez polską mają szczególne znaczenie dla naszych stosun- W poszukiwaniu odpowiedzi na te pytania wróćmy zamówienie króla Zygmunta Augusta do wnętrz 1. Dywizję Pancerną pod dowództwem generała ków z Polską. Oprócz głowy państwa oraz rządu do roku 1830 i przeżyjmy ponownie niektóre Zamku na Wawelu w Krakowie, stanowią jedynie Maczka. Rokrocznie Belgowie wyrażają za to swą federalnego niemal wszystkie rządy wspólnotowe z kluczowych momentów, które doprowadziły naród niektóre z elementów współoddziaływania między wdzięczność. Belgii mają w Polsce swoje przedstawicielstwa, belgijski do niepodległości. Zajrzyjmy wobec tego naszymi krajami. reprezentowane przez akredytowanych dyploma- do belgijskiej Konstytucji, pionierskiego jak na swe Po euforii wywołanej zakończeniem działań wojen- tów. To oznacza, że nasze dwustronne stosunki czasy (1831) dokumentu określającego daleko idące Należy również wspomnieć o tym, jak polskie nych w 1945 roku nastąpiło ostudzenie nastrojów w żadnym aspekcie nie są zaniedbywane, a ich swobody i przemyślaną równowagę instytucjonalną powstanie listopadowe z 1830 roku uratowało w związku z wprowadzeniem zbrojnego pokoju. realizacja nabiera wręcz konkretnych kształtów, czy oraz „ukoronowanego” zaskakująco nowoczesną rewolucję belgijską przed interwencją rosyjskiego Trwająca cztery dziesięciolecia zimna wojna to w zakresie kontaktów politycznych, czy wspie- wizją roli monarchii. cara i jak polscy oficerowie na wygnaniu pomogli łączyła ideologiczną próbę sił z obsesją geogra- rania handlu i inwestycji, wymiany akademickiej utworzyć nowe wojska belgijskie. Pierwsze lata ficznych sfer wpływów. Po obu stronach żelaznej i kulturalnej, czy też międzyregionalnej współpracy. Belgijska państwowość kształtowała się znacznie niepodległej Belgii odznaczały się prawdziwym kurtyny takie pojęcia jak wolność i demokracja Jest to niewątpliwym atutem w reprezentowaniu później niż polska. Patrząc jednak z szerszej „polonofilstwem”, nacechowanym silnym niosły ze sobą zgoła odmienny ładunek. Belgia interesów naszych obywateli i przedsiębiorstw perspektywy historycznej, wzajemne oddziaływanie współodczuwaniem w dążeniu do wolności Polski, i Polska należały do „wrogich” sobie bloków, oraz decyduje o intensywności i jakości więzów, między „belgijskimi” a polskimi obszarami trwa już podzielonej przez ówczesne mocarstwa. z wyjątkiem kilku okresów względnej odwilży. które Belgia zacieśnia z Polską.

4 Inleiding

oprichten. De beginjaren van het onafhankelijke en Polen behoorden elk tot een ander ‘vijandig’ België werden dan ook gekenmerkt door een blok, enkele perioden van relatieve dooi niet te ware ‘polonofilie’, met veel inlevingsvermogen na gesproken. voor de vrijheidsdrang van het door de toenma- lige grootmachten opgedeelde Polen. Vandaag zijn onze beide landen stevig verankerd in een positief en toekomstgericht vredesproject, De herwonnen onafhankelijkheid van Polen in 1918 de Europese Unie. De Europese gedachte breekt deed de wederzijdse sympathie opnieuw oplaaien. radicaal met het verdeelzieke en oorlogszuchtige In maart 1919 erkende België de Poolse staat. Enkele politieke discours uit de eerste helft van de voor- maanden later arriveerde de eerste diplomatieke bije eeuw. Het recept is eenvoudig maar zonder gezant van België in Warschau. De territoriale voorgaande: het vrijwillig delen van soeverei- conflicten waarin Polen toen nog verwikkeld niteit en het bundelen van strategische midde- was, niet in het minst de Pools-Russische oorlog, len laten toe succesvol het hoofd te bieden aan werden door het neutrale België met spanning uitdagingen, waartegen individuele staten mach- en bezorgdheid gevolgd. Zodra de toestand zich teloos staan. stabiliseerde, bood dit een welkom perspectief Luc Jacobs op het ontplooien van de relaties. Handel en Ook mag eraan herinnerd worden dat het Bel- Ambassadeur van België in Polen industriële ontwikkeling speelden daarin een gië van vandaag op institutioneel vlak wel erg belangrijke rol, maar gaandeweg drongen nieuwe verschillend is van het België van 1830 of zelfs veiligheidsbekommernissen zich op. dat van 1919. Opeenvolgende staatshervormin- De nationale symbolen van een land zijn vaak historisch perspectief gezien, is de wisselwerking gen hebben België omgevormd van een unitaire zo vanzelfsprekend geworden dat we niet langer tussen de ‘Belgische’ en Poolse contreien al méér Want het bleek al snel dat de Eerste Wereldoor- staat tot een federale staat, met ruime autono- stilstaan bij hun oorsprong of diepere beteke- dan een millennium lang gaande. Enkele mar- log dan toch niet de Oorlog was geweest “die mie voor de deelstaten (gemeenschappen en nis. Laten we even een (zelf) test doen over onze kante feiten uit deze gedeelde geschiedenis wor- alle oorlogen zou beëindigen”. Minder dan een gewesten), inclusief het recht om internationale kennis van het Koninkrijk België. Hoe ontstond den in de volgende pagina’s voor het voetlicht kwarteeuw later stond de wereld opnieuw in akkoorden te sluiten. het nationale volkslied, hoe ontcijfer je het Bel- gebracht. vuur en vlam. Hoe de Poolse troepen sinds 1939 gische wapenschild en vanwaar de keuze van de al strijdend een heldhaftige odyssee volbrachten De internationale bevoegdheden van de deel- Belgische driekleur? Wie of wat vieren de Bel- De rol van zendelingen uit de Maasvallei in de langs zowat alle Europese fronten van beteke- staten zijn bijzonder relevant voor onze relatie gen op 21 juli en 15 november? Waarom ver- kerstening van Polen, de intense corresponden- nis, staat gegrift in de collectieve herinnering met Polen. Naast het staatshoofd en de fede- wijst de koningstitel naar ‘de Belgen’ en niet tie tussen humanisten en wetenschappers tijdens van de talrijke Vlaamse steden en gemeenten rale regering zijn nagenoeg alle deelregerin- naar België’? de Renaissance, de onmiskenbare stempel van die in september 1944 bevrijd werden door de gen van België in Polen vertegenwoordigd met Vlaamse architecten op Gdańsk, de indrukwek- Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van geaccrediteerde diplomaten. Dit betekent dat Voor het antwoord op deze vragen keren kende collectie van Brusselse wandtapijten ver- Generaal Maczek. Daarvoor betuigen de Belgen geen enkel facet van onze bilaterale betrekkin- we terug naar 1830 en herbeleven we vaardigd in opdracht van Koning Sigismund nog elk jaar hun dankbaarheid. gen wordt veronachtzaamd, maar een op maat enkele sleutelmomenten uit het Belgische Augustus voor het Wawel-kasteel in Krakau, gesneden invulling krijgt, of het nu politieke onafhankelijkheidsstreven. We slaan er ook de vormen slechts een greep uit een eeuwenlange Op de euforie bij het einde van de vijandelijkhe- contacten betreft, de bevordering van handel en Belgische grondwet op na, een voor zijn tijd kruisbestuiving tussen onze beide landen. den in 1945 volgde de ontnuchtering van een investeringen, academische en culturele uitwis- (1831) baanbrekend document met verregaande gewapende vrede. Een vier decennia aansle- selingen of interregionale samenwerking. Dit vrijheden en doordachte institutionele evenwich- Sterk is ook het verhaal hoe de Poolse pende Koude Oorlog koppelde een ideologische is een ongemeen sterke troef bij de behartiging ten, ‘bekroond’ met een verrassend moderne Novemberopstand van 1830 de Belgische revo- krachtmeting aan een obsessie met geografische van de belangen van onze burgers en bedrijven visie op de rol van de monarchie. lutie redde van militaire interventie door de invloedssferen. Aan weerszijden van het IJzeren en verklaart de intensiteit en de kwaliteit van de De Belgische staatsvorming is van veel recentere Russische tsaar en hoe Poolse officieren in bal- Gordijn dekten begrippen als vrijheid en demo- banden die België met Polen smeedt. datum dan de Poolse. Maar vanuit een breder lingschap het nieuwe Belgische leger hielpen cratie een wel erg verschillende lading. België

6 Introduction tsar russe et de comment les officiers polonais d’influence géographiques. De part et d’autre en exil aidèrent à mettre en place la nouvelle du rideau de fer, des concepts tels que la liberté armée belge est également forte. Les premières et la démocratie recouvraient des réalités bien années de la Belgique indépendante furent donc éloignées l’une de l’autre. La Belgique et la caractérisées par une véritable « polonophilie », Pologne appartenaient chacune à un bloc se traduisant par un important sentiment d’em- « hostile » différent, à l’exception de quelques pathie envers le désir de liberté de la Pologne, périodes de dégel relatif. partagée entre les grandes puissances d’alors. Aujourd’hui, nos deux pays sont fermement L’indépendance retrouvée de la Pologne en ancrés dans un projet de paix positif et tourné 1918 raviva à nouveau la sympathie mutuelle vers l’avenir, l’Union européenne. La pensée entre nos deux pays. En mars 1919, la Belgi- européenne rompt radicalement avec le discours que reconnut l’État polonais. Quelques mois politique conflictuel et belliqueux de la première plus tard, le premier envoyé diplomatique de la moitié du siècle dernier. La recette est simple Belgique arriva à Varsovie. Les conflits territo- mais sans précédent : le partage volontaire de la riaux dans lesquels la Pologne était alors encore souveraineté et la mise en commun des ressour- impliquée, notamment la guerre polono-russe, ces stratégiques permettent de relever avec suc- furent suivis non sans une certaine anxiété et cès des défis contre lesquels les États individuels inquiétude par la Belgique neutre. Dès qu’elle sont impuissants. Luc Jacobs survint, la stabilisation de la situation fournit Il faut également rappeler que la Belgique Ambassadeur de Belgique en Pologne une perspective des plus encourageantes au d’aujourd’hui est institutionnellement très diffé- déploiement des relations. Le développement rente de la Belgique de 1830 ou même de celle commercial et industriel joua un rôle impor- de 1919. Les réformes successives de l’État ont Les symboles nationaux d’un pays sont souvent La date de la formation de l’État belge est certes tant à cet égard, mais déjà de nouvelles pré- transformé la Belgique, à l’origine un État uni- devenus tellement évidents que nous ne nous beaucoup plus récente que celle de la Pologne. occupations en matière de sécurité apparurent taire, en un État fédéral, avec une large autono- attardons plus sur leur origine ou leur significa- Si l’on se place toutefois dans une perspective progressivement. mie pour les entités fédérées (communautés et tion plus profonde. Et si nous nous prêtions au historique plus large, l’interaction entre les Il s’avéra en effet rapidement que la Première régions), en ce compris le droit de conclure des jeu de tester nos connaissances sur le Royaume régions « belge » et polonaise dure depuis plus Guerre mondiale n’avait pas été la guerre accords internationaux. de Belgique ? D’où provient l’hymne national, d’un millénaire. Certains faits marquants de « qui mettrait fin à toutes les guerres ». Moins comment déchiffrer les armoiries belges et pour- cette histoire partagée sont mis en évidence dans Les compétences internationales des entités d’un quart de siècle plus tard, le monde était à quoi le choix des trois couleurs qui représentent les pages suivantes. fédérées sont particulièrement pertinentes dans nouveau mis à feu et à sang. La manière avec la Belgique ? Qui ou que célèbrent les Belges le cadre des relations avec la Pologne. À côté du Le rôle des missionnaires de la vallée de la Meuse laquelle les troupes polonaises menèrent, dès les 21 juillet et 15 novembre ? Pourquoi le titre chef de l’État et du gouvernement fédéral, pres- dans la christianisation de la Pologne, l’intense 1939, une odyssée héroïque sur presque tous les du roi fait-il référence aux « Belges » et non à la que tous les gouvernements fédérés de Belgique correspondance entre humanistes et scientifiques fronts européens importants, est inscrite dans « Belgique » ? sont représentés en Pologne par des diplomates à la Renaissance, la marque indéniable des archi- la mémoire collective des nombreuses villes et accrédités. Cela signifie qu’aucune facette de Pour répondre à ces questions, je vous propose tectes flamands dans la ville de Gdańsk, l’impres- communes flamandes libérées en septembre nos relations bilatérales n’est négligée, et qu’au de remonter le temps jusqu’en 1830 et de revi- sionnante collection de tapisseries de Bruxelles 1944 par la première division blindée polonaise contraire elles bénéficient d’une approche sur vre quelques moments clés de la lutte belge pour commandée par le roi Sigismond Augustus pour dirigée par le général Maczek. Les Belges expri- mesure, qu’il s’agisse des contacts politiques, l’indépendance. Nous nous référerons également le Château Wawel de Cracovie ne sont qu’un ment encore chaque année leur gratitude pour de la promotion du commerce et des investis- à la constitution belge, un document révolu- aperçu des échanges qui ont eu lieu entre nos cela. sements, des échanges universitaires et culturels tionnaire pour l’époque (1831) avec des libertés deux pays au cours des siècles. L’euphorie de la fin des hostilités en 1945 fut ou de la coopération interrégionale. Il s’agit d’un profondes et des équilibres institutionnels bien L’histoire de la manière avec laquelle le soulè- suivie du désenchantement causé par une paix atout inhabituellement fort pour représenter les pensés, « couronné » d’une vision étonnamment vement polonais de novembre 1830 sauva la armée. La Guerre Froide qui persista durant intérêts de nos citoyens et de nos entreprises, qui moderne du rôle de la monarchie. révolution belge de l’intervention militaire du quatre décennies associa une confrontation explique l’intensité et la qualité des liens que la idéologique à une obsession pour les sphères Belgique noue avec la Pologne.

8 © Koninklijke Museavoor Schone Kunsten van Brussel/MuséesRoyaux desBeaux-Arts deBruxelles La cérémoniedel’Inauguration duRoiLéopoldIer, le21juillet1831, De inhuldigingsplechtigheid Leopold Iop21juli1831, vankoning Ceremonia wstąpienianatron przez królaLeopoldaI,21lipca1831r., Ferdinand deBraekeleerOudere (1792-1883) Ferdinand deBraekeleerl’Ancien(1792-1883) Ferdinand (1792-1883) deBraekeleerStarszy

© akg-images Historyczne Wiezy miedzy Belgia i Polskaą

zajemne przenikanie się wpływów dyplomatycznych, intelektualnych, artystycznych i duchowych, W podobnie jak handel między „belgijskimi” i polskimi obszarami trwa już ponad tysiąc lat.

