Raport O Stanie Miasta I Gminy Ścinawa
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Urzd Miasta i Gminy cinawa STRATEGIA ZRÓWNOWAONEGO ROZWOJU MIASTA I GMINY CINAWA Opracowana zgodnie z zaleceniami AGENDY 21 RAPORT O STANIE MIASTA I GMINY CINAWA cinawa, czerwiec 2000 rok Raport o stanie Miasta i Gminy cinawa str. 2 1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA. Połoenie geograficzne, otoczenie terytorialne, powizanie z innymi orodkami. Gmina miejsko-wiejska cinawa ley na lewym brzegu Odry w północnej czci województwa dolnolskiego. Szczególne walory przyrody doliny Odry - lasy łgowe i starorzecza stanowi o duych wartociach przyrodniczych i krajobrazowych tej gminy. Powierzchnia gminy to 164,6 km2, na której mieszka 10,9 tysicy osób w tym 56% w cinawie. Przez gmin przepływa rzeka Odra oraz jej lewobrzeny dopływ Zimnica. Klimat gminy cinawa jest łagodny sprzyjajcy wegetacji rolin i naley do strefy klimatu przejciowego Europy rodkowej z wpływem klimatu oceanicznego. Uytki rolne obejmuj 11,5 ty ha gleb bardzo zrónicowanych - od słabych bielicowych po urodzajne mady. Gmina i Miasto cinawa stanowi wspólnot samorzdowa miasta cinawa i 19 wsi sołeckich: Buszkowice, Chełmek Wołowski, Dbrowa, Dbiec, Dłuyce, Dziesław, Dziewin, Jurcz, Krzyowa, Lasowice, Parszowice, Przychowa, Redlice, Rszów, Sitno, Turów, Tymowa, Wielowie, Zaborów. Graniczy od wschodu z gmin wiejsk Wisko, od zachodu z gmin wiejsk Lubin, od północy z gmina wiejsk Rudna i od południa z gmin miejsko-wiejsk Prochowice. Najbliszym orodkami miejskim s: Lubin (16 km), Legnica (39 km), Głogów (44 km), i Wrocław (70 km). Wraz z gminami miejsk i wiejsk Lubin, gmin Rudna tworzy Powiat Lubiski. Sie dróg, przeprawa mostowa na Odrze i linia kolejowa, umoliwiaj dobre połczenia komunikacyjne z Wrocławiem, Głogowem i Lubinem. 2. RODOWISKO PRZYRODNICZE I JEGO OCHRONA. 2.1. rodowisko przyrodnicze. Najcenniejsze obszary, z bogat i cenn przyrod, oraz ciekawym krajobrazem zwizane s z dolin Odry. W niewielu miejscach w Europie zachowały si takie stare lasy lgowe, z bogactwem gatunków rolin i zwierzt charakterystycznych dla tych ekosystemów. Ziemia cinawska połoona jest nad jednym z najpikniejszych fragmentów doliny, z dobrze zachowanymi łgami wierzbowo-topolowymi i wizowo-jesionowymi, mogcymi istnie tylko w terenach regularnie zalewanych przez rzek. Dobrze zachowane starorzecza, lasy, otwarte tereny podmokłych łk tworz niepowtarzalny i nigdzie nie spotykany klimat okolic cinawy. Szczególnym okresem w nadodrzaskich lasach jest wiosna z tak zwanym aspektem wiosennym. Drzewa s jeszcze bez lici a pod nimi kwitn barwne kobierce kwiatów z nieyczk przebiniegiem, zairnopołonem, fioletowo- czerwon miodunka, a troch póniej z białymi kobiercami zawilców. Odcinek doliny Odry połoony na Ziemi cinawskiej to najlepiej zachowane wilgotne lasy liciaste o najwyszych walorach przyrodniczych w całej dolinie Odry o znaczeniu europejskim i "wart jest kompleksowej ochrony w ramach parku narodowego" (fragment z ksiki "Korytarz ekologiczny doliny Odry" W. Jankowski i inni. IUCN 1995). Utworzenie Parku Krajobrazowego w dolinie Odry stanowi jeden z celów Gminy cinawa. 