W XI wieku religijni misjonarze znad Mozy W XVI wieku – w okresie wojen religijnych wyruszają na wschód i docierają ostatecznie w Niderlandach – flamandzcy architekci nad Wisłę. Ich śladem podążają budowniczowie i budowniczowie szukają bezpiecznego schronienia i rzemieślnicy. Benedyktyni ze Stavelot zakładają w Gdańsku. To oni współdecydują o wyglądzie tego opactwo w Tyńcu. W XII wieku w Płocku hanzeatyckiego miasta. Nieco później, na polecenie i we Wrocławiu powstają biskupstwa założone Zygmunta III Wazy, z Namur, Dinant i Givet przez duchownych z Malonne. Walońscy tkacze zostaje sprowadzony czarny i czerwony marmur, osiedlają się we Wrocławiu. Sławne Drzwi przeznaczony do dekoracji wnętrz królewskich Gnieźnieńskie, wykonane z brązu, ukazują wpływy rezydencji w Warszawie. sztuki ludwisarskiej z Maasland. Archeologiczne znaleziska w postaci monet świadczą o wymianie W okresie dojrzałego renesansu dochodzi do handlowej między miastami z dorzecza Mozy. rozkwitu uniwersytetów w Lowanium i Krakowie, co owocuje wymianą naukowców i studentów. Handel międzynarodowy w kolejnych stuleciach Lowanium wita w swych progach wielkie rozwija się intensywnie w ramach Hanzy, szeroko nazwiska, takie jak Jan Dantyszek, Jan Łaski rozgałęzionego związku miast portowych Morza czy Jan Zamojski. Filolog Justus Lipsjusz Północnego i Bałtyckiego. Nie zawsze jednak bywa zyskuje w Polsce ogromny podziw mężów stanu tak spokojnie w konkurencyjnym światku, który i uczonych. nie stroni przecież od piractwa. I tak w roku 1468 „Sąd Ostateczny” pędzla działającego w Brugii W wielkich planach nowego ładu Napoleona flamandzkiego prymitywisty Hansa Memlinga Bonaparte nie ma miejsca dla „belgijskiego” dociera do Gdańska jako łup piracki. narodu, ale dla Księstwa Warszawskiego owszem. Po porażce Napoleona pod Waterloo Kongres Aby wybić się ponad dwór habsburski, król Zygmunt Wiedeński (1815) dąży do przywrócenia status II August kupuje do wnętrz zamku na Wawelu quo. Południowe Niderlandy zostają wcielone w Krakowie imponującą kolekcję flamandzkich do Zjednoczonego Królestwa Niderlandów, arrasów z Brukseli, centrum artystycznego tkactwa. a z polskiej części ziem Księstwa zostaje utworzone Król Zygmunt III Waza pasjonuje się szczególnie Królestwo Polskie, połączone unią personalną dziełami flamandzkiego mistrza Jana I Breughla, z Cesarstwem Rosyjskim. zwanego Aksamitnym. Podczas wielkiej podróży po Europie następca tronu królewicz Władysław Tymczasem ideały oświecenia są już mocno odwiedza w 1624 roku pracownię Petera Paula zakorzenione. Rewolucyjny rok 1830 uruchamia Rubensa w Antwerpii. reakcję łańcuchową. Powstanie lipcowe w Paryżu

Portret konny królewicza Władysława Zygmunta Wazy, Pieter Soutman, krąg P.P. Rubensa, Zamek Królewski na Wawelu Ruiterportret van Prins Ladislas Sigismund Wasa, Pieter Soutman, omgeving van P.P. Rubens, Koninklijk Kasteel op de Wawel Portrait équestre du prince Ladislas Sigismond Vaza, Pieter Soutman, cercle de P.P. Rubens, Château Royal du Wawel © Regionalna Pracownia Digitalizacji Małopolski Instytut Kultury 12 Historische Banden tussen België en Polen

staje się inspiracją dla belgijskich powstańców, W antagonistycznej atmosferze zimnej wojny a zarzewie walk szybko przenosi się do Polski. wizyta królowej Elżbiety w Warszawie jest tym Car rosyjski dąży do interwencji zbrojnej bardziej zauważalna. Królowa, która wyraża w Belgii. W tym celu planuje mobilizację polskich ogromny podziw dla twórczości Fryderyka Chopina e diplomatieke, intellectuele, artistieke en spirituele kruisbestuiving, en natuurlijk ook de handel tussen oddziałów. Powstanie listopadowe jednak niweczy i Ignacego Paderewskiego, uczestniczy w 1955 D ‘Belgische’ en Poolse contreien zijn al langer dan een millennium gaande. jego plany. roku w sławnym międzynarodowym konkursie pianistycznym im. Fryderyka Chopina. Nie może W młodej niepodległej Belgii „kwestia polska” się powstrzymać od przekazania w osobistym liście In de 11de eeuw trekken religieuze zendelingen en bouwmeesters een veilig heenkomen in spotyka się z niebywałą życzliwością. Wielu Polaków do polskiego sekretarza partii swego postulatu uit de Maasvallei oostwaarts tot aan de Vistula. Gdańsk. Zij bepalen mee de aanblik van de na wygnaniu, takich jak Joachim Lelewel, znajduje polepszenia losu internowanego kardynała Stefana In hun kielzog volgen bouwmeesters en am- Hanzestad. Wat later wordt zwarte en rode schronienie w Brukseli. Polscy oficerowie są Wyszyńskiego. bachtslieden. Benedictijnen uit Stavelot stichten marmer uit Namen, Dinant en Givet ingevoerd, proszeni o pomoc przy organizacji armii belgijskiej. de abdij van Tyniec. In de 12de eeuw worden bestemd voor de decoratie van de konink- Mimo że Polska znajduje się pod zaborami innych W roku 1967 raport Harmela staje się nowym in Płock en Wrocław bisschoppen aangesteld lijke residenties in Warschau in opdracht van mocarstw, uniwersytety belgijskie uznają dyplomy bodźcem dla Sojuszu Północnoatlantyckiego afkomstig uit Malonne. Waalse wevers vestigen Sigismund III Wasa. polskich uczelni prywatnych. To powoduje stały NATO w zakresie dwóch dodatkowych funkcji zich in Wrocław. De vermaarde bronzen deur napływ do nich polskich studentów. podstawowych, jakimi są obrona i détente. van de kathedraal van Gniezno toont invloeden In volle Renaissance komen de universiteiten Przekładając słowa w czyny, inicjator nowej van Maaslandse smeedkunst. Archeologische van Leuven en Krakau tot bloei, wat leidt tot Odzyskana niepodległość Polski w listopadzie doktryny, belgijski minister spraw zagranicznych vondsten van munten wijzen op handel met ste- een uitwisseling van wetenschappers en studen- 1918 roku przyczynia się do ponownego wzrostu Pierre Harmel wyrusza w podróż po stolicach den uit het Maasbekken. ten. Leuven verwelkomt grote namen als Jan obopólnej sympatii. 10 marca 1919 roku Belgia Układu Warszawskiego. Dantyszek, Jan Łaski en Jan Zamojski. De fi- uznaje istnienie Polskiej Rzeczypospolitej. Handel Het handelsverkeer neemt in de daaropvolgende loloog Justus Lipsius geniet veel bewondering in oraz rozwój przemysłowy odgrywają olbrzymią rolę Jednak sam koncept „pokojowego współistnienia” eeuwen nog toe in het kader van de Hanze, een Polen, bij staatslieden en geleerden. w procesie rozwoju stosunków między obydwoma nie zaspokaja silnego pragnienia wolności. Fala wijdvertakt samenwerkingsverband tussen ha- krajami, choć powoli zaczynają narastać nowe masowych strajków i powstanie Niezależnego vensteden aan de Noordzee en de Baltische zee. In het grote design van Napoleon Bonaparte is obawy o bezpieczeństwo. Niemiecka napaść na Samorządnego Związku Zawodowego Het gaat er niet altijd zachtzinnig aan toe in dit er geen plaats voor een ‘Belgische’ natie, wel Polskę 1 września 1939 roku rozpętuje kolejną „Solidarność” w 1980 roku doprowadzają do competitieve wereldje dat piraterij niet schuwt. voor een Hertogdom Warschau. Na Napoleon’s wojnę światową. pierwszych pęknięć bloku komunistycznego. In 1468 verzeilt het ‘Laatste Oordeel’ van de nederlaag in Waterloo wenst het Congres van Belgowie na nowo odkrywają Polaków. Tworzą się in Brugge werkzame Vlaamse Primitief Hans Wenen (1815) een terugkeer naar de status quo. Z początkiem września 1944 roku 1. Dywizja komitety wsparcia, ruszają konwoje humanitarne, Memling als kapersbuit in Gdańsk. De zuidelijke Nederlanden worden opgenomen Pancerna, dowodzona przez Generała Stanisława wspierane są wszelkie tajne akcje organizowane in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en Maczka, przekracza granicę francusko-belgijską w czasie stanu wojennego, którego celem jest Om het Habsburgse hof te overtroeven koopt een Poolse rompstaat wordt als koninkrijk in een w kolejnym etapie niepowstrzymanej kampanii zduszenie protestów obywatelskich. W 1982 koning Sigusmund II Augustus voor het Wawel personele unie verbonden met het Russische rijk. wyzwoleńczej. Belgowie są po dziś dzień wdzięczni roku „Solidarność” tworzy, przy wsparciu kasteel in Krakau een indrukwekkende collectie polskim bohaterom. Generał Maczek zostaje chrześcijańskiego związku zawodowego, biuro Vlaamse wandtapijten in Brussel, hét centrum Maar de idealen van de Verlichting zijn intussen honorowym obywatelem niemalże każdego koordynacyjne, stanowiące kluczowy kanał van de tapijtweefkunst. Koning Sigusmund III diep geworteld. Het revolutiejaar 1830 brengt flamandzkiego miasta znajdującego się na jego komunikacyjny z zagranicą. wyzwoleńczym szlaku. Wiele ulic i placów Wasa heeft een voorliefde voor het werk van de een kettingreactie op gang. De juliopstand in Pa- nazwanych jest imionami jego i jego żołnierzy. Konflikty zimnej wojny zalicza się już do przeszłości. Vlaamse meester Jan I Breughel ofte ‘Fluwelen rijs inspireert de Belgische opstandelingen en de Rokrocznie na grobach wojennych i przy Belgia i Polska są teraz aliantami tego samego Breughel’. Als onderdeel van zijn “Grand Tour” vonk slaat al snel over naar Polen. De Russische pomnikach oddawana jest polskim bohaterom sojuszu obrony. Więzi, utrzymywane przez wieki door Europa bezoekt de troonopvolger prins La- tsaar stuurt aan op een militaire interventie in należyta cześć. ze zmienną intensywnością, odznaczają się od dislas in 1624 het atelier van Pieter Paul Rubens België. De Novemberopstand in Polen verijdelt czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej in Antwerpen. deze plannen. Po zakończeniu działań wojennych niespotykanym zasięgiem i głębią stanowiącymi w 1945 roku następuje ostudzenie nastrojów podwaliny jednoczącego i perspektywicznego In de 16de eeuw - een periode van godsdiensttwisten In het jonge onafhankelijke België kan de w związku z wprowadzeniem zbrojnego pokoju. projektu europejskiego. in de Nederlanden - zoeken Vlaamse architecten ‘Poolse kwestie’ op veel begrip rekenen. 14 Vele Poolse ballingen vinden een toevlucht in internationale Chopin pianoconcours bij. Brussel, onder wie de historicus Joachim Lelewel. Ze laat niet na in een persoonlijke brief aan Poolse legerofficieren worden aangezocht om te de Poolse partijsecretaris een verbetering te helpen met de organisatie van het Belgische leger. bepleiten van het lot van de gevangen gezette Ook al is Polen door de grootmachten opgedeeld, Kardinaal Stefan Wyszyński. Belgische universiteiten erkennen diploma’s van Poolse privéscholen. Het brengt een gestage In 1967 geeft het Harmel-rapport een nieuwe stroom van Poolse studenten teweeg. impuls aan het NAVO-bondgenootschap rond twee complementaire kerntaken, defensie De herwonnen onafhankelijkheid van Polen en detente. De daad bij het woord voegend, in november 1918 zorgt voor een nieuwe reist de bezieler van de nieuwe doctrine, de opstoot van wederzijdse sympathie. Op 10 Belgische buitenlandminister Pierre Harmel, de maart 1919 erkent België de Poolse Republiek. hoofdsteden van het Warschaupact af. Handel en industriële ontwikkeling spelen een belangrijke rol in het ontplooien van de Maar het concept van ‘vreedzame coëxistentie’ relaties. Maar gaandeweg dringen ernstige biedt geen afdoend antwoord op een diepere veiligheidsdreigingen zich op. Met de Duitse vrijheidshunker. De massale stakingsgolf en de inval in Polen op 1 september 1939 ontbrandt opkomst van de onafhankelijke vakbeweging opnieuw een wereldoorlog. Solidarność in 1980 veroorzaken de eerste barsten in het communistische blok. De Begin september 1944 trekt de 1ste Poolse Belgen herontdekken de Polen. Steuncomités Pantserdivisie onder het bevel van Generaal worden opgezet, hulpkonvooien uitgestuurd Stanisław Maczek de Frans-Belgische grens en clandestiene acties ondersteund tijdens de over in een volgende etappe van een onstuitbare staat van beleg die het Poolse burgerprotest bevrijdingscampagne. De Belgen zijn hun Poolse wil fnuiken. In 1982 zet Solidarność in bevrijders blijvend dankbaar. Generaal Maczek Brussel met steun van de christelijke vakbond wordt ereburger van zowat elke Vlaamse stad een coördinatiebureau op, een cruciale op zijn bevrijdingsroute. Vele straten en pleinen communicatielijn met het buitenland. zijn naar hem en zijn soldaten genoemd. Elk jaar wordt aan de oorlogsgraven en monumenten De tweespalt van de Koude Oorlog behoort passende hulde gebracht aan de Poolse helden. definitief tot het verleden. België en Polen zijn nu

bondgenoten binnen dezelfde defensiealliantie. Agnieszka Indyk fot. Na het einde van de vijandelijkheden in 1945 De banden die doorheen de eeuwen met Medaillon Aristoteles en Justus Lipsius, auteur onbekend, rond 1680 volgt de ontnuchtering van een gewapende wisselende intensiteit werden onderhouden, Medalion Arystoteles i Justus Lipsjusz, autor nieustalony, lata 80. XVII w. vrede. In de antagonistische sfeer van de kennen sinds de toetreding van Polen tot Médaillon Aristote et Justus Lipsius, auteur inconnu, années 1680 Koude Oorlog is het bezoek van koningin de Europees Unie een nooit eerder geziene © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Elisabeth aan Warschau des te opmerkelijker. draagwijdte en diepgang als bouwstenen van De koningin die een grote bewondering een verbindend en toekomstgericht Europees koestert voor Frederyk Chopin en Ignacy project. Paderewski, woont er in 1955 het befaamde

16 Les Liens Historiques entre la Belgique et la Pologne

'interaction au niveau diplomatique, intellectuel, artistique et spirituel, ainsi que les échanges L commerciaux entre les sphères « belges » et polonaises durent depuis plus d’un millénaire déjà.

Au XIème siècle, des missionnaires du bassin de pour les peintures du maître flamand Jan Brue- la Meuse se mettent en route vers l’Est et attei- ghel l’Ancien, dit « Brueghel de Velours ». L’hé- gnent finalement la Vistule. Des bâtisseurs et des ritier du trône, Ladislas, lors son grand voyage artisans les suivent. Les Bénédictins de Stavelot en Europe en 1624, rend visite à Peter Paul fondent l’abbaye de Tyniec. Au XIIème siècle Rubens dans son atelier à Anvers. à Płock et à Wrocław, des évêchés sont fondés par des évêques de Malonne. Des tisseurs wal- Au XVIème siècle, dans la periode des guerres lons s’installent à Wrocław. La célèbre Porte de de religion aux Pays-Bas, des architectes et des Gniezno révèle l’influence de l’art de la fonde- bâtisseurs flamands cherchent refuge à Gdańsk. rie de Maasland. Des vestiges archéologiques, Cette ville hanséatique leur doit une partie de notamment des pièces de monnaie, témoignent son charactère. Un peu plus tard, sur l’ordre du de l’échange commercial avec les villes du bassin Sigismond III Vasa, du marbre noir et rouge est de la Meuse. importé de Namur, Dinant et Givet pour orner les intérieurs des résidences royales à Varsovie. Pendant les siècles suivants, le commerce international se développe intensément avec Pendant la Renaissance tardive, les universités la Hanse, l’association de nombreuses villes de Louvain et de Cracovie sont en plein essor marchandes autour de la mer du Nord et de la et l’échange des scientifiques et des étudiants mer Baltique. La situation en pleine mer n’est s’ensuit. Louvain ouvre ses portes à des hommes cependant pas toujours calme, ce petit monde illustres, tel Jan Dantyszek, Jan Łaski ou Jan compétitif n’hésitant pas à recourir à la pirate- Zamojski. Le philologue Juste Lipse est admiré rie. C’est ainsi qu’en 1468, « Le Jugement der- par les hommes d’état et savants polonais. nier » du peintre primitif flamand actif à Bru- ges, Hans Memling, arrive à Gdańsk en tant Dans son projet pour l’Europe, Napoléon Bona- que butin de pirates. parte n’accorde aucune place à une nation « belge » ; il établit par contre le Duché de Var- Voulant surpasser la cour des Habsbourg, le roi sovie. Après la défaite de Napoléon à Waterloo, Sigismond II Auguste achète pour les intérieurs le congrès de Vienne de 1815 cherche à restau- du château de Wawel à Cracovie une collection rer le status quo. Les Pays-Bas du Sud sont inté- impressionnante de tapisseries flamandes de grés au Royaume uni des Pays-Bas tandis qu’un Bruxelles - le centre du tissage artistique. Le roi état noyau polonais devient un royaume lié par Sigismond III Vasa a une passion particulière une union personnelle avec l’Empire russe.

Generał Ignacy Marceli Skarbek-Kruszewski po 1842, (Belgia-Polska, 1842 - 1879 r.) Generaal Ignace Marcellin Skarbek-Kruszewski na 1842, (Belgïe-Polen, 1842 - 1879) Le général Ignace Marcellin Skarbek-Kruszewski après 1842, (Belgique- Pologne, 1842 - 1879) © Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Brussel / Musée Royal de l’Armée et d’Histoire Militaire, Bruxelles 18 Les idées du Siècle des Lumières sont cependant du désenchantement causé par une paix armée. déjà bien enracinées. 1830, cette année Avec l’ambiance antagoniste de la guerre révolutionnaire déclenche la réaction en chaîne. froide, la visite de la reine Elizabeth à Varsovie La révolution de Juillet à Paris est une source est d’autant plus marquante. La reine, grande d’inspiration pour les insurgés belges et cette admiratrice des oeuvres de Frédéric Chopin et étincelle se propage rapidement au territoire de d’Ignacy Paderewski, assiste au célèbre Concours la Pologne. Le tsar pousse à une intervention international de piano Frédéric Chopin en 1955. armée en Belgique. L’Insurrection de Novembre Elle ne peut s’abstenir d’adresser une lettre per- anéantit ses plans. sonnelle au secrétaire du parti polonais et d’in- tercéder en faveur du cardinal Stefan Wyszyński, La Belgique jeune et indépendante se mon- alors détenu arbitrairement. tre exceptionellement bienveillante envers « la question polonaise ». Bien des Polonais en exil, En 1967, le rapport Harmel donne une nouvelle comme Joachim Lelewel, trouvent un refuge à impulsion à l’OTAN, en mettant l’accent sur deux Bruxelles. Des officiers polonais sont invités à fonctions fondamentales, la défense et la détente. organiser l’armée belge avec leurs homologues L’auteur de la nouvelle doctrine, le ministre des belges. Quoique la Pologne soit partagée entre affaires étrangers belge, Pierre Harmel, passe de les puissances, les universités belges reconnais- la parole aux actes et se rend dans les capitales des sent les diplômes d’écoles privées polonaises, ce pays membres du Pacte de Varsovie. qui encourage l’afflux d’étudiants polonais. Le concept de la « coexistence pacifique » n’offre L’indépendance de la Pologne, retrouvée en cependant pas de réponse satisfaisante au désir novembre 1918, contribue au nouvel essor de la de liberté plus profond. La vague de grèves de sympathie reciproque entre les deux nations. Le 10 masse et la fondation du syndicat indépendant mars 1919, la Belgique reconnaît la République et autogérant « Solidarność » en 1980 mènent de Pologne. Le commerce et le développement aux premières fissures du bloc communiste. Les industriel jouent un rôle considérable dans le Belges redécouvrent les Polonais. Des comités développement des relations, mais de nouveaux de soutien se créent, des convois humanitaires se soucis de sécurité commencent à apparaître. mettent en route, et le support est apporté à tou- L’invasion allemande de la Pologne le 1er tes les actions secrètes organisées pendant l’état septembre 1939 marque le début de la deuxième de siège, instauré pour étouffer les protestations guerre mondiale. civiques. En 1982, avec le soutien d’un syndi- cat chrétien, « Solidarność » fonde le Bureau de Au début du mois de septembre 1944, la Pre- coordination qui deviendra le canal de commu- mière Division Blindée, commandée par le nication avec l’étranger. général Stanisław Maczek, franchit la frontière franco-belge dans le cadre de l’irrésistible cam- Les conflits de la guerre froide appartiennent pagne libératrice. Encore de nos jours, les Bel- définitivement au passé. La Belgique et la ges se montrent reconaissants à l’égard des héros Pologne sont désormais membres de la même polonais. Le général Maczek devient citoyen alliance de défense. Les liens entre les deux pays,

d’honneur de presque chaque ville flamande sur plus ou moins intenses au cours des siècles, sont Verbeke Dirk © coll. priv. son chemin libérateur. De nombreuses rues et devenus particulièrement profonds depuis l’ad- Ceramika, zaprojektowana przez artystę, Luciena De Gheus z Poperinge pod hasłem places portent son nom et ceux de ses soldats. hésion de la Pologne à l’Union européenne et Flamandzkie miasta dziękują polskim wyzwolicielom. 25 rocznica wyzwolenia (1969) Chaque année, un hommage aux héros polonais constituent la base du projet européen, rassem- Keramiek ontworpen door kunstenaar Lucien De Gheus uit Poperinge, onder het motto Vlaamse Steden danken hun Poolse bevrijders. Herdenking 25 jaar bevrijding (1969) est rendu au pied des tombes et des monuments bleur et tourné vers l’avenir. Céramique, conçue par l’artiste Lucien De Gheus de Poperinge sous le slogan de guerre. La fin des hostilités en 1945 est suivie Les villes flamandes remercient leurs libérateurs polonais . 25e anniversaire de la libération (1969)

20 21 Lipca, Swieto Narodowe

ewolucja belgijska, rozpoczęta w 1830 roku, to wyraz buntu kilku południowych prowincji R Zjednoczonego Królestwa Niderlandów przeciw królowi Wilhelmowi I i jego rządom. Rewolta prowadzi do uzyskania przez Belgię niepodległości. 21 lipca 1831 roku, która to data będzie upamiętniona jako Święto Narodowe Belgii, Leopold I składa przysięgę na nową konstytucję i zostaje pierwszym królem Belgów.

Rewolucja 1830 roku Dzień ten upamiętnia przysięgę pierwszego króla Belgów, który ślubuje, że będzie przestrzegać Podczas rewolucji francuskiej terytorium przyszłej konstytucji i praw narodu belgijskiego, a także Belgii zajmuje Francja. Po upadku Napoleona I, utrzyma niepodległość kraju i integralność postanowieniem kongresu wiedeńskiego w 1815 terytorium. Konstytucja gwarantuje wolności roku, Belgia zostaje wcielona do Zjednoczonego obywatelskie i opiera się na podziale władzy na Królestwa Niderlandów, łączącego dawne ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Zjednoczone Prowincje na północy z dawnymi Niderlandami Austriackimi na południu. Południe, Przysięga z 21 lipca 1831 roku oznacza początek w większości katolickie i francuskojęzyczne, szybko niepodległej Belgii i wprowadzenie ustroju okazuje niezadowolenie z władzy holenderskiej monarchii konstytucyjnej i parlamentarnej. i króla Wilhelma I Oranje-Nassau. Panującego władcę i jego nową konstytucję w dużej mierze Podczas Święta Narodowego król, królowa kwestionują liberałowie, którzy nie mają już i rodzina królewska oglądają przechodzącą dostępu do rynku francuskiego, a muszą ponosić przed Pałacem Królewskim wojskowo-cywilną konsekwencje wolnego handlu z Anglią, która paradę z udziałem setek weteranów, członków przeżywa pełny rozkwit gospodarczy. sił zbrojnych oraz policji i sił bezpieczeństwa. Zaproszone są zarówno ważne osobistości, jak Niepodległość Belgii zostaje proklamowana też pozostali obywatele. W Parku Brukselskim, 4 października 1830 roku, po rewolucji belgijskiej. między Parlamentem a Pałacem Królewskim, Władcą nowego królestwa zostaje, z wyboru odbywają się uroczystości, a dzień kończy się Kongresu Narodowego, Leopold książę Saksonii- pokazem sztucznych ogni. Koburga-Gothy (1790-1865). Z okazji Święta Narodowego w całym Królestwie 21 lipca organizuje się festyny. Budynki władzy publicznej przystrojone są flagami. Bale z lampionami, Belgijskie Święto Narodowe, prawnie ustanowione spektakle i pokazy fajerwerków przyczyniają się do w maju 1890 roku, jest obchodzone każdego 21 lipca. stworzenia świątecznej i biesiadnej atmosfery. Złożenie przysięgi przez króla Leopolda I Eedaflegging van Koning Leopold I Prestation de serment du Roi Léopold Ier © Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Brussel / Musée Royal de l’Armée et d’Histoire Militaire, Bruxelles

22 21 Juli, Nationale Feestdag

e Belgische Revolutie, die losbarst in 1830, belichaamt de opstand van verschillende zuidelijke D provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden tegen koning Willem I en tegen zijn regeerstijl. Die opstand leidde tot de onafhankelijkheid van België. Op 21 juli 1831 – de dag die later de Belgische nationale feestdag zal worden – legt Leopold I de eed af op de nieuwe grondwet en wordt de eerste koning der Belgen.

De omwenteling van 1830 21 juli. Dit is de dag waarop de eerste koning der Belgen de eed aflegde, trouw zwoer aan de Tijdens de Franse Revolutie wordt het grond- Grondwet en aan de wetten van het Belgische gebied van wat later België zal worden, door volk en beloofde ‘s lands onafhankelijkheid te Frankrijk bezet. Bij de val van Napoleon I handhaven en het grondgebied ongeschonden wordt België tijdens het Congres van Wenen te bewaren. De Grondwet waarborgt de indivi- van 1815 ingelijfd bij het Verenigd Koninkrijk duele vrijheden van de burgers en is gestoeld op der Nederlanden, een amalgaam van de voor- de scheiding van de wetgevende, uitvoerende en malige Verenigde Provinciën in het noorden rechterlijke machten. en de vroegere Oostenrijkse Nederlanden in het zuiden. Het zuidelijke deel, in hoofdzaak De eedaflegging van 21 juli 1831 markeert de katholiek en Franstalig, geeft al snel uiting aan oprichting van een onafhankelijk België onder zijn ontevredenheid over het Hollandse bewind het stelsel van een constitutionele en parlemen- en over de regerende vorst, Willem I van Oran- taire monarchie. je-Nassau. Die laatste en zijn nieuwe grondwet worden in grote mate betwist door de liberalen, Op de nationale feestdag wonen de koning, de die geen toegang meer hebben tot de Franse koningin en de koninklijke familie voor het Ko- markt, terwijl ze de gevolgen moeten onder- ninklijk Paleis een militair en burgerlijk defilé bij

© J. Geleyns © J. gaan van de vrijhandel met Engeland, waar de van honderden veteranen, leden van de strijd- Ceremonia wstąpienia na tron króla Leopolda I, 21 lipca 1831 r., Ferdinand de Braekeleer Starszy (1792-1883) economie volop bloeit. krachten en van de politie- en hulpdiensten. De inhuldigingsplechtigheid van koning Leopold I op 21 juli 1831, Ferdinand de Braekeleer de Oudere (1792-1883) Naast personaliteiten zijn ook alle burgers wel- La cérémonie de l’Inauguration du Roi Léopold Ier, le 21 juillet 1831, Ferdinand de Braekeleer l’Ancien (1792-1883) In het zog van de Belgische Revolutie werd Bel- kom. In het Warandepark, dat tussen het Par- © Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel / Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruxelles gië op 4 oktober 1830 onafhankelijk verklaard. lement en het Koninklijk Paleis ligt, wordt een Leopold, Prins van Saksen-Coburg-Gotha groot feest gevierd en de dag wordt afgesloten (1790-1865) wordt door het Congres van het met een spetterend vuurwerk. nieuwe land gekozen tot staatshoofd. In het hele koninkrijk worden er volksfeesten ge- 21 juli houden en aan de openbare gebouwen wordt de vlag gehesen ter ere van de nationale feestdag. Krachtens een wet van mei 1890 wordt de Bel- Een volksbal, spektakel of vuurwerk maken van gische nationale feestdag elk jaar gevierd op deze dag een feestelijk en gezellig moment.

24 Le 21 Juillet, Fête Nationale

a révolution belge, qui débute en 1830, marque la révolte de plusieurs provinces du sud du Royaume L uni des Pays-Bas contre le Roi Guillaume Ier et son système de gouvernance. Cette révolte conduit à l’indépendance de la Belgique. Le 21 juillet 1831, date qui deviendra celle de la Fête nationale belge, Léopold Ier prête serment sur la nouvelle Constitution et devient le premier roi des Belges.

La révolution de 1830 commémore la date à laquelle le premier roi des Belges a prêté serment, jurant de rester fidèle à Lors de la Révolution française, le territoire de la Constitution, aux lois du peuple belge, ainsi la future Belgique est occupé par la France. À que de maintenir l’indépendance nationale et la chute de Napoléon Ier, lors du Congrès de l’intégrité du territoire. La Constitution garantit Vienne de 1815, la Belgique est intégrée au les libertés individuelles des citoyens et se fonde Royaume uni des Pays-Bas, qui réunissait alors sur la séparation des pouvoirs législatif, exécutif les anciennes Provinces-Unies au nord et les et judiciaire. anciens Pays-Bas autrichiens au sud. Le sud, majoritairement catholique et francophone, Le serment du 21 juillet 1831 marque la manifeste rapidement son mécontentement à création d’une Belgique indépendante, sous le l’égard du pouvoir hollandais et du souverain, régime d’une monarchie constitutionnelle et Guillaume Ier d’Orange-Nassau. Ce dernier parlementaire. et sa nouvelle constitution sont fortement contestés par les libéraux, qui n’ont plus Lors de la Fête nationale, le roi, la reine et la accès au marché français tandis qu’ils doivent famille royale assistent à un défilé militaire et civil subir les conséquences du libre-échange avec réunissant des centaines de vétérans, membres l’Angleterre, dont l’économie est en plein essor. des forces armées et des services de police et de secours, devant le Palais royal. Des personnalités L’indépendance de la Belgique est proclamée sont invitées ainsi que tous les citoyens. Une le 4 octobre 1830, à la suite de la Révolution fête a lieu dans le Parc de Bruxelles, entre le Studium do obrazu Przysięga króla Leopolda I 21 lipca 1831 r. belge, également connue sous l’appellation de Parlement et le Palais royal, et la journée se Studie voor De eedaflegging van Koning Leopold I op 21 juli 1831 Révolution brabançonne. Léopold de Saxe- termine par un grand feu d’artifice. Étude pour La prestation de serment du Roi Léopold Ier, le 21 juillet 1831 Cobourg Gotha (1790-1865) est choisi par le Baron Gustaf Wappers (1803-1874) Congrès du nouveau pays comme chef d’État. Des festivités populaires ont lieu dans tout le © Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel / Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruxelles Royaume, où les édifices publics arborent le Le 21 juillet drapeau belge en l’honneur de la Fête natio- nale. Bals aux lampions, spectacles ou encore La Fête nationale belge est célébrée tous les 21 feux d’artifices font de ce jour un moment festif juillet depuis une loi de mai 1890. Cette journée et très convivial.

26 © J. Geleyns © J.

Obchody 25. rocznicy wstąpienia na tron przez Leopolda I na placu św. Józefa 21 lipca 1856 r. Ferdinand de Braekeleer Starszy (1792-1883) De plechtigheid van de 25e verjaardag van de regering van Leopold I op het Sint-Jozefsplein op 21 juli 1856 Ferdinand de Braekeleer de Oudere (1792-1883) La cérémonie du 25è anniversaire du règne de Léopold Ier sur la place Saint-Joseph, le 21 juillet 1856 Ferdinand de Braekeleer l’Ancien (1792-1883) © Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel / Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruxelles

28 Konstytucja

onstytucja Belgii zostaje zatwierdzona 7 lutego 1831 roku przez Kongres Narodowy. Ten zbiór K fundamentalnych praw, ustawa zasadnicza Królestwa Belgii, wyznacza formę zarządzania państwem, stanowi o prawach i wolnościach obywateli oraz określa organizację władzy.

4 października 1830 roku dekretem rządu tymc- Organizacja państwa określona w konstytucji zasowego zostaje proklamowana niepodległość z 1831 roku była sześciokrotnie modyfikowana. Belgii. Trzeba uprawomocnić nowe państwo Z państwa unitarnego Belgia stała się państwem i zapewnić mu stabilność polityczną oraz federacyjnym. Dzisiejsza Belgia jest krajem terytorialną, więc komisja rozpoczyna prace z trzema językami urzędowymi: niderlandzkim, nad konstytucją. 25 listopada 1830 roku projekt francuskim i niemieckim. Składa się z trzech konstytucji zostaje przedłożony Kongresowi regionów i trzech wspólnot, z których każda ma Narodowemu. 7 lutego 1831 roku Kongres swój parlament i rząd. zamyka debaty i drogą głosowania przyjmuje Konstytucję Belgii. Regiony te to niderlandzkojęzyczna Flandria, francuskojęzyczna Walonia (z mniejszością Konstytucja belgijska stanowi syntezę konstytucji niemieckojęzyczną) oraz Region Brukseli Stolicy francuskich z lat 1791, 1814 i 1830, konstytucji z dwoma oficjalnymi językami: francuskim niderlandzkiej z 1814 roku oraz angielskiego i niderlandzkim. W gestii regionów znajdują się prawa konstytucyjnego. Jej tekst nie jest jednak przede wszystkim kwestie gospodarki, transportu zlepkiem przepisów prawnych, lecz dziełem i handlu zagranicznego oraz planowania oryginalnym. Podstawowe zasady obowiązują przestrzennego. do dziś. Ponadto kraj ma trzy wspólnoty: Francuską, Konstytucja kładzie podwaliny pod wolności, Flamandzką i Niemieckojęzyczną. W ich gestii prawa i obowiązki obywateli, a także pod leży głównie oświata i kultura. Geleyns © J. gwarancje ochrony przed nadużyciami ze Rząd tymczasowy Belgii w 1830 r. strony władz. Opiera się na podstawowej Pierwotnie Konstytucja została zredagowana De voorlopige regering van België in 1830 zasadzie trójpodziału władzy (na ustawodawczą, w języku francuskim. Pierwsza oficjalna wersja Le Gouvernement provisoire de la Belgique en 1830 Charles Picqué (1799-1869) wykonawczą i sądowniczą). Konstytucja Konstytucji w języku niderlandzkim pochodzi © Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel / Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruxelles jest ustawą zasadniczą narodu belgijskiego z 1967 roku, a w języku niemieckim - z 1991 oraz jedynym najwyższym prawem, jakie roku. kiedykolwiek posiadała Belgia.

30 De Grondwet

e Belgische Grondwet wordt op 7 februari 1831 door het Nationaal Congres aangenomen. De erin D vervatte fundamentele regels vormen het basishandvest van het Koninkrijk België. Dat handvest bepaalt de bestuursvorm van de Staat, verkondigt de rechten en de vrijheden van de burgers en omschrijft nader de organisatie van de machten.