2.1.1. Połoenie geograficzne. Obszar gminy cinawa ley w obrbie jednostek morfologicznych Obnienia cinawskiego, Wzgórz Dalkowskich i Wysoczyzny Lubiskiej. Raport o stanie Miasta i Gminy cinawa str. 3 Mezoregion Obnienie cinawskie (od Lubia do Chobieni długoci 35 km) naley do makroregionu Wału Trzebnickiego. Od zachodu ograniczony jest wyranymi, cho niskimi (do 20 m) skarpami Wysoczyzny Lubiskiej, które obniaj si w okolicach cinawy. Od ujcia Jezierzycy, ju poza gmin cinawa, gdzie do Odry dochodz właciwe Wzgórza Dalkowskie, skarpa ponownie si podwysza. Wysoczyzna Lubiska stanowi wzgórza morenowe rozcigajce si na zachodniej i południowej czci gminy cinawa na południu przechodzc w Wzgórz Dalkowskie. Wysoko bezwzgldna na północnym zachodzie przekracza 140 m n.p.m. a w obrbie doliny Odry wynosi zaledwie 87 do 90 m n.p.m. Rónica wysokoci miedzy najwyszym i najniszym punktem terenu gminy przekracza 50 m. Przełom Odry pomidzy Wzgórzami Dalkowskimi po lewej i Wzgórzami Trzebnickimi po prawej stronie, nazywany "południowym przełomem Odry", stanowi o malowniczym krajobrazie gminy. redni spadek koryta Odry na tym odcinku wynosi 0,34‰. Współczesna krto koryta rzeki jest niewielka (wskanik krtoci 1,19) i wynika z wyprostowania biegu Odry przez człowieka. Odcinek jest wyjtkowo bogaty w odcite formy korytowe, w tym znacznych rozmiarów nadal wypełnione wod paleomeandry. Niekiedy nale one do kilku generacji. Wystpuj zwłaszcza w rejonie od ujcia Kaczawy do Dziewina, oraz poniej cinawy. Odcite zakola zajmuj znaczn powierzchni dna doliny, szeroko pasa meandrowego wynosi miejscami do 6 km. Oprócz paleomeandrów, w dnie doliny wystpuj pojedyncze jeziorka o nieregularnym kształcie, mokradła i zatorfienia. Główne koryto Odry na odcinku pomidzy Jurczem i Dziewinem jest obwałowane. 2.1.2. Budowa geologiczna. Teren gminy zbudowany jest z utworów geologicznych paleozoicznych, mezozoicznych, trzecio- i czwartorzdowych. Utwory czerwonego spgowca, cechsztynu i pstrego piaskowca zalegaj na łupkach metamorficznych. Starsze podłoe ma urozmaicon rzeb i wykazuje zapady w kierunku północno-wschodnim. Utwory paleozoiczne i czciowo mezozoiczne przykryte s osadami trzeciorzdowymi o zmiennej miszoci, dochodzcej nawet do 350 m. Trzeciorzd jest pochodzenie ldowego i czciowo morskiego, zbudowany jest warstw ilasto-piaszczystych z pokładami wgla brunatnego. Złoe wgla składa si z trzech pokładów powstałych w miocenie i jednego (najstarszego) z górnego oligocenu. Główny pokład rodkowomioceski zalega na głbokoci 100-150m osigajc miszo 20-25 metrów. Pokład najstarszy zwizany jest z krótkotrwał regresj morsk. Osady czwartorzdowe (plejstocen) to wodno - lodowcowe piaski i wiry oraz gliny morenowe. Wród tych utworów odsłaniaj si niekiedy wychodnie trzeciorzdu (w okolicach Rszowa, cinawy, Turowa) Najmłodszy czwartorzd (holocen) stanowi głównie osady aluwialne Odry i jej dopływów reprezentowane przez mady gliniaste oraz piaski i wiry. Miszo piasków i wirów rzecznych wynosi niekiedy 20 i wicej metrów. W plejstocenie obszar gminy cinawa przeszedł dwukrotne zlodowacenie (południowo- polskie i rodkowo-polskie). 