Op 4 oktober 1830 kondigt het Voorlopig enige echte opperste rechtsnorm die België ooit Bewind bij decreet de onafhankelijkheid van heeft gehad. België af. Vanuit het streven om de nieuwe staat te legitimeren en te zorgen voor politieke De organisatie van de Staat, zoals bepaald door en territoriale stabiliteit, wordt een commissie de Grondwet van 1831 werd zes keer hervormd, aangesteld om een grondwet op te stellen. Op 25 waardoor het land van een eenheidsstaat november 1830 wordt het ontwerp van grondwet overging in een federale staat. België telt voorgelegd aan het Nationaal Congres. Op vandaag drie officiële talen (het Nederlands, het 7 februari 1831 worden de debatten gesloten Frans en het Duits) en bestaat uit drie gewesten en keurt het Nationaal Congres de Belgische en drie gemeenschappen. Elke instelling heeft Grondwet goed. een parlement en een regering.

De Belgische Grondwet is een synthese van de Het Vlaamse Gewest is Nederlandstalig, het Franse grondwetten van 1791, 1814 en 1830, Waalse Gewest is Franstalig (met een Duitstalige van de Nederlandse grondwet van 1814 en van minderheid) en het Brussels Hoofdstedelijk het Engels staatsrecht. De tekst van de Belgische Gewest is tweetalig Nederlands en Frans. De Grondwet is nochtans geen juridisch amalgaam, Gewesten zijn vooral bevoegd voor economie, maar een originele creatie. De elementaire transport en buitenlandse handel, maar ook beginselen zijn vandaag nog altijd van kracht. voor ruimtelijke ordening.

De Grondwet legt de grondslagen vast waarop Het land telt ook drie gemeenschappen, die de vrijheden, de rechten en de plichten van de respectievelijk het Nederlands, het Frans en het burgers zijn gestoeld, evenals de waarborgen Duits als taal hanteren. De Gemeenschappen om hen te beschermen tegen elke vorm van zijn vooral bevoegd voor onderwijs en cultuur. machtsmisbruik. Het basisbeginsel is de scheiding van de drie machten (de wetgevende, uitvoerende De originele tekst van de Grondwet is opgesteld en rechterlijke machten). De Grondwet is de in het Frans. De Nederlandse tekst dateert van fundamentele wet van het Belgische volk en de 1967 en de Duitse versie van 1991.

Konstytucja Belgii 1831, Konstytucja Belgii. Edycja ilustrowana, Delevingne i Callewaert, 1852, Bruksela De Belgische Grondwet 1831, De Belgische Grondwet. Geïllustreerde uitgave, Delevingne et Callewaert, 1852, Brussel Constitution de la Belgique 1831, Constitution de la Belgique. édition illustrée, Delevingne et Callewaert, 1852, Bruxelles

32 La Constitution

a Constitution belge est approuvée le 7 février 1831 par le Congrès national. Cet ensemble de règles L fondamentales n’est autre que la charte fondamentale du Royaume de Belgique, qui détermine la forme de gouvernement de l’État, proclame les droits et libertés des citoyens et précise l’organisation des pouvoirs.

Le 4 octobre 1830, un décret du Gouvernement L’organisation de l’état, telle que définie par provisoire proclame l’indépendance de la Belgi- la Constitution de 1831, a subi six réformes, le que. Dans un souci de légitimer le nouvel État pays passant d’un État unitaire à un État fédéral. et de lui garantir une stabilité aussi bien politi- La Belgique est un pays qui compte aujourd’hui que que territoriale, un comité central entame trois langues officielles, le français, le néerlandais la rédaction d’une constitution. Le 25 novem- et l’allemand, et est composé de trois régions et bre 1830, le projet de constitution est soumis au de trois communautés. Chaque institution dis- Congrès national. Le 7 février 1831, le Congrès pose d’un parlement et d’un gouvernement. national clôture les débats et vote la Constitu- tion belge. Il s’agit de la Région flamande, de langue néer- landaise, de la Région wallonne, de langue fran- La Constitution belge est une synthèse des çaise (avec une minorité germanophone), et de la Constitutions françaises de 1791, 1814 et 1830, Région de Bruxelles-Capitale, bilingue français de la Constitution néerlandaise de 1814 et du et néerlandais. Les régions sont principalement droit constitutionnel anglais. Le texte constitu- compétentes pour les matières économiques, du tionnel belge n’est toutefois pas un amalgame transport au commerce extérieur en passant par juridique, mais bien une création originale. Ses l’aménagement du territoire. principes élémentaires sont toujours en vigueur aujourd’hui. De plus, le pays compte trois communautés, res- pectivement de langue française, néerlandaise La Constitution jette les bases sur lesquelles et allemande. Les communautés sont principa- reposent les libertés, les droits et les devoirs des lement compétentes pour l’enseignement et la citoyens ainsi que les garanties destinées à les pro- culture. téger contre tout excès des pouvoirs ou des auto- rités. Le principe de base de la Constitution est la Rédigée à l’origine en langue française, la pre- séparation des trois pouvoirs (législatif, exécutif et mière version officielle de la Constitution en judiciaire). La Constitution est la loi fondamentale néerlandais date de 1967 et celle en allemand du peuple belge, et est la seule et unique norme de 1991. juridique suprême qu’ait jamais eue la Belgique.

Art. 18 Konstytucji. Prasa jest wolna., Konstytucja Belgii. Edycja ilustrowana., Delevingne i Callewaert, 1852, Bruksela Art. 18 van de Grondwet. De drukpers is vrij., De Belgische Grondwet. Geïllustreerde uitgave, Delevingne et Callewaert, 1852, Brussel Art. 18 de la Constitution. La presse est libre., Constitution de la Belgique. édition illustrée, Delevingne et Callewaert, 1852, Bruxelles

34 Król

ról jest symbolem jedności i trwałości narodu. Filip I jest siódmym z kolei K królem Belgów. Tron objął 21 lipca 2013 roku, kiedy to złożył przysięgę przed parlamentem.

Belgia to monarchia konstytucyjna i parlamentarna. Zasady dziedziczenia tronu zostały określone w konstytucji. Następca tronu zostaje oficjalnie królem, po złożeniu przysięgi i wypowiedzeniu słów: „Przysięgam przestrzegać Konstytucji i praw ludu belgijskiego, utrzymać niepodległość narodową i integralność terytorium”. Warto zauważyć, że obecnie głową państwa może zostać również kobieta.

Według konstytucji władca jest „królem Belgów”, a nie „królem Belgii”. Reprezentuje cały naród belgijski i jego rola jako taka została określona w konstytucji, podobnie jak zasada podziału władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Każda władza sprawuje nadzór nad pozostałymi. Król dzieli władzę wykonawczą z rządem federalnym, a także z władzami regionów, wspólnot i prowincji.

Władzę ustawodawczą sprawuje Parlament Federalny, który uchwala ustawy, oraz król, który je zatwierdza i promulguje. Król nie sprawuje władzy osobiście. Ministrowie, kontrasygnują akty królewskie oraz projekty ustaw głosowane w parlamencie federalnym i biorą za nie całkowitą odpowiedzialność. Innymi słowy, król panuje, ale nie rządzi. Nie może działać sam. Ustawy obowiązują na całym terytorium belgijskim i są publikowane w „Moniteur belge”, dzienniku urzędowym Belgii.

Parlamenty regionów i wspólnot również mogą wydawać teksty ustawodawcze w zakresie swoich uprawnień. Dekrety te obowiązują wyłącznie na obszarach, których dotyczą (dekret flamandzki stosuje się we Flandrii, waloński w Walonii).

Władzę wykonawczą sprawuje król i rząd, złożony z ministrów i sekretarzy stanu. Wszyscy oni razem rządzą krajem. Dbają, by przepisy prawne były właściwie stosowane i przestrzegane. Ministrów teoretycznie mianuje król, ale w praktyce wskazuje ich przewodniczący partii, za zgodą rządu. Rząd składa się z maksymalnie piętnastu ministrów. Na jego czele stoi premier. © Michel Gronemberger © Michel Regiony i wspólnoty także mają własne rządy. Ich Królewskie Moście Król Filip i Królowa Matylda z Belgii Hunne Majesteiten Koning Filip en Koningin Mathilde van België Władza sądownicza, sprawowana przez sądy i trybunały, wymierza kary za Leurs Majestés le Roi Philippe et la Reine Mathilde de Belgique łamanie prawa i rozstrzyga spory. Władza sądownicza pilnuje również zgodności © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique z prawem aktów, przyjętych przez władzę wykonawczą.

36 De Koning

e Koning is het symbool van de eenheid en de instandhouding van de natie. Hij is het staatshoofd en D de opperbevelhebber van het Belgische leger. Filip van België is de zevende koning der Belgen sinds hij op 21 juli 2013 de eed aflegde.

België is een constitutionele en parlementaire andere woorden, de koning heerst, maar regeert monarchie. De regels voor de troonopvolging niet. Hij kan niet op eigen houtje handelen. De zijn ingebed in de Grondwet. De kroonprins wetten gelden op het volledige Belgische grond- wordt officieel koning wanneer hij de eed aflegt gebied en worden bekendgemaakt in het Bel- en daarbij de volgende belofte uitspreekt: “Ik gisch Staatsblad. zweer dat ik de Grondwet en de wetten van het Ook de parlementen van de gewesten en de Belgische volk zal naleven, ‘s Lands onafhanke- gemeenschappen kunnen binnen hun bevoegd- lijkheid handhaven en het grondgebied onge- heidsdomeinen wetgevende teksten aannemen. schonden bewaren”. Inmiddels kan ook een Die teksten gelden dan enkel voor wie ze aanbe- vrouw staatshoofd worden. langen (een Vlaams decreet geldt in Vlaanderen, een Waals decreet wordt in Wallonië toegepast). Volgens de Grondwet is de koning de “Koning der Belgen” en niet “Koning van België”. Hij De uitvoerende macht wordt uitgeoefend door vertegenwoordigt immers het hele Belgische de koning en door de regering, die bestaat uit volk. Zijn rol is vastgelegd in de Grondwet. Dat ministers en staatssecretarissen. Samen besturen geldt trouwens ook voor het beginsel van de ze het land. Ze zorgen ervoor dat de wetten op scheiding tussen de wetgevende, uitvoerende en een correcte manier worden toegepast en nage- rechterlijke machten. Elke macht oefent controle leefd. De ministers worden in theorie benoemd uit op de andere machten. De koning van zijn door de koning, maar in de praktijk worden ze kant deelt de uitvoerende macht met de federale aangeduid door de partijvoorzitters na onder- regering, maar ook met de overheden van de tekening van een regeerakkoord. De regering gewesten, de gemeenschappen en de provincies. bestaat uit maximum vijftien ministers en staat onder leiding van de eerste minister. De wetgevende macht wordt uitgeoefend door Ook de gewesten en de gemeenschappen heb- het federale parlement en de koning. Het par- ben een eigen regering. lement stemt de wetten die vervolgens door de koning worden bekrachtigd en uitgevaardigd. De rechterlijke macht staat, via de hoven en De koning heeft geen enkele persoonlijke macht. rechtbanken, in voor het bestraffen van inbreu- Het zijn de ministers die voor het parlement de ken op de wet en voor de regeling van geschil- volle verantwoordelijkheid op zich nemen door len. De rechterlijke macht controleert tevens de

© Bas Bogaerts de in het parlement gestemde wetsontwerpen en wettigheid van de door de uitvoerende macht Jego Królewska Mość Król Filip i Jej Królewska Wysokość Księżniczka Elżbieta, Księżna Brabancji de koninklijke besluiten te tegentekenen. Met gestemde akten. Zijne Majesteit Koning Filip en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Elisabeth, Hertogin van Brabant Sa Majesté le Roi Philippe et Son Altesse Royale la Princesse Elisabeth, Duchesse de Brabant © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique

38 Le Roi

e Roi est le symbole de l’unité et de la permanence de la nation. Il est le Chef de l’État et le L Commandant en chef des Forces armées. Philippe de Belgique est le septième roi des Belges depuis sa prestation de serment le 21 juillet 2013.

La Belgique est une monarchie constitutionnelle le territoire belge et sont publiées au Moniteur, le et parlementaire. Les règles de succession au trône journal officiel de l’État belge. sont définies dans la Constitution. Le prince héri- tier devient officiellement roi en prêtant serment, Les parlements des régions et communautés c’est-à-dire en prononçant la promesse : « Je jure peuvent également adopter des textes législatifs d’observer la Constitution et les lois du peuple dans leurs domaines de compétences, textes qui belge, de maintenir l’indépendance nationale et sont valables uniquement en ce qui les concerne l’intégrité du territoire ». Désormais, une femme (un décret flamand est applicable en Flandre, un peut également devenir Chef de l’État. décret wallon est applicable en Wallonie).

Selon la Constitution, le roi est « Roi des Bel- Le pouvoir exécutif est exercé par le roi et le gou- ges » et non pas « de Belgique ». Il représente vernement, constitué de ministres et de secrétaires l’ensemble du peuple belge et son rôle est défini d’État. Ensemble, ils dirigent le pays. Ils font en dans la Constitution, tout comme le principe de sorte que les lois soient appliquées de manière la séparation des pouvoirs législatif, exécutif et concrète et soient respectées. Les ministres sont judiciaire. Chaque pouvoir exerce un contrôle sur en théorie nommés par le roi, mais en pratique les autres pouvoirs. Le roi, pour sa part, partage désignés par les présidents de partis après signature le pouvoir exécutif avec le gouvernement fédéral, d’un accord de gouvernement. Le gouvernement mais également avec les autorités régionales, est composé de quinze ministres au maximum, et communautaires et provinciales. est dirigé par le premier ministre.

Le pouvoir législatif est exercé par le parlement Les régions et communautés disposent elles aussi, fédéral qui vote les lois, et par le roi qui les sanc- chacune, d’un gouvernement. tionne et les promulgue. Le roi n’exerce aucun pouvoir à titre personnel. Ce sont les ministres Le pouvoir judiciaire, par ses cours et tribunaux, qui, en contresignant les projets de loi votés par le est chargé de sanctionner les infractions à la loi parlement fédéral et les arrêtés royaux, en prennent et de régler les litiges. Le pouvoir judiciaire con-

l’entière responsabilité devant le parlement. En trôle également la légalité des actes votés par le © Guy Cussac d’autres termes, le roi règne mais ne gouverne pas. pouvoir exécutif. Jego Królewska Mość Leopold I Il ne peut agir seul. Les lois sont valables sur tout Zijne Majesteit Koning Leopold I Sa Majesté le Roi Léopold Ier Louis Gallait (1810-1887) © Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruxelles

40 Wóz antwerpski albo wóz Alberta i Izabeli, 21 lipca 1856 r, Praalwagen van Antwerpen of van Albert en Isabella. 21 juli 1856 Char d’Anvers ou d’Albert et de Isabelle, 21 juillet 1856

© Galerie d’Art Jordaens N.V. Swieto Króla

D nia 15 listopada Belgowie świętują Dzień Króla.

Święto obchodzone jest od 1866 roku 15 listopada. Data odwołuje się do dnia świętego Leopolda , którego imię nosili pierwszy, drugi i czwarty król Belgów. Była ona kilkakrotnie zmieniana, a o dniu 15 listopada zdecydował ostatecznie król Baldwin w 1952 roku. Z okazji tego święta organizowane są uroczystości świeckie oraz religijne, podczas których śpiewa się Te Deum. Ta piętnastowieczna łacińska pieśń religijna wykonywana jest w podzięce Bogu i na cześć króla. Rodzina królewska, z wyjątkiem króla i królowej, co roku słucha Te Deum w brukselskiej katedrze Świętego Michała i Świętej Guduli. W poszanowaniu rozdziału państwa od kościoła władze świeckie od 2000 roku organizują również okolicznościową sesję w Pałacu Narodu, siedzibie Parlamentu Federalnego Belgii. 15 listopada to dzień wolny dla federalnych urzędów państwowych. Tego dnia obchodzi się również Święto Wspólnoty Niemieckojęzycznej. Korona Król Belgów nie nosi korony. Królowa podczas oficjalnych uroczystości występuje w diademie. W 1926 roku królowa Astrid, czwarta królowa Belgów (1905-1935), z okazji ślubu z następcą tronu, przyszłym królem Leopoldem III, otrzymała wspaniały zdobiony brylantami diadem. Był to dar od narodu belgijskiego, sfinansowany z zorganizowanej z tej okazji narodowej subskrypcji. Historyczny klejnot przekazywany jest kolejnej królowej za każdym razem, podczas objęcia rządów przez nowego monarchę. Obecnie to królowa Matylda nosi diadem podczas ważnych uroczystości, oficjalnych przyjęć i podróży zagranicznych.

Jego Królewska Mość Król Filip Zijne Majesteit Koning Filip Sa Majesté le Roi Philippe © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique

44 Koningsdag

O p 15 november vieren de Belgen Koningsdag.

Koningsdag wordt sinds 1866 gevierd op 15 november. Die datum verwijst naar de naamdag van de heilige Leopold, de naam van de eerste, tweede en vierde koning van België. De datum voor het feest werd achteraf verschillende malen veranderd, maar koning Boudewijn legde de datum in 1952 definitief vast op 15 november.

Op Koningsdag worden er burgerlijke en religieuze plechtigheden georganiseerd waarbij het “Te Deum” wordt gezongen. Het is een Latijns christelijk gezang uit de 5e eeuw om God te danken en de koning te eren. De ganse koninklijke familie, behalve de koning en de koningin, woont op 15 november de plechtigheid van het Te Deum bij in de Sint-Michiel en Sint-Goedelekathedraal te Brussel. Uit respect voor de scheiding tussen kerk en staat organiseren de burgerlijke overheden van het land sinds 2000 een eerbetoon in het Paleis der Natie, de zetel van het federale parlement.

15 november is een feestdag voor de federale overheidsdiensten. Die datum werd ook gekozen als dag voor het Feest van de Duitstalige Gemeenschap.

De koning der Belgen draagt geen kroon. Bij bijzondere officiële gelegenheden draagt de koningin soms een diadeem.

Koningin Astrid, de vierde koningin der Belgen (1905-1935), ontving bij haar huwelijk in 1926 met de kroonprins, de toekomstige koning Leopold III, een schitterend diadeem bezet met diamanten. Het was een geschenk van het Belgische volk dat was gefinancierd dankzij een nationale intekening die voor de gelegenheid was georganiseerd.

Bij elke koningswissel wordt dit historische juweel overgedragen aan de volgende koningin. Koningin Mathilde draagt deze diadeem bij belangrijke gelegenheden, officiële ontvangsten of buitenlandse reizen.

Jej Królewska Wysokość Księżniczka Astrid Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Astrid Son Altesse Royale la Princesse Astrid © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique La Fête du Roi

L e 15 novembre est le jour de la fête du Roi.

Depuis 1866, la Fête du Roi se célèbre le 15 novembre, jour de la Saint Léopold, prénom qui fut porté par les premier, deuxième et quatrième rois des Belges. La date de la fête fut modifiée à plusieurs reprises et définitive- ment fixée à partir de 1952 au 15 novembre par le Roi Baudouin.

À l’occasion de la Fête du Roi, des cérémonies civiles et religieuses sont organisées au cours desquelles on chante le Te Deum. Il s’agit d’un chant religieux chrétien en latin datant du cinquième siècle, pour remercier Dieu et en l’honneur du roi. La famille royale, à l’exception du roi et de la reine, assiste chaque 15 novembre à la cérémonie du Te Deum organisée à la Cathédrale des Saints Michel et Gudule de Bruxelles. Cependant, dans un souci de laïcité, les autorités civiles du pays organisent depuis l’an 2000 une séance d’hommage au Palais de la Nation, qui abrite le parlement fédéral.

Le 15 novembre est un jour férié pour les services publics fédéraux. Cette date a également été choisie comme jour de la Fête de la Communauté germanophone.

Le roi des Belges ne porte pas de couronne. La reine, pour sa part, porte un diadème lors des cérémonies officielles, par exemple.

La Reine Astrid, quatrième reine des Belges (1905-1935), reçut en 1926 un splendide diadème orné de diamants à l’occasion de son mariage avec le prince héritier, le futur Roi Léopold III. Il s’agit d’un cadeau du peuple belge, financé grâce à une souscription nationale qui fut lancée pour l’occasion.

Les Reines se transmettent ce bijou historique à chaque changement de règne. De nos jours, la Reine Mathilde porte ce diadème lors de grands événements, de réceptions officielles ou de voyages à l’étranger.

Jej Królewska Mość Królowa Matylda Sa Majesté la Reine Mathilde Hare Majesteit Koningin Mathilde © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique

48 Brabanconne (Brabantka)

rabançonne, czyli Brabantka, to hymn narodowy Belgii. Ta patriotyczna pieśń B podobnie jak flaga reprezentuje naród belgijski w protokole międzynarodowym. Brabantka nie jest pieśnią tradycyjną. Została napisana w czasie rewolucji przez Jennevala, młodego poetę i aktora.

Louis-Alexandre Dechet, lepiej znany jako Jenneval, pierwszą wersję Brabantki napisał w 1830 roku. Był aktorem teatru La Monnaie w Brukseli. Zaciągnął się do armii rewolucyjnej i zginął w bitwie 18 października 1830 roku.

Legenda głosi, że pewnego wieczoru, po gorących wydarzeniach września 1830 roku, kilku młodych ludzi udało się do kawiarni l’Aigle d’or przy ulicy Rue de la Fourche w Brukseli. W zgiełku rozmów, okrzyków i śpiewów jeden z młodych bojowników o wolność, niejaki Jenneval, zaczął recytować tekst swojego autorstwa, wyrażający nadzieje rewolucjonistów. Tak ponoć narodził się hymn narodowy Belgii.

Młody poeta napisał trzy wersje tej patriotycznej pieśni, wprowadzając zmiany w miarę rozwoju wydarzeń. Muzykę skomponował we wrześniu François Van Campenhout. Pierwszy raz Brabantkę wykonano publicznie na początku października 1830 roku w teatrze La Monnaie.

W 1860 roku pieśń została kolejny raz zmieniona, już nie przez jej twórcę, lecz przez premiera Charlesa Rogiera, który wyraźnie złagodził zjadliwe słowa Jennevala o Wilhelmie Oranje-Nassau. Ta właśnie wersja obowiązuje do dziś. W okólniku Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 8 sierpnia 1921 roku ustanowiono, że tylko czwarta zwrotka tekstu Charlesa Rogiera ma być uznawana za oficjalny hymn, zarówno w wersji francuskiej, jak i niderlandzkiej, a brzmi on następująco:

O, Belgio, droga matko, Twoje są nasze serca, twoje nasze ramiona. Twoja jest nasza krew, Ojczyzno! Przyrzekamy wszyscy, że przetrwasz. Będziesz żyć, zawsze wielka i piękna. A twej niezwyciężonej jedności Będzie przyświecać dewiza: Król, Prawo, Wolność! (trzy razy)

Brabantka jest śpiewana po francusku, niderlandzku i niemiecku, czyli w trzech La Brabançonne językach urzędowych. Hymn grany jest podczas licznych okazji: na cześć Króla, Paul-Adolphe Kauffmann (1849-1940), Imagerie d’Epinal podczas uroczystości upamiętniających poległych, podczas uroczystości wojskowych, © Bibliothèque Nationale de France zawodów sportowych czy inauguracji. Brabantka ma swój pomnik w Brukseli, na placu Surlet de Chokiera. Na cokole znajdują się wyryte fragmenty hymnu.

50 De Brabanconne

e Brabançonne is het nationale volkslied van België. Dit patriottische lied vertegenwoordigt, net D zoals de nationale vlag, de Belgische natie in het internationale protocol. De Brabançonne is niet ontstaan uit traditionele gezangen, maar werd in volle revolutie geschreven door de jonge dichter en acteur Jenneval.

In 1830 schreef Louis-Alexandre Dechet, beter ter zelf, maar door toenmalig Eerste Minister gekend onder de naam Jenneval, de eerste ver- Charles Rogier. Deze zwakte de virulente taal sie van de Brabançonne. Jenneval was acteur bij aan het adres van Willem van Nassau, prins van de Brusselse Muntschouwburg en sloot zich aan Oranje, sterk af tot de versie die we vandaag bij het revolutionaire leger. Hij sneuvelde op 18 kennen. Een ministeriële omzendbrief van het oktober 1830. ministerie van Binnenlandse Zaken van 8 au- gustus 1921 bepaalde dat alleen de vierde strofe Volgens de overlevering trokken op een avond, van de tekst van Charles Rogier beschouwd tijdens de woelige dagen van september 1830, mag worden als de officiële versie. Die luidt als enkele jongeren naar de herberg “L’Aigle d’or” volgt: in de Greepstraat in Brussel. In het vrolijke ge- joel en gelach en op de cadans van de refreinen “O dierbaar België, o heilig land der vaad’ren, van de jonge vrijheidsstrijders, begon Jenneval Onze ziel en ons hart zijn u gewijd, de verzen te reciteren van de tekst die hij zelf Aanvaard ons kracht en het bloed van onze aad’ren, had geschreven en waarin hij uiting gaf aan de Wees ons doel in arbeid en in strijd, verzuchtingen van de revolutionairen. Zo zou Bloei, o land, in eendracht niet te breken, het Belgische volkslied zijn ontstaan. Wees immer u zelf, en ongeknecht, Het woord getrouw dat g’ onbevreesd moogt spreken: De jonge dichter en artiest maakte drie versies Voor Vorst, voor Vrijheid en voor Recht (x3).” van het patriottische lied, telkens aangepast aan het verloop van de gebeurtenissen. De muziek De Brabançonne bestaat in het Frans, het Ne- voor de Brabançonne werd in de september- derlands en het Duits, de drie nationale talen. dagen gecomponeerd door François Van Cam- Het volkslied wordt gespeeld bij talloze gelegen- penhout. De eerste openbare uitvoering van het heden, zoals een eregroet aan de koning, do- Belgische volkslied vond begin oktober 1830 denherdenkingen, militaire ceremonies, sport- plaats in de Muntschouwburg. wedstrijden of inhuldigingen. Op het Surlet de Chokierplein in Brussel staat een monument In 1860 werd de tekst van het volkslied opnieuw voor de Brabançonne. In de sokkel staan uit- aangepast, maar ditmaal niet door de toondich- treksels uit het volkslied gebeiteld. La Brabançonne Paul-Adolphe Kauffmann (1849-1940), Imagerie d’Epinal © Bibliothèque Nationale de France La Brabanconne

a Brabançonne est l’hymne national de la Belgique. Ce chant patriotique représente L la nation belge dans le protocole international, comme le drapeau national. La Brabançonne ne provient pas d’un chant traditionnel mais fut créée en pleine révolution par Jenneval, un jeune compositeur et interprète.

Louis-Alexandre Dechet, plus connu sous En 1860, elle fut une fois encore remo- le nom de Jenneval, rédigea en 1830 les delée, non plus par son créateur mais par premières versions de la Brabançonne. Ac- le Premier ministre Charles Rogier qui teur au théâtre de la Monnaie à Bruxelles, adoucit fortement les paroles virulentes Jenneval s’engagea dans l’armée révolution- adressées par Jenneval à l’égard du Prince naire pour l’indépendance de la Belgique et d’Orange, Guillaume de Nassau. C’est mourut au combat le 18 octobre 1830. cette version qui est encore utilisée actuel- lement. Une circulaire ministérielle du mi- L’histoire raconte qu’un soir, après les nistère de l’Intérieur datée du 8 août 1921 chaudes journées de septembre 1830, décréta que seule la quatrième strophe du quelques jeunes gens entrèrent dans le texte de Charles Rogier devait être consi- café de « l’Aigle d’or », rue de la Fourche dérée comme officielle, tant en français à Bruxelles. C’est au milieu des paroles qu’en néerlandais. Elle se lit comme suit : généreuses, des rires et des refrains de ces jeunes soldats de la liberté que l’un « O Belgique, ô mère chérie, d’entre eux, un certain Jenneval, se À toi nos cœurs, à toi nos bras, mit à réciter les vers d’un texte de sa À toi notre sang, ô Patrie ! composition qui traduisait les aspirations Nous le jurons tous, tu vivras ! des révolutionnaires. C’est ainsi que serait Tu vivras toujours grande et belle né l’hymne national belge. Et ton invincible unité Aura pour devise immortelle : Le jeune poète et artiste composa trois Le Roi, la Loi, la Liberté ! (Ter) » versions de ce chant patriotique, versions qu’il adapta au fur et à mesure de l’évolution Depuis, la Brabançonne existe en français, des événements. Quant à la musique de en néerlandais et en allemand, les trois la Brabançonne, elle fut écrite pendant langues nationales. L’hymne se joue à de les journées de septembre par François nombreuses occasions : salutation au Roi, Van Campenhout. La première exécution commémoration des morts, levée d’armes publique de l’hymne national belge eut d’un régiment, rencontres sportives ou lieu au début du mois d’octobre 1830 au encore inaugurations. Il existe une statue théâtre de la Monnaie. de la Brabançonne à Bruxelles, Place Surlet de Chokier. Des extraits de l’hymne national y sont gravés.

54 Flaga Narodowa

odczas walk o niepodległość w 1830 roku niezbędnym P okazało się zaprojektowanie własnej flagi. Powstała ona w trzech kolorach

Przez krótki czas używano flagi francuskiej jako symbolu belgijskich powstańców w nawiązaniu do rewolucji lipcowej we Francji w tym samym roku 1830. Jednakże w obawie przed interwencją francuską szybko zaczęto poszukiwać własnej flagi. Wybór padł na kolory herbu Księstwa Brabancji: czerwony, żółty i czarny. Inspiracją stała się rewolta brabancka, która w 1789 roku podburzyła część południowych Niderlandów do wystąpienia przeciwko ówczesnemu zwierzchnictwu austriackiemu. Rewolucja ta, będąca wcześniejszym wyrazem „belgijskiej” narodowej tożsamości, zakończyła się niestety fiaskiem.

Flaga belgijska to projekt Edouarda Ducpétiaux i Luciena Jottranda, który powstał 26 sierpnia 1830 roku. Maria Abts- Ermens, prowadząca w Brukseli sklep z tkaninami, uszyła dwie pierwsze sztuki flagi. Jedna flaga od razu została wciągnięta na iglicę ratusza w Brukseli, z drugą zaś defilowano po ulicach Brukseli, zagrzewając ludność do walki. Trzy kolory odniosły niebywały sukces i jeszcze tego samego dnia flagi belgijskie stały się elementem krajobrazu wszystkich miast w kraju. Belgijska flaga z 1830 roku Belgische vlag van 1830 Początkowo flagę stanowiły poziome pasy. Niemniej w wirze Drapeau Belge de 1830 walki można ją było łatwo pomylić z flagą niderlandzką. © Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Brussel Musée Royal de l’Armée et d’Histoire Militaire, Bruxelles Z tego powodu zmieniono pasy na pionowe. Przez chwilę obydwie flagi były używane równolegle. Konstytucja belgijska z 1831 roku ustanowiła kolory flagi, ale nie określiła dokładnie układu ani kierunku pasm kolorów. Przyjęła się wersja pionowa. Zgodnie z tradycją heraldyczną najciemniejszy kolor powinien znajdować się jak najbliżej masztu.

56 Flagi regionów i wspólnot

Flaga Wspólnoty Flamandzkiej przedstawia wizerunek wspiętego czarnego lwa o czerwonym uzbrojeniu, umieszczonego na żółtym tle. Lew ten, którego geneza sięga XII wieku, widniał w herbie hrabstw flamandzkich. Jako że Wspólnota Flamandzka i Region Flandrii od razu się ze sobą połączyły, tworząc jeden wspólny parlament i rząd, posługują się tymi samymi symbolami. Flaga Wspólnoty Flamandzkiej Flaga Regionu Walonii i Wspólnoty Francuskojęzycznej De vlag van de Vlaamse Gemeenschap De vlag van het Waalse Gewest en de Franstalige Gemeenschap Region Walonii i Wspólnota Francuska dzielą od 1998 roku tę samą Drapeau de la Communauté Flamande Drapeau de la Région Wallonne et de la Communauté française flagę, na której widnieje kroczący kogut barwy czerwonej na żółtym tle.W przeciwieństwie do heraldycznego koguta galijskiego, od dawna używanego we Francji, kogut ten ma uniesioną prawą nogę i zamknięty dziób. Kolory żółty i czerwony zostały zapożyczone z flagi miasta Liège.

Na fladze Wspólnoty Niemieckojęzycznej widnieje czerwony lew na białym tle, otoczony dziewięcioma niebieskimi pięcioliśćmi. Pięcioliść to stylizowany kwiat o pięciu płatkach. Czerwony lew nawiązuje do okresu, w którym region należał do Wielkiego Księstwa Luksemburga i Księstwa Limburgii. Dziewięć kwiatów w otoku jest symbolem dziewięciu niemieckojęzycznych gmin.

Symbolem Brukseli jest od dawien dawna żółty irys (Iris pseudoacorus), który widnieje na środku flagi Regionu Brukseli Stolicy. W najnowszej wersji flaga jest koloru niebieskiego ze stylizowanym irysem o żółtych płatkach pośrodku oraz szarym sercem otoczonym białą lamówką.

Irys rośnie na moczarowych terenach, podobnie jak Bruksela, Flaga Regionu Brukseli Stolicy De vlag van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Flaga Wspólnoty Niemieckojęzycznej która powstała na bagnistych brzegach rzeki Senne. Kolory flagi Drapeau de la Région de Bruxelles-Capitale De vlag van de Duitstalige Gemeenschap nawiązują do flagi Unii Europejskiej ze względu na rolę Brukseli Drapeau de la Communauté Germanophone jako „stolicy Europy”.

58 De Nationale Vlag

ijdens de onafhankelijkheidsstrijd in 1830 moest een eigen vlag T ontworpen worden. Het werd een driekleur.