2.1.3. Wody powierzchniowe. Gmina cinawa naley do zlewni rzeki Odry. Rzeka ma typowy charakter nizinnym i płynie z południa na północ. Do Odry na terenie gminy uchodz dwa lewobrzene odpływy: Bobrek na południu i Zimnica w czci centralnej. Do Zimnicy wpływa potok Nowa Młynówka. Zjawiska lodowe, czyli wystpowanie lodu na powierzchni i w masie wód powierzchniowych, Raport o stanie Miasta i Gminy cinawa str. 4 pojawiaj si pod koniec drugiej dekady listopada, a po miesicu wytwarza si pokrywa lodowa utrzymujca si prawie 70 dni. Odra charakteryzuje si duymi wahaniami wodostanów w cigu roku. Pod wodami powierzchniowymi znajduje si 2,5 % terenu gminy. Przez teren miasta i gminy przepływaj: Odra, Zimnica, Dbniak, Jastrzbia, Przychowska Struga, Ługa, Niemstowski Potok, Ksigiska Struga. 2.1.4. Wody podziemne Na terenie gminy wystpuj wody podziemne czwartorzdowe i trzeciorzdowe. Trzeciorzdowe Główny zbiornik wód podziemnych „Prochowice-roda” obejmujcego południowo- zachodnie fragmenty gminy cinawa. Wody te o powierzchni 654 km2 (cały zbiornik) o objtoci dyspozycyjnej 28.321 m3/d. S to wody zaliczane do klasy czystych i bardzo czystych, zdatnych do uytku bez uzdatniania. Czwartorzdowe Poziom czwartorzdowy jest poziomem prowadzcym wody swobodne. Zasilanie tego poziomu nastpuje przez bezporedni infiltracj wód opadowych oraz czciowo Odry. Z powodu braku przykrycia warstwami nieprzepuszczalnymi jest on naraony na skaenia. 2.1.5. Klimat. Klimat okolic cinawy naley do strefy klimatu przejciowego Europy rodkowej pod rednim wpływem klimatu oceanicznego, oraz słabym wpływem klimatu górskiego. rednia temperatura stycznia wynosi -1,3ºC, a rednia temperatura lipca to +18ºC przy opadach na poziomie 550 mm, oraz przewadze wiatrów z zachodu i północnego-zachodu. Nasłonecznienie jest nieco wysze od przecitnego w Polsce. Najbardziej słoneczne bywaj zwykle maj i wrzesie, najchmurniejsze listopad i grudzie. Burze zdarzaj si przecitnie 20- 30 razy w roku. 2.1.6. Gleby. Gleby w gminie, z uwagi na jej połoenie, s bardzo zrónicowane. W dolinie Odry wystpuj urodzajne, ale bardzo wymagajce w uprawie, mady rzeczne. Tereny wyej połoone cechuje dua rónorodno gleb, od bardzo urodzajnych po słabe kompleksy gruntów V i VI kasy. Zestawienie gruntów wg klas (stan na 21.02.2000 r. dane z UMiG cinawa): Klasa I II III a III b IV a IV b V VI ha brak 176,5 1141,4 1239,6 1920,3 1690,3 1424,0 412,2 Najlepsze gleby pod wzgldem klas bonitacji dominuj we wsiach: Tymowa, Dziesław, Zaborów, Krzyowa, Buszkowice, Przychowa, Rszów i miasto cinawa. Uytki zielone (łki i pastwiska) nale głównie do 3 i 4 klasy bonitacyjnej. Najwicej uytków zielonych spotyka si w okolicach miejscowoci: Tymowa, Sitno, Parszowice. 2.1.7. Flora. Flora Gminy cinawa jest dosy dobrze poznana dziki opracowanemu w 1993 roku wykazowi stanowisk rolin chronionych. Szczególne cenne florystycznie tereny mona znale w dolinie Odry. Zachowały si tam wartociowe zespoły rolinne zwizane z terenami zalewowymi i starorzeczami. Łgi wierzbowo-topolowe, wizowo-jesionowe to najlepiej zachowane wilgotne lasy liciaste o najwyszych walorach przyrodniczych w całej dolinie Odry. Te ekosystemy s cenne dla dziedzictwa przyrodniczego Europy. Na pozostałym obszarze gminy w miejsce naturalnych lasów liciastych powstały pola uprawne, łki i pastwiska. Zimnica i Młynówka, przed regulacja, otoczone były wilgotnymi Raport o stanie Miasta i Gminy cinawa str. 5 i podmokłymi łkami z zespołami rolin szuwarowych i wodnych. W nich