Even gold de Franse vlag als embleem voor de Belgische opstandelingen, in een verwijzing naar de juliopstand in Frankrijk tijdens datzelfde revolutiejaar 1830. Maar uit vrees voor een Franse interventie werd snel gezocht naar een eigen vlag. De keuze viel op de Brabantse kleuren: rood, geel en zwart. Hiervoor werd inspiratie gevonden in de Brabantse Omwenteling die een deel van de zuidelijke Nederlanden in 1789 had opgezet tegen het toenmalige Oostenrijkse gezag. Deze revolutie, een eerdere uiting van “Belgische” nationale identiteit, mislukte echter. De Belgische vlag is een ontwerp van Edouard Ducpétiaux en Lucien Jottrand en dateert van 26 augustus 1830. Maria Abts- Ermens, de uitbaatster van een Brusselse stoffenwinkel, naaide de eerste twee exemplaren. Eén vlag werd onmiddellijk op de torenspits van het stadhuis van Brussel gehesen, het andere exemplaar door de straten van Brussel geparadeerd om de bevolking tot de strijd op te roepen. De Belgische driekleur had een enorm succes en diezelfde dag nog zouden overal Belgische vlaggen in het stadsbeeld verschijnen. Aanvankelijk bestond de vlag uit horizontale banen. Maar in het strijdgewoel werd die te makkelijk verward met de Nederlandse vlag. Daarom schakelde men over op verticale banen. Beide vlaggen werden een tijdlang naast elkaar gebruikt. De Belgische Grondwet van 1831 legde de kleuren van de Belgische vlag vast, maar zegt niets specifieks over de volgorde of richting van de kleurstroken. De verticale versie haalde het. De heraldische traditie wil dat de donkerste kleur het dichtst bij de vlaggestok staat.

Pani Marie Abts szyjąca pierwszą flagę Belgii, 26 sierpnia 1830 Madame Marie Abts vervaardigt de eerste Belgische vlag, 26 augustus 1830 Madame Marie Abts confectionnant le premier drapeau belge, 26 août 1830 Emile Vermeersch (1870-1952) © Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Brussel / Musée Royal de l’Armée et d’Histoire Militaire, Bruxelles

60 Le Drapeau National

De vlaggen van de gewesten en gemeenschappen endant la lutte pour l’indépendance en 1830, la conception d’un drapeau P propre s’avéra nécessaire. Le choix se porta sur un drapeau tricolore. De vlag van de Vlaamse Gemeenschap toont een zwarte klimmende leeuw met rode klauwen en tong op een gele achtergrond. Deze leeuw gaat terug op het sinds de 12e eeuw door de graven van Vlaanderen Pendant une courte période, le drapeau français fut utilisé comme gebruikte wapen. Omdat de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse l’emblème des révolutionnaires belges, en référence au soulèvement de Gewest van meet af fusioneerden, met één parlement en één regering, juillet en France au cours de la même année révolutionnaire de 1830. hebben ze dezelfde symbolen. Pourtant, par crainte d’une intervention française, on se mit rapidement à rechercher un drapeau propre. Le choix se porta sur les couleurs des Het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschap delen sinds 1998 armoiries du Duché de Brabant : noir, jaune et rouge. L’inspiration ook dezelfde vlag: een rode stappende haan op gele achtergrond. In fut puisée dans la Révolution brabançonne qui, en 1789, incita une tegenstelling tot de heraldische haan die al langer in Frankrijk wordt partie des Pays-Bas du Sud à défier le pouvoir autrichien de l’époque. gebruikt, houdt deze haan de rechterpoot geheven en de bek gesloten. Malheureusement, cette révolution, expression antérieure de l’identité De kleuren geel en rood zijn ontleend aan die van de stad Luik. nationale « belge », échoua.

Op de vlag van de Duitstalige Gemeenschap prijkt op een witte Le drapeau belge fut conçu le 26 août 1830 par Edouard Ducpétiaux et achtergrond een rode leeuw omringd door negen blauwe vijfbladeren. Lucien Jottrand. Maria Abts-Ermens, la gérante d’un magasin de tissus Een vijfblad is een gestileerde bloesem met vijf bloemblaadjes. De rode bruxellois, confectionna les deux premiers exemplaires. Le premier leeuw herinnert aan de periode toen deze regio toebehoorde aan de fut immédiatement hissé sur la flèche de l’hôtel de ville de Bruxelles (groot) hertogdommen Limburg en Luxemburg. De negen bloesems tandis que l’autre fut promené dans les rues de la ville, pour appeler la symboliseren de negen Duitstalige gemeenten. population à se battre. Le drapeau tricolore connut un énorme succès et le jour même, des drapeaux belges apparurent dans toutes les villes De gele lis (Iris pseudoacorus) is al eeuwen een embleem van Brussel du pays. en prijkt dan ook centraal op de vlag van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De jongste versie van de vlag is blauw met in het centrum een Initialement, le drapeau se composait de bandes horizontales. Il risquait gestileerde iris met gele bloembladen en een grijs, met wit omboord cependant d’être trop facilement confondu avec le drapeau néerlandais hart. dans la ferveur des combats. C’est la raison pour laquelle l’orientation des bandes fut modifiée au profit de la verticalité. Pendant une courte De iris gedijt in moerassig gebied, net zoals Brussel, dat ontstond aan période, les deux versions du drapeau furent utilisées. La Constitution de moerassige oevers van de Zenne. De kleuren van de vlag verwijzen belge de 1831 établit les couleurs du drapeau belge sans cependant naar de Europese vlag gelet op de rol van Brussel als “hoofdstad van préciser ni l’ordre ni l’orientation des bandes. La version verticale Europa”. s’imposa. Comme le veut la tradition héraldique, la couleur la plus foncée se place le plus près du mât.

62 Les drapeaux des Régions et des Communautés

Le drapeau de la Communauté flamande représente un lion noir, avec des griffes et une langue rouge, sur fond jaune. Ce lion, dont la genèse remonte au XIIème siècle, figurait sur les armoiries des comtes de Flandre. Comme la Communauté flamande et la Région flamande ont fusionné d’emblée, avec un parlement et un gouvernement commun, elles utilisent les mêmes symboles.

La Région wallonne et la Communauté française partagent également le même drapeau depuis 1998 : un coq hardi de couleur rouge sur fond jaune. A la différence du coq héraldique utilisé en France depuis longtemps, ce coq garde la patte droite levée et le bec fermé. Les couleurs jaune et rouge sont empruntées au drapeau de la ville de Liège.

Le drapeau de la Communauté germanophone arbore un lion rouge sur fond blanc entouré de neuf cinq-feuilles bleus. Le lion rouge rappelle l’époque où cette région appartenait aux (grands) duchés du Limbourg et du Luxembourg. Les neuf fleurs symbolisent les neuf communes germanophones.

L’iris de marais jaune (Iris pseudoacorus) est l’emblème de Bruxelles depuis des siècles et apparaît donc au centre du drapeau de la Région de Bruxelles-Capitale. Le drapeau dans sa version actuelle représente au centre, sur fond bleu, l’iris stylisé aux pétales jaunes avec en son centre un cœur gris cerclé de blanc.

L’iris pousse dans les zones marécageuses, tout comme Bruxelles, qui s’est développée sur les rives de la Senne. Les couleurs du drapeau font référence au drapeau de l’Union européenne en raison de la fonction de « capitale de l’Europe » exercée par Bruxelles.

Art. 123 Konstytucji. Naród belgijski przyjmuje kolory czerwony, żółty i czarny. Konstytucja Belgii. Edycja ilustrowana, Delevingne i Callewaert, 1852, Bruksela Art. 123 van de Grondwet. De Belgische Natie kiest als kleuren rood, geel en zwart. De Belgische Grondwet. Geïllustreerde uitgave, Delevingne et Callewaert, 1852, Brussel Art. 123 de la Constitution. La nation belge adopte les couleurs rouge, jaune et noire. Constitution de la Belgique. édition illustrée, Delevingne et Callewaert, 1852, Bruxelles

64 © J. Geleyns © J.

Epizod z września 1830 r. na placu przed ratuszem w Brukseli Tafereel van de Septemberdagen 1830 op de Grote Markt te Brussel épisode des journées de Septembre 1830 sur la place de l’Hôtel de Ville de Bruxelles Baron Gustaf Wappers (1803-1874) © Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel / Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruxelles

66 Herb

H erb jest oficjalnym symbolem państwa.

W herbie Belgii widnieje na czarnej tarczy wspięty złoty lew, w czerwonym uzbrojeniu. Historycznie wywodzi się on z herbu Księstwa Brabancji i występuje w trzech wersjach (wielkiej, średniej i małej). Konstytucja z 1830 roku stanowi jedynie, nie określając szczegółów, iż w herbie widnieje lew belgijski. Dopiero w 1837 roku w akcie dotyczącym pieczęci państwowych Leopold I nakazał określić oficjalny wygląd herbu. W wielkim herbie Królestwa widnieje wspięty złoty lew, w czerwonym uzbrojeniu, na czarnej tarczy. Tarczę podtrzymują dwa stróżujące lwy patrzące, dzierżące włócznie ze sztandarami narodowymi. Tarcza jest otoczona potężnym łańcuchem orderu Leopolda I i zwieńczona złotym hełmem z koroną. Za tarczą krzyżują się berła z ręką sprawiedliwości i z lwem. Całość, wraz z dewizą narodową, znajduje się na płaszczu heraldycznym, czerwonym, podbitym gronostajem, zwieńczonym koroną królewską. Nad płaszczem mieści się gonfanon w barwach Królestwa z tarczą herbową Brabancji pośrodku; po obu stronach rozmieszczonych jest osiem sztandarów z herbami pozostałych ośmiu pierwotnych prowincji. Herb Rodziny Królewskiej nie jest taki sam jak herb Królestwa, choć oczywiście jest do niego bardzo podobny. Król Filip po objęciu tronu zmodyfikował godło Rodziny Królewskiej, które nie było zmieniane od 1910 roku. Od tej pory w herbie znajduje się dewiza narodowa w trzech oficjalnych językach kraju. Na ramieniu lwa ponownie pojawia się tarcza dynastii Wettynów (Saksonii), do której należy Rodzina Królewska. Wreszcie, również kobiety z Rodziny Królewskiej otrzymują Wielki herb Królestwa własną wersję herbu. To niezwykle istotne dla księżnej koronnej Elżbiety. Het groot wapen van het Koninkrijk Les grandes armoiries du Royaume W 1991 roku wprowadzono zmiany w konstytucji, na mocy których zniesiono tak © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique zwane prawo salickie, dając tym samym wszystkim pierworodnym, niezależnie od płci, prawo dziedziczenia tronu.

68 Het Wapen

H et wapen is het officiële herkenningsteken van een land.

Het wapen van België bestaat uit een klimmende leeuw van goud (geel), getongd en geklauwd in keel (rood) op een achtergrond van sabel (zwart), het historische wapen van de hertogen van Brabant. Het wapen bestaat in drie versies (groot, middel en klein).

In 1830 legt de Grondwet de “Belgische leeuw” als enig wapendier vast, zonder verdere preciseringen. Pas in 1837 wordt bij koninklijk besluit het wapen formeel vastgelegd.

Herb Króla Filipa Het groot wapen van het Koninkrijk bestaat uit een leeuw van goud, getongd Het wapen van Koning Filip en geklauwd in keel, op een achtergrond van sabel. Twee aanziende leeuwen, Les Armoiries du Roi Philippe houden elk het schild en een speer met de nationale vlag vast. Het wapen rust © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique op twee gekruiste koningsscepters (een met de hand en een met de leeuw) en wordt omringd door de grote halsketen van de Orde van Leopold I met bovenop een gouden helm. Onderaan staat de nationale wapenspreuk. Rondom het geheel is een met hermelijn gevoerde kelen wapenmantel geslagen, die wordt overtopt door een koninklijke kroon.

Boven de mantel prijkt een wapenschild met de driekleur van het koninkrijk en in het midden een schild met het wapen van de provincie Brabant. Aan weerszijden zien we in totaal acht vaandels met de wapens van de andere (oorspronkelijke) acht provincies.

Het wapen van het Koninklijk Huis is niet identiek aan het wapen van het Koninkrijk, maar lijkt er uiteraard sterk op. Koning Filip heeft na zijn troonsbestijging het wapen van het Koninklijk Huis aangepast. Dit was niet meer gebeurd sinds 1910. Voortaan bevat het wapen de nationale leuze in de drie landstalen. Het schild van het Huis Wettin (Saksen), waartoe de koninklijke familie behoort, verschijnt opnieuw aan de schouder van de leeuw. Tenslotte krijgen ook de vrouwelijke leden van het Koninklijke Huis een eigen variant van het wapenschild. Dit geldt bijzonder voor kroonprinses Elisabeth.

Door een grondwetswijziging in 1991 werd de zogenaamde Salische wet in © Bas Bogaerts België afgeschaft, zodat voortaan elke eerstgeborene ongeacht het geslacht in aanmerking komt voor de troonopvolging.

70 Les Armoiries

U n blason comporte généralement les armoiries d’une nation.

Les armoiries du pays se composent d’un lion d’or, armé et lampassé de gueules, sur champ de sable. Elles sont issues des armes des ducs de Brabant et se déclinent en différentes versions (grande, moyenne et petite).

Dès 1830, la Constitution fixe les armoiries au seul Lion Belgique, dit Leo Belgicus, sans davantage de précisions. Ce n’est qu’en 1837 qu’un arrêté royal relatif aux sceaux de l’État ordonne que les armoiries soient formellement fixées.

Les grandes armoiries du Royaume sont définies comme un lion d’or, armé et lampassé de gueules, sur champ de sable. Elles sont soutenues par deux lions Herb Księżniczki Elżbiety, Księżnej Brabancji léopardés au naturel, tenant une lance terminée par le drapeau national. L’écu, Het wapen van Prinses Elisabeth, Hertogin van Brabant entouré par le grand collier de l’Ordre de Léopold Ier et timbré d’un heaume Les Armoiries de la Princesse Elisabeth, Duchesse de Brabant d’or couronné, est posé sur une main de justice et un sceptre au lion croisés. Le © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique tout est accompagné de la Devise nationale et placé sur un manteau de gueules doublé d’hermine et timbré d’une couronne royale.

Au-dessus du manteau se trouve un panonceau aux couleurs du Royaume et chargé d’un écu aux armes de la province de Brabant ; de part et d’autre se trouvent huit bannières aux armes des huit autres provinces originelles.

Les armoiries de la Maison Royale ne sont pas identiques aux armoiries du Royaume, mais elles leur ressemblent fortement. Suite à son accession au trône, le Roi Philippe a adapté les armoiries de la Maison Royale, ce qui ne s’était plus produit depuis 1910. Désormais, les armoiries contiennent la devise nationale dans les trois langues nationales. L’écusson de la Maison Wettin (Saxe), à laquelle appartient la famille royale, réapparaît sur l’épaule du lion. Enfin, les membres féminins de la Maison Royale reçoivent également leur propre variante des armoiries. Cela est particulièrement vrai pour la princesse héritière Elisabeth.

Par un amendement constitutionnel datant de 1991, la loi dite salique a été abolie en Belgique, de sorte que tout premier-né sans distinction de sexe entre désormais en ligne de compte pour la succession au trône. © Michel Gronemberger © Michel

72 Lew Belgijski

onstytucja belgijska stanowi, że w oficjalnym godle nowego K niepodległego narodu umieszczony jest lew belgijski.

W 1830 roku założyciele niepodległej Belgii opowiedzieli się za symbolem lwa. Inspiracją był dla nich „lew brabancki” - o złotej barwie na czarnym tle i czerwonym uzbrojeniu, od dawien dawna będący godłem Księstwa Brabancji. Lew występował również w herbie większości innych prowincji. To heraldyczne zwierzę symbolizuje siłę i odwagę.

Paradoksalnie od końca XVI wieku – w czasach zrywów przeciwko hiszpańskiemu panowaniu – i jeszcze długo potem lew stanowił symbol całych Niderlandów (Siedemnastu Prowincji). Tak zwany Leo Belgicus jest mapą geograficzną odwzorowującą Niderlandy pod postacią potężnego lwa. Ta mapa była wyrazem politycznego manifestu.

Nazwa „Belgica” odwołuje się do czasów imperium rzymskiego. Juliusz Cezar pisał wówczas o swoich bojach z „Belgae”, plemionami pochodzenia celtycko-germańskiego, które zasiedlały tereny między Sekwaną a Renem.

Istnieje wiele rozmaitych „lwich map”. Projekt z 1611 roku flamandzkiego kartografia Joducusa Hondiusza odbiega od powszechnie przedstawianego wizerunku, gdyż mapa jest inaczej zorientowana, a lew został odzwierciedlony w pozie stojącej. Leo Belgicus, 1611 Jodocus Hondius (1563 - 1612) © Światowa Biblioteka Cyfrowa / Digitale Wereldbibliotheek / Bibliothèque numérique mondiale

74 De Belgische Leeuw

e Belgische Grondwet neemt de Belgische Leeuw op in het D officiële wapen van de nieuwe onafhankelijke natie.

In 1830 opteerden de oprichters van het onafhankelijke België voor het symbool van de leeuw. Daarvoor inspireerden zij zich op de ‘Brabantse Leeuw’, een gele leeuw op een zwarte achtergrond, met rode klauwen en tong en vanouds het wapen van het hertogdom Brabant. De leeuw kwam ook al voor op de wapenschilden van de meeste andere provincies. Het heraldisch dier symboliseert kracht en moed.

Paradoxaal genoeg stond de leeuw sinds het einde van de zestiende eeuw - ten tijde van de opstanden tegen de Spaanse overheersing en tot lang daarna - symbool voor het geheel van de Lage Landen (de Zeventien Provin- ciën). De zogenaamde “Leo Belgicus” is een geografische kaart die de Lage Landen afbeeldt in de gedaante van een machtige leeuw. De kaart vormde een politieke statement.

De naam Belgica verwijst naar de Romeinse periode. Julius Caesar schreef toen over zijn veldtocht tegen de ‘Belgae’, de volksstammen van Keltisch-Germaanse oorsprong die het gebied tussen de Seine en de Rijn bewoonden.

De leeuw op een zilveren munt uit de tijd van de Brabantse Omwenteling (1790) Lew na srebrnej monecie z epoki Rewolucji brabanckiej (1790) Er bestaan verschillende versies van de “leeuwenkaart”. Le lion sur une pièce d’argent datant de l’époque de la Révolution brabançonne (1790) Het ontwerp uit 1611 van de Vlaamse cartograaf Jodo- cus Hondius wijkt af van de gangbare voorstelling omdat de kaart anders georiënteerd is en de leeuw in staande pose afgebeeld wordt.

76 Le Lion Belgique

a Constitution belge place le Lion Belgique sur L les armoiries officielles de la nouvelle nation indépendante.

En 1830, les fondateurs de la Belgique indépendante adoptèrent le symbole du lion, s’inspirant du « Lion du Brabant », de couleur jaune sur fond noir aux griffes et à la langue rouges, qui depuis fort longtemps figurait sur le blason du duché de Brabant. Le lion apparaissait aussi sur les armoiries de la majorité des autres provinces. Cet animal héraldique symbolise la force et le courage.

Paradoxalement, depuis la fin du XVIème siècle, au temps des révoltes contre la domination espagnole, et bien longtemps après, le lion fut le symbole de l’ensemble des Pays-Bas (les Dix-Sept Provinces). Le Leo Belgicus est la représentation cartographique des Pays-Bas sous la forme d’un lion puissant. Cette carte constituait un manifeste politique.

Le nom « Belgica » renvoie au temps de l’empire romain, lorsque Jules César décrivait ses batailles contre les « Belgae », les tribus de descendance celte et germanique qui habitaient le territoire se situant entre la Seine et le Belgijski lew w oficjalnym herbie Dyplomowanych Dostawców Belgijskiego Dworu Rhin. De Belgische leeuw in het officiële wapen van de Gebrevetteerde Hofleveranciers van België Le lion belge dans les armoiries officielles des Fournisseurs Brevetés de la Cour de Belgique Il existe différentes versions de la « carte lion ». Celle © Koninklijk Paleis/Palais Royal, België/Belgique de 1611, que l’on doit au cartographe flamand Jodocus Hondius, se distingue de la représentation habituelle de par son orientation différente ainsi que la position dans laquelle se trouve le lion (debout).

78 Dewiza Narodowa

ewiza kraju, będąca aforyzmem lub hasłem, mówi D o ideałach bądź o zasadach postępowania.

Dewiza Królestwa Belgii brzmi po francusku „L’Union fait la force”, po niderlandzku „Eendracht maakt macht” i po niemiecku „Einigkeit macht stark”, czyli „W jedności siła”.

Słowa „W jedności siła” wypowiedział regent Erasme- Louis Surlet de Chokier, składając przysięgę 25 lutego 1831 roku. Dewiza ta została wyryta w kamieniu i umieszczona w centralnym miejscu w parlamencie belgijskim, któremu zagrażały wojska Wilhelma I, króla Niderlandów.

W młodym jeszcze państwie belgijskim koncentrowano się na idei zjednoczenia, czyli tzw. „unionizmu” nurtów/blo- ków katolickich i liberalnych, głównie francuskojęzycznej burżuazji, a także dążono do zjednoczenia rozmaitych Dewiza i herb Belgii na rewersie złotej monety (1870-1882) prowincji, stanowiących nowy kraj. Leuze en wapen van België op een gouden muntstuk van 20 frank (1870-1882) La devise et les armoiries de Belgique sur le revers d’une pièce d’or de 20 francs (1870-1882)

80 De Nationale Leuze La Devise Nationale

e nationale leuze van een land bestaat uit een aforisme omposée d’un aphorisme ou d’une phrase courte, la D of een slagzin en refereert aan een ideaal of een C devise nationale d’un pays suggère une ligne d'action beleidslijn. ou un idéal.

De leuze van het Koninkrijk België luidt “Eendracht Le Royaume de Belgique a pour devise : « L’Union fait maakt macht”, “L’Union fait la force” in het Frans en la force », traduit en néerlandais par : « Eendracht maakt “Einigkeit macht stark” in het Duits. macht » et en allemand par : « Einigkeit macht stark ».

De slagzin “Eendracht maakt macht” werd uitgesproken La phrase « l’Union fait la force » est prononcée par door regent Erasme-Louis Surlet de Chokier naar le Régent Erasme-Louis Surlet de Chokier lors de sa aanleiding van zijn eedaflegging op 25 februari 1831. prestation de serment le 25 février 1831. Cette devise, Deze leuze, die in steen gebeiteld werd in het midden van qui sera gravée au centre du parlement belge, exprime la het Belgische parlement, appelleert aan het streven naar nécessité de s’unir dans un État encore fragile et menacé eenheid voor het nog broze land dat toen werd bedreigd par les armées de Guillaume Ier des Pays-Bas. door de legers van Willem I van Nederland. Il s’agit alors de mettre en avant l’Unionisme, c’est-à- Het jonge België moest toen focussen op zijn eenheid, het dire l’union des tendances catholiques et libérales de zogenaamde unionisme tussen de katholieke en liberale la bourgeoisie majoritairement francophone au nord strekkingen van de in hoofdzaak Franstalige burgerij, comme au sud, ainsi que l’union des différentes provinces zowel in het noorden als het zuiden, en op de eenheid qui composent le pays. tussen de verschillende provincies van het nieuwe land.

82 Das Königreich Belgien Die Geschichte der Beziehungen und seine Symbole zwischen Belgien und Polen

Die belgische Revolution von 1830 markiert den Aufstand mehrerer Provinzen Die Interaktion zwischen der „belgischen“ und der polnischen Region besteht im Süden des Königreichs der Vereinigten Niederlande gegen König Wilhelm bereits seit über einem Jahrtausend. Um die Geschichte erzählen zu können, I. und sein Regierungssystem. Diese Revolte führte zur Unabhängigkeit müssen wir bis ins 11. Jahrhundert zurückblicken, unter anderem auf die Rolle Belgiens. Am 21. Juli 1831 – dem Tag, der zum belgischen Nationalfeiertag der Missionare aus dem Maas-Tal bei der Christianisierung Polens, jedoch werden sollte – legt Leopold I. einen Eid auf die neue Verfassung ab und wird auch auf den Schriftverkehr zwischen Humanisten und Wissenschaftler in erster König der Belgier. der Renaissance, die unleugbare Handschrift der flämischen Architekten in Danzig sowie die beeindruckende Sammlung von Wandteppichen aus Während der Kämpfe um die Unabhängigkeit 1830 wird die Erschaffung Brüssel, die von König Sigismund II August für das Schloss Wawel zu Krakau einer eigenen Fahne erforderlich. Die Wahl fällt auf die Farben des Wappens in Auftrag gegeben worden war. des Herzogtums Brabant: Schwarz, Gelb und Rot. Gleichzeitig erschafft der junge Komponist und Schauspieler Jenneval die Brabançonne, die Die Geschichte darüber, wie der polnische Aufstand im November 1830 die zur Nationalhymne Belgiens wird. 1830 übernehmen die Gründer des belgische Revolution vor einer militärischen Intervention durch den russischen unabhängigen Belgiens das Symbol des Löwen, in Anlehnung an den Löwen Zaren schützte, und wie polnische Offiziere im Exil dabei halfen, die neue von Brabant. Dieses Wappentier steht für Kraft und Mut. belgische Armee aufzustellen, ist ebenfalls bedeutend.

Das Nationalmotto des Königreichs Belgien lautet „Einigkeit macht starkt“. Die neu erlangte Unabhängigkeit Polens im Jahr 1918 belebte erneut die Diese Idee wird auch durch den König dargestellt – ein Symbol der Einheit und gegenseitige Sympathie zwischen unseren beiden Ländern. Im März 1919 der Beständigkeit der Nation, der gemäß der Verfassung „König der Belgier“ erkannte Belgien Polen als unabhängigen Staat an. Einige Monate später und nicht „König Belgiens“ ist. Er repräsentiert das gesamte belgische Volk wurde der erste diplomatische Gesandte Belgiens in Warschau empfangen. und seine Rolle wird durch die Verfassung definiert, wie auch das Prinzip der 20 Jahre später brach der Zweite Weltkrieg aus. Unzählige flämische Städte Trennung der Legislative, der Exekutive und der Judikative. Er ist Staatschef und Gemeinden werden im September 1944 durch die erste polnische und oberster Befehlshaber der Streitkräfte. Philipp von Belgien ist seit seiner Panzerdivision unter General Maczek befreit. Die Belgier äußern bis heute Vereidigung am 21. Juli 2013 der siebte König der Belgier. Die Belgier feiern jedes Jahr ihren Dank hierfür. ihren König am 15. November. Auf die Euphorie über das Ende des Krieges 1945 folgte die Ernüchterung Die Verfassung von 1831 definiert zudem die Organisation des Staates. Seit durch einen bewaffneten Frieden. Der Kalte Krieg, der über vier Jahrzehnte seiner Gründung wurde Belgien von einem Einheitsstaat zu einem Bundesstaat, währte, vereinte eine ideologische Konfrontation und die Besessenheit nach der heute drei offizielle Sprachen hat – Französisch, Niederländisch und geografischen Einflussgebieten. Heute sind unsere beiden Länder fest in einem Deutsch – und aus drei Regionen (der flämischen, der wallonischen und Projekt des positiven Friedens verankert, das auf eine gemeinsame Zukunft der Hauptstadtregion Brüssel) und aus drei Gemeinschaften, respektive der blickt – die Europäische Union. französischen, niederländischen und deutschen, besteht. Jede Bundeseinheit hat ihr eigenes Parlament und ihre eigene Regierung. Die Regionen sind grundsätzlich für wirtschaftliche Fragen verantwortlich, für den externen Handelsverkehr durch den Ausbau des Hoheitsgebiets. Die Gemeinschaften sind hauptsächlich für Bildung und Kultur zuständig.

84 Ghelamco Poland to lider rynku Ghelamco Poland is leider op de Ghelamco Poland est un leader du nieruchomości komercyjnych w Polsce commerciële vastgoedmarkt en marché de l’immobilier commercial i pionier w dziedzinie innowacji, pionier in innovatie, verantwoord en Pologne et un pionnier de zrównoważonego budownictwa bouwen en het creëren van publieke l’innovation, de la construction i kreowania przestrzeni publicznej. ruimtes. Sinds 30 jaar is Ghelamco durable et de la création d’espaces Przez 30 lat firma ugruntowała Poland een belangrijke speler op publics. Depuis 30 ans, la société swoją wiodącą pozycję na polskim de poolse markt, met het afleveren a établi sa position de leader sur le rynku dostarczając 1 100 000 van 1 100 000 m2 kantoorruimte. marché polonais en fournissant 1 100 m2 najwyższej klasy powierzchni woonruimte, handel-en opslagruimte 000 m² de bureaux, de logements, biurowej, mieszkaniowej, handlowej in het hoogste segment. De meest de commerces et d’entrepôts de i magazynowej. Flagowymi prestigieuze projecten zijn: Warsaw première classe. Les investissements inwestycjami firmy są Warsaw UNIT UNIT en The Warsaw HUB. Warsaw phares de la société sont Warsaw i The Warsaw HUB. Warsaw Spire Spire en plac europejskie, zijn tot UNIT et The Warsaw HUB. Warsaw wraz z placem Europejskim, został winnaar uitgeroepen in de categorie: Spire, ainsi que Europe Square, ont uznany za najlepszy budynek biurowy beste kantoorgebouw ter wereld in het été désignés comme le meilleur na świecie w prestiżowym konkursie prestigieuze concours van MIPIM immeuble de bureaux au monde MIPIM Awards 2017. Ghelamco uit 2017. Ghelamco is de enige lors des prestigieux MIPIM Awards to także jedyny deweloper w Polsce, vastgoedontwikkelaar van Polen, 2017. Ghelamco est également le seul który postrzega zrównoważone waar verantwoord,planologisch promoteur en Pologne qui perçoit budownictwo w szerszej bouwen een heel belangrijk element la construction durable dans une perspektywie i aktywnie działa na is en daardoot actief deelneemt aan perspective plus large et travaille rzecz kształtowania przestrzeni de vorming van de publieke ruimte. activement à l’aménagement de publicznej. Dokonania Ghelamco De successen van Ghelamco zijn l’espace public. Les réalisations de zostały wyróżnione szeregiem nagród, bekroond met vele prijzen, waaronder: Ghelamco ont été reconnues par m.in. siedemnastokrotnym tytułem 17 keer beste vastgoedontwikkelaar de nombreux prix, dont le titre de Dewelopera roku w Polsce. van Polen. Promoteur de l’année en Pologne, décerné à dix-sept reprises.

86 O Reynaers Aluminium «Naszym celem jest zwiększanie wartości budynków i poprawianie jakości życia i pracy ludzi na całym świecie.» Reynaers Aluminium, wchodzące w skład Grupy Reynaers jest wiodącym specjalistą w dziedzinie rozwoju, dystrybucji i promowania innowacyjnych oraz ekologicznych rozwiązań stolarki otworowej. Obejmuje to szeroki wachlarz systemów okienno-drzwiowych, ścian osłonowych, drzwi przesuwnych i ogrodów zimowych. Poza obszerną ofertą rozwiązań standardowych opracowujemy rozwiązania indywidualne, skrojone na miarę oczekiwań indywidualnych projektów. Nasz sukces jest wzmocniony przez ścisłą współpracę z ponad 5000 firmami wykonawczymi, architektami i inwestorami na całym świecie. Ten sposób współpracy jest odzwierciedlony w naszym motto: Together for better! Więcej informacji na www.reynaers.pl

Over Reynaers Aluminium «Het is ons doel is om waarde van gebouwen te verhogen en de kwaliteit van leven Umicore w Polsce en werk voor mensen over de hele wereld te verbeteren.» W Umicore z pełnym zaangażowaniem pomagamy światu przejść na czystszą mobilność. Jesteśmy rozpoznawani jako wiodąca firma technologiczna, oferująca pełną gamę materiałów z zakresu ekologicznego transportu. Reynaers Aluminium, onderdeel van de Reynaers Group, is een toonaangevende specialist op Nasze dwa zakłady produkcyjne w Polsce odgrywają ważną rolę w rozwoju ekologicznego transportu na het gebied van de ontwikkeling, distributie en promotie van innovatieve en milieuvriendelijke rynkach europejskich. Wykorzystują one technologię najnowszej generacji, działając na rzecz zminimalizowania schrijnwerk oplossingen. emisji CO2. Zakład Umicore w Nowej Rudzie produkujący katalizatory samochodowe, redukujące emisję szkodliwych Ze omvatten een breed scala aan raam- en deursystemen, vliesgevels, schuifdeuren en veranda’s. zanieczyszczeń, został niedawno nagrodzony tytułem Friendly Workplace 2021. Zakład Umicore w Nysie Naast het uitgebreide aanbod aan standaardoplossingen, ontwikkelen we individuele oplossingen będzie produkować materiały katodowe, determinujące wydajność akumulatorów w pojazdach elektrycznych. op maat om aan de verwachtingen van individuele projecten te voldoen. Proces produkcyjny ma rozpocząć się pod koniec 2021 roku. Ons succes wordt versterkt door nauwe samenwerking met ruim 5.000 vakmannen, architecten en Umicore in Polen investeerders over de hele wereld. Bij Umicore zetten we ons ten volle in om bij te dragen aan de overgang naar schonere mobiliteit in de Deze manier van samenwerken komt tot uiting in ons motto: Together for better! wereld. Wij worden wereldwijd erkend als een toonaangevend technologiebedrijf dat een volledig gamma materialen voor schone mobiliteit aanbiedt. Meer informatie via www.reynaers.com Onze twee productievestigingen in Polen dragen bij tot schone mobiliteit op de Europese markten. Ze gebruiken de nieuwste generatie technologie en nemen maatregelen om de CO2-uitstoot te verminderen. De fabriek van Umicore in Nowa Ruda produceert autokatalysatoren die de schadelijke uitstoot van voertuigen Au propos de Reynaers Aluminium verminderen en werd onlangs bekroond met de titel van ‘2021 Friendly Workplace’. De fabriek van Umicore « Nous visons à accroître la valeur des bâtiments et à améliorer la qualité de vie in Nysa zal kathodematerialen produceren die bepalend zijn voor de prestaties van herlaadbare batterijen in et de travail des gens dans le monde entier. » elektrische voertuigen en zal naar verwachting tegen eind 2021 van start gaan met de productie. Reynaers Aluminium, qui fait partie du groupe Reynaers, est un spécialiste de premier plan dans le Umicore en Pologne Chez Umicore, nous nous engageons pleinement à aider le monde à passer à une mobilité plus propre. Nous développement, la distribution et la promotion de solutions de menuiserie en aluminium innovantes sommes reconnus au niveau mondial comme une entreprise technologique de premier plan proposant une et écologiques. Cela comprend un large éventail de systèmes de portes et fenêtres, de murs-rideaux, offre complète de matériaux pour la mobilité propre. de portes coulissantes et de vérandas. En plus de notre vaste gamme de solutions standard, nous Nos deux sites de production en Pologne contribuent à la mobilité propre sur les marchés européens. Ils utilisent des technologies de dernière génération et intègrent des mesures visant à réduire les émissions de CO2. développons des solutions individuelles adaptées aux attentes de chaque projet. Le site d’Umicore à Nowa Ruda produit des catalyseurs automobiles réduisant les émissions nocives des Notre succès est renforcé par une coopération étroite avec plus de 5000 spécialistes, architectes et véhicules et a récemment reçu le titre de « Friendly Workplace 2021 ». Le site d’Umicore à Nysa produira investisseurs dans le monde entier. des matériaux pour cathodes qui sont déterminantes pour la performance des batteries rechargeables des véhicules électriques. Il est attendu de démarrer sa production vers la fin de 2021. Cette façon de coopérer se reflète dans notre devise : Together for better! Pour plus d’informations, consultez le site www.reynaers.com Od ponad 30 lat BPI Real Estate Poland jest wiodącym deweloperem na rynku nieruchomości w Belgii, w Luksemburgu i w Polsce, nasze projekty wyróżnia dbałość o szczegóły tak architektoniczne, jak i konstrukcyjne czy technologiczne, które tworzą przyjazne i harmonijne miejsca do życia i pracy. BPI Real Estate na polskim rynku obecne jest od przeszło 12 lat. W tym czasie wybudowaliśmy i sprzedaliśmy ponad 2 tys. mieszkań w 7 inwestycjach zlokalizowanych w Gdańsku, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu. Belgijska Izba Gospodarcza jest jedną z najstarszych i najbardziej dynamicznych izb handlowych w Polsce, która łączy belgijskich przedsiębiorców działających na polskim rynku z polskimi przedsiębiorcami zainteresowanymi współpracą bilateralną. BPI Real Estate is een vastgoedontwikkelingsmaatschappij die actief is in België, Polen en Luxemburg. Het bedrijf werd 30 jaar Przez cały rok, Izba oferuje swoim członkom szereg aktywności m.in. wydarzenia i seminaria tematyczne, spotkania z decydentami geleden opgericht, onze investeringen worden gekenmerkt door innovativiteit en een vriendelijke impact op het milieu, met inbegrip politycznymi czy sesje szkoleniowe. van sociale en energiekwesties. BPI Real Estate is al meer dan 12 jaar aanwezig op de Poolse markt. Gedurende deze tijd hebben we Dni Belgijskie „Belgian Days” organizowane tradycyjnie w listopadzie, w wielu aspektach stanowią wyraz przedsiębiorczej meer dan 2.000 appartementen gebouwd en verkocht in 7 investeringen gelegen in Gdańsk, Poznań, Warschau en Wrocław. doskonałości Belgów. Program, bogaty w spotkania biznesowe, wydarzenia kulturalne i kulinarne, tworzy zarówno profesjonalną, jak i przyjazną atmosferę, która pozwala uczestnikom belgijskim i polskim pogłębiać już istniejące więzy oraz otworzyć się na nowe BPI Real Estate est une société de promotion immobilière opérant en Belgique, en Pologne et au Luxembourg. L’entreprise a été ścieżki współpracy. fondée il y a 30 ans, nos investissements se caractérisent par l’innovation et un impact respectueux sur l’environnement, y compris les Działania Izby wpisują się również w szerszą współpracę w ramach Międzynarodowej Grupy Izb Handlowych w Polsce. questions sociales et énergétiques. BPI Real Estate est présent sur le marché polonais depuis plus de 12 ans, avons construit et vendu plus de 2 000 appartements dans 7 investissements situés à Gdansk, Poznan, Varsovie et Wroclaw. De Belgian Business Chamber (BBC) is één van de oudste en meest dynamische handelskamers in Polen. Zij verenigt Belgische ondernemers die actief zijn op de Poolse markt en hun Poolse evenknieën die geïnteresseerd zijn in bilaterale samenwerking. Het ganse jaar door organiseert de Kamer voor haar leden een ruime waaier van activiteiten, zoals thematische acties en seminaries, ontmoetingen met politieke besluitvormers en vormingssessies. De ‘Belgian Days’, die traditioneel elk jaar in november georganiseerd worden, vormen een vitrine voor Belgisch topondernemers- chap in al zijn verscheidenheid. Een rijk programma van business, culturele en gastronomische evenementen zorgt voor een al even professioneel als gezellig kader. Dit laat aan de talrijke Belgische en Poolse deelnemers toe om de banden aan te halen en nieuwe samenwerkingspistes te openen. De BBC is ook een actieve partner in het ruimere samenwerkingsverband van de International Group of Chambers of Commerce in Polen.

La Chambre de Commerce Belge fait partie des chambres de commerce les plus anciennes et les plus dynamiques en Pologne, asso- Gratulujemy Ambasadzie tej wspaniałej publikacji, a także wszystkich działań na rzecz rozwoju współpracy gospodarczej między ciant les entrepreneurs belges opérant sur le marché polonais aux entrepreneurs polonais intéressés par une coopération bilatérale. Polską a Belgią. Grupa DEME, zaangażowana obecnie w zadanie modernizacji i pogłębienia toru wodnego Świnoujście – Szczecin, Durant l’année, la Chambre offre à ses membres un éventail d’activités très variées comme des actions et séminaires thématiques, jest niezmiernie dumna, że może wnieść belgijskie doświadczenie i innowacyjne rozwiązania do tak ważnej inwestycji infrastruktu- des rencontres avec des décideurs politiques, des sessions de formation. ralnej w Polsce. Les Journées Belges (‘Belgian Days’) organisées traditionnellement chaque année au mois de novembre, constituent une vitrine de l’excellence entrepreneuriale belge dans toute sa diversité. Le programme est riche en réunions d’affaires, en événements culturelles Oprechte felicitaties aan de Ambassade voor deze prachtige publicatie en de voortdurende inspanningen om commerciële et gastronomiques permettant de créer une atmosphère autant professionnelle que conviviale. Celle-ci facilite les échanges entre uitwisselingen tussen Polen en België te promoten. DEME staat momenteel in voor de modernisering en baggerwerken van het les nombreux participants belges et polonais renforçant les liens existants et créant l’opportunité de définir de nouvelles pistes de vaarkanaal Świnoujście-Szczecin en is trots om met haar Belgische expertise en innovatieve oplossingen bij te dragen aan dit coopération. belangrijk infrastructuurproject in Polen. La Chambre s’inscrit également dans une coopération plus large au sein du Groupe International des Chambres de Commerce en Pologne ». Sincères félicitations à l’Ambassade pour cette merveilleuse publication et pour les efforts permanents en vue de promouvoir les échanges commerciaux entre la Pologne et la Belgique. Actuellement en charge des travaux de modernisation et de dragage du chenal de navigation Świnoujście-Szczecin, DEME est fier d’apporter son expertise Belge et ses solutions innovantes à un projet aussi important en Pologne.

BNP Paribas Bank Polska serdecznie gratuluje Ambasadzie Królestwa Belgii w Warszawie publikacji książki “the Symbols of the Kingdom of Belgium”. BNP Paribas Bank Polska notowany od 2011 r. na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych jest częścią grupy bankowej BNP Paribas obecnej w 68 krajach. Jako Bank Zielonych Zmian wspiera Klientów w przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną, ogranicza negatywny wpływ działalności operacyjnej na środowisko naturalne oraz inspiruje Klientów do podejmowania trafnych decyzji finansowych.

BNP Paribas Bank Polska feliciteert de Ambassade van het Koninkrijk België in Warschau met de publicatie van het boek «Symbo- GO NOGO specjalizuje się w testowaniu SAP i aktywnie działa na polskim rynku wspierając firmy podczas migracji do SAP. len van het Koninkrijk België». BNP Paribas Bank Polska, sinds 2011 genoteerd aan de beurs van Warschau, maakt deel uit van de bankgroep BNP Paribas die aanwezig is in 68 landen. Als ‘Green Change Bank’ ondersteunt zij haar klanten bij de overgang naar GO NOGO is gespecializeerd in SAP testing & is actief op de Poolse markt om bedrijven te helpen in hun SAP migraties. een koolstofarme economie, vermindert ze de negatieve impact van bedrijfsactiviteiten op de natuurlijke omgeving en stimuleert ze klanten om de juiste financiële beslissingen te nemen. GO NOGO est spécialisé dans les tests SAP et est actif sur le marché polonais pour accompagner les entreprises lors de leur migration SAP. BNP Paribas Bank Polska félicite l’Ambassade du Royaume de Belgique à Varsovie pour la publication du livre «Les symboles du Royaume de Belgique». BNP Paribas Bank Polska, cotée depuis 2011 à la Bourse de Varsovie, fait partie du groupe bancaire BNP Paribas présent dans 68 pays. En tant que « Banque du Changement Vert », elle accompagne ses clients dans la transition vers une économie bas carbone, réduit l’impact négatif des activités d’exploitation sur l’environnement naturel et incite les clients à prendre les bonnes décisions financières. Matexi to największy belgijski deweloper działający w segmencie mieszkaniowym, który dzięki swojemu 75-letniem doświadczeniu i posiadanemu know-how, realizuje nawet najbardziej złożone projekty i przyczynia się do rozwoju zarówno belgijskiego, jak i polskiego rynku nieruchomości mieszkaniowych wysokiej klasy. Grupa Vlassenroot to firma rodzinna z zakładami produkcyjnymi w Belgii, Niemczech i Polsce. Matexi is in België de grootste projectontwikkelaar actief in het residentiële segment. Dankzij meer dan 75 jaar ervaring en expertise Grupa specjalizuje się w produkcji złożonych konstrukcji stalowych dla rynku dźwigów samojezdnych, pojazdów użytkowych i kolei. realiseert Matexi de meest complexe projecten. Zo draagt Matexi bij tot de ontwikkeling van de residentiële vastgoedmarkt, zowel in Vlassenroot ma nowoczesne podejście oparte również na ludziach, którzy są ekspertami w swojej dziedzinie. België, in Groothertogdom Luxemburg als in Polen. Firma posiada wysoce zautomatyzowane linie produkcyjne i nieprzerwanie wdraża innowacyjne technologie, które pozwolą odnosić sukcesy w przyszłości Matexi est le plus grand développeur de projets en Belgique opérant dans le segment résidentiel. Grâce à plus de 75 ans d’expérience et de savoir-faire, Matexi réalise les projets les plus complexes et contribue au développement du marché de l’immobilier résidentiel De Vlassenroot groep is een familiebedrijf met productie-eenheden in België, Duitsland en Polen. aussi bien en Belgique, au Grand-Duché de Luxembourg qu’en Pologne. De groep is gespecialiseerd in het vervaardigen van complexe staalconstructies voor mobiele kranen, bedrijfsvoertuigen en treinstellen. Vlassenroot is modern georiënteerd en vertrouwt op zijn mensen die elk specialist zijn in hun vakgebied. Het bedrijf beschikt over sterk geautomatiseerde productielijnen en streeft ernaar om door voortdurende verbetering en innovatieve technologieën, ook in de toekomst succesvol te zijn.

Le groupe Vlassenroot est une entreprise familiale avec des sites de production en Belgique, en Allemagne et en Pologne. Le groupe est spécialisé dans la fabrication de structures métalliques complexes pour les marchés des grues mobiles, des véhicules utilitaires et des chemins de fer. Vlassenroot a une vision moderne et s’appuie sur ses collaborateurs experts dans leur domaine. L’entreprise dispose de lignes de production hautement automatisées, et est focalisée sur l’amélioration continue et les technologies innovantes pour son développement futur.

Solvay jest koncernem chemicznym oferującym zaawansowane technologicznie rozwiązania i produkty mające zastosowanie w wielu dziedzinach życia. Łączy specjalistyczną wiedzę naukową z wieloletnim doświadczeniem. Od ponad 100 lat firma obecna jest w Polsce.

Solvay is een op wetenschap gebaseerd bedrijf waarvan de technologieën voordelen bieden voor vele aspecten van het dagelijks leven. Solvay is aanwezig in Polen sinds meer dan 100 jaar en draagt bij aan de economische ontwikkeling van het land.

Solvay est une entreprise fondée sur la science dont les technologies apportent de nombreux avantages dans tous les domaines de la vie quotidienne. Depuis plus d’un siècle, il est présent en Pologne et contribue à son développement économique.

Van Heyghen Group to belgijska grupa zajmująca się produkcją i dystrybucją arkuszy stalowych, z zakładami we Francji, Belgii i Polsce. Dysponujemy opatentowaną technologią produkcji arkuszy stalowych do licznych zastosowań w przemyśle.

Van Heyghen Group is een Belgische groep van ultra moderne staal service centers gelegen in Frankrijk, België en Polen. We zijn uitgerust met gepatenteerde technologie om hoogwaardig plaatstaal te leveren aan talloze toepassingen in de maakindustrie.

Van Heyghen Group est un groupe belge actif dans la production et la distribution de tôles d’acier situé en France, en Belgique et en Pologne. Nous sommes équipés d’une technologie brevetée en matière de production de tôles utile à de grands nombres d’applications industrielles. Podziekowania

Serdecznie dziękujemy Ambasadzie Belgii w Polsce, Ambasadorowi Lucowi Jacobsowi, Konsul Anne-Sophie Massa, Pułkownikowi Guy Hanoulle, Paulinie Grubiak, Sylwii Waleckiej oraz całemu zespołowi Ambasady za zaufanie okazane naszej agencji.

Bardzo dziękujemy następującym firmom, które umożliwiły publikację niniejszej broszury:

BNP PARIBAS - BPI - BURCO – COMARCH - DEME – GHELAMCO - GO NOGO - MATEXI REYNAERS – SOLVAY - SOPREMA - VAN HEYGHEN STAAL - VLASSENROOT - UMICORE

Dziękujemy także Działowi Komunikacji Pałacu Królewskiego w Brukseli, Działowi Fotograficznemu Królewskich Muzeów Sztuk Pięknych Belgii, Królewskiemu Muzeum Sił Zbrojnych i Historii Wojskowości w Brukseli, Zamkowi Królewskiemu na Wawelu w Krakowie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie oraz Panu Dirkowi Verbeke, Prezesowi stowarzyszenia 1. Polskiej Dywizji Pancernej Belgia.

Dankwoord

We willen graag onze dank betuigen aan de Ambassade van België in Polen, Ambassadeur Luc Jacobs, Consul Anne-Sophie Massa, Kolonel Guy Hanoulle, Paulina Grubiak, Sylwia Walecka en aan het hele Ambassadeteam voor het vertrouwen dat in ons agentschap gesteld werd.

We danken ook de volgende bedrijven, die de uitgave van deze brochure mogelijk hebben gemaakt :

BNP PARIBAS - BPI - BURCO – COMARCH - DEME – GHELAMCO - GO NOGO - MATEXI REYNAERS – SOLVAY - SOPREMA - VAN HEYGHEN STAAL - VLASSENROOT - UMICORE

Ons dankwoord richten we ook tot de afdeling Communicatie van het Koninklijk Paleis in Brussel, de Fotodienst van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis in Brussel, het Koninklijk Kasteel Wawel in Krakau, het Paleismuseum van de Koning Jan III te Wilanów en de heer Dirk Verbeke, voorzitter van de vereniging Eerste Poolse Pantserdivisie België.

Remerciements

Nous remercions sincèrement l’Ambassade de Belgique en Pologne, l’Ambassadeur Luc Jacobs, le Consul Anne-Sophie Massa, le Colonel Guy Hanoulle, Paulina Grubiak, Sylwia Walecka et toute l’équipe de l’Ambassade pour la confiance placée en notre agence.

Nous remercions également chaleureusement les sociétés suivantes qui ont rendu possible l’édition de cette brochure:

BNP PARIBAS - BPI - BURCO – COMARCH - DEME – GHELAMCO - GO NOGO - MATEXI REYNAERS – SOLVAY - SOPREMA - VAN HEYGHEN STAAL - VLASSENROOT - UMICORE

Nous remercions la Direction de la Communication du Palais Royal de Bruxelles, le Service photographique des Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique, le Musée Royal de l’Armée et d’Histoire Militaire à Bruxelles, le Château Royal du Wawel à Cracovie, le Musée du Palais du Roi Jean III à Wilanów et M. Dirk Verbeke, Président de l’association Eerste Poolse Pantserdivisie België.

UITGEVER | WYDAWCA | ÉDITEUR AGENCE LEACOM 14, Rue Georges Ville | 75116 Paris (France) Tél : +33 1 47 42 18 50 | Email : [email protected]